Skip to main content
Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála
jan 09
Love0

6/2008 Úrskurður vegna kæru Ómars Karlssonar f.h. BBH útgerðar ehf. Hvammstanga gegn Húnaþingi vestra.

Með

Mál nr. 6/2008. Úrskurðarnefnd skv. 31. gr. laga nr. 7/1998. Ár 2008, þriðjudaginn 15. júlí kom nefnd skv. 31.gr. l. nr. 7/1998 saman til fundar á skrifstofu formanns nefndarinnar að Suðurlandsbraut 6 í Reykjavík. Mætt voru Steinunn Guðbjartsdóttir, Gunnar Eydal og Guðrún Helga Brynleifsdóttir.

Fyrir var tekið mál nr. 6/2008, Ómar Karlsson f.h. BBH útgerðar ehf., Melavegi 9, Hvammstanga hér eftir nefndur kærandi gegn Húnaþingi vestra, hér eftir nefnt kærði. Í málinu er kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

I. Aðild kærumáls og kröfur

Með stjórnsýslukæru, dags. 9. apríl 2008 kærði Ómar Karlsson f.h. BBH útgerðar aðferð Húnaþings vestra við álagningu og innheimtu sorpgjalds á hafnarsvæðinu. Farið er fram á úrskurð um eftirfarandi atriði er varða sorpmál útgerða í Húnaþingi vestra:

1. Hvort kærða sé stætt á að hafa engin sorpílát í Hvammstangahöfn, sbr. lög og reglugerð frá Siglingastofnun Íslands

2. Hvort kærða hafi verið heimilt að innheimta hærra sorphirðugjald til útgerða í Húnaþingi vestra án þess að leggja til sorpílát í höfninni, m.v. heimilin.

3. Hvort kærða hafi verið heimilt að áætla sorpgjöld á útgerðina án þess að vega eða mæla það magn af sorpi sem kemur frá útgerðinni.

4. Hvort kærða hafi verið heimilt að innheimta sorpgjöld af bátum sem hefur verið lagt og ekki í rekstri á þriðja ár, sbr. álagningareglur í sveitarfélaginu.

5. Hvort kærða hafi verið heimilt að innheimta sorpgjöld af útgerðum án þess að leggja til sorpílát á hafnarsvæði.

Kærði gerir þá kröfu að kröfum kæranda verði hafnað og að staðfest verði að gjaldtaka sé heimil og byggð á lögmætum og málefnalegum grunni.

Eftirfarandi skjöl hafa verið lögð fram í málinu:

1. Stjórnsýslukæra dags. 09.04.2008 ásamt fylgiskjölum.

2. Athugasemdir kærða dags. 19.05.2008 ásamt fylgiskjölum.

3. Athugasemdir kæranda dags. 08.06.2008.2008.

Gagnaöflun telst lokið og er málið tekið til úrskurðar.

II. Málsmeðferð

Kæruheimild er í 31. gr. laga um hollustuhætti og mengunarvarnir nr. 7/1998. Kærandi beindi kærunni til Samgönguráðuneytis sem sendi hana til umsagnar kærða. Þegar umsögn barst frá kærða var hún send til kæranda og honum gefinn kostur á að koma sjónarmiðum sínum á framfæri. Að loknum umsögnum og með hliðsjón af gögnum málsins komst ráðuneytið að þeirri niðurstöðu að málið ætti undir úrskurðarnefnd samkvæmt lögum nr. 7/1998. Málið barst nefndinni með bréfi Samgönguráðuneytisins dagsettu 19. júní 2008.

III. Málsatvik

Með stjórnsýslukæru, dags. 9. apríl 2008 kærði kærandi til Samgönguráðuneytis aðferð Húnaþings vestra við álagningu og innheimtu sorpgjalds á hafnarsvæðinu. Kærða var með bréfi dags. 14.04.2008 gefinn kostur á að koma að sjónarmiðum sínum varðandi kæruna og bárust þau 11.04.2008. Kæranda var gefinn kostur á að gæta andmælaréttar gagnvart sjónarmiðum kærða með bréfi dags. 27.05.2008. Athugasemdir kæranda bárust 11.06.2008.

IV. Málsástæður og rök kæranda

Kærandi segir málavexti vera þá að hann reki og eigi m.b. Hörpu HU 4 skr. 2150 og m.b. Hörpu HU 44 skr. 1081 sem ekki var í rekstri árið 2007 og lá bundin við bryggju. Í álagningarreglum hjá kærða komi fram að gjaldskrá af sorphirðugjöldum til fyrirtækja skuli reiknast frá áætluðu magni. Kærandi segir að sorp frá skipinu hafi hins vegar aldrei verið vegið né mælt. Miðað við álagningareglur frá Húnaþingi vestra hafi sú spurning vaknað hvort þeim hafi verið heimilt að innheimta hærra sorpgjald af útgerðum m.v. heimilin í sveitarfélaginu. Þá óskar kærandi eftir úrskurði um það hvort kærða sé heimilt að leggja sorphirðugjald á bát sem búið sé að leggja til framtíðar. Kærandi óskar jafnframt eftir úrskurði um það hvort kærða hafi verið heimilt að innheimta sorpgjöld af útgerðum án þess að leggja til sorpílát á hafnarsvæði. Kærði tekur fram að engin sorpílát hafi verið á Hvammstangahöfn í gegn um tíðina. Gámasvæði fyrir almenning sé stutt frá hafnarsvæðinu og hafi því útgerðarmenn orðið að skila sínu sorpi sjálfir í þar til gerða gáma. Kærandi tekur fram að nú hafi orðið breyting á móttöku á sorpi í Húnaþingi vestra. Útgerðirnar eiga nú að skila sínu sorpi í móttökustöð og greiða eftir vikt.

V. Málsástæður og rök kærða

Kærði gerir þá kröfu að kröfum kæranda verði hafnað og að staðfest verði að gjaldtaka sé byggð á lögmætum og málefnalegum grunni. Kærði segir að fram til ársins 2008 hafi sorpmálum verið þannig háttað í Húnaþingi vestra að innheimt hafi verið áætlað mánaðarlegt sorpgjald af bátum út frá stærð þeirra, sbr. 12. gr. gjaldskrár fyrir hafnarsjóð Húnaþings vestra. Í ársbyrjun 2008 voru gerðar breytingar á gjaldskránni á þann veg að sorpgjald var fellt út. Þess í stað hóf móttöku og flokkunarstöðin, sem staðsett hefur verið á hafnarsvæðinu að innheimta gjald út frá magni sorps sem komið var með á stöðina til flokkunar. Einnig var gerð sú breyting að farið var að vakta móttöku og flokkunarstöðina. Í stað þess að hún væri aðgengileg allan sólarhringinn var settur ákveðnn opnunartími þ.e. frá kl. 10-13. Var sú breyting gerð með það að markmiði að varna skemmdarverkum og til þess að stuðla að betri flokkun sorpsins. Komið var til móts við útgerðarmenn vegna hins nýja opnunartíma á gámasvæðinu og komið fyrir sorpílátum á bryggjunni í apríl sl. Í greinargerð sinni til nefndarinnar gerði kærði grein fyrir sjónarmiðum sínum til þeirra álitaefna sem kærandi setti fram. Kærði segir að fyrsta spurning kæranda lúti að því hvort kærða sé stætt á að hafa engin sorpílát í Hvammstangahöfn. Kærði segir að gámasvæði Húnaþings vestra hafi lengi verið staðsett á hafnarsvæðinu. Þá hafi sveitarfélagið einnig komið fyrir sorpílátum á bryggjunni þar sem útgerðirnar geta losað sig við sorp utan opnunartíma gámasvæðisins. Ekki hafi verið innheimt sérstakt gjald vegna þeirrar þjónustu. Kærði segir að önnur spurning kæranda lúti að því hvort kærða hafi verið heimilt að innheimta hærra sorphirðugjald til útgerða Í Húnaþingi vestra án þess að leggja til sorpílát í höfninni, m.v. heimilin. Kærði tekur fram að sorpgjöld skiptist í tvo kostnaðarliði. Annars vegar er um að ræða sorphirðugjald sem greitt er fyrir það að sorp er sótt í heimilissorptunnur og hins vegar er um að ræða soreyðingargjald sem greitt er fyrir eyðingu sorpsins. Heimili í dreifbýli sem skila sorpi sínu í gáma greiða sorpeyðingargjald. Slík heimili greiddu á árinu 2006 kr. 7.200 í sorpeyðingargjald og á árinu 2007 kr. 7.500. Samkvæmt gjaldskrá hafnarsjóðs fyrir sama tíma voru sorpgjöld útgerðanna þau að bátar minni en 10 bt. greiddu kr. 3000 á ári, bátar 10-100 bt. greiddu kr. 10.800 á ári og bátar stærri en 100 bt. greiddu 24.000 á ári. Sorpeyðingargjald samkvæmt eldri gjaldskrá hafnarsjóðs var því miðað við umfang og eðli rekstrar útgerðanna. Með stærð báta megi ætla að magn sorps aukist og því kostnaður sveitarfélagsins við sorpeyðingu. Með breytingu á gjaldskrá hafnarinnar í ársbyrjun 2008 var sorpgjald afnumið og í stað þess innheimt gjald sem miðast við það magn sem skilað er inn. Nú borga því útgerðirnar nákvæmlega fyrir það sorp sem þær skila inn. Kærði segir að þriðja spurning kæranda lúti að því hvort kærða hafi verið heimilt að áætla sorpgjöld á útgerðina án þess að vega eða mæla það magn af sorpi sem kemur fá útgerðinni. Kærði lítur svo á að kærandi sé að spyrja um innheimtu gjalda fyrir 1. janúar 2008, þ.e. innheimtu samkvæmt eldri gjaldskrá hafnarinnar. Kærði telur að sér hafi verið heimilt að áætla þann kostnað sem hlaust af sorphirðu. Gjaldið hafi verið tengt við stærð og magn úrgangs áætlað út frá stærð skipanna. það sé viðurkennd aðferð í stjórnsýslurétti að áætla þann kostnað sem almennt hlýst af þvi að veita tiltekna þjónustu. Kærði segir að fjórða spurning kæranda lúti að því hvort kærða hafi verið heimilt að innheimta sorpgjöld af bátum sem hafði verið lagt. Kærði taldi sér heimilt að innheimta sorpgjöld af öllum þeim bátum sem í höfninni lágu. Sorp geti komið frá bátum þótt þeir séu ekki að veiðum s.s. vegna viðhalds. fram til síðustu áramóta var um áætluð gjöld að ræða og ekki fylgst með því hvað kom frá hverjum. Frá og með síðustu áramótum greiða rekstraraðilar einungis fyrir það sorp sem þeir skila. Kærði segir að fimmta spurning kæranda lúti að því hvort kærða hafi verið heimilt að innheimta sorpgjöld af útgerðum án þess að leggja til sorpílát á hafnarsvæði. Kærði segir að með þessari spurningu sé átt við þá gjaldheimtu sem átti sér stað fyrir breytingu á gjaldskrá um sl. áramót þegar soprpgjöld voru tekin út úr gjaldskránni. Þetta álitaefni sé ekki lengur raunhæft. Með staðsetningu gámasvæðisins á hafnarsvæðinu og óheftan aðgan að því telji sveitarfélagið sig hins vegar hafa uppfyllt þessa skyldu fyrir síðustu áramót.

VI. Álit og niðurstaða úrskurðarnefndar

Skoðun nefndarinnar beinist að því hvort álagning gjalda hafi verið í samræmi við lögmæt sjónarmið fram til 1. janúar 2008 en þá tók gildi ný gjaldskrá. Gámasvæði Húnaþings vestra hefur verið staðsett á hafnarsvæðin og flokka íbúar, stofnanir og fyrirtæki þar sorp sem frá þeim kemur. Þar eru gámar fyrir timbur, brotamálma, gler, jarðveg, postulín, hjólbarða. kælitæki, ónýt húsgögn og almennan heimilisúrgang. Það er álit nefndarinnar að þessi aðferð við sorphirðu á hafnarsvæðinu sé fullnægjandi. Á þessu ári voru að auki sett upp sorpílát á hafnarsvæðinu. Um gjaldtöku fyrir meðhöndlun úrgangs er fjallað í 8. gr. reglugerðar nr. 792/2004. Þar kemur fram að hafnarstjórn sé heimilt að setja gjaldskrá og innheimta sérstakt úrgangsgjald fyrir móttöku úrgangs og farmleifa í höfnum sem standa á undir kostnaði við meðferð og förgun úrgangsins. Gjaldið skal ekki vera hærra en sem nemur þeim rökstudda kostnaði sem fellur til við veitingu þjónustunnar. Gjöldin geta verið að hluta tengd tegund og magni úrgangs frá skipum og að hluta flokki, gerð, búnaði og stærð skips. Sorpeyðingargjald samkvæmt eldri gjaldskrá hafnarsjóðs var miðað við umfang og eðli útgerðanna. Það byggðist á gjaldskrá sem samþykkt var hinn 2. desember 2004 skv. hafnarlögum nr. 61/2003 og 37. gr. reglugerðar um hafnarmál nr. 326/2004. Telst það fullnægjandi lagastoð þó heimil fyrir gjaldtöku sé einnig að finna í 6-11. gr. laga um varnir gegn mengun hafs og stranda nr. 33/2004 sbr. 8. gr. rgl. nr. 492/2004. Sorpeyðingagjald tók mið af stærð báta og voru gjöldin innheimt af öllum bátum sem voru í höfninni hvort sem þeir voru í notkun eða ekki enda geti úrgangur stafað frá bátum sem bundnir eru við bryggju. Í stjórnsýslurétti er heimilt að áætla þann kostnað sem almennt hlýst af því að veita tiltekna þjónustu. Ef ekki er hægt að sérgreina ákveðna kostnaðarliði er hægt að byggja þá á skynsamlegri áætlun. Sorpi var skilað í söfnunargáma og því ómögulegt að staðreyna magn sorps frá hverjum og einum. Ekki er hægt að bera saman aðstæður kæranda við aðstæður annarra gjaldenda til að ganga úr skugga um hvort honum hafi verið mismunað. Það er niðurstaða úrskurðarnefndarinnar að heimilt hafi verið að leggja jafnaðargjald á þá báta sem voru í höfninni út frá stærð þeirra. Skipulag sorphirðu er í föstum skorðum og fellur ekki niður þó einstaklingar og fyrirtæki nýti ekki sorpþjónustuna. Það er því niðurstaða nefndarinnar að heimilt hafi verið að leggja gjöld á þá báta sem voru í höfninni hvort sem þeir voru í notkun eða ekki. Að teknu tilliti til alls þessa er það niðurstaða úrskurðarnefndarinnar að gjaldtaka kærða er varðar sorpmál útgerða hafi verið byggð á lögmætum grundvelli.

Úrskurðarorð:

Gjaldtaka kærða er varðar sorpmál útgerða var byggð á lögmætum grundvelli.

Steinunn Guðbjartsdóttir

Gunnar Eydal                         Guðrún Helga Brynleifsdóttir

Date: 9/10/08

jan 09
Love0

7/2005 Úrskurður vegna kæru Jóns Otta Jónssonar gegn Bláskógabyggð.

Með

Úrskurðarnefnd skv. 31. gr. laga nr. 7/1998.

Ár 2005 föstudaginn 11. nóvember, kom nefnd skv. 31.gr. l. nr. 7/1998 saman til fundar í ráðhúsi Reykjavíkur.  Mætt voru Gunnar Eydal, Guðrún Helga Brynleifsdóttir og Lára G. Hansdóttir.

Fyrir var tekið mál nr. 7/2005  Jón Otti Jónsson, Efstasundi 2 Reykjavík gegn Bláskógabyggð.

