Skip to main content
Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála
des 22
Love0

34/2003 Hringbraut

Með

Ár 2006, miðvikudaginn 30. ágúst, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ásgeir Magnússon héraðsdómari. 

Fyrir var tekið mál nr. 34/2003, kæra á samþykkt borgarráðs Reykjavíkur frá 20. maí 2003 á tillögu að breyttu aðalskipulagi og deiliskipulagi er fól í sér færslu Hringbrautar í Reykjavík á kaflanum frá Bústaðavegi að Þorfinnstjörn. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 23. maí 2003, er barst nefndinni hinn 3. júní sama ár, kærir Ö, Fjólugötu 23, Reykjavík, persónulega og fyrir hönd stjórnar Höfuðborgarsamtakanna, þá ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 20. maí 2003 að samþykkja tillögu að breyttu aðalskipulagi og deiliskipulagi er fól í sér færslu Hringbrautar í Reykjavík á kaflanum frá Bústaðavegi að Þorfinnstjörn.  Skilja verður málskot kærenda svo að krafist sé ógildingar á hinum kærðu skipulagsákvörðunum. 

Málsatvik og rök:  Hinn 20. maí 2003 samþykkti borgarráð Reykjavíkur auglýsta tillögu um breytingu á aðalskipulagi Reykjavíkur er fól í sér ráðagerð um undirgöng undir Snorrabraut, norðan gatnamóta Hringbrautar og Snorrabrautar.  Var aðalskipulagsbreytingin staðfest af umhverfisráðherra hinn 8. september 2003 og tók gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda hinn 26. september sama ár.

Á fyrrnefndum fundi borgarráðs var jafnframt samþykkt auglýst deiliskipulagstillaga fyrir Hringbraut að Þorfinnsgötu, þar sem gert var ráð fyrir færslu hennar til suðurs í samræmi við áætlun aðalskipulags um færslu Hringbrautar um árabil.  Tillagan var tekin fyrir að nýju á fundi borgarráðs hinn 21. október 2003, eftir gildistöku fyrrgreindrar aðalskipulagsbreytingar, og samþykkt að nýju.  Tók deiliskipulagstillagan gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda hinn 20. nóvember 2003. 

Kærendur gerðu athugasemdir við fyrirhugaða færslu Hringbrautar og útfærslu framkvæmda.  Var m.a. þeim áformum mótmælt að lögð yrði sex akreina stofnbraut á yfirborði lands á umræddum kafla.  Tillagan væri byggð á röngum forsendum og myndi valda miklu tjóni í vesturborginni og skerða þróunarmöguleika miðborgarinnar.  Affarasælla væri að leggja Hringbrautina í stokk að verulegu leyti og takmarka með því fyrirsjáanlega sjón- og hljóðmengun auk þess sem slík útfærsla myndi skapa byggingarland á verðmætasta svæði borgarinnar.  Hafa kærendur fært fram ítarlegri rök í kærumáli þessu, sem ekki þykir tilefni til að rekja nánar, en úrskurðarnefndin hefur þau til hliðsjónar við úrlausn málsins. 

Greinargerð vegna kærumáls þessa hefur ekki borist frá borgaryfirvöldum og úrskurðarnefndinni hafa ekki borist gögn er mál þetta varða enda þótt beiðni þar um, sem upphaflega var komið á framfæri í bréfi, dags. 10. júní 2003.  Þrátt fyrir þetta telur úrskurðarnefndin rétt að taka málið til úrskurðar en nefndin hefur að eigin frumkvæði aflað gagna er málið varða og umdeildri framkvæmd er nú þegar lokið. 

Niðurstaða:  Í máli þessu hafa kærendur annars vegar skotið til úrskurðarnefndarinnar breytingu á gildandi aðalskipulagi Reykjavíkur og hins vegar deiliskipulagi vegna færslu Hringbrautar. 

Annar kærenda, Höfuðborgarsamtökin, eru frjáls samtök er munu láta sig varða þróun borgarinnar og skipulag.  Virðast samtökin byggja kæru sína á gæslu almannahagsmuna og skoðana um byggðaþróun, en þau hafa ekki sýnt fram á einstaklega og lögvarða hagsmuni er tengjast hinum kærðu skipulagsákvörðunum er geti veitt samtökunum stöðu málsaðila að stjórnsýslurétti.  Þá er ekki til að dreifa heimild í lögum er veiti félagasamtökum eins og hér um ræðir sjálfstæða kæruaðild á þessu sviði.  Verða nefnd samtök ekki talin eiga aðild að máli þessu.

Í 19. grein laga nr. 73/1997 segir að aðalskipulag, eða breyting á því, sé háð staðfestingu ráðherra og taki gildi þegar staðfestingin hafi verið birt í B-deild Stjórnartíðinda.  Af þessu leiðir að það er á valdsviði ráðherra að taka stjórnvaldsákvörðun um staðfestingu aðalskipulags, en í þeirri ákvörðun felst að ráðherra tekur afstöðu til lögmætis aðalskipulagsins eða breytingarinnar, bæði hvað varðar form og efni. 

Ákvörðun ráðherra um staðfestingu aðalskipulags, eða breytingu á því, er lokaákvörðun æðra stjórnvalds og verður hún einungis borin undir dómstóla en ekki skotið til úrskurðarnefndarinnar sem hliðsetts stjórnvalds.  Því brestur nefndina vald til þess að taka ákvarðanir ráðherra til endurskoðunar.  Hefur úrskurðarnefndin komist að sömu niðurstöðu í fyrri úrskurðum um sama álitaefni og hefur þessi túlkun nú beina stoð í 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 svo sem henni var breytt með 21. gr. laga nr. 74/2005. 

Málsrök þess kæranda sem kærir sem einstaklingur eru á sömu lund og fyrrgreindra félagasamtaka og varða almannahagsmuni og skoðanir um heppilegt skipulag á umræddu svæði en hann á fasteign á svæðinu.  Við umdeilda breytingu á legu Hringbrautar færist hún fjær fasteign kæranda við Fjólugötu og má því ætla að breytingin muni ekki hafa íþyngjandi áhrif á einstaklega og lögvarða hagsmuni hans og hafa slík rök ekki verið færð fram í málinu af kæranda hálfu.  Verður hann því ekki talin eiga kæruaðild í máli þessu.

Með skírskotan til þess sem rakið hefur verið er kærumáli þessu í heild vísað frá úrskurðarnefndinni.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar og sökum þess að úrskurðarnefndin hefur ekki fengið í hendur frá borgaryfirvöldum umbeðin málsgögn sem ber að átelja. 

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

 

 

____________________________________
Hjalti Steinþórsson

 

 

___________________________                     _____________________________
         Ásgeir Magnússon                                           Þorsteinn Þorsteinsson.

 

des 22
Love0

27/2003 Staldrið

Með

Ár 2006, miðvikudaginn 30. ágúst, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 27/2003, kæra Stekks ehf. á samþykktum skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur frá 26. febrúar 2003 og skipulagsnefndar Kópavogsbæjar frá 4. mars 2003 um breytingu á deiliskipulagi mislægra gatnamóta Reykjanesbrautar, Stekkjarbakka og Smiðjuvegar.  

Á málið er nú lagður svofelldur

úrskurður:

Með kæru til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 7. maí 2003, sem barst nefndinni hinn sama dag, kærir Þórólfur Jónsson hdl., f.h. Stekks ehf., Stekkjarbakka 2, Reykjavík, eiganda verslunarinnar Staldursins við Stekkjarbakka, samþykktir skipulagsnefndar Kópavogsbæjar frá 4. mars 2003 og skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur frá 26. febrúar 2003 um breytingu á deiliskipulagi mislægra gatnamóta Reykjanesbrautar, Stekkjarbakka og Smiðjuvegar.  Voru framangreindar samþykktir staðfestar á fundi borgarráðs hinn 11. mars 2003 og fundi bæjarstjórnar Kópavogs hinn 11. mars sama ár.     

Kærandi krefst þess að hinar kærðu samþykktir verði felld úr gildi.

Málavextir og málsrök:  Áform um gerð mislægra gatnamóta við Stekkjarbakka, Reykjanesbraut og Smiðjuveg voru sett fram í Aðalskipulagi Kópavogs 1992 – 2012 og í Aðalskipulagi Reykjavíkur 1996-2016.  Með úrskurði skipulagsstjóra ríkisins, dags. 4. ágúst 2000, um mat á umhverfisáhrifum tveggja mislægra gatnamóta á Reykjanesbraut var fallist á framkvæmdina og staðfesti umhverfisráðherra niðurstöðu skipulagsstjóra með úrskurði hinn 8. desember 2000.  Gildistaka deiliskipulags, er sýndi nánari útfærslu gatnamóta Reykjanesbrautar, Stekkjarbakka og Smiðjuvegar og vegtengingar við þau, var auglýst í B-deild Stjórnartíðinda hinn 2. janúar 2001.  Var sú deiliskipulagsákvörðun ekki kærð til úrskurðarnefndarinnar. 

Í desember árið 2002 ákváðu skipulags- og byggingarnefnd Reykjavíkur og skipulagsnefnd Kópavogs að auglýsa breytingu á deiliskipulagi mislægra gatanamóta Reykjanesbrautar, Stekkjarbakka og Smiðjuvegar.  Var tillaga að breytingu auglýst frá 30. desember 2002 og var frestur til að skila inn athugasemdum til 10. febrúar 2003.  Nokkrar athugasemdir bárust, þar á meðal frá kæranda.  Á fundi skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur hinn 26. febrúar 2003 var breytingin samþykkt og staðfest í borgarráðs hinn 4. mars 2003.  Sama deiliskipulagsbreyting var samþykkt í skipulagsnefnd Kópavogs hinn 4. mars 2003 og staðfest í bæjarstjórn hinn 11. sama mánaðar.  Auglýsing um gildistöku deiliskipulagsbreytingarinnar birtist í B-deild Stjórnartíðinda hinn 13. maí 2003.

Með hinum kærðu ákvörðunum voru gerðar breytingar á deiliskipulagi umrædds svæðis sem samþykkt var á árinu 2000.  Fólu breytingarnar m.a. í sér að útlit gatnamannvirkja á svæðinu var sýnt á skipulagsuppdrætti, hringtorg við Smiðjuveg fært til suðurs, göngubrú byggð yfir Reykjanesbraut ásamt breytingum á gönguleiðum. 

