Skip to main content
Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála
jan 09
Love0

6/2009 Úrskurður vegna kæru Magnúsar Guðjónssonar o.fl. gegn heilbrigðisnefnd Suðurlands varðandi lyktarmengun frá fiskþurrkun Lýsis hf.

Með

Mál nr. 6 /2009.

Úrskurðarnefnd skv. 31. gr. laga nr. 7/1998.

Ár 2010, mánudaginn 13. september, kom nefnd skv. 31. gr. l. nr. 7/1998 saman til fundar á skrifstofu formanns nefndarinnar að Lágmúla 7, 108 í Reykjavík. Mætt voru Steinunn Guðbjartsdóttir, Gunnar Eydal og Guðrún Helga Brynleifsdóttir.

Fyrir var tekið mál nr. 6/2009 Magnús Guðjónsson o.fl., hér eftir nefnd kærendur, gegn heilbrigðisnefnd Suðurlands, Austurvegi 56, 800 Selfoss, hér eftir nefnd kærði. Málið hefur dregist vegna tafa í umsagnarferli málsins og vegna sumarleyfis nefndarmanna.

Í málinu er kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

I. Aðild kærumáls og kröfur

Með stjórnsýslukærum, dags 20. júní og 3. júlí 2008 kærðu Hafdís Sigurðardóttir, Jóna Gunnlaugsdóttir og Magnús Guðjónsson únbogason HH hf.   (hér eftir nefnd kærendur) vanrækslu heilbrigðisnefndar Suðurlands (hér eftir nefnd kærði) á eftirliti með lyktmengun frá fiskþurrkun Lýsis hf. og umgengni við starfsemina.

Úrskurðarnefnd um hollustuhætti og mengunarvarnir fékk framangreindar kærur áframsendar frá Umhverfisráðuneytinu með bréfi dags. 27. apríl 2009 á grundvelli 31. gr. laga nr. 7/1998 vegna ágreinings um eftirlit kærða með starfsemi Lýsis hf.

Eftirfarandi skjöl hafa verið lögð fram í málinu:

1. Stjórnsýslukærur dags. 20. júní 2008 og 3. júlí 2008 ásamt fylgiskjölum.

2. Úrskurður Umhverfisráðuneytisins dags. 8. apríl 2009.

3. Athugasemdir kærða dags. 8. apríl og 13. júlí 2010.

4.  Engar athugasemdir bárust frá kærendum þrátt fyrir ítrekaðar beiðnir þess efnis af hálfu úrskurðarnefndar. Málið var því tekið til úrskurðar á grundvelli fyrirliggjandi gagna.

Gagnaöflun telst lokið og er málið tekið til úrskurðar.

II.    Málsmeðferð

Framangreind kæra barst úrskurðarnefnd þann 27. apríl 2009. Kæruheimild er í 31. gr. laga um hollustuhætti og mengunarvarnir nr. 7/1998.

III. Málsatvik

Lýsi hf. hefur stundað heitloftsþurrkun sjávarafurða um nokkurt skeið og er starfsemin staðsett í Þorlákshöfn. Óánægju hafði gætt meðal íbúa á svæðinu vegna lyktarmengunar frá starfseminni. Þegar endurnýja átti starfsleyfi til handa Lýsi hf. gerðu kærendur, ásamt 530 íbúum svæðisins, athugasemdir við endurnýjun á starfsleyfi Lýsis hf. Þann 6. júní 2008 var ákveðið af kærða að veita fiskþurrkunarverksmiðjunni Lýsi hf. starfsleyfi til 12 ára. Í kjölfarið kærðu kærendur starfsleyfisútgáfuna til Umhverfisráðherra og þann 8. apríl 2008 var kveðinn upp úrskurður um starfsleyfi Lýsis hf. Ráðuneytið áframsendi ágreining í málinu um meinta vanrækslu á eftirliti kærða með starfseminni til úrskurðarnefndar um hollustuhætti og mengunarvarnir á grundvelli 31. gr. laga nr. 7/1998.

IV. Málsástæður og rök kærenda

Kærendur kveða mikla óánægju vera meðal íbúa Þorlákshafnar með starfsemi Lýsis hf. þar sem mikil lykt berist frá starfseminni sem kærendur segja að rekja megi að miklu leyti til umgengni stafsleyfishafa á svæðinu þar sem starfsemin fer fram. Kærendur segja umgengni starfsleyfishafa í og við starfsemina vera afar slæma og að mikil ýldulykt komi frá starfseminni, m.a. vegna þess að fiskur sé geymdur óvarinn og ókældur í opnum kerum á svæðinu fyrir utan starfsemina dögum saman. Kærendur segja að þegar svo hátti til sé lyktin frá starfseminni svo slæm að íbúar á svæðinu geti ekki gengið um bæinn eða haft opna glugga í húsum sínum og að lyktin sé hreinlega að kæfa kærendur og aðra íbúa svæðisins. Einn kærenda kveðst hafa veikst meira af astma en venjulega, þar sem lyktin sé svo sterk, og segir það þekkt að sterk lykt geti valdið slæmum astmaköstum.

Kærendur segjast hafa ítrekað kvartað undan lyktinni sem stafi frá fiskþurrkun Lýsis hf. og umgengni starfsleyfishafa. Einn kærenda kveðst hafa sent myndir til kærða sem sýni óvarinn og ókældan fisk í kerum fyrir utan starfsemi Lýsis hf., einnig tölvupósta og bréf þar sem kvartað sé undan lyktarmenguninni. Kærendur óskuðu einnig eftir upplýsingum frá kærða um hver afskipti hans væri af starfseminni, en í svari kærða við fyrirspurn kærenda kom fram að kærði gerði engar athugasemdir við starfsemi Lýsis hf. og að hún væri ekki á skjön við starfsleyfi Lýsis hf.

Kærendur segja öll viðbrögð kærða við kvörtunum kærenda og annarra íbúa svæðisins vera á einn veg, þ.e. starfsleyfishafa í hag. Kærendur segja kærða ávallt taka hagsmuni starfsleyfishafa fram yfir hagsmuni kærenda og annarra íbúa Þorlákshafnar. Athafnaleysi kærða felist meðal annars í því að hann hafi ekkert aðhafst við að setja upp mengunarvarnarbúnað eins og starfsleyfi Lýsis hf. og úrskurður Umhverfisráðuneytisins frá 10. desember 2007 kveði á um. Kærði hafi takmarkað eftirlit með umgengni starfsleyfishafa og hafi ekkert tekið á kvörtunum vegna starfseminnar. Kærði hafi þvert á móti veitt Lýsi hf. starfsleyfi, fyrst tímabundið til 3ja mánaða, svo til 18 mánaða og svo síðast til 12 ára, og það þrátt fyrir mikil mótmæli frá íbúum á svæðinu vegna lyktarmengunar.

Kærendur benda á að yfir 500 íbúar á svæðinu og kærendur hafi verið sammála um að lyktarmengun á svæðinu væri slæm og að hún hafi aukist en ekki minnkað. Kærendur kveða lyktina vera óviðunandi og hafi það í för með sér að önnur fyrirtæki fælist frá því að hefja rekstur í Þorlákshöfn og að einnig hafi borið á því að fólk setji lyktarmengunina fyrir sig þegar valinn sé staður til búsetu. Kærendur telja að reglur nábýlisréttar leiði það af sér að íbúum Þorlákshafnar verði ekki gert að þola viðvarandi lyktarmengun frá starfsemi Lýsis hf., a.m.k. ekki bótalaust.

Að lokum telja kærendur að lyktarmengunin sé skaðleg heilsu kærenda og annarra íbúa Þorlákshafnar og að þeim sé ekki fært að ganga um bæinn án þess að þurfa að anda að sér megnri ýldulykt. Kærendur telja að kærði hafi ekki viðhaft fullnægjandi eftirlit með fiskþurrkun Lýsis hf. og ekkert aðhafst þrátt fyrir ítrekuð brot Lýsis hf. á ákvæðum í starfsleyfi um mengunarvarnir. Þeir krefjast úrbóta svo þeir og aðrir íbúar Þorlákshafnar geti búið í mengunarlausu umhverfi.

Engar athugasemdir bárust frá kærendum við greinargerð kærða.

V. Málsástæður og rök kærða

Kærði telur aðallega að vísa eigi máli þessu frá úrskurðarnefnd á þeim grundvelli að allar kærur í máli þessu varði útgáfu á starfsleyfi til handa Lýsi hf. sem Umhverfisráðuneytið hefur þegar úrskurðað um. Bæði kærði og Lýsi hf. hafa gert úrbætur í samræmi við þann úrskurð ráðuneytisins. Kærði mótmælir því harðlega að rök kærenda í kærumáli sem varðar stjórnvaldsákvörðun um útgáfu á starfsleyfi séu grundvöllur að sjálfstæðri kæru og til meðhöndlunar sem slík hjá úrskurðarnefnd.

Kærði mótmælir því harðlega að ekki hafi verið brugðist við kvörtunum vegna starfsemi fiskþurrkunarverksmiðjunnar Lýsi hf. Kærði bendir á að kvartanir séu skráðar hjá kærða og að unnið sé úr hverri kvörtun með því að auka eftirlit og skoðanir með starfseminni sem og að gerðar séu viðeigandi úrbætur. Kærði bendir í því sambandi á bréf kærða til Umhverfisráðuneytisins dags. 7. desember 2009 þar sem fram kemur að mikið eftirlit sé haft með starfsemi Lýsis hf. Kærði bendir einnig á að Lýsi hf. hafi ávallt brugðist við athugasemdum kærða, ef einhverjar kvartanir hafi borist, og gert úrbætur hið fyrsta. Kærði kveðst ekki kannast við að úrgangur hafi verið geymdur utandyra dögum saman eða dyr á kæligeymslu hafi verið hafðar opnar dögum saman eins og fram kemur í kæru og telur kærði slíkar ásakanir ekki eiga við rök að styðjast. Kærði bendir á að við eftirlit fari hann eftir meðalhófsreglu stjórnsýslulaganna og því sé ekki farið strangar í sakirnar en nauðsyn beri til. Beitir kærði fyrst skriflegri áminningu áður en farið er í frekari þvingunaraðgerðir.

Kærði vill ennfremur benda á að starfsemi Lýsis hf. fari eftir ísatnúmeraflokki og samræmdri eftirlitsáætlun. Samkvæmt þeim ísatnúmeraflokki sem starfsemin fellur undir á eftirlit að vera framkvæmt einu sinni á ári. Kærði hefur á árinu 2010 framkvæmt fimm eftirlitsskoðanir vegna starfseminnar og árið 2009 voru 15 eftirlitsheimsóknir skráðar hjá kærða vegna starfsemi Lýsis hf. Þá vill kærði sérstaklega benda á að framangreindar eftirlitsheimsóknir séu alfarið fyrir utan daglegar lyktareftirlitsheimsóknir sem kærði framkvæmir í tengslum við úrvinnslu kvartana. Kærði telur því fullljóst að eftirlit sé viðhaft með starfsemi Lýsis hf. til að takmarka eins og kostur sé lyktarmengun frá starfseminni.

Kærði vill að lokum mótmæla því harðlega að kærði hafi vanrækt eftirlitsskyldur sínar með fiskþurrkun Lýsis hf. Þvert á móti hafi eftirlit kærða með starfseminni verið umfram áætlaða tíðni skv. eftirlitsáætlun kærða og umfram aðra sambærilega starfsemi, bæði á svæði kærða og annarra heilbrigðiseftirlitssvæða.

VI.  Álit og niðurstaða úrskurðarnefndar

Í máli þessu er deilt um meinta vanrækslu kærða á eftirliti með lyktarmengun vegna fiskþurrkunar sjávarafurða Lýsis hf. í Þorlákshöfn.

Kæruheimild vegna málsins er að finna í 31. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir. Þar segir að rísi ágreiningur um framkvæmd laganna, reglugerða settra samkvæmt þeim, heilbrigðissamþykkta sveitarfélaga eða um ákvarðanir yfirvalda, er heimilt að vísa málinu til sérstakrar úrskurðarnefndar. Ágreiningur málsins varðar meint brot kærða á ákvæðum reglugerðar um mengunarvarnareftirlit nr. 786/1999. Reglugerðin kveður á um eftirlit og tíðni eftirlits með fiskþurrkun sjávarafurða og er sett með stoð í 5. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og  mengunarvarnir. Þar sem ágreiningur málsins varðar framkvæmd laga nr. 7/1998 og reglugerðar setta samkvæmt þeim verður ekki fallist á frávísunarkröfu kærða.

Markmið laga nr. 7/1998 er að búa landsmönnum heilnæm lífsskilyrði og vernda þau gildi sem felast í heilnæmu og ómenguðu umhverfi. Reglugerð nr. 786/1999 er sett með stoð í framangreindum lög. Hún hefur það að markmiði að koma í veg fyrir og draga úr mengun af völdum atvinnurekstrar og athafna sem geta haft í för með sér mengun, með því að tryggja að mengunarvarnareftirlit sé viðhaft og sé með þeim hætti að mengun valdi ekki óæskilegum og skaðlegum áhrifum á heilsufar almennings eða óhreinkun lofts, láðs eða lagar. Í reglugerð nr. 786/1999 er kærði tilgreindur sem eftirlitsaðili með þeirri starfsemi sem fellur undir reglugerðina en hún skilgreinir ólykt sem hluta af mengun, sbr. lið 3.9. í 3. gr. reglugerðarinnar. Kærða ber því að hafa eftirlit með starfsemi Lýsis hf. skv. reglugerð nr. 786/1999 um mengunarvarnareftirlit til að tryggja að ólykt frá starfseminni hafi ekki skaðleg áhrif á umhverfið.

Í reglugerð nr. 786/1999 er mengunarvarnareftirliti skipt upp í fimm flokka, sbr. gr. 12.1 í reglugerðinni. Samkvæmt 12. gr. á eftirlit að vera reglubundið og ber kærði bæði ábyrgð á að framkvæma reglubundið mengunarvarnareftirlit með atvinnurekstri sem talinn er upp í viðauka 2 við reglugerðina og ber hann einnig ábyrgð á því að  eftirlit sé í samræmi við töflu A í 12. gr. reglugerðarinnar, sbr. 14. gr. reglugerðarinnar. Samkvæmt fylgiskjali nr. 2 með reglugerð nr. 786/1999 fellur heitþurrkun fiskiafurða og vinnsla fisks og annarra sjávarafurða undir eftirlitsflokk nr. 4 í töflu A í 12. gr. reglugerðarinnar. Í framangreindri töflu kemur fram að eftirlit með atvinnurekstri í eftirlitsflokki nr. 4 í reglugerð nr. 786/1999 skuli framkvæmt á tveggja ára fresti en að ekki sé skylt að framkvæma eftirlitsmælingar. Í starfsleyfisskilyrðum Lýsis hf., sem voru endurútgefin af kærða þann 27. apríl 2009 í kjölfar úrskurðar Umhverfisráðuneytisins þann 8. apríl 2009, er kveðið á um tíðni og framkvæmd eftirlits með lyktarmengun. Þar kemur fram að loftmengun í og við starfsemina megi ekki vera meiri en komi fram í reglugerð nr. 787/1999, en til að koma í veg fyrir loftmengun eigi lykteyðing að fara fram í þvotta- og þéttiturni. Í lið nr. 4 í starfsleyfisskilyrðum Lýsis hf. er kveðið á um tíðni eftirlits með starfseminni sem kærða ber að framkvæma. Þar segir að kærða beri að viðhafa virkt eftirlit og framkvæma reglubundnar skoðanir, m.a. með því að mæla lykt í lofti og takmarka þannig lyktarmengun frá starfseminni.

Meðal gagna málsins eru skráningar á eftirlitsmælingum kærða með starfsemi Lýsis hf. Þar kemur fram að kærði hafi viðhaft daglegt eftirlit með starfseminni og hafi haft sama starfsmanninn í eftirlitsmælingunum til að tryggja samræmi í mælingum á lykt í lofti í og við starfsemi Lýsis hf. Af þeim gögnum sem kærði hefur lagt fram má sjá að eftirlit kærða með starfseminni felst m.a. í því að mæla lykt í lofti og skrá styrkleika hennar á skalanum frá 0 (engin lykt) og upp í 5 (mikil lykt). Framkvæmd eftirlits er þannig háttað að eftirlitsmaður á vegum kærða mælir og skráir lykt í andrúmslofti á fimm mismunandi stöðum í Þorlákshöfn, skráir veðurfar við eftirlit, magn hráefnis við starfsemina, frágang þess og skráir tíðni kvartana og bætir úr ef kvartanir berast. Þá eru skráðar ástæður kvartana og til hvaða úrbóta hafi verið gripið. Kærði hefur lagt fram skráningar á eftirliti frá 1. maí til 20. október 2009 og má sjá af þeim gögnum að eftirlit hafi verið framkvæmt alla virka daga. Við eftirlit voru sýni tekin, lykt mæld í lofti, kvartanir skráðar og ástæður þeirra auk þess til hvaða aðgerða var gripið til að bæta úr. Af eftirlitsskýrslum kærða má sjá að í miklum meirihluta eru mælingar á lykt skráðar á skalanum 0 (engin lykt). Í fáein skipti var lykt mæld á skalanum 2 (vottur af lykt) og í eitt skipti á framangreindu tímabili var lykt mæld á skalanum 3 (lítil lykt). Engin mæling á lykt mældist á skalanum 4 (greinileg lykt) eða skalanum 5 (mikil lykt). Tíðni kvartana hefur einnig stórlega minnkað vegna lyktar frá starfsemi Lýsis hf. en skráðar kvartanir í maí 2008 voru 16 talsins á móti tveimur kvörtunum í nóvember 2009. Meðal gagna málsins er skýrsla VSÓ ráðgjafar frá júní 2009 á starfsemi Lýsis hf. sem gerð var fyrir sveitarfélagið Ölfuss. Í niðurstöðukafla skýrslunnar kemur fram að lykt í og við starfsemina hafi verið: „einkennandi lykt fyrir afurð. Engin ýldu- eða skemmdarlykt fannst af hráefni eða afurð.“

Af öllu framangreindu er ljóst að kærða ber að viðhafa mengunareftirlit með heitloftsþurrkun fiskafurða og vinnslu fisks og annarra sjávarafurða, sbr. 12. og 14. gr. reglugerðar nr. 786/1999. Samkvæmt starfsleyfisskilyrðum Lýsis hf. ber kærða að viðhafa virkt og reglubundið eftirlit með starfseminni. Af gögnum málsins er ljóst að kærði hefur viðhaft daglegt eftirlit með starfsemi Lýsis hf. í samræmi við endurbætt starfsleyfisskilyrði fyrir starfsemi Lýsis hf. Til að koma í veg fyrir lyktarmengun frá starfseminni mælir starfsmaður á vegum kærða lykt í lofti í og við starfsemina, skráir fjölda kvartana og ástæður þeirra og þær úrbætur sem gripið hefur verið til. Af þeim gögnum sem kærði hefur lagt fram má sjá að lykt í og við starfsemina hefur stórlega minnkað og einnig fjöldi kvartana vegna lyktar frá starfseminni. Af þeim mælingum sem lagðar hafa verið fram má sjá að mælingar hafa verið vel innan þeirra marka sem teljast ásættanleg vegna þeirrar starfsemi sem hér um ræðir, en kærendur hafa ekki lagt fram gögn sem sýna fram á hið gagnstæða. Ber því að fallast á með kærða að eftirlit með starfsemi Lýsis hf. er í fullu samræmi við þann eftirlitsflokk sem reglugerð nr. 786/1999 fellir starfsemi Lýsis hf. undir sem og endurútgefin starfsleyfisskilyrði Lýsis hf. Eru því ekki forsendur til að fallist á með kærendum að kærði hafi vanrækt eftirlit með starfsemi Lýsis hf.

Úrskurðarorð:

Ekki er fallist á með kærendum að kærði hafi vanrækt eftirlitsskyldur sínar með fiskþurrkun Lýsis hf. í Þorlákshöfn.

Date: 9/28/10

jan 09
Love0

5/2010 Úrskurður vegna kæru Íslenska Gámafélagsins ehf., gegn Grímsnes- og Grafningshreppi og Bláskógabyggð varðandi sorphirðufyrirkomulag.

Með

Mál nr. 5/2010.

Úrskurðarnefnd skv. 31. gr. laga nr. 7/1998.

Ár 2010, mánudaginn 13. september, kom nefnd skv. 31. gr. l. nr. 7/1998 saman til fundar á skrifstofu formanns nefndarinnar að Lágmúla 7 í Reykjavík. Mætt voru Steinunn Guðbjartsdóttir, Gunnar Eydal og Guðrún Helga Brynleifsdóttir.

Fyrir var tekið mál nr. 5/2010 Íslenska gámafélagið ehf., Gufunesvegi, Reykjavík, hér eftir nefndur kærandi, gegn Grímsnes- og Grafningshreppi og Bláskógabyggð, Selfossi, hér eftir nefnd kærðu.

Í málinu er kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

I. Aðild kærumáls og kröfur

Með stjórnsýslukæru, dags 4. júní 2010, kærði Jóhann H. Hafsteinsson, hdl. f.h. Íslenska gámafélagsins ehf. únbogason HH hf.  (hér eftir nefndur kærandi) lögmæti 5. gr. samþykkta um meðferð úrgangs sem sveitarfélögin Grímsnes- og Grafningshreppur og Bláskógabyggð (hér eftir nefnd kærðu) settu, frá 21. janúar 2010 um sorphirðufyrirkomulag í Bláskógabyggð og Grímsnes- og Grafningshreppi.

Er gerð sú krafa af hálfu kæranda að áskilnaður 5. gr. samþykktar nr. 36 frá 21. janúar 2010 um meðhöndlun úrgangs í Grímsnes- og Grafningshreppi, sem og samhljóða áskilnaður í 5. gr. samþykktar nr. 37 frá 21. janúar 2010, um meðhöndlun úrgangs í Bláskógabyggð, þess efnis að óski húsráðandi frístundarhúss eftir því að hafa grunneiningu sorpíláta skuli hann gera samkomulag um slíka einingu við þjónustuverktaka, verði lýstir ólögmætir.

Eftirfarandi skjöl hafa verið lögð fram í málinu:

1. Stjórnsýslukæra dags. 4. júní 2010.

2. Athugasemdir kærðu dags. 13. júlí 2010.

3. Athugasemdir kæranda dags. 5. ágúst 2010.

Gagnaöflun telst lokið og er málið tekið til úrskurðar.

II.    Málsmeðferð

Framangreind kæra barst úrskurðarnefnd þann 8. júní 2010.  Kæruheimild er í 39. gr. laga um meðhöndlun úrgangs nr. 55/2003, sbr. 31. gr. laga um hollustuhætti og mengunarvarnir nr. 7/1998.

III. Málsatvik

Í mars 2009 fóru Bláskógabyggð og Grímsnes- og Grafningshreppur í sameiginlegt útboð um sorphirðu í sveitarfélögunum. Á grundvelli útboðsins sömdu sveitarfélögin við Gámaþjónustuna hf. um að annast sorphirðu í sveitarfélögunum og á grundvelli þess samnings voru samþykktir nr. 36 og 37 frá 21. janúar 2010 gefnar út um breytt sorphirðufyrirkomulag á svæðinu. Í hinum nýju samþykktum var sett inn ákvæði 5. gr. sem er þess efnis að eigendum frístundahúsa er gert skylt að semja við Gámaþjónustuna, óski þeir eftir aukinni sorpþjónustu. Í kjölfar kynningar á breyttu sorphirðufyrirkomulagi sendi kærandi erindi til kærðu dags. 4. nóvember 2009 þar sem óskað var eftir skýringum á inntaki 5. gr., þ.e. hverjum væri heimilt að veita eigendum frístundahúsa „aukna þjónustu.“ Forsvarsmenn kæranda voru boðaðir á fund með kærðu þann 16. desember 2009 þar sem tilkynnt var að hið nýja fyrirkomulag sorphreinsunarmála væri þannig háttað að öðrum en Gámaþjónustunni hf. væri ekki heimilt að veita eigendum frístundahúsa „aukna þjónustu.“

Kærandi sendi fulltrúum kærðu erindi þar sem þess var krafist að breyting yrði gerð á nýju fyrirkomulagi sorphirðumála í sveitarfélögunum þar sem það útilokaði kæranda frá því að þjónusta eigendur frístundabyggða. Kæranda barst ekki svar kröfu sinni.

Með stjórnsýslukæru dags. 4. júní 2010 kærði kærandi framangreinda ákvörðun um sorphirðu til úrskurðarnefndar um hollustuhætti og mengunarvarnir.

Kærðu var með bréfi dags. 8. júní 2010 gefinn kostur á að koma að sjónarmiðum sínum varðandi kæruna og bárust þau 13. júlí 2010.

Kæranda var gefinn kostur á að gæta andmælaréttar gagnvart sjónarmiðum kærðu með bréfi dags. 15. júlí 2010 og bárust athugasemdir þann 9. ágúst sl.

IV. Málsástæður og rök kæranda

Kærandi byggir kröfu sína í fyrsta lagi á orðalagi 5. mgr. 4. gr. laga um meðhöndlun úrgangs nr. 55/2003. Þar segir að sveitarstjórn skuli ákveða fyrirkomulag söfnunar  á heimilis- og rekstrarúrgangi í sveitarfélaginu. Þar segir ennfremur að sveitarfélag beri ábyrgð á flutningi heimilisúrgangs til söfnunar- og móttökustöðva og á það einnig að sjá til þess að starfræktar séu móttöku- og söfnunarstöðvar fyrir úrgang. Í 3. ml. 5. mgr. 4. gr. laga nr. 55/2003 segir að sveitarstjórn sé heimilt að setja sveitarfélaginu sérstaka samþykkt þar sem tilgreind eru atriði um meðhöndlun úrgangs umfram það sem kveðið er á um í lögum nr. 55/2003 og reglugerðum settum samkvæmt þeim. Kærandi bendir á að orðalag 3. ml. 5. mgr. 4. gr. laganna kveði á um heimild fyrir kærða til að setja sérstaka samþykkt þar sem heimilt sé að setja skyldur um flokkun á úrgangi og önnur sambærileg atriði. Lagaákvæðið heimili kærðu ekki að setja eins íþyngjandi ákvæði og 5. gr. samþykkta nr. 36 og 37/2010 er.

Kærandi bendir á að kærðu sé skylt að safna heimils- og rekstrarúrgangi skv. 5. mgr. 4. gr. laga nr. 55/2003 og því beri kærða að hafa söfnunar- og móttökustöðvar opnar sem taki við öllum úrgangi sem fellur til í sveitarfélaginu, þar sem söfnun á úrgangi er hluti af meðhöndlun úrgangs, sbr. skilgreiningu í 3. gr. laga nr. 55/2003 og 3. gr. reglugerðar um meðhöndlun úrgangs nr. 737/2003. Ákvæði 5. mgr. 4. gr. laga nr. 55/2003 leggur skyldur á kærðu um að hafa fyrir hendi lausn fyrir alla þá er búa á svæðinu til að losa sig við úrgang, en sé ekki skylt að kveða nánar um hverjum sé heimilt að veita sorphirðuþjónustu.   Kærandi telur að orðalag 4. gr. laga nr. 55/2003 nái aðeins yfir heimilisúrgang en ekki annars konar úrgangs, þ.e. úrgang sem fellur til frá frístundahúsum eða öðrum aðilum. Kærandi vísar til orðalags í skilgreiningu 3. gr. laga nr. 55/2003 á hugtakinu heimilisúrgangur með áherslu á orðið heimili.

