Skip to main content
Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála

65/2010 Klapparstígur

Með
Árið 2015, föstudaginn 30. janúar, tók Nanna Magnadóttir, formaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, með heimild í 3. mgr. 3. gr. laga nr. 130/2011 fyrir:

Mál nr. 65/2010, kæra á ákvörðun skipulagsráðs Reykjavíkur frá 29. september 2010 um að synja umsókn um breytingu á deiliskipulagi Skúlagötureits, staðgreinireits 1.152.4, vegna lóðar nr. 19 við Klapparstíg í Reykjavík.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 26. október 2010, er barst nefndinni 27. s.m., kærir Óskar Sigurðsson hrl., f.h. Ottó ehf. og G, sameigenda lóðar nr. 19 við Klapparstíg í Reykjavík, þá ákvörðun skipulagsráðs frá 29. september 2010 að synja umsókn um breytingu á deiliskipulagi Skúlagötureits, staðgreinireits 1.152.4 vegna lóðar nr. 19 við Klapparstíg. Af hálfu kærenda er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi og að lagt verði fyrir skipulagsráð að taka umsókn kærenda til meðferðar að nýju.

Tekur úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála málið nú til úrskurðar á grundvelli ákvæðis til bráðabirgða II í lögum nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála, sbr. breytingalög nr. 139/2014.

Gögn málsins bárust frá Reykjavíkurborg 21. júní 2011 og 8. og 27. janúar 2015.

Málavextir: Lóðin að Klapparstíg 19 er á svæði þar sem í gildi er deiliskipulag svo nefnds Skúlagötureits, sem markast af Vatnsstíg, Hverfisgötu, Klapparstíg og Lindargötu. Tekur skipulagið til staðgreinireita 1.152.208 – 1.152.213, sem og til staðgreinireits 1.152.4, þar sem tilgreinda lóð er að finna.

Á embættisafgreiðslufundi skipulagsstjóra hinn 26. júní 2009 var lögð fram fyrirspurn Ottó ehf. um tillögu að breyttu deiliskipulagi reits 1.152.4. Gerði tillagan ráð fyrir stækkun byggingarreits og nýbyggingu með allt að sjö íbúðum á lóðinni nr. 19 við Klapparstíg og var málinu vísað til umfjöllunar verkefnisstjóra. Fyrirspurnin var tekin fyrir á embættisafgreiðslufundi skipulagsstjóra hinn 14. ágúst s.á. ásamt umsögn hans um málið. Var ekki gerð athugasemd við erindið, með þeim skilyrðum sem fram kæmu í téðri umsögn og lutu t.a.m. að því að æskilegt væri að fá upplýsingar um fyrirhugað byggingarmagn og málsetningu byggingarreita áður en lengra yrði haldið. Þá kom fram að ekki væri tekin afstaða til fjölda íbúða að svo stöddu. Hinn 5. febrúar 2010 var lögð fram á embættisafgreiðslufundi skipulagsstjóra umsókn kærenda um breytingu á deiliskipulagi umrædds reits, sambærileg fyrri fyrirspurn, en jafnframt var tekið fram að byggingarmagn á lóð myndi aukast. Var afgreiðslu málsins frestað og vísað til þess að laga þyrfti uppdrætti. Á fundi skipulagsstjóra 19. s.m. var ákveðið að kynna málið fyrir formanni skipulagsráðs. Skipulagsráð tók málið fyrir hinn 10. mars og 7. júlí s.á. og frestaði afgreiðslu þess. Málinu var enn frestað á fundi ráðsins 14. júlí 2010 en því beint til embættis skipulagsstjóra að funda með lóðarhöfum.

Umsóknin var næst tekin fyrir á fundi skipulagsráðs hinn 29. september 2010. Fyrir fundinum lágu bréf sem stöfuðu frá Ottó ehf., dags. 27. maí,  3. september og 23. september 2010, sem og orðsending frá skrifstofu borgarstjórnar, dags. 24. september s.á. Var umsóknin afgreidd með svofelldri bókun: „Synjað. Skipulagsráð getur ekki fallist á að breyta gildandi deiliskipulagi á þann hátt sem lagt er til í framlagðri tillögu lóðarhafa. Embætti skipulagsstjóra er falið að vinna að því með lóðarhöfum að gera nýja tillögu þar sem kannað er hvort unnt er að fella steinbæ á lóðinni inn í uppbygginguna.“ Var fundargerð skipulagsráðs lögð fram á fundi borgarráðs hinn 7. október 2010.

Málsrök kærenda: Kærendur taka fram að samkvæmt 1. gr. viðauka 1.1. með samþykkt um stjórn Reykjavíkurborgar og fundarsköp borgarstjórnar nr. 638/2001 með síðari breytingum sé skipulagsráði falið að afgreiða, án staðfestingar borgarráðs, verkefni er lúti m.a. að ákvörðunum um að hefja gerð deiliskipulags og óverulegum breytingum á deiliskipulagi skv. ákvæðum skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997. Hin kærða ákvörðun líti að synjun á deiliskipulagstillögu og feli í sér fyrirmæli um gerð nýrrar tillögu að deiliskipulagi. Falli ákvörðunin því undir framangreint ákvæði og þurfi ekki staðfestingu borgarráðs og sé því kæranleg til úrskurðarnefndarinnar.

Byggt sé á því að ekki hafi verið heimild til að synja umsókn með vísan til þess að fella beri rústir steinbæjar á lóðinni inn í fyrirhugaða uppbyggingu. Með deiliskipulagi fyrir umrætt svæði, sem samþykkt hafi verið í borgarráði árið 2004, hafi nýtingarhlutfall fyrir umrædda lóð verið „aukið“ úr 0,35 í 0,69 en kærendur telji að nýtingarhlutfallið hafi í reynd verið lækkað frá eldra skipulagi. Hafi kærandi miðað við nýtingarhlutfall allt að 1,5 í áætlunum sínum. Jafnframt hafi verið samþykkt að rífa mætti rústir steinbæjar á lóðinni auk þess sem reisa mætti nýbyggingu sem yrði tvær hæðir, kjallari og ris. Á grundvelli þessa skipulags hafi kærendur hafið undirbúning framkvæmda í nánu samstarfi og með vitund og vilja skipulagsyfirvalda. Kærendur hafi keypt fasteignina að Veghúsastíg 1 árið 2007 og með deiliskipulagsbreytingu, sem samþykkt hafi verið í skipulagsráði í mars 2008, hafi lóðin að Klapparstíg 19 verið sameinuð hluta lóðar að Veghúsastíg 1-1A. Ekki hafi verið gerð athugasemd við fyrirhugaða nýbyggingu á lóðinni á fundi skipulagsstjóra 26. júní 2009. Sé umsókn kærenda í samræmi við framangreint. Í ljósi þessa, sem og fyrri samskipta og funda með starfsmönnum Reykjavíkurborgar, hafi kærendur haft réttmætar væntingar um að tillaga þeirra yrði samþykkt. Byggi synjun skipulagsráðs á því að ekki megi rífa rústir steinbæjarins og gangi það gegn gildandi deiliskipulagi og fyrri skipulagsákvörðunum.

Í eignarráðum fasteignareiganda felist að hann geti ráðstafað eign sinni innan þeirra takmarka sem lög og ákvarðanir stjórnvalda, á grundvelli laga, setji honum á hverjum tíma. Hafi kærendur sett fram tillögu sína í samræmi við heimild 1. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 og telji að sú hagnýting lóðarinnar sem tillagan geri ráð fyrir sé eðlileg og réttmæt. Ákvörðun í gildandi deiliskipulagi um að heimila niðurrif rústa steinbæjar bindi hendur skipulagsráðs. Heimildir stjórnvalda til að takmarka ráðstöfunarrétt fasteignareiganda yfir eign hans með því að banna honum að nýta eignina með þeim hætti sem hann kjósi verði að eiga sér skýra lagastoð. Skipulagsráð hafi hins vegar ekki bent á lagaheimild til stuðnings synjun sinni. Hafi borið að afgreiða umsókn í samræmi við fyrirmæli 26. gr. fyrrgreindra laga. Með synjun sé með ólögmætum og bótaskyldum hætti verið að takmarka nýtingarmöguleika eiganda fasteignarinnar að Klapparstíg 19. Þau hús sem fyrir séu á lóðinni séu óheppileg fyrir hvers konar nútímastarfsemi þar sem stærð þeirra og hönnun uppfylli ekki kröfur samtímans. Þá sé sérstaklega gagnrýndur sá dráttur sem orðið hafi á því að afgreiða umsóknina.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Af hálfu Reykjavíkurborgar er þess krafist að kröfum kærenda verði hafnað. Skipulagsráði hafi verið fullkomlega heimilt að synja umsókn kærenda. Ekki sé tekið undir þær fullyrðingar að tillaga kærenda hafi verið unnin í samstarfi við skipulagsyfirvöld með öðrum hætti en að lóðarhafar hafi kynnt fyrirætlanir sínar fyrir starfsmönnum skipulags- og byggingarsviðs og skipulagsráði. Það sé hlutverk skipulagsyfirvalda að taka afstöðu til og leiðbeina borgurum um tillögugerð í skipulagsmálum, en slík leiðsögn geti þó aldrei komið í stað lögbundinnar meðferðar skipulagsráðs og borgarráðs. Kærendur hafi aldrei fengið formlegt jákvætt svar við fyrirspurn sinni um svo mikla uppbyggingu á lóðinni sem hann fari fram á. Þá hafi skipulagsyfirvöld með síðustu afgreiðslu sinni leiðbeint lóðarhöfum um hvaða skilyrði væru sett fyrir því að þeir fengju heimild fyrir aukinni nýtingu á lóðinni.

Skipulagsvald liggi hjá sveitarfélögum samkvæmt ákvæðum skipulagslaga. Engin trygging sé fyrir því að þær væntingar sem borgarar hafi um afgreiðslu mála sinna gangi alltaf eftir enda séu það borgaryfirvöld sem hafi endanlegt ákvörðunarvald í skipulagsmálum. Því sé mótmælt sem órökstuddu og ósönnuðu að annað nýtingarhlutfall sé í gildi en fram komi í gildandi deiliskipulagi. Beri lóðarhöfum að miða við það. Verði ekki annað ráðið af bókun skipulagsráðs við endanlega afgreiðslu málsins en að vilji skipulagsyfirvalda standi til að vinna áfram með kærendum að uppbyggingu lóðarinnar með það að leiðarljósi hvort unnt sé að fella steinbæinn inn í uppbygginguna. Hafi því ekki verið tekin nein lokaafstaða til þess hvort hann verði rifinn eða ekki. Skipulagsráði sé vel kunnugt um að heimilt sé í gildandi deiliskipulagi að rífa téðan steinbæ en vilji setja það skilyrði fyrir mögulegum breytingum að sú niðurrifsheimild verði felld niður. Sé bent á að lóðarhafi hafi aldrei sótt um að fá að nýta sér heimildir deiliskipulagsins, þ.m.t. heimild til að fjarlægja umræddan steinbæ.

Farið hafi verið fram á mjög auknar heimildir frá gildandi deiliskipulagi. Byggingarmagn hafi átt að auka til muna og nýtingarhlutfall að hækka úr 0,69 í 1,56. Þrátt fyrir að upphaflega hafi verið tekið jákvætt í að vinna tillögu að aukinni uppbyggingu sé skipulagsyfirvöldum fullkomlega heimilt í því ljósi að setja málefnaleg skilyrði fyrir samþykkt slíkrar umsóknar á síðari stigum máls. Telja verði að verndun rústa gamla steinbæjarins sé málefnalegt skilyrði, enda geti viðmið skipulagsyfirvalda til verndunar slíkra mannvirkja tekið breytingum í tímans rás. Heimild til niðurrifs steinbæjarins geti ekki bundið hendur skipulagsyfirvalda nema sótt sé um uppbyggingu í samræmi við gildandi deiliskipulag. Það hafi ekki verið gert og hafi kærendur því ekki getað gefið sér það fyrirfram að gengið yrði að öllum þeirra óskum án tillits til álits og vilja skipulagsyfirvalda.

Dráttur á afgreiðslu máls skýrist að mestu leyti af því að unnið hafi verið að bættri framsetningu tillögunnar, auk þess sem reynt hafi verið að fá lóðarhafa til að draga úr umfangi byggingaráforma. Aðaldráttur málsins helgist þó af því að ekki hafi náðst samstaða um tillöguna í skipulagsráði, þrátt fyrir að ýmsum möguleikum hafi verið velt upp til að lagfæra hana. Þá hafi ávallt verið litið á tillöguna sem verulega breytingu á deiliskipulagi og því hafi afgreiðslu skipulagsráðs verið vísað til fullnaðarafgreiðslu borgarráðs. Í tölvubréfi sem barst úrskurðarnefndinni 8. janúar 2015 kemur fram að fundargerð skipulagsráðs hafi verið lögð fram á fundi borgarráðs. Synjunin hafi ekki verið staðfest sem slík, en litið sé svo á að skipulagsráð hafi haft heimilt til að fullnaðarafgreiðslu málsins. 

Athugasemdir kærenda við greinargerð Reykjavíkurborgar: Kærendur árétta sjónarmið sín. Jafnframt fallist þeir ekki á rökstuðning borgarinnar fyrir þeim drætti sem orðið hafi á afgreiðslu málsins. Sé vísað til 9. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1997 í því sambandi og telji kærendur að ákvörðunin sé að þessu leyti verulegum annmörkum háð. Þá sé því alfarið hafnað að skipulags- og byggingarsvið geti tekið ákvörðun um varðveislu nefnds steinbæjar með vísan til þess að viðmið skipulagsyfirvalda til verndunar slíkra mannvirkja geti tekið breytingum í tímans rás. Verði skipulagsráð að rökstyðja afstöðu sína að þessu leyti með ítarlegri hætti.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um þá ákvörðun skipulagsráðs að synja beiðni um breytt deiliskipulag Skúlagötureits vegna lóðarinnar nr. 19 við Klapparstíg. Fól breytingin í sér stækkun byggingarreits lóðarinnar og að heimilað yrði að reisa nýbyggingu á lóðinni. Yrði nýtingarhlutfall lóðarinnar allt að 1,56 í stað 0,69. Var umræddri beiðni synjað á fundi skipulagsráðs hinn 29. september 2010 og var fundargerð ráðsins skipt í A-hluta sem fjallaði um skipulagsmál, B-hluta sem fjallaði um byggingarmál og D-hluta ýmis mál. Mál það sem hér er um deilt var afgreitt í A-hluta fundargerðarinnar. Hinn 7. október s.á. var fundargerð skipulagsráðs lögð fram á fundi borgarráðs þar sem bókað var að borgarráð samþykkti B-hluta fundargerðarinnar. Hins vegar verður ekki ráðið af fundargerð borgarráðs að fjallað hafi verið um afgreiðslu skipulagsráðs vegna umrædds erindis kærenda.

Skipulagsvald í hverju sveitarfélagi er í höndum sveitarstjórnar, sbr. 2. mgr. 3. gr. og 23. gr. þágildandi skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, og er samsvarandi ákvæði að finna í gildandi skipulagslögum nr. 123/2010. Eins og nú var landeiganda eða framkvæmdaraðila þó heimilt skv. 1. mgr. 23. gr. nefndra skipulags- og byggingarlaga að gera tillögu til sveitarstjórnar að deiliskipulagi eða breytingu á deiliskipulagi á sinn kostnað. Samkvæmt 6. gr. laganna sbr. og gr. 2.4 í þágildandi skipulagsreglugerð nr. 400/1998 fóru skipulagsnefndir með skipulagsmál undir yfirstjórn sveitarstjórnar. Ennfremur sagði m.a. í gr. 2.4 að skipulagsnefnd geri tillögu til sveitarstjórnar um endanlega afgreiðslu skipulagstillagna. Þá var mælt svo fyrir um í gr. 2.5 í skipulagsreglugerð að ákvarðanir skipulagsnefnda skyldi leggja fyrir sveitarstjórn til afgreiðslu.