Í málinu er kveðinn upp svofelldur

úrskurður

I.

Stjórnsýslukæra Jóns Otta Jónssonar, Efstasundi 2, 104 Reykjavík er dags. 27. apríl, 2005.  Kærð er álagning Bláskógabyggðar á rotþróar- og sorpgjaldi vegna sumarhúss Jóns Otta,  B-gata lóð 19, í landi Miðdals í Bláskógabyggð. Jón Otti er hér eftir nefndur kærandi, en Bláskógabyggð kærði.  Kærða var sent afrit af gögnum kæranda með bréfi dags. 16. maí s.l. Svarbréf kærða er dags. 20. júní s.l. Var svarbréf það sent kæranda til umsagnar en hann svaraði því ekki. Stjórnsýslukæru fylgdu eftirfarandi gögn:

1)      Afrit af seðli um álagningu fasteignagjalda 2005.

2)      Afrit af bréfi Bláskógabyggðar, skýringar á álagningarreglum fasteignagjalda fyrir Bláskógabyggð árið 2005.

Greinargerð kærða fylgdu eftirfarandi gögn:

1)       Samþykkt Bláskógabyggðar, samþykkt Heilbrigðisnefndar Suðurlands frá 15. febrúar 2005 og auglýsing umhverfisráðuneytis í Stjórnartíðindum B53/2005.

2)       Gjaldskrá vegna seyrulosunar frá nóvember 2004, samþykkt Heilbrigðiseftirlits Suðurlands frá 15. mars, 2005 og auglýsing í Stjórnartíðindum.

3)       Upplýsingar og staðreyndir, Umhverfisstofnun maí 2005.

4)       Gjaldskrá vegna sorphirðu í Bláskógabyggð.

II.

Í stjórnsýslukæru  dags. 27. apríl s.l. gerir kærandi þær kröfur að úrskurðarnefnd felli úr gildi stjórnvaldsákvörðun kærða um álagningu rotþróargjalds á kæranda vegna fasteignarinnar við B-götu lóð 19 fyrir árið 2005.  Þá er þess og krafist að sorpgjald verði lækkað og ákvarðað í samræmi við birta og gildandi gjaldskrá kærða.

Málavöxtum lýsir kærandi svo að hann sé eigandi sumarhúss í landi Miðdals.  Hafi honum fyrir nokkrum dögum borist í pósti ódagsettur álagningarseðill fasteignagjalda svo og rotþróar- og sorpgjalds.  Telji kærandi að sorphirðugjaldið hafi verið ákvarðað of hátt og ekki í samræmi við birta og gildandi gjaldskrá.  Aftur á móti telji kærandi að rotþróargjald verði ekki lagt á þar sem til þess skorti allar heimildir.  Gerir kærandi þær kröfur að kærði rökstyðji og leggi fram gildandi og birta gjaldskrá sem heimili kærða töku sorpgjalds og að fjárhæð sorpgjalds verði ekki ákveðin hærri en gjaldskrá segi til um. Krafist er ógildingar rotþróargjalds þar sem engin gild réttarheimild hafi verið til staðar til álagningar gjaldsins þegar það hafi verið lagt á.  Þannig hafði samþykkt um gjaldið staðfest af umhverfisráðherra ekki verið birt þegar gjaldið hafi verið lagt á. Á sama máta hafði gjaldskráin ekki verið birt í Stjórnartíðindum. Því fari þessi álagningarháttur í bága við skýr fyrirmæli 5. mgr. 25. gr. laga nr. 7/1998 svo og 7. gr. l. nr. 64/1943 um birtingu laga og stjórnvaldserinda.

Bendir kærandi á að fari svo að gjaldskráin verði birt áður en úrskurður í máli þessu sé uppkveðinn sé álagningin engu að síður ólögleg, þar sem hún sé þá afturvirk og taki til mánaða sem þegar séu liðnir.  Vísar kærandi um ólögmæti afturvirkra álagningu þjónustugjalda til dóms Hrd 1984:560.

Kærandi kveður að í öðru lagi sé því haldið fram að kærði hafi farið út fyrir valdheimildir sínar þegar hann hafi skyldað alla íbúa sveitarfélagsins til þess að kaupa af því þjónustu um seyrulosun.  Hvorki lög né reglugerðir geti leitt til þessarar niðurstöðu. Á hinn bóginn sé íbúum sveitarfélaga skylt að sjá til þess að seyrulosun sé í samræmi við lög og reglugerðir og hafi heilbrigðisfulltrúi og eftir atvikum starfsmenn sveitarfélaga löglegar heimildir til þess að hafa eftirlit með því og eftir atvikum að láta framkvæma seyrulosun á kostnað fasteignareiganda ef hann vanræki að kaupa að sér slíka þjónustu aðila sem hafi opinber leyfi til þess að sinna henni.

Kveður kærandi að hvernig sem á sé litið sé því álagning seyrulosunargjalds ólögleg og beri að ógilda hana.  Kærandi áskilur sé rétt til þess að koma að nýjum lagarökum og kröfum.  Ennfremur að koma að andmælum við þau gögn sem kærði kunni að leggja fram.

III.

Greinargerð kærða er dagsett 20. júní, 2005.  Vísar sveitarstjóri kærða til þess að sveitarstjórn kærða hafi rætt ítarlega um losun seyru úr rotþróm.  Vandamál þetta hafi farið vaxandi, en að auki hafi komið fram vitneskja um að losun hafi ekki verið sinnt og í kjölfar þess komið upp vandamál m.a. mengun vatnsbóla og sýkingar.  Hafi málið orðið flóknara þar sem bændur með haugsugur hafi ekki heimild til að sjá um losun og urðun seyru heldur þurfi til þess viðurkenndar aðferðir og tækjabúnað.  Til þess að uppfylla skyldur kærða hafi verið samþykktar reglur um seyrulosun, gjaldskrá og ennfremur hafi verkið verið boðið út og það tilkynnt sérstaklega með ýmsu móti.  Heilbrigðiseftirlit Suðurlands hafi verið með í ráðum, enda þurfi samþykki þess til að koma að aflokinni umræðu í sveitarstjórn.

Sveitarstjóri kærða kveður heimild kærða vera í 14. gr. rgl. um meðhöndlun seyru.  Skv. 25. gr. l. nr. 7/1998 sé sveitarstjórnum heimilt að setja samþykktir og gjaldskrá um meðferð úrgangs og skólps.  Sveitarstjóri kærða bendir á að þó sveitarfélög hafi skýrar heimildir til þess að leggja á seyrulosunargjöld sé ljóst að heimildir sveitarfélags nái ekki til annars en að leggja á gjöld fyrir  áföllnum kostnaði við þennan verkþátt. Er ennfremur bent á að ákvörðun kærða um seyrulosun sé tekin í ljósi brýnna heildarhagsmuna og í samræmi við lög og reglugerðir.  Bendir kærði á að gjaldskrá vegna seyrulosunar sé byggð á greiðsludreifingu til þriggja ára sem eigi að nægja fyrir einni losun.  Gjaldskrá kærða vegna næsta árs muni byggja á kostnaði vegna ársins 2005 og gjald vegna ársins 2007 á raunkostnaði áranna 2005 og 2006.  Bent er ennfremur á að um sé að ræða árgjald en ekki mánaðargjald þó greiðslu sé dreift og innheimt um leið og fasteignagjöld.  Sé framangreint skoðað í heild er það skoðun sveitarstjóra kærða að vísa skuli kröfum kæranda á bug, en til vara sé kærði tilbúinn til að greiða viðkomandi hlutfallslega af álögðu árgjaldi 2005 til þess tíma er auglýsing um gjaldskrá birtist í Stjórnartíðindum.

IV.

Ágreiningur máls þessa snýst um hækkun sorphirðugjalds annars vegar og hins vegar álagningu seyrulosunargjalds.  Gjaldskrá kærða um sorphirðu var birt 27. apríl 2005.  Gildistími hækkunar getur ekki verið fyrr en frá og með þeim tíma enda kemur fram í gjaldskrá fyrir 2005 að frá og með sama tíma falli úr gildi eldri gjaldskrá fyrir sorphirðu í Bláskógabyggð.

Í 14. gr rgl. nr. 799/1999 kemur fram að sveitarstjórnir skuli sjá til þess að komið sé að kerfisbundinni tæmingu á seyru úr rotþróm.  Með tilvísan til þess og og með tilvísun til 25. gr. l. nr. 7/1998 er sveitarstjórnum heimilt að setja samþykktir og gjaldskrá um meðferð úrgangs og sorps. Eru því heimildir kærða í samræmi við gildandi lög og reglugerðir og álagning gjalda vegna seyrulosunar einnig.  Álögð gjöld mega þó aldrei vera hærri heldur en þjónusta sú sem veitt er.

Með tilvísan til framangreinds er það því niðurstaða nefndarinnar að kærða hafi ekki verið heimilt að krefja um hærri sorphirðugjöld fyrr en  auglýsing um gjaldskrá var birt.  Er því fallist á kröfu kæranda um að hækkun sé bundin birtingu gjaldskrár.

Eins og fram er komið eru álögð gjöld vegna seyrulosunar lögmæt.

ÚRSKURÐARORÐ:

Fallist er á kröfu kæranda um gildistíma auglýsingar um sorphirðugjald. Breyting á gjaldskrá tekur fyrst gildi með birtingu auglýsingar.  Ekki er fallist á kröfu kæranda um að kærða sé óheimilt að leggja á gjald fyrir seyrulosun.

Lára G. Hansdóttir

 Gunnar Eydal                   Guðrún Helga Brynleifsdóttir

Date: 11/25/05

des 22
Love0

18/2016 Skógarás

Með
Árið 2017, föstudaginn 29. desember, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ómar Stefánsson varaformaður og Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor.

Fyrir var tekið mál nr. 18/2016, kæra á ákvörðun Reykjavíkurborgar frá 19. janúar 2016 um að leggja sorpgjald að fjárhæð 39.200 á fasteignina Skógarás 1, Reykjavík, fastanúmer 204-6554.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 29. janúar 2016, er barst nefndinni 8. febrúar s.á., kærir A, Skógarási 1, Reykjavík, þá ákvörðun Reykjavíkurborgar frá 19. janúar 2016 um að leggja sorpgjald að fjárhæð 39.200 á fasteignina Skógarás 1, Reykjavík, fastanúmer 204-6554. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust frá Reykjavíkurborg 17. nóvember 2016.

Málavextir: Kærandi er eigandi fasteignarinnar Skógarás 1, fastanúmer 204-6554. Samkvæmt fasteignaskrá samanstendur fasteign kæranda af íbúð sem er skráð 129,3 m² og þremur bílskúrum sem eru skráðir samtals 73,9 m². Sorpgjald var lagt á fasteign kæranda í samræmi við gjaldskrá nr. 1251/2015 fyrir meðhöndlun úrgangs í Reykjavíkurborg. Kærandi er krafinn um kr. 21.200 fyrir gráa tunnu með skrefagjaldi og kr. 9.520 fyrir bláa tunnu með skrefagjaldi. Þrjár gráar og þrjár bláar tunnur eru í húsinu og er gjaldið reiknað útfrá hlutfalli eignar kæranda af heildarflatamáli fasteignarinnar að Skógarási 1, húsið er 763,7 m² og skráð stærð fasteignar kæranda, fastanúmer 204-6557, er 203,2 m².

Málsrök kæranda: Kærandi kveður fasteign sína vera 203,2 m² samkvæmt fasteignamati Þjóðskrár en inni í þeirri tölu séu bílskúrar í séreign sem séu samtals 73,9 m² og sé íbúðin því 129,3 m². Í samþykkt um meðhöndlun úrgangs í Reykjavík og á heimasíðu Reykjavíkurborgar komi fram að gjöldunum skuli skipt eftir hlutfallstölu eigenda í viðkomandi sameign og samkvæmt upplýsingum frá Reykjavíkurborg sé „tunnugjald“ vegna fasteignar hans reiknað út frá heildarfermetra tölu en þar sem bílskúrarnir séu séreign með sérstakan eignaskiptasamning geti ekki staðist að þeir eigi að reiknast með.

Húsfélag fyrir bílskúrana sé með sér kennitölu og húsfélagið fyrir íbúðarhúsið með aðra kennitölu. Húsfélag bílskúra hafi ekkert með sameign húsfélagsins í Skógarási 1 að gera. Atkvæðisréttur kæranda í húsfélaginu Skógarási 1 miðist við stærðina á íbúðinni, 129,3 m² og breyti eign hans á bílskúrunum engu þar um. Samkvæmt þinglýstum eignarskiptayfirlýsingum annars vegar fyrir bílskúrana og hins vegar fyrir Skógarás 1 þá séu bílskúrarnir ekki með neinn aðgang að sameign húss nr. 1 við Skógarás. Sé það því fullkomlega óeðlilegt og engin lagaheimild fyrir því að nota bílskúrana við útreikning hlufallstölu vegna sorpgjalda.

Í B-lið 45. gr. laga nr. 26/1994 um fjöleignarhús sé talinn upp kostnaður sem skiptist að jöfnu á milli eignarhluta og í 5. tölulið sé talað um allan sameiginlegan rekstrarkostnað. Tunnuleiga og sorphirða hljóti að falla þar undir.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Reykjavíkurborg bendir á að kærandi sé þinglýstur eigandi fasteignar með fastanúmer 204-6554, sem taki til matshluta 01-0302, 04-0102, 04-0105 og 04-0106. Hver og einn matshluti eigi hlutdeild í sameign og hafi sameiginleg hlutdeild allra matshluta verið lögð til grundvallar álagningu. Matshluti 01 sé íbúð kæranda en matshlutar 04 séu þrír bílskúrar í eigu kæranda.

Í kæru sé vísað til þess að verið sé að kæra álagningu „tunnugjalds“ og sé við það miðað að með því sé verið að kæra álagningu gjalds vegna blandaðs úrgangs skv. 2. gr. gjaldskrár nr. 1251/2015 fyrir meðhöndlun úrgangs í Reykjavík. Í kæru komi fram að álagning miði við að fasteign kæranda sé 203,2 m² að stærð en hið rétta sé að íbúðin sé 129,3 m² og kærandi telji að miða eigi álagninguna við þá stærð.

Gjaldtökuheimild sé í 23. gr. laga nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs en í 4. málslið 2. mgr. ákvæðisins segi að sveitarstjórn megi ákveða gjaldið sem fast gjald á hverja fasteignareiningu miðað við fjölda sorpíláta og/eða þjónustustig. Hugtakið fasteignareining sé ekki skilgreint í lögunum og ekki sé að finna skýringu á því í öðrum lögum. Hugtakið gefi þó til kynna að verið sé að miða við einhverja heild fasteignar, þ.e. fleiri en eina fasteign eða matshluta, sem samkvæmt ákvæðum laga, reglna eða eðlis máls eigi að teljast sem ein eining. Í því samhengi verði að líta til ákvæða laga nr. 26/1994 um fjöleignarhús, en í 10. tölulið 1. mgr. 5. gr. laganna segi að séreign teljist m.a. aðrir hlutar húss eða lóðar, bílskúr á lóð húss eða búnaður og lagnir sem þinglýstar heimildir segi séreign. Í 22. gr. sömu laga sé fjallað um bílskúra og ráðstöfun þeirra. Í 1. mgr. segi að bílskúr, m.a. þeir sem standi sjálfstæðir á lóðum, skuli fylgja ákveðnum séreignarhlutum í húsinu og sérstök sala þeirra sé óheimil. Í 3. mgr. segi að óheimilt sé að aðskilja bílskúr við sölu á séreignarhluta. Af þessum ákvæðum megi draga þá ályktun að þegar fjallað sé um fasteignareiningu geti séreign í fjölbýli og bílskúr á sameiginlegri lóð talist fasteignareining. Bílskúr geti ekki verið sjálfstæð séreign og skipti þar engu þótt sérstakt húsfélag taki til bílskúra, enda sé þar einungis verið að nýta heimild til sérstaks húsfélags samkvæmt fjöleignarhúsalögum.

