Árið 2013, mánudaginn 6. maí, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 80/2010, kæra á ákvörðun byggingarnefndar Kópavogs frá 16. nóvember 2010 um að hafna umsókn kærenda um frágang á lóðamörkum og um stoðvegg á lóð Kópavogsbakka 4 í Kópavogi, svo og kæra á samþykkt byggingarnefndar frá 14. desember 2010 um frágang lóða.  

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 15. desember 2010, sem barst nefndinni sama dag, kærir Guðjón Ólafur Jónsson hrl., f.h. E og G, Kópavogsbakka 4, Kópavogi, þá ákvörðun byggingarnefndar Kópavogs frá 16. nóvember 2010 að hafna umsókn þeirra um frágang á lóðamörkum og um stoðvegg á lóð Kópavogsbakka 4.  Gera þau þá kröfu að ákvörðunin verði felld úr gildi og að lagt verði fyrir byggingarnefnd að samþykkja umsókn kærenda.

Með bréfi, dags. 10. janúar 2011, er barst úrskurðarnefndinni 11. sama mánaðar, kæra sömu aðilar samþykkt sem byggingarnefnd Kópavogs gerði á fundi 14. desember 2010 um lóðafrágang Kópavogsbakka 4 og 6.  Þau krefjast úrskurðar þess efnis að byggingarnefnd Kópavogs hafi borið að samþykkja framangreinda umsókn þeirra, sem tekin hafi verið fyrir 16. nóvember 2010. Verður síðara kærumálið, nr. 5/2011, sameinað hinu fyrra máli, sem er nr. 80/2010, þar sem hagsmunir kærenda þykja ekki standa því í vegi og málatilbúnaðurinn varðar sama álitaefni.

Með bréfum, dags. 29. desember 2010 og 17. janúar 2011, voru Kópavogsbæ send afrit kæranna en engin gögn hafa borist frá bænum.

Málsatvik og rök:  Deiliskipulag fyrir Kópavogstún var samþykkt í bæjarstjórn Kópavogs á árinu 2005. Breyting var gerð á deiliskipulaginu árið 2006 og gatan Kópavogsbakki færð um tvo metra til suðurs. Lóðirnar neðan götu hliðruðust til suðvesturs, voru stækkaðar og breikkaðar. Landið hallar niður að sjónum. Kærendur sóttu um byggingarleyfi fyrir húsinu á Kópavogsbakka 4 í febrúar 2007. Húsið er byggt á háum sökkulveggjum eins og hús nr. 2, ólíkt húsum nr. 6, 8 og 10, sem eru byggð á jarðvegspúða.  Suðurhluti lóða nr. 2 og 4 er lægri en lóðar nr. 6 og er verulegur hæðarmunur milli lóða nr. 4 og 6.  Árið 2008 sóttu kærendur um leyfi til að nýta gluggalaust rými undir húsi sínu og var umsóknin samþykkt.

Ágreiningur varð á milli kærenda og lóðarhafa Kópavogsbakka 6 um frágang á lóðamörkum.  Niðurstaða byggingarnefndar Kópavogs 18. ágúst 2009 var að frágangur lóðamarka milli Kópavogsbakka 4 og 6 skyldi vera eins og fram kemur í skipulagsskilmálum fyrir lóðirnar og á teikningu af austurhlið Kópavogsbakka 4.
Umsókn kærenda um byggingarleyfi fyrir breytingu á lóð þeirra var síðar synjað. Loks var kærendum settur frestur til 1. febrúar 2010 til að ljúka jöfnun lóðarinnar. Lóðarhafar kærðu þessar þrjár ákvarðanir til úrskurðarnefndarinnar og voru þær felldar úr gildi með úrskurði 1. mars 2010, í máli nr. 63/2009.

Fram kemur í fundargerð byggingarnefndar 16. mars 2010 að lóðarhafi Kópavogsbakka 4 sæki um leyfi til að breyta hæðarlegu lóðarinnar og að málinu sé frestað.  Í fundargerð nefndarinnar frá 29. júní 2010 kemur fram að hún samþykki að skipulags- og umhverfissvið hlutist til um að ráða landslagsarkitekta til að gera tillögu að frágangi lóðamarka Kópvogsbakka 4 og 6 og skuli taka mið af hagsmunum beggja aðila, með hliðsjón af ákvæðum skipulagsins.  Þá segir í fundargerð byggingarnefndar 19. október 2010 að haldinn hafi verið fundur með lögmönnum lóðarhafa Kópavogsbakka 4 og 6 og hugmynd að mögulegri sátt hafi komið fram.  Á fundi nefndarinnar 16. nóvember s. á. var málið enn tekið fyrir.  Bókað er um tvær fyrirtökur á málinu á þeim fundi.  Í fyrri bókuninni segir að umsókn um byggingarleyfi sé synjað þar sem leyfið samræmdist ekki deiliskipulagi.  Í minnisblaði sem vísað er til í þessari bókun segir að komið hafi til skoðunar að afturkalla byggingarleyfi fyrir kjallara þar sem óheimilt væri að hafa kjallara í húsinu.  Ef fallist yrði á umsókn um breytingu á lóð væri verið að samþykkja að húsið yrði tveggja hæða og því væri lagt til að umsókninni yrði synjað. Aftar í fundargerð byggingarnefndar 16. nóvember 2010 segir að málið sé tekið fyrir.  Rakið er það sem bókað hafði verið um efnið á fyrri fundum nefndarinnar.  Svo segir að byggingarnefnd fresti málinu og muni kynna sér framkvæmdir á vettvangi.  

Málið var næst tekið fyrir í byggingarnefnd 14. desember 2010. Í fundargerð þess fundar kemur fram að nefndin samþykki að frágangur lóða við Kópavogsbakka 4 og 6 skuli vera með tilteknum hætti sem lýst er í bókun nefndarinnar.  Í lokalið bókunarinnar segir að samþykktin gildi, nema lóðarhafar Kópavogsbakka 4 og 6 komist að samkomulagi um annan frágang lóða sinna. Verði samkomulag með lóðarhöfum um frágang á lóðamörkum fyrir 31. mars 2011 skuli það lagt fyrir bæjaryfirvöld til afgreiðslu.  Bæjarráð staðfesti afgreiðslu byggingarnefndar 16. desember 2010 og staðfesti bæjarstjórn þá afgreiðslu bæjarráðs 21. desember s.á.

Eigendur Kópavogsbakka 4 og Kópavogsbakka 6 gerðu með sér samkomulag um frágang á mörkum lóða sinna hinn 15. febrúar 2011.  Þar segir að hæðarmunur milli lóðanna skuli jafnaður með jöfnum fláa, og ganga skuli frá lóðamörkum í samræmi við uppdrætti sem festir séu við samkomulagið. Á uppdráttunum sést að lóðin Kópavogsbakki 6 er hærri en lóð nr. 4 og er brattur flái á milli lóðanna.  Getið er um þetta samkomulag lóðarhafanna í fundargerð skipulagsnefndar þennan sama dag þar sem fjallað var um breytt deiliskipulag varðandi lóðirnar nr. 2 og 4 við Kópavogsbakka, þannig að húsin á lóðunum yrðu skilgreind sem ein hæð með kjallara.  Einnig er þessa samkomulags getið í bókun bæjarstjórnar Kópavogs 24. maí 2011 þar sem til afgreiðslu var umrædd tillaga að  breyttu deiliskipulagi.

Í málinu er krafist ógildingar á synjun Kópavogs frá 16. nóvember 2010, en kærendum virðist hafa verið tilkynnt um synjunina en ekki um frestun málsins síðar á fundinum. Jafnframt lítur kæran að samþykkt byggingarnefndar 14. desember 2010.  Kemur þar fram að kærendum sé ekki ljóst hvaða umsókn hafi verið til meðferðar þegar samþykktin hafi verið gerð.