Skilja verður þágildandi laga- og reglugerðarákvæði, sem að framan eru rakin, á þann veg að skipulagsnefnd sveitarfélags hafi ekki verið falin fullnaðarafgreiðsla erinda um samþykkt eða synjun á nýju eða breyttu deiliskipulagi heldur hafi það verið sveitarstjórnar að taka slíkar ákvarðanir. Hins vegar gat sveitarstjórn ákveðið í samþykkt sveitarfélagsins að framselja vald sitt með því að fela skipulagsnefnd eða öðrum í stjórnsýslu sveitarfélagsins heimild til fullnaðarafgreiðslu mála og þá á grundvelli 44. gr. þágildandi sveitarstjórnarlaga nr. 45/1998, sbr. breytingalög nr. 74/2003. Var rík nauðsyn á að slíkt valdframsal væri skýrt og afdráttarlaust í ljósi þess að um undantekningu var að ræða frá þeirri meginreglu að skipulagsvaldið sé í höndum sveitarstjórnar, sbr. það sem áður hefur verið rakið. Kveðið var á um heimildir skipulagsráðs til  fullnaðarafgreiðslu án staðfestingar borgarráðs í 1. gr. viðauka 1.1. við samþykkt um stjórn Reykjavíkurborgar og fundarsköp borgarstjórnar nr. 1200/2007 og var samhljóða ákvæði að finna í 12. gr. samþykktar fyrir Skipulagsráð Reykjavíkurborgar frá 5. apríl 2005. Þar voru talin ákveðin verkefni, m.a. var í b-lið talin „ákvörðun um að hefja gerð deiliskipulags“. Verða tilvitnuð ákvæði ekki skilin svo að skipulagsráð hafi haft heimild til að synja um gerð deiliskipulags án staðfestingar borgarráðs, enda er slík afgreiðsla ekki meðal þeirra verkefna sem talin eru upp í nefndum viðauka við samþykkt um stjórn Reykjavíkurborgar og samþykkt skipulagsráðs. Er og ljóst að íþyngjandi ákvörðun um að synja gerð deiliskipulags verður ekki jafnað við ívilnandi ákvörðun um að hefja gerð deiliskipulags

Samkvæmt framangreindu brast skipulagsráði heimild til lokaafgreiðslu málsins. Bar borgarráði að taka tillöguna fyrir sem sérstakt mál og afgreiða það með formlegum hætti, sbr. 49. gr. tilvitnaðra sveitarstjórnarlaga og 60. gr. nefndrar samþykktar um stjórn Reykjavíkurborgar. Eins og fyrr greinir ber samþykkt borgarráðs á B-hluta fundargerðar skipulagsráðs ekki með sér að tekin hafi verið afstaða til erindis kærenda sem fjallað var um í A-hluta fundargerðarinnar og hefur það því ekki fengið fullnaðarafgreiðslu að lögum. Fól hin kærða afgreiðsla skipulagsráðs því ekki í sér ákvörðun er bindur enda á mál og sætt getur kæru til úrskurðarnefndarinnar, sbr. 2. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Þar sem málið hefur ekki verið til lykta leitt verður ekki hjá því komist að vísa kæru þessari frá með vísan til þess sem að framan greinir.  

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Máli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

___________________________
Nanna Magnadóttir

81/2009 Austurey II

Með
Árið 2015, föstudaginn 30. janúar, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 81/2009, kæra á ákvörðun sveitarstjórnar Bláskógabyggðar frá 11. nóvember 2008 um deiliskipulag fyrir frístundabyggð í Krossholtsmýri í landi Austureyjar 2 í Bláskógabyggð.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 27. nóvember 2009, er barst nefndinni sama dag, kæra eigendur lóðar með landnúmer 167725 í landi Austureyjar í Bláskógabyggð, þá ákvörðun sveitarstjórnar Bláskógabyggðar frá 11. nóvember 2008 að samþykkja deiliskipulag fyrir frístundabyggð í Krossholtsmýri í landi Austureyjar 2. Gera kærendur þá kröfu að hin kærða deiliskipulagsákvörðun verði felld úr gildi.

Tekur úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála málið nú til úrskurðar á grundvelli ákvæðis til bráðabirgða II í lögum nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála, sbr. breytingalög nr. 139/2014.

Málavextir: Á fundi skipulagsnefndar uppsveita Árnessýslu hinn 19. október 2006 var lögð fram umsókn landeiganda Austureyjar 2 að deiliskipulagi frístundabyggðar í svonefndri Krossholtsmýri. Kemur þar fram að á 3,51 ha svæði, sem liggur upp að eldra frístundabyggðarsvæði við Apavatn, sé gert ráð fyrir þremur nýjum lóðum, auk þess sem eldri lóð verði stækkuð og verði þær þá samtals um 1,48 ha. Fallist var á að auglýsa tillöguna þegar komið hefði verið til móts við þá athugasemd að lóðir þyrftu að jafnaði að vera 0,5 ha í samræmi við ákvæði Aðalskipulags Laugardalshrepps 2000-2012. Hinn 15. nóvember 2006 var á fundi skipulagsnefndar ákveðið að auglýsa tillöguna óbreytta í ljósi þess að sýnt hefði verið fram á að afmörkun umræddra lóða hefði verið ákveðin fyrir löngu og þeim hefði í raun þegar verið úthlutað, auk þess sem aðliggjandi lóðir væru af svipaðri stærð. Afgreiðslan var staðfest í sveitarstjórn 28. nóvember 2006. Tillagan var auglýst 14. desember s.á. og var frestur til að gera athugasemdir til 25. janúar 2007. Athugasemdir bárust frá kærendum, sem eru, ásamt umsækjanda og öðrum sameigendum, eigendur lands sem liggur að svæði því sem deiliskipulagstillagan tók til. Um það sameignarland liggur svonefndur Krossholtsvegur að sumarbústaðalandi kærenda og var því m.a. mótmælt að vegurinn yrði nýttur í þágu eigenda hinna nýju sumarhúsalóða. Í bréfi frá eiganda Austureyjar 2, dags. 7. febrúar 2007, kom fram að Krossholtsvegur væri einkavegur er lægi um land lögbýlisins Austureyjar IV, sem væri eyðijörð í eigu níu systkina í jöfnum hlutföllum. Um 2/3 af heildarlengd vegarins myndi nýtast sem vegtenging til þeirra fjögurra frístundalóða sem yrðu deiliskipulagðar. Sú vegtenging væri eðlileg og til þess fallin að koma í veg fyrir umferð um vatnsbakka Apavatns og óþarfa landröskun. Fráleitt væri að leggja annan veg í landi Austureyjar 2, samsíða Krossholtsveginum, og auka þannig sjón- og rykmengun af vegum. Með því yrði einnig gengið gegn markmiðum skipulagslaga um skynsamlega og hagkvæma nýtingu lands. Óuppbyggður vegslóði lægi meðfram Apavatni að syðstu lóðinni og myndi umferð sem um hann færi falla niður með tilkomu þeirrar vegtengingar sem fram kæmi í deiliskipulagstillögunni. Með því að banna eiganda að hagnýta veginn væri verið að tálma honum eðlilegri hagnýtingu sameignar.

Hin auglýsta tillaga var samþykkt óbreytt á fundi skipulagsnefndar 23. ágúst 2007 og staðfesti sveitarstjórn Bláskógabyggðar afgreiðsluna 4. september s.á. Með bréfum, dags. 2. október 2007, var athugasemdum kærenda frá því í janúar s.á. svarað. Skipulagsstofnun gerði athugasemd við birtingu auglýsingar í B-deild Stjórnartíðinda með bréfi, dags. 15. október 2007, þar sem sveitarstjórn hefði ekki rökstutt svör við athugasemdum nægilega vel varðandi aðkomuveg að svæðinu.

Á fundi skipulagsnefndar uppsveita Árnessýslu hinn 30. janúar 2008 var málið tekið fyrir og fyrri niðurstaða þess áréttuð. Var á það bent að eigandi fyrirhugaðra lóða væri einnig einn eigenda þess lands sem núverandi vegur lægi um og hefði þannig jafnan rétt á við aðra sameigendur til að nýta veginn. Staðfesti sveitarstjórn Bláskógabyggðar afgreiðslu skipulagsnefndar hinn 5. febrúar 2008. Kærendur gerðu á ný athugasemdir við deiliskipulagstillöguna með bréfi, dags. 18. s.m. Með bréfi Skipulagsstofnunar, dags. 28. febrúar 2008, gerði hún enn athugasemd við birtingu auglýsingar um gildistöku skipulagsins í B-deild Stjórnartíðinda. Í bréfi stofnunarinnar kom fram að landið sem umræddur vegur lægi um væri í óskiptri sameign. Af því leiddi að hverjum eiganda væri heimilt að hagnýta veginn og nota að virtum sama rétti annarra eigenda, að teknu sanngjörnu tilliti til þeirra. Eigendum væri óheimilt að nýta óskipta sameign til annars en hún væri ætluð og einstökum eigendum yrði ekki fenginn aukinn og sérstakur réttur til hagnýtingar umfram aðra eigendur nema allir eigendur léðu því samþykki sitt með formlegum hætti. Það væri mat Skipulagsstofnunar að með hagnýtingu vegarins sem aðkomu að frístundabyggð, sem kynni að leiða til aukinnar umferðar og þar af leiðandi aukinna óþæginda fyrir aðra eigendur, yrði til aukinn réttur til hagnýtingar sem til þyrfti samþykki annarra eigenda.

Á fundi skipulagsnefndar 27. mars 2008 kom fram að samþykki fimm af níu eigendum viðkomandi lands væri fyrir notkun vegtengingarinnar. Að mati nefndarinnar hefðu forsendur afgreiðslu hennar ekki breyst og myndi samþykki deiliskipulagsins gilda. Málið var til umfjöllunar á fundum sveitarstjórnar og byggðaráðs á tímabilinu 8. apríl 2008 til 11. nóvember s.á. er afgreiðslan var samþykkt á fundi sveitarstjórnar. Í kjölfarið var þess farið á leit við Skipulagsstofnun að hún myndi endurskoða afstöðu sína þar sem fyrir lægi samþykki meirihluta eigenda. Í bréfi stofnunarinnar, dags. 30. júní 2009, var ekki gerð athugasemd við birtingu auglýsingar um gildistöku deiliskipulagsins í B-deild Stjórnartíðinda en mælt með því að ágreiningur milli landeigenda um veginn yrði til lykta leiddur áður en sú auglýsing yrði birt. Deiliskipulagið tók gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda 10. nóvember 2009. Með bréfi, dags. 17. s.m., var þeim sem gert höfðu athugasemdir við tillöguna tilkynnt að deiliskipulagið hefði tekið gildi auk þess sem bent var á kæruheimild til úrskurðarnefndarinnar.

Málsrök kærenda: Af hálfu kærenda er vísað til þess að deiliskipulagið feli í sér vegtengingu af því svæði sem skipulagið nái yfir í vestur, yfir skurð og inn á einkaveg, er liggi um svæði með landnúmer 167725, en kærendur séu eigendur þess ásamt öðrum. Einkavegurinn liggi að svonefndu Krossholti þar sem kærendur eigi sumarhús. Kæran snúi að þeirri vegtengingu sem fyrirhuguð sé samkvæmt deiliskipulaginu en hún sé utan þess svæðis sem deiliskipulagið nái til. Önnur vegtenging sé til staðar inn á svæðið sem hið nýja deiliskipulag nái til og væri eðlilegast að tenging að hinum nýju lóðum færi um þá vegtengingu. Sú vegtenging liggi alfarið um land í eigu eiganda hins deiliskipulagða svæðis. Landsvæðið sem einkavegurinn liggi um hafi verið samþykkt sem nýbýli fyrir skógrækt og garðyrkju. Um málefni nýbýlisins fari að jarðalögum nr. 81/2004. Í 9. gr. þeirra laga sé fjallað um fyrirsvar jarða í sameign o.fl. en samkvæmt henni skuli tilnefna fyrirsvarsmann sem hafi umboð til að koma fram fyrir hönd annarra eigenda jarðarinnar við úrlausn mála sem lúti að réttindum og skyldum eigenda. Þar sem eigendahópurinn hafi ekki tilnefnt slíkan fyrirsvarsmann sé því haldið fram að málefni jarðarinnar hljóti að ráðast í samræmi við 2. tl. 1. gr. laga nr. 50/2007 um sameignarfélög. Í ákvæðinu komi fram að lögin gildi einnig um óskráð sameignarfélög þar sem meiri hluti félagsmanna búi hér á landi, enda sé meginhluti starfsemi félagsins ekki rekinn í öðru landi. Í 19. gr. laganna um sameignarfélög sé fjallað um stjórnunarheimildir félagsmanna en þar segi í 1. mgr. að sé stjórn ekki kosin og framkvæmdastjóri ekki ráðinn geti hver og einn félagsmaður gert ráðstafanir sem séu eðlilegur þáttur í rekstri félagsins og enginn félagsmaður hafi lýst sig mótfallinn. Þrír félagsmanna hafi sent skrifleg mótmæli til skipulagsnefndar vegna umræddrar vegtengingar og sé því ljóst að einn félagsmaður, þ.e. eigandi bújarðarinnar Austureyjar 2, geti ekki gert slíkar ráðstafanir varðandi rekstur þessa sameignarfélags samkvæmt lögum.

Kærendur hafi gert fleiri athugasemdir við meðferð málsins hjá skipulagsnefndinni og sveitarstjórn Bláskógabyggðar en samskipti við þessi stjórnvöld hafi verið erfið og svör þeirra við athugasemdum hafi borist seint og verið efnisrýr. Athugasemdum kærenda hafi verið svarað rúmum níu mánuðum eftir að þær hafi verið sendar, sem geti tæplega talist góðir stjórnsýsluhættir og sé raunar andstætt ákvæðum 9. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Þá hafi í bréfi skipulagsfulltrúa, dags. 18. febrúar 2009, verið vísað til þess að leitað hefði verið lögfræðiráðgjafar þar sem m.a. hafi komið fram að ekki þyrfti samþykki allra sameigenda landsins með tilvísun í fjöleignarhúsalög nr. 26/1994. Þessu sé mótmælt þar sem umrædd lög hafi ekki gildi í málinu enda séu engar sameiginlegar byggingar eða fjöleignarhús á landinu.

Málsrök Bláskógabyggðar: Af hálfu sveitarstjórnar Bláskógabyggðar er vísað til þess að málið hafi verið tekið fyrir alloft í skipulagsnefnd, skipulags- og byggingarnefnd og sveitarstjórn Bláskógabyggðar, enda hafi meðferð þess tekið þrjú ár. Fljótlega hafi komið í ljós ágreiningur milli landeigenda og þá aðallega um aðkomu að hinu deiliskipulagða svæði. Vegna þessa hafi verið skoðaðar þrjár mögulegar aðkomur, þ.e. sú sem gert hafi verið ráð fyrir í auglýstri tillögu, nýr vegur samhliða núverandi vegi og að vegslóðin meðfram Apavatni yrði byggð upp. Hafi það verið álit skipulagsyfirvalda að sú tenging sem auglýst tillaga gerði ráð fyrir væri hentugust út frá skipulagslegum forsendum og myndi valda minnstu raski. Talið hafi verið óskynsamlegt að leggja nýjan veg samhliða þeim vegi sem þegar væri til staðar. Auk þess væri ólíklegt að Vegagerðin leyfði nýja tengingu við hlið þeirrar sem fyrir væri. Þá hafi einnig verið talið óheppilegt að byggja upp nýjan veg rétt við vatnsbakka Apavatns, sérstaklega í ljósi þess að fyrirhugaðar frístundahúsalóðir liggi upp að áður gerðum vegi sem liggi um land sem sé að hluta til í eigu þess aðila sem sé eigandi landsins sem deiliskipulagið nái yfir. Ekki verði talið að nýting vegarins hafi neikvæð áhrif á byggðina við bakka Apavatns enda muni umferð frá nýjum lóðum ekki fara um það svæði.

