Skip to main content
Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála
des 22
Love0

79/2016 Reykjavíkurflugvöllur

Með
Árið 2016, fimmtudaginn 11. ágúst, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri, og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 79/2016, kæra á ákvörðun borgarstjórnar Reykjavíkur frá 3. maí 2016 um að samþykkja nýtt deiliskipulag fyrir Reykjavíkurflugvöll.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 5. júlí 2016, er barst nefndinni 6. s.m., kæra eigendur skýlis 21 í Fluggörðum, Reykjavík, nýtt deiliskipulag Reykjavíkurflugvallar, sem samþykkt var í borgarstjórn 3. maí 2016 og tók gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda 13. júní s.á. Gera kærendur þá kröfu að hið kærða deiliskipulag verði fellt úr gildi en ella að gildistöku þess verði frestað þar til komið verði upp nýrri aðstöðu fyrir einka- og kennsluflug og bótaréttur eigenda bygginga á Fluggarðasvæðinu verði til lykta leiddur.

Með 11 bréfum, dags. 20. júní, 5., 6., 7., 8., 11. og 14. júlí 2016, er bárust nefndinni 6., 7., 8. 13. og 14. s.m., kæra 13 eigendur skýla 35F, 27E, 35B, 31B, 31D, 29A, 29D, 33C, 37E, 34C, 28E og 22, Fluggörðum, Reykjavík, sömu ákvörðun borgarstjórnar. Gera kærendur sömu kröfur um ógildingu deiliskipulagsins eða frestun réttaráhrifa þess nema, eigendur skýla 22, 31B og 31D, sem einungis hafa uppi ógildingarkröfu, og eigendur skýla 35F og 29D, sem krefjast aðeins frestunar réttaráhrifa skipulagsins. Í ljósi þess að kærumálin snúast um sömu ákvörðun, kröfur kærenda eru að öllu leyti eða að hluta sama eðlis og studdar sömu rökum, verða nefnd kærumál, sem eru nr. 80, 81, 82, 83, 84, 87, 88, 90, 91, 98 og 100/2016, sameinuð kærumáli þessu, enda standa hagsmunir kærenda því ekki í vegi. 

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg 21. júlí 2016.

Málavextir: Hinn 6. júní 2014 tók gildi nýtt deiliskipulag fyrir Reykjavíkurflugvöll, sem borgarstjórn hafði samþykkt 1. apríl s.á. Um var að ræða endurskoðun á eldra deiliskipulagi, sem upphaflega var samþykkt á árinu 1986 og sætt hafði heildarendurskoðun á árinu 1999. Með hinu nýja deiliskipulagi var m.a. skipulagssvæðið minnkað og mörkum þess breytt. Þá var gert ráð fyrir lokun NA/SV flugbrautar og að starfsemi á svæði því er kallast Fluggarðar væri víkjandi. Deiliskipulagið var kært til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, sem felldi það úr gildi með úrskurði uppkveðnum 17. desember 2015 með þeim rökum að breytingar hefðu verið gerðar á texta greinargerðar skipulagsins og umsögn skipulagssviðs, sem skírskotað var til við afgreiðslu málsins, án þess að þær breytingar hefðu verið lagðar fyrir borgarráð eða borgarstjórn sem handhafa skipulagsvalds.

Á fundi hinn 23. desember 2015 tók umhverfis- og skipulagsráð fyrir tillögu umhverfis- og skipulagssviðs að nýju deiliskipulagi Reykjavíkurflugvallar samkvæmt uppdrætti, dags. 18. desember 2015, sem fól í sér þær breytingar sem borgarstjórn hafði samþykkt 1. apríl 2014. Var samþykkt að auglýsa tillöguna til kynningar skv. 1. mgr. 41. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 og staðfesti borgarstjórn þá afgreiðslu 5. janúar 2016. Skipulagstillagan var auglýst til kynningar og barst fjöldi athugasemda á kynningartíma. Málið var á dagskrá umhverfis- og skipulagsráðs 20. apríl 2016 og lágu þá fyrir fram komnar athugasemdir, bréf Isavia, dags. 12. febrúar 2016, og umsögn skipulagsfulltrúa, dags. 18. apríl s.á., með tillögu að svörum við fram komnum athugasemdum. Var deiliskipulagstillagan samþykkt af meirihluta ráðsins, með þeim breytingum sem lagðar voru til í greindri umsögn skipulagsfulltrúa, og málinu vísað til borgarráðs. Borgarráð samþykkti þá afgreiðslu umhverfis- og skipulagsráðs 28. apríl 2016 og samþykkti borgarstjórn þá afgreiðslu borgarráðs hinn 3. maí s.á. Tók deiliskipulagið gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda hinn 13. júní 2016, að lokinni lögboðinni yfirferð Skipulagsstofnunar, sem gerði ekki athugasemd við birtingu auglýsingarinnar.

Málsrök kærenda: Vísað er til þess að kærendur hafi á sínum tíma reist flugskýli sín í samræmi við leyfi byggingaryfirvalda og hafi þá umætt svæði verið athafnasvæði almanna- og einkaflugs samkvæmt gildandi skipulagi. Engar kvaðir hafi fylgt byggingarleyfum skýlanna og séu þau háð lögvörðum eignarrétti kærenda. Samráð hafi skort við eigendur skýlanna við breytingar á skipulagi svæðisins og ekkert tillit hafi verið tekið til athugasemda þeirra við þær skipulagsbreytingar. Í hinu kærða deiliskipulagi sé gert ráð fyrir að flugskýlin á Fluggarðasvæðinu víki fyrir annarri notkun en engin önnur aðstaða sé fyrir þá starfsemi á höfuðborgarsvæðinu. Fyrir liggi samningur milli ríkis og borgar frá 25. október 2013 um að innanríkisráðuneytið og Isavia skuli hafa forgöngu um að kennslu- og einkaflugi verði fundinn nýr staður í nágrenni borgarinnar, en ekkert liggi fyrir um efndir þess samnings. Því ríki alger óvissa um hvert kærendur geti farið með flugvélar sínar, flugvélaverkstæði, flugskóla, flugrekstur og aðra tengda starfsemi. Reykjavíkurflugvöllur hafi verið afhentur íslenska ríkinu í lok seinni heimstyrjaldar og verði að gera þá kröfu að Reykjavíkurborg sanni eignarrétt sinn að umræddu svæði áður en að farið sé að breyta landnotkun þess, en svæðið hafi verið nýtt til almanna- og einkaflugs í um 40 ár.

Með hið kærða skipulag að vopni haldi Reykjavíkurborg eigendum fasteigna á Fluggarðasvæðinu í gíslingu, en til að fá eignabreytingum þinglýst vegna þeirra þurfi viðkomandi að leggja fram bréf frá borginni þar sem ekki liggi fyrir lóðarleigusamningar. Í bréfi lögfræðings borgarinnar frá fyrri hluta árs 2013 hafi falist hótun um að eigendur fasteigna á svæðinu yrðu sviptir lögmætum eignarétti sínum með stoð í því að starfsemi í Fluggörðum sé víkjandi samkvæmt skipulagi. Bent sé á að eignir á svæðinu hafi staðið þar í fullan hefðartíma sem ekki hafi verið rofinn. Þá hafi Skipulagsstofnun við afgreiðslu hins kærða deiliskipulags vísað til fyrirvara við staðfesta landnotkun samkvæmt aðal- og svæðisskipulagi, um að innanríkisráðuneyti og Isavia muni hafa forgöngu um að kennslu- og einkaflugi verði fundinn nýr staður í nágrenni borgarinnar.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Af hálfu borgaryfirvalda er farið fram á að kröfum kærenda í máli þessu verði hafnað, enda hafi málsmeðferð hins kærða deiliskipulags verið í samræmi við ákvæði skipulagslaga nr. 123/2010 og stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Um sé að ræða endurauglýsingu deiliskipulags fyrir Reykjavíkurflugvöll, sem úrskurðarnefndin hafi fellt úr gildi 17. desember 2015 vegna formgalla á málsmeðferð. Efni skipulagsins sé í meginatriðum það sama og hins fyrra en smávægilegar breytingar hafi verið gerðar eftir kynningu skipulagstillögunnar. Hafi þær falist í að vísað sé til flugbrauta 19-01 og 31-13 í stað 20-02 og 32-14 og í gr. 1.3.1.1. í greinargerð deiliskipulagsins sé nú vísað til flugvallarstjóra Reykjavíkurflugvallar eða Samgöngustofu samkvæmt lögum nr. 119/2012 í stað flugvallarstjóra Reykjavíkurflugvallar eða flugmálastjóra. Þá hafi verið breytt texta á uppdrætti þar sem vísað sé í tímasett markmið Aðalskipulags Reykjavíkur 2010-2030 um breytta landnotkun á Fluggarðasvæðinu til samræmis við kort á bls. 217 í greinargerð aðalskipulagsins. Einnig hafi texta verið breytt í skýringu á uppdrætti um eignarmörk lands milli ríkis og borgar á flugvallarsvæðinu til skýrleiksauka skv. samkomulagi um skipulag og uppbyggingu á landi ríkisins við Skerjafjörð, dags. 1. mars 2013. Loks hafi verið færður inn byggingarreitur fyrir hjólaskýli við flugstjórnarmiðstöðina í samræmi við breytingu sem samþykkt hafi verið á deiliskipulagi svæðisins hinn 9. júlí 2014.

Í aðdraganda hins kærða deiliskipulags hafi verið samstarf milli ríkis og borgar, sem endurspeglist í samkomulagi þeirra aðila frá 19. apríl og 25. október 2013. Í fyrrnefnda samkomulaginu komi fram að NA/SV flugbrautin verði lögð af og það land sem við það losni sunnan vallarins verði skipulagt undir blandaða byggð og að innanríkisráðuneytið auglýsi lokun brautarinnar samhliða auglýsingu skipulags nýrrar flugstöðvar. Gildi þess samkomulags hafi verið borið undir dómstóla.  Í dómi Héraðsdóms Reykjavíkur í því máli, nr. E-299/2016, hafi verið talið að fyrirliggjandi skýrslur Isavia og verkfræðistofunnar Eflu sýndu fram á að öryggis- og þjónustustig Reykjavíkurflugvallar yrði viðunandi og með dómi Hæstaréttar nr. 268/2016 hafi verið staðfest að íslenska ríkinu væri skylt að loka NA/SV flugbraut Reykjavíkurflugvallar. Að öðru leyti sé um efnisatriði vísað til greinargerðar borgarinnar í fyrra kærumáli vegna nýs deiliskipulags Reykjavíkurflugvallar frá árinu 2014.

———-

Aðilar hafa gert ítarlegri grein fyrir sjónarmiðum sínum sem ekki verða rakin nánar hér en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðjónar við úrlausn málsins.

Niðurstaða: Í máli þessu er m.a. gerð sú krafa að úrskurðarnefndin fresti gildistöku eða réttaráhrifum hins kærða deiliskipulags þar til flugstarfsemi sem fyrir sé á Fluggarðasvæðinu verði fundin nýr staður og réttarstaða eigenda mannvirkja á svæðinu verði til lykta leidd.

Samkvæmt 1. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er hlutverk nefndarinnar að úrskurða í kærumálum vegna stjórnvaldsákvarðana og ágreiningsmálum vegna annarra úrlausnaratriða á sviði umhverfis- og auðlindamála eftir því sem mælt er fyrir um í lögum á því sviði. Í 52. gr. skipulagslaga nr. 123/2010, sem m.a. taka til ákvarðana sveitarstjórna um deiliskipulag, er kveðið á um að stjórnvaldsákvarðanir sem teknar séu á grundvelli laganna séu kæranlegar til úrskurðarnefndarinnar. Ákvörðun um tímasetningu áforma og framkvæmda deiliskipulags er í eðli sínu skipulagsákvörðun, sem einungis verður tekin af þeim stjórnvöldum sem fara með skipulagsvald hverju sinni samkvæmt skipulagslögum.  Það fellur utan valdsviðs úrskurðarnefndarinnar samkvæmt greindum lagaákvæðum að taka slíka ákvörðun sem hér um ræðir en heimild nefndarinnar til að fresta framkvæmdum eða réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar skv. 5. gr. laga nr. 130/2011 einskorðast við þann tíma sem kærumál er þar til meðferðar. Verður kröfu um frestun gildistöku eða réttaráhrifa hinnar kærðu ákvörðunar því vísað frá úrskurðarnefndinni.

Krafa um ógildingu hins kærða deiliskipulags er einkum byggð á því að sú ákvörðun um víkjandi landnotkun Fluggarðasvæðisins við Reykjavíkurflugvöll sem í deiliskipulaginu felist brjóti gegn lögvörðum eignarréttindum kærenda, sem eigi mannvirki á svæðinu og stundi þar flugtengda starfsemi.

Í gildandi aðalskipulagi Reykjavíkur liggja fyrir allar meginforsendur hins kærða deiliskipulags, svo sem að einkaflugsstarfsemi á svæðinu skuli víkja. Var borgaryfirvöldum því heimilt að falla frá gerð lýsingar á skipulagsverkefninu skv. 2. mgr. 40. gr. skipulagslaga og kynningu tillögunnar fyrir íbúum sveitarfélagsins og hagsmunaaðilum, sbr. 3. mgr. 40. gr. laganna. Er hið kærða deiliskipulag í samræmi við gildandi aðalskipulag, svo sem kveðið er á um í 7. mgr. 12. gr. skipulagslaga. Deiliskipulagstillagan var auglýst til kynningar í samræmi við 41. gr. sömu laga og fram komnum athugasemdum svarað. Borgarráð og borgarstjórn staðfestu ákvörðun umhverfis- og skipulagssviðs, um að samþykkja deiliskipulagstillöguna með vísan til fyrirliggjandi umsagnar skipulagsfulltrúa, sem hafði að geyma tillögu að svörum við fram komnum athugasemdum og tilteknum breytingum á fyrirliggjandi tillögu.

Sveitarstjórnir bera ábyrgð á og annast gerð deiliskipulags, sbr. 3. mgr. 3. gr. og 1. mgr. 38. gr. skipulagslaga, og á það við án tillits til eignarhalds á löndum eða lóðum innan skipulagssvæðis, enda felur ákvörðun um deiliskipulag ekki í sér ráðstöfun á beinum eða óbeinum eignarréttindum. Sé slíkum réttindum hins vegar raskað með bótaskyldum hætti við gildistöku eða framkvæmd skipulags getur það staðið í vegi fyrir áformuðum framkvæmdum samkvæmt skipulagi nema að samkomulag um greiðslu bóta náist samkvæmt 51. gr. skipulagslaga eða til eignarnáms komi skv. 50. gr. sömu laga. Slík álitaefni heyra ekki undir úrskurðarnefndina heldur eftir atvikum undir dómstóla.

Með vísan til þess sem að framan er rakið liggja ekki fyrir þeir annmarkar á hinni kærðu ákvörðun sem leitt gætu til ógildingar hennar og verður kröfu kærenda þar að lútandi hafnað.

Úrskurðarorð:

Kröfu um ógildingu ákvörðunar borgarstjórnar Reykjavíkur frá 3. maí 2016, um að samþykkja nýtt deiliskipulag fyrir Reykjavíkurflugvöll, er hafnað.

Kröfu um frestun gildistöku eða réttaráhrifa hinnar kærðu ákvörðunar er vísað frá úrskurðarnefndinni.    

___________________________________
Ómar Stefánsson

_____________________________              __________________________
Ásgeir Magnússon                                               Þorsteinn Þorsteinsson
 

des 22
Love0

104/2016 Flugvellir

Með
Árið 2016, mánudaginn 8. ágúst, tók Nanna Magnadóttir, forstöðumaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, fyrir mál nr. 104/2016 með heimild í 3. mgr. 3. gr. laga nr. 130/2011.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 19. júlí 2016, er barst nefndinni 20. s.m., kærir Bílrúðuþjónustan ehf., Iðavöllum 5b, Reykjanesbæ, þá ákvörðun bæjarráðs Reykjanesbæjar frá 23. júní 2016 að samþykkja deiliskipulag fyrir Flugvelli, Reykjanesbæ. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust frá Reykjanesbæ 28. júlí 2016.