Niðurstaða:  Eins og að framan er rakið frestaði byggingarnefnd umfjöllun sinni um umsókn kærenda á fundi sínum hinn 16. nóvember 2010, þrátt fyrir að hafa fyrr á fundinum synjað umsókninni.  Liggur fyrir að efnisleg ákvörðun í málinu var tekin síðar.  Samkvæmt því verður ekki séð að hin kærða synjun hafi bundið endi á meðferð málsins.  Var synjunin því ekki kæranleg, sbr. 2. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga, nr. 37/1993 og verður þessum kærulið því vísað frá nefndinni.  

Byggingarnefnd samþykkti á fundi sínum hinn 14. desember 2010 fyrirmæli um frágang á lóðamörkum Kópavogsbakka 4 og 6.  Í lokalið samþykktarinnar segir að hún gildi nema lóðarhafar komist að samkomulagi um annan frágang lóða sinna en samþykkt nefndarinnar mæli fyrir um. Takist samkomulag lóðarhafanna um frágang á lóðamörkum fyrir 31. mars 2011 skuli það lagt fyrir bæjaryfirvöld til afgreiðslu.

Fyrir liggur að samkomulag varð með lóðarhöfum hinn 15. febrúar 2011 og var það lagt fyrir bæjaryfirvöld.  Var með því fullnægt skilyrðum þeim sem fram komu í umræddri samþykkt byggingarnefndar og hefur samþykkt nefndarinnar ekki lengur neina þýðingu að lögum.  Breytir engu um þá niðurstöðu þótt svo virðist sem bæjaryfirvöld hafi ekki tekið umrætt samkomulag til formlegrar afgreiðslu, enda verður ráðið af bókun skipulagsnefndar 15. febrúar 2011 að samkomulagið hafi beinlínis verið lagt til grundvallar við ákvörðun nefndarinnar um að grenndarkynna tillögu að breyttu deiliskipulagi.  Þá liggur og fyrir að samkomulag þetta var lagt fram á fundi bæjarstjórnar 24. maí 2011 án þess að nokkrar athugasemdir kæmu þá fram um efni þess.  Miðað við þessa niðurstöðu eiga kærendur ekki lengur þá lögvörðu hagsmuni tengda hinni kærðu ákvörðun sem eru skilyrði kæruaðildar, sbr. þágildandi 5. mgr. 52. gr. skipulagslaga nr. 123/2010, og verður þessum kærulið því einnig vísað frá.

Samkvæmt framansögðu verður máli þessu vísað í heild sinni frá úrskurðarnefndinni.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

______________________________
Hjalti Steinþórsson

_____________________________     _____________________________
Ásgeir Magnússon                                 Þorsteinn Þorsteinsson

Árið 2012, föstudaginn 16. nóvember, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 115/2012, kæra á ákvörðun sveitarstjórnar Hvalfjarðarsveitar frá 23. október 2012 um að veita framkvæmdaleyfi fyrir Bugavirkjun í landi Eystri-Leirárgarða í Hvalfjarðarsveit og á ákvörðun skipulags- og byggingarfulltrúa Hvalfjarðarsveitar frá 8. nóvember 2012 um að veita byggingarleyfi fyrir stíflu Bugavirkjunar. 

Í málinu er nú kveðinn upp til bráðabirgða svofelldur

úrskurður

um kröfu kæranda um stöðvun framkvæmda: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 30. október 2012, er barst nefndinni 31. sama mánaðar, kærir Björn Jónsson hrl., f.h. Leirárskóga ehf., þá ákvörðun sveitarstjórnar Hvalfjarðarsveitar frá 23. október 2012 að veita framkvæmdaleyfi fyrir Bugavirkjun í landi Eystri-Leirárgarða í Hvalfjarðarsveit.  Með bréfi, dags. 15. nóvember 2012, kærir sami aðili ákvörðun skipulags- og byggingarfulltrúa Hvalfjarðarsveitar frá 8. nóvember 2012 um að veita byggingarleyfi fyrir stíflu Bugavirkjunar.  Mál það, sem er nr. 121 hjá úrskurðarnefndinni, sameinað máli þessu. 

Af hálfu kæranda er þess krafist að hinar kærðu ákvarðanir verði felldar úr gildi og að úrskurðarnefndin kveði á um að framkvæmdir sem hafnar séu við gerð Bugavirkjunar verði stöðvaðar til bráðabirgða.  Er málið nú tekið til úrskurðar um kröfu kæranda um stöðvun framkvæmda. 

Málsatvik:  Málsatvikum verður aðeins lýst stuttlega í bráðbirgðaúrskurði þessum.  Málið á sér nokkurn aðdraganda en 15. júní 2011 sendu forsvarsmenn fyrirhugaðrar virkjunar í Bugalæk við Leirárgarða tilkynningu til Skipulagsstofnunar um framkvæmdina.  Með ákvörðun, dags. 27. júlí 2011, komst Skipulagsstofnun að þeirri niðurstöðu að ekki væri líklegt að virkjunin hefði í för með sér umtalsverð umhverfisáhrif og skyldi hún því ekki háð mati á umhverfisáhrifum.  Var sú ákvörðun ekki kærð.  Í kjölfarið var gerð breyting á deiliskipulagi fyrir jörðina Eystri-Leirárgarða þar sem gert er ráð fyrir virkjuninni.  Öðlaðist deiliskipulagsbreytingin gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda hinn 24. september 2012.  Skaut kærandi samþykkt sveitarstjórnar um deiliskipulagsbreytinguna til úrskurðarnefndarinnar hinn 22. október s.á. og er það mál til meðferðar  fyrir nefndinni. 

Á fundi sveitarstjórnar Hvalfjarðarsveitar 23. október 2012 veitti sveitarstjórn framkvæmdaleyfi fyrir stíflugerð og er það sú ákvörðun sem kærð er í máli þessu.  Þá er einnig kært byggingarleyfi sem veitt var hinn 8. nóvember s.á. fyrir stíflu Bugavirkjunar. 

Málsrök kæranda:  Kærandi byggir kröfu sína um stöðvun framkvæmda samkvæmt hinum kærðu ákvörðunum á því að þær styðjist við deiliskipulag sem sé haldið ýmsum ógildingarannmörkum.  Vísar hann til kæru sinnar, dags. 22. október 2012, þar sem hann gerir kröfu um að deiliskipulagið verði fellt úr gildi vegna annmarka sem aðallega varði málsmeðferð við undirbúning þess.  Þannig hafi auglýsingum m.a. verið áfátt og brotið hafi verið gegn andmælarétti kæranda.  Þá hafi rannsóknarregla stjórnsýslulaga verið virt að vettugi og brotið hafi verið gegn lögmætisreglu og grunnreglu stjórnsýsluréttar um málefnaleg sjónarmið.  Loks hafi verið brotið gegn ákvæðum vatnalaga og laga um mat á umhverfisáhrifum.  Framkvæmdir samkvæmt hinum kærðu ákvörðunum fari í bága við rétt kæranda og eigi sér stoð í skipulagi sem beri að ógilda.  Þar af leiði að stöðva beri framkvæmdir meðan kærumál vegna umrædds deiliskipulags og framkvæmda- og byggingarleyfis séu til meðferðar fyrir nefndinni. 

