Skip to main content
Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála
des 22
Love0

75/2009 Hnúksnes

Með
Árið 2015, fimmtudaginn 25. júní, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson yfirlögfræðingur, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 75/2009, kæra á ákvörðun umhverfis- og skipulagsnefndar Dalabyggðar frá 27. október 2009 um að veita framkvæmdaleyfi til byggingar flotbryggju í Hnúksnesi.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með ódagsettu bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, er barst nefndinni 9. nóvember 2009, kæra S þá ákvörðun umhverfis- og skipulagsnefndar frá 27. október 2009 að veita framkvæmdaleyfi til byggingar flotbryggju í Hnúksnesi. Sveitarstjórn Dalabyggðar samþykkti þá afgreiðslu 19. nóvember s.á. Er þess krafist að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.

Tekur úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála málið nú til úrskurðar á grundvelli ákvæðis til bráðabirgða II í lögum nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála, sbr. breytingu á þeim lögum nr. 139/2014.

Gögn málsins bárust frá Dalabyggð 26. nóvember 2009.

Málavextir: Kærendur eru eigendur jarðarinnar Hnúks í Dalabyggð, en Hnúksnes ehf. er leigutaki hluta jarðarinnar, svokallaðs Hnúksness. Með leigusamningi, dags. 15. október 1967, var lóð leigð á erfðafestu undir verslunarhús, sláturhús, frystihús og fleira í landi jarðarinnar Hnúks. Samkvæmt samningnum markaðist lóðin af línu dreginni samsíða vesturgafli frystihúss í eins metra fjarlægð frá gaflinum og skyldi línan ná til sjávar. Lína þessi skyldi falla hornrétt á suðurmörk lóðarinnar í eins metra fjarlægð frá suðurhlið frystihússins. Lengd suðurhliðar lóðarinnar skyldi vera 50 m. Þaðan skyldi vera dregin hornrétt lína í norður til sjávar og skyldi sú hlið lóðarinnar vera 30 m. Þar með yrði öll lóðin 1.500 m². Með afsali, dags. 26. febrúar 1972, keypti Hnúksnes ehf., leyfishafi hins kærða leyfis, af þáverandi leigutaka, sláturhús með verslunarhúsnæði, frystihús með rafstöð og kælivélum, bryggju og vatnsveitu svo og lóðarréttindi í landi jarðarinnar Hnúks. Annar kærenda keypti svo helming jarðarinnar Hnúk af Fellsstrandarhreppi, nú Dalabyggð, með afsali, dags. 10. júlí 1989 en eignaðist hana að fullu með kaupsamningi og afsali 27. júní 1994. Í framangreindu afsali frá árinu 1989 er kveðið á um að Fellsstrandarhreppur skuli hafa ótakmörkuð afnot af landskika í Hnúksnesi umhverfis núverandi byggingar og önnur mannvirki við bryggjuna. Afmarkist skikinn annars vegar af sjó og hins vegar af vegi þeim er liggi að bryggjunni frá botni vogsins.

Á fundi byggingarráðs Dalabyggðar 4. júlí 2007 var leigutaka Hnúksness veitt framkvæmdaleyfi fyrir flotbryggju. Með úrskurði úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála hinn 21. janúar 2009 var kröfu um ógildingu þeirrar ákvörðunar hafnað. Í kjölfar úrskurðarins barst úrskurðanefndinni beiðni um endurupptöku frá kærendum þar sem vísað var til þess að málið hefði ekki verið nægilega upplýst en samkvæmt framkvæmdaleyfinu hafði umdeildri flotbryggju verið ætlaður staður við gamla bryggju sem staðsett væri í landi kærenda. Úrskurðarnefndin tók hins vegar ekki afstöðu til endurupptökubeiðninnar á þeirri forsendu að framkvæmdaleyfið hefði fallið úr gildi sumarið 2009 vegna þess að framkvæmdir hefðu ekki hafist innan lögmælts tveggja ára frests frá leyfisveitingu.

Stjórn Hnúksness ehf. lagði inn nýja umsókn um leyfi til að byggja flotbryggju við Hnúksnes ásamt uppdrætti af leigulóðinni, sem sýnir staðsetningu greindrar flotbryggju um 10 m austan við gömlu bryggjuna. Umsóknin var tekin fyrir á fundi umhverfis- og skipulagsnefndar Dalabyggðar 15. september 2009. Var þar ákveðið að kynna framkvæmdina fyrir kærendum og sendu þeir í kjölfarið inn mótmæli vegna hennar. Umsóknin var síðan tekin fyrir á fundi umhverfis- og skipulagsnefndar 27. október 2009 og kom fram í bókun þess fundar: „Frá því að úrskurður nefndarinnar gekk hefur í sjálfu sér ekkert breyst. Fallið hefur dómur í Hæstarétti um að umsækjandi er með lóð í Hnúksnesi á leigu og í afsali, dags. 10. júlí 1989 þegar Fellsstrandarhreppur seldi jarðirnar Hnúk I og II kemur fram að seljandi hafi „ótakmörkuð afnot af landskika í Hnúksnesi, umhverfis núverandi byggingar og önnur mannvirki við bryggjuna. Afmarkast skikinn annars vegar af sjó og hins vegar af vegi þeim er nú liggur að bryggjunni, frá botni vogsins.““ Ákveðið var að samþykkja umsóknina enda þætti ljóst að umsækjandi og Dalabyggð hefðu fullan afnotarétt af því landi þar sem flotbryggjan ætti að koma.

Málsrök kærenda: Af hálfu kærenda er vísað til þess að uppdráttur, dags. 16. september 2009, sem hafi fylgt umsókn fyrir framkvæmdaleyfi sé gerður á grunni loftmyndar en uppdrátturinn sé rangur varðandi mörk leigulandsins. Ætlun framkvæmdaleyfishafa sé að byggja flotbryggjuna langt út fyrir umráðasvæði það sem hann hafi haft til afnota á grundvelli leigusamnings frá 15. október 1967, sem „nær aðeins til sjávar á þeirri hlið (vesturhlið), sem umræddri flotbryggju er ætlað að standa á“.

Umsóknin um framkvæmdaleyfið hafi verið mjög takmörkuð og henni hafi ekki fylgt nauðsynleg gögn er veitt gætu fullnægjandi upplýsingar um framkvæmdina, s.s. stærðarhlutföll, hæð mannvirkis eða úr hvaða efnum smíðin væri fyrirhuguð. Þá hafi ekki fylgt smíðateikningar, verkfræðiteikningar eða upplýsingar um styrkleika mannvirkisins, m.a. með sérstöku tilliti til aðstæðna, s.s. lagnaíss. Gögnin séu nauðsynleg til að gera sér grein fyrir framkvæmdinni og umfangi hennar.

Því hafi verið haldið fram að Dalabyggð hefði ótakmörkuð afnot af landskika í Hnúksnesi en ekki hafi verið vikið að því að afnotarétti sem heimilaður hafi verið með afsali frá árinu 1989 hefði verið sagt upp af hálfu landeigenda með símskeyti, dags. 1. september 2003, sem þinglýst hafi verið 9. s.m. Dalabyggð hafi hvorki á gildistíma afnotaréttarins né síðar haft nokkra heimild til að framselja meintan afnotarétt sinn á þann hátt sem hér hafi verið gert með því að heimila þriðja aðila notkun og mannvirkjagerð utan leigulóðar á landi kærenda. Eðli máls samkvæmt hafi slík heimild til framsals ekki verið innifalin í þeirri ,,ótakmörkuðu notkun“ til handa Fellsstrandarhreppi, nú Dalabyggð, sem leyfð hafi verið á sínum tíma og hafi gilt frá árinu 1989 til 2003. Því síður hafi hin „ótakmarkaða notkun“ náð til mannvirkjagerðar af þeim toga sem hér sé fyrirhuguð og sem raska muni landi kærenda og breyta ásýnd þess án þess að þeir fái nokkru um það ráðið. Hið sama telji kærendur gilda um fyrirhugaða framkvæmd á leigulandi umsækjanda, þ.e. að mannvirkjagerð og röskun landsins sé óheimil á grundvelli framkvæmdaleyfis skv. 4. mgr. 2. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.

Bygging nefndrar flotbryggju sé byggingarleyfisskyld skv. 2. mgr. 2. gr. skipulags- og byggingarlaga og ekki dugi að gefa út framkvæmdaleyfi fyrir henni enda sé um að ræða nýframkvæmd sem fullnægja þurfi skilyrðum laganna. Því þurfi m.a. að liggja fyrir hvort fyrirhuguð mannvirkjagerð í Hnúksnesi sé í samræmi við gildandi skipulag fyrir viðkomandi sveitarfélag. Umrædd framkvæmd sé einkaframkvæmd unnin á vegum einkahlutafélagsins Hnúksness og teljist því ekki opinber framkvæmd. Um það hvort framkvæmd sé byggingarleyfisskyld sé vísað til 3. mgr. 36. gr. skipulags- og byggingarlaga um úrskurðarvald um það atriði.

—————————-

Dalabyggð og leyfishafa var gefinn kostur á að koma á framfæri sjónarmiðum sínum í tilefni af kærumáli þessu en engar athugasemdir hafa borist úrskurðarnefndinni af þeirra hálfu.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um leyfi fyrir flotbryggju og snýst ágreiningurinn einkum um hvort flotbryggjan sé staðsett innan eða utan lands í eigu og umráðum kærenda og þá hvort slík framkvæmd sé háð samþykki þeirra. Samkvæmt fyrirliggjandi loftmynd er um að ræða 12×3 m flotbryggju sem tengjast skal landi með 24 m langri landgöngubrú sem mun koma til með að standa um 10 m austan við bryggju þá sem fyrir er á staðnum, að hluta utan við lóð leyfishafa, svo sem hún er sýnd á loftmyndinni.

Aðalskipulag Dalabyggðar 2004-2016 var staðfest af ráðherra 24. ágúst 2009 og birt í B-deild Stjórnartíðinda 7. september s.á. Í kafla 3.2.5. um hafnarsvæði í greinargerð aðalskipulagsins er kveðið á um að við Hnúksnes sé smábátaaðstaða sem hafi verið í umsjón hlutafélagsins Hnúksness ehf. og styrkt af ríkissjóði. Segir þar jafnframt að aðstaðan sé mikilvæg vegna siglinga við Hvammsfjörð og Breiðafjörð. Var umdeilt leyfi fyrir flotbryggjunni því í samræmi við gildandi landnotkun svæðisins.

Í 1. mgr. 27. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, sem í gildi var er hin kærða ákvörðun var tekin, var kveðið á um að afla skyldi framkvæmdaleyfis sveitarstjórnar vegna meiri háttar framkvæmda sem áhrif hafi á umhverfið og breyti ásýnd þess, svo sem breytingar lands með jarðvegi eða efnistöku og annarra framkvæmda sem falli undir lög um mat á umhverfisáhrifum. Framkvæmdir sem háðar voru byggingarleyfi skv. IV. kafla laganna voru þó undanþegnar framkvæmdaleyfi. Samkvæmt 36. gr. laganna og 11. gr., sbr. gr. 2.2 í þágildandi byggingarreglugerð nr. 441/1998, var meginreglan sú að hvers konar byggingar og önnur mannvirki væru byggingarleyfisskyld.

Í þágildandi skipulagsreglugerð nr. 400/1998 er kveðið á um gögn sem fylgja skulu framkvæmdaleyfisumsókn. Er þar um að ræða yfirlitsuppdrátt í tilteknum mælikvarða þar sem koma skulu fram mörk svæðis, tenging þess við samgöngur, hæðarlínur og mannvirki sem fyrir eru á svæðinu auk upplýsinga um fyrirhugaðar framkvæmdir eftir því sem við getur átt. Þá þurfa að liggja fyrir gögn þar sem fram komi lýsing á framkvæmd og hvernig hún falli að gildandi skipulagsáætlunum. Þá er fjallað um fylgigögn með byggingarleyfisumsókn í 12. gr. byggingarreglugerðar nr. 441/1998 þar sem m.a. er áskilið að umsókn fylgi aðaluppdrættir ásamt lýsingu á fyrirhuguðum framkvæmdum og efnisvali auk mæliblaðs er sýni afstöðu mannvirkis og hæðarlegu.

Að frátalinni áðurgreindri loftmynd liggja ekki fyrir nein gögn um hönnun eða gerð flotbryggjunnar, burðarþol eða frágang hennar og tengingu við land og verður ekki séð að þau hafi legið fyrir við veitingu hins kærða leyfis. Þá skortir á að fyrir hendi séu viðhlítandi gögn svo unnt sé að taka afstöðu til þess hvort um sé að ræða framkvæmd sem háð sé leyfi skv. 27. gr. skipulags- og byggingarlaga eða hvort afla þurfti byggingarleyfis samkvæmt nefndum lögum. Þá er uppi vafi um hvernig eignarréttindum er háttað á svæðinu og þar á meðal um það hvort fyrirhuguð staðsetning flotbryggjunnar fari inn á umráðasvæði kærenda, en spilda sú sem Dalabyggð hefur til afnota á svæðinu samkvæmt ákvæði í afsali, dags. 10. júlí 1989, er ekki sýnd á umræddri loftmynd.

Þegar litið er til þess sem að framan greinir verður að telja að undirbúningi hinnar kærðu ákvörðunar hafi verið áfátt og að rannsóknarreglu 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 hafi ekki verið nægjanlega gætt við meðferð málsins. Þykja þessir annmarkar þess eðlis að ógilda beri hina kærðu ákvörðun.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi ákvörðun umhverfis- og skipulagsnefndar Dalabyggðar frá 27. október 2009 um að veita framkvæmdaleyfi til byggingar flotbryggju í Hnúksnesi.

____________________________________
Ómar Stefánsson

______________________________              _____________________________
Ásgeir Magnússon                                                  Þorsteinn Þorsteinsson

 

des 22
Love0

90/2014 Hraunbær

Með
Árið 2015, þriðjudaginn 23. júní, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 90/2014, kæra á synjun byggingarfulltrúans í Reykjavík á umsókn um að klæða fjöleignarhúsið Hraunbæ 102 B, C, D og E með báruálklæðningu.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 15. ágúst 2014, sem barst nefndinni sama dag, kærir Ingimar Ingimarsson hrl., f.h. Húsfélagsins að Hraunbæ 102 B, C, D og E, synjun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 1. júlí 2014 á umsókn um að klæða fjöleignarhúsið með báruálklæðningu. Er þess krafist að synjunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust frá Reykjavíkurborg 10. september 2014.

Málavextir: Hinn 1. júlí 2014 var á afgreiðslufundi byggingarfulltrúans í Reykjavík tekin fyrir umsókn, dags. 21. maí s.á., um leyfi til að klæða með báruálklæðningu suðurhlið og austurgafl, framlengja þak yfir svalir á efstu hæð og endurnýja handrið á svölum fjöleignarhússins Hraunbæjar 102 B, C, D og E. Var umsókninni synjað og eftirfarandi bókað: „Samræmist ekki yfirbragði fjölbýlishúsa í hverfinu sem eru með sléttri áferð útveggja.“ Umsækjanda var tilkynnt um afgreiðslu málsins með bréfi, dags. 16. júlí 2014.

Málsrök kæranda: Kærandi skírskotar til þess að synjun byggingarfulltrúa byggi á því að umsótt breyting samræmist ekki yfirbragði fjölbýlishúsa í hverfinu sem séu með sléttri áferð útveggja. Húsið Hraunbær 102 B, C, D og E skeri sig úr frá öðrum húsum í grenndinni. Það sé stakt og götur liggi á alla vegu kringum húsið. Að auki sé jarðhæðin byggð sem atvinnuhúsnæði. Handan götunnar séu hús með ýmis konar klæðningu, m.a. grófu báruáli. Sé suðurgafl fjölbýlishússins að Hraunbæ 102 A að hluta klæddur með grófu bárustáli og sjáist slík klæðning einnig á eldri íbúðarblokkum í hverfinu.

Klæðning með smáum bárum líti út sem slétt þótt staðið sé býsna nálægt, t.d. við næstu íbúðarblokk. Endalausar steypuviðgerðir á húsum í Hraunbænum séu áberandi. Erfitt sé að skilja að hægt sé að meina húseigendum að verja hús sín með þeim efnum sem best séu talin á hverjum tíma.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Af hálfu sveitarfélagsins er vísað til þess að lög og reglur geri beinlínis ráð fyrir því hlutverki skipulags- og byggingaryfirvalda að leggja mat á m.a. fagurfræði bygginga. Segi t.a.m. í gr. 6.1.1. í byggingarreglugerð nr. 112/2012 að mannvirki skuli þannig hönnuð og byggð að þau henti vel til fyrirhugaðra nota. Við ákvörðun á útliti þeirra, efnisvali, litavali og gerð skuli gæði byggingarlistar höfð að leiðarljósi. Kærandi hafi ekki sýnt fram á að einhver önnur sjónarmið hafi ráðið för við samþykkt byggingarfulltrúa í málinu eða að framkvæmdin sé þess eðlis að hún brjóti svo verulega á hagsmunum kæranda að það leiði til ógildingar. Sé því einnig mótmælt að reglur um málsmeðferð hafi verið brotnar. Málsmeðferðin hafi verið í fullu samræmi við ákvæði laga og reglna.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um synjun byggingarfulltrúans í Reykjavík á umsókn kæranda um leyfi til að klæða umrætt fjöleignarhús með báruálklæðningu, með þeim rökum að hinar umsóttu breytingar samræmdust ekki yfirbragði fjölbýlishúsa í hverfinu. 