Í þinglýstri eignaskiptayfirlýsingu fyrir Skógarás 1-5, bílgeymslur, sé fjallað um bílskúra á sameiginlegri lóð fasteignanna nr. 1,3 og 5 við Skógarás. Bílskúrar, sem séu 11 talsins, á sameiginlegri lóð, séu taldir sem sér matshluti (04) gagnvart öðrum matshlutum á lóðinni. Í eignaskiptayfirlýsingunni komi fram að hver og einn bílskúr eigi hlutdeild í sameiginlegri lóð, aðgreint frá hlutdeild í matshluta 04. Þessi skilgreining á stöðu bílskúranna renni enn fremur stoðum undir skilgreiningu þá á fasteignareiningu sem áður hafi komið fram. Með vísan til þess leiki enginn vafi á því að íbúð kæranda og bílskúrar í hans eigu teljist fasteignareining í skilningi laga nr. 55/2003. Í því samhengi skipti engu máli hvort bílskúrar séu reknir í sérstöku húsfélagi sem sérstök deild innan þess á sér kennitölu. Slík ráðstöfun sé gerð í hagræðingarskyni til að einfalda stjórn fasteignarinnar. Bílskúrunum fylgi aftur á móti eignarhlutdeild í lóð og teljist því hluti hennar.

Í 45. gr. fjöleignarhúsalaga sé fjallað um skiptingu sameiginlegs kostnaðar. Álagning sorphirðugjalda fari eftir A-lið ákvæðisins, sem kveði á um að sameiginlegum kostnaði skuli skipt eftir hlutfallstölu, sbr. 14. gr. laganna. Skipting sameiginlegs kostnaðar samkvæmt hlutfallstölu sé meginregla laganna en undantekningar sé að finna í B- og C-lið ákvæðisins.

Rétt sé að geta þess að eigendum fasteigna beri að greiða gjald fyrir meðhöndlun úrgangs fyrir allar fasteignir og skipti þar ekki máli hvort fasteign sé skilgreind sem bílskúr. Við álagningu gjalda sé keyrð saman heildarstærð fasteignareiningar samkvæmt skráningu í fasteignaskrá Þjóðskrár. Hlutdeild kæranda í sameign með vísan til þinglýstrar eignaskiptayfirlýsingar hafi verið grundvöllur álagningar á sameiginlegum kostnaði við sorphirðu. Álagning sorphirðugjalda á fasteign kæranda sé í fullu samræmi við þær reglur sem gildi um meðhöndlun úrgangs í Reykjavík og hafi borginni verið rétt og skylt að miða við samtölu hlutfallstölu allra séreignarhluta hans í fasteigninni.

Mismunur á rekstrartekjum og rekstrarkostnaði hafi verið eftirfarandi á síðustu árum í krónum talið:

Ár                                                    2016                 2015                 2014
Rekstrartekjur                      915.612.709    859.334.530    810.552.372
Rekstrarkostnaður              952.812.768    923.969.922    881.010.101
Rekstrarhalli                           37.200.059       64.635.392      70.457.729

Niðurstaða: Samkvæmt 1. mgr. 8. gr. laga nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs er sveitarstjórn skylt að ákveða fyrirkomulag söfnunar á heimilis- og rekstrarúrgangi í sveitarfélaginu. Ber hún ábyrgð á flutningi hans og skal sjá til þess að starfræktar séu móttöku- og söfnunarstöðvar fyrir úrgang sem til fellur í sveitarfélaginu. Á grundvelli 2. mgr. sömu lagagreinar skal sveitarstjórn setja samþykkt þar sem tilgreind eru atriði um meðhöndlun úrgangs, umfram það sem greinir í lögunum og reglugerðum settum samkvæmt þeim, sbr. einnig heimild í þágildandi 25. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir, nú 59. gr. Samþykkt sú er í gildi var er umrætt gjald var lagt á kæranda var nr. 228/2013 um meðhöndlun úrgangs í Reykjavíkurborg og var hún birt í B-deild Stjórnartíðinda 12. mars 2013.
 
Sveitarfélög skulu skv. 2. mgr. 23. gr. laga nr. 55/2003 innheimta gjald fyrir alla meðhöndlun úrgangs. Jafnframt er þeim heimilt að innheimta gjald fyrir tengda starfsemi sem samræmist markmiðum laganna, svo sem þróun nýrrar tækni við meðhöndlun úrgangs, rannsóknir, fræðslu og kynningarmál. Heimilt er að miða gjaldið við mælanlega þætti sem hafa áhrif á kostnað, svo sem magn og gerð úrgangs, losunartíðni og frágang úrgangs, en einnig má ákveða fast gjald á hverja fasteignareiningu miðað við fjölda sorpíláta og/eða þjónustustig, sbr. síðasta málsl. 2. mgr. 23. gr. Gjaldið skal þó aldrei vera hærra en sem nemur þeim kostnaði sem fellur til í sveitarfélaginu við meðhöndlun úrgangs og tengda starfsemi, sbr. 3. mgr. lagagreinarinnar, og skal birta gjaldskrá í B-deild Stjórnartíðinda, sbr. 4. mgr. Er gjaldskrá sú sem hin kærða álagning byggir á nr. 1251/2015 og var hún birt 6. janúar 2016.

Almennt getur sá sem greiðir þjónustugjöld ekki krafist þess að sá kostnaður sem hlýst af því að veita þjónustuna sé reiknaður nákvæmlega út. Hefur Reykjavíkurborg valið þá leið að jafna kostnaði vegna meðhöndlunar sorps með því að innheimta fast gjald á hverja fasteignareiningu samkvæmt afdráttarlausri heimild þar um í 2. mgr. 23. gr. laga nr. 55/2003. Fasteignir eru skráðar í fasteignaskrá samkvæmt lögum nr. 6/2001 um skráningu og mat fasteigna. Hugtakið fasteignareining er ekki skilgreint í lögunum, en fasteignir, hluta þeirra og einstök mannvirki skal skrá sem sérstakar eindir í fasteignaskrá, sbr. 2. mgr. 3. gr. sömu laga. Er og í b-lið ákvæðisins tekið fram að skrá skuli séreignarhluta í fjöleignarhúsum samkvæmt lögum um fjöleignarhús. Samkvæmt 2. mgr. 15. gr. laga nr. 6/2001 skulu fasteignir í fjöleign skilgreindar með hlutfallstölu og fer um skráningu fasteigna í fjöleignarhúsum samkvæmt lögum um fjöleignarhús.

Samkvæmt 4. mgr. 7. gr. samþykktar nr. 228/2013 er sorphirðugjöldum fyrir heimilissorp í fjöleignarhúsum skipt eftir hlutfallstölum eigenda í viðkomandi sameign, sbr. 43. og 45. gr. laga um fjöleignarhús nr. 26/1994. Samkvæmt 45. gr. þeirra laga skal allur sameiginlegur kostnaður, hverju nafni sem hann nefnist, skiptast á eigendur eftir hlutfallstölum eignarhluta í viðkomandi sameign nema kostnaðurinn falli ótvírætt undir nánar tilgreind tilvik. Í 7. gr. samþykktar nr. 228/2013 segir jafnframt að útreikningur hlutfallstölu skuli byggður á flatarmáli eignarhluta hvers eiganda. Fasteign kæranda að Skógarási 1 er með fastanúmerið 204-6554 samkvæmt fasteignaskrá Þjóðskrár Íslands og er íbúðareignin skráð 203,2 m² að flatarmáli. Samkvæmt skránni skiptist eignin í íbúð sem er 129,3 m² og þrjá bílskúra sem eru alls 73,9 m² að flatarmáli. Bílskúrarnir eru samkvæmt þessu hluti af eignarhluta kæranda í fasteigninni og er hans eignarhlutfall í fjöleignarhúsinu um 27%. Greiðir hann fyrir afnot af tunnum fyrir heimilissorp og pappír í samræmi við þá hlutfallstölu. Verður með hliðsjón af greindum ákvæðum laga nr. 6/2001 að telja að viðhlítandi lagaheimildir hafi legið að baki þessari tilhögun gjaldtöku Reykjavíkurborgar.

Séu rekstrartölur fyrir sorphirðu í Reykjavíkurborg fyrir árin 2014, 2015 og 2016 skoðaðar sést að rekstrarkostnaður er hærri en rekstrartekjur fyrir öll árin og er sú niðurstaða í samræmi við áskilnað 3. mgr. 23. gr. laga nr. 55/2003 um að álögð gjöld megi ekki vera hærri en kostnaður af rekstri heilbrigðiseftirlits.

Með vísan til alls þess sem að framan er rakið verður kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar hafnað.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu á ákvörðun Reykjavíkurborgar frá 19. janúar 2016 um að leggja sorpgjald að fjárhæð 39.200 á fasteignina Skógarás 1, Reykjavík, fastanúmer 204-6554.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              _____________________________
Ómar Stefánsson                                                   Aðalheiður Jóhannsdóttir

des 22
Love0

19/2017 Esjugrund

Með
Árið 2017, mánudaginn 13. nóvember, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor og Ásgeir Magnússon dómstjóri.

Fyrir var tekið mál nr. 19/2017, kæra á ákvörðun Reykjavíkurborgar frá 22. janúar 2017 um álagningu gjalds vegna endurvinnslustöðva fyrir fasteignina Esjugrund 28.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 16. febrúar 2017, er barst nefndinni 21. s.m., kærir A, Esjugrund 28, Reykjavík, þá ákvörðun Reykjavíkurborgar frá 21. janúar 2017 að leggja á gjald vegna endurvinnslustöðva fyrir fasteign kæranda. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust frá Reykjavíkurborg 21. mars 2017.

Málavextir: Álagningarseðill fasteignagjalda hjá Reykjavíkurborg fyrir árið 2017 er dagsettur 22. janúar 2017. Var kæranda m.a. gert að greiða vegna fasteignar sinnar kr. 13.340 í gjald vegna endurvinnslustöðva. Er það árgjald fyrir hverja íbúð samkvæmt gjaldskrá.

Málsrök kæranda: Kærandi krefst þess að Reykjavíkurborg felli niður kröfu um gjald vegna endurvinnslustöðva fyrir árið 2017. Fasteign hans sé á Kjalarnesi en haustið 2010 hafi stjórn Sorpu bs. ákveðið að loka móttökustöð fyrir sorp á Kjalarnesi, sem hafi verið þvert á þau loforð sem íbúum þar hefðu verið gefin árið 1997, þegar Kjalarneshreppur hafi sameinast Reykjavík.

Búið sé að setja upp grenndarstöð á Kjalarnesi en hún komi ekki að gagni þegar komi að móttöku á garðaúrgangi eða byggingaúrgangi. Til að losa sig við þessháttar þurfi íbúar að keyra 30 km eða meira. Algengast sé að íbúar safni slíkum úrgangi saman á lóðum sínum og keyri á móttökustöð Sorpu í Mosfellsbæ. Þar sem um mikið magn sé að ræða þá þurfi þeir sem þetta geri að greiða rúmmetragjald, sem sé að lágmarki kr. 2.000. Niðurstaðan verði sú að margir keyri grófan úrgang upp í Esjuhlíðar, eða niður í fjöru, þar sem hann sé til lítillar prýði. Jafnframt sé algengt að íbúar brenni allt timbur sem til falli, hvort sem um sé að ræða hreint timbur eða ekki. Þetta valdi miklum umhverfisáhrifum á svæðinu.

Rök stjórnar Sorpu fyrir því að loka móttökustöðinni hafi verið að kostnaður við hana væri fjórar til fimm milljón króna á ári. Álagt gjald á Kjalarnesi vegna endurvinnslustöðva sé samtals kr. 2.668.000, en ekki sé veitt þjónusta fyrir gjaldið, eins og áður segi. Fram á mitt ár 2016 hafi verið tekið við skilagjaldskyldum umbúðum í Grundarhverfi, en því hafi verið hætt. Þetta hafi leitt til þess að farið sé að bera á brotnum glerflöskum og fjúkandi umbúðum í hverfinu, sem sé óviðunandi.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Af hálfu Reykjavíkurborgar er bent á að sjö sveitarfélög á höfuðborgarsvæðinu hafi stofnað Sorpu bs. Tilgangur fyrirtækisins sé að annast meðhöndlun úrgangs fyrir sveitarfélögin, sbr. lög nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs. Sorpa sinni sínu hlutverki m.a. með því að reka sex endurvinnslustöðvar og u.þ.b. 80 grenndarstöðvar, þar sem úrgangi frá íbúum höfuðborgarsvæðisins sé veitt viðtaka. Reykjavíkurborg fjármagni kostnaðarhlutdeild sína í rekstri framangreindra stöðva með álagningu hins umdeilda gjalds, sbr. 4. mgr. 2. gr. gjaldskrár nr. 1191/2016 fyrir sorphirðu og meðhöndlun úrgangs í Reykjavíkurborg. Innheimt sé fast gjald af hverri fasteignareiningu sem standi þjónustan til boða, en mislangt sé í þjónustuna.

Nefna megi að 14 km séu frá Grundarhverfi á Kjalarnesi að endurvinnslustöð Sorpu við Blíðubakka í Mosfellsbæ. Íbúar á Álftanesi í Garðabæ þurfi t.d. að fara um svipað langan veg í næstu endurvinnslustöð. Síðustu fjögur árin hafi Kjalnesingum verið boðið að skila garðaúrgangi, trjágreinum og jarðvegi gjaldfrjálst yfir sumartímann við áhaldahúsið á Kjalarnesi og því sé það rangt að keyra þurfi 30 km til að losna við þann úrgang.

Grenndarstöð sé staðsett á Kjalarnesi þar sem yfir 80% íbúanna hafi aðgang að henni í 500 m fjarlægð eða minna. Þar sé tekið við pappír, plasti, gleri, klæðnaði og drykkjarumbúðum með skilagjaldi. Samanborið við aðrar grenndarstöðvar þá safnist minnsta magnið á Kjalarnesi. Úrvinnslusjóður greiði úrvinnslugjald fyrir pappírsefni og plast, sem standi að hluta undir rekstri grenndar- og endurvinnslustöðvanna. Minnstar tekjur fáist því úr sjóðnum á móti kostnaði vegna reksturs grenndarstöðvarinnar á Kjalarnesi. Kjalnesingum hafi einnig verið boðið upp á fræðslu um heimajarðgerð til að jarðgera garðaúrgang og annan lífrænan úrgang, en ekki hafi verið boðið upp á þá fræðslu í öðrum hverfum borgarinnar. Reykjavíkurborg hafi kostað leigu og losun á gámum í tengslum við hreinsunarátak á Kjalarnesi, m.a. fyrir grófan úrgang. Loks megi benda á að frá því í byrjun árs 2016 hafi hirða á pappírsefnum verið á 14 daga fresti á Kjalarnesi en ekki á 21 dags fresti eins og annarsstaðar í borginni. Sama gjald liggi þó að baki. Ákvörðun hafi verið tekin um framangreint vegna þess að íbúar þurfi nú að fara lengri veg með úrgangsefnin.