Málsrök Hvalfjarðarsveitar:  Af hálfu Hvalfjarðarsveitar er því hafnað að stöðva beri framkvæmdir við Bugavirkjun að kröfu kæranda.  Ákvæði 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála mæli fyrir um viðsjárvert inngrip í skipulagsvald sveitarfélaga, en það vald sé tíundað í skipulagslögum nr. 123/2010.  Um sé að ræða undantekningu frá þeirri meginreglu sama ákvæðis að kæra til úrskurðarnefndar fresti ekki réttaráhrifum ákvörðunar sem kærð sé.  Túlka verði þessa heimild þröngt og megi ljóst vera að henni verði einvörðungu beitt af varfærni og við sérstakar aðstæður.  Áréttað skuli að kærandi hafi ekki sýnt fram á að hann eigi einstaklegra og verulegra hagsmuna að gæta af úrlausn máls og þaðan af síður að málsmeðferð sveitarstjórnar hafi verið slíkum annmörkum háð að samþykkt kærða sé ógildanleg.  Við beitingu þessa ákvæðis sé nærtækt að hafa til hliðsjónar skilyrði og sjónarmið er varði lögbann, sem sé eðlislíkt réttarúrræði og háð ströngum skilyrðum.

Svo sem fyrr greini séu hagsmunir kæranda af stöðvun framkvæmda ekki fyrir hendi öfugt við mikilsverða hagsmuni virkjunaraðila af framgangi verks.  Hafa skuli hugfast að röskun umhverfis vegna umræddra framkvæmda sé ekki metin óafturkræf.  Verði fallist á kröfu um stöðvun framkvæmda muni virkjunaraðili að öllum líkindum verða fyrir tjóni, m.a. vegna verktafa.  Áréttað skuli að hagsmunir kæranda séu tryggðir með skaðabótum, sé bótagrundvöllur fyrir hendi. 

Að öllu virtu sé ekkert fram komið sem leiði líkur að því að slíkir alvarlegir meinbugir hafi verið á málsmeðferð, hvorki almennri né gagnvart kæranda, sem geri það að verkum að samþykkt breyting á deiliskipulagi sé ógildanleg.

Málsrök Bugavirkjunar ehf:  Af hálfu Bugavirkjunar ehf. er kröfu kæranda um stöðvun framkvæmda mótmælt.  Telur félagið enga nauðsyn bera til að stöðva framkvæmdir á grundvelli útgefinna leyfa.  Ekkert óafturkræft rask hljótist af framkvæmdum við gerð stíflunnar.  Verði deiliskipulagið ógilt sé hægt að fjarlægja stífluna, veita vatni fram hjá henni eða einfaldlega í gegnum hana um botnloka þannig að Bugalækur haldi áfram að renna um farveg sinn eins og hann hafi hingað til gert.  Kjósi félagið að halda framkvæmdum áfram, þrátt fyrir kæru, sé það á þess ábyrgð og áhættu.  Í því sambandi sé minnt á að sjónræn áhrif vegna stíflunnar séu óveruleg samkvæmt niðurstöðu umhverfismatsskýrslu með deiliskipulagi, tilkynningu um framkvæmdina og niðurstöðu Skipulagsstofnunar um að framkvæmdin skuli ekki háð mati á umhverfisáhrifum.  Að auki sé bent á að afrennsli virkjunarinnar komi út í Leirá á ný stutt frá þeim stað sem lækurinn hafi áður runnið í hana. Í raun séu aðeins tveir veiðistaðir þar sem rennsli minnki vegna virkjunarinnar. 

Ákvörðun um stöðvun framkvæmda nú myndi hins vegar hafa mikil áhrif á framkvæmdina.  Ljóst sé að líkur á að það takist að ljúka gerð stíflunnar í vetur minnki sífellt eftir því sem lengra líði á.  Tíminn nú til framkvæmda við stífluna sé mjög mikilvægur fyrir félagið enda geti það ekki hafist handa á ný við gerð stíflunnar þegar komið sé fram á vor þar sem ekki verði hægt að vinna við stífluna eftir að fiskur taki að ganga í ána.  Hagsmunir kæranda af stöðvun framkvæmda séu hins vegar engir, a.m.k. hafi kærendur ekki gert grein fyrir í hverju þeir felist. 

—————–

Aðilar máls þessa hafa fært fram frekari rök fyrir sjónarmiðum sínum sem ekki verða rakin frekar í bráðabirgðaúrskurði þessum en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn þessa þáttar málsins. 

Niðurstaða:  Óumdeilt er að kærandi á land að Leirá og að umdeildar framkvæmdir munu hafa nokkur áhrif á rennsli árinnar fyrir landi hans.  Verður því fallist á að hann eigi lögvarða hagsmuni í málinu og geti því borið undir úrskurðarnefndina þær ákvarðanir sem liggja til grundvallar hinum umdeildu framkvæmdum.  Liggur m.a. fyrir að skera úr um álitaefni er varða breytt deiliskipulag Eystri-Leirárgarða og um lögmæti framkvæmdaleyfis og byggingarleyfis sem kærð hafa verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Meðal þeirra framkvæmda sem tengjast Bugavirkjun er gerð miðlunarlóns, sem verða mun um 1,5 ha að flatarmál.  Er gerð slíks lóns háð sérstöku leyfi Orkustofnunar skv. 68. gr. vatnalaga nr. 15/1923, með síðari breytingum, en Bugavirkjun er ekki háð virkjunarleyfi skv. 4. gr. raforkulaga nr. 65/2003.  Ekki liggur fyrir leyfi Orkustofnunar til vatnsmiðlunar Bugavirkjunar samkvæmt tilvitnaðri 68. gr. vatnalaga og leikur því vafi á hvort fullnægt hafi verið lagaskilyrðum til að veita mætti leyfi til framkvæmda við mannvirkjagerð, sem m.a. felur í sér gerð umrædds miðlunarlóns.  Þykir af þessum sökum svo mikill vafi leika á um lögmæti þeirra ákvarðana sem kærðar eru í máli þessu að rétt sé að fallast á kröfu kæranda um stöðvun framkvæmda meðan málið er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni. 

Úrskurðarorð: 

Framkvæmdir við Bugavirkjun í Hvalfjarðarsveit skulu stöðvaðar meðan mál þetta er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni. 

____________________________________
Hjalti Steinþórsson

______________________________                _____________________________
Ásgeir Magnússon                                               Þorsteinn Þorsteinsson

Árið 2012, fimmtudaginn 22. nóvember kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 42/2010, kæra á ákvörðun umhverfis- og skipulagsnefndar Snæfellsbæjar frá 25. maí 2010 um að synja umsókn um byggingarleyfi fyrir 105,1 m² sumarhúsi að Sölvaslóð 1, Arnarstapa í Snæfellsbæ.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 18. júní 2010, er barst nefndinni 23. s.m., kærir E, þá ákvörðun umhverfis- og skipulagsnefndar Snæfellsbæjar frá 4. maí 2010 að synja umsókn um byggingarleyfi fyrir 119,8 m² sumarhúsi að Sölvaslóð 1 á Arnarstapa.  Með bréfi er barst úrskurðarnefndinni hinn 30. júní 2010 vísar kærandi til nefndarinnar synjun umhverfis- og skipulagsnefndar Snæfellsbæjar frá 4. maí 2010 á nýrri umsókn um byggingarleyfi fyrir 105,1 m² sumarhúsi á sömu lóð og verður að líta svo á að það sé sú ákvörðun sem sé til umfjöllunar í málinu.  Gerir kærandi þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.  

Málavextir:  Forsaga þessa máls er að kærandi átti sumarhús á lóðinni Sölvaslóð 1 á  Arnastapa en það brann árið 2009.  Í kjölfar þess óskaði kærandi eftir að fá að byggja á ný sumarhús á lóðinni.  Frá þeim tíma hefur kærandi sótt nokkrum sinnum um byggingarleyfi fyrir nýju sumarhúsi.