Ákvarðanir um útlit mannvirkja og form eru teknar við gerð deiliskipulags, sbr. 1. mgr. 37. gr. skipulagslaga nr. 123/2010, en sveitarstjórn, eða eftir atvikum skipulagsnefnd, ber ábyrgð á gerð þess skv. 1. mgr. 38. gr., sbr. 2. mgr. 6. gr. sömu laga. Samkvæmt 1. mgr. 9. gr. laga nr. 160/2010 um mannvirki er m.a. óheimilt að breyta notkun mannvirkis, útliti eða formi nema að fengnu leyfi viðkomandi byggingarfulltrúa. Í 5. mgr. sömu greinar segir að varði breyting á mannvirki útlit þess og form skuli leita samþykkis skipulagsnefndar áður en byggingarleyfi sé veitt nema breyting sé óveruleg. Í athugasemdum með frumvarpi því sem varð að mannvirkjalögum segir um greinda málsgrein að í tilvikum þar sem um sé að ræða breytingu á útliti húss verði að teljast rökrétt að leita eftir samþykki skipulagsnefndar í ljósi eðlis slíkra breytinga. Þá segir í gr. 2.3.4. í byggingarreglugerð nr. 112/2012 að samþykki skipulagsnefndar þurfi vegna breytinga á útliti eða formi mannvirkja áður en byggingarleyfi sé veitt sé breytingin ekki óveruleg og ekki liggi fyrir samþykkt deiliskipulag sem heimili hana. Til að breyting geti talist óveruleg má hún ekki breyta eða hafa áhrif á götumynd, sbr. 2. mgr. nefnds ákvæðis.

Á umræddu svæði er í gildi deiliskipulagið Árbær-Selás frá árinu 1966. Engin greinargerð fylgdi deiliskipulaginu og er ekki að finna skilmála á skipulagsuppdrætti er varða útlit húsa á svæðinu. Fyrir liggur að hvorki skipulagsnefnd né sveitarstjórn hafði aðkomu að málsmeðferð hinnar umdeildu byggingarleyfisumsóknar áður en til synjunar byggingarfulltrúa kom. Þá verður ekki séð að hin kærða ákvörðun sé byggð á markmiðum mannvirkjalaga sem felast aðallega í að tryggja faglegan undirbúning mannvirkjagerðar og virkt eftirlit með því að að kröfum um öryggi mannvirkja og heilnæmi sé fullnægt, sbr. a-lið 1. mgr. 1. gr. mannvirkjalaga. Með hliðsjón af þeirri verkaskiptingu byggingar- og skipulagsyfirvalda sem lög og reglur gera ráð fyrir, sem og eðli þeirrar framkvæmdar sem synjað var um leyfi fyrir, verður að telja að byggingarfulltrúa hafi borið að leita til skipulagsnefndar, hvort sem er til samþykktar eða synjunar umbeðinnar útlitsbreytingar.

Með hliðsjón af því sem að framan greinir verður hin kærða ákvörðun felld úr gildi.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi synjun byggingarfulltrúans í Reykjavík á umsókn um leyfi til að klæða fjöleignarhúsið Hraunbæ 102 B, C, D og E með báruálklæðningu.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              _____________________________
Ásgeir Magnússon                                                  Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

75/2011 Langanesbyggð

Með
Árið 2015, þriðjudaginn 16. júní, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson yfirlögfræðingur, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 75/2011, kæra vegna fundar umhverfis- og skipulagsnefndar Langanesbyggðar hinn 27. september 2011, kæra á þeirri ákvörðun umhverfis- og skipulagsnefndar að samþykkja drög að breyttu aðalskipulagi, með fyrirvara um samþykki Skipulagsstofnunar, og á þeirri ákvörðun sveitarstjórnar Langanesbyggðar að veita framkvæmdaleyfi fyrir motocrossbraut í Hálsi.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 17. október 2011, er barst nefndinni 20. s.m., kærir G, f.h. Syðra-Lóns 1 ehf. og Syðra-Lóns 2 ehf., Syðra-Lóni, Þórshöfn, fund umhverfis- og skipulagsnefndar Langanesbyggðar, sem haldinn var hinn 27. september 2011. Er þess krafist að fundurinn verði úrskurðaður ógildur. Þá verður að skilja málskot kærenda svo að þess sé krafist að ákvörðun umhverfis- og skipulagsnefndar frá 27. september 2011, um að samþykkja drög að breyttu aðalskipulagi, með fyrirvara um samþykki Skipulagsstofnunar, og ákvörðun sveitarstjórnar Langanesbyggðar frá 29. september 2011, um að veita framkvæmdaleyfi fyrir motocrossbraut í Hálsi, verði felldar úr gildi, en ákvörðun sveitarstjórnar fól í sér málalyktir hvað framkvæmdaleyfið varðaði.

Tekur úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála málið nú til úrskurðar á grundvelli ákvæðis til bráðabirgða II í lögum nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála, sbr. breytingu á þeim lögum nr. 139/2014.

Gögn málsins bárust frá Langanesbyggð 28. nóvember 2011 og 6. maí 2015. Þá bárust viðbótargögn frá kæranda 25. janúar 2012.

Málavextir: Á fundi umhverfis- og skipulagsnefndar Langanesbyggðar 5. júlí 2011 var tekið fyrir erindi frá Ungmennafélagi Langanesbyggðar þar sem óskað var eftir svæði undir motocrossbraut. Horft væri til svæða uppi í Hálsi, t.d. innan í og við gömlu malarnámuna eða austan við Hálsinn. Var samþykkt á fundinum að skoða svæðið austan við Hálsinn. Samkvæmt fundargerð umhverfis- og skipulagsnefndar frá 27. september 2011 lét umsækjandi gera drög að teikningum af motocrossbraut sem hann hugðist útbúa á svæði ofan við gryfjuna í Hálsi. Útbúin yrði lögleg keppnisbraut í samræmi við reglur Mótorhjóla- og snjósleðasambands Íslands, auk þess sem stefnt væri að því að setja upp aðstöðu fyrir iðkendur í malargryfjunni í Hálsi. Umsækjandi myndi kosta framkvæmdina að öllu leyti. Á fundinum var samþykkt samhljóða tillaga um að veita honum leyfi til að ráðast í framkvæmdina. Á sama fundi voru lögð fram drög að breyttu aðalskipulagi og voru þau samþykkt með fyrirvara um samþykki Skipulagsstofnunar. Í fundargerðinni kemur fram hverjir sátu fundinn og er skipulags- og byggingarfulltrúi sveitarfélagsins ekki þar á meðal.

Á fundi sveitarstjórnar 29. september 2011 var fundargerð umhverfis- og skipulagsnefndar tekin fyrir og rædd. Var samþykkt að veita umsækjanda land undir motocrossbraut ofan við malargryfjuna í Hálsi og var sveitarstjóra falið að ganga frá lóðarleigusamningi við umsækjanda, honum að kostnaðarlausu. Þá var samþykkt að fresta umfjöllun um breytingar á aðalskipulagi til sveitarstjórnarfundar hinn 6. október s.á. Fundargerð umhverfis- og skipulagsnefndar frá 27. september 2011 var samþykkt að öðru leyti. Enginn fundur var hins vegar haldinn í sveitarstjórn hinn 6. október 2011, en breytt aðalskipulagstillaga var síðar auglýst, innsendum athugasemdum svarað og nýtt aðalskipulag að lokum samþykkt í sveitarstjórn hinn 10. janúar 2013.

Málsrök kæranda: Kærandi telur að fundur umhverfis- og skipulagsnefndar Langanesbyggðar hinn 27. september 2011 hafi verið ógildur þar sem skipulags- og byggingarfulltrúi sveitarfélagsins hafi ekki verið boðaður á fundinn, ekki setið hann og ekki haft vitneskju um fundarefnið.

Hvað aðalskipulagið varðar færir kærandi þau rök fyrir kröfu sinni að engin kynning hafi farið fram á breytingum á tillögu að aðalskipulagi, ekkert samráð hafi verið haft við landeigendur og ekki hafi verið tekið tillit til lagalegrar hindrunar þess að skipulagið hlyti samþykki Skipulagsstofnunar, þar sem breytt tillaga stangaðist á við 7. gr. jarðalaga nr. 81/2004.

Þá beri að fella úr gildi lóðarúthlutun og framkvæmdaleyfi vegna motocrossbrautarinnar þar sem svæðið sé skilgreint sem landbúnaðarsvæði í gildandi Aðalskipulagi Þórshafnarhrepps 2003-2023 og starfsemi af þessu tagi sé ekki í samræmi við það, en ekkert deiliskipulag sé til fyrir svæðið sem heimili þessa landnotkun. Taka þurfi svæðið úr landbúnaðarnotum, sbr. 7. gr. jarðalaga. Framkvæmdin hafi ekki verið kynnt fyrir hagsmunaaðilum, en brautin sé staðsett skammt frá reiðvegi, sem tilheyri landi kærenda, og landamerkjum Syðra-Lóns. Motocrossbraut fari illa saman við rekstur hrossabús og tamningastöðvar að Syðra-Lóni.

Málsrök Langanesbyggðar: Langanesbyggð krefst þess aðallega að málinu verði vísað frá úrskurðarnefndinni, en til vara er þess krafist að öllum kröfum kæranda verði hafnað. Það sé ekki á valdi úrskurðarnefndarinnar að úrskurða nefndarfundi hjá sveitarfélögum ógilda né að ógilda þar umfjöllun um ákveðna dagskrárliði.

Á umræddum fundi hafi verið til afgreiðslu tillaga að drögum að breyttu aðalskipulagi sem hafi verið samþykkt. Það sé ekki hlutverk úrskurðarnefndarinnar að fjalla um afgreiðslu á tillögu að aðalskipulagi. Þó skuli tekið fram að aðalskipulagstillagan hafi fengið umfjöllun lögum samkvæmt hjá Langanesbyggð og standi því engin rök til annars en að auglýsa hana. Hún sé nú til umfjöllunar hjá þeim aðilum sem um hana eigi að fjalla og það sé þeirra að taka ákvörðun um framhald málsins.

Vegna fullyrðingar kærenda um að fundur umhverfis- og skipulagsnefndar hinn 27. september 2011 hafi verið ólöglegur vegna fjarveru skipulags- og byggingarfulltrúa sé tekið fram að samráð hafi verið haft við hann fyrir fundinn. Ekki hafi þó verið talið tilefni til að boða hann á fundinn í ljósi fjarlægðar hans frá fundarstað. Þá sé vakin athygli á því að taka megi þátt í fundum í gegnum síma eða önnur fjarskipatæki.

Að lokum hafi verið samþykkt á umræddum fundi að heimila leyfishafa að útbúa motocrossbraut í landi Háls, sem sé í eigu sveitarfélagsins. Þessi ákvörðun hafi verið til bráðabirgða enda sé um að ræða land þar sem eigi að vera íbúðarbyggð samkvæmt aðalskipulagi. Hins vegar liggi fyrir að engar líkur séu á að þar rísi íbúðarbyggð í nánustu framtíð. Samningurinn við leyfishafa sé þannig að honum sé skylt að rýma svæðið hvenær sem er, ákveði sveitarfélagið að það þurfi svæðið undir aðra starfsemi. Motocrossbrautin sé líklega í um 1,6-2,0 km fjarlægð frá svokölluðu hrossabúi að Syðra-Lóni og engar líkur á því að brautin geti truflað þá litlu landbúnaðarstarfsemi sem þar sé stunduð.

Niðurstaða: Samkvæmt þágildandi 5. mgr. 52. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 sæta kæru til úrskurðarnefndarinnar stjórnvaldsákvarðanir stjórnsýslu sveitarfélaga, nema annað sé sérstaklega tiltekið í lögum. Úrskurðarnefndina brestur því vald til að úrskurða um gildi fundar umhverfis- og skipulagsnefndar Langanesbyggðar, sem haldinn var hinn 27. september 2011. Verður kröfu kærenda þar að lútandi því vísað frá úrskurðarnefndinni.

Samkvæmt 3. mgr. 29. gr. skipulagslaga er aðalskipulag háð samþykki sveitarstjórnar og staðfestingu Skipulagsstofnunar og umhverfisráðherra í þeim tilvikum sem hann skal staðfesta aðalskipulag. Ákvarðanir sem ráðherra eða Skipulagsstofnun ber samkvæmt lögunum að staðfesta sæta ekki kæru til úrskurðarnefndarinnar skv. tilvitnaðri 5. mgr. 52. gr. skipulagslaga. Verður kröfu kæranda, um ógildingu ákvörðunar umhverfis- og skipulagsnefndar um að samþykkja drög að breyttu aðalskipulagi, því vísað frá úrskurðarnefndinni.

Í rökstuðningi kæranda kemur m.a. fram að hann telji að fella eigi „lóðaúthlutun og framkvæmdaleyfi“ fyrir motocrossbrautinni úr gildi. Í þágildandi 1. mgr. 52. gr. skipulagslaga segir að úrskurðarnefndin kveði upp úrskurði í ágreiningsmálum um skipulags- og byggingarmál samkvæmt skipulagslögum, lögum um mannvirki og reglugerðum settum samkvæmt þeim. Í þessum lögum og reglugerðum er ekki að finna reglur um lóðaúthlutanir og hefur úrskurðarnefndin ekki vald til að úrskurða um meðferð eða afgreiðslu þeirra. Því verður ágreiningur um slíkar úthlutanir ekki borinn undir nefndina.

Í 4. mgr. 7. gr. skipulagslaga kemur fram að skipulagsfulltrúi sitji fundi skipulagsnefndar með málfrelsi og tillögurétt. Hann hefur hins vegar ekki atkvæðisrétt á fundum nefndarinnar. Skipulagsnefnd telst því ályktunarbær þótt skipulagsfulltrúi sé fjarverandi. Nefndin tekur hins vegar ekki endanlega ákvörðun, í skilningi 2. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993, um veitingu framkvæmdaleyfa en slík ákvörðun á undir sveitarstjórn, sbr. 3. mgr. 3. gr. og 1. mgr. 13. gr. skipulagslaga.

Þegar ákvörðun sveitarstjórnar um að veita framkvæmdaleyfið var tekin var í gildi Aðalskipulag Þórshafnarhrepps 2003-2023. Samkvæmt því var svæðið sem motocrossbrautin er staðsett á skilgreint sem efnistökusvæði en auk þess virðist brautin ná inn á svæði sem skilgreint var sem óbyggt svæði.

Í 1. mgr. 13. gr. skipulagslaga er kveðið á um að afla skuli framkvæmdaleyfis sveitarstjórnar vegna meiri háttar framkvæmda sem áhrif hafa á umhverfið og breyta ásýnd þess, svo sem breytingar lands með jarðvegi eða efnistöku, og annarra framkvæmda sem falli undir lög um mat á umhverfisáhrifum. Í 3. mgr. sömu greinar kemur fram að sá sem óskar framkvæmdaleyfis skuli senda skriflega umsókn til sveitarstjórnar ásamt nauðsynlegum gögnum sem nánar skuli kveða á um í reglugerð. Þá skal sveitarstjórn, skv. 4. mgr. 13. gr., við útgáfu framkvæmdaleyfis fjalla um og taka afstöðu til þess hvort framkvæmd er í samræmi við skipulagsáætlanir. Að lokum kemur það fram í 5. mgr. 13. gr. að þar sem framkvæmdir séu fyrirhugaðar og deiliskipulag liggi ekki fyrir geti sveitarstjórn veitt framkvæmdaleyfi að undangenginni grenndarkynningu, sé um að ræða framkvæmd sem er í samræmi við aðalskipulag varðandi landnotkun, byggðamynstur og þéttleika byggðar.

Í gr. 9.2 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998 er fjallað um gögn vegna framkvæmdaleyfisumsókna. Segir þar að meðal nauðsynlegra gagna sé uppdráttur í tilgreindum mælikvarða er sýni framkvæmd og afstöðu hennar í landi, þar sem fram komi mörk viðkomandi svæðis, tenging þess við þjóðveg, hæðarlínur og mannvirki sem fyrir séu á svæðinu. Auk þess skuli leggja fram fylgigögn þar sem fram komi lýsing á framkvæmd og hvernig hún falli að gildandi skipulagsáætlunum ásamt öðrum upplýsingum sem skipulagsnefnd telji nauðsynlegar.

Samkvæmt fyrirliggjandi upplýsingum er ekki í gildi deiliskipulag fyrir umrætt svæði. Þar sem svo stendur á getur sveitarstjórn leyft einstakar leyfisskyldar framkvæmdir sem um kann að verða sótt, að undangenginni grenndarkynningu skv. 5. mgr. 13. gr. skipulagslaga, eða eftir atvikum að fengnum meðmælum Skipulagsstofnunar, sbr. 1. tölul. ákvæðis til bráðabirgða í sömu lögum.

Ekki verður séð að þau gögn sem áskilin eru í gr. 9.2 í skipulagsreglugerð, sbr. 3. mgr. 13. gr. skipulagslaga, hafi legið fyrir við samþykkt hins umdeilda leyfis eða að sveitarstjórn hafi fjallað um og tekið afstöðu til þess hvort framkvæmdin væri í samræmi við skipulagsáætlanir, sbr. 4. mgr. 13. gr. skipulagslaga. Þá liggur ekki fyrir að leitað hafi verið meðmæla Skipulagsstofnunar, sbr. áðurnefndan 1. tölul. ákvæðis til bráðabirgða í skipulagslögum, eða að umsóknin hafi verið grenndarkynnt, sbr. 5. mgr. 13. gr. laganna. Upplýsingar um framkvæmdina eru raunar svo takmarkaðar í máli þessu að ógerlegt er að leggja mat á það hvort um sé að ræða meiri háttar framkvæmd, sem háð sé framkvæmdaleyfi skv. 13. gr. skipulagslaga, en líta verður til þess að framkvæmdin virðist að hluta til vera á röskuðu svæði.

Samkvæmt framansögðu var undirbúningi ákvörðunar um að veita framkvæmdaleyfi fyrir motocrossbraut verulega áfátt og verður því ekki hjá því komist að fella hana úr gildi.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

 

Úrskurðarorð:

Kröfu kærenda um ógildingu fundar umhverfis- og skipulagsnefndar Langanesbyggðar hinn 27. september 2011 er vísað frá úrskurðarnefndinni.