Kærandi vísar einnig til 1. mgr. 10. gr. laga nr. 55/2003 og 6. gr. reglugerðar nr. 737/2003 um meðhöndlun úrgangs þar sem komi fram að kærðu sé skylt að hafa starfræktar móttöku- og söfnunarstöðvar fyrir heimilisúrgang sem falli til í sveitarfélaginu. Kærðu ber því skylda til að flytja úrgang og tæma reglulega sorpílát frá heimilum á svæðinu. Kærandi telur því fullljóst að verulegur munur sé á skyldum kærðu annars vegar gagnvart eigendum frístundahúsa og hins vegar eigendum íbúðarhúsa í sveitarfélögunum. Kærandi bendir í því samhengi á orðalag 5. mgr. 4. gr. laga nr. 55/2003 þar sem skýrt sé kveðið á um mismunandi skyldur kærðu í sorphirðumálum. Að mati kæranda felst munurinn í því hvort fyrir hendi sé heimilissorp eða annað sorp, svo sem frá rekstaraðilum eða eigendum frístundahúsa en kærandi telur að 5. mgr. 4. gr. laga nr. 55/2003 leggi aðeins skyldur á kærðu þegar kemur að sorpi frá heimilum. Varðandi heimilisúrgang er kærða skylt að sjá til þess að heimilissorp sé sótt, flokkað, flutt og urðað með fullnægjandi hætti. Kærandi telur að kærðu sé aðeins skylt að sjá til þess að starfræktar séu söfnunar- og móttökustöðvar fyrir annað sorp, t.a.m. sorp frá frístundabyggð. Kærandi telur að kærðu beri að gera afdráttarlausan greinarmun á ráðstöfunum, samþykktum, skipulagi og öðrum aðgerðum varðandi sorp, allt eftir því hvort um sé að ræða heimilissorp eða annað sorp.

Kærandi telur að heimildir kærðu til að setja sérstaka samþykkt um meðhöndlun á sorpi, umfram það sem kveðið er á um í lögum nr. 55/2003 og reglugerðum settum skv. þeim, sé háð takmörkunum eins og 3. ml. 5. mgr. 4. gr. laganna kveður á um. Þar segir að kærða sé heimilt að setja í sérstaka samþykkt ákvæði um flokkun á úrgangi og önnur sambærileg atriði. Kærandi bendir á að 5. gr. samþykkta nr. 36 og nr. 37 frá 21. janúar 2010 um meðhöndlun sorps á svæðinu, sé ekki í samræmi við orðalag 3. ml. 5. mgr. 4. gr. laga nr. 55/2003. Kærandi telur að kærðu sé óheimilt að setja inn ákvæði sem takmarkar sorpþjónustu við einn aðila, það gangi lengra en 4. gr. laga nr. 55/2003 kveði á um. Kærandi telur framangreint einnig vera í andstöðu við lögmætisreglu stjórnsýsluréttar og  ákvæðið því ólögmætt.

Kærandi bendir á að einstaklingum og lögaðilum eigi að vera frjálst að velja sér viðsemjanda svo lengi sem hann hafi tilskilin leyfi til að framkvæma viðkomandi þjónustu en framangreint leiðir af meginreglu samningaréttar um samningsfrelsi. Íhlutun kærðu, sem samþykktir kærðu fela í sér, snerta fjárhagslega hagsmuni kæranda að verulegu leyti, þar sem félaginu eru settar skorður við því að veita ákveðna þjónustu og þannig útilokað af sorphirðumarkaði í frístundabyggðum viðkomandi sveitarfélaga. Þar sem 5. gr. samþykkta nr. 36 og 37 frá 21. janúar 2010 ganga svo langt og án þess að hafa viðhlítandi lagastoð eru þær ólögmætar. Kærandi bendir á að eigendum frístundahúsa sé frjálst að velja þessa svokölluðu „aukna þjónustu“ og bera allan kostnað ef sú þjónusta verði fyrir valinu. Kærandi telur alveg ljóst að ekki sé fyrir hendi lagastoð fyrir kærða að skylda eigendur frístundahúsa til að semja við ákveðinn aðila ef valkvæð þjónusta er valin. Kærandi telur að eðlilegra hefði verið að hafa ákvæði 5. gr. samþykktanna efnislega eins og ákvæði 6. gr. þeirra, en þar segir að heimilt sé að velja hvort viðkomandi semji við Gámaþjónustuna hf., kæranda, eða einhvern annan aðila á sorphirðumarkaði. Þrátt fyrir að um eins þjónustu sé að ræða er eigendum frístundahúsa óheimilt að semja við kæranda um sorphirðu.

Kærandi byggir ennfremur á því að með setningu 5. gr. samþykkta nr. 36 og 37 frá 21. janúar 2010 sé kærði að brjóta gegn atvinnufrelsi kæranda sem á sér stoð í 75. gr. stjórnarskrár lýðveldisins Íslands nr. 33/1944. Kærandi bendir á að skv. framangreindu stjórnarskrárákvæði sé öllum heimilt að stunda þá atvinnu sem þeir kjósa og aðeins sé heimilt að takmarka þann rétt með lagasetningu og aðeins ef almannahagsmunir krefjast þess. Kærandi telur að samþykktir kærðu séu ekki með skýra og afdráttarlausa lagareglu eins og 75. gr. stjórnarskrár Íslands gerir að skilyrði, en lög nr. 55/2003 um meðhöndlun  úrgangs fela ekki í sér heimild til handa kærðu til að skerða atvinnufrelsi kæranda með eins alvarlegum hætti og hér um ræðir.

Kærandi telur því að kærðu hafi farið út fyrir valdheimildir sínar með því að setja áskilnað í 5. gr. samþykkta nr. 36 og 37 frá 21. janúar 2010, þess efnis að öllum eigendum frístundahúsa sé skylt að semja við Gámaþjónustuna hf. um aukna sorpþjónustu. Kærandi telur að umræddur áskilnaður sé ólögmætur og brjóti í bága við rétt kæranda til að veita sorphirðuþjónustu. Kærandi vísar til þeirrar reglu sem viðurkennd sé í íslenskum rétti, að virða beri stjórnvaldsfyrirmæli að vettugi sem skortir lagastoð eða ganga í berhögg við ákvæði settra laga. Samþykktir sem takmarka réttindi kæranda til að veita þjónustu, þrátt fyrir að hafa öll áskilin réttindi til að veita slíka þjónustu, hvar sem er á landinu, eru með ólögmætum hætti að brjóta gegn lögvörðum atvinnurétti kæranda.

Í athugasemdum kæranda kemur fram að öllum málsástæðum í greinargerð kærðu sé hafnað.

Kærandi mótmælir alfarið rökstuðningi kærðu þess efnis að úrgangur frá frístundahúsum teljist til heimilisúrgangs í skilningi laga nr. 55/2003. Kærandi bendir á að „heimilisúrgangur“ sé sérstaklega skilgreindur í 3. gr. laganna og 3. gr. reglugerðar nr. 737/2003 um meðhöndlun úrgangs. Kærandi fellst ekki á þá túlkun kærðu að heimilisúrgangur, eins og hann sé berlega skilgreindur í lögnum, sé samskonar úrgangur og sá sem kemur frá frístundahúsum. Kærandi telur að skilgreining laga nr. 55/2003 á hugtakinu heimilisúrgangur sé til að lesandinn geti glöggvað sig á því hvaða úrgangur komi almennt frá heimilum. Kærandi telur að uppruni úrgangsins skipti máli en lög nr. 55/2003 gera greinarmun á heimilisúrgangi, rekstrarúrgangi og landbúnaðarúrgangi og byggir kærandi framangreint á athugasemdum við einstakar greinar frumvarps er síðar varð að lögum nr. 55/2003. Þar kemur fram í umfjöllun um 3. gr. laganna að úrgangur sé flokkaður, m.a. eftir uppruna í heimilisúrgang, rekstrarúrgang, landbúnaðarúrgang, byggingarúrgang og hreinsunarúrgang. Kærandi telur því, bæði af orðanna hljóðan og skilgreiningu hugtaksins „heimilisúrgangur“, að átt sé við úrgang sem komi frá heimili. Kærandi vísar til þess að heimili sé staður þar sem búið sé að staðaldri en frístundahúsnæði sé á hinn bóginn skv. almennum málskilningi, sumarhús eða samskonar athvarf þar sem einstaklingar dvelja í frístundum sínum, ekki að staðaldri eins og á við um varanleg heimili.

Kærandi ítrekar að kærðu sé skylt að sjá um móttöku, flutning og urðun heimilissorps, sbr. 1. og 2. mgr. 6. gr. reglugerðar nr. 737/2003, en hvað varðar annars konar sorp eins og sorp frá frístundahúsum sé kærðu aðeins skylt að hafa starfræktar móttöku- og söfnunarstöðvar. Framangreint endurspeglast í raunverulegri sorpframkvæmd þar sem eigendum íbúðarhúsa sé skylt að greiða fyrir auka þjónustu en slík þjónusta sé valkvæð fyrir eigendur frístundahúsa. Kærandi vísar einnig til kafla 1.2 í verklýsingu í útboðsgögnum en þar segir að verktaka sé skylt að tæma ílát fyrir sorp við íbúðarhúsnæði í sveitarfélögunum en frístundasvæði geti fengið ílát undir sorp og endurvinnanlegan úrgang. Kærandi telur af framangreindu að kærðu sé ljóst hverjar skyldur hvíli á sveitarfélaginu í sorphirðumálum og að þeim sé óskylt að skipta sér af sorphirðumálum á frístundasvæðum.

Kærandi telur það alveg ljóst að kærðu sé ekki skylt að sjá um reglulega losun og flutning á sorpi frá frístundabyggð eins og skylt sé með heimilisúrgang frá heimilum í sveitarfélaginu ella væri sú þjónusta ekki valkvæð eins og raun ber vitni. Kærandi ítrekar þá skoðun sína að setning samþykkta nr. 36 og 37 frá 21. janúar 2010 séu ólögmætar þar sem þau skortir viðhlítandi lagastoð m.v.t. lögmætisreglu stjórnsýsluréttar.

Kærandi hafnar alfarið þeirri skoðun kærðu að sveitarfélaginu hafi verið heimilt að setja samþykktir nr. 36 og 37 frá 21. janúar 2010 á grundvelli 3. ml. 4. mgr. 5. gr. laga nr. 55/2003 þar sem ákvæðið sæti ekki sérstökum takmörkunum. Kærandi telur þvert á móti að ákvæðið innihaldi takmörkun á því hvað sérstakar samþykktir megi innihalda. Í ákvæðinu segir að heimilt sé að kveða á um skyldu einstaklinga og lögaðila til að flokka úrgang og sambærileg atriði. Að mati kæranda felur 3. ml. 5. mgr. 4. gr. laga nr. 55/2003 ekki í sér heimild fyrir kærða til að setja svo íþyngjandi takamarkanir eins og gert var í 5. gr. samþykktanna sem mál þetta snýst um.

Kærandi vill að lokum benda á að samþykktir kærðu leiði til einokunar á sorphirðumarkaði fyrir frístundahús en einokun sé með öllu óheimil á frjálsum markaði þar sem ríkja skuli  frjálst val um stofnun viðskipta og hvert þeim viðskiptum sé beint hverju sinni.

Kærandi ítrekar að lokum gerðar kröfur.

 V. Málsástæður og rök kærðu

Kærðu krefjast þess að öllum kröfum kæranda verði hafnað.

Kærðu byggja á því að kærðu sé skylt að annast söfnun og alla aðra meðhöndlun á heimilisúrgangi sem falli til innan sveitarfélagsins, sbr. 5. mgr. 4. gr. laga nr. 55/2003. Kærðu sé, samkvæmt lagaákvæðinu, rétt og skylt að ákveða á eigin spýtur með hvaða hætti söfnun heimilis- og rekstrarúrgangs skuli fara fram. Kærðu telja það koma skýrt fram í orðalagi 5. mgr. 4. gr. laga nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs að kærðu sé heimilt að ákveða hvernig heimilisúrgangur sé meðhöndlaður með því að setja sérstakar samþykktir þess efnis, sbr. 3. ml. 5. mgr. 4. gr. laga nr. 55/2003.

Kærðu benda á 1. mgr. 6. gr. reglugerðar nr. 737/2003 um meðhöndlun úrgangs en þar segir að sveitastjórn skuli ákveða fyrirkomulag söfnunar á heimilisúrgangi í sveitarfélaginu. Kærðu telja að samkvæmt ákvæðinu sé kærðu bæði falið vald og ábyrgð til að kveða á um fyrirkomulag söfnunar og flutnings á heimilisúrgangi innan sveitarfélagsins. Kærandi byggir kröfugerð sína á því að úrgangur frá frístundaheimilum sé í eðli sínu sá sami og úrgangur frá frístundabyggð eins og hugtakið sé skilgreint í 3. gr. laga nr. 55/2003. Kærðu eru ósammála þeirri skoðun kæranda að sorp frá frístundahúsum sé annars konar sorp en heimilissorp og lögbundnar skyldur sveitarfélaganna séu þar af leiðandi aðrar hvað varðar úrgang frá frístundabyggð. Kærðu benda á 3. gr. laga nr. 55/2003 þar sem heimilisúrgangur er skilgreindur sem úrgangur frá heimilum, t.d. matarleifar, pappír, pappi, plast, garðúrgangur, gler, timbur, málmar og samskonar leifar frá rekstraraðilum o.þ.h. Kærðu telja alveg ljóst að úrgangur frá frístundabyggð sé í eðli sínu sá sami og heimilisúrgangur. Kærðu telja því að úrgangur sem falli frá frístundahúsi sé heimilisúrgangur í skilningi laga nr. 55/2003 og benda á að hugtökin landbúnaðarúrgangur og sóttmengaður úrgangur séu sérstaklega skilgreind á annan hátt í 3. gr.laga nr. 55/2003 og 3. gr. reglugerðar nr. 737/2003 þar sem um eðlisólíkan úrgang sé að ræða.

Kærðu telja að full lagaheimild hafi verið fyrir setningu og inntaki 5. gr. samþykkta um meðhöndlun úrgangs þar sem kærðu er heimilt að ráða sjálfir fyrirkomulagi á sorphirðu innan sveitarfélagsins á grundvelli 1. mgr. 78. gr. stjórnarskrár lýðveldisins Íslands nr. 33/1944 sem og 7. gr. sveitastjórnarlaga nr. 45/1998. Kærðu telja ennfremur að lagaheimild sé fyrir hendi fyrir setningu samþykkta og hana sé að finna í 4. gr. laga nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs. Kærðu benda á að lagaákvæðið banni ekki kærðu að semja sérstaklega við ákveðinn þjónustuaðila um fyrirkomulag sorphirðumála þar sem heimilt sé að setja í sérstaka samþykkt ákvæði um meðhöndlun á úrgangi sem m.a. eru flutningur, flokkun, geymsla og pökkun úrgangs. Með vísan til þess hafna kærðu þeim málsástæðum kæranda að samþykkt nr. 36 og 37 um meðhöndlun úrgangs frá 21. janúar 2010 hafi skort lagastoð.

Kærðu ítreka kröfur sínar og krefjast þess að öllum kröfum kæranda verði hafnað.

VI.  Álit og niðurstaða úrskurðarnefndar

Ágreiningur málsins er í hnotskurn hvort kærðu hafi verið heimilt að setja íþyngjandi ákvæði í 5. gr. samþykktar um meðferð úrgangs nr. 36 og 37 frá 21. janúar 2010, þess efnis að eigendum frístundahúsa í sveitarfélaginu sé gert að semja við ákveðinn þjónustuverktaka um valkvæða þjónustu fyrir úrgang. Krefst kærandi þess að ákvæðið verði úrskurðað ólögmætt.

Kæruheimild til úrskurðarnefndar um hollustuhætti og mengunarvarnar er að finna í 31. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir sem og 1. mgr. 39. gr. laga nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs. Þar segir að rísi ágreiningur um framkvæmd laganna, reglugerða settra samkvæmt þeim eða samþykkta sveitarfélaga eða ákvarðanir yfirvalda sé heimilt að vísa málinu til úrskurðarnefndar samkvæmt lögum um hollustuhætti og mengunarvarnir.

Lög um meðhöndlun úrgangs nr. 55/2003 hafa það að markmiði að stuðla að því að meðhöndlun úrgangs valdi sem minnstum óæskilegum áhrifum á umhverfið, sbr. 1. gr. laganna. Reglugerð nr. 737/2003 um meðhöndlun úrgangs er sett með stoð í 4. og 5. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir og hefur sama markmið og lög nr. 55/2003. Reglur nr. 36 og 37 frá 21. janúar 2010 um meðhöndlun úrgangs í Grímsnes- og Grafningshreppi og Bláskógabyggð eru settar með stoð í 3. ml. 5. mgr. 4. gr. laga nr. 55/2003, sbr. 25. gr. laga nr. 7/1998, og voru samþykktar af Umhverfisráðuneytinu þann 21. janúar 2010.

Í 4. gr. laga nr. 55/2003 er fjallað um stjórnsýslu sveitarfélaga í tengslum við meðhöndlun á úrgangi sem fellur til innan þeirra. Í 5. mgr. 4. gr. laganna segir að kærðu sé skylt að sjá um söfnun á heimilis- og rekstrarúrgangi í sveitarfélaginu og kveður lagaákvæðið einnig á um að kærðu beri ábyrgð á því að heimilisúrgangur sé fluttur á móttöku- og söfnunarstöðvar fyrir úrgang. Kærðu beri einnig ábyrgð á því að móttöku- og söfnunarstöðvar fyrir úrgang séu opnar. Af framangreindu er ljóst að kærðu er skylt að lögum að sjá um að úrgangur sem fellur til innan sveitarfélaganna sé safnað saman og úrgangurinn fluttur á móttöku- og söfnunarstöðvar fyrir úrgang. Með því að skylda kærða til að sjá um söfnun og flutning úrgangs er komið í veg fyrir að sorp og úrgangur hafi mengandi áhrif á umhverfið. Framangreint er því í samræmi við markmið laga nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs, að úrgangur valdi sem minnstum óæskilegum áhrifum á umhverfið og mengi ekki jarðveg, vatn, loft eða lag. Með því að setja sér verklagsreglur um sorp sem fellur til innan sveitarfélaganna með sérstökum samþykktum nr. 36 og 37/2010 um meðhöndlum úrgangs, voru kærðu að uppfylla þá skyldu sem 5. mgr. 4. gr. laga nr. 55/2003 leggur á kærðu.

Kærandi kveður kærðu ekki hafa verið heimilt að lögum að semja við ákveðinn þjónustuverktaka um meðhöndlun á úrgangi sem fellur til innan sveitarfélagsins og útiloka þar með kæranda frá sorphirðumarkaði. Í athugasemdum með 4. gr. laga nr. 55/2003 er nánar fjallað um heimildir kærðu í þessum efnum, þ.e. hvort kærðu hafi verið heimilt að fela einkaaðila meðferð á úrgangi sem fellur til innan sveitarfélagsins. Í athugasemdunum kemur fram að kærðu sé heimilt að velja þær leiðir sem séu að mati kærðu hagkvæmastar við meðferð á úrgangi og sé heimilt að semja við einkaaðila um meðferð á úrgangi, m.a. um flutning á heimilisúrgangi til söfnunar- og móttökustöðva. Af framangreindu er ljóst að kærðu hafa heimild til að gera samninga við einkaaðila um meðhöndlun á heimilisúrgangi sem fellur til í sveitarfélaginu. Telja verður að frístundahús séu innan marka sveitarfélaga kærðu, og er kærðu því heimilt að velja hvaða leið sé hagkvæmust þegar kemur að meðhöndlun á úrgangi frá frístundabyggð. Kærandi telur að úrgangur frá frístundabyggð sé annars konar úrgangur en heimilisúrgangur eins og hann sé skilgreindur í 3. gr. laga nr. 55/2003 sem matarleifar, pappír, pappi, garðúrgangur o.þ.h. Ekki er unnt að fallast á með kæranda að úrgangur frá frístundabyggð sé annars konar úrgangur en matarleifar, pappír, pappi, og garðúrgangur o.þ.h. úrgangur. Verður að telja að ef það hefði verið vilji löggjafans að greina á milli úrgangs sem fellur frá frístundabyggð og þeim sem fellur til frá heimilum, hefði úrgangur frá frístundabyggð verið sérstaklega skilgreindur í 3. gr. laga nr. 55/2003, þar sem skilgreining á hugtakinu úrgangur í lögunum er mismunandi eftir uppruna og eðli hans.

Kærandi kveður kærðu hafa brotið gegn lögmætisreglu stjórnsýsluréttarins með því að setja íþyngjandi ákvæði í 5. gr. samþykkta nr. 36 og 37/2010 um meðhöndlun úrgangs í sveitarfélögunum Grímsnes- og Grafningshreppi og Bláskógarbyggð. Í 3. ml. 5. mgr. 4. gr. laga nr. 55/2003 er kveðið á um heimild til handa kærðu til að setja sérstaka samþykkt um meðhöndlun úrgangs. Í ákvæðinu er einnig kveðið á um hvað sé heimilt að setja í samþykktina en ekki er kveðið sérstaklega á um hvað sé bannað að setja í slíkar samþykktir, enda hafa sveitarfélög rúmar valdheimildir til að ráða málefnum sínum sjálf en mega ekki ganga þvert á sett lög.  Í 3. ml. 5. mgr. 4. gr. laga nr. 55/2003 segir að samþykktir um meðhöndlun á úrgangi megi kveða á um flokkun úrgangs og annars konar meðhöndlun á úrgangi, sem ekki sé kveðið sérstaklega á um í lögunum. Í 3. gr. laga nr. 55/2003 sé hugtakið meðhöndlun á úrgangi skilgreint sem hvers konar söfnun, geymsla, böggun, flokkun, flutningur, endurnýting, endurnotkun, pökkun og förgun úrgangs. Af framangreindu er ljóst að kærðu er heimilt að setja sérstakar samþykktir um meðhöndlun á úrgangi, n.t.t. um flutning, geymslu, söfnun, pökkun eða förgun úrgangs sem fellur til innan sveitarfélagana. Er því ekki unnt að fallast á að samþykktir kærðu og ákvæði þeirra hafi skort lagastoð þar sem samþykktin á stoð í 4. gr. laga nr. 55/2003 sem og 25. gr. laga nr. 7/1998.

Kærandi taldi einnig að kærðu hefði verið óheimilt að setja íþyngjandi ákvæði í 5. gr. samþykkta nr. 36 og 37/2010 þar sem ákvæðin útiloki kæranda frá sorphirðumarkaði. Kærðu eru sveitarfélög sem almennt er, á grundvelli sjálfsákvörðunarréttar sveitafélaga, játað svigrúm í störfum sínum og ákvarðanatöku í málefnum sem þeim er falið í lögum að annast. Í 1. mgr. 78. gr. stjórnarskrár lýðveldisins Íslands nr. 33/1944 segir að sveitarfélög skuli sjálf ráða málefnum sínum eftir því sem lög ákveða og í 7. gr. laga nr. 45/1998 segir að kærðu sé skylt að annast þau verkefni sem þeim séu falin að lögum. Lög nr. 55/2003 gera kærða skylt að annast alla meðferð á úrgangi sem fellur til innan  sveitarfélaganna og að meðhöndlun hans sé í samræmi við lög nr. 55/2003. Á grundvelli þeirra valdheimilda sem kærðu eru falin í 78. gr. stjórnarskrár Íslands verður að telja að kærðu hafi verið heimilt að ákveða efni og inntak 5. gr. samþykkta um meðferð úrgangs, og verið heimilt að semja við ákveðinn þjónustuverktaka til að annast meðferð á úrgangi á grundvelli 4. gr. laga nr. 55/2003, 7. gr. laga nr. 45/1998 og 1. mgr. 78. gr. stjórnarskrár Íslands.

Af öllu framangreindu er ljóst að kærðu bera lagalega skyldu til að annast alla framkvæmd á sorphirðu sem fellur til innan sveitarfélaganna. Til að framfylgja lagalegri skyldu sinni er kærða heimilt að setja sérstaka samþykkt um meðferð úrgangs á grundvelli 3. ml. 5. mgr. 4. gr. laga nr. 55/2003 og hafa samþykktir nr. 36 og 37/2010 frá 21. janúar 2010 því lagastoð. Hvað varðar efni og inntak 5. gr. samþykkta kærðu um meðhöndlun úrgangs, þá er kærðu heimilt að ákveða efni og inntak samþykkta um meðferð úrgangs og er heimilt að lögum að semja við einkaaðila um meðhöndlun á úrgangi, eftir því hvað er hentugast að mati kærðu hverju sinni. Á grundvelli sjálfsákvörðunarréttar kærðu verður ekki talið að kærðu hafi verið óheimilt að ákveða inntak 5. gr. samþykkta nr. 36 og 37/2010 frá 21. janúar 2010 og hafi með því farið út fyrir valdheimildir sínar. Samþykktirnar og ákvæði 5. gr. þeirra verða ekki talin vera í beinni andstöðu við lög nr. 55/2003. Er því ekki unnt að fallast á kröfur kæranda og ber að fallast á kröfur kærðu.

Hvað varðar þær málsástæður kæranda að ákvæði 5. gr. samþykkta nr. 36/2010 um meðhöndlun á úrgangi í Grímsnes- og Grafningshreppi og 5. gr. samþykktar nr. 37/2010 um meðhöndlun á úrgangi í Bláskógabyggð takmarki aðgang kæranda að sorphirðumarkaði, og þar af leiðandi rétt kæranda til að stunda atvinnustarfsemi sína og ýti undir einokun, þá fellur sú málsástæða í eðli sínu ekki undir úrskurðarvald úrskurðarnefndar um hollustuhætti og mengunarvarnir og verður því ekki fjallað frekar um þær málsástæður.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda.

Date: 9/28/10

jan 09
Love0

3/2010 Úrskurður vegna kæru Torfa Péturssonar gegn Heilbrigðiseftirliti Hafnarfjarðar- og Kópavogssvæðis vegna hundahalds í fjölbýlishúsi.

Með

Mál nr. 3/2010.

Úrskurðarnefnd skv. 31. gr. laga nr. 7/1998.

Ár 2010, mánudaginn 14. júní kom nefnd skv. 31.gr. l. nr. 7/1998 saman til fundar á skrifstofu formanns nefndarinnar að Lágmúla 7 í Reykjavík. Mætt voru Steinunn Guðbjartsdóttir, Gunnar Eydal og Guðrún Helga Brynleifsdóttir.

Fyrir var tekið mál nr. 3/2010 Torfi Pétursson, Kópalind 6, Kópavogi, hér eftir nefndur kærandi, gegn heilbrigðiseftirliti Hafnarfjarðar og Kópavogssvæðis, Garðatorgi 7, Garðabæ, hér eftir nefndur kærði.

Í málinu er kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

I. Aðild kærumáls og kröfur

Með stjórnsýslukæru, dags. 12. apríl 2010, kærði Torfi Péturssonúnbogason HH hf.   (hér eftir nefndur kærandi) ákvörðun heilbrigðiseftirlits Hafnarfjarðar og Kópavogssvæðis, (hér eftir nefnd kærði) frá 8. mars 2010 um synjun á kröfu kæranda þess efnis að hundur yrði fjarlægður úr fjölbýlishúsinu að Kópalind 6 í Kópavogi.

Er gerð sú krafa af hálfu kæranda að eiganda hundsins verði gert að fjarlægja hann úr húsinu án tafar.

Eftirfarandi skjöl hafa verið lögð fram í málinu:

1. Stjórnsýslukæra dags. 12. apríl 2010 ásamt fylgiskjölum.

2. Athugasemdir kærða dags. 4. maí 2010 ásamt fylgiskjölum.

3. Athugasemdir kæranda dags. 14. maí 2010.

Gagnaöflun telst lokið og er málið tekið til úrskurðar.

II. Málsmeðferð

Framangreind kæra barst úrskurðarnefnd 19. apríl 2010.  Kæruheimild er í 31. gr. laga um hollustuhætti og mengunarvarnir nr. 7/1998.

III. Málsatvik

Þann 2. mars 2010 óskaði kærandi eftir því við fulltrúa kærða að hundur sem haldinn var í fjöleignarhúsinu að Kópalind 6 yrði fjarlægður úr húsinu án tafar. Ástæða kröfunnar var lykt sem kærandi kvað berast frá hundinum til annarra íbúa í húsinu í gegnum loftstokk og hræðsla barns kæranda við hundinn. Kærði svaraði kröfu kæranda með bréfi dags. 8. mars 2010 þar sem kröfu kæranda var synjað á þeim forsendum að eigandi hundsins hafi ekki gerst brotlegur við ákvæði laga um hollustuhætti og mengunarvarnir nr. 7/1998 eða ákvæði hundasamþykktar nr. 154/2000.

Með stjórnsýslukæru dags. 12. apríl sl. kærði kærandi framangreinda ákvörðun til úrskurðarnefndarinnar.

Kærða var með bréfi dags. 19. apríl 2010 gefinn kostur á að koma að sjónarmiðum sínum varðandi kæruna og bárust þau 6. maí sl.