Málsatvik og rök: Á fundi umhverfis- og skipulagsráðs Reykjanesbæjar 8. desember 2015 var ákveðið að ljúka vinnu við deiliskipulagstillögu frá árinu 2008 fyrir Flugvelli í Reykjanesbæ. Á fundi ráðsins 12. apríl 2016 var lögð fram tillaga að deiliskipulagi og samþykkt að hún skyldi auglýst á grundvelli 41. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Á fundi umhverfis- og skipulagsráðs 20. júní s.á. var samþykkt að senda „deiliskipulagið til endanlegrar afgreiðslu hjá Skipulagsstofnun“ og var sú ákvörðun staðfest á fundi bæjarráðs Reykjanesbæjar 23. s.m.

Kærandi krefst þess að samþykkt deiliskipulag verði ógilt, lóðamörk Iðavalla 5b og Flugvalla 6 verði færð til baka og óheimilar framkvæmdir á lóðamörkum afturkallaðar. Einnig að sveitarfélaginu verði gert að hefja vinnu við deiliskipulagið að nýju þar sem tekið verði tillit til athugasemda eigenda. Með umræddri deiliskipulagstillögu sé lóðin Flugvellir 6 stækkuð á kostnað Iðavalla 5b án þess að lóðarhafar hafi haft nokkuð um það að segja. Að auki sé tekin sneið af lóð Iðavalla 5b undir tengiveg. Sé hann mun breiðari en sú kvöð sem hvíli á lóðinni um gangandi og akandi umferð samkvæmt samkomulagi þáverandi eigenda Iðavalla 5b og Flugvalla 6 frá árinu 2008. Hafi sveitarfélagið með framgöngu sinni í málinu brotið málsmeðferðarreglur skipulagslaga nr. 123/2010 og stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Af hálfu Reykjanesbæjar er krafist frávísunar. Umrætt deiliskipulag sé ennþá í vinnslu og hafi ekki hlotið endanlega afgreiðslu í bæjarstjórn Reykjanesbæjar. Síðasta bókun í málinu hafi verið gerð á fundi bæjarráðs Reykjanesbæjar 23. júní 206 þar sem bókun umhverfis- og skipulagsráðs frá 20. s.m., um að senda drögin að deiliskipulaginu til Skipulagsstofnunar, hafi verið samþykkt. Enn eigi eftir að taka afstöðu til athugasemda stofnunarinnar og samþykkja skipulagið endanlega. Af þessum sökum sé ekki um neina kæranlega lokaákvörðun að ræða í málinu.

Niðurstaða: Samkvæmt 1. mgr. 42. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 skal birta auglýsingu um samþykkt deiliskipulags í B-deild Stjórnartíðinda, en fyrr tekur það ekki gildi. Samkvæmt 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála telst kærufrestur frá birtingu ákvörðunar sæti hún opinberri birtingu. Auglýsing hefur ekki verið birt í B-deild Stjórnartíðinda vegna deiliskipulags fyrir Flugvelli í Reykjanesbæ í kjölfar þeirrar málsmeðferðar sem kærandi vísar til í kæru sinni. Slík auglýsing er skilyrði gildistöku deiliskipulags og markar jafnframt upphaf kærufrests til úrskurðarnefndarinnar, sbr. framangreind lagaákvæði. Jafnframt liggur ekki fyrir að deiliskipulagstillagan hafi hlotið lokaafgreiðslu hjá sveitarstjórn Reykjanesbæjar eftir að tillagan var send Skipulagsstofnun til yfirferðar, sbr. fyrirmæli 1. mgr. 42. gr. skipulagslaga þar um. Þar sem lögboðinni meðferð málsins er enn ólokið í skilningi 2. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 og skilyrði þess að vísa því til úrskurðarnefndarinnar er ekki uppfyllt verður því vísað frá.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

 
 

des 22
Love0

58/2016 Gerplustræti

Með
Árið 2016, fimmtudaginn 11. ágúst, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ómar Stefánsson varaformaður og Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor.

Fyrir var tekið mál nr. 58/2016, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Mosfellsbæjar frá 26. ágúst 2015 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi 1. áfanga Helgafellshverfis vegna lóðar nr. 1-5 við Gerplustræti og á ákvörðun byggingarfulltrúa Mosfellsbæjar að samþykkja leyfi til að byggja 31 íbúða fjöleignarhús með bílakjallara á sömu lóð.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 31. maí 2016, er barst nefndinni sama dag, kæra eigendur Ástu-Sólliljugötu nr. 1 og 5, þá ákvörðun bæjarstjórnar Mosfellsbæjar frá 26. ágúst 2015 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi 1. áfanga Helgafellshverfis vegna lóðar nr. 1-5 við Gerplustræti. Þá er kærð ákvörðun byggingarfulltrúa Mosfellsbæjar um að samþykkja leyfi til að byggja 31 íbúða fjöleignarhús með bílakjallara á lóðinni. Verður að skilja málskot kærenda svo að gerð sé krafa um að hið kærða deiliskipulag og byggingarleyfi fyrir fyrrgreindu húsi frá 6. nóvember 2015 og 13. apríl 2016 verði felld úr gildi sem og að framkvæmdir verði stöðvaðar til bráðabirgða á meðan málið er til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni. Þykir málið nú nægjanlega upplýst til að það verði tekið til endanlegs úrskurðar og verður því ekki tekin afstaða til framkominnar stöðvunarkröfu kærenda.

Gögn málsins bárust frá Mosfellsbæ 8. júní 2016.

Málavextir: Hinn 23. júní 2015 var á fundi skipulagsnefndar Mosfellsbæjar tekin fyrir tillaga um breytingu á deiliskipulagi 1. áfanga Helgafellshverfis vegna lóðar nr. 1-5 við Gerplustræti. Í breytingunni fólst að íbúðum í fyrirhuguðu fjöleignarhúsi var fjölgað úr 26 í 31, skilmálum bílastæða breytt, stigahúsum fækkað úr þremur í eitt og gólfkótar hækkaðir um 1,4 m. Var samþykkt að auglýsa framlagða tillögu. Deiliskipulagsbreytingin var auglýst 6. júlí 2015 með athugasemdafresti til 17. ágúst s.á., en engar athugasemdir bárust á kynningartíma. Á fundi skipulagsnefndar 18. ágúst 2015 var deiliskipulagsbreytingin samþykkt og staðfesti bæjarstjórn þá afgreiðslu á fundi 26. s.m. Tók skipulagsbreytingin gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda 11. febrúar 2016.

Hinn 18. janúar 2016 var haldinn fundur með eigendum Ástu-Sólliljugötu 1-7, þ. á m. kærendum, ásamt hluta bæjarstjórnar, byggingarfulltrúa og skipulagsfulltrúa Mosfellsbæjar þar sem farið var yfir stöðu mála. Í kjölfarið sendu greindir eigendur bréf til bæjarstjóra, dags. 25. s.m., þar sem gerðar voru athugasemdir við málsmeðferð deiliskipulagsbreytingarinnar og uppdrætti fyrirhugaðrar byggingar er varðaði fjölda hæða.

Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa Mosfellsbæjar 6. nóvember 2015 voru samþykkt byggingaráform og var leyfi gefið út til að byggja 31 íbúða fjöleignarhús með bílakjallara á lóð nr. 1-5 við Gerplustræti. Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 13. apríl 2016 var samþykkt að heimilað hús yrði lækkað um 50 cm og það staðsett um 3 m fjær vestur lóðarmörkum en áður var gert ráð fyrir.

Málsrök kærenda: Kærendur skírskota til þess að samþykktir aðaluppdrættir sýni fjögurra hæða fjöleignarhús á meðan samþykkt deiliskipulag fyrir lóðina heimili aðeins byggingu þriggja hæða húss. Vísað sé í gr. 6.4.12 byggingarreglugerðar nr. 112/2012 þar sem segi m.a. í 7. mgr. að kjallari íbúðarhúss undir aðalinngangshæð, þar sem einungis sé bílgeymsla, geymslur eða þess háttar rými, teljist ekki til hæðar í skilningi 5. mgr. sömu greinar. Þar sem kjallari umrædds fjöleignarhúss hýsi ekki aðeins bílgeymslu, geymslur og þess háttar, heldur jafnframt fjórar íbúðir, teljist það til hæðar og því sé um að ræða fjögurra hæða hús en ekki þriggja. Kærendur telji sig hafa fengið vitneskju um byggingaráform, þ.e. byggingu fjögurra hæða húss, sama dag og kæran hafi borist úrskurðarnefndinni og beri því að líta svo á að kærufrestur sé einn mánuður frá þeim tíma.  

Málsrök Mosfellsbæjar: Af hálfu sveitarfélagins er vísað til þess að kærufrestur sé liðinn. Um sé að ræða ákvörðun sem sæti opinberri birtingu og teljist kærufrestur frá birtingu ákvörðunar. Hin kærða skipulagsbreyting hafi verið birt í B-deild Stjórnartíðinda 11. febrúar 2016 og því sé kærufrestur liðinn. Þá verði að hafa það í huga að kærendur hafi gert athugasemdir um fjölda hæða fjöleignarhússins í bréfi sínu, dags. 25. janúar 2016, og skömmu áður hafi byggingarfulltrúi sent kærendum gögn og myndir vegna fyrirhugaðra framkvæmda sem vel hafi sýnt fjölda hæða og fyrirkomulag húsa við Gerplustræti.

Athugasemdir leyfishafa: Leyfishafi bendir á að verið sé að vinna að framkvæmdunum í sátt við nágranna og hafi ýmislegt verið gert til að fólk yrði sátt við framkvæmdina. Byggingin sé í samræmi við skipulag svæðisins.

Niðurstaða: Samkvæmt 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er frestur til að kæra ákvörðun til úrskurðarnefndarinnar einn mánuður frá því að kæranda varð eða mátti vera kunnugt um ákvörðunina. Sé um að ræða ákvörðun sem sætir opinberri birtingu telst kærufrestur frá birtingu ákvörðunar. Hin kærða deiliskipulagsbreyting tók gildi með birtingu auglýsingar þar um í B-deild Stjórnartíðinda 11. febrúar 2016. Kæra í málinu barst 31. maí s.á eða rúmum þremur mánuðum eftir lok kærufrests.

Hvað varðar upphaflegt byggingarleyfi fyrir húsinu að Gerplustræti 1-5 miðast kærufrestur við það tímamark hvenær kærandi hafi mátt vita um samþykki hinnar kærðu ákvörðunar. Samþykkt var að veita byggingarleyfi fyrir húsinu í nóvember 2015 og það gefið út. Hinn 4. janúar 2016 gerði byggingarfulltrúi úttekt á botnplötu og á undirstöðum hússins 10. mars s.á. Þá liggur fyrir í málinu að kærendur, ásamt öðrum íbúum Ástu-Sólliljugötu, og sveitarfélagið voru í samskiptum vegna byggingarframkvæmdanna og var haldinn fundur með nefndum aðilum af því tilefni í janúar 2016. Vísa kærendur til þessa fundar í bréfi sínu til sveitarfélagsins, dags. 25. janúar s.á., þar sem m.a. voru gerðar athugasemdir við fjölda hæða byggingarinnar. Að framangreindu virtu þykir ljóst að kærendum hafi mátt vera kunnugt um efni upphaflegs byggingarleyfis þegar í byrjun árs 2016 eða tæpum fimm mánuðum áður en kæra í málinu barst úrskurðarnefndinni.

Í 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 kemur fram sú meginregla að vísa skuli kæru frá berist hún að liðnum kærufresti. Þær undantekningar eru gerðar frá nefndri meginreglu í 1. og 2. tl. ákvæðisins að taka megi mál til meðferðar að liðnum kærufresti þegar afsakanlegt verði talið að kæran hafi ekki borist fyrr eða veigamiklar ástæður mæli með því að kæran verði tekin til meðferðar. Í frumvarpi því sem varð að stjórnsýslulögum kemur m.a. fram í athugasemdum með nefndri 28. gr. að líta þurfi til þess hvort aðilar að málinu séu fleiri en einn og með andstæða hagsmuni, en undir þeim kringumstæðum sé rétt að taka mál einungis til kærumeðferðar að liðnum kærufresti í algjörum undantekningartilvikum. Í máli þessu fara hagsmunir kærenda og handhafa hins kærða byggingarleyfis ekki saman.

Að öllu framangreindu virtu eiga fyrrgreindar undantekningar frá meginreglunni um frávísun máls sem berst að liðnum kærufresti ekki við hvað varðar hið kærða deiliskipulag og byggingarleyfi það sem samþykkt var hinn 6. nóvember 2015. Verður þeim þætti málsins því vísað frá úrskurðarnefndinni.

Hinn 13. apríl 2016 var samþykkt breytt byggingarleyfi fyrir umrætt hús í kjölfar athugasemda nágranna. Var húsið lækkað um 50 cm og það staðsett um 3 m fjær fasteignum kærenda en áður var gert ráð fyrir. Af fyrirliggjandi gögnum og málsatvikum verður ekki fullyrt að kærendum hafi mátt vera kunnugt um samþykkt þess meira en mánuði áður en kæra barst úrskurðarnefndinni hinn 31. maí s.á. Verður því álitaefni um lögmæti hins breytta byggingarleyfis tekið til efnismeðferðar. Hins vegar er umrætt byggingarleyfi í samræmi við deiliskipulag það sem tók gildi 11. febrúar 2016 og liggur ekki annað fyrir en að málsmeðferð þess hafi verið lögum samkvæmt. Verður því ekki fallist á kröfu um ógildingu þess.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu ákvörðunar byggingarfulltrúa Mosfellsbæjar frá 13. apríl 2016 um að samþykkja leyfi til að byggja 31 íbúða fjöleignarhús með bílakjallara á lóðinni Gerplustræti 1-5. Að öðru leyti er kærumáli þessu vísað frá úrskurðarnefndinni.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              _____________________________
Ómar Stefánsson                                                    Aðalheiður Jóhannsdóttir

 

des 22
Love0

47/2016 Borgarbraut

Með
Árið 2016, mánudaginn 6. júní, tók Nanna Magnadóttir, formaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, með heimild í 3. mgr. 3. gr. l. nr. 130/2010 fyrir:

Mál nr. 47/2016, kæra á ákvörðun sveitarstjórnar Borgarbyggðar frá 14. apríl 2016 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi fyrir Borgarbraut 55-59 og ákvörðun byggingarfulltrúa Borgarbyggðar frá 26. apríl 2016 um að veita leyfi til jarðvegsvinnu á lóðum nr. 57 og 59 við Borgarbraut. 

Í málinu er nú kveðinn upp til bráðabirgða svofelldur

úrskurður

um kröfu kæranda um stöðvun framkvæmda:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 17. maí 2016, er barst nefndinni 18. s.m., kærir Borgarland ehf., eigandi Borgarbrautar 56-60, Borgarnesi, þá ákvörðun sveitarstjórnar Borgarbyggðar frá 14. apríl 2016 að samþykkja breytt deiliskipulag fyrir Borgarbraut 55-59 og ákvörðun byggingarfulltrúa Borgarbyggðar frá 26. s.m. að veita byggingarleyfi til jarðvegsvinnu á byggingarsvæði lóða 57 og 59 við Borgarbraut. Er þess krafist að hinar kærðu ákvarðanir verði felldar úr gildi. Að auki er farið fram á að framkvæmdir á svæðinu verði stöðvaðar, en til vara að réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar verði frestað.Verður nú tekin afstaða til fram kominnar stöðvunarkröfu kæranda.

Málsatvik og rök: Hinn 10. desember 2015 samþykkti sveitarstjórn Borgarbyggðar að auglýsa tillögu að breytingu á skipulagi Borgarbrautar 55-59, Borgarbyggð. Í breytingunni fólst að lóðir nr. 55 og 57 yrðu aðskildar. Byggingarmagn yrði aukið á lóðum nr. 57 og 59 og heimilt yrði að byggja auka hæð neðanjarðar. Kvöð um umferðarrétt yrði færð á milli lóða nr. 55 og 57 og gerð akstursleið. Að auki var gert ráð fyrir að heimilt yrði að tengja saman byggingar á Borgarbraut 57 og 59. Var tillagan auglýst  16. desember 2015 með athugasemdarfresti til 29. janúar 2016. Bárust athugasemdir á kynningartíma, m.a. frá kæranda. Að lokinni kynningu var erindið tekið aftur fyrir og það samþykkt á fundi sveitarstjórnar 11. febrúar 2016. Hinn 14. apríl s.á. bárust Borgarbyggð athugasemdir Skipulagsstofnunar við samþykkta breytingartillögu. Var komið til móts við athugasemdir Skipulagsstofnunar og deiliskipulagsbreytingin samþykkt, með áorðnum breytingum, á fundi sveitarstjórnar 15. s.m. Skipulagsbreytingin tók gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda 20. apríl 2016. Hinn 26. s.m. samþykkti byggingarfulltrúi Borgarbyggðar að veita leyfi til jarðvegsvinnu á lóðum nr. 57 og 59 við Borgarbraut og var leyfið gefið út sama dag.