Kröfu kærenda um ógildingu ákvörðunar umhverfis- og skipulagsnefndar Langanesbyggðar, um að samþykkja drög að breyttu aðalskipulagi, með fyrirvara um samþykki Skipulagsstofnunar, er vísað frá úrskurðarnefndinni.

Felld er úr gildi ákvörðun sveitarstjórnar Langanesbyggðar frá 29. september 2011 um að veita framkvæmdaleyfi fyrir motocrossbraut í Hálsi.

____________________________________
Ómar Stefánsson

______________________________              _____________________________
Ásgeir Magnússon                                                  Þorsteinn Þorsteinsson
 

des 22
Love0

2/2012 Laufásvegur

Með
Árið 2015, fimmtudaginn 11. júní, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 2/2012, kæra á samþykkt byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 29. nóvember 2011 á reyndarteikningum vegna framkvæmda á árunum 2006 og 2007 á fasteigninni Laufásvegi 68 í Reykjavík.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 9. janúar 2012, er barst nefndinni sama dag, kærir I, Smáragötu 11, Reykjavík, samþykkt byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 29. nóvember 2011 á reyndarteikningum vegna framkvæmda á árunum 2006 og 2007 á fasteigninni Laufásvegi 68. Barst nefndinni frekari rökstuðningur fyrir kærunni með bréfi, dags. 1. maí 2012. Liggur baklóð Laufásvegar 68 að baklóð kæranda.

Gerir kærandi þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust frá sveitarfélaginu 19. mars 2012 og í maí 2015.

Málavextir: Á lóðinni nr. 68 við Laufásveg stendur einbýlishús sem reist var ásamt bílskúr á fjórða áratug síðustu aldar. Mál þetta á sér nokkra forsögu en 5. janúar 2007 tók gildi breyting á deiliskipulagi vegna lóðarinnar og var gefið út byggingarleyfi vegna framkvæmda þar 21. mars s.á. Með ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur 18. febrúar 2010 var leyfishafa veittur frestur að viðlögðum dagsektum til að koma mannvirkjum á suðurhluta lóðar sinnar til samræmis við aðaluppdrætti og hinn 20. maí s.á. felldi borgarráð úr gildi hluta byggingarleyfisins. Með úrskurðum í málum nr. 19 og 35/2010, uppkveðnum 25. október 2011, felldi úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála úr gildi fyrrgreindar ákvarðanir borgarráðs frá árinu 2010, þar sem þær voru haldnar annmörkum.

Á embættisafgreiðslufundi skipulagsstjóra Reykjavíkur 25. nóvember 2011 var tekin fyrir umsókn um samþykki á reyndarteikningum. Var eftirfarandi fært til bókar: „Sótt er um samþykki á reyndarteikningum vegna framkvæmda 2006-2007 sem fela í sér að heitur pottur er færður til, bætt er við gönguhurð í bílgeymslu, bætt er við gönguhurð úr húsi út í garð, hæðarlegu neðri palls er breytt og skráningartafla er lagfærð fyrir einbýlishús á lóð nr. 68 við Laufásveg.“ Þá var bókað: ,,Í ljósi úrskurða úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála í málum nr. 19/2010 og 35/2010 er ekki gerð athugasemd við erindið.“ Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 29. nóvember 2011 var umsóknin samþykkt með vísan til fundargerðar frá fyrrnefndum afgreiðslufundi skipulagsstjóra og staðfest í borgarráði hinn 1. desember 2011.

Málsrök kæranda: Af hálfu kæranda er bent á að hann hafi í desember 2007 vakið athygli Reykjavíkurborgar á því að framkvæmdir við Laufásveg 68 brytu í bága við gildandi deiliskipulag. Í bréfi byggingarfulltrúa, dags. 12. júní 2008, hafi verið tekið undir þau sjónarmið og framkvæmdum m.a. þannig lýst að reist hafi verið 32,2 m² útigeymsla sem gangi 4 m út fyrir byggingarreit og að 47 m² steypt plata liggi ofan á lóðarvegg milli Laufásvegar 68 og Smáragötu 11 þannig að gera megi ráð fyrir að lóðin hafi verið hækkuð um allt að einum metra. Hafi tilraunir borgaryfirvalda til að koma framkvæmdum í lögmætt horf ekki borið árangur og vísist í því sambandi til úrskurða úrskurðarnefndarinnar frá 25. október 2011.

Teikningar með hinni kærðu ákvörðun sýni ýmsar fleiri framkvæmdir sem hafi verið gerðar á umræddu árabili en þeirra sé ekki getið í ákvörðuninni. Í ódagsettri breytingalýsingu á teikningu sé lýst breytingum sem ekki sé ljóst hvort einnig sé verið að samþykkja. Þá verði ekki betur séð en að útigeymslan og lóðarhækkunin standi óbreytt. Auk þess sé á teikningum gert ráð fyrir framkvæmdum sem ekki hafi verið ráðist í. Til dæmis segi að ofan á steyptan vegg á milli húsa sé 1,5 m hár viðarveggur. Í athugasemdum á teikningunni standi að með öllu sé óheimilt að breyta þessum vegg nema með samþykki beggja lóðarhafa. Slíkur veggur hafi ekki verið byggður og engin áform séu um það af kæranda hálfu en ekki verði af ákvörðuninni ráðið hvort í henni felist samþykki fyrir byggingu ofan á núverandi vegg. Samkvæmt teikningunni virðist hafa verið fjarlægður hluti af pallinum sem steyptur hafi verið ofan á garðvegginn milli lóðanna, en eins og framkvæmdir standi núna þá sé pallurinn ennþá steyptur ofan á vegginn. Hins vegar hafi verið gerð göt á hann fyrir gróður.

Óljóst sé hvað felist í hinni kærðu ákvörðun en hún virðist byggð á þeirri forsendu að framkvæmdir standi óbreyttar. Verði því ekki annað séð en að hún feli í sér samþykki borgaryfirvalda á öllum umdeildum framkvæmdum sem ráðist hafi verið í að Laufásvegi 68 með og án byggingarleyfis á umræddum árum en ekki bara þeim sem taldar hafi verið upp í ákvörðuninni. Jafnframt megi leiða af henni að fallið sé frá áformum um að afturkalla byggingarleyfi vegna framkvæmda sem ekki rúmist innan deiliskipulags. Enn sé í gildi deiliskipulag fyrir það svæði sem byggt hafi verið á og framkvæmdir jafn ólöglegar nú og þegar þær hafi farið fram, eins og byggingarfulltrúi lýsi í bréfi sínu frá 12. júní 2008.

Ekki verði séð að lagaheimild sé fyrir ákvörðun borgaryfirvalda, en framkvæmdin hafi hvorki verið einungis lítillega í andstöðu við deiliskipulag né hafi hún verið grenndarkynnt. Ekkert sé heldur í tilvitnuðum úrskurðum úrskurðarnefndarinnar sem gagnist sem rökstuðningur fyrir ákvörðuninni. Þvert á móti séu í nefndum úrskurðum gerðar verulegar athugasemdir við málsmeðferð við töku fyrri ákvarðana, óskýrleika þeirra og að þær séu að hluta til óframkvæmanlegar. Borgaryfirvöld hafi átt að hlutast til um að framkvæmdir yrðu færðar í löglegt horf og eftir atvikum að axla ábyrgð á eigin mistökum við útgáfu byggingarleyfis.

Þá geri kærandi athugasemd gagnvart úrskurðarnefndinni varðandi málsmeðferð í máli nr. 19/2010. Í úrskurðinum sé haft eftir lögmanni byggingarleyfishafa ýmislegt varðandi afstöðu kæranda til framkvæmda og um forsendur þess að kærandi hafi gert athugasemdir til borgarinnar vegna þeirra. Fullyrðingar lögmannsins séu rangar og hæpið að það standist rannsóknarreglu stjórnsýslulaga að veita kæranda ekki tækifæri til að tjá sig um það sem eftir honum sé haft, fyrst nefndin hafi talið frásögn um það atriði eiga erindi í úrskurðinn.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Reykjavíkurborg krefst þess að kröfum kæranda verði hafnað. Samþykkt Reykjavíkurborgar byggi á úrskurðum úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála frá 25. október 2011, en í ljósi þeirra hafi ekki verið stætt á öðru en að samþykkja umsókn þá sem hér sé til umfjöllunar.

Athugasemdir byggingarleyfishafa: Af hálfu byggingarleyfishafa er þess aðallega krafist að kærunni verði vísað frá úrskurðarnefndinni en til vara að öllum kröfum kæranda verði hafnað. Aðalkrafa um frávísun sé byggð á því að kæra, dags. 9. janúar 2012, hafi brotið í bága við 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála, en í kærunni séu engar kröfur settar fram og enginn rökstuðningur. Þau atriði sem um sé deilt í málinu hafi engin áhrif á fasteignina að Smáragötu 11 og séu þau tæplega sýnileg eigendum þeirrar fasteignar. Málið byggi því á réttlætiskennd eigenda fasteignarinnar að Smáragötu 11, en ekki raunverulegum hagsmunum.

Samþykktar hafi verið reyndarteikningar þar sem fram komi endanleg afstaða framkvæmda, sbr. ákvæði mannvirkjalaga og gildandi byggingarreglugerðar. Um sé að ræða minniháttar breytingar sem hafi orðið frá upphaflegum teikningum á framkvæmdatíma. Þá rúmist framkvæmdirnar allar innan deiliskipulagsins. Sé ferli þetta að fullu og öllu leyti í samræmi við lög og verði ekki séð af kæru eða rökstuðningi fyrir henni að færð séu málefnaleg rök fyrir öðru.

Á hinum samþykktum uppdráttum sé ekki gert ráð fyrir viðarvegg ofan á steypta vegginn milli lóða kæranda og leyfishafa. Á greindum uppdráttum sé athugasemd um viðarvegg milli lóðanna að Laufásvegi 68 og 70 en þar sé enginn slíkur viðarveggur á lóðarmörkunum í dag og séu ekki áform um að reisa hann. Sá veggur yrði auk þess kæranda óviðkomandi. Eini viðarveggurinn í nágrenninu sé milli lóðanna Laufásvegar 70 og Smáragötu 13 og sé hann kæranda og leyfishafa jafnframt óviðkomandi. Ekki þurfi leyfi fyrir runnagróðri en ekki sé gert ráð fyrir að hann verði hávaxinn. Sá gróður sé að öllu leyti innan lóðar leyfishafa.

Ákvörðun borgaryfirvalda um að afturkalla byggingarleyfið hafi verið felld úr gildi. Sé því ekki rétt hjá kæranda að segja að borgaryfirvöld hafi fallið frá ákvörðun sinni um að afturkalla byggingarleyfið sem ekki rúmist innan deiliskipulags. Afstaða kæranda bendi til þess að það eigi að vera markmið borgaryfirvalda að fella byggingarleyfið úr gildi. Fyrir liggi að rannsókn byggingarfulltrúa og öll málsmeðferð borgaryfirvalda, sem leiddi til þess að byggingarleyfið hafi verið fellt úr gildi á sínum tíma, hafi ekki verið í samræmi við lög. Niðurstaða þeirrar ólögmætu málsmeðferðar geti á engan hátt verið vísbending eða staðfesting á því að umræddar framkvæmdir séu óleyfilegar. Þær hafi nú verið samþykktar af borgaryfirvöldum í kjölfar vandaðrar og eðlilegrar málsmeðferðar sem staðfesti að umræddar framkvæmdir séu í löglegu horfi.

—————-

Aðilar hafa fært fram ítarlegri rök fyrir máli sínu sem ekki verða rakin nánar hér en úrskurðarnefndin hefur haft þau til hliðsjónar við úrlausn málsins.

Vettvangsskoðun: Úrskurðarnefndin kynnti sér aðstæður á vettvangi 21. apríl 2015.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um gildi byggingarleyfis sem veitt var fyrir framkvæmdum á lóðinni nr. 68 við Laufásveg en svo sem áður er lýst liggur eign kæranda að baklóð þess húss og verður að telja að umdeildar framkvæmdir geti snert lögvarða hagsmuni hans.  Kæranda var tilkynnt um leyfi vegna framkvæmdanna með bréfi byggingarfulltrúa, dags. 7. desember 2011, sem póstlagt var 9. s.m. Kæra barst úrskurðarnefndinni 9. janúar 2012 þar sem fram kom hver væri kærandi og hvaða ákvörðun væri kærð. Kæran var bæði skrifleg og undirrituð. Fram kemur í kæru að bréfi byggingarfulltrúa hafi ekki fylgt gögn og er jafnframt með kærunni farið fram á afrit allra gagna málsins. Þá segir að kærandi muni koma með frekari rökstuðning þegar hann hafi fengið tækifæri til að kynna sér þau gögn. Verður með hliðsjón af framangreindu, og þar sem hin kærða ákvörðun kemur að verulegu leyti fram á teikningum sem ekki fylgdu bréfi byggingarfulltrúa til kæranda, að telja fullnægt skilyrðum 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála. Verður málið því tekið til efnismeðferðar.

Sveitarfélögum er veitt vald til tiltekinna leyfisveitinga með lögum nr. 160/2010 um mannvirki. Sveitarfélög fara einnig með skipulagsvald samkvæmt skipulagslögum nr. 123/2010. Skulu þau við skipulagsgerð gæta hagsmuna heildarinnar en þó þannig að hagsmunir einstaklinga séu ekki fyrir borð bornir, sbr. 1. gr. nefndra laga. Náið samspil er milli laganna tveggja og skulu byggingarleyfi vera í samræmi við skipulagsáætlanir, sbr. 1. tl. 13. gr. mannvirkjalaga. Þá er sveitarfélögum skylt að fara í hvívetna að stjórnsýslulögum nr. 37/1993 sem og almennum reglum stjórnsýsluréttarins þegar þau beita valdi sínu og sinna lögboðnum skyldum sínum í skjóli þess.

Eins og rakið er í málavöxtum var hinn 21. mars 2007 gefið út byggingarleyfi vegna framkvæmda að Laufásvegi 68. Með úrskurðum uppkveðnum 25. október 2011 felldi úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála úr gildi þær ákvarðanir borgarráðs frá árinu 2010 að beita þvingunarúrræðum vegna framkvæmdanna og að fella úr gildi hluta nefnds byggingarleyfis. Byggingarfulltrúi samþykkti 29. nóvember 2011 nýtt byggingarleyfi á grundvelli framlagðra reyndarteikninga. Við ákvörðun sína vísaði hann til fundar skipulagsstjóra þar sem bókað var að ekki væri gerð athugasemd við erindið í ljósi fyrrnefndra úrskurða. Virðist af þessari afgreiðslu borgaryfirvalda að í kjölfar úrskurða úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála hafi þau ekki talið sér annað fært en að veita hið kærða leyfi. Gáfu úrskurðirnir ekki tilefni til þeirrar ályktunar enda byggði niðurstaða þeirra annars vegar á því að undirbúningi ákvörðunar hefði verið verulega áfátt og hins vegar á því að ákvörðun væri haldin verulegum annmörkum og þá einkum með vísan til þess að íþyngjandi ákvarðanir yrðu að vera skýrar, framkvæmanlegar og studdar málefnalegum rökum. Tilvísun til nefndra úrskurða í rökstuðningi fyrir hinni kærðu ákvörðun var því ekki haldbær. Hefðu borgaryfirvöld þvert á móti átt að taka málið til nánari rannsóknar sem og að meta áhrif ákvarðana sinna á alla aðila málsins.

Við meðferð málsins bar borgaryfirvöldum þannig að taka málið til skoðunar á ný og meta með sjálfstæðum hætti hvort skilyrði væru til staðar til útgáfu byggingarleyfis á grundvelli framlagðra reyndarteikninga eða ekki. Það verður hins vegar ekki séð af gögnum málsins að borgaryfirvöld hafi tekið efnislega afstöðu til þess hvort framlagðar reyndarteikningar samrýmdust skipulagsáætlunum, sbr. áskilnað þar um í 1. tl. 13. gr. mannvirkjalaga, heldur létu þau við það sitja að vísa til áðurnefndra úrskurða. Þá verður að telja að tilefni hafi verið til að leita annað hvort eftir umsögn borgarminjavarðar á ný í samræmi við ákvæði gildandi deiliskipulags um vernd hússins að Laufásvegi 68 eða taka afstöðu til þeirrar umsagnar borgarminjavarðar er veitt var fyrir útgáfu byggingarleyfisins 2007.

Af öllu því sem framan greinir, og einkum og sér í lagi í ljósi forsögu málsins, verður að telja að borgaryfirvöld hafi ekki sinnt lögboðnu hlutverki sínu sem skyldi og er ljóst að bæði rannsókn málsins og rökstuðningi niðurstöðu þess var verulega áfátt. Verður með hliðsjón af því að telja að málsmeðferð hinnar kærðu ákvörðunar hafi verið haldin slíkum annmörkum að ekki verði hjá því komist að fella hana úr gildi.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi samþykkt byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 29. nóvember 2011 á reyndarteikningum vegna framkvæmda á árunum 2006 og 2007 á fasteigninni Laufásvegi 68 í Reykjavík.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

____________________________              ___________________________
Aðalheiður Jóhannsdóttir                                  Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

75/2012 Laufásvegur

Með
Árið 2015, fimmtudaginn 11. júní, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 75/2012, kæra á samþykkt byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 1. nóvember 2011 um að breyta innra skipulagi einbýlishúss, byggja skyggni yfir inngang, gera dyr á suðurhlið hússins út í garð, koma fyrir setlaug og steypa palla á lóðinni nr. 70 við Laufásveg í Reykjavík. Jafnframt er kærð afgreiðsla byggingarfulltrúans frá 17. júlí 2012 um að samþykkja breyttar teikningar af frágangi téðrar lóðar.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 23. júlí 2012, er barst nefndinni sama dag, kæra S, Smáragötu 13, Reykjavík, leyfi byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 1. nóvember 2011 um að breyta innra skipulagi einbýlishúss, byggja nýtt skyggni yfir inngang, gera dyr á suðurhlið, koma fyrir setlaug og steypa palla á lóðinni nr. 70 við Laufásveg. Jafnframt er kært samþykki byggingarfulltrúans frá 17. júlí 2012 fyrir breyttum teikningum af frágangi lóðarinnar. Liggur baklóð Laufásvegar 70 að baklóð kærenda.

