Skip to main content
Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála
des 22
Love0

98/2011 Túngötureitur

Með
Árið 2015, fimmtudaginn 8. október, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 98/2011, kæra á ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 3. nóvember 2011 um að samþykkja tillögu að deiliskipulagi fyrir Túngötureit.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 30. nóvember 2011, er barst nefndinni 3. desember s.á., kæra G, Hávallagötu 53, og H, Hávallagötu 48, Reykjavík, þá ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 3. nóvember 2011 að samþykkja tillögu að deiliskipulagi fyrir Túngötureit. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Tekur úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála málið til úrskurðar á grundvelli ákvæðis til bráðabirgða II í lögum nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála, sbr. breytingu á þeim lögum nr. 139/2014.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg 24. janúar 2014.

Málavextir: Á fundi skipulagsráðs Reykjavíkur 12. desember 2007 var samþykkt að kynna forsögn að deiliskipulagi Túngötureits fyrir hagsmunaaðilum á reitnum. Forkynning fór fram frá 17. desember 2007 til 8. janúar 2008 og bárust athugasemdir. Ný tillaga að deiliskipulagi Túngötureits, dags. 25. maí 2009, var lögð fram á fundi skipulagsráðs 27. s.m. og var samþykkt að kynna tillöguna fyrir hagsmunaaðilum á reitnum og hverfisráði Vesturbæjar. Tillagan var kynnt frá 5. til og með 22. júní 2009. Athugasemdir bárust.

Á fundi skipulagsráðs 27. apríl 2011 var lögð fram endurskoðuð tillaga skipulags- og byggingarsviðs Reykjavíkur að deiliskipulagi Túngötureits, dags. 8. apríl 2011. Samþykkt var að kynna tillöguna fyrir hagsmunaaðilum á reitnum, sem og þeim sem höfðu gert athugasemdir við fyrri hagsmunaaðilakynningar, auk hverfisráðs Vesturbæjar. Tillagan var kynnt frá 6. til 27. maí 2011 og bárust athugasemdir.

Hinn 22. júní 2011 var tillagan lögð fram að nýju á fundi skipulagsráðs ásamt umsögn skipulags- og byggingarsviðs, dags. 21. júní 2011, um athugasemdir sem komu fram við hagsmunaaðilakynningu. Samþykkt var að auglýsa tillöguna og staðfesti borgarráð þá afgreiðslu 30. júní 2011. Tillagan var auglýst frá 6. júlí til og með 17. ágúst 2011. Athugasemdir bárust. Á fundi skipulagsráðs 12. október 2011 var tillagan tekin fyrir á ný og samþykkt með vísan til umsagnar skipulagsstjóra, dags. 3. október 2011, um innsendar athugasemdir. Borgarráð staðfesti þá afgreiðslu 3. nóvember 2011. Skipulagsstofnun gerði ekki athugasemd við birtingu auglýsingar um gildistöku deiliskipulagsins og öðlaðist það gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda 16. desember 2011.

Túngötureitur afmarkast af Túngötu, Bræðraborgarstíg, Hávallagötu og Hofsvallagötu. Um er að ræða gróna byggð en á reitnum standa 22 hús sem öll voru byggð á árunum 1934-1939, að undanskildu húsinu að Bræðraborgarstíg 31, sem er eldra. Með hinu kærða deiliskipulagi var meðal annars tekin afstaða til verndunar húsa, garðveggja og trjágróðurs, auk þess sem lagt var til að reiturinn nyti svæðisbundinnar verndunar. Skilgreindar voru heimildir til að byggja eða stækka bílskúra og breytingar voru gerðar á lóðinni nr. 31 við Bræðraborgarstíg, sem meðal annars fólu í sér að ekki var lengur gert ráð fyrir almennum bílastæðum á lóðinni.

Málsrök kæranda: Kærendur skírskota til þess að borgarráð hafi samþykkt hina kærðu deiliskipulagstillögu rúmum 11 vikum eftir að frestur til athugasemda hafi runnið út. Það samræmist ekki 42. gr. skipulagslaga nr. 123/2010, sem kveði á um að senda skuli Skipulagsstofnun deiliskipulag sem samþykkt hafi verið af sveitarstjórn og samantekt um málsmeðferð, ásamt athugasemdum og umsögnum um þær, innan átta vikna frá því að athugasemdafrestur hafi runnið út.

Tillagan geri meðal annars ráð fyrir verulegri fækkun bílastæða á horni Bræðraborgarstígs og Hávallagötu en mikill skortur sé á bílastæðum á þessu svæði. Fækkun bílastæða við Hávallagötu varði hagsmuni allra íbúa við götuna en þrátt fyrir það hafi tillagan aðeins verið kynnt fyrir íbúum öðrum megin götunnar, þ.e. íbúum á Hávallagötu 30-48, með bréfi skipulagsstjóra Reykjavíkur, dags. 4. maí 2011. Hún hafi hins vegar ekki verið kynnt fyrir íbúum sunnan megin götunnar, við Hávallagötu nr. 35-55, þótt þeir hafi sömu eða jafnvel meiri hagsmuna að gæta varðandi fækkun bílastæða. Íbúum við Bræðraborgarstíg vestanverðan hafi ekki heldur verið kynnt tillagan og hið sama megi segja um íbúa við Sólvallagötu 28-55 og við norðanverða Túngötu.

Að lokum benda kærendur á að framkvæmdir hafi hafist á horni Bræðraborgarstígs og Hávallagötu áður en deiliskipulagstillagan hafi verið samþykkt. Kantsteinn hafi verið hækkaður svo ekki væri lengur mögulegt að aka inn á bílastæðin með góðu móti. Hafi þær framkvæmdir verið um garð gengnar þegar skipulagsráð og borgarráð hafi tekið athugasemdir íbúa til umfjöllunar og afgreiðslu.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Reykjavíkurborg vísar til þess að ekkert í skipulagslögum nr. 123/2010 leiði til þess að deiliskipulag verði ógilt þótt frestur samkvæmt 42. gr. laganna sé ekki virtur. Borgaryfirvöld hafi veitt Skipulagsstofnun skýringar á ástæðum þess að dregist hafi að senda tillöguna til umfjöllunar og Skipulagsstofnun hafi ekki gert athugasemdir við tillöguna að þessu leyti. Þessi óverulegi ágalli á málsmeðferðinni valdi ekki ógildi deiliskipulagsins, enda verði ekki séð að neinir hagsmunir hafi farið forgörðum þrátt fyrir hann.

Ekki sé heldur fallist á að skort hafi á kynningu á deiliskipulagstillögunni en bent sé á að bréf, sem kærendur vísi til, hafi falið í sér hagsmunaaðilakynningu en ekki grenndarkynningu samkvæmt ákvæðum skipulagslaga. Kynningin hafi eðli máls samkvæmt eingöngu náð til þeirra hagsmunaaðila sem átt hafi eignir á reitnum. Afar vandlega hafi verið staðið að kynningu deiliskipulagsins. Tillagan hafi verið auglýst í samræmi við ákvæði skipulagslaga og allir þeir sem hafi talið sig eiga hagsmuna að gæta hafi getað komið að athugasemdum.

Umfjöllun um mögulega uppbyggingu á lóð nr. 31 við Bræðraborgarstíg hafi staðið yfir í nokkur ár og ýmsar breytingar verið gerðar, m.a. vegna ítrekaðra athugasemda hagsmunaaðila. Í stað þess að heimila nýtt hús á lóðinni sé nú gert ráð fyrir að gamla húsið standi áfram en heimilt verði að byggja við það. Þá hafi verið horfið frá hugmyndum um skiptingu lóðarinnar. Málsmeðferð deiliskipulagstillögunnar hafi að öllu leyti verið í samræmi við lög og kappkostað hafi verið að halda íbúum upplýstum um efni og innihald tillögunnar.

Lóðin númer 31 við Bræðraborgarstíg sé í einkaeigu samkvæmt þinglýsingabókum. Þótt íbúar í nágrenninu hafi lagt bílum sínum inni á lóðinni í einhvern tíma skapi það þeim engan rétt. Þá hvíli engin skylda á Reykjavíkurborg til að láta útbúa þar almenningsstæði til frambúðar. 

Niðurstaða: Samkvæmt þágildandi 1. mgr. 42. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 skyldi senda Skipulagsstofnun deiliskipulag sem samþykkt hafði verið af sveitarstjórn og samantekt um málsmeðferð ásamt athugasemdum og umsögnum um þær innan átta vikna frá því að frestur til athugasemda rann út. Frestur til athugasemda við hina kærðu skipulagsákvörðun rann út hinn 17. ágúst 2011. Deiliskipulagið var sent Skipulagsstofnun eftir fyrrgreindan átta vikna frest, eða 10. nóvember 2011. Þessi annmarki, er lýtur að hraða og samfellu í meðferð máls, verður ekki talinn þess eðlis að hann hafi haft áhrif á efni hinnar kærðu ákvörðunar eða réttarstöðu kærenda og verður ekki talinn geta ráðið úrslitum um gildi ákvörðunarinnar.

Kærendur gera jafnframt athugasemd við það að deiliskipulagið hafi eingöngu verið kynnt fyrir íbúum innan skipulagsreitsins en ekki íbúum við jaðar hans. Er þar vísað til hagsmunaaðilakynningar sem fram fór í maí 2011. Fallast má á það með kærendum að íbúar við jaðar skipulagsreitsins kunni að hafa átt hagsmuna að gæta vegna hins kærða deiliskipulags. Með vísan til þess að deiliskipulagstillagan var auglýst í samræmi við 1. mgr. 41. gr. skipulagslaga, sbr. 31. gr. laganna, verður þó ekki talið að skort hafi á kynningu skipulagsins með þeim hætti að haft hafi áhrif á efni hinnar kærðu ákvörðunar, enda gafst kærendum sem og öðrum kostur á að koma athugasemdum sínum við deiliskipulagstillöguna á framfæri áður en hin kærða ákvörðun var tekin.

Kærendur gera athugasemd við verulega fækkun bílastæða á horni Bræðraborgarstígs og Hávallagötu. Með makaskiptasamningi milli bæjarstjórnar Reykjavíkur og eigenda Bræðraborgarstígs 31, dags. 25. júlí 1951, voru gerðar breytingar á lóðarmörkum Bræðraborgarstígs 31, en lóðin er eignarlóð. Kvað samningurinn meðal annars á um að bæjarstjórn Reykjavíkur seldi eigendum Bræðraborgarstígs 31 spilduna þar sem bílastæðin voru staðsett og var hún sameinuð lóðinni. Bæjarstjórnin hefði þó endurgjaldslausan afnotarétt af spildunni þar til húsið Bræðraborgarstígur 31 yrði endurbyggt, nýtt hús reist á lóðinni og Bræðraborgarstígur breikkaður. Umræddur makaskiptasamningur er einkaréttarlegur samningur á milli Reykjavíkurborgar og fyrri eigenda lóðarinnar, sem núverandi eigandi leiðir rétt sinn af, og geta aðrir ekki byggt rétt á honum. Er Reykjavíkurborg jafnframt heimilt að afsala sér afnotarétti af spildunni sem er innan lóðarmarka Bræðraborgarstígs 31. Fækkun bílastæðanna átti sér því eðlilegar skýringar og til þess ber einnig að líta að ekki er að finna í lögum eða reglugerðum fyrirmæli um lágmarksfjölda bílastæða til almenningsnota á íbúðarsvæðum.

Að öllu framangreindu virtu er hið kærða deiliskipulag ekki haldið þeim form- eða efnisannmörkum sem leitt geti til ógildingar þess.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu á ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 3. nóvember 2011 um að samþykkja tillögu að deiliskipulagi fyrir Túngötureit.

____________________________________
Ómar Stefánsson

______________________________              _____________________________
Ásgeir Magnússon                                            Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

31/2014 Brautarholt

Með
Árið 2015, fimmtudaginn 8. október, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 31/2014, kæra á ákvörðun borgarráðs frá 20. febrúar 2014 um að samþykkja nýtt deiliskipulag fyrir reitinn Brautarholt 7.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 15. apríl 2014, er barst nefndinni 16. s.m., kærir Hjörleifur B. Kvaran hrl., f.h. húsfélagsins Ásholti 2-42, þá ákvörðun borgarráðs frá 20. febrúar 2014 að samþykkja nýtt deiliskipulag fyrir reitinn Brautarholt 7. Var gerð sú krafa að hin kærða ákvörðun yrði felld úr gildi og að úrskurðarnefndin frestaði réttaráhrifum hennar til bráðabirgða á meðan málið væri til meðferðar fyrir nefndinni. Var kröfu um frestun réttaráhrifa hafnað með úrskurði nefndarinnar, uppkveðnum 7. ágúst 2014.

Með bréfi, dags. 28. apríl 2014, sem barst nefndinni sama dag, kærir Hulda Árnadóttir hdl., f.h. Hvíta hússins ehf., S Waage ehf. og XO eignarhaldsfélags ehf., eigenda og rekstraraðila Brautarholts 6 og 8, sömu ákvörðun. Var gerð sú krafa að hin kærða ákvörðun yrði felld úr gildi. Með bréfi, dags. 23. júlí 2015, gerðu sömu aðilar þá kröfu að fyrirhugaðar framkvæmdir yrðu stöðvaðar á meðan málið væri til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni. Var kröfu um frestun réttaráhrifa hafnað með úrskurði nefndarinnar, uppkveðnum 19. ágúst 2015.

Með bréfi, dags. 21. ágúst 2015, sem barst nefndinni sama dag, kærir Hjörleifur B. Kvaran hrl., f.h. húsfélagsins Ásholti 2-42, þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 28. júlí 2015 að veita leyfi til að byggja stúdentagarða, tvær steinsteyptar þriggja hæða byggingar með 102 íbúðareiningum, sem umlykja innigarð, og bílakjallara fyrir 19 bíla á lóð nr. 7 við Brautarholt. Er þess krafist að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi en að auki er þess krafist að framkvæmdir verði stöðvaðar á meðan málið er til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni.

Með bréfi, dags. 15. september 2015, sem barst nefndinni sama dag, kærir Hulda Árnadóttir hdl., f.h. Hvíta hússins ehf., S Waage ehf. og XO eignarhaldsfélags ehf., eigenda og rekstraraðila Brautarholts 6 og 8, þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 18. ágúst 2015 að veita takmarkað byggingarleyfi fyrir aðstöðusköpun og jarðvinnu á lóð nr. 7 við Brautarholt. Er gerð sú krafa að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi en að auki er þess krafist að framkvæmdir verði stöðvaðar á meðan málið er til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni.

Þar sem hinar kærðu ákvarðanir eru allar samofnar og hagsmunir aðila þykja ekki standa því í vegi verða síðargreindu málin, sem eru nr. 35/2014, 68/2015 og 77/2015, sameinuð máli þessu.

Þykir málið nú nægjanlega upplýst til að það verði tekið til endanlegs úrskurðar og er því ekki tilefni til að taka afstöðu til þeirra stöðvunarkrafna sem fram komu með síðari kærum málsins.

Gögn málsins bárust frá Reykjavíkurborg 25. apríl og 27. maí 2014 og 2. og 17. september sem og í október 2015.

Málavextir: Forsaga málsins er sú að borgarráð samþykkti 16. júní 1987 deiliskipulag Rauðarárholts, reits 1.242.0. Tók það til lóðar Timburverslunar Árna Jónssonar að Laugavegi 146 og Brautarholti 7 og nærliggjandi svæðis. Afmarkaðist það af Rauðarárstíg, Laugavegi, Nóatúni, Skipholti og Stórholti. Deiliskipulagið mun ekki hafa öðlast gildi á þeim tíma en uppbyggingu á svæðinu þó verið hagað í samræmi við það.

Í nóvember 2012 var samþykkt af skipulagsráði að kynna fyrir hagsmunaaðilum á svæðinu tillögu að breytingu á deiliskipulagi Rauðarárholts vegna Brautarholts 7. Í kjölfar þeirrar kynningar var tillagan auglýst og bárust athugasemdir og ábendingar vegna hennar. Breytt tillaga var endurauglýst og var hún, að málsmeðferð lokinni, send Skipulagsstofnun 15. október 2013 til yfirferðar samkvæmt skipulagslögum nr. 123/2010. Í kjölfar svars stofnunarinnar til Reykjavíkurborgar, dags. 8. nóvember s.á., hófst meðferð nýs deiliskipulags fyrir reitinn.

Á fundi skipulagsfulltrúa 8. nóvember 2013 var tekin fyrir tillaga að nýju deiliskipulagi reitsins Brautarholts 7. Tillagan var byggð á áðurnefndri breytingartillögu og fólst í henni að byggingar með allt að 97 litlum íbúðum fyrir stúdenta myndu rísa. Einnig var gert ráð fyrir þjónustustarfsemi á hluta jarðhæðar og bílakjallara. Var erindinu vísað til umhverfis- og skipulagsráðs. Á fundi ráðsins 13. s.m. var samþykkt að auglýsa framlagða tillögu og var sú afgreiðsla staðfest af borgarráði 21. s.m. Tillagan var auglýst frá 4. desember 2013 til 20. janúar 2014. Bárust athugasemdir á kynningartíma, m.a. frá kærendum, sem flestir höfðu einnig gert athugasemdir við málsmeðferð fyrrnefndrar endurauglýstrar breytingartillögu. Var athugasemdum sem fram komu við nefnda endurauglýsingu, sem og við auglýsingu nýs skipulags, svarað með umsögn skipulagsfulltrúa, dags. 10. febrúar 2014. Á fundi umhverfis- og skipulagsráðs 12. s.m. var deiliskipulagstillagan samþykkt og hún svo staðfest af borgarráði 20. s.m. Tók deiliskipulagið gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda 1. apríl s.á. Hefur það verið kært, svo sem áður greinir.

Breyting á deiliskipulagi Brautarholts 7 var samþykkt af borgarráði 21. maí 2015 og tók gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda 25. júní s.á. Í breytingunni fólst fjölgun íbúða í allt að 102 ásamt fjölgun bílastæða í bílakjallara úr 18 í 19. Deiliskipulagsbreytingin hefur ekki verið kærð til úrskurðarnefndarinnar.

Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 28. júlí 2015 var samþykkt að veita leyfi til að byggja stúdentagarða, tvær steinsteyptar þriggja hæða byggingar með 102 íbúðareiningum, sem umlykja innigarð, og bílakjallara fyrir 19 bíla á lóð nr. 7 við Brautarholt. Takmarkað byggingarleyfi fyrir aðstöðusköpun og jarðvinnu á lóðinni var svo samþykkt á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 18. ágúst s.á. Hafa þessar ákvarðarnir byggingarfulltrúa verið kærðar, eins og áður segir.

Málsrök kærenda: Kærendur benda á að deiliskipulagið sé í andstöðu við lög. Í 2. mgr. 37. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 segi að gera skuli deiliskipulag fyrir afmarkað svæði eða reit innan sveitarfélags. Í gr. 5.3.1. í skipulagsreglugerð nr. 90/2013 segi að deiliskipulag skuli að jafnaði ná til reits eða svæða sem myndi heildstæða einingu, eins og svæði með sömu landnotkun, svæði afmarkað af götum, húsaþyrpingu eða annað sem gefi sameiginlegar forsendur fyrir viðkomandi deiliskipulag. Þá segi að í greinargerð skuli færð rök fyrir afmörkun skipulagssvæðisins. Ljóst sé að hið kærða deiliskipulag taki aðeins til einnar lóðar innan skipulagssvæðisins Rauðarárholts, þ.e. Brautarholts 7. Hið kærða deiliskipulag afmarkist ekki af heilum götureit heldur einungis af Brautarholti til suðurs, Mjölnisholti til vesturs og Ásholti til austurs. Byggi afmörkun Reykjavíkurborgar hvorki á málefnalegum sjónarmiðum né skipulagsrökum. Í sömu grein skipulagsreglugerðarinnar komi einnig fram að deiliskipulagssvæði megi ekki skarast. Hið kærða deiliskipulag sé brot á greindri reglu. Tvö deiliskipulög séu í gildi fyrir lóð nr. 7 við Brautarholt þar sem deiliskipulag Rauðarárholts frá 1987 nái einnig yfir umþrætt svæði. Rétt hefði verið að auglýsa og samþykkja breytt skipulagsmörk fyrir deiliskipulag Rauðarárholts í samræmi við mörk hinnar kærðu deiliskipulagstillögu, en það hafi ekki verið gert.

Í gr. 5.3.2.5. í skipulagsreglugerð sé sérstaklega vikið að því að taka verði á umferðar- og samgöngumálum við gerð deiliskipulags. Augljóst sé að ekki hafi verið hægt að taka ákvörðun um nýtt deiliskipulag Brautarholts fyrr en áhrif þess á umferð og bílastæðamál hafi verið rannsökuð. Reiturinn Brautarholt 7 sé í dag notaður undir 64 bílastæði. Sé fáránlegt að ætla að fjarlægja þau bílastæði og byggja 100 stúdentaíbúðir með einungis 19 bílastæðum. Fjölbreytt atvinnustarfsemi sé á svæðinu og komi flestir viðskiptavinir fyrirtækjanna á bílum og leggi í þau fáu stæði sem nú séu við Brautarholtið. Einnig sé veruleg ásókn í bílastæðin vegna tilkomu hótels í götunni. Að auki sé af 20 bílastæðum gert ráð fyrir tveimur fyrir hreyfihamlaða. Sé það á skjön við ákvæði byggingarreglugerðar nr. 112/2012, en í gr. 6.2.6. hennar komi fram að fyrir 100 íbúðir sé lágmarksfjöldi bílastæða fyrir hreyfihamlaða 10.

Að auki hafi Aðalskipulag Reykjavíkur 2001-2024 verið í gildi þegar deiliskipulagið hafi verið auglýst. Hvergi hafi komið fram að verið væri að auglýsa á grundvelli tillögu að nýju aðalskipulagi. Í 2. mgr. 41. gr. skipulagslaga segi að sé tillaga að deiliskipulagi ekki í samræmi við aðalskipulag skuli samsvarandi aðalskipulagsbreyting auglýst áður eða samhliða.

Eitt af meginmarkmiðum skipulagslaga sé að tryggja fyrirsjáanleika. Þegar kærendur hafi byrjað sinn atvinnurekstur við Brautarholt hafi verið gert ráð fyrir því, í samræmi við þágildandi deiliskipulag, að leysa ætti bílastæðavandamál svæðisins með því að fjölga bílastæðum. Núverandi þróun sé verulega ósanngjörn þar sem ekki hafi með nokkru móti verið hægt að gera ráð fyrir verulegri fækkun bílastæða. Þvert á móti hafi verið hægt að gera ráð fyrir fjölgun þeirra. Við byggingu húsa kærenda hafi verið í gildi skipulagsreglugerð nr. 318/1985 og byggingarreglugerð nr. 441/1998. Í þessum reglugerðum hafi verið kveðið á um lágmarksfjölda bílastæða og skyldi fjöldi þeirra aldrei fara niður fyrir eitt stæði á íbúð. Hafi mátt með réttu gera ráð fyrir að uppbygging á sama reit yrði í samræmi við þær skipulags- og byggingarsamþykktir sem gilt hafi þegar hús kærenda voru byggð. Hið nýja deiliskipulag geri ráð fyrir að nýtingarhlutfall lóðarinnar nr. 7 við Brautarholt verði 1,95 en það hafi verið 1,47. Nýtingarhlutfallið hafi því aukist um 33% á sama tíma og dregið sé úr bílastæðakröfu, frá því að gera ráð fyrir 166 bílastæðum í 19 bílastæði. Fjöldi bílastæða sé því um 12% af því sem eldra deiliskipulag hafi gert ráð fyrir. Samkvæmt meðalhófsreglu stjórnsýsluréttar, sbr. 12. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993, skuli stjórnvald aðeins taka íþyngjandi ákvörðun þegar lögmætu markmiði verði ekki náð með öðru vægara móti. Beri borgarstjórn að ná fram markmiði sínu um litlar stúdentaíbúðir án þess að ganga á lögvarinn rétt kærenda. Stjórnvald geti ekki í krafti valds síns gengið jafn freklega á rétt borgaranna og gert sé í þessu tilviki. Allar forsendur sem kærendur hafi gefið sér um uppbyggingu á syðri lóðinni hafi gjörsamlega brostið með hinni kærðu ákvörðun. Hinn lögvarði réttur kærenda sé að á lóð nr. 7 við Brautarholt verði gert ráð fyrir a.m.k. einu bílastæði fyrir hverja íbúðareiningu. Fyrir liggi að stúdentar eigi bíla ekki síður en aðrir þjóðfélagshópar. Bílastæðavandi við háskóla og stúdentagarða beri þess glöggt merki. Til þess að uppfylla þessa lögmætu kröfu verði að fella byggingarleyfið úr gildi, endurvinna deiliskipulagið frá grunni, fjölga bílastæðum og/eða draga úr byggingarmagni. Samkvæmt 1. mgr. 11. gr. stjórnsýslulaga skuli stjórnvöld gæta samræmis og jafnræðis í lagalegu tilliti. Samkvæmt 2. mgr. þessarar lagagreinar megi ekki mismuna aðilum við úrslausn mála, t.d. út frá sjónarmiðum byggðum á þjóðfélagsstöðu. Borgarráði hafi því verið óheimilt við afgreiðslu deiliskipulagsins að gera vægari kröfur um fjölda bílastæða með skírskotun til þess að á reitnum skyldi byggja íbúðir fyrir tiltekinn þjóðfélagshóp. Borgarstjórn hafi borið að gera nákvæmlega sömu kröfur um fjölda bílastæða á þessum reit og öðrum sambærilegum og eigi engu máli að skipta hvaða þjóðfélagshópar kunni að búa á viðkomandi reit. Þá sé bent á að íbúðir sem eitt sinn hafi eingöngu verið ætlaðar stúdentum hafi á seinni árum verið teknar undir aðra starfsemi, s.s. Gamli garður við Hringbraut og stúdentaíbúðir við Suðurgötu.