Samkvæmt 5. mgr. 4. gr. laga nr. 55/2003 sé sveitarstjórn skylt að ákveða fyrirkomulag söfnunar á heimilis- og rekstrarúrgangi og beri hún ábyrgð á flutningi heimilisúrgangs. Þá beri henni að sjá um að starfræktar séu móttöku- og söfnunarstöðvar fyrir úrgang. Reykjavíkurborg hafi sett gjaldskrá nr. 1191/2016 fyrir sorphirðu í Reykjavík, sem birt hafi verið 28. desember 2016. Þar komi fram að gjald vegna reksturs grenndar- og endurvinnslustöðva sé kr. 13.340 á íbúð og sé því ætlað að standa undir kostnaðarhlutdeild Reykjavíkurborgar í rekstri grenndar- og endurvinnslustöðva Sorpu bs.

Mismunur á álögðum gjöldum og kostnaði vegna grenndar- og endurvinnslustöðva hafi verið eftirfarandi á síðustu árum í krónum talið:

Ár                                         2016                     2015               2014
Álögð gjöld                    397.447.000    343.847.000    322.028.000
Kostnaður v. stöðvar    427.811.000    384.580.000    334.287.000
Tap                                     30.364.000      40.733.000      12.259.000

Niðurstaða: Samkvæmt 1. mgr. 8. gr. laga nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs er sveitarstjórn skylt að ákveða fyrirkomulag söfnunar á heimilis- og rekstrarúrgangi í sveitarfélaginu. Ber hún ábyrgð á flutningi hans og skal sjá til þess að starfræktar séu móttöku- og söfnunarstöðvar fyrir úrgang sem til fellur í sveitarfélaginu. Setur sveitarstjórn samþykkt þar sem tilgreind eru atriði um meðhöndlun úrgangs, umfram það sem greinir í lögunum og reglugerðum samkvæmt þeim, sbr. 2. mgr. 8. gr., sbr. einnig þágildandi 25. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir, nú 59. gr. laganna, sbr. lög nr. 66/2017. Sú samþykkt um meðhöndlun úrgangs í Reykjavíkurborg, sem í gildi var þegar hið kærða gjald var lagt á, var nr. 228/2013.

Samkvæmt 2. mgr. 23. gr. laga nr. 55/2003 skulu sveitarfélög innheimta gjald fyrir alla meðhöndlun úrgangs. Ákvæðinu var breytt með 11. gr. laga nr. 63/2014 um breytingu á lögum nr. 55/2003 og var heimild sveitarfélaga til innheimtu gjalds breytt í skyldu. Um nefnda breytingu segir í frumvarpi til laganna að greininni sé breytt til að uppfylla kröfu tilskipunar 2008/98/EB um að svokölluð greiðsluregla skuli vera lögð til grundvallar, en inntak hennar sé að sá borgi sem mengi. Samkvæmt 23. gr. laganna er sveitarfélögum jafnframt heimilt að innheimta gjald fyrir tengda starfsemi sem samræmist markmiðum þeirra, svo sem tækni við meðhöndlun úrgangs, rannsóknir, fræðslu og kynningarmál. Heimilt er að miða gjaldið við mælanlega þætti sem hafa áhrif á kostnað, svo sem magn úrgangs, en einnig má ákveða fast gjald á hverja fasteignareiningu miðað við fjölda sorpíláta og/eða þjónustustig, sbr. nefnda lagagrein. Gjaldið skal aldrei vera hærra en nemur kostnaði sem fellur til í sveitarfélaginu við meðhöndlun úrgangs og tengda starfsemi sem samræmist markmiðum laganna, sbr. 3. mgr. 23. gr., og skal birta gjaldskrá í B-deild Stjórnartíðinda, sbr. 4. mgr. Gjaldskrá fyrir meðhöndlun úrgangs í Reykjavíkurborg er nr. 1191/2016.

Samanber áður tilvitnaða 1. mgr. 8. gr. laga nr. 55/2003 skal sveitarstjórn sjá um að starfræktar séu móttöku- og söfnunarstöðvar fyrir úrgang sem fellur til í sveitarfélaginu, eftir atvikum í samstarfi við aðrar sveitarstjórnir. Sorpa bs. er byggðasamlag í eigu sex sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu. Samkvæmt 2. gr. stofnsamnings Sorpu er tilgangur byggðasamlagsins að annast meðhöndlun úrgangs, sbr. lög nr. 55/2003, fyrir þau sveitarfélög sem eru stofnaðilar að því. Samkvæmt skilgreiningu í 3. gr. laga nr. 55/2003 telst meðhöndlun úrgangs vera söfnun, geymsla, böggun, flokkun, flutningur, endurnotkun, endurnýting, pökkun og förgun úrgangs, þ.m.t. eftirlit með slíkri starfsemi og umsjón með förgunarstöðum eftir að þeim hefur verið lokað. Samkvæmt 6. mgr. 7. gr. samþykktar nr. 228/2013 og 2. gr. gjaldskrár nr. 1191/2016 er gjald fyrir rekstur grenndar- og endurvinnslustöðva lagt á allar íbúðir í Reykjavík og samkvæmt gjaldskránni er gjaldið kr. 13.340 fyrir hverja íbúð. Almennt getur sá sem greiðir þjónustugjöld ekki krafist þess að sá kostnaður sem hlýst af því að veita þjónustuna sé reiknaður nákvæmlega út. Sveitarfélagi er þannig ekki talið skylt að reikna út kostnað við meðhöndlun sorps hvers íbúa eða fasteignar. Hefur Reykjavíkurborg valið þá leið að jafna sínum hluta af kostnaði við grenndar- og endurvinnslustöðvar Sorpu niður á áætlaðan fjölda notenda, í samræmi við skýra heimild þar um í 2. mgr. 23. gr. laga nr. 55/2003. Þó að endurvinnslustöð sé ekki í næsta nágrenni við heimili kæranda eru sex endurvinnslustöðvar starfræktar innan starfssvæðis Sorpu á höfuðborgarsvæðinu, m.a. í Mosfellsbæ, og getur kærandi því ekki krafist þess að hið kærða gjald verði fellt niður á þeim forsendum að þjónusta komi ekki á móti því. Samkvæmt þeim gögnum sem Reykjavíkurborg hefur lagt fram eru álögð gjöld að jafnaði ekki hærri en kostnaður af veittri þjónustu og fullnægir gjaldið því áskilnaði áður tilvitnaðra ákvæða 23. gr. laga nr. 55/2003 og þágildandi 25. gr. laga nr. 7/1998, nú 59. gr.

Með vísan til alls þess sem að framan er rakið verður kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar þessa hefur tafist vegna mikils fjölda og umfangs mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu á ákvörðun Reykjavíkurborgar frá 22. janúar 2017 um álagningu gjalds vegna endurvinnslustöðva fyrir fasteignina Esjugrund 28.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              _____________________________
Aðalheiður Jóhannsdóttir                                      Ásgeir Magnússon

des 22
Love0

69/2015 Nökkvavogur

Með
Árið 2015, miðvikudaginn 21. október, tók Nanna Magnadóttir, formaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, með heimild í 3. mgr. 3. gr. 1. nr. 130/2011 fyrir:
Mál nr. 69/2015, kæra á ákvörðun Reykjavíkurborgar frá 19. ágúst 2015 að innheimta viðbótarlosunargjald vegna sorphirðu við fasteignirnar Nökkvavog 8 og 10.
Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 1. september 2015, er barst nefndinni 2. s.m., kæra íbúar, Nökkvavogi 8 og Nökkvavogi 10, Reykjavík, ákvörðun Reykjavíkurborgar frá 19. ágúst  um að innheimta aukalega skrefagjald vegna sorphirðu við fasteignir kærenda. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust frá Reykjavíkurborg 4. september og 16. og 21. október 2015.

Málsatvik og rök: Með bréfi frá Reykjavíkurborg, dags. 19. ágúst 2015, var kærendum tilkynnt um breytingu á fasteignagjöldum fyrir árið 2015. Fólst breytingin í því að lagt var á kærendur svokallað skrefagjald, þ.e. viðbótarlosunargjald vegna sorphirðu skv. 2. mgr. 4. gr. samþykktar um meðhöndlun úrgangs í Reykjavíkurborg nr. 228/2013 þar sem fram kemur að af sorpílátum sem draga þarf lengra en 15 metra frá sorpgeymslu eða -gerði að sorpbíl til losunar skuli greiða viðbótarlosunargjald skv. gjaldskrá fyrir sorphirðu í Reykjavík. Kærendur hafa kært þessa gjaldtöku til úrskurðarnefndarinnar, eins og að framan greinir.

Kærendur telja að heimild til innheimtu viðbótarlosunargjalds geti ekki átt við fasteignir þeirra þar sem leið að sorpílátum sé innan við 15 metrar. Gjaldið hafi verið lagt á án nokkurs fyrirvara. Þegar grennslast hafi verið fyrir um málið hafi sú skýring verið gefin að aspir á lóðinni við Nökkvavog 6 næðu út á innkeyrslu að fasteignum kærenda og sorphirðumenn treystu sér ekki til að aka inn að þeim fasteignum. Kærendur telja það vera í verkahring borgarinnar að sjá til þess að trjágróður af öðrum lóðum hafi ekki áhrif á sorphirðu frá fasteignum þeirra.

Af hálfu Reykjavíkurborgar er bent á að umdeilt viðbótarlosunargjald hafi verið fellt niður og hafi kærendur því ekki lengur lögvarinna hagsmuna að gæta. Beri af þeim sökum að vísa málinu frá.

Niðurstaða: Samkvæmt 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála geta þeir einir kært stjórnvaldsákvarðanir til nefndarinnar sem eiga lögvarða hagsmuni tengda þeirri ákvörðun sem kæra á. Í kjölfar tölvupóstsamskipta kærenda og starfsmanna Reykjavíkurborgar var kærendum send tilkynning, dags. 16. september 2015, um breytingu á fasteignagjöldum 2015 þar sem hið umdeilda gjald var fellt niður. Telst hin kærða ákvörðun samkvæmt framangreindu ekki lengur hafa réttarverkan að lögum, enda er kæruefni ekki lengur til staðar. Verður því ekki séð að kærandi eigi lögvarða hagsmuni af því að fá skorið úr um gildi hinnar kærðu ákvörðunar og verður máli þessu vísað frá úrskurðarnefndinni í samræmi við ákvæði fyrrgreindrar 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

____________________________________
Nanna Magnadóttir
des 22
Love0

72/2014 Svalvogar

Með
Árið 2015, föstudaginn 27. mars, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ómar Stefánsson yfirlögfræðingur og Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor.

Fyrir var tekið mál nr. 72/2014, kæra á ákvörðun Ísafjarðarbæjar um álagningu sorpgjalds fyrir árið 2014 vegna fasteignarinnar Svalvoga í Dýrafirði, Ísafjarðarbæ.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 10. júlí 2014, er barst nefndinni 11. s.m., kærir Þ, f.h. Rósa ehf., eiganda Svalvoga í Dýrafirði, fastanúmer 212-5335, þá ákvörðun bæjarstjórnar Ísafjarðarbæjar frá 25. janúar 2014 að leggja sorpgjald fyrir árið 2014 á greinda fasteign. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Úrskurðarnefndinni bárust gögn málsins frá Ísafjarðarbæ 8. ágúst 2014.

Málavextir: Með álagningarseðli fasteignargjalda í Ísafjarðarbæ fyrir árið 2014, dags. 25. janúar 2014, var kæranda gert að greiða kr. 13.230 í sorpgjald vegna Svalvoga. Er gjaldið tilgreint sem „sorpgjald á sumarbústaði“. Kærandi fékk tölvupóst frá Ísafjarðarbæ 19. mars 2014, þar sem minnt var á ógreidd fasteignargjöld og vísað á vefslóð þar sem rafrænan greiðsluseðil væri að finna. Hinn 26. s.m. sendi kærandi tölvupóst til sveitarfélagsins og fór fram á „niðurfellingu á sorpgjaldi þar sem Ísafjarðarbær hirð[i] ekkert sorp þar“. Kröfu hans var synjað með bréfi, dags. 11. júní 2014, þar sem um lögbundna grunnþjónustu í sveitarfélagi væri að ræða.

Málsrök kæranda: Kærandi byggir kröfu sína um niðurfellingu sorpgjalds á því að engin búseta hafi verið á jörðinni Svalvogum í Dýrafirði frá því að hann hafi keypt jörðina 2004. Þar af leiðandi hafi ekki þurft að eyða eða farga neinu sorpi frá henni, enda húsið verið óíbúðarhæft. Leiðin frá Svalvogum að sorpgámum Ísafjarðarbæjar utan við Þingeyri sé um 25 km. Þurfi að sæta sjávarföllum til að komast þá leið um níu mánuði á ári. Við kaup jarðarinnar 2004 hafi öll húsin verið talin ónýt eða í ónothæfu ástandi. Enginn hafi búið að Svalvogum og þar af leiðandi hafi engin þjónusta verið veitt. Kærandi telji sig ekki þurfa að greiða fyrir þjónustu sem ekki sé veitt.

Málsrök Ísafjarðarbæjar: Af hálfu Ísafjarðarbæjar er kröfu kæranda um niðurfellingu sorpgjalda hafnað. Í samþykkt um sorphirðu í Ísafjarðarbæ nr. 1221/2011 komi fram að bærinn annist söfnun sorps frá öllu íbúðarhúsnæði í þéttbýli sveitarfélagsins og á gámastöðvum fyrir íbúðarhúsnæði í dreifbýli. Bæjarstjórn Ísafjarðarbæjar innheimti gjald fyrir förgun úrgangs í samræmi við ákvæði 1. mgr. 11. gr. laga nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs. Þá sé sveitarfélaginu heimilt að innheimta gjald fyrir alla aðra meðhöndlun úrgangs og tengda starfsemi í samræmi við 2. mgr. 11. gr. Gjöld fyrir hreinsun og förgun úrgangs innheimtist með fasteignagjöldum og á sömu gjalddögum. Bent sé á að um sorpförgunargjald fyrir sumarbústaði sé að ræða, en ekki sorphreinsunargjald, í samræmi við 9. gr. samþykktarinnar. Gjaldið fyrir sumarbústaði sé kr. 13.230 fyrir árið 2014 en kr. 39.230 fyrir hverja fasteign í þéttbýli og kr. 26.700 í dreifbýli. Gjaldið fyrir Svalvoga sé ársgjald fyrir sumarbústaði, sem sé 50% af gjaldi fyrir íbúðarhúsnæði í dreifbýli, sbr. 2. mgr. 9. gr. samþykktar um sorphirðu. Íbúðarhæfi sé ekki skilyrði fyrir innheimtu sorpförgunargjalds fyrir þess háttar fasteignir.

Þegar litið sé til þess hvort Svalvogar njóti þeirrar þjónustu sem gjaldið sé innheimt fyrir sé til þess að líta hvort kærandi hafi raunhæfa möguleika á að koma frá sér sorpi til aðgengilegra móttökustöðva. Svalvogar séu staðsettir í 20 km fjarlægð frá Þingeyri. Þar séu gámar sem taki við heimilissorpi án þess að gjald sé tekið fyrir. Skv. 3. gr. samþykktar um sorphirðu í Ísafjarðarbæ sé heimilt í dreifbýli, í samráði við heilbrigðiseftirlit, að setja upp ílát fyrir úrgang í alfaraleið í stað þess að sækja heimilisúrgang á hvert heimili. Staðsetning ílátsins skuli vera þannig að aðgengi að því sé gott. Bærinn telji þessi skilyrði samþykktarinnar vera uppfyllt þannig að þjónustan teljist vera fyrir hendi.

Þegar litið sé á heildartekjur Ísafjarðarbæjar vegna sorphirðu megi sjá að þær séu töluvert undir sorphreinsunarkostnaði og hafi verið það undanfarin ár. Áætlanir sveitarfélagsins bendi til að svo verði einnig árið 2014.