Kæranda var gefinn kostur á að gæta andmælaréttar gagnvart sjónarmiðum kærða með bréfi dags. 6. maí 2010 og bárust athugasemdir þann 14. maí 2010.

IV. Málsástæður og rök kæranda

Til stuðnings kæru sinni byggir kærandi á 13. tl. A-liðar 41. gr. laga um fjöleignarhús nr. 26/1994. Kærandi segir að ákvæðið sé skýrt en þar segir að samþykki allra íbúa í fjöleignarhúsi þurfi til að halda hund þegar fyrir hendi er sameiginlegur inngangur, stigagangur eða annað sameiginlegt húsrými í fjöleignarhúsi. Kærandi býr í fjöleignarhúsinu að Kópalind 6 og lýsir eigninni þannig að um sé að ræða fjölbýlishús þar sem fyrir hendi sé sameiginlegt húsrými. Þar sé m.a. sameiginleg hjólageymsla, vagnageymsla, lóð og sameiginleg og ruslageymsla. Kærandi segir að aðkoma hússins sé einnig sameiginleg en kærandi er íbúi á þriðju hæð hússins en eigandi hundsins er eigandi íbúðar á annarri hæð fyrir neðan kæranda. Kærandi telur aðstæður fyrir framan húsið vera þannig að eigandi hundsins þurfi að ganga fram hjá tröppum sem liggja upp að íbúð kæranda til að komast inn í sína íbúð. Kærandi bendir á að eigandi hundsins hafi ekki aflað samþykkis annarra eigenda hússins áður en hundurinn var fenginn og skráður.  Kærandi fór því fram á við kærða að hundurinn yrði fjarlægður þar sem lög segja að samþykki allra þurfi að liggja fyrir en barn hans er mjög hrætt við hundinn og þorir ekki að nálgast húsið ef hundurinn er úti. Kærandi mótmælir þeirri túlkun kærða í bréfi dags. 8. mars sl. að aðstæður fyrir framan húsið séu þannig að ekki þurfi að afla samþykkis allra eigenda hússins. Kærandi getur með engu móti fallist á framangreint sjónarmið kærða. Kærandi ítrekar í kæru sinni að aðstæður við eignina að Kópalind 6 séu þannig að sameiginleg húsrými séu fyrir hendi og því þurfi eigandi hundsins að afla samþykkis allra eigenda til að halda hundinn.

Kærandi telur það engu breyta í því sambandi að hundurinn hafi sótt hundanámskeið og sé skráður hjá kærða. Framangreint breyti engu um hræðslu barnsins. Kærandi telur  hræðslu barns við hund vega þyngra en heimild til að halda hund. Kærandi krefst þess að eiganda hundsins verði gert að fjarlægja hundinn án tafar þar sem ekki liggi fyrir samþykki allra íbúa hússins.

Í andmælum kæranda er afstöðu kærða þess efnis að ekki þurfi að afla samþykkis allra íbúa fjöleignarhússins mótmælt. Kærandi telur einnig að greinargerð kærða innihaldi rangfærslur og sé þar að auki óraunhæf miðað við þær aðstæður sem eru fyrir hendi í málinu. Kærandi hafnar því alfarið að inngangur hjá eiganda hundsins sé sérinngangur og hann aðgreindur frá öðrum hlutum hússins. Kærandi ítrekar að svæðið fyrir framan húsið sé sameiginlegt svæði sem allir íbúar hússins gangi um hvort sem þeir eru á leið sinni út í bíl eða annað. Kærandi bendir einnig á að eigandi hundsins sé eigandi bílskúrs við eignina og þurfi því óhjákvæmilega að ganga með hundinn yfir sameiginlega rýmið á leið sinni út í bíl. Þá bendir kærandi sérstaklega á að fyrir hendi sé stigi sem sé sameiginlegur og liggi niður í garð hússins. Þennan stiga noti allir íbúar hússins á leið sinni niður í garð, sjoppu, leikskóla eða róló sem er þar fyrir neðan húsið. Kærandi telur því alveg ljóst að eigendur hundsins gangi með hundinn í gegnum sameiginlegt rými hvort sem það er á leið sinni út í sjoppu, út í bíl eða niður í sameiginlegan garð. Kærandi bendir á að stéttin fyrir framan húsið sé lítil eða rétt um 1,92 fermetrar og nálægðin sé því mikil. Kærandi telur því fullljóst að inngangur eiganda hundsins sé ekki aðgreindur frá öðrum svæðum hússins eins og kærði heldur fram í greinargerð sinni. Kærandi fellst ekki á það sjónarmið kærða að við skráningu hunda eigi frekar að skilyrða skráningarleyfi á þann hátt að banna veru þeirra á sameiginlegum rýmum, en að banna hundahald á grundvelli 13. tl. 41. gr. laga nr. 26/1994. Kærandi telur óhjákvæmilegt, eins og aðstæður eru fyrir utan húsið, að íbúar þess og hundurinn hittist á sameiginlegum svæðum, ef eigendur hundsins ætla sér á annað borð út með hundinn. Kærandi telur að sjónarmið kærða sem rakin eru í greinargerð hans lýsi vanþekkingu kærða á lóðarskipulagi við húsið sem kærandi telur ámælisvert, þar sem kærði er bæði leyfisveitandi og umsagnaraðili í málinu.

Kærandi vill ennfremur mótmæla því sjónarmiði kærða að 13. tl. 41. gr. laga nr. 26/1994 hafi verið settur til að fyrirbyggja óþægindi vegna dýraofnæmis. Kærandi bendir á að hræðsla barns við hund hafi í för með sér mikil óþægindi eins og dýraofnæmi. Kærandi ítrekar því kröfu sína og telur ljóst að afla þurfi samþykkis allra íbúa hússins til að halda hundinn. Það komi skýrt fram í 4. gr. hundasamþykktar nr. 154/2000 og 13. tl. A-liðar 41. gr. laga nr. 24/1996, þar sem fyrir hendi sé sameiginlegt rými og sameiginlegir snertifletir við húsið.

Að lokum vill kærandi gera athugasemdir við þá umfjöllun í greinargerð kærða að niðurstaða málsins skipti miklu máli fyrir eiganda hundsins og að hann hafi einstaklegra og verulegra hagsmuna að gæta af úrlausn málsins. Kærandi telur það ekki samrýmast góðum og vönduðum stjórnsýsluháttum að kærði vísi á svo eindregin hátt til sérhagsmuna annars málsaðila. Kærandi ítrekar að báðir aðilar hafi jafn mikla hagsmuni að gæta af úrlausn málsins og að niðurstaða þess skipti alla málsaðila miklu máli.

V. Málsástæður og rök kærða

Kærði vill í fyrsta lagi benda á að úrslit málsins kunni að valda eiganda hundsins miklu máli og að hann hafi einstaklegra og verulegra hagsmuna að gæta af úrlausn þess. Af þeim sökum eigi hann rétt á því að fá aðild að málinu í skilningi stjórnsýsluréttar. Kærði telur mat á slíku vera á valdi úrskurðarnefndarinnar.

Kærði bendir á að reglur um hundahald í lögsagnarumdæmi sveitarfélags Álftaness, Garðabæjar, Hafnarfjarðar og Kópavogsbæjar séu í hundasamþykkt nr. 154/2000 frá 3. mars 2000 en hún var birt í B deild Stjórnartíðinda. Samþykktin var sett með heimild í 25. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir með síðari breytingum. Kærði bendir á að samkvæmt samþykktinni sé hundahald í umdæminu takmarkað en ekki bannað. Til að mega halda hund verður viðkomandi að fá hann skráðan en skráningarleyfi er bundið ákveðnum skilyrðum sem nánar eru listuð upp í 4. gr. hundasamþykktarinnar. Kærði bendir á að sú afstaða sé viðhöfð við skráningu hunda í umdæminu að gæta þurfi varúðar þegar heimild til hundahalds er takmörkuð á grundvelli 13. tl. A-liðar 41. gr. laga um fjöleignarhús nr. 26/1994 þegar fyrir hendi séu séreignarhlutar. Kærði bendir á að við Kópalind 6 séu ákveðin rými sameiginleg, t.d. rusla- og vagnageymsla, en inngangur inn í íbúð eiganda hundsins er sérinngangur. Að mati kærða er inngangurinn vel aðgreindur frá öðrum inngöngum hússins og t.d. er enginn annar inngangur við íbúð eiganda hundsins. Íbúð kæranda sé beint fyrir ofan íbúð hundaeigandans en þangað upp eru tröppur sem aðeins kærandi notar.

Kærði bendir á að tilgangurinn með 13. tl. A-liðar 41. gr. fjöleignarhúsakaupalaganna hafi verið til að vernda einstaklinga með astma og/eða dýraofnæmi. Töluliðurinn hafi við setningu laganna ekki verið í frumvarpi því er varð að lögum. Honum hafi verið bætt inn með breytingartillögu félagsmálanefndar í þeim tilvikum þegar eigendur íbúða eru í sama húsrými. Kærði telur að ekki megi túlka ákvæðið það þröngt að það banni dýrahald í fjöleignarhúsum þegar sameiginlegt húsrými er utandyra og þegar fyrir hendi eru séreignarhlutar sem eru aðgreindir frá öðrum inngöngum eða stigagöngum. Að mati kærða eru aðstæður í máli þessu líkari því að um nærliggjandi lóðir sé að ræða frekar en að aðstæður séu þannig að fyrir hendi sé sameiginlegur inngangur í fjöleignarhúsi. Kærandi telur að við túlkun á ákvæði 13. tl 41. gr. laga nr. 26/1994 verði að beita markmiðsskýringu, þ.e. notast við markmið og vilja löggjafans. Er það mat kærða að um óeðlilega formfasta lagatúlkun sé að ræða þegar samþykki allra er áskilið sem deila hvers konar sameiginlegum rýmum með eiganda dýrs. Kærði telur að upptalning lagaákvæðisins sé til marks um að samþykki þurfi að afla frá þeim sem gætu þurft að sæta því að hundur væri staddur á sameignarrýmum eins og geymslum. Það er mat kærða að frekar eigi að skilyrða leyfi til að halda hund á þann veg að hundur sé bannaður á þess konar sameignarrýmum frekar en að banna hundahald, sé yfir höfuð talin ástæða til að óttast að íbúar og hundur hittist fyrir í rusla- eða hjólageymslum.

Kærði bendir á að samkvæmt hundasamþykkt nr. 154/2000 sé hundahald í umdæminu ekki bannað heldur er það takmarkað þannig að skylt er að skrá hunda og við skráningu er miðað við tiltekin hlutlæg viðmið, t.d. að hundur sé skráður, ormahreinsaður og örmerktur, sbr. 4. gr. samþykktarinnar. Kærði telur mál þetta og mál nefndarinnar nr. 7/2008 frá 16. desember 2008 ekki vera sambærileg. Í máli nr. 7/2008 hafði sveitarfélag synjað um skráningu á hundi en í því máli sem nú er til meðferðar liggur fyrir að hundurinn fékk skráningu frá kærða án athugasemda, en þar að auki bárust engar athugasemdir við skráningarinnar í tæpt ár eða þar til bréf kæranda barst kærða. Þá bendir kærði einnig á að hundasamþykkt nr. 154/2000 fyrir Bessastaðahrepp, Garðabæ, Hafnarfjörð og Kópavog sé ekki efnislega samhljóða hundasamþykkt Reykjavíkurborgar sem deilt var um í máli nr. 7/2008.

Að lokum vill kærði einnig benda á að þar sem málið varði aðeins deilur um ákvarðanatökur innan fjöleignarhúss en ekki reglur sem binda staðbundin stjórnvöld í málefnum, sem þeim hefur með lögum verið falið vald til að ráðstafa, sé rétt að ágreiningurinn sé leystur milli eigenda fjöleignarhússins fyrir kærunefnd fjöleignarhúsamála eða fyrir almennum dómstólum.

VI.  Álit og niðurstaða úrskurðarnefndar

Kæruheimild til úrskurðarnefndar um hollustuhætti og mengunarvarnir er að finna í 31. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir. Í 1. mgr. 31. gr. laganna segir að rísi ágreiningur um framkvæmd laganna, reglugerða settra samkvæmt þeim, heilbrigðissamþykkta sveitarfélaga eða um ákvarðanir yfirvalda, er heimilt að vísa málinu til úrskuðarnefndar um hollustuhætti og mengunarvarnir. Í tilvitnuðu ákvæði kemur fram að heimilt sé að skjóta ágreiningi til úrskurðarnefndarinnar er varðar samþykktir sveitarfélaga og ákvarðanir þeirra. Í málinu er ágreiningur um ákvörðun yfirvalds og samþykkt sveitarfélags. Samkvæmt tilvitnuðu lagaákvæði er heimilt að vísa ágreiningi um framangreint til úrskurðarnefndar um hollustuhætti og mengunarvarnir. Með vísan til þess er ekki unnt að fallast á kröfu kærða um frávísun málsins frá úrskurðarnefnd.

Í greinargerð kærða kemur fram það álit kærða að eigandi hundsins eigi að eiga aðild að málinu á þeim forsendum að hann hafi einstakra og verulegra hagsmuna að gæta af úrlausn málsins. Í máli þessu er deilt um ákvörðun kærða sem beint var til kæranda sem er síðan kærð til úrskurðarnefndar. Réttarsambandið í máli þessu er því á milli kærða og kæranda en ekki eiganda hundsins.

Ágreiningur í máli þessu varðar 13. tl. A-liðar 1. mgr. 41. gr. laga um fjöleignarhús nr. 26/1994 og ákvæði samþykktar um hundahald á Álftanesi, í Garðabæ, Hafnarfirði og Kópavogi nr. 154/2000 frá 3. mars 2000.

Í fyrri málslið 13. tl. 41. gr. laga um fjöleignarhús kemur fram að samþykki allra þurfi til þegar ákvörðun er tekin um hvort halda megi hund í fjöleignarhúsi. Í seinni málslið 13. tl. 41. gr. sömu laga kemur fram undantekning frá framangreindri meginreglu. Ef hús skiptist í aðgreinda hluta, nægir samþykki þeirra eigenda sem hafa sameiginlegan inngang, stigagang eða annað sameiginlegt húsrými. Af framangreindu er ljóst að meginreglan er sú að samþykki allra eigenda verður að liggja fyrir til að halda megi hund í fjöleignarhúsi, þar sem fyrir hendi er sameiginlegur inngangur og/eða stigagangur. Af gögnum málsins er ljóst að í fjöleignarhúsinu að Kópalind 6 er ekki hefðbundinn sameiginlegur inngangur eða stigagangur eins og er í stærri fjöleignarhúsum, heldur hefur hver eigandi hússins sérinngang að íbúð sinni. Fyrir hendi eru tröppur sem kærandi notar einn til að komast að íbúð sinni. Af framangreindu er ljóst að ekki er fyrir hendi sameiginlegur inngangur eða stigagangur sem þyrfti a.m.k. að afla samþykkis frá til að halda hund. Eigandi hundsins þarf ekki að fara með hann upp sameiginlegan stiga, í gegnum sameiginlegan inngang eða inn í sameign. Er því ljóst að aðeins kemur til skoðunar hvort fyrir hendi sé „annað sameiginlegt húsrými“ eins og segir í niðurlagi 13. tl. A-liðar 1. mgr. 41. gr. laga um fjöleignarhús. Að teknu tilliti til markmiðs og tilgangs laganna verður að túlka orðalagið „sameiginlegt húsrými“ þannig að rýmið verði að vera þannig í eðli sínu að ofnæmisvaldar geti borist frá dýri til annarra íbúa, þ.e. að rýmið sé innandyra, á sömu hæð eða inni í sameign eignar. Rýmið fyrir utan Kópalind 6 er utandyra.  Þar sem markmið 13. tl. 41. gr. laganna var að koma í veg fyrir ofnæmisóþægindi sem ekki á hér við. Er því ljóst að ekki er fyrir hendi sameiginlegt húsrými í skilningi 13. tl. 41. gr. laga nr. 26/1994 sem verður til þess að samþykki allra eigenda sé áskilið til að halda hundinn.

Kemur þá til skoðunar hvort hundurinn hafi sýnt af sér hegðun sem telst ógnandi eða óviðeigandi eða af honum sé óþrifnaður. Í hundasamþykkt nr. 154/2000 og reglugerð nr. 941/2002 um hollustuhætti er kveðið á um meginskyldu hundaeigenda að gæta þess að hundur valdi ekki óþægindum, óþrifnaði eða að hann raski ró manna með stöðugu eða ítrekuðu gelti eða ýlfri, sbr. 10. gr. hundasamþykktar nr. 154/2000 og 56. gr. reglugerðar nr. 941/2002. Í málinu eru engin gögn sem sýna fram á að hundurinn valdi óþægindum með stöðugu eða ítrekuðu gelti eða ýlfri, eða að af honum sé óþrifnaður. Verður því ekki talið að hundurinn valdi óþægindum sem eru umfram það sem venjulegt og eðlilegt er með hliðsjón af reglum um nábýlisrétt. Fyrir liggur að barn kæranda er hrætt við hundinn en sú hræðsla verður ekki rakin til háttsemi eða hegðunar hundsins eða eiganda hans. Þá verður einnig að hafa í huga að hundahald er ekki bannað í umdæminu sem hér um ræðir, heldur aðeins takmarkað með ákveðnum skilyrðum hundasamþykktar nr. 154/2000, sem eigandi hundsins hefur uppfyllt. Þá hafa engin ákvæði hundasamþykktar nr. 154/2000 eða reglugerðarákvæði verið brotin og er því ekki tilefni til að fjarlægja hundinn.

Með vísan til alls framangreinds er ljóst að í fjöleignarhúsinu að Kópalind 6 í Kópavogi háttar þannig til að íbúar hússins eru með sérinngang. Ekki er fyrir hendi sameiginlegur inngangur, stigagangur eða annað sameiginlegt húsrými í skilningi 13. tl. A-liðar 41. gr. laga nr. 26/1994 um fjöleignarhús. Ekki er fallist á það sjónarmið kæranda að stéttin fyrir utan fjöleignarhúsið sé sameiginlegt húsrými í skilningi 13. tl. sömu laga með hliðsjón af markmiði og tilgangi lagasetningarinnar. Þá liggja engin gögn fyrir í málinu sem sýna fram á að hræðsla barnsins við hundinn megi rekja til hegðunar hans eða að hundurinn hafi sýnt af sér ógnandi háttsemi í eða við húsið. Þá hafa engar kvartanir borist vegna óþrifnaðar frá hundinum. Eru því ekki fyrir hendi ítrekuð eða alvarleg brot á hundasamþykkt nr. 154/2000 þannig að kærði afturkalli skráningu hundsins eða að eiganda hans sé gert að fjarlægja hundinn í samræmi við 14. gr. hundasamþykktarinnar. Með framangreint í huga ber að staðfesta ákvörðun kærða frá 8. mars 2010 og synja kröfu kæranda um að hundurinn verði fjarlægður án tafar.

Úrskurðarorð:

Ákvörðun kærða frá 8. mars 2010 er staðfest.

Date: 6/22/10

jan 09
Love0

4/2010 Úrskurður vegna kæru Þóris J. Einarssonar gegn Umhverfisstofnun vegna útgáfu starfsleyfis fyrir losunarstað á Hólmsheiði.

Með

Mál nr. 4/2010.

Úrskurðarnefnd skv. 31. gr. laga nr. 7/1998.

Ár 2010, þriðjudaginn 14. september, kom nefnd skv. 31. gr. l. nr. 7/1998 saman til fundar á skrifstofu formanns nefndarinnar að Lágmúla 7 í Reykjavík. Mætt voru Steinunn Guðbjartsdóttir, Gísli Gíslason og Guðrún Helga Brynleifsdóttir.

Fyrir var tekið mál nr. 4/2010 Þórir J. Einarsson, Skaftahlíð 38, Reykjavík, hér eftir nefndur kærandi, gegn Umhverfisstofnun, Suðurlandsbraut 24, Reykjavík, hér eftir nefndur kærði. Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur tafist vegna anna og sumarleyfis nefndarmanna.

Í málinu er kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

I. Aðild kærumáls og kröfur

Með stjórnsýslukæru, dags 5. janúar 2010, kærði Þórir J. Einarsson únbogason HH hf.   (hér eftir nefndur kærandi) ákvörðun Umhverfisstofnunar, (hér eftir nefnd kærði) frá 20. nóvember 2009 þess efnis að hafna því að gefa út starfsleyfi fyrir losunarstað Reykjavíkurborgar á Hólmsheiði. Úrskurðarnefnd um hollustuhætti og mengunarvarnir fékk kæruna áframsenda frá Umhverfisráðuneyti með bréfi dags. 3. mars 2010 á grundvelli 2. mgr. 7. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Í fjarveru Gunnars Eydal tók Gísli Gíslason, varamaður, sæti í nefndinni við meðferð og úrskurð í kærumáli þessu.

Kærandi gerir eftirfarandi kröfur:

1. Að ákvörðun kærða frá 20. nóvember 2009 verði felld úr gildi og kærða verði gert að stöðva urðun á Hólmsheiði þar sem gilt starfsleyfi skortir.

2. Að urðunarstaðnum „losunarstaðnum“ fyrir jarðveg, sagður á Hólmsheiði verði lokað vegna þess að hann hafi ekki tilskilið starfsleyfi og þ.a.l. hafi og engin auglýsing verið birt hvorki í B-deild Stjórnartíðinda né annars staðar.

3. Að ákvörðun Umhverfisstofnunar frá 20. nóvember 2009, sem felst í því að stofnunin hafnar því að það sé hennar skylda að gefa út starfsleyfi, verði felld úr gildi.

4. Að ákvörðun Umhverfisstofnunar þess efnis að starfsemin sé endurnýting (recovery) og að það sé á verksviði heilbrigðisnefndar Reykjavíkur að gefa út starfsleyfi verði felld úr gildi.

5. Að ákvörðun Umhverfisstofnunar um að það sé heilbrigðisnefndar Reykjavíkur að gefa út starfsleyfi vegna endurnýtingar verði felld úr gildi.

6. Að ákvörðun Umhverfisstofnunar frá 20. nóvember 2009 um að orðið „landmótun“ skýri umrætt starfsleyfi og starfssemi sagt á Hólmsheiði.

7. Að ákvörðun Umhverfisstofnunar frá 20. nóvember 2009, er tekur til þess að meðhöndlun á garðúrgangi og öðru rusli teljist ekki endurvinnsla, verði felld úr gildi.

8. Þess er krafist að starfsemin verði stöðvuð meðan mál þetta er til meðferðar.

Eftirfarandi skjöl hafa verið lögð fram í málinu:

1. Stjórnsýslukæra dags. 5. janúar 2010 ásamt fylgiskjölum.

2. Athugasemdir kærða dags. 18. maí 2010 ásamt fylgiskjölum.

3. Athugasemdir kæranda dags. 1. júní 2010.

4. Bréf kæranda dags. 30. ágúst 2010

Gagnaöflun telst lokið og er málið tekið til úrskurðar.

II.    Málsmeðferð

Framangreind kæra barst úrskurðarnefnd 29. mars 2010. Kæruheimild er í 31. gr. laga um hollustuhætti og mengunarvarnir nr. 7/1998.

III. Málsatvik

Kærandi er eigandi að jarðspildu í Reynisvatnslandi í Reykjavík sem er staðsett í um 70 metra fjarlægð frá jaðri starfseminnar sem deilt er um. Kærandi hefur í lengri tíma verið í samskiptum við yfirvöld vegna starfseminnar og þar á meðal verið í samskiptum við kærða. Kærandi ritaði kærða bréf þann 6. ágúst og 3. október 2009 og sendi tölvupóstskeyti þann 29. október og 16. nóvember sama ár og krafðist þess að starfseminni á Hólmsheiði/Reynisvatnsheiði verði hætt. Kærði svaraði kæranda með bréfi þann 22. september og þann 20. nóvember 2009 þar sem kröfum kæranda var hafnað en kærði taldi sér óskylt að gefa út starfsleyfi fyrir starfseminni á Hólmsheiði sem hér er deilt um.

Með stjórnsýslukæru dags. 5. janúar 2010 kærði kærandi þá ákvörðun til Umhverfisráðherra en Umhverfisráðuneytið áframsendi kæruna til úrskurðarnefndar um hollustuhætti og mengunarvarnir með bréfi dags. 3. mars 2010.

Kærða var send kæran ásamt fylgiskjölum með bréfi dags. 29. mars og gefinn kostur á að koma sjónarmiðum sínum á framfæri. Með bréfi dags. 14. maí 2010 var framangreint ítrekað og bárust sjónarmið kærða þann 18. maí 2010.

Kæranda var gefinn kostur á því að gæta andmælaréttar gagnvart sjónarmiðum kærða með bréfi dags. 21. maí 2010 og bárust athugasemdir þann 1. júní sl.

IV. Málsástæður og rök kæranda

Kærandi telur í fyrsta lagi að starfsemin sem hér um ræðir sé urðunarstaður en ekki losunarstaður og að starfsemin sé í raun staðsett í Reynisvatnslandi á Reynisvatnsheiði en ekki á Hólmsheiði. Kærandi telur að umgengni í og við urðunarstaðinn sé þannig að sér blöskri og telur að kærða beri að gefa út starfsleyfi fyrir urðunarstaðnum. Kærandi kveður enga auglýsingu á starfsleyfi eða starfsleyfistillögum hafa farið fram eins og reglugerð gerir skylt og einnig að ekkert mat á umhverfisáhrifum hafi verið framkvæmt áður en leyfið var gefið út og það staðfest. Kærandi segir kærða notast við blekkingar og útúrsnúninga til að þurfa ekki að verða við kröfu kæranda. Kærandi kveður að kærði vísi málinu til annarra stofnana aðeins til að koma sér hjá ákvarðanatöku og þannig verða við kröfu kæranda.

Kærandi segir að kærði notist við orðið „landmótun“, sem er að finna í reglugerð nr. 737/2003 um meðhöndlun úrgangs, aðeins vegna þess að hugtakið hentar málstað kærða vel og þannig sé hægt að halda áfram að moka upp úrgangi og koma fyrir á svæðinu á Reynisvatnsheiði. Kærandi telur einnig ekkert samhengi vera í málatilbúnaði kærða þar sem kærði telur leyfi vera fyrir hendi til landmótunar á Hólmsheiði á þeim forsendum að þar sé verið að endurnýta úrgang og vísar í því sambandi til 3. gr. reglugerðar nr. 737/2003 um meðhöndlun úrgangs þar sem orðið „landmótun“ er hluti af endurnýtingu úrgangs.

Kærandi telur lög og reglugerðir varðandi urðunarstaðinn vera mjög óskýr og að erfitt sé fyrir almenna borgara að átta sig á þeim. Kærandi telur að kærði sé að koma að orðum og orðasamböndum sem sé ekki að finna í lögum og reglum um meðhöndlun úrgangs og villa þannig um fyrir kæranda. Nefnir kærandi sem dæmi orðin: Landmótun, jarðvegsfylling, losun ómengaðs úrgangs o.fl. og kveðst kærandi hafa lent á villigötum vegna þessa orðavals kærða á urðun og urðunarstað fyrir óvirkan úrgang.

Kærandi telur að mikil breyting hafi orðið á landslagi á austurheiðum vegna starfseminnar og telur hana vera algerlega ónauðsynlega og getur ekki fallist á að heimilt sé að halda henni áfram, þar sem fyrir hendi sé landmótun. Kærandi er því ósammála og telur starfsemina á Hólmsheiði vera haugsetningu jarðvegs sem getur haft í för með sér mengun. Kærandi telur alveg ljóst að um sé að ræða urðunarstað sem þar er starfræktur án starfsleyfis, en kærandi telur staðsetningu hans vera í andstöðu við reglur um nábýlisrétt, óþægindamörk og andmælarétt. Kærandi bendir á að við starfsemina séu sumarhús skammt undan og að staðsetning starfseminnar valdi íbúum þeirra miklum óþægindum.