Meðalhófs hafi ekki verið gætt og jafnræði borgaranna ekki verið virt. Sýnt hafi verið fram á að deiliskipulagið uppfylli ekki kröfur um fjölda bílastæða sem áður gildandi reglugerðir hafi kveðið á um og hafi verið í gildi þegar hús kærenda voru byggð og þeim gert að fara eftir. Þá hafi verið sýnt fram á að ekkert í löggjöf heimili borgarstjórn að gera aðrar og vægari kröfur um fjölda bílastæða.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Af hálfu sveitarfélagsins er skírskotað til þess að málsmeðferð skipulagsbreytingarinnar hafi að öllu leyti verið í samræmi við ákvæði skipulagslaga nr. 123/2010 og stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Ekki sé fallist á að deiliskipulagið taki ekki til heildstæðrar einingar. Heildarskipulagið nái yfir afmarkaðan reit en í 37. gr. skipulagslaga, sbr. gr. 5.3.1. í skipulagsreglugerð nr. 90/2013, segi að deiliskipulag sé skipulagsáætlun fyrir afmarkað svæði eða reit innan sveitarfélags. Deiliskipulagið nái yfir afmarkaðan götureit en deiliskipulagssvæðið afmarkist af Laugavegi, Mjölnisholti, Ásholti og Brautarholti og myndi þannig heildstæða einingu og hafi einnig þær sameiginlegu forsendur að þarna sé verið að reisa byggingar sem hýsi litlar íbúðir/einingar fyrir stúdenta.

Aðeins eitt deiliskipulag sé í gildi fyrir svæðið. Ásholtsbyggð hafi upphaflega verið skipulögð árið 1987 og hafi deiliskipulag Rauðarárholts verið samþykkt í borgarráði 16. júní 1987. Hafi uppbygging á svæðinu verið samkvæmt því deiliskipulagi. Greint deiliskipulag hafi ekki verið birt í B-deild Stjórnartíðinda á sínum tíma, líkt og lög hafi gert ráð fyrir, en samkvæmt 11. tl. til bráðabirgða skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 hafi deiliskipulagið verið talið í gildi þrátt fyrir að hafa ekki fengið lögformlega birtingu í Stjórnartíðindum. Í 5. tl. til bráðabirgða í gildandi skipulagslögum nr. 123/2010 hafi sveitarfélögum verið gert að senda inn til Skipulagsstofnunar deiliskipulagsáætlanir sem ekki hefðu fengið lögformlega löggildingu. Hafi deiliskipulagið frá 1987 ekki verið sent stofnuninni fyrir lok þess tímafrests sem hafi verið gefinn og sé því ekkert deiliskipulag í gildi fyrir umræddan reit skv. tilvitnuðum 5. tl. bráðabirgðaákvæðis skipulagslaga. Nýtt deiliskipulag fyrir Brautarholt 7 hafi því verið auglýst og samþykkt, en ekki breyting á deiliskipulagi.

Samkvæmt Aðalskipulagi Reykjavíkur 2010-2030 sé gert ráð fyrir 0,2 bílastæðum á hverja stúdentaíbúð á svæðum vestan Elliðaáa, en stefna borgarinnar sé að minnka hlutdeild einkabílsins úr 75% í 58%. Deiliskipulag Brautarholts 7 byggi á skipulagslögum nr. 123/2010 og skipulagsreglugerð nr. 90/2013. Í kaflanum samgöngur í skipulagsreglugerð sé ekki gerð krafa um lágmarksfjölda bílastæða nema fyrir fatlaða. Bílastæðum hafi verið fjölgað úr 8 í 20 eftir að athugasemdir hafi borist eftir kynningu. Í skilmálum með deiliskipulaginu sé gerð grein fyrir fjölda bílastæða, líkt og reglugerðin segi til um. Þau bílastæði sem nýtt séu innan lóðar séu ekki skilgreind sem bílastæði heldur hafi ávallt verið gert ráð fyrir að byggt yrði á lóðinni. Íbúar Ásholts eigi ekki rétt á bílastæðum á lóð nr. 7 við Brautarholt og hafi þeir mátt búast við því, samkvæmt eldra deiliskipulagi og hinu kærða deiliskipulagi, að byggt yrði á lóðinni. Rétt sé að nýtingarhlutfall hafi aukist á lóðinni, miðað við það deiliskipulag sem Ásholtsbyggð hafi verið byggð eftir, en þar hafi verið gert ráð fyrir þriggja hæða húsi á lóðinni og fari hámarkshæð samkvæmt núgildandi deiliskipulagi ekki yfir þau mörk.

Því sé vísað á bug að rannsóknarregla stjórnsýsluréttar hafi verið brotin. Málsmeðferð hafi alfarið verið í samræmi við skipulagslög, skipulagsreglugerð og stjórnsýslulög. Við gerð deiliskipulagsins hafi verið sett sú stefnumörkun að byggja íbúðir fyrir stúdenta og hafi staðsetningin verið valin út frá því samgöngukerfi sem til staðar sé. Umhverfis- og skipulagssvið hafi í samráði við Bílastæðasjóð skoðað leiðir til að stýra betur nýtingu bílastæða, en nú sé það gert bæði með gjaldskyldu og útgáfu íbúakorta. Í minnisblaði samgöngustjóra, dags. 6. febrúar 2014, hafi hann lagt til að fylgst yrði með uppbyggingu og fjölgun íbúa og bíla sem bættust við inn á svæðið og að metið yrði síðar hvort og hvenær gjaldskylda yrði sett í hverfinu. Ekkert í skipulagslögum eða reglugerð mæli fyrir um að gengið verði alfarið frá bílastæðamálum áður en deiliskipulag sé samþykkt. Þyki skynsamlegt að hefja uppbyggingu svæðisins og muni staðan verða skoðuð aftur þegar íbúum hafi fjölgað.

Hið umþrætta byggingarleyfi sé í fullu samræmi við breytingu á deiliskipulagi fyrir Brautarholt 7, sem hafi tekið gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda 25. júní 2015. Ljóst sé að kærendur geri ekki neinar efnislegar athugasemdir við byggingarleyfið sjálft, þrátt fyrir kröfu um ógildingu þess, heldur sé eingöngu verið að gera athugasemdir við gildandi deiliskipulag.

Athugasemdir kærenda við málsrök Reykjavíkurborgar: Kærendur mótmæla þeim skilningi Reykjavíkurborgar að deiliskipulag Ásholtsbyggðar gildi ekki. Það deiliskipulag hafi hlotið gildi, sbr. 11. tl. ákvæðis til bráðabirgða í skipulags- og byggingarlögum nr. 73/1997, sem kveðið hafi á um að nánar tilgreindar deiliskipulagsbreytingar skyldu gilda án tillits til þess hvort þær hefðu verið auglýstar. Hafi þess hvergi verið getið að um tímabundna gildistöku væri að ræða. Þar sem deiliskipulag Ásholtsbyggðar hafi ekki verið afturkallað eða ógilt sé það í fullu gildi um Brautarholt 7. Túlkun Reykjavíkurborgar á inntaki 5. tl. til bráðabirgða í skipulagslögum nr. 123/2010 standist ekki. Samkvæmt ákvæðinu hafi borginni verið skylt að senda Skipulagsstofnun deiliskipulagið en ekkert segi um það að deiliskipulag falli úr gildi sé það ekki gert. Ítreki kærendur því að hið kærða deiliskipulag brjóti í bága við gr. 5.3.1. í skipulagsreglugerð þar sem fram komi að deiliskipulagssvæði megi ekki skarast. Þá ítreki kærendur að engin athugun hafi farið fram á því hvaða áhrif verði á umferð og bílastæðakröfu á svæðinu.

Athugasemdir leyfishafa: Leyfishafi bendir á að samkvæmt þágildandi Aðalskipulagi Reykjavíkur 2001-2024 hafi verið gert ráð fyrir nemendaíbúðum á umræddri lóð nr. 7 við Brautarholt. Í gildandi Aðalskipulagi Reykjavíkur 2010-2030 sé svæðið skilgreint sem þróunarreitur og sé sömuleiðis gert ráð fyrir byggingu nemendaíbúða. Samkvæmt 1. tl. 13. gr. laga nr. 160/2010 um mannvirki sé það skilyrði fyrir útgáfu byggingarleyfis að það sé í samræmi við skipulagsáætlanir á svæðinu, og sú sé raunin.

Ekki hafi verið hægt að búast við því að deiliskipulag svæðisins stæði óbreytt. Það liggi í hlutarins eðli að skipulagsáætlanir taki breytingum í takt við þróun byggðar og samfélags á hverjum tíma og sé skipulagsyfirvöldum nauðsynlegt að geta brugðist við þróun og stjórnað áherslum innan tiltekinna svæða með breytingum á skipulagi. Kærendur hafi því ekki getað haft réttmætar væntingar til þess að uppbygging á hinum umrædda reit yrði í samræmi við skipulagsáætlanir eða skipulags- og byggingarreglugerðir sem hafi verið í gildi þegar hús þeirra voru byggð. Þá hafi kærendur ekki mátt búast við því að geta gengið að bílastæðum á lóð leyfishafa um aldur og ævi.

Heimilt hafi verið að deiliskipuleggja reitinn. Lóðin sé óbyggð og skýrlega afmörkuð af götum á alla vegu og hafi ákvörðun skipulagsyfirvalda um að gera sérstakt deiliskipulag fyrir hana verið byggð á málefnalegum sjónarmiðum og gildum skipulagsrökum. Þá sé því hafnað að til staðar séu tvær útgáfur deiliskipulags um Brautarholt 7. Sé ekki um skörun á deiliskipulagssvæðum að ræða heldur tvö sjálfstæð deiliskipulög sem séu skýrlega afmörkuð.

Því sé hafnað að brotið hafi verið gegn meðalhófsreglu 12. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 við töku hinnar kærðu ákvarðana. Ekki sé verið að taka íþyngjandi ákvörðun sem beinist að kærendum. Ekkert liggi fyrir um að vandamál tengd bílastæðum muni koma upp á svæðinu og geti ótti kærenda þar um ekki hamlað lögmætri uppbyggingu á umræddri lóð, sem sé bæði í samræmi við samþykkt skipulag og reglugerðir. Ummælum kærenda um bílastæðavanda við háskóla og stúdentagarða sé sérstaklega mótmælt. Engin vandræði hafi verið með bílastæði á stúdentagörðum leyfishafa sem séu í nágrenni við Háskóla Íslands eða við stúdentagarða á Lindargötu, sem séu sambærilegir þeim görðum sem fyrirhugað sé að byggja.

Hvað varði kæru vegna takmarkaðs byggingarleyfis sé bent á að umsókn leyfishafa um byggingarleyfi hafi þegar verið samþykkt og hafi kærendur því enga lögvarða hagsmuni af því að fá hið takmarkaða leyfi fellt úr gildi. Skilyrði til útgáfu takmarkaðs byggingarleyfis hafi aukinheldur verið uppfyllt.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um gildi samþykktar borgarráðs Reykjavíkur á nýju deiliskipulagi fyrir Brautarholt 7, sem og um ákvarðanir byggingarfulltrúa um að veita leyfi til að byggja þar stúdentagarða og að veita leyfi fyrir aðstöðusköpun og jarðvinnu á lóðinni.

Aðalskipulag Reykjavíkur 2010-2030 var samþykkt í borgarstjórn Reykjavíkur 26. nóvember 2013 og tók það gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda 26. febrúar 2014. Fram að þeim tíma gilti Aðalskipulag Reykjavíkur 2001-2024 með síðari breytingum. Ein slík breyting tók gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda 7. september 2012. Í breytingunni fólst að heimilt yrði að reisa 100 nemendaíbúðir á þéttingarreit nr. 18, Ásholti, þ.e. Brautarholti 7. Í Aðalskipulagi Reykjavíkur 2010-2030 er Ásholt talið meðal helstu þéttingarreita og uppbyggingarsvæða og á Ásholtsreit er gert ráð fyrir 100 smáíbúðum, nemendaíbúðum eða íbúðum fyrir eldri borgara, að hluta eða öllu leyti. Reiturinn er talinn meðal helstu byggingarsvæða vestan Elliðaáa. Svæðið er skilgreint sem þróunarsvæði, Þ37, og því lýst sem íbúðarhúsnæði með möguleika á verslun og þjónustu á jarðhæð. Gert sé ráð fyrir 100 nemendaíbúðum, randbyggð með 3-5 hæða byggingum. Hið kærða deiliskipulag heimilaði byggingar á þremur hæðum, sem hýsa skyldu allt að 97 nemendaíbúðir. Það var samþykkt í borgarráði 20. febrúar 2014 og tók gildi með birtingu auglýsingar þar um í B-deild Stjórnartíðinda 1. apríl s.á. Ljóst er af framangreindu að á meðan á málsmeðferð stóð og við gildistöku var deiliskipulagið í samræmi við markmið og stefnu gildandi aðalskipulags, sbr. 3. mgr. 37. gr. skipulagslaga, auk þess sem áskilnaði 7. mgr. 12. gr. laganna, um innbyrðis samræmi gildandi skipulagsáætlana, var fullnægt. Var því engin ástæða til að breyta aðalskipulagi samhliða deiliskipulagsgerðinni skv. 2. mgr. 41. gr. sömu laga, svo sem kærendur hafa haldið fram. Að sama skapi var heimilt að falla frá gerð lýsingar á deiliskipulagsverkefninu skv. heimild 3. mgr. 40. gr. laganna, enda lágu allar meginforsendur deiliskipulagsins fyrir í aðalskipulagi, eins og áður er lýst.

Svo sem nánar greinir í málavöxtum er ákveðin skipulagssaga á svæðinu. Á árinu 1987 var samþykkt deiliskipulag Rauðarárholts, eða Ásholtsbyggðar, en það mun ekki hafa tekið gildi fyrr en með með breytingu á skipulags- og byggingarlögum nr. 73/1997, sem tók gildi 1. janúar 2000. Eftir þá breytingu var skýrt kveðið á um í 11. tl. ákvæðis til bráðabirgða að deiliskipulagsáætlanir, sem gerðar hefðu verið á grundvelli aðalskipulags og samþykktar af sveitarstjórn fyrir 1. janúar 1998, giltu án tillits til þess hvort þær hefðu verið auglýstar, hlotið staðfestingu ráðherra eða samþykktar af skipulagsstjóra ríkisins samkvæmt eldri lögum og reglugerðum settum samkvæmt þeim. Ný skipulagslög, nr. 123/2010, tóku gildi 1. janúar 2011 og skv. 5. tl. ákvæðis til bráðabirgða skal sveitarstjórn senda Skipulagsstofnun deiliskipulagsáætlanir og breytingar á þeim sem gerðar hafa verið á grundvelli aðalskipulags og samþykktar af sveitarstjórn fyrir 1. janúar 1998 og hafa ekki verið auglýstar, hlotið staðfestingu ráðherra eða samþykktar af skipulagsstjóra ríkisins samkvæmt eldri lögum og reglugerðum samkvæmt þeim. Segir að þetta skuli gera innan árs frá gildistöku laganna og skuli sveitarstjórn gera Skipulagsstofnun grein fyrir því hvort hún hafi samþykkt viðkomandi áætlun. Hafi deiliskipulagsáætlun ekki verið samþykkt teljist hún fallin úr gildi. Samkvæmt framangreindu bar Reykjavíkurborg að senda deiliskipulag Rauðarárholts til Skipulagsstofnunar fyrir árslok 2011, en það mun ekki hafa verið gert. Í athugasemdum við greindan tölulið í frumvarpi því er varð að skipulagslögum nr. 123/2010 er tekið fram að hann fjalli um skipulagsáætlanir sem ekki hafi hlotið formlega afgreiðslu, unnið sé að því að fara yfir slíkar deiliskipulagsáætlanir til að afgreiða þær með formlegum hætti eða vinna nýjar deiliskipulagsáætlanir. Þá var því lýst að lagt væri til að sveitarfélögum yrði veittur eins árs frestur frá gildistöku frumvarpsins til að ganga frá formlegri afgreiðslu slíkra deiliskipulagsáætlana. Ljóst er að Reykjavíkurborg gekk ekki frá formlegri afgreiðslu deiliskipulags Rauðarárholts innan tilskilinna tímamarka og verður því að telja það fallið úr gildi eins og skýrt er kveðið á um í síðasta málslið 5. tl. Þar með skarast nýtt deiliskipulag Brautarholts 7 ekki við önnur deiliskipulagssvæði og er því ekki í andstöðu við gr. 5.3.1. í skipulagsreglugerð nr. 90/2013.

Samkvæmt 1. mgr. 37. gr. skipulagslaga er deiliskipulag skipulagsáætlun fyrir afmarkað svæði eða reit innan sveitarfélags. Það skal gera fyrir einstök svæði eða reiti og skal jafnan miða við að það taki til svæða sem mynda heildstæða einingu, sbr. 2. mgr. lagagreinarinnar. Í athugasemdum við lagaákvæðið í frumvarpi því sem varð að skipulagslögum er tekið fram að með því sé ætlunin að koma í veg fyrir að skipulagðar séu einstakar lóðir þó að slíkt geti þó stundum átt við. Deiliskipulagið sem hér er deilt um tekur til svæðis sem afmarkast af Mjölnisholti, Ásholti, Laugavegi og Brautarholti, þar sem áður var lóð Timburverslunar Árna Jónssonar, svo sem lýst var í málavöxtum. Samkvæmt deiliskipulaginu er Ásholtsbyggð norðan megin Stakkholts og telst sá reitur fullbyggður. Sunnan megin er Brautarholt 7, þar sem fyrirhugaðir eru stúdentagarðar. Verður ekki séð að afmörkun skipulagssvæðisins brjóti í bága við framangreint lagaákvæði.

Um samgöngur er fjallað í gr. 5.3.2.5. í skipulagsreglugerð. Þar segir í b-lið að skilmála um fjölda bílastæða og frágang þeirra innan og utan lóða, sérmerkt bílastæði fyrir fatlaða, stæður fyrir reiðhjól og önnur farartæki eftir því sem við eigi, skuli setja hverju sinni í deiliskipulag. Þá segir að varðandi fjölda og fyrirkomulag bílastæða fyrir fatlaða skuli taka mið af ákvæðum byggingarreglugerðar. Í gr. 6.2.6. í byggingarreglugerð nr. 112/2012 segir að lágmarksfjöldi bílastæða fyrir hreyfihamlaða á lóð annarra húsa en sérbýlishúsa skuli vera skv. töflu 6.01, en í henni er fjöldi bílastæða hreyfihamlaðra gefinn upp sem hlutfall af almennum stæðum. Sé fjöldi bílastæða 10-25 skuli tvö þeirra vera fyrir hreyfihamlaða. Í hinu kærða deiliskipulagi er gerð grein fyrir fjölda og fyrirkomulagi bílastæða. Samkvæmt því eru 18 stæði í bílakjallara og tvö bílastæði fyrir fatlaða á austurhluta lóðar. Fullnægir deiliskipulagið því framangreindum kröfum. Þá var stefnu gildandi aðalskipulags um 0,2 bílastæði á námsmannaíbúð fullnægt. Skal á það bent að í núgildandi lögum og reglugerðum er ekki að finna kröfu um lágmarksfjölda almennra bílastæða og verður ekki séð að kröfur skipulagsyfirvalda umfram það leiði til ójafnræðis. Því hefur einnig verið hreyft af kærendum að áhrif uppbyggingar samkvæmt hinu kærða deiliskipulagi á umferð og bílastæðamál hafi ekki verið rannsökuð sem skyldi. Í deiliskipulaginu kemur fram að svæðið sé í góðum tengslum við almenningssamgöngukerfi borgarinnar og góðar göngu- og hjólaleiðir séu í allar áttir. Tekið er fram að gert sé ráð fyrir að götur og umferð umhverfis svæðið verði óbreyttar. Ætlast sé til að stúdentar noti fyrst og fremst nálægar almenningssamgöngur og reiðhjól. Í greinargerð með aðalskipulagsbreytingu þeirri sem gerð var 2012, og áður er fjallað um, segir að umhverfisáhrif uppbyggingar á reitnum, s.s. varðandi umferð, verði áþekk við breytingu úr 50 almennum íbúðum í 100 nemendaíbúðir, þar sem hvorki byggingarmagn né íbúafjöldi sé að aukast. Þar kemur og fram að reiknilíkan umferðar reikni umferð út frá fjölda íbúa, en ekki fjölda íbúða, og því yrði áætluð umferð frá viðkomandi reit sambærileg hvort sem miðað væri við 100 einstaklingsíbúðir nemenda eða 50 almennar fjölskylduíbúðir. Er ljóst af þessu að áhrif uppbyggingar á umferð voru skoðuð og metin á árinu 2012, auk þess sem bæði eldra og nýrra aðalskipulag Reykjavíkur gera ráð fyrir eflingu almenningssamgangna. Hvað varðar bílastæðamál er bent á framangreinda umfjöllun en einnig liggur fyrir að í málinu var leitað eftir umsögn samgöngustjóra borgarinnar, sem taldi eftirspurn eftir stæðum í hverfinu mætt með viðunandi hætti, en lagði til að fylgst yrði með uppbyggingu og fjölgun íbúa og bíla. Með hliðsjón af því sem rakið hefur verið verður ekki séð að rannsókn málsins hafi verið áfátt.

Hið kærða deiliskipulag átti sér nokkurn aðdraganda og voru haldnir fundir með hagsmunaaðilum á meðan á undirbúningi þess stóð. Tillaga að skipulaginu var fyrst kynnt sem deiliskipulagsbreyting en síðar breytt þannig að bílastæðum var fjölgað í 20. Að lokinni málsmeðferð breyttrar tillögu var hún samþykkt og send Skipulagsstofnun til lögboðinnar afgreiðslu. Í kjölfar athugasemda stofnunarinnar var nýtt deiliskipulag, að mestu sama efnis, auglýst til kynningar. Afstaða var tekin til athugasemda er þá bárust, sem og við fyrri meðferð, og þeim svarað. Samþykkt tillaga var á ný send Skipulagsstofnun til lögboðinnar afgreiðslu og auglýsing um gildistöku deiliskipulagsins var birt í B-deild Stjórnartíðinda. Kærendur áttu og nýttu sér þann kost að koma á framfæri athugasemdum sínum við endurtekið ferli skipulagstillögunnar og var þeim athugasemdum svarað. Samkvæmt framangreindu var málsmeðferð hinnar kærðu ákvörðunar að formi til í samræmi við ákvæði laga og er ekkert sem bendir til annars en að sveitarfélagið hafi gætt meðalhófs við beitingu skipulagsvalds síns.