Hinn 4. maí 2010 var erindi kæranda um byggingarleyfi fyrir 119,8 m² sumarhúsi á lóðinni tekið fyrir í umhverfis- og skipulagsnefnd Snæfellsbæjar og því synjað með ítarlegri bókun.  Kærandi sótti að nýju um byggingarleyfi fyrir 105,1 m² sumarhúsi á lóðinni.  Á fundi  umhverfis- og skipulagsnefndar hinn 25. maí 2010 var þeirri umsókn einnig synjað þar sem teikningar væru hvorki í samræmi við gildandi deiliskipulag né deiliskipulag sem væri í vinnslu, en jafnframt vísaði nefndin til fyrri bókunar frá 4. maí 2010.

Málsrök kæranda:  Kærandi vísar til þess að nefndarmenn hafi verið vanhæfir skv. 3. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 vegna starfa sinna og hagsmuna þar að lútandi.  Kærandi hafi ekki notið andmælaréttar skv. 13. gr. sömu laga auk þess sem meðalhófsregla 12. gr. hafi verið brotin þegar framkvæmdir hans á lóðinni hafi verið stöðvaðar hinn 11. desember 2009.  Þá hafi jafnræðisregla 11. gr. umræddra laga verið brotin við meðferð málsins, en á svæðinu séu 60-70 sumarhús og í 20-30 tilvikum hafi Snæfellsbær heimilað lóðarhöfum að stækka hús sín umfram reglur. 

Með bókun nefndarinnar frá 4. maí 2010 hafi nefndin farið að blanda saman gömlu og nýju deiliskipulagi, en þar komi einnig fram að nýtingarhlutfall hafi verið ákveðið 0,03 fyrir frístundalóðir á svæðinu í aðalskipulagi frá árinu 2002.  Einnig komi fram í bókuninni að þær framkvæmdir sem samþykktar hafi verið og gangi lengra en reglan kveði á um séu frá því fyrir þann tíma.  Kærandi byggi á því að þetta sé rangt enda hafi flestar stækkanir annarra sumarhúsa á svæðinu, sem ekki fylgi reglunni um nýtingarhlutfallið 0,03, verið gerðar eftir árið 2002 eins og fyrirliggjandi gögn sýni.  Unnið hafi verið að stækkun húsa sem gangi lengra en umsóknir kæranda og megi sjá þetta í fundargerðum nefndarinnar.  Af þessu leiði að lóðarhöfum á svæðinu hafi verið mismunað og jafnræðisregla brotin. 

Þá hafi umhverfis- og skipulagsnefnd ekki hafnað umdeildum teikningum á fundi sínum hinn 25. júní 2009 en nefndinni hafi borið að skýra hvað væri heimilt og hvað ekki á þeirri stundu, enda hafi þeir á þeim tíma haft fullbúnar teikningar að 120 m² húsi.

Málsrök Snæfellsbæjar:  Af hálfu Snæfellsbæjar er þess krafist að kröfu kæranda verði hafnað og að ákvörðun umhverfis- og skipulagsnefndar verði staðfest. 

Í deiliskipulagstillögu sem gerð hafi verið fyrir Sölvaslóð árið 1998 hafi verið settir fram skilmálar varðandi stærðir húsa.  Hafi þar komið fram að á hverri lóð mætti reisa sumarhús að brúttógólffleti allt að 80 m², þ.m.t. aðalhæð, rishæð og geymsla.  Heildarrúmmál mætti því vera allt að 300 m³.  Árið 2002 hafi verið unnin breyting á aðalskipulagi Snæfellsbæjar fyrir Arnarstapa og Hellnar og sé þar gert ráð fyrir að nýtingarhlutfall verði allt að 0,03 á frístundasvæðum.  Í fyrirliggjandi tillögu að deiliskipulagi fyrir Sölvaslóð standi til að rýmka deiliskipulag svæðisins til samræmis við aðalskipulag, þannig að á stærri lóðum megi nýtingarhlutfall verða allt að 0,03.  Á þeim lóðum sem séu stærri en 2.650 m² verði þannig heimilt að reisa hús sem gefi nýtingarhlutfall á lóð allt að 0,03 en halda óbreyttum ákvæðum deiliskipulagstillögunnar á minni lóðum.  Á minnstu lóðum við Sölvaslóð megi því eftir sem áður aðeins reisa hús þar sem brúttógólfflötur verði allt að 80 m². 

Ekki hafi þýðingu í málinu hvort deiliskipulagið frá 1998 hafi tekið gildi eða hvort nýtt deiliskipulag hafi verið afgreitt eða ekki þar sem bygging húsa verði í öllum tilvikum að vera í samræmi við aðalskipulag, sem og deiliskipulag, sbr. 2. mgr. 43. gr. þágildandi skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Þá þurfi deiliskipulag að vera byggt á aðalskipulagi, sbr. 2. mgr. 23. gr. sömu laga.  Ótvírætt sé að stærð sumarhússins sé langt yfir þeim mörkum sem gert hafi verið ráð fyrir í aðalskipulagi og fyrirliggjandi deiliskipulagstillögu.  Hafi því undir öllum kringumstæðum verið óheimilt að veita umrætt leyfi og því sé ákvörðunin í samræmi við lög. 

Áður hafi verið fallist á að byggt yrði á lóðinni hús sambærilegt því sem hafi brunnið, þ.e. 77,3 m² hús.  Jafnframt hafi kæranda ítrekað verið bent á að unnt yrði að samþykkja byggingu á töluvert stærra húsi, eða allt að 96 m², sem myndi rúmast innan aðalskipulags og hins nýja deiliskipulags sem þá hafi verið í vinnslu.  Samkvæmt framangreindu sé skipulagsyfirvöldum óheimilt að samþykkja byggingu á stærra húsi en 96 m². 

Því sé mótmælt að nefndarmenn umhverfis- og skipulagsnefndar séu vanhæfir.  Röksemdir kæranda um vanhæfi nefndarmanna, sem byggist á því að þeir tengist á einhvern hátt starfsemi á sviði byggingarmála, séu fráleitar, enda sé leitast við að skipa í nefndir einstaklinga sem þekkingu og reynslu hafi á tilteknu sviði.  Einn nefndarmanna geti mögulega verið vanhæfur í ljósi starfs síns sem rafverktaki að Sölvaslóð 1, en þeir hagsmunir teljist vart verulegir, líkt og áskilið sé í 5. tl. 3. gr. stjórnsýslulaga.  Hins vegar hafi afstaða hans ekki haft áhrif á niðurstöðu málsins og hafi því mögulegt vanhæfi hans enga þýðingu um gildi ákvörðunar nefndarinnar, en hún hafi samþykkt synjunina einróma.

Kærandi geti ekki gengið út frá því að þrátt fyrir að tilteknum teikningum hafi ekki verið hafnað á fundi umhverfis- og skipulagsnefndar 25. júní 2009 hafi falist í því einhvers konar samþykki nefndarinnar á umræddu erindi.

Engar heimildir hafi verið veittar fyrir byggingu húsa yfir því hámarki sem fram komi í aðalskipulagi frá því að skipulagið hafi verið staðfest á árinu 2002.  Deiliskipulagstillögur fyrir Sölvaslóð og frístundahverfi við Lækjarbakka, Móa og Jaðar hafi verið gerðar áður en aðalskipulag hafi verið gert fyrir Arnarstapa og Hellnar.  Þess vegna hafi ekki í öllum tilvikum gilt hámarks nýtingarhlutfallið 0,03 á þessu svæði og því séu dæmi um hærra nýtingarhlutfall þar.  Deiliskipulag fyrri svæði úr landi Fells hafi tekið gildi eftir gerð aðalskipulags fyrir Arnarstapa og Hellnar og séu þar engin dæmi um hærra nýtingarhlutfall en 0,03.  Einnig hafi verið gert deiliskipulag fyrir Hellisvelli á Hellnum, en þar megi nýtingarhlutfall vera allt að 0,3 á íbúðar- og frístundalóðum og styðjist sú ákvörðun við aðalskipulagsbreytingu sem gerð hafi verið árið 2005, en þar sé um blandaða byggð að ræða.