Kærandi hefur kært framangreindar samþykktir til úrskurðarnefndarinnar eins og að framan greinir.    

Af hálfu kæranda er vísað til þess að með hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu sé á ólögmætan hátt dregið mjög úr þeim vegtenginum sem liggi að versluninni Staldrinu við  Stekkjarbakka.  Sé skerðingin svo mikil að tilefni sé til að ætla að rekstrargrundvelli hennar sé stefnt í mikla hættu.  Sé samþykktin kærð í því skyni að tryggja að vegtengingar verði auknar til að koma í veg fyrir að reksturinn leggist af, sem myndi hafa verulegt tjón í för með sér fyrir kæranda.          

Kæran byggi á því að hin kærða deiliskipulagsbreyting sé ólögmæt, enda feli hún í sér ólömæta röskun á eignarráðum og atvinnufrelsi kæranda og fari því í bága við þau ákvæði stjórnarskrárinnar sem tryggi honum atvinnufrelsi og eignarréttarvernd.  Þá brjóti hún gegn ákvæðum stjórnsýslulaga um jafnræði, meðalhóf og rannsóknarskyldu stjórnvalds ásamt ákvæðum skipulagsreglugerðar um samvinnu skipulagsyfirvalda við hagsmunaaðila.

Hinn 2. júní 2003 ritaði framkvæmdarstjóri úrskurðarnefndarinnar skipulags- og byggingaryfirvöldum í Reykjavík og Kópavogi bréf vegna kærunnar og óskaði eftir viðhorfum þeirra til hennar og gögnum er verið gætu til upplýsingar við úrlausn málsins.  Með bréfi bæjarverkfræðings Kópavogs, dags. 19. júní 2003, segir eftirfarandi:  „Hér er um að ræða kæru vegna vegtenginga að Staldrinu.  Staldrið er það langt innan lögsögu Reykjavíkurborgar og kæruatriði þess eðlis að málið snertir varla hagsmuni Kópavogsbæjar.  Þess vegna mælir undirritaður með því að skipulagsnefnd vísi til væntanlegrar umsagnar Reykjavíkurborgar.“  Var framangreint samþykkt á fundi skipulagsnefndar Kópavogs hinn 2. júlí 2003.  Engin gögn hafa borist úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg, hvorki nauðsynlegir skipulagsuppdrættir og samþykktir né andmæli borgarinnar vegna framkominnar ógildingarkröfu.  Hefur úrskurðarnefndin af sjálfsdáðum aflað sér nauðsynlegra gagna og telur málið tækt til úrlausnar þrátt fyrir framangreint. 

Niðurstaða:  Eins og að framan er rakið var á árinu 2000 samþykkt deiliskipulag að mislægum gatnamótum Reykjanesbrautar, Stekkjarbakka og Smiðjuvegar.  Var gildistaka þess auglýst í B-deild Stjórnartíðinda og kemur það skipulag ekki til endurskoðunar í máli þessu.  Hin kærða deiliskipulagsbreyting frá árinu 2003 fól ekki í sér breytingu á áður ákvörðuðum vegtenginum nærri verslun kæranda og verður ekki séð að hún snerti með nokkrum hætti hagsmuni hans.  Af þessum sökum á kærandi ekki þá einstaklegu og lögvörðu hagsmuni sem að stjórnsýslurétti eru taldir skilyrði aðildar kæru til æðra stjórnvalds og verður kærumálinu því vísað frá úrskurðarnefndinni.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar ásamt því að nefndinni hafa ekki borist umbeðin gögn eins og að framan er getið.     

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni. 

 

   ___________________________    
Hjalti Steinþórsson

 

_______________________                 __________________________
Ásgeir Magnússon                                 Þorsteinn Þorsteinsson

 

des 22
Love0

65/2004 Vatnsendablettur

Með

Ár 2006, fimmtudaginn 20. júlí, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mætt voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Aðalheiður Jóhannsdóttir dósent.

Fyrir var tekið mál nr. 65/2004, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúans í Kópavogs frá 20. ágúst 2004 um að fjarlægja tvö skýli af lóðinni að Vatnsendabletti nr. 241A, Kópavogi. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi, dags. 16. nóvember 2004, til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, er barst nefndinni hinn 19. sama mánaðar, kærir G, Rauðási 16, Reykjavík, þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Kópavogi frá 20. ágúst 2004 að fjarlægja tvö skýli af lóðinni Vatnsendabletti nr.  241A,  Kópavogi. 

Kærandi krefst þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.

Málavextir:  Hinn 20. ágúst 2004 ritaði byggingarfulltrúinn í Kópavogi kæranda máls þessa bréf, þar sem sagði að í ljós hefði komið að flutt hefðu verið tvö skýli á lóðinna að Vatnsendabletti 241A í Kópavogi án leyfis byggingaryfirvalda.  Í bréfinu sagði enn fremur að vegna þessa stöðvaði byggingarfulltrúi frekari framkvæmdir á lóðinni og tilkynnti jafnframt að hin ólöglegu mannvirki myndu verða fjarlægð á kostnað kæranda. 

Hinn 24. ágúst 2004 fluttu starfsmenn Kópavogsbæjar skýlin burt af lóðinni og komu þeim fyrir á geymslusvæði í eigu bæjarins. 

Kærandi hefur skotið framangreindri ákvörðun byggingarfulltrúa til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir.
 
Málsrök kæranda:  Af hálfu kæranda er vísað til þess að ætlan hans hafi verið að geyma byggingarefnið aðeins tímabundið á lóð hans að Vatnsendabletti 241A og á lóðinni að Vatnsendabletti 173A.  Ákvörðun byggingarfulltrúa hafi verið tekin einhliða og framkvæmd sama dag og kæranda hafi verið kynnt hún.  Hafi kærandi farið fram á að honum yrði veittur andmælaréttur til að koma athugasemdum sínum á framfæri en við því hafi starfsmenn Kópavogsbæjar ekki orðið.  Ákvörðun byggingarfulltrúa hafi verið tilkynnt með óformlegum hætti og án fyrirvara.  Kærandi hafi fengið símhringingu frá starfsmanni Áhaldahúss Kópavogs þar sem starfsmaðurinn hafi tilkynnt kæranda að hann hefði fengið skipun um að framkvæma flutning á byggingarefni kæranda af lóðinni Vatnsendabletti 241A.  Þessum áformum hafi kærandi mótmælt án árangurs.

Kærandi bendir á að hann hafi leitað til formanns byggingarnefndar sem hafi tjáð sér að mál hans hafi ekki verið rætt á fundi nefndarinnar.  Byggingarfulltrúi hafi tekið íþyngjandi ákvörðun um ráðstöfun lausafjármuna í eigu kæranda án hans vitneskju, gegn hans vilja og án þess að honum væri veittur frestur til athugasemda.   

Kærandi heldur því fram að athafnir hans teljist ekki til byggingarframkvæmda.  Hann hafi flutt byggingarefni á grófjafnaða lóð til geymslu þangað til að það yrði selt eða nýtt þar sem leyfi fengist. 

Þá heldur kærandi því og fram að byggingarfulltrúi hafi ekki gætt jafnræðis gagnvart honum, byggingarefni hans hafi verið flutt burt en sambærilegar athafnir haf verið látnar afskiptalausar hjá fjölda verktaka sem byggi á lóðum Vatnsendalandsins.

Kærandi telur að byggingarfulltrúi geti ekki talist óhlutdrægur þegar komi að afgreiðslu mála er hann varði.  Með ákvörðun sinni og framkvæmd hafi byggingarfulltrúi og aðrir starfsmenn Kópavogsbæjar brotið gegn ákvæðum stjórnsýslulaga.  Án fyrirvara hafi byggingaefnið verið flutt burt af lóðinni og komið fyrir á geymslusvæði í Hafnarfirði. 

Málsrök Kópavogsbæjar:  Af hálfu  Kópavogsbæjar er þess aðallega krafist að kæru þessari verði vísað frá nefndinni.  Verði ekki á það fallist er þess krafist að hin kærða ákvörðun verði staðfest.  Til þrautavara er þess krafist að ákvörðun byggingarfulltrúa frá 20. ágúst 2004 um stöðvun framkvæmda verði viðurkennd.

Af hálfu bæjaryfirvalda er vísað til þess að sumarið 2004 hafi kærandi haft samband við embætti byggingarfulltrúa í Kópavogi og óskaði eftir heimild fyrir því að reisa mannvirki á lóð sinni að Vatnsendabletti 241A í Kópavogi.  Um hafi verið að ræða 180 m² stálgrindarhús.  Byggingarfulltrúi hafi hafnað beiðninni þar sem slík hús á lóðinni samræmdust ekki gildandi deiliskipulagi.  Þrátt fyrir þá höfnun hafi kærandi lagt fram beiðni til lögreglunnar í Reykjavík um að fá að flytja umrædd hús á lóðina að Vatnsendabletti  241A.  Rúnar Geir, lögreglumaður hjá embætti lögreglunnar í Reykjavík, hafi í kjölfarið haft samband við bæjarlögmann í Kópavogi og óskað eftir upplýsingum um hvort heimilt væri að flytja og reisa umrædd hús á lóð kæranda.  Bæjarlögmaður hafi ítrekað synjun embættis byggingarfulltrúa og hafi farið fram á að beiðninni yrði hafnað.  Samkvæmt upplýsingum frá Rúnari Geir hafi kæranda verið synjað um flutninginn á grundvelli þessa.  Þrátt fyrir slíka synjun hafi kærandi hlotið aðstoð framámanns hjá embætti lögreglunnar í Reykjavík til flutnings á fyrrnefndum stálgrindarhúsum að Vatnsendabletti 241A.

Kærandi hafi þá þegar verið búinn að grafa grunn fyrir umræddum húsum á lóðinni Vatnsendabletti 241A.  Í kjölfarið hafi kæranda verið boðsent bréf hinn 20. ágúst 2004 og honum falið að stöðva frekari framkvæmdir, en á staðnum hafi verið skurðgrafa og malarhaugur sem nota hafi átt til frekari framkvæmda við undirstöður.  Með bréfinu hafi kæranda jafnframt verið tilkynnt um að umrædd mannvirki yrðu fjarlægð á hans kostnað.