Gera kærendur þá kröfu að hin kærðu byggingarleyfi verði felld úr gildi ásamt því að kveðinn verði upp til bráðabirgða úrskurður um stöðvun framkvæmda á meðan málið er til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni. Verður málið nú tekið til endanlegrar úrlausnar og verður því ekki tekin afstaða til kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda með sérstökum úrskurði.

Gögn málsins bárust frá sveitarfélaginu 8. ágúst 2012 og í maí 2015.

Málavextir: Á lóðinni nr. 70 við Laufásveg stendur einbýlishús sem reist var árið 1927. Bílskúr og vermistöð eru einnig á lóðinni. Hinn 18. október 2011 var á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa tekin fyrir umsókn um leyfi til að breyta innra skipulagi hússins, reisa nýtt skyggni yfir inngang þess, gera dyr út í garð á suðurhlið, koma fyrir setlaug og steypa palla á umræddri lóð. Var afgreiðslu málsins frestað með vísan til athugasemda á umsóknarblaði. Erindið var næst tekið fyrir á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa hinn 1. nóvember s.á., það samþykkt og talið samræmast ákvæðum mannvirkjalaga nr. 160/2010.

Með bréfum, dags. 21. júní og 3. júlí 2012, komu kærendur á framfæri kvörtun við skipulags- og byggingarnefnd Reykjavíkur vegna framkvæmda á téðri lóð sem ekki hefðu verið grenndarkynntar. Töldu kærendur m.a. að framkvæmdirnar væru ekki í samræmi við framlagðar teikningar sem þeir hefðu aflað sér. Ekki væri um uppfyllta palla að ræða eins og fram kæmi á teikningum, heldur viðbyggingu við húsið með steyptu gólfi og dyragati inn í aðalhús. Var þess krafist að framkvæmdir yrðu stöðvaðar og nánari skýringa óskað.

Byggingarfulltrúi svaraði kærendum með bréfi, dags. 6. júlí 2012. Kom þar fram að athugun hefði leitt í ljós að framkvæmdir hefðu verið hafnar án þess að veitt hefði verið byggingarleyfi en skilyrt gögn fyrir útgáfu leyfisins hefðu ekki borist embættinu. Einnig að í byggingu væri steinsteypt rými undir pöllum á baklóð sem ekki hefði verið sótt um byggingarleyfi fyrir. Jafnframt hefðu mælingar sýnt að pallar væru í samræmi við uppdrætti, að undanskildu rými undir þeim. Umræddar framkvæmdir ættu sér því stað án leyfis og yrðu stöðvaðar þar til úr hefði verið bætt. Var lóðarhafa Laufásvegar 70 tilkynnt um stöðvun framkvæmda með bréfi, dags. sama dag. Með bréfi kærenda til byggingarfulltrúa, einnig dags. nefndan dag, var því andmælt að um byggingu palla væri að ræða. Gerð var krafa um að ákvörðun byggingarfulltrúa frá 1. nóvember 2011 yrði afturkölluð og að framkvæmdir yrðu grenndarkynntar.

Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa hinn 17. nóvember 2011 var tekin fyrir umsókn um breyttar teikningar af lóðarfrágangi að Laufásvegi 70. Var umsóknin samþykkt og talin samræmast ákvæðum laga nr. 160/2010. Byggingarleyfi vegna framangreindra samþykkta var gefið út 18. júlí 2012.

Málsrök kærenda: Af hálfu kærenda er vísað til þess að ekki sé um palla að ræða heldur viðamikil járnbent og steinsteypt mannvirki í tveimur hæðum. Stærra mannvirkið sé um 165 cm frá fyrri lóðarhæð og það minna um 300 cm frá fyrri lóðarhæð. Í stað þess að lóð kærenda og lóðin að Laufásvegi 70 séu í sömu hæð og áður muni þeir sem vistist á mannvirkjunum fá mikla innsýn í garð og inn um glugga á húsi kærenda þrátt fyrir háa girðingu sem sé á lóðarmörkum. Hafi engin grenndarkynning farið fram á téðum mannvirkjum enda þótt þau nái vel út fyrir byggingarreit samkvæmt gildandi deiliskipulagi. Muni framkvæmdirnar hafa veruleg og óafturkræf neikvæð áhrif á nágrenni sitt og þá einkum gagnvart kærendum. Hafi borið að grenndarkynna framkvæmdirnar.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Af hálfu borgaryfirvalda er þess krafist að úrskurðarnefndin staðfesti hinar kærðu ákvarðanir. Um steinsteypta palla sé að ræða og sé holrými undir steyptu gólfi í stað þess að fylla það. Ekki sé gert ráð fyrir að það verði nýtt á nokkurn hátt, enda hafi ekki verið veitt leyfi til þess. Stærð umdeildra palla, hæð þeirra miðuð við yfirborðsfrágang lóðar og fjarlægð frá lóð kærenda hafi verið metin þannig að ekki væri þörf á grenndarkynningu. Ekki sé meiri sýn í garð kærenda af umræddum pöllum en reikna megi með á þessu svæði. Ef breytingar teljist hvorki fela í sér verulega né óverulega breytingu á deiliskipulagi krefjist skipulagslög þess ekki að breytingarnar séu grenndarkynntar og hafi svo háttað hér. Muni umræddir pallar aldrei geta haft það veruleg eða óafturkræf neikvæð áhrif á grennd sína að rétt hefði verið að synja umsókn um gerð þeirra á þeim grundvelli. Hafi það enga þýðingu þótt nefnd mannvirki nái e.t.v. út fyrir byggingarreit, enda sé aðeins um byggingu palla að ræða en ekki húsbyggingu.

Málsrök byggingarleyfishafa: Byggingarleyfishafi fer fram á að kröfum kærenda verði hafnað. Skírskotar hann til og tekur undir sjónarmið og rökstuðning Reykjavíkurborgar í máli þessu sem og til framlagðra gagna borgarinnar. Jafnframt sé tekið fram að fullnægt hafi verið öllum skilyrðum fyrir byggingarleyfi. Öll tilskilin leyfi hafi verið fengin með réttum hætti og skjótt hafi verið brugðist við athugasemdum byggingarfulltrúa. Brjóti leyfið hvorki í bága við skipulags- og byggingarlög né heldur reglugerðir sem settar hafi verið með stoð í þeim. Sé leyfið og í samræmi við deiliskipulag fyrir svæðið. Um palla sé að ræða en ekki húsbyggingu. Á teikningu sé sérstaklega merkt við þau aflokuðu rými sem óuppfyllt séu innan sökkla í samræmi við 2. mgr. gr. 4.3.1. í byggingarreglugerð nr. 112/2012. Hyggist byggingarleyfishafi ekki nýta umrædd rými. Bent sé á að lóðin hafi verið með verulegum halla sem hafi gert hana að miklu leyti ónýtanlega. Sé hluti steyptra palla lægri en lóðin hafi áður verið. Standist ekki að lóðir kærenda og leyfishafa hafi áður verið í sömu hæð. Verði kærendur að una því að húseigandi geti nýtt sér lóð sína með hefðbundnum hætti.

Vettvangsskoðun: Úrskurðarnefndin kynnti sér aðstæður á vettvangi 21. apríl 2015.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um lögmæti tveggja ákvarðana byggingarfulltrúans í Reykjavík vegna framkvæmda við Laufásveg 70. Annars vegar að heimila m.a. að gera dyr á suðurhlið út í garð og steypa palla á lóðinni og hins vegar að samþykkja breyttar teikningar af frágangi lóðarinnar. Lúta athugsemdir kærenda að byggingu nefndra palla.

Lóðin að Laufásvegi 70 er á svæði þar sem í gildi er deiliskipulag fyrir staðgreinireiti 1.197.2 og 1.197.3 sem afmarkast af Smáragötu, Njarðargötu, Laufásvegi og Einarsgarði. Deiliskipulagið öðlaðist gildi með birtingu auglýsingar þar um í B-deild Stjórnartíðinda 8. maí 2006. Fram kemur í deiliskipulaginu að flest hús á svæðinu hafi verið reist í samræmi við fyrsta heildarskipulag Reykjavíkur frá 1927. Samkvæmt forsendum deiliskipulagsins er svæðið hluti af jaðarsvæði miðborgarinnar og fellur sem slíkt undir Þróunaráætlun miðborgarinnar. Nýtur allt deiliskipulagssvæðið hverfisverndar og fellur undir flokk II í þróunaráætlun eða „verndun byggðra svæða með umhverfisgildi“. Í þeim flokki er lögð áhersla á að svip húsa verði sem minnst raskað en ekki er lagst gegn breytingum á þeim hliðum húsa sem sjást lítt eða ekki frá götu. Þá er tilgreint í forsendum skipulagsins að jaðarsvæði þessi séu að mestu leyti fullbyggð og því sé með deiliskipulagi á reitum þessara svæða leitað leiða til að viðhalda upprunalegu svipmóti en leyfa þó hóflegar viðbætur og breytingar.

Deiliskipulag sem tekið hefur gildi er bindandi fyrir stjórnvöld og borgara, sbr. gr. 6.4. í skipulagsreglugerð nr. 400/1998 sem í gildi var þegar hinar umdeildu ákvarðanir voru teknar. Í deiliskipulagi felst ákvörðun sveitarstjórnar um landnotkun og yfirbragð skipulagssvæða. Er þar kveðið á um hvaða heimildir eru fyrir hendi til nýtingar einstakra lóða og fyrirkomulag bygginga. Verða borgarar að geta treyst því að festa sé í framkvæmd byggingarmála og að mannvirki séu reist í samræmi við gildandi skilmála. Fyrrnefnt deiliskipulag er ítarlegt og geymir skilmála um viðbyggingar, bílskúra, steypta garðveggi, bílastæði á lóðum, hækkun húsa og þakhæða, fjölgun íbúða, trjágróður, viðhald og endurnýjun. Greinargóð ákvæði er lúta að viðhaldi og endurnýjun á húsum á lóðunum taka t.a.m. til viðhalds og endurnýjunar þaka, á þakrennum og niðurföllum, steypu og steinunar, á gluggum, endurnýjun og gerð nýrra skyggna yfir útidyrum og steyptra/hlaðinna garðveggja. Er tekið fram að þau ákvæði séu ekki tæmandi talin og bera þau þess merki að við framangreindar framkvæmdir skuli tekið mið af gerð og aldri húsa og leitast við að færa ástand þeirra í upprunalegt horf.

Uppbyggingu á reitnum eru settar skorður með deiliskipulaginu en þó er leyft að byggja við öll hús við Laufásveg innan byggingarreits sem almennt er afmarkaður á þeim hliðum sem ekki snúa að götu. Segir um viðbyggingar og breytingar að vanda skuli mjög til hönnunar þeirra og skulu viðbyggingar og breytingar vera með þeim hætti að þær hafi sem minnst neikvæð áhrif á umhverfið og gæði nálægra bygginga. Þá skulu þær vernda og styrkja heildarmynd svæðisins. Loks eru sérskilmálar fyrir hverja lóð og er samkvæmt þeim heimilt að reisa á lóðinni að Laufásvegi 70 viðbyggingu innan byggingarreits og stækka bílskúr.

Hinir umdeildu pallar eru steinsteyptir og áfastir við húsið og fara þeir út fyrir byggingarreit. Samkvæmt samþykktum uppdráttum rís hærri pallurinn um einn metra upp yfir fyrri lóðarhæð. Eru pallarnir þannig að gerð og umfangi að þeir hafa áhrif sem jafna má við áhrif af viðbyggingum sem þurfa að vera innan byggingarreits. Eru áhrifin bæði á svipmót hússins og á nágrannalóðir. Geta grenndaráhrifin orðið veruleg og skert nýtingarmöguleika nærliggjandi lóða vegna hljóðvistar og yfirsýnar. Eins og áður greinir eru pallarnir að hluta til utan þess byggingarreits sem markaður er í deiliskipulagi og er ekki að öðru leyti gert ráð fyrir heimild til gerðar slíkra mannvirkja í deiliskipulagsskilmálum, sem þó eru ítarlegir eins og áður er rakið.

Verður að telja, að teknu tilliti til framangreinds, að heimild til byggingar mannvirkja sem hér um ræðir hafi þurft að eiga beina stoð í deiliskipulagi. Ekki verður ráðið að slíkri heimild sé til að dreifa í deiliskipulagi Smáragötureits en það er á færi skipulagsyfirvalda að gera þar að lútandi breytingar. Var því áskilnaði 1.tl. 13. gr. laga um mannvirki nr. 160/2010 um að byggingarleyfi samræmist skipulagsáætlunum á svæðinu ekki fullnægt. Með vísan til þess sem að framan greinir verður því ekki hjá því komist að fella hinar kærðu ákvarðarnir úr gildi en með hliðsjón af meðalhófsreglu 12. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 verða þær eingöngu felldar úr gildi að því er varðar upprædda palla. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Felld eru úr gildi leyfi byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 1. nóvember 2011 og 17. júlí 2012 að því er varðar steinsteypta palla á lóðinni nr. 70 við Laufásveg, Reykjavík.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

___________________________            ____________________________
Aðalheiður Jóhannsdóttir                              Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

17/2015 Brú í landi Elliðakots

Með
Árið 2015, þriðjudaginn 8. júní, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 17/2015, kæra á ákvörðun skipulagsnefndar Mosfellsbæjar frá 4. febrúar 2015 og á ákvörðun bæjarstjórnar frá 11. s.m. um að samþykkja að veita megi byggingarleyfi fyrir frístundahúsi á lóðinni Brú í landi Elliðakots í Mosfellsbæ.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 26. febrúar 2015, er barst nefndinni sama dag, kærir Hjalti Steinþórsson hrl., f.h. eigenda fasteignarinnar Elliðakots í Mosfellsbæ, ákvörðun skipulagsnefndar Mosfellsbæjar frá 4. febrúar 2015 og ákvörðun bæjarstjórnar frá 11. s.m. um að samþykkja að veita megi byggingarleyfi fyrir frístundahúsi á lóðinni Brú í landi Elliðakots. Var gerð sú krafa að hinar kærðu ákvarðanir yrðu felldar úr gildi og að úrskurðarnefndin frestaði réttaráhrifum þeirra til bráðabirgða meðan málið væri til meðferðar fyrir nefndinni. Var kröfu um frestun réttaráhrifa hafnað með úrskurði nefndarinnar uppkveðnum 12. mars 2015.

Með bréfum til úrskurðarnefndarinnar, dags. 22. apríl og 6. maí 2015, er bárust nefndinni samdægurs, kæra sömu aðilar ákvörðun byggingarfulltrúans í Mosfellsbæ frá 15. apríl 2015 um að samþykkja byggingaráform fyrir 133,2 m² sumarbústað á fyrrnefndri lóð og ákvörðun byggingarfulltrúans frá 24. apríl 2015 um að samþykkja byggingaráform fyrir sumarbústað á nefndri lóð er yrði 129,3 m² í stað 133,2 m². Gerð er krafa um ógildingu hinna kærðu ákvarðana og að kveðið verði á um stöðvun framkvæmda meðan málið sé til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni. Verður það kærumál, sem er númer 27/2015, sameinað máli þessu enda lúta hinar kærðu ákvarðanir að heimild til byggingar sumarhúss á nefndri lóð. Verður málið nú tekið til endanlegrar úrlausnar og verður því ekki tekin afstaða til kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda.

Málsatvik: Kærendur eru eigendur fasteignarinnar Elliðakots í Mosfellsbæ sem er lögbýli. Samkvæmt lóðarleigusamningi frá 2002 seldu kærendur leigutaka á leigu „lóð þá úr landi Elliðakots, Mosfellsbæ sem sumarhúsið „Brú“ stendur á“. Umrætt hús, sem mun hafa verið um 70 m² timburhús, brann árið 2014. Á fundi skipulagsnefndar Mosfellsbæjar hinn 1. júlí s.á. var tekin fyrir fyrirspurn f.h. leigutaka lóðarinnar um hvort leyft yrði að endurbyggja sumarbústað í landi Elliðakots, landnr. 125216, sem yrði 130 m² að stærð með útgröfnum skriðkjallara/tæknirými. Var fært til bókar að samkvæmt aðalskipulagi væri hámarksstærð húss á lóðinni 130 m² en nefndin væri neikvæð fyrir gerð skriðkjallara undir húsi. Heimilað yrði að grenndarkynna umrætt sumarhús þegar breyttir uppdrættir lægju fyrir. Í kjölfarið var grenndarkynnt „umsókn um leyfi til að byggja 130 m² sumarbústað í stað bústaðar þess sem brann“ og var samkvæmt kynntum uppdráttum kjallari undir öllu húsinu. Komu kærendur að athugasemdum við fyrirhugaða byggingu og kváðust sem landeigendur hafna henni. Athugasemdum kærenda var svarað með bréfum, dags. 9. september 2014, og þeim gefinn kostur á að koma að frekari athugasemdum, sem þeir og gerðu með bréfum, dags. 18. og 22. s.m.