Kærandi telur að lög hafi verið virt að vettugi við undirbúning og ákvarðanatöku vegna starfseminnar. Kærandi bendir á í þessu sambandi að úrskurðarnefnd í skipulags- og byggingarmálum hafi í júlí 2008 fellt úr gildi úrskurð þar sem ákvörðun borgarráðs frá árinu 2007 um að samþykkja deiliskipulag fyrir hluta Hólmsheiðar vegna stækkunar á urðunarstað fyrir óvirkan úrgang var felld úr gildi. Kærandi telur að úrskurðurinn feli það í sér að ekkert deiliskipulag sé í gildi og því sé aðalskipulag fyrir árin 2001-2004 í gildi. Aðalskipulagið gerir ráð fyrir skóglendi á því svæði sem starfsemin á Reynisvatnsheiði er. Þrátt fyrir að ekki sé fyrir hendi skipulag eða starfsleyfi fyrir urðunarstaðinn sé enn verið að flytja þangað óvirkan úrgang, garðúrgang og gamalt hey í bland við annað rusl og sé þessu rutt yfir hvað sem er. Kærandi kveðst ítrekað hafa gert athugasemdir þar um en þær engu skilað. Kærandi bendir ennfremur á að á svæðinu sem starfsemin er staðsett sé skógur, varpsvæði rjúpna og mófugla sem sé í hættu vegna starfseminnar og því þurfi að vera starfsleyfi fyrir hendi. Kærandi telur að stöðva eigi starfsemina þar sem ekki sé fyrir hendi gilt starfsleyfi fyrir starfsemina á Reynisvatnsheiði.

Í andmælum kæranda ítrekar kærandi fyrri kröfur sínar. Kærandi bendir einnig á að hann hafi ítrekað sent erindi sitt til fjölmargra stjórnvalda og ekki fengið nein viðbrögð eða svör. Þvert á móti hafi hann nú fengið tilkynningu frá starfsmanni Umhverfisráðuneytisins þess efnis að kæran hafi verið framsend til úrskurðarnefndar um hollustuhætti og mengunarvarnir, að hans mati án lögboðinna skýringa og um það bil tveimur mánuðum eftir að kæran var send til ráðuneytisins.

Kærandi ítrekar fyrri afstöðu sína þess efnis að kærða sé skylt að gefa út starfsleyfi fyrir urðunarstaðinn á Reynisvatnsheiði og vísar til 7. gr. reglugerðar nr. 785/1999 og fylgiskjals nr. 1 við reglugerðina. Þá telur kærandi einnig að eftirlit með starfseminni sé á herðum kærða. Þá telur kærandi að skv. XI. kafla sömu reglugerðar nr. 785/1999 skuli auglýsa starfsleyfi á fullnægjandi hátt og veita fresti til að koma að athugasemdum. Hvorugt hafi verið gert. Kærandi telur að starfsleyfisskilyrði heilbrigðisnefndar Reykjavíkur fyrir losunarstað Reykjavíkurborgar á Hólmsheiði frá 30. apríl 2008 sé vinnuplagg en ekki útgefið starfsleyfi. Kærandi vill ennfremur benda á að úrgangi hafi verið komið fyrir á urðunarstaðnum í níu ár án þess að starfsleyfi hafi verið fyrr hendi og að ekkert hafi verið aðhafst af kærða eða öðrum stjórnvöldum. Kærandi telur að stöðva eigi starfsemina á Reynisvatnsheiði þar sem ekki sé fyrir hendi auglýstar starfsleyfistillögur, starfsleyfi og framkvæmdarleyfi.

Kærandi telur að greinargerð kærða lúti að því að gæta hagsmuna umhverfisráðherra og Reykjavíkurborgar og að greinargerðin sé liður í að aðstoða Reykjavíkurborg við að losa úrgang á Hólmsheiði undir þeim formerkjum að um sé að ræða losun á ómenguðum jarðvegi, í milljónum tonna, til nauðsynlegrar landmótunar. Kærandi getur ekki fallist á að það fjall af jarðvegi sem nú er kominn á svæðið fái að standa óhreyft um ókomin ár vegna landmótunar. Kærandi telur það alveg ljóst að uppmokstur jarðvegsefna sé úrgangur en ekki landmótun. Þá bendir kærandi á að kærði hafi ekki útskýrt hvað landmótun er. Kærandi telur að lög nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs gildi um urðunarstaðinn, en þar er ekki að finna orðið landmótun. Kærandi telur að kærði sé í greinargerð sinni að fara í gegn lagaákvæðum og reglugerðarákvæðum og taki upp í greinargerðinni það sem henti en sleppi öðru eða slíti úr samhengi. Kærandi telur það vera sorglegt að kærði firri sig ábyrgð, þrátt fyrir ítrekuð mótmæli kæranda og annarra bæði í sjónvarpi og í blaðagreinum.

Kærandi ítrekar að lokum það sjónarmið sitt að kærða sé skylt að gefa út starfsleyfi fyrir móttökustöðvar og urðunarstaði skv. fylgiskjal nr. 1 við reglugerð nr. 785/1999 um meðhöndlun úrgangs. Kærandi krefst þess að farið sé eftir lögum og reglugerðum sem gilda um urðunarstaðinn.

V. Málsástæður og rök kærða

Kærði byggir á því að samkvæmt 1. mgr. 3. gr. laga nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs er úrgangur skilgreindur sem hvers kyns efni eða hlutir sem framleiðandi úrgangs, eða sá sem hefur úrgang í vörslu sinni, ákveður að losa sig við á tiltekinn hátt og skráður er á lista í reglugerð um úrgang, sbr. 20. gr. sömu laga. Með vísan til þessa lítur kærði svo á að efnin sem losuð eru á Hólmsheiði séu úrgangur og um hann gildi lög og reglur sem varða úrgang og meðhöndlun úrgangs. Kærði bendir á að í verkahring hans sé að gefa út starfsleyfi fyrir móttökustöðvar úrgangs, en undir móttökustöðvar falla flokkunarstöðvar og förgunarstaðir og er nánar skilgreind í 3. gr. laga nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs. Móttökustöð tekur á móti úrgangi til geymslu eða til lengri eða skemmri tíma, til umhleðslu, flokkunar eða annarrar meðhöndlunar, sbr. 1. mgr. 3. gr. sömu laga. Kærði bendir á að förgunarstaður er staður þar sem úrgangi er fargað en þar undir falla urðunarstaðir og brennslustöðvar, sbr. 1. mgr. 3. gr. laga nr. 55/2003. Urðunarstaður er staður þar sem tekið er við úrgangi þar sem honum er fargað eða hann geymdur til lengri tíma, sbr. 1. mgr. 3. gr. sömu laga. Kærði telur að starfsemin sem hér um ræðir sé ekki móttökustöð og þ.a.l. ekki flokkunarstöð, urðunarstöð eða brennslustöð, þar sem úrgangurinn á Hólmsheiði er ekki urðaður heldur endurnýttur til landmótunar. Kærði vill í því sambandi benda á að nýting á tilteknum úrgangstegundum eins og óvirkum úrgangi til landmótunar sé viðurkennd meðhöndlun á úrgangi og tíðkist hér á landi.

Kærði bendir á að samkvæmt 2. mgr. 5. gr. laga nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs sé skýrlega kveðið á um skyldu heilbrigðisnefndar til að veita starfsleyfi til söfnunarstöðva og annars konar starfsemi þar sem úrgangur er meðhöndlaður. Kærði telur starfsemina á Hólmsheiði vera söfnunarstöð en ekki móttökustöð. Söfnunarstöð er því annars konar starfsemi sem 2. mgr. 5. gr. laga nr. 55/2003 vísar til. Af því leiðir að heilbrigðisnefnd Reykjavíkur er starfsleyfisskyld fyrir starfsemina á Hólmsheiði. Kærði telur ekki þörf á aðgerðum vegna starfseminnar, þar sem hún er með gilt starfsleyfi útgefið af heilbrigðisnefnd Reykjavíkur. Kærði fór á vettvang 22. október 2009 og var starfsemin i samræmi við ákvæði starfsleyfis að því frátöldu að plast hafði farið með jarðvegi og stóð upp úr. Beindi kærði þeim athugasemdum til eftirlitsaðila með svæðinu og fór fram á úrbætur. Annars hefur eftirlit verið athugasemdalaust. Kærði kveðst ekki hafa upplýsingar um það hvernig staðið var að útgáfu starfsleyfisins og getur því ekki lagt mat á  það hvort ákvæðum laga nr. 7/1998 eða nr. 55/2003 eða ákvæðum reglugerða hafi verið fylgt eftir við útgáfu starfsleyfisins.

VI.  Álit og niðurstaða úrskurðarnefndar

Í máli þessu er deilt um skyldu kærða til að gefa út starfsleyfi fyrir losunarstað  Reykjavíkurborgar á Hólmsheiði. Kærandi hefur sett fram kröfu í sjö liðum þess efnis að ákvörðun kærða frá 20. nóvember 2009 verði felld úr gildi og kærða gert skylt að gefa út starfsleyfi fyrir starfsemina á Hólmsheiði.

Kæruheimild vegna málsins er að finna í 39. gr. laga nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs, sbr. 31. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir. Í 31. gr. laga nr. 7/1998 segir að ágreiningur er varðar framkvæmd laganna og reglugerða settra samkvæmt þeim eða um ákvarðanir yfirvalda er heimilt að vísa til úrskurðarnefndar um hollustuhætti og mengunarvarnir.

Meðhöndlun úrgangs skal vera háttað þannig að hún sé í samræmi við lög og reglugerðir um meðhöndlun úrgangs og skal samkvæmt þeim beita aðferðum sem ekki hafa skaðleg áhrif á umhverfið. Í samræmi við framangreint er starfsleyfisskylda fyrir hendi fyrir allan atvinnurekstur sem getur haft í för með sér mengun, sbr. 6. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir og 7. gr. reglugerðar nr. 785/1999. Starfsleyfisskyldum atvinnurekstri er samkvæmt tilvitnuðum lögum og reglugerð skipt í tvennt. Annars vegar er atvinnurekstur sem kærði vinnur starfsleyfi fyrir og hefur eftirlit með og hins vegar atvinnurekstur sem heilbrigðisnefndir sveitarfélaga vinna starfsleyfi fyrir og hafa eftirlit með. Kærða ber að annast starfsemi sem Hollustuvernd ríkisins, nú Umhverfisstofnun, sbr. lög nr. 90/2002 um Umhverfisstofnun er falið skv. lögum og reglugerðum. Í 2. mgr. 1. gr. þeirra laga kemur fram að kærða er skylt að annast starfsemi sem Hollustuvernd ríkisins er falin samkvæmt lögum nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir. Í 1. mgr. 6. gr. laga nr. 7/1998 er fjallað um starfsleyfi sem kærða er skylt að gefa út vegna atvinnureksturs sem getur haft í för með sér mengun. Í ákvæðinu kemur fram að starfsleyfisskylda kærða er bundin við atvinnurekstur sem talinn er upp í viðauka nr. I með lögunum. Í 2. mgr. 6. gr. sömu laga kemur skýrt fram að ef atvinnureksturinn er ekki talinn upp í fylgiskjali nr. I við lögin, sé það í verkahring heilbrigðisnefnda að gefa út starfsleyfi fyrir viðkomandi atvinnurekstur, sbr. viðauki nr. III. við lög nr. 7/1998. Reglugerð nr. 785/1999 er með eins skiptingu, sbr. 7. og 8. gr. reglugerðarinnar en þar segir að kærða sé skylt að gefa út starfsleyfi sem er að finna i viðauka nr. I við reglugerðina, en heilbrigðisnefnd þeim sem talin eru upp í viðauka nr. II við reglugerðina.

Í fylgiskjali nr. I með lögum nr. 7/1998 sem var birt í Stjórnartíðindum A-deild árið 1998 á bls. 35 er að finna lista yfir atvinnurekstur sem kærða er skylt að gefa út starfsleyfi fyrir, en hann er einnig að finna í viðauka nr. I við reglugerð nr. 785/1999. Í fylgiskjali nr. I með lögum nr. 7/1998 og viðauka nr. I við reglugerð nr. 785/1999 kemur fram að kærða er skylt að gefa út starfsleyfi þegar fyrir hendi er meðferð á úrgangi hjá móttökustöð sveitarfélaga, flokkunarmiðstöð, urðunarstöð og sorpbrennslustöð. Skilgreiningar á framangreindum móttökustöðvum er að finna í 3. gr. reglugerða nr. 785/1999 og 737/2003 um meðhöndlun úrgangs sem og lögum nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs. Þar er flokkunarmiðstöð skilgreind sem staður þar sem tekið er við úrgangi og honum safnað saman kerfisbundið til flokkunar, til endurnýtingar og/eða förgunar. Urðunarstaður er skilgreindur sem staður þar sem tekið er við úrgangi til förgunar á eða í landi, þar á meðal urðunarstaður fyrir eigin úrgang og varanlegur staður þar sem úrgangur er geymdur til lengri tíma. Brennslustöð er skilgreind í 3. gr. laga nr. 55/2003 sem hvers kyns tækjabúnaður sem notaður er til að brenna úrgang, hvort sem hitinn sem myndast við brennsluna er nýttur eða ekki. Af framangreindu er ljóst að kærða er skylt að veita starfsleyfi fyrir atvinnurekstur ef starfsemin er móttökustöð, flokkunarstöð, urðunarstöð eða brennslustöð og meðhöndlar úrgang sem getur haft í för með sér mengun. Álitaefni er uppi í málinu hvort starfsemin á Hólmsheiði sem hér er til umfjöllunar falli undir starfsleyfisskyldan rekstur sem kærða er skylt að veita starfsleyfi fyrir.  Starfsemin á Hólmsheiði er með starfsleyfi, starfsleyfisskilyrði og almenn starfsleyfisskilyrði fyrir atvinnurekstur sem getur haft í för með sér mengun. Starfsleyfið er gefið út af Framkvæmda- og eignasviði Reykjavíkurborgar og nær yfir losun jarðvegs og til landmótunar á Hólmsheiði. Almennu og sértæku starfsleyfisskilyrðin fyrir losunarstaðinn á Hólmsheiði kveða á um að aðeins er heimilt að taka á móti ómenguðum jarðvegi og garðúrgangi, nánar tiltekið uppgröfnum ómenguðum jarðvegi sem fjarlægja þarf af byggingarsvæðum, grjóti, möl, sandi, mold og leir, gróðurhulu, grasi, matjurtar- og blómaleifum, mosa og kjarri en aðeins ef þau eru hluti af jarðvegi sem er grafinn upp. Í skilyrðunum er sérstaklega tekið fram að óheimilt er að losa nokkuð annað en það sem þar er sérstaklega talið upp þá er tekið fram að heildarmagn sem heimilt er að losa á svæðinu séu 3,7 milljón rúmmetrar á hverju tímabili en þá er einnig tiltekið í starfsleyfisskilyrðunum að Umhverfis- og samgöngusvið Reykjavíkurborgar hafi eftirlit með starfseminni. Þann 18. júní 2010 var farið á staðinn og aðstæður kannaðar. Sú könnun leiddi í ljós að svæðið er í samræmi við framangreind starfsleyfisskilyrði. Svæðið var afgirt með hliði og þar er þjappaður jarðvegur sem samanstendur aðallega af mold og smásteinum. Ekki var annar úrgangur fyrir hendi og ekki voru haugar á svæðinu heldur var svæðið slétt og jafnað niður. Af framangreindu, auk starfsleyfis og starfsleyfisskilyrða, er ljóst að starfsemin á Hólmsheiði er eðlisólík þeirri starfsemi sem fer fram á móttökustöð, flokkunarmiðstöð, urðunarstað og sorpbrennslustöð. Þar er tekið við sorpi og úrgangi á borð við heimilisúrgang, hjólbarða, málma, plast, pappa, gler o.fl. og það flokkað, baggað, urðað eða brennt. Sem dæmi um atvinnurekstur sem kærða er skylt að veita starfsleyfi fyrir er Sorpa í Gufunesi sem er móttöku-, flokkunar- og böggunarstöð fyrir úrgang og sorpurðun á Álfsnesi. Úrgangur sem heimilt er að losa á móttökustöð er í eðli sínu þannig að það hefur mengandi áhrif á umhverfið en á  Hólmsheiði er losaður ómengaður jarðvegur og garðúrgangur og hann endurnýttur til landmótunar. Framangreint hefur ekki í för með sér mengandi áhrif á umhverfið. Lög nr. 55/2003 og 7/1998 kveða á um að annars konar starfsemi en móttökustöð, flokkunarstöð, urðunarstaður og brennslustöð er starfsleyfisskyld hjá heilbrigðisnefnd, sbr. 2. mgr. 5. gr. laga nr. 55/2003 og 2. mgr. 6. gr. laga nr. 7/1998 eins og er fyrir hendi á Hólmsheiði. Af framangreindu er ljóst að kærða er óskylt að veita starfseminni á Hólmsheiði starfsleyfi.

Í kæru kemur fram að starfsleyfið sem gefið var út fyrir losunarstaðinn á Hólmsheiði sé ekki gilt, þar sem það var ekki auglýst eins og XI. kafli reglugerðar nr. 785/1999 kveður á um. Þar kemur fram í 24. gr. að útgefandi starfsleyfis skuli auglýsa á tryggan hátt í dagblaði eða staðarblaði ef við á að starfsleyfistillaga sé komin fram, hvers efnis hún sé og hvar hún liggi frammi. Einnig eigi að tilgreina frest til að gera athugasemdir við tillöguna sem skv. 2. mgr. 24. gr. reglugerðarinnar er 4-8 vikur. Í auglýsingu nr. 852/2000 um lista yfir mengandi starfsemi þar sem ekki er krafist ítarlegrar starfsleyfisgerðar kemur fram að við endurvinnslu úrgangs er ekki krafist ítarlegrar starfsleyfisgerðar. Er því ekki fallist á þá kröfu kæranda að starfsleyfi fyrir losunarstaðinn sé ógilt enda kærða óskylt að auglýsa starfsleyfið í samræmi við XI. kafla reglugerðar nr. 785/1999.

Í kæru kemur einnig fram að eftirlit með svæðinu sé verulega ábótavant. Af gögnum málsins er ljóst að eftirlit hefur verið haft með starfseminni af eftirlitsaðila sem er heilbrigðisnefnd Reykjavíkur. Af gögnum málsins má sjá að eftirlit hefur verið viðhaft á svæðinu og hafa sýnatökur verið framkvæmdar á svæðinu. Sýna eftirlitsskýrslur fram á að starfsemin sé í samræmi við gildandi starfsleyfi. Kærandi hefur ekki lagt fram gögn sem styðja framangreinda fullyrðingu hans um ábótavant eftirlit. Verður því ekki fjallað frekar um þann þátt kærunnar.

Af öllu framangreindu er ljóst að kærða er skylt að gefa út starfsleyfi fyrir atvinnurekstur sem meðhöndlar úrgang ef starfsemin er móttökustöð, flokkunarstöð, urðunarstöð eða brennslustöð og starfsemin hefur í för með sér mengun. Annars konar starfsemi er starfsleyfisskyld af heilbrigðisnefnd, sbr. 2. mgr. 5. gr. laga nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs og 2. mgr. 6. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir. Starfsemin sem um er deilt í málinu er ekki móttökustöð fyrir sorp og úrgang sem hefur í för með sér mengun, heldur losunarstaður fyrir ómengaðan jarðveg og gróðurúrgang sem er nýttur til landmótunar en óheimilt er að losa nokkuð annað á staðnum. Starfsemin hefur því ekki mengandi áhrif á umhverfið og er annars konar starfsemi í skilningi 2. mgr. 5. gr. laga nr. 55/2003 og 2. mgr. 6. gr. laga nr. 7/1998 sem heilbrigðisnefnd veitir starfsleyfi fyrir. Kærða er því óskylt að gefa út starfsleyfi fyrir losunarstaðinn á Hólmsheiði. Þá liggur fyrir af gögnum málsins að losunarstaðurinn er með gilt starfsleyfi sem og almenn og sértæk starfsleyfisskilyrði útgefið af heilbrigðisnefnd. Þar sem starfsemin er í samræmi við gilt starfsleyfi og starfsleyfisskilyrði, með hliðsjón af eðli starfseminnar og öllu framangreindu eru ekki forsendur til að fallast á kröfur kæranda.

Ber því að staðfesta ákvörðun kærða.

 Úrskurðarorð: 

Ákvörðun kærða frá 20. nóvember 2009 er staðfest.

Date: 9/28/10

jan 09
Love0

2/2010 Úrskurður vegna kæru Marel Food Systems hf., gegn Umhverfisstofnun vegna um skylduaðildar að skilakerfi framleiðenda og innflytjenda raf- og rafeindatækja.

Með

Mál nr. 2/2010.

Úrskurðarnefnd skv. 31. gr. laga nr. 7/1998.

Ár 2010, mánudaginn 14. júní kom nefnd skv. 31.gr. l. nr. 7/1998 saman til fundar á skrifstofu formanns nefndarinnar að Lágmúla 7 í Reykjavík. Mætt voru Steinunn Guðbjartsdóttir, Gunnar Eydal og Guðrún Helga Brynleifsdóttir.

Fyrir var tekið mál nr. 1/2010 Marel Food Systems hf., nú Marel hf., Austurhrauni 9, 210 Garðabæ,  hér eftir nefndur kærandi, gegn Umhverfisstofnun, Suðurlandsbraut 24, Reykjavík, hér eftir nefndur kærði.

Í málinu er kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

I. Aðild kærumáls og kröfur

Með stjórnsýslukæru, dags. 1. febrúar 2010, kærði Árni Sigurjónsson, hdl. f.h. Marel Food Systems hf.únbogason HH hf.   (hér eftir nefndur kærandi) ákvörðun Umhverfisstofnunar, (hér eftir nefnd kærði) frá 30. október 2009 um skyldu kæranda til að eiga aðild að skilakerfi framleiðenda og innflytjenda raf- og rafeindatækja í samræmi við 22. gr. laga nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs. Er aðallega gerð sú krafa af hálfu kæranda að framangreind ákvörðun kærða verði felld úr gildi en til vara að ákvörðunin verði ógild.

Eftirfarandi skjöl hafa verið lögð fram í málinu:

1. Stjórnsýslukæra dags. 1. febrúar 2010 ásamt fylgiskjölum.

2. Athugasemdir kærða dags. 9. mars 2010 ásamt fylgiskjölum.

3. Athugasemdir kæranda dags. 14. apríl 2010.

Gagnaöflun telst lokið og er málið tekið til úrskurðar.

II.    Málsmeðferð

Framangreind kæra barst úrskurðarnefnd 10. febrúar 2010.  Kæruheimild er í 31. gr. laga um hollustuhætti og mengunarvarnir nr. 7/1998.

III. Málsatvik

Í desember 2008 sendi kærði fyrirspurn til kæranda þess efnis hvort kærandi flytti inn til landsins eða framleiddi raf- og rafeindatæki sem féllu undir viðauka I. við lög nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs. Tilkynnti kærði að ef svo væri þyrfti kærandi að eiga aðild að skilakerfi, sameiginlegu kerfi eða reka eigið skilakerfi a.m.k 15 dögum áður en varan, sem fellur undir I. viðauka laganna, er markaðssett hér á landi. Kærandi svaraði kærða með bréfi þann 13. janúar 2009 á þá leið að starfsemi kæranda félli utan þeirra vara sem væru skráningarskyldar skv. 22. gr. laga um meðhöndlun úrgangs nr. 55/2003 og þyrfti því ekki að eiga aðild að eða setja á laggirnar sérstakt skilakerfi. Kærði féllst ekki á þau sjónarmið kæranda og vakti athygli á því með bréfi dags. 12. mars 2009 að kærandi flytti inn vörur sem féllu undir viðauka I. við lög nr. 55/2003 og væri skylt að eiga aðild að skilakerfi skv. 22. gr. laga nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs. Kærandi svaraði bréfi kærða þann 18. mars 2009 þar sem kærandi upplýsti kærða um að þær vörur sem kærði vísaði til væru íhlutir sem væru undanþegnir skráningarskyldu sbr. vöruflokk nr. 6 í viðauka I. við lög 55/2003. Í framhaldinu funduðu aðilar þar sem m.a. var farið yfir rafeindaframleiðslu kæranda. Kæranda barst svo bréf frá kærða dags. 30. október 2009 þar sem kæranda er tilkynnt sú ákvörðun kærða að honum sé skylt að reka á eigin kostnað skilakerfi eða gerast aðili að sameiginlegu skilakerfi framleiðenda og innflytjenda raf- og rafeindatækja, sbr. 22. gr. laga nr. 55/2003. Kærandi kærði framangreinda ákvörðun kærða til úrskurðarnefndar um hollustuhætti og mengunarvarnir með kæru dags. 1. febrúar 2010.

IV. Málsástæður og rök kæranda

Kærandi bendir á, til stuðnings kæru sinni, orðalag 22. gr. laga nr. 55/2003 að þar sé ekki að finna skilgreiningu á þeim vörum sem falla undir viðauka I við lögin, heldur sé aðeins að finna upptalningu á tíu yfirflokkum. Þar er einungis að finna rýra upptalningu á eðli þeirra vara sem falla undir viðaukann við lögin. Viðaukinn telji aðeins upp yfirflokka og erfitt sé að átta sig á því hvaða vörur falli þar undir. Kærandi bendir á að í reglugerð nr. 1104/2008 um raf- og rafeindaúrgang, sbr. tilskipun nr. 2002/96/EB sé að finna mun ítarlegri upptalningu á því hvers konar vörur falli undir viðauka I. við lög 55/2003, sbr. viðauki B við reglugerðina. Kærandi kveður kærða aðallega vísa til flokka nr. 3 og nr. 9 í viðauka I. við lög nr. 55/2003 í samskiptum sínum við kæranda. Kærandi telur að fyrir hendi sé misskilningur af hálfu kærða sem kærandi hefur reynt að leiðrétta, m.a. með því að funda með kærða í apríl 2009. Kærandi leggur mikla áherslu á að umhverfisvernd skipti meginmáli í framleiðslu hans og því megi ekki skilja efni kærunnar á þann veg að kærandi sé að koma sér undan lögbundnum skyldum sínum í þeim efnum. Kærandi telur staðreynd málsins hins vegar vera að hann framleiði föst tæki til iðnaðar sem eru sérstaklega undanþegin skráningarskyldu skv. undantekningarflokki nr. 6 í viðauka I við lög nr. 55/2003. Kærandi bendir jafnframt á að ekki sé að finna skilgreiningu á því í lögum um meðhöndlun úrgangs hvað eru föst tæki til iðnaðar. Kærandi telur eðlilegt að við mat á því hvað séu föst tæki til iðnaðar, sem falla undir undanþáguflokk laganna, sé  tekið tillit til þess að með föstum tækjum til iðnaðar kunni að finnast íhlutir sem falli undir undanþágu laganna annars falli engin framleiðandi undir þá undanþágu sem skýrt er kveðið á um í framangreindri réttarheimild.

Kærandi vísar sérstaklega til þess að félagið framleiði ekki tæki á sviði upplýsingatækni- og fjarskiptabúnaðar sem falla undir flokk nr. 3 í viðauka I. við lög 55/2003. Kærandi fær ekki séð hvernig tiltekin tollskráningarnúmer verða þess valdandi að þau teljist falla undir ákvæði laga nr. 55/2003 um skilakerfi. Kærandi vísar til ákvörðunar kærða þar sem sérstaklega er fjallað um vogir og stillibúnað sem falla undir flokk nr. 9 við viðauka I. við lög nr. 55/2003. Kærandi bendir á að félagið framleiði ekki vogir eða stillibúnað fyrir heimili eða rannsóknarstofur heldur eingöngu í tengslum við tæki til matvælaframleiðslu.

Ógildingarkrafa kæranda er rökstudd á þá leið að hann telur ákvörðun kærða ekki nægilega rökstudda eða upplýsta. Þá hafi kærði ekki tekið tillit til þeirra sjónarmiða og röksemda sem kærandi hefur haft uppi frá upphafi máls þessa. Kærandi telur framangreint andstætt 10. og 22. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Kærandi taldi sig hafa upplýst kærða á fundi sem haldinn var þann 1. apríl 2009 með fullnægjandi hætti og taldi málið niður fallið þar sem ekkert hafði heyrst frá kærða í um hálft ár áður en ákvörðunin var birt fyrir kæranda þann 30. október 2009.  Kærandi telur ákvörðun kærða einnig matskennda og því hafi þurft að taka sérstaklega til skoðunar 11. gr. stjórnsýslulaga og ólögfestar meginreglur stjórnsýsluréttarins, að matskenndar ákvarðanir verða að vera byggðar á málefnalegum sjónarmiðum sem beitt er á forsvaranlegan hátt. Á grundvelli framangreinds telur kærandi ákvörðun kærða frá 30. október 2009 vera byggða á misskilningi um eðli þeirra rafeindatækja sem framleidd eru af félaginu. Kærandi framleiðir föst tæki til iðnaðar sem falla undir undanþáguflokk nr. 6 í viðauka I. við lög nr. 55/2003. Því beri að fella ákvörðun kærða úr gildi. Verði ekki fallist á aðalkröfu kæranda krefst kærandi þess til vara að ákvörðun kærða verði ógild þar sem hún sé matskennd, illa upplýst og órökstudd sem sé í andstöðu við ákvæði stjórnsýslulaga.