Að öllu framangreindu virtu er kröfu kærenda um ógildingu hinnar kærðu deiliskipulagsákvörðunar hafnað.

Byggingarleyfi vegna framkvæmda á lóðinni Brautarholt 7 hafa einnig verið kærð, en byggingarfulltrúi samþykkti á afgreiðslufundum sínum annars vegar umsókn um leyfi til að byggja stúdentagarða, eins og nánar er lýst í málavöxtum, og hins vegar umsókn um takmarkað byggingarleyfi fyrir aðstöðusköpun og jarðvinnu. Um tvær kæranlegar ákvarðanir er að ræða og verður að fallast á að kærendur hafi hagsmuni af því að lögmæti þeirra beggja sé tekið til úrlausnar þrátt fyrir að seinna leyfið einskorðist við aðstöðusköpun og jarðvinnu, enda getur hagsmunum kærenda verið raskað svo að skapi þeim kæruaðild á meðan á þeirri vinnu stendur. Svo sem áður er lýst er í Aðalskipulagi Reykjavíkur 2010-2030 heimilað að byggja á Ásholtsreit, þ.e. Brautarholti 7, 100 nemendaíbúðir. Breytt deiliskipulag Brautarholts 7 heimilar byggingu 102 slíkra íbúða og hefur sú deiliskipulagsbreyting ekki verið kærð til nefndarinnar. Í aðalskipulaginu er einnig tekið fram að vikmörk á fjölda íbúða geti verið         -10% / +20% og miðist þau við einstök svæði. Vikmörkin séu ekki sjálfgefin og séu þau háð samþykki umhverfis- og skipulagsráðs á hverjum tíma. Verður að líta svo á að með samþykki sínu á nefndri deiliskipulagsbreytingu hafi umhverfis- og skipulagsráð samþykkt að vikmörkin ættu við um uppbyggingu á Ásholtsreit og rúmast leyfi fyrir byggingu 102 íbúða innan þeirra marka. Samþykkt framangreindra byggingarleyfisumsókna átti sér því stoð í gildandi skipulagsáætlunum. Telur úrskurðarnefndin jafnframt að skilyrði 2. mgr. 13. gr. laga um mannvirki nr. 160/2010 hafi verið fyrir hendi til útgáfu takmarkaðs byggingarleyfis, enda ljóst að um umfangsmikla framkvæmd er að ræða. Með vísan til framangreinds, og þar sem ekki liggur fyrir að neinir annmarkar hafi verið á málsmeðferð við ákvarðanatökuna, verður gildi hinna kærðu byggingarleyfa heldur ekki haggað.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu á ákvörðun borgarráðs frá 20. febrúar 2014 um að samþykkja nýtt deiliskipulag fyrir reitinn Brautarholt 7.

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 28. júlí 2015 um að veita leyfi til að byggja stúdentagarða, tvær steinsteyptar þriggja hæða byggingar með 102 íbúðareiningum, sem umlykja innigarð, og bílakjallara fyrir 19 bíla á lóð nr. 7 við Brautarholt.

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 18. ágúst 2015 um að veita takmarkað byggingarleyfi fyrir aðstöðusköpun og jarðvinnu á lóð nr. 7 við Brautarholt.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              _____________________________
Ásgeir Magnússon                                            Þorsteinn Þorsteinsson

 

des 22
Love0

100/2011 Grundarstígur

Með
Árið 2015, fimmtudaginn 1. október, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 100/2011, kæra á ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 22. september 2011 um að samþykkja deiliskipulag fyrir Grundarstígsreit.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 12. desember 2011, er barst nefndinni 20. s.m., kæra eigendur Grundarstígs 9, og eigandi 1. hæðar á Grundarstíg 12, þá ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 22. september 2011 að samþykkja deiliskipulag fyrir Grundarstígsreit. Auglýsing um gildistöku deiliskipulagsins birtist í B-deild Stjórnartíðinda 9. desember 2011. Gera kærendur þá kröfu að sérskilmálar fyrir lóðina Grundarstíg 10, er heimila byggingu samkomusalar sem taki allt að 50 manns í sæti, kaffihús sem taki allt að 45 manns í sæti, rekstur veitingasalar og samkomu- og tónleikahald í húsinu, verði felldir úr gildi.

Tekur úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála málið til úrskurðar á grundvelli ákvæðis til bráðabirgða II í lögum nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála, sbr. breytingu á þeim lögum nr. 139/2014.

Málavextir: Forsaga málsins er sú að með úrskurði í máli nr. 58/2009, uppkveðnum 8. febrúar 2010, felldi úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála úr gildi byggingarleyfi, þar sem m.a. var heimilað að byggja við kjallara og hækka þak hússins að Grundarstíg 10 og heimila þar blandaða atvinnustarfsemi í stað íbúðar. Taldi úrskurðarnefndin að um svo verulega breytingu hefði verið að tefla að ekki hefðu verið skilyrði til þess að fara með umsókn um byggingarleyfi eftir undantekningarákvæði 3. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, auk þess sem hinni kærðu ákvörðun og rökstuðningi fyrir henni hefði verið áfátt. Í kjölfarið var forsögn að deiliskipulagi Grundarstígsreits kynnt fyrir hagsmunaaðilum á svæðinu, Íbúasamtökum miðborgar Reykjavíkur og hverfisráði miðborgar. Athugasemdir bárust á kynningartíma.

Tillaga að deiliskipulagi umrædds skipulagsreits var lögð fram á fundi skipulagsráðs 9. mars 2011 ásamt m.a. húsakönnun, og var á fundinum bókað að í tillögunni fælist stefnumörkun um þróun byggðar á reitnum. Var samþykkt að kynna tillöguna fyrir hagsmunaðilum á svæðinu og bárust athugasemdir við hana. Tók skipulagsstjóri afstöðu til fram kominna athugasemda og hinn 22. júní 2011 samþykkti skipulagsráð að auglýsa fyrrgreinda tillögu í samræmi við 1. mgr. 41. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Samþykkti borgarráð þá afgreiðslu 30. s.m. Tillagan var auglýst frá 6. júlí til 17. ágúst 2011 og á fundi skipulagsfulltrúa 19. s.m. var tekin ákvörðun um að framlengja athugasemdafrestinn til 30. s.m. Athugasemdabréf bárust á kynningartíma tillögunnar frá Íbúasamtökum miðborgar og 25 íbúum, þ. á m. þremur kærenda. Tillagan var tekin fyrir að nýju á fundi skipulagsráðs 14. september 2011 og samþykkt með vísan til umsagnar skipulagsstjóra um fram komnar athugasemdir, dags. 12. s.m. Var málinu vísað til borgarráðs, er staðfesti greinda samþykkt á fundi hinn 22. september 2011.

Deiliskipulagið var síðan sent Skipulagsstofnun til lögboðinnar afgreiðslu með bréfi, dags. 28. september 2011. Með bréfi, dags. 14. október s.á., gerði stofnunin athugasemd við birtingu auglýsingar um samþykkt deiliskipulagsins, m.a. „… þar sem ósamræmi er á milli áforma deiliskipulagsins og gildandi aðalskipulagi 2001-2024 gr. 3.1.2 og þróunaráætlun miðborgar um íbúðarsvæði á miðborgarsvæði“. Í kjölfarið var gerð breyting á skipulagstillögunni og svofelld áritun gerð á uppdrátt hennar: „Breytt 21.11.2011 til samræmis við bréf skipulagsstofnunar dags. 14.10.2011. Texti varðandi landnotkun og aðalskipulag í kafla 4 í almennum skilmálum er yfirfarinn og lagfærður og tilvísun í skilmála úr þróunaráætlun miðborgar greinargerð I er tekin út af uppdrættinum, þar sem þeir skilmálar eru ekki bindandi hluti aðalskipulags.“ Leiðréttur uppdráttur var sendur Skipulagsstofnun ásamt bréfi, dags. 24. nóvember 2011, þar sem athugasemdum stofnunarinnar er svarað og rökstutt að ekki væri nokkurt ósamræmi að finna við gildandi aðalskipulag en rétt þætti að leiðrétta uppdráttinn aðallega til að auka skýrleika skipulagsgagna. Auglýsing um gildistöku deiliskipulagsins var birt í B-deild Stjórnartíðinda 9. desember 2011.

Í bréfi Skipulagsstofnunar, dags. 15. desember 2011, kom fram að erindi Reykjavíkurborgar, dags. 24. nóvember s.á., yrði ekki tekið til afgreiðslu fyrr en m.a. breytingar þær sem gerðar voru á deiliskipulaginu eftir kynningu yrðu teknar til umfjöllunar og samþykktar í borgarráði, sbr. 1. mgr. 42. gr. skipulagslaga. Hinn 11. janúar 2012 var á fundi skipulagsráðs samþykktur skipulagsuppdráttur, lagt fram fyrrgreint bréf skipulagsstjóra, dags. 24. nóvember 2011, og lögð fram ný umsögn umhverfis- og samgöngusviðs varðandi umferð, dags. 10. janúar 2012, og svarbréf skipulagsstjóra til Skipulagsstofnunar, dags. 11. s.m. Á fundi borgarráðs 12. janúar 2012 var eftirfarandi bókað: „Lagt fram bréf skipulagsstjóra frá 11. þ.m., sbr. samþykkt skipulagsráðs s.d., um tillögu að deiliskipulagi Grundarstígsreits … Samþykkt.“ Í bréfi Skipulagsstofnunar, dags. 26. janúar 2012, segir að komið hafi í ljós að umrætt deiliskipulag hafi tekið gildi og því muni stofnunin birta hinn upphaflega deiliskipulagsuppdrátt sem samþykktur hafi verið í borgarráði 22. september 2011. Stofnunin geri athugasemdir við málsmeðferð á deiliskipulaginu auk þess sem vanti upplýsingar um það hvort niðurstaða sveitarstjórnar hafi verðið auglýst.

Hið kærða deiliskipulag er af Grundarstígsreit en hann afmarkast af Grundarstíg, Spítalastíg, Þingholtsstræti og Skálholtsstíg. Þær byggingar sem eru innan svæðisins eru Grundarstígur 2-10 (sléttar tölur) og Þingholtsstræti 25 og 27. Í sérskilmálum fyrir lóðina að Grundarstíg 10 segir: „Í húsinu er heimilt að reka menningartengda starfsemi. Í því er heimilt að innrétta samkomusal sem tekur allt að 50 manns í sæti og kaffihús sem tekur allt að 45 manns í sæti. Auk þess er heimilt að innrétta nauðsynlega aðstöðu fyrir starfsemina og vinnuaðstöðu fyrir fræðimenn. Gerður er nýr byggingarreitur á norðvesturhluta lóðarinnar. Innan hans er heimilt að reisa nýbyggingu, heimil mænishæð er allt að 5 m. Tenging nýbyggingar við eldra hús skal vera á forsendum hins síðarnefnda. Ný uppbygging er háð niðurrifi bílskúrs á lóðinni. Halda skal í steyptan garðvegg umhverfis lóðina og heimilt er að setja hlið í hann út að Skálholtsstíg. Ef valið er að nýta húsið sem íbúðarhús er heimilt að innrétta tvær íbúðir í því. Um mannfagnaði og veitingarekstur í húsinu fer eftir „Málsmeðferðarreglum Borgarráðs um veitingastaði og gististaði“ og Aðalskipulagi Reykjavíkur hverju sinni. Reksturinn skal vera tengdur starfsemi hússins.“

Með úrskurði í máli nr. 84/2012, uppkveðnum 24. janúar 2013, vísaði úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála frá kæru á byggingarleyfi vegna Grundarstígs 10 þar sem hún barst utan kærufrests.

Málsrök kærenda: Kærendur benda á að skilmálar deiliskipulagsins sem heimili að húsinu að Grundarstíg 10 verði breytt úr íbúð í aðstöðu til skemmtanahalds séu í andstöðu við Aðalskipulag Reykjavíkur 2001-2024, þar sem Grundarstígur sé á íbúðarsvæði.

Þá stangist hin kærða ákvörðun á við ákvæði gr. 4.2.1 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998 sem segi m.a. að á íbúðarsvæðum skuli fyrst og fremst gera ráð fyrir íbúðarhúsnæði. Svonefnd menningartengd starfsemi í nefndu húsi muni að langmestu leyti nýtast öðrum en íbúum hverfisins og geti því ekki talist starfsemi sem eðlilegt sé að þar sé til þjónustu við íbúa viðkomandi hverfis samkvæmt greindu ákvæði skipulagsreglugerðar. Þá sé ekki hægt að skilgreina fyrirhugað margmiðlunarsafn sem þjónustu við íbúana og geti það varla talist þjónusta að gera ýmsum menningarverðmætum úr nánasta umhverfi skil. Í næsta nágrenni Grundarstígs sé fjöldi veitinga- og kaffihúsa auk tónleika- og fundarsala, þar sem hægt sé að stunda starfsemi á borð við þá sem fyrirhuguð sé, og sé umrædd starfsemi á þessum stað því ekki nauðsynleg. Ætla megi að samkomusalur sem nefndur sé í skilmálunum verði oft notaður til tónleikahalds og auk þess sé gert ráð fyrir útleigu á sal til einkaaðila. Starfsemi sem beinlínis sé ætlað að framleiða hljóð muni valda ónæði vegna hávaða sem stangist á við fyrrnefnt ákvæði skipulagsreglugerðar. Þá sé ótalinn hávaði sem ávallt myndist við það að fólk safnist saman utandyra til að reykja og vegna umferðar í kringum húsið, m.a. þegar leigubílar bíði eftir fólki o.þ.h. Ef staðurinn fái leyfi sem veitingastaður án vínveitingaleyfis sé verið að leyfa starfsemi sem megi hafa opna allan sólarhringinn hvort sem eigendur hússins ætli að nýta sér það eða ekki, sbr. 3. gr. málsmeðferðarreglna borgarráðs um veitingastaði og gististaði. Loks snúist starfsemin um að draga að sér umferð sem fari gegn umræddu ákvæði skipulagsreglugerðar. Ef enginn mæti á kaffihúsið eða fundi, veislur, tónleika og aðrar uppákomur, sé engin starfsemi. Ólíklegt sé að gestir staðarins fari að leggja bílum sínum í 200-300 m fjarlægð frá honum heldur muni þeir leggja bílum í öll stæði við Grundarstíg, nálægar götur og upp á gangstéttir. Íbúar í kringum Grundarstíg 10 búi á svæði þar sem talsverður bílastæðaskortur sé nú þegar og muni þeir sjá fram á aukinn bílastæðaskort, einkum á kvöldin. Þá sé ótalið að engin áætlun sé sýnileg um sérstök bifreiðastæði fyrir fatlaða.

Ef menningarstarfsemi sú sem fyrirhuguð sé í húsinu leggist af sé eins víst að húsið verði nýtt til skemmtanahalds. Í svari skipulags- og byggingarsviðs við athugasemdum Íbúasamtaka miðborgar segi að áfengisveitingar séu óheimilar á íbúðarsvæðum en þess sé ekki getið að samkvæmt 5. gr. fyrrgreindra málsmeðferðarreglna geti borgarráð veitt undantekningu frá þessu í jaðri miðborgar. Í deiliskipulaginu sé svæðið kallað jaðarsvæði og falli því undir framangreint undanþáguákvæði.

Í þróunaráætlun miðborgar sé kveðið á um að núverandi íbúðarhúsnæði og íbúðarlóðum beri að halda sem slíkum nema í þeim tilvikum þar sem aðstæður mæli gegn því, svo sem: a) verulegur kostnaður, b) sýnt sé fram á að breyting á notkun sé nauðsynleg til að tryggja byggingarlistar- og sögulegt gildi, c) breytingar á notkun styðji við íbúðareinkenni svæðisins, t.d. kaupmaðurinn á horninu, eða d) fella eigi húsnæði eða lóð að umfangsmikilli endurbyggingu í samræmi við gildandi skipulag. Umrætt sérákvæði deiliskipulagsins um Grundarstíg 10 gangi gegn nefndu ákvæði þar sem verið sé að breyta notkun íbúðarhúsnæðis án þess að nokkrar aðstæður mæli gegn því að hafa húsið áfram sem íbúðarhús.

Þá standist hin kærða ákvörðun ekki aðalskipulag þar sem ekki hafi farið fram úttekt á framboði á nærþjónustunni í viðkomandi hverfi og áhrif starfseminnar á umhverfið, s.s. vegna aukinnar umferðar, hávaða eða annars ónæðis af starfseminni, eins og áskilið sé í aðalskipulaginu. Í deiliskipulagi Grundarstígsreits standi í lið 4, um megin markmið og áherslur, að deiliskipulag Grundarstígsreits skuli vera í samræmi við stefnumörkun borgaryfirvalda eins og hún birtist í Aðalskipulagi Reykjavíkur 2001-2024, en hafa skuli til hliðsjónar að í vinnslu sé nýtt aðalskipulag þar sem áhersla sé m.a. lögð á sjálfbærari hverfi, ekki síst í jaðri miðborgar. Samkvæmt þessu ætli skipulagsyfirvöld að hafa hliðsjón af reglum sem séu í vinnslu og ekki sé búið að samþykkja.

Íbúar hverfisins eigi að njóta vafans um lögmæti skilmálanna en ekki rekstraraðilar, enda sé Grundarstígur í rótgrónu og rólegu íbúðarhverfi sem íbúar hafi valið vegna nálægðar við miðbæinn í góðri trú um að farið verði eftir skipulagsreglugerð, aðalskipulagi og þróunaráætlun miðborgar.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Borgaryfirvöld vísa til þess að hið kærða deiliskipulag muni ekki skapa hættu á óþægindum fyrir íbúa hverfisins og muni starfsemin að Grundarstíg 10 þjóna þeim íbúum sem og öðrum íbúum borgarinnar. Ákvörðunin standist skipulagsreglugerð sem kveði sérstaklega á um að leyfa megi aðra starfsemi en þá sem eðlileg sé til þjónustu fyrir íbúa, enda muni hún ekki valda óþægindum vegna lyktar, hávaða eða óþrifnaðar eða draga að sér óeðlilega mikla umferð. Starfsemin muni jafnvel verða hverfinu til framdráttar og gefa því aukið gildi, en vilji eigenda Grundarstígs 10 standi til þess að hagsmunir þeirra og hverfisins fari saman.

Í fyrrgreindu húsi verði ekki heimilaður rekstur skemmtistaðar með ótakmörkuðum opnunartíma heldur verði í því menningartengd starfsemi, kaffihús án áfengis, tónleikahald í sal sem rúmi um 70 (sic) manns og útleiga á sal fyrir veislur og fundahöld. Um mannfagnaði og veitingarekstur í húsinu fari eftir málsmeðferðarreglum borgarráðs um veitingastaði og gististaði og aðalskipulagi Reykjavíkur. Árið 2009 hafi verið þinglýst kvöð á fasteignina Grundarstíg 10 um að „Mannfagnaðir í nýbyggingu skuli ekki standa lengur en til kl. 23:00 á kvöldin, þetta gildi um alla daga vikunnar.“ Við yfirferð byggingarleyfisumsóknar sé farið yfir tæknileg atriði, s.s. hljóðvistarkröfur, og því sé ekki talin nein hætta á að íbúar verði fyrir óþægindum vegna óeðlilegs hávaða. Óheimilt sé að veita rekstrarleyfi til áfengisveitingastaða á skilgreindu íbúðarsvæði samkvæmt nefndum málsmeðferðarreglum og eingöngu heimilt að veita undanþágu frá því ef um sé að ræða staðsetningu í jaðri miðborgar/miðsvæðis og rekstur í flokki II. Húsið að Grundarstíg 10 sé ekki staðsett í jaðri miðborgar/miðsvæðis og verði því að óbreyttum reglum ekki um neinar áfengisveitingar að ræða í því. Í skilmálum deiliskipulagsins sé einnig tekið fram að reksturinn skuli vera tengdur starfsemi í húsinu.

Engin bílastæði séu á lóðinni og umferð muni ekki aukast merkjanlega í samhengi við stærð hússins. Gera megi ráð fyrir að umferð aukist um u.þ.b. 30 ferðir á sólahring, þ.e. úr 5-10 ferðum í 35-40, við það að breyta húsinu úr íbúðarhúsnæði í hús undir menningarstarfsemi. Til samanburðar sé umferð á Skálholtsstíg um 1.500 bílar á sólarhring og hafi fyrirhuguð starfsemi á Grundarstíg 10 því óveruleg áhrif á umhverfið. Óþægindi nágranna gætu þó falist í auknu álagi á bílastæði í grenndinni. Umtalsverður fjöldi bílastæða sé í um 200-300 m fjarlægð frá húsinu og muni fyrirsvarsmenn stofnunarinnar vinna gagngert að því að fá viðskiptavini hússins til að nýta sér þau. Mögulegt umferðarálag og/eða bílastæðavandamál geti eitt og sér ekki valdið ógildi deiliskipulagsins. Fjölmörg dæmi séu um atvinnustarfsemi á íbúðarsvæðum og í miðborginni, bæði veitingahús og verslanir, þar sem íbúar geti orðið fyrir tímabundnum óþægindum vegna umferðar. Almenningsstæði í miðborginni séu ætluð almenningi öllum en ekki eingöngu til að þjóna íbúum viðkomandi hverfa. Bílaeign á landinu hafi aukist mjög á undanförnum árum, en hverfið hafi ekki verið skipulagt fyrir slíkan fjölda bíla. Borgaryfirvöld vilji hvetja borgarbúa til að nýta sér betur almenningssamgöngur, ganga meira og hjóla. Þá megi eigendur fasteigna í þéttbýli ávallt eiga von á því að breytingar verði gerðar á skipulagi sem haft geti í för með sér t.d. skerðingu á útsýni, aukið skuggavarp, umferðaraukningu eða aðrar breytingar. Verði menn almennt að sæta því að með almennum takmörkunum geti hagsmunir þeirra í einhverju verið skertir með slíkum breytingum.

Hið kærða deiliskipulag sé ekki í andstöðu við þróunaráætlun miðborgar og fyrirhuguð starfsemi að Grundarstíg 10 feli hvorki í sér léttiðnað né skrifstofustörf. Í þróunaráætlun miðborgar, íbúðarsvæði, komi m.a. fram að halda beri núverandi húsnæði sem slíku nema í tilvikum þar sem aðstæður mæli gegn því. Tekin séu nokkur dæmi um slíkar aðstæður, þar á meðal að breytingar á notkun séu nauðsynlegar til að tryggja byggingarlistar- og sögulegt gildi. Sú stefnumörkun sem vísað sé til hafi verið lögð fram til samþykktar í skipulags- og umferðarnefnd og borgarráði til nánari útfærslu í aðal- og deiliskipulagi á miðborgarsvæði. Stefnumörkunin sé ekki bindandi hluti af aðalskipulagi Reykjavíkur og komi ekki í stað samþykktra landnotkunarákvæða í aðalskipulagi. Stefnumörkun í þróunaráætlun miðborgar, m.a. um íbúðarsvæði, sé góðra gjalda verð og nytsamleg við vinnslu deiliskipulags í miðborg, en geti einungis verið gott skýringargagn við vinnslu bindandi áætlana. Hún geti þó aldrei haft svo víðtæk áhrif að koma í veg fyrir að heimila landnotkun á einstaka lóðum á miðborgarsvæði.

Deiliskipulagið sé í samræmi við ákvæði aðalskipulags Reykjavíkur enda komi fram í grein 3.1.2 í gildandi aðalskipulagi að á íbúðarsvæðum sé gert ráð fyrir íbúðarbyggð ásamt tilheyrandi nærþjónustu. Nærþjónusta innan íbúðarsvæða er t.d. verslun, þjónusta, stofnanir, leikvellir og opin svæði sem einkum þjóni íbúum viðkomandi hverfis. Ekki hafi þurft að vinna úttekt vegna þeirrar starfsemi sem gert sé ráð fyrir á Grundarstígsreit. Í deiliskipulaginu sé gert ráð fyrir að heimilt verði að reka verslanir á þeim lóðum þar sem hefð sé fyrir slíkum rekstri. Nýjar umsóknir um slíkan rekstur séu alltaf háðar ákvæðum mannvirkjalaga nr. 160/2010 og öðrum lögum og reglugerðum sem um slíkar umsóknir gildi. Þá sé það mat skipulagsyfirvalda að fyrirhuguð menningarstarfsemi falli vel að umhverfinu og sé líkleg til að bæta það. Þá sé málsmeðferðin öll og þeir sérskilmálar sem settir hafi verið án vafa í samræmi við lög og reglur.