Málið var tekið fyrir að nýju á fundi skipulagsnefndar hinn 11. nóvember 2014. Taldi nefndin m.a. að hafna bæri umsókn um byggingarleyfi þar sem húsið væri yfir stærðarmörkum í aðalskipulagi þar sem reikna bæri flatarmál kjallara með í heildarflatarmáli þess. Á sama fundi var tekið fyrir erindi frá byggingarfulltrúa um byggingu 129,3 m² sumarhúss á lóðinni og fallist á að grenndarkynna það. Var erindið grenndarkynnt með bréfum, dags. 20. nóvember 2014. Andmælum og sjónarmiðum kærenda var komið á framfæri við bæjaryfirvöld með bréfi, dags. 2. desember s.á. Hinn 4. febrúar 2015 var málið tekið fyrir á fundi skipulagsnefndar og afgreitt með svohljóðandi hætti: „Nefndin samþykkir framlögð drög að svörum og samþykkir jafnframt að hún gerir ekki athugasemdir við að byggingarfulltrúi veiti byggingarleyfi skv. fyrirliggjandi umsókn þegar hann telur hönnunargögn vera orðin fullnægjandi.“ Staðfesti bæjarstjórn samþykkt skipulagsnefndar 11. s.m.

Hinn 15. apríl s.á. var tekin fyrir á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa umsókn um leyfi til að „byggja/endurbyggja“ 133,2 m² sumarbústað úr forsteyptum einingum á nefndri lóð. Var umsóknin samþykkt og í fundargerð var vísað til bókunar skipulagsnefndar frá 4. febrúar s.á. Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 24. apríl 2015 var tekin fyrir og samþykkt umsókn um byggingarleyfi fyrir „breyttri stærð á áður samþykktum sumarbústað úr forsteyptum einingum á lóð nr. 125216 í Elliðakotslandi í samræmi við framlögð gögn en stærð bústaðarins var við umfjöllun skipulagsnefndar og í grenndarkynntum gögnum 129,3 m². Stærð bústaðs eftir breytingu er 129,3 m², 675,0 m³. Áður samþykktir uppdrættir falli úr gildi.“

Málsrök kærenda: Af hálfu kærenda er vísað til þess að veiting fyrirhugaðs byggingarleyfis fari í bága við gildandi aðalskipulag Mosfellsbæjar. Svæði það sem hér um ræði sé í aðalskipulagi skilgreint á uppdrætti sem svæði fyrir frístundabyggð sem ekki hafi verið deiliskipulagt. Í gr. 4.11 í greinargerð aðalskipulagsins sé fjallað um svæði fyrir frístundabyggð. Þar segi svo: „Ný frístundahús má einungis reisa innan svæða sem afmörkuð eru fyrir frístundabyggð og í samræmi við samþykkt deiliskipulag.“ Sé þess hvergi getið að víkja megi frá kröfu um deiliskipulag eða að frá henni séu undantekningar. Í umsögn skipulagsfulltrúa í málinu sé ekki gerð grein fyrir því á hvaða grundvelli bæjaryfirvöld telji sig geta vikið til hliðar fortakslausu ákvæði aðalskipulags um deiliskipulag frístundabyggða. Fyrirhuguð sé nýbygging sem sé nærri tvöfalt stærra en hús það sem verið hafi á lóðinni. Samkvæmt 1. mgr. 13. gr. laga nr. 160/2010 um mannvirki sé það skilyrði fyrir veitingu byggingarleyfis að það samræmist skipulagsáætlunum á svæðinu. Augljóst sé að svo sé ekki í máli þessu og beri þegar af þeirri ástæðu að fella hinar kærðu ákvarðanir úr gildi.

Að auki hafi ekki verið skilyrði til að viðhafa grenndarkynningu í málinu. Ekki sé um þegar byggt hverfi að ræða. Við það bætist m.a. að um verulega breytingu á byggðamynstri og þéttleika byggðar sé að ræða og um leið vikið frá hvoru tveggja, sem ekki samrýmist skilyrðum þeim sem sett séu í 44. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Því sé alfarið hafnað að líta beri til heimilda aðalskipulags um hvert sé byggðamynstur svæðisins.

Loks telji kærendur að fyrirhuguð bygging húss á lóð þeirra að Brú sé háð samþykki þeirra og gildi þá einu hver afstaða byggingaryfirvalda kunni að vera til umsóknarinnar. Leigulóðarhafi eigi aðeins samningsbundinn og tímabundinn rétt til hagnýtingar afmarkaðs lands í eigu kærenda. Sé réttur hans aðeins sá sem með óyggjandi hætti verði ráðinn af samningnum. Beri að skýra allan vafa kærendum í hag, en úrlausn ágreiningsins eigi undir dómstóla. Hvergi sé í lóðarleigusamningi um lóðina vikið að rétti til nýbyggingar eða endurbyggingar húss á lóðinni. Þvert á móti sé samningurinn gerður fyrir tiltekið hús sem þar sé fyrir. Sé réttur lóðarhafa til afnota af lóðinni bundinn við umrætt hús og þær framkvæmdir sem nauðsynlegar séu til nýtingar þess. Væri talið að réttur til endurbyggingar húss eftir bruna væri fyrir hendi, reistur á sanngirnissjónarmiðum og eðli máls, væri hann takmarkaður við sambærilegt og jafn stórt hús og fyrir hafi verið á lóðinni.

Eigi kærendur ríka lögvarða hagsmuni því tengda að ekki verði byggt á lóðinni stærra og verðmætara hús en það sem fyrir hafi verið, m.a. vegna hugsanlegrar innlausnarskyldu þeirra í lok leigutíma lóðarinnar. Leiði af grundvallareglum eignarréttarins að leyfi landeiganda þurfi til að veita megi byggingarleyfi á hans landi og sé land í sameign þurfi samþykki sameigenda. Sé í því sambandi vísað m.a. til dóma Hæstaréttar í málum nr. 326/2005, 204/2008 og 406/2010. Þá hafi verið samþykkt lítilsháttar breyting árið 1998 á bústað þeim er brann og hafi hann eftir það verið skráður 68,9 m² og því rangt að hann hafi margsinnis verið stækkaður, líkt og haldið sé fram.

Byggt sé á sömu málsrökum vegna hinna kærðu ákvarðana byggingarfulltrúa um samþykkt byggingaráforma. Þar við bætist að leyfi byggingarfulltrúa vegna áforma um byggingu 133,2 m² sumarbústaðar á lóðinni sé bæði í andstöðu við ákvæði aðalskipulags um hámarksstærð sumarhúsa á frístundasvæðum í sveitarfélaginu svo og samþykkt skipulagsnefndar um að heimila mætti byggingu á 129,3 m² húsi á umræddri lóð.

Málsrök Mosfellsbæjar: Af hálfu sveitarfélagsins er þess krafist að öllum kröfum kærenda verði hafnað. Óskað hafi verið eftir leyfi til að endurbyggja sumarhús sem hafi eyðilagst í bruna og verði sá bústaður m.a. með sama fastanúmer og eldri bústaður. Ákvæði aðalskipulags taki samkvæmt orðum sínum ekki til slíkra tilvika þegar endurbygging fari fram. Taki það einungis til nýrra frístundahúsa, og þá í þeim skilningi að um sé að ræða ný hús, sem fái ný fastanúmer, þar sem ekki hafi staðið hús áður. Fyrirhugað hús samræmist fyllilega aðalskipulagi hvað varði landnotkun, stærð húss og fjölda húsa/lóða á svæðinu.

Samkvæmt orðalagi 1. mgr. 44. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 beri aðeins að horfa til þess hvort byggð sé fyrir hendi en ekki til stærðar hennar. Teljist umrætt hverfi byggt í skilningi ákvæðisins, þótt fjöldi húsa eða nágranna sé ekki mikill, en viðmið um fjölda leiði af eðli byggðarinnar sem sé gisin byggð frístundahúsa. Skuli ekki horfa til ástandsins sem fyrir hafi verið á umræddu svæði þegar meta beri hvort bygging feli í sér verulega breytingu á byggðamynstri og þéttleika byggðar, heldur til ákvæða gildandi aðalskipulags. Fyrirhugað hús samræmist fyllilega ákvæðum aðalskipulags um landnotkun, byggðamynstur og þéttleika byggðar. Hafi því verið rétt að viðhafa grenndarkynningu.

Sveitarfélagið hafi ekki talið að því væri stætt á að neita að gefa út byggingarleyfi á þeim grundvelli að heimild umsækjanda til notkunar landsins væri ekki fyrir hendi, á meðan í gildi væri lóðarleigusamningur þar sem skýrlega kæmi fram að umrædd lóð væri leigð undir „sumarhúsið Brú“. Sé þá haft í huga að samningur þessi kveði ekki á um að húsið skuli vera af tiltekinni lögun eða stærð, eða að óheimilt sé að endurbyggja það. Hljóti lóðarhafi að hafa rúman rétt til notkunar og hagnýtingar landsins, nema sérstakar kvaðir séu settar í lóðarleigusamningi. Jafnframt hafi verið horft til þess að ef afstaða kærenda til efnis samningsins yrði ofan á sæti lóðarleiguhafi uppi með leigusamning til margra ára án þess að geta hagnýtt sér landið í samræmi við ákvæði hans.
Hvað varði kæru um samþykkt byggingaráforma frá 15. apríl 2015 sé vísað til fram kominna málsraka bæjarins eftir því sem við eigi. Sé bent á að eftir nýja samþykkt byggingarfulltrúa frá 24. s.m. sé húsið nú í samræmi við ákvæði aðalskipulags og samþykkt skipulagsnefndar. Þá standist það ekki málsmeðferðarreglur að leggja sama ágreining aftur til úrskurðar nefndarinnar, eins og gert sé, og ætti því að vísa máli þessu frá með hliðsjón af sjónarmiðum um litis pendens áhrif. Verði í öllu falli ekki séð að kærendur hafi lengur lögvarða hagsmuni af úrlausn kærunefndar í máli nr. 17/2015, þar sem um sama ágreiningsefni sé að ræða, sbr. 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011.

Málsrök leyfishafa: Leyfishafi bendir á sérkenni lóðarleigusamninga miðað við leigusamninga almennt, sem sé m.a. hinn ríki ráðstöfunarréttur lóðarleiguhafans. Þurfi almennt ekki leyfi landeiganda fyrir breytingu á mannvirkjum sem á leigðri lóð standi. Fram þurfi að koma í lóðarleigusamningi eigi landeigandi að hafa eitthvað að segja um útlit eða gerð húsa á landinu. Í því sambandi verði að benda á að hús það sem staðið hafi á lóðinni, er lóðarleigusamningur hafi verið gerður við fyrri lóðarleiguhafa, hafi verið margstækkað.

Fyrirhugaður bústaður verði eftir sem áður sumarhúsið „Brú“ og muni bera sama fastanúmer og hús það sem fyrir hafi verið. Ekki sé um nýtt hús að ræða í skilningi skipulagslaga. Aðeins sé verið að reisa hús í samræmi við það sem almennt tíðkist í dag hvað varði stærð og útlit. Hvorki sé vikið að því í lóðarleigusamningi aðila að sumarhúsið sé af ákveðinni stærð eða gerð né að óheimilt sé að bæta við það eða breyta því að vild eigenda þess. Réttur til endurbyggingar eftir bruna sé fyrir hendi á grundvelli samnings og bygging nýs húss í stað þess sem brann nauðsynleg og eðlileg framkvæmd til að leyfishafi geti nýtt sér réttindi sín samkvæmt samningum. Sé vísað til þess að samkvæmt 5. gr. samningsins sé gert ráð fyrir að önnur hús eða mannvirki geti staðið á lóðinni. Ekki sé hægt að synja útgáfu byggingarleyfis vegna hugsanlegrar innlausnarskyldu í lok leigutíma. Þá sé ekki hægt að fallast á að 44. gr. skipulagslaga eigi ekki við hér og megi því til stuðnings vísa til úrskurðar úrskurðarnefndar umhverfis og auðlindamála í máli nr. 48/2014. Loks sé tekið fram að samkvæmt gildandi skipulagslögum sé ekki gert ráð fyrir samþykki sameigenda eins og áður hafi verið.

Eftir brunann hafi talsmanni eigenda verið kynntar teikningar og áform um byggingu nýs húss og hafi engar athugasemdir borist. Hafi síðar borist bréf frá eigendum þar sem byggingu hússins hafi verið hafnað. Leyfishafi hafi síðan verið beðinn um að gera kauptilboð í landspilduna en þá hafi eigendur hætt við söluna. Sé ferlið búið að taka eitt ár og hafi kostað leyfishafa bæði tíma og talsverða peninga. Telji leyfishafi sig hafa farið að öllum lögum og reglum og hafi allan tímann reynt að framkvæma í sátt við sveitarfélagið og landeigendur.

Athugasemdir kærenda við greinargerð Mosfellsbæjar og leyfishafa: Kærendur taka fram að ekki verði séð að skilyrði hafi verið til endurupptöku fyrri ákvörðunar byggingarfulltrúa um samþykkt byggingaráforma á grundvelli 24. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 eða að um einhliða afturköllun hafi verið að ræða á grundvelli 25. gr. sömu laga. Sé þessari málsmeðferð mótmælt sem ólögmætri. Þá sé hafnað að vísa beri málinu frá. Um sitthvora stjórnvaldsákvörðun sé að ræða sem stafi jafnframt frá sitt hvoru stjórnvaldinu og geti því ekki verið um litis pendens áhrif að ræða þegar þannig standi á.

Kærendur taki einnig fram að lóðarhafa hafi aldrei verið gefið loforð af hálfu landeigenda fyrir því að þeir myndu samþykkja byggingu hins umdeilda húss. Hafi hann ekki verið beðinn um að gera kauptilboð heldur aðeins verið bent á að slíkt væri mögulegt vildi hann fá svar frá landeigendum.
Athugasemdir Mosfellsbæjar við athugasemdum kærenda: Sveitarfélagið tekur fram að við afgreiðslu byggingarfulltrúa hinn 24. apríl 2015 hafi legið fyrir teikning er sýnt hafi að stærð umrædds sumarbústaðar næmi 129,3 m². Við nánari skoðun hafi komi í ljós að þetta væri rangt og hafi bústaðurinn í raun verið 133 m². Í kjölfarið hafi verið ákveðið að afturkalla fyrri ákvörðun og hafi sveitarfélaginu verið það heimilt, sbr. 1. og 2. tl. 25. gr. stjórnsýslulaga, sbr. einnig 1.tl. 1. mgr. 24. gr. sömu laga.

—-

Færð hafa verið fram frekari sjónarmið sem ekki verða rakin nánar en úrskurðarnefndin hefur haft þau til hliðsjónar í málinu.

Niðurstaða: Samkvæmt 9. gr. laga um mannvirki nr. 160/2010 þarf leyfi byggingarfulltrúa, eða eftir atvikum Mannvirkjastofnunar, fyrir byggingu mannvirkis. Er kveðið á um það í 11. gr. sömu laga að nefndir aðilar tilkynni umsækjanda um samþykkt byggingaráforma enda sé fyrirhuguð mannvirkjagerð í samræmi við skipulagsáætlanir á viðkomandi svæði. Ef umsókn lýtur að mannvirkjagerð á ódeiliskipulögðu svæði eða vafi leikur á um að fyrirhugað mannvirki sé í samræmi við gildandi deiliskipulag skal leita umsagnar skipulagsfulltrúa eða skipulagsnefndar, sbr. 10. gr. laganna og gr. 2.4.2. í byggingarreglugerð nr. 112/2012.

Ef sótt er um byggingarleyfi fyrir framkvæmd sem er í samræmi við landnotkun, byggðamynstur og þéttleika byggðar í þegar byggðu hverfi og deiliskipulag liggur ekki fyrir eða um er að ræða óverulega breytingu á deiliskipulagi getur skipulagsnefnd ákveðið að veita megi leyfi án deiliskipulags, enda hafi áður farið fram grenndarkynning skv. 44. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Felur það lagaákvæði samkvæmt orðanna hljóðan m.a. í sér að skipulagsnefnd taki ákvörðun um hvort veita megi byggingar- eða framkvæmdaleyfi án deiliskipulags. Hins verður ekki litið fram hjá því að endanleg ákvörðun um samþykkt byggingaráforma og útgáfu byggingarleyfis er á hendi byggingarfulltrúa samkvæmt skýrum ákvæðum laga um mannvirki. Var hin kærða ákvörðun skipulagsnefndar frá 4. febrúar 2015, sem og afgreiðsla bæjarstjórnar frá 11. s.m um að samþykkja að veita mætti byggingarleyfi fyrir frístundahúsi á lóðinni Brú í landi Elliðakots, því ekki lokaákvörðun í skilningi 2. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Verður þessum hluta málsins því vísað frá úrskurðarnefndinni.

Hinn 24. apríl 2015 felldi byggingarfulltrúi úr gildi samþykkt sína frá 15. s.m. um samþykkt byggingaráforma fyrir 133,2 m² sumarhúsi á lóðinni Brú. Telja kærendur að ekki hafi verið heimild fyrir slíkri málsmeðferð, svo sem áður hefur verið rakið. Fram hefur komið að sama dag samþykkti byggingarfulltrúi áform um byggingu 129,3 m² sumarhúss á sömu lóð í kjölfar umsóknar þess efnis. Lá því fyrir ný stjórnvaldsákvörðun á grundvelli nýrrar og breyttrar umsóknar leyfishafa fyrir byggingu sumarhússins. Hefur hin kærða ákvörðun um byggingarleyfi frá 15. apríl 2015 því ekki lengur réttarverkan að lögum og verður ekki séð að kærendur eigi lögvarða hagsmuni af því að fá skorið úr um lögmæti þeirrar ákvörðunar. Verður þeim þætti málsins af þeim sökum einnig vísað frá úrskurðarnefndinni, sbr. 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011. 

Verður því eingöngu tekin afstaða til lögmætis þeirra byggingaráforma er samþykkt voru 24. apríl 2015 og fólu í sér heimild til að reisa 129,3 m² sumarhús úr forsteyptum einingum.