Niðurstaða: Samkvæmt 1. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, er giltu á þeim tíma er hér um ræðir, er landeiganda eða framkvæmdaraðila heimilt að gera tillögu til sveitarstjórnar að deilskipulagi eða breytingu á deiliskipulagi á sinn kostnað. Í máli þessu er deilt um samþykki sveitarstjórnar á umsókn landeiganda um gerð deiliskipulags, er tekur til séreignarlands hans og felur í sér stofnun þriggja sumarhúsalóða og stækkun þeirrar fjórðu sem fyrir er. Gerir deiliskipulagið ráð fyrir vegtengingu þessara lóða við svonefndan Krossholtsveg, sem liggur við mörk hins deiliskipulagða svæðis í landi sem er í sameign nefnds landeiganda og átta annarra að jöfnu. Er ágreiningur með aðilum um þá vegtengingu og byggja kærendur á því að fyrirhuguð vegtenging, og sú notkun á Krossholtsvegi sem henni fylgi, sé háð þeirra samþykki sem sameigenda.

Svæði það sem hin kærða deiliskipulagsákvörðun tekur til nær ekki inn á umrætt sameignarland þar sem Krossholtsvegur liggur. Hvort af ráðgerðri vegtengingu verður ræðst af rétti einstakra sameigenda til nýtingar vegarins. Ágreiningur um slík afnot af landi í sameign ræðst af óskráðum reglum eignaréttarins um réttarstöðu sameigenda við töku ákvarðana um afnot og ráðstöfun sameignar. Réttarágreiningur á því sviði heyrir ekki undir úrskurðarnefndina enda geta skipulagsákvarðanir ekki falið í sér ráðstöfum eignaréttinda.

Með vísan til þess sem að framan er rakið, og þar sem ekki liggja fyrir annmarkar á málsmeðferð hinnar kærðu ákvörðunar sem geta haft áhrif á gildi hennar, verður ógildingarkröfu kærenda í máli þessu hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu ákvörðunar sveitarstjórnar Bláskógabyggðar frá 11. nóvember 2008 um að samþykkja deiliskipulag fyrir frístundabyggð í Krossholtsmýri í landi Austureyjar 2 í Bláskógabyggð.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________                _____________________________
Ásgeir Magnússon                                               Þorsteinn Þorsteinsson

54/2011 Þinghúshöfði

Með
Árið 2015, fimmtudaginn 22. janúar, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 54/2011, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Stykkishólmsbæjar frá 19. maí 2011 um að samþykkja deiliskipulag á Þinghúshöfða í Stykkishólmi.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 14. júlí 2011, er barst nefndinni sama dag, kærir Ingi Tryggvason hdl., f.h. A og G, Skólastíg 4, Stykkishólmi, þá ákvörðun bæjarstjórnar Stykkishólmsbæjar frá 19. maí 2011 að samþykkja deiliskipulag fyrir íbúðarbyggð á Þinghúshöfða. Gera kærendur þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi að því er varðar stofnun nýrrar lóðar nr. 4a við Skólastíg.

Tekur úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála málið nú til úrskurðar á grundvelli ákvæðis til bráðabirgða II í lögum nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála, sbr. breytingalög nr. 139/2014.

Gögn málsins bárust frá Stykkishólmsbæ 22. júlí 2011.

Málavextir: Hinn 21. apríl 2010 auglýsti skipulags- og byggingarfulltrúi Stykkishólmsbæjar tillögu að deiliskipulagi fyrir íbúðarbyggð á Þinghúshöfða í Stykkishólmi sem tekur til 2,4 ha byggðar eldri húsa við Bókhlöðustíg, nyrðri hluta Skólastígs og Höfðagötu. Fól tillagan m.a. í sér að stofnuð yrði ný lóð nr. 4a við Skólastíg og að þar mætti reisa hús. Var íbúum svæðisins jafnframt sent bréf, dags. 19. apríl 2010, þar sem athygli þeirra var vakin á auglýstri tillögu. Þá var haldinn opinn kynningarfundur um tillöguna 3. maí s.á. Leitað var umsagnar Húsafriðunarnefndar ríkisins og gerð fornleifaskráning af svæðinu. Athugasemdir bárust á kynningartíma, þ.á m. frá kærendum.

Á fundi skipulags- og byggingarnefndar 9. maí 2011 var tillagan lögð fram ásamt umsögn nefndarinnar, dags. 16. ágúst 2010. Var lagt til að tillagan yrði samþykkt með nokkrum breytingum. Fólu breytingarnar m.a. í sér að horfið var frá því að reisa hús á lóðinni nr. 4a við Skólastíg. Þess í stað yrði á lóðinni grænt svæði með einu bílastæði við götu. Bæjarstjórn staðfesti afgreiðslu nefndarinnar og samþykkti deiliskipulagið hinn 19. s.m. með frekari breytingum á skilmálatexta þess. Var afgreiðsla bæjarstjórnar tilkynnt eigendum fasteigna á skipulagssvæðinu með bréfi, dags. 24. maí 2011, og deiliskipulagið sent Skipulagsstofnun til lögbundinnar meðferðar. Gerði stofnunin ekki athugasemd við birtingu auglýsingar um samþykkt skipulagsins. Öðlaðist deiliskipulagið gildi með birtingu auglýsingar þar um í B-deild Stjórnartíðinda 23. júní 2011.

Málsrök kærenda: Kærendur vísa til þess að lóðin að Skólastíg 4 hafi verið leigð með erfðafestusamningi í febrúar 1914. Árið 1968 hafi verið áritað á erfðafestusamninginn að lóðin væri 1.150 m² og líklega hafi um svipað leyti verið reist girðing á mörkum lóðarinnar. Árið 1996 hafi lóðin verið 1.164 m² samkvæmt mælingum bæjarverkfræðings og staðfesti það að girðingin afmarki lóðina. Lóðin sé 820 m² samkvæmt fasteignaskrá Þjóðskrár en ekki sé vitað hvaðan sú tala sé komin. Í ársbyrjun 2008 hafi kærendur fengið vitneskju um að skerða ætti lóð þeirra og búa til nýja lóð. Hafi þeir mótmælt því skriflega, sem og þegar tillaga að deiliskipulagi í þá veru hafi verið auglýst. Telji kærendur það undarleg vinnubrögð að skipuleggja lóð innan girðingar um lóð þeirra án þess að þau áform hafi verið kynnt þeim sérstaklega, en um verulega skerðingu á lóðinni sé að ræða. Þá verði ekki séð hvaða tilgangi þetta þjóni en ekki sé skortur á landi til ráðstöfunar í sveitarfélaginu. Séu áformin ekki í samræmi við þau viðhorf sem lýst hafi verið á kynningarfundi um tillöguna, það er að tilgangur hennar væri m.a. að varðveita byggð sem mest í anda núverandi byggðar og við allar framkvæmdir á svæðinu skyldi taka tillit til nágranna.

Ný lóð muni útiloka allt aðgengi að húsi kærenda frá Skólastíg, þ.e. að hugsanlegri bílgeymslu við hús þeirra og frá bifreiðastæðum við götuna. Hafi kærendur greitt B-hluta gatnagerðargjalda vegna lóðar sinnar við Skólastíg og verði m.a. í því ljósi að telja deiliskipulagið hæpið.

Málsrök Stykkishólmsbæjar: Sveitarfélagið sendi úrskurðarnefndinni gögn málsins en lét málið að öðru leyti ekki til sín taka.

Niðurstaða: Samkvæmt 3. mgr. 3. gr. og 1. mgr. 38. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 bera sveitarstjórnir ábyrgð á og annast gerð deiliskipulags og eru þar m.a. teknar ákvarðanir um lóðir og lóðanotkun, sbr. 1. mgr. 37. gr. laganna. Kærendur telja að stofnun nýrrar lóðar nr. 4a við Skólastíg leiði til skerðingar á sinni lóð sem er nr. 4 við sömu götu. Slíkur eignarréttarlegur ágreiningur verður ekki til lykta leiddur fyrir úrskurðarnefndinni heldur heyrir hann undir lögsögu dómstóla. Hins vegar er rétt að taka fram að deiliskipulag getur ekki hróflað við eða ráðstafað eignaréttindum manna nema að undangengnum samningi eða eftir atvikum eignarnámi, séu talin skilyrði til þess.

Hið umdeilda deiliskipulag nær til þegar byggðra lóða við Bókhlöðustíg, Skólastíg og Höfðagötu. Kærendur komu að athugasemdum við meðferð deiliskipulagstillögunnar með bréfi, dags. 27. maí 2010. Mótmæltu þeir skerðingu lóðar sinnar að Skólastíg 4 og vísuðu hvað það varðar til erfðafestusamnings frá 1914, en þáverandi sveitarstjóri Stykkishólmbæjar hefði ritað á hann árið 1968 að lóðin væri 1.150 m². Þá bentu þeir á að samkvæmt mælingum bæjarverkfræðings Stykkishólmsbæjar á lóðinni árið 1996 hefði hún reynst 1.164 m² að stærð. Loks hefði girðing um lóðina staðið þar athugasemdalaust í um 60 ár. Athugasemdum kærenda var svarað með umsögn skipulags og byggingarnefndarinnar 16. ágúst 2010 en þar segir: „Nefndin leggur til að lóðarstærð Skólastíg 4 verði 850 m².“ Af gögnum málsins verður ekki ráðið að frekari rök fyrir þessari niðurstöðu hafi komið fram við meðferð deiliskipulagsins. Verður þannig ekki ráðið hvaða forsendur lágu að baki ákvörðuninni. Þá liggur ekki fyrir að bæjarstjórn Stykkishólmsbæjar hafi tekið efnislega afstöðu til athugasemda kærenda um skerðingu lóðarinnar eins og skylt var skv. 3. mgr. 41. gr. skipulagslaga og rík ástæða var til þar sem niðurstaðan gat haft verulega þýðingu fyrir hagsmuni þeirra. Lóðin er skráð 820 m² hjá fasteignaskrá Þjóðskrár Íslands. Eigi að síður var tilefni til frekari rannsókna af hálfu sveitarfélagsins vegna fullyrðinga kærenda um stærð umræddrar lóðar og þeirra gagna sem þeir vísuðu til í því sambandi. Skorti því á að gætt væri að rannsóknarreglu 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993, einkum í ljósi þess markmiðs skipulagslaga að tryggja réttaröryggi í meðferð skipulagsmála, þannig að réttur einstaklinga verði ekki fyrir borð borinn þótt hagur heildarinnar sé hafður að leiðarljósi, sbr. c-lið 1. gr. laganna.

Samkvæmt framangreindu var rannsókn máls og rökstuðningi hinnar kærðu ákvörðunar um stofnun lóðarinnar að Skólastíg 4a svo verulega áfátt að fallist verður á kröfu kærenda um ógildingu deiliskipulagsins að því er hana varðar.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Ákvörðun bæjarstjórnar Stykkishólmsbæjar frá 19. maí 2011, um að samþykkja deiliskipulag á Þinghúshöfða, er felld úr gildi að því er lýtur að stofnun nýrrar lóðar nr. 4a við Skólastíg.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              _____________________________
Ásgeir Magnússon                                             Þorsteinn Þorsteinsson

57/2011 Þinghúshöfði

Með
Árið 2015, fimmtudaginn 22. janúar, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 57/2011, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Stykkishólmsbæjar frá 19. maí 2011 um að samþykkja deiliskipulag á Þinghúshöfða í Stykkishólmi.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 22. júlí 2011, er barst nefndinni sama dag, kærir I, Bókhlöðustíg 9, þá ákvörðun bæjarstjórnar Stykkishólmsbæjar frá 19. maí 2011 að samþykkja deiliskipulag fyrir íbúðarbyggð á Þinghúshöfða. Er gerð sú krafa að ákvörðunin verði felld úr gildi, en til vara að skipulagið verði ógilt að hluta að því er varði staðsetningu bílgeymslu á lóðinni að Bókhlöðustíg 10. Þá er gerð krafa um stöðvun framkvæmda. Þykir málið nú nægilega upplýst til að það verði tekið til endanlegs úrskurðar og er því ekki tekin afstaða til stöðvunarkröfu kæranda.

Tekur úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála málið nú til úrskurðar á grundvelli ákvæðis til bráðabirgða II í lögum nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála, sbr. breytingalög nr. 139/2014.

Málavextir: Hinn 21. apríl 2010 auglýsti skipulags- og byggingarfulltrúi Stykkishólmsbæjar tillögu að deiliskipulagi fyrir íbúðarbyggð á Þinghúshöfða í Stykkishólmi sem tekur til 2,4 ha byggðar eldri húsa sem standa við Bókhlöðustíg, nyrðri hluta Skólastígs og Höfðagötu. Var íbúum svæðisins jafnframt sent bréf, dags. 19. s.m., þar sem athygli þeirra var vakin á auglýstri tillögu. Þá var haldinn opinn kynningarfundur um tillöguna 3. maí s.á. Leitað var umsagnar Húsafriðunarnefndar ríkisins og gerð fornleifaskráning af svæðinu. Athugasemdir bárust á kynningartíma, þ. á m. frá kæranda.

Á fundi skipulags- og byggingarnefndar 9. maí 2011 var tillagan lögð fram ásamt umsögn nefndarinnar, dags. 16. ágúst 2010. Var lagt til að tillagan yrði samþykkt með nokkrum breytingum. Athugasemdum kæranda var lýst í fimm liðum í umsögn nefndarinnar. Nefndin varð við beiðni kæranda um að fella út gangstétt að Silfurgötu 13 og 15 en hafnaði athugasemdum hans að öðru leyti. Bæjarstjórn staðfesti afgreiðslu nefndarinnar og samþykkti deiliskipulagið hinn 19. s.m., með frekari breytingum á skilmálatexta þess. Var afgreiðsla bæjarstjórnar tilkynnt eigendum fasteigna á skipulagssvæðinu með bréfi, dags. 24. maí 2011, og deiliskipulagið sent Skipulagsstofnun til lögbundinnar meðferðar. Gerði stofnunin ekki athugasemd við birtingu auglýsingar um samþykkt skipulagsins. Öðlaðist deiliskipulagið gildi með birtingu auglýsingar þar um í B-deild Stjórnartíðinda 23. júní 2011.

Málsrök kæranda: Kærandi telur undirbúningi deiliskipulagsins hafa verið ábótavant og að ekki hafi verið fylgt eftir mikilvægum ófrávíkjanlegum málsmeðferðarreglum skipulagslaga nr. 123/2010. Ekki hafi verið gerð húsakönnun eins og áskilið sé samkvæmt 5. mgr. 37. gr. laganna. Slík húsakönnun sé afar mikilvæg þegar unnið sé að deiliskipulagsgerð vegna eldri hverfa og verði ekki tryggt að svipmót byggðar verði varðveitt með forsvaranlegum hætti nema slíkt mat fari fram. Öll hús á umræddum skipulagsreit séu gömul, sum reist fyrir 1874, og um sjötíu af hundraði húsanna séu reist fyrir 1930. Sé full ástæða til að gæta ýtrustu varfærni við gerð deiliskipulags fyrir slík svæði, einkum þegar svo virðist sem tilgangur skipulags sé að innleiða breytingar á svipmóti byggðar með því að heimila byggingar sem ekki hafi verið almennar við heimili fólks á seinni hluta nítjándu aldar og fyrri hluta þeirrar tuttugustu, svo sem bílgeymslur. Enga þýðingu hafi þótt til sé eldri húsakönnun, enda sé engan veginn tryggt að hún uppfylli þau skilyrði sem lög nr. 123/2010 eða lög nr. 73/1997 geri til slíkra kannana.

Málsmeðferð hafi ekki verið í samræmi við ákvæði stjórnsýslulaga og meginreglur stjórnsýsluréttar. Við meðferð málsins hafi verið tekið tillit til athugasemda allra annarra hagsmunaaðila en kæranda. Sambærilegar athugasemdir hafi t.d. komið fram vegna mögulegrar stækkunar Bókhlöðustígs 19 og hafi verið tekið tillit til þeirra. Sé þessi óútskýrði munur á afgreiðslu athugasemda í andstöðu við jafnræðisreglu stjórnsýslulaga og fáist ekki staðist.