Kærandi skírskotar til þess að hin kærða deiliskipulagsbreyting sé ekki í samræmi við gildandi aðalskipulag. Með hinni kærði skipulagsbreytingu sé verið að brjóta gegn jafnræði sem eigi að ríkja á milli lóðarhafa á svæðinu til uppbyggingar og breytinga. Hin kærða deiliskipulagsbreyting sé í andstöðu við lög og nauðsynlegt sé að stöðva allar framkvæmdir sem leyfðar hafa verið á grundvelli hinnar kærðu deiliskipulagsbreytingar þar sem hætta sé á að hagsmunir kæranda og annarra íbúa og atvinnurekenda á svæðinu fari forgörðum.

Leyfishafi bendir á að umrætt byggingarleyfi hafi verið veitt fyrir jarðvinnu og sé óháð þeim byggingum sem þar muni rísa eða formi þeirra. Verði framkvæmdar stöðvaðar muni það valda leyfishafa ófyrirsjáanlegu tjóni.

Af hálfu Borgarbyggðar er á það bent að umrætt byggingarleyfi heimili aðeins framkvæmdir við jarðvegsvinnu. Sé greftri í samræmi við hið útgefna leyfi að mestu lokið en jarðvegsvinna hafi verið langt komin þegar stöðvunarkrafa hafi borist. Telji sveitarfélagið að stöðvun framkvæmda á þessu stigi muni ekki hafa neina sérstaka þýðingu. Að auki sé á það bent að framkvæmdir leyfishafa séu alfarið á hans ábyrgð og áhættu.

Niðurstaða: Í 1. mgr. 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er tekið fram að kæra til úrskurðarnefndarinnar fresti ekki réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar en jafnframt er kæranda þar heimilað að krefjast stöðvunar framkvæmda til bráðabirgða séu þær hafnar eða yfirvofandi. Þá getur úrskurðarnefndin að sama skapi frestað réttaráhrifum ákvörðunar sem felur ekki í sér heimild til framkvæmda, komi fram krafa um það af hálfu kæranda, sbr. 3. mgr. nefndrar 5. gr. Með sama hætti er kveðið á um það í 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 að kæra til æðra stjórnvalds fresti ekki réttaráhrifum ákvörðunar en þó sé heimilt að fresta réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar til bráðabirgða meðan málið er til meðferðar hjá kærustjórnvaldi þar sem ástæður mæli með því. Tilvitnuð lagaákvæði bera með sér að meginreglan er sú að kæra til æðra stjórnvalds frestar ekki réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar og eru heimildarákvæði fyrir frestun framkvæmda eða réttaráhrifa kærðar ákvörðunar undantekning frá nefndri meginreglu sem skýra ber þröngt. Verða því að vera ríkar ástæður eða veigamikil rök fyrir ákvörðun um frestun réttaráhrifa og stöðvun framkvæmda

Mál þetta snýst um gildi deiliskipulagsákvörðunar sem hefur að geyma heimild til breyttrar nýtingar tiltekinna lóða. Gildistaka deiliskipulags felur ekki í sér heimildir til að hefja framkvæmdir heldur þarf til að koma sérstök stjórnvaldsákvörðun, sem kæranleg er til úrskurðarnefndarinnar, og útgáfa byggingar- eða framkvæmdaleyfis í skjóli slíkrar ákvörðunar, sbr. 11. gr. og 13. gr. mannvirkjalaga nr. 160/2010 og 13., 14. og 15. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Í kærumáli vegna greindra stjórnvaldsákvarðana er unnt að gera kröfu um stöðvun framkvæmda til bráðabirgða skv. 5. gr. laga nr. 130/2011. Af þessu leiðir að jafnaði sé ekki tilefni til að beita heimild til stöðvunar framkvæmda eða frestunar réttaráhrifa í kærumálum er varða gildi deiliskipulagsákvarðana.

Byggingarleyfi hefur einnig verið kært en efni þess er takmarkað við leyfi til jarðvegsvinnu á því svæði sem hin kærða skipulagsbreyting tekur til. Umrætt byggingarleyfi veitir ekki heimild til frekari framkvæmda á grundvelli hinnar kærðu skipulagsákvörðunar og hefur slíkt leyfi ekki enn verið veitt. Samkvæmt gögnum málsins eru jarðvegsframkvæmdir vel á veg komnar. Framkvæmdirnar eru afturkræfar en stöðvun þeirra myndi valda leyfishafa tjóni.

Þegar litið er til alls framangreinds verður ekki séð að knýjandi nauðsyn sé á að fallast á kröfu kæranda um stöðvun framkvæmda, enda ber leyfishafi af þeim alla áhættu verði hin kærða ákvörðun felld úr gildi. 
 

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um stöðvun framkvæmda til bráðabirgða.

_____________________________
Nanna Magnadóttir
des 22
Love0

29/2016 Smárinn

Með
Árið 2016, miðvikudaginn 15. júní, tók Ómar Stefánsson, varaformaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála fyrir mál nr. 29/2016 með heimild í 3. mgr. 3. gr., sbr. 1. mgr. 2. gr.  l. nr. 130/2011.

Í málinu er nú kveðinn upp til bráðabirgða svofelldur

úrskurður

um kröfu kæranda um stöðvun framkvæmda:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 14. mars 2016, er barst nefndinni sama dag, kærir Nýi Norðurturninn ehf., eigandi Hagasmára 3, Kópavogi, þá ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogsbæjar frá 24. nóvember 2015 að samþykkja breytt deiliskipulag fyrir Smárann vestan Reykjanesbrautar. Er þess krafist að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að fyrirhugaðar framkvæmdir á svæðinu verði stöðvaðar á meðan málið er til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni. Verður nú tekin afstaða til fram kominnar stöðvunarkröfu kæranda.

Málsatvik og rök: Hinn 9. nóvember 2015 samþykkti skipulagsnefnd tillögu að breytttu deiliskipulagi fyrir Smárann vestan Reykjanesbrautar. Var afgreiðsla nefndarinnar staðfest af bæjarráði 12. s.m. og af bæjarstjórn 24. s.m. Tók skipulagsbreytingin gildi 9. júní 2016 með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda.

Kærandi skírskotar til þess að verulegir annmarkar hafi verið á undirbúningi og umfjöllun skipulagsnefndar og bæjarstjórnar við afgreiðslu á hinni kærðu ákvörðun. Af þeim sökum beri að fella skipulagsbreytinguna úr gildi. Kærendur eigi lögvarða hagsmuni að gæta í málinu og sé því gerð sú krafa að engar framkvæmdir verði heimilaðar eftir hinu samþykkta deiliskipulagi á meðan kæran sé til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni.

Af hálfu Kópavogsbæjar er bent á að í hinni kærðu ákvörðun felist engin heimild til að hefja framkvæmdir. Þær séu hvorki hafnar né yfirvofandi og beri því að hafna fram kominni stöðvunarkröfu.

Niðurstaða: Í 1. mgr. 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er tekið fram að kæra til úrskurðarnefndarinnar fresti ekki réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar en jafnframt er kæranda þar heimilað að krefjast stöðvunar framkvæmda til bráðabirgða séu þær hafnar eða yfirvofandi. Þá getur úrskurðarnefndin að sama skapi frestað réttaráhrifum ákvörðunar sem felur ekki í sér heimild til framkvæmda, komi fram krafa um það af hálfu kæranda, sbr. 3. mgr. nefndrar 5. gr. Með sama hætti er kveðið á um það í 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 að kæra til æðra stjórnvalds fresti ekki réttaráhrifum ákvörðunar en þó sé heimilt að fresta réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar til bráðabirgða meðan málið er til meðferðar hjá kærustjórnvaldi þar sem ástæður mæli með því. Tilvitnuð lagaákvæði bera með sér að meginreglan er sú að kæra til æðra stjórnvalds frestar ekki réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar og eru heimildarákvæði fyrir stöðvun framkvæmda eða frestun réttaráhrifa kærðar ákvörðunar undantekning frá nefndri meginreglu sem skýra ber þröngt. Verða því að vera ríkar ástæður eða veigamikil rök fyrir ákvörðun um frestun réttaráhrifa og stöðvun framkvæmda

Mál þetta snýst um gildi deiliskipulagsákvörðunar sem hefur að geyma heimild til breyttrar nýtingar tiltekinnar lóðar. Gildistaka deiliskipulags felur ekki í sér heimildir til að hefja framkvæmdir heldur þarf til að koma sérstök stjórnvaldsákvörðun, sem kæranleg er til úrskurðarnefndarinnar eins og á við um veitingu byggingar- eða framkvæmdaleyfis í með stoð í skipulagi, sbr. 11. gr. og 13. gr. mannvirkjalaga nr. 160/2010 og 13., 14. og 15. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Í kærumáli vegna greindra stjórnvaldsákvarðana er eftir atvikum unnt að gera kröfu um stöðvun framkvæmda til bráðabirgða skv. 5. gr. laga nr. 130/2011. Af þessu leiðir að jafnaði sé ekki tilefni til að beita heimild til stöðvunar framkvæmda eða frestunar réttaráhrifa í kærumálum er varða gildi deiliskipulagsákvarðana.

Þegar litið er til fyrrgreindra lagaákvæða og eðlis deiliskipulagsákvarðana, verður ekki séð að knýjandi nauðsyn sé á að fallast á kröfu kæranda um stöðvun framkvæmda sem heimilaðar eru með hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu. 

Úrskurðarorð:

Kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda til bráðabirgða samkvæmt hinni kærðu deiliskipulagsákvörðun er hafnað.
 

_____________________________
Ómar Stefánsson
des 22
Love0

105/2014 Hverfisgata

Með
Árið 2016, fimmtudaginn 19. maí, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 105/2014, kæra á ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 10. apríl 2014 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi reits 1.173.0 vegna lóðarinnar nr. 78 við Hverfisgötu.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 2. október 2014, er barst nefndinni 3. s.m., kærir félagið Vesturgarðar ehf., eigandi Hverfisgötu 80 og Laugavegar 59, þá ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 10. apríl 2014 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi reits 1.173.0 vegna lóðarinnar nr. 78 við Hverfisgötu. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust frá Reykjavíkurborg 4. nóvember 2014.

Málavextir: Mál þetta á sér nokkra forsögu, en 18. október 2006 samþykkti skipulagsráð Reykjavíkur að breyta deiliskipulagi reits 1.173.0, vegna lóðarinnar að Hverfisgötu 78 í Reykjavík, þannig að heimiluð yrði bygging fimmtu hæðar ofan á framhús lóðarinnar og tveggja hæða ofan á einnar hæðar bakhús. Gert var ráð fyrir því að í viðbyggingunum yrðu átta íbúðir og að nýtingarhlutfall lóðarinnar færi úr 2,5 í 3,5. Þessi ákvörðun var kærð til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, sem felldi ákvörðun skipulagsráðs úr gildi með úrskurði, uppkveðnum 10. nóvember 2009, í máli nr. 12/2007. Var vísað til þess að ekki væri um að ræða óverulega skipulagsbreytingu í skilningi 2. mgr. 26. gr. þágildandi skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, en á því hafði verið byggt við meðferð málsins.

Á embættisafgreiðslufundi skipulagsstjóra Reykjavíkur 6. desember 2013 var lögð fram umsókn um breytingu á deiliskipulagi reits 1.173.0 vegna umræddrar lóðar. Í breytingunni fólst að heimilt yrði að rífa bakhús og var í stað þess gert ráð fyrir fjögurra hæða húsi á baklóð til þess að hafa hótel eða gistiheimili á lóðinni. Umhverfis- og skipulagsráð samþykkti 18. desember 2013 að auglýsa deiliskipulagstillöguna, og var það samþykkt af borgarráði 9. janúar 2014. Tillagan var auglýst frá 17. s.m. til 28. febrúar s.á. Athugasemdir bárust, m.a. frá kæranda. Í umsögn skipulagsfulltrúa, dags. 13. mars 2014, var athugasemdum svarað og lagt til að umsótt deiliskipulagsbreyting yrði samþykkt. Nánar sagði um athugasemd kæranda um skuggavarp: „Skuggavarp sýnir að áhrif byggingar á baklóð Hverfisgötu 78 á skuggavarp á lóð Hverfisgötu 80 eru engin fyrir kl. 16. Eftir það hefði byggingin áhrif á skuggavarpið á lóð Hverfisgötu 80. Um jafndægur fellur skuggi nýbyggingar innan skugga af Kjörgarði.“ Jafnframt kom fram í umfjöllun um skuggavarp að skoða yrði tillöguna í ljósi þess að árið 2006 hefði verið samþykkt breyting á deiliskipulagi lóðarinnar Hverfisgötu 78, í hverju sú breyting hefði falist, sem og að úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála hefði fellt þá breytingu úr gildi og á hvaða forsendum sú niðurstaða hefði byggst. Einnig að sú tillaga sem nú væri auglýst gerði ráð fyrir fjögurra hæða nýbyggingu á baklóð og að sjá mætti af gögnum að hún yrði ekki hærri og jafnvel ívið lægri en sú bygging sem samþykkt hefði verið 2006. Hefði tillagan sem nú lægi fyrir minni áhrif en sú sem samþykkt hefði verið 2006 og felld úr gildi vegna formgalla. Breyting á deiliskipulagi reits 1.173.0 vegna lóðarinnar var samþykkt á fundi umhverfis- og skipulagsráðs 2. apríl 2014, með vísan til fyrrnefndrar umsagnar skipulagsfulltrúa, og var deiliskipulagsbreytingin svo samþykkt á fundi borgarráðs 10. s.m.

Deiliskipulagsbreytingin var send Skipulagsstofnun til lögboðinnar yfirferðar, sem tók fram í bréfi sínu til Reykjavíkurborgar, dags. 14. maí 2014, að stofnunin gæti ekki tekið afstöðu til tillögunnar „… fyrr en athugasemdir lóðarhafa Hverfisgötu nr. 80 hafa verið teknar til umfjöllunar að nýju og þeim svarað efnislega án þess að vísa til deiliskipulagsbreytingar sem felld hefur verið úr gildi. Aðeins á við að bera saman skuggavarp og áhrif að þessari breytingu og gildandi deiliskipulagi“. Stofnunin taldi jafnframt að nauðsynlegt væri að leita eftir umsögn Slökkviliðs höfuðborgarsvæðisins um öryggismál fyrirhugað hótels „… vegna þrengsla og upplýsinga um að kvöð um aðkomu frá Hverfisgötu 80 að baklóðinni virðist ekki hafa gildi“.

Umsögn skipulagsfulltrúa frá 13. mars 2014 var breytt 8. ágúst s.á. og var hún send Skipulagsstofnun sama dag með bréfi. Í bréfinu kom fram að leitað hafi verið umsagnar Slökkviliðs höfuðborgarsvæðisins og að umsögn þess efnis hefði borist, þar sem fram hafi komið að tryggja þyrfti aðkomu að bakhúsinu til að sinna slökkvistörfum. Reykjavíkurborg hefði síðar borist tölvupóstur frá slökkviliðinu þar sem fram kæmi að gerlegt væri að leysa málin innan lóðar og myndi slökkviliðið ekki leggjast gegn því, kysi lóðarhafi að fara þá leið, svo framarlega sem það yrði gert almennilega og í samræmi við reglur. Í breyttri umsögn skipulagsfulltrúa sagði um skuggavarp: „Skuggavarp sýnir að bygging á baklóð Hverfisgötu 78 hefur ekki áhrif á hugsanlega byggingu innan byggingarreits á lóð Hverfisgötu 80 fyrir kl. 16. Eftir kl. 16 mun byggingin varpa skugga á lóð og byggingarreit Hverfisgötu 80.“ Á fundi umhverfis- og skipulagsráðs 13. ágúst 2014 var málið tekið fyrir að nýju og bókað að umsögn skipulagsfulltrúa, dags. 8. s.m., væri samþykkt.

Í svarbréfi Skipulagsstofnunar, dags. 21. ágúst 2014, var tekið fram að stofnunin gerði ekki athugasemd við að sveitarstjórn birti auglýsingu um samþykkt deiliskipulagsbreytingarinnar í B-deild Stjórnartíðinda. Tók síðan breytingin gildi með auglýsingu þar að lútandi, birtri 4. september 2014.
   
