Skip to main content
Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála
des 22
Love0

24/2017 Framkvæmdaleyfi Þormóðsdal

Með

Árið 2018, fimmtudaginn 7. júní, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor.

Fyrir var tekið mál nr. 24/2017, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Mosfellsbæjar frá 8. febrúar 2017 um að hafna beiðni um endurupptöku ákvörðunar um að synja um framkvæmdaleyfi vegna rannsóknarborana og skurðgraftar.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 3. mars. 2017, er barst nefndinni 5. s.m., kærir Iceland Resources ehf. þá ákvörðun bæjarstjórnar Mosfellsbæjar frá 8. febrúar 2017 að synja beiðni félagsins um endurupptöku vegna synjunar umsóknar um framkvæmdaleyfi vegna rannsóknarborana og skurðgraftar. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Mosfellsbæ 3. apríl 2017 og 29. maí 2018.

Málavextir: Hinn 26. júní 2016 sótti kærandi um framkvæmdaleyfi fyrir rannsóknarborunum í Þormóðsdal til skipulagsnefndar Mosfellsbæjar. Í umsókninni kom fram að fyrirtækið áætlaði að boraðar yrðu 18 rannsóknarholur á svæðinu og opnaðir fjórir skurðir. Meðfylgjandi voru upplýsingar um þá afstöðu Skipulagsstofnunar að framkvæmdirnar væri ekki matsskyldar skv. lögum nr. 106/2000 um mat á umhverfisáhrifum og að í raun væri ekki um að ræða efnistöku í skilningi laganna. Á svæðinu munu áður hafa verið framkvæmdar rannsóknir, bæði með gerð borhola og skurðgrefti til rannsókna á málmum. Fyrir liggur leyfi til rannsókna, þ. á m. borana, gefið út af iðnaðarráðherra 23. júní 2004 til handa Melmi ehf., sem með ódagsettu bréfi hefur veitt kæranda umboð til að nýta rannsóknarleyfið.

Á fundi skipulagsnefndar 6. september 2016 var umsókninni hafnað á þeim forsendum að umsókn um framkvæmdaleyfi samræmdist ekki Aðalskipulagi Mosfellsbæjar 2011-2030. Kæranda var tilkynnt um afgreiðslu skipulagsnefndar með bréfi, dags. 7. s.m., með fyrirvara um staðfestingu bæjarstjórnar. Var honum jafnframt leiðbeint um kæruleið til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála og kærufrest. Afgreiðsla skipulagsnefndar var staðfest af bæjarstjórn Mosfellsbæjar 14. s.m.

Með tölvupósti 13. september 2016 óskaði umsækjandi eftir því að haldinn yrði fundur um málið. Í kjölfar frekari tölvupóstsamskipta umsækjanda og starfsmanna sveitarfélagsins var kynningarfundur haldinn 30. nóvember s.á. Með bréfi, dagsettu sama dag, óskaði umsækjandi eftir endurupptöku málsins. Á fundi skipulagsnefndar 31. janúar 2017 var endurupptökubeiðninni hafnað þar sem nefndin taldi ný gögn ekki breyta afstöðu sinni og var ítrekað að umsókn um framkvæmdaleyfi samræmdist ekki Aðalskipulagi Mosfellsbæjar 2011-2030. Var sú afgreiðsla staðfest af bæjarstjórn Mosfellsbæjar 8. febrúar 2017.

Málsrök kæranda: Kærandi tekur fram að umsókn sín hafi einungis falið í sér framkvæmdaleyfisumsókn vegna rannsóknarborana og skurðgraftar til rannsókna, en ekki til gullvinnslu. Þær rannsóknir sem sóst sé eftir að gera á svæðinu hafi mikla þýðingu fyrir jarðvegsrannsóknir annars staðar á landinu og séu hluti af mun stærra rannsóknarverkefni.

Með umsókninni sé ekki verið að sækjast eftir leyfi til námuvinnslu heldur framkvæmdaleyfi til rannsóknarborana í jarðfræðilegum tilgangi til þess að athuga við hvaða kringumstæður gull safnist fyrir í íslensku umhverfi. Þessar rannsóknir séu mjög tímabundnar og það svæði sem um ræði muni ekki verða fyrir varanlegum skaða af rannsóknunum. Þær rannsóknir sem sóst sé eftir að gera muni hafa mjög lítil áhrif á umhverfið og ásýnd svæðisins, en nú þegar hafi farið þar fram samskonar rannsóknir. Muni þær rannsóknir sem sóst sé eftir að gera hafa minni sýnileg áhrif en fyrri rannsóknir og verði jarðrask vegna þeirra mjög lítið. Notast verði við annarskonar bor en áður. Sé hann sérstaklega hannaður til þess að vera færður til með léttum tækjum eða þyrlu og krefjist þess ekki að setja þurfi upp borpalla, líkt og áður hafi þurft.

Hjá Skipulagsstofnun hafi komið fram að þær rannsóknarboranir sem áætlað sé að framkvæma sé ekki hægt að líta á sem efnistöku í skilningi laganna. Sá skurðgröftur sem áætlaður sé ætti þar af leiðandi ekki að falla undir skilgreiningu laganna á efnistöku, þar sem þau sýni sem tekin verði í skurðunum muni ekki vera stærri en þau sem rannsóknarboranir hafi í för með sér.

Rannsóknarleyfið sem liggi til grundvallar framkvæmdaleyfisumsókninni hafi verið gefið út af iðnaðarráðherra 23. júní 2004 í samræmi við ákvæði laga nr. 57/1998 um rannsóknir og nýtingu auðlinda í jörðu. Það sé einkaleyfi til leitar að málmum, rannsóknum á efniseiginleikum þeirra og umfangi og afkastagetu líklegra námusvæða. Leyfið sé enn í gildi með framlengingum sem gerðar hafi verið á árunum eftir 2009. Í því ljósi sé athyglisvert að bæjaryfirvöld í Mosfellsbæ hafi ekki gert ráð fyrir fyrirliggjandi leyfi um rannsóknir á svæðinu við gerð skipulagsáætlana.

Málsrök Mosfellsbæjar: Af hálfu bæjaryfirvalda er á það bent að sú ákvörðun sem kæra beinist að hafi fyrst verið tekin á fundi skipulagsnefndar 6. september 2016 og hafi verið tilkynnt um hana daginn eftir. Ákvörðunin hafi verið ítrekuð á fundi 31. janúar 2017 og tilkynnt um hana daginn eftir. Kæranda hafi verið ljóst hver afgreiðsla fundarins hafi verið þegar í kjölfar hans, eins og áður sé lýst. Kæra hafi hins vegar verið móttekin 5. mars s.á. Þá hafi verið liðinn 30 daga kærufrestur skv. 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála, hvort sem miðað sé við að kærufrestur hafi byrjað að líða við tilkynningu um fyrri ákvörðun skipulagsnefndar eða tilkynningu síðari ákvörðunar nefndarinnar. Hún hafi farið fram munnlega þegar eftir birtingu fundargerðarinnar á netinu 31. janúar 2017 og síðan með formlegri tilkynningu strax daginn eftir. Verði því að vísa máli þessu frá úrskurðarnefndinni.

Verði ekki fallist á framangreint byggi sveitarfélagið á því að hafna eigi kröfum og málatilbúnaði kæranda. Kærandi hafi sótt um framkvæmdaleyfi til rannsóknarborana í Þormóðsdal. Í kæru komi fram að farið hafi verið fram á leyfisveitinguna „í jarðfræðilegum tilgangi til þessa [svo] að athuga við hvaða kringumstæður gull safnast fyrir í íslenskum aðstæðum.“ Jafnframt að boranir þessar hefðu mikla þýðingu „í jarðvegsrannsóknum annarsstaðar á landinu og eru hluti af mun stærra rannsóknarverkefni sem fyrirtækin standa fyrir.“

Í umsókn um starfsleyfi, fylgigögnum og kynningu forsvarsmanna kæranda á verkefninu hafi þetta hins vegar ekki komið fram. Ávallt hafi verið ljóst í umsóknarferlinu að rannsóknarboranir þessar væru undanfari þess að sótt yrði um leyfi til námuvinnslu, fyndist gull í nægilegu magni til þess að hefja mætti vinnslu. Um þetta megi t.d. vísa til skjals er beri yfirskriftina Gold Iceland, Work program for 2016 field mission (merkt sem fylgiskjal með kæru). Þar komi fram í Executive Summary, Drilling, að tilgangur rannsóknarborananna sé m.a. að gefa innsýn í mögulega hagkvæmni námuvinnslu með hliðsjón af öllum viðeigandi þáttum (e. „It can also give insights into the possibility of economic mining by including all factors relevant, especially socio-economic factors“). Þá komi fram í glærukynningu kæranda á verkefninu að jákvæðar niðurstöður um mögulega gullnámu í Þormóðsdal leiði „væntanlega til umsóknar um námuleyfi.“ Jafnframt liggi fyrir að samkvæmt samningum þeim sem kærendur leiði rétt sinn frá hafi eigendur réttindanna þegar samþykkt vinnslu á landi sínu finnist þar vinnanlegir málmar. Þá verði ekki betur séð en að kærandi og þeir aðilar sem hyggist standa fyrir rannsóknarborununum séu hlutafélög með takmarkaðri ábyrgð sem rekin séu í hagnaðarskyni, líkt og almennt gildi um slík félög. Það sé því ljóst að framkvæmdaleyfi til rannsóknarboranna hafi einungis átt að vera undanfari þess að leitað yrði leyfis til vinnslu gulls, fyndist það í vinnanlegu magni, en ekki eingöngu í rannsóknartilgangi, eins og kærandi segi í kæru.

Samkvæmt 13. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 skuli afla framkvæmdaleyfis fyrir framkvæmd sem þessari. Í 4. mgr. greinarinnar komi fram að við útgáfu framkvæmdaleyfis skuli sveitarstjórn fjalla um og taka afstöðu til þess hvort framkvæmd sé í samræmi við skipulagsáætlanir. Af 1. mgr. 4. gr. reglugerðar nr. 772/2012 um framkvæmdaleyfi verði ráðið að allar framkvæmdir sem teljist meiriháttar hafi áhrif á umhverfið og breyti ásýnd þess skuli vera í samræmi við skipulagsáætlanir og í 5. mgr. komi fram að framkvæmdaleyfi veiti ekki heimild til framkvæmda sem brjóti í bága við gildandi skipulagsáætlanir og ákvæði laga og reglugerða eða rétt annarra. Í 7. gr. reglugerðarinnar komi auk þess fram að framkvæmdaleyfi skuli vera gefið út á grundvelli deiliskipulags, en heimilt sé þó að veita leyfi á grundvelli aðalskipulags ef í því sé gerð grein fyrir framkvæmdinni og fjallað á ítarlegan hátt um umfang, frágang, áhrif hennar á umhverfið og annað sem við eigi.

Í samræmi við þessi ákvæði hafi Mosfellsbær tekið til skoðunar hvort fyrirhuguð framkvæmd væri í samræmi við gildandi skipulagsáætlanir. Ekki sé til neitt deiliskipulag fyrir umrætt svæði en í Aðalskipulagi Mosfellsbæjar 2011-2030 komi fram að svæðið sé skipulagt sem óbyggt svæði og landbúnaðarsvæði. Um óbyggð svæði komi eftirfarandi fram í aðalskipulaginu: „Innan óbyggðra svæða er gert ráð fyrir uppbyggingu sem lýtur að stígagerð og útivistaraðstöðu og fer það eftir umfangi hvort vinna þarf deiliskipulag.“

Samkvæmt gr. 6.2 í skipulagsreglugerð nr. 90/2013 komi fram að óbyggð svæði séu svæði þar sem hvorki sé gert ráð fyrir búsetu né atvinnustarfsemi, svo sem hálendi, heiðar og afréttir, að mestu án mannvirkja annarra en þeirra sem þjóni útivist, afréttarnotum, öryggismálum og fjarskiptum. Í sömu grein komi fram að landbúnaðarsvæði séu svæði fyrir landbúnað og mannvirki sem tengist búrekstrinum, með áherslu á búfénað, matvæla- og fóðurframleiðslu.

Í skipulaginu hafi einnig verið mörkuð sú stefna sem fram komi í gr. 3.6, á bls. 25, að ljúka skuli vinnslu og ganga frá öllum þáverandi námusvæðum á skipulagstímabilinu, nema grjótnámi í Seljadal.

Sé því ljóst að aðalskipulag Mosfellsbæjar geri hvorki ráð fyrir því að leyfðar verði rannsóknarboranir né námuvinnsla á umræddu svæði, eins og kærandi og samstarfsaðilar stefni að. Slík starfsemi falli ekki innan þeirrar landnotkunar sem ákveðin hafi verið í aðalskipulaginu og sé ekki í samræmi við þá stefnu sem Mosfellsbær hafi mótað um að ljúka vinnslu og ganga frá öllum námusvæðum nema einu. Þá séu ekki uppfyllt ákvæði 7. gr. reglugerðar um framkvæmdaleyfi, enda sé ekki í skipulaginu gerð grein fyrir framkvæmdinni og fjallað á ítarlegan hátt um umfang, frágang, áhrif hennar á umhverfið og annað það sem við eigi. Ljóst sé því að umræddar rannsóknarboranir séu ekki í samræmi við aðalskipulag Mosfellsbæjar og því hafi ekki verið hægt að verða við ósk kæranda um útgáfu umrædds leyfis.

Niðurstaða: Í kæru kemur fram að kæruefnið sé ákvörðun skipulagsnefndar Mosfellsbæjar frá 31. janúar 2017 og sú niðurstaða hennar um að hafna veitingu framkvæmdaleyfis. Eins og fram kemur í málavaxtalýsingu lá ákvörðun skipulagsnefndar um að synja umsókn kæranda um framkvæmdaleyfi vegna rannsóknarborana og skurðgraftar fyrir 6. september 2016. Ákvörðunin var tilkynnt með bréfi, dags. 7. s.m., og kæruleiðbeiningar veittar. Staðfesting bæjarstjórnar lá fyrir 14. s.m. Með tölvupósti 13. september s.á. fór kærandi fram á að haldinn yrði kynningarfundur vegna afgreiðslu málsins og fór hann fram 30. nóvember s.á., í kjölfar frekari tölvupóstsamskipta milli aðila. Sama dag var lögð fram beiðni kæranda um endurupptöku. Var þá kærufrestur vegna synjunar bæjarstjórnar um framkvæmdaleyfi liðinn og hafði sú synjun þá hvorki verið kærð né kærufrestur verið rofinn, enda hafði ekki verið farið fram á endurupptöku innan hans. Gaf ekkert í samskiptum aðila heldur tilefni til að ætla að svo yrði gert þótt ljóst væri að kærandi hefði hug á að kynna frekar sín áform. Verður í ljósi orðalags kærunnar og þess sem að framan er rakið að líta svo á að hin kærða ákvörðun sé synjun bæjarstjórnar frá 8. febrúar 2017 á beiðni kæranda um endurupptöku. Einskorðast lögmætisathugun úrskurðarnefndarinnar við þá ákvörðun og málsmeðferð hennar.

Samkvæmt 1. mgr. 24. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 á aðili máls rétt á því að mál sé tekið til meðferðar á ný ef ákvörðun hefur byggst á ófullnægjandi eða röngum upplýsingum um málsatvik eða íþyngjandi ákvörðun um boð eða bann hefur byggst á atvikum sem breyst hafa verulega frá því að ákvörðun var tekin. Með beiðni kæranda um endurupptöku fylgdu engin ný gögn, en haldinn var kynningarfundur á hans vegum þar sem upplýsingar um umfang og tilgang rannsókna voru kynntar. Við töku hinnar kærðu ákvörðunar um synjun endurupptöku lá fyrir glærusýning frá fundinum þar sem m.a. var farið yfir hver framkvæmdaraðili væri, fyrirhugaðar framkvæmdir, sögu námuvinnslu á svæðinu og rannsóknargildi þess. Verður ekki séð að þær upplýsingar sem þar komu fram bendi til að fyrri ákvörðun sveitarstjórnar Mosfellsbæjar hafi verið byggð á ófullnægjandi eða röngum upplýsingum, sbr. áðurgreinda 1. mgr. 24. gr. stjórnsýslulaga. Þá var ekki um að ræða íþyngjandi ákvörðun eða breytt atvik frá því að fyrri ákvörðun var tekin. Voru því ekki fyrir hendi skilyrði til endurupptöku þeirrar ákvörðunar að hafna framkvæmdaleyfisumsókn kæranda og var bæjarstjórn rétt að synja beiðni kæranda þar um.