Athugasemdir eigenda Grundarstígs 10: Af hálfu eigenda Grundarstígs 10 er bent á að starfsemin í Hannesarholti uppfylli skilyrði gr. 4.2.1 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998 um að sinna þjónustu við íbúa hverfisins á margvíslegan máta. Dæmi um slíka þjónustu sé að safnað verði upplýsingum um sögu hverfisins, bæði menningarsögu og byggingarsögu. Fjallað verði um nafntogaða fyrrum íbúa hverfisins en einnig sé fyrirhugað að skrifa, í samstarfi við íbúa hverfisins, sögu venjulegs fólks sem búið hafi í hverfinu. Sama eigi við um kaffihús þar sem áhersla verði lögð á heimilislegar veitingar gegn sanngjörnu verði. Þá verði boðið upp á hverfiskvöld eða nágrannasamkomur sem yrðu lokaðar öðrum en íbúum hverfisins. Þjónusta á hverjum tíma taki mið af þörfum neytenda og það sé því eðli hennar að taka breytingum í takt við ný viðhorf, þarfir og áhugamál neytendanna. Þjónusta við íbúa felist ekki eingöngu í að selja þeim vörur eða gera við bilaða hluti og nái til andlegra ekki síður en til líkamlegra þarfa einstaklingsins. Starfræksla stofnunar í íbúðarhverfi, sem hafi m.a. það markmið að sinna sérstaklega menningartengdum þáttum hverfisins og að verða vettvangur fyrir jákvæð og uppbyggjandi samskipti við nágranna, sinni einnig mikilsverðri hverfisþjónustu. Færa megi gild rök fyrir því að þjónusta sem veitt verði í Hannesarholti falli í dag betur að skilgreiningu á hugtakinu þjónusta samkvæmt fyrrgreindu ákvæði í skipulagsreglugerð heldur en t.d. fiskbúð eða skósmiður. Vitaskuld muni aðrir Reykvíkingar notfæra sér þjónustu Hannesarholts en slíkt hið sama gildi um aðra þjónustu, eins og jólabúð, sem hafi verið starfrækt á Grundarstíg fyrir nokkrum árum.

Í greinargerð frá verkfræðistofu komi fram að hljóðmyndun í viðbyggingu sem samsvari 80 dB(A) verði við útvegg um 39 dB(A), en gera verði ráð fyrir að tónlist og talað mál verði að jafnaði lægra en 80 dB(A) í viðbyggingunni. Hljóð sem hugsanlega bærist út fyrir veggi verði því augljóslega undir þeim viðmiðum sem sett séu um íbúðarsvæði í reglugerð nr. 724/1998 um hávaða. Stærð salarins sé um 70 m², sem sé svipuð stærð og meðalstór skólastofa eða stofa ásamt borðstofu í heimahúsi, enda séu áform um að nýta salinn einkum til sýninga á vegum stofnunarinnar, stofutónleika, fyrirlestra og fræðakvölda. Önnur notkun, s.s. fyrir samkomur, verði undirskipuð og hávær raftónlist verði vitaskuld ekki leyfð. Vissulega fylgi hljóð tónlist en þau séu ekki bönnuð í íbúðarhverfum. Gerðar hafi verið ýmsar ráðastafarnir til að fyrirbyggja að hljóðmyndun verði að óþægilegum hávaða fyrir nágrennið. Vandað verði mjög til viðbyggingar með góðri hljóðeinangrun og góðri loftræsingu, þannig að ekki gerist þörf á að hreinsa loftið með því að opna glugga eða hurðir. Þá hafi forsvarsmenn Hannesarholts að eigin frumkvæði þinglýst þeirri kvöð á starfsemi í viðbyggingunni að henni skuli ljúka eigi síðar en kl. 23 alla daga vikunnar. Það sé álíka langsótt að banna fyrrgreinda viðbyggingu vegna hugsanlegs hávaða eins og það væri að banna byggingu bílskúrs vegna þess möguleika að hávær unglingahljómsveit hreiðraði um sig í skúrnum og truflaði nágrennið með leik sínum.

Stofnun Hannesarholts sé menningar- og fræðasetur þar sem ætlunin sé að meginþungi starfseminnar snúist um samræður og skoðanaskipti, halda menningar- og sögutengdar sýningar og halda lágstillta tónleika í viðbyggingu sem muni ljúka ekki síðar en kl. 23. Sú mynd sem kærendur setji fram sé í talsverðri mótsögn við framangreinda lýsingu. Þar sem fyrrgreindur salur sé lítill muni umferð ekki vera í líkingu við umferð við stærri samkomuhús, sem taki við hundruðum manna. Verði hvatt til þess, og jafnvel sett sem skilyrði fyrir samkomum, að gestir leggi bílum sínum í bílastæðahús eða á öðrum opinberum bílastæðum í nágrenninu. Fjölmörg bílastæði í hverfinu séu nýtt á daginn af ýmsum fyrirtækjum og stofnunum en standi síðan auð á kvöldin en meginþungi bílaumferðar vegna Hannesarholts verði einmitt á kvöldin.

Ótækt sé að byggja kæru á því sem geti skeð í framtíðinni ef fyrirhuguð starfsemi myndi leggjast af og á þeirri forsendu að borgaryfirvöld eða lögregluyfirvöld framfylgi ekki lögum og reglum. Húsið að Grundarstíg 10 sé eitt af merkari húsum í Reykjavík út frá byggingarlistarlegu og sögulegu tilliti eins og áskilið sé í þróunaráætlun miðborgar þegar breyta eigi notkun íbúðarhúsnæðis. Aðalmarkmið með stofnun Hannesarholts sé að opna hið merka hús fyrir nágrönnum þess og almenningi til að kynna það og sögu þess fyrir sem flestum. Saga þess sé samofin sögu Hannesar Hafstein og þeirri umbótahugsun og bjartsýnisanda sem hafi fylgt tilkomu fyrsta ráðherra Íslands.

Niðurstaða: Hið kærða deiliskipulag var staðfest í borgarráði hinn 22. september 2011. Breytingar þær sem gerðar voru á greinargerð þess eftir þann tíma voru hvorki til umfjöllunar né voru þær staðfestar í borgarráði áður en skipulagið tók gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda hinn 9. desember 2011. Samkvæmt 1. mgr. 38. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 ber sveitarstjórn ábyrgð á og annast gerð deiliskipulags og í 3. mgr. 41. gr. laganna er kveðið á um að sveitarstjórn skuli taka deiliskipulagstillögu til umræðu að lokinni kynningu og að undangenginni umfjöllun skipulagsnefndar um hana ef athugasemdir hafa borist á kynningartíma. Í umfjöllun sveitarstjórnar skal m.a. taka afstöðu til þess hvort gera skuli breytingar á tillögunni. Með hliðsjón af nefndum ákvæðum skipulagslaga verða þær breytingar sem gerðar voru á skipulagstillögunni eftir afgreiðslu borgarráðs ekki taldar hluti gildandi deiliskipulags svæðisins.

Með bréfi, dags. 14. október 2011, gerði Skipulagsstofnun athugasemd við birtingu auglýsingar í B-deild Stjórnartíðinda um samþykkt umdeilds deiliskipulags fyrir Grundarstígsreit. Með bréfinu er tekið fram: „… ósamræmi er á milli áforma deiliskipulagsins gildandi aðalskipulagi Reykjavíkur 2001-2024, gr. 3.1.2 og þróunaráætlun miðborgar um íbúðarsvæði á miðborgarsvæði. Auk þess sem ekki er skýrt hvernig komið verði í veg fyrir ónæði og aukna umferð vegna fyrirhugaðra breytinga að Grundarstíg 10. Ennfremur er ósamræmi á milli settra skilmála og þeirra hugmynda eigenda fyrir starfsemina notaðar eru sem grundvöllur fyrir umsögn Reykjavíkurborgar við athugasemdum. Jafnframt vantar að heimild til verslunarreksturs, á jarðhæðum þeirra húsa sem hafa áður hýst verslanir, sé skilyrt með úttekt, sbr. ákvæðum gr. 3.1.2. í gildandi aðalskipulagi.“

Samkvæmt 1. mgr. 42. gr. skipulagslaga skal sveitarstjórn taka athugasemdir Skipulagsstofnunar til umræðu og gera nauðsynlegar breytingar hvað varðar athugasemdir um form deiliskipulags. Fallist sveitarstjórn ekki á athugasemdir Skipulagsstofnunar um efni deiliskipulags skal hún gera rökstudda grein fyrir ástæðum þess. Í greinargerð með frumvarpi til skipulagslaga segir í athugasemdum með 42. gr. að lagt sé til það nýmæli að sveitarstjórn sé skylt að bregðast við athugasemdum Skipulagsstofnunar vegna deiliskipulagsins og gera nauðsynlegar breytingar á því varðandi form þess ef þörf sé á. Slíkar athugasemdir varði t.d. hvort deiliskipulag sé í samræmi við aðalskipulag og að athugasemdum á auglýsingatíma hafi ekki verið svarað.

Fyrrgreindar athugasemdir Skipulagsstofnunar voru ekki afgreiddar af borgarstjórn í samræmi við fyrrgreint ákvæði 1. mgr. 42. gr. skipulagslaga áður en auglýsing um deiliskipulagið var birt í B-deild Stjórnartíðinda. Samkvæmt framangreindu er málsmeðferð hins kærða deiliskipulags haldin slíkum annmörkum að fella ber það úr gildi.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 22. september 2011 um að samþykkja deiliskipulag fyrir Grundarstígsreit.

____________________________________
Ómar Stefánsson

______________________________       _____________________________
Ásgeir Magnússon                                     Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

21/2008 Stóragerði

Með
Árið 2015, fimmtudaginn 8. október, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 21/2008, kæra á samþykkt borgarráðs Reykjavíkur frá 7. febrúar 2008 er lítur að breyttum mörkum deiliskipulags Espigerðis frá árinu 1971.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 19. mars 2008, er barst nefndinni 25. s.m., kærir Þorvaldur Emil Jóhannesson hdl., f.h. K, Stóragerði 33, Reykjavík, samþykkt borgarráðs Reykjavíkur frá 7. febrúar 2008 er lítur að breyttum mörkum deiliskipulags Espigerðis frá árinu 1971. Gerir kærandi þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.

Tekur úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála málið til úrskurðar á grundvelli ákvæðis til bráðabirgða II í lögum nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála, sbr. breytingu á þeim lögum nr. 139/2014.

Málavextir: Að lokinni grenndarkynningu samþykkti skipulagsráð Reykjavíkur hinn 13. júní 2007 tillögu um „… breytingu á deiliskipulagi og stækkun á afmörkun deiliskipulagssvæðis vegna lóðarinnar nr. 40-46 við Stóragerði“ með vísan til 12. gr. samþykktar um skipulagsráð og umsagnar skipulagsstjóra. Í bréfi Skipulagsstofnunar, dags. 31. ágúst 2007, kemur fram að deiliskipulagsbreytingin sé sett fram á uppdrætti, dags. 20. febrúar 2007, í mkv. 1:500 með greinargerð og skýringarmyndum sem sýni útlit, skuggavarp og snið. Gerði stofnunin ekki efnislegar athugasemdir við framlögð gögn en taldi að fara ætti með deiliskipulagsbreytinguna skv. 1. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997. Skipulagsráð samþykkti á fundi 3. október 2007, með vísan til bréfs Skipulagsstofnunar, að auglýsa tillöguna og jafnframt að upplýsa þá aðila sem áður gerðu athugasemdir við tillöguna um nýja málsmeðferð. Staðfesti borgarráð þá afgreiðslu á fundi hinn 18. s.m. Tillagan var auglýst til kynningar 24. október til 7. desember 2007.

Á auglýsingartíma komu fram athugasemdir, m.a. frá kæranda, sem svarað var með bréfi skipulagsstjóra, dags. 15. janúar 2008. Í framangreindu bréfi skipulagsstjóra var lagt til að lagfærðir yrðu uppdrættir þannig að byggingarreitur yrði skilgreindur nákvæmar og tæki mið af kynntum skýringarmyndum, sett yrði inn sneiðing, sem sýndi hæðarsetningu nýbyggingar og inndregna efstu hæð, þakform yrði flatt í stað rishæðar eða inndreginnar hæðar, sett yrði kvöð um gróður innan lóðar, til að tryggja að umgjörð hennar félli betur að ásýnd gróinna íbúðarhverfa, og bætt yrði inn tölum sem sýndu fjölda hæða, byggingarmagn, fjölda íbúða og bílastæða.

Tillagan var lögð fram að nýju á fundi skipulagsráðs 16. janúar 2008 ásamt m.a. hljóðstigsmælingum, umsögn umhverfissviðs um að beita fráviki II varðandi hljóðvist á reitnum, athugasemdum, greinargerð arkitekts, dags. 30. nóvember 2007, undirskriftalista 97 einstaklinga og framangreindri umsögn skipulagsstjóra, dags. 15. janúar 2008. Hin auglýsta tillaga var samþykkt, með vísan til umsagnar skipulagsstjóra, og ákveðið að vísa málinu til borgarráðs þegar uppdrættir hefðu verið lagfærðir. Á fundi borgarráðs 7. febrúar 2008 var eftirfarandi bókað: „Lagt fram bréf skipulagsstjóra frá 16. f.m., sbr. samþykkt skipulagsráðs s.d., varðandi breytingu á deiliskipulagi lóðar nr. 40-46 við Stóragerði. R0710088 Samþykkt.“ Í kjölfar þess var málið sent Skipulagsstofnun til lögbundinnar yfirferðar, sem gerði ekki athugasemd við birtingu þess. Öðlaðist breytingin gildi með birtingu auglýsingar í B-deild Stjórnartíðinda 26. febrúar 2008.

Í hinni kærðu breytingu felst að gildandi deiliskipulagssvæði frá árinu 1971 er stækkað þannig að lóðirnar nr. 42-44 og 46 við Stóragerði falla innan marka deiliskipulagsins. Afmarkast hið breytta deiliskipulagssvæði af Álmgerði, Stóragerði, lóðinni Stóragerði 40, Háaleitisbraut, Bústaðavegi og Espigerði. Með breytingunni er veitt heimild til að reisa fjögurra hæða fjölbýlishús, auk kjallara, með allt að 14 íbúðum á lóðinni Stóragerði 42-44. Skal efsta hæðin vera inndregin og gert er ráð fyrir a.m.k. einu bílastæði neðanjarðar og einu ofanjarðar fyrir hverja íbúð. Nýtingarhlutfall lóðarinnar er 1,0 ofanjarðar. Á lóðinni Stóragerði 46 er heimilt að reisa einnar hæðar þjónustubyggingu (spenni-/dælustöð) með hámarksvegghæð 3 m og hámarksnýtingarhlutfall 0,3. Samkvæmt greinargerð hinnar kærðu skipulagsbreytingar er ekki verið að breyta skilmálum deiliskipulagsins frá árinu 1971 en settir skilmálar fyrir þær lóðir sem felldar eru inn í skipulagið.

Málsrök kæranda: Af hálfu kæranda er á því byggt að rannsóknarregla 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 hafi verið brotin við meðferð hinnar kærðu skipulagsákvörðunar. Mikil umferð sé nú þegar um Álmgerði og Stóragerði og hafi verið óskað eftir umferðartalningu áður en hugað yrði að frekari framkvæmdum sem gætu aukið á þennan vanda. Bent hafi verið á að breytingar á umferðarmannvirkjum í nágrenni hverfisins hefðu haft íþyngjandi áhrif á umferð í Álmgerði. Hafi skipulagsyfirvöld talið að þó svo að hlutfall gegnumumferðar væri all nokkuð um Álmgerði væri ekki ástæða til að ætla að hana mætti tengja breytingum á Háaleitisbraut. Íbúar svæðisins sem þekki best til aðstæðna séu á öðru máli. Þeir skynji breytingarnar en ekki sé unnt að byggja þá skoðun á umferðartalningu þar sem óskir þar að lútandi hafi ekki verið virtar.

Samkvæmt upplýsingum frá Umferðarstofu hafi verið skráðar 79.260 bifreiðar í Reykjavík í lok árs 2003. Í lok árs 2007 hafi þeim fjölgað í 139.986 og nemi aukningin 77%. Í ljósi þess geti umferðartalning frá 2003 ekki verið góður grundvöllur fyrir hinni kærðu ákvörðun. Niðurstöður útreikninga sem byggi á röngum forsendum verði alltaf rangar. Það sé ámælisvert að ekki hafi verið framkvæmd umferðartalning þar sem ljóst sé að umferðarþungi hafi aukist stórlega á undanförnum árum. Þau rök að reikna út viðbótarálag við umferðina sem hlutfall af hundraði vegna fyrirhugaðrar nýbyggingar hafi því enga merkingu.

Þá hafi skýringaruppdrættir sem kynntir hafi verið íbúum verið mjög villandi og ekki gefið rétta mynd af tillögunni. Á skýringarmyndum, sem arkitekt hafi gert að beiðni íbúa og sendar hafi verið skipulagsyfirvöldum, megi glögglega sjá að byggingin, sem fyrirhugað sé að reisa á lóðinni Stóragerði 42-44, kunni að verða mun fyrirferðarmeiri gagnvart nærumhverfi sínu en ætla mætti af þeim skýringarmyndum sem íbúum hafi verið sýndar af hálfu Reykjavíkurborgar. Ónákvæmir skýringaruppdrættir, hvort sem slíkt sé gert af ásetningi eða gáleysi, leiði óhjákvæmilega til þess að villt sé um fyrir íbúum sem hagsmuna eigi að gæta og verði að telja að athugasemdir þeirra hefðu að öðrum kosti orðið mun fleiri en raunin hafi orðið. Hafi hinir villandi skýringaruppdrættir því leitt til þess að jafnframt hafi verið brotið á andmælarétti kæranda, sbr. 13. gr. stjórnsýslulaga. Ekki verði barið í brestina á málsmeðferðinni með því að leiðrétta uppdrættina fyrir endanlega ákvörðun borgarráðs. Þá hafi skipulagsstjóri verið vanhæfur er hann veitti seinni umsögn sína í málinu enda þegar búinn að taka þá ákvörðun að leggja til að tillagan yrði samþykkt.

Öll nærliggjandi hús séu mun minni en fyrirhuguð fjögurra hæða bygging á lóðinni Stóragerði 42-44. Þau séu aðeins á einni eða tveimur hæðum og það sé algjört stílbrot gagnvart þeim að byggja hærra og stærra hús á fyrrgreindri lóð. Þegar þau hús sem fyrir séu í hverfinu hafi verið byggð hafi skipulagsyfirvöld lagt mikla áherslu á að ekki yrði vikið frá sjónarmiði um stærðir húsa og hafnað óskum um hærra hús til að hverfið hefði skýra og fallega ásýnd áþekkra húsa. Þótt finna megi íbúðablokkir við Stóragerði standi þær mun fjær en húsin sem næst standi greindri lóð, eða í rúmlega 100 m fjarlægð. Á milli nefndrar lóðar og blokkanna í Stóragerði sé bensínstöð á einni hæð. Lóðin Stóragerði 42-44 hljóti því að taka mið af þeim húsum sem næst standi. Allt annað sé hrein röskun á heildaráferð hverfisins. Sé því ljóst að svar skipulagstjóra við röksemdum um að byggðamynstur í næsta nágrenni við umrædda lóð sé nokkuð fjölbreytt eigi ekki við rök að styðjast. Þau einbýlishús sem næst standi, og verði í um 40 m fjarlægð frá fyrirhugaðri byggingu, missi að nokkru þá kosti sem einbýlishús hafi og muni rýra verðmæti þeirra og hverfisins í heild. Þá sé engan veginn rökstutt hvers vegna skuggamyndun á lóð kæranda verði að teljast ásættanleg og hvers vegna ekki sé fallist á þau sjónarmið að verðfall verði á eignum í nágrenninu ef af umræddri nýbyggingu verði.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Borgaryfirvöld skírskota til þess að ferðamyndun frá því svæði sem tengist Álmgerði sé um 1300 ferðir á sólarhring. Viðbótarferðir frá 14 íbúðum séu um 80. Samkvæmt tveimur talningum frá árinu 2003 sé um 2000 bíla umferð á sólarhring í Álmgerði. Ekki hafi verið sérstök ástæða til að ætla annað en að talningin hefði verið marktæk þótt hún væri fjögurra ára gömul. Ef borin sé saman ferðamyndun og talin umferð megi ætla að gegnumakstur sé 600-700 bílar, eða um 1/3 af umferðinni. Aukning á umferð um Álmgerði, miðað við talningu og 14 íbúðir, því geti orðið um 4%.

Það standist ekki að orðið hafi 77% aukning bíla í Reykjavík á fjórum árum en þann misskilning megi  skýra með því að sífellt fleiri leigi bíl af fjármögnunarfyrirtækjum sem flest séu staðsett í Reykjavík. Bíll geti því verið skráður í Reykjavík en notaður í öðru sveitarfélagi. Þegar tekið sé mið af fjölda bíla í eigu fjármögnunarfyrirtækja á umræddu tímabili sé aukning bíla í borginni um 15%. Ekki sé hægt að heimfæra aukna bílaeign beint upp á aukna umferð í íbúðarhverfi. Öðrum bíl á heimili sé ekið minna en fyrsta bíl og þá standi mögulega eftir 10% vegna aukinnar bílaeignar, úr 2000 bílum á sólarhring í 2100, sem sé óveruleg leiðrétting á lítilli umferð. Með 4% aukningu bílaumferðar vegna viðbótarbyggðar muni umferð aukast úr 2100 í tæplega 2200 bíla, en sú breyting mælist vart, t.d. ef verið sé að meta hávaða.

Varðandi skýringaruppdrætti hafi verið fallist á að þeir hefðu getað verið nákvæmari en bent hafi verið á að um mögulegt útlit væri að ræða og að hæðarsetning yrði nánar skýrð á deiliskipulagsuppdrætti. Ekkert liggi fyrir í málinu sem valdið gæti vanhæfi skipulagsstjóra og hafi málsmeðferð öll verið í samræmi við skipulags- og byggingarlög nr. 73/1997.

Byggðamynstur í næsta nágrenni við lóðina Stóragerði 42-44 sé nokkuð fjölbreytt. Þar séu fimm hæða blokkir við Stóragerði, bensínstöð og tveggja hæða sérbýli. Sérstaða fyrrgreindrar lóðar felist í nálægð hennar við Háaleitisbraut, líkt og eigi við um gafla blokka við Stóragerði. Í ljósi þess sé talið ásættanlegt að byggingin sé fjórar hæðir og efsta hæðin inndregin. Ekki hafi verið leitt í ljós að ákvæði byggingarlaga um samræmi milli húsa og umhverfis hafi verið brotin, enda um almennt matskennt ákvæði að ræða. Íbúar í borg geti ávallt átt von á því að nánasta umhverfi þeirra taki einhverjum breytingum, sem m.a. geti haft í för með sér skerðingu á útsýni, aukið skuggavarp og umferðaraukningu. Verði menn almennt að sæta því að með almennum takmörkunum geti hagsmunir þeirra í einhverju verið skertir með slíkum breytingum. Áhrif umræddra breytinga séu ekki svo veruleg að leitt geti til ógildingar hinnar kærðu deiliskipulagsbreytingar. Telji aðilar sig hins vegar geta sannað að þeir hafi orðið fyrir tjóni umfram það sem almennt gerist hjá fasteignaeigendum í þéttbýli eigi þeir bótarétt skv. 33. gr. skipulags- og byggingarlaga, en um bótarétt sé úrskurðarnefndin ekki bær til að fjalla.

——————————

Rétthafa lóðarinnar nr. 42-44 við Stóragerði var gefinn kostur á að koma á framfæri sjónarmiðum sínum í tilefni af kærumáli þessu en engar athugasemdir hafa borist úrskurðarnefndinni af hans hálfu.