Af hálfu bæjaryfirvalda er vísað til þess að í kæru komi fram að umrædd hús teljist vera byggingarefni/lausafjármunir.  Hið rétta sé að umrædd hús séu samansett úr byggingarefni og teljist til húseininga eða byggingarhluta.  Í fylgiskjali kærunnar sé að finna auglýsingu frá Frétt ehf. þar sem kærandi auglýsi húsin til sölu sem „5×40 metra stálgrindarhús“. Framangreindri fullyrðingu kæranda um annað en að umrædd stálgrindarhús séu hús, byggingarhlutar eða húseiningar sé því alfarið mótmælt. 

Í kæru komi jafnframt fram að með ákvörðun byggingarfulltrúa hafi kæranda ekki verið gefinn kostur á að gæta andmælaréttar.  Í 13. gr. stjórnsýslulaga segi:  „Aðili máls skal eiga þess kost að tjá sig um efni máls áður en stjórnvald tekur ákvörðun í því, enda liggi ekki fyrir í gögnum málsins afstaða hans og rök fyrir henni eða slíkt sé augljóslega óþarft.“  Í máli þessu hafi afstaða kæranda og rök fyrir henni legið fyrir þegar ákvörðunin hafi verið tekin ásamt því að beiðni hans hafði þá þegar ítrekað verið hafnað.  Með vísan til framangreinds ákvæðis hafi forsenda fyrir því að gæta andmælaréttar augljóslega verið óþörf.

Í kæru sé á því byggt að umrædd hús eða byggingarefni hafi verið ætluð til geymslu á lóð.  Í fylgiskjali, dags. 10. september 2004 komi fram að kærandi hafi átt í viðræðum við Guðmund Jónsson lögfræðing um kaup á umræddum húsum.  Í lögregluskýrslu komi aftur á móti fram að kærandi hafi þegar verið búinn að selja umræddar einingar.  Ljóst sé að um hreinar lygar sé að ræða af hálfu kæranda því umræddar einingar standi á geymslusvæði Kópavogsbæjar enn þann dag í dag.  Af framansögðu megi ráða að kærandi hafi ætlað sér að reisa mannvirkin á lóðinni að Vatnsendabletti 241A.  Kærandi hafi verið búinn að grafa upp lóðina og jafna út fyrir undirstöður fyrir stálgrindarhúsin.  Að öllu framansögðu komi greinilega í ljós að kærandi hafi verið í vondri trú og hafi ítrekað hunsað lögboðin fyrirmæli byggingaryfirvalda.

Kópavogsbær byggi kröfu um frávísun á því að kærandi sé ekki og hafi ekki verið lóðarhafi að Vatnsendabletti 241A.  Með dómi héraðsdóms í máli E-1023/2004 hafi uppsögn landeiganda á lóðarleigusamningi frá 26. október 2001 verið staðfest.  Umrædd hús hafi verið flutt á lóðina Vatnsendablett 241A án samþykkis landeiganda.  Kæranda hafi því alfarið verið óheimilt að reisa eða flytja umrædd hús á lóð sem hann hafi eigi haft umráð yfir.  Með vísan til þessa eigi kærandi ekki lögvarða hagsmuni af því að fá úr því skorið hvort ákvörðun byggingarfulltrúa um að stöðva framkvæmdir eða fjarlægja byggingarhluta, þar sem kærandi hafi ekki haft umráð eða óbein eignarréttindi yfir lóðinni og hafi því alfarið verið óheimilar allar framkvæmdir á henni.

Kærandi sé ekki og hafi ekki heldur verið lóðarhafi að lóðinni að Vatnsendabletti 173A.  Sé því alfarið hafnað að úrskurðarnefndin fjalli um meintan rétt kæranda til afnota lóðarinnar að Vatnsendabletti 173A. 
 
Kröfu um að hin kærða ákvörðun byggingarfulltrúa verði staðfest eða viðurkennd að hluta byggi á því að hún njóti skýrrar lagastoðar samkvæmt ákvæðum 2. mgr. 56. gr. og 1. mgr. 36. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 og ákvæðum byggingarreglugerðar nr. 441/1998.  Í reglugerðinni sé „bygging“ skilgreind sem:  „Hús, byggt á staðnum eða sett saman úr einingum“.  Með vísan til þessa sé augljóst að IV. kafli skipulags- og byggingarlaga taki ekki eingöngu til „mannvirkja“ í þröngri skilgreiningu byggingarreglugerðar, heldur einnig til húsa, sem byggð séu á staðnum eða sett saman úr einingum.  Í því tilfelli sem hér um ræði hafi kærandi þegar hafið framkvæmdir við að grafa fyrir húsi og flutt þangað byggingarhluta í þeim tilgangi að setja saman.  Með vísan til ákvæði 56. gr. laganna sé það skylda byggingarfulltrúa að stöðva framkvæmdir tafarlaust og fjarlægja síðan hina ólöglegu byggingu eða byggingarhluta.

Í 43. gr. skipulags- og byggingarlaga sé kveðið á um að óheimilt sé að grafa grunn, reisa hús, rífa hús, breyta því, burðarkerfi þess, formi, svipmóti eða notkun þess eða gera önnur þau mannvirki sem falla undir IV. kafla laganna nema að fengnu leyfi viðkomandi sveitarstjórnar. 
Í 121. gr. byggingarreglugerðar nr. 441/1998 sé fjallað um byggingareiningar og hús byggð utan lóðar.  Byggingareining teljist vera húseining, húshluti, eða byggingarhluti sem sé framleitt í verksmiðju.  Í 2. mgr. sé fjallað um „hús“ sem séu framleidd úr slíkum einingum og séu flutt á staðinn í einingum eða heilu lagi.
Það sé skilningur Kópavogsbæjar að stálgrindarhús þau sem reisa hafi átt að Vatnsendabletti  241A séu byggingarhlutar sem ætlaðir hafi verið til framkvæmda við gerð byggingar eða mannvirkja.  Lóðin sé og hafi verið notuð sem frístundalóð og séu á lóðinni frístundahús.  Umþrætt stálgrindarhús hafi eðlilega verið ætlað hlutverk sem slíkt og mjög líklega til ræktunar.  
Það sé skilningur Kópavogsbæjar að „byggingar“ samkvæmt byggingarreglugerð falli undir gildissvið IV. kafla skipulags- og byggingarlaga.  Stálgrindarhús þau eða byggingarhlutar þeir sem hafist hafi verið handa við að reisa á lóðinni falli undir þá skilgreiningu og því jafnframt undir ákvæði 43. gr. laganna.   Samkvæmt 56. gr. skipulags- og byggingarlaga hvíli skylda á byggingarfulltrúa að stöðva tafarlaust byggingarframkvæmd, sem falli undir IV. kafla laganna, ef tilskilin leyfi séu ekki fyrir hendi eða slík framkvæmd sé hafin og hún falli ekki að skipulagi.  Það hvíli jafnframt sú skylda á byggingarfulltrúa að fjarlægja hina ólöglegu byggingu eða byggingarhluta.
Með vísan til þess sem að framan er rakið sé það skilningur Kópavogsbæjar að á byggingarfulltrúa hafi hvílt lagaleg skylda til þess að stöðva framkvæmdir og fjarlægja fyrrnefnda byggingarhluta. 
Varðandi lagarök öllu framangreindu til stuðnings sé vísað til ákvæða skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, byggingarreglugerðar nr. 441/1998, stjórnsýslulaga nr. 37/1993 og eðli máls.

Niðurstaða:  Af hálfu Kópavogsbæjar er aðallega krafist frávísunar málsins.  Er sú krafa á því byggð að  kærandi sé ekki og hafi ekki verið lóðarhafi að Vatnsendabletti 241A en  með dómi héraðsdóms Reykjaness í máli E-1023/2004 hafi uppsögn landeiganda á lóðarleigusamningi frá 26. október 2001 verið staðfest.  Eigi kærandi því ekki lögvarða hagsmuni í málinu. 

Úrskurðarnefndin fellst ekki á þessi sjónarmið.  Verður við það að miða að dómur var ekki genginn í umræddu máli þegar byggingarfulltrúi tók hina kærðu ákvörðun, enda beindi hann erindum sínum að kærarna sem rétthafa umræddrar lóðar.  Var dómur ekki heldur genginn í málinu þegar byggingarfulltrúi lét fjarlægja umrædd skýli og var réttarstaða kæranda hvað þetta varðar óbreytt er hann skaut máli sínu til úrskurðarnefndarinnar.  Verður að telja að kærandi eigi lögvarða hagsmuni því tengda að fá skorið úr lögmæti aðgerða byggingarfulltrúa sem fólu í sér ráðstöfun á eignum hans hvað sem líður síðar til komnum niðurstöðum um lóðarréttindi kæranda.  Hins vegar hefur kærandi ekki sýnt fram á tengsl sín við lóðina að Vatnsendabletti 173A, en ekki verður séð að það eigi að standa í vegi fyrir því að úrskurðað verði um kæruefni málsins.  Verður kröfu Kóðavogsbæjar um frávísum málsins því hafnað.   

Í máli þessu er kærð ákvörðun um að beita þvingunarúrræðum sem byggingaryfirvöldum eru tiltæk og vísa bæjaryfirvöld til ákvæða í 56. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 sem eiga annars vegar við um byggingarleyfisskyld mannvirki sem reist eru án samþykkis sveitarstjórnar og fara í bága við skipulag og hins vegar um ólöglegar byggingar eða byggingarhluta. 

Ágreiningur er m.a. í málinu um það hvort umrædd skýli séu leyfisskyld mannvirki í skilningi IV. kafla skipulags- og byggingarlaga þar sem þau hafi ekki verið varanlega skeytt við undirstöður og þá jafnframt hvort ákvæði 56. gr. skipulags- og byggingarlaga eigi við í málinu.  Ljóst er að skýlin voru ekki varanlega skeytt við jörð eftir að þau voru flutt á lóðina.  Engar lagnir voru við þau tengdar og verður ekki talið að um hafi verið að ræða mannvirki í skilningi IV. kafla skipulags- og byggingarlaga heldur verði að líta svo á að um lausafé hafi verið að ræða.

Ákvæði 56. gr. skipulags- og byggingarlaga er skipað í VI. kafla laganna er fjallar um þvingunarúrræði og viðurlög.  Verður þessum ákvæðum ekki beitt með rýmkandi lögskýringu og verður ákvæðum 56. gr. því ekki beitt um lausafé, sem ekki fellur undir mannvirkjakafla laganna.  Var hin kærða ákvörðun því ekki reist á réttum lagagrundvelli og var rökstuðningi hennar að þessu leyti áfátt, en ekki var í hinni kærðu ákvörðun vísað til annarra heimilda sem byggingaryfirvöld hafa að lögum til að hlutast til um umbúnað á lóðum.