Málsrök kæranda: Kærandi bendir á að skv. 2. mgr. 43. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 fari um breytingu á deiliskipulagi líkt og um sé að ræða nýtt deiliskipulag, en þó sé ekki skylt að taka saman lýsingu skv. 1. mgr. 40. gr. Hafi umrædd breyting því átt að fara eftir ákvæðum 41. og 42. gr. skipulagaslaga. Samkvæmt 3. mgr. 41. gr. laganna skuli sveitarstjórn taka skipulagstillögu til umfjöllunar og taka afstöðu til þeirra athugasemda sem borist hafi. Þá skuli senda samþykkt deiliskipulag Skipulagsstofnun til meðferðar skv. 1. mgr. 42. gr. nefndra laga. Telji stofnunin form- eða efnisgalla á skipulagi skuli hún tilkynna sveitarstjórn þar um. Sveitarstjórn skuli taka athugasemdirnar til umræðu og gera nauðsynlegar breytingar hvað varði athugasemdir um form deiliskipulags. Fallist sveitarstjórn ekki á athugasemdir um efni deiliskipulags skuli hún gera rökstudda grein fyrir ástæðum þess.

Skipulagsfulltrúi hafi unnið umsögn um fram komnar athugasemdir. Skipulagsráð hafi samþykkt deiliskipulagstillöguna á fundi 2. apríl 2014 með vísan til hennar og vísað málinu til borgarráðs, sem samþykkt hafi tillöguna á fundi sínum 10. s.m. Skipulagsstofnun hafi tilkynnt með bréfi, dags. 14. maí 2014, að hún gæti ekki tekið afstöðu til deiliskipulagsbreytingarinnar fyrr en athugasemdir lóðarhafa Hverfisgötu 80 hlytu umfjöllun að nýju og þeim væri svarað efnislega án þess að vísa til deiliskipulagsbreytingar sem felld hefði verið úr gildi. Stofnunin hafi jafnframt talið nauðsynlegt að leita eftir umsögn Slökkviliðs höfuðborgarsvæðisins.

Þessar athugasemdir Skipulagsstofnunar hafi átt að koma til umræðu í sveitarstjórn, skv. 1. mgr. 42. gr. skipulagslaga, en það hafi ekki verið gert. Þess í stað hafi skipulagsfulltrúi breytt fyrri umsögn sinni og sé sú breyting frá 8. ágúst 2014. Hafi Skipulagsráð samþykkt hina breyttu umsögn 13. s.m. Jafnframt hafi verið leitað afstöðu Slökkviliðs höfuðborgarsvæðisins um öryggismál. Málsmeðferðin hafi því ekki verið í samræmi við lög.

Þá liggi fyrir að skipulagsfulltrúi hafi breytt fyrri umsögn um fram komnar athugasemdir, sem áður hafði hlotið lögboðna afgreiðslu sveitarstjórnar með samþykkt borgarráðs 10. apríl 2014. Það sé borgarráð sem hafi vald til fullnaðarafgreiðslu slíkrar tillögu sem hér um ræði, sbr. 48. gr. samþykktar nr. 715/2013 um stjórn Reykjavíkurborgar og fundarsköp borgarstjórnar. Þá sé það aðeins á færi borgarráðs að breyta fyrri umsögn og svörum við athugasemdum þótt umhverfis- og skipulagsráð hafi samþykkt breytinguna, enda fari það ráð ekki með vald til að afgreiða skipulagstillögur sem sæti auglýsingu, sbr. 12. gr. samþykktar fyrir umhverfis- og skipulagsráð Reykjavíkur frá 18. desember 2012. Þá verði heldur ekki ráðið af málsgögnum að breytt umsögn og svör við athugasemdum hafi verið send þeim sem athugasemdir hafi gert. Hafi málinu verið vísað til Skipulagsstofnunar og gildistaka hinnar kærðu ákvörðunar síðan birt í B-deild Stjórnartíðinda án frekari umfjöllunar eða atbeina borgarráðs. Hafi þessi málsmeðferð hinnar kærðu ákvörðunar verið ólögmæt.

Í umsögn og svörum skipulagsfulltrúa við athugasemdum vegna tillögunar sé látið í veðri vaka að ekki muni þurfa að nota meinta kvöð um umferð um lóð kæranda til aðkomu að baklóð Hverfisgötu 78 og megi að öllum líkindum taka kvöðina af deiliskipulaginu. Breytingin taki hins vegar aðeins til lóðarinnar nr. 78 við Hverfisgötu. Enda þótt ekki hafi verið skilyrði til að taka ákvörðun um að afmá kvöðina, sem hluta af hinni umdeildu skipulagstillögu vegna þess að kvöðin væri utan þess svæðis sem breytingin tæki til, hafi skipulagsyfirvöldum verið í lófa lagið að setja í skilmála um hina umdeildu skipulagsbreytingu ákvæði um að aðkoma að baklóð og ráðstafanir vegna eldvarna að Hverfisgötu 78 skyldu vera innan lóðar og taka þannig af öll tvímæli um að meintrar kvaðar væri ekki lengur þörf. Skipulagsyfirvöld hafi ekki sinnt þessu heldur kosið að láta það ráðast af skilningi manna á tölvupóstum slökkviliðs og vangaveltum skipulagsfulltrúa í svörum við athugasemdum hvaða skilmálar væru taldir gilda á umræddu svæði. Sé það augljóslega andstætt þeirri kröfu sem gera verði til skýrleika skipulagsákvarðana að taka ekki upp í skipulagsskilmála ákvæði um jafn þýðingarmikið efni og hér um ræði.

Kærandi, sem eigi byggingarrétt á lóðinni Hverfisgötu 80, telji að aukið byggingarmagn að Hverfisgötu 78 og skuggvarp af hugsanlegum nýbyggingum gangi gegn lögvörðum hagsmunum hans og að ekki hafi verið gætt jafnræðis við töku hinnar kærðu ákvörðunar.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Af hálfu borgaryfirvalda er farið fram á að kröfum kæranda í máli þessu verði hafnað.

Umrædd deiliskipulagstillaga hafi verið auglýst skv. 41. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 og samþykkt í borgarráði 10. apríl 2014. Umhverfis- og skipulagsráð hafi samþykkt umsögn skipulagsfulltrúa um fram komnar athugasemdir við deiliskipulagstillöguna á fundi sínum 2. apríl 2014. Sú málsmeðferð hafi verið í samræmi við lög og venjubundna málsmeðferð.

Skipulagsstofnun hafi farið yfir gögn málsins en ekki getað tekið afstöðu til þess fyrr en athugasemdir lóðarhafa að Hverfisgötu 80 hefðu verið teknar til umfjöllunar að nýju og þeim svarað efnislega án þess að vísa til deiliskipulagsbreytingar frá 2006 sem felld hafi verið úr gildi. Einnig hafi Skipulagsstofnun talið rétt að leitað yrði eftir umsögn Slökkviliðs höfuðborgarsvæðisins um öryggismál fyrirhugaðs hótels. Í kjölfar ábendinga Skipulagsstofnunar hafi umsögn um athugasemdir og svörum við þeim verið breytt og hún svo send stofnuninni.

Skipulagsráð hafi fjallað um og samþykkt breytta umsögn á fundi sínum 13. ágúst 2014, án þess að það hefði nokkur áhrif á fyrri afgreiðslu borgarráðs frá 10. apríl 2014. Með bréfi Skipulagsstofnunar, dags. 21. ágúst 2014, hafi ekki verið gerð athugasemd við að sveitarstjórn birti samþykkt deiliskipulagsbreytingarinnar í B-deild Stjórnartíðinda þar sem breytt umsögn hefði ekki áhrif á fyrri afgreiðslu borgarráðs.

Ekki sé hægt að fallast á þau málsrök kæranda að annmarki hafi verið á málsmeðferð hins umþrætta deiliskipulags, þar sem athugasemdir Skipulagsstofnunar hafi átt að koma til umræðu í sveitarstjórn. Í 2. mgr. 12. gr. samþykktar fyrir umhverfis- og skipulagsráð sé heimild fyrir ráðið til fullnaðarafgreiðslu mála skv. skipulagslögum nr. 123/2012, sbr. 42. gr. sveitarstjórnarlaga, svo sem afgreiðslu skipulagslýsinga, deiliskipulagsáætlana og útgáfu framkvæmdaleyfa. Ekki sé um tæmandi talningu að ræða og sé litið svo á að umhverfis- og skipulagsráð geti afgreitt athugasemdir Skipulagsstofunnar, enda séu þær ekki þess eðlis að þær kalli á breytingar sem þurfi að auglýsa að nýju. Þá sé sérstaklega bent á að uppfærð umsögn skipulagsfulltrúa og beiðni um umsögn frá Slökkviliði höfuðborgarsvæðisins hafi ekki nein áhrif á fyrri afgreiðslu borgarráðs. Ætlaður annmarki, telji úrskurðarnefndin hann fyrir hendi, sé svo óverulegur að hann geti ekki með neinu móti leitt til ógildingar hinnar umþrættu deiliskipulagsbreytingar. Hann hafi hvorki valdið kæranda réttarspjöllum né breytt niðurstöðu málsins að öðru leyti. Þá hafi fundargerð umhverfis- og skipulagsráð, þar sem afgreiðsla málsins hafi farið fram, verið lögð fram í borgarráð án athugasemda borgarráðs.

Fram komi í umsögn skipulagsfulltrúa, dags. 13. mars 2014, að bygging á baklóð Hverfisgötu 78 hafi ekki áhrif á hugsanlega byggingu innan byggingareits á lóð Hverfisgötu 80 og varpi ekki skugga á byggingarreit og lóðina fyrr en eftir kl. 16. Eftir þann tíma varpi byggingin skugga á lóð Hverfisgötu 80 jafnt á sumri sem og á jafndægrum. Það sé því ljóst að breyting á hæð bakbyggingar að Hverfisgötu 78 hafi áhrif á skuggavarp á lóðinni, en ekki meiri en búast megi við á þéttu svæði líkt og í miðbænum.

Samkvæmt deiliskipulagi fyrir reit 1.173.0, birtu í B-deild Stjórnartíðinda 16. nóvember 1999, sé kvöð á lóð Hverfisgötu 80. Ekki sé ljóst af hverju kvöðin hafi verið sett inn á sínum tíma, en líklegast sé það vegna aðgengis að bakhúsi að Laugavegi 59. Deiliskipulagsbreytingin nú nái eingöngu til lóðarinnar Hverfisgötu 78. Allar ráðstafanir vegna eldvarna fyrir hótelið á þeirri lóð verði leystar innan hennar. Loks sé á það bent að kvöðin sé ekki til umfjöllunar í þessari deiliskipulagsbreytingu.

Athugasemdir lóðarhafa Hverfisgötu 78: Lóðarhafi krefst þess að kröfum kæranda verði hafnað. Kærandi beri fyrir sig að skipulagsyfirvöld hafi ekki sett í skilmála um skipulagsbreytinguna ákvæði um niðurfellingu umferðarkvaðar um lóðina Hverfisgötu 80 til aðkomu að baklóð Hverfisgötu 78 og þá að þessari athugasemd hafi ekki verið svarað á fullnægjandi hátt í upphafi. Í endurskoðaðri umsögn skipulagsfulltrúa Reykjavíkurborgar sé þessari athugasemd svarað. Deiliskipulagstillagan hafi ekki tekið til fyrrgreindrar lóðar kæranda og því þýðingarlaust að ræða skipulagsmál hennar. Athugasemdir kæranda séu byggðar á misskilningi hvað þetta varði.

Fullnægjandi upplýsingum slökkviliðsins hafi verið komið á framfæri við Skipulagsstofnun. Það að samskipti Skipulagsstofnunar, skipulagsfulltrúa Reykjavíkurborgar og Slökkviliðs höfuðborgarsvæðisins hafi ekki verið borin undir borgarráð geti ekki valdið ógildingu deiliskipulagsins. Það sé síðan hlutverk fulltrúa slökkviliðsins að yfirfara brunahönnun væntanlegrar byggingar og sjá til þess að hún uppfylli öll laga- og reglugerðarákvæði varðandi eldvarnir.

Hafna beri málatilbúnaði kæranda um að aukið byggingarmagn að Hverfisgötu 78 og skuggavarp af nýbyggingum þar gangi gegn lögvörðum hagsmunum kæranda og að ekki hafi verið gætt jafnræðis við töku hinnar kærðu ákvörðunar. Þessi efnisatriði kærunnar séu með öllu órökstudd. Auk þess hafi verið gerð ítarleg grein fyrir skuggavarpi á 18 uppdráttum sem hönnuður hússins hafi unnið við meðferð málsins að beiðni skipulagsyfirvalda borgarinnar.

Ekki hafi verið sýnt fram á að gengið hafi verið á réttindi kæranda eða brotið gegn honum á annan hátt. Kæranda hafi verið gefinn kostur á að koma athugasemdum sínum á framfæri og þeim athugasemdum hafi verið svarað á málefnalegan hátt í samræmi við skipulagslög og önnur lagaákvæði sem stjórnvöld séu bundin af.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um þá ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 10. apríl 2014 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi reits 1.173.0 vegna lóðarinnar Hverfisgötu 78. Við afgreiðslu málsins var skírskotað til umsagnar skipulagsfulltrúa frá 13. mars s.á. þar sem athugasemdum kæranda var svarað. Skipulagsstofnun gerði þá athugasemd í bréfi sínu 14. maí s.á. að stofnunin gæti ekki tekið afstöðu í málinu fyrr en athugasemdum kæranda hefði verið svarað efnislega, án tilvísunar til fyrri deiliskipulagsbreytingar, sem felld hefði verið úr gildi. Svo sem nánar er rakið í málavaxtalýsingu var fyrrgreindri umsögn skipulagsfulltrúa breytt í kjölfarið og hún svo samþykkt á fundi umhverfis- og skipulagsráðs 13. ágúst s.á.

Um afgreiðslu deiliskipulags er fjallað í 42. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Þar kemur fram í 1. mgr. að telji Skipulagsstofnun að form- eða efnisgallar séu á deiliskipulagi sem henni sé sent skuli hún koma athugasemdum sínum á framfæri við sveitarstjórn, sem skuli taka þær til umræðu og gera nauðsynlegar breytingar hvað varðar athugasemdir um form deiliskipulags. Í athugasemdum í frumvarpi því sem varð að skipulagslögum er tekið fram um nefnt ákvæði að það sé nýmæli að sveitarstjórn sé skylt að bregðast við athugasemdum Skipulagsstofnunar vegna deiliskipulags og gera nauðsynlegar breytingar á því varðandi form þess ef þörf sé á. Í dæmaskyni er nefnt að slíkar athugasemdir geti lotið að því að athugasemdum á auglýsingartíma hafi ekki verið svarað. Þá er í athugasemdum með VIII. kafla laganna nánar skýrt að með þessari skyldu sveitarstjórnar til viðbragða og nauðsynlegra formbreytinga verði eftirlitshlutverk Skipulagsstofnunar skýrara.

Ljóst er af framangreindu að Skipulagsstofnun gerði athugasemdir um form deiliskipulags í skilningi 1. mgr. 42. gr. skipulagslaga og taldi hún að kæranda hefði ekki verið svarað efnislega með fullnægjandi hætti. Samkvæmt skýru orðalagi ákvæðisins bar sveitarstjórn að taka þær athugasemdir stofnunarinnar til umræðu og gera nauðsynlegar breytingar. Ekki verður ráðið af gögnum málsins að það hafi komið aftur til kasta sveitarstjórnar eftir samþykkt hinnar umdeildu deiliskipulagsbreytingar. Þess í stað voru gerðar breytingar á umsögn skipulagsfulltrúa, m.a. hvað varðaði svör við athugasemdum kæranda, og hún samþykkt að nýju af umhverfis- og skipulagsráði.

Sveitarstjórnir bera ábyrgð á og annast gerð deiliskipulags, sbr. 3. mgr. 3. gr. og 1. mgr. 38. gr. skipulagslaga. Þegar ákvörðun hefur verið tekin í skjóli þessa valds verður það stjórnvald sem tók þá ákvörðun eðli máls samkvæmt að standa að breytingum á henni. Í þessu tilviki borgarráð. Breytingar þær, sem gerðar voru á áðurgreindri umsögn skipulagsfulltrúa sem svo var samþykkt í umhverfis- og skipulagsráði, lutu að svörum við framkomnum athugasemdum kæranda, en Skipulagsstofnun hafði m.a. farið fram á að þeim væri svarað efnislega á sjálfstæðan máta. Í því sambandi er rétt að árétta að skv. 3. mgr. 41. gr., sbr. 1. mgr. 43. gr., skipulagslaga, skal sveitarstjórn taka tillögu að deiliskipulagsbreytingu til umræðu, taka afstöðu til athugasemda sem borist hafa og þess hvort gera skuli breytingar á tillögunni.