Niðurstaða: Hin kærða deiliskipulagsbreyting tekur til lóða á íbúðarsvæði samkvæmt Aðalskipulagi Reykjavíkur 2001-2024, sem í gildi var er hin kærða ákvörðun var tekin, og stendur einbýlishús kæranda nr. 33 við Stóragerði gegnt fyrrgreindum lóðum. Ekki verður fallist á það með kæranda að kynningaruppdráttur hafi verið villandi á þann hátt að reynt hafi verið að draga úr umhverfisáhrifum, en á honum kemur fram að heimilt verði að byggja fjögurra hæða fjölbýlishús með allt að 14 íbúðum, nýtingarhlutafall ofanjarðar verði 1,0 og jafnframt er byggingarreitur sýndur heldur rýmri en hin kærða breyting felur í sér.

Samkvæmt ákvæðum þágildandi skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 höfðu sveitarstjórnir víðtækt skipulagsvald innan marka sveitarfélags, sbr. 2. mgr. 3. gr., 23. gr. og 26. gr. laganna. Í því fólst tæki sveitarstjórnar til að hafa áhrif á og þróa byggð og umhverfi með bindandi hætti. Ekki verður talið að kærandi eigi einstaklingsbundna lögvarða hagsmuni tengda ásýnd og heildaryfirbragði skipulagssvæðisins, sem fyrst og fremst taka mið af skipulagslegum sjónarmiðum og markmiðum skipulagsyfirvalda við mótun og þróun byggðar. Hið umdeilda fjölbýlishús að Stóragerði 42-44, sem heimilað er með hinni kærðu skipulagsbreytingu, getur hins vegar haft nokkur grenndaráhrif gagnvart kæranda vegna aukinnar umferðar, sem vænta má að leiði af fjölgun íbúða og nálægð fasteignar hans við nefnda lóð. Aukning umferðar í hverfinu vegna fjölgunar íbúða á grundvelli hinnar kærðu skipulagsbreytingar, sem samkvæmt gögnum málsins telst 4% verður þó ekki talin veruleg. Fyrir liggja skýringarmyndir um skuggavarp við sumarsólstöður kl. 13, 16 og 18, og við jafndægur að hausti fyrir sömu tímamörk, og samkvæmt þeim myndum fellur ekki skuggi frá umræddri byggingu inn á lóð kæranda á þeim tímum. Samkvæmt því hefur skuggavarp ekki grenndaráhrif að marki.

Vanhæfisreglur stjórnsýslulaga nr. 37/1993 og þágildandi sveitarstjórnarlaga nr. 45/1998  fjalla um sérstakt hæfi einstaklinga í ljósi persónulegra hagsmuna eða tengsla, sem í krafti starfs síns eða embættis í opinberri stjórnsýslu koma að meðferð máls og töku ákvarðana. Um slík tengsl eða hagsmuni er ekki að ræða hér og kemur því ekki til álita að ógilda hina kærðu ákvörðun á grundvelli reglna um vanhæfi.

Með vísan til þess sem að framan greinir, og þar sem ekki verður annað af fyrirliggjandi gögnum ráðið en að meðferð umdeildrar deiliskipulagsbreytingar hafi verið lögum samkvæmt, er kröfu kæranda um ógildingu hennar hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu á ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 7. febrúar 2008 er lítur að breyttum mörkum deiliskipulags Espigerðis frá árinu 1971.

____________________________________
Ómar Stefánsson

______________________________              _____________________________
Ásgeir Magnússon                                            Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

73/2013 Njarðargata

Með
Árið 2015, þriðjudaginn 29. september, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 73/2013, kæra á ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 30. maí 2013 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi staðgreinireits 1.185.6, Nönnugötureits.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 19. júlí 2013, er barst nefndinni sama dag, kæra G, Urðarstíg 15, Reykjavík, samþykkt umhverfis- og skipulagsráðs Reykjavíkur frá 15. maí 2013 um breytingu á deiliskipulagi Nönnugötureits vegna lóðarinnar nr. 25 við Njarðargötu í Reykjavík. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 14. júlí 2013, sem barst nefndinni 24. júlí s.m., kæra Helena Óladóttir og Theodór Welding, Urðarstíg 13, Reykjavík, samþykkt umhverfis- og skipulagsráðs Reykjavíkur á tillögu um breytingu á deiliskipulagi staðgreinireits 1.185.6 vegna lóðarinnar nr. 25 við Njarðargötu. Þar sem sama ákvörðun er kærð í báðum málum og hagsmunir kærenda þykja ekki standa því í vegi verður síðargreinda kærumálið, sem er nr. 75/2013, sameinað máli þessu.

Gögn málsins bárust frá Reykjavíkurborg 26. ágúst og 5. nóvember 2013.

Málavextir: Deiliskipulag staðgreinireits 1.185.6, Nönnugötureits, var samþykkt í borgarráði 6. september 1988. Samkvæmt skilmálum deiliskipulagsins hækkaði nýtingarhlutfall á svæðinu og er tekið fram að það sé aðallega hugsað sem svigrúm til að byggja litlar viðbyggingar eða kvisti eða hækka þak. Við Njarðargötu sé leyfð þó nokkur hækkun þar sem byggja megi upp að háum brunagafli. Ekki sé gert ráð fyrir fjölgun íbúða. Ný hámarks nýting á reitnum verði 1,5 með deiliskipulaginu.

Með úrskurði í máli nr. 41/2010, kveðnum upp 15. febrúar 2012, felldi úrskurðarnefndin úr gildi breytingu á nefndu deiliskipulagi vegna lóðarinnar nr. 25 við Njarðargötu, en breytingin laut að hækkun á nýtingarhlutfalli og afmörkun á kvöð um aðgengi að nefndri lóð.

Á fundi skipulagsfulltrúa Reykjavíkur 23. mars 2013 var lagt fram erindi umhverfis- og skipulagssviðs varðandi breytingu á nefndu deiliskipulagi vegna áðurnefndrar lóðar, en í breytingunni fólst aukning á nýtingarhlutfalli úr 1,5 í 1,9 og stækkun hámarksgólfflatar úr 153 m² í 193,8 m² samkvæmt uppdrætti arkitekts, dags. 14. mars 2013. Á fundinum var samþykkt að grenndarkynna tillöguna fyrir hagsmunaaðilum í næsta nágrenni lóðarinnar. Tillagan var grenndarkynnt frá 2. apríl til 1. maí 2013 og bárust athugasemdir á kynningartíma, m.a. frá kærendum. Að grenndarkynningu lokinni var málið tekið fyrir á fundi umhverfis- og skipulagsráðs 15. maí s.á. og var þar lögð fram umsögn skipulagsfulltrúa, dags. 8. s.m. Var tillagan samþykkt með vísan til umsagnarinnar og vísað til borgarráðs þar sem hún var samþykkt á fundi 30. maí 2013. Tók deiliskipulagsbreytingin gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda 21. júní 2013.

Málsrök kærenda: Kærendur gera athugasemdir við nýja útreikninga á brúttóflatarmáli hússins við Njarðargötu 25. Ef reiknað sé eftir þeim teikningum sem í gildi séu fyrir húsið sé það nákvæmlega 108,68 m². Ekki sé hægt að stækka húsið um 18,3 m² með því einu að benda á nýjar reikningsaðferðir. Brúttógólfflötur hverrar hæðar sé 54,34 m² og sé gengið út frá því að hæðirnar séu þrjár geri það 163,02 m². Þá sé raunar byggingarmagnið þegar komið 10 m² yfir leyfilegt byggingarmagn. Ef reglugerð segi virkilega að aðeins lítill hluti rishæðar þurfi að vera manngengur til að allur gólfflöturinn teljist með þá eigi það ekki við í þessu tilfelli því enginn hluti rishæðar Njarðargötu 25 sé manngengur. Mesta lofthæð sé u.þ.b. einn metri og því sé risið ekki gjaldgengt í útreikningum.

Í gildandi deiliskipulagi segi að leyfileg hækkun við Njarðargötu sé töluverð þar sem byggt sé upp að háum brunagafli, en almennt sé ekki gert ráð fyrir fjölgun íbúða á skipulagssvæðinu þótt svigrúm sé veitt, aðallega til byggingar lítilla viðbygginga eða kvista eða til að hækka þak. Ekkert í deiliskipulaginu frá 1988 gefi til kynna hversu mikið eða lítið megi hækka húsið að Njarðargötu 25, aðeins að það sé ekki meira en 153 m² að stærð og fari ekki út fyrir lóðarmörk. Það sé hægt að gera á marga vegu og þótt heimilt sé samkvæmt deiliskipulaginu frá 1988 að byggja eina og hálfa hæð ofan á húsið sé ekkert sem segi að það verði að gera það og alls ekki hægt að fullyrða að nýtingarhlutfallið hafi verið rangt reiknað, eins og haldið sé fram í greinargerðinni með skipulagstillögunni. Telji kærendur fráleitt að það stækka þurfi húsið upp í 193,8 m² til að uppfylla einhver ímynduð skilyrði.

Með stækkun hússins að Njarðargötu 25 um 85,2 m² megi gera ráð fyrir að húsið geti hýst fleiri íbúa, jafnvel fleiri íbúðir. Það myndi þýða aukna umferð með tilheyrandi ónæði og óþægindum fyrir nágranna.

Sé fallist á að um villu hafi verið að ræða í gildandi deiliskipulagi hefði verið hægt að fara þá leið að líta svo á að ranglega hefði verið veitt heimild til hækkunar um eina og hálfa hæð. Sá kostur að hækka nýtingarhlutfallið fórni hagsmunum kærenda og fleiri nágranna fyrir minni hagsmuni. Margir fasteignareigendur hafi lýst áhyggjum og fært rök fyrir neikvæðum afleiðingum breytinganna á húseignir sínar, sbr. innsendar athugasemdir. Framangreind rök eigi að vega þyngra en rök skipulagsfulltrúa fyrir breytingunni. Uppfylli deiliskipulagið frá 1988 ekki þau skilyrði sem gerð séu til slíks beri að fella það úr gildi og hefja vinnu við nýtt deiliskipulag í samræmi við lög og reglugerðir.

Ákvörðun umhverfis- og skipulagsráðs halli á rétt kærenda að Urðarstíg 13 til friðhelgi einkalífs með aukinni innsýn í húseign þeirra, auk þess sem breytingartillagan feli í sér aukið skuggavarp og dragi þar með úr gæðum fasteignar þeirra. Þeir geti ekki fallist á þau rök fyrir breytingunni að verið sé að leiðrétta villu í deiliskipulagi sem sé í gildi. Það sé ekki nægjanlegt til að rökstyðja þá grundvallarbreytingu á nýtingarhlutfalli fasteignarinnar við Njarðargötu 25 sem sé til umfjöllunar.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Af hálfu borgarinnar kemur fram að hin umdeilda deiliskipulagsbreyting feli aðeins í sér leiðréttingu á hámarksbyggingarmagni og þar með nýtingarhlutfalli lóðarinnar. Eingöngu sé í breytingunni fjallað um lóðina að Njarðargötu 25 og þann rétt sem eigandi hennar hafi samkvæmt deiliskipulagi Nönnugötureits frá 1988. Samkvæmt því megi hækka húsið um eina og hálfa hæð í tvær hæðir og ris, eins og sjá megi af götumynd af deiliskipulagsuppdrættinum. Nýtingarhlutfall lóðarinnar samkvæmt því skipulagi megi vera allt að 1,5 en þar sem lóðarstærðin sé aðeins 102 m² væri ekki heimilt að byggja nema 153 m² á lóðinni. Byggingarmagn sé samkvæmt fasteignamati 108,6 m² en við útreikninga á brúttóflatarmáli hússins hafi komið í ljós að það sé 126,9 m². Samkvæmt því væri hægt að stækka húsið um 26 m² eða 44 m² ef gengið sé út frá því að brúttóflatarmálið sé rétt reiknað í fasteignamatinu. Samkvæmt nýjum reglum um útreikning á brúttóflatarmáli bygginga reiknist rishæð með að fullu þótt aðeins lítill hluti hennar sé manngengur. Hús að grunnfleti 60-65 m², eins og húsið við Njarðargötu 25, sem sé tvær hæðir og ris, reiknist því með nálægt 200 m² brúttóflatarmál. Samkvæmt því þurfi nýtingarhlutfallið að vera 1,9 til þess að hægt sé að byggja samkvæmt deiliskipulaginu frá 1988. Ytra formi hússins sé ekki breytt frá gildandi deiliskipulagi.

Því miður sé deiliskipulagið frá 1988 ekki mjög nákvæmt og þar komi t.d. ekki fram hæð húsa í metrum. Athugasemdir snúi m.a. að því að heimiluð bygging muni skerða birtu og útsýni úr nærliggjandi húsum. Ekki sé borið á móti því að hækkun hússins muni hafa einhver áhrif á þau atriði en þó verði að athuga að húsið verði eftir sem áður talsvert lægra en aðliggjandi hús að Nönnugötu 16. Skiljanlegt sé að nágrannar hafi áhyggjur vegna breytinga í umhverfi þeirra en breytingin nú sé eingöngu gerð til að eigendur Njarðargötu 25 geti stækkað hús sitt í samræmi við gildandi deiliskipulag. Skipulagið hafi verið í gildi í næstum aldarfjórðung en sé gallað, eins og áður hafi verið rakið.

——-

Aðilar hafa gert ítarlegri grein fyrir máli sínu. Þau sjónarmið verða ekki rakin nánar hér en úrskurðarnefndin hefur haft þau til hliðsjónar við úrlausn málsins.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um gildi samþykktar borgarráðs frá 30. maí 2013 um breytingu á deiliskipulagi fyrir stðagreinireit 1.186.5, Nönnugötureit, vegna lóðarinnar nr. 25 við Njarðargötu.

Af hálfu Reykjavíkurborgar er því haldið fram að önnur kæran í málinu sé of seint fram komin og skuli því vísa henni frá úrskurðarnefndinni. Frestur til að kæra ákvörðun til úrskurðarnefndarinnar er einn mánuður frá því að kæranda varð kunnugt eða mátti vera kunnugt um hana nema á annan veg sé mælt í lögum, sbr. 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála. Í 8. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 er fjallað um útreikning frests. Þar kemur fram í 1. mgr. að sá dagur sem frestur telst frá sé ekki talinn með í frestinum. Í 2. mgr. segir síðan að ef lokadagur frests er almennur frídagur lengist fresturinn til næsta opnunardags þar á eftir. Ákvörðunin var birt í B-deild Stjórnartíðinda 21. júní 2013. Samkvæmt tilvitnuðum ákvæðum 8. gr. stjórnsýslulaga ber að byrja að telja frest daginn eftir birtinguna, eða 22. júní. Þann dag bar hinsvegar upp á laugardag og því byrjaði fresturinn að líða frá mánudeginum 24. júní. Umrædd kæra barst nefndinni 24. júlí og samkvæmt framangreindu telst hún því hafa borist innan lögmælts kærufrests.

Eins og nánar er lýst í málavöxtum er hámarksnýtingarhlutfall 1,5 samkvæmt deiliskipulagi Nönnugötureits. Því er lýst í greinargerð hinnar umdeildu deiliskipulagsbreytingar að samkvæmt gildandi skipulagi sé gert ráð fyrir að hækka megi húsið úr 1,5 hæðum í 3 hæðir. Lóðarstærð sé 102 m² og samkvæmt fasteignamati sé núverandi byggingarmagn 108,6 m². Dugi heimilað brúttóbyggingarmagn ekki fyrir 1,5 hæðum, eins og heimilt sé. Við gerð skráningartöflu hafi komið í ljós að núverandi byggingarmagn sé 126,9 m² og muni því aðeins 26,1 m² á raunverulegu núverandi byggingarmagni og byggingarmagni húss sem byggja megi 1,5 hæð ofan á.

Samkvæmt gögnum málsins snýr hin umdeilda deiliskipulagsbreyting því einungis að hækkun leyfilegs nýtingarhlutfalls á lóðinni í 1,9 og samsvarandi aukningu hámarksbyggingarmagns, en í gildandi deiliskipulagi frá 1988 var þegar gert ráð fyrir hækkun hússins upp að háum brunagafli. Sýna götumyndir deiliskipulagsins heimilaða hækkun glögglega. Útreikningar á því sem talið er nauðsynlegt nýtingarhlutfall fyrir leyfða stækkun á húsinu samkvæmt gildandi skipulagi liggja því til grundvallar hinni umdeildu breytingu. Verður ekki annað séð en að þær forsendur hinnar kærðu breytingar, að 1,5 sé of lágt nýtingarhlutfall vegna þeirrar viðbótar sem þegar sé heimiluð í gildandi deiliskipulagi, séu málefnalegar. Þá verður ekki talið að deiliskipulagsbreytingin sé slík að umfangi, miðað við efnisheimildir í fyrra deiliskipulagi, að réttur kærenda sé fyrir borð borinn.

Loks verður ekki annað séð en að meðferð málsins hafi verið í samræmi við skipulagslög nr. 123/2010. Umrædd tillaga að deiliskipulagsbreytingu var grenndarkynnt fyrir næstu nágrönnum Njarðargötu 25, með vísan til 43. gr. laganna, sem heimilar að grenndarkynna óverulegar breytingar á samþykktu deiliskipulagi, en í ljósi atvika málsins verður að telja nefnda breytingu á nýtingarhlutfalli úr 1,5 í 1,9 óverulega í skilningi ákvæðisins. Þá var hin umdeilda breytingartillaga auglýst til kynningar samkvæmt lögunum, fram komnum athugasemdum var svarað, tillagan samþykkt og gildistaka breytingarinnar auglýst í kjölfarið.

Með vísan til alls þess sem að framan er rakið verður kröfu kærenda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu á ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 30. maí 2013 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi staðgreinireits 1.185.6, Nönnugötureits.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              _____________________________
Ásgeir Magnússon                                            Þorsteinn Þorsteinsson
 

des 22
Love0

76/2013 Austurvegur á Ísafirði

Með
Árið 2015, þriðjudaginn 29. september, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 76/2013, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Ísafjarðarbæjar frá 6. júní 2013 um breytingar á skólalóð Grunnskólans á Ísafirði.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 1. ágúst 2013, er barst nefndinni 2. s.m., kæra Á, Austurvegi 7, Ísafirði, framkvæmdir Ísafjarðarbæjar vegna skólalóðar Grunnskólans á Ísafirði. Verður að skilja kæruna svo að kærð sé ákvörðun bæjarstjórnar Ísafjarðarbæjar frá 6. júní 2013 um breytingar á skólalóð Grunnskólans á Ísafirði. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust frá Ísafjarðarbæ 4. október 2013.

Málavextir: Á fundi umhverfisnefndar Ísafjarðarbæjar 29. maí 2013 var lagt fram erindi Grunnskólans á Ísafirði, dags. 8. s.m., þar sem þess var óskað að blómagarðurinn við Austurvöll yrði skilgreindur sem skólalóð. Jafnframt voru lagðar fram nokkrar tillögur að nýrri skólalóð og lagði nefndin til að farið yrði eftir tillögu 3, sem fól m.a. í sér að sá hluti Austurvegar, sem hafði verið skilgreindur sem vistgata og lokaður á skólatíma, var gerður að hluta skólalóðarinnar og þeim hluta því lokað varanlega. Þá var bókað að óheimilt væri að skerða umfang garðsins og var grunnskólanum veitt leyfi til að nýta hann sem hluta af skólalóð undir eftirliti skólastjórnenda. Á fundi bæjarstjórnar 6. júní s.á. var samþykkt að nýta Austurvöll sem hluta af skólalóð Grunnskólans á Ísafirði og var bókað að sú nýting gengi ekki gegn hverfisvernd Austurvallar, sem samþykkt væri í Aðalskipulagi Ísafjarðarbæjar. Á sama fundi var fundargerð umhverfisnefndar frá 29. maí s.á. staðfest.

Fréttir af greindum ákvörðunum ásamt teikningu að fyrirhugaðri skólalóð birtust í Bæjarins Besta, fréttablaði á Vestfjörðum, í byrjun júlí 2013. Hófust framkvæmdir við lóðina og var leiktækjum komið fyrir seinna í sama mánuði.

Málsrök kæranda: Kærendur taka fram að með hinum kærðu breytingum verði þeim meinuð aðkeyrsla að fasteign þeirra að Austurvegi 7, og þá sérstaklega að bílskúr austan megin við húsið. Aðkeyrslan hafi verið um sund á milli Sundhallar Ísafjarðar og skrúðgarðsins Austurvallar. Ekki hafi farið fram grenndarkynning vegna framkvæmdanna og ákvörðunin hafi ekki verið auglýst. Kærendur hafi þær upplýsingar frá Skipulagsstofnun að framkvæmdir þessar séu unnar í trássi við gildandi deiliskipulag frá 16. október 1997. Það fyrsta sem kærendur hafi séð um málið hafi verið frétt á vef bæjarblaðsins, dags. 3. júlí 2013, þar sem birt hafi verið teikning af fyrirhugaðri skólalóð.

Með lokun á innkeyrslunni séu nýtingarmöguleikar kærenda á fasteign þeirra stórlega takmarkaðir. Útilokað sé að koma bifreið að húsinu eða inn í bílskúrinn nema um innkeyrsluna. Sé um að ræða rýrnun á verðmæti fasteignarinnar vegna hinna kærðu framkvæmda.

Málsrök Ísafjarðarbæjar: Af hálfu sveitarfélagsins er skírskotað til þess að gildandi deiliskipulag hafi verið samþykkt af bæjarstjórn Ísafjarðar 16. október 1997. Í skipulaginu komi fram að Austurvegur sé lokaður á skólatíma milli sundhallar og Grunnskólans á Ísafirði, en einstefna sé þar á öðrum tímum. Austurvegur sé skólalóð samkvæmt skipulaginu og því hafi nægt að breyta umferðarsamþykkt til að banna umferð um þennan hluta Austurvegar.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um þá ákvörðun bæjarstjórnar Ísafjarðarbæjar að loka hluta Austurvegar á Ísafirði, en aðkoma að innkeyrslu að fasteign kærenda Austurvegi 7 er innan þess svæðis sem lokað var.

Þegar ákvörðun sú er málið snýst um var tekin var í gildi deiliskipulag fyrir Eyrina á Ísafirði frá 16. október 1997. Þar var sá hluti Austurvegar sem lokað var skilgreindur sem vistgata en í greinargerð með skipulaginu kom fram í kafla 2.8 Kvaðir: „Kvöð er um umferð að Austurvegi 7 um lóðir Austurvegar 9 og 11.“ Samkvæmt þeim gögnum sem liggja fyrir úrskurðarnefndinni var hafist handa við breytingu á nefndu deiliskipulagi í kjölfar kæru til nefndarinnar og segir í greinargerð með breytingunni að kæran hafi verið ástæða þess að ákveðið hafi verið að breyta deiliskipulaginu. Í öðrum kafla greinargerðarinnar segir eftirfarandi: „Meginbreyting deiliskipulagsins felst í að Austurvegi milli grunnskólans (Aðalstræti 36) og Austurvallar (Austurvegar 5) og Sundhallarinnar (Austurvegur 9) er lokað að fullu, í stað þess að vera skilgreindur sem vistgata með lokun á skólatíma. Lóð skólans stækkar sem þessari lokun nemur.“ Einnig segir: „Aðkoma að Austurvegi 7 verður áfram um lóð Sundhallarinnar (Austurvegar 9) líkt og í gildandi skipulagi.“ Á skipulagsuppdrættinum kemur fram að gatan fyrir framan innkeyrslu þá er kæra málsins snýst um sé nú lokuð en kvöð um umferðarrétt sé að húsi kærenda milli húsanna við Austurveg 9 og 11. Loks kemur fram í greinargerðinni að annar kærenda hafi skilað inn athugasemdum á auglýsingartíma skipulagsins.

Skipulagsbreytingin tók gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda 10. september 2014 og hefur sú skipulagsákvörðun hvorki verið borin undir úrskurðarnefndina af kærendum né öðrum aðilum.