Ekki verður fallist á þrautavarakröfu Kóðavogsbæjar um að staðfesta ákvörðun byggingarfulltrúa um stöðvun framkvæmda.  Verður ekki séð að slík staðfesting hafi þýðingu að lögum enda hafði stöðvunin engin varanleg réttaráhrif þar sem byggingarfulltrúi lét ekki við hana sitja heldur lét í beinu framhaldi fjarlægja skýli þau sem um var deilt.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna anna hjá úrskurðarnefndinni. 

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi ákvörðun byggingarfulltrúans í Kópavogi frá 20. ágúst 2004 um að fjarlægja tvö skýli af lóðinni Vatnsendabletti nr. 241A, Kópavogi. 

 

___________________________
Hjalti Steinþórsson

 
_____________________________                  ____________________________        
          Þorsteinn Þorsteinsson                                          Aðalheiður Jóhannsdóttir                         
  

des 22
Love0

53/2004 Skólavörðustígur

Með

Ár 2006, fimmtudaginn 1. júní, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Sigurður Erlingsson verkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 53/2004, kæra á ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur frá 6. september 2004 um að heimila breytingar á efri hæð hússins að Skólavörðustíg 22A í Reykjavík.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 7. október 2004, kæra H og B, Skólavörðustíg 21, Reykjavík ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur frá 6. september 2004 um að heimila breytingar á efri hæð hússins að Skólavörðustíg 22A í Reykjavík.

Kærendur krefjast þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. 

Málsatvik:  Með ákvörðun þeirri sem kærð er í máli þessu var heimilað að breyta efri hæð hússins að Skólavörðustíg 22A í kaffihús og stækka svalir þess.  Við frumathugun starfsmanna úrskurðarnefndarinnar á málinu kom í ljós að sorptunnur vegna fyrirhugaðrar starfsemi virtust staðsettar utan lóðamarka.  Var athygli byggingaryfirvalda vakin á þessu og í framhaldi af þeirri ábendingu var sótt um byggingarleyfi að nýju og var það leyfi veitt á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa hinn 30. nóvember 2004.  Var sú ákvörðun staðfest í borgarstjórn Reykjavíkur hinn 7. desember 2004. 

Kærendum var gert kunnugt um hið nýja byggingarleyfi.  Kærðu þau þá ákvörðun til úrskurðarnefndarinnar með bréfi, dags. 21. janúar 2005.  Er því máli ólokið hjá nefndinni.

Niðurstaða:  Eins og að framan er rakið var nýtt byggingarleyfi veitt hinn 30. nóvember 2004 í stað leyfis þess frá 6. september 2004, sem kært er í máli þessu.  Verður að telja að við útgáfu leyfisins frá 30. nóvember 2004 hafi eldra leyfi frá 6. september fallið úr gildi og að kærendur eigi því ekki lengur lögvarða hagsmuni því tengda að fá skorið úr ágreiningi um lögmæti þess.  Verður málinu því vísað frá.

Úrskurðarorð:

Máli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

 

        ___________________________          
           Hjalti Steinþórsson          

 

                                                                                                                                 ____________________________       _____________________________
Ásgeir Magnússon                                    Sigurður Erlingsson

 

des 22
Love0

38/2004 Akranes

Með

Ár 2006, fimmtudaginn 1. júní, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Sigurður Erlingsson verkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 38/2004, kæra á breyttu deiliskipulagi miðbæjarreits á Akranesi frá 11. maí 2004.  

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með ódagsettu bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála er barst nefndinni hinn 29. júní 2004, kæra R og J, bæði til heimilis að Dalbraut 21, Akranesi þá ákvörðun bæjarstjórnar Akraness frá 11. maí 2004 að breyta deiliskipulagi miðbæjarreits á Akranesi. 

Kærendur krefjast þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. 

Málavextir og málsrök aðila:  Á fundi bæjarstjórnar Akraness hinn 11. maí 2004 voru samþykktar breytingar á deiliskipulagi svokallaðs miðbæjarreits á Akranesi. Fól hin breytta skipulagsákvörðun m.a. í sér að á svæðinu, þar sem áður hafði eingöngu verið gert ráð fyrir verslun og þjónustu, var nú einnig gert ráð fyrir íbúðarbyggð.  Var þannig gert ráð fyrir samtals fjórum lóðum, tveimur fyrir 10 hæða íbúðarhús, lóð fyrir verslunarmiðstöð og lóð verslunarinnar Skagavers. 

Tillaga að breyttu deiliskipulagi var auglýst frá 28. janúar 2004 til 28. febrúar 2004 og var frestur til að skila athugasemdum til 12. mars sama ár.  Margar athugasemdir komu fram vegna tillögunnar, m.a. frá kærendum.  Á fundi bæjarstjórnar Akraness hinn 11. maí 2004 voru breytingar á deiliskipulaginu samþykktar og birtist auglýsing um gildistöku þess í B-deild Stjórnartíðinda hinn 9. júlí 2004. 

Á fundi bæjarstjórnar Akraness hinn 12. apríl 2005 var á ný samþykkt breyting á deiliskipulagi miðbæjarreits sem fól í sér breytta staðsetningu beggja  íbúðarhúsanna sem fyrirhugað var að reisa á reitnum, auk breytinga á fyrirkomulagi bílastæða og bílageymslu.  Þá var og gerð breyting á byggingarreit verslunarmiðstöðvarinnar hvað varðar lögun hans og staðsetningu.  Birtist auglýsing um gildistöku breytingarinnar í B-deild Stjórnartíðinda hinn 12. maí 2005.  Hefur þeirri deiliskipulagsákvörðun bæjaryfirvalda á Akranesi ekki verið skotið til úrskurðarnefndarinnar.

Eins og að framan greinir gera kærendur þá kröfu að hin kærða deiliskipulagsbreyting verði felld úr gildi.  Vísa þau m.a. til þess að breytingin geri ráð fyrir mannvirkjum sem séu í engu samræmi við umhverfi sitt, bæjaryfirvöld hafi ekki tekið afstöðu til mótmæla sem sett hafi verið fram þegar tillaga að breytingunni hafi verið auglýst ásamt því að óupplýst sé um skuggavarp bygginga þeirra er rísa muni á svæðinu. 

Af hálfu Akraness er þess krafist að kærunni verði vísað frá sökum þess að hinni kærðu deiliskipulagsákvörðun hafi verið breytt.

Niðurstaða:  Eins og að framan er rakið liggur fyrir að bæjarstjórn Akraness hefur með samþykkt sinni hinn 12. apríl 2005 breytt hinni kærðu ákvörðun í grundvallaratriðum og hefur af þeim sökum ekki lengur þýðingu að fjalla um lögmæti hennar.  Eiga kærendur hér eftir ekki lögvarða hagsmuni því tengda að fá efnisúrlausn í kærumáli þessu svo sem áskilið er í 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Verður málinu því vísað frá úrskurðarnefndinni.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna þess fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Máli þessi er vísað frá úrskurðarnefndinni.

 

 

   _____________________________________
Hjalti Steinþórsson

 

____________________________                               ___________________________  
         Ásgeir Magnússon                                                         Sigurður Erlingsson

 

 

des 22
Love0

51/2003 Eddufell

Með

Ár 2006, miðvikudaginn 24. maí, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mætt voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Aðalheiður Jóhannsdóttir dósent. 

Fyrir var tekið mál nr. 51/2003, kæra á ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur frá  30. júlí 2003 um að fresta afgreiðslu umsóknar um leyfi fyrir veitingastað með ballskákborðum á efri hæð hússins nr. 8 við Eddufell.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 28. ágúst 2003, er barst nefndinni sama dag, kærir Sævar Guðlaugsson f.h. R ehf., Byggðarenda 4, Reykjavík eiganda húsnæðis að Eddufelli 8, Reykjavík, þá ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur frá 30. júlí 2003 að fresta afgreiðslu umsóknar kæranda um leyfi fyrir veitingastað með ballskákborðum á efri hæð hússins að Eddufelli 8. Ákvörðunin var staðfest í borgarráði hinn 12. ágúst 2003.  Kærandi gerir þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að honum verði veitt leyfi til umbeðinna breytinga.

Málsatvik:  Hinn 7. maí 2002 var á embættisafgreiðslufundi byggingarfulltrúa tekin fyrir fyrirspurn um hvort leyft yrði að opna veitingastað ásamt sportbar með billjardborðum á fyrstu hæð í húsinu nr. 8 á lóðinni nr. 2-8 við Eddufell og var tekið jákvætt í erindið.  Formleg umsókn um greindar breytingar var síðan til umfjöllunar á fundi skipulags- og byggingarnefndar 30. júlí 2003 en afgreiðslu hennar frestað með með vísan til 6. mgr. 43. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 þar sem deiliskipulagsvinna stæði yfir fyrir umrætt svæði.  Kærandi sætti sig ekki við þessa ákvörðun og skaut málinu til úrskurðarnefndarinnar.

Bendir kærandi á að umrætt húsnæði standi autt og ekki hafi verið unnt að leigja það að óbreyttu.  Frestun á jákvæðri afgreiðslu umsóknar hans valdi honum því fjárhagslegu tjóni.

Reykjavíkurborg krefst þess að kröfum kærenda í máli þessu verði vísað frá úrskurðarnefndinni en ella að ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar um frestun á afgreiðslu málsins verði staðfest.  Heimilt hafi verið að fresta afgreiðslu málsins skv. 6. mgr. 43. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Frestunin hafi byggst á því að verið var að vinna deiliskipulagstillögu vegna Fellagarða, en lóðin Eddufell 8 sé á því svæði.  Sú deiliskipulagsbreyting hafi verið samþykkt í skipulagsráði 22. júní 2005 og staðfest í borgarráði 30. júní s.á að undangenginni aðalskipulagsbreytingu.  Auglýsing um gildistöku deiliskipulagsins hafi birst í B-deild Stjórnartíðinda hinn 21. júlí 2005.  Í hinu nýja deiliskipulagi sé heimilt að breyta húsinu Eddufelli 8 í íbúðarhús með bílageymslu fyrir 14 bíla í kjallara og heimilað að byggja tvær íbúðarhæðir ofan á húsið.  Deiliskipulagsbreyting þessi hafi ekki verið kærð.  Kærandi í máli þessu hafi hins vegar gert bótakröfu á hendur Reykjavíkurborg sem byggi á fyrrgreindu ákvæði 6. mgr. 43. gr. skipulags- og byggingarlaga og af því verði ráðið að kærandi hafi talið heimilt að afgreiðslu málsins væri frestað á grundvelli greinds ákvæðis.  Kærandi hafi því enga lögvarða hagsmuni af því að fá úr því skorið hvort skipulags- og byggingarnefnd hafi verið heimilt að fresta afgreiðslu málsins.  Frávísunarkrafa Reykjavíkurborgar varðandi þá kröfu kæranda að úrskurðarnefndin heimili umræddar breytingar sé á því byggð að umfjöllun um slíka kröfu sé utan valdsviðs nefndarinnar.