Lóðin þar sem hinu umdeilda sumarhúsi er ætlað að rísa er innan svæðis sem afmarkað er í Aðalskipulagi Mosfellsbæjar 2011-2030 sem frístundabyggð. Ekki er fyrir hendi deiliskipulag af því svæði. Kveðið er á um í gr. 4.11 í aðalskipulaginu að ný frístundahús megi einungis reisa innan svæða sem afmörkuð séu fyrir frístundabyggð og í samræmi við samþykkt deiliskipulag. Aðalskipulagið gerir þó ráð fyrir því að heimila megi, að undangenginni grenndarkynningu, minniháttar viðbyggingar við stök frístundahús frá fyrri tíð sem auðkennd séu á aðalskipulagsuppdrætti með hring í lit frístundasvæða, en um slíkt er ekki að ræða hér. Fram hefur komið að á umræddri lóð stóð áður um 70 m² sumarhús úr timbri en með hinni kærðu ákvörðun er heimilað að reisa þar 129,3 m² sumarhús úr forsteyptum einingum. Telja verður að um nýtt hús sé að ræða en ekki endurbyggingu fyrra húss, enda er hið samþykkta hús töluvert stærra en það sem fyrir var og steinsteypt í stað þess að vera úr timbri. Var því ekki heimilt að samþykkja hin umdeildu byggingaráform án undangenginnar deiliskipulagsgerðar, sbr. áskilnað tilvitnaðrar greinar í aðalskipulagi Mosfellsbæjar. Öndverð túlkun nefnds ákvæðis myndi leiða til þess að áskilnaður um deiliskipulag væri þýðingarlaus. Með hliðsjón af þessu verður að fella hina umdeildu ákvörðun úr gildi.

Úrskurðarorð:

Vísað er frá úrskurðarnefndinni afgreiðslu skipulagsnefndar Mosfellsbæjar frá 4. febrúar 2015 og ákvörðun bæjarstjórnar frá 11. s.m. um að samþykkja að veita megi byggingarleyfi fyrir frístundahúsi á lóð, landnr.125216, í landi Elliðakots í Mosfellsbæ.

Jafnframt er vísað frá úrskurðarnefndinni ákvörðun byggingarfulltrúans í Mosfellsbæ frá 15. apríl 2015 um að samþykkja byggingaráform fyrir byggingu 133,2 m² sumarbústaðar á nefndri lóð.

Felld er úr gildi ákvörðun byggingarfulltrúans í Mosfellsbæ frá 24. apríl 2015 um að samþykkja byggingaráform fyrir byggingu 129,3 m² sumarbústað á nefndri lóð.

______________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              _____________________________
Ásgeir Magnússon                                                  Þorsteinn Þorsteinsson

 

des 22
Love0

8/2013 Langabrekka

Með
Árið 2015, fimmtudaginn 21. maí, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson yfirlögfræðingur, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 8/2013, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúans í Kópavogi frá 5. febrúar 2013 um að synja umsókn um byggingarleyfi fyrir viðbyggingu við bílskúr á lóð Löngubrekku 5.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 4. febrúar 2013, er barst nefndinni 5. s.m., kærir K, Löngubrekku 5, Kópavogi, þá ákvörðun skipulagsnefndar Kópavogsbæjar frá 18. desember 2012 að hafna að endurupptaka mál er varðaði heimild til að byggja við bílskúr á lóð Löngubrekku 5. Eins og atvikum er háttað verður að skilja málskot kæranda svo að kærð sé ákvörðun byggingarfulltrúans í Kópavogi frá 5. febrúar 2013 um að hafna umsókn um byggingarleyfi fyrir viðbyggingu við bílskúr á lóð Löngubrekku 5, sem felur í sér lyktir málsins. Þess er krafist að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust frá Kópavogsbæ 12. mars 2013 og 10. mars 2015.

Málavextir: Kærandi sótti um byggingarleyfi fyrir viðbyggingu við bílskúr á lóð sinni við Löngubrekku 5 með umsókn, dags. 23. mars 2012, en umrætt svæði hefur ekki verið deiliskipulagt. Var gert ráð fyrir að í viðbyggingunni yrði geymsla. Umsóknin var tekin fyrir hjá byggingarfulltrúa, sem vísaði henni til skipulagsnefndar til ákvörðunar um grenndarkynningu, sbr. 44. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Skipulagsnefnd samþykkti á fundi sínum 26. apríl 2012 að grenndarkynna umsóknina og bárust athugasemdir frá lóðarhöfum Álfhólsvegar 61.

Á fundi skipulagsnefndar 18. desember 2012 var erindið tekið fyrir að nýju og var það afgreitt með svohljóðandi bókun: „Með tilvísan til 1. mgr. 24. gr. stjórnsýslulaga hafnar skipulagsnefnd að endurupptaka mál er varðar heimild til að byggja við bílskúr þar sem ekki liggur fyrir samþykki þeirra er málið varðar.“ Bæjarstjórn Kópavogsbæjar afgreiddi málið á sama veg á fundi sínum hinn 8. janúar 2013. Hinn 5. febrúar 2013 sendi byggingarfulltrúi kæranda bréf þar sem tilkynnt var að umsókninni hefði verið synjað „… með tilvísun í afgreiðslu skipulagsnefndar 15. janúar 2013“.

Fyrir liggur að kærandi hefur áður sótt um byggingarleyfi fyrir stækkun umrædds bílskúrs til suðurs og var þeim umsóknum synjað. Tvívegis hefur úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála fengið til meðferðar kærur vegna synjunar um byggingarleyfi fyrir viðbyggingu við bílskúrinn, sbr. úrskurði nefndarinnar í málum nr. 97/2006 og 34/2007.

Málsrök kæranda: Kærandi vísar til þess að hann hafi áður sótt um byggingarleyfi fyrir stækkun á umræddum bílskúr. Umsókn hans hafi verið synjað í júní 2006 á þeim grundvelli að þinglýst samþykki lóðarhafa Álfhólsvegar 61 skorti, en slíkt samþykki hafi þá verið áskilið samkvæmt gr. 75.4 í byggingarreglugerð nr. 441/1998. Synjunin hafi verið kærð til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála. Nefndu ákvæði byggingarreglugerðar hafi verið breytt í desember 2006 og hafi kærandi sótt aftur um byggingarleyfi á árinu 2007. Skipulagsnefnd hafi hafnað því að veita leyfið þrátt fyrir jákvæða umsögn bæjarskipulags Kópavogsbæjar.

Með umsókn sinni, dags. í mars 2012, hafi kærandi sótt um að stækka bílskúrinn samkvæmt nýrri og breyttri teikningu þótt deila megi um hvort teikningin hafi verið mikið eða lítið breytt frá teikningunum sem lagðar hafi verið fram með umsóknunum 2006 og 2007. Með nýrri umsókn um byggingarleyfi fyrir stækkun bílskúrsins hafi ekki verið farið fram á endurupptöku máls heldur hafi verið um að ræða nýja umsókn og nýja teikningu sem ekki hafi verið lögð fyrir skipulagsnefnd áður. Eigi 24. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 því ekki við í málinu. Þá hafi skipulagsnefnd látið fara fram grenndarkynningu skv. 44. gr. skipulagslaga og skuli að henni lokinni ljúka við afgreiðslu málsins og taka það til efnislegrar umfjöllunar en ekki vísa því frá eins og gert hafi verið.

Málsrök Kópavogsbæjar: Af hálfu bæjaryfirvalda er vísað til þess að um endurupptöku stjórnvaldsákvarðana fari eftir 24. gr. stjórnsýslulaga. Þar sé mælt fyrir um að eftir að stjórnvald hafi tekið stjórnvaldsákvörðun og hún hafi verið tilkynnt aðila máls eigi hann rétt á að fá mál endurupptekið, að nánar tilgreindum skilyrðum uppfylltum. Fyrst megi nefna það skilyrði að ákvörðun stjórnvalds hafi byggst á röngum upplýsingum um málsatvik eða atvikum sem hafi breyst verulega frá því að ákvörðun var tekin. Eigandi Löngubrekku 5 hafi ítrekað frá árinu 2005 sótt um byggingarleyfi fyrir stækkun bílskúrs og verið hafnað í öll skiptin. Erindi hans hafi verið hafnað í júní 2006, aftur í apríl 2007, beiðni um endurupptöku hafi verið hafnað í maí 2007, nýrri umsókn hafi verið hafnað í janúar 2009 og að síðustu hafi því verið hafnað á fundi skipulagsnefndar 18. desember 2012 að taka erindið upp að nýju. Málið hafi margsinnis áður fengið efnismeðferð hjá skipulagsyfirvöldum og verið hafnað m.a. á grundvelli grenndaráhrifa. Ekkert nýtt hafi komið fram eða atvik breyst verulega.

Auk þessa sé vakin athygli á því að ef þrír mánuðir séu liðnir frá því að aðila var tilkynnt um ákvörðun verði beiðni um endurupptöku ekki tekin til greina nema að fengnu samþykki frá öðrum aðilum málsins, sbr. 24. gr. stjórnsýslulaga. Við meðferð málsins hafi ítrekað komið fram andmæli frá íbúum að Álfhólsvegi 61, en sú lóð liggi að lóðarmörkum Löngubrekku 5. Til að unnt sé að taka málið upp að nýju sé fortakslaust skilyrði skv. 24. gr. stjórnsýslulaga að samþykki allra aðila máls liggi fyrir. Aðilar máls í skilningi ólögfestra meginreglna stjórnsýsluréttarins séu þeir sem eigi lögmætra hagsmuna að gæta varðandi stjórnvaldsákvörðun. Ljóst sé að allir þeir sem sent hafi inn andmæli í kjölfar grenndarkynningar verði taldir „aðilar“ málsins og að málið verði ekki endurupptekið án þess að samþykki þeirra liggi fyrir. Í þessu sambandi breyti engu þótt hin nýja beiðni sé lögð fram í búningi nýs máls. Ljóst sé af efnislegum atvikum þessa máls að verið sé að óska eftir því að skipulagsnefnd endurupptaki mál, sem áður hafi margsinnis verið til meðferðar hjá skipulagsyfirvöldum í Kópavogi, án þess að fyrrgreind skilyrði 1. mgr. 24. gr. stjórnsýslulaga séu uppfyllt, og því beri að hafna. Er þess krafist að ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogs um synjun á endurupptöku málsins verði staðfest.

Niðurstaða: Fyrir liggur að kærandi lagði inn byggingarleyfisumsókn hjá byggingarfulltrúa um stækkun bílskúrs á lóð Löngubrekku 5 til suðurs að lóðarmörkum Álfhólsvegar 61. Samkvæmt tilkynningu til kæranda, dags. 5. febrúar 2013, hafnaði byggingarfulltrúi umsókninni „… með tilvísun í afgreiðslu skipulagsnefndar 15. janúar 2013“. Ekki verður þó séð af fundargerð skipulagsnefndar frá 15. janúar 2013 að nefndin hafi fjallað um þá umsókn kæranda sem deilt er um í málinu en á fundinum var hins vegar fjallað um aðra umsókn kæranda um byggingarleyfi vegna breytinga á íbúðarhúsi hans. Skipulagsnefnd afgreiddi hins vegar umsókn kæranda um viðbyggingu við bílskúr á fundi sínum 18. desember 2012 að undangenginni grenndarkynningu og var þá farið með umsóknina sem umsókn um endurupptöku, svo sem áður greinir.

Í málinu er um það deilt hvort heimilt hafi verið að fara með umsókn kæranda um byggingarleyfi sem beiðni um endurupptöku eldra máls. Fyrir liggur að kærandi lagði inn umsókn um byggingarleyfi ásamt nýjum uppdráttum og fékk hún lögboðna meðferð umsóknar í ljósi þess að um ódeiliskipulagt svæði var að ræða. Var umsóknin grenndarkynnt eins og áður greinir í samræmi við 44. gr. skipulagslaga. Þá hefur sveitarfélagið ekki vísað til tiltekins máls sem umsóknin hafi falið í sér beiðni um endurupptöku á, heldur skírskotað til þriggja eldri umsókna kæranda. Af gögnum málsins verður þó ekki ráðið að þær séu að öllu leyti sambærilegar við þá umsókn sem hér er til umfjöllunar.

Að öllu framangreindu virtu verður að telja málsmeðferð hinnar kærðu ákvörðunar og rökstuðning haldinn slíkum annmörkum að ekki verði hjá því komist að fella hana úr gildi.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi sú ákvörðun byggingarfulltrúans í Kópavogi frá 5. febrúar 2013 að synja umsókn um byggingarleyfi fyrir viðbyggingu við bílskúr á lóð Löngubrekku 5.

____________________________________
Ómar Stefánsson

______________________________              _____________________________
Ásgeir Magnússon                                            Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

72/2010 Bakkavegur

Með
Árið 2015, fimmtudaginn 21. maí, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson yfirlögfræðingur, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 72/2010, kæra á ákvörðun hreppsnefndar Borgarfjarðarhrepps frá 1. nóvember 2010 um að veita byggingarleyfi fyrir frístundahúsi við Bakkaveg 10, Borgarfirði eystri.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 22. nóvember 2010, er barst nefndinni sama dag, kærir S þá ákvörðun hreppsnefndar Borgarfjarðarhrepps frá 1. nóvember 2010 að veita byggingarleyfi fyrir frístundahúsi við Bakkaveg 10 í Bakkagerði, Borgarfirði eystri. Skilja verður málskot kæranda svo að þess sé krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi. Þá er kærð afgreiðsla og svör Borgarfjarðarhrepps við athugasemdum kæranda við grenndarkynningu byggingarleyfisumsóknarinnar.

Tekur úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála málið nú til úrskurðar á grundvelli ákvæðis til bráðabirgða II í lögum nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála, sbr. breytingu á þeim lögum nr. 139/2014.

Gögn málsins bárust frá Borgarfjarðarhreppi 25. janúar 2011 og 8. maí 2015.

Málavextir: Kærandi er eigandi hússins Strompleysu sem stendur við Bakkaveg en lóð Strompleysu liggur að lóð Bakkavegar 10. Bakkavegur liggur meðfram sjávarsíðunni og standa húsin Strompleysa og Bakkavegur 10 bæði neðan vegar. Strompleysa stendur milli vegarins og lóðar Bakkavegar 10 og Bakkavegur 10 stendur við sjávarbakkann. Bæði húsin standa á reit sem skilgreindur er sem frístundabyggð í Aðalskipulagi Borgarfjarðarhrepps 2004-2016 en svæðið hefur ekki verið deiliskipulagt. Á reitnum er gert ráð fyrir átta lóðum undir frístundahús og eru þær almennt minni en aðrar lóðir við Bakkaveg sem tilheyra íbúðarsvæði samkvæmt aðalskipulaginu.

Strompleysa var byggð árið 1977 en frístundahúsið á lóð Bakkavegar 10 var flutt þangað tilbúið haustið 2009, upphaflega á grundvelli stöðuleyfis. Sótt var um byggingarleyfi fyrir húsinu með umsókn, dags. 27. ágúst 2010, og á fundi skipulags- og byggingarnefndar Borgarfjarðarhrepps 6. september s.á. var samþykkt að grenndarkynna umsóknina. Athugasemdir bárust frá kæranda og tók skipulags- og byggingarnefnd afstöðu til þeirra á fundi hinn 26. október s.á. Taldi nefndin athugasemdir kæranda ekki þess eðlis að þær hefðu áhrif á byggingarleyfið og var samþykkt að veita leyfið. Afgreiðsla skipulags- og byggingarnefndar var staðfest í hreppsnefnd Borgarfjarðarhrepps hinn 1. nóvember 2010.

Málsrök kæranda: Af hálfu kæranda er vísað til þess að við skipulagningu frístundabyggðarinnar þurfi að taka mið af eldri byggð og einstökum húsum en götumyndin einkennist af dreifðri byggð frá ólíkum tíma. Þá hafi Strompleysa allnokkurt minjagildi en húsið hafi verið reist sem sumarviðverustaður trillusjómanns 1977 og eigi sinn sess í þorpssögunni.

Lóðir á frístundabyggðarreitnum séu bagalega smáar, sérstaklega lóðirnar fjórar neðan götu sem séu aðeins 350-400 m2. Lóðirnar ofan götu hafi hins vegar verið stækkaðar í 509-661 m2, en í þeirri aðgerð felist viðurkenning á því að þær hafi verið of smáar áður. Þéttleiki byggðar á frístundareitnum neðan götu sé mjög mikill og íþyngjandi fyrir eigendur húsa sem fyrir séu og skipulagslegt svigrúm sé hverfandi. Þótt hvergi sé kveðið á um lágmarksstærðir lóða þá liggi það lágmark einhvers staðar út frá faglegum forsendum skipulags og meðalhófi í stjórnsýslu. Með aðalskipulagi skapist ekki skylda til nýtingar lóða þegar engin krefjandi nauðsyn sé til hennar, flest fagleg rök mæli gegn nýtingunni og lóðin sé svo alvarlega gölluð að nýting hennar skaði stórlega hagsmuni annarra. Þá þurfi að huga að þörfum, eðli og möguleikum byggðarinnar og umhverfis en frístundabyggðin liggi mitt í íbúðarbyggð smáþorps. Með neðri helming frístundareitsins fullbyggðan sé útilokað annað en að gæði frístunda á þessum örlóðum skerðist þar sem öruggt næði og hvíld verði ekki lengur í boði.

Lóðin Bakkavegur 10 standi óeðlilega tæpt á ókönnuðum sjávarbakka en landið næst bakkanum hafi lækkað og sigið á 9. og 10. áratug síðustu aldar í kjölfar dýpkunar framræsluskurðar. Þá hafi lóð nr. 10 verið hækkuð með fyllingu undir húsið en lóð Strompleysu sé hins vegar lægri og í samræmi við hæð óraskaðs lands á Bökkum eins og það hafi verið áður. Landið hafi þá haft vægan en jafnan og nauðsynlegan halla til austurs niður á sjávarbakkann. Hæð lóðar Bakkavegar 10 sé 9,75 m, eða 1 cm yfir gólfhæð Strompleysu, en brýning á lóðamörkum sé veruleg og myndi 40-60 cm stall. Lóð Strompleysu sé nú lægri en umhverfið á alla kanta og húsið í gryfjustöðu. Gólfhæð Strompleysu sé 9,74 m en gólfhæð Bakkavegar 10 sé 10,1 m. Lóð Strompleysu þurfi eðlilegan vatnshalla til austurs en leysingavatn og krapauppistöður séu áhyggjuefni með hliðsjón af gólfhæðinni.