Samkvæmt 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála geta þeir einir kært stjórnvaldsákvarðanir til nefndarinnar sem eiga lögvarða hagsmuni tengda þeirri ákvörðun sem kæra á. Ljóst er af framangreindu að hvað sem líður lögmæti hinnar kærðu ákvörðunar liggur nú fyrir ný ákvörðun um breytingu deiliskipulags, sem gildir fyrir hið umdeilda svæði. Hefur hin kærða ákvörðun af framangreindum ástæðum ekki lengur réttarverkan að lögum eftir gildistöku hinnar yngri ákvörðunar. Eiga kærendur af þeim sökum ekki lengur lögvarða hagsmuni af því að fá skorið úr um gildi hinnar kærðu ákvörðunar, enda stæði hin nýja skipulagsákvörðun óhögguð allt að einu. Verður máli þessu því vísað frá úrskurðarnefndinni, sbr. áðurgreinda 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              _____________________________
Ásgeir Magnússon                                            Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

96/2011 Hafnarfjörður miðbær

Með
Árið 2015, fimmtudaginn 1. október, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 96/2011, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Hafnarfjarðar frá 31. ágúst 2011 um að breyta deiliskipulagi, Hafnarfjörður miðbær 1981, reitur 15.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 25. nóvember 2011, er barst nefndinni sama dag, kærir Ívar Pálsson hrl., f.h. A, Austurgötu 27b, Hafnarfirði, þá ákvörðun bæjarstjórnar Hafnarfjarðar frá 31. ágúst 2011 að breyta deiliskipulagi, Hafnarfjörður miðbær 1981, reitur 15. Skilja verður málatilbúnað kæranda svo að krafist sé ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar.

Tekur úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála málið til úrskurðar á grundvelli ákvæðis til bráðabirgða II í lögum nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála, sbr. breytingu á þeim lögum nr. 139/2014.

Málavextir: Á fundi bæjarstjórnar Hafnarfjarðar 9. febrúar 2011 var samþykkt að auglýsa tillögu að deiliskipulagi reits sem afmarkast af Mjósundi, Austurgötu, Gunnarssundi og efri lóðamörkum húsa við Hverfisgötu 31-49 (oddatölur). Stærsti hluti svæðisins tilheyrði deiliskipulagi er nefnist Hafnarfjörður Miðbær 1981, en hús ofan við Hverfisgötu 31-49 voru á ódeiliskipulögðu svæði. Í bréfi skipulags- og byggingarsviðs Hafnarfjarðar til Skipulagsstofnunar, dags. 22. febrúar 2011, var tekið fram að markmið skipulagsvinnunnar væri að fella deiliskipulagið að skipulagslögum nr. 123/2010 með því að sýna byggingarreiti, yfirfara nýtingarhlutfall og lóðamörk. Með bréfinu var leitað umsagnar stofnunarinnar vegna áforma um að falla frá gerð og kynningu lýsingar skv. 4. mgr. 40. gr. skipulagslaga og féllst hún á þá málsmeðferð með bréfi, dags. 2. mars 2011, með vísan til upplýsinga bæjarins um að tillagan væri að öllu leyti í samræmi við meginforsendur aðalskipulags.

Tillagan var auglýst í Fréttablaðinu 21. mars 2011 með athugasemdafresti til 7. maí s.á. og var kynningarfundur vegna hennar haldinn 24. mars 2011. Á fundi bæjarstjórnar 20. apríl 2011 var samþykkt að auglýsa tillöguna að nýju vegna tilmæla Skipulagsstofnunar um að vísa þyrfti í skipulagslög, bæði við afgreiðslu bæjarstjórnar og í auglýsingu. Deiliskipulagstillagan var auglýst í Fréttablaðinu að nýju til kynningar 18. maí 2011 með athugasemdafresti til 29. júní s.á. Athugasemdir bárust á kynningartíma, m.a. frá kæranda, og á fundi skipulags- og byggingarráðs 5. júlí 2011 var skipulags- og byggingarsviði falið að taka saman athugasemdir og gera drög að svörum. Skipulags- og byggingaráð samþykkti skipulagstillöguna á fundi hinn 23. ágúst 2011 og fyrirliggjandi svör skipulags- og byggingarsviðs við fram komnum athugasemdum. Tillagan var tekin fyrir á fundi bæjarstjórnar Hafnarfjarðar 31. ágúst 2011 og samþykkt.

Þeim sem gert höfðu athugasemdir við hina kynntu tillögu voru send svör bæjaryfirvalda með bréfi, dags. 5. september 2011. Deiliskipulagið var síðan sent Skipulagsstofnun til lögboðinnar afgreiðslu með bréfi, dags. 6. september s.á., þar sem fram kom að Byggðasafn Hafnarfjarðar hefði gert fornleifaskráningu, húsakönnun hefði verið gerð, aldursákvörðun húss að Austurgötu 27b verið leiðrétt, eftir kynningu tillögunnar, og að bætt hefði verið við skýringu á lit á opinberu gróður- og útivistarsvæði. Í bréfi Skipulagsstofnunar, dags. 16. september 2011, kemur fram að ekki sé unnt að taka afstöðu til deiliskipulagsbreytingarinnar fyrr en skilmálum hafi verið breytt.

Skilmálar deiliskipulagsins voru lagfærðir 26. september 2011 með þeim hætti að heiti deiliskipulagsins var breytt úr „Hafnarfjörður nýtt skipulag: Hverfisgata – Austurgata milli Mjósunds og Gunnarssunds“ í „Breytt skipulag: Hafnarfjörður miðbær 1981 (reitur 15)“. Þá var bætt við svohljóðandi sérskilmálum: „Hverfisgata 31, heimilt er að byggja 13 m² gróðurskála hámarks vegg hæð 1.8 m. Mjósund 13, heimilt er að byggja geymslu á einni hæð með flötu þaki. Austurgata 33, heimilt að byggja bílskúr með 28 m² grunnflöt og hámarksvegghæð 2.7 m. Þá er heimilt að endurbyggja geymsluskúr í sömu mynd og sá sem fyrir er.“ Þá var setningu um að deiliskipulagið hefði fengið meðferð skv. 42. gr. skipulags- og byggingarlaga breytt í að það hefði fengið meðferð skv. 43. gr. og auglýst skv. 1. mgr. 41. gr. skipulagslaga.

Lagfærður skipulagsuppdráttur var sendur Skipulagsstofnun með bréfi, dags. 27. september 2011, og gerði stofnunin ekki athugasemd við birtingu auglýsingar um gildistöku skipulagstillögunnar. Var hún birt í B-deild Stjórnartíðinda 26. október 2011.

Samkvæmt greinargerð hinnar kærðu deiliskipulagsbreytingar er stærð 16 lóða breytt, þ. á m. stærð lóðar kæranda við Austugötu 27b, sem var tilgreind fyrir breytingu 453 m² en verður eftir breytingu 503,9 m², og stærð lóðarinnar við Austurgötu 29b, sem liggur samhliða lóð kæranda, en hún stækkar úr 472 m² í 568,8 m².

Málsrök kæranda: Af hálfu kæranda er vísað til þess að hin kærða skipulagsbreyting geri ráð fyrir breytingum á lóð hans án þess að gerð sé grein fyrir því í texta eða á uppdrætti í hverju þær breytingar felist. Varðandi afmörkun lóða sé þar vísað til mæliblaða sem gerð verði en þannig hafi Hafnarfjarðarbær sjálfdæmi um afmörkun lóðar kæranda. Í ljósi fyrri samskipta við sveitarfélagið telji kærandi að þótt gert sé ráð fyrir að lóð hans stækki í fermetrum, eigi að taka af lóðinni til hagsbóta fyrir lóðarhafa lóðarinnar Austurgötu 29b. Framsetning af þessum toga í þegar byggðu hverfi, þar sem lóðarmörk séu skýr og hægt að mæla þau út, samræmist ekki kröfum skipulagslaga nr. 123/2010 og skipulagsreglugerðar um framsetningu skipulagsáætlana enda sé algjörlega ómögulegt að átta sig á þeim breytingum sem skipulagið feli í sér. Mikilvæg réttindi séu í húfi sem varði grenndarhagsmuni og verðmæti fasteignar. Breytingin sé sett fram á óljósan hátt til að villa um fyrir lóðarhöfum. Þá samræmist framsetningin hvorki sjónarmiðum og meginreglum laganna um samvinnu við hagsmunaaðila né markmiðum þeirra um réttaröryggi. Framsetning tillögunnar sé einnig í andstöðu við ákvæði 10. og 13. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 um rannsókn máls og andmælarétt. Þá sé jafnræðisregla ekki virt gagnvart eigendum fasteigna á reitnum, enda nýtingarhlutfall lóða og heimildir til bygginga mjög misjafnar án þess að getið sé á hvaða forsendum sú mismunun byggi.

Meðferð málsins hafi brotið gegn 41. gr. skipulagslaga um samráð og samvinnu við gerð tillögunnar, en sérstaklega sé nauðsynlegt að hafa samráð við hagsmunaaðila sé ætlunin að breyta fyrirliggjandi lóðamörkum eða skerða réttindi aðila.

Málsrök Hafnarfjarðarbæjar: Bæjaryfirvöld skírskota til þess að lóðamörk séu skýrt afmörkuð í hinu kærða deiliskipulagi en hins vegar séu mæliblöð ávallt í nákvæmari mælikvarða en deiliskipulag. Ekki sé verið að skerða lóðina að Austurgötu 27b á mörkum hennar og Austurgötu 29b. Stækkun á lóð kæranda til austurs teljist honum til hagsbóta og muni verðmæti lóðarinnar aukast við hið breytta deiliskipulag.

Þá séu lóðamörk í þessum gamla bæjarhluta ekki alltaf skýr þar sem lóðasamningar séu yfirleitt frá árunum 1910-1930, byggðir á gömlum mælieiningum, svo sem álnum og fetum, og með tilvísun til kennileita, svo sem hlaðinna garða og mannvirkja sem löngu séu horfin. Því verði að styðjast við þær takmörkuðu upplýsingar sem lóðasamningar gefi, gamlar ljósmyndir og uppdrætti sem ekki gefi mikla nákvæmni ásamt þeim kennileitum sem enn séu sýnileg. Lóðarsamningur Austurgötu 27b sé frá árinu 1908 og lóðarsamningur Austurgötu 29b sé frá árinu 1929.

Haft hafi verið samráð við íbúa og skipulagstillagan unnin í samvinnu við þá. Kynningarfundur hafi verið auglýstur og haldinn 24. mars 2011. Einnig hafi tilkynning um fundinn verið borin í öll hús á svæðinu. Hafi ákvæði laga um kynningu verið uppfyllt og að auki hafi hagsmunaaðilum verið tilkynnt umfram það sem lög geri kröfu um. Haldinn hafi verið fundur snemma árs 2010, að beiðni kæranda, að viðstöddum lögmanni, arkitekt og eiginmanni kæranda. Jafnframt hafi verið haldinn fundur í júní 2010 með lóðarhöfum Austurgötu 29b. Ekki hafi verið hægt að sætta sjónarmið lóðahafa á þeim fundum, en þau lóðamörk sem tillagan sýni geti verið ásættanleg fyrir báða eigendur. Auk þess hafi skipulagsyfirvöld verið í tölvupóstasamskiptum við fyrrnefndan arkitekt. Farið hafi verið nákvæmlega yfir öll gögn sem varði lóðamörkin, þ.e. lóðsamninga, gamlar ljósmyndir, álit nefnds arkitekts og þá uppdrætti sem til hafi verið, ásamt þeim kennileitum sem enn séu til staðar, en ekkert hafi stutt röksemdir um önnur lóðamörk eða aðra aðkomu að húsunum. Þá hafi lögboðnu ferli varðandi kynningu, auglýsingu og athugasemdafrest skipulagsins verið fylgt.

Nýtingarhlutfall sé mjög illa fallið til að stýra uppbyggingu í eldri hverfum þar sem lóðastærðir séu mismundi og stórar lóðir gefi meira rúm til byggingar en minni lóðir, hlið við hlið. Eins og fram komi í töflu um nýtingarhlutfall fyrir breytingu deiliskipulagsins, sé það mjög breytilegt í þessum bæjarhluta, eða frá 0,23 í allt að 1,46. Þá hafi stærðir lóða á reitnum fyrir breytinguna verið allt frá 85 m² upp í 667 m². Markmið skipulagsins hafi m.a. verið að yfirfara lóðamörk, setja skilmála um viðbyggingar og tryggja að gæði götumynda skerðist ekki við breytingu á einstöku húsum. Sérstaklega þurfi að huga að öllum breytingum á útliti húsa, með heildarsvip hverfisins að leiðarljósi, eins og fram komi í skilmálunum. Þetta gildi jafnt fyrir öll hús á reitnum og geti því ekki talist brot á jafnræðisreglu. Forsendur fyrir því hvernig breyting skuli metin komi einnig fram í skilmálum.

Niðurstaða: Í máli þessu er fyrst og fremst deilt um lóðastærðir, en í bréfi sem arkitekt ritaði í umboði kæranda, dags. 20. apríl 2011, og vísað er til í kæru, er farið fram á það við skipulagsyfirvöld að sameiginleg mörk lóðar kæranda að Austurgötu 27b og lóðarinnar Austurgötu 29b verði áfram í samræmi við lóðarblað bæjarverkfræðingsins í Hafnarfirði, sem sé merkt 21.844.6.

Í bréfi Skipulagsstofnunar til Hafnarfjarðarbæjar, dags. 16. september 2011, voru gerðar þær athugasemdir við skipulagsbreytinguna að skilmálar fyrir umrætt svæði væru ekki nægjanlega skýrir og að breyta þyrfi texta á uppdrætti og tilvísun í málsmeðferð til samræmis við 43. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Samkvæmt 1. mgr. 42. gr. skipulagslaga skal sveitarstjórn taka athugasemdir Skipulagsstofnunar til umræðu og gera nauðsynlegar breytingar hvað varðar athugasemdir um form deiliskipulags. Fallist sveitarstjórn ekki á athugasemdir stofnunarinnar um efni deiliskipulags skal hún gera rökstudda grein fyrir ástæðum þess. Í greinargerð með frumvarpi til skipulagslaga segir í athugasemdum með 42. gr. að lagt sé til það nýmæli að sveitarstjórn sé skylt að bregðast við athugasemdum Skipulagsstofnunar vegna deiliskipulags og gera nauðsynlegar breytingar á því varðandi form þess ef þörf sé á. Slíkar athugasemdir varði t.d. hvort deiliskipulag sé í samræmi við aðalskipulag og að athugasemdum á auglýsingatíma hafi ekki verið svarað. Fyrrgreindar athugasemdir Skipulagsstofnunar voru ekki afgreiddar af bæjarstjórn í samræmi við tilvitnað ákvæði skipulagslaga áður en auglýsing um gildistöku deiliskipulagsins var birt í B-deild Stjórnartíðinda. Þá voru heldur ekki afgreiddar á fundi bæjarstjórnar þær breytingar sem gerðar voru á deiliskipulagstillögunni 26. september 2011.

Með vísan til þess sem að framan er rakið þykja slíkir annmarkar vera á málsmeðferð hinnar kærðu ákvörðunar að ógildingu varði.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi ákvörðun bæjarstjórnar Hafnarfjarðar frá 31. ágúst 2011 um að breyta deiliskipulagi, Hafnarfjörður miðbær 1981, reitur 15.

____________________________________
Ómar Stefánsson

______________________________              _____________________________
Ásgeir Magnússon                                            Þorsteinn Þorsteinsson

 

des 22
Love0

77/2010 Hörðuvellir Reykdalsreitur

Með
Árið 2015, fimmtudaginn 24. september, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson yfirlögfræðingur, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 77/2010, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Hafnarfjarðar frá 10. nóvember 2010 um að samþykkja tillögu að breytingu á deiliskipulagi Hörðuvalla/-Reykdalsreits í Hafnarfirði.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 9. desember 2010, er barst nefndinni 10. s.m., kærir Kári Hólmar Ragnarsson hdl., f.h. G, Ljósatröð 4, Hafnarfirði, þá ákvörðun bæjarstjórnar Hafnarfjarðar frá 10. nóvember 2010 að samþykkja tillögu að breytingu á deiliskipulagi Hörðuvalla/Reykdalsreits í Hafnarfirði. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi og að bæjaryfirvöldum verði gert að taka tillit til þeirra athugasemda sem kærandi hefur sett fram.

Tekur úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála málið nú til úrskurðar á grundvelli ákvæðis til bráðabirgða II í lögum nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála, sbr. breytingu á þeim lögum nr. 139/2014.

Gögn málsins bárust frá Hafnarfjarðarbæ 25. janúar 2011.

Málavextir: Á fundi skipulags- og byggingarráðs Hafnarfjarðarbæjar hinn 24. mars 2009 var samþykkt að auglýsa tillögu að breytingu á deiliskipulagi Hörðuvalla/Reykdalsreits vegna staðsetningar á lóð fyrir dælustöð og byggingarreits viðbyggingar við Ljósatröð 2 skv. 1. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997. Var afgreiðslan staðfest í bæjarstjórn hinn 31. mars 2009. Tillagan var auglýst frá 4. maí 2009 til 2. júní s.á. og var frestur til að skila inn athugasemdum veittur til 16. s.m. Vegna tafa á úrvinnslu málsins samþykkti skipulags- og byggingarráð á fundi sínum 3. ágúst 2010 að tillagan yrði auglýst að nýju. Deiliskipulagsbreytingin var auglýst 13. september s.á. Var hún til sýnis til 11. október s.á. og frestur til að skila inn athugasemdum veittur til 25. s.m. Athugasemdir bárust frá kæranda og var þeim svarað í umsögn skipulags- og byggingarsviðs bæjarins, dags. 1. nóvember 2010.

Á fundi skipulags- og byggingarráðs 2. nóvember 2010 var málið tekið fyrir að nýju og tillagan afgreidd með svohljóðandi bókun: „Skipulags- og byggingarráð tekur undir svar skipulags- og byggingarsviðs, samþykkir skipulagið og að afgreiðslu verði lokið í samræmi við 26. grein skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997. Skipulags- og byggingarráð gerir eftirfarandi tillögu til bæjarstjórnar: „Bæjarstjórn Hafnarfjarðar samþykkir tillögu að breytingu á deiliskipulagi fyrir svæði við Ljósatröð dags. 15.01.2009 og að afgreiðslu verði lokið í samræmi við 26. grein skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997“.“ Bæjarstjórn samþykkti tillöguna á fundi hinn 10. nóvember 2010 og var auglýsing um gildistöku deiliskipulagsbreytingarinnar birt í B-deild Stjórnartíðinda 15. mars 2011.

Deiliskipulagsbreytingin tekur til svæðis við Ljósatröð sem afmarkast af Lækjargötu, Reykjanesbraut og Læknum, en deiliskipulagi þessa svæðis var frestað þegar deiliskipulag Hörðuvalla/Reykdalsreits var samþykkt árið 2001. Með umræddri deiliskipulagsbreytingu var svæðið því deiliskipulagt í fyrsta sinn.

Málsrök kæranda: Af hálfu kæranda er vísað til þess að hin kærða deiliskipulagsbreyting brjóti í bága við eignarrétt hans og valdi honum hugsanlegu tjóni og spjöllum. Lóð hans, Ljósatröð 4, sé afmörkuð minni en hún ætti að vera í skipulagstillögunni. Lóðin sé að stofni til erfðafestulóð samkvæmt erfðafestusamningi, dags. 28. desember 1933, og hafi verið hluti af landi Verksmiðju Reykdals, en landið hafi verið selt Hafnarfjarðarbæ árið 2000. Í erfðafestusamningnum sé lóðin afmörkuð og tilgreind með flatarmálið 1.250 m2 og sé hún merkt inn á deiliskipulagsuppdráttinn með sama hætti nú. Eftir að erfðafestusamningurinn hafi verið gerður hafi lóðarmörk Reykholts, nú Ljósatraðar 4, hins vegar breyst og lóðin stækkað á grundvelli samkomulags við þáverandi eigendur landsins og/eða hefðar. Talið sé líklegt að fljótlega eftir að erfðafestusamningurinn hafi verið gerður hafi orðið að samkomulagi milli eigenda Reykholts og eigenda Reykdalslandsins að land Reykholts næði allt niður að læk. Skriflegir gerningar um slíkt samkomulag finnist ekki en framkvæmdin tali sínu máli. Jóhannes Reykdal, leigusali samkvæmt erfðafestusamningnum, hafi álitið að lóðarmörk Reykholts væru með þeim hætti sem kærandi haldi fram og sé þar vísað til uppdráttar sem Jóhannes hafi undirritað hinn 25. ágúst 1967, sem Hafnarfjarðarbæ hafi mátt vera kunnugt um, enda hafi verið til hans vísað í afsali vegna kaupa bæjarins á spildu úr lóð Íshúss Reykdals. Einnig sé vísað til teikningar bæjarverkfræðings Hafnarfjarðar af lóð Reykdalsverksmiðju frá því í janúar 1988.

Eigendur Ljósatraðar 4 hafi í 75 ár farið að öllu leyti með eignarhald og nýtingu á stærra svæði en erfðafestusamningurinn hafi gert ráð fyrir, eða alls 1.877 m2, án athugasemda frá eigendum Reykdalsverksmiðjunnar. Því til stuðnings sé meðal annars vísað til girðingar sem komið hafi verið fyrir í tíð fyrri eigenda og sjáist á teikningu sem stafi frá Garðahreppi. Þá hafi landfræðilegar aðstæður ætíð ráðið lóðamörkum á svæðinu en mikill hæðarmunur sé meðfram suður- og norðurmörkum lóðarinnar, eins og kærandi telji þeim rétt lýst. Stallur á suðurmörkum hennar sé að öllum líkindum manngerður og hæðarmunurinn sé hátt í tveir metrar. Eigendur landsins hafi ávallt nýtt allt svæðið, m.a. til ræktunar og dýrahalds, en ummerki um ræktun utan lóðamarka samkvæmt deiliskipulagsuppdrættinum sjáist vel. Skilyrði hefðar séu uppfyllt og kærandi og forverar hans hafi öðlast eignarrétt á landi allt niður að læk, eða a.m.k. afnotarétt með sömu skilyrðum og komi fram í erfðafestusamningnum.

Samkvæmt skipulagstillögunni eigi skúr á lóð kæranda að víkja en það sé bæði heimildarlaust og óútskýrt af hálfu sveitarfélagsins. Skúrinn hafi staðið athugasemdalaust á lóðinni frá árinu 1997 og sé því harðlega mótmælt að hann eigi að víkja. Einnig sé stækkun byggingarreits vegna fyrirhugaðrar viðbyggingar á lóð Ljósatraðar 2 mótmælt en gert sé ráð fyrir gríðarlegri stækkun á mannvirkjum í átt að lóð kæranda, sem óhjákvæmilega muni hafa í för með sér aukið áreiti, óþægindi og umferð vegna starfseminnar í húsinu. Lóð kæranda standi á einstökum stað, fjarri öðrum íbúðarhúsum, og verðmæti hennar taki mið af þeirri sérstöðu. Fyrirhuguð viðbygging nái inn fyrir lóðarmörk Ljósatraðar 4, eins og kærandi telji þau rétt afmörkuð. Auk þess muni svo há bygging sem fyrirhuguð sé varpa algerum skugga á lóð Ljósatraðar 4. Þá virðist Hafnarfjarðarbær þegar hafa tekið afstöðu til viðbyggingarinnar með lóðarleigusamningi um Ljósatröð 2 frá árinu 2004, þar sem gert hafi verið ráð fyrir henni. Sveitarfélaginu sé óheimilt að gera samning sem brjóti í bága við gildandi skipulag og telja verði nær ómögulegt að mál þetta fái faglega meðferð af þess hálfu við þessar aðstæður.