            Áætlun 2014               2013          2012        2011
Skatttekjur        -64.280.000    -64.480.289    -71.972.624    -71.186.386
Sorphreinsun    69.000.000    77.710.498    121.742.272    100.392.786
Tap                        4.720.000    13.230.209    49.769.648    29.206.400

Aðrar tekjur v/
sorpeyðingar    -8.348.880    -10.018.616    -11.718.347    21.890.855
Önnur gjöld v/
sorpeyðingar    11.455.422    13.103.397    11.992.904    1.752.748
Rekstrarniðurstaða    7.826.542    16.314.990    50.044.205    9.068.293

Ljóst sé að heildartekjur sveitarfélagsins hafi verið mun lægri en heildarkostnaður við meðhöndlun úrgangs og sé eyðing sorps hjá sveitarfélaginu því rekin með verulegu tapi. Gjöld skuli lögð á hverja fasteign, stofnun eða fyrirtæki sem njóti þjónustu vegna sorps, sbr. 8. gr. samþykktar um sorphirðu í Ísafjarðarbæ. Þar sem sorphirða sé til staðar og jafnframt rekin með tapi sé ekki grundvöllur til að fella gjaldið niður vegna þess að það sé of hátt.

Niðurstaða: Í máli þessu krefst kærandi þess að felld verði úr gildi álagning sorpgjalds á fasteignina Svalvoga í Ísafjarðarbæ.

Samkvæmt þágildandi 5. mgr. 4. gr. laga nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs, nú 1. og 2. mgr. 8. gr. laganna, er sveitarstjórn skylt að ákveða fyrirkomulag söfnunar á heimilisúrgangi. Ber hún ábyrgð á flutningi hans og skal sjá til þess að starfræktar séu móttöku- og söfnunarstöðvar fyrir úrgang sem til fellur í sveitarfélaginu. Á grundvelli sama ákvæðis var sveitarstjórn heimilt að setja samþykkt þar sem tilgreind eru atriði um meðhöndlun úrgangs, umfram það sem greinir í lögunum og reglugerðum settum samkvæmt þeim, sbr. einnig 25. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir. Ísafjarðarbær setti með vísan til þessa samþykkt nr. 1221/2011 um sorphirðu í Ísafjarðarbæ. Í samþykktinni segir að Ísafjarðarbær annist söfnun sorps frá íbúðarhúsnæði í þéttbýli og á gámastöðvum fyrir íbúðarhúsnæði í dreifbýli. Þá annist bærinn förgun úrgangs, sbr. 2. mgr. 1. gr. samþykktarinnar. Í dreifbýli sé heimilt að setja upp ílát fyrir úrgang í alfaraleið í stað þess að sækja heimilisúrgang á hvert heimili, sbr. 4. mgr. 3. gr.

Sveitarfélögum var skv. þágildandi 2. mgr. 11. gr. laga nr. 55/2003 heimilt að innheimta gjald fyrir alla meðhöndlun úrgangs og tengda starfsemi. Unnt er að miða gjaldið við mælanlega þætti sem hafa áhrif á kostnað, svo sem magn úrgangs, en einnig má ákveða fast gjald á hverja fasteignareiningu miðað við fjölda sorpíláta og/eða þjónustustig, sbr. nefnda lagagrein. Gjaldið skal aldrei vera hærra en nemur kostnaði sem fellur til í sveitarfélaginu við meðhöndlun úrgangs og tengda starfsemi, sbr. 3. mgr. nefndrar 11. gr., og skal birta gjaldskrá í B-deild Stjórnartíðinda, sbr. 4. mgr. Samkvæmt 1. mgr. 8. gr. samþykktar nr. 1221/2011 innheimtir bæjarstjórn Ísafjarðar gjald fyrir förgun úrgangs og er sveitarfélaginu heimilt að innheimta gjald fyrir alla aðra meðhöndlun úrgangs. Skulu gjöldin ákvörðuð og innheimt samkvæmt gjaldskrá sem sett er samkvæmt ákvæðum áðurnefndrar 11. gr. laga nr. 55/2003, sbr. 25. gr. laga nr. 7/1998. Gjöld fyrir hirðu og förgun úrgangs skulu innheimtast með fasteignagjöldum og skulu lögð á hverja fasteign, stofnun eða fyrirtæki sem njóta þjónustunnar, sbr. 2. mgr. 8. gr. samþykktarinnar. Um álagningarforsendur segir í 9. gr. að öll sumarhús í Ísafjarðarbæ greiði 50% af sorpförgunargjaldi, en það er gjaldið sem kærandi er krafinn um.

Meðhöndlun sorps er grunnþjónusta í sveitarfélagi. Hún þarf að vera í föstum skorðum og er þess eðlis að hún má ekki falla niður þótt einhverjir íbúar nýti sér hana ekki. Almennt getur sá sem greiðir þjónustugjöld ekki krafist þess að sá kostnaður sem hlýst af því að veita þjónustuna sé reiknaður nákvæmlega út. Sveitarfélagi er þannig ekki talið skylt að reikna út kostnað við meðhöndlun sorps hvers íbúa eða fasteignar, heldur heimilt að jafna heildarfjárhæð niður á áætlaðan fjölda notenda, eins og var skýrt tekið fram í 2. mgr. 11. gr. laga nr. 55/2003. Þannig verður að telja að heimilt sé með vísan til framangreinds ákvæðis, sem og 9. gr. samþykktar nr. 1221/2011, að haga gjaldtöku svo að um sé að ræða jafnaðargjald á hverja gjaldskylda fasteign. Samkvæmt 4. mgr. 3. gr. samþykktarinnar er heimilt að setja upp ílát fyrir úrgang í alfaraleið í stað þess að sækja heimilisúrgang á hvert heimili í dreifbýli. Skilyrði er gert um að staðsetning íláts skuli vera þannig að aðgengi að því sé gott. Samkvæmt gögnum málsins er næsta gámasvæði þar sem tekið er við heimilissorpi án endurgjalds í um 20-25 km fjarlægð frá fasteign kæranda, eða á Þingeyri við Dýrafjörð. Óumdeilt er að leiðin frá Svalvogum er illfær meiri hluta árs. Gámasvæðið sem næst er fasteigninni telst eigi að síður vera í alfaraleið í skilningi 4. mgr. 3. gr. samþykktarinnar og sú þjónusta þannig veitt sem kærandi er krafinn um gjald fyrir. Sveitarstjórn var því heimilt að ákveða að tiltekið fast gjald yrði lagt á kæranda vegna fasteignar hans samkvæmt gjaldskrá fyrir söfnun, förgun, móttöku og flokkun sorps í Ísafjarðarbæ nr. 1204/2013. Loks er ljóst af þeim gögnum sem sveitarfélagið hefur lagt fram að álögð gjöld vegna sorphirðu eru ekki hærri en kostnaður við þá þjónustu og telst gjaldið því lögmætt þjónustugjald skv. áður tilvitnuðum ákvæðum 11. gr. laga nr. 55/2003 og 25. gr. laga nr. 7/1998.

Með vísan til alls þess sem að framan er rakið verður kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu á ákvörðun Ísafjarðarbæjar um álagningu sorpgjalds fyrir árið 2014 vegna fasteignarinnar Svalvoga í Dýrafirði, Ísafjarðarbæ.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              _____________________________
Ómar Stefánsson                                             Aðalheiður Jóhannsdóttir

des 22
Love0

17/2013 Lindarsel

Með
Árið 2015, föstudaginn 27. mars, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ómar Stefánsson yfirlögfræðingur og Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor.

Fyrir var tekið mál nr. 17/2013, kæra á álagningu sorphirðugjalds árið 2013 fyrir fasteignina Lindarsel 8, Reykjavík.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 1. febrúar 2013, er barst nefndinni 14. s.m., kærir S, Lindarseli 8, Reykjavík, þá ákvörðun Reykjavíkurborgar frá 18. janúar 2013 að leggja á fasteignina Lindarsel 8 gjald að fjárhæð kr. 18.600 fyrir leigu og losun á grárri sorptunnu. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust frá Reykjavíkurborg 25. mars 2014 og 25. febrúar 2015.

Málavextir: Álagningarseðlar fasteignargjalda í Reykjavík fyrir árið 2013 eru dagsettir 18. janúar 2013. Var kæranda gert að greiða af Lindarseli 8, fastanúmer 205-4350 og 205-4351, 33% og 67% af gjaldi fyrir gráa sorptunnu, alls kr. 18.600. Með bréfi til umhverfis- og samgöngusviðs Reykjavíkurborgar, dags. 14. nóvember 2012, tilkynnti kærandi um afpöntun á sorphirðuþjónustu, sem fælist í hirðingu úr einni grárri tunnu, frá og með 31. desember s.á. Með bréfi dags. 29. nóvember s.á. var kæranda tilkynnt að ekki væri hægt að verða við ósk hans um afpöntun á þjónustunni þar sem að lágmarki skyldi vera eitt ílát fyrir blandað heimilissorp við hvert íbúðarhús. Var vísað til 4. mgr. 2. gr. samþykktar um meðhöndlun úrgangs í Reykjavík nr. 410/2011 varðandi þetta atriði. Með bréfi, dags. 13. desember s.á., mótmælti kærandi þessum málalyktum og kvaðst hafa ákveðið að kaupa alla sorpþjónustu af öðrum aðila. Fylgdi bréfinu staðfesting frá Gámaþjónustunni hf. um að fyrirtækið myndi annast alla heimasorphirðu fyrir kæranda frá og með áramótum 2012/2013.

Málsrök kæranda: Kærandi kveðst hafa ákveðið að kaupa alla sorpþjónustu af Gámaþjónustunni hf. sem uppfylli betur þær kröfur sem hann geri um flokkun úrgangs en Reykjavíkurborg. Grárri sorptunnu sem kærandi hafi haft frá Reykjavíkurborg hafi verið sagt upp en þeirri uppsögn hafnað. Gámaþjónustan hf. bjóði m.a. upp á söfnun á lífrænum eldhúsúrgangi til jarðgerðar en sú þjónusta sé ekki í boði hjá borginni heldur sé lífrænn úrgangur frá heimilum borgarbúa urðaður þvert á öll umhverfismarkmið. Telji kærandi sig hafa fullan rétt á að kaupa slíka þjónustu af einkaaðila sem til þess hafi starfsleyfi. Reykjavíkurborg hafi ákveðið að innleiða samkeppni og valfrelsi á sorphirðumarkaði. Þannig hafi borgarbúar val um að leigja Blátunnu af borginni og geti einnig valið um mismunandi sorpílát með mismunandi gjaldi eftir þjónustustigi. Hér sé því um þjónustugjald að ræða en ekki skatt og þar með hljóti kærandi að geta valið að nýta sér ekki þjónustu borgarinnar og greiða þá ekki fyrir hana. Ólögmætt hljóti að vera að innheimta þjónustugjald fyrir þjónustu sem sé ekki þegin og hafi verið afþökkuð.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Reykjavíkurborg krefst þess að kröfu kæranda verði hafnað. Ákvörðun um sorphirðugjald hafi verið lögmæt og sé fyrirkomulag sorphirðu í Reykjavík lögbundið en ekki valkvætt. Sorphirða sé meðal lögbundinna verkefna Reykjavíkurborgar, sbr. 7. gr. sveitarstjórnarlaga nr. 138/2011. Um skyldur sveitarfélaga til að hirða sorp sé fjallað í 5. mgr. 4. gr. laga nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs. Þá sé í reglugerð nr. 737/2003 um meðhöndlun úrgangs, sem sett hafi verið samkvæmt ákvæðum 4. og 5. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir og 13. og 22. gr. laga nr. 55/2003, kveðið nánar á um skyldur sveitarfélaga til sorphirðu. Tilvitnaðar lagareglur kveði þannig skýrt á um að sveitarstjórn sé ábyrg fyrir reglulegri tæmingu sorpíláta og flutningi heimilisúrgangs frá öllum heimilum á viðkomandi svæði. Í samþykkt Reykjavíkurborgar um meðhöndlun úrgangs nr. 410/2011 segi m.a. að umhverfis- og samgöngusvið Reykjavíkurborgar sjái um söfnun á blönduðum heimilisúrgangi frá íbúðarhúsum í Reykjavík og hafi umsjón með rekstri grenndarstöðva fyrir flokkaðan heimilisúrgang. Í 2. mgr. 2. gr. komi fram að sérhverjum húsráðanda íbúðarhúsnæðis sé skylt að nota þau ílát og þær aðgerðir sem heilbrigðisnefnd Reykjavíkurborgar ákveði. Þá útvegi Reykjavíkurborg sorpílát við íbúðarhúsnæði skv. 3. mgr. 2. gr. Í lokamálslið 4. mgr. 2. gr. sé skýrt kveðið á um að við hvert íbúðarhús skuli vera að lágmarki eitt ílát. Af öllu þessu sé ljóst að Reykjavíkurborg beri skýra lögbundna skyldu til að sinna sorphirðu á blönduðum heimilisúrgangi og að borgin ákveði hvernig þeim málum sé hagað innan sveitarfélagsins að teknu tilliti til ákvæða laga og reglugerða. Gjaldskrá sú fyrir sorphirðu í Reykjavík er hafi verið í gildi við álagningu umdeilds sorphirðugjalds hafi verið nr. 1280/2012. Þar sé kveðið á um að gjald fyrir gráa sorptunnu sem sé sótt minna en 15 metra á 10 daga fresti sé kr. 18.600.

Bent sé á að það sé stefna Reykjavíkurborgar að íbúar greiði að fullu fyrir sorphirðu með sorphirðugjöldum sem taki mið af þjónustu, magni og tegund úrgangs, þ.e. íbúar greiði þjónustugjöld fyrir þá þjónustu sem þeim sé veitt. Íbúar sem kjósi að kaupa þjónustu af einkaaðilum geti fækkað ílátum fyrir blandað sorp og þannig lækkað þjónustugjöld af sorphirðu sem þeir greiði Reykjavíkurborg. Engin heimild sé hinsvegar fyrir því að afþakka lögbundna sorphirðu Reykjavíkurborgar við íbúðarhús og skuli að lágmarki vera eitt ílát fyrir blandaðan heimilisúrgang við hvert íbúðarhús, sbr. 4. mgr. 2. gr. samþykktar um meðhöndlun úrgangs í Reykjavíkurborg.

Að síðustu þyki rétt að benda á að heilbrigðisnefnd Reykjavíkurborgar gegni því hlutverki að veita starfsleyfi fyrir meðhöndlun úrgangs, sbr. 2. mgr. 5. gr. laga nr. 55/2003, og hafi Gámaþjónustan hf. hvorki þá né nú fengið starfsleyfi nefndarinnar til að safna blönduðum heimilisúrgangi eða lífrænum eldhúsúrgangi, eins og haldið sé fram í málinu.

Loks séu tölur yfir heildargjöld og tekjur af sorphreinsun í Reykjavíkurborg eftirfarandi:

Áætlun 2015        Raun 2014       Raun 2013         Raun 2012
Skatttekjur    -1.225.525.826    -1.158.102.100       -1.083.870.927         -946.903.629
Sorphreinsun    1.240.801.991    1.213.865.012        1.095.114.912        1.000.843.216
Tap    15.276.165    55.762.912             11.243.985             53.939.587

Niðurstaða: Í máli þessu krefst kærandi þess að felld verði úr gildi álagning sorpgjalds á fasteign hans að Lindarseli 8, Reykjavík. Beri honum ekki að greiða gjaldið þar sem hann hafi afpantað þjónustuna og keypt hana af öðrum aðila. Hann fái því ekki þá þjónustu sem verið sé að innheimta gjald fyrir.