Niðurstaða:  Í máli þessu er deilt um þá ákvörðun Reykjavíkurborgar að fresta afgreiðslu umsóknar kæranda um breytta notkun húsnæðis að Eddufelli 8, en slík frestun er heimiluð í 6. mgr. 43. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 í allt að tvö ár, m.a. ef breytingar á deiliskipulagi standa yfir.  Verði fasteignareigandi fyrir tjóni í slíkum tilfellum á hann rétt til bóta.

Fyrir liggur að breyting á  deiliskipulagi umrædds svæðis tók gildi hinn 21. júlí 2005 og er þar gert ráð fyrir að greint húsnæði sé nýtt til íbúðar.  Kærandi hefur ekki kært þá deiliskipulagsákvörðun en hefur farið fram á bætur á grundvelli fyrrgreindrar 6. mgr 43. gr.  Að þessum atvikum virtum þykir kærandi ekki lengur hafa hagsmuni af því að fá skorið úr um lögmæti hinnar kærðu ákvörðunar og verður málinu vísað frá úrskurðarnefndinni.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar og vegna tafa við gagnaöflun.

Úrskurðarorð:

Máli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

 

___________________________
                          Hjalti Steinþórsson                                 

 

 

_____________________________             ____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                      Aðalheiður Jóhannsdóttir 

des 22
Love0

82/2005 Vesturgata

Með

Ár 2005, fimmtudaginn 17. nóvember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingar-verkfræðingur og Ásgeir Magnússon héraðsdómari. 

Fyrir var tekið mál nr. 82/2005, kæra eiganda fasteignarinnar að Vesturgötu 4, Hafnarfirði á ákvörðun byggingarfulltrúans í Hafnarfirði frá 19. október 2005 um að veita leyfi til niðurrifs bensínstöðvar ásamt tilheyrandi mannvirkjum á lóðinni að Vesturgötu 1, Hafnarfirði.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 27. október 2005, er barst nefndinni sama dag, kærir S, eigandi fasteignarinnar að Vesturgötu 4, Hafnarfirði þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Hafnarfirði frá 19. október 2005 að veita leyfi til niðurrifs bensínstöðvar ásamt tilheyrandi mannvirkjum á lóðinni að Vesturgötu 1, Hafnarfirði.  Bæjarstjórn staðfesti nefnda ákvörðun hinn 8. nóvember 2005.  Krefst kærandi þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og heimilaðar framkvæmdir verði stöðvaðar þar til efnisniðurstaða liggi fyrir í málinu.

Byggingarleyfishafa og bæjaryfirvöldum í Hafnarfirði var gefinn kostur á að tjá sig um framkomna stöðvunarkröfu og hafa úrskurðarnefndinni borist athugasemdir af þeirra hálfu.  Þykir málið nú nægjanlega upplýst til þess að tekin verði endanleg afstaða til þess og er því ekki tilefni til að fjalla um kröfu kæranda um stöðvun framkvæmda samkvæmt hinu kærða byggingarleyfi.

Málavextir:  Hinn 26. janúar 2005 birtist í B-deild Stjórnartíðinda auglýsing um gildistöku á breytingu á Aðalskipulagi Hafnarfjarðar 1995-2015.  Fólst breytingin í því að meginhluta hafnarsvæðis á Norðurbakka í Hafnarfirði var breytt í íbúðarsvæði en svæði næst miðbæ var breytt í blandað íbúðar- og miðsvæði.  Bryggja og hafnarkantur í suðurjaðri svæðisins voru áfram skilgreind sem hafnarsvæði.  Miðsvæði norðan Vesturgötu og vestan Merkurgötu var breytt í íbúðarsvæði en miðsvæði sunnan Vesturgötu og vestan Fjarðargötu var breytt í blandað íbúðar- og miðsvæði.  Samkvæmt auglýsingunni hlaut aðalskipulagsbreytingin samþykki bæjarstjórnar Hafnarfjarðar og afgreiðslu Skipulagsstofnunar.  Umhverfisráðherra staðfesti breytinguna hinn 24. janúar 2005.  Lóðin að Vesturgötu 1 er á því svæði sem aðalskipulagsbreytingin tekur til.

Hinn 8. febrúar 2005 samþykkti bæjarstjórn Hafnarfjarðar nýtt deiliskipulag fyrir Norðurbakka er fól í sér breytingu á landnotkun úr hafnarsvæði í íbúðarsvæði með þjónustu- og stofnanalóð og tiltók með hvaða hætti uppbyggingu svæðisins skyldi háttað.  Tók skipulagið gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda hinn 10. maí 2005.

Á kynningartíma deiliskipulagsins gerði kærandi athugasemdir við fyrirhugaða íbúðarbyggð á svæðinu og taldi hana fara of nærri fasteign hans þar sem fram færi veitingastarfsemi sem færi alls ekki saman við fyrirhugaðar íbúðarblokkir í næsta nágrenni.

Með bréfi, dags. 21. mars 2005, skaut kærandi ákvörðun um fyrirhugaðar framkvæmdir til úrskurðarnefndarinnar og krafðist þess að allar framkvæmdir yrðu stöðvaðar og öll byggingarleyfi felld úr gildi.  Voru sömu sjónarmið tíunduð til stuðnings kröfunni og sett höfðu verið fram af kæranda við kynningu deiliskipulagsins, en til viðbótar bent á að öll bílastæði við veitingastað hans ættu að víkja samkvæmt skipulaginu.  Taldi hann jafnframt ýmsa ágalla hafa verið á málsmeðferð skipulagstillögunnar.  Er sú kæra til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni.

Framkvæmdir hafa staðið yfir við niðurrif mannvirkja á skipulagssvæðinu sem fyrirhugað er að byggja upp í samræmi við breytt skipulag og er í máli þessu tekist á um lögmæti byggingarleyfis er heimilar niðurrif bensínstöðvar og tilheyrandi mannvirkja á lóðinni að Vesturgötu 1 svo sem að framan greinir.

Málsrök aðila:  Kærandi bendir á að umdeild framkvæmd hafi ekki verið grenndarkynnt og hann ekki átt þess kost að koma sjónarmiðum sínum að þótt hann eigi beinna hagsmuna að gæta og athugasemdum hans við fyrirhugaðar framkvæmdir á svæðinu hafi ekki verið svarað af Hafnarfjarðarbæ.  Við ákvarðanatöku um framkvæmdir á skipulagssvæðinu hafi því verið farið gegn ýmsum ákvæðum stjórnsýslulaga.  Þá skírskotar kærandi til þess að hann telji nýsett deiliskipulag á svæðinu ógilt og sé kæra hans vegna skipulagsins til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni.  Reynist skipulagið ólögmætt sé brostin forsenda fyrir hinu kærða byggingarleyfi.

Byggingarleyfishafi mótmælir kröfu kæranda og bendir á að umdeildar framkvæmdir við niðurrif séu í skjóli gilds byggingarleyfis.  Aðdragandi þess og útgáfa sé ekki á ábyrgð eða verksviði hans og verði framkvæmdir stöðvaðar áskilji byggingarleyfishafi sér rétt til skaðabóta.

Hafnarfjarðarbær bendir á að hið kærða byggingarleyfi eigi stoð í gildandi aðal- og deiliskipulagi svæðisins sem ekki hafi verið hnekkt.  Heilbrigðiseftirlit Hafnarfjarðar- og Kópavogssvæðis hafi samþykkt niðurrif umræddra mannvirkja fyrir sitt leyti og séu ekki rök til þess að fallast á kröfu kæranda í máli þessu.

Niðurstaða:  Umþrætt byggingarleyfi heimilar niðurrif bensínstöðvar og mannvirkja er henni tengjast á lóðinni að Vesturgötu 1 í Hafnarfirði sem byggingarleyfishafi hefur átt og rekið fram til þessa.

Samkvæmt 6. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 geta þeir einir skotið máli til úrskurðarnefndarinnar sem eiga lögvarða hagsmuni tengda hinni kærðu ákvörðun. 

Aðild þriðja aðila að kæru vegna veitts byggingarleyfis getur einkum komið til vegna einstaklegra grenndarhagsmuna og/eða fjárhagslegra hagsmuna.  Mannvirkjagerð getur raskað hagsmunum nágranna, svo sem vegna skuggavarps, skerts útsýnis, umferðar o.fl. og getur rýrt verðgildi grannaeigna.  Hins vegar hlýtur það að heyra til undantekninga að niðurrif mannvirkis raski hagsmunum nágranna með þeim hætti að þeir teljist eiga kæruaðild að þeirri stjórnsýsluákvörðun.

Ekki liggur fyrir að niðurrif fyrrgreindrar bensínstöðvar snerti einstaklega og lögvarða hagsmuni kæranda með þeim hætti að hann eigi aðild að kæru vegna hins umþrætta byggingarleyfis og verður máli þessu því vísað frá úrskurðarnefndinni.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

___________________________
 Hjalti Steinþórsson

 
_____________________________                  ____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                          Ásgeir Magnússon

des 22
Love0

56/2005 Urriðaholt

Með

Ár 2005, miðvikudaginn 28. september, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mætt voru Ásgeir Magnússon héraðsdómari, formaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Sesselja Jónsdóttir lögfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 56/2005, kæra stjórnar Landverndar, f.h. félagsins, á ákvörðun Garðabæjar um breytingu á aðalskipulagi og staðfestingu umhverfisráðherra á því breytta skipulagi frá júní 2005 og á ákvörðun bæjarstjórnar Garðabæjar um deiliskipulag við Urriðaholt frá 4. maí 2005. 