Með vísan til þess sem að framan er rakið var málsmeðferð hinnar kærðu deiliskipulagsbreytingar ekki í samræmi við skipulagslög. Þykja greindir annmarkar þess eðlis að ekki verði hjá því komist að fella hina kærðu ákvörðun úr gildi.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 10. apríl 2014 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi reits 1.173.0 vegna lóðarinnar nr. 78 við Hverfisgötu.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              _____________________________
Ásgeir Magnússon                                                  Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

117/2015 Brynjureitur

Með
Árið 2016, fimmtudaginn 12. maí, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ómar Stefánsson varaformaður og Ásgeir Magnússon dómstjóri.

Fyrir var tekið mál nr. 117/2015, kæra á ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 29. október 2015 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Brynjureits.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 23. desember 2015, er barst nefndinni sama dag, kærir húsfélagið Klapparstíg 29, Reykjavík, þá ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 29. október 2015 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Brynjureits. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg 25. febrúar 2016.

Málsatvik og rök: Hinn 22. apríl 2015 var samþykkt á fundi umhverfis- og skipulagsráðs Reykjavíkur að kynna fyrir hagsmunaaðilum tillögu að breytingu á deiliskipulagi reits 1.172.0, svonefnds Brynjureits, og kom kærandi á framfæri athugasemdum við þá kynningu. Með breytingartillögunni var stefnt að samræmingu þess hluta skipulagsreitsins sem skipulagður hafði verið á árinu 2003 og 2006 við breytingar þær sem gerðar voru á deiliskipulagi reitsins á árinu 2013. Voru skipulagsskilmálar alls reitsins m.a. endurskoðaðir og samræmdir. Málið var á dagskrá ráðsins hinn 10. júní og 8. júlí s.á. og lá þá fyrir umsögn skipulagsstjóra um framkomnar athugasemdir, sem og lagfærðir uppdrættir. Var ákveðið að auglýsa tillöguna til kynningar. Málinu var í kjölfarið vísað til borgarráðs sem staðfesti þá afgreiðslu hinn 16. júlí 2015. Að lokinni kynningu samþykkti umhverfis- og skipulagsráð hina kynntu tillögu 14. október s.á., með þeim breytingum sem lagðar voru til í fyrirliggjandi umsögn skipulagsfulltrúa, dags. 12. s.m. Var sú ákvörðun staðfest í borgarráði 22. s.m. og tók deiliskipulagsbreytingin gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda 26. nóvember 2015, að undangenginni umfjöllun Skipulagsstofnunar lögum samkvæmt.

Kærandi vísar til þess að lóðin Klapparstígur 29 sé 705 m² en ekki 330 m² líkt og hið samþykkta deiliskipulag byggi á. Eignaskiptayfirlýsing sem gerð hafi verið fyrir Klapparstíg 29 á árinu 1991, þar sem lóðinni hafi verið skipt upp í þrjár lóðir, hafi aldrei verið samþykkt lögum samkvæmt af byggingarnefnd en sú nefnd hafi hafnað þeirri skiptingu lóðarinnar 11. júní 1991. Yfirlýsingin geti því ekki verið gild eignarheimild þeirra sem telji sig núverandi eigendur Klapparstígs 29a. Jafnvel þótt Reykjavíkurborg hafi keypt lóðina Klapparstíg 29a árið 1998, sem skilin hafi verið frá lóðinni Klapparstíg 29 með ólögmætum hætti, verði það vart talið jafngilda samþykki borgaryfirvalda fyrir skiptingu lóðarinnar í verki eins og borgaryfirvöld hafi haldið fram. Telji kærendur að lóðaskiptingin á þeim tíma hafi farið í bága við reglur fjöleignarhúsalaga um ráðstöfun sameignar. Umhverfis- og skipulagssvið hafi viðurkennt í bréfi, dags. 7. nóvember 2013, að óvissa ríkti um stærð lóðar og umferð að bakgarði Klapparstígs 29 og veki það furðu að í umsögn skipulagsfulltrúa, dags. 12. október 2015, komi fram að ekki leiki nokkur vafi á að lóðin Klapparstígur 29 sé 330 m². Af þessu verði ekki annað ráðið en að þetta atriði hafi ekki verið kannað með viðeigandi hætti í samræmi við rannsóknarreglu 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Samkvæmt upplýsingum sýslumanns frá 27. september 2013 hafi lóðin Klapparstígur 29 þá verið skráð í bókum embættisins 705 m², en þeirri skráningu hafi hins vegar verið breytt fyrirvaralaust og án tilkynningar til kæranda. Stærð lóðarinnar hafi verið skráð á sama veg í Þjóðskrá hinn 10. júlí 2014.
   
Borgaryfirvöld vísa til þess að lóðin Klapparstígur 29 hafi upphaflega verið 750 m² en eftir sölu 45 m² af lóðinni til lóðarhafa Laugavegar 25 á árinu 1985 hafi lóðin verið skráð 705 m². Í nóvember 2011 hafi lóðinni Klapparstíg 29 verið skipt upp í þrjá hluta. Klapparstígur 29 hafi þá orðið 330 m², baklóðin 308 m² og 67 m² umferðarsvæði. Sé sú skipting í samræmi við þinglýsta eignaskiptayfirlýsingu frá árinu 1991 í kjölfar þessa að allir eignarhlutar aðalhúss að Klapparstíg 29 hafi verið seldir. Í þeim kaupsamningum hafi komið fram að lóðin Klapparstígur 29 væri 330 m². Með kaupum borgarinnar á baklóðinni og umferðarsvæðinu á árinu 1998 hafi borgaryfirvöld viðurkennt í verki lóðarskiptinguna sem byggt hafi verið á í greindri eignaskiptayfirlýsingu frá árinu 1991. Hvað sem öðru líði geti kærendur ekki gert tilkall til frekari lóðarréttinda en leiði af heimildarskjölum þeirra. Bent sé á að með úrskurði úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála í máli nr. 60/2013, uppkveðnum 25. nóvember 2015, hafi því verið slegið föstu að skoðun á þinglýstum gögnum, svo sem afsölum og kaupsamningum um Kapparstíg 29, hefði leitt í ljós að sú lóð væri 330 m² og hafi hin kærða deiliskipulagsbreyting í því máli verið talin í samræmi við þinglýst gögn hvað það varðaði.

———-

Aðilar hafa fært fram ítarlegri rök fyrir sjónarmiðum sínum í málinu sem ekki verða rakin nánar hér en úrskurðarnefndin hefur haft þann rökstuðning til hliðsjónar við úrlausn málsins.

Niðurstaða:  Í máli þessu eru uppi deildar meiningar um stærð lóðarinnar Klapparstígs 29 og byggir kærandi málatilbúnað sinn á því að í hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu sé stærð lóðarinnar ranglega tilgreind 330 m².

Hinn 30. maí 2013 samþykkti borgarráð Reykjavíkur breytingu á deiliskipulagi Brynjureits en lóðin Klapparstígur 29 er innan þess skipulagsreits. Tók breytingin gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda 18. júní s.á. Í þeirri deiliskipulagsbreytingu fólst m.a. að lóð, sem nefnd var Klapparstígur 29a og var áður hluti baklóðar Klapparstígs 29, var sameinuð lóðunum Hverfisgötu 40-42 og Laugavegi 27a. Kærandi í máli þessu skaut ákvörðun um nefnda deiliskipulagsbreytingu til úrskurðarnefndarinnar, sem kvað upp úrskurð í því máli 25. nóvember 2015. Í forsendum þess úrskurðar kemur m.a. fram að athugun á þinglýstum skjölum, svo sem afsölum og kaupsamningum um Klapparstíg 29, leiði í ljós að lóðin sem fylgi húsinu að Klapparstíg 29 sé 330 m² og sé hin kærða deiliskipulagsbreyting að því leyti í samræmi við þinglýst gögn. Var kröfu um ógildingu greindrar deiliskipulagsbreytingar hafnað. Liggur því fyrir að úrskurðarnefndin hefur í fyrrgreindu máli tekið afstöðu til þeirrar málsástæðu kæranda sem teflt er fram í máli þessu og lýtur að stærð lóðarinnar Klappastígs 29. Með deiliskipulagsbreytingu þeirri sem um er deilt í máli þessu er stærð og lóðarmörk nefndrar lóðar óbreytt frá fyrri skipulagsbreytingu árið 2013 og hefur þinglýstum skjölum varðandi fasteignina Klapparstíg 29, sem vitnað var til í fyrri úrskurði, ekki verið hnekkt.

Hin kærða skipulagsákvörðun breytir ekki umdeildum lóðarréttindum kæranda frá gildistöku deiliskipulagsbreytingar fyrir umræddan skipulagsreit hinn 18. júní 2013, en í þeirri breytingu var við það miðað að lóðin Klapparstígur 29 væri 330 m². Þá verður og að líta til þess að deiliskipulag getur ekki að lögum falið í sér ráðstöfun beinna eða óbeinna eignaréttinda. Skortir af þessum sökum á að kærandi eigi þá lögvörðu hagsmuni tengda hinni kærðu ákvörðun sem 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála gerir að skilyrði fyrir kæruaðild.

Að öllu framangreindu virtu, og þar sem það er utan valdsviðs úrskurðarnefndarinnar að leiða til lykta ágreining um eignarréttindi, verður máli þessu vísað frá úrskurðarnefndinni.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              _____________________________
Ómar Stefánsson                                                   Ásgeir Magnússon

des 22
Love0

17/2014 Langholt Flóahreppi

Með
Árið 2016, þriðjudaginn 3. maí, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 17/2014, kæra á ákvörðun sveitarstjórnar Flóahrepps frá 8. janúar 2014 um að samþykkja deiliskipulag fyrir hluta Langholts 2 og 3.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með ódagsettu bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, er barst nefndinni 11. mars 2014, er kærð ákvörðun sveitarstjórnar Flóahrepps frá 8. janúar 2014 að samþykkja deiliskipulag fyrir hluta Langholts 2 og 3.

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 19. júní 2014, er barst nefndinni 20. s.m., kærir H, Langholti 1, Flóahreppi, þá ákvörðun byggingarfulltrúa Flóahrepps frá 21. maí 2014 að veita ábúanda Langholts 3 leyfi til jarðvegsframkvæmda við grunn gistihúss og íbúðarhúss sem gert er ráð fyrir í hinu kærða deiliskipulagi. Þar sem hinar kærðu ákvarðanir eru samofnar verður síðargreinda kærumálið, sem er nr. 52/2014, sameinað máli þessu.

Skilja verður málskot kærenda svo að þess sé krafist að hinar kærðu ákvarðanir verði felldar úr gildi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Flóahreppi 11. apríl 2014 og 19. apríl 2016.

Málavextir: Á fundi sveitarstjórnar Flóahrepps 1. ágúst 2012 lögðu ábúendur og eigendur lögbýlisins Langholts 3 fram lýsingu á deiliskipulagi fyrir jörðina, sem er 1,3 ha að stærð, og tvær spildur úr Langholti 2 í eigu ábúanda Langholts 3, sem eru samtals 21,3 ha að stærð samkvæmt fasteignaskrá Þjóðskrár. Á jörðinni Langholti 3 er íbúðarhús og bílskúr en engar byggingar eru á fyrrgreindum spildum úr Langholti 2. Aðkoma að nefndum húsum er sameiginleg með jörðinni Krosshóli, um aðkomuveg úr norðri frá Langholtsvegi. Samkvæmt lýsingunni var fyrirhugað að byggja hótel, allt að 500 m² að grunnfleti á 1-2 hæðum með 24 herbergjum, skemmu allt að 600 m², reiðhöll um 600 m², hesthús um 400 m², frístundahús allt að 120 m² og tvö gestahús, annað allt að 100 m² og hitt um 50 m². Samþykkt var að kynna lýsinguna skv. 2. mgr. 40. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 og leita umsagnar Skipulagsstofnunar.

Lýsingin var auglýst og send eigendum aðliggjandi landareigna til kynningar. Athugasemdir bárust frá nokkrum landeigendum, sem töldu að hótel og gestahús yrðu staðsett of nálægt landamörkum og byggingum þeirra. Í umsögn Skipulagsstofnunar, dags. 5. september 2012, kemur fram að í lýsingunni sé tekinn upp texti úr Aðalskipulagi Hraungerðishrepps 2003-2015, sem hafi fallið úr gildi með breytingu, staðfestri 8. júlí 2009. Sú breyting feli í sér að heimild til að byggja þrjú íbúðar- og sumarhús sé nú bundin skilyrðum um stærð lögbýla. Þá þurfi að rökstyðja að fyrirhuguð hótelstarfsemi falli undir heimild aðalskipulagsins um takmarkaða veitinga- og gistiþjónustu sem aukabúgrein. Jafnframt sé þörf á að skýra hvort gestahúsin tvö falli undir fjöldatakmörk aðalskipulagsins á sumarhúsum eða hvort þau teljist hluti af hótelrekstrinum. Loks minni stofnunin á gr. 4.16.2 í þágildandi skipulagsreglugerð nr. 400/1998 um lágmarksfjarlægð bygginga frá stofn- og tengivegum.

Sveitarstjórn ákvað á fundi 3. október 2012 að kynna breytta skipulagstillögu skv. þágildandi 4. mgr. 40. gr. skipulagslaga fyrir íbúum sveitarfélagsins og hagsmunaaðilum. Auglýsing þess efnis var birt með opinberum hætti og bárust athugasemdir frá eigendum aðliggjandi jarða. Málið var til meðferðar á fundum skipulags- og byggingarnefndar uppsveita Árnessýslu og Flóahrepps og sveitarstjórnar Flóahrepps á tímabilinu 22. nóvember 2012 til 28. febrúar 2013, en þann dag var lögð fram breytt tillaga á fundi nefndarinnar. Skipulagssvæðið hafði þá verið minnkað vegna óvissu um landamerki Langholts 3 og hætt við byggingarreit fyrir reiðhöll og hesthús. Svæðið sem tillagan tók til var nú um 1,6 ha af annarri fyrrgreindra spildna úr landi Langholts 2 og 0,7 ha af Langholti 3, eða samtals 2,3 ha í stað ríflega þriggja ha. Gert var ráð fyrir að heimilt yrði að byggja 150 m² starfsmannahús, 50 m² íbúðarhús, 300 m² gistihús með ellefu herbergi og allt að 200 m² kjallara, auk 350 m² skemmu. Mælti nefndin með því að sveitarstjórn samþykkti að tillagan yrði auglýst til kynningar skv. 1. mgr. 41. gr. skipulagslaga. Meirihluti sveitarstjórnar samþykkti afgreiðslu nefndarinnar á fundi 6. mars 2013. Tillagan var auglýst til kynningar 21. mars 2013, með athugasemdafresti til 3. maí s.á. Athugasemdir bárust frá níu íbúum í nágrenni skipulagssvæðisins, en eigendur Langholts 3 andmæltu þeim athugasemdum með tölvupósti 19. maí 2013.

Að kynningu lokinni tók skipulags- og byggingarnefnd málið fyrir á fundi 27. maí 2013 og fól skipulagsfulltrúa að leita eftir undanþágu umhverfis- og auðlindaráðherra frá ákvæði gr. 5.3.2.5. í skipulagsreglugerð nr. 90/2013 um fjarlægð mannvirkja frá vegum og leita umsagnar Veðurstofu Ísland varðandi flóðahættu. Á fundi nefndarinnar 31. október 2013 var tillagan lögð fram með þeirri breytingu að bætt var við ákvæði í skipulagsskilmála, í ljósi umsagnar Veðurstofu Íslands um að á byggingarreit fyrir skemmu skyldi gert ráð fyrir að lágmarksgólfkóti hennar yrði 28 m.y.s. Jafnframt var lögð fram umbeðin undanþága umhverfis- og auðlindaráðherra, dags. 19. september 2013. Mælti nefndin með því að sveitarstjórn samþykkti deiliskipulagið með greindum breytingum. Meirihluti sveitarstjórnar samþykkti afgreiðsluna á fundi 6. nóvember 2013. Deiliskipulagið var sent Skipulagsstofnun til lögboðinnar meðferðar með bréfi, dags. 10. desember s.á. Þá var fram komnum athugasemdum svarað og tekið fram að öll íbúðarhúsin tengdust búrekstri jarðarinnar.