Samkvæmt þágildandi 5. mgr. 4. gr. laga nr. 55/2003, um meðhöndlun úrgangs, nú 1. og 2. mgr. 8. gr. laganna, er sveitarstjórn skylt að ákveða fyrirkomulag söfnunar á heimilisúrgangi. Ber hún ábyrgð á flutningi hans og skal sjá til þess að starfræktar séu móttöku- og söfnunarstöðvar fyrir úrgang sem til fellur í sveitarfélaginu. Á grundvelli sama ákvæðis var sveitarstjórn heimilt að setja samþykkt þar sem tilgreind eru atriði um meðhöndlun úrgangs, umfram það sem greinir í lögunum og reglugerðum settum samkvæmt þeim, sbr. einnig 25. gr. laga um hollustuhætti og mengunarvarnir nr. 7/1998. Reykjavíkurborg hefur með vísan til þessa sett samþykkt um meðhöndlun úrgangs í Reykjavíkurborg. Sú samþykkt sem var í gildi þegar hin umdeildu gjöld voru lögð á fasteign kæranda var nr. 410/2011 og var staðfest af ráðherra og birt í B-deild Stjórnartíðinda 8. apríl 2011.
 
Sveitarfélögum var skv. þágildandi 11. gr. laga nr. 55/2003 heimilt að innheimta gjald fyrir alla meðhöndlun úrgangs og tengda starfsemi. Unnt er að miða gjaldið við mælanlega þætti sem hafa áhrif á kostnað, svo sem magn úrgangs, en einnig má ákveða fast gjald á hverja fasteignareiningu miðað við fjölda sorpíláta og/eða þjónustustig, sbr. nefnda lagagrein, nú sambærilega reglu í 23. gr. laganna. Gjaldið skal aldrei vera hærra en nemur kostnaði sem fellur til í sveitarfélaginu við meðhöndlun úrgangs og tengda starfsemi, sbr. 3. mgr. lagagreinarinnar, og skal birta gjaldskrá í B-deild Stjórnartíðinda, sbr. 4. mgr. Samkvæmt 1. mgr. 7. gr. samþykktar nr. 410/2011 skal innheimta gjald fyrir förgun úrgangs í samræmi við ákvæði 1. mgr. 11. gr. laga nr. 55/2003. Þá skal fyrir söfnun á blönduðum heimilisúrgangi og rekstur endurvinnslustöðva innheimt gjöld í samræmi við 2. mgr. 11. gr. Skulu gjöldin ákvörðuð og innheimt samkvæmt gjaldskrá sem sett er samkvæmt ákvæðum áðurnefndrar 11. gr. laga nr. 55/2003, sbr. 25. gr. laga nr. 7/1998. Samkvæmt 2. mgr. 7. gr. samþykktar nr. 410/2011 skal innheimta gjöld fyrir söfnun á blönduðum heimilisúrgangi og rekstur endurvinnslustöðva með fasteignagjöldum á sömu gjalddögum. Samkvæmt 3. mgr. 7. gr. miðast sorphirðugjaldið fyrir söfnun á blönduðum heimilisúrgangi við fjölda og stærð sorpíláta, hreinsunartíðni og vegalengd sem draga þarf sorpílát við losun.

Meðhöndlun sorps er grunnþjónusta í sveitarfélagi. Hún þarf að vera í föstum skorðum og er þess eðlis að hún má ekki falla niður þótt einhverjir íbúar nýti sér hana ekki og að sama skapi verður íbúum ekki í sjálfsvald sett hvort að þeir nýta sér þjónustuna eða ekki. Í áðurnefndri samþykkt um meðhöndlun úrgangs í Reykjavíkurborg nr. 410/2011 segir í 2. mgr. 1. gr. að umhverfis- og samgöngusvið Reykjavíkurborgar sjái um söfnun á blönduðum heimilisúrgangi frá íbúðarhúsum í Reykjavíkurborg og hafi umsjón með rekstri grenndarstöðva fyrir flokkaðan heimilisúrgang. Í 2. mgr. segir jafnframt að heilbrigðisnefnd sé heimilt að veita öðrum aðilum undanþágu frá þessu ákvæði og ákvæðum 2. gr. um söfnun blandaðs heimilisúrgangs. Í þeim tilvikum þar sem veitt sé undanþága, sé umhverfis- og samgöngusviði jafnframt heimilt að falla frá innheimtu sorphirðugjalda að því marki, sem gjaldið nái til söfnunar heimilisúrgangs og leigu sorpíláta. Ekkert liggur fyrir um að umhverfisnefnd hafi nýtt sér nefnda undanþáguheimild og er því ljóst að skylda til söfnunar á heimilissorpi liggur hjá umhverfis- og samgöngusviði Reykjavíkurborgar, samkvæmt samþykkt nr. 410/2011.

Almennt getur sá sem greiðir þjónustugjöld ekki krafist þess að sá kostnaður sem hlýst af því að veita þjónustuna sé reiknaður nákvæmlega út. Sveitarfélagi er þannig ekki talið skylt að reikna út kostnað við meðhöndlun sorps hvers íbúa eða fasteignar, heldur er heimilt að jafna heildarfjárhæð niður á áætlaðan fjölda notenda, eins og var skýrt tekið fram í 2. mgr. 11. gr. laga nr. 55/2003. Þannig verður að telja að heimilt sé með vísan til framangreinds ákvæðis, sem og 7. gr. samþykktar nr. 410/2011, að haga gjaldtöku svo að um sé að ræða jafnaðargjald á hverja gjaldskylda fasteign. Reykjavíkurborg var því heimilt að ákveða að tiltekið fast gjald yrði lagt á fasteign kæranda en samkvæmt lokamálslið 4. mgr. 2. gr. samþykktar um meðhöndlun úrgangs í Reykjavíkurborg skal að lágmarki vera eitt sorpílát fyrir blandaðan heimilisúrgang við hvert íbúðarhús og er gjald það sem lagt var á kæranda í samræmi við þá þjónustu. Loks er ljóst af þeim gögnum sem sveitarfélagið hefur lagt fram að álögð gjöld vegna sorphirðu eru ekki hærri en kostnaður af veittri þjónustu og telst gjaldið því lögmætt þjónustugjald skv. áður tilvitnuðum ákvæðum 11. gr. laga nr. 55/2003 og 25. gr. laga nr. 7/1998.

Með vísan til alls þess sem að framan er rakið verður kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu á ákvörðun um álagningu sorphirðugjalds árið 2013 fyrir fasteignina Lindarsel 8, Reykjavík.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              _____________________________
Ómar Stefánsson                                             Aðalheiður Jóhannsdóttir

des 22
Love0

82/2012 Syðra-Hvarf og Melar

Með
Árið 2014, fimmtudaginn 6. nóvember, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 82/2012, kæra á ákvörðun bæjarráðs Dalvíkurbyggðar frá 29. júlí 2011 um að synja um niðurfellingu sorphirðugjalds vegna fasteignanna Syðra-Hvarfs og Mela 2.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 12. ágúst 2012, er barst nefndinni 16. s.m., kærir A, ákvörðun bæjarráðs Dalvíkurbyggðar frá 29. júlí 2011 um að synja um niðurfellingu álagningar sorphirðugjalda vegna fasteignanna Syðra-Hvarfs og Mela 2. Þá hefur kærandi gert þá kröfu fyrir úrskurðarnefndinni að hætt verði innheimtu þjónustugjalda fyrir þjónustu sem ekki er veitt og endurgreidd verði oftekin gjöld. Verður að skilja málatilbúnað kæranda svo að hann geri þá kröfu að ákvörðun um álagningu sorphirðugjalds fyrir Mela 2 á árunum 2011 og 2012 og fyrir Syðra-Hvarf á árunum 2007 og 2008 verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust frá Dalvíkurbyggð 29. ágúst 2014, 3. og 24. september, sem og 14. október s.á.

Málavextir: Fasteignirnar Syðra-Hvarf og Melar 2 í Dalvíkurbyggð eru í eigu kæranda. Kærandi bjó að Melum 2 þar til hann flutti búferlum til Noregs og var lögheimili hans breytt á þann veg síðla árs 2010. Með bréfi til Dalvíkurbyggðar, dags. 29. apríl 2011, fór kærandi fram á endurskoðun á álagningu og innheimtu fasteignagjalda af greindum fasteignum. Var í erindi hans gerð athugasemd við álagningu og innheimtu þess liðar fasteignagjaldanna er varðar sorphirðu. Vísaði kærandi til þess að engin slík þjónusta hefði verið veitt um nokkurra ára skeið vegna greindra eigna. Hinn 11. maí s.á. var erindi kæranda tekið fyrir á fundi umhverfisráðs og það afgreitt með svohljóðandi bókun: „Umhverfisráð hafnar erindinu en bendir umsækjanda á að óska eftir endurmati húseignanna hjá Þjóðskrá séu húseignirnar ekki með rétt matsstig. Einnig er rétt að það komi fram að öll íbúðarhúsnæði í Dalvíkurbyggð bera sorphirðugjald því er ekki hægt að verða við erindinu.“ Fundargerð umhverfisráðs var lögð fyrir fund bæjarstjórnar hinn 17. s.m.

Kærandi mótmælti þessari afgreiðslu erindis síns með bréfi, dags. 28. júní 2011, og tók bæjarráð málið til nýrrar afgreiðslu á fundi sínum 29. júlí s.á. Samþykkti ráðið að fella niður sorphirðu- og fráveitugjald af fasteigninni Syðra-Hvarfi, afturvirkt frá 1. janúar 2009, og endurgreiða kæranda þau gjöld sem greidd höfðu verið. Bæjarráð hafnaði því hins vegar að fella niður sambærileg gjöld vegna Mela 2. Bent var á að kærandi hefði haft lögheimili að Melum 2 til ársins 2010 og að kærandi hefði sorpílát til umráða frá Dalvíkurbyggð. Færa mætti rök fyrir því að þrátt fyrir erlenda búsetu nyti kærandi þjónustu sveitarfélagsins við sorphirðu þegar hann kæmi til landsins til lengri eða skemmri dvalar. Var niðurstaða bæjarráðs tilkynnt kæranda 4. nóvember 2011. Með bréfi, dags. 3. júní 2012, gerði kærandi athugasemdir við framangreinda ákvörðun bæjarráðs. Varðandi fasteignina Syðra-Hvarf fór kærandi fram á endurgreiðslu greiddra gjalda frá og með miðju ári 2007. Varðandi fasteignina Mela 2 benti kærandi á að hann hefði skilað sorpílátinu og gerði kröfu um endurgreiðslu gjalda frá ársbyrjun 2011. Bæjarstjóri Dalvíkurbyggðar svaraði bréfi kæranda með tölvubréfi, dags. 25. júlí 2012. Þar sagði: „Miðað við þær upplýsingar sem fyrir liggja hefur ekkert nýtt komið fram sem breytir niðurstöðu bæjarráðs […]“ og fylgdi bókun bæjarráðs frá árinu 2011 í tölvubréfinu.

Málsrök kæranda: Kærandi bendir á að enginn hafi búið á Syðra-Hvarfi síðan 2007 og að sorpílát fyrir Mela 2 hafi verið í geymslu frá því í desember 2009. Engin sorphirðuþjónusta hafi verið veitt síðan þá. Hins vegar hafi sorphirðugjöld einungis verið felld niður í tilfelli Syðra-Hvarfs og þá eingöngu afturvirkt frá 1. janúar 2009 en ekki 2007. Starfsmenn hjá tæknideild Dalvíkurbyggðar hafi bent kæranda á dæmi þess að sorphirðugjöld væru ekki lögð á íbúðarhús í sveitarfélaginu þar sem enginn væri með búsetu. Máli sínu til stuðnings bendi kærandi á að samkvæmt lögum sé sveitarfélögum heimilt að inniheimta gjald á hverja fasteignareiningu fyrir meðhöndlun úrgangs og að slíkt gjald skuli miðað við fjölda sorpíláta og/eða þjónustustig. Gjald það sem sé innheimt skuli þó aldrei vera hærra en nemi þeim kostnaði sem falli til hjá sveitarfélaginu við meðhöndlun úrgangs og tengda starfsemi er samræmist markmiðum laganna. Gjaldskrá fyrir sorphirðu í Dalvíkurbyggð hafi verið staðfest af hálfu bæjarstjórnar Dalvíkurbyggðar með vísan til 8. gr. samþykktar um sorphirðu á Norðurlandi eystra nr. 541/2000. Í 8. gr. samþykktarinnar komi fram að gjöld megi aldrei vera hærri en sem nemi rekstrarkostnaði við veitta þjónustu.

Málsrök Dalvíkurbyggðar: Af hálfu Dalvíkurbyggðar er þess krafist að kröfu kæranda verði hafnað. Í 5. mgr. 4. gr. laga nr. 55/2003 segi m.a. að sveitarstjórn skuli ákveða fyrirkomulag söfnunar heimilis- og rekstrarúrgangs í sveitarfélaginu. Sveitarstjórn beri ábyrgð á flutningi heimilisúrgangs og skuli sjá um að starfræktar séu móttöku- og söfnunarstöðvar fyrir úrgang sem falli til í sveitarfélaginu. Bent sé á að í 8. gr. samþykktar um sorphirðu á Norðurlandi eystra nr. 541/2000 komi fram að kostnaður sveitarfélagsins sé ekki eingöngu bundinn við að útvega íbúum sveitarfélagsins sorpílát og annast losun þeirra. Einnig þurfi að safna úrganginum saman og ganga endanlega frá honum. Sveitafélagið hafi lagt til sorpílát fyrir Mela 2. Það sé á valdi kæranda hvort hann nýti sér þjónustuna. Ákvörðun kæranda um að nýta sér ekki þjónustu sveitarfélagsins leysi hann ekki frá þeirri skyldu sem hvíli á öllum fasteignaeigendum sveitarfélagsins að greiða sinn hlut í þeim kostnaði sem sé samfara sorphirðu. Varðandi Syðra-Hvarf vísi sveitarfélagið til mats byggingafulltrúa þess efnis að húsið hafi orðið óíbúðarhæft við lok árs 2008.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um niðurfellingu sorphirðugjalda vegna fasteigna kæranda, en ákvörðun bæjarráðs Dalvíkurbyggðar frá 29. júlí 2011 þar um var tilkynnt kæranda 4. nóvember s.á. Var þar tekið fram að afgreiðsla ráðsins væri gerð með fyrirvara um staðfestingu bæjarstjórnar. Eins og áður er lýst gerði kærandi athugasemd við niðurstöðu bæjarráðs með bréfi, dags. 3. júní 2012, og var honum svarað með tölvupósti 25. júlí s.á. Athugasemdir kæranda báru glögglega með sér að hann væri ósáttur við afgreiðslu máls síns og ítrekar hann í erindi sínu þær kröfur sem hann hafði áður gert við meðferð málsins, þ.e. endurgreiðslu greiddra gjalda allt frá miðju ári 2007 vegna Syðra-Hvarfs og frá ársbyrjun 2011 vegna Mela 2. Með hliðsjón af forsögu þeirra samskipta sem þarna áttu sér stað var sveitarfélaginu rétt að líta á athugasemdir kæranda sem beiðni um endurupptöku málsins. Ber enda svar bæjarstjóra með sér það mat að ekki sé ástæða til athafna þar sem ekkert nýtt hefði komið fram sem breytti niðurstöðu málsins, en það er eitt skilyrða fyrir endurupptöku máls, sbr. 24. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Bæjarstjóri var hins vegar ekki bær til að afgreiða erindi kæranda með þessum hætti enda gilda almennar málsmeðferðarreglur um endurupptöku máls. Þannig skal stjórnvald það sem hefur ákvörðunarvaldið, sveitarstjórn í þessu tilviki, leysa úr slíkri beiðni í samræmi við málsmeðferðarreglur stjórnsýslulaga. Þar sem beiðni kæranda um endurupptöku hefur ekki hlotið lögformlega afgreiðslu verður þeim hluta kærumálsins vísað frá úrskurðarnefndinni.