Með vísan til þess sem að framan er rakið verður kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda og umfangs mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.


Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu á ákvörðun bæjarstjórnar Mosfellsbæjar frá 8. febrúar 2017 um að synja beiðni um endurupptöku ákvörðunar um að synja um framkvæmdaleyfi vegna rannsóknarborana og skurðgraftar.

____________________________________
Nanna Magnadóttir (sign)

______________________________              _____________________________
Aðalheiður Jóhannsdóttir (sign)                          Ásgeir Magnússon (sign)

des 22
Love0

116/2015 Fífuhvammur

Með

Árið 2017, föstudaginn 1. desember, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 116/2015, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúa Kópavogs frá 26. nóvember 2015 um að synja umsókn um leyfi fyrir viðbyggingu ofan á bílskúr á lóðinni nr. 25 við Fífuhvamm í Kópavogi.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 15. desember 2015, er barst nefndinni sama dag, kæra eigendur, Fífuhvammi 25, Kópavogi, þá ákvörðun byggingarfulltrúa Kópavogs frá 26. nóvember 2015 að synja umsókn um leyfi til að byggja viðbyggingu ofan á bílskúr á nefndri lóð. Í kæru var boðað að frekari rökstuðningur bærist síðar og barst hann nefndinni með bréfi, dags. 12. júlí 2017, sem móttekið var sama dag. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust frá Kópavogsbæ 8. febrúar 2016.

Málavextir: Á lóðinni nr. 25 við Fífuhvamm er tveggja hæða hús og er hvor hæð um sig einn eignarhluti, 80 m² að stærð, samkvæmt upplýsingum úr fasteignaskrá Þjóðskrár Íslands. Austan hússins, og sambyggður því að hluta, er 56,8 m² bílskúr. Tilheyrir hann íbúð kærenda og var hann reistur töluvert síðar en húsið. Með úrskurði úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála 15. janúar 2015 var felld úr gildi synjun byggingarfulltrúa Kópavogs á umsókn um leyfi til að reisa 56,8 m² viðbyggingu ofan á fyrrnefndan bílskúr. Var niðurstaða nefndarinnar á því reist að undirbúningi og rökstuðningi hinnar kærðu ákvörðunar væri svo áfátt að leiða ætti til ógildingar hennar. Benti nefndin í því sambandi á að ástæða hefði verið til að kanna nánar skuggavarp og hvort jafnræðis hefði verið gætt hvað varðaði heimildir til nýtingar lóða á svæðinu.

Í kjölfar þessa var umsókn kærenda um byggingarleyfi fyrir viðbyggingu ofan á bílskúr lögð fram að nýju. Vísaði byggingarfulltrúi erindinu til skipulagsnefndar, sem frestaði afgreiðslu málsins á fundi sínum 16. febrúar 2015 og óskaði þess m.a. að gögn yrðu uppfærð. Erindið var tekið fyrir á ný á fundi skipulagsnefndar 16. mars s.á. og samþykkt að grenndarkynna það fyrir nánar tilgreindum lóðarhöfum við Fífuhvamm og Víðihvamm. Í kynningarbréfi vegna grenndarkynningar kom m.a. fram að umrædd viðbygging væri tvö herbergi og gangur. Væri hún tengd við 2. hæð íbúðarhússins. Hámarkshæð viðbyggingar og bílageymslu yrði 5,9 m, þar af væri vegghæð viðbyggingar á 2. hæð 3 m. Fjarlægð frá lóðarmörkum Fífuhvamms 27 væri 0,4 m. Hámarksbyggingarmagn á lóð yrði um 217 m² og nýtingarhlutfall um 0,27. Bárust athugasemdir á kynningartíma frá lóðarhöfum Fífuhvamms 27, er lutu m.a. að ætluðum grenndaráhrifum viðbyggingarinnar. Jafnframt var tekið fram að samkvæmt gildandi lóðarleigusamningi fyrir Fífuhvamm 27 lægi bílskúr Fífuhvamms 25 alveg upp að lóðamörkum, en ekki í 0,4 m fjarlægð frá mörkum lóðarinnar.

Erindið var tekið fyrir að nýju á fundi skipulagsnefndar 4. maí 2015, því frestað og vísað til úrvinnslu skipulags- og byggingardeildar. Skipulagsnefnd tók erindið fyrir á ný 18. s.m. Fært var til bókar að komið hefði í ljós að misræmi væri á milli samþykkts mæliblaðs og samþykktra byggingarnefndarteikninga hvað varðaði fjarlægð bílskúrs frá lóðamörkum Fífuhvamms 25 og 27. Ekki væri unnt að ljúka afgreiðslu málsins fyrr en umrædd gögn hefðu verið yfirfarin. Komu kærendur að athugasemdum vegna þessa með bréfi, dags. 16. júlí 2015, og skírskotuðu til þess að fyrir lægi fjöldi samþykktra teikninga er sýndu að umrædd lóðamörk hefðu alltaf verið 40 cm frá húsvegg Fífuhvamms 25. Niðurstaða skipulags- og byggingardeildar eftir skoðun málsins mun hafa verið sú að lóðarmörk Fífuhvamms 27 lægju við bílskúr á lóð Fífuhvamms 25. Málið var síðan til umfjöllunar á þremur fundum skipulagsnefndar í júní, ágúst og október s.á.

Enn var erindið tekið fyrir á fundi skipulagsnefndar 9. nóvember 2015. Lagt var fram minnisblað lögfræðideildar, dags. 4. s.m., um málið. Hafnaði skipulagsnefnd framlagðri tillögu með vísan til fyrrgreinds minnisblaðs og vísaði málinu til bæjarráðs og bæjarstjórnar. Á fundi bæjarráðs 12. s.m. var málinu vísað til bæjarstjórnar, sem staðfesti afgreiðslu skipulagsnefndar á fundi 24. nóvember 2015. Hafnaði byggingarfulltrúi umsókninni 26. s.m. með vísan til greindrar afgreiðslu skipulagsnefndar og bæjarstjórnar.

Málsrök kærenda: Kærendur benda á að útreikningar bæjaryfirvalda á nýtingarhlutfalli lóðarinnar séu rangir. Þar sé lagt til grundvallar að lóðin að Fífuhvammi 25 sé 780 m² þrátt fyrir að fyrir liggi eftir uppmælingu hennar að hún sé a.m.k. 891 m². Vanræki bæjaryfirvöld enn og aftur rannsóknarskyldu sína og hirði ekki um að styðjast við rétt gögn eða upplýsingar.

Grenndaráhrif vegna viðbyggingarinnar séu óveruleg. Engir gluggar séu á austurhlið hennar og því séu engin önnur áhrif af henni en skuggavarp. Það sé óverulegt og hverfandi yfir hásumarið. Loks sé ekki að sjá að samþykkt fyrir byggingunni geti skapað fordæmi. Ekki sé verið að víkja sem neinu nemi frá meðalnýtingarhlutfalli lóða, auk þess sem alltaf þurfi að skoða hvert tilvik fyrir sig. Ætti krafa 44. gr. skipulagslaga nr. 123/2010, um samræmi við landnotkun, byggðamynstur og þéttleika byggðar, að nægja til þess að komast að niðurstöðu um nýjar byggingarleyfisumsóknir, óháð afgreiðslu annarra umsókna. Haldi því ekki rök bæjaryfirvalda hvað fordæmi varði.

Að framangreindu virtu sé ljóst að hin kærða ákvörðun sé ekki studd haldbærum rökum auk þess sem hún sé að miklu leyti reist á röngum forsendum.

Málsrök Kópavogsbæjar: Sveitarfélagið telur að hafna beri kröfu kærenda. Hafi öll meðferð málsins verið í samræmi við skipulagslög nr. 123/2010 og lög nr. 160/2010 um mannvirki. Auk þess hafi hin kærða ákvörðun verið byggð á málefnalegum sjónarmiðum og í samræmi við meginreglur stjórnsýsluréttar.

Umrædd lóð sé á svæði sem skilgreint sé í Aðalskipulagi Kópavogs 2012-2024 sem ÍB-2 Digranes. Meðalnýtingarhlutfall lóða á svæðinu sé 0,29. Með nefndri viðbyggingu fari nýtingarhlutfall að Fífuhvammi 25 úr 0,28 í 0,35, sem sé í hærra lagi miðað við það sem almennt sé í nágrenni lóðarinnar. Við meðferð málsins hafi verið gerð ítarleg húsakönnun. Í nágrenninu sé að finna lóðir með hærra nýtingarhlutfall en núverandi nýtingarhlutfall Fífuhvamms 25. Hins vegar sé það mat bæjaryfirvalda að ekki sé um sambærileg tilvik að ræða, bæði með tilliti til húsagerðar, legu þeirra lóða og fjarlægðar bygginga frá mörkum næstu lóðar. Að auki hafi verið kannað hvort fordæmi væri fyrir svipuðum viðbyggingum á svæðinu, en svo hafi ekki verið. Einnig sé nálægð við aðliggjandi hús á lóð nr. 27 mikil og hafi það verið mat skipulagsnefndar að töluverð grenndaráhrif yrðu af umræddri viðbyggingu, t.a.m. skuggavarp. Jafnframt hafi verið talið að með því að heimila viðbygginguna væri verið að gefa ákveðið fordæmi, sem hefði neikvæð áhrif á svæðið. Byggð sé nú þegar mjög þétt á svæðinu og hverfið fullbyggt.

Niðurstaða: Lóðin Fífuhvammur 25 er á svæði ÍB-2 Digranes í Aðalskipulagi Kópavogs 2012-2024. Segir svo um það svæði í aðalskipulaginu að þar sé nokkuð fastmótuð byggð en um sé að ræða þéttustu byggð Kópavogs með mjög blönduðum húsagerðum, þó mest fjölbýli.

Samkvæmt meginreglu 2. mgr. 37. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 skal gera deiliskipulag fyrir svæði eða reiti þar sem framkvæmdir eru fyrirhugaðar. Undanþágu frá þeirri skyldu er að finna í 1. mgr. 44. gr. laganna, en þar segir að þegar sótt sé um byggingar- eða framkvæmdaleyfi fyrir framkvæmd sem er í samræmi við aðalskipulag hvað varði landnotkun, byggðamynstur og þéttleika byggðar í þegar byggðu hverfi og deiliskipulag liggi ekki fyrir þá geti skipulagsnefnd ákveðið að veita megi leyfi án deiliskipulagsgerðar, enda fari áður fram grenndarkynning. Felst grenndarkynning í því að skipulagsnefnd kynnir nágrönnum, sem taldir eru geta átt hagsmuna að gæta, umsókn um leyfi og gefur þeim kost á að tjá sig um hana innan tilskilins frests, sbr. 2. mgr. 44. gr. sömu laga. Grenndarkynning er því þáttur í því að rannsaka mál og veita hagsmunaaðilum andmælarétt. Kusu skipulagsyfirvöld að grenndarkynna umsókn kærenda, en umrædd lóð er á svæði sem ekki hefur verið deiliskipulagt.

Sveitarstjórnir og skipulagsnefndir í hverju sveitarfélagi fara með skipulagsvald skv. 3. mgr. 3. gr. og 2. mgr. 6. gr. skipulagslaga. Er íbúum sveitarfélags almennt ekki tryggður lögvarinn réttur til að knýja fram leyfisveitingu. Eins og fyrr greinir hafnaði byggingarfulltrúi umsókn kærenda með vísan til minnisblaðs frá lögfræðideild Kópavogs. Í minnisblaðinu kom m.a. fram að umtalsverð aukning yrði á nýtingarhlutfalli lóðarinnar, en það færi úr 0,28 í 0,35 eftir breytinguna. Einnig yrðu grenndaráhrif viðbyggingarinnar töluverð, m.a. vegna nálægðar við húsið að Fífuhvammi 27. Þá væri ekki um sambærileg tilvik að ræða á umræddu svæði. Enn fremur gæti samþykkt byggingarinnar haft í för með sér að ákveðið fordæmi yrði sett og erfiðara yrði að hafna svipuðum umsóknum. Var talið að samþykkt umsóknarinnar hefði í för með sér töluverð íþyngjandi áhrif fyrir Kópavogsbæ og lóðarhafa í aðliggjandi húsum og væri því réttast að hafna umsókninni.

Kærendur telja að ákvörðun Kópavogsbæjar sé ekki studd haldbærum rökum, auk þess sem hún sé að miklu leyti reist á röngum forsendum. Benda kærendur t.a.m. á að útreikningar bæjaryfirvalda á nýtingarhlutfalli lóðarinnar að Fífuhvammi 25 séu rangir. Lagt sé til grundvallar að lóðin sé 780 m² þrátt fyrir að fyrir liggi eftir uppmælingu hennar að hún sé stærri. Máli sínu til stuðnings leggja kærendur fram óundirritaðan lóðarleigusamning milli Kópavogsbæjar og eigenda lóðarinnar, þar sem fram kemur að umrædd lóð sé 891 m², samkvæmt mæliblaði frá tæknideild Kópavogs, dags. 31. maí 2012. Taka kærendur fram að umræddur samningur hafi ekki verið undirritaður þar sem þeir hafi talið að lóðin væri í raun 905 m², og að bæta ætti við stærð hennar 14 m², eða 0,4 m ræmu meðfram austurmörkum lóðarinnar, þar sem lóðarmörk eigi að vera.

Samkvæmt upplýsingum úr fasteignaskrá Þjóðskrár Íslands er lóðin að Fífuhvammi 25 skráð 780 m², en kærendur halda því fram að lóðin sé stærri. Það verður þó ekki séð að kærendur hafi krafist endurskoðunar á þeim upplýsingum sem fyrir liggja um fasteignina hjá fasteignaskrá, sbr. 3. mgr. 21. gr. laga nr. 6/2001 um skráningu og mat fasteigna. Ekki liggur heldur fyrir að byggingarfulltrúi hafi í samræmi við ákvæði 19. gr. laganna tilkynnt Þjóðskrá Íslands um breytta stærð lóðarinnar að Fífuhvammi 25. Miðað við opinbera skráningu myndi nýtingarhlutfall hennar hækka úr 0,28 í 0,35, ef af leyfisveitingu yrði, en miðað við þær stærðir sem kærendur leggja til grundvallar málatilbúnaði sínum yrði um að ræða hækkun á nýtingarhlutfalli í 0,30, sé miðað við lóðarstærð 905 m2, en 0,31, sé miðað við 891 m2 lóðarstærð. Framangreindar lóðarstærðir hafa hvorki verið staðfestar með opinberri skráningu né samningi milli aðila, en ljóst má vera að gögn þar um hafa legið fyrir Kópavogsbæ. Með hliðsjón af framangreindu, sem og því að allt að einu yrði um hækkun á nýtingarhlutfalli að ræða umfram meðaltal á svæðinu, verður ekki talið að hin kærða ákvörðun hafi verið reist á röngum forsendum hvað nýtingarhlutfall varðar. Þá gefur ekkert í gögnum málsins það til kynna að sú niðurstaða Kópavogsbæjar, að ekki sé að finna í nágrenninu sambærileg tilvik við umsótta framkvæmd kærenda, hafi verið studd ófullnægjandi rökum, þrátt fyrir að dæmi finnist um hærra nýtingarhlutfall.