Í málinu er kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 25. júlí 2005, sem barst nefndinni 28. sama mánaðar kærir stjórn Landverndar, f.h. félagsins, ákvörðun Garðabæjar um breytingu á aðalskipulagi og staðfestingu umhverfisráðherra á því breytta skipulagi frá júní 2005 og ákvörðun bæjarstjórnar Garðabæjar um deiliskipulag við Urriðaholt frá 4. maí 2005. 

Kröfur kæranda og helstu málsrök:  Kærandi krefst þess að umræddar ákvarðanir verði felldar úr gildi þar sem ekki hafi verið farið að ákvæðum náttúruverndarlaga.  Er til þess vísað af hálfu kæranda að svæði það sem hinar kærðu ákvarðanir taki til hafi verndargildi og að ekki hafi verið gætt ákvæða náttúruverndarlaga við meðferð málsins.  Leita hefði þurft hentugri staðar fyrir þá starfsemi sem fyrirhuguð sé á svæðinu.  Ef ekki hefði verið hægt að finna starfseminni annan hentugri stað hefði að lágmarki þurft að leitast við að draga úr áhrifum mannvirkja á svæðinu og minnka umfang þeirra, t.d. með bílastæðakjallara í stað þess að leggja víðfeðmt svæði undir bílastæði.  Loks hefði þurft að ganga úr skugga um, með fullnægjandi rannsóknum, að mannvirkjagerð á svæðinu hefði ekki skaðleg áhrif á lífríkið í Urriðavatni.  Fleiri rök eru færð fram í kærunni sem ekki verða rakin hér.

Kröfur og sjónarmið Garðabæjar:  Af hálfu Garðabæjar hefur þess verið krafist að kröfum kæranda verði hafnað.  Telja bæjaryfirvöld að rétt hafi verið staðið að undirbúningi og gerð hinna kærðu ákvarðana og að sanngjarnt tillit hafi verið tekið til sjónarmiða kæranda.

Gagnaöflun:  Úrskurðarnefndin hefur af sjálfsdáðum aflað gagna um lokaafgreiðslur hinna kærðu ákvarðana og auglýsinga um gildistöku þeirra.  Liggur fyrir að á fundi bæjarstjórnar hinn 4. maí 2005 var einungis samþykkt tillaga að breyttu aðalskipulagi umrædds svæðis en ekki fyrirliggjandi tillaga að deiliskipulagi eins og ranghermt er í kærunni.  Birtist auglýsing um staðfestingu ráðherra á hinni kærðu ákvörðun um breytingu á aðalskipulagi í B-deild Stjórnartíðinda hinn 23. júní 2005.  Lokaákvörðun um samþykkt hinnar umdeildu deiliskipulagstillögu var tekin í bæjarráði Garðabæjar í umboði bæjarstjórnar hinn 28. júní 2005 og birtist auglýsing um gildistöku þeirrar ákvörðunar í B-deild Stjórnartíðinda hinn 14. júlí 2005.  Hafði sú ákvörðun því ekki öðlast gildi er kæra í málinu barst úrskurðarnefndinni.

Reifun álitaefna um formhlið máls:  Úrskurðarnefndin tók jafnframt af sjálfsdáðum til athugunar álitaefni um valdbærni nefndarinnar um þann hluta kærunnar er lýtur að breytingu aðalskipulags og um hugsanlegan aðildarskort kæranda í málinu.  Ritaði nefndin, hinn 1. september 2005, samhljóða bréf til kæranda og bæjaryfirvalda í Garðabæ, þar sem aðilum var gefinn kostur á að tjá sig um þessi sjónarmið, sem að dómi nefndarinnar voru talin geta leitt til frávísunar málsins.  Var í bréfinu rakið að nefndin hefði tekið þá afstöðu í fyrri málum, þar sem kærðar hefðu verið ákvarðanir um aðalskipulag eða breytingar á aðalskipulagi, að vísa málunum frá með þeim rökum að úrskurðarnefndin væri ekki til þess bær að endurskoða ákvarðanir sem sættu staðfestingu ráðherra.  Var jafnframt á það bent að vandséð væri að Landvernd ætti í málinu þá einstaklegu og lögvörðu hagsmuni sem að dómi nefndarinnar væru skilyrði aðildar að stjórnsýslukæru á því svið sem hér væri um að ræða.  Hafa báðir aðilar skilað sérstakri greinargerð um þessi álitaefni og tefla þar fram eftirgreindum sjónarmiðum og rökum.

Málsrök kæranda:  Af hálfu kæranda er vísað til þess að samkvæmt 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 sé það skilgreint hlutverk úrskurðarnefndarinnar að kveða upp úrskurð í ágreiningsmálum um skipulags- og byggingarmál.  Ekkert komi fram í lögunum sem takmarki valdsvið nefndarinnar varðandi mál sem hlotið hafi staðfestingu ráðherra.  Svo virðist sem staðfesting ráðherra sé hreint formsatriði og að málið hafi ekki fengið neina efnislega afgreiðslu við staðfestinguna.  Þar að auki sé komin upp ný rökstudd málsástæða sem taka þurfi til skoðunar.  Þessar upplýsingar gjörbreyti öllum málatilbúnaði þar sem þær snúi að lögmæti aðalskipulagstillögunnar og þar með að lögmæti staðfestingar hennar.  

Þá er því hafnað að kærandi geti ekki átt aðild að málinu.  Landvernd séu landgræðslu- og umhverfisverndarsamtök sem starfað hafi síðan árið 1969.  Eitt megin hlutverk samtakanna sé að fylgjast með og taka þátt í ákvörðunum stjórnvalda er varði náttúruvernd. Samtökin samanstandi af 42 félögum og fyrirtækjum (lögaðilum) og liðlega 300 einstaklingum. Nokkrir einstaklingar sem eigi aðild að samtökunum búi í Garðabæ.

Málsrök Garðabæjar:  Af hálfu Garðabæjar er tekið undir þau sjónarmið að vald úrskurðarnefndarinnar takmarkist við ákvarðanir lægra settra stjórnvalda en geti ekki átt við ákvarðanir ráðherra, sbr. álit umboðsmanns Alþingis í máli nr. 2906/2000. Kröfu Landverndar um að hnekkt verði staðfestingu ráðherra á breyttu aðalskipulagi í Garðabæ beri samkvæmt því að vísa frá nefndinni.

Að því er varði frávísun kæru Landverndar að öðru leyti er, sé bent á að hvorki verði ráðið af lögum um náttúruvernd nr. 44/1999 né öðrum lögum að Landvernd hafi almenna aðild að ákvörðunum á sviði skipulags- og byggingarmála.  Þá liggi ekki fyrir að Landvernd hafi sértækra lögvarinna hagsmuna að gæta sem réttlætt gæti aðild að kæru með þeim hætti sem hér greini, enda ekki á því byggt í kærunni. Um þetta megi til hliðsjónar m.a. vísa til dóms Hæstaréttar í málinu nr. 171/2004.

Aðilar hafa fært fram frekari rök fyrir sjónarmiðum sínum í málinu sem ekki verða rakin hér en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn málsins.

Niðurstaða:  Eins og að framan er rakið hefur úrskuðarnefndin í fyrri málum komist að þeirri niðurstöðu að ákvörðun ráðherra um staðfestingu aðalskipulags eða breytingu á því sé lokaákvörðun æðra stjórnvalds og verði hún einungis borin undir dómstóla en ekki skotið til hliðsetts stjórnvalds.  Því bresti úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála vald til þess að taka þessar ákvarðanir ráðherra til endurskoðunar svo og þá ákvörðun sveitarstjórnar, sem staðfestingin taki til.  Verður ekki fallist á þá skoðun kæranda í máli þessu að staðfesting ráðherra sé aðeins formsatriði heldur verður að telja að staðfestingin feli í sér lögmætisathugun á hverri þeirri ákvörðun sem til staðfestingar kemur.  Þá verður ekki á það fallist að nýjar málsástæður kæranda eigi að leiða til þess að hin kærða ákvörðun um breytt aðalskipulag komi til endurskoðunar í úrskurðarnefndinni, en slíkar ástæður kynnu hins vegar að leiða til þess að skilyrði sköpuðust til þess að beiðast endurupptöku máls samkvæmt 24. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 að öðrum skilyrðum uppfylltum.

Landvernd eru landgræðslu- og umhverfisverndarsamtök sem m.a. hafa það hlutverk að fylgjast með og taka þátt í ákvörðunum stjórnvalda er varða náttúruvernd.  Hvergi er í lögum að finna heimild fyrir því að samtök þessi eigi aðild að kærumálum á sviði skipulags- og byggingarmála án þess að eiga jafnframt þá einstaklegu og lögvörðu hagsmuni sem að stjórnsýslurétti eru taldir skilyrði aðildar að kæru til æðra stjórnvalds.  Verður ekki fallist á að samtökin eigi slíkra hagsmuna að gæta þótt þau hafi gert athugasemdir við hinar umdeildu skipulagstillögur á kynningarstigi.  Þá verður ekki heldur séð að það skipti máli þótt finna megi félaga í samtökunum búsetta í Garðabæ, enda var kæran ekki sett fram í umboði þeirra.  Breytir síðar til komin yfirlýsing eins þeirra engu þar um.  Hefur kærandi ekki sýnt fram á að hann eigi neinna þeirra hagsmuna að gæta er verið gætu grundvöllur aðildar hans að máli þessu. 

Samkvæmt því sem að framan er rakið verður málinu í heild sinni vísað frá úrskurðarnefndinni.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

 

____________________________________
Ásgeir Magnússon

 

______________________________                      _____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                                   Sesselja Jónsdóttir

 

des 22
Love0

45/2005 Strandvegur

Með

Ár 2004, fimmtudaginn 11. nóvember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Ásgeir Magnússon héraðsdómari formaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ingibjörg Ingvadóttir hdl.