Í athugasemdum kæranda við greinargerð kærða vill kærandi ítreka þá skoðun sína að ákvörðun kærða sé andstæð grundvallarreglum stjórnsýsluréttarins. Ákvörðunin hafi ekki verið skýr að efni til og henni ekki beint að réttum aðila máls. Kærandi telur að ef einhver vafi er fyrir hendi skuli skýra þann vafa málsaðila í hag. Til stuðnings framangreindu vísar kærandi til álits umboðsmanns Alþingis nr. 4315 frá árinu 2005. Kærandi telur ákvörðun kærða ekki nægilega upplýsta áður en hún var tekin og því ekki í samræmi við 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Kærandi telur einnig að kærði hafi ekki gætt að framangreindum meginreglum og ákvæðum stjórnsýslulaga við undirbúning ákvörðunar frá 30. október 2009. Ákvörðuninni hafi verið beint að röngum aðila, þ.e. að Marel hf. en ekki Marel ehf. þrátt fyrir ábendingar um það. Ábyrgð á slíkum mistökum hlýtur að liggja hjá viðkomandi stjórnvaldi fremur en kæranda.

Að lokum telur kærandi það skjóta skökku við að kærði telji kæranda ekki réttan aðila til að kæra ákvörðun kærða á þeim forsendum að henni var ekki beint að kæranda heldur dótturfélagi í eigu kæranda, Marel ehf. sem nú heitir Marel Iceland ehf. Kærandi bendir á að kæran sé í fullu samræmi við þær leiðbeiningar sem kærði gaf kæranda í bréfi sínu til hans þann 30. október 2009. Kærandi telur því frávísunarkröfu kærða afar mótsagnarkennda.

Varðandi ógildingarkröfu kæranda ítrekar kærandi þá skoðun sína að kærði hafi ekki fylgt ákvæði 9. gr. stjórnsýslulaga um málshraða við meðferð málsins. Kærandi bendir á að kærði hafi viðurkennt seinagang málsins í greinargerð sinni til nefndarinnar. Kærandi telur því ljóst að málið hafi ekki verið upplýst nægilega vel og kærði ekki í stakk búinn til að upplýsa málið á fullnægjandi máta áður en ákvörðunin var er tekin. Kærandi telur að vandleg skoðun þurfi að fara fram áður en kæranda er gert skylt að reka eigið skilakerfi. Kærandi getur ekki fallist á þá túlkun kærða að tollanúmer vöru leiði sjálfkrafa til þess að kæranda sé skylt að eiga aðild að skilakerfi. Þá telur kærandi að ákvörðun kærða sé byggð á mati kærða og vísar í því sambandi til orðalags í greinargerð kærða. Kærandi bendir á að meiri kröfur séu gerðar til matskenndra ákvarðana stjórnvalda en lögbundinna athafna þeirra.

Kærandi ítrekar að félagið skilji ekki þá túlkun kærða að fella framleiðslulínu kæranda undir flokk nr. 1 í viðauka I. við lög nr. 55/2003 en ekki undanþáguflokk nr. 6. í viðauka I. við lögin. Kærandi hefur frá upphafi haldið fram þeirri skoðun sinni að það sé einmitt sá flokkur sem framleiðsla þessi tilheyri. Kærandi telur það fjarri að félagið framleiði tæki sem notuð eru til eldunar, heldur er félagið í fararbroddi í framleiðslu margvíslegra stórra tækja fyrir matvælaiðnaðinn. Kærandi vísar í þessu samhengi til greinargerðar kærða en þar segir kærði að íhlutir stórra fastra tækja til iðnaðar þurfi ekki endilega að leiða sjálfkrafa til þess að framleiðandi eða innflytjandi þurfi að gerast aðilar að skilakerfi. Hins vegar segir að sá flokkur sé undanþáguflokkur sem lúti þröngri lögskýringu. Kærandi telur vandséð á hvaða forsendum slík lögskýring fer fram.

Kærandi vísar að öðru leyti til kæru sinnar og framlögð gögn í málinu og ítrekar þær kröfur sem þar koma fram.

V. Málsástæður og rök kærða

Kærði telur aðallega að vísa beri frá kæru kæranda, Marel Food Systems hf., þar sem ákvörðun kærða var ekki beint að Marel Food Systems hf. heldur Marel ehf.

Verði ekki fallist á frávísunarkröfu kærða bendir kærði til nýlegra breytinga á lögum nr. 55/2003. Breytingin hafði í för með sér að aukin ábyrgð var lögð á framleiðendur og innflytjendur raf- og rafeindatækja og á rafeindaúrgangi. Frá og með 1. janúar 2009 bera framleiðendur og innflytjendur raf- og rafeindatækja ábyrgð á þess konar tækjum sem framleidd eru hér á landi eða flutt inn hingað til lands og falla undir viðauka I. í lögum nr. 55/2003. Kærði kveður breytinguna vera tilkomna vegna innleiðingar á tilskipun Evrópuráðsins og Ráðsins nr. 2002/96/EB um raf- og refeindaúrgang og tilskipun Evrópuráðsins nr. 2003/108/EB um breytingar á tilskipun nr. 2002/96/EB. Markmið tilskipunar Evrópuráðsins er að draga úr rafeindaúrgangi, endurnýtingu og endurnotkun á slíkum úrgangi og vinna að aukinni umhverfisvitund þeirra sem koma að vörunni á lífsferli hennar.

Kærði byggir ákvörðun sína á skilgreiningu í 3. gr. laga nr. 55/2003. Þar segir að framleiðandi eða innflytjandi raf- eða rafeindatækis sé sá sem selur raf- og rafeindatæki undir eigin vörumerki, sem endurselur raf- og rafeindatæki undir eigin vörumerki sem aðrir birgjar framleiða, eða flytur raf- og rafeindatæki inn eða út úr landinu í atvinnuskyni. Samkvæmt 28. gr. laga nr. 55/2003 skal stýrinefnd raf- og rafeindatækjaúrgangs tilkynna til kærða ef nefndin telur framleiðanda eða innflytjanda raf- og rafeindatækis sem fellur undir viðauka I. við lög nr. 55/2003 án þess að vera aðili að skilakerfi skv. 22. gr. sömu laga. Kærði fékk tilkynningu frá stýrinefnd þann 19. desember 2008 þess efnis að kærandi væri ekki aðili að skilakerfi sem lögin gera að skilyrði. Kærði sendi kæranda bréf þann 22. desember 2008 þar sem kæranda var gefinn kostur á því að tjá sig um hvort það framleiddi eða flytti inn raf- og rafeindatæki. Kærði áréttar að bréfið var fyrir mistök stílað á Marel hf. en átti að berast til Marel ehf. Kærandi svaraði bréfi kærða þann 13. janúar 2009 f.h. Marel ehf. þar sem kærandi taldi sig framleiða vörur sem féllu utan við viðauka I. við lög nr. 55/2003.

Við undirbúning ákvörðunar kærða var óskað eftir upplýsingum frá Tollstjóra um innflutning á raf- og rafeindatækjum kæranda hér á landi. Þá skoðaði kærði einnig allan innflutning kæranda árið 2009. Kærði telur að framangreind rannsókn hafi staðreynt að tilkynning stýrinefndarinnar væri á rökum reist og kæranda sé skylt að skrá sig í skilakerfi framleiðanda og innflytjanda skv. 1. mgr. 27. gr. laga nr. 55/2003. Þá fóru fulltrúar kærða á fund með kæranda í apríl 2009 þar sem framleiðsla kæranda var skoðuð. Kærði áréttar að eftir þann fund var fulltrúum kæranda tilkynnt að kærði myndi halda áfram að kanna málið og taka endanlega ákvörðun í framhaldinu. Kærði vill benda á að ástæða seinkunar við ákvörðunartöku í málinu hafi verið vegna stærðar málaflokksins hjá kærða. Kærði bendir á að til meðferðar hjá kærða á sama tíma og mál kæranda voru um 1500 lögaðilar og aðeins tveir fulltrúar kærða sem sjá um þennan málaflokk. Því hafi ekki verið unnt að taka endanlega ákvörðun fyrr en í október 2009.

Kærði byggir ákvörðun sína einnig á túlkun laganna hver sé innflytjandi eða framleiðandi raf- og rafeindatækja, sbr. 3. gr. laga nr. 55/2003. Kærandi byggir einnig á 1. mgr. 22. gr. laga nr. 55/2003 en þar segir að framleiðandi og innflytjandi raf- og rafeindatækja beri ábyrgð á þeim raf- og rafeindatækjum sem framleidd eru hér á landi eða flutt inn og falla undir viðauka I. við lög nr. 55/2003. Kærði telur að framleiðendur og innflytjendur eigi að uppfylla lagalegar skyldur sínar með því að reka eigin skilakerfi eða eiga aðild að sameiginlegu skilakerfi fleiri framleiðenda og innflytjenda skv. 22. gr. laga nr. 55/2003. Kærði telur að kærandi sé innflytjandi og framleiðandi raf- og rafeindatækja í skilningi 3. gr. laga nr. 55/2003 og að kærandi flytji inn raf- og rafeindatæki til landsins í atvinnuskyni og falli þar af leiðandi undir lið iii. í 3. gr. laganna. Því beri kæranda að eiga aðild að skilakerfi innflytjanda og framleiðanda raf- og rafeindatækja, sbr. 22. gr. laga nr. 55/2003.

Kærði bendir á að samkvæmt upplýsingum frá Tollstjóra hefur kærandi flutt inn til landsins frá 1. janúar 2009 til 30. september 2009 alls 29.024 kg. af vörum á 68 tollskrám. Í ákvörðun kærða frá 30. október 2009 hafi verið í dæmaskyni nefndir af handahófi hitastillar sem falla undir vöruflokk nr. 9 í viðauka I. við lög nr. 55/2003 að mati kærða. Kærði bendir á að ekki sé að finna í lögum nr. 55/2003 eða reglugerð nr. 1104/2008 ákveðið lágmark sem verði til þess að skylda skv. 22. gr. laga nr. 55/2003  stofnist. Kærði telur nóg að kærandi hafi flutt inn vörur sem falla undir viðauka I. við lögin. Það verði til þess að kæranda sé skylt að gerast aðili að skilakerfi skv. 22. gr. laganna. Þá bendir kærði á að kærandi hafi flutt inn fleiri vörur en nefnda hitastilla sem falli undir viðauka I. við lögin. Kærði telur því ljóst að kærandi hafi flutt inn vörur sem falli undir viðauka I. og þurfi annað hvort að reka eigið skilakerfi eða gerast aðili að sameiginlegu skilakerfi skv. 22. gr. laga nr. 55/2003.

Hvað varðar þann lið í stjórnsýslukæru kæranda að vörur sem kærandi flytur inn falli í sérstakan undanþáguflokk í flokki nr. 6 í viðauka I. við lög nr. 55/2003 vill kærði benda á að flokkur nr. 6 í viðauka I. við lög 55/2003 undanskilur stór föst tæki til iðnaðar. Kærði telur ekki unnt að fallast á túlkun kæranda og fella alla vörulínu kæranda undir flokk nr. 6 í  viðauka I. við lögin. Um sé að ræða undanþágu laganna sem beri að túlka þröngt.   Kærði bendir á að kærandi hafi flutt inn raf- og rafeindatæki til landsins í atvinnuskyni og þar af leiðandi eigi hann að eiga aðild að skilakerfi skv. 22. gr. laga nr. 55/2003 en hvorki í lögum nr. 55/2003 eða reglugerð nr. 1104/2008 er gert ráð fyrir undantekningu frá þeirri skyldu eftir að vörurnar hafa verið tollafgreiddar. Kærði bendir á að skilgreining á hugtakinu raf- og rafeindabúnaður skv. 3. gr. laga nr. 55/2003 er búnaður sem þarf rafstraum eða rafsegulsvið til að geta starfað á réttan hátt og búnaður til að framleiða, flytja og mæla slíkan rafstraum og rafsegulsvið. Af þessu megi ráða að það sé ekki einungis eiginlegur rafeindabúnaður raf- og rafeindatækis sem falli undir I. viðauka laganna heldur einnig allir íhlutir þess undireiningar og aukahlutir sem eru hluti af raf- og rafeindatækinu. Kærði bendir jafnframt á að í greinargerð með lögum nr. 73/2008 um breytingu á lögum nr. 55/2003 segi: „Raf- og rafeindatækjaúrgangur er skilgreindur sem úrgangur, þ.m.t. allir íhlutir, undireiningar og aukahlutir sem eru hluti af vörunni þegar henni er fleygt. Mikilvægt er að allir þeir hlutar raf- og rafeindatækja sem eru hluti af vörunni þegar hún er seld falli undir að vera raf- og rafeindatækjaúrgangur þegar varan er orðin að úrgangi.“ Framangreind skilgreining er studd við skilgreiningu tilskipunar Evrópuþingsins og Ráðsins í tilskipun nr. 75/442/EEC. Kærði telur að með vísan til þess að innflutningur á raf- og rafeindaúrgangi leiði af sér skyldu til að gerast aðili að skilakerfi enda hafi tilgangurinn með lagasetningunni verið sá að tryggja að allir hlutar raf- og rafeindatækjabúnaðar falli undir ábyrgð framleiðanda og innflytjenda í 22. gr. laga nr. 55/2003.

Varðandi ógildingarhluta í kæru kæranda vill kærði benda á að fulltrúar kærða bentu fulltrúum kæranda á það á fundi aðilanna í apríl 2009 að innflutningur á íhlutum raf- og rafeindatækja leiði til þess að innflytjandinn verði að gerast aðili að skilakerfi skv. 22. gr. laga nr. 55/2003. Kærði hafi ætlað að kanna málið betur og taka ákvörðun í framhaldinu. Sú könnun hafi leitt í ljós skylduaðild kæranda að skilakerfi. Sú ákvörðun hafi verið tekin þann 30. október 2009. Kærði hafnar því að hann hafi ekki tekið tillit til skýringar kæranda heldur hafi þvert á móti kannað það sem kom fram á fundinum og aflað frekari upplýsinga. Kærði telur einnig að stofnunin hafi fylgt 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 þar sem upplýsinga hafi verið aflað áður en ákvörðun var tekin í málinu m.a. um innflutning kæranda og gagna aflað frá Tollstjóra. Þá síðast telur kærði ekki unnt að fallast á þá fullyrðingu kæranda að kærandi hafi mátt ætla að málið væri niður fallið. Kærði bendir á að skýrt hafi verið áréttað eftir fund milli aðila 1. apríl 2009 að fulltrúar kærða myndu kanna frekar innflutning kæranda og taka í kjölfarið málið til skoðunar og taka ákvörðun. Kærði bendir jafnframt á að kærandi hafi getað óskað eftir frekari rökstuðningi skv. 21. gr. stjórnsýslulaga en kærða hafi ekki borist þess konar beiðni frá kæranda heldur tilkynning um að ákvörðunin yrði kærð til úrskurðarnefndar um hollustuhætti og mengunarvarnir.

Síðast áréttar kærði að kærandi sé ekki réttur aðili til að kæra ákvörðun kærða frá 30. október 2009. Ákvörðuninni hafi ekki verið beint að Marel Food Systems hf. heldur Marel ehf. og beri því að vísa kærunni frá.

Verði ekki fallist á þá kröfu kærða krefst hann þess að ákvörðunin frá 30. október 2009 verði staðfest og að hún hafi verið í fullu samræmi við lög nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs sem og stjórnsýslulög nr. 37/1993.

VI.  Álit og niðurstaða úrskurðarnefndar

Kæruheimild vegna málsins er að finna í 39. gr. laga nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs, sbr. 31. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir. Í 31. gr. laga nr. 7/1998 segir að ágreiningur er varðar framkvæmd laganna og reglugerða settra samkvæmt þeim eða um ákvarðanir yfirvalda er heimilt að vísa til úrskurðarnefndar um hollustuhætti og mengunarvarnir.

Fyrst ber að fjalla um frávísunarkröfu kærða. Krafan er byggð á þeim forsendum að kærandi sé ekki réttur aðili til að kæra ákvörðun kærða þar sem henni hafi ekki verið beint að kæranda heldur dótturfélagi í eigu þess, Marel ehf. Kærði hafi fyrir mistök beint ákvörðun sinni að kæranda. Hugtakið aðili er skýrt rúmt innan stjórnsýsluréttarins og er nóg að aðili eigi óbeina hagsmuni af úrlausn máls svo hann teljist aðili þess. Mistök kærða að beina ákvörðun sinni að kæranda en ekki dótturfélagi í eigu þess veldur ekki frávísun málsins. Ljóst er að kærandi hefur hagsmuna að gæta af úrlausn málsins og er einnig bær til að koma fram fyrir hönd Marel ehf. sem er að fullu í eigu kæranda. Þar að auki er tilgangur kæranda, samkvæmt stofnsamþykkt félagsins, sem og dótturfélagsins Marel ehf., að framleiða, kaupa og selja rafeindatæki. Ákvörðun kærða snertir því hagsmuni kæranda og hefur félagið því beinna hagsmuna að gæta af úrlausn málsins. Með vísan til alls þessa er það mat nefndarinnar að hafna frávísunarkröfu kærða.

Mál þetta varðar ágreining um hvort kæranda sé skylt að reka eigið skilakerfi eða eiga aðild að sameiginlegu skilakerfi í samræmi við 22. gr. laga nr. 55/2003 og hvort íhlutir sem kærandi framleiðir og flytur inn til landsins falli undir undanþáguflokk nr. 6 í viðauka I. við lög nr. 55/2003 og þurfi kærandi því ekki að eiga aðild að skilakerfi.

Markmið laga nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs er að stuðla að því að meðhöndlun úrgangs valdi sem minnstum óæskilegum áhrifum á umhverfið og mengi ekki vatn, jarðveg né andrúmsloft, svo og að draga úr hættu sem förgun úrgangs getur haft á heilsu manna og dýra. Í 3. gr. laganna er að finna skilgreiningu á því hver er framleiðandi og innflytjandi í skilningi laganna. Þar segir að framleiðandi og/eða innflytjandi sé sá er framleiðir og selur raf- og rafeindatæki undir eigin vörumerki eða flytur raf- og rafeindatæki inn eða út úr landinu í atvinnuskyni. Í sama lagaákvæði er hugtakið raf- og rafeindatæki skilgreint sem búnaður sem þarf rafstraum eða rafsegulsvið til að geta starfað á réttan hátt og búnaður til að framleiða, flytja og mæla slíkan rafstraum og rafsegulsvið þeirra vara sem falla undir viðauka I. við lög nr. 55/2003. Raf- og rafeindatækjaúrgangur er einnig skilgreindur í 3. gr. lagana á þann hátt að um sé að ræða raf- og rafeindatæki sem er úrgangur þ.m.t. allir íhlutir, undireiningar og aukahlutir sem eru hluti af búnaðinum. Með lögum nr. 73/2008 var nýjum kafla bætt við lög nr. 50/2003. Þar er kveðið á um raf- og rafeindatækjaúrgang og í 22. gr. laganna er kveðið á um ábyrgð framleiðenda og innflytjenda raf- og rafeindatækja á rafeindatækjaúrgangi, sbr. 2. gr. laga nr. 73/2008. Ábyrgðin sem 22. gr. laga nr. 55/2003 kveður á um er sú að framleiðendum og innflytjendum raf- og rafeindatækja er gert skylt að fjármagna og tryggja meðhöndlun raf- og rafeindatækjaúrgangs þeirra vara sem falla undir viðauka I. við lögin. Skyldan sem lögin kveða á um er skylduaðild að sameiginlegu skilakerfi eða fjármögnun eigin skilakerfis. Framleiðendum og innflytjendum raf- og rafeindatækja er gert skylt að skrá sig í skráningarkerfi samkvæmt 27. gr. laga nr. 55/2003, sbr. 2. gr. laga nr. 72/2008, a.m.k. 15 dögum áður en vara sem fellur undir viðauka I. við lög nr. 55/2003 er markaðssett hér á landi.

Í viðauka I. við lög nr. 55/2003, sbr. viðauki A og B við reglugerð nr. 1104/2008, eru listaðir upp vöruflokkar sem skylda framleiðanda eða innflytjanda til að reka eigið skilakerfi eða eiga aðild að sameiginlegu skilakerfi. Meðal þeirra vara sem eru listaðar upp í flokki nr. 6 í viðauka I. við lög 55/2003 eru raf- og rafeindatæki en flokkur nr. 6 undanskilur stór föst tæki til iðnaðar. Undanþágan undanskilur ekki frekari tæki eða aukahluti eða íhluti fastra tækja til iðnaðar. Hvorki lög nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs, viðauki I. við lögin eða reglugerð nr. 1104/2008 um raf- og rafeindatækjaúrgang undanskilja íhluti fastra tækja skylduaðild að skilakerfi. Þvert á móti er skýrt kveðið á um að framleiðendum og innflytjendum raf- og rafeindatækja er gert skylt að eiga aðild að skilakerfi. Tilgangurinn með lagasetningunni var að fella raf- og rafeindatæki undir lögin og þar af leiðandi tryggja að framleiðendur og innflytjendur ættu aðild að skilakerfi. Verður því að telja íhluti og aukahluti fastra tækja til iðnaðar sem raf- og rafeindatæki og fella þau tæki utan við undanþáguflokk nr. 6 í viðauka I. við lög nr. 55/2003.

Í 1. mgr. 28. gr. laga um meðhöndlun úrgangs er skýrlega kveðið á um það að kærði skeri úr um hvaða raf- og rafeindatæki falli undir lögin. Í sama lagaákvæði segir ennfremur að kærði hafi heimild til að taka ákvörðun um hvort leggja skuli fyrir viðkomandi framleiðanda eða innflytjanda að skrá sig í skilakerfi í samræmi við lög um meðhöndlun úrgangs. Verður af framangreindu ekki fallist á þá málsástæðu kæranda að ákvörðun kærða hafi grundvallast af mati sem valda eigi ógildingu ákvörðunarinnar þar sem lögin fela kærða það vald að skera úr um hvaða vörur falli undir viðauka I. við lög nr. 55/2003.

Af öllu framangreindu er það niðurstaða nefndarinnar að framleiðendur og innflytjendur raf- og rafeindatækja beri lagalega skyldu til að reka eigið skilakerfi eða eiga aðild að sameiginlegu skilakerfi framleiðenda eða innflytjenda raf- og rafeindatækja. Lögin kveða aðeins á um eina undantekningu frá framangreindri skyldu, ef um er að ræða stór föst tæki til iðnaðar. Hvorki lög um meðhöndlun úrgangs nr. 55/2003 eða reglugerð nr. 1104/2008 kveða á um að íhlutir eða aukahlutir stórra fastra tækja til iðnaðar séu undanþegnir skyldu laganna og falli í sama undanþáguflokk og stór tæki til iðnaðar. Ekki verður fallist á þá túlkun kæranda að svo sé, þar sem undantekningarflokkur laganna nær aðeins yfir stór föst tæki til iðnaðar en ekki aukahluti eða íhluti. Því falla aukahlutir og íhlutir raf- og rafeindatækja undir viðauka I. við lög nr. 55/2003 og kæranda er skylt að eiga aðild að skilakerfi í samræmi við 22. gr. laga nr. 55/2003.

Hvað varðar ógildingarkröfu kæranda verður ekki fallist á að ákvörðunin frá 30. október 2009 hafi verið haldin svo miklum annmörkum að það valdi ógildingu hennar.

Úrskurðarorð:

Ekki er fallist á frávísunarkröfu kærða. Aðal- og varakröfu kæranda er hafnað. Ákvörðun kærða frá 30. október 2009 um skyldu kæranda til að eiga aðild að skilakerfi samkvæmt 22. gr. laga nr. 55/2003 er staðfest.

Date: 6/22/10

jan 09
Love0

1/2010 Úrskurður vegna kæru Friðbjarnar Ó. Valtýssonar gegn Heilbrigðisnefnd Suðurlands vegna starfsleyfis til handa Höllinni í Vestmannaeyjum.

Með

Mál nr. 1/2010.

Úrskurðarnefnd skv. 31. gr. laga nr. 7/1998.

Ár 2010, mánudaginn 13. júní kom nefnd skv. 31.gr. l. nr. 7/1998 saman til fundar á skrifstofu formanns nefndarinnar að Lágmúla 7 í Reykjavík. Mætt voru Steinunn Guðbjartsdóttir, Gunnar Eydal og Guðrún Helga Brynleifsdóttir.

Fyrir var tekið mál nr. 2/2010, upphaflega nr. 3/2009, Friðbjörn Ó. Valtýsson, Smáragötu 2, Vestmannaeyjum, hér eftir nefndur kærandi, gegn Heilbrigðisnefnd Suðurlands, Austurvegi 56, 800 Selfoss, hér eftir nefndur kærði. Uppkvaðning úrskurðar á endurupptöku málsins hefur tafist vegna anna nefndarmanna.

Í málinu er kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

I. Aðild kærumáls og kröfur

Með stjórnsýslukæru, dags. 23 febrúar 2009, kærði Friðbjörn Ó. Valtýsson únbogason HH hf.   (hér eftir nefndur kærandi) ákvörðun heilbrigðisnefndar Suðurlands, (hér eftir nefnd kærði) frá 25. nóvember 2008 um útgáfu starfsleyfis til handa Höllinni í Vestmannaeyjum.

Er gerð sú krafa af hálfu kæranda að starfsleyfið verði fellt úr gildi og nýtt stafsleyfi verði ekki veitt fyrr en tryggt er að starfsemin standist skilyrði reglugerðar nr. 724/2008 um hávaða.

Eftirfarandi skjöl hafa verið lögð fram í málinu:

1. Stjórnsýslukæra dags. 23. febrúar 2009 ásamt fylgiskjölum.

2. Athugasemdir kærða dags. 20. apríl  2009.

3. Bréf Umhverfisráðuneytis dags. 2. júlí 2009.

4. Bókun kærða dags. 31. ágúst 2009.

5. Greinargerð kærða dags. 4. febrúar 2010.

6. Andmæli kæranda dags. 18. febrúar 2010.

Gagnaöflun telst lokið og er málið tekið til úrskurðar.

II.    Málsmeðferð

Stjórnsýslukæra barst þann 27. mars 2009. Kveðinn var upp úrskurður í málinu þann 11. júní 2009 þar sem kæru kæranda var vísað frá. Tilmæli bárust frá Umhverfisráðuneyti um endurupptöku málsins þann 2. júlí 2009 og féllst úrskurðarnefndin á endurupptöku málsins. Greinargerð kærða barst þann 4. febrúar 2010 og andmæli kæranda þann 18. febrúar s.á. Kæruheimild er í 4. gr. a, sbr. 31. gr. laga um hollustuhætti og mengunarvarnir nr. 7/1998.

III. Málsatvik

Þann 20. nóvember 2008 var skemmtistaðnum Höllinni í Vestmannaeyjum veitt starfsleyfi. Í því er staðurinn skilgreindur sem krá og kaffihús. Kærandi kvartaði undan ákvörðun kærða um að veita Höllinni framangreint starfsleyfi með tölvupósti þann 30. nóvember 2008 og óskaði eftir frekari upplýsingum sem lágu til grundvallar ákvörðun heilbrigðisnefndarinnar. Kærði svaraði þeirri fyrirspurn kæranda með tölvupósti þann 1. desember 2008. Kærandi telur hávaða frá skemmtistaðnum óeðlilega mikinn og kveðst hafa kvartað mikið undan hávaða og ónæði sem má rekja til skemmtistaðarins.

Með stjórnsýslukæru dags. 23. febrúar 2009 kærði kærandi framangreinda ákvörðun kærða um veitingu starfsleyfis til handa Höllinni í Vestmannaeyjum til úrskurðarnefndar um hollustuhætti og mengunarvarnir. Kæruheimild er í 31. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir.