Kærandi telur og að bygging bílgeymslu að Bókhlöðustíg 10 muni skerða útsýni frá húsi hans verulega og rýra verðgildi eignar hans til muna. Ekki hafi verið staðið málefnalega að ákvarðanatöku og verði það enn ljósara þegar litið sé til markmiða deiliskipulagsins, einkum í ljósi þeirrar skyldu sem þar sé sett fram um að staðsetja skuli bílgeymslur eins lágt í landi og mögulegt sé. Sú staðsetning sé skyldubundin en ekki valkvæð. Feli hin kærða ákvörðun því í sér brot gegn 10. gr. stjórnsýslulaga en afgreiðsla á deiliskipulaginu bendi til þess að sveitarfélagið hafi ekki kynnt sér aðstæður og afleiðingar þess að velja bílgeymslunni þann byggingarreit sem gert sé ráð fyrir. Vel hafi mátt velja annan byggingarreit á lóðinni fyrir umrædda bílgeymslu og sé eðlilegra að eigandi Bókhlöðustígs 10 verði fyrir útsýnisskerðingu vegna mögulegrar framkvæmdar sinnar fremur en kærandi. Jafnframt segi í deiliskipulaginu að „Geymsluskúrar [megi] ekki taka útsýni frá nágrönnum […]“. Ekki sé hægt að sjá að eðlismunur sé á útsýnisskerðingu er verði vegna geymsluskúrs og vegna bílskúrs þó að gert sé að skilyrði að geymsluskúrar séu nokkuð lægri en bílgeymslur. Skipulagið sé að þessu leyti í innbyrðis mótsögn við sjálft sig þar sem húseigendum sé ómálefnalega mismunað eftir því hvort nágrannar hyggist reisa geymslu eða bílgeymslu og séu meiri kröfur gerðar til þeirra sem ætli að reisa geymslu.

Loks vísi kærandi til úrskurðar úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála í máli nr. 71/2005, þar sem kært hafi verið byggingarleyfi vegna bílgeymslu við Bókhlöðustíg 10, en byggingarreitur sé hinn sami þar og hið kærða deiliskipulag geri nú ráð fyrir.

Málsrök Stykkishólmsbæjar: Sveitarfélagið lét málið ekki til sín taka en úrskurðarnefndin hefur undir höndum gögn er varða afgreiðslu hins kærða deiliskipulags.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um ákvörðun bæjarstjórnar Stykkishólmsbæjar frá 19. maí 2011 um að samþykkja deiliskipulag á Þinghúshöfða og þá fyrst og fremst að því er varðar staðsetningu bílskúrs á lóðinni Bókhlöðustíg 10.

Samkvæmt 3. mgr. 3. gr. og 1. mgr. 38. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 fara sveitarstjórnir með skipulagsvald og annast gerð deiliskipulags. Með því getur sveitarstjórn haft áhrif á þróun byggðar og umhverfi með bindandi hætti. Markmið deiliskipulags er m.a. að útfæra nánar ákvæði aðalskipulags, taka ákvarðanir um notkun lóða og stuðla að skynsamlegri og hagkvæmri nýtingu lands. Þegar unnið er að deiliskipulagi í þegar byggðu hverfi skal með gerð húsakönnunar leggja mat á varðveislugildi svipmóts byggðar og einstakra bygginga sem fyrir eru, sbr. 5. mgr. 37. gr. skipulagslaga. Með frumvarpi því sem varð að skipulagslögum nr. 123/2010 segir að tilgangur húsakönnunar sé að tekið sé tillit til menningararfsins við gerð deiliskipulags, hvort heldur um sé að ræða einstök hús eða yfirbragð hlutaðeigandi byggðar, og að slík húsakönnun sé lögð til grundvallar deiliskipulagsskilmálum um þau hús sem fyrir séu. Þannig sé lagður betri grundvöllur til að taka ákvarðanir um hvaða hús skuli varðveita, í hverju varðveisluhlutverkið felist og þar með taka afstöðu til þess hvaða framkvæmdir eru heimilar með hliðsjón af slíku mati. Vegna vinnu við gerð umþrætts deiliskipulags var gerð svonefnd „Deiliskráning á Þinghúshöfða í Stykkishólmi“ og þar gerð ítarleg greining á fornminjum á svæðinu og vísað til ítarlegri heimilda hvað varðaði úttekt og byggingarsögu húsa á svæðinu. Þá fylgdi greining á aldri húsa og byggingarlistagreining í greinargerð með deiliskipulaginu. Verður með hliðsjón af þessu ekki annað séð en að skilyrðum 5. mgr. 37. gr. skipulagslaga hafi verið fylgt við málsmeðferð hins kærða deiliskipulags.

Í almennum skilmálum umdeilds skipulags kemur fram að þar sem aðstæður leyfi hafi verið skilgreindur byggingarreitur fyrir bílgeymslur innan lóða og sé stærð þeirra og hæð takmörkuð með skilmálunum. Jafnframt er tekið fram að leitast skuli við að staðsetja þær eins lágt í landi og mögulegt sé. Er um eðlilega kröfu að ræða í ljósi staðhátta á svæðinu, en um er að ræða gróið og þegar byggt íbúðarhverfi sem staðsett er á klettahöfða. Veitir orðalag skilmálanna að þessu leyti skipulagsyfirvöldum visst svigrúm um staðsetningu byggingarreita bílskúra. Þá samrýmist umrædd ákvörðun um byggingarreit fyrir bílgeymslu að Bókhlöðustíg 10 því markmiði deiliskipulagsins að leyfa íbúum að laga svæðið að þörfum nútímans og heimila breytingar sem miði að því að uppfylla nútímaþarfir fjölskyldna, eins og nánar segir í greinargerð með skipulaginu. Byggðist ákvörðun sveitarfélagsins því á málefnalegum sjónarmiðum.

Einnig kemur fram í almennum skilmálum skipulagsins að heimilt sé að byggja geymsluskúr eða garðhýsi á lóð utan byggingarreits og sé staðsetning háð samþykki byggingarnefndar. Er sérstaklega tekið fram að með því megi ekki taka útsýni frá nágrönnum og telur kærandi eðlilegt að svo sé einnig um bílgeymslur. Er hér um sérstaka skilmála að ræða sem gilda einungis þegar byggt er utan byggingarreits. Verður þeim eðli máls samkvæmt ekki beitt þegar byggt er innan byggingarreits, enda ólíku saman að jafna. Loks verður ekki annað séð en að nægilega hafi legið fyrir hver áhrif yrðu af staðsetningu fyrirhugaðrar bílgeymslu enda afstaða byggingarreits hennar gagnvart eign kæranda ljós af deiliskipulagsuppdrætti. Var þannig gætt að rannsóknarreglu 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Verði hins vegar í ljós leitt að umdeild skipulagsákvörðun hafi valdið kæranda fjártjóni kann það að leiða til bótaréttar skv. 51. gr. skipulagslaga. Úrlausn um það álitaefni er hins vegar ekki á valdsviði úrskurðarnefndarinnar.

Af gögnum málsins verður ráðið að tekið var jákvætt tillit til athugasemda kæranda að hluta en öðrum var hafnað. Hvað varðar Bókhlöðustíg 19 verður að líta til þess að sú fasteign er safnhús. Þar fer fram sérhæfð starfsemi og er nýting þess því ólík öðru húsnæði innan deiliskipulagssvæðisins. Er stærð, staðsetning og áhrif stækkunar þeirrar eignar, með hliðsjón af þeirri starfsemi sem þar fer fram, ekki sambærileg við það tilvik sem hér er til meðferðar. Var því ekki brotið gegn jafnræðisreglu 11. gr. stjórnsýslulaga við samþykkt hinnar kærðu ákvörðunar þrátt fyrir ólíka afgreiðslu athugasemdanna.
Með vísan til alls þess sem að framan er rakið liggja ekki fyrir þeir annmarkar á hinni kærðu ákvörðun sem raskað geta gildi hennar og verður kröfum kæranda í máli þessu því hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu á ákvörðun bæjarstjórnar Stykkishólmsbæjar frá 19. maí 2011 um að samþykkja deiliskipulag á Þinghúshöfða í Stykkishólmi.  

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              _____________________________
Ásgeir Magnússon                                             Þorsteinn Þorsteinsson

 

15/2014 Silfurgata

Með
Árið 2015, fimmtudaginn 22. janúar, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 15/2014, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Stykkishólmsbæjar frá 30. janúar 2014 um stækkun á lóð Silfurgötu 15 með útgáfu nýs lóðarblaðs.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi, dags. 28. febrúar 2014, er barst úrskurðarnefndinni sama dag, kærir I, Bókhlöðustíg 9, Stykkishólmi, þá ákvörðun bæjarstjórnar Stykkishólmsbæjar frá 30. janúar 2014 að samþykkja stækkun á lóð Silfurgötu 15 með útgáfu nýs lóðarblaðs. Kærandi krefst þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi en að auki er þess krafist að réttaráhrifum ákvörðunarinnar verði frestað á meðan málið er til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni. Þykir málið nægilega upplýst til að það verði nú tekið til endanlegs úrskurðar. Er því ekki tilefni til að taka afstöðu til kröfu kæranda um stöðvun réttaráhrifa.

Málsgögn bárust úrskurðarnefndinni frá Stykkishólmsbæ 10. mars 2014.

Málavextir: Á fundi skipulags- og byggingarnefndar Stykkishólmsbæjar 22. apríl 2013 var tekin fyrir umsókn lóðarhafa að Silfurgötu 15 um að stækka lóð og minnka landhæð til að koma fyrir bílastæði, sem og um að endurnýja og stækka geymsluskúr. Lóðin er á svæði sem ekki hefur verið deiliskipulagt. Var lagt til að leyfa eingöngu stækkun lóðar og yrði stækkunin grenndarkynnt skv. 44. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 fyrir eigendum húsa við Bókhlöðustíg 7 og 9 og Silfurgötu 13. Var sú afgreiðsla staðfest í bæjarráði 16. maí s.á. og af bæjarstjórn 23. s.m. Athugasemdir frá kæranda bárust á grenndarkynningartíma.

Nýtt lóðarblað vegna stækkunar á nefndri lóð var samþykkt af skipulags- og byggingarnefnd 13. nóvember 2013. Var það grenndarkynnt fyrir sömu aðilum og áður, sem og fyrir eigendum Silfurgötu 17. Bæjarráð og bæjarstjórn frestuðu afgreiðslu málsins þar til grenndarkynningu væri lokið. Kom kærandi athugasemdum sínum á framfæri á grenndarkynningartíma. Að grenndarkynningunni lokinni fór umsóknin aftur fyrir fund skipulags- og byggingarnefndar 13. janúar 2014, sem vísaði til fyrri fundar síns 13. nóvember 2013. Jafnframt var skipulags- og byggingarfulltrúa falið að gera „smá breytingu á lóðarblaði“ og svara athugasemdum. Mun breytingin hafa verið fólgin í því að sneitt var af austurhorni hinnar stækkuðu lóðar til að forðast skörun við lóð kæranda. Var afgreiðsla nefndarinnar staðfest á fundi bæjarráðs 23. janúar s.á. og á fundi bæjarstjórnar 30. s.m.  Athugasemdum kæranda var svarað með bréfi skipulags- og byggingarfulltrúa, dags. 31. s.m.

Málsrök kæranda: Kærandi mótmælir því að með lóðarblaði sé sett bílastæði á lóð sem hafi frá árinu 1903 verið óaðskiljanlegur hluti lóðar sinnar, en þar hafi m.a. verið matjurtagarður. Hafi þessi áratugalanga notkun myndað hefðarrétt á þessari nýtingu skv. 2., 3. og 8. gr. laga nr. 46/1905 um hefð. Þá sé byggt á lóðarlýsingu í erfðafestubréfi, dags. 8. maí 1916. Kærandi telji að Stykkishólmsbær hafi ekki sýnt fram á að lega lóðarinnar hafi frá öndverðu verið sú sem nú sé gengið út frá samkvæmt hinni kærðu ákvörðun.

Kærandi hafi í bréfi sínu til skipulags- og byggingarfulltrúa Stykkishólmsbæjar, dags. 2. júní 2010, vegna deiliskipulagstillögu fyrir Þinghúshöfða í Stykkishólmi, m.a. bent á að samkvæmt tillögunni væru mörk lóðanna Bókhlöðustígs 9 og Silfurgötu 15 í ósamræmi við nýtingu lóðar sinnar. Hafi kærandi tekið fram að sér hefði verið tjáð af seljanda eignarinnar að umrætt bílastæði hefði áður tilheyrt Bókhlöðustíg 9 og þá nýlega verið tekið í notkun af eigendum Silfurgötu 15. Kærandi hafi beðið Stykkishólmsbæ um upplýsingar um þetta fyrirkomulag en ekki hlotið nein viðbrögð vegna þessa.

Fyrri grenndarkynning vegna stækkunar umræddrar lóðar hafi verið ófullkomin og ógerningur hafi verið að átta sig á áhrifum fyrirhugaðra breytinga. Upplýsingar um hæðarpunkta hafi vantað og hafi þær teikningar sem fylgdu tillögunni verið óljósar. Þá hafi við grenndarkynningu tillögu að nýju lóðarblaði verið ómögulegt að gera sér grein fyrir í hverju breytingin væri fólgin eða hvaða áhrif hún kynni að hafa á nálægar lóðir og notkunarmöguleika þeirra. Þá hafi ekki verið orðið við kröfu kæranda um nýtt lóðarblað sem sýndi afstöðu annarra lóða.

Að mati kæranda sé það óásættanlegt að aðkoma vélknúinna ökutækja verði á þrjá vegu um eign sína og að bílastæði verði við stofugluggann. Slíkt fyrirkomulag sé í andstöðu við þann staðaranda sem hverfið á Þinghúshöfða búi yfir. Eðlileg aðkoma að Silfurgötu 15 sé frá Silfurgötu en ekki með aðkomu frá Bókhlöðustíg á kostnað venjuhelgaðrar nýtingar eignar sinnar. Silfurgata sé öll utan þess deiliskipulagssvæðis sem nái til Bókhlöðustígs en að mati kæranda sé óeðlilegt að breyta skipulagi þannig að það hafi bein áhrif á annað skipulagssvæði. Þá sé lega lóða og staðhættir þannig að fyrirhugaðar breytingar virðist óeðlilegar.

Málsrök Stykkishólmsbæjar: Af hálfu sveitarfélagsins er tekið fram að skúr sem tilheyri Silfurgötu 15 hafi sennilega staðið þar í 50 til 60 ár, ef ekki lengur, og að umrætt bílastæði hafi verið notað af Silfurgötu 15 árum saman. Samkvæmt fyrirliggjandi gögnum skerði stækkun lóðar að Silfurgötu 15 á engan hátt lóð kæranda þar sem stækkunin hafi ekki verið á kostnað þeirrar lóðar. Sé í raun ekki verið að breyta neinu heldur staðfesta þau not sem verið hafi. Kærandi hafi hvorki lagt fram uppdrátt sem sýni hvernig hann telji að lóð sín liggi né hvernig hann telji að lóðin eigi að vera samkvæmt lóðarsamningi frá árinu 1916. Umrædd stækkun sé úr landi sveitarfélagsins og byggist sú niðurstaða m.a. á erfðafestubréfi frá 1916, en þar sé lóðin mæld í álnum. Miði sveitarfélagið við löggilta danska alin frá 1776 sem teljist vera 24 þumlungar, eða 62,7 cm, að lengd. Þá sé höfð hliðsjón af uppdrætti af Stykkishólmi frá árunum 1942-1943, sem sýni girðingu við Bókhlöðustíg 9 og loftmynd sem tekin hafi verið áður en Bókhlöðustígur 7 hafi verið rifinn og nýtt hús byggt á þeirri lóð. Þá sé byggt á deiliskipulagi fyrir Þinghúshöfða frá árinu 2011. Telja verði ólíklegt að fyrri eigandi hafi átt landið undir þeim matjurtagarði sem kærandi vísi til og virðist eldri uppdráttur gefa til kynna að matjurtagarður hafi verið upp við húsið sjálft. Þegar kærandi hafi keypt eignina hafi matjurtagarðurinn verið farinn. Fyrri eigandi hafi gert munnlegt samkomulag um að nota mætti þá spildu sem bílastæði. Hafi kærandi haft vitneskju um þetta.