Þá sé mótmælt fyrirhugaðri byggingu dælustöðvar örskammt frá íbúðarhúsi kæranda en slíkt mannvirki eigi illa heima svo nálægt íbúðarbyggð. Starfseminni fylgi veruleg og viðvarandi óþægindi fyrir nágranna vegna mögulegrar hávaðamengunar, sjónmengunar og hættu á slysum og tjóni, en deiliskipulagstillagan geri ekki ráð fyrir sérstökum viðbúnaði vegna slíkrar hættu. Í aðalskipulagi Hafnarfjarðarbæjar sé svæðið skilgreint sem verslunar- og þjónustusvæði og ekki komi fram að búast megi við veitumannvirkjum á slíkum svæðum. Deiliskipulagstillagan sé í andstöðu við skilmála aðalskipulags hvað landnotkun varði. Þá njóti deiliskipulagsreiturinn hverfisverndar samkvæmt aðalskipulagi. Þar segi m.a. að í hverfisverndinni felist að vistkerfi lækjarins, fuglalíf, útivistarmöguleikar og menningarminjar skuli njóta forgangs miðað við hagsmuni annarrar landnotkunar. Við allar framkvæmdir innan hverfisverndar skuli leitast við að viðhalda og styrkja þá þætti sem hverfisverndin nái til. Þessir skilmálar aðalskipulagsins hafi ekki verið virtir við gerð skipulagstillögunnar og eigi það bæði við um dælustöðina og aðrar viðbyggingar.

Verði ekki fallist á ógildingu á ákvörðun um samþykkt deiliskipulagstillögunnar sé þess krafist að bæjaryfirvöld girði af þau mannvirki sem deiliskipulagstillagan geri ráð fyrir að reist verði á svæðinu til þess að draga úr áhrifum breytinganna. Þá er ítrekuð krafa um að tillögunni verði breytt þannig að heimiluð verði bygging tveggja nýrra íbúðarhúsa á lóð Ljósatraðar 4 og tvennra veggsvala á 2. hæð hússins á þeirri lóð.

Að lokum telur kærandi að kröfur skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 og skipulagsreglugerðar nr. 400/1998 um form deiliskipulags hafi ekki verið uppfylltar við málsmeðferð deiliskipulagstillögunnar. Ekki verði séð að gerð hafi verið bæja- og húsakönnun, sbr. 3. mgr. gr. 3.1.4 í skipulagsreglugerð, og ekki sé gerð grein fyrir trjágróðri, sbr. 3. mgr. gr. 4.5.2 í nefndri reglugerð. Vísað sé til 64. gr. byggingarreglugerðar nr. 441/1998 um bílastæði, en fjöldi bílastæða samkvæmt deiliskipulagstillögunni sé ekki rökstuddur eða vikið að honum í greinargerð með tillögunni. Engar upplýsingar séu veittar um umfang starfsemi í húsinu við Ljósatröð 2 og því sé nær ómögulegt að meta hvort fyrirhugaður fjöldi bílastæða teljist nægilegur. Engin grein sé gerð fyrir því hvort skilyrðum 75. gr. byggingarreglugerðar um lágmarksfjarlægð milli húsa sé fullnægt, hvað varði fjarlægð milli íbúðarhúss kæranda og dæluhúss Orkuveitu Reykjavíkur. Þá komi ekkert fram um stærð viðbyggingar við Ljósatröð 2, en aðeins sé tilgreint leyfilegt nýtingarhlutfall. Deiliskipulagstillagan í heild sé svo ónákvæm að erfitt sé fyrir þá sem hagsmuna eigi að gæta að átta sig á áhrifum hennar. Einnig séu gerðar athugasemdir við umsögn skipulags- og byggingarsviðs Hafnarfjarðar um athugasemdir kæranda við deiliskipulagstillöguna og sérstaklega vísað til málsmeðferðar varðandi athugasemdir kæranda vegna dælustöðvar. Í umsögninni komi fram að dælustöðin verði óþægilega nálægt íbúðarhúsi kæranda og að ekkert land sé eftir til slíkra framkvæmda. Því skyldi ætla að ekki hafi mátt samþykkja fyrirliggjandi tillögu til breytinga á deiliskipulaginu en það hafi þó verið gert. Slík vinnubrögð samræmist ekki stjórnsýslulögum nr. 37/1993. Sérstaklega sé vísað til rannsóknarreglu 10. gr. laganna og meðalhófsreglu 12. gr. þeirra.

Málsrök Hafnarfjarðarbæjar: Í greinargerð Hafnarfjarðarbæjar kemur fram að ástæða þess að upphaflega hafi verið ráðist í þær breytingar á deiliskipulagi sem um sé deilt í málinu hafi verið sú að Orkuveita Reykjavíkur hafi óskað eftir því í desember 2008 að setja upp dælustöð á þessum stað til þess að halda uppi nægilegum þrýstingi á heitu vatni á nýjum íbúðarsvæðum í bænum. Þessi staðsetning hafi verið álitin langbesti kosturinn með tilliti til þess svæðis sem Orkuveitan gæti þjónað. Svæðið sé skilgreint sem verslunar- og þjónustusvæði í aðalskipulagi Hafnarfjarðar. Samkvæmt upplýsingum frá Orkuveitu Reykjavíkur sé engin hljóðmengun frá dælustöðinni og ekki sé rétt að fyrirhuguð dælustöð sé á hverfisvernduðu svæði.

Samkvæmt þinglýstum lóðarsamningi frá 1933 og lóðarblaði frá 2004 sé lóð kæranda að Ljósatröð 4 1.250 m2 að flatarmáli og á þeim upplýsingum sé deiliskipulagstillagan byggð. Einnig sé vísað til þinglýsts lóðarleigusamnings frá 2004 um lóð til byggingar félagsheimilis að Ljósatröð 2, sem sýni hvernig mannvirkjum á þeirri lóð skuli háttað. Þar sem Ljósatröð 4 sé á verslunar- og þjónustusvæði sé það ekki vilji sveitarfélagsins að leyfa þar aukna íbúðarbyggð, eins og kærandi hafi óskað eftir. Þá sé skúrinn, sem standi á lóðinni Ljósatröð 4, ekki skráður hjá Þjóðskrá Íslands og ekkert byggingarleyfi sé fyrir honum. Eigi hann að standa áfram þurfi að sækja sérstaklega um það.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um þá ákvörðun bæjarstjórnar Hafnarfjarðar frá 10. nóvember 2010 að samþykkja tillögu að breytingu á deiliskipulagi fyrir Hörðuvelli/-Reykdalsreit. Ákvörðun bæjarstjórnar var tekin í gildistíð skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, en auglýsing um gildistöku deiliskipulagsbreytingarinnar var birt hinn 15. mars 2011. Hinn 1. janúar 2011 tóku gildi skipulagslög nr. 123/2010 en í þágildandi 3. mgr. 42. gr. þeirra sagði: „Birta skal auglýsingu um gildistöku deiliskipulags í B-deild Stjórnartíðinda innan þriggja mánaða frá endanlegri afgreiðslu sveitarstjórnar á tillögunni. Hafi slík auglýsing ekki verið birt innan þess frests telst tillagan ógild og fer um hana í samræmi við 41. gr.“ Fyrirliggjandi gögn bera með sér að Hafnarfjarðarbær hafi metið það svo að hin kærða deiliskipulagsbreyting væri ógild samkvæmt nefndri 3. mgr. 42. gr. skipulagslaga þar sem ríflega fjórir mánuðir liðu frá endanlegri afgreiðslu bæjarstjórnar og þar til auglýsing um gildistöku deiliskipulagsbreytingarinnar var birt í B-deild Stjórnartíðinda.

Var ný tillaga að breytingu  deiliskipulags Hörðuvalla/Reykdalsreits, samhljóða hinni fyrri, lögð fram og samþykkti skipulags- og byggingarráð Hafnarfjarðar á fundi sínum hinn 5. febrúar 2013 að sú tillaga yrði auglýst að nýju, skv. 41. gr. skipulagslaga. Samþykkti bæjarstjórn Hafnarfjarðar þá afgreiðslu hinn 13. s.m. Tillagan var auglýst frá 25. febrúar til 12. apríl 2013. Engar athugasemdir bárust og samþykkti skipulags- og byggingarráð Hafnarfjarðar deiliskipulagsbreytinguna hinn 30. apríl 2013 og að málinu yrði lokið í samræmi við 41. gr. skipulagslaga. Tók skipulagsbreytingin gildi 5. júní 2013 með birtingu auglýsingar í B-deild Stjórnartíðinda og hefur sú skipulagsákvörðun ekki verið borin undir úrskurðarnefndina.

Hvað sem líður lögmæti hinnar kærðu ákvörðunar liggur fyrir að ný ákvörðun um umdeilda deiliskipulagsbreytingu tók gildi 5. júní 2013 og gildir hún fyrir umrætt svæði. Hefur hin kærða ákvörðun af framangreindum ástæðum ekki réttarverkan að lögum eftir gildistöku hinnar yngri ákvörðunar. Á kærandi af þeim sökum ekki lengur lögvarða hagsmuni af því að fá skorið úr um gildi hennar enda stæði hin nýja skipulagsákvörðun óhögguð allt að einu. Verður máli þessu því vísað frá úrskurðarnefndinni með hliðsjón af þágildandi 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingalaga nr. 73/1997 og 5. mgr. 52. gr. skipulagslaga nr. 123/2010, sbr. nú 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

____________________________________
Ómar Stefánsson

______________________________         _____________________________
Ásgeir Magnússon                                       Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

115/2008 Langholtsvegur/Drekavogur

Með
Árið 2015, fimmtudaginn 24. september, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson yfirlögfræðingur, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 115/2008, kæra á ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 16. október 2008 um að samþykkja deiliskipulag Langholtsvegar/Drekavogs.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 19. desember 2008, er barst nefndinni sama dag, kærir Einar Páll Tamimi hdl., f.h. húsfélagsins að Langholtsvegi 109-111, Reykjavík, þá ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 16. október 2008 að samþykkja deiliskipulag Langholtsvegar/Drekavogs. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Tekur úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála málið til úrskurðar á grundvelli ákvæðis til bráðabirgða II í lögum nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála, sbr. breytingu á þeim lögum nr. 139/2014.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá borgaryfirvöldum 7. apríl 2015.

Málavextir: Á fundi skipulagsráðs 18. júní 2008 var samþykkt að auglýsa tillögu að deiliskipulagi Langholtsvegar/Drekavogs og 26. s.m. samþykkti borgarráð þá afgreiðslu. Tillagan var auglýst frá 2. júlí til 13. ágúst 2008 og bárust nokkur athugasemdarbréf, þar á meðal frá kæranda. Tillaga að umræddu deiliskipulagi var lögð fram á fundi skipulagsráðs 8. október 2008 ásamt umsögn skipulagsstjóra um fram komnar athugasemdir, dags. 2. s.m., og lagfærðum uppdráttum. Tillagan var samþykkt með þeim breytingum sem fram komu í umsögn skipulagsstjóra. Samþykkt skipulagsráðs var staðfest í borgarráði 16. október 2008. Skipulagsstofnun tilkynnti með bréfi, dags. 7. nóvember s.á., að hún gerði ekki athugasemdir við birtingu auglýsingar um gildistöku skipulagsins í B-deild Stjórnartíðinda og birtist sú auglýsing 20. nóvember 2008.

Fram kemur í greinargerð hins kærða deiliskipulags að það taki til þegar byggðs reits sem afmarkist af Langholtsvegi til vesturs, Drekavogi til norðurs, opnu grænu svæði til austurs og íbúðarhúsum sem liggi við Sigluvog til suðurs. Innan reitsins eru lóðirnar Langholtsvegur 109-115 (oddatölur) og Drekavogur 4. Í húsinu nr. 109-111 við Langholtsveg er verslun, þjónusta, skrifstofur og félagastarfsemi, í húsinu nr. 113 er verslun, þjónusta og íbúðir, í húsi nr. 115 og í húsum nr. 4, 4a, og 4b við Drekavog eru íbúðir.

Samkvæmt greinargerð hins kærða deiliskipulags eru helstu breytingar sem gerðar eru frá fyrra ástandi þær að á lóðunum 109-111 og 113 við Langholtsveg er heimilað byggingarmagn aukið með því að leyfa inndregnar hæðir ofan á núverandi byggingar. Markaður er nýr byggingarreitur á baklóð við Langholtsveg 113, þar sem fyrir var ósamþykkt viðbygging, og er lóðin stækkuð í línu við aðliggjandi lóðir. Jafnframt kemur fram að heimilt er að byggja bílageymslur við norðurgafl núverandi byggingar við Langholtsveg 115 og við Drekavog 4, 4a, og 4b er heimilt að loka núverandi svölum.

Málsrök kæranda: Kærandi bendir á að slíkir annmarkar hafi verið á auglýstri tillögu að deiliskipulaginu að hún hafi ekki getað orðið grundvöllur gilds deiliskipulags. Lýsing á núverandi ástandi á uppdrætti og í texta tillögunnar sé í meginatriðum röng. Þannig sé aðkomu að Langholtsvegi 109 frá Drekavogi ekki rétt lýst, fjöldi bílastæða sé rangur, sem og staðsetning þeirra við Langholtsveg 109-111. Þá hafi ekki farið fram bæja- og húsakönnun, svo sem skylt hafi verið samkvæmt 5. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 þegar deiliskipulag sé unnið í þegar byggðu hverfi.

Byggingarleyfi vegna breyttrar notkunar hússins að Drekavogi 4, úr skrifstofuhúsnæði í íbúðarhúsnæði, hafi verið fellt úr gildi með úrskurði úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála í máli nr. 11/2002 á þeim grundvelli að ekki hafi verið í gildi deiliskipulag fyrir reitinn og ekki hafi verið gætt ákvæða 3. mgr. 23. gr., sbr. 7. mgr. 43. gr. skipulags- og byggingarlaga um grenndarkynningu. Framangreind ákvæði feli í sér undantekningu frá þeirri meginreglu er fram komi í 2. mgr. 43. gr. sömu laga um að allar framkvæmdir sem veitt sé byggingaleyfi fyrir skuli vera í samræmi við samþykkt deiliskipulag. Lúti undantekningin að því að sveitarstjórn geti veitt heimild til framkvæmda í þegar byggðum hverfum að undangenginni grenndarkynningu þótt deiliskipulag liggi ekki fyrir. Grenndarkynningu sé í raun veitt staða deiliskipulagsbreytingar í því tilviki er hér um ræði enda eigi sama regla við um minni háttar breytingar á deiliskipulagi, sbr. 7. mgr. 43. gr. skipulags- og byggingarlaga. Samkvæmt 4. mgr. 56. gr. greindra laga sé óheimilt að breyta skipulagi svæðis þar sem framkvæmt hafi verið í ósamræmi við skipulag fyrr en hin ólöglega bygging, eða byggingarhluti hafi verið fjarlægð, jarðrask afmáð eða starfsemi hætt. Þegar 4. mgr. 56. gr. laganna vísi til framkvæmda í ósamræmi við skipulag standi öll rök til þess að orðalagið taki einnig til byggingarleyfisskyldra framkvæmda í þegar byggðum hverfum án deiliskipulags sem ekki hafi verið grenndarkynntar. Því sé ekki unnt að samþykkja deiliskipulag fyrir umræddan reit án þess að byggingin að Drekavogi 4 verði fjarlægð.

Ekki sé unnt að samþykkja deiliskipulag sem geri ráð fyrir að óskráðar óleyfisbyggingar norðan við húsið að Langholtsvegi 113 standi áfram. Slík málsmeðferð sé ekki í samræmi við 3. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga, sem kveði á um að hafi mannvirki, sem falli undir IV. kafla laganna, verið reist án samþykkis sveitarstjórnar og hún látið hjá líða að fjarlægja það innan sex mánaða frá því að henni varð kunnugt um málið skuli Skipulagsstofnun láta fjarlægja mannvirkið á kostnað sveitarfélags. Þá kveði 2. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga á um að byggingarfulltrúa beri að stöðva byggingarframkvæmd sem hafin sé án þess að leyfi sé fengið fyrir henni og að síðan skuli hin ólöglega bygging eða byggingarhluti fjarlægð. Ekki verði annað ráðið en að um ófrávíkjanleg ákvæði sé að ræða.

Samkvæmt uppdrætti með umræddri deiliskipulagstillögu hafi átt að rúnna af lóð Langholtsvegar 109-111, en slík eignaskerðing geti ekki átt sér stað með samþykki deiliskipulags. Hafi umrædd rúnnun átt að bæta óásættanlega aðkomu að húsum við Drekavog 4, 4a og 4b þar sem bílar geti ekki mæst vegna þrengsla og stærri bílar geti ekki náð þeirri beygju sem nauðsynleg sé nema að fara inn á lóðina við Langholtsveg 109-111. Í hinu kærða deiliskipulagi sé gert ráð fyrir að bílastæði á lóðinni Langholtsveg 109-111, við lóðamörk þeirrar lóðar og Drekavogs, verði færð frá lóðarmörkum sem sé íþyngjandi fyrir lóðarhafann og án viðhlítandi lagagrundvallar. Í hinu kærða deiliskipulagi sé jafnframt gert ráð fyrir hæð ofan á húsið að Langholtsvegi 109-111, sem verði inndregin á öllum hliðum, þannig að ekki verði hægt að nýta núverandi stigaganga til uppgöngu á hina nýju hæð. Því sé í raun verið að synja um byggingu slíkrar hæðar án rökstuðnings og það sama gildi um þá kröfu að handrið á 3. hæð sé gagnsætt, sem íþyngi lóðarhöfum að ástæðulausu. Ákvæði í tillögunni um bann við uppsetningu neonskilta á húsið við Langholtsveg 109-111 sé ómálefnalegt og feli í sér ólögmæta skerðingu á ráðstöfunarrétti lóðarhafa.

Samkvæmt hinu kærða deiliskipulagi verði bílastæði á lóðinni nr. 4 við Drekavog minnst 32, þ.e. tvö bílastæði fyrir hverja íbúð stærri en 80 m² en eitt fyrir hverja íbúð minni en 80 m². Það sé sama reikniregla og finna megi í 64. gr. byggingarreglugerðar nr. 441/1998, sem fjalli um lágmarksfjölda bílastæða þegar deiliskipulag kveði ekki á um annað. Samkvæmt upplýsingum úr Landskrá fasteigna séu í umræddum húsum 17 íbúðir stærri en 80 m² en sex minni íbúðir, þannig að bílastæðin þyrftu að vera minnst 40. Í gr. 64.4 í fyrrgreindri reglugerð sé aukinheldur gerð sú krafa að við öll íbúðarhús með sex íbúðum eða fleiri skuli vera minnst eitt gestabílastæði sem henti þörfum fatlaðra nema deiliskipulagið kveði á um annað. Með þeim bílastæðafjölda sem ætlaður sé fyrir Drekavog 4 felist verulegt og órökstutt frávik frá almennum lágmarksreglum um bílastæðafjölda við fjölbýlishús, sem leiði til þess að bílum verði lagt á bílastæði á lóð Langholtsvegar 109-111.

Í hinu samþykkta deiliskipulagi sé gerður nýr byggingarreitur á baklóð, þar sem nú standi áðurnefnd ósamþykkt viðbygging. Slík áform hafi ekki komið fram í auglýstri tillögu að deiliskipulaginu. Þau hafi því aldrei komið til umsagnar þeirra sem lögvarða hagsmuni hafi vegna málsins og bregði þar svo mjög út af lögmæltri málsmeðferð að hljóti að varða ógildi skipulagsins. Samkvæmt hinu samþykkta deiliskipulagi sé gert ráð fyrir kvöð um aðkomu að Drekavogi 4 um lóðina að Langholtsvegi 113. Þetta atriði sé illskiljanlegt ef litið sé til deiliskipulagsuppdráttarins. Verði ekki betur séð en að kvöð þurfi að vera á lóðinni Drekavogi 4 um aðkomu að Langholtsvegi 113 og einnig að Langholtsvegi 115 miðað við staðsetningu bílastæða á tveim síðarnefndum lóðum. Ekki verði komist að bílastæðum austan megin eignanna nema aka um lóðina að Drekavogi 4, en hins vegar verði ekki séð að nokkurs staðar sé þörf fyrir að fara yfir lóðirnar við Langholtsveg til að komast að bílastæðum eða húsum við Drekavog. Sé hið samþykkta deiliskipulag að þessu leyti svo óskýrt um efni sitt og slíkt misræmi til staðar milli deiliskipulagsuppdráttar og skýringartexta að það geti ekki haldið gildi sínu.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Af hálfu borgaryfirvalda er vísað til þess að þegar deiliskipulagstillagan hafi verið auglýst hafi kærandi haft uppi sömu athugasemdir um að uppdrátturinn hafi verið í meginatriðum rangur. Tekið hafi verið tillit til athugasemda kæranda varðandi bílastæði og uppdráttur leiðréttur þannig að þeir hnökrar sem kunni að hafa verið á framsetningu skipulagstillögunnar hafi ekki getað leitt til réttarspjalla. Þá hafi ekki verið nauðsynlegt að gera bæja- og húsakönnun við gerð deiliskipulagsins þar sem einungis hafi verið deiliskipulagður hluti reits og tilteknar byggingar innan reitsins. Slík könnun eigi einkum við þegar um heildarendurskoðun skipulags í þegar byggðu hverfi sé að ræða með tilliti til verndarsjónarmiða, en slíku sé ekki til að dreifa í hinu umdeilda skipulagi.

Ákvæðið 4. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga hafi falið það eitt í sér að óheimilt væri að breyta skipulagi svæðis þar sem framkvæmt hefði verið í ósamræmi við skipulag nema áður hefði verið fjarlægð sú bygging eða framkvæmd sem reist hefði verði í bága við skipulagið. Byggingin að Drekavogi 4 hafi ekki verið í ósamræmi við skipulag og ekki séu forsendur til að leggja að jöfnu þær aðstæður að skort hafi á grenndarkynningu og að framkvæmd hafi farið í bága við skipulag. Verði að skýra ákvæði 4. mgr. 56. gr. þröngt, enda um verulega íþyngjandi ákvæði að ræða, og hafi það nú verið numið úr lögum. Ekki hafi staðið í vegi fyrir gerð skipulagsins að umrædd bygging hafi verið reist.

Þá hafi 2. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga aðeins átt við um óleyfisframkvæmdir sem hafi brotið í bága við skipulag. Í 1. mgr. 56. gr. hafi hins vegar verið kveðið á um að ef byggingarleyfisskyld framkvæmd væri hafin án tilskilins leyfis gæti byggingarfulltrúi stöðvað slíka framkvæmd. Hafi verið um heimildarákvæði að ræða sem veitti sveitarstjórn færi á því að meta hvort koma ætti í veg fyrir framkvæmdina eða gefa eiganda hennar kost á að afla til hennar tilskilins leyfis, enda færi framkvæmdin ekki í bága við skipulag. Verði að skýra ákvæði 3. mgr. svo að íhlutun Skipulagsstofnunar hafi því aðeins getað komið til álita að um væri að ræða framkvæmd sem sveitarstjórn væri skylt að láta fjarlæga, þ.e. að um væri að ræða framkvæmd sem færi í bága við skipulag. Byggingar norðan við húsið að Langholtsvegi 113 hafi verið í samræmi við aðalskipulag á þeim tíma er þær hafi verið reistar en ekkert deiliskipulag hafi þá verið í gildi fyrir umrætt svæði. Að auki hafi umræddar byggingar verið reistar fyrir gildistöku skipulags- og byggingarlaga og sé því vandséð að unnt hafi verið að beita íþyngjandi ákvæðum þeirra um þær. Þá sé það alkunna að við vinnslu deiliskipulags séu teknar inn byggingar sem reistar hafi verið í óleyfi á einhverjum tímum. Séu slíkar byggingar þá festar í sessi. Engin heimild sé til þess að krefjast niðurrifs á óleyfisbyggingum sem staðið hafi árum saman án athugasemda. Loks megi benda á að ekkert í lögum girði fyrir að byggingarleyfi sé veitt eða að bætt sé úr annmörkum eftir á við útgáfu slíkra leyfa, sbr. t.d. dóm Hæstaréttar í máli nr. 559/2009.

Fallið hafi verið frá afrúnnun á horni lóðar Langholtsvegar 109-111 í því skyni að greiða fyrir umferð og sé því ekki um neina eignaskerðingu að ræða. Sú athugasemd að ómögulegt sé að nýta byggingarrétt vegna inndreginnar hæðar ofan á Langholtsveg 109-111 lúti að byggingartæknilegum atriðum og hafi ekkert með deiliskipulagið að gera. Hvergi sé í greinargerð skipulagsins talað um neonskilti heldur vísað í gildandi samþykkt um skilti í lögsögu Reykjavíkur frá 1996. Loks sé fjöldi bílastæða í samræmi við þær kröfur sem giltu á þeim tíma sem hér um ræði.