Kærða var með bréfi dags. 27. mars 2009 gefinn kostur á að koma að sjónarmiðum sínum varðandi kæruna og bárust þau 20. maí 2009. Úrskurður var kveðinn upp 11. júní s.á. Málið var endurupptekið í júlí og barst greinargerð kærða 4. febrúar 2010 og andmæli kæranda 19. febrúar sama ár.

IV. Málsástæður og rök kæranda

Kærandi er íbúi í efsta hverfi Vestmannaeyja sem er staðsett upp undir Helgafelli. Kærandi kveður mikinn hávaða stafa frá skemmtanahaldi í Höllinni og telur óásættanlegt að skemmtanaleyfi sé veitt til skemmtistaðar sem staðsettur er inni í friðsælu íbúahverfi, en húsveggur Hallarinnar er í um 45 m. fjarlægð frá íbúðarhúsnæði kæranda.

Kærandi telur sig hafa orðið fyrir miklu ónæði vegna skemmtistaðarins og kveður rafmagnaða rokktónlist sem spiluð sé á staðnum verulega mikla og valdi áberandi miklu ónæði. Þá telur kærandi húsnæðið sem skemmtistaðurinn Höllin er til húsa í vera mjög óvandað, sérstaklega sem skemmtistaður, og bendir á niðurstöðu mælinga sem framkvæmdar voru árið 2002 af Steindóri Guðmundssyni verkfræðingi. Niðurstöðurnar voru á þá leið að hávaði frá starfseminni væru yfir viðmiðunarmörkum reglugerðar um hávaða og að nauðsynlegar úrbætur yrðu að fara fram á húsnæðinu til að koma í veg fyrir hljóðmengun.

Kærandi telur hávaða frá starfsemi Hallarinnar vera langt umfram það sem telst vera ásættanlegt fyrir íbúa innan íbúahverfis. Kærandi mótmælir harðlega þeim svörum sem borist hafa frá kærða varðandi það að ónæði frá starfseminni valdi ekki ónæði umfram það sem þegar er fyrir í umhverfinu.

Kærandi kærði útgáfu starfsleyfis til handa Höllinni frá 20. nóvember 2008 og krefst þess að starfsleyfið verði fellt úr gildi. Kærandi krefst þess að ekki verði gefið út nýtt stafsleyfi fyrr en tryggt er að starfsemi skemmtistaðarins Hallarinnar uppfylli ákvæði reglugerðar nr. 724/2008 um hávaða.

Við endurupptöku málsins bárust andmæli frá kæranda dags. 18. febrúar 2010. Þar kveður kærandi enga aðra truflun vera fyrir hendi en starfsemi skemmtistaðarins. Kærandi bendir á að hann búi í sveit og að engin utanaðkomandi hávaðamengun sé fyrir hendi. Kærandi kveður mikið ónæði vera á kvöldin og um helgar þegar dansleikir eru í Höllinni en hávaði sé einnig vegna umferðar bifreiða og gangandi vegfaranda vegna dansleikjanna.

Kærandi bendir á að hávaðamengun sé skaðleg fyrir þá sem fyrir henni verða. Kærandi telur með öllu óskiljanlegt af hverju reglugerð um hávaða sé túlkuð starfsleyfishafa í hag en ekki í hag nærliggjandi íbúum.

V. Málsástæður og rök kærða

Kærði telur sig hafa uppfyllt rannsóknarskyldur sínar samkvæmt 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 er varðar mælingar á hávaða frá starfseminni áður en starfsleyfi var veitt. Kærði studdi mælingar sínar við norræna staðla sem Umhverfisstofnun samþykkti að yrðu notaðir við mælingar á hávaða.

Kærði bendir á að mælingar á bakgrunnsgildum sýndu fram á að þau fara niður fyrir 40 dB seint á kvöldin og á nóttunni en fara yfir 70 dB þegar bifreið keyrir framhjá. Niðurstöður mælinga sem kærði hefur látið framkvæma sýna að átta mælingar af 13 eru undir viðmiðunarmörkum reglugerðar um hávaða, en þá sé bakgrunnsgildið einnig yfir viðmiðunarmörkum. Kærði telur  miðað við þær mælingar á hávaða frá skemmtistaðnum að þá hafi hávaði frá honum minnkað.

Kærði taldi ekki réttlætanlegt að synja skemmtistaðnum um endurnýjun á starfsleyfi á þeim forsendum að fimm mælingar af 13 fóru yfir 40 dB í ljósi þess að hávaði frá umhverfinu mælist á sama tíma vera yfir viðmiðunarmörkum, óháð atburðum sem fóru fram í Höllinni.

Kærði bendir á að ný skilyrði hafi verið sett í samræmd starfsleyfi fyrir þess konar starfsemi sem eiga að koma í veg fyrir hávaða. Skilyrðin kveða á um sérstakan hljóðvaka sem verður að vera til staðar innanhúss. Hljóðvakinn slær út tónlist ef hávaði fer yfir 95 dB sem er skilgreint hámark á hávaða sem má stafa frá skemmtistað samkvæmt ákvæðum reglugerðar um hávaða. Kærði bendir á að starfsleyfishafi hafi einnig sett sér verklagsreglur til að koma í veg fyrir hávaða.  Kærði telur hvorki sanngjarnt né eðlilegt að synja um útgáfu á starfsleyfi á þeim forsendum að starfsleyfishafi eigi að tryggja lágmarkshljóðstig í nálægri íbúðarbyggð, þegar ljóst er að umhverfishljóð fara auðveldlega yfir þau viðmiðunarmörk. Kærði telur að starfsleyfishafi geti ekki einn borið ábyrgð á því að lækka hávaða sem fyrir hendi er í umhverfinu.

Kærði kveður hávaðamengun frá starfsemi Hallarinnar vera líklega til að vera innan viðmiðunarmarka í íbúðabyggð samkvæmt niðurstöðu þeirra mælinga sem hafa verið  framkvæmdar.

Kærði telur ástand hússins ekki eiga undir verksvið kærða heldur eigi ástand hússins undir byggingarfulltrúa og byggingarreglugerð og ber að vísa kröfum um einangrun húsnæðisins til þess embættis. Kærði telur nálgun sína aðeins varða hávaða sem stafar frá starfsleyfishafa en ekki húsbyggingunni. Kærði bendir hins vegar á að margvíslegar úrbætur hafi verið gerðar á húsnæðinu frá því 2002 til að koma í veg fyrir hávaðamengun.

Kærði bendir á að „ríkjandi tónn“ sé ekki skilgreindur í hávaðareglugerð nr. 724/2008 né öðrum íslenskum reglugerðum. Leitaði kærði til annarra heilbrigðisnefnda um túlkun á framangreindu orðalagi. Í svörum frá Heilbrigðiseftirliti Reykjavíkur hafi „ríkjandi tón- eða högghljóð“ verið skilgreint sem hljóð frá vélbúnaði eins og hávaði frá kælipressum og loftræstingu. Var það niðurstaða kærða að bæta ekki 5dB við mæligildið eins og um ríkjandi tón væri að ræða, en samkvæmt svörum frá Heilbrigðiseftirliti Reykjavíkur er það aðeins gert í algerum undantekningartilvikum. Dæmi um slíkt er stöðugur trommusláttur við afró-danskennslu í Kramhúsinu. Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur bendir á að venjulegur tónlistarflutningur innihaldi sjaldnast ríkjandi tón- eða högghljóð.

Kærði bendir á að útreikningar á hávaða verði að vera þeir sömu hvort sem um er að ræða  Vestmannaeyjar eða höfuðborgarsvæðið samkvæmt 12. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Í samræmi við framangreint hafi 5 dB ekki verið bætt við mæligildi þar sem þær voru í samræmi við reglugerð, staðla og jafnréttissjónarmið.

Kærði krefst þess að kröfum kæranda verði synjað.

VI.  Álit og niðurstaða úrskurðarnefndar

Mál þetta snýst um útgáfu á starfsleyfi til handa skemmtistaðnum Höllinni í Vestmannaeyjum útg. af kærða þann 25. nóvember 2008.

Almenna kæruheimild til ráðherra er að finna í 1. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Þar kemur fram að aðila máls er heimilt að kæra stjórnvaldsákvörðun til æðra stjórnvalds til þess að fá hana fellda úr gildi eða henni breytt nema annað leiði af lögum eða venju. Kæruheimild til úrskurðarnefndar um hollustuhætti og mengunarvarir er að finna í 31. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir en þar segir að rísi ágreiningur um framkvæmd laganna, reglugerða settra samkvæmt þeim, heilbrigðissamþykkta sveitarfélaga eða ákvarðanir yfirvalda sé heimilt að vísa málinu til sérstakrar úrskuðarnefndar.

Stjórnsýslukæru kæranda var upphaflega beint til úrskurðarnefndar sem taldi málið ekki eiga undir valdsvið hennar, þar sem kærð var útgáfa starfsleyfis og vísaði kæru kæranda frá með vísan til 2. ml. 1. mgr. 31. gr. laga nr. 7/1998. Umhverfisráðuneytið taldi að ágreiningurinn ætti undir úrskurðarvald hennar samkvæmt 4. gr. a og 6. gr. laga um hollustuhætti og mengunarvarnir nr. 7/1998 og taldi rétt að endurupptaka málið. Féllst úrskurðarnefndin á endurupptöku með bréfi til kæranda þann 14. júlí 2009.

Í 1. gr. laga um hollustuhætti og mengunarvarnir nr. 7/1998 kemur fram að markmið laganna sé að búa landsmönnum heilnæm lífsskilyrði og vernda þau gildi sem felast í heilnæmu og ómenguðu umhverfi. Til að stuðla að framkvæmd mengunarvarnareftirlits er kveðið á um setningu reglugerðar um hávaða og titring í 5. gr. laga nr. 7/1998 þar sem fram eiga að koma viðmiðunarmörk fyrir leyfilegan hávaða og titring með hliðsjón af umhverfishávaða, sbr. 15. tl. 5. gr. sömu laga.  Í 13. gr. laga nr. 7/1998 er svo skýrlega kveðið á um það að heilbrigðisnefndir beri ábyrgð á því að ákvæðum laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir og reglugerða settra samkvæmt þeim sé fylgt eftir. Eftirlitsskylda kærða er svo ítrekuð í 10. og 11. gr. reglugerðar um hávaða. Í 10. gr. segir að heilbrigðisnefnd eigi að tryggja með nánar tilteknum hætti að hávaði frá skemmtistöðum sé lágmarkaður. Í 11. gr. er svo kveðið á um að heilbrigðisnefndir skuli tryggja framkvæmd reglugerðarinnar við eftirlitsmælingar á hávaða ef þurfa þykir.

Kæra kæranda er tvíþætt. Hún varðar annars vegar húsnæðið sem hýsir skemmtistaðinn Höllina og hins vegar hávaða frá starfseminni. Af gögnum málsins er húsnæði Hallarinnar lýst svo að húsið sé byggt sem límtrésskemma með veggi en þak þess er úr „yleiningum“ frá Límtré hf. Gluggar eru með tvöföldu og þreföldu einangrunargleri. Veggir hússins séu klæddir með 13 mm gipsplötum á grind án steinullar. Framkvæmdir fóru fram árið 2008 þar sem m.a. veggir voru klæddir með gipsi og einangraðir með steinull, þá var loft og þakgluggar klæddir með tvöföldu gipsi og einangrað með steinull. Þá kemur einnig fram að hljóðkerfi hússins hafi verið endurbætt  þannig að hægt er að stjórna betur hljóðstigi innanhúss. Af framangreindu er ljóst að úrbætur hafa átt sér stað á húsnæðinu sem eru allar til þess fallnar að koma í veg fyrir eða a.m.k. takmarka hljóðmengun. Framangreint er í samræmi við 8. gr. reglugerðar um hávaða. Þá verður að fallast á það með kærða að ágallar á húsnæðinu eiga undir byggingarfulltrúa og byggingarreglugerð og kemur það því ekki frekar til skoðunar hér.

Í viðauka við reglugerð nr. 724/2008 um hávaða er að finna töflu nr. III um viðmiðunarmörk fyrir leyfilegan hávaða frá atvinnustarfsemi. Viðmiðunarmörk hávaða við húsvegg íbúðarhúss eru 50 dB, inni í húsi 30 dB og yfir nótt 40 dB.  Í sama viðauka er að finna töflu nr. V er varðar viðmiðunarmörk fyrir hávaða frá samkomum þar sem fólk dvelur í skamman tíma. Í töflu V. má jafngildishljóðstig inni á skemmtistaðnum ekki vera hærri en 95 dB og hámarkshljóðstig má ekki vera yfir 110 dB.  Í gögnum málsins kemur fram að mælingar hafi verið framkvæmdar af kærða í og við Höllina. Þar kemur fram að úti við heimili kæranda hafi hávaði verið mældur mestur 60,9 dB og minnstur 35,6 dB. Inni á skemmtistaðnum hafi hávaði minnstur 83,3 dB og mestur 103 dB. Samkvæmt framangreindri töflu má hljóðmengun á skemmtistað ekki fara yfir 95 dB. Af gögnum málsins má ráða að eitt skipti hafi hávaðinn farið umfram 95 dB. Í gögnum kærða kemur fram að hljóðmælingar voru framkvæmdar við hús kæranda í nokkur skipti árið 2008 og einnig í og við Höllina. Mældist jafngildishljóðstig 44,0 dB og hámarkshljóðstig 50,8 en voru hljóð frá hljómsveit og bílaumferð ríkjandi hljóð við mælinguna. Af framangreindum mælingum er ljóst að hávaði vegna starfsemi Hallarinnar fer ekki fram úr viðurkenndum lágmarksviðmiðum reglugerðar um hávaða. Til að takmarka enn frekar hávaða frá skemmtistaðnum hafa verklagsreglur verið settar fyrir skemmtistaðinn. Þær kveða á um skyldu hljóðmanns um að stilla hljóðvaka og hljóðkerfi þannig að skilyrði reglugerðar um hávaða séu uppfyllt. Þá hafa einnig verið sett samræmd starfsskilyrði fyrir samkomuhús, þar sem skýrlega er kveðið á um það að hljóðkerfi skuli ætíð að vera þannig tengt við hljóðvaka að hljóð verði aldrei meira en 95 dB, sem er hámark samkvæmt títtnefndri reglugerð um hávaða. Allt framangreint er til þess fallið að takmarka hávaða og hávaðamengun og uppfylla þannig skilyrði reglugerðar um hávaða og lög um hollustuhætti og mengunarvarnir nr. 7/1998.

Með vísan til alls framangreinds verður ekki fallist á kröfur kæranda um að fella ákvörðun kærða um útgáfu á starfsleyfi til handa Höllinni Vestmannaeyjum úr gildi. Er það gert á þeim forsendum að hávaði frá skemmtistaðnum Höllinni fer ekki yfir viðmiðunarmörk reglugerðar um hávaða. Úrbætur hafa farið fram á húsnæði Hallarinnar, verklagsreglur og samræmdar reglur um starfsskilyrði hafa verið settar, allt til að takmarka hávaða. Með því verður að telja að kröfum kæranda í stjórnsýslukæru sé mætt um að starfsleyfi Hallarinnar uppfylli ákvæði reglugerðar um hávaða nr. 724/2008.

Úrskurðarorð: 

Ekki er fallist á kröfur kæranda um að starfsleyfi til handa skemmtistaðnum Höllinni Vestmannaeyjum verði fellt úr gildi.

Date: 6/22/10

jan 09
Love0

8/2009 Úrskurður vegna kæru Landsambands sumarhúsaeigenda gegn Grímsnes- og Grafningshreppi og Bláskógabyggð.

Með

Mál nr. 8/2009.

Úrskurðarnefnd skv. 31. gr. laga nr. 7/1998.

Ár 2010, mánudaginn 13. júní kom nefnd skv. 31.gr. l. nr. 7/1998 saman til fundar á skrifstofu formanns nefndarinnar að Lágmúla 7 í Reykjavík. Mætt voru Steinunn Guðbjartsdóttir, Gunnar Eydal og Guðrún Helga Brynleifsdóttir.

Fyrir var tekið mál nr. 3/2010 Landsamband sumarhúsaeigenda, Suðurlandsbraut 30, Reykjavík, hér eftir nefndur kærandi, gegn Grímsnes- og Grafningshreppi og Bláskógabyggð, Selfossi, hér eftir nefndur kærði.

Í málinu er kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

I. Aðild kærumáls og kröfur

Með stjórnsýslukæru, dags 27. október 2009, kærði Sveinn Guðmundsson, hrl. f.h. Landsambands sumarhúsaeigenda únbogason HH hf.  (hér eftir nefndur kærandi) ákvörðun Grímsnes- og Grafningshrepps og Bláskógabyggðar (hér eftir nefnd kærði) frá 3. desember 2009 um breytingu á gjaldskrá á sorphirðu í Grímsnes- og Grafningshreppi.

Er gerð sú krafa af hálfu kæranda að ákvörðun um breytingu á sorphirðugjaldi verði felld úr gildi og að kærða verði gert skylt að hafa sorpílát opin og staðsett þannig að þau uppfylli ákvæði reglugerðar um meðhöndlun úrgangs.

Eftirfarandi skjöl hafa verið lögð fram í málinu:

1. Stjórnsýslukæra dags. 27. október 2009.

2. Athugasemdir kærða dags. 7. janúar 2010.

3. Athugasemdir kæranda dags. 19. janúar 2010.

Gagnaöflun telst lokið og er málið tekið til úrskurðar.

II.    Málsmeðferð

Framangreind kæra barst úrskurðarnefnd með bréfi Umhverfisráðuneytisins dags. 16. desember 2009.  Kæruheimild er í 31. gr. laga um hollustuhætti og mengunarvarnir nr. 7/1998.

III. Málsatvik

Í desember 2009 var ákvörðun tekin um breytingar á sorphirðugjaldi fyrir frístundahúsabyggð í Grímsnes- og Grafningshreppi og Bláskógabyggð.

Með stjórnsýslukæru dags. 27. október 2009 kærði kærandi framangreinda ákvörðun til úrskurðarnefndar um hollustuhætti og mengunarvarnir.

Kærða var með bréfi dags. 21. desember 2009 gefinn kostur á að koma að sjónarmiðum sínum varðandi kæruna og bárust þau 7. janúar 2010.

Kæranda var gefinn kostur á að gæta andmælaréttar gagnvart sjónarmiðum kærða með bréfi dags. 7. janúar 2010 og bárust athugasemdir þann 17. janúar s.l.

IV. Málsástæður og rök kæranda

Kærandi telur ákvörðun um hækkun sorphirðugjalda hafa verið einhliða án þess að fyrirliggjandi gjaldskrá hafi runnið sitt skeið á enda. Kærandi telur að gjaldskrá sem þegar hefur verið sett verði að fá að renna sitt skeið á enda áður en henni er breytt, eins og gildir með fasteignagjöld, þar sem sorphirðugjald er innheimt árlega samhliða fasteignagjöldum.

Kærandi telur einhliða ákvörðun um hækkun sorphirðugjalda vera ólöglega en þjónusta hefur einnig verið takmörkuð á þann hátt að móttökustöðvum hefur verið fækkað og gjaldskylda sett á úrgang sem ekki ber úrvinnslugjald. Kærandi telur alveg ljóst að þar sem móttökustöðvum hefur verið fækkað og opnunartími þeirra styttur sé ljóst að eigendur sumarhúsa í frístundabyggð Grímsnes- og Grafningshrepps og Bláskógabyggðar verði að fara með sorp með sér til þess byggðarlags þar sem það á lögheimili og því fargað þar.

Kærandi bendir á að reglugerð um meðhöndlun úrgangs nr. 737/2003 kveði á um skyldur sveitastjórna um að sjá til þess að starfræktar séu móttöku- og söfnunarstöðvar fyrir úrgang sem falli til í sveitarfélaginu. Þá bendir kærandi á að kærða sé skylt samkvæmt nefndri reglugerð að farga sorpi frá öllum heimilum viðkomandi sveitarfélags og skuli  sjá til þess að staðsetning sorpíláta sé þannig að aðgangur að þeim sé góður. Þá bendir kærandi á  að í reglugerðinni sé sérstaklega vikið að sumarhúsahverfum varðandi sorpílát og staðsetningu þeirra n.t.t. í 6. gr. en þar segir að aðgengi að sorpílátum eigi að vera þannig að staðsetning sé hentug til að losa í þau þegar farið er frá svæðinu. Þau skuli vera opin þegar almennt er dvalið í sumarhúsunum í hverfinu og að aðgangur að þeim eigi að vera greiður.  Kærandi kveður suma frístundaíbúa þurfa að ferðast langar leiðir með sorp og að á sumum stöðum séu sorpstöðvar aðeins opnar yfir sumarmánuðina. Kveður kærandi framangreint ekki í samræmi við 6. gr. reglugerðar nr. 737/2003.

Kærandi bendir á að kærði hafi byrjað að framfylgja samþykktum, reglum um takmörkun á þjónustu og hækkun á sorphirðugjaldi áður en þær voru endanlega samþykktar af hálfu Umhverfisráðuneytisins og að enn eigi eftir að auglýsa þær í B deild Stjórnartíðinda. Hann telur að með framangreindum hætti hafi mismunun átt sér stað milli fasteignaeigenda, en þar að auki mun gjaldtakan ekki endurspegla þjónustu sem kærendur fá við sorphirðu.

Þá bendir kærandi á að um 1800 frístundahús séu í hvoru sveitarfélagi eða samtals um 3600 og því um mikla hagsmuni að ræða, mikilvægt sé að aðgengi að sorpílátum sé gott en ekki takmarkað eins og nú er. Þá ítrekar kærandi skyldu kærða um staðsetningu sorpíláta í nánd við sumarhúsahverfi, en kærandi telur að þetta ákvæði reglugerðar um meðhöndlun úrgangs hafi aldrei verið uppfyllt.

V. Málsástæður og rök kærða

Kærði bendir á að sveitarfélögin hafi staðið sameiginlega að setningu nýrra reglna og útboði á sorphirðu. Kærði gekk til samninga sumarið 2009 við lægstbjóðanda, Gámþjónustuna hf. Kærði kveður breytingar á gjaldskrá hafa verið samþykktar hjá hvoru sveitarfélagi þann 3. og 8. desember 2009 og þær samþykktar af Heilbrigðisnefnd Suðurlands. Breytingarnar séu nú til afgreiðslu hjá Umhverfisráðuneytinu.

Kærði bendir á að þegar stjórnsýslukæra kæranda barst hafi umrædd gjaldskrá ekki tekið gildi, en gildistími hennar er upphaf árs 2010. Kærði bendur á að gjaldskráin sé enn til meðferðar hjá Umhverfisráðuneytinu og endanleg ákvörðun liggi því ekki fyrir. Kærði leggur áherslu á það sjónarnmið að þjónusta við fjærbúa hafi ekki tekið breytingum árið 2009 og að gámar hafi ekki verið fjarlægðir. Þar að auki sé gámaþjónusta opin á ákveðnum tímum og ekkert gjald innheimt fyrir móttöku á sorpi árið 2009. Verður það ekki innheimt fyrr en nýjar reglur hafa tekið formlega gildi. Kærði telur kæru kæranda varða kynningu á fyrirhuguðum breytingum sem höfðu ekki tekið gildi þegar kæran var lögð fram.

Kærði telur því að vísa beri stjórnsýslukæru kæranda frá, þar sem þau atriði er kæran varðar höfðu ekki tekið gildi þegar kæran var lögð fram. Þá hafi enginn aukakostnaður verið lagður á íbúa sveitarfélagsins árið 2009.

VI.  Álit og niðurstaða úrskurðarnefndar

Kæruheimild til úrskurðarnefndar um hollustuhætti og mengunarvarnar er að finna í 31. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir sem og 1. mgr. 39. gr. laga nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs.

Kæra kæranda er tvíþætt. Annars vegar ákvörðun kærða um hækkun á gjaldtöku vegna sorphirðu og hins vegar krafa um staðsetningu sorpíláta í sumarhúsabyggð.

Lög um meðhöndlun úrgangs hafa það að markmiði að stuðla að því að meðhöndlun úrgangs valdi sem minnstum óæskilegum áhrifum á umhverfið, sbr. 1. gr. laganna. Reglugerð nr. 737/2003 um meðhöndlun úrgangs er sett með stoð í 4. og 5. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir. Markmið reglugerðarinnar er það sama og laga nr. 55/2003.

Varðandi fyrri hluta kæru kæranda um hækkun á gjaldtöku vegna sorphirðu þá kemur fram í gögnum málsins að breytingarnar voru kynntar á sveitarstjórnarfundi fyrir íbúum sveitarfélagsins í desember 2009 og einnig fyrir Heilbrigðiseftirliti Suðurlands. Heilbrigðiseftirlitið samþykkti breytingarnar án athugasemda. Reglurnar voru sendar Umhverfisráðuneytinu til staðfestingar og auglýsingar í B-deild Stjórnartíðinda. Var gjaldskráin staðfest af ráðuneytinu með nr. 70/2010.

Í 10. gr. reglugerðar um meðhöndlun úrgangs nr. 737/2003 er að finna ákvæði um gjaldtöku. Í ákvæðinu segir að rekstraraðila förgunarstaðar sé skylt að innheimta gjald fyrir förgun úrgangs.  Eina viðmið ákvæðins um fjárhæð gjalds er að gjaldið eigi að nægja fyrir förgun úrgangs, þar með talin uppsetningu og rekstri viðkomandi förgunarstaðar.  Í 2. mgr. 10. gr. segir að sveitarfélagi sé heimilt að innheimta gjald fyrir alla meðhöndlun úrgangsog tengda starfsemi sem samræmist því markmiði laga um meðhöndlun úrgangs um að draga úr óæskilegum áhrifum úrgangs á umhverfið. Í ákvæðinu segir að sveitarfélagi sé heimilt að miða gjaldtöku við magn úrgangs, gerð, losunartíðni, frágang úrgangs og aðra þætti sem áhrif hafa á kostnað við meðhöndlun úrgangs viðkomandi aðila. Þá kemur fram í niðurlagi ákvæðisins að kærða sé einnig heimilt að ákveða gjaldið sem fast gjald á hverja fasteignareiningu miðað við fjölda sorpíláta og/eða þjónustustig. Þá sé skylt að birta gjaldskrá í B-deild Stjórnartíðinda.

Af framangreindu ákvæði má ráða að kærða er heimilt að leggja sorpgjald á vegna meðhöndlunar úrgangs. Þá kveður ákvæðið á um heimild til að hækka gjald svo fremi sem það sé í samræmi við kostnað á förgun úrgangs. Ekkert hefur komið fram af hálfu kæranda um að ákvörðun um hækkun á sorphirðugjaldi sé í ósamræmi við 10. gr. reglugerðar nr. 737/2003 um meðhöndlun úrgangs. Þar sem kærða er heimilt að setja á sorpeyðingargjald og heimilt að kveða á um hækkun þess, verður ekki fallist á kröfu kæranda um að ákvörðun kærða um breytingu á sorpeyðingargjaldi verði felld úr gildi.

Varðandi seinni hluta kæru kæranda um staðsetningu á sorpílátum í sumarhúsabyggð, þá kemur fram í gögnum málsins að frá og með 1. október 2009 séu þrjár móttökustöðvar fyrir úrgang í sveitarfélögunum Grímsnes- og Grafningshreppi og Bláskógabyggð starfandi, nánar tiltekið á Laugarvatni, í Reykholti og í Grímsnes- og Grafningshreppi. Ljóst er að opnunartími stöðvanna er skammur, ekki er opið alla daga vikunnar og opið skamman tíma í senn, yfirleitt um tvær til fjórar klukkustundir. Af 6. gr. reglugerðar um meðhöndlun úrgangs er ljóst að kærða ber að halda úti móttöku- og söfnunarstöðvum fyrir útgang sem fellur til í sveitarfélaginu. Í 4. mgr. 6. gr. reglugerðar um meðhöndlun úrgangs er sérstaklega kveðið á um fyrirkomulag sorpíláta í sumarhúsahverfi en þar segir að staðsetning sorpíláta skuli vera sem næst hverfinu og/eða þannig að hentugt sé að losa í það á leið frá hverfinu. Í niðurlagi ákvæðisins segir að sorpílátin skulu vera til staðar á því tímabili sem almennt er dvalist í húsunum í hverfinu og skal gætt að því að aðgangur sé greiður að sorpílátum, m.t.t. tegundar úrgangs. Af framangreindu er ljóst að kærða er skylt að hafa sorpílát í nánd við sumarhúsahverfi. Af þeim gögnum sem liggja fyrir í málinu og með þeirri breytingu sem kærði gerði á sorpmálum voru ákvæði 6. gr. reglugerðar um meðhöndlun úrgangs brotin, bæði að því er varðar opnunartíma og staðsetningu þeirra, þannig að hentugt sé að losa í þau þegar farið er frá svæðinu. Ber því að fallast á þann hluta í kröfu kæranda.