Útsýnisskerðing frá Strompleysu sé óviðunandi en ekkert hafi verið gert til að draga úr lokun sjónlína. Húshliðum hafi ekki verið víxlað og ekki hafi verið gripið til þess að færa húsið við Bakkaveg 10 til innan byggingarreitsins til þess að auka fjarlægð á milli húsanna tveggja, en viðbygging við Bakkaveg 10 útiloki raunar þann möguleika. Mænishæð Bakkavegar 10 sé 3,58 m yfir gólfhæð Strompleysu og útsýnisskerðingin magnist vegna hæðarmunar lóðanna og húsanna. Útsýni yfir sjó og fjöll austan fjarðar og opin sýn til austurs hafi, ásamt næði í hinni dreifðu byggð við Bakkaveg, verið þau gæði sem vegið hafi þyngst í huga eigenda Strompleysu undanfarin 30 ár, en þau gæði séu nú horfin. Ljóst sé að verðmæti Strompleysu minnki verulega vegna byggingar Bakkavegar 10 og reikna megi með að hún verði óseljanleg.

Án faglegrar skipulagsvinnu með heildarsýn fyrir alla byggðina við Bakkaveg stefni í óþarft slys en skipulagsvinna eftir aðalskipulagi geti ekki leyst menn undan skyldunni til að vanda vinnubrögð og sýna fagmennsku. Við afgreiðslur og leyfisveitingar vegna Bakkavegar 10 hafi aldrei verið hirt um þá skipulagságalla sem þarna sé við að eiga og þann skaða sem bygging á lóð Bakkavegar 10 valdi á nálægum eignum.

Málsrök Borgarfjarðarhrepps: Borgarfjarðarhreppur telur að hið umdeilda byggingarleyfi sé í fullu samræmi við gildandi skipulagsáætlun fyrir sveitarfélagið. Gögn málsins liggi í stórum dráttum fyrir í kæru og skýringum með henni og litlu sé við þau að bæta. Þó sé rétt að fram komi að við framkvæmdir á lóð Bakkavegar 10 árið 2007 hafi verið grafinn skurður á mörkum lóða Strompleysu og Bakkavegar 10, sem halli til norðurs, og hafi hann verið fylltur af drengrjóti til að koma í veg fyrir uppistöðu vatns á lóð Strompleysu. Starfsmenn hreppsins telji hann enn vel virkan en komi í ljós að hann dugi ekki til að varna vatnssöfnun á lóðinni verði það lagfært. Að lokum sé vísað til fundargerða skipulags- og byggingarnefndar og hreppsnefndar Borgarfjarðarhrepps um málið auk mynda af svæðinu.

Í tilkynningu byggingarfulltrúa til leyfishafa og kæranda um afgreiðslu skipulags- og byggingarnefndar er niðurstaða nefndarinnar skýrð nánar og kemur þar fram að nefndin telji húsið við Bakkaveg 10 falla að þeirri byggð sem fyrir sé og þar með sé tekið fullt tillit til þeirra húsa sem fyrir séu á svæðinu. Stefna sveitarfélagsins varðandi svæðið hafi verið ljós við samþykkt Aðalskipulags Borgarfjarðarhrepps 2004-2016, en í greinargerð þess komi fram að þegar séu risin tvö hús á reitnum og að gert sé ráð fyrir sex húsum til viðbótar. Lóðastærðir innan frístundabyggðarinnar séu í fullu samræmi við skipulagsáætlun en ljóst hafi verið að byggð yrði þétt á þessu svæði. Bygging á lóð Bakkavegar 10 sé í samræmi við aðalskipulag.

Hæðarsetning Strompleysu sé of lág og hæðarsetning þeirra húsa sem á eftir komi geti ekki tekið mið af henni. Eftir sem áður verði að tryggja að ekki myndist uppistöðuvatn á lóð Strompleysu með því að tryggja að yfirborðsvatn eigi örugga afrennslisleið þaðan. Skipulags- og byggingarnefnd geti ekki tekið undir þau sjónarmið kæranda að staðsetning Bakkavegar 10 og fjarlægð frá sjávarbakka sé óeðlileg. Þá hafi kærandi ekki sýnt fram á að bygging húss að Bakkavegi 10 hafi haft áhrif á verðmæti Strompleysu.

Athugasemdir leyfishafa: Leyfishafi bendir á að hann hafi sótt um byggingarleyfi fyrir húsi sem hafi verið í fullu samræmi við gildandi skipulag. Málatilbúnaður í kæru sé með ólíkindum og margt eigi ekkert erindi við leyfishafa. Kærandi hafi farið offari í skrifum sínum og öllum ásökunum hans um að ekki hafi verið farið að lögum við umsóknina sé hafnað.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um veitingu byggingarleyfis fyrir frístundahúsi við Bakkaveg 10, Borgarfirði eystri. Húsið stendur á reit sem skilgreindur er sem frístundabyggð í Aðalskipulagi Borgarfjarðarhrepps 2004-2016. Ekki er í gildi deiliskipulag fyrir svæðið.

Í 3. mgr. gr. 4.11.2 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998, er gilti á þeim tíma er hið kærða leyfi var veitt, er m.a. kveðið á um að í deiliskipulagi svæða fyrir frístundabyggð skuli byggingarreitir ekki staðsettir nær lóðarmörkum en 10 m. Lóðin Bakkavegur 10 er 20 m löng og 17,5 m breið, alls 350 m2, og fjarlægð hússins frá lóðarmörkum Strompleysu er 5,7 m.

Tilgangur umrædds ákvæðis skipulagsreglugerðar er að tryggja lágmarksfjarlægð milli frístundahúsa og dreifingu frístundabyggðar og skapa með því þá friðsæld sem sóst er eftir í slíkri byggð. Í þágildandi 2. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 kom sú meginregla fram að gera skuli deiliskipulag þar sem framkvæmdir eru fyrirhugaðar  og verður ekki talið að vikið verði frá fjarlægðarreglu 3. mgr. gr. 4.11.2 í skipulagsreglugerð fyrir frístundabyggð þótt ekki liggi fyrir deiliskipulag fyrir umrætt svæði. Verður því að telja að hreppsnefnd hafi borið að taka mið af ákvæðinu við afgreiðslu hins kærða leyfis.

Með vísan til þess sem rakið hefur verið ber að fella hina kærðu ákvörðun úr gildi.

Samkvæmt 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga sæta stjórnvaldsákvarðanir stjórnsýslu sveitarfélaga kæru til úrskurðarnefndarinnar. Með stjórnvaldsákvörðun er átt við einhliða ákvörðun stjórnvalds um rétt eða skyldu manna sem tekin er í skjóli stjórnsýsluvalds. Afgreiðsla og svör Borgarfjarðarhrepps við athugasemdum kæranda við grenndarkynningu byggingarleyfisumsóknarinnar fela ekki í sér slíka ákvörðun. Verður kröfu kæranda þar að lútandi því vísað frá úrskurðarnefndinni.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi sú ákvörðun hreppsnefndar Borgarfjarðarhrepps frá 1. nóvember 2010 að veita byggingarleyfi fyrir frístundahúsi við Bakkaveg 10 í Bakkagerði, Borgarfirði eystri.

Kæru á afgreiðslu og svörum Borgarfjarðarhrepps við athugasemdum kæranda við grenndarkynningu byggingarleyfisumsóknarinnar er vísað frá úrskurðarnefndinni.

____________________________________
Ómar Stefánsson

______________________________              _____________________________
Ásgeir Magnússon                                            Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

70/2014 Álmakór

Með

Árið 2015, þriðjudaginn 19. maí, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor og Ásgeir Magnússon dómstjóri.

Fyrir var tekið mál nr. 70/2014, kæra á álagningu sorphirðu- og eyðingargjalds fyrir árið 2014 vegna fasteignarinnar að Álmakór 22, Kópavogi.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 8. júlí 2014, er barst nefndinni 9. s.m., kæra B og H, Álmakór 22, Kópavogi, þá ákvörðun Kópavogsbæjar frá 13. janúar 2014 að leggja á sorphirðu- og eyðingargjald að fjárhæð kr. 22.000 vegna fasteignar þeirra að Álmakór 22. Verður að skilja málatilbúnað kærenda svo að þeir krefjist þess að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust frá Kópavogsbæ 26. ágúst 2014 og 29. apríl 2015.

Málavextir: Á fundi bæjarstjórnar Kópavogs 22. október 2013 var ákveðið á grundvelli laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir að innheimta kr. 22.000 í sorphirðu- og eyðingargjald á hverja íbúð í Kópavogi á árinu 2014. Samkvæmt bókun skyldi innheimta gjaldið með fasteignagjöldum á sömu gjalddögum. Gjaldið var lagt á kærendur með álagningarseðli, dags. 13. janúar 2014, vegna fasteignar þeirra. Með bréfi, dags. 2. maí 2014, sendu kærendur Kópavogsbæ fyrirspurn vegna gjaldanna. Í svarbréfi bæjarlögmanns, dags. 13. júní s.á., var haldið fram rétti bæjarfélagsins til að innheimta jafnaðargjald vegna sorphirðu og jafnframt bent á kæruleið til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála. Kæran er dags. 8. júlí 2014, eins og áður segir.

Málsrök kærenda: Kærendur mótmæla álagningu sorphirðu- og eyðingargjalds á fasteign þeirra á þeim grundvelli að þeir hafi aldrei nýtt sér þjónustuna sem verið sé að innheimta gjald fyrir og aldrei haft sorptunnur við hús sitt. Ekki hafi verið þörf fyrir nefnda þjónustu þar sem kærendur endurnýti allan lífrænan úrgang í garðrækt og flokki annan úrgang ítarlega og fari með í móttökustöð Sorpu. Kærendur telji einkennilegt að sé Kópavogsbær skyldaður með lögum til að innheimta gjald fyrir þjónustu sem kærendur nýti sér ekki skuli þeir vera krafðir um gjald hjá móttökustöð Sorpu bs. fyrir sömu þjónustu. Kærendur hafi flutt inn í hús sitt árið 2009 og fyrstu árin hafi þeir fengið gjöld þessi niðurfelld. Eftir breytingar á sveitarstjórn í Kópavogi hafi reglum verið breytt þannig að allir þurfi að greiða gjaldið hvort sem þjónustan sé nýtt eða ekki.

Málsrök Kópavogsbæjar: Í greinargerð bæjarfélagsins kemur fram að heimilt sé samkvæmt lögum að innheimta jafnaðargjald fyrir sorphirðu. Löng hefð sé fyrir því hjá Kópavogsbæ að sorphirðu- og eyðingargjöld séu greidd með einu jafnaðargjaldi fyrir allar íbúðir óháð þjónustustigi. Við gerð fjárhagsáætlunar sé ákveðið hvert gjaldið skuli vera og það innheimt með fasteignagjöldum. Þetta gjald fari til Sorpu bs., sem sjái um sorphirðu fyrir bæinn ásamt eyðingu. Sú fjárhæð sem innheimt sé nái ekki upp í þá fjárhæð sem sveitarfélagið greiði árlega til reksturs Sorpu. Óumflýjanlegt sé að nýting þjónustunnar sé mismikil hjá íbúum með tilliti til fjölda í hverri fasteign o.fl. Það yrði miklum vandkvæðum bundið að meta þjónustustig fyrir einstakar íbúðir og telji sveitarfélagið því eðlilegt að eitt gjald sé ákveðið fyrir alla.

Leiða megi líkur að því að kærendur nýti sér sorpeyðingarþjónustu Sorpu fyrir sitt almenna heimilissorp og séu þ.a.l. að nýta sér þá þjónustu sem sé innifalin í stærstum hluta umrædds jafnaðargjalds. Kærendur fullyrði að Sorpa bs. rukki þá samkvæmt gjaldskrá þegar komið sé með sorp á móttökustöð. Ekki sé rukkað fyrir móttöku á almennu heimilissorpi og skyldum úrgangi hjá Sorpu. Það sorp sem greiða þurfi fyrir móttöku á falli ekki undir flokkinn almennt heimilissorp og falli því utan þess sorphirðugjalds sem málið snúist um.

Yfirlit yfir kostnað við sorphirðu á móti gjöldum sé eftirfarandi fyrir árin 2009 til 2013. Árið 2012 hafi orðið hækkun vegna bláu tunnunnar.

                                              2013                 2012                    2011                       2010                    2009
Sorphirðugjald         -255.135.627     -280.235.569       -219.387.789        -203.534.540        -179.722.398
Sorphreinsun              88.991.135      108.118.053          94.996.617            93.626.583            87.972.735
Sorpeyðing               147.237.425      126.180.152        119.873.369           103.985.252          114.758.306
Bláa tunnan                26.601.456          17.498.638                        0                            0                            0
Afkoma                         7.694.389        -28.438.726          -4.517.803            -5.922.705            23.008.643

Niðurstaða: Í máli þessu krefjast kærendur þess að fellt verði niður sorphirðu- og eyðingargjald á fasteign þeirra þar sem þau nýti sér ekki þjónustuna sem verið sé að innheimta gjald fyrir. Kærufrestur til úrskurðarnefndar er einn mánuður frá því að kæranda varð kunnugt eða mátti vera kunnugt um ákvörðun þá er kærð er, sbr. 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011. Var kærufrestur því liðinn er kæra í málinu barst úrskurðarnefndinni. Hins vegar er hvorki að finna leiðbeiningar um kæruheimild né kærufresti á álagningarseðli og var kærendum fyrst leiðbeint þar um með bréfi bæjarlögmanns, eins og nánar greinir í málavöxtum. Verður því að telja afsakanlegt að kæra í máli þessu hafi borist að kærufresti liðnum, sbr. 1. tl. 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Verður málið því tekið til efnismeðferðar.

Samkvæmt þágildandi 5. mgr. 4. gr. laga nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs, nú 1. og 2. mgr. 8. gr. laganna, er sveitarstjórn skylt að ákveða fyrirkomulag söfnunar á heimilisúrgangi. Á grundvelli sama ákvæðis var sveitarstjórn heimilt að setja samþykkt þar sem tilgreind væru atriði um meðhöndlun úrgangs, umfram það sem greindi í lögunum og reglugerðum samkvæmt þeim. Þá segir í 1. mgr. 25. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir að sveitarfélög geti sett sér samþykktir m.a. um meðferð úrgangs og skolps. Kópavogsbær hefur ekki sett sér samþykkt á grundvelli tilvitnaðra lagaákvæða.

Í 4. mgr. 25. gr. laga nr. 7/1998 segir að sveitarfélögum sé heimilt að setja gjaldskrá um innheimtu gjalda skv. 1. mgr., þ.m.t. um meðferð úrgangs og skolps, og skal sveitarfélag láta birta gjaldskrá í B-deild Stjórnartíðinda. Þá var sveitarfélögum skv. þágildandi 2. mgr. 11. gr. laga nr. 55/2003 heimilt að innheimta gjald fyrir alla meðhöndlun úrgangs og tengda starfsemi. Loks sagði í 4. mgr. þeirra lagagreinar að sveitarfélögum væri heimilt að fela stjórn byggðasamlags að ákvarða framangreint gjald og að sveitarfélag eða viðkomandi byggðasamlag skyldi láta birta gjaldskrá í B-deild Stjórnartíðinda. Í almennum athugasemdum með frumvarpi því sem varð að nefndum lögum segir að ákvæði laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir séu almenns eðlis. Þá segir að ákveðið hafi verið að fara þá leið að gera tillögu um frumvarp til sérlaga þar sem kveðið yrði á um meðhöndlun úrgangs. Hins vegar er engin ráðagerð í frumvarpinu þess efnis að ákvörðun um innheimtu gjalda fari fram með breyttum hætti miðað við lög nr. 7/1998, en þau lög gilda samhliða lögum nr. 55/2003. Verður að skilja tilvitnuð lagaákvæði svo að nýti sveitarfélög sér heimildina til að innheimta gjald skuli þau setja gjaldskrá þar um og birta hana í B-deild Stjórnartíðinda. Er sá skilningur einnig í samræmi við þágildandi 4. mgr. 11. gr. laga nr. 55/2003. Slíkt var ekki gert heldur bæjarstjórn Kópavogsbæjar ákvörðun á fundi sínum um álagninguna og lét þar við sitja. Þar sem hin umdeildu gjöld voru ekki lögð á með formlega réttum hætti verður ekki hjá því komist að fella hina kærðu ákvörðun úr gildi.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi ákvörðun Kópavogsbæjar um álagningu sorphirðu- og eyðingargjalds fyrir árið 2014 vegna fasteignarinnar að Álmakór 22, Kópavogi.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              _____________________________
Aðalheiður Jóhannsdóttir                                  Ásgeir Magnússon

des 22
Love0

96/2013 Sveinbjarnargerði

Með
Árið 2015, föstudaginn 24. apríl, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 96/2013 kæra á ákvörðun heilbrigðisnefndar Norðurlands eystra frá 11. september 2013 um að hafna kröfu Sveitahótelsins í Sveinbjarnargerði um að stöðva rekstur alifuglabús Græneggs ehf. í Sveinbjarnargerði, Svalbarðsstrandarhreppi.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 9. október 2013, sem barst nefndinni 10. s.m., kærir Ólafur Rúnar Ólafsson hrl., f.h. J og Sveitahótelsins í Sveinbjarnargerði, þá ákvörðun heilbrigðisnefndar Norðurlands eystra frá 11. september 2013 að hafna því að stöðva rekstur alifuglabús Grænegg ehf. í Sveinbjarnargerði, Svalbarðsstrandarhreppi.

Gögn málsins bárust frá heilbrigðisnefnd Norðurlands eystra 17. desember 2013.