Umsótt viðbygging yrði á eða nærri mörkum lóðarinnar að Fífuhvammi 27. Er ljóst að af byggingunni yrðu grenndaráhrif. Samkvæmt fyrirliggjandi gögnum var skoðað skuggavarp um sumarsólstöður og vorjafndægur og mun viðbyggingin valda auknu skuggavarpi á umrædda lóð kl. 16.00. Þrátt fyrir að fallast megi á að grenndaráhrif umræddrar byggingar séu ekki mikil verður ekki fram hjá því litið að hin kærða ákvörðun er studd efnisrökum að þessu leyti.

Með hliðsjón af öllu framangreindu og því jafnframt að í skipulagsvaldi sveitarfélagsins felst bæði vald þess til að samþykkja umsókn um leyfi eða synja, verður ógildingarkröfu kærenda hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda og umfangs mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu ákvörðunar byggingarfulltrúa Kópavogs frá 26. nóvember 2015 um að synja umsókn um leyfi fyrir viðbyggingu ofan á bílskúr á lóðinni nr. 25 við Fífuhvamm í Kópavogi.

 

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              _____________________________
Ásgeir Magnússon                                                  Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

45/2016 Oddfellowblettur Gunnarshólmi

Með
Árið 2017, fimmtudaginn 12. október, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 45/2016, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogsbæjar frá 26. apríl 2016 um að synja beiðni um heimild til að vinna deiliskipulag fyrir Oddfellowblett úr landi jarðarinnar Gunnarshólma.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 12. maí 2016, er barst nefndinni 13. s.m., kærir Miklibær ehf., þá ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogsbæjar frá 26. apríl 2016 að synja beiðni um heimild til að vinna deiliskipulag fyrir Oddfellowblett úr landi jarðarinnar Gunnarshólma. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust frá Kópavogsbæ 8. júní 2016.

Málavextir: Með bréfi, dags. 18. mars 2014, sendi kærandi fyrirspurn um hvort leyft yrði að byggja íbúðarhús ásamt hesthúsi á spildu sinni úr landi jarðarinnar Gunnarshólma, svonefndum Oddfellowbletti, með líku sniði og leyft hefði verið á sínum tíma á lóðum í landi Vatnsenda við Elliðavatn. Hinn 15. apríl s.á. var bréfið lagt fram á fundi skipulagsnefndar sem frestaði afgreiðslu málsins og óskaði eftir umsögn bæjarlögmanns. Með bréfi, dags. 26. mars 2015, var fyrirspurn kæranda ítrekuð og tekið fram að óskað væri eftir allt að 400 m2 íbúðarhúsi ásamt allt að 200 m2 hesthúsi. Með bréfi, dags. 28. maí s.á., voru af hálfu kæranda settar fram frekari röksemdir vegna erindis hans. Kom þar fram að vegna breytinga á skipulagslögum nr. 123/2010 yrði að vinna deiliskipulag að spildunni og væri kærandi reiðubúinn til þess fengi hann til þess heimild skipulagsyfirvalda. Væri ekkert því til fyrirstöðu að deiliskipuleggja umrædda spildu og heimila að því búnu byggingu þeirra mannvirkja sem áður hefði verið beðið um.

Á fundi skipulagsnefndar 24. ágúst 2015 var málið tekið fyrir og lögð fram umsögn bæjarlögmanns, dags. 29. maí s.á. Var það mat bæjarlögmanns að ekki væru þeir annmarkar fyrir hendi að ekki væri unnt að afgreiða umsókn kæranda. Á fundi skipulagsnefndar hinn 11. apríl 2016 var málið tekið fyrir að nýju og bókað að lagt væri fram að nýju erindi kæranda, dags. 18. mars 2014. Óskað væri eftir heimild til að leggja inn tillögu að deiliskipulagi Oddfellowbletts við Hólmsá og fælist í tillögunni að reisa mætti íbúðarhús ásamt hesthúsi á lóðinni. Hafnaði skipulagsnefnd beiðninni og vísaði málinu til bæjarráðs og bæjarstjórnar. Staðfesti bæjarstjórn afgreiðslu skipulagsnefndar á fundi sínum 26. apríl 2016.

Málsrök kæranda: Kærandi bendir á að svæðið sem um ræði sé skilgreint sem landbúnaðarsvæði. Í gr. 4.3.1. í skipulagsreglugerð nr. 90/2013 sé fjallað um viðfangsefni og efnistök aðalskipulags. Segi þar að meginviðfangsefni aðalskipulags sé stefnumörkun sveitarstjórnar um landnotkun og byggðarþróun. Þá segi að í skipulagsgögnum skuli gera grein fyrir og marka stefnu um neðangreind málefni og setja þau fram með ákvörðunum um stakar framkvæmdir. Þar segi: „Hvernig farið skuli með stakar skipulagsskyldar framkvæmdir sem ekki sé talin þörf á að afmarka sérstaka landnotkun fyrir, enda sé um að ræða framkvæmdir sem ekki eru taldar líklegar til að valda verulegum áhrifum á umhverfið. Hér er átt við smávirkjanir, litlar spennistöðvar, minni háttar mannvirki, stök fjarskiptamöstur, stakar vindmyllur o.þ.h. Þetta getur einnig átt við um stök frístundahús, stök íbúðarhús og aðra mannvirkjagerð á landbúnaðarsvæðum án tengsla við búrekstur. Stefna um hvar eða við hvaða aðstæður framangreind mannvirkjagerð er heimil eða óheimil og aðrar skipulagsforsendur fyrir gerð deiliskipulags eða veitingu leyfa til framkvæmda.“ Samkvæmt þessu sé beinlínis gert ráð fyrir því að heimila megi á grundvelli aðalskipulags stök íbúðarhús á landbúnaðarsvæðum án tengsla við búrekstur.

Samkvæmt þessu hefði ekkert átt að vera því til fyrirstöðu að heimila kæranda þá uppbyggingu á umræddri spildu sem hann hafi falast eftir. Nægi að um sé að ræða landbúnaðarland samkvæmt aðalskipulagi og sé umrædd uppbygging hvorki háð lögbýlisrétti né heldur til þess fallin að rýra lögbýlisrétt Gunnarshólma. Einnig megi benda á að fordæmi sé fyrir heimild til íbúðarnota lands í nágrenninu, en í landi Geirlands, sunnan Gunnarshólma, sé skilgreint lítið svæði til íbúðarnota, sem væntanlega helgist af því að Geirland sé að öðru leyti skilgreint sem óbyggt svæði.

Málsrök Kópavogsbæjar: Af hálfu bæjaryfirvalda er bent á að fyrri framkvæmdir á sama svæði hafi ekki fordæmisgildi þar sem þær hafi verið í tengslum við landbúnað og ferðaþjónustu sem til staðar sé á landi sem skilgreint sé sem landbúnaðarsvæði. Um sé að ræða íbúðarhús lögbýlishafa, geymslu fyrir landbúnaðartæki og svo stækkun húss fyrir rekstur bænda/heimagistingar. Með nýju Aðalskipulagi Kópavogsbæjar 2012-2024 hafi verið fallið frá hugmyndum um að Gunnarshólmi og land þar í kring væri hugsanlegt framtíðar byggingarland sveitarfélagsins. Með nýju aðalskipulagi hafi verið hætt við framtíðaráætlun um að byggja út og markmiðið í dag sé að þétta byggð í sveitarfélaginu, en á svæðinu við Lækjarbotna sé víkjandi byggð.

Í gildandi aðalskipulagi sé landnotkun svæðisins skilgreind sem landbúnaðarsvæði og komi þar fram að reiknað sé með því að landnotkun verði óbreytt á skipulagstímabilinu. Það deiliskipulag sem óskað sé eftir sé ekki í neinum tengslum við þann landbúnað sem sé á Gunnarshólma. Markmið gildandi aðalskipulags sé að á þessu svæði sé víkjandi byggð og í stað þess komi útivistarsvæði. Sé það mat sveitarfélagsins að bygging íbúðarhúsnæðis og hesthúss væri í ósamræmi við markmið aðalskipulag sveitarfélagsins, en í 3. mgr. 37. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 segi að við gerð deiliskipulags skuli byggt á stefnu aðalskipulags og hún útfærð fyrir viðkomandi reit eða svæði. Að mati sveitarfélagsins sé erindi kæranda í andstöðu við gildandi aðalskipulag Kópavogs.

Niðurstaða: Í 2. mgr. 38. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 er m.a. gert ráð fyrir því að sveitarstjórn geti veitt landeiganda eða framkvæmdaraðila, samkvæmt hans beiðni, heimild til að vinna sjálfur að gerð deiliskipulags, sbr. 14. gr. breytingalaga nr. 59/2014. Var erindi kæranda beint í þann farveg og er deilt um þá ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogs að synja honum um heimild til að láta vinna deiliskipulag fyrir svonefndan Oddfellowblett.

Samkvæmt skipulagslögum er vald til að skipuleggja land innan marka sveitarfélags í höndum sveitarstjórna, sbr. 3. mgr. 3. gr. skipulagslaga. Annast þær jafnframt og bera ábyrgð á gerð aðal og deiliskipulags skv. 29. og 38. gr. sömu laga. Í skipulagsáætlunum er sett fram stefna skipulagsyfirvalda um þróun byggðar og landnotkun og teknar ákvarðanir um samgöngur og mannvirki sem þeim tengjast. Sveitarstjórnum er því gefið víðtækt vald til ákvarðana um skipulag innan marka sveitarfélags en við beitingu þess valds ber þeim þó að fylgja markmiðum skipulagslaga, sem tíunduð eru í 1. gr. þeirra, m.a. að tryggja réttaröryggi í meðferð skipulagsmála þannig að réttur einstaklinga og lögaðila verði ekki fyrir borð borinn þótt hagur heildarinnar sé hafður að leiðarljósi. Sveitarstjórnir eru enn fremur bundnar af lögmætis- og meðalhófsreglu stjórnsýsluréttarins, er felur m.a. í sér að með ákvörðun sé stefnt að lögmætum markmiðum og að ekki sé gengið lengra en nauðsynlegt er til að ná þeim markmiðum. Að gættum þessum grundvallarreglum og markmiðum hafa sveitarstjórnir mat um það hvernig deiliskipulagi skuli háttað. Svo sem áður hefur komið fram er unnt að óska eftir því við sveitarstjórn að deiliskipulagi sé breytt. Einstakir aðilar eiga þó almennt ekki lögvarinn rétt til þess að knýja fram slíka breytingu gegn vilja skipulagsyfirvalda.

Landbúnaðarsvæði er skilgreint svo í q-lið gr. 6.2. í skipulagsreglugerð nr. 90/2013 að það sé svæði fyrir landbúnað og mannvirki sem tengjast búrekstrinum, með áherslu á búfénað, matvæla- og fóðurframleiðslu. Í gr. 4.3.1. í reglugerðinni er fjallað um viðfangsefni og efnistök aðalskipulags og er tekið fram að þar skuli, eftir því sem við eigi, gera grein fyrir og marka stefnu og setja fram með ákvörðunum um landnotkun, m.a. um landbúnað, sbr. e-lið, og þá m.a. um helstu atriði sem varða mannvirkjagerð. Fjallað er um stakar framkvæmdir í k-lið sömu greinar, þ.e. að eftir því sem við eigi skuli gera grein fyrir og marka stefnu um hvernig farið skuli með stakar skipulagsskyldar framkvæmdir, sem ekki sé talin þörf á að afmarka sérstaka landnotkun fyrir, enda sé um að ræða framkvæmdir sem ekki séu taldar líklegar til að valda verulegum áhrifum á umhverfið. Gefin eru dæmi og tekið fram að þetta geti einnig átt við um stök frístundahús, stök íbúðarhús og aðra mannvirkjagerð á landbúnaðarsvæðum án tengsla við búrekstur.

Svæðið sem um ræðir er skilgreint sem landbúnaðarsvæði í Aðalskipulagi Kópavogsbæjar 2012-2024 og er reiknað með því að landnotkun þess verði óbreytt, sbr. kafla 2.1.3. Frekari fyrirmæli er ekki að finna um mannvirkjagerð á landbúnaðarsvæðum, hvort sem er með eða án tengsla við búrekstur. Hins vegar er í kafla 2. fjallað um byggð og segir nánar í kafla 2.2. að stefna aðalskipulags um byggð miði að því að takmarka útþenslu íbúðarbyggðar og horfa frekar til þess að þétta byggð sem mest innan skipulagðra svæða. Að teknu tilliti til þessa verður að telja að í skjóli skipulagsvalds síns hafi verið lögmætt af hálfu sveitarstjórnar að synja kæranda um heimild til að vinna deiliskipulag.

Kærandi hefur vísað til þess að jafnræðis hafi ekki verið gætt og að finna megi á svæðinu dæmi þess að mannvirki til íbúðarnota hafi verið heimiluð. Í næsta nágrenni við spildu kæranda er innan sveitarfélagsins að finna mannvirki sem ýmist eru tengd búrekstri eða frístundahús. Þá er að finna skilgreint íbúðarsvæði innan svæðis sem annars er skilgreint sem óbyggt svæði og voru mannvirki byggð þar á árunum 2001 og 2002 samkvæmt upplýsingum úr fasteignaskrá Þjóðskrár Íslands, eða í tíð eldra aðalskipulags. Verður tilvikum þessum því ekki jafnað saman og gáfu nefndar framkvæmdir kæranda ekki réttmætar væntingar til jákvæðrar afgreiðslu erindis síns.

Með vísan til alls þess sem að framan er rakið verður kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu á ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogsbæjar frá 26. apríl 2016 um að synja beiðni um heimild til að vinna deiliskipulag fyrir Oddfellowblett úr landi jarðarinnar Gunnarshólma.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              _____________________________
Aðalheiður Jóhannsdóttir                                       Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

106/2016 Skipholt

Með
Árið 2017, föstudaginn 18. ágúst, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Ómar Stefánsson varaformaður, Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 106/2016, kæra á ákvörðun umhverfis- og skipulagsráðs Reykjavíkur frá 15. júní 2016, sem staðfest var í borgarráði 21.júlí s.á., um að synja beiðni um breytingu á deiliskipulagi Skipholts 11-13 í Reykjavík.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 3. ágúst 2016, er barst nefndinni sama dag, kærir RR hótel ehf., Laugavegi 182, Reykjavík, þá ákvörðun umhverfis- og skipulagsráðs Reykjavíkur frá 15. júní 2016 að synja beiðni um breytingu á deiliskipulagi Skipholts 11-13 í Reykjavík. Sú ákvörðun var staðfest í borgarráði 21. júlí s.á. Er þess krafist að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg 16. ágúst 2016.

Málavextir: Gildandi deiliskipulag umrædds svæðis var samþykkt 17. janúar 2007 og tekur til lóðanna Skipholts 11-13 og Brautarholts 10-14. Samþykkt var breyting á skipulaginu að því er varðar Skipholt 11-13 hinn 17. janúar 2008, sem fól í sér að heimilað byggingarmagn var aukið úr 2.253 m2 í 5.035 m2 auk þess sem heimiluð nýting húsnæðisins var skilgreind nánar. Þar á meðal var kveðið á um að íbúðir skyldu vera á annarri til fjórðu hæð og verslunar- og þjónustustarfsemi á fyrstu hæð. Hinn 7. ágúst 2015 var samþykkt önnur breyting á deiliskipulaginu sem varðaði eingöngu Brautarholt 10-14. Breytingin fól m.a. í sér að heimilað var, með vísan í heimild í aðalskipulagi, að gera hótel eða gistiheimili á lóðinni. Umrætt deiliskipulagssvæði fellur undir miðborg og miðsvæði samkvæmt skilgreiningu um landnotkun aðalskipulags og nánar á undirsvæði M2a. Landnotkun undirsvæða M2a og M2b er skilgreind í greinargerð með Aðalskipulagi Reykjavíkur 2010-2030 með eftirfarandi hætti: „Fyrst og fremst rýmisfrekar smásöluverslanir, skrifstofur, stofnanir, ýmis ráðgjafar- og þjónustufyrirtæki, hönnunarfyrirtæki og handverk, hótel og veitingastaðir. Þar sem aðstæður leyfa er íbúðarhúsnæði heimilt, einkum á efri hæðum bygginga.“

Kærandi sendi skipulagsfulltrúa Reykjavíkur fyrirspurn um hvort heimilaðar yrðu breytingar á skilmálum gildandi deiliskipulags fyrir lóðina Skipholt 11-13 í þá veru að heimiluð yrði íbúðargisting í flokki II á efri hæðum hússins á nefndri lóð. Fékk erindið jákvæðar undirtektir og í bréfi skipulagsfulltrúa frá 31. mars 2016 var tekið fram að umrædd notkun húsnæðisins undir gististað í flokki II samræmdist Aðalskipulagi Reykjavíkur 2010-2030, en að samþykki meðlóðarhafa þyrfti að liggja fyrir áður en deiliskipulagsbreytingin færi í kynningarferli. Hinn 25. maí 2016 barst skipulagsfulltrúa umsókn kæranda um breytingu á skilmálum gildandi deiliskipulags, sama efnis og fólst í fyrirspurn hans, með vísan til heimilda Aðalskipulags Reykjavíkur 2010-2030 um landnotkun. Samþykki meðlóðarhafa, dags. 18. apríl 2016, fylgdi með umsókn kæranda.