Þrjár íbúðir hafi verið að Silfurgötu 15 frá árinu 1981 og hafi aðgengi íbúa þar að bakhluta hússins verið til staðar fyrir kaup kæranda á eign sinni árið 2004. Með lóðarblaðinu sé ekki verið að breyta legu umræddrar lóðar þannig að leiði til skerðingar á lóð kæranda. Þá nái deiliskipulag frá árinu 2011 ekki inn á það svæði sem um sé deilt og því tilheyri það ekki Bókhlöðustíg 9.

Loks sé því hafnað að Stykkishólmsbær hafi ekki upplýst kæranda um málið. Skipulags- og byggingarfulltrúi hafi sent kæranda gögn til rökstuðnings því að umdeild landspilda tilheyri ekki eign hans og sé vísað til bréfasamskipta við kæranda frá 30. desember 2013 og 31. janúar 2014.

———–

Úrskurðarnefndin tilkynnti lóðarhafa Silfurgötu 15 um fram komna kæru og veitti honum frest til að koma að athugasemdum en þær hafa ekki borist nefndinni.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um þá ákvörðun bæjarstjórnar Stykkishólmsbæjar frá 30. janúar 2014 að samþykkja stækkun lóðar að Silfurgötu 15. Er gert ráð fyrir því á lóðarblaði að stækkunin sé til austurs, að lóð kæranda.

Í máli þessu liggur fyrir samþykkt sveitarstjórnar fyrir breyttum lóðarmörkum Silfurgötu 15, svo sem áskilið er í 48. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Að nefndri grein undanskilinni er ekki að finna neinar þær sérstöku reglur í lögunum sem eiga við um málsmeðferð þegar lóðarmörkum er breytt. Sveitarfélagið kaus að grenndarkynna hina umdeildu tillögu að lóðarblaði á grundvelli 44. gr. laganna, en að öðru leyti fór um meðferð málsins eftir almennum málsmeðferðarreglum stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Fyrir liggur að samskipti kæranda og Stykkishólmsbæjar hafa verið töluverð í aðdraganda hinnar kærðu ákvörðunar. Þannig kom kærandi á framfæri athugasemdum sínum vegna málsins og var þeim svarað af hálfu sveitarfélagsins. Af þeim svörum og öðrum gögnum málsins verður ráðið að sveitarfélagið hefur rannsakað þinglýstar heimildir hvað varðar lóð kæranda og þá lóð sem stækkuð var, sem og litið til tiltækra uppdrátta og loftmynda við rannsókn sína. Við grenndarkynningu tillögu að hinu umdeilda lóðarblaði í nóvember 2013 var tekið fram að stækkun lóðarinnar væri úr óskiptu landi sveitarfélagsins en auk þess fylgdi hnitaskrá. Kærandi vísar til þess að í ákvörðuninni  sé gert ráð fyrir bílastæði á spildu sem hafi frá árinu 1903 verið óaðskiljanlegur hluti lóðar hans og m.a. verið þar nýtt sem matjurtagarður. Hafi þessi áratugalanga notkun myndað hefðarrétt á þessari nýtingu. Úr slíkum eignarréttarlegum ágreiningi verður ekki skorið fyrir úrskurðarnefndinni heldur á hann undir almenna dómstóla. Af öllu framangreindu er því ljóst að sveitarfélagið uppfyllti skyldu sína til rannsóknar máls, sbr. 10. gr. stjórnsýslulaga, kynnti fyrirhugaða breytingu á grundvelli 44. gr. skipulagslaga og veitti kæranda andmælarétt, sbr. 13. gr. stjórnsýslulaga, auk þess að svara fram komnum andmælum. Þá verður ekki séð að málsmeðferð umdeildrar ákvörðunar hafi að öðru leyti verið áfátt.

Silfurgata 15 er ekki á deiliskipulögðu svæði en húseign kæranda er á svæði þar sem í gildi er deiliskipulag á Þinghúshöfða, sem tók gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda 23. júní 2011. Hefur nefndu deiliskipulagi ekki verið hnekkt, en úrskurðarnefndin hafnaði ógildingu þess í úrskurði sínum fyrr í dag, í máli nr. 57/2011. Í deiliskipulaginu er gert ráð fyrir aðkomu að Silfurgötu 13 og 15 með vegi milli húss kæranda að Bókhlöðustíg 9 og hússins að Bókhlöðustígs 11. Gerir hin kærða ákvörðun ráð fyrir því að nefnd aðkoma verði nýtt til þess að komast að bílastæðum á hinni stækkuðu lóð. Verður ekki séð að hin kærða ákvörðun leiði að þessu leyti til aukinna grenndaráhrifa gagnvart kæranda frá því sem verið hefur.

Með hliðsjón af öllu framangreindu verður kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar hafnað.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu á ákvörðun bæjarstjórnar Stykkishólmsbæjar frá 30. janúar 2014 um stækkun á lóð Silfurgötu 15 með útgáfu nýs lóðarblaðs.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              _____________________________
Ásgeir Magnússon                                             Þorsteinn Þorsteinsson

 
 

56/2011 Fákaborg

Með
Árið 2015, fimmtudaginn 15. janúar, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 56/2011, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Stykkishólmsbæjar frá 19. maí 2011 um að samþykkja deiliskipulag fyrir hesthúsasvæðið Fákaborg.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 18. júlí 2011, er barst nefndinni 20. s.m., kæra E, Hjallatanga 6, G, Hjallatanga 11 og G, Nestúni 2, Stykkishólmi, þá ákvörðun bæjarstjórnar Stykkishólmsbæjar frá 19. maí 2011 að samþykkja deiliskipulag fyrir hesthúsasvæðið Fáka¬borg. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi, en til vara að skipulagið verði ógilt að því er varði staðsetningu reiðskemmu á skipulagssvæðinu.

Tekur úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála málið nú til endanlegs úrskurðar á grund-velli ákvæðis til bráðabirgða II í lögum nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála, sbr. breytingalög nr. 139/2014.

Gögn málsins bárust frá Stykkishólmsbæ 12. ágúst 2011.

Málavextir: Fyrirspurn um byggingu reiðskemmu í landi Hesteigendafélags Stykkishólms var tekin fyrir á fundi skipulags- og byggingarnefndar Stykkishólmsbæjar 8. desember 2009. Tók nefndin jákvætt í erindið og var kynningarbréf sent tilgreindum eigendum í nágrenni svæðisins 17. febrúar 2010. Jafnframt var stofnaður vinnuhópur um deiliskipulag á svæði hesteigendafélagsins sem í áttu sæti fulltrúi félagsins, byggingarfulltrúi og fulltrúi skipulags- og byggingarnefndar. Fóru þrír formlegir vinnufundir fram á tímabilinu 28. september 2010 til 14. desember s.á. Tillaga að deiliskipulagi á hesthúsasvæðinu Fákaborg var auglýst hinn 27. janúar 2011 í Lögbirtingarblaði, í Fréttablaðinu og í Stykkishólms-Póstinum og frestur til athugasemda gefinn til og með 11. mars s.á. Bárust athugasemdir frá níu aðilum á kynningartíma þ. á m. frá kærendum.

Á fundi skipulags- og byggingarnefndar 9. maí 2011 var deiliskipulags¬tillagan lögð fram ásamt samantekt á fram komnum athugasemdum og umsögn skipulags- og byggingarfulltrúa, dagsett sama dag. Samþykkti meirihluti nefndarinnar tillöguna. Á fundi bæjarráðs 12. s.m. var fundargerð nefndarinnar lögð fram en bæjarráð samþykkti að fresta ákvörðun um staðfestingu deiliskipulagsins og fór fram á að gerður yrði samanburður á staðsetningu fyrirhugaðrar reiðskemmu samkvæmt deiliskipulagstillögunni annars vegar og tillögu eins bæjarráðsfulltrúa hins vegar. Á fundi bæjarstjórnar 19. s.m. var afgreiðsla bæjarráðs felld og deiliskipulagstillagan samþykkt með meirihluta atkvæða bæjarstjórnar. Deiliskipulagið tók gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda 30. maí 2011.

Deiliskipulagið tekur til svæðis sem er um 5 ha að stærð og afmarkast af Hjallatanga, Móholti, Búðanesvegi, Stykkishólmsvegi og Fúlutjörn. Fyrir eru á svæðinu átta hesthús auk skeið¬vallar. Hið umþrætta deiliskipulag gerir ráð fyrir fimm nýjum lóðum, einni fyrir reiðskemmu en hinum fyrir ný hesthús.

Málsrök kæranda: Kærendur vísa til þess að með tilkomu reiðskemmunnar, sem hin kærða ákvörðun heimili, verði hagsmunum þeirra raskað. Reiðskemman muni hafa sjónræn áhrif og skerða útsýni til suð-austurs verði bygging hennar heimiluð, líkt og ráðgert sé í deiliskipulaginu. Megi gera ráð fyrir talsverðri skerðingu á útsýni frá Hjallatanga 11 og óbyggðum lóðum nr. 9, 13, 15, 17 og 19 í sömu götu, sem og frá húsum við Móholt 6, 10, 12 og óbyggðri lóð nr. 14 í sömu götu.

Hið deiliskipulagða svæði sé aukinheldur innan við 20 m frá lóðum við Hjallatanga. Vegna þeirrar nálægðar sé augljóst að hesthúsasvæðið muni að lokum víkja fyrir íbúðarbyggð í fyrirsjáanlegri framtíð. Þá skírskota kærendur einnig til 24. gr. reglugerðar nr. 941/2002 um hollustuhætti. Í 4. mgr. þess ákvæðis, sem fjalli um íbúðarhúsnæði, sé m.a. tekið fram að óheimilt sé að hafa loðdýrabú, alifuglabú og svínabú nær mannabústöðum, matvæla-fyrirtækjum eða vinnustöðum annarra en sjálfs búsins en sem nemi 500 m. Á sama hátt skuli vera hæfileg fjarlægð milli mannabústaða og matvælafyrirtækja annars vegar og hins vegar þeirrar starfsemi sem valdið geti samsvarandi óþægindum eins og sú sem talin sé upp í 1. ml., s.s. annað búfjárhald og mengandi atvinnustarfsemi. Þá starfsemi sem fari fram innan hesthúsa megi fella undir „annað búfjárhald“. Innan 500 m frá svæðinu sé m.a. að finna íbúðarhúsnæði, matvælavinnsluhúsnæði og leikskóla. Þá sé ráðgert að við sum hesthúsanna verði taðgeymslur. Slíkar geymslur yrðu staðsettar mjög nálægt mörkum íbúðarhúsalóða og í næsta nágrenni við byggt íbúðarhverfi og fylgi óþefur slíku fyrirkomulagi.

Af hálfu sveitarfélagsins hafi ekki verið haft samband við kærendur vegna meðferðar málsins fyrr en með bréfi, dags. 24. maí 2011, þar sem tilkynnt hafi verið um samþykkt deiliskipulagsins. Jafnframt hafi enginn svarað innsendum athugasemdum kærenda með efnislegum hætti eða rökstuðningi. Einungis samantekt skipulags- og byggingarfulltrúa hafi borist frá sveitar¬félaginu, en í þá samantekt hafi athugasemdir íbúa vantað. Þær athugasemdir hafi skipulags- og byggingar¬fulltrúi jafnframt borið undir formann hesteigendafélags Stykkishólms til umsagnar. Megi því vera ljóst að kynningu og samráði við hagsmunaaðila hafi verið ábótavant, sbr. 40. gr. skipulagslaga nr. 123/2010.

Þá hafi þáverandi forseti bæjarstjórnar og formaður bæjarráðs, sem einnig hafi verið í forsvari fyrir hesteigendafélag Stykkishólms, verið einn þeirra sem skrifaði undir bréf félagsins um beiðni um leyfi fyrir reiðskemmunni. Hann hafi stjórnað meirihlutanum í bæjarstjórn og ekki vikið frá sem skyldi vegna vanhæfis.

Þrátt fyrir að umrætt svæðið sé skilgreint í Aðalskipulagi Stykkishólmsbæjar 2002-2022 sem hesthúsasvæði sé ekki þar með sagt að sú skilgreining sé ófrávíkjanleg. Viðbárur sveitarfélagsins varðandi þann kostnað að kaupa hesthúsin og flytja hesthúsasvæðið annað þurfi að skoða í ljósi þess að ástand núverandi hesthúsa á svæðinu teljist tæplega viðunandi eða jafnvel algjörlega óviðunandi. Einungis tvö hesthús séu í góðu ástandi. Ástand húsanna sé slíkt að af þeim stafi brunahætta.

Að öllu virtu hafi ákvæðum skipulagslaga nr. 123/2010 ekki verið fullnægt. Umþrætt deiliskipulag fari m.a. gegn markmiðum sem lýst sé í 1. og 12. gr. laganna.

Málsrök Stykkishólmsbæjar: Sveitarfélagið sendi úrskurðarnefndinni gögn málsins en lét málið að öðru leyti ekki til sín taka.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um gildi ákvörðunar bæjarstjórnar Stykkishólmsbæjar frá 19. maí 2011 um að samþykkja deiliskipulag fyrir hesthúsasvæðið Fákaborg.

Samkvæmt 3. mgr. 3. gr. og 1. mgr. 38. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 fer sveitarfélagið með skipulagsvald og ber því ábyrgð á og annast gerð deiliskipulags. Í því felst tæki sveitarstjórnar til þess að hafa bein áhrif á þróun byggðar og umhverfis með bindandi hætti. Bæjarstjórn Stykkishólmsbæjar tók hina kærðu ákvörðun á fundi sínum 19. maí 2011 og samkvæmt fundargerð þess fundar skar bæjarstjórn úr um hæfi tiltekinna nefndar- og ráðsmanna skipulags- og byggingarnefndar og bæjarráðs við fyrri afgreiðslu málsins auk hæfis tiltekins bæjarstjórnarmanns er sat fundinn. Var sá talinn hæfur en vék engu að síður af fundi og tók varamaður hans sæti við umfjöllun og afgreiðslu hins umdeilda deiliskipulags. Þá verður af fyrirliggjandi gögnum ráðið að bæjarráðsmaður sá er kom að undirbúningi málsins fyrir hönd hesteigendafélagsins vék iðulega af fundum við meðferð þess á fyrri stigum. Verður því ekki séð að um hafi verið að ræða vanhæfi við töku ákvörðunar samkvæmt vanhæfisreglum sveitarstjórnarlaga nr. 138/2011 hafi verið að ræða.

Samkvæmt 40. gr. skipulagslaga, sbr. einnig d-lið 1. gr. laganna, skal sveitarstjórn við gerð deiliskipulags kynna tillögur þar um og leita eftir sjónarmiðum og tillögum íbúa og annarra hagsmunaaðila. Skal sveitarstjórn þannig tryggja eftir föngum að samráð sé haft við almenning við skipulagsgerðina. Hin umþrætta deiliskipulagstillaga var auglýst til kynningar og gafst almenningi kostur á að koma á framfæri athugasemdum. Athugasemdum kærenda og annarra voru gerð skil í samantekt skipulags- og byggingarfulltrúa og lá sú samantekt fyrir við málsmeðferð sveitarfélagsins. Í framangreindri samantekt var afstaða tekin til athugasemda með almennri umsögn auk þess sem lagðar voru fram breytingar á tillögunni. Þá má sjá af gögnum málsins að þeim aðilum sem gerðu athugasemdir við tillöguna var sérstaklega tilkynnt um niðurstöðu sveitarfélagsins og þeim jafnhliða send nefnd samantekt. Tillagan var send Skipulagsstofnun til lögboðinnar afgreiðslu og var auglýsing um gildistöku deiliskipulagsins birt í B-deild Stjórnartíðinda. Með vísan til alls framangreinds var málsmeðferð hinnar kærðu ákvörðunar að formi til í samræmi við lög.