Úrskurðarorð:

Ekki er fallist á kröfur kæranda um ógildingu á ákvörðun kærða um breytingu á gjaldskrá sorpeyðigjalds. Fallist er á kröfur kæranda að staðsetning sorpíláta í sumarhúsabyggð Grímsnes- og Grafningshrepps og Bláskógarbyggð sé andstæð 6. gr. reglugerðar nr. 737/2003 um meðhöndlun úrgangs.

Date: 6/22/10

jan 09
Love0

7/2009 Úrskurður vegna kæru Vigdísar Rutar Andersen gegn Umhverfis- og samgöngusviði Reykjavíkurborgar

Með

Mál nr. 7/2009.

Úrskurðarnefnd skv. 31. gr. laga nr. 7/1998.

Ár 2010, mánudaginn 14. júní, kom nefnd skv. 31. gr. l. nr. 7/1998 saman til fundar á skrifstofu formanns nefndarinnar að Lágmúla 7 í Reykjavík. Mætt voru Steinunn Guðbjartsdóttir, Gunnar Eydal og Guðrún Helga Brynleifsdóttir.

Fyrir var tekið mál nr. 6/2009, Vigdís Rut Andersen, Þórðarsveig 6, Reykjavík, hér eftir nefnd kærandi, gegn Umhverfis- og samgöngusviði Reykjavíkurborgar, Borgartúni 10-12,  Reykjavík, hér eftir nefnt kærði. Uppkvaðning úrskurðar hefur dregist vegna anna. 

Í málinu er kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

I. Aðild kærumáls og kröfur

Með stjórnsýslukæru, dags 30. júlí 2009, kærði Hildur Sólveig Pétursdóttir, hrl., f.h. Vigdísar Rutar Andersenúnbogason HH hf.   (hér eftir nefnd kærandi) ákvörðun Umhverfis- og samgöngusviðs, (hér eftir nefnt kærði) frá 2. júní 2009, að kæranda sé óheimilt að halda hund á heimili sínu að Þórðarsveig 6, Reykjavík.

Er gerð sú krafa af hálfu kæranda að framangreind ákvörðun Umhverfis- og samgöngusviðs verði felld úr gildi.

Eftirfarandi skjöl hafa verið lögð fram í málinu:

1. Stjórnsýslukæra dags. 30. júlí 2009 ásamt fylgiskjölum, merkt 1-9.

2. Greinargerð kærða vegna stjórnsýslukæru dags. 18. september 2009 ásamt fylgiskjölum.

3. Athugasemdir kæranda dags. 30. nóvember 2009.

Gagnaöflun telst lokið og er málið tekið til úrskurðar.

II.    Málsmeðferð

Framangreind kæra barst úrskurðarnefnd hinn 8. ágúst 2009.  Kæruheimild er í 31. gr. laga um hollustuhætti og mengunarvarnir nr. 7/1998.

III. Málsatvik

Árið 2003 festi kærandi kaup á íbúð á jarðhæð að Þórðarsveig 6 í Reykjavík. Fyrir kaupin hafði kærandi aflað sér upplýsinga, m.a. hjá kæranda, hvort samþykki annarra eigenda þyrfti til að halda hund í húsinu, en á þeim tíma átti kærandi tvo hunda. Kærandi kveður hundaeftirlitsmann Reykjavíkurborgar og starfsmenn kærða hafa tjáð sér að ekki þyrfti samþykki annarra, þar sem umrædd íbúð væri með sérinngang. Kærandi telur framangreint hafa verið forsendu þess að hún undirritaði kaupsamning og fékk eignina að Þórðarsveig 6 afhenta í apríl 2004.

Þegar kærandi hugðist skrá hundana að Þórðarsveig 6 fékk hún þær upplýsingar hjá starfsmönnum kærða að til þess þyrfti hún að afla samþykkis frá öllum eigendum hússins, þvert á þær upplýsingar sem kærandi fékk stuttu áður hjá starfsmönnum kærða.

Kærandi bendir á í kæru sinni að hundahald að Þórðarsveig 2-6 hafi verið bannað á húsfundi sem haldinn var stuttu eftir að kærandi flutti inn í eign sína, að undanskildum þeim íbúðum sem væru á jarðhæð, þar sem almennur skilningur þeirra sem sóttu fundinn  var sá að samþykki allra íbúa fyrir hundahaldi næði ekki yfir eignir á jarðhæð með sérinngang.

Kærandi kveður engin afskipti hafa verið af málinu fyrr en í nóvember 2006 og svo ekki aftur fyrr en þremur árum síðar, eða árið 2009. Þá hafi borist bréf frá kærða þar sem kæranda var gefinn mánuður til að koma hundum sínum fyrir á öðru heimili. Kærandi kveðst hafa orðið við því og skráð hund sinn á annað heimili hinn 3. júlí 2009. Á þessum tímapunkti var aðeins um einn hund að ræða.

Með stjórnsýslukæru dags. 30. júlí 2009 kærði kærandi framangreinda ákvörðun kærða til úrskurðarnefndar um hollustuhætti og mengunarvarnir.

Kærða var með bréfi dags. 8. ágúst 2009 gefinn kostur á að koma að sjónarmiðum sínum, varðandi kæruna, og bárust þau hinn 18. september 2009.

Kæranda var gefinn kostur á að gæta andmælaréttar gagnvart sjónarmiðum kærða og bárust athugasemdir hinn 30. nóvember 2009.

IV. Málsástæður og rök kæranda

Til stuðnings kröfu sinni bendir kærandi á 2. mgr. 6. gr. hundasamþykktar Reykjavíkurborgar frá 17. janúar 2002 nr. 52/2002. Kærandi telur að skýrt sé kveðið á um það þegar sótt sé um leyfi til að halda hund í fjöleignarhúsi, þar sem íbúð er með sérinngang, þótt um annars konar sameiginlegt húsrými eða sameiginlega lóð sé að ræða, þá sé veiting skráningarleyfis ekki háð samþykki annarra eigenda. Kærandi ítrekar sérstaklega að sérinngangur sé að hennar íbúð og hún þurfi ekki að fara yfir sameiginlegt rými að íbúðinni. Kærandi telur það uppfylla framangreint ákvæði hundasamþykktarinnar.

Kærandi bendir einnig á að hundurinn hafi aldrei farið inn á sameignlega lóð eða inn í önnur sameiginleg rými. Kærandi kveðst aðeins hafa sett hundinn út á séreignarlóð sína sem fylgir hennar íbúð. Kærandi kveðst reyndar hafa hætt því eftir að nágranni hennar óskaði eftir því. Þá hafi kærandi einnig útbúið viljayfirlýsingu þar sem m.a. kemur fram að hundurinn muni ekki fá að fara inn á sameiginleg rými og muni ekki fara út á séreignarhluta hennar, sbr. fylgiskjal nr. 8. Kærandi ítrekar að hún vilji umfram allt lifa í sátt við nágranna sína.

Kærandi vísar sérstaklega til athugasemda sem fylgdu A-lið 41. gr. laga um fjöleignarhús nr. 26/1994. Þar kemur fram að markmið ákvæðisins sé að vernda ofnæmis- og astmasjúkt fólk. Ákvæðið eigi ekki við um ónæði eða skoðanir fólks á dýrahaldi. Kærandi bendir á að ákvæðið takmarki eigna- og ráðstöfunarrétt einstaklinga og beri að túlka þröngt.

Í athugasemdum kæranda við greinargerð kærða áréttar hann fyrri röksemdir sínar. Kærandi bendir á að sérinngangur sé að íbúð hennar og því þurfi hún ekki samþykki annarra eigenda hússins. Hundurinn þurfi aldrei að fara um sameiginlegt rými hússins. Kærandi áréttar ennfremur að hún uppfylli skilyrði hundasamþykktar Reykjavíkurborgar nr. 52/2002 og sé því heimilt að halda hund og fá hann skráðan. Því til stuðnings vísar kærandi í úrskurð nefndarinnar frá 16. desember 2008 nr. 7/2008 en þar var ákvörðun umhverfis- og samgöngusviðs staðfest um að synja heimild til að skrá hund með þeim rökum að leyfi allra eigenda væri nauðsynlegt. Kærandi bendir á að í því máli hafi eigandi þurft að fara með hund sinn um sameiginlegan tröppugang sem sé sameiginlegt rými og undanþága 2. mgr. 6. gr. hundasamþykktarinnar sé ekki fyrir hendi. Það sé ekki þannig hjá kæranda og því hafi sá úrskurður ekki fordæmisgildi í þessu máli.

Kærandi ítrekar að túlkun umhverfis- og samgöngusviðs á 41. gr. laga nr. 26/1994 og 6. gr. hundasamþykktar Reykjavíkurborgar sé ekki rétt, þ.e. að ef eitthvert rými er sameiginlegt þá þurfi samþykki allra. Kærandi telur þvert á móti að ákvæði 2. ml. 13. tl. 41. gr. laganna og 2. mgr. 6. gr. samþykktarinnar gætu ekki verið skýrari, en þar segir að ef umsækjandi sé með sérinngang, þá þurfi ekki leyfi annarra eigenda, þótt um sé að ræða annað sameiginlegt húsrými á lóð.  Kærandi bendir á að túlkun kærða sé ekki í samræmi við lög og samþykktir sem kveða á um hundahald og því ríki mikil réttaróvissa um hundahald í fjölbýli.

Þá ítrekar kærandi framkomnar kröfur og óskar eftir að málinu verði flýtt eftir fremsta megni.

V. Málsástæður og rök kærða

Kærði, Umhverfis- og samgöngusvið Reykjavíkurborgar gerir þá kröfu að ákvörðun frá 2. júní 2009 verði staðfest þar sem kæranda var synjað um leyfi til hundahalds.

Kærði bendir á að kærandi hafi aldrei fengið leyfi til að halda hund, þar sem skilyrði um samþykki allra eigenda hússins hafi ekki verið uppfyllt og kveður að kærandi hafi aldrei skilað inn þeim gögnum sem þarf til að fá hund skráðan. Kærði bendir á að kvartanir annarra íbúa hafi borist vegna hunds kæranda. Kvartanir hafi verið á þá leið að óþrifnaður og ónæði sé vegna hundsins og að íbúar hússins hafi lýst yfir mikilli óánægju með hundahald kæranda. Vegna kvartana voru hundaeftirlitsmenn sendir til kæranda. Þá hafi kærandi verið með fjóra óleyfishunda og einn kött. Önnur dýr hafi ekki verið í íbúð kæranda. Í kjölfar þessa hafi það verið ítrekað fyrir kæranda að afla samþykkis hjá sameigendum hússins. Það hafi hins vegar ekki fengist og upplýst af formanni húsfélagsins, Jóhönnu Guðbrandsdóttur, að samþykki myndi ekki fást hvorki frá íbúum né frá húsfélagi. Kærandi hafi verið upplýst um kæruleiðir þegar ljóst var að samþykki fengist ekki fyrir hundinum.

Kærði bendir einnig á úrskurð nefndarinnar frá 16. desember 2008 nr. 7/2008 en þar hafi nefndin staðfest túlkun kærða á 6. gr. hundasamþykktar Reykjavíkurborgar nr. 52/2002 að leyfi allra eigenda fjöleignarhúss þyrfti til að halda hund, þótt fyrir hendi væri sérinngangur, en annað sameiginlegt rými væri fyrir hendi. Kærði bendir á að ruslageymsla sé á sameiginlegri lóð og að bílageymsla, hjóla- og vagnageymsla hússins sé í sameign.  Kærði telur þá málsástæðu kæranda, að enginn astma- eða ofnæmissjúklingur sé í húsinu og því eigi að fást leyfi fyrir hundinum, ekki breyta túlkun kærða né afstöðu sameigenda kæranda. Kærði bendir á að sameigendur hússins hafi rétt til að synja beiðni um hundahald, hvort sem viðkomandi er astma- eða ofnæmissjúklingur. Kærði leggur áherslu á að ákvæði um hundahald sé einnig sett til að vernda hagsmuni annarra en hundaeigenda.

Að lokum vísar kærði í ákvæði reglugerðar nr. 941/2002 [í greinargerð er vísað til reglugerðar nr. 941/1998, brottfallin] um hollustuhætti, sérstaklega 14. gr. og 56. gr. reglugerðarinnar. Í fyrra ákvæðinu er kveðið á um þá skyldu fólks að halda lóðum sínum hreinum. Í síðara ákvæðinu er kveðið á um þá skyldu gæludýraeigenda að gæludýr þeirra valdi ekki hávaða, ónæði, óhollustu eða óþrifnaði. Kærði telur að kærandi hafi ekki virt framangreind ákvæði, þar sem sameigendur hússins hafi almennt verið ósáttir með hundahald kæranda. Því til stuðnings bendir kærði á að aðeins einn íbúi hússins hafi skrifað undir yfirlýsingu um úrbætur frá kæranda með því að strika út hluta hennar, sbr. fylgiskjal nr. 7 með kæru.

VI.  Álit og niðurstaða úrskurðarnefndar

Ágreiningur í máli þessu snýst um skilgreiningu á 13. tl. A-liðar 1. mgr. 41. gr. laga um fjöleignarhús nr. 26/1994 og 2. mgr. 6. gr. hundasamþykktar Reykjavíkurborgar frá 17. janúar 2002 nr. 52/2002.

Um hundahald í Reykjavík gilda ákvæði laga um fjöleignarhús nr. 26/1994 og ákvæði hundasamþykktar Reykjavíkurborgar nr. 52/2002 sem sett var með stoð í 25. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir. Samkvæmt 2. gr. hundasamþykktarinnar er  hundahald að meginreglu bannað. Heimilt er að fá undanþágu frá banninu ef skilyrði samþykktarinnar eru uppfyllt.

Reglur um töku ákvarðana í fjöleignarhúsum er að finna í 41. gr. laga um fjöleignarhús nr. 26/1994. Samkvæmt 1. ml. 13. tl. A-liðar 41. gr. laganna þarf samþykki allra eigenda til að halda hunda og/eða ketti í fjöleignarhúsi. Í 2. ml. sama ákvæðis segir: „Þegar hús skiptist í aðgreinda hluta nægir samþykki þeirra eigenda sem hafa sameiginlegan inngang, stigagang eða annað sameiginlegt húsrými.“ Í ákvæðinu er kveðið á um undanþágu frá reglunni um samþykki allra, og nóg að fá samþykki þeirra sem hafa sameiginlegan inngang, stigagang eða annað sameiginlegt húsrými með þeim sem hyggst halda hund eða kött.  Af gögnum málsins er ljóst að kærandi er með sérinngang en hjóla- og vagnageymsla, ásamt bílgeymslu eru í sameiginlegu rými hússins. Kærandi þarf ekki að fara inn um sameiginlegan stigagang, inngang, sameign eða sameiginlegan tröppugang til að komast inn í íbúð sína, heldur er gengið beint inn í íbúð kæranda af bílastæði. Í 2. mgr. 6. gr. hundasamþykkar Reykjavíkurborgar segir: „Þegar íbúð umsækjanda hefur sérinngang, þótt um sé að ræða annars konar sameigin­legt húsrými eða sameiginlega lóð, þá er veiting leyfis til hundahalds ekki háð samþykki annarra eigenda…“ Af tilvitnuðum ákvæðum er ljóst að kærandi þarf ekki leyfi annarra eigenda til að fá leyfi til hundahalds. Til að fá leyfið verður kærandi að uppfylla öll skilyrði hundasamþykktar Reykjavíkurborgar. Gögn málsins bera það með sér að nokkuð barst af kvörtunum frá sameigendum kæranda vegna hundsins, sbr. fylgiskjöl með greinargerð kærða. Kvartanir sameigenda varða óþrifnað og ónæði af hundinum. Af gögnum málsins má einnig sjá að kærandi hefur komið til móts við kvartanir og t.a.m. hætt að setja hundinn út á séreignarlóð sína til að koma í veg fyrir að úrgangur og gelt frá hundinum valdi óþrifum eða ónæði. Framangreint er í samræmi við skyldur gæludýraeigenda, sbr. 13. gr. hundasamþykktar Reykjavíkurborgar og 56. gr. reglugerðar um hollustuhætti nr. 941/2002, en þar segir að gæludýraeigandi skuli gæta þess að dýr valdi ekki hávaða, ónæði, óhollustu eða óþrifnaði. Gera verður kröfu þess efnis að kvartanir sameigenda um óþægindi og óþrifnað af dýri séu studdar haldbærum gögnum og að óþrifnaður og óþægindi séu ítrekuð og umfram það sem venjulegt og eðlilegt er, sbr. 3. mgr. 6. gr. hundasamþykktar Reykjavíkurborgar. Ekki hafa verið lögð fram gögn í málinu sem fullnægja þeim áskilnaði.

Ber því að fallast á kröfu kæranda.

 Úrskurðarorð:   

Ákvörðun Umhverfis- og samgöngusviðs frá 2. júní 2009 um synjun á hundahaldi þar sem samþykki allra sameigenda er ekki fyrir hendi, er felld úr gildi.

Date: 6/22/10

jan 09
Love0

5/2009 Úrskurður vegna kæru Innnes heildsölu ehf., gegn Matvælastofnun.

Með

Mál nr. 5 /2009.

Úrskurðarnefnd skv. 31. gr. laga nr. 7/1998.

Ár 2009, 11. nóvember, kom nefnd skv. 31.gr. l. nr. 7/1998 saman til fundar á skrifstofu formanns nefndarinnar að Suðurlandsbraut 6 í Reykjavík. Mætt voru Steinunn Guðbjartsdóttir, Gunnar Eydal og Guðrún Helga Brynleifsdóttir.

Fyrir var tekið mál nr. 5/2009 Innnes heildverslun ehf., Fossaleyni 21, Reykjavík, hér eftir nefndur kærandi, gegn Matvælastofnun, Austurvegi 56, 800 Selfoss, hér eftir nefndur kærði.

Í málinu er kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

I. Aðild kærumáls og kröfur

Með stjórnsýslukæru, dags 20. mars 2009, kærði Innnes heildsala ehf. únbogason HH hf.   (hér eftir nefndur kærandi) ákvörðun Matvælastofnunar, (hér eftir nefnd kærði) frá 9. desember 2008 um synjun á heimild til notkunar á aukaefninu annatto (E160b) í ostalíki.

Er gerð sú krafa af hálfu kæranda að ákvörðun Matvælastofnunar frá 9. desember 2008 sé felld úr gildi.

Kærði gerir þá aðalkröfu að kröfu kæranda sé vísað frá, en til vara að ákvörðun kærða frá 9. desember 2008 verði staðfest.

Eftirfarandi skjöl hafa verið lögð fram í málinu:

1. Stjórnsýslukæra dags. 20 mars 2009 ásamt fylgiskjölum.

2. Greinargerð vegna stjórnsýslukæru dags. 30 apríl 2009.

3. Athugasemdir kærða dags. 5. júní 2009.

4.  Athugasemdir kæranda dags. 7. ágúst 2009.

Gagnaöflun telst lokið og er málið tekið til úrskurðar.

II.    Málsmeðferð

Framangreind kæra barst úrskurðarnefnd 22. mars 2009.  Kæruheimild er í 31. gr. laga um hollustuhætti og mengunarvarnir nr. 7/1998.

III. Málsatvik

Hinn 30. október 2008 sótti kærandi um heimild til notkunar á aukaefninu annatto (E160b) í ostlíki til kærða með rafrænni umsókn. Með bréfi dags. 9. desember 2008 var framangreindri umsókn kæranda synjað með þeim röksemdum að aukaefnið annatto (E160b) væri að finna í aukaefnalista í viðauka II við reglugerð nr. 285/2002 um aukaefni í matvælum og sé því óheimilt að veita bráðabirgðaleyfi á umræddu efni m.v.t. 1. mgr. 11. gr. reglugerðar nr. 285/2002. Efnið megi aðeins nota í ákveðin matvæli sem þar eru listuð upp, t.d. í æta ostskorpu allt að 20 mg/kg.

Með stjórnsýslukæru dags. 20. mars 2009 kærði kærandi framangreinda ákvörðun til úrskurðarnefndarinnar.

Kærða var með bréfi dags. 20. maí 2009 gefinn kostur á að koma að sjónarmiðum sínum varðandi kæruna og bárust þau 5. júní 2009.

Kæranda var gefinn kostur á að gæta andmælaréttar gagnvart sjónarmiðum kærða og bárust athugasemdir þann 7. ágúst 2009.

IV. Málsástæður og rök kæranda 

Til stuðnings kröfu sinni bendir kærandi á að í fyrsta lagi hafi kærði ekki farið eftir skýru ákvæði 2. tl. 2. mgr. 20. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 með ákvörðun sinni 9. desember 2008. Þar sé aðeins að finna leiðbeiningar um kæruleiðir en ekki kærufrest. Það fari gegn skýru ákvæði 2. mgr. 20. gr. stjórnsýslulaga sem og meginreglum stjórnsýsluréttarins um skýrleika ákvarðana stjórnvalda. Kærandi telur að kærða hafi borið að fara eftir ákvæðum stjórnsýslulaganna við undirbúning og meðferð ákvörðunarinnar, sbr. 2. mgr. 1. gr. stjórnsýslulaga. Kærða hafi þannig borið að leiðbeina kæranda við meðferð málsins, sbr. 7. gr. og rannsaka málið til hlýtar áður en ákvörðun var tekin, sbr. 10. gr. Kærandi telur því að leiðbeiningar kærða hafi verið mjög ábótavant og því beri úrskurðarnefndinni að taka kæruna til meðferðar, skv. 28. gr. stjórnsýslulaga.

Kærandi bendir á að ákvörðun kærða sé óljós og illskiljanleg og telur ógjörning að átta sig á hvað felst nákvæmlega í ákvörðun kærða. Kærandi vísar til þess að synjun kærða á umsókn kæranda sé byggð á 11. gr. reglugerðar um aukaefni í matvælum nr. 285/2002, þ.e. að aukaefnið annatto (E160b) sé að finna í aukaefnalista í viðauka II við reglugerð um aukaefni í matvælum og því sé ekki unnt að fallast á umsókn kæranda. Kærandi telur ákvörðun kærða því mjög óljósa.

Kærandi bendir einnig á að tilgangur umsóknarinnar hafi verið að fá leyfi fyrir aukaefninu annatto (E160b) í ostlíki. Umsókninni hafi þannig verið ætlað að heimila innflutning á vöru sem inniheldur aukaefnið annatto (E160b) í ostlíki en vara kæranda sé  brædd ostlíki í sérpökkuðum sneiðum. Kærandi bendir einnig á að miklir hagsmunir séu í húfi um fá leyfi fyrir framangreindu og að varan verði felld í flokk með bræddum osti fremur en ostlíki enda eigi varan meira í ætt við bræddan ost en ostlíki en annatto aukaefnið sé leyfilegt aukaefni í bræddan ost og í aukaefnalista í viðauka II við reglugerð nr.  285/2002 um aukaefni í matvælum.

Kærandi telur síðan að kærði taki ekki afstöðu til umsóknar kæranda og hafi á engan hátt upplýst málið með það að markmiði að komast að niðurstöðu. Þá telur kærandi ekki rétt af kærða að leiðbeina kæranda um að beina umsókn sinni til framkvæmdastjórnar Evrópu (European Commission) og telur það hvergi koma fram í reglugerð nr. 285/2002 að framsal hafi átt sér stað á ákvörðunarvaldi.

Í bréfi sem barst úrskurðarnefndinni þann 7. ágúst 2009 koma fram sjónarmið kæranda við greinargerð kærða. Þar ítrekar kærandi að málið eigi að fá efnislega umfjöllun af úrskurðarnefndinni með vísan til 2. tl. 2. mgr. 20. gr. stjórnsýslulaganna. Ákvæðið sé skilyrðislaust og telur kærandi það hvorki skipta máli að kærandi sé einkahlutafélag eða að hann hafi notið liðsinnis lögmanns við kærugerð.

Kærandi ítrekar kröfu sína að heimilt sé að veita bráðabirgðaleyfi til notkunar aukaefna samkvæmt 11. gr. reglugerðar nr. 285/2002. Í nefndu ákvæði komi ekkert fram um að endanlegt ákvörðunarvald sé á herðum framkvæmdastjórnar Evrópusambandsins.

Kærandi ítrekar að tilgangur umsóknar sinnar um heimild til notkunar á annatto (E160b) í ostlíki, bræddum ostsneiðum, hafi verið til að innflutningur á vörunni Whitehall Specialites ostlíki væri mögulegur. Því séu miklir hagsmunir að baki þess að kærandi fái umrætt leyfi útgefið á grundvelli  11. gr. reglugerðar nr. 285/2002. Hagsmunir kæranda um að fá leyfið séu verulegir en sala og dreifing vörunnar hefur verið stöðvuð af heilbrigðiseftirliti Reykjavíkur.

Þá ítrekar kærandi framkomnar kröfur.

V. Málsástæður og rök kærða

Kærði, Matvælastofnun, telur aðallega að vísa eigi málinu frá úrskurðarnefnd um hollustuhætti og mengunarvarnir. Kæran sé of seint fram komin. Til vara krefst kærði þess að ákvörðun dags. 9. desember 2008 verði staðfest.

Kærði bendir á að þegar ákvörðun kærða var tekin um að synja umsókn um heimild til notkunar á aukaefninu annatto (E160b) í ostlíki, hafi leiðbeiningar um kærurétt fylgt ákvörðuninni. Kæranda var leiðbeint að kæra ákvörðunina til úrskurðarnefndar um hollustuhætti og mengunarvarnir m.v.t. 31. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir. Kærði bendir á að almennur kæruréttur innan stjórnsýsluréttarins sé þrír mánuðir. Kærandi sé stór matvælaheildverslun sem annist influtning á matvöru og eigi ekki að leiðbeina sérstaklega um kærufrest eins og um einstakling væri að ræða. Kærði telur einnig að kærandi hafi notið liðsinnis lögmanns við kærugerð sína og því þurfi ekki sérstakar leiðbeiningar við. Með víasn til þess eigi að vísa málinu frá nefndinni.

Til vara krefst kærði þess að ákvörðun dags. 9. desember 2008 verði staðfest. Umsókn kæranda hafi borist kærða þann 30. október 2008. Þar óskar kærandi eftir leyfi til að nota aukaefnið annatto (E160b) í ostlíki. Umsókninni var synjað á þeim forsendum að aukaefnið sé óheimilt í ostlíki samkvæmt aukaefnalista í viðauka II við reglugerð nr. 285/2002 um aukaefni í matvælum.

Kærði bendir einnig á að heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur hafi lagt sölubann á Whitehall Specialties ostlíki þar sem það innihéldi aukaefnið annatto (E160b) en aukaefnið sé aðeins heimilt í ætri ostskorpu. Þar sem Whitehall Specialties hafi ekki ostskorpu sé óheimilt að það innihaldi aukaefnið annatto (E160b).  Kæranda var kynntur kæruréttur til úrskruðarnefndar um hollustuhætti og mengunarvarnir með bréfi heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur en nýtti ekki þann kærurétt.

Kærði bendir á að umsókn á grundvelli 10. gr. reglugerðar nr. 285/2002 verði að vera mjög ítarleg og miklar kröfur séu gerðar svo hægt sé að fallast á umsókn. Kærandi hafi því haft samband við kærða í umsóknarferlinu og þar hafi kærði beint því til kæranda að aukaefnið annatto (E160b) sé óheimilt aukaefni í ostlíki nema aðeins 20 mg/kg og aðeins í æta ostskorpu. Kærandi vissi þar af leiðandi að annatto (E160b) aukaefnið væri óheimilt í ostlíki.