Breytingar sem gerðar hafi verið eftir að skipulagstillagan hafi verið auglýst hafi miðað að því að koma til móts við athugasemdir kæranda auk þess sem þær breytingar hafi ekki áhrif á lögvarða hagsmuni hans. Hvað byggingarreit á baklóð Langholtsvegar 113 varði sé það misskilningur hjá kæranda að um sé að ræða breytingu frá upphaflegri tillögu. Í henni hafi umrædd bygging verið auðkennd sem „núverandi bygging“ og í texta greinargerðar tekið fram að gerð sé krafa um að teikningar að óskráðum óleyfisbyggingum á lóðinni verði lagðar inn til samþykktar. Tillagan hafi gert ráð fyrir umræddri byggingu og feli það ekki í sér neina efnisbreytingu þótt í skipulaginu sé sýndur byggingarreitur þar sem hún standi heldur sé það gert til áréttingar því að byggingin sé ósamþykkt þegar skipulagið sé gert. Sama eigi við um kvaðir um aðkomu. Þeirra sé getið í texta í tillögunni og því ekki um efnisbreytingu að ræða hvað þær varði. Samkvæmt 1. og 2. mgr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga hafi verið heimilt að breyta skipulagstillögu við málsmeðferð, þó þannig að auglýsa þyrfti hana að nýju væri henni breytt í grundvallaratriðum. Ekki hafi verið um slíkt að ræða í hinu kærða tilviki og hafi Skipulagsstofnun ekki gert athugasemdir við birtingu auglýsingar um gildistöku skipulagsins.

Kvaðir um umferð séu bæði um lóðina nr. 4 við Drekavog að lóðinni Langholtsveg 113 og um þá lóð að Drekavogi 4. Komi þetta skýrt fram í greinargerð á uppdrætti skipulagsins og sé það í samræmi við ákv. 4. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga um að deiliskipulag skuli setja fram í greinargerð og á uppdrætti.

————————–

Aðilar hafa fært fram ítarlegri rök fyrir máli sínu sem ekki verða rakin nánar hér en úrskurðarnefndin hefur haft þau til hliðsjónar við úrlausn málsins.

Niðurstaða: Hið kærða deiliskipulag tekur til þegar byggðs reits þar sem ekki var í gildi deiliskipulag. Um er að ræða íbúðarsvæði samkvæmt þágildandi Aðalskipulagi Reykjavíkur 2001-2024.
Deiliskipulagstillagan var auglýst í samræmi við 25. gr. þágildandi skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997. Þær breytingar voru gerðar eftir kynningu tillögunnar að uppdráttur sem sýndi fyrri aðstæður á skipulagsreitnum var leiðréttur og á skipulagsuppdrátt var markaður byggingarreitur þar sem sýnd hafði verið óleyfisbygging á baklóð hússins að Langholtsvegi 113 í hinni kynntu tillögu. Jafnframt var hætt við að rúnna af eitt horn lóðarinnar nr. 109-111 við Langholtsveg, kvöð var sett um gróður á mörkum lóðarinnar og kveðið á um að ekki væri heimilt að útbúa íbúð í húsi á þeirri lóð. Þá var vísað í samþykkt um skilti í lögsögu Reykjavíkur í stað ákvæðis í tillögu um að ekki yrði leyft að setja upp neonskilti á hús. Loks var bætt við ákvæði um að óheimilt væri að fjölga íbúðum í húsinu að Langholtsvegi 113 og tilgreint að verið væri að festa í sessi íbúðarbyggð að Drekavogi 4. Framangreindar breytingar verða ekki taldar verulegar og breyta ekki tillögunni í grundvallaratriðum. Var því ekki þörf á að kynna tillöguna að nýju samkvæmt 2. mgr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga.
Bæja- og húsakönnun skv. 5. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga er gerð við skipulagningu þegar byggðra hverfa svo skipulagsyfirvöld geti haft hana til hliðsjónar við gerð skipulags, svo sem við ákvarðanatöku um verndun byggðamynsturs, friðun húsa eða um það hvaða mannvirki sem fyrir séu á skipulagssvæðinu megi víkja. Rétt hefði verið að fram færi bæja- og húsakönnun til að taka afstöðu til varðveislu mannvirkja, en þegar litið er til þess hvaða tilgangi slíkri könnun er ætlað að þjóna og þess að ekki var gert ráð fyrir að byggingar á svæðinu myndu víkja verður sá annmarki ekki talinn raska gildi deiliskipulagsins.
Í deiliskipulaginu er kvöð sem fyrir var um aðkomu frá lóðinni Drekavogi 4 að Langholtsvegi 113 gerð gagnkvæm og tekið fram að fyrir væri aðkoma um lóð Drekavogs 4 að leiksvæði austan við skipulagsreitinn. Eru þær kvaðir merktar inn á skipulagsuppdrátt í samræmi við gr. 5.4.2 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998, sem kveður á um framsetningu deiliskipulagsuppdráttar. Þá er í greinargerð skipulagsins fjallað um aðkomu að Langholtsvegi 115 sem fyrir sé. Kvöð sú sem til varð með setningu skipulagsins kemur fram á uppdrætti og er skýrð í greinargerð þess.

Í 4. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga kemur fram að óheimilt sé að breyta skipulagi svæðis þar sem framkvæmt hefur verið í ósamræmi við skipulag fyrr en hin ólöglega bygging, eða byggingarhluti, hefur verið fjarlægð, jarðrask afmáð eða starfsemi hætt. Samkvæmt ótvíræðu orðalagi ákvæðisins á það eingöngu við þegar gildandi deiliskipulagi er breytt en ekki þegar verið er að vinna nýtt deiliskipulag og því á framangreint ákvæði ekki við í máli þessu. Þá eiga ákvæði 56. gr. nefndra laga um skyldu til að fjarlægja byggingar fyrst og fremst við þegar þær hafa verið byggðar í andstöðu við gilt deiliskipulag, enda er í 5. mgr. 56. gr. gert ráð fyrir mati byggingaryfirvalda um það hvort óleyfisbygging skuli fjarlægð eða ekki. Því stóð fyrrnefnt lagaákvæði ekki í vegi fyrir að nýtt deiliskipulag væri samþykkt fyrir svæðið.

Í 7. mgr. gr. 3.1.4 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998 og í gr. 64 í byggingarreglugerð nr. 441/1998, sem hér eiga við, er tekið fram að ákvæði um fjölda bílastæða skuli sett hverju sinni í deiliskipulag á grundvelli stefnu aðalskipulags. Jafnframt eru þar settar fram kröfur um lágmarksfjölda bílastæða miðað við stærð og notkun húsa, en fram kemur að unnt sé að víkja frá þeim kröfum í deiliskipulagi sé sýnt fram á að bílastæðaþörf sé minni eða unnt sé að uppfylla hana með öðrum hætti. Í greinargerð skipulagsins kemur fram um bílastæði á lóð Drekavogs 4: „Bílastæði á lóð eru tvö fyrir hverja íbúð stærri en 80 m², en eitt fyrir hverja íbúð minni en 80 m², minnst 32 stæði.“ Samkvæmt upplýsingum úr fasteignaskrá Þjóðskrár Íslands um birta stærð íbúða að Drekavogi 4 þyrftu stæðin á lóðinni hins vegar að vera 40 svo kröfum reglugerðarákvæðanna um fjölda bílastæða yrði fullnægt. Samkvæmt skipulagsuppdrættinum verður eingöngu komið fyrir 32 stæðum á lóðinni og skortir á að sýnt hafi verið fram á að bílastæðaþörf sé minni en kveðið er á um í tilvitnaðri skipulagsreglugerð eða að unnt sé að uppfylla hana með öðrum hætti. Þá er heldur ekki uppfyllt skilyrði ákvæðis reglugerðarinnar um að íbúðarhús með sex íbúðum eða fleiri skuli hafa eitt gestastæði fyrir fatlaða.

Í ljósi þess að lóðinni Drekavogi 4, og fjölda bílastæða á henni, var ekki breytt með hinu kærða deiliskipulagi, og með hliðsjón af því að ekki er aukinn byggingarréttur á lóðinni og fjöldi íbúða óbreyttur, þykir greindur ágalli á framsetningu upplýsinga og ákvörðunar um fjölda bílastæða á lóðinni ekki slíkur að ógilda beri hið kærða deiliskipulag.

Þrátt fyrir framangreinda annmarka á hinni kærðu ákvörðun þykja þeir þó ekki það verulegir að fallist verði á kröfu um ógildingu hennar.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar og vegna tafa við gagnaöflun.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu ákvörðunar borgarráðs Reykjavíkur frá 16. október 2008 um að samþykkja deiliskipulag Langholtsvegar/Drekavogs.

____________________________________
Ómar Stefánsson

______________________________       _____________________________
Ásgeir Magnússon                                     Þorsteinn Þorsteinsson

 

des 22
Love0

57/2013 Egilsgata

Með
Árið 2015, fimmtudaginn 24. september, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 57/2013, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúans í Borgarbyggð frá 4. júní 2013 um að veita leyfi til að breyta húsnæði á lóð nr. 6 við Egilsgötu í þrjár stúdíóíbúðir á neðri hæð og eina íbúð á efri hæð.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 28. júní 2013, sem barst nefndinni 29. s.m., kærir Þ, f.h. Ikan ehf., Egilsgötu 4, Borgarbyggð, þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Borgarbyggð frá 4. júní 2013 að veita leyfi til að breyta húsnæði á lóð nr. 6 við Egilsgötu í þrjár stúdíóíbúðir á neðri hæð og eina íbúð á efri hæð.

Gögn málsins bárust frá Borgarbyggð 11. ágúst 2014 og 2. og 17. september 2015.

Málavextir: Á 60. afgreiðslufundi byggingarfulltrúans í Borgarbyggð 3. apríl 2013 var tekin fyrir umsókn frá 8. febrúar s.á., þar sem sótt var um leyfi til að breyta íbúðarhúsi og geymslu á lóð nr. 6 við Egilsgötu í þrjár stúdíóíbúðir á fyrstu hæð og eina íbúð á annarri hæð. Á fundinum var samþykkt að grenndarkynna fram lagða tillögu skv. 44. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Með samhljóða bréfum umhverfis- og skipulagssviðs, dags. sama dag, var afgreiðsla byggingarfulltrúans kynnt fyrir lóðarhöfum nærliggjandi lóða og gefinn frestur til athugasemda til 3. maí s.á. Á fundi umhverfis- og skipulagsnefndar 15. apríl s.á. voru lagðar fram til kynningar fundargerðir afgreiðslufunda byggingarfulltrúa nr. 58, 59, 60 og 61 og eftirfarandi bókað: „Málið kynnt.“ Var sú fundargerð samþykkt af sveitarstjórn á fundi hennar 18. s.m.

Á 65. afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 7. maí s.á. var lagt fram bréf kæranda, dags. 2. s.m., þar sem óskað var eftir frekari gögnum. Hinn 23. s.m. voru kæranda send frekari gögn er vörðuðu fram lagða tillögu og honum veittur frestur til 31. s.m. til þess að tjá sig frekar um tillöguna. Frekari athugasemdir bárust ekki frá kæranda innan frestsins, en hann mun hafa beiðst frekari frests með bréfi, dags. 3. júní s.á, sem sent var með tölvupósti að kvöldi þess dags.

Tillagan var tekin fyrir á ný á 69. afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 4. júní s.á. að aflokinni þeirri grenndarkynningu sem að framan er lýst. Var eftirfarandi bókað: „Í ljósi þess að ekki hafa komið athugasemdir við grenndarkynningu er samþykkt að gefa út byggingarleyfi.“ Sú afgreiðsla var lögð fram til kynningar á fundi umhverfis- og skipulagsnefndar 7. s.m. og bókað á sama veg og áður: „Málið kynnt.“ Beindi kærandi bréfi, dags. 11. s.m., til sveitarstjórnar og óskaði þess að erindi hans yrði tekið fyrir á næsta fundi hennar. Í bréfinu krafðist kærandi þess að fá að koma að athugasemdum vegna grenndarkynningarinnar og hélt kærandi því fram í bréfinu að kynningin hefði ekki hlotið „… lögformlega umfjöllun eða afgreiðslu í umhverfis- og skipulagsnefnd Borgarbyggðar heldur aðeins kynningu“. Á fundi sveitarstjórnar 13. s.m. var fundargerð umhverfis- og skipulagsnefndar frá 7. júní 2015 samþykkt samhljóða, að undangenginni umræðu þar sem m.a. var greint frá bréfi kæranda.

Á fundi byggðarráðs 20. júní 2015 var áðurnefnt bréf kæranda frá 11. s.m. lagt fram og var bókað að grenndarkynning vegna breytinga á Egilsgötu 6 hefði verið framkvæmd með þeim hætti sem lög og reglugerðir gerðu ráð fyrir. Tekið var fram að engar athugasemdir hefðu borist innan þess frests sem gefinn hefði verið og ekki heldur eftir að hann hefði verið framlengdur og því hefði framkvæmdaleyfi verið gefið út. Framkvæmdaleyfið hefði verið staðfest á fundi sveitarstjórnar 13. s.m. Loks var bókað: „Byggðaráð telur því að málið sé fullafgreitt af hálfu sveitarfélagsins og gerir engar athugasemdir við vinnubrögð embættismanna Borgarbyggðar í málinu.“

Málsrök kæranda: Kærandi skírskotar til þess að um verulegar breytingar á fasteigninni að Egilsgötu 6 sé að ræða. Verið sé breyta einbýlishúsi í fjórar íbúðir. Aðgengi að íbúð efri hæðar hússins sé um stiga í eigu lóðarhafa Egilsgötu 4 og sé nánast að öllu leyti á þeirri lóð. Hvorki hafi verið samið um umferðarrétt né samningur þar um gerður milli eigenda Egilsgötu 4 og 6. Byggingarfulltrúa hafi mátt vera þetta kunnugt vegna eignaskiptayfirlýsingar fyrir Egilsgötu 4. Í gögnum greindrar grenndarkynningar hafi ekki verið að finna afstöðumynd með hnitum sem sýni lóðarmörk eða afstöðu á milli eigna á Egilsgötu 4 og 6.

Hafi bréf, dags. 23. maí 2013, ekki fullnægt kröfum um grenndarkynningu með svarfresti til 31. s.m. Hafi athugasemdafrestur verið of stuttur. Veita skuli hagsmunaaðilum að minnsta kosti fjögurra vikna frest. Sé eðlilegt að líta svo á að ákvæðið gangi út frá því að veittar séu fullnægjandi upplýsingar, líkt og mælt sé fyrir um í gr. 5.9.7. í skipulagsreglugerð nr. 90/2013. Kærandi hafi óskað eftir frekari gögnum þar sem upplýsingar um afstöðumynd og bílastæði hafi ekki verið fullnægjandi. Þau gögn sem síðar hafi borist hafi ekki fullnægt kröfum skipulagsreglugerðar. Hefði átt að veita fjögurra vikna lágmarksfrest frá 23. maí, þegar kærandi hafi beðið um frekari gögn, þar sem bæjaryfirvöld hafi viðurkennt að gögn hafi verið ófullnægjandi í grenndarkynningu.

Brotið hafi verið gegn rannsóknarreglu stjórnsýsluréttar. Til þess að mál teljist nægjanlega upplýst þurfi að afla nauðsynlegra upplýsinga um málsatvik. Tengist rannsóknarreglan náið andmælareglunni og stundum verði mál ekki nægilega upplýst nema aðila hafi verið gefinn kostur á að kynna sér gögn og koma að athugasemdum. Þá beri stjórnvaldi að leiðbeina þeim aðila sem gert sé að skila inn upplýsingum og láta vita ef þær séu ekki fullnægjandi.

Málsrök Borgarbyggðar: Af hálfu sveitarfélagsins er bent á að sú starfsemi sem fyrirhuguð sé í húsinu samræmist landnotkun svæðisins, líkt og hún sé skilgreind í Aðalskipulagi Borgarbyggðar 2010-2022, en um sé að ræða svokallaða blandaða landnotkun fyrir íbúðarbyggð, þjónustustofnanir, verslun og þjónustu.

Hinn 3. apríl 2013 hafi verið samþykkt að setja málið í grenndarkynningu skv. 44. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 og hafi málið verið kynnt lóðarhöfum aðliggjandi lóða þar sem fyrirhuguð breyting hafi verið í byggðu hverfi. Með grenndarkynningu hafi fylgt afrit af framlögðum teikningum, þ.e. grunnmynd, snið, útlitsteikningar og afstöðumynd. Frestur til að skila inn athugasemdum hafi verið gefinn til 3. maí 2013. Með bréfi, dags. 2. maí s.á., hafi kærandi óskað eftir ítarlegri gögnum um málið, með vísan til skipulagsreglugerðar, til að hann gæti tekið afstöðu til málsins. Í kjölfarið hafi honum verið send afrit af deiliskipulagi gamla miðbæjarins, afstöðumynd úr skjalasafni byggingarfulltrúa, sem sýni afstöðu húsa í nágrenni við Egilsgötu 6, og bréf frá leyfishafa, þar sem upplýst hafi verið að fyrirhugað væri að leigja húsið út til lengri eða skemmri tíma. Vegna óska kæranda um frekari gögn hafi honum verið gefinn lengri tími til að gera skriflegar athugasemdir við fyrirhugaðar framkvæmdir áður en málið yrði endanlega afgreitt frá byggingarfulltrúa, eða til föstudagsins 31. maí 2013. Hafi engar frekari athugasemdir borist frá kæranda og erindið því verið tekið fyrir á vikulegum afgreiðslufundi byggingarfulltrúa og málið afgreitt.

Málsrök leyfishafa: Leyfishafi bendir á að fyrirhugaðar lagfæringar og breytingar á húsinu við Egilsgötu 6 hafi verið kynntar kæranda um miðjan marsmánuð 2013. Hafi honum þá verið afhentar teikningar hússins og haft þær til skoðunar í hálfan mánuð. Í framhaldi hafi kærandi neitað að árita teikningar að fyrirhuguðum breytingum til samþykkis. Í enda marsmánaðar hafi breytingin verið sett í grenndarkynningu. Í umræddum breytingum felist aðallega að verslunarrými á jarðhæð sé breytt í stúdíóíbúðir. Í aðalskipulagi fyrir svæðið sé gert ráð fyrir blandaðri byggð íbúða og atvinnuhúsnæðis. Hafi verið heimild fyrir verslunarrekstri í húsinu. Engar stórvægilegar breytingar séu gerðar á ytra byrði hússins utan þess að útidyrum sé bætt við á þá hlið sem snúi að götu. Að öðru leyti hafi húsið einungis verið lagfært að utan, enda verulega farið að láta á sjá, og flokkist lagfæringarnar því sem eðlilegt viðhald.

Þá sé bent á að leyfishafi sé ekki aðili að eignaskiptayfirlýsingu sem gerð hafi verið 3. apríl 2013 og geti því ekki talist bundinn af henni. Verði að skoða lögmæti þess hvort umræddur eignaskiptasamningur taki til alls stigans í því samhengi að aðilar samningsins séu eigendur þess sem um sé samið. Fullyrðingu kæranda um eignarhald hans og full yfirráð yfir greindum stiga sé því vísað á bug. Stiginn hafi ávallt fylgt Egilsgötu 6 að hálfu.

Löng hefð sé fyrir atvinnustarfsemi á svæðinu í samræmi við aðalskipulag. Af svæðinu og nærliggjandi götum hafi horfið á brott starfsemi, s.s. Kaupfélag Borgfirðinga, Póstur og sími og Sparisjóður Mýrarsýslu, ásamt smærri verslunum og þjónustu. Því sé nóg af bílastæðum í eigu sveitarfélagsins á svæðinu til að þjóna þeim íbúðum sem þar séu. Breytingar á atvinnustarfsemi að Egilsgötu 6 skapi því engan vanda hvað varði bílastæði. Þá sé bent á að á ofanverðri lóð Egilsgötu 6 séu tvö bílastæði sem tilheyri þeirri lóð og muni þau nýtast íbúum hússins.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um veitingu byggingarleyfis vegna breytinga á húsinu að Egilsgötu 6.

Byggingarfulltrúum viðkomandi sveitarfélaga er veitt vald til tiltekinna leyfisveitinga með lögum nr. 160/2010 um mannvirki. Þá er sveitarstjórnum falið skipulagsvald samkvæmt skipulagslögum nr. 123/2010 og er náið samspil milli laganna tveggja.

Ekkert deiliskipulag er í gildi fyrir það svæði þar sem fasteignin að Egilsgötu 6 er staðsett. Þegar svo háttar að sótt er um byggingarleyfi fyrir framkvæmd sem er í samræmi við landnotkun, byggðamynstur og þéttleika byggðar í þegar byggðu hverfi og ekkert deiliskipulag liggur fyrir skal skipulagsnefnd láta fara fram grenndarkynningu, sbr. 1. mgr. 44. gr. skipulagslaga. Kemur skýrt fram í athugasemdum með frumvarpi því sem varð að skipulagslögum að grenndarkynnt skuli í slíkum tilvikum. Er því með ótvíræðum hætti lögð sú skylda á sveitarfélög að sjá til þess að grenndarkynning fari fram samkvæmt lögunum áður en leyfi er veitt til framkvæmda á ódeiliskipulögðu svæði. Gildir það þrátt fyrir að framkvæmd sé í samræmi við aðalskipulag. Í 2. mgr. 44. gr. er nánar fjallað um framkvæmd grenndarkynningar og segir að hún felist í því að skipulagsnefnd kynni nágrönnum, sem taldir séu geta átt hagsmuna að gæta, leyfisumsókn og gefi þeim kost á að tjá sig um hana innan tilskilins frests. Segir jafnframt að þegar sveitarstjórn hafi afgreitt málið skuli þeim sem tjáðu sig um það tilkynnt niðurstaða sveitarstjórnar. Er það því í höndum skipulagsnefndar hvers sveitarfélags að taka ákvörðun um grenndarkynningu og sjá um framkvæmd hennar og þarf síðan samþykki sveitarstjórnar til, að liðnum fresti til athugasemda. Fyrr er byggingarfulltrúa ekki heimilt að veita byggingarleyfi á ódeiliskipulögðu svæði.

Eins og nánar er lýst í málavöxtum er ljóst að ákvörðun um grenndarkynningu var tekin af byggingarfulltrúa. Sú ákvörðun var kynnt fyrir umhverfis- og skipulagsnefnd og var bókað að málið hefði verið kynnt. Ekki er hægt að fallast á að í því hafi falist ákvörðun skipulagsnefndar skv. 1. mgr. 44. gr. skipulagslaga um að grenndarkynning skuli fara fram, enda felur kynning á máli fyrir stjórnvaldi hvorki í sér afstöðu þess til samþykkis né synjunar. Að sama skapi verður ekki séð að sveitarstjórn hafi afgreitt málið skv. 2. mgr. 44. gr. að grenndarkynningu lokinni. Raunar hafði byggingarfulltrúi þegar samþykkt hið kærða byggingarleyfi áður en málið kom næst til kasta sveitarstjórnar, og þá í þeim búningi að sveitarstjórn samþykkti fundargerð umhverfis- og skipulagsnefndar, en í þeirri fundargerð var bókað að kynnt væri afgreiðsla byggingarfulltrúa á byggingarleyfi. Samkvæmt framansögðu var málsmeðferð og ákvörðunartaka vegna hins kærða byggingarleyfis ýmsum annmörkum háð. Með hliðsjón af þeirri verkaskiptingu byggingar- og skipulagsyfirvalda sem löggjafinn hefur ákveðið verður að telja þá annmarka svo verulega að ekki verði hjá því komist að fella leyfið úr gildi.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar og vegna tafa við gagnaöflun.

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi ákvörðun byggingarfulltrúans í Borgarbyggð frá 4. júní 2013 um að veita leyfi til að breyta húsnæði á lóð nr. 6 við Egilsgötu í þrjár stúdíóíbúðir á neðri hæð og eina íbúð á efri hæð.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              _____________________________
Ásgeir Magnússon                                            Þorsteinn Þorsteinsson