Samkvæmt Aðalskipulagi Stykkishólms 2002-2022 er umrætt landssvæði skilgreint sem opið svæði til sérstakra nota, en afmarkaður hluti þess, sem merktur er með bókstafnum H, er skilgreindur nánar sem hesthúsabyggð. Í greinagerð með aðalskipulaginu kemur m.a. fram að stefnt sé að því að skapa sem hagstæðust skilyrði fyrir hestamenn og að hesthúsin verði áfram upp af Fúluvík. Nær hið deiliskipulagða svæði aðeins út fyrir hið merkta hesthúsasvæði og inn á það svæði sem skilgreint er sem opið svæði til sérstakra nota. Í gr. 4.12.1 þágildandi skipulagsreglugerðar nr. 400/1998 voru opin svæði til sérstakra nota skilgreind sem svæði með útivistargildi þar sem gert væri ráð fyrir mannvirkjagerð í tengslum við þá starfsemi sem þar væri stunduð, s.s. hesthúsum og reiðvöllum. Eðlislíkt ákvæði er nú að finna í g-lið gr. 4.3.1. í gildandi skipulagsreglugerð nr. 90/2013 þar sem gert er ráð fyrir að þar sem aðalskipulag ákveði landnotkun sem opin svæði, útivist og íþróttir sé stefna mörkuð um útivistarsvæði og aðstöðu til íþróttaiðkana og að gerð sé grein fyrir helstu atriðum sem varði aðstöðu og mannvirkjagerð í tengslum við notkun svæðanna og öðrum skipulagsforsendum sem þörf sé á fyrir gerð deiliskipulags. Er hið deiliskipulagða svæði því í samræmi við landnotkun gildandi aðalskipulags, svo sem kveðið er á um í 7. mgr. 12. gr. skipulagslaga. Þá mátti kærendum vera ljóst með hliðsjón af gildandi aðalskipulagi hvernig afstöðu hesthúsabyggðarinnar og íbúðarbyggðar væri háttað.

Kærendur telja fyrirhugaða hesthúsabyggð fara í bága við ákvæði 4. mgr. 24. gr. reglugerðar um hollustuhætti nr. 941/2002. Í 1. ml. nefnds ákvæðis segir að óheimilt sé að hafa loðdýrabú, alifuglabú og svínabú nær mannabústöðum en sem nemi 500 m. Þá er í 2. ml. kveðið á um að hæfileg fjarlægð skuli vera milli mannabústaða og starfsemi sem valdið geti samsvarandi óþægindum eins og sú sem talin er upp í 1. ml. greinarinnar, s.s. annað búfjárhald og mengandi atvinnustarfsemi. Tilvitnuð reglugerð á hún sér stoð í lögum nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir. Markmið þeirra laga er að búa landsmönnum heilnæm lífsskilyrði og vernda þau gildi sem felast í heilnæmu og ómenguðu umhverfi, sbr. 1. gr. laganna. Taka þau til hvers konar starfsemi og framkvæmda sem hafa áhrif á áðurnefnt, sbr. 2. gr. laganna. Samkvæmt 1. gr. reglugerðarinnar er markmið hennar að stuðla að framkvæmd hollustuverndar og eru þar settar fram lágmarkskröfur til nánar tilgreindra þátta. Eins og áður er rakið eru öll tvímæli tekin af um að ákveðin starfsemi skuli ekki heimil í tiltekinni fjarlægð frá íbúðarbyggð, sbr. 1. ml. 4. mgr. 24. gr. reglugerðarinnar. Verður að skýra 2. ml. sömu greinar með hliðsjón af markmiðum reglugerðarinnar og þeirra laga sem veita henni lagastoð. Verður ekki séð að umdeild stækkun þeirrar hesthúsabyggðar sem fyrir er á svæðinu sé þess eðlis að brotið sé gegn markmiðum laganna enda verður hestahald til útivistar ekki lagt að jöfnu við eldi loðdýra, alifugla og svína með tilliti til hollustuhátta og hættu á mengun.

Að öllu framangreindu virtu er hið kærða deiliskipulag ekki haldið neinum þeim annmörkum að ógildingu varði, hvorki í heild né að hluta, og er því ekki fallist á ógildingarkröfur kærenda.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu á ákvörðun bæjarstjórnar Stykkishólmsbæjar frá 19. maí 2011 um að samþykkja deiliskipulag fyrir hesthúsasvæðið Fákaborg.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              _____________________________
Ásgeir Magnússon                                             Þorsteinn Þorsteinsson

81/2014 Þórunnartún

Með
Árið 2014, miðvikudaginn 17. desember, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 81/2014, kæra á ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 3. júlí 2014 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Borgartúnsreits 1.220.0 vegna lóðar nr. 4 við Þórunnartún.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 29. júlí 2014, er barst nefndinni sama dag, kærir Anna Þórdís Rafnsdóttir hdl., f.h. tilgreindra umbjóðenda sinna sem eru eigandi, húsfélag og leigjendur að Þórunnartúni 2, Reykjavík, þá ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 3. júlí 2014 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi reits 1.220.0 vegna lóðarinnar nr. 4 við Þórunnartún, er fól í sér aukningu á byggingarmagni og breytingu á byggingarreit. Með bréfum til nefndarinnar sama dag kærir sami lögmaður sömu ákvörðun borgarráðs, annars vegar f.h. Höfðatorgs ehf. og hins vegar f.h. Höfðahótels ehf.

Með bréfi til úrskurðarnefndarinnar, dags. 20. október 2014, er barst nefndinni sama dag, kærir Hildur Leifsdóttir hdl., f.h. Höfðahótels ehf., þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 30. september 2014 að veita byggingarleyfi fyrir viðbyggingu á baklóð lóðarinnar nr. 4 við Þórunnartún, til að byggja þar ofan á inndregna 5. hæð og til að innrétta gististað með 93 herbergjum í flokki V, teg. a. Með tveimur bréfum til nefndarinnar, dags. 22. október 2014, kærir sami lögmaður annars vegar f.h. tilgreindra umbjóðenda sinna, sem eru eigandi, húsfélag og leigjendur að Þórunnartúni 2, og hins vegar f.h. Höfðatorgs ehf., sömu ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík.

Gera allir kærendur þá kröfu að ákvörðun borgarráðs um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi reits 1.220.0 vegna Þórunnartúns 4 og ákvörðun byggingarfulltrúans um veitingu byggingarleyfis á sömu lóð verði felldar úr gildi. Að auki eru gerðar kröfur um stöðvun framkvæmda til bráðabirgða. Var hafnað kröfu kærenda frá 29. júlí 2014 um að yfirvofandi framkvæmdir yrði stöðvaðar með úrskurði uppkveðnum 18. september s.á. Gera kærendur nú þá kröfu að nýhafnar framkvæmdir við Þórunnartún 4 verði stöðvaðar til bráðabirgða.

Með úrskurðinum frá 18. september 2014 voru mál nr. 82/2014 og 83/2014 sameinuð máli þessu. Síðari kærumálin, sem eru nr. 113/2014, 114/2014 og 115/2014, verða nú einnig sameinuð máli þessu enda þykja hagsmunir aðila, sem allir eru þeir sömu, ekki standa því í vegi. Þykir málið nægilega upplýst til að það verði tekið til endanlegs úrskurðar í heild sinni. Er því ekki tilefni til að taka afstöðu til síðari stöðvunarkröfu kærenda, er varðar nýhafnar framkvæmdir við Þórunnartún 4.

Gögn málsins bárust frá Reykjavíkurborg 11. og 22. september, 5. og 19. nóvember og 2. desember 2014.

Málavextir: Hinn 5. mars 2014 var tekin fyrir á fundi umhverfis- og skipulagsráðs Reykjavíkurborgar umsókn um breytingu á deiliskipulagi Borgartúnsreits 1.220.0 vegna lóðarinnar nr. 4 við Þórunnartún. Var óskað eftir breytingu á byggingarreit og auknu nýtingarhlutfalli. Þá var þess óskað að skilmálum um bílastæði yrði breytt þannig að gert yrði ráð fyrir einu bílastæði á hverja 130 m2 nýbyggingar í stað eins bílastæðis á hverja 50 m2 nýbyggingar. Loks var þess óskað að leyfð yrði akstursleið á lóðinni við lóðamörk Þórunnartúns 2 og 4 vegna aðkomu takmarkaðrar umferðar inn á bílastæði á lóðinni. Akstursleiðin yrði sameiginleg með kvöð um gönguleið sem fyrir væri. Var skipulagsfulltrúa falið að hafa samband við hagsmunaaðila vegna nefndrar umferðarkvaðar. Hinn 12. s.m. var haldinn fundur á vegum skipulagsfulltrúa þar sem greind deiliskipulagsbreyting var kynnt ásamt þeim forsendum sem lágu að baki beiðni um breytingu á umferðarkvöð. Hinn 26 s.m. var á fundi umhverfis- og skipulagsráðs samþykkt að auglýsa breytingartillöguna samkvæmt lagfærðum uppdrætti. Var hún auglýst 9. apríl 2014, með athugasemdarfresti til 21. maí s.á. Bárust athugasemdir á þeim tíma, m.a. frá kærendum. Í umsögn skipulagsfulltrúa, dags. 3. júní s.á, var innsendum athugasemdum svarað og lagt til að deiliskipulagsbreytingin yrði samþykkt óbreytt. Hinn 25. s.m. var tillagan samþykkt af umhverfis- og skipulagsráði og staðfest af borgarráði 3. júlí s.á. Var deiliskipulagið birt í B-deild Stjórnartíðinda 22. ágúst s.á. Byggingarfulltrúinn í Reykjavík samþykkti hinn 30. september 2014 að veita leyfi til að byggja viðbyggingu og innrétta 93 herbergi í húsi á lóðinni nr. 4 við Þórunnartún, í samræmi við breytingar á deiliskipulagi svæðisins. Hafa kærendur kært framangreindar ákvarðanir til úrskurðarnefndarinnar, eins og fyrr greinir.

Málsrök kæranda: Kærendur skírskota til þess að ákvörðun Reykjavíkurborgar gangi gegn áherslum og markmiðum Aðalskipulags Reykjavíkur 2010-2030, sem og settum lögum og reglum. Feli breytingartillagan í sér að útbúin verði bílastæði ofanjarðar við Þórunnartún og þau verði aðgengileg með samnýtingu á gönguleið sem kvöð sé um og liggi milli Þórunnartúns 2 og 4. Ekki hafi verið lagt neitt rökstutt mat á það í ákvörðun Reykjavíkurborgar hvort umferð muni aukast við lóð Þórunnartúns 2 vegna greindrar samnýtingar, en kærendur telji ljóst að svo muni verða. Að auki fari breytingin þvert gegn 2. mgr. a-liðar í gr. 5.3.2.5. í skipulagsreglugerð nr. 90/2013, sem kveði á um öruggar, greiðar og aðlaðandi leiðir fyrir gangandi og hjólandi. Í aðalskipulagi Reykjavíkur komi fram að stefnt sé að vistvænni samgöngum með því að efla aðra ferðamáta en einkabílinn og draga úr aukningu bílaumferðar. Hafi kærendur áhyggjur af þeim áhrifum sem breytingin mun hafa í för með sér og búast megi við að töluvert ónæði muni hljótast af. Telji kærendur það óumflýjanlegt að aðgengi að Þórunnartúni 2 muni takmarkast með tilkomu nýs hótels.

Hafi Reykjavíkurborg ekki rökstutt hvar lóðarhafi hyggist gera pláss fyrir sorpgáma vegna reksturs hótelsins annars staðar en á fyrirhuguðum bílastæðum. Samkvæmt gr. 5.3.2.16. í skipulagsreglugerð sé skylt að gera grein fyrir afmörkun gámasvæða eða sorpgerða á lóðum utan hefðbundinna atvinnusvæða. Muni umþrættar breytingar leiða til fráhrindandi viðmóts gagnvart Þórunnartúni 2 og umhverfinu þar í kring, en að auki telji kærendur að ákvörðun Reykjavíkurborgar brjóti gegn ákvæði 1. mgr. 22. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993, sem kveði á um að í rökstuðningi ákvörðunar stjórnvalds skuli greina frá þeim réttarreglum og matssjónarmiðum sem ákvörðun byggist á. Virðist ákvörðun Reykjavíkurborgar byggjast á huglægum atriðum en ekki upplýsingum sem hafi verið aflað á faglegan hátt. Sé af þeim sökum um að ræða brot á rannsóknarreglu 10. gr. stjórnsýslulaga.

Sé einnig bent á að ekki sé um óverulega breytingu á samþykktu deiliskipulagi að ræða, sbr. 2. og 3. mgr. 43. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Telji kærendur að í hinni kærðu ákvörðun felist talsverð frávik frá notkun, útliti og formi viðkomandi svæðis og um verulega skerðingu á grenndarhagsmunum sé því að ræða. Hafi átt að fara með breytinguna eins og um nýtt deiliskipulag væri að ræða, sbr. 1. mgr. 43. gr. skipulagslaga og 2. mgr. gr. 5.8.2. í skipulagsreglugerð. Að auki hafi einn kærenda, Höfðahótel ehf., sótt um svipaðar breytingar á deiliskipulagi Höfðatorgs í september 2013, þar sem sótt hafi verið um 150 stæði á 75.000 m2 svæði eða aðeins eitt stæði á hverja 500 m². Hafi ekki verið fallist á þá umsókn með vísan til áherslna skipulagsyfirvalda í Reykjavík á umhverfis- og mannlífsvernd á svæðinu. Hafi forsendur ekki breyst svo mjög að lögmætt hafi verið að afgreiða hina kærðu breytingartillögu með öðrum hætti. Hafi því verið um að ræða brot á jafnræðisreglu 11. gr. stjórnsýslulaga.

Telji kærendur að af framangreindum ástæðum beri að fella úr gildi hina kærðu deiliskipulagsbreytingu. Af því leiði að hið kærða byggingarleyfi samræmist ekki gildandi deiliskipulagi og beri því einnig að fella það úr gildi.
   
Málsrök sveitarfélagsins: Af hálfu Reykjavíkurborgar er því hafnað að deiliskipulagsbreytingin gangi gegn skilmálum deiliskipulagsins um umhverfisleg gæði. Umferð muni ekki aukast umfram það sem tekið hafi verið fram í deiliskipulagi fyrir breytingu. Sé umsókn Höfðatorgs ehf. um breytingu á deiliskipulagi Höfðatorgs, m.a. vegna fjölgunar bílastæða ofanjarðar um 150, ekki sambærileg við hina kærðu deiliskipulagsbreytingu. Sé í deiliskipulagi Borgartúnsreits gert ráð fyrir bílastæðum á baklóðum allra bygginga, auk bílastæða við götu. Hins vegar segi í umsögn skipulagsfulltrúa um umsókn Höfðatorgs ehf. að í deiliskipulagi Höfðatorgs frá 2007 sé lögð áhersla að allt umhverfi ofanjarðar sé manneskjulegt og hafi af þeim sökum verið settir skilmálar varðandi bílastæði og ráðstöfun lóðar fyrir almenning. Þá sé í skilmálum deiliskipulags Höfðatorgs kveðið á um að bílastæði skuli vera að mestu neðanjarðar og sé á skipulagsuppdrætti sýndur takmarkaður fjöldi bílastæða ofanjarðar. Séu því gildandi deiliskipulagsforsendur ólíkar fyrir Borgartúnsreit 1.220.0 og fyrir reit Höfðatorgs. Að auki sé bent á að fyrirhuguð hótelbygging á lóð Þórunnartúns 4 sé 27% af stærð Höfðahótels og hafi hún ekki verið talin hafa í för með sér aukningu umferðar. Ekki sé fyrirhugað að nota bílastæði undir ruslagáma vegna reksturs hótelsins og af þeim sökum hafi ekki verið sett inn afmörkun fyrir slíka gáma í deiliskipulag fyrir lóðina.

Samkvæmt Aðalskipulagi Reykjavíkur 2010-2030 sé Þórunnartún 4 á reit blandaðrar miðborgarbyggðar, þar sem m.a. sé gert ráð fyrir gistiþjónustu. Heimili skipulagsleg staða Þórunnartúns 4 hótelrekstur og hafi svo verið frá því deiliskipulag fyrir svæðið hafi verið samþykkt árið 2004. Að auki sé bent á að deiliskipulagstillagan hafi ekki verið grenndarkynnt heldur auglýst skv. 1. mgr. 43. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Hafi því ekki verið farið með breytingartillöguna eins og um óverulega breytingu væri að ræða, líkt og kærendur haldi fram.

Hið kærða byggingarleyfi sé í fullu samræmi við deiliskipulagsbreytinguna, sem hafi tekið gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda 22. ágúst 2014.