Skipulagsstofnun gerði athugasemdir við deiliskipulagið með bréfi, dags. 19. desember 2013, þar sem ekki væri ljóst hvernig fyrirhuguð uppbygging tengdist búrekstri og hvort ferðaþjónustan væri aukabúgrein í samræmi við stefnu gildandi aðalskipulags. Þá kom jafnframt fram í bréfi stofnunarinnar að aðkomuvegurinn að Krosshóli og Langholti 2 lægi um Langholt 3 og því þyrfti að setja í skilmála kvöð um umferðarrétt. Á fundi skipulagsnefndar 3. janúar 2014 var framangreint bréf Skipulagsstofnunar tekið fyrir og mælti nefndin með því að sveitarstjórn samþykkti að gera lítilsháttar breytingar á greinargerð skipulagsins. Afgreiðsla nefndarinnar var samþykkt af meirihluta sveitarstjórnar á fundi 8. janúar 2014. Breyting var gerð á skilmálum deiliskipulagsins 10. janúar 2014 með því að bætt var þar við eftirfarandi texta: „Sett kvöð um aðkomu að Krosshól. Sú starfsemi sem deiliskipulagið gerir ráð fyrir tengist lögbýlinu Langholti 3.“ Deiliskipulagið var sent Skipulagsstofnun að nýju, sem gerði ekki athugsemd við birtingu þess, með skírskotun til upplýsinga frá skipulagsfulltrúa um að á lögbýlinu Langholti 3 væri stunduð hrossarækt ásamt því að þar væri fyrirhuguð  ferðaþjónustu. Öðlaðist deiliskipulagið gildi með birtingu í B-deild Stjórnartíðinda 14. febrúar 2014.

Málsrök kærenda: Af hálfu kærenda er á það bent að árið 2012 hafi verið endurnýjað byggingarleyfi fyrir hesthúsi, með haughúskjallara „undir vatni“, á Langholti 3, sem nái inn á land Krosshóls. Meirihluti sveitarstjórnar hafi sýnt kærendum fullkomið virðingarleysi og aðkoma skipulagsfulltrúa virst einkennast af hlutdrægni. Það hafi verið rétt af eiganda Krosshóls að krefjast þess að lóðamörkum yrðu þinglýst áður en deiliskipulag yrði samþykkt. Að gefa út byggingarleyfi fyrir reiðskemmu yfir lóðamörk og vegrein standist ekki. Þá sé ekki hægt að breyta fjarlægð frá vegi með því að miða mælingu við miðlínu vegar, en svæðið sé of þröngt fyrir heimilaðar framkvæmdir. Beiðni nágranna um vinnslu lóðablaða hafi verið hunsuð og sönnunarbyrði snúið við varðandi umferðarrétt. Hótelrekstur samræmist ekki skilmálum aðalskipulags. „Að nota hesthús sem strikað hefur verið út með vámerki sem skíringu á stórbúskap á einum hektara sem kallar á aukabúgrein gengur ekki.“ Þá sé það trúnaðarbrot að kalla eftir umsögn eigenda Langholts 3 um athugasemdir nágrannanna.

Málsrök Flóahrepps: Sveitarfélagið vísar til þess að fyrirhuguð uppbygging samkvæmt deiliskipulagi sé í samræmi við aðalskipulag en þar sé umrætt svæði skilgreint sem landbúnaðarsvæði. Í greinargerð aðalskipulagsins komi fram að takmörkuð veitinga- og gistiþjónusta og minjagripaverslun sé leyfileg á landbúnaðarsvæðum ef um aukabúgrein sé að ræða. Ef uppbygging ferðaþjónustu sé umfangsmikil verði að skilgreina svæðið sem verslunar- og þjónustusvæði. Þá sé þess getið að tilgreina þurfi í deiliskipulagi umfang fyrirhugaðrar ferðaþjónustu og eðli starfseminnar. Einnig sé tekið fram í greinargerð aðalskipulags að þó að á landbúnaðarsvæðum skuli fyrst og fremst gera ráð fyrir byggingum og starfsemi sem tengist búrekstri á viðkomandi jörð skuli vera leyfilegt að byggja allt að þrjú íbúðarhús á jörðinni, sem ekki séu tengd búrekstri, án þess að skilgreina þurfi svæðið sem íbúðarsvæði. Afgreiðsla byggingarleyfa vegna slíkra íbúðarhúsa skuli vera samkvæmt skipulags- og byggingarlögum, m.a. um gerð deiliskipulags.

Frá upphafi hafi verið reynt að vinna málið á eins opinn hátt og hægt sé með því að kynna hagsmunaaðilum gögn málsins á öllum stigum þess. Þá hafi verið leitað til allra nauðsynlegra umsagnaraðila og fyrir liggi að Skipulagsstofnun hafi ekki gert athugsemd við málsmeðferð hins kærða skipulags. Það sé almennt verklag skipulagsnefndar að leita eftir áliti umsækjenda deiliskipulags á efni athugasemda sem berist, enda samræmist það 10. og 13. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Andmæli ábúenda Langholts 3: Bent er á að búið sé að margbreyta upphaflegri deiliskipulagstillögu fyrir umrætt svæði til að koma til móts við andmæli ábúenda grannjarða. Árið 2008 hafi landamerki Langholts 3 verið hnitasett en í þeim fermetrafjölda sem þannig hafi fengist sé öll heimreiðin, en helmingur hennar tilheyri Krosshóli. Mælt hafi verið út í miðjan Langholtsveg, þar sem það hafi átt við, og svo sé sameiginlegt svæði við húsið á Krosshóli. Þegar búið sé að draga frá veghlutann og sameiginlega svæðið sé landstærð býlisins Langholts 3 1,32 ha. Árið 2004 hafi lóðin Langholt 1 verið stofnuð af einum kærenda og í stofnskjali sé þess getið að aðliggjandi jörð sé Langholt 3. Að Hallanda hafi verið rekið veiðihús og gistihús í mörg ár. Aldrei hafi nokkur maður í hverfinu mótmælt því þótt gistihúsið sé ekki nema í um 40 m fjarlægð frá íbúðarhúsi að Langholti 1. Þá séu seld veiðileyfi og gisting á vegum eins kærenda að Langholti 1. Sveitarstjórnarmaður sem alltaf hafi verið á móti byggingu gistihúss að Langholti 3 reki sjálfur gistihús og umsókn vegna þess hafi fengið flýtimeðferð árið 2012. Ætla megi að andstaða við fyrirhugaðan rekstur að Langholti 3 helgist fyrst og fremst af samkeppnissjónarmiðum. Þá sé annar sveitarstjórnarmaður tengdur fólkinu að Langholti 1 fjölskyldu- og vinaböndum.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um deiliskipulag fyrir hluta lögbýlisins Langholts 3, sem gerir ráð fyrir uppbyggingu húsakosts, m.a. fyrir ferðaþjónustu, og um leyfi byggingarfulltrúa fyrir jarðvegsframkvæmdum þar sem íbúðarhúsi og gistiheimili er ætlað að rísa.

Að stjórnsýslurétti er það skilyrði aðildar að kærumáli að kærandi eigi einstaklegra, verulegra og lögvarinna hagsmuna að gæta vegna kærðrar ákvörðunar eða að kæruaðild sé samkvæmt beinni lagastoð. Hið kærða leyfi byggingarfulltrúa felur í sér jarðvegsskipti vegna fyrirhugaðra bygginga en felur ekki í sér heimild til að hefja framkvæmdir við byggingu nefndra húsa. Slíkar jarðvegsframkvæmdir eru almennt ekki til þess fallnar að hafa áhrif á lögvarða hagsmuni eigenda nágrannaeigna. Verður ekki séð að umrætt leyfi snerti lögvarða hagsmuni kæranda með þeim hætti að hann eigi kæruaðild vegna þeirrar ákvörðunar, svo sem kveðið er á um í 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála. Verður þeim þætti málsins því vísað frá úrskurðarnefndinni.

Í tilefni af upprunalegri skipulagstillögu var gerð lýsing á deiliskipulagi, sem kynnt var fyrir eigendum nálægra jarða með bréfi, og tillagan síðan auglýst til kynningar. Tekin var afstaða til fram kominna athugasemda ásamt því að eigendum Langholts 3, sem óskað höfðu eftir skipulagsgerðinni, var gefinn kostur á að tjá sig um þær athugasemdir. Leituðu skipulagsyfirvöld m.a. umsagnar hjá Vegagerðinni, Heilbrigðiseftirliti Suðurlands og Minjastofnun Íslands við vinnslu deiliskipulagstillögunnar. Var málsmeðferð deiliskipulagsins að þessu leyti í samræmi við skipulagslög nr. 123/2010. Hins vegar var þess ekki gætt að senda skipulagstillöguna til umsagnar Skipulagsstofnunar innan átta vikna frá því að fresti til athugasemda lauk, í samræmi við þágildandi 1. mgr. 42. gr. skipulagslaga. Frestur til að koma að athugasemdum vegna umræddrar skipulagstillögu rann út 3. maí 2013 en hún var send Skipulagsstofnun 10. desember s.á. Mun sá dráttur m.a. hafa stafað af því að leitað var undanþágu ráðherra fyrir fjarlægð mannvirkja frá vegum. Verður nefndur annmarki ekki talinn þess eðlis að hann raski gildi hins kærða deiliskipulags.

Hið deiliskipulagða svæði er á skilgreindu landbúnaðarsvæði samkvæmt Aðalskipulagi Hraungerðishrepps 2003-2015. Í greinargerð aðalskipulagsins er tekið fram að takmörkuð veitinga- og gistiþjónusta og minjagripaverslun sé leyfileg á landbúnaðarsvæðum, ef um aukabúgrein sé að ræða. Ef uppbygging ferðaþjónustu sé umfangsmikil verði að skilgreina svæðið sem verslunar- og þjónustusvæði. Þá er þess getið að tilgreina þurfi í deiliskipulagi umfang fyrirhugaðrar ferðaþjónustu og eðli starfseminnar. Hinn 22. júlí 2009 tók gildi breyting á aðalskipulaginu varðandi skilmála fyrir íbúðarbyggð, landbúnaðarsvæði og frístundabyggð. Ákvæði um íbúðarhús á bújörðum varð eftir breytinguna á þann veg að heimilt er að byggja þrjú íbúðarhús, sem ekki tengjast búrekstri, á landbúnaðarsvæðum lögbýla sem séu 70 ha eða stærri og tvö íbúðarhús á lögbýlum, sem séu 50-70 ha, án þess að breyta aðalskipulagi. Leitast skuli við að staðsetja ný hús í nálægð við bæjarhlöð jarðanna og nýta sömu afleggjara frá þjóðvegi.

Í tölvupósti ábúenda Langholts 3 til yfirvalda sveitarfélagsins hinn 18. febrúar 2013 er tekið fram að aðalbúgrein þeirra sé hrossarækt, sem þau hafi stundað í 15 ár. Þau hafi ræktað keppnishross og séu einnig með 70 merar í blóðsöfnun, svokallað merarblóð, og séu víðar með beitilönd. Með hliðsjón af þessu verður að leggja til grundvallar að á fyrrgreindu lögbýli sé stundaður búrekstur í formi hrossaræktar.

Samkvæmt 7. mgr. 12. gr. skipulagslaga skulu gildandi skipulagsáætlanir vera í innbyrðis samræmi og er stefna aðalskipulags bindandi við gerð deiliskipulags, sbr. 32. gr. þeirra laga. Heimild deiliskipulagsins fyrir 11 herbergja gistiheimili verður að telja í samræmi við fyrrgreinda skilmála aðalskipulags um gistiþjónustu á landbúnaðarsvæðum sem aukabúgrein, og heimilað starfsmannahús hlýtur eðli málsins samkvæmt að tengjast rekstri lögbýlisins. Hins vegar er fjöldi íbúðarhúsa á lögbýlum sem ekki tengjast búrekstri takmarkaður í aðalskipulaginu, eins og áður greinir, en þar er ekki gert ráð fyrir íbúðarhúsum ótengdum búrekstri á lögbýlum undir 50 ha að stærð. Á lögbýlinu Langholti 3, sem er undir nefndum stærðarmörkum, er fyrir íbúðarhús þar sem ábúendur eru til heimilis en í hinu kærða deiliskipulagi er heimiluð bygging 50 m² íbúðarhúss til viðbótar því sem fyrir er. Ekki liggur fyrir með hvaða hætti sú bygging tengist búrekstri býlisins og fer deiliskipulagið í bága við skilmála aðalskipulags að þessu leyti.

Að öllu framangreindu virtu og með hliðsjón af meðalhófsreglu 12. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 verður hið kærða deiliskipulag fellt úr gildi að því er varðar heimild þess fyrir byggingu 50 m² íbúðarhúss að Langholti 3.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Kröfu um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar byggingarfulltrúa Flóahrepps frá 21. maí 2014, um að veita ábúanda Langholts 3 í Flóahreppi leyfi til jarðvegsframkvæmda við grunn gistihúss og íbúðarhúss í landi lögbýlisins, er vísað frá úrskurðarnefndinni.

Hin kærða ákvörðun sveitarstjórnar Flóahrepps frá 8. janúar 2014, um að samþykkja deiliskipulag fyrir hluta Langholts 2 og 3, er felld úr gildi að því er varðar heimild fyrir byggingu 50 m² íbúðarhúss í landi Langholts 3.

____________________________________
Ómar Stefánsson

______________________________              _____________________________
Ásgeir Magnússon                                                  Þorsteinn Þorsteinsson
 

des 22
Love0

101/2014 Markavegur

Með
Árið 2016, mánudaginn 18. apríl, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 101/2014, kæra á ákvörðun bæjarráðs Kópavogsbæjar frá 14. ágúst 2014 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Kjóavalla, hesthúsabyggð, fyrir lóðirnar nr. 2, 3 og 4 við Markaveg í Kópavogi.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 19. september 2014, er barst nefndinni sama dag, kæra lóðarhafar Markavegar 1, Kópavogi, þá ákvörðun bæjarráðs Kópavogsbæjar frá 14. ágúst 2014 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Kjóavalla, hesthúsabyggð, vegna lóðanna nr. 2, 3 og 4 að Markavegi. Er krafist ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar en að auki var farið fram á að fyrirhugaðar framkvæmdir á nefndum lóðum yrðu stöðvaðar. Með úrskurði úrskurðarnefndarinnar, uppkveðnum 12. nóvember 2014, var kröfu um stöðvun framkvæmda hafnað.

Gögn málsins og greinargerð bárust frá Kópavogsbæ 9. og 22. október 2014.

Málavextir: Kærendur eru lóðarhafar Markavegar nr. 1, en á umræddu svæði er í gildi deiliskipulag Kjóavalla, hesthúsabyggð. Á fundi skipulagsnefndar 15. apríl 2014 var lagt fram erindi lóðarhafa Markavegar nr. 2-3 og nr. 4 þar sem þess var óskað, samkvæmt bókun, að lóðin að Markavegi nr. 4 yrði stækkuð um 5 m og lóð Markavegar nr. 2-3 minnkuð sem því næmi. Þá yrði hæðarkóti lóðar nr. 4 hækkaður um 20 cm og breiddin aukin um 0,25 m. Samþykkt var að grenndarkynna framlagða tillögu fyrir lóðarhöfum Markavegar 1 og Heimsenda 4, 6 og 8. Tillagan var kynnt með bréfum, dags. 15. maí s.á., og veittur frestur til að koma að athugasemdum til 19. júní 2014.

Afgreiðsla skipulagsnefndar var ekki staðfest af bæjarstjórn fyrr en 27. maí 2014 og var þá ákveðið að grenndarkynna tillöguna að nýju. Á uppdrætti sem fylgdi tilkynningu um grenndarkynningu, dags. 28. s.m., sagði eftirfarandi: „Í breytingunni felst að lóðin að Markavegi nr. 2-3 minnkar um 5 metra og heitir Markavegur nr. 2 eftir breytingu. Aðkomukóti byggingarreits hækkar úr 101,1 í 101,7 miðað við gildandi hæðarblað og byggingarreitur stækkar til suðurs um 0,25 metra. Við stækkun byggingarreits hækkar mænishæð um 0,13 m og hækkar því byggingarreitur alls um 0,73 metra. Lóðin að Markavegi nr. 4 stækkar um 5 metra til vesturs og heitir Markavegur nr. 3-4 eftir breytingu. Við breytingu minnkar lóð nr. 2 um 5 metra. Aðkomukóti og mænishæð byggingarreits á nýju lóðinni að Markavegi nr. 3-4 hækkar um 0,2 metra. Byggingareitur hesthúss á Markavegi nr. 3-4 stækkar um 5 metra til vesturs.“ Að öðru leyti var vísað í samþykkt deiliskipulag fyrir Kjóavelli, hesthúsabyggð. Veittur var frestur til 1. júlí 2014 til að koma að athugasemdum við tillöguna, sem kærendur og gerðu.