Einnig er deilt um álagningu sorphirðugjalds fyrir Mela 2 á árunum 2011 og 2012 og fyrir Syðra-Hvarf á árunum 2007 og 2008. Verður ekki ráðið af gögnum málsins að kæranda hafi í samskiptum sínum við sveitarfélagið verið gerð grein fyrir kæruheimild eða kærufresti vegna þeirrar álagningar. Þá er slíkar leiðbeiningar ekki að finna á álagningarseðlum þeim er finna má í gögnum málsins. Kærufrestur til úrskurðarnefndar er einn mánuður frá því að ákvörðun var tilkynnt, sbr. 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011. Kæra barst úrskurðarnefndinni 16. ágúst 2012 og var því kærufresturinn liðinn. Hins vegar verður, með vísan til þess að kæranda var ekki leiðbeint í samræmi við 2. tl. 2. mgr. 20. gr. stjórnsýslulaga, að telja það afsakanlegt að kæra í máli þessu hafi borist að liðnum kærufresti, sbr. 1. tl. 1. mgr. 28. gr. laganna. Verður málið því tekið til efnismeðferðar að því er varðar lögmæti álagningar sorphirðugjalds fyrir Mela 2 á árinu 2012. Álagning fyrri ára kemur ekki til skoðunar með vísan til 2. mgr. 28. gr. laganna og verður þeim þætti kærunnar vísað frá úrskurðarnefndinni.

Um sorphirðu gilda ákvæði laga nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs og reglugerð nr. 737/2003 um meðhöndlun úrgangs. Samkvæmt þágildandi 5. mgr. 4. gr., nú 1. mgr. 8. gr., laganna er sveitarstjórn skylt að ákveða fyrirkomulag söfnunar á heimilisúrgangi. Ber hún ábyrgð á flutningi hans og skal sjá til þess að starfræktar séu móttöku- og söfnunarstöðvar fyrir úrgang sem til fellur í sveitarfélaginu. Í þágildandi 11. gr., nú 23. gr., nefndra laga er mælt fyrir um heimildir sveitarfélaga til gjaldtöku fyrir meðhöndlun úrgangs. Unnt er að miða gjaldið við mælanlega þætti sem hafa áhrif á kostnað sveitarfélagsins, svo sem magn úrgangs, en einnig má ákveða fast gjald á hverja fasteignareiningu miðað við fjölda sorpíláta og/eða þjónustustig, sbr. 2. mgr. 11. gr. Gjaldið skal aldrei vera hærra en nemur kostnaði sem fellur til í sveitarfélaginu við meðhöndlun úrgangs og tengda starfsemi, sbr. 3. mgr. 11. gr. Í Dalvíkurbyggð gildir auk þess samþykkt um sorphirðu sveitarfélaga á Norðurlandi eystra nr. 541/2000, sbr. breytingasamþykkt nr. 483/2011. Í 8. gr. samþykktarinnar segir að sveitarstjórn sé heimilt að setja gjaldskrá og innheimta sorphirðugjöld til að standa straum af öllum kostnaði við sorphirðu og megi gjöld aldrei vera hærri en sem nemi rekstrarkostnaði við veita þjónustu og að gjöld miðist við stærð og fjölda íláta, magn úrgangs og tíðni sorphirðu. Þá hefur sveitarfélagið á ári hverju sett sér gjaldskrá fyrir sorphirðu í Dalvíkurbyggð og um álagningu 2012 gilti gjaldskrá nr. 1053/2011, sem birt var í B-deild Stjórnartíðinda 16. nóvember 2011. Kveður 2. gr. hennar á um að gjaldið sé lagt á hverja íbúð í lögsagnarumdæmi byggðarinnar.

Meðhöndlun sorps er grunnþjónusta í sveitarfélagi. Hún þarf að vera í föstum skorðum og er þess eðlis að hún má ekki falla niður þótt einhverjir íbúar nýti sér hana ekki. Almennt getur sá sem greiðir þjónustugjöld ekki krafist þess að sá kostnaður sem hlýst af því að veita þjónustuna sé reiknaður nákvæmlega út. Sveitarfélagi er þannig ekki talið skylt að reikna út kostnað við meðhöndlun sorps hvers íbúa eða fasteignar, heldur heimilt að jafna heildarfjárhæð niður á áætlaðan fjölda notenda, eins og skýrt er tekið fram í 2. mgr. 11. gr. laga nr. 55/2003. Verður að telja að heimilt sé, með vísan til framangreinds, sem og til 2. gr. gjaldskrár þeirrar er Dalvíkurbyggð hefur sett sér um sorphirðu, að haga gjaldtöku svo að um sé að ræða jafnaðargjald á hverja gjaldskylda fasteign og óháð búsetu. Loks er leitt í ljós að gjald vegna sorphirðu var lagt á kæranda vegna Mela 2 árið 2012 í samræmi við gjaldskrá nr. 1053/2011 og að heildarkostnaður sveitarfélagsins á árinu 2012 samkvæmt framlögðum gögnum var 32.175.739 krónur en álögð þjónustugjöld 19.098.071 króna. Var álagningin samkvæmt því í samræmi við það skilyrði laganna að álagning umræddra gjalda fari ekki fram úr kostnaði sveitarfélagsins við veitta þjónustu, sbr. 3. mgr. 11. gr. nefndra laga og fyrrgreindrar 8. gr. samþykktar nr. 541/2000. Með vísan til framangreinds verður hafnað kröfu kæranda um ógildingu álagningar sorphirðugjalds fyrir Mela 2 á árinu 2012.

Úrskurðarorð: 

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni að því er varðar ákvörðun bæjarráðs Dalvíkurbyggðar frá 29. júlí 2011 um að synja um niðurfellingu sorphirðugjalds vegna fasteignanna Syðra-Hvarfs og Mela 2 og einnig að því er varðar kærða álagningu áranna 2007, 2008 og 2011.

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu álagningar sorphirðugjalds vegna Mela 2 á árinu 2012.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              _____________________________
Ásgeir Magnússon                                                  Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

43/2013 Höfðaströnd

Með

Árið 2014, fimmtudaginn 5. júní, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík.  Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 43/2013, kæra á ákvörðun Ísafjarðarbæjar um álagningu sorpgjalds fyrir árið 2013 vegna fasteignarinnar Höfðastrandar í Jökulfjörðum, Ísafjarðarbæ. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 2. maí 2013, er barst nefndinni 3. s.m., kærir Ó, Brunnagötu 20, Ísafirði, þá ákvörðun bæjarstjórnar Ísafjarðarbæjar að leggja sorpförgunargjald á fasteignina Höfðaströnd í Jökulfjörðum, Ísafjarðarbæ. Verður að skilja málatilbúnað kæranda svo að kærð sé álagning sorpgjalds fyrir árið 2013 og að gerð sé krafa um að hún verði felld úr gildi.

Úrskurðarnefndinni bárust gögn frá Ísafjarðarbæ 6. mars 2014.

Málavextir: Álagningarseðlar fasteignagjalda fyrir árið 2013 eru dagsettir 30. janúar 2013. Kæranda var gert að greiða 13.230 krónur í sorpgjald vegna Höfðastrandar. Með bréfi til Ísafjarðarbæjar, dags. 15. febrúar s.á., óskaði kærandi eftir rökstuðningi fyrir ákvörðuninni. Í svari, dags. 18. s.m., sagði að ósk um lækkun sorpgjalda væri hafnað. Var vísað til sorpsamþykktar Ísafjarðabæjar um að sumarhús skyldu bera lágmarkssorpgjald og að ógjörningur væri að fylgjast með notkun. Þá væri greitt fullt sorpgjald vegna margra íbúða þótt þær væru ekki nýttar nema nokkra daga á ári. Kærandi sendi annað bréf, dags. 13. mars s.á., þar sem hann óskaði eftir að fá að semja við annan aðila um sorpförgun og fá gjaldið fellt niður. Erindinu var hafnað í bæjarráði og kæranda tilkynnt þar um með bréfi, dags. 27. s.m. Kærandi leitaði til umboðsmanns Alþingis sem leiðbeindi henni um kæruleið til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála.

Málsrök kæranda: Kærandi bendir á að um sé að ræða eyðijörð sem sé flokkuð sem sumarhús. Kerfið eigi að virka þannig að komið sé með sorp frá Höfðaströnd og það sett í gám, sem eigi að vera staðsettur við Ísafjarðarhöfn. Sé sorpförgunargjaldið því aðeins förgunargjald en ekki sorphirðugjald. Þá bendir hún á að fyrirtæki í Ísafjarðarbæ séu ekki hluti af sorpförgunarkerfi bæjarins heldur semji þau sjálf við förgunaraðila.

Málsrök Ísafjarðarbæjar: Af hálfu Ísafjarðarbæjar er þess krafist að kröfu kæranda verði hafnað. Sorpgjöld hafi í fyrsta sinn verið lögð á sumarhús í Ísafjarðarbæ árið 2012, en skv. 9. gr. sorpsamþykktar Ísafjarðarbæjar skuli öll íbúðarhæf sumarhús greiða 50% af sorpförgunargjaldi. Í álagningu fasteignagjalda fyrir árið 2013 sé gjaldið 13.230 krónur, eða innan við 33% af sorpförgunargjaldi, sem sé 39.300 krónur, en árið 2012 hafi gjaldið verið 14.700 krónur. Ísafjarðarbær hafi komið fyrir sorpílátum annars vegar við smábátahöfnina á Ísafirði og hins vegar á Snæfjallaströnd. Allt sorp frá Hornströndum sé losað á annan hvorn þessara staða en ekki sé heimilt að brenna rusli á Hornströndum. Því þurfi ferðafólk að taka það með sér þegar það fari þaðan og falli mikið sorp til vegna þessa.

Í 11. gr. laga nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs segi m.a. að innheimta skuli gjald fyrir förgun úrgangs. Gjaldið skuli nægja fyrir öllum kostnaði við förgun, þ.m.t. uppsetningu og rekstur viðkomandi förgunarstaðar. Sveitarfélaginu sé heimilt að innheimta gjald fyrir alla meðhöndlun úrgangs og tengda starfsemi en gjaldið skuli þó aldrei vera hærra en nemi þeim kostnaði sem falli til í sveitarfélaginu vegna þess.

Á Hornströndum séu skráð 52 sumarhús og því megi áætla að Ísafjarðarbær hafi 687.960 krónur í tekjur vegna sorphirðugjalda á árinu 2013 en 764.400 krónur á árinu 2012. Þegar litið sé á heildartekjur Ísafjarðarbæjar vegna sorphirðu megi sjá að þær séu töluvert undir sorphreinsunarkostnaði og hafi verið það undanfarin fimm ár. Áætlanir sveitarfélagsins bendi til að svo verði einnig árið 2014.

   Áætlun 2014         2013       2012  2011
Skatttekjur -64.280.000 -64.480.289 -71.972.624 -71.186.386
Sorphreinsun 69.000.000 77.710.498 121.742.272 100.392.786
Tap 4.720.000 13.230.209 49.769.648 29.206.400

Aðrar tekjur v/
sorpeyðingar -8.348.880 -10.018.616 -11.718.347 21.890.855
Önnur gjöld v/
sorpeyðingar 11.455.422 13.103.397 11.992.904 1.752.748
Rekstrarniðurstaða 7.826.542 16.314.990 50.044.205 9.068.293

Ljóst sé að heildartekjur sveitarfélagsins hafi verið mun lægri en heildarkostnaður við meðhöndlun úrgangs og sé eyðing sorps hjá sveitarfélaginu því rekin með verulegu tapi. Gjöld skuli lögð á hverja fasteign, stofnun eða fyrirtæki sem njóti þjónustu vegna sorps, sbr. 8. gr. sorpsamþykktar Ísafjarðarbæjar. Þar sem sorphirða sé til staðar og jafnframt rekin með tapi sé ekki grundvöllur til að fella gjaldið niður.

Niðurstaða: Í máli þessu krefst kærandi þess að felld verði úr gildi álagning sorpgjalds á sumarbústað. Álagningarseðill er dagsettur 30. janúar 2013 og kæra barst rúmum þremur mánuðum seinna, eða 3. maí s.á. Kærufrestur til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála er einn mánuður frá því að kæranda varð kunnugt um eða mátti vera kunnugt um ákvörðun, sbr. 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011. Kærandi bað um rökstuðning með bréfi, dags. 15. febrúar 2013, og var hann veittur með bréfi, dags. 18. s.m. Þá óskaði kærandi með bréfi, dags. 13. mars s.á, eftir að ákvörðunin yrði endurskoðuð, en beiðninni var hafnað með bréfi 27. s.m. Nýr kærufrestur byrjar að líða að tilkynntum rökstuðningi, skv. 3. mgr. 27. gr. stjórnsýslulaga nr. 73/1993, og rofnar kærufrestur við beiðni um endurupptöku máls, sbr. 4. mgr. sömu greinar. Kæranda voru hvorki veittar leiðbeiningar um kæruleið og kærufrest með upphaflegri ákvörðun né í síðari bréfum stjórnvaldsins, en var leiðbeint um kæruleið til úrskurðarnefndarinnar með bréfi umboðsmanns Alþingis, dags. 24. apríl 2013. Með vísan til framangreinds er talið afsakanlegt að kæran hafi borist utan kærufrests og verður málið því tekið til efnismeðferðar, sbr. 1. tl. 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga.

Samkvæmt 5. mgr. 4. gr. laga nr. 55/2003, um meðhöndlun úrgangs, er sveitarstjórn skylt að ákveða fyrirkomulag söfnunar á heimilisúrgangi. Ber hún ábyrgð á flutningi hans og skal sjá til þess að starfræktar séu móttöku- og söfnunarstöðvar fyrir úrgang sem til fellur í sveitarfélaginu. Á grundvelli sama ákvæðis er sveitarstjórn heimilt að setja samþykkt þar sem tilgreind eru atriði um meðhöndlun úrgangs, umfram það sem greinir í lögunum og reglugerðum settum samkvæmt þeim, sbr. einnig 25. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir. Ísafjarðarbær setti með vísan til þessa samþykkt nr. 1221/2011, um sorphirðu í Ísafjarðarbæ, sem staðfest var af ráðherra og birt í B-deild Stjórnartíðinda 28. desember 2011. Í samþykktinni segir að Ísafjarðarbær annist söfnun sorps frá íbúðarhúsnæði í þéttbýli og á gámastöðvum fyrir íbúðarhúsnæði í dreifbýli. Þá annist bærinn förgun úrgangs, sbr. 2. mgr. 1. gr. samþykktarinnar. Í dreifbýli sé heimilt að setja upp ílát fyrir úrgang í alfaraleið í stað þess að sækja heimilisúrgang á hvert heimili, sbr. 4. mgr. 3. gr.