Kærði bendir á að reglugerð nr. 285/2002 um aukaefni í matvælum með síðari breytingum sé sett með stoð í 18. gr. laga nr. 93/1995 um matvæli, sbr. lög nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengnunarvarnir. Með reglugerðinni voru innleiddar nokkrar tilskipanir Evrópusambandsins, aðallega tilskipun nr. 94/36/EB um notkun litarefna og nr. 95/45/EB um hreinleikaskilyrði. Framangreindar tilskipanir kveða á um að aukaefnalistinn í viðauka II við reglugerðina verði að vera eins á öllu EES svæðinu. Aukaefnalistanum sé því ekki hægt að breyta einhliða, þ.e að bæta við eða breyta. Allar breytingar verða að fara fram af framkvæmdastjórn Evrópusambandsins. Þar af leiðandi hafi kæranda verið leiðbeint um að sækja sérstaklega um hjá framkvæmdastjórninni þar sem kærði synjaði umsókn hans.

Kærði bendir á að samkvæmt 3. gr. reglugerðar nr. 285/2002 sé litarefni aukaefni og við undirbúning og framleiðslu matvæla sé aðeins heimilt að nota aukaefni sem sé að finna í aukaefnalista í viðauka II við reglugerðina. Matvæli mega því ekki innihalda aukaefni, eitt eða fleiri, eða í meira magni en viðauki II segir til um, sbr. 7. gr. reglugerðarinnar. Innlendir framleiðendur séu ábyrgir fyrir því að matvæli þeirra innihaldi aukaefni sem séu í samræmi við viðauka II við reglugerð nr. 285/2002, sbr. 9. gr.

VI.  Álit og niðurstaða úrskurðarnefndar

Almenna kæruheimild til ráðherra er að finna í 1. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Þar kemur fram að aðila máls er heimilt að kæra stjórnvaldsákvörðun til æðra stjórnvalds til þess að fá hana fellda úr gildi eða henni breytt nema annað leiði af lögum eða venju.

Í 2. mgr. 1. gr. stjórnsýslulaga kemur fram stjórnsýslulögin taki til stjórnsýslu ríkis og sveitarfélaga. Lögin gildi þegar stjórnvöld, þar á meðal stjórnsýslunefndir, taki ákvarðanir um rétt eða skyldur manna.

Það telst vera stjórnvaldsákvörðun þegar stjórnvald kveður einhliða á um rétt eða skyldu tiltekins aðila í ákveðnu máli í skjóli stjórnsýsluvalds.  Um stjórnvaldsákvörðun er því aðeins að ræða að stjórnvald hafi tekið ákvörðun í skjóli stjórnsýsluvalds.

Kæruheimild til úrskurðarnefndar um hollustuhætti og mengunarvarnar er að finna í 31. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir. Þar segir í 1. ml. 1. mgr. 31. gr. að ágreiningur sem varðar framkvæmd laganna og reglugerða settra samkvæmt þeim er heimilt að vísa til úrskurðarnefndarinnar. Ekki er að finna sérstaka kærufresti í umræddu ákvæði og ber því að fara eftir ákvæðum stjórnsýslulaga nr. 37/1993 í þeim efnum. Almenn regla um kærufresti innan stjórnsýsluréttarins er þrír mánuðir. Í 2. tl. 2. mgr. 20. gr.  segir að með ákvörðun stjórnvalds skuli vera leiðbeiningar um kærufresti. Í ákvörðun kærða dags. 9. desember 2008 var ekki að finna leiðbeiningar um kærufrest eins og 20. gr. stjórnsýslulaganna kveður á um enda er ekki er ekki lögð sú skylda á aðila máls að þeim sé kunnugt um kæruleiðir, kærufresti eða kærugjöld. Stjórnvaldi er því skylt að veita leiðbeiningar um framangreind atriði þegar ákvörðun er birt, sé kæruheimild til staðar. Með vísan til alls þessa verður fallist á kröfu kæranda um að kæran verði tekin til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni á grundvelli 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 þar sem ekki voru veittar fullnægjandi upplýsingar um kærufrest í stjórnsýsluákvörðun kærða.

Ágreiningur í máli þessu snýst um það hvort ákvörðun kærða um synjun á heimild til notkunar á aukaefninu annatto (E160b) í Whitehall Specialtiesostlíki sé röng og verði þar af leiðandi felld úr gildi.

Í reglugerð nr. 285/2002 (breytt með reglugerð nr. 500/2005) um aukaefni í matvælum er að finna reglur er varða aukaefni í matvælum, aukaefni ætluðum til notkunar í matvælum eða sölu til neytenda sbr. 1. gr. reglugerðarinnar. Hugtakið aukaefni er skilgreint í 2. gr. reglugerðarinnar þannig að aukaefni er efni sem aukið er í fæðu til þess að hafa áhrif á geymsluþol, lit, lykt, bragð eða aðra eiginleika matvæla. Í 3. gr. reglugerðarinnar kemur fram að litarefni flokkast sem aukaefni og er skilgreint þannig að þau gefa matvælum lit eða skila aftur lit matvæla og meðal þeirra eru náttúruleg innihaldsefni matvæla og náttúruleg efni sem alla jafnan er ekki neytt sem matvæla og eru ekki notuð sem einkennandi hráefni í matvæli. Í a-o lið 4. gr. reglugerðarinnar eru talin upp með tæmandi hætti efni sem ekki teljast aukaefni.  Í o-lið 4. gr. segir að litarefni sem notuð eru til að lita óæta húð á matvælum teljist ekki til aukaefna. Þar er listað upp ostskorpa og pylsuskænir. Því er aukaefnið annatto (E 160b) heimilt í húð á ostlíki en ekki í ostlíkinu sjálfu. Í 5. gr. kemur fram meginreglan um að við tilbúning og framleiðslu matvæla er einungis heimilt að nota þau aukaefni sem fram koma í viðauka II (aukaefnalisti) við reglugerðina og með þeim skilyrðum sem þar koma fram en framleiðendur og dreifingaraðilar bera ábyrgð á því að vörutegundir séu í samræmi við ákvæði reglugerðarinnar, sbr. 9. gr. Því er ljóst að aukaefnið annatto (E 160b) er aukaefni sem aðeins er heimilt að nota í húð á ostlíki.

Ágreiningur aðila varðar skilgreiningu á vörunni, þ.e. hvort varan falli í undirflokk nr. 1.6.4 með yfirskriftinni bræddir ostar eða í undirflokk nr. 1.6.5 með yfirskriftinni ostlíki sem eru að finna í viðauka II við reglugerð nr. 285/2002. Undirflokkur 1.6.4 heimilar annattolausnir (E160b) 15 mg/kg en undirflokkur 1.6.5 heimilar annattolausnir (E160b) 20 mg/kg í æta ostskorpu.

Kærandi telur að varan Whitehall Specialtiesostlíki sé meira í ætt við bræddann ost og því eigi hún að falla í undirflokk nr. 1.6.4 bræddur ostur en þar eru annattólausnir (E160b) heimilar. Kærandi hafi verulega hagsmuni af því að varan sé staðsett í þann undirflokk. Í viðauka II við reglugerð nr. 285/2002 um aukaefni í matvælum, með síðari breytingum, kemur skýrt fram að aukaefnið annattolausnir (E160b) sé óheimilt aukaefni í ostlíki en ljóst er að ostlíki og bræddur ostur eru ekki samkynja vörur og falla ekki undir sama undirflokk í aukaefnalista í viðauka II við reglugerðina. Í umsókn kæranda dags. 30.10.2008 til kærða er berlega tekið fram, oftar en einu sinni, að sótt sé um aukaefnið annatto (E 160b) í ostlíki, ekki í bræddum osti. Umsóknin er rökstudd á þá leið að með því að heimila umrætt aukaefni verði ostlíkið sölulegra fyrir neytendur, varan meira aðlaðandi, girnilegri og lystugri fyrir neytendur. Er því ekki unnt að fallast á þá málsástæðu kæranda að vara hans sé í ætt við bræddan ost þegar sótt er um heimild til að nota aukaefni í ostlíki. Þar sem aukaefnið annatto (E 160b) sé óleyfilegt aukaefni og listað upp í viðauka II við reglugerð nr. 285/2002 gat kærði ekki tekið umsókn kæranda til greina enda væri það í bága við skýrt orðalag 1. mgr. 11. gr. reglugerðar nr. 285/2002, sbr. 5. gr. reglugerðar nr. 500/2005 að heimilt sé að að veita bráðabirgðaleyfi til notkunar aukaefna, sem ekki eru skráð í aukaefnalista í viðauka II. Þá segir ennfremur að slík leyfi skuli aðeins veitt á grundvelli almennra skilyrða í viðauka I við reglugerð nr. 285/2002.

Í viðauka I við reglugerð nr. 285/2002 er skýrt kveðið á um það að einungis sé heimilt að veita leyfi til notkunar aukaefna þegar sannað er að neytendum standi ekki hætta af efninu og það sé hægt að sanna á grundvelli tæknilegra upplýsinga. Þá verður einnig að sýna fram á sannarlegan ávinning fyrir neytendur, þ.e. að sýnt sé fram á þörf á notkun aukaefnanna. Hvorugt er hér fyrir hendi. Aukaefnið annatto er að finna í aukaefnalista í viðauka II við reglugerð 285/2002 og því ekki heimilt að veita bráðabirgðaleyfi á grundvelli 1. mgr. 11. gr. reglugerðar nr. 285/2002 sem kærandi sótti um 30.10.2008. Þá hefur hvorki verið sýnt fram á skilyrðin í viðauka I við reglugerð nr. 285/2002 séu uppfyllt né að varan sé réttilega bræddur ostur en ekki ostlíki en kærandi sótti um leyfi fyrir ostlíki ekki bræddan ost.

Með vísan til alls framangreinds verður talið að kærða hafi verið rétt að synja umsókn kæranda um notkun á aukaefninu annatto (E160b) í ostlíki og ber því að fallast á varakröfu kærða.

Úrskurðarorð: 

Ákvörðun Matvælastofnunar frá 9. desember 2008 um synjun á heimild til notkunar á aukaefninu annatto (E160b) í ostlíki er staðfest.

Date: 11/24/09

jan 09
Love0

1/2009 Úrskurður vegna kæru á útgáfu starfsleyfis fyrir Flugklúbb Selfoss gegn Heilbrigðisnefnd Suðurlands

Með

Mál nr. 1/2009.

Úrskurðarnefnd skv. 31. gr. laga nr. 7/1998.

Ár 2010, mánudaginn 14. júní kom nefnd skv. 31.gr. l. nr. 7/1998 saman til fundar á skrifstofu formanns nefndarinnar að Lágmúla 7, Reykjavík. Mætt voru Steinunn Guðbjartsdóttir formaður, Gunnar Eydal og Guðrún Helga Brynleifsdóttir.

Fyrir var tekið mál nr. 1/2009 Helga Jóhannesdóttir og Hannes Stefánsson, Vogi, Ölfusi, 801 Selfoss, Gunnar M. Friðþjófsson, Árbæjarhverfi, Ölfusi, Hildur Hákonardóttir og Þór Vigfússon, Straumum, 801 Selfossi, hér eftir nefnd kærendur, gegn Heilbrigðisnefnd Suðurlands, Austurvegi 56, 800 Selfoss, hér eftir nefnt kærði. Nefndin fékk málið framsent frá Umhverfisráðuneytinu með bréfi dags. 23. desember 2008. Úrskurður í málinu hefur tafist í umsagnarferli og vegna anna nefndarmanna. Aðilum málsins var tilkynnt um fyrirséða töf málsins.

Í málinu er kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

I. Aðild kærumáls og kröfur

Með stjórnsýslukærum, dags. 11. mars 2007 kærði Guðjón Ármannsson hdl. til ráðherra f.h. Hildar Hákonardóttur og Þórs Vigfússonar útgáfu starfsleyfis til handa Flugklúbbi Selfoss frá 12. febrúar 2007 vegna mikils ónæðis snertilendinga á Selfossflugvelli. Þann 10. og 15. apríl 2008, kærðu Gunnar Friðþjófsson, Helga Jóhannesdóttir og Hannes Stefánsson sömu ákvörðun kærða og töldu eftirlit kærða með Selfossflugvelli ófullnægjandi. Krafa kærenda um ógildingu á útgáfu starfsleyfis til handa Flugklúbbi Selfoss fékk meðferð Umhverfisráðuneytisins með úrskurði dags. 22. desember 2008. Í máli þessu verður úrskurðað um ágreining milli aðila er varðar eftirlit kærða með Selfossflugvelli.

Eftirfarandi skjöl hafa verið lögð fram í málinu:

1. Stjórnsýslukærur dags. 11. mars 2007, 10.  og 15. apríl 2008 ásamt fylgiskjölum.

2. Úrskurður Umhverfisráðuneytisins dags. 22. desember 2008.

3. Athugasemdir kærða dags. 22. júní 2009.

4. Athugasemdir kærenda dags. 9. ágúst 2009.

5. Ítrekun um andmælarétt til kærenda dags. 19. október 2009.

6. Tilkynning um töf á uppkvaðningu úrskurðar dags. 24. febrúar 2010.

Gagnaöflun telst lokið og er málið tekið til úrskurðar.

II.    Málsmeðferð

Stjórnsýslukærur kærenda voru áframsendar til úrskurðarnefndar með bréfi dags. 23. desember 2008. Voru þær sendar kærða til umsagnar með bréfi 27. mars 2009.  Kæruheimild er í 31. gr. laga um hollustuhætti og mengunarvarnir nr. 7/1998.

III. Málsatvik

Þann 19. febrúar 2008 tók Heilbrigðiseftirlit Suðurlands ákvörðun um útgáfu á starfsleyfi til handa Flugklúbbi Selfoss til reksturs flugvallar með eldsneytisafgreiðslu á Selfossi. Kærendum var birt ákvörðun kærða með bréfi dags. 26. og 28. febrúar 2008.

Með stjórnsýslukærum dags. 11. mars 2007, 10. og 15. apríl 2008 kærðu kærendur framangreinda ákvörðun til Umhverfisráðuneytisins. Kveðinn var upp úrskurður þann 22. desember 2008. Í úrskurðinum taldi ráðuneytið að ágreiningur um skort á eftirliti varðaði framkvæmd laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir skv. 1. ml. 1. mgr. 31. laganna. Var sá hluti ágreinings aðila framsendur úrskurðarnefndinni í samræmi við 2. mgr. 7. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Kærða var með bréfi dags. 27. mars 2009 gefinn kostur á að koma að sjónarmiðum sínum varðandi kæruna. Bárust þau 22. júní 2009. Erindi kærða var sent kærendum til umsagnar með bréfi dags. 14. júlí s.á. Umsögn barst frá einum kæranda. Erindi nefndarinnar var ítrekað með bréfi dags. 19. október 2009 og veittur viðbótarfrestur til andmæla. Ekki bárust andmæli frá kærendum.

IV. Málsástæður og rök kæranda

Kærendur búa allir í námunda við flugvöllinn og telja að af honum stafi óásættanlegt ónæði sem orsakist aðallega af yfirflugi og snertilendingum. Kærendur telja að kærði hafi ekki sinnt þeirri eftirlitsskyldu sem honum bar að sinna samkvæmt fyrra starfsleyfi Flugklúbbs Selfoss. Kærendur kveða mikinn hávaða samfara því  þegar flugvélar taka á loft eða lenda á Selfossflugvelli en þær fljúgi mjög nálægt og rétt yfir heimilum kærenda með tilheyrandi hávaða. Kærendur telja því augljóst að mikil hávaðamengun sé fyrir hendi og að það ónæði sem þau þurfa að þola vegna flugvallarins sé langt umfram það sem eðlilegt getur talist.

Kærendur telja óeðlilegt að engar takmarkanir séu fyrir hendi í endurnýjuðu starfsleyfi Flugklúbbs Selfoss en slíkar takmarkanir voru fyrir hendi í fyrra starfsleyfi útg. 12. febrúar 2007. Þær takmarkanir hafi aðallega varðað bann við flugumferð á ákveðnum tímum sólarhrings sem og á almennum frídögum. Þá hafi einnig verið að finna skorður við snertilendingum og sérstök fyrirmæli hafi verið um flugtaks- og akstursstefnur. Hafi framangreindar takmarkanir átt að tryggja að flugumferð yrði í lágmarki vegna nærliggjandi íbúðarbyggðar.

Kærendur telja að ekkert eftirlit hafi verið viðhaft um takmarkanir og bann við flugumferð sem kveðið var á um í fyrra starfsleyfi Flugklúbbs Selfoss. Kærendur kveða aðflug yfir íbúðarhúsum þeirra vera á öllum tímum sólarhringsins og þar með hafi öll ákvæði laga og reglugerða um hávaða nr. 399/1999 (núg. 724/2008)  verið þverbrotin.

Kærendur krefjast þess að ákvörðun kærða frá 19. febrúar 2008 um útgáfu á starfsleyfi til handa Flugklúbbi Selfoss verði felld úr gildi. Verði fallist á útgáfu starfsleyfisins krefjast kærendur þess að mælt verði fyrir um nauðsynlegar takmarkanir á aðflugi.

V. Málsástæður og rök kærða

Kærði kveður reglugerð nr. 399/1999 um hávaða hafa verið í gildi þegar starfsleyfi til handa Flugklúbbi Selfoss var gefið út, sem og ákvæði reglugerðar um mengunarvarnareftirlit nr. 386/1999. Kærði bendir á að samkvæmt reglugerð nr. 386/1999 er meðaltíðni eftirlits með flugvöllum ólíkt og miðar við eðli þeirra, stærð og hvort þar sé eldsneytisafgreiðsla. Þá kveður kærði að eftirlit með flugvöllum sé ólíkt þar sem mikill munur sé á ómönnuðum flugvöllum eins og Selfossflugvelli og alþjóðlegum flugvelli eins og Keflavíkurflugvelli.

Kærði bendir á að Selfossflugvöllur hafi fengið það eftirlit sem eftirlitsáætlun fyrir þess konar flugvöll kveður á um, sem er annað hvert ár. Í greinargerð kærða er bent á að eftirlit hafi síðast verið framkvæmt þann 30. maí 2007 og hafi það verið án athugasemda. Eftirlit sé næst á árinu 2009. Kærði bendir á að gera verði greinarmun á lögbundnu eftirliti samkvæmt reglugerð um mengunarvarnareftirlit og kvartana vegna hávaða frá starfseminni.

Við mat á hávaða styðst kærði við ákvæði reglugerðar um hávaða nr. 724/2008. Kærði kveður kærur kærenda hafa varðað hávaða frá starfsemi Selfossflugvallar og að hann hafi verið yfir þau mörk sem eðlileg eru og því brot gegn ákvæðum í framangreindri reglugerð um hávaða. Kærði bendir á að hann hafi beint tillögum til sveitarfélags Árborgar um að takmarka og banna snertilendingar sem voru samþykktar. Snertilendingar eru nú aðeins heimilar virka daga milli kl. 07:00 – 18:00 á daginn og bannaðar alla daga frá kl. 23:00-07:00 nema í neyðartilfellum.

Kærði bendir á að nýlegar mælingar sem framkvæmdar voru í júní 2009 frá flugvél hafi ekki gefið tilefni til aðgerða eða athugasemda varðandi starfsemi flugvallarins. Mælingar voru gerðar í 16 mínútur meðan flugvél fór nokkra hringi yfir svæðið og tók tvær snertilendingar. Mælingar voru gerðar við nærliggjandi íbúðarhús í Árbæjarhverfi sem eru næst flugvellinum. Mælingarnar voru undir þeim viðmiðunarmörkum sem er að finna í ákvæði reglugerðar um hávaða. Kærði telur að flugumferð yfir Selfossflugvöll fari ekki yfir framangreind viðmiðunarmörk miðað við umferð um völlinn, þar sem flugumferð er bönnuð að næturlagi. Þá síðast bendir kærði á að íbúar Selfoss séu nær Selfossflugvelli en íbúar Árbæjarhverfis þar sem kærendur búa. Kærði bendir á að sveitarfélagið Árborg hafi gert hljóðvistarkort sem sýni að íbúar Árbæjarhverfis ættu ekki að verða fyrir ónæði vegna hávaða af völdum flugvallarins umfram það sem leyfilegt er samkvæmt reglugerð um hávaða.

VI.  Álit og niðurstaða úrskurðarnefndar

Mál þetta snýst um hvort kærði hafi framkvæmt fullnægjandi eftirlit með Selfossflugvelli og hvort kærendur hafi orðið fyrir hávaðamengun vegna starfsemi flugvallarins.

Almenna kæruheimild til ráðherra er að finna í 1. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Þar kemur fram að aðila máls er heimilt að kæra stjórnvaldsákvörðun til æðra stjórnvalds til þess að fá hana fellda úr gildi eða henni breytt nema annað leiði af lögum eða venju.  Kæruheimild til úrskurðarnefndar um hollustuhætti og mengunarvarir er að finna í 31. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir en þar segir að rísi ágreiningur um framkvæmd laganna, reglugerða settra samkvæmt þeim, heilbrigðissamþykkta sveitarfélaga eða ákvarðanir yfirvalda, sé heimilt að vísa málinu til sérstakrar úrskuðarnefndar. Stjórnsýslukæru kærenda var upphaflega beint til Umhverfisráðuneytisins og varðaði útgáfu á starfsleyfi til handa Flugklúbb Selfoss og annmarka við veitingu þess. Leyst var úr þeim ágreiningi með úrskurði ráðuneytisins dags. 22. desember 2008. Ágreiningur um eftirlit kærða með Selfossflugvelli og hvort hávaði frá flugvellinum sé brot gegn ákvæði reglugerðar um hávaða nr. 724/2008 kemur hér til skoðunar.

Í 1. gr. laga um hollustuhætti og mengunarvarnir kemur fram að markmið laganna sé að búa landsmönnum heilnæm lífsskilyrði og vernda þau gildi sem felast í heilnæmu og ómenguðu umhverfi. Í 2. mgr. 6. gr. sömu laga kemur fram að heilbrigðisnefndir gefi út starfsleyfi fyrir atvinnurekstur sem geti haft í för með sér mengun. Í 13. gr. er svo skýrt kveðið á um það að heilbrigðisnefndir beri ábyrgð á því að ákvæðum laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir og reglugerða settra samkvæmt þeim sé fylgt eftir. Eftirlitsskylda sem hvílir á kærða er ítrekuð í 6. gr. reglugerðar um hávaða nr. 724/2008 en þar segir að heilbrigðisnefnd beri að tryggja að kröfur og skilyrði í starfsleyfum sem hún gefur út og veiting þeirra sé í samræmi við ákvæði laga og reglugerða þar að lútandi.

Samkvæmt gögnum málsins voru á bæjarráðsfundi þann 15. nóvember 2007 samþykktar tillögur kærða um takmarkanir á flugtökum og lendingum. Fólu tillögurnar í sér bann við flugtaki og lendingu alla daga milli kl. 23:00 – 07:00 nema neyðartilvik sé fyrir hendi en þá skuli skrá það sérstaklega. Þá var einnig lagt til að snertilendingar yrðu aðeins leyfðar milli kl. 07:00 – 18:00 virka daga. Verður að telja að framangreindar tillögur kærða og samþykki þeirra fullnægi þeirri skyldu sem lögð er á kærða í 6. gr. reglugerðar um hávaða og að starfsleyfi Flugklúbbs Selfoss sé í samræmi við lög og reglugerð um hávaða, en kærendur hafa ekki sýnt fram á að þær hafi verið virtar að vettugi.

Í 1. gr. reglugerðar um hávaða segir að markmið hennar sé að koma í veg fyrir eða draga úr skaðlegum áhrifum af völdum hávaða en samkvæmt 2. gr. tekur hún til hávaða af mannavöldum. Í 3. gr. reglugerðarinnar kemur fram að heilbrigðisnefndir séu eftirlitsaðilar og eigi að hafa eftirlit með atvinnurekstri sem geti haft í för með sér mengun. Í sömu grein er hávaði skilgreindur sem mengun, sbr. liður 3.10.  Við mat á því hvað sé óeðlilegur hávaði er samkvæmt reglugerð um hávaða stuðst við mælingar í desíbelum sem líkja eftir næmni eyrans. Í 4. gr. reglugerðarinnar segir að við mat á því hvað sé heilsuspillandi hávaði verði að miða við þau viðmiðunarmörk sem er að finna í viðauka við reglugerðina. Í viðaukanum er að finna í töflu nr. II viðmiðunarmörk fyrir flugumferð. Í töflunni kemur fram að hávaði frá flugumferð megi mælast allt að 65 dB eða meiri utan við húsvegg, ef tryggð er bein aðfærsla útlofts um hljóðgildrur, íbúðarhúsnæðis í nágrenni við þegar starfandi flugvöll. Að nóttu til má hljóðmengun nema allt að 90 dB og allt að 30 dB inni í íbúðarhúsnæði. Af 6. gr. reglugerðar um hávaða er kærða skylt að sjá til þess að hávaði frá Selfossflugelli fari ekki yfir framangreind viðmiðunarmörk. Í gögnum málsins kemur fram að kærði framkvæmdi mælingar þann 18. júní 2009 á flugtaki, flugumferð, lendingum og snertilendingum. Af þeim er ljóst að hávaðinn fer ekki umfram framangreind viðmiðunarmörk reglugerðar um hávaða. Niðurstöður mælinganna reyndust vera 50,5 dB. Með vísan til þess verður ekki talið að hávaði frá starfsemi Selfossflugvallar sé í andstöðu við ákvæði reglugerðar um hávaða nr. 724/2008.

Um eftirlitsskyldu kærða á starfsemi Selfossflugvallar gilda ákvæði reglugerðar nr. 786/1999 um mengunarvarnareftirlit. Samkvæmt 1. gr. reglugerðarinnar er markmið hennar að koma í veg fyrir og draga úr mengun af völdum atvinnurekstri með því að tryggja að mengunarvarnareftirlit sé með þeim hætti að mengun valdi ekki óæskilegum og skaðlegum áhrifum, m.a. á heilsufar almennings. Samkvæmt 2. gr. gilda ákvæði hennar um mengun á landi og í lofthelgi. Samkvæmt lið 3.5 í 3. gr. reglugerðarinnar eru heilbrigðisnefndir eftirlitsaðilar með atvinnustarfsemi sem getur valdið mengun vegna hávaða. Samkvæmt 3. gr. ber kærða að viðhafa eftirlit sem er til þess fallið að fyrirbyggja eða draga úr hávaðamengun frá Selfossflugvelli. Í 12. gr. reglugerðarinnar er að finna ákvæði um reglubundið mengunarvarnareftirlit. Þar segir að eftirlit skuli vera reglubundið en tíðni þess er mismunandi eftir nánari flokkun reglugerðarinnar. Samkvæmt viðauka við reglugerðina n.t.t. í fylgiskjali nr. 2 fellur Selfossflugvöllur undir eftirlitsflokk númer 3. Samkvæmt þeirri flokkun skal eftirlit fara fram einu sinni á ári og eftirlitsmælingar framkvæmdar tíunda hvert ár. Samkvæmt gögnum málsins fór eftirlit fram af hálfu kærða í maí 2009 og eftirlitsmælingar framkvæmdar í júní sama ár. Engar athugasemdir voru gerðar við eftirlit og mælingar sýndu fram á að hávaði var undir viðmiðunarmörkum reglugerðar um hávaða.

Með vísan til alls framangreinds er ekki fallist á kröfur þess efnis að eftirlit kærða með Selfossflugvelli hafi verið vanrækt og í andstöðu við reglugerð um mengunarvarnareftirlit nr. 386/1999. Þá verður ekki talið að hávaði frá flugvellinum sé brot gegn ákvæðum reglugerðar um hávaða nr. 724/2008.

Úrskurðarorð:

Ekki er fallist á kröfur kærenda Helgu Jóhannesdóttur og Hannesar Stefánssonar, Vogi, Ölfusi, 801 Selfossi, Gunnars M. Friðþjófssonar, Árbæjarhverfi, Ölfusi, Hildar Hákonardóttur og Þórs Vigfússonar, Straumum, 801 Selfossi, að kærði hafi vanrækt eftirlitsskyldur sínar varðandi starfsemi Selfossflugvallar og að hávaði frá starfseminni hafi verið í andstöðu við ákvæði reglugerðar um hávaða nr. 724/2008.

Date: 6/22/10