Hinn 28. júlí 2014 var málið tekið fyrir að nýju á fundi skipulagsnefndar. Lögð var fram breytt tillaga, dags. 25. s.m., ásamt greinargerð. Í bókun nefndarinnar um erindið sagði m.a.: „Í tillögunni er fallið frá kynntum breytingum að Markavegi 2 (aðliggjandi lóð við Markaveg 1) að öðru leyti en því að lóðin er stækkuð til austurs þ.e. frá Markavegi 1 og verður liðlega 1000 m² að flatarmáli í stað 675 m². Fyrirhugað hús að Markavegi 3 sem samkvæmt gildandi deiliskipulagi er áfast Markavegi 2 færist austar og verður áfast fyrirhuguðu húsi að Markavegi 4. Fallið er frá kynntri tillögu að hækkun hæðarkóta Markavegar 2 svo [og] breikkun hússins.“

Samþykkti skipulagsnefnd framlagða tillögu, að fenginni umsögn frá lögfræðideild Kópavogs, þar sem komið væri til móts við athugasemdir er borist höfðu á kynningartíma um hæðarkóta og byggingarreit Markavegar 2. Málinu var jafnframt vísað til afgreiðslu bæjarráðs og bæjarstjórnar. Á fundi bæjarráðs 14. ágúst 2014 var greind afgreiðsla skipulagsnefndar staðfest og tillagan samþykkt. Öðlaðist deiliskipulagsbreytingin gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda 21. s.m.

Málsrök kærenda: Kærendur benda á að samkvæmt 4. mgr. 37. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 skuli gæta að því að í greinargerð deiliskipulags séu settir skipulagsskilmálar sem séu í samræmi við stefnu þess. Stækkun lóðarinnar að Markavegi 2 sé sýnd á uppdrætti deiliskipulagsins en ekki sé í greinargerð þess vikið að stækkun hennar í 1000 m² til austurs, líkt og gert hafi verið í samþykkt skipulagsnefndar 28. júlí 2014. Í greinargerð skipulagsins sé einnig getið breytinga á hæðarkótum og breidd að Markavegi 4 en svo sé ekki í fyrrgreindri samþykkt skipulagsnefndar. Einnig séu lóðir nr. 3 og 4 orðnar að einni í deiliskipulaginu en ekki sé minnst á slíkt í samþykktum skipulagsnefndar eða bæjarráðs. Ekki sé í greinargerð gætt samræmis við þær skipulagsbreytingar sem samþykktar hafi verið af bæjarráði. Hafi skipulagsfulltrúi, sem skrifi undir greinargerðina, ekki heimildir til að breyta samþykktu deiliskipulagi án samþykkis bæjarstjórnar endi beri hún ábyrgð á og annist gerð deiliskipulags skv. 1. mgr. 38. gr. skipulagslaga.

Falli umrædd breyting á lóðinni að Markavegi 2 undir 2. mgr. 43. gr. laganna, enda stækki lóðin um tæp 50% að flatarmáli. Hafi borið að grenndarkynna þá breytingu og hafi kærendur ekki fengið að setja fram sjónarmið sín vegna þessarar nýju breytingar á deiliskipulagi. Auk þess hafi þeim ekki verið tilkynnt um hana fyrr en búið hafi verið að samþykkja hana. Kærendur hafi sett fram fjölda athugasemda við tillögu að því breytta deiliskipulagi sem kynnt hafi verið í maí 2014 og hafi ekki verið tekið nægt tillit til þeirra.

Fyrirhugaðar breytingar muni valda kærendum töluverðu óhagræði svo sem vegna vatns- og snjósöfnunar. Hætta sé á að verðmæti fasteignarinnar lækki og nýtingarmöguleikar hennar takmarkist. Bendi deiliskipulagið til þess að hæðarkóti lóðarinnar Markavegur nr. 3-4 muni hækka á tvo vegu. Ekki sé mælt fyrir um hækkun á mænishæð húsanna heldur virðist aðeins vera átt við gólfkóta enda hefði átt að taka annað fram með skýrum hætti. Ef gólfkóti yrði lækkaður þyrftu kærendur að breyta teikningum sínum þannig að mænishæð hússins lækki um 20 cm til samræmis. Þá muni hækkun hesthúsanna að Markavegi 3 og 4 breyta útiliti, yfirbragði og samræmi hesthúsabyggðarinnar við Markaveg og brjóti það gegn 5. mgr. 37. gr. skipulagslaga. Muni breikkun á húsi að Markavegi 3-4 úr 12 m í 12,5 m hafa sömu áhrif, en jafnframt geti hún haft fordæmisgildi í hverfinu, þar sem enn séu óbyggðar nokkrar lóðir. Óhagræði kærenda sé mun meira en þörf lóðarhafa að Markavegi 2, 3 og 4 af breytingunni en hvergi sé að finna rökstuðning fyrir þörf á hinni kærðu ákvörðun. Fari nefnd ákvörðun gegn eignarréttindum kærenda, sbr. 72. gr. stjórnarskrár og framkvæmd hennar gegn lögmætisreglu þar sem skilyrði ákvörðunar séu ekki uppfyllt.

Málsrök Kópavogsbæjar: Kópavogsbær bendir á að heildarstærð lóðanna að Markavegi nr. 2, 3 og 4 sé hin sama nú og fyrir breytingu á deiliskipulagi, þ.e. 2.196 m². Lóð nr. 2 hafi verið 675 m², lóð nr. 3 hafi verið 513 m² og lóð nr. 4 hafi verið 1008 m². Eftir breytingu verði lóð nr. 2 1008 m², lóð nr. 3 verði 675 m² og lóð nr. 4 verði 513 m². Svo þessi breyting næði fram að ganga hafi þurft að breyta lóðamörkum.

Skýrt komi fram í greinargerð með grenndarkynntri tillögu að í breytingunni felist að lóð nr. 2-3 minnki um 5 m og heiti Markavegur nr. 2 eftir breytingu og að lóð nr. 4 stækki um 5 m og heiti Markavegur nr. 3-4 eftir breytingu. Breytinguna megi einnig sjá myndrænt. Í greinargerð með tillögunni sé fjallað um lóð nr. 2-3 sem eina heild og fram komi að lóðin minnki um samtals 5 m. Tekið sé fram í fundargerð skipulagsnefndar að lóð nr. 2 stækki til austurs. Hafa verði í huga að lóð nr. 3 minnki sem því nemi. Ekki sé um misræmi að ræða á milli upplýsinga í fundargerð skipulagsnefndar og í greinargerð með breytingum á deiliskipulagi heldur mis-munandi nálgun. Verði ekki séð að hin samþykkta breyting sé í ósamræmi við samþykkt bæjarráðs.

Breyting á umræddum lóðum hafi verið grenndarkynnt með bréfum, dags. 28. maí 2014. Þar komi skýrt fram í hverju breytingin felist. Hafi kærendur haft tækifæri til að tjá sig um breytingar á lóðunum. Í hækkun hæðarkóta felist að bæði gólfkóti og mænishæð hækki og hefði einungis verið um að ræða hækkun gólfkóta þá hefði slíkt komið fram í greinargerð. Um sé að ræða hækkun sem nemi 20 cm og breikkun sem nemi 25 cm. Hafi skipulagsyfirvöld metið það svo að framangreind stækkun væri það smávægileg að hún hefði í för með sér óveruleg grenndaráhrif.

Athugasemdir lóðarhafa Markavegar 2-3 og 4: Lóðarhafa var tilkynnt um framkomna kæru en hefur ekki látið málið til sín taka.

Athugasemdir kærenda við málsrökum Kópavogsbæjar: Kærendur taka fram að grenndarkynning skv. bréfi, dags. 28. maí 2014, fjalli ekki um þá breytingu á deiliskipulagi sem samþykkt hafi verið af bæjarráði 14. ágúst 2014. Hafi sú breyting verið ný breyting á deiliskipulagi og því hafi borið að viðhafa nýja grenndarkynningu. Vísað sé til markmiðsákvæða skipulagslaga en ljóst sé að það færi gegn markmiðum og ákvæðum þeirra laga ef bæjaryfirvöld, í kjölfar mótmæla við kynningu á deiliskipulagi, gætu sett fram breytta tillögu að deiliskipulagi og komist hjá því að leita samráðs við borgarana með grenndarkynningu á hinni nýju tillögu.

Ekki sé fallist á að um mismunandi nálgun sé að ræða í fundargerð skipulagsnefndar og greinargerð með breytingu á deiliskipulagi, enda um augljóst misræmi að ræða. Verði bæjaryfirvöld að bera ábyrgð á skýrleika gagna og geti ekki látið almenning bera hallan af misræmi. Fyrir liggi lögregluskýrsla er sýni afdráttarlaust hve mikil vatns- og snjósöfnun sé á svæðinu og þá einkum við Markaveg 1. Þannig sé augljóst að umræddar breytingar á nærliggjandi lóðum geti leitt til þess að ástandið versni til muna, kærendum til tjóns. Þá er áréttað að breytingar geti haft fordæmisgildi og brjóti gegn jafnræðisreglu. Loks sé bent á skylda til að sýna fram á nauðsyn breytinganna leiði af 5.9.2. gr. í skipulagsreglugerð nr. 90/2013.

—–

Færð hafa verið fram frekari sjónarmið í máli þessu sem ekki verða rakin nánar en tekið hefur verið tillit til við úrlausn málsins.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um lögmæti deiliskipulagsbreytingar vegna lóðanna nr. 2 og nr. 3-4 við Markaveg. Fól breytingin í sér að lóðin Markavegur nr. 2-3 yrði nr. 2 og hún jafnframt minnkuð um 5 m og að lóð nr. 4 við Markaveg stækkaði sem því næmi og yrði nr. 3-4. Þá yrði hæðarkóti þeirrar lóðar 20 cm hærri og breidd byggingarreits aukin um 25 cm.

Sveitarstjórn ber ábyrgð á og annast gerð deiliskipulags skv. 3. mgr. 3. gr. og 1. mgr. 38. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Hið sama á við um breytingar á deiliskipulagi, sbr. 43. gr. laganna. Í deiliskipulagi eru skv. 1. mgr. 37. gr. sömu laga teknar ákvarðanir um lóðir, lóðanotkun, byggingarreiti og byggðamynstur. Hafa kærendur ekki einstaklingsbundna hagsmuni tengda ásýnd og heildaryfirbragði skipulagssvæðisins, svo sem þeir hafa haldið fram, enda verður að telja slíkt til almannahagsmuna sem skipulagsyfirvöld gæta.

Tillaga að breytingu á deiliskipulagi umræddra lóða var grenndarkynnt með vísan til 43. gr. skipulagslaga sem heimilar að grenndarkynna óverulegar breytingar á samþykktu deiliskipulagi. Bárust athugasemdir frá kærendum á kynningartíma og var tillögunni breytt í kjölfar þess. Var tillagan þannig breytt lögð fyrir á fundi skipulagsnefndar 28. júlí 2014. Samþykki nefndin hina framlögðu tillögu að fenginni umsögn lögfræðideildar og staðfesti bæjarráð greinda afgreiðslu 14. ágúst s.á. Með vísan til þess sem að framan er rakið um breytinguna verður hún að teljast óveruleg í skilningi ákvæðisins og verður ekki séð, eins og atvikum er hér háttað, að hún sé til þess fallin að hafa fordæmisgildi eða með hvaða hætti hún geti falið í sér brot gegn jafnræði lóðarhafa á svæðinu.

Í greinargerð kynntra tillögu, dags. 28. maí 2014, kemur fram að lóðin að Markavegi nr. 2-3 minnki um 5 m og heiti Markavegur 2 eftir breytingu. Jafnframt er sýnt á skipulagsuppdrætti að lóðin nr. 2 sé 1008 m² samkvæmt tillögu að breyttu deiliskipulagi. Er tillaga sú er lögð var fram á fundi skipulagsnefndar 28. júní s.á. samhljóða kynntri tillögu að þessu leyti og stærð lóðarinnar sýnd á skipulagsuppdrætti. Liggur ekki annað fyrir en að greind tillaga hafi jafnframt legið fyrir við samþykkt bæjarráðs. Verður að telja að téðar tillögur beri með sér að lóðin að Markavegi nr. 2 muni verða 1008 m² eftir breytingu deiliskipulags. Jafnframt að lóðir nr. 3 og 4 við Markaveg yrðu sameinaðar og gert væri ráð fyrir því að gerðar yrðu breytingar á hæðarkótum og breidd byggingarreits lóðarinnar Markavegi 4. Að framangreindu virtu er ljóst að allt frá kynningu tillögunnar var gert ráð fyrir að eftir stækkun lóðarinnar að Markavegi 2 yrði hún 1008 m² og var því ekki þörf á að kynna stækkunina að nýju. Þá er ljóst að ekki var gerð breyting á efni deiliskipulagsins frá kynntri og samþykktri tillögu að því undanskyldu að fallið var frá breytingum á hæðarkóta og byggingarreit lóðarinnar Markavegar nr. 2, svo sem lýst er í samþykkt skipulagsnefndar 28. júlí 2014 og rakið er í málavaxtalýsingu.

Í 4. mgr. 37. gr. skipulagslaga kemur m.a. fram að á skipulagsuppdrætti deiliskipulags skuli setja fram þá stefnu sem kynnt sé í skipulagsgreinargerð fyrir skipulagssvæðið að svo miklu leyti sem það geti átt við. Í greinargerð deiliskipulagsbreytingarinnar er tilgreint að á lóðinni Markavegi 4 verði hæðarkóti hækkaður og hver breidd verði, án þess að tilgreina nánar breidd hvers. Eigi að síður er það mat úrskurðarnefndarinnar að efni deiliskipulagsins hafi legið fyrir með nægilega skýrum hætti og áskilnaði tilvitnaðs ákvæðis um framsetningu verið fullnægt, enda ljóst af skipulagsuppdrættinum að um breidd byggingarreits væri að ræða.

Með vísan til alls þess sem að framan er rakið verður kröfu kærenda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar hafnað, enda verður ekki séð að þeir annmarkar séu fyrir hendi er leitt geti til ógildingar hennar.

Rétt er að benda á að sé sýnt fram á að gildistaka skipulags valdi tjóni geta kærendur eftir atvikum leitað réttar síns og krafist skaðabóta í samræmi við 51. gr. skipulagslaga, en úrlausn um það álitaefni er ekki á valdsviði úrskurðarnefndarinnar.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu á ákvörðun bæjarráðs Kópavogsbæjar frá 14. ágúst 2014 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Kjóavalla, hesthúsabyggð, fyrir lóðirnar nr. 2, 3 og 4 við Markaveg í Kópavogi.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              _____________________________
Aðalheiður Jóhannsdóttir                                       Þorsteinn Þorsteinsson
 

des 22
Love0

74/2014 Laxalind

Með
Árið 2016, fimmtudaginn 7. apríl, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 74/2014, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogs frá 10. júní 2014 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Lindahverfis, norðan Fífuhvammsvegar, vegna lóðarinnar Laxalind 15.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 16. júlí 2014, er barst nefndinni sama dag, kæra R og H, Laxalind 17, Kópavogi, ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogs frá 10. júní 2014 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Lindahverfis, norðan Fífuhvammsvegar, vegna lóðarinnar nr. 15 við Laxalind. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi. Jafnframt er þess krafist að úrskurðað verði að skylt sé að sækja um byggingarleyfi vegna framkvæmda á téðri lóð.

Gögn málsins bárust frá Kópavogsbæ 26. ágúst 2014 og í febrúar 2016.