Umsókn kæranda var tekin fyrir á embættisafgreiðslufundi skipulagsfulltrúa 10. júní 2016 og var henni vísað til umhverfis- og skipulagsráðs, sem synjaði henni á fundi 15. júní 2016 og vísaði afgreiðslunni til borgarráðs til staðfestingar. Synjunin var rökstudd með svofelldri bókun umhverfis- og skipulagsráðs: „Umhverfis- og skipulagsráð synjar tillögu um að heimila gististað við Skipholt 11-13. Nýlegt deiliskipulag var gert á forsendum íbúðabyggðar og er mikilvægt að standa vörð um þegar skipulögð íbúðarsvæði í borginni.“

Með bréfi, dags. 21. júní 2016, óskaði kærandi eftir því við borgarráð að afgreiðsla umhverfis- og skipulagsráðs yrði endurskoðuð og að umsókn hans um breytingu á deiliskipulagi yrði samþykkt. Kærandi tiltók að hann hefði á grundvelli upplýsinga í aðalskipulagi Reykjavíkur, sem heimilar notkun svæðisins m.a. undir gististaði í flokki I-V, fest kaup á íbúðum á annarri og þriðju hæð Skipholts 11-13. Með synjun umhverfis- og skipulagsráðs hefðu forsendur fyrir þeirri fjárfestingu brostið. Kærandi vísaði til þess að samkvæmt 3. mgr. 37. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 skuli deiliskipulag byggjast á stefnu aðalskipulags. Umsón hans hafi snúið að landnotkun sem sé í samræmi við aðalskipulag Reykjavíkur og hana hafi því borið að heimila í deiliskipulagi. Þá vísaði kærandi til þess að Reykjavíkurborg hefði þegar heimilað gististað á landnotkunarreitnum á grundvelli gildandi aðalskipulags og bæri því með vísan til jafnræðisreglu stjórnarskrár og 11. gr. stjórnsýslulaga að afgreiða sambærilegar umsóknir á sambærilegan máta.

Borgarráð staðfesti á fundi sínum 21. júlí 2016 synjun umhverfis- og skipulagsráðs á fyrrgreindri umsókn kæranda en þar var lagt fram bréf hans frá 21. júní s.á. og minnisblað umhverfis- og skipulagssviðs, dags. 13. júlí s.á. Í minnisblaðinu er vísað til þess að heimilt sé samkvæmt gr. 5.3.2. skipulagsreglugerðar að skilgreina landnotkun og takmarkanir á henni þrengra í deiliskipulagi en í aðalskipulagi. Forsenda deiliskipulagsbreytingarinnar frá 2008, þar sem heimilað hafi verið að auka byggingarmagn á lóðinni Skipholti 11-13, hafi verið sú að á efri hæðum byggingarinnar yrðu íbúðir. Í minnisblaðinu kemur fram það sjónarmið að lóðarhafar eigi ekki rétt á að fá deiliskipulagi breytt og að skipulagsvaldið sé hjá sveitarfélögum. Við staðfestingu borgarráðs á synjun umhverfis- og skipulagsráðs á umsókn kæranda lögðu borgarráðsfulltrúar meirihlutans fram eftirfarandi bókun: „Forsendur deiliskipulagsbreytingarinnar á árinu 2008 voru að í húsinu að Skipholti 11-13 yrðu íbúðir á efri hæðum svo sem fram kemur í skýru orðalagi í greinargerð með deiliskipulaginu um að íbúðir verði á efri hæðum hússins. Byggingarmagn var aukið og m.a. heimiluð hækkun hússins um þrjár hæðir vegna þessa. Laut ákvörðunin að því að greiða leið fyrir íbúðabyggingu á reitnum en reiturinn er í jaðri íbúðabyggðar og tengist byggðinni vel. Óvíst er að eigendur fasteignarinnar hefðu fengið samskonar uppbyggingarheimild vegna hóteláforma. Það er stefna Reykjavíkurborgar að þétta byggð og fjölga íbúðum þar sem þess er kostur. Því er mikilvægt að standa vörð um þá stefnu sem mörkuð var með deiliskipulagsbreytingunni 2008.“

Málsrök kæranda: Kærandi telur synjun á umsókn sinni um breytingu á deiliskipulagi hafi skort lögmætar forsendur og að með henni hafi verið brotið á lögvörðum rétti hans. Því til stuðnings eru tilgreindar þrjár málsástæður.

Í fyrsta lagi vísar kærandi til 3. mgr. 37. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 um að við gerð deiliskipulags skuli byggt á stefnu aðalskipulags og hún útfærð fyrir viðkomandi svæði eða reit. Kærandi telur umsókn sína um breytta landnotkun í samræmi við aðalskipulag Reykjavíkur og því beri að heimila hana í deiliskipulagi, enda sé reiturinn ekki skilgreindur sem íbúðareitur í aðalskipulagi og íbúðarhúsnæði því ekki ráðandi þáttur í landnotkun umrædds svæðis. Áskilnaður aðalskipulags eigi að ganga framar gildandi deiliskipulagi sem auk þess byggi á eldra aðalskipulagi.

Í öðru lagi stríði rökstuðningur í bókun umhverfis- og skipulagsráðs við afgreiðslu hinnar kærðu ákvörðunar gegn stefnu gildandi aðalskipulags og rökstuðningur í bókun meirihluta borgarráðs við staðfestingu þeirrar ákvörðunar byggi á fullyrðingu sem eigi sér enga stoð. Varðandi hið fyrra telur kærandi að með vísun bókunarinnar í að gildandi deiliskipulag hafi verið gert á forsendum íbúðabyggðar og að standa beri vörð um þegar skipulögð íbúðasvæði sé í andstöðu við gildandi aðalskipulag. Varðandi hið síðara telur kærandi að vísun bókunarinnar til þess að byggingarmagn í gildandi deiliskipulagi hafi verið aukið til að greiða fyrir íbúðabyggð sé órökstudd og hafi ekki stuðning í greinargerð deiliskipulagsins.

Í þriðja lagi sé vísað til 1. mgr. 11. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 til stuðnings því að stjórnvöldum beri að gæta samræmis og jafnræðis í lagalegu tilliti við úrlausn mála. Reykjavíkurborg hafi þegar heimilað gististað á landnotkunarreitnum með breytingu á gildandi deiliskipulagi svæðisins frá árinu 2015 fyrir lóðina Brautarholt 10-14. Það hafi verið gert með vísan til heimildar í gildandi aðalskipulagi. Borgaryfirvöld geti ekki mismunað umsækjendum með því að banna einum það sem öðrum sé leyft en slíkt stríði gegn jafnræðisreglu stjórnsýslulaga og stjórnarskrár.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Af hálfu borgaryfirvalda er farið fram á að kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar verði hafnað.

Vísað er til þess að heimilt sé samkvæmt gr. 5.3.2. í skipulagsreglugerð að skilgreina landnotkun og takmarkanir á henni þrengra í deiliskipulagi en í aðalskipulagi. Í gildi sé deiliskipulag fyrir lóð kæranda sem skilgreini landnotkunarheimildir og eigi kærandi ekki lögvarða kröfu á að fá því skipulagi breytt. Því sé hafnað að synjun umhverfis- og skipulagsráðs á beiðni kæranda um að breyta deiliskipulag hafi verið ómálefnaleg. Áréttuð sé fullyrðing ráðsins um að leyfi fyrir auknu byggingarmagni á lóðinni, samkvæmt núgildandi deiliskipulagi, hafi verið veitt gegn því að íbúðir yrðu á efri hæðum hússins að Skipholti 11-13. Þá hafi jafnræðisregla stjórnsýslulaga verið virt við afgreiðslu umsóknar kæranda. Aðstæður á lóð hans og Brautarholts 10-14 séu mismunandi og það myndi skerða skipulagsvald borgarinnar óhæfilega ef ekki væri unnt að stýra þróun byggðar með deiliskipulagi.

Niðurstaða: Í máli þessu er um það deilt hvort sveitarfélagi sé stætt á því að hafna umsókn um breytingu á deiliskipulagi sem samræmist gildandi aðalskipulagi, hvort rökstuðningi fyrir hinni kærðu ákvörðun hafi verið áfátt og hvort jafnræðisreglu stjórnsýslulaga nr. 37/1993 hafi verið gætt við töku ákvörðunarinnar.

Í 1. mgr. 28. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 kemur fram að í aðalskipulagi sé sett fram stefna sveitarstjórnar um þróun sveitarfélagsins varðandi landnotkun, byggðaþróun, byggðamynstur, samgöngu- og þjónustukerfi og umhverfismál. Samkvæmt 2. mgr. ákvæðisins er m.a. lagður grundvöllur fyrir gerð deiliskipulags varðandi landnotkun og takmarkanir á henni.  Deiliskipulag er hins vegar skipulagsáætlun fyrir afmarkað svæði eða reit innan sveitarfélags þar sem teknar eru ákvarðanir um lóðir, lóðarnotkun, byggingarreiti, byggðamynstur, útlit mannvirkja og form, sbr. 1. mgr. 37. gr. skipulagslaga. Við gerð deiliskipulags skal byggt á stefnu aðalskipulags og hún útfærð fyrir viðkomandi svæði eða reiti skv. 3. mgr. nefndrar 37. gr., en um gerð og framsetningu deiliskipulags gilda m.a. ákvæði skipulagsreglugerðar, sbr. 7. mgr. ákvæðisins. Í gr. 5.3.2. skipulagsreglugerðar nr. 90/2013 er kveðið á um að heimilt sé í deiliskipulagi að skilgreina landnotkun og takmarkanir á henni þrengra en gert er í aðalskipulagi og kveða á um mismunandi notkun og tegund starfsemi á einstökum lóðum, lóðarhlutum eða byggingarhlutum. Af framangreindum ákvæðum leiðir að landnotkun aðalskipulags, sem tekur til tiltekins deiliskipulagssvæðis, gildir ekki fortakslaust á öllum lóðum innan deiliskipulagssvæðisins enda væru þá þýðingarlaus ákvæði um nánari útfærslu landnotkunar aðalskipulags við gerð deiliskipulag.

Lóðin Skipholt 11-13 fellur undir landnotkun miðsvæðis í gildandi aðalskipulagi og er hún innan undirsvæðis M2a á aðalskipulagsuppdrætti. Í greinargerð skipulagsins, þar sem fjallað er um undirsvæði M2a, kemur m.a. fram að þar sem aðstæður leyfi séu íbúðir heimilar og þá einkum á efri hæðum bygginga. Ekki er því hægt að fallast á það með kæranda að gildandi deiliskipulag sé í ósamræmi við ákvæði aðalskipulags um landnotkun umrædds svæðis.

Samkvæmt 3. mgr. 3. gr. skipulagslaga fara sveitarstjórnir með vald til skipulags innan marka sveitarfélags og bera ábyrgð á deiliskipulagsgerð. Unnt er að óska eftir því við sveitarstjórn að deiliskipulagi sé breytt en einstakir aðilar eiga almennt ekki lögvarinn rétt til þess að knýja fram slíka breytingu gegn vilja skipulagsyfirvalda. Við meðferð slíkrar umsóknar ber sveitarstjórn hins vegar að gæta að málsmeðferðarreglum stjórnsýsluréttarins, m.a. hvað varðar rökstuðning ákvörðunar. Hin kærða ákvörðun var studd þeim rökum að rétt væri að standa vörð um þegar skipulagða íbúðabyggð á lóðinni. Fyrir liggur að með breytingu á gildandi deiliskipulagi umræddrar lóðar 2008 var heimilað byggingarmagn á lóðinni aukið úr 2.253 m2 í 5.035 m2 samhliða því sem kveðið var á um að íbúðir skyldu vera á annarri til fjórðu hæð hússins við Skipholt 11-13. Skírskotaði borgarráð til þessa við afgreiðslu umsóknar kæranda. Verður með hliðsjón af framangreindu að telja að efnisleg rök hafi búið að baki ákvörðuninni.

Á árinu 2015 var gerð breyting á gildandi deiliskipulagi svæðisins þar sem hótelrekstur var heimilaður á lóðinni Brautarholt 10-14, sem liggur að lóð kæranda. Telur kærandi að hin kærða ákvörðun hafi falið í sér brot á jafnræðisreglu 1. mgr. 11. gr. stjórnsýslulaga þar sem honum hafi verið synjað um sambærilega breytingu innan sama skipulagssvæðis. Ekki var vikið að þessu atriði í bókun meirihluta borgarráðs við staðfestingu á synjun umhverfis- og skipulagsráðs. Við mat á því hvort jafnræðis hafi verið gætt við töku hinnar umdeildu ákvörðunar verður að líta til þess að um er að ræða stjórnvaldsákvörðun sem veitir skipulagsyfirvöldum ákveðið svigrúm í skjóli lögbundins skipulagsvalds til að móta byggð einstakra svæða. Ljóst er að við breytingu á deiliskipulagi Brautarholts 10-14 árið 2015, þar sem heimiluð var hótelstarfsemi á lóðinni, var sú lóð hvorki á jaðri íbúðabyggðar með sama hætti og lóðin Skipholt 11-13, né var þar í deiliskipulagi gert ráð fyrir íbúðabyggð líkt og raunin var með Skipholt 11-13. Samkvæmt framangreindu er ljóst að forsendur skipulagsbreytingarinnar sem gerð var 2015 eru ekki sambærilegar þeim sem lágu fyrir ákvörðun Reykjavíkurborgar í máli kæranda. Með vísan til þessa verður ekki séð að borgaryfirvöld hafi með synjun umsóknar kæranda brotið gegn 1. mgr. 11. gr. stjórnsýslulaga.

Með vísan til alls þess sem að framan er rakið verður kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu á ákvörðun umhverfis- og skipulagsráðs Reykjavíkurborgar frá 15. júní 2016, sem staðfest var í borgarráði 21. júlí s.á, um að synja umsókn um breytingu á deiliskipulagi vegna lóðarinnar Skipholts 11-13.

____________________________________
Ómar Stefánsson

______________________________              _____________________________
Aðalheiður Jóhannsdóttir                                       Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

65/2015 Guðrúnartún

Með
Árið 2017, fimmtudaginn 23. febrúar, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 65/2015, kæra á ákvörðun borgarstjórnar Reykjavíkur frá 16. febrúar 2016 um að synja umsókn um breytingu á deiliskipulagi Borgartúnsreits vegna lóðarinnar Guðrúnartúns 1.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 13. ágúst 2015, er barst nefndinni sama dag, kærir Húsfélagið Sætún 1, Reykjavík, þá ákvörðun borgarstjórnar Reykjavíkur frá 16. febrúar 2016, að synja umsókn kæranda um breytingu á deiliskipulagi Borgartúnsreits vegna lóðarinnar Guðrúnartúns 1. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg 29. apríl 2016.