Þó svo að sýnt hafi verið fram á að mistök hafi átt sér stað við veitingu byggingarleyfa á öðrum stöðum á svæðinu, þannig að veitt hafi verið byggingarleyfi sem ekki samræmdist skipulagi á viðkomandi svæði, myndu slík mistök aldrei réttlæta að fleiri ólögmæt byggingarleyfi yrðu veitt.

Kæranda hafi ítrekað verið bent á að heimilt yrði að byggja á lóð hans allt að 96 m² hús um leið og nýtt deiliskipulag hefði verið staðfest og hafi þannig verið komið til móts við kæranda, að því marki sem hægt hafi verið.  Umrætt deiliskipulag hafi verið unnið í samræmi við gildandi aðalskipulag og þágildandi skipulags- og byggingarlög. 

Vettvangsskoðun:  Úrskurðarnefndin kynnti sér aðstæður á vettvangi hinn 14. október 2010.

Niðurstaða:  Ekki verður fallist á að vanhæfi nefndarmanna eigi að leiða til ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar enda verður ekki séð að tengsl þeirra við málsaðila eða hagsmuni hafi verið með þeim hætti að draga megi hæfi þeirra í efa.  Er þá einnig til þess að líta að hæfiskröfu sveitarstjórnarlaga eru nokkru vægari en hæfiskröfur stjórnsýslulaga, enda kann að reynast erfitt að skipa í ráð og nefndir í fámennum sveitafélögum þannig að ávallt sé fullnægt ýtrustu kröfum um hæfi.  Verður kröfu kæranda um að ógilda beri hina kærðu ákvörðun vegna vanhæfis nefndarmanna því hafnað. 

Með hinni kærðu ákvörðun synjaði umhverfis- og skipulagsnefnd Snæfellsbæjar umsókn kæranda um byggingarleyfi fyrir 105,1 m² sumarhúsi á lóðinni að Sölvaslóð 1 á Arnarstapa.  Vísaði nefndin m.a. til bókunar sinnar frá 4. maí 2010, þar sem fram kom að samkvæmt deiliskipulagstillögu sem gerð hefði verið, fyrir Sölvaslóð árið 1998 hefði á hverri lóð mátt reisa sumarhús allt að 80 m² að brúttógólffleti, þar með talin aðalhæð, rishæð og geymsla.  Árið 2002 hafi verið gerð breyting á aðalskipulagi Snæfellsbæjar fyrir Arnarstapa og Hellnar og þar gert ráð fyrir nýtingarhlutfalli allt að 0,03 á frístundasvæðum.  Þá liggi fyrir tillaga að deiliskipulagi fyrir Sölvaslóð þar sem gert sé ráð fyrir að auka byggingarheimildir á stærstu lóðum á svæðinu en á minnstu lóðum megi eftir sem áður aðeins reisa hús þar sem brúttógólfflötur verði allt að 80 m².  Synjaði nefndin umsókn kæranda með vísun til þessara heimilda.

Fyrir liggur að deiliskipulagstillaga sú frá árinu 1998 sem umhverfis- og skipulagsnefnd vísar til í bókun sinni öðlaðist ekki gildi þar sem lögboðin auglýsing um gildistöku hennar var aldrei birt í B-deild Stjórnartíðinda.  Var því ekki unnt að leggja þá skilmála sem þar greinir til grundvallar við afgreiðslu umsóknar kæranda.  Þá var ekki heldur unnt að leggja til grundvallar tillögu að nýju deiliskipulagi umrædds svæðis, enda hafði hún þá ekki öðlast gildi.  Voru forsendur hinnar kærðu ákvörðunar að þessu leyti rangar.

Auk þess að vísa til þeirra deiliskipulagsákvarðana sem að framan greinir vísaði nefndin til þess að samkvæmt aðalskipulagi Arnarstapa og Hellnar væri nýtingarhlutfall allt að 0,03 á frístundasvæðum.  Af málsgögnum verður ráðið að ekki hafi í öllum tilvikum verið haldið fast við þessa viðmiðun, enda er eðlilegra að í aðalskipulagi séu aðeins sett fram leiðbeinandi ákvæði um þéttleika byggðar en nýtingarhlutfall einstakra lóða eða reita komi fram í deiliskipulagi.  Á þessi skilningur sér stoð í skipulagsreglugerð nr. 400/1998.  Verður raunar ráðið af deiliskipulagi því sem nú hefur verið sett fyrir Sölvaslóð að víkja megi frá viðmiði aðalskipulags um nýtingarhlutfall, en þar er gert ráð fyrir að reisa megi hús allt að 80 m² að brúttógólffleti á lóðum sem eru minni en 2.650 m², en í því felst að nýtingarhlutfall þeirra lóða verður nokkru hærra en 0,03.  Þá er bæði í skilmálum þeim sem vísað er til frá 1998 um Sölvaslóð og í nýju skipulagi svæðisins miðað við óskilgreint hugtak, brúttógólfflöt.  Leiðir af því að skilmálarnir eru óljósir um hver sé í raun leyfileg hámarksstærð húsa á þeim lóðum sem minni eru en 2.650 m², auk þess sem þessi framsetning torveldar útreikning nýtingarhlutfalls, en við útreikning þess ber að miða við brúttóflatarmál bygginga eins og það reiknast samkvæmt íslenskum staðli, ÍST 50 um flatarmál og rúmmál bygginga.  Verður af sömu ástæðu ekki ráðið að hvaða marki deiliskipulag fyrir Sölvaslóð víkur frá ákvæði aðalskipulags um nýtingarhlutfall frístundalóða á umræddu svæði. 

Samkvæmt framansögðu var hin kærða ákvörðun ekki reist á réttum forsendum og var rökstuðningur fyrir henni haldinn verulegum ágöllum.  Leiðir af því að fella ber hina kærðu ákvörðun úr gildi.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð: 

Felld er úr gildi ákvörðun umhverfis- og skipulagsnefndar Snæfellsbæjar frá 25. maí 2010 um að synja umsókn um byggingarleyfi fyrir 105,1 m² sumarhúsi að Sölvaslóð 1 á Arnarstapa í Snæfellsbæ.

____________________________________
Hjalti Steinþórsson

______________________________                _____________________________
Ásgeir Magnússon                                           Þorsteinn Þorsteinsson

Árið 2012, fimmtudaginn 25. október, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 80/2011, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Seltjarnarness frá 22. júní 2011 um að samþykkja deiliskipulag fyrir Lambastaðahverfi á Seltjarnarnesi.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 1. nóvember 2011, er barst nefndinni 3. sama mánaðar, kæra S og I, Skerjabraut 5, Seltjarnarnesi, þá ákvörðun bæjarstjórnar Seltjarnarness frá 22. júní 2011 að samþykkja deiliskipulag fyrir Lambastaðahverfi á Seltjarnarnesi.  Skilja verður málskot kærenda svo að krafist sé ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar.

Með fimm bréfum, dags. og mótt. 4., 8. og 10. nóvember 2011, kæra átta íbúar og eigendur fasteigna að Nesvegi 105, 107 og 115 og Skerjabraut 3a og 5a, Seltjarnarnesi, sömu deiliskipulagsákvörðun með kröfum um ógildingu hennar að öllu leyti eða að hluta.  Þótt kröfur kærenda séu ekki á sama veg þykir eftir atvikum mega sameina kærumálin, sem eru nr. 82, 85, 86, 87 og 88/2011, kærumáli þessu. 