Málavextir: Lóðin að Laxalind 15 er á svæði þar sem í gildi er deiliskipulag Lindahverfis, norðan Fífuhvammsvegar. Hefur í nokkur ár staðið styr um mannvirki á mörkum nefndrar lóðar og lóðar kærenda og fóru kærendur þess á leit við sveitarfélagið að það tæki afstöðu til lögmætis þeirra. Í kjölfar þess var málið til skoðunar hjá byggingarfulltrúa, sem fór fram á það við lóðarhafa Laxalindar 15 að framkvæmdir við hin umdeildu mannvirki, þ.e. skjólveggi og þrjú hús „í tengslum við þá“, yrðu stöðvaðar, en jafnframt var bent á að unnt væri að óska eftir breytingu á deiliskipulagi lóðarinnar. Urðu lyktir málsins þær að með bréfi byggingarfulltrúa, dags. 21. janúar 2014, var lóðarhöfum Laxalindar 15 gert að fjarlægja fyrrgreind mannvirki fyrir 1. apríl s.á., en að öðrum kosti yrðu lagðar á dagsektir þar til svo hefði verið gert. Þá var vakin athygli á því að embættinu hefði ekki borist beiðni um breytt deiliskipulag greindrar lóðar.

Hinn 18. mars 2014 var á fundi skipulagsnefndar Kópavogs tekið fyrir erindi um breytingu á deiliskipulagi fyrrnefndrar lóðar og var samþykkt að grenndarkynna framlagða tillögu fyrir lóðarhöfum Laxalindar 6, 8, 13, 17, 19 og Mánalindar 12. Fól tillagan í sér að á lóðamörkum Laxalindar 15 og 17 yrði 26 m² opinn skáli, sem og skjólgirðing og væri mesta hæð hennar séð frá Laxalind 17, um 1,7 m. Enn fremur var gert ráð fyrir 15,8 m² hjólaskýli á norðaustur horni lóðarinnar, á lóðamörkum við götu og við Laxalind 17. Mesta hæð við götu væri 1,6 m og hæsti punktur skýlisins 1,98 m. Bárust athugasemdir á kynningartíma tillögunnar, m.a. frá kærendum. Erindið var lagt fram að nýju á fundi skipulagsnefndar 20. maí 2014 og því vísað til umsagnar bæjarlögmanns. Nefndin tók erindið fyrir á ný 5. júní s.á. og var það samþykkt með vísan til umsagnar bæjarlögmanns. Bæjarstjórn tók málið fyrir 10. júní 2014 og samþykkti framlagða tillögu. Öðlaðist breytingin gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda 20. s.m.

Málsrök kærenda: Kærendur taka fram að bæjaryfirvöld hafi ekki brugðist við ítrekuðum ábendingum þeirra, um að framkvæmdir á lóðinni að Laxalind 15 væru hugsanlega ekki í samræmi við byggingarreglur og grenndarrétt, fyrr en þær hafi verið á lokastigi. Hafi samþykkt tillaga verið útfærð og lögð fram að framkvæmdum loknum til að fá samþykki eftir á og að því er virðist í því skyni að ekki þyrfti að sækja um byggingarleyfi. Skekki þetta réttarstöðu kærenda, en lög og reglugerðir geri ráð fyrir að hafa skuli samráð við og leita samþykkis nágranna fyrir framkvæmdum áður en þær hefjist. Virðist málsmeðferð hafa tekið mið af því að framkvæmdaraðilinn hafi lagt í mikinn kostnað við breytingu lóðarinnar og hafi þau sjónarmið vegið þyngra en skipulagsreglur og réttur nágranna.

Umsókn um breytt deiliskipulag hafi borist Kópavogsbæ í mars 2014 þegar byggingarreglugerð nr. 112/2012 hafi tekið gildi og eigi því ákvæði þeirrar reglugerðar við. Hefði einnig þurft að afla samþykkis nágranna fyrir framkvæmdunum samkvæmt eldri byggingarreglugerð. Samkvæmt upplýsingum frá sveitarfélaginu hefjist afskipti þess af málinu í maí 2012.

Ekki liggi fyrir samþykki kærenda fyrir framkvæmdunum svo sem skylt sé samkvæmt byggingarreglugerð nr. 112/2012. Frá upphafi hafi samþykki kærenda byggst á því að framkvæmdir væru innan ramma reglugerða og skipulags svæðisins og að fyrir lægi samþykki sveitarfélagsins. Hafi kærendur aldrei samþykkt endanlega útfærslu framkvæmdanna eða staðsetningu mannvirkja á lóðinni. Þá geti framkvæmdin ekki verið undanþegin byggingarleyfi skv. gr. 2.3.5. í byggingarreglugerð, m.a. vegna stærðar umræddra smáhýsa. Um verulegar breytingar sé að ræða og hafi ekki verið unnt að fara með málið eins og um óverulega breytingu væri að ræða. Sé vikið frá formi og útliti viðkomandi svæðis og séu breytingarnar fordæmisgefandi. Þá skerðist útsýni úr eldhúsi, svo og þegar ekið sé út af bílstæði, sem skapi hættu fyrir gangandi vegfarendur. Rýri umræddar breytingar verðmæti eignar kærenda.

Svo virðist sem einungis hluti þeirra gagna sem þrætu þessari tengist hafi verið lagður fyrir skipulagsnefnd áður en nefndin afgreiddi málið. Það hafi því ekki verið lagt fyrir af hlutleysi. Einnig sé erfitt að sjá af gögnum frá nefndinni hverju það varði að framkvæmdum hafi verið að fullu lokið áður en óskað hafi verið eftir breytingu á deiliskipulagi lóðarinnar. Ljósmyndir er sýni aðstæður hafi ekki verið lagðar fyrir nefndina.

Málsrök Kópavogsbæjar: Kópavogsbær tekur fram að á þeim tíma sem eigendur Laxalindar 15 hófust handa við að reisa girðingu á lóð sinni hafi ekki verið gerð krafa í þágildandi byggingarreglugerð um skriflegt leyfi fyrir girðingu á lóðamörkum. Munnlegt samþykki lóðarhafa Laxalindar 17 fyrir framkvæmdunum hafi legið fyrir. Framkvæmdir við grillskýli og hjólageymslu hafi verið langt á veg komnar þegar bæjaryfirvöld hafi látið stöðva þær. Eftir heildarmat á aðstæðum og með hliðsjón af meðalhófsreglu stjórnsýslulaga hafi lóðarhöfum verið boðið að skila inn umsókn um breytingu á deiliskipulagi fyrir umrædda lóð, ella myndi sveitarfélagið krefjast þess að nefnd mannvirki yrðu fjarlægð. Sú umsókn hafi fengið lögmæta málsmeðferð hjá Kópavogsbæ. Sé það mat sveitarfélagsins að þrátt fyrir að téðar framkvæmdir hafi farið fram án tilskilinna leyfa þá sé með lögmætri deiliskipulagsbreytingu búið að lagfæra ástandið afturvirkt og óþarfi að gefa út byggingarleyfi fyrir framkvæmdunum, þar sem þeim hafi verið lokið.

Athugasemdir lóðarhafa: Lóðarhafar telja að þeim hafi ekki borið að sækja um breytingu á deiliskipulagi lóðar sinnar, en til að leysa málið endanlega og í sátt við bæjaryfirvöld hafi það verið gert. Hafi skipulagsyfirvöld lagt sig í líma við að leysa málið með friðsamlegum hætti. Hafi oftar en einu sinni verið fundað með aðilum með það markmið að leiðarljósi. Þrátt fyrir greinargerðir, bréfaskriftir og fundahöld hafi aldrei komið fram kröfur af hálfu kærenda sem byggi á því að brotið hafi verið gegn hagsmunum þeirra. Sé fullyrðing kærenda um verðrýrnun eignar þeirra órökstudd og sé henni mótmælt sem rangri og ósannaðri. Öðrum málsástæðum sé mótmælt sem ósönnuðum, röngum og afar vanreifuðum. Núverandi fyrirkomulag sé með þeim hætti að sómi sé að, útsýni nágranna skerðist ekki og um vandaðar og áferðarfallegar framkvæmdir sé að ræða.

Hafi samþykkis kærenda verið aflað fyrir framkvæmdunum sem slíkum og fullyrðingum um að svo sé ekki sé mótmælt sem röngum. Ein aðalforsenda þess hvernig staðið hafi verið að framkvæmdum hafi verið sú að samþykki lægi fyrir. Hafi lóðarhafar verið í góðri trú um að skilyrði þágildandi byggingarreglugerðar væru uppfyllt. Haft hafi verið fullt samráð við kærendur um framkvæmdirnar og að ósk þeirra hafi breytingar verið gerðar á undirbúningsstigi framkvæmdanna og á meðan á þeim stóð. Til dæmis hafi grindverk verið lækkað eftir að það hafi verið reist þótt samþykki fyrir hæð þess hefði áður legið fyrir af hálfu kærenda. Mjög hafi verið vandað til grenndarkynningar. Engin efnisleg mótmæli hafi komið frá kærendum við nefndar framkvæmdir. Næstu nágrannar hafi lýst yfir samþykki sínu vegna þeirra. Hvorki hagsmunir Kópavogsbæjar né almannahagsmunir séu með einhverjum hætti skertir eða settir í hættu. Liggi fyrir að skipulagsyfirvöld telji öll skilyrði þegar uppfyllt til útgáfu byggingarleyfis.

Við afgreiðslu á kæru þessari beri að líta sérstaklega til meðalhófsreglu stjórnsýslunnar. Enn fremur beri að gæta að því að jafnrétti borgaranna sé virt, en ljóst sé að mýmargar framkvæmdir af þeim sama toga og hér um ræði sé að finna víðsvegar í Kópavogi, án þess að við þeim hafi verið amast.

Niðurstaða: Með samþykkt bæjarstjórnar Kópavogs á breytingu á deiliskipulagi lóðarinnar Laxalind 15 var heimilað að reisa þar, við mörk lóðarinnar Laxalind 17, hjólaskýli, opinn skála og skjólgirðingu. Framkvæmdum mun hafa verið lokið áður en hin kærða deiliskipulagsbreyting var samþykkt og liggur fyrir að samþykki sveitarfélagsins fyrir þeim lá ekki fyrir þegar þær hófust. Er ágreiningur milli aðila um hvort heimilt hafi verið að reisa fyrrnefnd mannvirki án þess að slíkt samþykki lægi fyrir og hvort fyrir hendi hafi verið samþykki kærenda fyrir greindum framkvæmdum. Úrskurðarnefndin hefur það hlutverk að úrskurða í kærumálum vegna stjórnvaldsákvarðana og í ágreiningsmálum vegna annarra úrlausnaratriða á sviði umhverfis- og auðlindamála, eftir því sem mælt er fyrir um í lögum á þessu sviði, sbr. 1. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála. Samkvæmt því tekur úrskurðarnefndin til úrlausnar lögmæti ákvarðana stjórnvalda, sem kæranlegar eru til nefndarinnar, en það er utan valdsviðs hennar að taka stjórnvaldsákvarðanir á viðkomandi lagasviðum. Verður því ekki fjallað um kröfu kærenda um að úrskurðað verði að skylt sé að sækja um byggingarleyfi fyrir hinum umdeildu mannvirkjum, heldur sætir einungis sú ákvörðun er lýtur að áðurnefndri deiliskipulagsbreytingu lögmætisathugun úrskurðarnefndarinnar.

Í Aðalskipulagi Kópavogs 2012-2024, sem tók gildi 26. febrúar 2014, er tiltekið að komi fram óskir um breytingar í núverandi byggð skuli liggja fyrir greinargerð með skýringarmyndum, þar sem ítarlega sé greint frá mögulegum áhrifum breytingarinnar á þá byggð sem fyrir sé. Einkum skuli horft til þess hvernig breytingin falli að aðliggjandi byggð og yfirbragði hverfisins hvað varði stærð og hlutföll, umferð, bílastæðaþörf, útsýni og skuggamyndun. Samkvæmt aðalskipulaginu skal jafnframt líta til ákveðinna skilyrða þegar óskað er eftir breytingum skv. 43. og 44. gr. skipulagslaga nr. 123/2010.

Á svæði því er hér um ræðir er í gildi deiliskipulag Lindahverfis norðan Fífuhvammsvegar, sem samþykkt mun hafa verið í sveitarstjórn árið 1995. Eru lóðir við Laxalind nr. 1-19 (odda-tölur) og Mánalind nr. 1-19 (oddatölur) á reit 11 a,b, en á því svæði er gert ráð fyrir parhúsum á tveimur hæðum. Í almennum ákvæðum fyrir greindar lóðir er m.a. tekið fram að hafa skuli samráð við nágranna um frágang á sameiginlegum lóðamörkum. Einnig sé notkun veggja, hærri en 0,5 m yfir jarðvegsyfirborði á lóðamörkum, háð samþykki byggingarnefndar. Í sérákvæðum fyrir fyrrnefndar lóðir er tekið fram að gert sé ráð fyrir tveggja hæða parhúsum með innbyggðri bílageymslu á lóðunum. Jafnframt skal vera lokuð sorpgeymsla í eða við hvert hús og skal stærð hennar miðuð við að geymslan geti rúmað a.m.k. tvö sorpílát. Sé sorpgeymsla ráðgerð sjálfstæð skal staðsetning hennar ekki vera nær aðliggjandi lóð en sem nemur 2,0 m og ekki nær lóðamörkum við götu en 1,0 m. Í skipulagsskilmálum er ekki að finna ákvæði um hjólageymslur, en skv. gr. 7.2.1. í byggingarreglugerð nr. 112/2012 skal á lóðum bygginga koma fyrir bílastæðum, bílgeymslu, sorpgeymslu, hjólageymslu, gróðri og öðru því sem hæfir notkun viðkomandi byggingar og er í samræmi við ákvæði gildandi skipulags.

Skipulagsyfirvöld kusu að fara með hina kærðu deiliskipulagsbreytingu eftir undanþáguákvæði 2. mgr. 43. gr. skipulagslaga, er kveður á um að sveitarstjórn skuli láta fara fram grenndarkynningu telji hún að gera þurfi breytingar á samþykktu deiliskipulagi sem séu það óverulegar að ekki sé talin ástæða til meðferðar skv. 1. mgr. ákvæðisins. Við mat á því hvort breyting á deiliskipulagi teljist óveruleg skal taka mið af því að hve miklu leyti tillagan víkur frá notkun, nýtingarhlutfalli, útliti og formi viðkomandi svæðis. Í athugasemdum með frumvarpi því er varð að skipulagslögum er sem dæmi um slíkar óverulegar deiliskipulagsbreytingar nefnt glerjun útisvala, skyggni yfir útidyr, dúkkuhús sem sett eru í garð o.s.frv. Er sambærilegt ákvæði að finna í gr. 5.8.2. í skipulagsreglugerð nr. 90/2013, en jafnframt er þar tilgreint að metið skuli hvort um fordæmisgefandi breytingu sé að ræða eða breytingu sem varði almannahagsmuni.

Eins og rakið hefur verið var í hinni umþrættu deiliskipulagsákvörðun gert ráð fyrir skjólgirðingu, opnum skála og hjólaskýli á lóðinni Laxalind 15. Samkvæmt fyrirliggjandi gögnum er umdeild skjólgirðing á lóðamörkum Laxalindar 15 og 17 og er mesta hæð hennar, séð frá Laxalind 17, um 1,7 m. Hjólaskýli á lóðamörkum við götu og við Laxalind 17 er 15,8 m². Hæð þess við götu er 1,6 m, þak skýlisins hækkar frá götu og er hæsti punktur þess 1,98 m. Jafnframt er opinn skáli á lóðamörkum Laxalindar 15 og 17, sem er 26 m² að flatarmáli. Hæsti punktur skálans er 2,5 m og hæð við lóðamörk er 2,0 m. Hæðarmunur mun vera á greindum lóðum og er lóðin Laxalind 17 að jafnaði um 0,8 m hærri en lóðin Laxalind 15.

Með hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu er vikið frá skilmálum skipulagsins að því er varðar umfang mannvirkja og fjarlægð þeirra frá lóðamörkum, sem getur haft í för með sér nokkur grenndaráhrif. Heimilaðar breytingar, svo sem áður er lýst, eru til þess fallnar að breyta útliti og formi viðkomandi svæðis. Er það því mat úrskurðarnefndarinnar að ekki hafi verið skilyrði til að fara með málið eftir 2. mgr. 43. gr. skipulagslaga. Er í því sambandi rétt að árétta að með ákvörðuninni var veitt fordæmi og telur úrskurðarnefndin að með tilliti til jafnræðissjónarmiða hefði fremur átt að taka afstöðu til þess hvort tilefni væri til að gera almenna breytingu á skilmálum skipulagsins í gildandi deiliskipulagi.

Með vísan til þess sem að framan greinir verður að fella hina kærðu ákvörðun úr gildi.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogs frá 10. júní 2014 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Lindahverfis, norðan Fífuhvammsvegar, vegna lóðarinnar Laxalind 15.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              _____________________________
Ásgeir Magnússon                                                  Þorsteinn Þorsteinsson