Málavextir: Lóðin Guðrúnartún 1 er á svæði sem deiliskipulag Borgartúnsreits vestur, frá árinu 2011, tekur til. Árið 2012 var gerð breyting á deiliskipulaginu þar sem heimiluð var aukning byggingarmagns á lóðinni um 1.500 m2. Jafnframt var samþykkt stækkun á bílakjallara þannig að bílastæðum fjölgaði þar um 27 en að bílastæðum á þaki bílakjallarans fækkaði að sama skapi. Þá tók gildi breyting á deiliskipulaginu hinn 29. apríl 2013, með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda, þar sem heimiluð var stækkun hússins að Guðrúnartúni 1 um 250 m2 en bílastæðafjöldi yrði áfram óbreyttur, eða 140 stæði. Með umsókn, dags. 16. september 2014, óskaði kærandi eftir því að bílastæðum á umræddri lóð yrði fjölgað um 27 og að þau yrðu staðsett á þaki bílageymslunnar. Í umsögn skipulagsfulltrúa, dags. 29. september s.á., kom fram að við deiliskipulagsbreytingu árið 2013 hefði verið lögð áhersla á að fjölgun bílastæða ætti sér aðeins stað neðanjarðar. Meginmarkmið umferðarstefnu aðalskipulags Reykjavíkur væri að bæta borgarumhverfi, stýra umferðarflæði og stuðla að breyttum ferðavenjum og vistvænni samgöngum. Í stað fjölgunar bílastæða var lagt til að athuguð yrði stýring bílastæða á lóðinni með lokun og/eða gjaldtöku. Var umsókninni hafnað 8. október 2014.

Með umsókn, dags. 12. maí 2015, fór kærandi enn fram á breytingu á deiliskipulagi vegna lóðarinnar Guðrúnartúns 1 og var hún efnislega samhljóða fyrri umsókn frá árinu 2014. Í umsögn skipulagsfulltrúa, sem lögð var fram á fundi umhverfis- og skipulagsráðs 10. júní s.á., kom fram að þar sem ekkert nýtt hefði komið fram í málinu væri vísað til fyrri umsagnar frá 29. september 2014. Með bréfi, dags. 14. júlí 2015, var kæranda tilkynnt að umsókn hans hefði verið hafnað á fundi umhverfis- og skipulagsráðs hinn 10. júní s.á. og að sú afgreiðsla hefði verið staðfest af borgarráði. Það var hins vegar ekki fyrr en 11. febrúar 2016 að borgarráð staðfesti afgreiðslu ráðsins og var sú afgreiðsla staðfest á fundi borgarstjórnar 16. s.m.

Málsrök kæranda: Kærandi tekur fram að að ákvæði skipulagslaga nr. 123/2010 mæli fyrir um að deiliskipulag skuli innihalda skipulagsskilmála þar sem nánar sé fjallað um útfærslu skipulags, m.a. um fjölda bílastæða. Af ákvæðum skipulagslaga verði ráðið að rík áhersla sé lögð á að lóðarhafar tryggi að til staðar sé nægilegur fjöldi bílastæða til þess að mæta þeim kröfum sem gerðar séu til viðkomandi svæðis með hliðsjón af þeirri starfsemi sem borgaryfirvöld hafi skipulagt á svæðinu. Á þessum áður svokölluðu Borgartúnsreitum, sem nú tilheyri Miðsvæði aðalskipulags (M1b), þ.m.t. lóð kærenda, sé gert ráð fyrir atvinnustarfsemi, s.s. skrifstofu-, verslunar- og þjónustustarfsemi, sem krefjist tiltekins fjölda bílastæða. Skipulagsyfirvöldum sé fullkunnugt um að ófremdarástand ríki á umræddu svæði að þessu leyti og sé þeim bæði rétt og skylt að tryggja viðunandi lausn vandans með fjölgun bílastæða, eftir því sem aðstæður leyfi, og jafnframt að gæta jafnræðis og meðalhófs gagnvart lóðarhöfum við afgreiðslu mála. Umsókn kæranda hafi verið í samræmi við áherslur umhverfis- og skipulagsráðs um að fjölgun bílastæða eigi sér einungis stað neðanjarðar.

Hús á Borgartúnsreitum/Miðsvæði hafi verið byggt á ólíkum tímaskeiðum og þá að gættum gildandi reglum á hverjum tíma. Þegar litið sé til þess hvernig afgreiðslu deiliskipulags hafi verið háttað á undanförnum árum til dagsins í dag komi í ljós að borgaryfirvöld hafi brotið gegn jafnræðisreglu stjórnsýslulaga við afgreiðslu á umsókn kæranda. Í henni hafi verið farið fram á að stæðafjöldi á lóð hans færi úr einu stæði á hverja 48,0 m2 í eitt stæði á hverja 40,3 m2. Á svokölluðum Höfðatorgsreit, sem einnig tilheyri svæði Borgartúnsreita/Miðsvæði, hafi verið samþykkt hinn 13. febrúar 2014 breyting á deiliskipulagi þar sem staðfestir hafi verið sömu skilmálar og voru í áðurgildandi deiliskipulagi frá árinu 2007. Hafi þar verið miðað við að lágmarki eitt bílastæði fyrir hverja 50 m2 flatarmáls bygginga en að hámarki eitt stæði á hverja 30 m2. Engin rök séu færð fram fyrir því í deiliskipulagi hvers vegna lóðarhöfum á þessu svæði sé veitt slík ívilnun á sama tíma og kæranda sé neitað um hófstilltari fjölgun stæða.

Framkvæmdum við stækkun húsnæðis um ríflega þriðjung að Guðrúnartúni 1 sé að mestu lokið. Sú stækkun, sem sé tilkomin vegna brýnna þarfa eigenda, hefði með réttu átt að leiða til þess að eigendum yrði heimilað, eða í raun gert skylt, í samræmi við skipulagslög að fjölga bílastæðum á lóðinni því til samræmis. Borgaryfirvöld hafi lýst því yfir að fjölgun bílastæða skuli einungis eiga sér stað neðanjarðar og þá röksemd geti kærandi fallist á. Hann standi hins vegar frammi fyrir þeirri sérkennilegu kröfu borgaryfirvalda að hann láti fjarlægja 27 stæði af yfirborði jarðar og byggja yfir stæðin neðanjarðar. Ekki þurfi að fjölyrða um að slíkt hefði í för með sér mikil fjárútlát fyrir eigendur húsnæðisins, án nokkurs ávinnings. Með mótsagnakenndri afstöðu sinni og rökstuðningi hafi borgaryfirvöld þannig lagt íþyngjandi kvöð á kæranda og þverbrotið meðalhófsreglu stjórnsýslulaga.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Borgaryfirvöld benda á að með breytingu á deiliskipulagi fyrir reit 1.216.1, vegna lóðarinnar nr. 1 við Guðrúnartún á árinu 2014, hafi verið heimilað að stækka núverandi fjögurra hæða tengibyggingu, milli norður- og suðurhúss, um allt að 250 m2. Bílastæðafjöldi á lóð hafi ekki breyst. Hann hafi verið eitt stæði á 35,6 m2 húsnæðis, en verði eftir stækkunina eitt stæði á hverja 48,0 m2. Gert hafi verið ráð fyrir að 27 bílastæðum sem séu á lóðinni yrði komið fyrir í stækkuðum bílakjallara undir tengibyggingunni.

Kærandi hafi áður freistað þess að sækja um hina umþrættu breytingu, en á fundi umhverfis- og skipulagsráðs 8. október 2014 hafi verið samþykkt neikvæð umsögn skipulagsfulltrúa, dags. 29. september s.á., vegna óska um breytingu á deiliskipulagi reitsins, sem fæli í sér fjölgun bílastæða. Í umsögn skipulagsfulltrúa hafi komið fram að við meðferð málsins hafi umhverfis- og skipulagsráð lagt áherslu á að fjölgun bílastæða ætti sér aðeins stað neðanjarðar. Einnig hafi verið tiltekið að fjölgun bílastæðanna samræmdist ekki markmiðum aðalskipulags Reykjavíkur, en meginmarkmið umferðarstefnu aðalskipulagsins væri að bæta borgarumhverfi, stýra umferðarflæði og stuðla að breyttum ferðavenjum og vistvænni samgöngum. Í gildandi aðalskipulagi Reykjavíkur sé Guðrúnartún á svæði 1 og þar sé viðmiðið að hámarki eitt bílastæði á hverja 50 m2 atvinnuhúsnæðis. Umsókn kæranda sem hafnað hafi verið feli í sér að fjöldi bílastæða færi úr einu stæði fyrir hverja 48,0 m2 húsnæðis í eitt stæði fyrir hverja 40,3 m2 og hafi hún því ekki samræmst ákvæðum aðalskipulagsins um fjölda bílastæða.

Samkvæmt skipulagslögum skuli fjöldi bílastæða ákveðinn í deiliskipulagi og geti ólíkar aðstæður á lóðum leitt til mismunandi krafna um fjölda bílastæða á hverjum tíma. Slíkt feli ekki í sér brot á jafnræðisreglu stjórnsýslulaga og sé á það bent að bílastæði á Höfðatorgsreitnum sé að stærstum hluta neðanjarðar. Því sé ekki til að dreifa á lóð kæranda, en hann  fari nú fram á að fá að halda í stæði sem þegar séu ofanjarðar, en eigi samkvæmt gildandi deiliskipulagi að færast niður í stækkaðan bílakjallara.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um ákvörðun borgarstjórnar Reykjavíkur um að synja umsókn kæranda um breytingu á deiliskipulagi er fæli í sér heimild fyrir 27 bílastæðum ofanjarðar á lóðinni Guðrúnartúni 1, sem í gildandi deiliskipulagi skulu víkja þaðan.

Samkvæmt skipulagslögum nr. 123/2010 er vald til að skipuleggja land innan marka sveitarfélags í höndum sveitarstjórna og annast þær og bera ábyrgð á gerð deiliskipulags, sbr. 3. mgr. 3. gr. og 1. mgr. 38. gr. laganna. Í skipulagsáætlunum er sett fram stefna skipulagsyfirvalda um þróun byggðar og landnotkun og teknar ákvarðanir um samgöngur og mannvirki sem þeim tengjast. Við beitingu skipulagsvalds ber að fylgja markmiðum skipulagslaga, sem tíunduð eru í 1. gr. þeirra. Við töku skipulagsákvarðana eru sveitarstjórnir enn fremur bundnar af lögmætis- og meðalhófsreglu stjórnsýsluréttarins, er felur m.a. í sér að með ákvörðun sé stefnt að lögmætum markmiðum og að ekki sé gengið lengra en nauðsynlegt er til að ná þeim markmiðum. Að gættum þessum grundvallarreglum og markmiðum hafa sveitarstjórnir mat um það hvernig deiliskipulagi skuli háttað.

Samkvæmt bíla- og hjólastæðisstefnu í gildandi aðalskipulagi, bls. 154-155, er Guðrúnartún 1 á svæði 1 þar sem miðað er við eitt bílastæði að hámarki á hverja 50 m2  atvinnuhúsnæðis. Hins vegar má víkja  frá því til hækkunar eða lækkunar í hverfis- eða deiliskipulagi en rökstyðja þarf slíkt frávik sérstaklega. Í gildandi deiliskipulagi er gert ráð fyrir 140 bílastæðum á lóðinni Guðrúnartúni 1, eða einu bílastæði á hverja 48 m2,  að teknu tilliti til heimilaðra bygginga.

Í umsögn skipulagsfulltrúa vegna umsóknar kæranda, sem hin kærða ákvörðun studdist við, kemur fram að við breytingu deiliskipulags umrædds svæðis árið 2013 hafi verið lögð áhersla á að fjölgun bílastæða ætti sér aðeins stað neðanjarðar. Þá komi fram í aðalskipulagi að lagt sé til að settar verði reglur um hámarksfjölda bílastæða á völdum svæðum og að fjölgun bílastæða hafi í för með sér aukna umferð. Í umsögninni var og vísað til þess meginmarkmiðs umferðarstefnu aðalskipulags Reykjavíkur að bæta borgarumhverfi, stýra umferðarflæði og stuðla að breyttum ferðavenjum og vistvænni samgöngum. Studdist ákvörðun Reykjavíkurborgar því við efnisrök og stefnu gildandi aðalskipulags.

Að öllu framangreindu virtu er hin kærða ákvörðun ekki haldin þeim annmörkum sem raskað geta gildi hennar og verður kröfu kæranda þess efnis því hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu ákvörðunar borgstjórnar Reykjavíkur frá 16. febrúar 2016 um að synja umsókn kæranda um breytingu á deiliskipulagi Borgartúnsreits vegna lóðarinnar Guðrúnartúns 1.

____________________________________
Ómar Stefánsson

______________________________              _____________________________
Ásgeir Magnússon                                                  Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

25/2015 Rauðagerði

Með
Árið 2017, fimmtudaginn 9. febrúar, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur

Fyrir var tekið mál nr. 25/2015, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 17. mars 2015 um að synja umsókn um samþykki reyndarteikningar fyrir fasteignina að Rauðagerði 39, Reykjavík.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 14. apríl 2015, er barst nefndinni 16. s.m., kærir Ú Rauðagerði 39, Reykjavík, þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 17. mars 2015 að synja umsókn um samþykki reyndarteikningar fyrir fasteignina að Rauðagerði 39. Gerir kærandi þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg 27. maí 2015.

Málavextir: Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúans í Reykjavík 11. nóvember 2014 var tekin fyrir umsókn kæranda, dags. 30. október s.á., þar sem sótt var um leyfi fyrir áður gerðum breytingum á fasteigninni Rauðagerði 39, er vörðuðu sökkulrými og notkun þess. Var umsókninni synjað með vísan til umsagnar skipulagsfulltrúa, dags. 7. nóvember 2014. Í þeirri umsögn kom fram að fyrir svæðið giltu skilmálar fyrir byggð norðan Rauðagerðis frá 2. október 1979, þar sem fram komi að einbýlishús skuli vera einnar hæðar, en þó sé heimilt að hafa hluta húss á einni og hálfri hæð. Miða skuli við að hús verði ekki stærri en 700 m3.

Hinn 24. febrúar 2015 tók byggingarfulltrúi fyrir nýja umsókn kæranda, mótt. 16. s.m., um samþykki reyndarteikninga vegna nefndrar fasteignar og jafnframt var óskað eftir að fyrri afgreiðsla málsins frá 11. nóvember 2014 yrði endurupptekin. Var málinu vísað til umsagnar skipulagsfulltrúa, sem lagði til í umsögn sinni að erindinu yrði synjað með vísan í umsögn hans frá 7. nóvember 2014, þar sem erindið samræmdist ekki deiliskipulagi svæðisins frá 2. október 1979. Var kæranda tilkynnt um þær málalyktir með bréfi byggingarfulltrúa, dags. 18. mars 2015.

Málsrök kæranda: Af hálfu kæranda er vísað til þess að húsið að Rauðagerði 39 sé tveggja hæða íbúðarhús, byggt á árunum 1982 og 1983, með tveimur íbúðum í eigu sömu aðila. Samþykktar teikningar liggi fyrir að íbúðunum og eignaskiptasamningur samþykktur af Reykjavíkurborg. Stærð hússins hafi ætíð verið rétt skráð í fasteignaskrá að undanskyldu óútgröfnu rými í kjallara sem notað sé sem vinnuherbergi. Auk þess séu á vesturhlið hússins tveir gluggar og ein flóttaleið sem ekki hafi verið færð inn á teikningar. Hafi verið farið fram á að teikningar yrðu leiðréttar að þessu leyti svo uppdrættir hússins væru réttir, en húsið falli að byggðamynstri og nýtingarhlutfalli lóða á svæðinu. Eðlilegt væri að borgaryfirvöld breyttu deiliskipulagi svæðisins til samræmis við fyrri breytingar sem samþykktar hafi verið.