Málavextir:  Á fundi skipulags- og mannvirkjanefndar hinn 25. september 2008 var kynnt forsögn að gerð deiliskipulags fyrir Lambastaðahverfi ásamt kynningarbréfi til hagsmunaaðila og í framhaldi af fundinum var bréfið ásamt forsögninni sent þeim hagsmunaaðilum.  Í kjölfar þess var vinnu við gerð deiliskipulagstillögu haldið áfram og var m.a. haldinn samráðsfundur með hagsmunaaðilum 11. desember 2008.  Var tillagan til umfjöllunar á fundum skipulags- og mannvirkjanefndar fram á árið 2009, en á fundi nefndarinnar 21. september 2009 var samþykkt að auglýsa skipulagstillöguna til kynningar og staðfesti bæjarstjórn þá afgreiðslu hinn 23. september s.á. 

Að kynningu lokinni var skipulagstillagan til meðferðar í skipulags- og mannvirkjanefnd sem samþykkti á fundi 30. mars 2010 umsögn um fram komnar athugasemdir og tillöguna með breytingum sem þar voru settar fram.  Bæjarstjórn samþykkti deiliskipulagið ásamt svörum við athugasemdum á fundi sínum hinn 28. apríl s.á.  Vegna athugasemda Skipulagsstofnunar við yfirferð málsins var það tekið fyrir að nýju og breytingar gerðar á skipulagstillögunni og hún svo samþykkt í bæjarstjórn á fundi hinn 15. desember 2010.  Var þar jafnframt ákveðið að auglýsa tillöguna á ný.  Var hún auglýst til kynningar frá 20. janúar 2011 til 10. mars s.á. með athugasemdafresti til sama tíma. Tillagan var að lokinni auglýsingu tekin fyrir í skipulags- og mannvirkjanefnd hinn 21. júní 2011 og samþykkt ásamt svörum við athugasemdum sem fram höfðu komið á kynningartíma.  Bæjarstjórn samþykkti deiliskipulagstillöguna ásamt svörum við fram komnum athugasemdum hinn 22. júní s.á. en þar sem láðst hafði að taka afstöðu til athugasemda íbúa að Skerjabraut 3a var málið tekið fyrir á ný og afgreitt í skipulags- og mannvirkjanefnd 28. júní 2011 og í bæjarstjórn  degi síðar  Svör við athugasemdum voru síðan send þeim er gert höfðu athugasemdir og deiliskipulagið sent Skipulagsstofnun, sem tilkynnti með bréfi, dags. 21. júlí 2011, að stofnunin gerði ekki athugasemd við að auglýsing um gildistöku deiliskipulagsins væri birt.  Hins vegar gerði stofnunin athugasemd varðandi tæknilegar útfærslur vegna flóðahættu þar sem kjallarar væru undir sjávarmáli. Með bréfi, dags. 31. ágúst 2011, sendi Seltjarnarnesbær Skipulagsstofnun lagfærða skipulagsgreinargerð í tilefni af nefndri athugasemd.  Í hinu kærða deiliskipulagi er tekin afstaða til nýtingarhlutfalls einstakra lóða og byggingarreitir markaðir, en skipulagið tekur til íbúðarsvæðis sem afmarkast af Nesvegi til norðausturs, bæjarmörkum að Reykjavík til austurs og af sjó til suðvesturs.  Hverfið hefur byggst upp á löngum tíma án deiliskipulags, að undanskilinni lóðinni Skerjabraut 1-3.

Auglýsing um gildistöku skipulagsins var birt í B-deild Stjórnartíðinda hinn 10. október 2011 og hafa kærendur skotið skipulagsákvörðuninni til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir. 

Málsrök kærenda:  Íbúar að Skerjabraut 5 og 5a andmæla því að með hinu kærða deiliskipulagi sé heimilað að reisa fjögurra íbúða hús á tveimur hæðum að Skerjabraut 3a í stað tveggja hæða einbýlishúss sem nú standi á lóðinni.  Með því sé brotið á grenndarrétti kærenda og annarra nágranna, en húsið muni, vegna nálægðar við fasteignir kærenda, skerða útsýni.  Kærendur hafi á sínum tíma talið sig vera að fjárfesta í fasteign við einbýlishúsagötu sem nú sé verið að breyta í götu fjölbýlishúsa.  Telji kærendur að umdeildri breytingu hafi verið lofað í tilefni af andmælum lóðarhafa Skerjabrautar 3a þegar samþykkt hafi verið deiliskipulag árið 2007, þar sem leyfð hafi verið bygging fjöleignarhúss á lóðinni nr. 1-3 við Skerjabraut.  Breytingin sé til þess fallin að rýra verðgildi húsa kærenda og rétt hefði verið að grenndarkynna breytinguna og hafa samráð um hana við nágranna. 

Kærandi að Nesvegi 115 mótmælir hinni kærðu ákvörðun á þeirri forsendu að byggingarheimildir á lóð hans hafi verið skertar frá því sem gert hafi verið ráð fyrir í fyrri kynningu umræddrar deiliskipulagstillögu.  Bendi kærandi á að þegar bæjaryfirvöld hafi heimilað uppbyggingu lóðarinnar að Nesvegi 107 á árinu 2007 hafi honum verið tjáð að sér yrðu veittar sambærilegar heimildir til byggingar húss á lóð sinni með tilliti til jafnræðissjónarmiðum.  Hafi deiliskipulagstillaga fyrir Lambastaðahverfi, sem auglýst hafi verið fyrra sinni og síðan samþykkt í bæjarstjórn, verið í samræmi við það.  Af óútskýrðum ástæðum hafi skipulagið verið tekið til endurskoðunar, m.a. hvað varðaði lóð kæranda þar sem byggingarheimildir hafi verið verulega skertar.  Lög og reglur um samráð hafi ekki verið virtar við meðferð málsins þar sem ekkert samráð hafi verið haft við hann við breytingu á tillögunni, milli fyrri og seinni auglýsingar hennar.  Breytingin hafi byggst á athugasemdum sem fram hafi komið að loknum athugasemdafresti, en sömu athugasemdir hafi borist við fyrri kynningu og þeim verið svarað af hálfu skipulagsyfirvalda án þess að talin hafi verið ástæða til breytinga.  Ekkert hafi breyst frá þeim tíma og eigi rök bæjaryfirvalda við fyrri afgreiðslu málsins því enn við.  Þá hafi Skipulagsstofnun ekki gert athugsemdir við yfirferð málsins sem réttlæti umrædda breytingu.  Með nefndri ákvörðun sé brotið gegn jafnræðisreglu stjórnsýsluréttar og auk þess hafi einn nefndarmanna skipulags- og mannvirkjanefndar verið vanhæfur við meðferð málsins. 

Kærendur að Nesvegi 105 byggja málatilbúnað sinn á því að í hinu kærða deiliskipulagi sé ekki gerð grein fyrir kvöð um umferðarrétt þeirra frá Nesvegi um stíg að lóðunum nr. 103 og 105 við þá götu.  Vísi kærendur til þinglýstra skjala máli sínu til stuðnings og almennra reglna um hefð.  Í deiliskipulaginu sé eingöngu tilgreind umferð um stíginn að Nesvegi 107.  Rangt sé að stígurinn sé í eigu Seltjarnarnesbæjar eða eiganda Nesvegar 107.  Skýr réttur kærenda sé til staðar á grundvelli óbeins eignarréttar og tilgreina beri hann í deiliskipulaginu.  Þá sé gerð athugasemd vegna heimilda deiliskipulagsins um að byggja megi bátaskýli á sjávarlóðum.  Slík mannvirki séu í andstöðu við náttúruverndaráætlun 2004-2008, þar sem lagt sé til að friða svæði sem nái yfir fjöru og land neðan byggðar á skipulagssvæðinu.  Bátaskýlin muni skerða útsýni og hefta aðgengi að fjörunni og athugasemd sé gerð við að skýlin skuli staðsett 3 m frá mörkum nágrannalóða en ekki frá mörkum viðkomandi lóðar. 