Sveitarfélögum er skv. 2. mgr. 11. gr. laga nr. 55/2003 heimilt að innheimta gjald fyrir alla meðhöndlun úrgangs og tengda starfsemi. Unnt er að miða gjaldið við mælanlega þætti sem hafa áhrif á kostnað, svo sem magn úrgangs, en einnig má ákveða fast gjald á hverja fasteignareiningu miðað við fjölda sorpíláta og/eða þjónustustig, sbr. nefnda lagagrein. Gjaldið skal aldrei vera hærra en nemur kostnaði sem fellur til í sveitarfélaginu við meðhöndlun úrgangs og tengda starfsemi, sbr. 3. mgr. lagagreinarinnar, og skal birta gjaldskrá í B-deild Stjórnartíðinda, sbr. 4. mgr. Samkvæmt 1. mgr. 8. gr. samþykktar nr. 1221/2011 innheimtir bæjarstjórn Ísafjarðar gjald fyrir förgun úrgangs og er sveitarfélaginu heimilt að innheimta gjald fyrir alla aðra meðhöndlun úrgangs. Skulu gjöldin ákvörðuð og innheimt samkvæmt gjaldskrá sem sett er samkvæmt ákvæðum áðurnefndrar 11. gr. laga nr. 55/2003, sbr. 25. gr. laga nr. 7/1998. Gjöld fyrir hirðu og förgun úrgangs skulu innheimtast með fasteignagjöldum og skulu lögð á hverja fasteign, stofnun eða fyrirtæki sem njóta þjónustunnar, sbr. 2. mgr. 8. gr. samþykktarinnar. Um álagningarforsendur segir í 9. gr. að öll sumarhús í Ísafjarðarbæ greiði 50% af sorpförgunargjaldi.

Ísafjarðarbær setti, með vísan til fyrri samþykktar fyrir sorphirðu hjá Ísafjarðarbæ nr. 135/2000 og 25. gr. laga nr. 7/1998, gjaldskrá nr. 304/2010 fyrir sorphirðu og sorpeyðingu í Ísafjarðarbæ, sem var birt 9. apríl 2010. Þar kemur fram í 1. gr. að bæjarstjórn Ísafjarðarbæjar sé heimilt að leggja á sérstakt gjald vegna sorphirðu, þ.e. sorphreinsunar og sorpeyðingar, í Ísafjarðarbæ. Gjaldið fyrir íbúðir og íbúðarhúsnæði er alls 41.580 krónur, sem skiptist í sorphirðugjald að fjárhæð 13.500 krónur og sorpeyðingargjald að fjárhæð 28.080 krónur, sbr. A-lið 1. mgr. 2. gr. Vegna sumarbústaða og íbúðarhúsnæðis með ákvæði um takmörkun á íveru vegna snjóflóðahættu skal greiða 14.000 króna sorpeyðingargjald, eða tæplega helming hins almenna sorpeyðingargjalds, en ekki er innheimt sorphirðugjald vegna slíkra eigna. Bæjarstjórn hefur heimild til að breyta gjaldtöku, með tilliti til réttmætis athugasemda við gjaldtöku, sbr. 4. gr. Hafnað var að beita nefndri heimild til lækkunar í máli kæranda og verður að telja að sú ákvörðun hafi verið tekin á málefnalegum grundvelli enda liggur fyrir að Ísafjarðarbær hefur með almennum hætti ákveðið lægri gjöld á sumarhús, sbr. álagningarforsendur 9. gr. samþykktar nr. 1221/2011.

Meðhöndlun sorps er grunnþjónusta í sveitarfélagi. Hún þarf að vera í föstum skorðum og er þess eðlis að hún má ekki falla niður þótt einhverjir íbúar nýti sér hana ekki. Almennt getur sá sem greiðir þjónustugjöld ekki krafist þess að sá kostnaður sem hlýst af því að veita þjónustuna sé reiknaður nákvæmlega út. Sveitarfélagi er þannig ekki talið skylt að reikna út kostnað við meðhöndlun sorps hvers íbúa eða fasteignar, heldur heimilt að jafna heildarfjárhæð niður á áætlaðan fjölda notenda, eins og er raunar skýrt tekið fram í 2. mgr. 11. gr. laga nr. 55/2003. Þannig verður að telja að heimilt sé með vísan til framangreinds ákvæðis, sem og 9. gr. samþykktar nr. 1221/2011, að haga gjaldtöku svo að um sé að ræða jafnaðargjald á hverja gjaldskylda fasteign. Sveitarstjórn var því heimilt að ákveða að tiltekið fast gjald yrði lagt á kæranda vegna fasteignar hennar. Er fjárhæðin sem kærandi var krafinn um lægri en sú sem heimilt var að leggja á. Þá var heildarkostnaður sveitarfélagsins samkvæmt framlögðum gögnum hærri en heildarútgjöld þess. Í samræmi við framangreint verður kröfu kæranda hafnað.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu um ógildingu ákvörðunar bæjarstjórnar Ísafjarðarbæjar um að leggja á sorpgjald fyrir árið 2013 vegna fasteignarinnar Höfðaströnd í Jökulfjörðum, Ísafjarðarbæ.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

____________________________              ___________________________
Ásgeir Magnússon                                        Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

29/2013 Aðalstræti Patreksfjörður

Með

Árið 2013, miðvikudaginn 18. desember, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík.  Mættir voru Ómar Stefánsson, settur forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 29/2013, kæra á ákvörðun sveitarstjórnar Vesturbyggðar um álagningu sorpgjalds fyrir árið 2013 vegna fasteignarinnar nr. 120 við Aðalstræti á Patreksfirði. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 15. mars 2013, er barst nefndinni sama dag, kærir Sigríður Rut Júlíusdóttir hrl., f.h. Eignarhaldsfélagsins Fagrahvamms ehf., Fagrahvammi, Patreksfirði, þá ákvörðun sveitarstjórnar Vesturbyggðar að leggja sorphirðu- og sorpeyðingargjald fyrir árið 2013 á íbúðarhúsnæði félagsins að Aðalstræti 120, Patreksfirði, fnr. 212-3788 og 212-3787.  Verður að skilja málatilbúnað kæranda svo að krafist sé ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar vegna fasteignar sem er með fastanúmer 212-3787. 

Málavextir:  Álagningarseðlar fasteignagjalda fyrir árið 2013 bárust kæranda 28. janúar það ár.  Honum var gert að greiða 40.800 krónur í sorpgjald vegna Aðalstrætis 120, fnr. 212-3787, og sömu upphæð vegna fasteignar á sama stað, með fnr. 212-3788.  Í bréfi er fylgdi álagningarseðlunum kom fram að sorpgjald væri lagt á fyrir bæði sorphirðu og sorpeyðingu.  Með bréfi kæranda til sveitarfélagsins, dags. 11. febrúar 2013, krafðist hann þess m.a. að frá sorpgjaldi fyrir Aðalstræti 120 drægjust samtals 40.800 krónur, þar sem aðeins væri notast við eina tunnu.  Kærandi ítrekaði erindi sitt með bréfi, dags. 27. s.m., en ekki verður ráðið af gögnum málsins að bréfunum hafi verið svarað af hálfu sveitarfélagsins. 

Málsrök kæranda:  Kærandi bendir á að við álagningu nefndra gjalda beri að byggja á útgjöldum sveitarfélaganna vegna hinnar veittu þjónustu, sbr. 5. mgr. 25. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir og 1. og 3. mgr. 11. gr. laga nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs. 

Sorphirðu- og sorpeyðingargjöld falli í flokk þjónustugjalda.  Slík gjöld verði að meginreglu að byggja á lagaheimild og megi ekki vera hærri en sem nemi kostnaðinum sem almennt fylgi því að veita þjónustuna.  Séu þau hærri sé ekki lengur um þjónustugjöld að ræða heldur almenna tekjuöflun hins opinbera sem byggja verði á fullnægjandi skattlagningarheimild, sbr. 40. og 77. gr. stjórnarskrár nr. 33/1944.  Þjónustugjöld verði þannig að miðast við þá þjónustu sem sveitarfélagið hafi sannanlega innt af hendi. 

Fyrirsvarsmenn kæranda hafi aðsetur í þeim fasteignarhluta sem sé nr. 212-3788.  Hluti nr. 212-3787 hafi aðeins verið nýttur sem geymsla og því sé sorphirðu- eða sorpeyðingarþjónusta sveitarfélagsins ekki nýtt vegna hans.  Kærandi hafi aðeins eina sorptunnu við húsið. 

Með vísan til framangreindra lagaheimilda og eðlis þjónustugjalda krefjist kærandi þess að frá kröfu sveitarfélagsins vegna fasteignagjalda fyrir 2013 dragist 15.800 krónur vegna sorphirðugjalds og 25.000 krónur vegna sorpeyðingargjalds fyrir fasteignina nr. 212-3787.  Í gjaldskrá sveitarfélagsins vegna fasteignagjalda árið 2013 sé miðað við ákveðið verð fyrir hverja nýtta tunnu. 

Málsrök sveitarfélagsins Vesturbyggðar:  Af hálfu Vesturbyggðar er þess krafist að kröfu kæranda verði hafnað.  Umhverfisgjöld hafi verið lögð á í sveitarfélaginu skv. gjaldskrá umhverfisgjalda í Vesturbyggð nr. 1237/2012.  Sé þar kveðið á um álagningu og innheimtu árlegs eyðingargjalds, sem sé 25.000 krónur fyrir íbúðarhúsnæði, og árlegs hirðingargjalds, 15.800 krónur fyrir hverja sorptunnu í þéttbýli.  Sé hið álagða gjald í samræmi við a-lið 2. gr. gjaldskrárinnar.  Heimilt sé samkvæmt samþykkt um meðhöndlun úrgangs í Vesturbyggð nr. 214/2004 að ákveða gjaldið sem fast gjald á hverja fasteignareiningu, sbr. 2. mgr. 9. gr.  Þá skuli gjöld lögð á hverja fasteign skv. 3. mgr. 9. gr. samþykktarinnar. 

Vesturbyggð veiti þjónustu við að safna sorpi, sækja það til íbúðarhúsa og flytja til eyðingar á sorpurðunarstað.  Umhverfisgjaldi sé ætlað að standa undir kostnaði við að sækja og eyða sorpi sem falli til frá íbúðarhúsnæði.  Gjaldið sé lagt á hverja íbúðarhúsaeiningu eða fastanúmer og sé við það miðað að sveitarfélagið láti hverri íbúð í té eina sorptunnu.  Sumir þeirra sem búi í fasteign sem skráð sé sem tvö fastanúmer hafi kosið að nota aðeins eina sorptunnu þótt þeir eigi rétt á tveimur. 

Sveitarfélagið vísi einnig til þess að tekjur vegna sorphirðu í Vesturbyggð á árunum 2009-2011 hafi verið 76.874.329 krónur og gjöld 101.557.111 krónur.  Innifalin í þessum fjárhæðum sé gatnahreinsun og hreinsun opinna svæða.  Kostnaður sé þannig mun hærri en tekjur og gjaldskráin hafi verið of lág á þessum árum. 

Niðurstaða:  Álagningarseðlar bárust kæranda 28. janúar 2013 og var tekið fram í bréfi er fylgdi seðlunum að kærufrestur vegna álagningarinnar væri til 28. febrúar 2013 en ekki var tilgreint hvert kæra skyldi.  Kærufrestur til úrskurðarnefndarinnar er einn mánuður frá því að ákvörðun var tilkynnt, sbr. 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011, en kæra barst úrskurðarnefndinni 15. mars 2013 eða um hálfum mánuði eftir lok kærufrests.  Krafðist kærandi endurskoðunar á hinni umdeildu álagningu með bréfum til sveitarfélagsins, dags. 11. og 27. febrúar 2013, en ekki verður af málsgögnum ráðið að þeim bréfum hafi verið svarað.  Var því kærufrestur ekki liðinn þegar kæra barst nefndinni, sbr. 4. mgr. 27. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. 

Í málinu er deilt um álagningu sorpgjalds vegna Aðalstrætis 120 á Patreksfirði.  Um sorphirðu gilda ákvæði laga nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs og reglugerð nr. 737/2003 um meðhöndlun úrgangs.  Í 11. gr. nefndra laga er mælt fyrir um heimildir sveitarfélaga til gjaldtöku fyrir meðhöndlun úrgangs.  Heimilt er að innheimta gjald fyrir alla meðhöndlun úrgangs og tengda starfsemi.  Unnt er að miða gjaldið við mælanlega þætti sem hafa áhrif á kostnað, svo sem magn úrgangs, en einnig má ákveða fast gjald á hverja fasteignareiningu miðað við fjölda sorpíláta og/eða þjónustustig, sbr. 2. mgr. 11. gr.  Samkvæmt 3. mgr. 11. gr. skal gjaldið aldrei vera hærra en nemur kostnaði sem fellur til í sveitarfélaginu við meðhöndlun úrgangs og tengda starfsemi, en í greinargerð með ákvæðinu segir að heildartekjur sveitarfélags á grundvelli gjaldsins megi ekki vera hærri en heildarkostnaður við meðhöndlun úrgangsins.  Birta skal gjaldskrá í B-deild Stjórnartíðinda, sbr. 4. mgr. 11. gr. 

Vesturbyggð hefur, með vísan til 3. ml. 5. mgr. 4. gr. laga um meðhöndlun úrgangs og 25. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir, sett samþykkt nr. 214/2004 um meðhöndlun úrgangs í sveitarfélaginu.  Samþykktin var staðfest af ráðherra og birt í B-deild Stjórnartíðinda 10. mars 2004.  Þá hefur sveitarfélagið, með vísan til 25. gr. laga um hollustuhætti og mengunarvarnir, sett gjaldskrá fyrir umhverfisgjöld í Vesturbyggð nr. 1237/2012, sem birt var 4. janúar 2013.  Samkvæmt fyrirliggjandi upplýsingum var heildarkostnaður Vesturbyggðar við sorphirðu og sorpeyðingu árin 2009 til og með 2012 123.546.133 krónur og álögð gjöld vegna sorphirðu og sorpeyðingar sömu ár námu 109.523.640 krónum.  Er álagningin samkvæmt því í samræmi við skilyrði laganna um að álagning umræddra gjalda fari ekki fram úr  kostnaði sveitarfélagsins við veitta þjónustu. 

Í framangreindri samþykkt segir að heimilt sé að ákveða gjald fyrir meðhöndlun úrgangs sem fast gjald á hverja fasteignareiningu miðað við fjölda sorpíláta eða þjónustustig, sbr. 2. mgr. 9. gr.  Einnig segir að gjöld skuli lögð á hverja fasteign, stofnun eða fyrirtæki sem njóti þjónustunnar, sbr. 3. mgr. 9. gr.  Í gjaldskránni er kveðið á um að umhverfisgjald að fjárhæð 25.000 krónur skuli innheimt árlega fyrir einstakar íbúðir, sbr. a-lið 1. mgr. 2. gr. a.  Þá skuli hirðingargjald innheimt árlega, að fjárhæð 15.800 krónur á hverja sorptunnu, sbr. a-lið 2. mgr. greinds ákvæðis. 

Samkvæmt framangreindu ákvæði 2. mgr. 11. gr. laga um meðhöndlun úrgangs og 2. og 3. mgr. 9. gr. samþykktar sveitarfélagsins er heimilt að haga gjaldtöku svonefnds umhverfisgjalds á þann veg að heildarkostnaði sveitarfélagsins sé jafnað á hverja gjaldskylda fasteign.  Hirðingargjaldið að fjárhæð 15.800 krónur miðast hins vegar samkvæmt gjaldskrá við fjölda sorptunna.  Ekki er fyrir hendi heimild fyrir sveitarfélagið til þess að ákveða fjölda sorptunna fyrir hverja fasteign en óumdeilt er að aðeins ein tunna er við hús kæranda.  Skortir því lagastoð fyrir því að leggja hirðingargjald vegna tveggja sorptunna á eiganda Aðalstrætis 120 og verður umdeild álagning af þeim sökum felld úr gildi að því er varðar sorpílát umfram eitt. 

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi álagning hirðingargjalds vegna fasteignar kæranda að Aðalstræti 120, Patreksfirði, að fjárhæð 15.800 krónur. 

______________________
Ómar Stefánsson

_______________________________              ______________________________
Ásgeir Magnússon                                              Þorsteinn Þorsteinsson