Við meðferð málsins hafi verið farið gegn jafnræðisreglu 11. gr. stjórnsýslulaga, þar sem meiri nýting hafi verið heimiluð á svæðinu en kærandi fari fram á og jafnframt ekki gætt meðalhófs í samræmi við 12. gr. laganna, með því að látið sé undir höfuð leggjast að laga deiliskipulag svæðisins að fyrri samþykktum byggingaryfirvalda. Engin haldbær rök búi að baki hinni kærðu ákvörðun. Umrætt hús sé til staðar með tveimur íbúðum og stærð þess hafi ætíð verið réttilega skráð í fasteignaskrá. Þá sé bent á gr. 5.3.2.1. í skipulagsreglugerð þar sem fram sé tekið að ef fyrir liggi gild leyfi til framkvæmda innan svæðis þurfi að taka afstöðu til þeirra og fella inn í skipulagsskilmála, ef við eigi.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Borgaryfirvöld benda á að í gildi fyrir umrætt svæði sé deiliskipulag Rauðagerðis, sem samþykkt hafi verið 2. október 1979, og í greinargerð þess komi fram að um einbýlishúsahverfi sé að ræða. Nokkur húsanna megi vera á tveimur hæðum og miða skuli við að hús séu ekki stærri en 700 m3. Fram komi í vottorði Fasteignamats ríkisins, dags. 14. mars 1991, að fasteigninni Rauðagerði 39 hafi verið skipt upp í tvær einingar, annars vegar 87 m2 íbúð í kjallara og hins vegar 270,2 m2 íbúð á fyrstu hæð. Eignaskiptasamningur hafi síðan verið gerður 12. apríl s.á.

Samkvæmt skráningartöflu sé stærð Rauðagerðis 39 um 1.100 m3, sem sé umfram leyfilega stærð samkvæmt deiliskipulaginu. Þrátt fyrir að íbúðin á neðri hæð hússins hafi verið samþykkt í byggingarnefnd hinn 26. ágúst 1983 sé sú breyting ekki í samræmi við gildandi og bindandi skipulag og hafi því borið að hafna umsókn kæranda, en honum hafi verið bent á að unnt væri að leggja inn fyrirspurn til skipulagsfulltrúa um hvort heimilt yrði að breyta deiliskipulagi vegna lóðarinnar.

Eigendur fasteigna við Rauðagerði 29 og 47 hafi sótt um samþykki reyndarteikninga fyrir fjölgun íbúða hjá byggingarfulltrúa en verið synjað á sama grundvelli og í tilviki kæranda. Hafi jafnræðisregla stjórnsýslulaga því ekki verið brotin við afgreiðslu málsins. Tilvísun kæranda í gr. 5.3.2.1. í skipulagsreglugerð nr. 90/2013 eigi ekki við í máli þessu.

Niðurstaða: Deiliskipulag fyrir byggð norðan Rauðagerðis var samþykkt í borgarráði 2. október 1979. Borgarráð samþykkti breytingar á skilmálum skipulagsins 5. júní 1980, þar sem heimilað var að koma fyrir allt að 60 m2 aukaíbúð í húsunum á skipulagssvæðinu og stærð húss, að meðtöldum bílskúr, mætti vera allt að 900 m3. Auglýsing um gildistöku deiliskipulagsins var ekki birt í B-deild Stjórnartíðinda. Það fékk hins vegar gildi samkvæmt 11. tölulið ákvæðis til bráðabirgða í skipulags- og byggingarlögum nr. 73/1997, svo sem þeim var breytt með lögum nr. 117/1999. Upplýst hefur verið að skipulagið var afhent Skipulagsstofnun og skráð í upplýsingakerfi stofnunarinnar á árinu 2006 og telst það enn í gildi samkvæmt 5. tl. bráðabirgðaákvæðis skipulagslaga nr. 123/2010.

Fyrir liggur að byggingarnefnd Reykjavíkur samþykkti teikningu að íbúð á neðri hæð hússins að Rauðagerði 39 hinn 26. ágúst 1983 og í vottorði Fasteignamats ríkisins, dags. 14. mars 1991, kemur fram að fasteigninni hafi verið skipt upp í tvær einingar og var hvor íbúð virt til fasteignamats. Þar var íbúð á neðri hæð talin vera 87 m2 en íbúð á efri hæð 270,2 m2. Sama ár var gerður eignaskiptasamningur fyrir Rauðagerði 39 þar sem 178,6 m2 íbúð á efri hæð ásamt 91,6 m2 séreignarhluta á neðri hæð var talin vera 76% eignarhluti í húsi og lóð og 87 m2 íbúð á neðri hæð taldist vera 24% eignarhluti í húsi og lóð. Eignaskiptasamningurinn var staðfestur af embætti byggingarfulltrúans í Reykjavík 12. apríl 1991 og honum þinglýst 15. s.m. Samkvæmt fasteignaskrá Þjóðskrár Íslands eru íbúðirnar taldar vera 265,6 m2 og 91,6 m2, eða samtals 357,2 m2 og 1.083 m3.

Í ljósi framangreinds fól umsókn kæranda um samþykki reyndarteikningar af umræddu húsi einungis í sér beiðni um samþykki fyrir skráningu „óútgrafins“ rýmis á neðri hæð sem nýtanlegs rýmis, auk tveggja glugga og flóttaleiðar á vesturhlið hússins. Eins og að framan er rakið er rúmmál hússins nú þegar hærra en heimilað er í gildandi deiliskipulagi svæðisins og var því ekki unnt að samþykkja stækkun nýtirýmis þess að óbreyttu deiliskipulagi, enda þarf byggingarleyfi að vera í samræmi við gildandi skipulag skv. 11. gr. og 1. tl. 13. gr. laga nr. 160/2010 um mannvirki. Í máli þessu er  deilt um synjun byggingarfulltrúa á umsókn um breytingu á byggingarleyfi og á því ekki við ákvæði gr. 5.3.2.1. í skipulagsreglugerð nr. 90/2013, sem tekur til málsmeðferðar deiliskipulagstillögu.

Með vísan til þess sem að framan er rakið verður ekki fallist á kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu ákvörðunar byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 17. mars 2015 um að synja umsókn um samþykki reyndarteikningar fyrir fasteignina að Rauðagerði 39.

____________________________________
Ómar Stefánsson

______________________________              _____________________________
Ásgeir Magnússon                                                  Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

120/2014 Þrymsalir

Með
Árið 2016, fimmtudaginn 15. desember, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 120/2014, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogs frá 28. október 2014 um að hafna beiðni um breytingu á deiliskipulaginu Hnoðraholt – Smalaholt er varðar Þrymsali 1.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 23. nóvember 2014, er barst nefndinni 27. s.m., kæra A, Þrymsölum 1, Kópavogi, þá ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogs frá 28. október 2014 að hafna beiðni um breytingu á deiliskipulagi er varðar Þrymsali 1. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Kópavogsbæ 16. apríl 2015 og 6. september 2016.

Málavextir: Með erindi, dags. 30. janúar 2014, óskuðu kærendur eftir breytingu á skráningu húss nr. 1 við Þrymsali í Kópavogi úr einbýlishúsi í tvíbýlishús. Því var hafnað af hálfu skipulagsnefndar bæjarins 18. febrúar s.á., þar sem breytingin væri ekki í samræmi við gildandi deiliskipulag. Bæjarstjórn Kópavogs hafnaði erindinu 25. s.m. Kærendur óskuðu eftir því að erindi þeirra yrði tekið fyrir á ný og staðfesti skipulagsnefnd bókun sína frá því í febrúar á fundi sínum 20. maí s.á. Bæjarráð samþykkti afgreiðslu skipulagsnefndar á fundi sínum 22. s.m. og 27. s.m. hafnaði bæjarstjórn erindi kærenda.

Sumarið 2014 sóttu kærendur á ný um að erindi þeirra yrði tekið fyrir. Á fundi skipulagsnefndar 28. júlí s.á. var samþykkt að grenndarkynna framlagða tillögu um breytingu á deiliskipulagi og var það gert með bréfi, dags. 28. ágúst s.á. Athugasemdir bárust á kynningartíma og voru þær allar neikvæðar. Meðal annars kom fram að svæðið hefði verið skipulagt fyrir einbýli, úthlutun lóða hefði byggst á þeim forsendum og að samþykki á erindi kærenda myndi fela í sér óæskilegt fordæmi. Breytingin hefði í för með sér aukna umferð og ekki væru næg bílastæði fyrir hendi. Enn fremur hefði breytingin í för með sér verðfellingu fasteigna á svæðinu.

Á fundi skipulagsnefndar Kópavogs 20. október s.á. var beiðni um breytingu á deiliskipulagi synjað á grundvelli innsendra athugasemda og bæjarstjórn hafnaði erindinu á fundi sínum 28. s.m.

Málsrök kærenda: Af hálfu kærenda er tekið fram að húsið að Þrymsölum 1 hafi verið teiknað og hannað með tveimur íbúðum og notkun hafi verið samkvæmt því. Teikningar og úttektir hafi verið samþykktar athugasemdalaust. Breyting á notkun hússins yrði því engin. Einnig telji kærendur að umferð um götuna muni ekki aukast, enda verði engin breyting á notkun hússins frá því sem verið hafi frá upphafi. Í mesta lagi gæti umferð aukist meðfram húsum nr. 2 og 3, en athugasemdir hafi borist frá nágrönnum sem séu á öðrum stað í götunni. Kærendur fallist ekki á röksemdir um að breyting á skipulagi Þrymsala 1 sé til þess fallin að verðfella hús við götuna, enda séu þær órökstuddar. Að lokum bendi kærendur á að á árinu 2013 hafi verið samþykkt að skipta húsinu við Þorrasali 27 í tvö fastanúmer og því sé komið fordæmi fyrir breytingunni.

Málsrök Kópavogsbæjar: Bæjaryfirvöld vísa til þess að samkvæmt deiliskipulagi fyrir Hnoðraholt-Smalaholt skuli í húsi á lóðinni Þrymsölum 1 vera ein íbúð. Svo heimilt sé að breyta húsinu í tvær íbúðir þurfi að koma til breyting á deiliskipulagi og um málsmeðferð breytinganna fari samkvæmt skipulagslögum nr. 123/2010. Það sé í höndum skipulagsyfirvalda að taka ákvörðun um breytingu á deiliskipulagi. Slík ákvörðun verði einungis tekin á fundi að undangenginni málsmeðferð skv. 43., sbr. 44. gr., skipulagslaga. Deiliskipulagi verði hvorki breytt með samþykki byggingarfulltrúa á teikningum og úttektum né með því að lóðarhafi byggi húsið með ákveðnum hætti, þ.e. sem tvær íbúðir.

Við meðferð málsins hjá Kópavogsbæ hafi verið farið með erindi kærenda sem beiðni um óverulega breytingu á deiliskipulagi, sbr. 2. mgr. 43. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Beiðninni hafi verið hafnað á grundvelli neikvæðra athugasemda nágranna sem hafi borist við grenndarkynningu.

Varðandi þá athugasemd kærenda að heimilað hefði verið að breyta einbýlishúsi við Þorrasali 27 í tvær íbúðir þá hafi sú breyting verið grenndarkynnt í samræmi við ákvörðun skipulagsnefndar frá 18. desember 2012. Kynningu hafi lokið 1. febrúar 2013 og hefðu engar athugasemdir borist. Breytingin hefði því verið heimiluð. Málin séu ólík varðandi þann fjölda athugasemda sem borist hefði við grenndarkynningu vegna Þrymsala 1.

Niðurstaða: Með hinni kærðu ákvörðun var synjað umsókn kærenda um að breyta einbýlishúsinu að Þrymsölum 1, sem er á tveimur hæðum, í tvíbýlishús, þannig að hvor hæð teljist sérstök fasteign. Var ákvörðunin tekin að undangenginni grenndarkynningu á tillögu að nefndri skipulagsbreytingu.

Sveitarstjórnir fara með skipulagsvald í sínu umdæmi og annast gerð deiliskipulags og breytingar á því, sbr. 3. mgr. 3. gr. og 1. mgr. 38. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Við töku skipulagsákvarðana ber m.a. að taka mið af því markmiði c-liðar 1. mgr. 1. gr. laganna að tryggt sé að réttur einstaklinga og lögaðila verði ekki fyrir borð borinn þótt hagsmunir heildarinnar séu hafðir að leiðarljósi.

Eins og uppdráttur umrædds deiliskipulags fyrir Hnoðraholt – Smalaholt ber með sér hefur byggðin fastmótað yfirbragð, með tveimur afmörkuðum einbýlishúsahverfum og fimm litlum fjölbýlishúsum á milli þeirra. Fasteign kærenda er í botni Þrymsala. Eingöngu eru einbýlishús við götuna og bárust mótmæli nágranna við umbeðinni breytingu þegar hún var grenndarkynnt. Með tilliti til þessa, og þar sem byggðarmynstur hverfisins er svo einsleitt og fastmótað sem raun ber vitni, verða málefnaleg rök talin búa að baki þeirri ákvörðun skipulagsyfirvalda að hafna því að breyta húsi kærenda úr einbýli í tvíbýli. Það haggar ekki þeirri niðurstöðu þótt áður hafi verið fallist á breytingu úr einbýli í tvíbýli fyrir eitt hús í annarri götu á skipulagssvæðinu, en engin andmæli bárust við kynningu tillögu að þeirri breytingu. Verður yfirvöldum ekki talið skylt að fylgja því fordæmi.

Að öllu framangreindu virtu þykir hin kærða deiliskipulagsákvörðun ekki haldin þeim form- eða efnisannmörkum sem leitt geti til ógildingar hennar. Verður kröfu kærenda þar um því hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er þeirri kröfu kærenda að fella úr gildi ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogs frá 28. október 2014 um að hafna beiðni um breytingu á deiliskipulaginu Hnoðraholt – Smalaholt er varðar Þrymsali 1.

____________________________________
Ómar Stefánsson

______________________________              _____________________________
Ásgeir Magnússon                                                  Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

22/2015 Þrastarás

Með
Árið 2016, fimmtudaginn 24. nóvember, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 22/2015, kæra á synjun skipulags- og byggingarráðs Hafnarfjarðar frá 24. mars 2015 á umsókn um byggingarleyfi fyrir svalaskýli á þakhæð hússins að Þrastarási 39, Hafnarfirði.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 15. apríl 2015, er barst nefndinni sama dag, kærir J, Þrastarás 39, Hafnarfirði, synjun skipulags- og byggingarráðs Hafnarfjarðar frá 24. mars 2015 á umsókn hans um byggingarleyfi fyrir svalaskýli á þakhæð hússins að Þrastarási 39. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust frá Hafnarfjarðarbæ 13. maí 2015.

Málavextir: Árið 2010 lagði kærandi í tvígang fram fyrirspurn til skipulags- og byggingarfulltrúa Hafnarfjarðar um hvort heimilað yrði að stækka kvist á húsi hans að Þrastarási 39 en í bæði skiptin fékk hann neikvætt svar. Í seinna skiptið óskaði hann eftir rökstuðningi sem var á þá leið að stækkun kvists væri hvorki í samræmi við deiliskipulag né byggingarreglugerð, þar sem rýmið myndi ekki uppfylla skilyrði um lágmarkshæð herbergja og nýtingarhlutfall lóðarinnar færi umfram heimildir deiliskipulagsins. Þá snúi kvisturinn að bakgarði nágranna en aðrir kvistir sem hafi verið samþykktir snúi allir að götu eða opnu svæði. Hinn 6. mars 2015 sótti kærandi um leyfi til þess að byggja svalaskýli á þakhæð nefnds húss með því að framlengja þakkvisti og loka honum með gleri í brautum. Á afgreiðslufundi skipulags- og byggingarfulltrúa, 18. mars. s.á. var erindinu vísað til skipulags- og byggingarráðs sem tók málið fyrir 24. s.m. og hafnaði erindinu með vísan til fyrri afgreiðslna vegna fyrirspurna kæranda.