Fyrir var tekið mál nr. 45/2004, kæra 14 íbúa og eigenda fasteigna við Skrúðás í Garðabæ, á ákvörðunum byggingarnefndar Garðabæjar um að veita byggingarleyfi fyrir húsum nr. 1-5 (oddatölur) við Strandveg í Garðabæ.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 26. ágúst 2004, sem barst nefndinni 1. september s.á., kærir Karl Axelsson hrl. fyrir hönd G, G, J, V, H, K, H, H, Ö, G, M, H, V og L vegna fasteigna þeirra að Skrúðási 3-14, Garðabæ, ákvörðun byggingarnefndar Garðabæjar frá 6. ágúst 2004 að samþykkja byggingarleyfisumsókn fyrir húsi að Strandvegi 1, og ákvörðun sömu nefndar frá 19. september 2003 að samþykkja byggingarleyfi vegna lóðanna að Strandvegi 3 og 5, öllum í Garðabæ.
 
Kærendur krefjast þess aðallega að ákvarðanir byggingarnefndar Garðabæjar frá 19. september 2003 um samþykkt byggingarleyfa að Strandvegi 3 og 5 og ákvörðun nefndarinnar frá 6. ágúst 2004 um samþykkt byggingarleyfis að Strandvegi 1 verði felldar úr gildi, en til vara er þess krafist að ákvörðun byggingarnefndar Garðabæjar frá 6. ágúst 2004 um samþykkt byggingarleyfis á Strandvegi 1 verði felld úr gildi.

Þá krefjast kærendur þess að byggingarframkvæmdir á Strandvegi 1-5 verði stöðvaðar í heild þar til úrskurður nefndarinnar liggur fyrir, en ella að byggingarframkvæmdir á grundvelli framangreinds byggingarleyfis við húsið nr. 1 við Strandveg verði stöðvaðar.

Úrskurðarnefndin hefur aflað gagna í málinu og kynnt sér aðstæður á vettvangi og telur málið nú nægilega upplýst til þess að það verði tekið til efnisúrlausnar.  Verður því ekki fjallað sérstaklega um kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda til bráðabirgða í máli þessu en byggingarleyfishafi hefur tilkynnt úrskurðarnefndinni að framkvæmdum á umræddum lóðum verði ekki fram haldið fyrr en úrskurður liggi fyrir í málinu.

Málavextir:  Samkvæmt Aðalskipulagi Garðabæjar 1995 – 2015 var, fyrir miðjum Arnarnesvogi, gert ráð fyrir iðnaðarsvæði, ásamt höfn, en vestan við iðnaðarsvæðið var reitur með blandaðri landnotkun, ætlaður t.d. stofnunum, íbúðum eða þrifalegri atvinnustarfsemi.  Á landræmu næst ströndinni vestan iðnaðarsvæðisins var gert ráð fyrir útivistarsvæði.

Á fundi skipulagsnefndar Garðabæjar hinn 5. júní 2002 var samþykkt tillaga að breyttu aðalskipulagi bæjarins.  Breytingin fól í sér að iðnaðarsvæðið við höfnina í Arnarnesvogi ásamt svæðinu vestan þess yrði að mestu breytt í íbúðarsvæði, núverandi höfn yrði fyllt upp auk þess sem bætt yrði við um 2,5 ha nýrri landfyllingu.  Breyting aðalskipulagsins gerði ráð fyrir íbúðarbyggð með 560 almennum íbúðum ásamt 200 íbúðum sem ætlaðar yrðu eldri borgurum.  Auk íbúða var gert ráð fyrir atvinnuhúsnæði fyrir skrifstofur og þjónustu, lítilli smábátahöfn, bensínstöð, leikskóla, sjóbaðströnd, fuglaskoðunarstað o.fl.  Í greinargerð með tillögunni að nefndri breytingu á aðalskipulagi kom fram að hún væri í samræmi við tillögu að svæðisskipulagi höfuðborgarsvæðisins um þéttingu byggðar.  Með tillögunni væri stuðlað að aukinni fjölbreytni íbúðarhúsnæðis í bænum, hagkvæmari rekstri stofnana og fyrirtækja, hærra þjónustustigi og betri nýtingu lands.

Á áðurnefndum fundi skipulagsnefndar Garðabæjar hinn 5. júní 2002 var einnig samþykkt tillaga að deiliskipulagi fyrir umrætt svæði í samræmi við framangreinda tillögu að breytingu á aðalskipulagi. 

Í greinargerð með deiliskipulagstillögunni kom fram að meirihluti bygginga á svæðinu yrði tveggja og þriggja hæða íbúðarhús.  Vestast á svæðinu yrðu tveggja hæða hús og væri þannig tekið tillit til útsýnis frá Hraunsholti.  Austan við þau og næst ströndinni yrðu þriggja hæða hús, en hús upp á fjórar til fimm hæðir innar í landinu.  Hæð húsa yrði því ákvörðuð þannig að þau trufluðu sem minnst útsýni frá núverandi íbúðarhverfum.  Þá sagði ennfremur að húsaþyrpingar yrðu flestar byggðar í kringum garða sem myndu opnast í sólarátt.  Áhersla yrði lögð á að sem flestar íbúðir nytu í senn útsýnis og rólegs umhverfis.  Hús sem stæðu á núverandi óhreyfðu landi næst sjó ættu að mynda lágreista ósamfellda byggð og á milli þeirra og yfir þau myndi sjást til hafs frá næstu húsum sem stæðu ofar í landinu.  Aðal- og deiliskipulagstillögurnar öðluðust gildi við lögboðnar auglýsingar í B-deild Stjórnartíðinda 19. júlí og 9. ágúst 2003.

Framkvæmdir hófust við byggingu húsa við Strandveg um og eftir mitt sumar 2003.  Kom þá í ljós að landfræðilegar aðstæður voru aðrar á svæðinu en ráða hafði mátt af deiliskipulagsuppdrættinum.  Var þetta misræmi einkum fólgið í því að óhreyft land milli lóða og fjöru vestan til á svæðinu var aðeins mjó ræma og að ógerlegt var að óbreyttu að koma göngustíg fyrir neðan byggðarinnar eins og kveðið var á um í skipulaginu.

Kærendur í máli þessu kærðu til úrskurðarnefndarinnar skipulagsákvarðanir varðandi umrætt svæði og útgáfu byggingarleyfa, m.a. vegna lóðanna nr. 1-5 við Strandveg, með kæru, dags. 25. september 2003.  Úrskurður gekk í því máli hinn 20. nóvember 2003, þar sem m.a. var hafnað kröfu um ógildingu byggingarleyfa vegna lóðanna að Strandvegi 3 og 5, en kröfu um ógildingu byggingarleyfis vegna lóðarinnar að Strandvegi 1 var vísað frá þar sem það byggingarleyfi hafði þá verið afturkallað.

Á næstu mánuðum var unnið að endurskoðun deiliskipulags fyrir Sjáland, sem tekur til umdeilds svæðis, og var deiliskipulagsbreyting samþykkt í skipulagsnefnd Garðabæjar hinn 3. mars 2004 og í bæjarstjórn hinn 18. s.m.  Skipulagsbreytingin var síðan birt í B-deild Stjórnartíðinda hinn 2. apríl 2004.  Breytingin snerti ekki umdeildar lóðir að öðru leyti en því að gert var ráð fyrir stoðvegg við lóðarmörk Strandvegar 1 að göngustíg ofan fjöru, bílgeymslur voru færðar til samræmis við lóðarblöð og byggingarreitir þeirra minnkaðir.

Kærendur höfðuðu dómsmál þar sem krafist var ógildingar á sömu stjórnvaldsákvörðunum og til umfjöllunar voru í úrskurði úrskurðarnefndarinnar er kveðinn var upp hinn 20. nóvember 2003.  Urðu málalyktir þær að héraðsdómur vísaði málinu frá með þeim rökum að af málatilbúnaði yrði ekki ráðið að stefnendur ættu slíkra lögvarinna hagsmuna að gæta að þeir ættu rétt á efnisúrlausn um kröfur sínar.  Var sá úrskurður staðfestur í Hæstarétti.

Málsrök kærenda:  Kærendur vísa einkum til tveggja málsástæðna máli sínu til stuðnings. 

Kærendur byggja í fyrsta lagi á því að fella beri byggingarleyfi úr gildi, enda séu fyrirliggjandi teikningar og hönnun umræddra mannvirkja ekki í samræmi við gildandi deiliskipulag.  Í deiliskipulaginu, svo sem það hafi verið fyrir breytingu þá sem gerð hafi verið með hinu endurskoðaða deiliskipulagi frá 2. apríl s.l., sé sérstaklega tekið fram að hús á umræddu svæði, þ.e. á vesturenda svæðisins við Strandveg, skuli eingöngu vera tveggja hæða og tekið fram að með því sé tekið tillit til útsýnis frá Hraunsholti.  Við framangreinda endurskoðun hafi sérstaklega verið tekið fram að ekki stæði til að endurskoða deiliskipulagið hvað þetta varðaði og sé þetta ítrekað í bréfum skipulagsfulltrúa frá 2. og 17. september 2003, þar sem auk annars sé sérstaklega tekið fram að ekki sé verið að stækka byggingarreitina, ekki sé verið að fjölga íbúðum og ekki sé verið að leyfa neina hækkun á húsum.  Í greinargerð með tillögu að breyttu deiliskipulagi sé sérstaklega tekið fram með sama hætti og fyrr að hús á umræddu svæði skuli eingöngu vera tveggja hæða og með því sé tekið tillit til útsýnis frá Hraunsholti.  Þá sé tekið fram um umræddar fasteignir að skipulag sé óbreytt.  Staðreyndin sé hinsvegar sú að hús á umræddum lóðum við Strandveg séu í raun hækkuð svo sem fram komi á uppdráttum. 

Kærendur mótmæli þessu og telji sig hafa mátt treysta því að ekki kæmi til neinna breytinga af þessu tagi sem brjóti í bága við skipulags- og grenndarhagsmuni íbúa í Hraunsholti, sem yfirlýst markmið hafi verið að vernda, sbr. ítrekuð ummæli þar að lútandi í greinargerð skipulagsins.  Gæta beri þessara hagsmuna kærenda og túlka möguleg frávik þröngt. 

Kærendur telji engan vafa leika á því, að þar sem misræmis gæti milli skipulagsuppdráttar og skipulagsgreinargerðar eins og hér sé raunin, gangi greinargerðin framar.  Fyrir liggi að í hinu breytta skipulagi sé misræmi á milli texta greinargerðar og uppdráttar.  Í kafla 1.2.2 í greinargerð með skipulaginu komi fram, að við vesturenda svæðisins verði tveggja hæða hús og sé þannig tekið tillit til útsýnis frá Hraunsholti en af 4. gr. byggingarreglugerðar nr. 441/1998 megi ljóst vera að um hæð sé að ræða nema, gólf sé undir yfirborði jarðvegs á alla vegu.  Þrátt fyrir greint orðalag skipulagsgreinargerðarinnar, beri skipulagsuppdrátturinn með sér að fyrirhuguð hús á umræddum lóðum verði tvær hæðir auk jarðhæðar, sem fái með engu móti  samrýmst fyrrgreindri tilgreiningu greinargerðarinnar.