Kærendur að Skerjabraut 3a vísa til þess að ójafnræðis gæti í heimiluðu nýtingarhlutfalli lóðar þeirra og Skerjabrautar 1 og 3.  Samkvæmt hinni kærðu ákvörðun verði nýtingarhlutfall lóðar kærenda 0,7 en nýtingarhlutfall sameinaðrar lóðar að Skerjabraut 1-3 verði 1,2.  Í raun sé verið að slá ryki í augu fólks í ljósi þess að verið sé að aðlaga skipulag að samþykktum teikningum að húsi að Skerjabraut 1 og 3 frá árinu 2007, þar sem gerst sé ráð fyrir nýtingarhlutfalli 1,18.  Réttmætt sé að kærendur sitji við sama borð og lóðarhafi Skerjabrautar 1-3 hvað nýtingarhlutfall lóðar varði. 

Kærandi vegna Nesvegar 107 hefur ekki fært fram ástæður að baki kæru sinni vegna þeirrar deiliskipulagsákvörðunar sem hér er til umfjöllunar. 

Málsrök Seltjarnarnesbæjar:  Af hálfu bæjaryfirvalda er farið fram á að öllum kröfum kærenda um ógildingu hins kærða deiliskipulags, í heild eða að hluta, verði hafnað. 

Bent sé á, vegna málatilbúnaðar kærenda að Skerjabraut 5 og 5a, að lóðin nr. 3a við Skerjabraut sé nokkuð stór og hafi komið fram óskir um frekari uppbyggingu á henni með hliðsjón af heimilaðri nýtingu lóðarinnar nr. 1-3 við Skerjabraut og Tjarnarbóls 17.  Upphafleg skipulagstillaga hafi því gert ráð fyrir að í stað eldra húss á lóðinni mætti reisa fjórbýlishús á tveimur hæðum með bílakjallara sem stæði fjær lóðarmörkum Skerjabrautar 5 en eldra hús.  Breytingin sé óveruleg og hafi lítil sem engin áhrif á skuggavarp og útsýni til norðurs.  Í öllu falli séu grenndaráhrifin ekki slík að haft geti áhrif á gildi hinnar kærðu ákvörðunar.  Sýni kærendur fram á að ákvörðunin baki þeim fjártjón eigi þeir bótarétt að lögum.  Komið hafi verið til móts við fram komin andmæli með því að minnka umfang byggingarinnar um 2,5 m til vesturs og 1,0 m til suðurs og tekið fram að ekki verði heimilt að byggja svalir út fyrir byggingarreit til suðurs.  Deiliskipulagsákvörðunin hafi verið kynnt ítarlega fyrir hagsmunaaðilum og auglýst lögum samkvæmt og hafi því grenndarkynning ekki átt hér við. 

Í tilefni af kæru eiganda Nesvegar 115 er tekið fram að í gögnum málsins liggi fyrir að í upphaflegri tillögu að deiliskipulagi svæðisins, sem auglýst hafi verið hafi verið gert ráð fyrir að hús á lóðinni nr. 115 og 119a yrðu á einni hæð.  Við frekari meðferð tillögunnar hafi hún sætt breytingum og samþykkt hafi verið að auglýsa hana að nýju, m.a. með breytingum á hæð húsanna að Nesvegi 115 og 119a, m.t.t. útsýnis frá nærliggjandi húsum.  Tillagan hafi síðan hlotið samþykki og hafi hún verið í samræmi við þá tillögu sem upphaflega hafi verið lögð fram varðandi hæð húsanna að Nesvegi 115 og 119a.  Húsin hafi verið lækkuð til að koma til móts við athugasemdir hagsmunaaðila á svæðinu.  Hafi sú breyting einnig fallið að markmiðum forsagnar  skipulagsins og deiliskipulagstillögunnar um varðveislu útsýnis til sjávar, en 2/3 hluti húsa á sjávarlóðum á svæðinu séu á einni hæð.  Kærandi hafi komið að sjónarmiðum sínum við meðferð skipulagstillögunnar og notið lögmæts andmælaréttar.  Hafi þau sjónarmið hans legið fyrir við mótun skipulagstillögunnar.  Þótt í fyrri tillögu hafi verið gert ráð fyrir tveggja hæða húsi á lóðinni nr. 115 við Nesveg hafi hendur bæjaryfirvalda ekki verið bundnar um það atriði við frekari meðferð málsins.  Rétt sé hjá kæranda að leyft hafi verið að byggja tveggja hæða hús á lóðinni nr. 107 við Nesveg áður en vinna við hið kærða skipulag hafi byrjað, en það hafi ekki þótt til eftirbreytni á svæði þar sem flest húsin á sjávarlóðum séu á einni hæð.  Hafi því þótt rétt að festa það byggðamynstur í sessi í skipulagi svæðisins.  Kærandi hafi ekki mátt vænta þess að fá að byggja tveggja hæða hús á lóð sinni þótt í upphafi hafi verið gert ráð fyrir slíku í skipulagstillögu sem hafi, enda hafi hún getað tekið breytingum við meðferð og kynningu tillögunnar, en ekki fyrir hendi vilyrði fyrir tveggja hæða húsi á lóðinni.  Umrætt deiliskipulag auki nýtingarmöguleika kæranda á lóð sinni með stækkun byggingarreits og möguleika á gerð kjallara undir húsi.  Ekki sé um að ræða hættusvæði vegna sjávarflóða sem hindrað geti nýtingarmöguleika á lóð kæranda á grundvelli ákvæða byggingar- eða skipulagsreglugerðar um þau svæði.  Enga þýðingu hafi um lögmæti hinnar kærðu ákvörðunar að einn nefndarmanna í skipulags- og mannvirkjanefnd bæjarins eigi fasteign á umræddu skipulagssvæði.  Sá aðili hafi ekki komið að afgreiðslu skipulagstillögunnar að lokinni auglýsingu hennar, fasteign kæranda hafi engin grenndaráhrif gagnvart fasteign þessa aðila sökum fjarlægðar milli fasteigna þeirra og umrædd nefnd sé aðeins ráðgefandi við skipulagsákvörðun sem bæjarstjórn taki. 

Bæjaryfirvöld bendi á, í tilefni af athugasemdum kærenda að Nesvegi 105 um umferðarrétt að lóð þeirra frá Nesvegi, að deildar meiningar séu uppi um þann rétt.  Um sé að ræða stíg frá Nesvegi milli lóðanna að Nesvegi 107 og 109 að vestanverðu og lóðanna nr. 101 og 103-105 við sömu götu að austanverðu.  Við málsmeðferð hins kærða deiliskipulags hafi bæði kærendur og eigandi Nesvegar 107 talið sig eiga umferðarréttinn að nefndum stíg.  Í deiliskipulaginu sé áfram gert ráð fyrir umræddum stíg og hann merktur sem kvöð.  Geti stígurinn nýst sem aðkoma að lóð kærenda auk þess að vera aðkoma að lóðinni að Nesvegi 107.  Aðkoma að umræddum húsum á lóðinni nr. 103-105 hafi hins vegar verið og sé um Sörlaskjól.  Deiliskipulagið breyti engu um beinan eða óbeinan eignarrétt að nefndum stíg heldur eigi sá ágreiningur undir dómstóla.  Seltjarnarnesbær mótmæli staðhæfingu kærenda um að heimiluð bátaskýli á sjávarlóðum á svæðinu séu í andstöðu við náttúruverndaráætlun.  Grenndaráhrif skýlanna verði óveruleg, enda hámarkshæð þeirra 1,8 m miðað við meðal lóðarhæð og að lágmarksfjarlægð þeirra sé frá lóðarmörkum 3 m.  Hæð þeirra sé því ekki meiri en skjólveggja og girðinga sem heimilt sé að reisa innan lóðar án sérstaks leyfis og umrædd bátaskýli muni ekki breyta neinu um aðgengi að fjörunni. 