Málsrök kæranda: Kærandi telji að engin efnisleg rök séu fyrir hinni kærðu synjun skipulags- og byggingarráðs, enda ákvörðun ráðsins órökstudd. Arkitekt hússins hafi teiknað breytingarnar og samþykki liggi fyrir frá nágranna að Þrastarási 37. Um sé að ræða mjög minimalíska breytingu sem sé í fullu samræmi við byggingarreglugerð. Breyting þessi hafi engin áhrif á götumynd, enda snúi umræddar svalir að baklóð. Eins skyggi umræddar breytingar á engan hátt á nærliggjandi garð eða auki útsýni yfir hann frá því sem nú sé. Hagsmunir kæranda séu miklir í málinu vegna rakaskemmda á neðri hæð frá svölunum. Svalirnar sléttfyllist af snjó sem breytist í krapa þegar hláni og þá leki. Svalalokun sé því nauðsynleg til að verja húsið fyrir leka.

Kærandi telji að þessar breytingar falli vel að deiliskipulagi þar sem í hverfinu séu alls konar útbyggingar leyfðar. Þá sé rétt að árétta að kvistur og svalir séu byggðar samkvæmt samþykktum teikningum frá bæjaryfirvöldum.

Málsrök Hafnarfjarðarbæjar: Af hálfu sveitarfélagsins er vísað til þess að fyrirhuguð framkvæmd samræmist ekki gildandi deiliskipulagi, sem samþykkt hafi verið í bæjarstjórn Hafnarfjarðar 9. apríl 2002. Húsið sé parhús og um það gildi skilmálar merktir P1 í skipulaginu. Svalaskýli teljist í skráningartöflu lokaðar svalir í höfuðflokki S og lokunarflokki A samkvæmt skilgreiningu Fasteignaskrár. Hér sé því ekki um B-lokun að ræða.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um þá ákvörðun skipulags- og byggingarráðs Hafnarfjarðar um að synja umsókn kæranda um leyfi til að byggja svalaskýli á þakhæð húss hans með því að framlengja þak á kvisti og loka honum með gleri í brautum.

Á umræddu svæði er í gildi deiliskipulag frá árinu 2002. Þar er hús kæranda skilgreint sem húsgerð P1, parhús á einni hæð, og samkvæmt skilmálum deiliskipulagsins má grunnflötur húss ekki vera stærri en nemur 40% af grunnfleti lóðar. Þá er heimilað að nýta rými í rishæð, rúmist það innan tilskilinna hæðarmarka, og er hámarksmænishæð húsgerðarinnar 5 m frá gólfplötu. Svalaskýlið, sem kærandi óskaði að reisa, myndi vera í lokunarflokki A samkvæmt ÍST 50:1998 og því myndi sú breyting hækka nýtingarhlutfall lóðar kæranda. Hins vegar myndi það ekki teljast til stækkunar á grunnfleti húss og færi því ekki gegn skipulagsskilmálum að því leyti, en í skipulaginu eru ekki sett tiltekin mörk á nýtingarhlutfall. Þá verður ekki séð að lokun svala og stækkun kvists, auki grenndaráhrif, svo sem vegna yfirsýnar á lóð nágranna, umfram þau sem þegar eru til staðar vegna þaksvalanna á húsi kæranda. Þá gilda ákvæði gr. 6.7.6. í byggingarreglugerð nr. 112/2012 um lágmarkshæð herbergja ekki um þakrými í húsi kæranda, þar sem af fyrirliggjandi teikningum verður ráðið að þakrýmið sé nýtt sem geymslurými, og því ekki hægt að synja umsókn hans á þeim forsendum.

Með vísan til alls þess sem að framan er rakið verður að telja að rökstuðningi hinnar kærðu synjunar sé svo áfátt að ekki verði hjá því komist að fella hana úr gildi.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi hin kærða synjun skipulags- og byggingarráðs Hafnarfjarðar á umsókn kæranda um byggingarleyfi fyrir svalaskýli á þakhæð hússins að Þrastarási 39.

____________________________________
Ómar Stefánsson

______________________________              _____________________________
Ásgeir Magnússon                                                  Þorsteinn Þorsteinsson

 

des 22
Love0

123/2016 Ölgerðin Egill Skallagrímsson ehf.

Með
Árið 2016, föstudaginn 18. nóvember, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ómar Stefánsson varaformaður og Kristín Benediktsdóttir dósent.

Fyrir var tekið mál nr. 123/2016, kæra á ákvörðun umhverfis- og auðlindaráðherra um að hafna umsókn um undanþágu frá reglugerð nr. 724/2008 um hávaða.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 13. september 2016, er barst nefndinni sama dag, kærir Ölgerðin Egill Skallagrímsson ehf., Grjóthálsi 7-11, Reykjavík, þá ákvörðun umhverfis- og auðlindaráðuneytisins frá 16. ágúst 2016 að hafna umsókn kæranda um undanþágu frá reglugerð nr. 724/2008 um hávaða svo hann geti hafið vörulosun í miðborg Reykjavíkur fyrir þann tíma sem nú er heimilaður. Gerir kærandi þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að honum verði veitt umbeðin undanþága en ella að ráðuneytið taki málið til efnismeðferðar á ný.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá umhverfis- og auðlindaráðuneytinu 20. október 2016.

Málsatvik og rök: Með bréfi, til umhverfis- og auðlindaráðuneytisins, dags. 24. febrúar 2016 sótti kærandi um undanþágu frá ákvæði í töflu III um mörk hávaða frá atvinnurekstri í viðauka við reglugerð nr. 724/2008 um hávaða vegna vörulosunar á hans vegum á tilteknum stöðum í miðborg Reykjavíkur. Ráðuneytið hafnaði umsókn kæranda að fenginni umsögn  heilbrigðisnefndar Reykjavíkur og Umhverfisstofnunar og var kæranda tilkynnt sú niðurstaða með bréfi, dags. 16. ágúst 2016.

Kærandi vísar til þess að verulega sé þrengt að svigrúmi hans til afhendingar vöru í miðborg Reykjavíkur, m.a. vegna fækkunar bílastæða til vörulosunar og götulokana. Þörf á vöruafhendingu hafi aukist vegna fjölgunar þjónustuaðila á svæðinu í kjölfar aukins ferðamannastraums. Þetta kalli á rýmri afhendingartíma og sé því farið fram á að afhending vöru geti hafist á tilteknum stöðum kl. 4 að nóttu til.

Af hálfu ráðuneytisins er vísað til þess að í 31. gr. laga um hollustuhætti og mengunarvarnir komi fram að ágreiningi um framkvæmd laganna, reglugerða samkvæmt þeim eða heilbrigðissamþykkta sveitarfélaga eða um ákvarðanir yfirvalda sé heimilt að vísa til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála. Í athugasemdum við greinda 31. gr. frumvarps þess sem varð að nefndum lögum sé tekið fram að sérstakar úrskurðarnefndir komi í stað ráðherra sem endanlegur úrskurðaraðili á stjórnsýslustigi og geti þær ekki úrskurðað í málum þar sem ráðherra fer með ákvörðunar- eða úrskurðarvald. Úrskurðarnefndin sé sjálfstæð stjórnsýslunefnd, skipuð til hliðar við þau stjórnvöld sem heyri undir yfirstjórnunarheimildir ráðherra, og starfi á nánar tilteknum málefnasviðum sem lúti yfirstjórn hans lögum samkvæmt.  Sú ákvörðun umhverfis- og auðlindaráðherra að hafna veitingu undanþágu frá reglugerð um hávaða sé því ekki kæranleg til úrskurðarnefndarinnar.  

Niðurstaða:  Í máli þessu er deilt um lögmæti ákvörðunar umhverfis- og auðlindaráðherra um að hafna umsókn kæranda um undanþágu frá hávaðamörkum reglugerðar nr. 724/2008 um hávaða. Ráðherra er heimilt að veita slíka undanþágu skv. 1. mgr. 7. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir.

Samkvæmt 1. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála hefur nefndin það hlutverk að úrskurða í kærumálum vegna stjórnvaldsákvarðana og ágreiningsmálum vegna annarra úrlausnaratriða á sviði umhverfis- og auðlindamála eftir því sem mælt er fyrir um í lögum á því sviði.

Úrskurðarnefndin hefur í úrskurðum sem gengið hafa byggt á því að úrskurðarvald hennar næði ekki til ákvarðana sem ráðherra er falið að taka eða staðfesta samkvæmt lögum.  Hefur sú niðurstaða stuðst við þau rök að ráðherra er æðsti handhafi stjórnsýsluvalds á sínu sviði að stjórnskipunarrétti og verði lögmæti nefndra ákvarðana því ekki endurskoðað af öðrum stjórnvöldum nema samkvæmt ótvíræðri lagaheimild.

Samkvæmt 31. gr. laga nr. 7/1998 skal vísa ágreiningi um framkvæmd laganna, reglugerða settra samkvæmt þeim, heilbrigðissamþykkta sveitarfélaga eða um ákvarðanir yfirvalda til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála. Hefur tilvitnað orðalag ákvæðisins ekki sætt breytingum frá gildistöku laganna að öðru leyti en því að í stað sérstakrar úrskurðarnefndar skal nú vísa málum til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála. Í athugasemdum við 31. gr. frumvarps til nefndra laga er tekið fram: „að í þeim tilvikum þar sem ráðherra fer með afgreiðslu mála verði þeim afgreiðslum ekki vísað til úrskurðarnefndarinnar enda kemur úrskurðarnefndin í stað ráðherra sem endanlegur úrskurðaraðili á stjórnsýslustigi og getur ekki úrskurðað í málum sem ráðherra fer með ákvörðunarvald eða úrskurðarvald í. Er þetta gert til þess að taka af allan vafa um hvernig túlka beri greinina.“

Með vísan til þess sem að framan er rakið liggur ekki fyrir viðhlítandi réttarheimild til þess að úrskurðarnefndin taki til endurskoðunar hina kærðu ákvörðun ráðherra og verður máli þessu því vísað frá úrskurðarnefndinni.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              _____________________________
Ómar Stefánsson                                                    Kristín Benediktsdóttir

des 22
Love0

14/2015 Gunnarsbraut

Með
Árið 2016, miðvikudaginn 9. nóvember, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 14/2015, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 20. janúar 2015 um að synja umsókn um leyfi til að reisa viðbyggingu úr steinsteypu, gera tvennar svalir, breyta innra skipulagi og breyta húsinu á lóð nr. 30 við Gunnarsbraut í Reykjavík í tvíbýlishús.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 12. febrúar 2015, er barst nefndinni 19. s.m., kæra eigendur, Gunnarsbraut 30, Reykjavík, þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 20. janúar 2015 að synja umsókn um leyfi til að breyta innra skipulagi hússins að Gunnarsbraut 30, Reykjavík og breyta húsinu í tvíbýlishús, reisa steypta viðbyggingu og gera á það tvennar svalir. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust frá Reykjavíkurborg 2. mars 2015 og í september og október 2016.

Málavextir: Húsið að Gunnarbraut 30 er steinsteypt tvílyft hús með kjallara. Það var reist árið 1939 og samkvæmt upplýsingum úr fasteignaskrá Þjóðskrár Íslands skiptist húsið í þrjá eignarhluta. Mun það vera nýtt sem einbýlishús með aukaíbúð í kjallara. Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 8. apríl 2014 var tekin fyrir umsókn um leyfi til að stækka umrætt hús og byggja bílskúr á lóðinni. Var afgreiðslu málsins frestað og því vísað til umsagnar skipulagsfulltrúa og skrifstofu sviðsstjóra, sem í umsögnum sínum lögðust gegn því að grenndarkynna stækkun á húsinu þar eð umsótt breyting viki frá samþykktum rammaskilmálum fyrir Norðurmýri. Unnt væri hins vegar að grenndarkynna bílskúr þar sem stækkun hans væri í samræmi við fyrrgreinda skilmála. Frestaði byggingarfulltrúi í framhaldinu afgreiðslu málsins.

Umsókn um byggingarleyfi var á ný lögð fram á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 16. september 2014 og lágu þá fyrir nýir uppdrættir. Samkvæmt þeim var sótt um leyfi til að stækka kjallara hússins, jafnframt því að stækka 1. og 2. hæð til vesturs og setja tvennar svalir á suðvesturhlið þess. Því til viðbótar var sótt um að fækka íbúðum í húsinu um eina og breyta innra fyrirkomulagi þess. Við breytinguna yrði húsið 372,2 m² í stað 259,6 m² og nýtingarhlutfall lóðarinnar færi úr 0,46 í 0,66. Frestaði byggingarfulltrúi afgreiðslu málsins og vísaði því til skipulagsfulltrúa til ákvörðunar um grenndarkynningu. Samþykkti skipulagsfulltrúi á embættisafgreiðslufundi sínum 3. október s.á. að grenndarkynna framlagða tillögu fyrir hagsmunaaðilum að Auðarstræti 3, 5, 7, 9 og 11 og Gunnarsbraut 26, 28, 32 og 34. Var það og gert og aðilum bent á að skila bæri athugsemdum eigi síðar en 20. nóvember
s.á. Þann sama dag var erindið tekið fyrir að nýju á embættisafgreiðslufundi skipulagsfulltrúa. Var tekið fram í fundargerð þess fundar að fyrir lægju tölvupóstar frá fjórum aðilum sem ekki gerðu athugasemd við erindið og einnig skriflegt erindi frá einum aðila um framlengdan frest til athugasemda. Var samþykkt að framlengja athugasemdafrest til og með 4. desember 2014.

Málið var tekið fyrir á tveimur embættisafgreiðslufundum skipulagsfulltrúa í desember 2014 og annars vegar samþykkt að vísa því til umsagnar verkefnisstjóra og hins vegar að kynna það formanni umhverfis- og skipulagsráðs. Á embættisafgreiðslufundi skipulagsfulltrúa 9. janúar 2015 var erindinu vísað til umhverfis- og skipulagsráðs, sem tók það fyrir á fundi 14. s.m., og var það fært til bókar undir 10. lið í B-hluta fundargerðarinnar. Á fundinum lágu m.a. fyrir fyrrgreindir tölvupóstar, sem og aðrar athugasemdir sem borist höfðu síðar. Jafnframt var lögð fram umsögn skipulagsfulltrúa, dags. 12. s.m., en hann tók neikvætt í umsóknina í ljósi áhrifa umbeðinnar stækkunar á nærliggjandi lóðir. Afgreiddi umhverfis- og skipulagsráð erindið með svohljóðandi hætti: „Neikvætt með vísan til umsagnar skipulagsfulltrúa dags. 12. janúar 2015. Vísað til fullnaðarafgreiðslu byggingarfulltrúa.“ Á fundi borgarráðs 15. janúar 2015 var ofangreind fundargerð umhverfis- og skipulagsráðs lögð fyrir og B-hluti hennar samþykktur. Byggingarfulltrúi tók umsóknina fyrir á afgreiðslufundi 20. janúar 2015 og synjaði henni, með vísan til afgreiðslu umhverfis- og skipulagsráðs 14. s.m. og umsagnar skipulagsfulltrúa 12. s.m. Var fundargerð byggingarfulltrúa lögð fram á fundi umhverfis- og skipulagsráðs 21. janúar s.á. í B-hluta þeirrar fundargerðar og á fundi borgarráðs 22. s.m. var sá hluti fundargerðar ráðsins samþykktur.

Málsrök kærenda: Af hálfu kærenda er á því byggt að meðferð málsins hafi ekki verið í samræmi við 44. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 og gr. 5.9. í skipulagsreglugerð nr. 90/2013 um grenndarkynningu. Þá hafi ekki verið gætt viðeigandi ákvæða laga um mannvirki nr. 160/2010.

Skipulagsnefnd beri að ákveða frest til að koma að athugasemdum fyrirfram og óheimilt sé að framlengja hann. Þurft hefði að færa fram haldbærar ástæður fyrir frestbeiðninni og veita kærendum andmælarétt áður en ákveðið hafi verið að grípa inn í meðferð málsins með svo afdrifaríkum hætti. Leiði ágalli þessi a.m.k. til þess að ekki hafi átt að koma til álita við afgreiðslu málsins neinar þær athugasemdir sem fram hafi komið eftir að upphaflegur kynningarfrestur hafi runnið út. Einnig virðist sem öðrum hafi ekki verið kynntur framlengdur frestur og hafi málsmeðferðin að því leyti einnig verið bæði ólögmæt og ómálefnaleg.