Málavextir: Alifuglarækt mun hafa verið stunduð í Sveinbjarnargerði um áratuga skeið en hinn 1. september 2012 tók Grænegg ehf. við rekstri alifuglabúsins. Á sömu bújörð hefur verið stundaður hótel- og veitingarekstur í rúman áratug. Hinn 22. ágúst 2013 sendu kærendur beiðni til heilbrigðisnefndar Norðurlands eystra um stöðvun á starfsemi alifuglabúsins þar sem starfsleyfi væri ekki fyrir hendi og búið væri í of miklu nábýli við hótelið og íbúðarhúsnæði kærenda.

Á fundi heilbrigðisnefndar 11. september s.á. var beiðni kærenda synjað í ljósi þess að rekstraraðilar búsins hefðu þegar gert ýmsar úrbætur til að koma í veg fyrir og lágmarka líkur á að viðskiptavinir ferðaþjónustu á bújörðinni yrðu fyrir óþægindum. Var eftirfarandi fært til bókar: „… að teknu tilliti til þess að heilbrigðisnefnd nýtti sér á sínum tíma leiðbeiningu Hollustuverndar ríkisins þess efnis að ef vafi lægi á því hvort telja eigi alifuglabú með í hópi starfsleyfisskyldra fyrirtækja, þá mætti taka mið af því hvort viðkomandi starfsemi hefði í vinnu aðkeyptan starfskraft eða ekki; þá hafnar heilbrigðisnefnd kröfu Sveitahótelsins í Sveinbjarnargerði þess efnis að rekstur alifuglabúsins „Grænegg ehf.“ í Sveinbjarnargerði verði stöðvaður.“ Þá vísaði nefndin til eldri bókunar sinnar um mikilvægi deiliskipulags og ítrekaði nauðsyn þess að hagsmunaaðilar hefðu frumkvæði og samstarf um vinnslu deiliskipulags fyrir bújörðina í heild til samræmis við aðalskipulag Svalbarðsstrandarhrepps. Loks var bókað: „Deiliskipulag er forsenda þess að heilbrigðisnefnd geti tekið afstöðu til umsókna um ný starfsleyfi og endurnýjun starfsleyfa í Sveinbjarnargerði og þannig er afar brýnt að ljúka skipulagsvinnu fyrir bújörðina.“

Á árinu 2014 tóku nýir aðilar við rekstri hótelsins en kærendur búa enn á bújörðinni.

Málsrök kæranda: Kærandi vísar til þess að ekki hafi verið gefið út starfsleyfi fyrir rekstri alifuglabúsins frá heilbrigðisnefnd Norðurlands eystra. Hafi rekstur alifuglabúsins hafist 1. september 2012 og hýsi það um 9.000 hænur til framleiðslu eggja. Samrýmist starfsemi alifuglabúsins hvorki hagsmunum þeirra aðila sem búi í Sveinbjarnargerði né starfseminni sem þar sé rekin og sé í raun ekki heimilt að reka slíka starfsemi á svæðinu. Kærendur telji að rekstur alifuglabús, líkt og það sem sé rekið í Sveinbjarnargerði II, sé starfsleyfisskyldur skv. 7. gr. reglugerðar nr. 785/1999 um starfsleyfi fyrir atvinnurekstur sem geti haft í för með sér mengun. Komi fram í greininni að óheimilt sé að hefja starfsleyfisskyldan rekstur án þess að starfsleyfi hafi verið gefið út. Samkvæmt lið 6.2 í fylgiskjali 2 með reglugerðinni segi að alifuglarækt með 40.000 stæði eða færri sé háð starfsleyfi heilbrigðisnefnda sveitarfélaga. Að auki sé óheimilt að hafa alifuglabú í minni fjarlægð en 500 m frá öðrum mannabústöðum en búinu sjálfu, sbr. 24. gr. reglugerðar nr. 941/2002 um hollustuhætti. Gerðar séu athugasemdir við skilning heilbrigðisnefndarinnar um að ekki þurfi starfsleyfi þar sem um hefðbundinn fjölskyldurekstur á lögbýli sé að ræða. Um sé að ræða nokkur þúsund fugla en ekki einungis nýtingu fjölskyldu á afurðunum og haldi einkahlutafélag utan um reksturinn. Að auki sé bent á að afurðir búsins séu seldar samkvæmt framleiðsluleyfi frá Matvælastofnun. Telji kærendur að ekki sé unnt að veita starfsleyfi til reksturs alifuglabús á þessum stað og því full ástæða til að stöðva rekstur þess enda ekki talið heimilt að reka slíka mengandi starfsemi á svæðinu. Þrátt fyrir að kærendur hafi ekki lengur rekstur sveitahótelsins með höndum búi þeir enn á jörðinni og sé ónæði af starfseminni fyrir íbúa.

Málsrök heilbrigðisnefndar Norðurlands eystra: Af hálfu heilbrigðisnefndar er skírskotað til þess að alifuglaræktun hafi verið í Sveinbjarnargerði í um 50 ár en ferðaþjónusta hafi byggst upp á bújörðinni á árunum 1998-2002. Hafi sú þróun átt sér stað að húsakosti til landbúnaðarframleiðslu hafi verið breytt til að reka ferðaþjónustu jafnhliða landbúnaðartengdri starfsemi. Samkvæmt aðalskipulagi Svalbarðsstrandarhrepps sé Sveinbjarnargerði á landbúnaðarsvæði. Að auki sé Sveinbjarnargerði merkt með hringtákni í aðalskipulaginu, sem veiti heimild til verslunar- og þjónustustarfsemi umfram almennar heimildir skipulagsins. Merkingin takmarki hins vegar ekki heimildir til búrekstrar. Starfsemi eggjaframleiðslu og ferðaþjónustu í Sveinbjarnargerði sé í samræmi við aðalskipulag. Verði að skoða 4. mgr. 24. gr. reglugerðar nr. 941/2002 um hollustuhætti í samræmi við aðalskipulag á svæðinu og þá heilbrigðisreglugerð sem hafi verið í gildi þegar alifuglarækt hafi verið á jörðinni. Samkvæmt aðalskipulagi sé heimilt að nýta og reisa byggingar fyrir atvinnustarfsemi sem falli vel að búrekstri, og samkvæmt ákvæði 137.3 í eldri heilbrigðisreglugerð nr. 149/1990 hafi verið heimilt að reisa slík bú nær mannabústöðum, þar með töldum sumarbústöðum á aðliggjandi bújörðum, með samþykki hlutaðeigandi ábúenda og eigenda. Hafi sveitarstjórn heimilað að breyta Sveinbjarnargerði II b, c og d í sveitahótel á þeim tíma sem greint ákvæði hafi verið í gildi og á þeim grundvelli hafi heilbrigðisnefnd veitt starfsleyfi fyrir ferðaþjónustunni.

Á sínum tíma hafi verið skoðað hvort starfsleyfi þyrfti fyrir rekstri alifuglaræktunar í Sveinbjarnargerði og hafi leiðbeiningum Hollustuverndar ríkisins verið fylgt. Þar hafi verið kveðið á um að ef vafi léki á því hvort telja ætti alifuglabú með í hópi starfsleyfisskyldra fyrirtækja mætti taka mið af því hvort viðkomandi starfsemi hefði aðkeyptan starfskraft eða ekki. Hafi ákvæðið átt við á sínum tíma. Samkvæmt þeim upplýsingum sem heilbrigðiseftirlitið hafi um rekstur Græneggs ehf. sé um fjölskyldufyrirtæki að ræða og sé því ekki hægt að stöðva reksturinn. Að auki sé ein forsendan fyrir því að hægt sé að taka afstöðu til umsókna um ný starfsleyfi fyrir deiliskipulag af starfssvæði starfsleyfisskyldrar starfsemi liggi fyrir, sbr. gr. 10.1 og 10.2 í reglugerð nr. 785/1999. Ekkert deiliskipulag sé hins vegar til fyrir umrædda bújörð. Á það hafi verið bent og aðilar hvattir til að vinna að slíku skipulagi fyrir bújörðina í samræmi við aðalskipulag. Á undanförnum mánuðum hafi Grænegg ehf. gripið til ýmissa endurbóta og mótvægisaðgerða til að koma í veg fyrir og lágmarka líkur á að viðskiptavinir ferðaþjónustunnar verði fyrir óþægindum frá búrekstri á lögbýlinu. Sé áréttað að á meðan ekki liggi fyrir deiliskipulag fyrir bújörðina sé hvorki hægt að gefa út starfsleyfi né stöðva starfsemi Græneggs ehf., enda þurfi að liggja fyrir veigamikil rök svo að landbúnaðartengdri starfsemi á bújörð verði útrýmt. Hafi slík rök ekki verið lögð fram í málinu.

Athugasemdir Græneggs ehf: Grænegg ehf. bendir á að ekki sé um nýjan rekstur að ræða heldur hafi eggjabú verið rekið á lögbýlinu Sveinbjarnargerði samfleytt í rúm 50 ár. Félagið hafi hins vegar hafið rekstur 1. september 2012 og fengið endurnýjaða framleiðsluheimild á vistvænum eggjum. Að auki hafi það heimild Matvælastofnunar til sölu og dreifingar á eggjum, sem og sérstaka heimild til framleiðslu á eggjamassa. Það sé því rangt að eggjabúið hafi ekki tilskilin leyfi til eggjaframleiðslu. Að auki sé því mótmælt að eggjaframleiðslan hafi verið óveruleg síðastliðin ár. Við það að hverfa frá búreldi og fara í vistvæna eggjaframleiðslu hafi tímabundið orðið veruleg fækkun á varpfuglum, eða úr 10.000 í um 4.000, en vistvæn eggjaframleiðsla krefjist um þrefalt stærri gólfflatar en búreldi. Bent sé á að sveitarstjórn Svalbarðsstrandarhrepps hafi óskað meðmæla Skipulagsstofnunar vegna breyttrar notkunar á aflögðu alifuglahúsi, sem nú hýsi gistiálmu sveitahótelsins, og standi hvað næst varphænsnahúsi eggjabúsins. Skipulagsstofnun hafi engar athugasemdir gert við að sveitarstjórn afgreiddi umrætt erindi. Hvorki hafi verið leitað umsagna þáverandi rekstraraðila eggjabúsins vegna breytinganna á húsinu né verið sótt um sérstaka undanþágu frá 500 m reglunni um fjarlægð starfsemi frá mannabústöðum. Geti umrædd 500 m regla því ekki takmarkað rekstur eggjabúsins þar sem ferðaþjónustan hafi komið til síðar. Jörðin Sveinbjarnargerði sé á svæði sem í Aðalskipulagi Svalbarðsstrandarhrepps 2008-2020 sé skilgreint sem landbúnaðarsvæði L1, en samkvæmt skilgreiningunni sé búvöruframleiðsla heimiluð þar. Samræmist rekstur eggjabúsins því aðalskipulaginu.

Eggjaframleiðsla og annar búskapur sé eftirlitsskyldur og hafi eggjabúið alltaf haft þau leyfi sem krafist hafi verið á hverjum tíma. Snúi eftirlit heilbrigðisnefnda fyrst og fremst að mengunarþætti. Heilbrigðisnefnd Norðurlands eystra hafi túlkað tilmæli Hollustuverndar ríkisins frá árinu 2000 þannig að eggjabú eins og hér um ræðir væri ekki starfsleyfisskylt út frá mengunarsjónarmiðum og um væri að ræða fjölskyldubúrekstur á lögbýli. Skipti rekstrarform búsins því engu máli.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um synjun heilbrigðisnefndar Norðurlands eystra á kröfu kærenda um stöðvun á rekstri alifuglabús Græneggs ehf. í Sveinbjarnargerði, en kærendur eru búsettir á sömu bújörð og ráku þar áður sveitahótel.

Hinni kærðu ákvörðun er lýst í málavöxtum og verður af bókun heilbrigðisnefndar ráðið að hún hafi einkum byggst á tvennu. Annars vegar á því að nefndin hafi ekki talið að um starfsleyfisskyldan rekstur væri að ræða, með vísan til nánar tilgreindra sjónarmiða, og því væri ekki rétt, að teknu tilliti til meðalhófs, að stöðva starfsemina. Hins vegar á því að deiliskipulag væri forsenda þess að afstaða yrði tekin til umsókna um ný starfsleyfi og endurnýjun starfsleyfa í Sveinbjarnargerði.

Um hollustuhætti og mengunarvarnir gilda lög nr. 7/1998 og er markmið þeirra að búa landsmönnum heilnæm lífsskilyrði og vernda þau gildi sem felast í heilnæmu og ómenguðu umhverfi, sbr. 1. gr. laganna. Samkvæmt 5. gr. laganna setur ráðherra reglugerð til að stuðla að framkvæmd mengunarvarnaeftirlits og skulu þar m.a. vera almenn ákvæði um starfsleyfi fyrir allan atvinnurekstur sem haft getur í för með sér mengun, sbr. 1. tl. nefndrar lagagreinar. Reglugerð þess efnis, nr. 785/1999 með síðari breytingum, hefur verið sett og í fylgiskjali 2 með henni er talinn upp sá atvinnurekstur sem heilbrigðisnefnd veitir starfsleyfi, þ. á m. alifuglarækt með 40.000 stæði eða færri, sbr. lið 6.2. Í 7. gr. reglugerðarinnar er kveðið á um starfsleyfisskyldu og samkvæmt 1. mgr. skal allur atvinnurekstur sem getur haft í för með sér mengun hafa gilt starfsleyfi, sbr. m.a. áðurnefnt fylgiskjal 2. Þá segir í 2. mgr. ákvæðisins að óheimilt sé að hefja starfsleyfisskyldan atvinnurekstur án þess að starfsleyfi hafi verið gefið út. Í reglugerðinni er jafnframt að finna ákvæði til bráðabirgða og segir þar í ákvæði II að atvinnurekstur, sem falli undir fylgiskjal 2 og sé starfandi við gildistöku reglugerðarinnar, hafi þrátt fyrir ákvæði 1. og 2. mgr. 7. gr. frest til 1. janúar 2001 til að afla sér starfsleyfis. Samkvæmt 2. mgr. bráðabirgðaákvæðisins skyldu heilbrigðisnefndir gera áætlun fyrir 1. mars 2000 um útgáfu starfsleyfis til handa atvinnurekstri sem starfandi var án starfsleyfis í umdæmi þeirra við gildistöku reglugerðarinnar.

Ágreiningslaust er að nokkur þúsund alifuglar eru haldnir til Sveinbjarnargerði vegna eggjaframleiðslu og fellur sú starfsemi því undir lið 6.2 í fylgiskjali 2 með reglugerðinni. Samkvæmt ákvæði II til bráðabirgða bar að afla sér starfsleyfis fyrir slíkan atvinnurekstur fyrir 1. janúar 2001 og var með því gefinn ákveðinn aðlögunartími frá gildistöku reglugerðarinnar til að starfandi atvinnurekstur gæti aflað sér tilskilinna leyfa. Stóðu nefnd reglugerðarákvæði því í vegi að heilbrigðisnefnd gæti á því byggt, við töku hinnar kærðu ákvörðunar í september 2013, að nefndin hefði áður ekki talið um starfsleyfisskyldan rekstur að ræða.

Í gr. 10.2 í reglugerð nr. 785/1999 er talið upp hvaða gögn skuli fylgja umsóknum um starfsleyfi en jafnframt tekið fram að þau gögn skuli fylgja eins og við eigi hverju sinni. Afrit af staðfestu deiliskipulagi var tilgreint sem eitt slíkra gagna í þágildandi b-lið ákvæðisins, sem samkvæmt núverandi hljóðan ákvæðisins tilgreinir afrit af gildandi deiliskipulagi eða gildandi aðalskipulagi sé deiliskipulag ekki til staðar. Samkvæmt Aðalskipulagi Svalbarðsstrandarhrepps 2008-2020 er Sveinbjarnargerði á landbúnaðarsvæði sem merkt er L1. Segir um svæðið að um sé að ræða gott landbúnaðarland sem vel sé fallið til ræktunar og búvöruframleiðslu, sem skuli vera meginlandnotkun á svæðinu. Jafnframt verði heimilt að nýta og reisa byggingar fyrir atvinnustarfsemi sem falli vel að búrekstri og nýtingu viðkomandi jarðar og hafi ekki neikvæð áhrif á umhverfi sitt. Fyrst og fremst sé átt við atvinnugreinar sem séu eðlileg viðbót við búreksturinn og stoðgreinar við landbúnað, sem áfram verði meginlandnotkun á svæðinu. Þetta eigi t.d. við um almenna ferðaþjónustu, s.s. „ferðaþjónustu bænda,“ gistiaðstöðu og greiðasölu í tengslum við hana. Meginregla verði sú að uppbygging verði samkvæmt deiliskipulagi. Þá segir í kafla 4.6 um verslunar- og þjónustusvæði að á sveitarfélagsuppdrætti megi merkja þjónustustarfsemi með hringtákni á viðkomandi lögbýli í stað ákveðinnar landfræðilegrar afmörkunar. Hefur slík merking verið gerð vegna hótelsins að Sveinbjarnargerði, sem merkt er með hring V3, og segir að uppbygging sé samkvæmt deiliskipulagi. Verður hvorki séð að tilvitnað reglugerðarákvæði né aðalskipulag standi því í vegi að leyfi sé veitt fyrir starfsemi eggjabúsins án þess að fyrir liggi deiliskipulag og gat heilbrigðisnefnd því ekki byggt hina kærðu ákvörðun á því.

Af öllu framangreindu er ljóst að hin kærða ákvörðun byggði á röngum forsendum og verður hún því felld úr gildi.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi ákvörðun heilbrigðisnefndar Norðurlands eystra frá 11. september 2013 um að hafna því að stöðva rekstur alifuglabús Grænegg ehf. í Sveinbjarnargerði.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              _____________________________
Ásgeir Magnússon                                            Þorsteinn Þorsteinsson