Vegna kæru íbúa að Skerjabraut 3a sé á það bent að framsetning deiliskipulagsuppdráttar og skilmálateikningar fyrir lóðina að Skerjabraut 1-3 sé skýr. Hámarks nýtingarhlutfall lóðarinnar í heild sé lækkað úr 1,27, samkvæmt eldra skipulagi lóðarinnar, í 1,2 en í því skipulagi hafi þegar verið gert ráð fyrir sameiningu lóðanna.  Þegar mismunandi nýtingarhlutfall lóðar kærenda og Skerjabrautar 1-3 sé virt verði að hafa í huga að þegar sé í gildi skipulag fyrir Skerjabraut 1-3 sem geri ráð fyrir hærra nýtingarhlutfalli en hið kærða skipulag.  Lóðin nr. 1-3 við Skerjabraut sé ætluð fyrir stórt fjölbýlishús samkvæmt deiliskipulaginu líkt og eigi við um lóðir nr. 4-14 við Tjarnarból.  Með umræddu deiliskipulagi hafi verið komið til móts við sjónarmið kærenda um aukna nýtingu lóðar þeirra, en gert sé ráð fyrir fjórbýlishúsi á þeirri lóð þrátt fyrir andmæli nágranna. 

Að lokum sé á það bent að skipulagsyfirvöld bæjarins telji hið kærða deiliskipulag hvorki haldið form- né efnisgöllum.  Hafi þau lagt sig fram um að koma til móts við sjónarmið og óskir einstakra hagsmunaaðila á svæðinu við skipulagsgerðina og leitast við að gæta þess að ganga ekki á einstaklingshagsmuni annarra eða almannahagsmuni.  Á þegar byggðu svæði, eins og því sem hér um ræði, sem byggst hafi upp á löngum tíma og með ýmsu móti, sé alltaf erfitt að sætta öll sjónarmið.  Endurspegli fyrirliggjandi kærur það og þau mál sem ekki hafi tekist að finna niðurstöðu í svo öllum hafi líkað. 

Niðurstaða:  Undirbúningur og málsmeðferð hinnar kærðu deiliskipulagsákvörðunar hófst í gildistíð skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, sem féllu úr gildi hinn 1. janúar 2011, en þá tóku gildi ný skipulagslög nr. 123/2010.  Hinn 15. desember 2010 ákvað bæjarstjórn að auglýsa umrædda deiliskipulagstillögu til kynningar að nýju vegna breytinga sem á henni höfðu verið gerðar að lokinni fyrri auglýsingu.  Fór sú kynning ásamt frekari málsmeðferð og afgreiðslu skipulagstillögunnar fram eftir gildistöku hinna nýju skipulagslaga. 

Meginreglan um skil eldri laga og yngri er sú að yngri lögin eiga við um atvik, málsmeðferð eða lögskipti sem eiga sér stað eftir gildistökudag þeirra nema lögin kveði sérstaklega á um lagaskil með öðrum hætti.  Um gildistöku skipulagslaga er kveðið á um í 56. gr. laganna þar sem fram kemur að lögin öðlist gildi hinn 1. janúar 2011 og að frá sama tíma falli úr gildi skipulags- og byggingarlög með síðari breytingum.  Með 65. gr. laga nr. 160/2010 um mannvirki, er fól í sér breytingar á ýmsum lögum, var bætt inn svohljóðandi 2. mgr. við nefnt gildistökuákvæði skipulagslaga:  „Ákvæði laga þessara taka ekki til þeirra skipulagsáætlana sem sendar hafa verið Skipulagsstofnun skv. 4. mgr. 13. gr. og 14. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 eða sendar stofnuninni til athugunar skv. 2. mgr. 17. gr. sömu laga fyrir gildistöku laga þessara.  Um meðferð slíkra mála fer samkvæmt lögum nr. 73/1997, með síðari breytingum.“  Var málsgreinin sett inn að frumkvæði umhverfisnefndar Alþingis í því skyni að tryggja lagaskil samkvæmt því sem fram kemur í nefndaráliti.  Þau ákvæði skipulags- og byggingalaga í 2. mgr. 56. gr. skipulagslaga sem eiga við um málsmeðferð svæðis- og aðalskipulags, en þar er ekki að finna sérreglu um málsmeðferð deiliskipulagstillagna sem ólokið var við gildistöku skipulagslaga.  Gilda því ákvæði skipulagslaga um málsmeðferð hinnar kærðu ákvörðunar eftir gildistöku þeirra laga. 

Athugasemdir bárust við seinni kynningu umræddrar skipulagstillögu fyrir lok athugasemdafrest hinn 10. mars 2011. Varð bæjarstjórn því að taka hana til umfjöllunar að nýju og taka afstöðu til athugasemdanna og tillögu að svörum við þeim.  Það gerði bæjarstjórn á fundi sínum hinn 22. júní 2011 þar sem auglýst tillaga og svör við framkomnum athugasemdum var samþykkt, en þar sem láðst hafði að taka afstöðu til eins athugasemdabréfs var málið aftur tekið fyrir í bæjarstjórn hinn 29. sama mánaðar og endanlega afgreitt, en ekki er að sjá af fyrirliggjandi gögnum að málið hafi síðar komið til kasta bæjarstjórnar.  Hið samþykkta deiliskipulag var sent Skipulagsstofnun sama dag til umfjöllunar og gaf hún umsögn sína um málið í bréfi, dags. 21. júlí 2011, þar sem gerð var athugasemd varðandi flóðavarnir í kjöllurum húsa sem væru neðan sjávarmáls.  Seltjarnarnesbær tilkynnti stofnuninni um viðbrögð sín við athugsemdinni með bréfi, dags. 31. ágúst 2011.  Auglýsing um gildistöku hinnar kærðu skipulagsákvörðunar birtist svo í B-deild Stjórnartíðinda 10. október 2011. 

Í 1. mgr. 42. gr. skipulagslaga eru fyrirmæli um að senda skuli Skipulagsstofnun deiliskipulag sem samþykkt hefur verið af sveitarstjórn og samantekt um málsmeðferð,  ásamt athugasemdum og umsögnum um þær innan átta vikna frá því að frestur til athugasemda rann út og skv. 2. mgr. ákvæðisins skal auglýsing um gildistöku deiliskipulags birt í Stjórnartíðindum innan þriggja mánaða frá endanlegri afgreiðslu bæjarstjórnar á tillögunni.  Samkvæmt framangreindu voru þessir frestir ekki virtir við meðferð hinnar kærðu deiliskipulagsákvörðunar.  Í lokamálslið 2. mgr. nefndrar 42. gr. er tekið fram að hafi gildistökuauglýsing ekki birst innan lögboðins frests teljist tillagan ógild og fari um hana í samræmi við 41. gr. laganna. 

Með vísan til þess sem rakið hefur verið var hin kærða ákvörðun ógild þegar auglýsing um hana var birt í B-deild Stjórnartíðinda hinn 10. október 2011 og öðlaðist því ekki gildi við birtinguna þrátt fyrir ákv. 2. mgr. gr. 6.4 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998.  Liggur því ekki fyrir í málinu gild ákvörðun er sætt geti kæru til úrskurðarnefndarinnar og ber því að vísa málinu frá nefndinni.
 
Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda mála sem liggja fyrir úrskurðarnefndinni. 

Úrskurðarorð: 

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni. 

____________________________________
Hjalti Steinþórsson

______________________________                _____________________________
Ásgeir Magnússon                                               Þorsteinn Þorsteinsson