Hvorki afgreiðsla umhverfis- og skipulagsráðs, sem hafi stöðu skipulagsnefndar að lögum, né afgreiðsla borgarráðs sem fari með skipulagsvald sveitarstjórnar, feli í sér ákvörðun í samræmi við 44. gr. skipulagslaga. Skort hafi því á að fyrir lægi lögmæt niðurstaða grenndarkynningar í málinu og þar með skilyrði til þess að byggingarfulltrúi gæti tekið ákvörðun um afgreiðslu á umsókn kæranda. Hafi byggingarfulltrúi ekki verið bær til að afgreiða grenndarkynningarþátt málsins og beri að þeim sökum að ógilda ákvörðun hans.

Með hinni kærðu ákvörðun sé gengið gegn jafnræðisreglu 11. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 og 65. gr. stjórnarskrár, en í umsókn felist ekki annað en það að kærendum verði heimilað að nýta lóð sína til jafns við það sem algengt sé í hverfinu. Þannig verði nýtingarhlutfall lóðarinnar eftir umsótta breytingu nokkuð lægra en á lóð Gunnarsbrautar 28, en eigendur þeirrar lóðar standi helst gegn áformum kærenda. Þá hafi ekki verið gætt ákvæða 10. og 12. gr. stjórnsýslulaga. Virðist niðurstaða málsins alfarið byggjast á meintum grenndaráhrifum fyrirhugaðrar viðbyggingar, en ekkert liggi fyrir um það að þau hafi verið rannsökuð eða mat lagt á áhrifin með fullnægjandi hætti. Komi ekki fram í hverju þau birtist og hvernig þau horfi við með tilliti til jafnræðis- eða grenndarsjónarmiða. Sé í þessu sambandi vísað til úrskurðar úrskurðarnefndarinnar í máli nr. 48/2011. Þá hafi borgaryfirvöld átt að gefa kærendum kost á að draga úr grenndaráhrifum byggingarinnar í stað þess að synja umsókninni.

Kærendur hafi ítrekað leitað leyfis til að byggja við hús sitt en fyrirspurnum þeirra verið synjað með vísan til svokallaðrar rammaskilmála fyrir Norðurmýri frá 1987. Með þeirri ákvörðun að fallist yrði á grenndarkynningu umsóknar þeirra hafi falist viðurkenning á því að umsótt viðbygging væri í samræmi við landnotkun, byggðamynstur og þéttleika byggðar, enda eigi skipulagsnefnd að leggja mat á hvort framkvæmdin falli að þeim skilyrðum áður en umsókn um byggingarleyfi sé grenndarkynnt, sbr. gr. 5.9.1. í skipulagsreglugerð.

Haldlaust sé að byggja á því að umsóttar breytingar muni skapa fordæmi, en möguleg uppbygging muni ráðast af því deiliskipulagi sem gera eigi. Geti eigendur fasteigna í þéttbýli ávallt vænst þess að breytingar verði gerðar í nágrenni þeirra sem haft geti í för með sér grenndaráhrif. Verði menn almennt að sæta því að með almennum takmörkunum geti hagsmunir þeirra í einhverju verið skertir með slíkum breytingum. Hafi borgaryfirvöld margoft teflt þessum rökum fram í kærumálum til nefndarinnar til að réttlæta samþykktir sínar. Verði ekki annað séð en að þessi sömu rök hafi átt að leiða til þess að umsókn kærenda yrði samþykkt, þrátt fyrir óverulega og afmarkaða aukningu skuggavarps. Jafnframt sé bent á að fyrir liggi jákvæð umsögn Minjastofnunar í málinu. Þá telji kærendur að ómálefnaleg sjónarmið hafi ráðið meðferð málsins og að nánar tilgreindur starfsmaður hafi unnið gegn málinu með ýmsum hætti.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Af hálfu Reykjavíkurborgar er tekið fram að samkvæmt a-lið 2. gr. í viðauka 2.3 við samþykkt um stjórn Reykjavíkurborgar og fundarsköp borgarstjórnar hafi skipulagsfulltrúi heimild til að framlengja frest til athugasemda í grenndarkynningu. Hafi sveitarfélagið ávallt túlkað 2. mgr. 44. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 svo að heimilt væri að framlengja nefndan frest kæmi fram um það beiðni áður en hann væri liðinn. Hafi úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála aldrei gert athugasemd við þá framkvæmd.

Ekki sé fallist á að meðferð málsins hafi verið andstæð lögum eða ómálefnaleg. Ákvörðun um að fallast ekki á byggingarleyfisumsóknina hafi verið tekin af umhverfis- og skipulagsráði samkvæmt heimild í 12. gr. samþykktar fyrir umhverfis- og skipulagsráð Reykjavíkurborgar, sem samþykkt hafi verið í borgarstjórn 18. desember 2012. Borgarráð hafi samþykkt afgreiðslu umhverfis- og skipulagsráðs sem og afgreiðslu byggingarfulltrúa.

Því sé mótmælt að brotið hafi verið gegn jafnræðisreglu íslensks stjórnsýsluréttar. Afgreiðsla borgarinnar hafi verið lögmæt og málefnaleg með tilliti til þeirra raka sem fram komu í umsögn skipulagsfulltrúa, dags. 12. janúar 2015. Engin sambærileg tilvik hafi heldur verið samþykkt í Norðurmýrinni sem kærendur hafi getað bent á, en ekki hafi verið heimilaðar neinar stækkanir á húsum á umræddu svæði frá árinu 1987 umfram það sem rammaskilmálar hafi leyft. Eigi borgarbúar ekki stjórnarskrárvarinn rétt til að byggja hvar sem þeim henti. Beri borgaryfirvöldum í hverju tilviki að meta sjálfstætt umsóknir sem berist með hagsmuni borgarbúa að leiðarljósi og með tilliti til almennra grenndarreglna.

Ekki sé heldur fallist á að meðalhófsregla stjórnsýslulaga hafi verið brotin. Verði ekki séð að borginni hafi borið skylda til að leggja til breytt fyrirkomulag eða staðsetningu viðbyggingarinnar, m.a. í ljósi þeirrar miklu andstöðu sem komið hafi frá hagsmunaðilum. Þá verði ekki fallist á að málið hafi ekki verið nægilega upplýst, en mat á áhrifum breytinganna hafi farið fram, m.a. með skuggavarpsuppdráttum, sem sýnt hafi aukinn skugga á suður- og vesturgarð Gunnarsbrautar 28, auk aukningar skugga á svalir miðhæðar nefnds húss og útsýnisskerðingar.

Skipulagsvaldið liggi hjá sveitarfélögum og ákvörðun um grenndarkynningu sé tekin af skipulagsyfirvöldum lögum samkvæmt í því skyni að afla gagna sem veita megi leiðbeiningu um afstöðu annarra íbúa og nágranna til fyrirliggjandi umsókna. Þótt grenndarkynnt sé hafi borginni ekki borið að samþykkja umsóknina umyrðalaust. Verði ekki séð að kærendur hafi átt lögvarinn rétt til þess að fá umsókn sína samþykkta og hafi synjun verið byggð á málefnalegum grunni.

Athugasemdir kærenda við málsrökum Reykjavíkurborgar: Kærendur árétta áður fram komin sjónarmið sín. Jafnframt sé bent á að viðauki 2.3 við samþykkt um stjórn Reykjavíkurborgar hafi ekki verið í gildi þegar ákvörðun um framlengingu frestsins hafi verið tekin. Samþykkt fyrir umhverfis- og skipulagsráð frá 18. desember 2012 hafi hvorki verið staðfest af ráðherra né birt í B-deild Stjórnartíðinda og uppfylli því ekki skilyrði 6. gr. skipulagslaga. Viðauki um samþykkt um stjórn Reykjavíkur um vald umhverfis- og skipulagsráðs til fullnaðarafgreiðslu mála muni ekki hafa tekið gildi fyrr en í nóvember 2015. Þá verði ekki séð að tilvitnuð samþykkt hafi haft að geyma heimild fyrir ráðið til að ganga inn í það hlutverk sem sveitarstjórn sé falið í 2. mgr. 44. gr. skipulagslaga. Loks hafi þess ekki verið gætt við meðferð málsins að tilkynna niðurstöðu sveitarstjórnar eða svara framkomnum athugasemdum, svo sem skylt sé lögum samkvæmt.

—–

Færð hafa verið fram frekari rök í máli þessu sem ekki verða rakin nánar en þau hafa verið höfð til hliðsjónar við úrlausn þess.

Niðurstaða: Með hinni kærðu ákvörðun var synjað umsókn kærenda um byggingarleyfi fyrir breytingum á húsinu að Gunnarsbraut 30 að undangenginni grenndarkynningu.

Samkvæmt 1. mgr. 44. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 getur skipulagsnefnd heimilað að veitt verði byggingarleyfi fyrir umsóttum framkvæmdum án þess að deiliskipulag liggi fyrir. Skilyrði þess er að framkvæmdin sé í samræmi við aðalskipulag hvað varðar landnotkun, byggðamynstur og þéttleika byggðar í þegar byggðu hverfi og að grenndarkynning hafi farið fram. Er og kveðið á um í gr. 2.4.2. í byggingarreglugerð nr. 112/2012 að ef ekki liggi fyrir deiliskipulag, líkt og hér háttar, skuli byggingarfulltrúi vísa leyfisumsókn til skipulagsnefndar í samræmi við ákvæði skipulagslaga og skuli grenndarkynning hafa farið fram og hlotið afgreiðslu samkvæmt ákvæðum laganna áður en byggingaráform eru samþykkt.

Grenndarkynning felst í því að skipulagsnefnd kynnir nágrönnum, sem taldir eru geta átt hagsmuna að gæta, leyfisumsókn og gefur þeim kost á að tjá sig um hana innan frests sem skal vera a.m.k. fjórar vikur. Að þeim fresti liðnum og þegar sveitarstjórn hefur afgreitt málið skal þeim sem tjáðu sig um það tilkynnt niðurstaða sveitarstjórnar, sbr. 2. mgr. 44. gr. skipulagslaga. Er nánar kveðið á um grenndarkynningu í skipulagsreglugerð nr. 90/2013. Þar er m.a. tekið fram í gr. 5.9.4. að berist athugasemdir á kynningartíma skuli skipulagsnefnd gefa umsögn um þær til sveitarstjórnar, sem síðan taki endanlega afstöðu til málsins. Í 2. mgr. ákvæðisins er svo gerð sú krafa að hafi athugasemdir borist frá hagsmunaðilum skuli sveitarstjórn senda þeim er athugasemdir gerðu umsögn sína um þær ásamt niðurstöðu.

Eins og rakið er í málavaxtalýsingu vísaði byggingarfulltrúi umsókn kærenda til skipulagsfulltrúa til ákvörðunar um grenndarkynningu og var samþykkt að grenndarkynna erindið og hagsmunaaðilum gefið færi á því að skila inn athugasemdum innan nánar tilgreinds frests. Sá frestur var síðan framlengdur á fundi skipulagsfulltrúa í kjölfar erindis eins hagsmunaaðila þar um. Að lokinni kynningu var málið á dagskrá umhverfis- og skipulagsráðs og lá þá fyrir umsögn skipulagsfulltrúa, dags. 12. janúar 2015, þar sem m.a. var tekin afstaða til framkominna athugasemda. Var málið afgreitt „neikvætt“ með vísan til nefndrar umsagnar. Sú niðurstaða var færð til bókar í B-hluta fundargerðarinnar og á fundi borgarráðs næsta dag var sú fundargerð lögð fram og B-hluti hennar samþykktur. Verður því að telja að með þeirri afgreiðslu borgarráðs hafi legið fyrir viljaafstaða ráðsins til erindisins. Hvorki liggur hins vegar fyrir að aðilum sem athugasemdir gerðu hafi verið send umrædd umsögn né að þeim hafi verið tilkynnt niðurstaða málsins og ekki liggur fyrir að ákvörðun skipulagsfulltrúa um að framlengja athugasemdafrest við grenndarkynninguna hafi verið kynnt kærendum eða öðrum aðilum sem grenndarkynningin náði til.

Frestur hagsmunaaðila til að koma að athugasemdum skal vera a.m.k. fjórar vikur skv. 2. mgr. 44. gr. skipulagslaga og er ekki girt fyrir að unnt sé að hafa þann frest lengri. Framlenging frestsins við umrædda grenndarkynningu verður því ekki talin hafa áhrif á gildi hinnar kærðu ákvörðunar. Ber í þessu sambandi einnig að líta til 18. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993, sem heimilar aðila á hvaða stigi málsmeðferðar sem er að krefjast þess að afgreiðslu máls sé frestað uns honum hefur gefist tími til þess að kynna sér gögn og gera grein fyrir afstöðu sinni. Máli skal þó ekki frestað ef það hefur í för með sér að farið sé fram úr lögmæltum fresti til afgreiðslu málsins, en það á ekki við í máli þessu. Grenndarkynning er þáttur í skoðun máls og lýtur bæði að rannsókn þess og samráði við hagsmunaaðila áður en ákvörðun er tekin. Ákvörðun um að grenndarkynna umsóttar breytingar getur þar af leiðandi ekki falið í sér samþykki kynntrar umsóknar, enda geta athugasemdir er fram koma við grenndarkynningu eftir atvikum haft áhrif á niðurstöðu máls.

Í umræddri ákvörðun fólst synjun á umsóttum breytingum á fasteign kærenda og því um að ræða óbreytt ástand. Sú staðreynd að þeim hagsmunaaðilum sem gert höfðu athugasemdir við grenndarkynningu voru hvorki send svör sveitarfélagsins við andmælum né þeim kynnt niðurstaða málsins getur ekki, eins og atvikum er háttað, ráðið úrslitum um gildi ákvörðunarinnar. Tilgangur slíkrar tilkynningar til þeirra er gert hafa athugasemdir við grenndarkynningu er fyrst og fremst sá að gefa þeim kost á því að kynna sér forsendur ákvörðunarinnar og taka afstöðu til málskots, ef breytingar yrðu heimilaðar gegn andmælum þeirra.

Í umsókn kærenda fólst m.a. að hús þeirra yrði stækkað og hefði nýtingarhlutfall lóðarinnar við það hækkað úr 0,44 í 0,66. Nýtingarhlutfall annarra lóða við Gunnarsbraut 26-38, sem standa við sömu götuhlið, er frá 0,48 til 0,71, ef miðað er við upplýsingar úr fasteignaskrá Þjóðskrár Íslands. Í ljósi þessa nýtingarhlutfalls götusvæðisins verður hin kærða ákvörðun ekki talin fela í sér að kærendum sé mismunað umfram aðra fasteignaeigendur á svæðinu hvað nýtingarheimildar varðar.

Hin umdeilda ákvörðun byggingarfulltrúa var tekin með vísan til fyrirliggjandi umsagnar skipulagsfulltrúa og afgreiðslu skipulags- og umhverfisráðs, þar sem skírskotað var til áhrifa umbeðinnar stækkunar á nærliggjandi lóðir. Jafnframt var að því vikið að fyrirhugað væri að hefja vinnu við gerð hverfisskipulags fyrir Hlíðar, Holt og Norðurmýri á árinu, þar sem yrðu til umfjöllunar almennar og samræmdar stækkunarheimildir fyrir fasteignir og mannvirki. Bjuggu því efnisrök að baki niðurstöðu byggingarfulltrúa.
Að öllu framangreindu virtu er hin kærða ákvörðun ekki haldin þeim annmörkum sem raskað geta gildi hennar og verður ógildingarkröfu kærenda af þeim sökum hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu ákvörðunar byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 20. janúar 2015 um að synja umsókn um leyfi til að reisa viðbyggingu úr steinsteypu, gera tvennar svalir, breyta innra skipulagi og breyta húsinu á lóð nr. 30 við Gunnarsbraut í Reykjavík í tvíbýlishús.

____________________________________
Ómar Stefánsson

______________________________              _____________________________
Ásgeir Magnússon                                                  Þorsteinn Þorsteinsson