Athugasemdir leyfishafa: Leyfishafi bendir á að deiliskipulag frá árinu 2002 hafi heimilað hótelbyggingu og aukið nýtingarhlutfall á lóðinni áður en hin kærða deiliskipulagsbreyting hafi tekið gildi. Hafi fasteignin við Þórunnartún 4 verið keypt í þeim tilgangi að endurbyggja hana og breyta í hótel. Heimild til byggingar hótels á lóðinni hafi því legið fyrir áður en unnið hafi verið deiliskipulag Höfðatorgs og geti kærendur ekki með neinu móti komið í veg fyrir að hótel rísi á lóðinni. Snúi efni kæranna aðallega að bílastæðum og umferð.
   
Gerðar séu mismunandi kröfur um fjölda bílastæða eftir því hvort um gisti- eða ráðstefnuhótel sé að ræða. Hótelbyggingin að Þórunnartúni 4 muni verða gistihótel með 93 herbergjum og ekki sé þar gert ráð fyrir rekstri á opnum veitingastað. Muni bílaumferð vegna gesta því verða í lágmarki. Felist í hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu fjölgun bílastæða um níu á lóðinni en um þrjú fyrir framan húsið. Hafi áður verið reknar skrifstofur í húsinu en slíkri starfsemi fylgi meiri bílastæðaþörf. Muni starfræksla hótels því létta á þörf fyrir bílastæði í næsta nágrenni, sem ætti að vera kærendum í hag. Að auki sé bent á að sameiginlega göngu- og aksturskvöð sé víða að finna í skipulagi og ljóst sé að umferðarhraði verði í algjöru lágmarki. Muni þessi aðkomuleið því ekki verða íþyngjandi fyrir kærendur. Séu áhyggjur kærenda af aukinni umferð ástæðulausar þar sem annar rekstur en gistihótel myndi hafa í för með sér mun meiri umferð um götuna. Einnig sé áréttað að með breytingum á Þórunnartúni 4 muni umhverfi og götumynd breytast til mikilla bóta, sem leiði til hækkunar á fasteignarverði.

Einnig sé bent á að ekki hafi verið gengið á rétt kærenda við afgreiðslu deiliskipulagstillögunnar. Hafi hún verið kynnt fyrir kærendum og þeim gefinn kostur á að koma athugasemdum sínum á framfæri við skipulagsyfirvöld Reykjavíkurborgar. Það hafi kærendur gert og hafi ítarlegar athugasemdir þeirra og sjónarmið legið fyrir við afgreiðslu deiliskipulagsins. Byggingarleyfið fari ekki í bága við samþykkt deiliskipulag. Að auki sé bent á að á sama tíma og kærendur séu að reyna að koma í veg fyrir framkvæmdaráform að Þórunnartúni 4, með því að bera fyrir sig aukna umferð og skort á bílastæðum, hafi Höfðatorg ehf., sem sé einn kærenda, sótt um aukið byggingarmagn fyrir veitingastað sem myndi draga að sér aukna umferð. Sé því ljóst að bakgrunnur kærunnar sé tilraun til að hefta samkeppni. Tilraunir til að hefta samkeppni eigi ekki að koma til skoðunar við afgreiðslu skipulagsmála.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um gildi deiliskipulagsbreytingar fyrir Borgartúnsreit vegna lóðarinnar nr. 4 við Þórunnartún. Þá er deilt um byggingarleyfi það er styðst við hið breytta deiliskipulag. Er aðallega deilt um fjölgun bílastæða ofanjarðar og aukningu á umferð á tilgreindu svæði vegna umferðarkvaðar.

Sveitastjórnir fara með skipulagsvaldið og bera ábyrgð á og annast gerð deiliskipulags skv. 3. mgr. 3. gr. og 1. mgr. 38. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Í því felst tæki sveitarstjórnar til að hafa áhrif á og þróa byggð og umhverfi með bindandi hætti. Getur almenn stefnumótun í skipulagsáætlunum þar sem lögð er áhersla á gangandi umferð ekki takmarkað vald sveitarfélags til að ákveða nánara fyrirkomulag umferðar á skipulagssvæði, enda sé það í samræmi við lög og reglur. Í a-lið gr. 5.3.2.5. í skipulagsreglugerð nr. 90/2013 segir að kvaðir skuli setja um umferðarrétt, þar sem það eigi við, og að áhersla skuli lögð á öruggar, greiðar og aðlaðandi leiðir fyrir gangandi og hjólandi. Áður en til hinnar umdeildu deiliskipulagsbreytingu kom var kvöð um gönguleið á lóð leyfishafa, við mörk lóðar hans og lóðar kærenda, en eftir breytinguna verður kvöðin sameiginleg um akstursleið vegna aðkomu að bílastæðum. Samkvæmt skilmálum eftir breytingu skal kvöðin útfærð þannig að gangandi umferð sé gert hátt undir höfði og þess gætt að ekki stafi hætta af bifreiðum við blindhorn. Verður ekki annað séð en að deiliskipulagsbreytingin uppfylli kröfur tilvitnaðs reglugerðarákvæðis.

Í hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu felst m.a. aukning byggingarmagns á umræddri lóð úr 2.373,2 m2 í 2.783,2 m2, eða um 410 m2. Þá er dregið úr kröfu um fjölda bílastæða þannig að í stað eins bílastæðis á hverja 50 m2 nýbyggingar verði eitt stæði á hverja 130 m2, auk þess mun bílastæðum fjölga ofanjarðar um níu. Fallast má á að umdeild skipulagsbreyting geti haft í för með sér einhver grenndaráhrif gagnvart kærendum, einkum vegna umferðar og fjölgunar bílastæða. Hins vegar er á það að líta að samkvæmt Aðalskipulagi Reykjavíkur 2010-2030 er Borgartúnsreiturinn á miðsvæði, en á slíkum svæðum er m.a. gert ráð fyrir þjónustu tengdri tiltekinni starfsemi, s.s. hótel- og veitingastarfsemi, og annarri sérhæfðri þjónustu. Var svo einnig samkvæmt Aðalskipulagi Reykjavíkur 2001-2024, sem í gildi var þegar deiliskipulag Borgartúnsreits tók gildi 2004. Þá hefur heimild fyrir bílastæðum á lóðum svæðisins verið til staðar í deiliskipulagi Borgartúnsreits a.m.k. frá árinu 2004. Með hliðsjón af framangreindu verður hvorki talið að frekari rannsókna hafi verið þörf við töku hinnar kærðu ákvörðunar né að hagsmunum kærenda hafi verið raskað að því marki að ógildingu varði.

Kærendur hafa haldið því fram að samsvarandi umsókn um breytingu á deiliskipulagi Höfðatorgs, sem heimilað hefði bílastæði ofanjarðar, hafi verið synjað af borgaryfirvöldum á árinu 2013. Fyrir það svæði sem greind umsókn um deiliskipulagsbreytingu tók til gildir deiliskipulag Höfðatorgs. Eru skilmálar þess deiliskipulags ólíkir skilmálum deiliskipulags Borgartúnsreits 1.220.0. Þannig er í deiliskipulagi Höfðatorgs lögð áhersla á að bílastæði verði neðanjarðar og gert ráð fyrir að allt að 60% lóðarinnar verði opið svæði fyrir almenning en í deiliskipulagi Borgartúnsreits er hins vegar gert ráð fyrir bílastæðum ofanjarðar við byggingar á öllum lóðum reitsins. Þá felst í hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu fjölgun bílastæða um níu en í umsókn kærenda um breytingu á deiliskipulagi Höfðatorgs fólst beiðni um 150 stæði ofanjarðar. Verður því ekki séð að brotið hafi verið gegn jafnræðisreglu 11. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 með hinni kærðu ákvörðun, enda ekki um sambærileg tilvik að ræða.

Í hinu breytta deiliskipulagi er gert ráð fyrir bílastæðum á hinni umdeildu lóð en ekki gámasvæði. Hafa kærendur bent á að nefnd bílastæði kunni að verða notuð fyrir sorpgáma. Samkvæmt gr. 5.3.2.16. í skipulagsreglugerð skal afmarka gámasvæði og staðsetja þau á baklóðum eða í aflokuðum rýmum á lóðum utan hefðbundinna atvinnusvæða, þar sem þörf er á. Ekki liggur fyrir í málinu að nein þörf sé á eða áform séu uppi um meðferð eða geymslu sorpgáma á lóðinni, sbr. framangreint ákvæði, en ljóst er að geymsla þeirra á bílastæðum væri í andstöðu við deiliskipulagið.

Loks liggur fyrir að farið var með hina kærðu deiliskipulagsbreytingu skv. 1. mgr. 43. gr. skipulagslaga en ekki sem óverulega breytingu á deiliskipulagi og að hin umdeilda tillaga var sérstaklega kynnt hagsmunaðilum. Verður því ekki annað ráðið en farið hafi verið að lögum við meðferð málsins.

Með vísan til alls þess sem að framan er rakið verður kröfu um ógildingu hinnar kærðu deiliskipulagsbreytingar hafnað. Að framangreindri niðurstöðu fenginni, um gildi hinnar kærðu deiliskipulagsbreytingar, er byggingarleyfið í samræmi við gildandi deiliskipulag fyrir Borgartúnsreit 1.220.0. Verður kröfu um ógildingu þess því einnig hafnað.
   

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu ákvörðunar borgarráðs frá 3. júlí 2014 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Borgartúnsreits 1.220.0 vegna lóðar nr. 4 við Þórunnartún.

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu ákvörðunar byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 30. september 2014 um að samþykkja byggingarleyfi fyrir viðbyggingu á baklóð, til að byggja inndregna 5. hæð þar ofan á og til að innrétta gististað með 93 herbergjum í flokki V, teg. a, á sömu lóð við Þórunnartún 4.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              _____________________________
Ásgeir Magnússon                                             Þorsteinn Þorsteinsson

108/2014 Hleinar

Með
Árið 2014, þriðjudaginn 2. desember, tók Nanna Magnadóttir, formaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, með heimild í 3. mgr. 3. gr. l. nr. 130/2010 fyrir:

Mál nr. 108/2014, kæra á ákvörðun bæjarráðs Hafnarfjarðarbæjar frá 10. júlí 2014 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Hleina að Langeyramölum vegna Herjólfsgötu 30-34.

Í málinu er nú kveðinn upp til bráðabirgða svofelldur

úrskurður

um kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 7. október 2014, er barst nefndinni 10 s.m., kæra íbúar við Herjólfsgötu, Drangagötu og Klettagötu, Hafnarfirði þá ákvörðun bæjarráðs Hafnarfjarðar frá 10. júlí 2014 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Hleina að Langeyrarmölum vegna Herjólfsgötu 30-34. Tók breytingin gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda 19. september s.á. Er þess krafist að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi en að auki er farið fram á „stöðvun allra framkvæmda þ. á m. stöðvun útgáfu byggingaleyfis…“ til bráðabirgða á meðan málið er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni.

Málsatvik og rök: Á fundi skipulags- og byggingarráðs Hafnarfjarðarbæjar hinn 11. mars. 2014 og hjá skipulagsnefnd Garðabæjar hinn 10. apríl s.á., var tekin fyrir umsókn um breytingu á sameiginlegu deiliskipulagi Garðabæjar og Hafnarfjarðar fyrir Hleina að Langeyrarmölum vegna lóðanna Herjólfsgötu 30-34. Fólst breytingin í að lóðirnar Herjólfsgata 30, 32 og 34 yrðu sameinaðar í eina lóð þar sem gert væri ráð fyrir tveimur fjögurra hæða byggingum með 32 íbúðum og bílakjallara. Samþykkt var að auglýsa tillöguna og var það gert 6. maí 2014 með athugasemdarfresti til 18. júní s.á. Var afgreiðsla skipulags- og byggingarráðs Hafnarfjarðarbæjar staðfest af bæjarstjórn 19. mars 2014. Bárust athugasemdir við tillöguna sem skipulags- og byggingarráð Hafnarfjarðarbæjar tók til skoðunar. Hinn 8. júlí s.á. var deiliskipulagsbreytingin samþykkt af skipulags- og byggingarráði Hafnarfjarðarbæjar með eftirfarandi bókun „…samþykkir deiliskipulagið með þeim breytingum að bílastæðakvöð verði 1,8 stæði á íbúð, bílastæðum verði fækkað að því marki ofan jarðar, og gerður verði kantur út að götunni…“ Var afgreiðslan staðfest af bæjarráði, í umboði bæjarstjórnar, 10. s.m. Var endanleg deiliskipulagsbreyting síðan samþykkt af skipulagsnefnd Garðabæjar hinn 28. s.m. og staðfest af bæjarráði Garðabæjar 29. s.m. Tók deiliskipulagsbreytingin gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda 19. september s.á.

Kærendur telja hina kærðu breytingu, að nýta tvær lóðir sem eina lóð með auknum nýtingarrétti undir fjölbýlishús, falla undir verulega breytingu á deiliskipulagi með tilheyrandi kröfum um aðra málsmeðferð en þetta mál hafi hlotið hjá sveitarfélaginu. Sé grenndarréttur nágranna verulega skertur með þessum aðgerðum og geti Hafnarfjarðarbær ekki vikið sér undan 1. mgr. 43. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Að auki séu svör Hafnarfjarðarbæjar við athugasemdum við deiliskipulagið ekki fullnægjandi. Séu svörin byggt á huglægu mati og án nokkurs rökstuðnings eða rannsókna af þeirra hálfu. Ekki hafi verið komið til móts við athugasemdir íbúanna.

Af hálfu sveitarfélagsins er því hafnað að farið hafi verið með breytinguna sem óverulega breytingu enda hafi  breytingin verið auglýst skv. 41. gr. skipulagslaga. Eitt af markmiðum í aðalskipulagi Hafnarfjarðar 2005-2025 hafi verið að þétta núverandi byggð m.a. með endurskipulagningu vannýttra svæða og að lögð yrði áhersla á svæði í göngufjarlægð frá miðbænum. Sé sama markmið að finna í nýsamþykktu aðalskipulagi Hafnarfjarðar 2013-2025. Séu lóðir nr. 30-34 við Herjólfsgötu vannýttar og því kjörið þéttingarsvæði í anda þágildandi og gildandi aðalskipulags.

Af hálfu leyfishafa er rík áhersla lögð á að með stöðvun framkvæmda felist alvarlegt inngrip í umráða- og hagnýtingarrétt hans. Hafi stöðvun framkvæmda í för með sér verulegt óhagræði og aukinn kostnað. Sé því mikilvægt að horft sé til þess hversu líklegt sé að kæra breyti efni ákvörðunar sveitarfélagsins um samþykkt hins breytta deiliskipulags. Séu engin efni sem standi til þess að hinni kærðu ákvörðun sé hnekkt enda sé deiliskipulagið í fullu samræmi við aðalskipulag Hafnarfjarðarbæjar og í samræmi við lög. Að auki hafi ekki verið sýnt fram á að grenndarréttur kærenda sé skertur með ólögmætum eða ómálefnalegum hætti.

Niðurstaða: Í 1. mgr. 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er tekið fram að kæra til úrskurðarnefndarinnar fresti ekki réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar en jafnframt er kæranda þar heimilað að krefjast stöðvunar framkvæmda til bráðabirgða séu þær hafnar eða yfirvofandi. Þá getur úrskurðarnefndin að sama skapi frestað réttaráhrifum ákvörðunar sem felur ekki í sér heimild til framkvæmda, komi fram krafa um það af hálfu kæranda, sbr. 3. mgr. nefndrar 5. gr. Með sama hætti er kveðið á um það í 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 að kæra til æðra stjórnvalds fresti ekki réttaráhrifum ákvörðunar en þó sé heimilt að fresta réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar til bráðabirgða meðan málið er til meðferðar hjá kærustjórnvaldi þar sem ástæður mæli með því. Tilvitnuð lagaákvæði bera með sér að meginreglan er sú að kæra til æðra stjórnvalds frestar ekki réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar og eru heimildarákvæði fyrir frestun framkvæmda eða réttaráhrifa kærðar ákvörðunar undantekning frá nefndri meginreglu sem skýra ber þröngt. Verða því að vera ríkar ástæður eða veigamikil rök fyrir ákvörðun um frestun réttaráhrifa og stöðvun framkvæmda.

Mál þetta snýst um gildi deiliskipulagsákvörðunar sem hefur að geyma heimild til nýtingar sameinaðrar lóðar. Gildistaka deiliskipulags felur ekki í sér heimildir til að hefja framkvæmdir heldur þarf til að koma sérstök stjórnvaldsákvörðun, sem kæranleg er til úrskurðarnefndarinnar, og útgáfa byggingar- eða framkvæmdaleyfi í skjóli slíkrar ákvörðunar, sbr. 11. og 13. gr. mannvirkjalaga nr. 160/2010 og 13. 14. og 15. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Greindar ákvarðanir verða ekki stöðvaðar af úrskurðarnefndinni áður en til þeirra kemur, enda takmarkast vald nefndarinnar við eftirfarandi athugun á lögmæti þeirra. Komi hins vegar til kærumáls vegna slíkra stjórnvaldsákvarðana er unnt að gera kröfu um stöðvun framkvæmda til bráðabirgða skv. 5. gr.  laga nr. 130/2011. Af þessu leiðir að jafnaði er ekki tilefni til að beita heimild til stöðvunar framkvæmda eða frestunar réttaráhrifa í kærumálum er varða gildi deiliskipulagsákvarðana.

Þegar litið er til fyrrgreindra lagaákvæða og eðlis deiliskipulagsákvarðana verður ekki séð að knýjandi nauðsyn sé á, með tilliti til hagsmuna kærenda, að fallast á kröfu þeirra um stöðvun réttaráhrifa sem heimilaðar eru með hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda til bráðabirgða.

______________________________
Nanna Magnadóttir

109/2013 Austurgata

Með
Árið 2014, fimmtudaginn 27. nóvember, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 109/2013, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Hafnarfjarðarbæjar frá 2. október 2013 um að samþykkja breytingar á deiliskipulaginu Hafnarfjörður, miðbær 2000, vegna lóða nr. 22 og 22b við Austurgötu og nr. 19 við Strandgötu.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 7. nóvember 2013, sem barst nefndinni 14. s.m., kæra eigendur að Austurgötu 24, Hafnarfirði, þá ákvörðun bæjarstjórnar Hafnarfjarðarbæjar frá 2. október 2013 að samþykkja breytingu á deiliskipulaginu Hafnarfjörður, miðbær 2000, vegna lóða nr. 22 og 22b við Austurgötu og nr. 19 við Strandgötu. Er þess krafist „að nýbyggingar á lóðunum nr. 22 og 22b við Austurgötu falli betur [að] núverandi skipulagi, skeri sig ekki úr núverandi götumynd Austurgötunnar og séu með nægjanlegum fjölda bílastæða“.

Verður að skilja málskot kærenda svo að þess sé krafist að hin kærða deiliskipulagsbreyting verði felld úr gildi er varðar breytingar á lóðum nr. 22 og 22b við Austurgötu.

Gögn málsins bárust frá Hafnarfjarðarbæ 28. nóvember 2013.

Málavextir: Á fundi skipulags- og byggingarráðs Hafnarfjarðar hinn 28. maí 2013 var tekin fyrir umsókn um breytingu á deiliskipulaginu Hafnarfjörður, miðbær 2000, vegna Austurgötu 22 og 22b og Strandgötu 19. Í henni fólst að lóðirnar Austurgata 22 og 22b yrðu sameinaðar í eina lóð og gert væri ráð fyrir sex íbúðum á lóðinni ásamt sex bílastæðum, þar af einu fyrir hreyfihamlaða. Að auki var gert ráð fyrir tveggja hæða nýbyggingu á baklóð Strandgötu 19 með fjórum íbúðum. Samþykkt var að auglýsa tillöguna og var það gert 6. júní s.á., með athugasemdarfresti til 19. júlí s.á. Bárust athugasemdir við tillöguna, þ. á m. frá kærendum. Hinn 27. september s.á. var breytingin samþykkt af skipulags- og byggingarráði með svohljóðandi bókun: „Skipulags- og byggingarráð samþykkir deiliskipulagið þar sem brugðist hefur verið við athugasemdum, og að málinu verði lokið skv. 43. gr. skipulagslaga 123/2010. Skipulags- og byggingarráð tekur undir svör skipulags- og byggingarsviðs með áorðnum breytingum og gerir þau að sínum.“ Var athugasemdum kærenda svarað með bréfi sama dag og þar tekið fram hverjar breytingar hefðu verið gerðar að teknu tilliti til athugasemdanna. Var breyting á deiliskipulaginu samþykkt af bæjarstjórn 2. október 2013 og tók hún gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda 6. nóvember s.á.

Málsrök kærenda: Kærendur skírskota til þess að fyrirhuguð bygging við Austurgötu 22 standi við hlið húss kærenda að Austurgötu 24 og tilheyri því Austurgötu en ekki Linnetsstíg. Því ætti að taka mið af húsum við Austurgötu en ekki aðeins húsi eða húsum við Linnetstíg. Sé stærð og ásýnd fyrirhugaðra bygginga að Austurgötu 22 ekki í neinu samræmi við núverandi götumynd. Að auki sé aðeins gert ráð fyrir sex bílastæðum á fyrirliggjandi teikningu og þar af einu stæði fyrir fatlaða, en kærendur telji það of lítið. Nú þegar séu vandræði með bílastæði við götuna. Í svari Hafnarfjarðarbæjar sé bent á að bílastæði í miðbæ Hafnarfjarðar geti nýst allri umferð um götur með aðkomu frá Strandgötu. Hins vegar hafi Austurgata ekki aðkomu frá Strandgötu heldur Linnetstíg og sé ekki hægt að ætla íbúum Austurgötu að nýta bílastæði í miðbæ Hafnarfjarðar. Loks líti kærendur svo á að athugasemdum þeirra hafi ekki verið svarað þar sem í svarbréfi sveitarfélagsins hafi einungis verið tekið tillit til tveggja þeirra athugasemda sem kærendur hafi haft í frammi, auk þess sem í svarbréfinu sé eingöngu fjallað um aðra þeirra tveggja lóða sem um ræðir.

Málsrök Hafnarfjarðarbæjar: Af hálfu sveitarfélagsins er vísað til þess að lóðirnar Austurgata 22 og 22b hafi samkvæmt skipulagsbreytingunni verið sameinaðar í eina lóð. Hafi ekki borist neinar athugasemdir vegna þeirrar sameiningar. Fyrirhugaðar nýbyggingar á lóð Austurgötu 22 muni ekki hafa áhrif á götumynd Austurgötu þar sem þær muni standa innarlega á lóðinni en ekki út við götu. Að auki haldist klettur við götu óbreyttur. Séu nýbyggingarnar lægri en hús á horni Austurgötu og Linnetsstígs. Hvað varði bílastæði sé í gildandi deiliskipulagi Hafnarfjörður, miðbær 2000, gert ráð fyrir einu bílastæði á hverja íbúð en fyrirhugað sé að reisa þar sex íbúðir. Að auki muni bílastæði fyrir fatlaða tilheyra einni íbúðinni. Þá sé tekið fram að við meðferð deiliskipulagsbreytinganna hafi verið komið til móts við athugasemdir kærenda.

Athugasemdir leyfishafa: Af hálfu leyfishafa er skírskotað til þess að fyrirhugaðar nýbyggingar séu ekki hærri en nærliggjandi hús við Austurgötu sem séu tveggja hæða. Þetta sé svipað fyrirkomulag og á húsi sem áður hafi staðið á lóðinni Austurgötu 22b en verið rifið árið 2006. Sé gert ráð fyrir sex 80 m2 íbúðum í fyrirhuguðum húsum á lóðinni. Samkvæmt skipulagi sé bílastæðaþörf fyrir þessa stærð íbúða eitt stæði á hverja íbúð og sé af þeim sökum gert ráð fyrir sex bílastæðum fyrir lóðina, þar af einu fyrir hreyfihamlaða. Geti það ekki talist óeðlilegt að litlum íbúðum í miðbæ fylgi eitt stæði og varla sé hægt að ætlast til þess að eigendur lóðarinnar útvegi stæði fyrir nærliggjandi þjónustu eða íbúðir. Sé ekki sanngjarnt að reikna með því að meint bílastæðavandræði verði leyst á kostnað lóðareiganda Austurgötu 22. Sú lóð sé að nokkru leyti skorin frá götumyndinni þar sem stór klettur sé á milli Austurgötu 22 og 24. Fyrirhuguð hús muni standa aðeins innar í lóðinni en flest hús við Austurgötu til að hægt sé að nýta hluta lóðarinnar fyrir bílastæði. Að öðru leyti muni húsin falla vel að götumynd Austurgötu. Hafi deiliskipulagið verið lengi í vinnslu og unnið í góðri samvinnu við bæjaryfirvöld. Hafi verið tekið tillit til þeirra athugasemda sem borist hafi og tillögunni breytt með hliðsjón af þeim. Byggingarmagn hafi verið minnkað og lögun bygginga breytt, m.a. til að sjónlínur myndu haldast frá Strandgötu að Fríkirkjunni við Austurgötu.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um gildi samþykktar bæjarstjórnar Hafnarfjarðarbæjar á breytingu á deiliskipulaginu Hafnarfjörður, miðbær 2000, vegna lóðanna Austurgötu 22 og Strandgötu 19.

Sveitarstjórnir fara með skipulagsvaldið og bera ábyrgð á og annast gerð deiliskipulags skv. 3. mgr. 3. gr. og 1. mgr. 38. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Í því felst tæki sveitarstjórnar til að hafa áhrif á og þróa byggð og umhverfi með bindandi hætti, þ.m.t. götumynd. Með hliðsjón að framangreindu verður að líta svo á að ákvörðun um götumynd lúti fyrst og fremst skipulagslegum markmiðum sem eru á forræði sveitarfélaga fremur en lögvörðum hagsmunum einstaklinga.
Hin umdeilda tillaga var auglýst til kynningar og áttu kærendur þess kost að koma á framfæri athugasemdum sínum vegna hennar. Afstaða var tekin til athugasemda kærenda og þeim svarað auk þess sem nokkuð tillit var tekið til þeirra við endanlega afgreiðslu breytingartillögunnar. Samþykkt tillaga var send Skipulagsstofnun til lögboðinnar afgreiðslu og auglýsing um gildistöku hennar birt í B-deild Stjórnartíðinda. Var málsmeðferð því lögum samkvæmt.
   
Loks er hvorki að finna í lögum eða reglugerðum kröfu um lágmarksfjölda almennra bílastæða. Á uppdrætti deiliskipulagsins Hafnafjörður, miðbær 2000, var ekki gert ráð fyrir bílastæðum á greindum lóðum en í greinargerð með deiliskipulaginu segir varðandi umrætt skipulagssvæði að fyrir nýjar íbúðir sé gerð krafa um eitt bílastæði fyrir hverja íbúð en að öðru leyti sé ekki gert ráð fyrir breytingum á bílastæðakröfum. Hin umþrætta deiliskipulagsbreyting gerir ráð fyrir einu bílastæði á hverja íbúð og fer því ekki í bága við almenna skilmála gildandi deiliskipulags á svæðinu.

Að öllu framangreindu virtu er kröfu kærenda um ógildingu hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu á ákvörðun bæjarstjórnar Hafnarfjarðarbæjar frá 2. október 2013 um að samþykkja breytingu á deiliskipulaginu Hafnarfjörður, miðbær 2000, vegna lóða nr. 22 og 22b við Austurgötu og nr. 19 við Strandgötu.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              _____________________________
Ásgeir Magnússon                                            Þorsteinn Þorsteinsson
 

69/2013 Ásgarður

Með

Árið 2014, miðvikudaginn 12. nóvember, tók Nanna Magnadóttir, formaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, með heimild í 3. mgr. 3. gr. laga nr. 130/2011 fyrir:

Mál nr. 69/2013, kæra á ákvörðun sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps frá 16. janúar 2013 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi frístundabyggðar í landi Ásgarðs, Grímsnes- og Grafningshreppi.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með ódagsettu bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, mótt. 15. júlí 2013, kærir H, eigandi lóðar nr. 11 við Vesturbrúnir í landi Ásgarðs, samþykkt sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps um að breyta deiliskipulagi frístundabyggðar í landi Ásgarðs. Gerir kærandi þá kröfu að nefnd ákvörðun verði felld úr gildi.

Úrskurðarnefndinni bárust gögn og greinargerð frá sveitarfélaginu 11. nóvember 2013.

Málsatvik og rök: Á fundi skipulags- og byggingarnefndar hinn 21. júní 2012 var lögð fram tillaga að breytingu á deiliskipulagi frístundabyggðar í landi Ásgarðs er fól í sér fjölgun lóða við Skógarholt og Vesturbrúnir. Samþykkt var að auglýsa tillöguna skv. 41. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 og staðfesti sveitarstjórn þá ákvörðun 4. júlí s.á. Var tillagan auglýst til kynningar, m.a. í Fréttablaðinu og Dagskránni 20. september 2012, og veittur frestur til athugasemda til 2. nóvember s.á. Barst ein athugasemd á kynningartíma. Hinn 7. nóvember 2012 var tillagan samþykkt óbreytt á fundi sveitarstjórnar og í kjölfar þess send Skipulagsstofnun til lögboðinnar afgreiðslu. Taldi Skipulagsstofnun að framkominni athugasemd hefði ekki verið svarað efnislega og var málið tekið fyrir að nýju á fundi skipulags- og byggingarnefndar hinn 20. desember 2012. Mælti nefndin með því að tekið yrði tillit til innkominnar athugasemdar og að deiliskipulagsbreytingin yrði samþykkt að nýju með þeirri breytingu að ekki yrði lengur gert ráð fyrir nýrri lóð við Vesturbrúnir. Staðfesti sveitarstjórn þá afgreiðslu hinn 16. janúar 2013 og birtist auglýsing um gildistöku deiliskipulagsbreytingarinnar í B-deild Stjórnartíðinda 23. maí s.á.

Kærandi tekur fram að lóð hans sé við enda götu með útivistarsvæði á þrjá vegu en í þess stað muni lóðir liggja að lóð hans eftir samþykkta breytingu. Ekki hafi komið fram í afsali fyrir fasteigninni að til stæði að breyta deiliskipulagi svæðisins eða að opið svæði til útivistar ætti að vera til takmarkaðs tíma. Þurfi að gera slíkar breytingar í samráði við lóðareigendur. Hafi ekki verið farið að ákvæðum skipulagslaga þar sem málið hafi hvorki verið grenndarkynnt né kynnt kæranda formlega. Þá sé bent á að skipulagsnefnd hafi oft synjað þess að sameina lóðir á þeirri forsendu að ekki væri vilji til að breyta lóðarfjölda í áður skipulögðum hverfum.

Sveitarfélagið krefst þess að málinu verði vísað frá úrskurðarnefndinni þar sem kæra hafi borist að liðnum kærufresti. Þá hafi deiliskipulagsbreytingin verið kynnt og auglýst í samræmi við ákvæði skipulagslaga nr. 123/2010. Ekki hafi borist athugasemd frá kæranda um tillöguna.

Niðurstaða: Hin kærða ákvörðun var auglýst til kynningar í tveimur dagblöðum og samkvæmt fyrirliggjandi gögnum var hún einnig auglýst í Lögbirtingablaði og á heimasíðu skipulags- og byggingarfulltrúa uppsveita Árnessýslu og Flóahrepps. Tók breyting á deiliskipulagi frístundabyggðar í landi Ásgarðs gildi með birtingu auglýsingar þar um í B-deild Stjórnartíðinda 23. maí 2013. Samkvæmt 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er kærufrestur til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála einn mánuður, nema á annan veg sé mælt í lögum. Sé um að ræða ákvarðanir sem sæta opinberri birtingu miðast upphaf frestsins við birtingu ákvörðunar. Kæra í máli þessu var móttekin hjá úrskurðarnefndinni 15. júlí 2013, eða tæpum tveimur mánuðum eftir birtingu hinnar kærðu ákvörðunar, og var þá kærufrestur til nefndarinnar liðinn samkvæmt tilvitnuðu ákvæði. Ber af þeim sökum að vísa máli þessu frá úrskurðarnefndinni, sbr. 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.
 
Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð: 

Máli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni. 

___________________________________
Nanna Magnadóttir