Við skoðun og samanburð á ákvæðum skipulagsreglugerðar megi ráða að texti greinargerðar vegi þyngra en texti á uppdrætti, komi upp vafi um túlkun.  Í þessu sambandi sé bent á 3. kafla reglugerðarinnar, þar sem segi í lið 3.1 að í skipulagsáætlun skuli gera grein fyrir markmiðum viðkomandi stjórnvalda og ákvörðunum um framtíðarnotkun lands og fyrirkomulag byggðar og lýsa forsendum þeirra ákvarðana og skuli skipulagsáætlanir settar fram í greinargerð og á uppdrætti.  Í lið 5.1.1 segi ennfremur að í skipulagsgreinargerð sé sett fram rökstudd stefnumörkun um landnotkun og þróun byggðar.  Stefna sem kynnt sé í skipulagsgreinargerð skuli einnig sett fram á skipulagsuppdrætti, að svo miklu leyti sem það geti átt við. Undir lið 5.1.2 segir svo m.a. að á skipulagsuppdrætti skuli sýna fyrirhugaða landnotkun og þróun byggðar í samræmi við þá stefnumörkun sem kynnt sé í skipulags-greinargerð.  Á sömu lund sé liður 5.2.2 er fjalli um svæðisskipulag.  Í lið 5.4.1 komi  fram að í skipulagsgreinargerð deiliskipulags skuli eftir því sem við eigi gera grein fyrir þeim skipulagsskilmálum sem skipulagsáætlunin feli í sér og séu þeir bindandi um útfærslu stefnu og ákvæða aðalskipulags fyrir viðkomandi skipulagssvæði, sbr. einnig ákvæði gr. 3.1.1 og 3.1.4.  Loks sé kveðið á um í lið 5.4.2 að á skipulagsuppdrætti deiliskipulags skuli setja fram þá stefnu sem kynnt sé í skipulagsgreinargerð fyrir skipulagssvæðið og bundin í þeim skipulagsskilmálum sem þar séu settir fram, að svo miklu leyti sem það geti átt við.

Til viðbótar þeirri stefnu sem af þessum samanburði verði ráðin megi benda á þau sannindi, er hér eigi við, að með hæðartakmörkun í deiliskipulaginu sé verið að vernda skipulags- og grenndarhagsmuni íbúa í Hraunsholti.  Vafa um túlkun skipulagsins verði, eins og fyrr segi, að túlka þeim í hag.

Kærendur byggi kröfu sína um ógildingu byggingarleyfis í öðru lagi á sjónarmiðum sem fram komi í fyrri kæru þeirra frá 25. september fyrra árs og vísa þar um til hennar.

Í þeirri kæru byggðu kærendur ógildingarkröfu sína á byggingarleyfi fyrir lóðirnar að Strandvegi 1-5, m.a. á því að bygging húsa nær sjó en skv. uppdráttum, er fylgt hafi greinargerð með tillögu að deiliskipulagi, sé augljóslega ekki í samræmi við deiliskipulag.  Því beri að fella úr gildi leyfi til framkvæmdanna.  Krafa um ógildingu byggingarleyfanna styðjist m.a. við 27. gr. laga nr. 73/1997, sbr. 1. gr. laganna.  Þá telji kærendur að framkvæmdir þær sem hafnar séu, og jafnframt þær sem fyrirhugaðar séu, gangi gegn úrskurði um mat á umhverfisáhrifum, en ljóst sé að byggð svo nærri sjó stefni í hættu þeim náttúruminjum sem fjaran sannarlega sé og til hafi staðið að vernda.

Hús nr. 1 og jafnvel hús nr. 3 við Strandveg séu fyrir utan byggingarsvæði samkvæmt aðalskipulagi.  Kærendur benda á að skv. aðalskipulagsuppdrætti séu mörk byggingarsvæðis hverfisins í vestur í beinni línu á móti vík í fjöru, en skv. samþykktu deiliskipulagi gangi byggingar lengra í vestur.  Kærendur telja þetta augljóst við samanburð uppdrátta aðalskipulags og deiliskipulags.  Þá sé þessi staðreynd jafnframt augljós við vettvangsskoðun.  Fyrrgreint deiliskipulag og útgáfa byggingarleyfis fyrir Strandveg nr. 1 og 3 brjóti því gegn aðalskipulagi Garðabæjar og beri því að ógilda samþykkt bæjarstjórnar um útgáfu byggingarleyfa, sbr. t.d. 16. gr., 23. gr., 27. gr. og 43. gr. laga nr. 73/1997.

Þá telja kærendur að fella beri úr gildi hin kærðu byggingarleyfi þar sem nýtingarhlutfall fyrirhugaðra bygginga sé hærra en skv. gildandi skipulagi.  Kærendur benda á að landnæði sé miklum mun minna en greini í skipulagstillögum, sbr. það sem áður greini, og því sé nýtingarhlutfall fyrirhugaðra bygginga á svæðinu hærra en skipulag geri ráð fyrir.

Til stuðnings kröfum sínum í málinu vísa kærendur loks til markmiða skipulags- og byggingarlaga og m.a. til forsendna í áliti umboðsmanns Alþingis í málinu nr. 727/1992.

Sú sérstaka staða sé uppi í málinu að byggingarleyfi á lóðinni nr. 1-5 við Strandveg hafi verið veitt á grundvelli óendurskoðaðs deiliskipulags þann 19. september 2003.  Á fundi byggingarnefndar þann 14. nóvember 2003 hafi byggingarleyfi vegna Strandvegar 1 verið afturkallað en ekki byggingarleyfi vegna 3 og 5.  Byggingarleyfi vegna Strandvegar 1 hafi síðan verið veitt að nýju þann 6. ágúst s.l.  Þessi staða sé afar bagaleg í ljósi þess að sömu sjónarmið eigi við um Strandveg 1-5, þannig að verði fallist á ógildingu byggingarleyfis vegna Strandvegar 1, þá liggi fyrir sama efnislega niðurstaða um byggingar á Strandvegi 3 og 5.  Með tilliti til knappra tímafresta til málskots, sbr. 2. gr. reglugerðar nr. 621/1997, verði að teljast leika á því vafi að úrskurðarnefnd telji sig bæra til þess að fjalla um gildi byggingarleyfa vegna Strandvegar 3 og 5.  Kærendur líti hins vegar þannig á, að umrædd byggingarleyfi séu svo nátengd að efni til að óhjákvæmilegt sé annað en að fjalla um þau sem heild.  Í ljósi þeirrar staðreyndar að önnur niðurstaða geti leitt til miklu mun meiri fjárhagslegs tjóns,  sem og þeirrar staðreyndar að tímafrestir 2. gr. reglugerðar nr. 621/1997 eigi sér ekki beina stoð í 8. gr. laga nr. 73/1993, telji kærendur einsýnt að túlka beri umrædda tímafresti þeim í vil og taka þannig til efnislegrar úrlausnar útgáfu byggingarleyfa vegna allra bygginga á Strandvegi 1-5.  Til vara sé þess hins vegar krafist, sbr. 2. gr. reglugerðar  nr. 621/1997 að úrskurðarnefnd ógildi byggingarleyfi vegna Strandvegar 1 eingöngu.

Málsrök Garðabæjar: Af hálfu bæjaryfirvalda er þess krafist að kæru þessari verði vísað frá úrskurðarnefndinni, en ella að öllum kröfum kærenda verði hafnað. 

Fyrir liggi yfirlýsing lögmanns Byggingarfélags Gylfa og Gunnars ehf., dags. 8. september 2004, um stöðvun framkvæmda við Strandveg 1-5.  Að svo komnu máli er litið svo á að það atriði komi ekki til sérstakrar meðferðar hjá úrskurðarnefndinni. 

Samkvæmt meginreglum stjórnsýsluréttar geti þeir aðilar sem eigi einstaklegra og verulegra hagsmuna að gæta átt rétt, m.a. til að kæra mál til æðra stjórnvalds.  Að sama skapi sé ljóst, að þeir sem ekki hafi lögvarða hagsmuni af úrlausn stjórnvalds eigi ekki slíka aðild.  Samkvæmt 3. mgr. 39. gr. skipulags- og byggingarlaga geti eingöngu sá sem telur rétti sínum hallað með samþykkt byggingarnefndar og sveitarstjórnar skotið máli sínu til úrskurðarnefndarinnar. Verði það ákvæði skýrt í samræmi við þær meginreglur stjórnsýsluréttarins sem vísað hafi verið til hér að framan.  Skírskotar Garðabær í þessu sambandi til forsendna frávísunarúrskurðar Héraðsdóms Reykjaness, sem staðfestur hafi verið í Hæstarétti, í máli kærenda gegn Garðabæ o.fl., er hafi m.a. tekið til sömu stjórnvaldsákvarðana og hér séu til umfjöllunar. 

Ekki sé fallist á, að við síðustu deiliskipulagsbreytingu á umdeildum skipulagsreit hafi verið heimilað að hækka húsin að Strandvegi 1-5.  Engin hækkun hafi orðið á umræddum byggingum frá því sem deiliskipulag, sem auglýst hafi verið í B-deild Stjórnartíðinda 9. ágúst 2002, hafi gert ráð fyrir.  Af fyrrgreindum úrskurði Héraðsdóms Reykjaness megi ráða, að kærendur teljist ekki hafa lögvarða hagsmuni af fyrirkomulagi skipulags eða byggingarleyfa á Sjálandi, sem sé annað skipulagssvæði en þeirra fasteignir séu á, nema sýnt sé fram á að fyrirkomulag skipulags eða byggingarleyfi rýri á einhvern hátt beina hagsmuni þeirra, svo sem varðandi hæð húsa eða þætti sem hafi áhrif á verðgildi húsa þeirra.

Í almennri greinargerð með deiliskipulagstillögu Strandhverfis frá 2002 segi um útfærslu skipulags í lið 1.2.2 að meginhluti bygginga verði tveggja og þriggja hæða íbúðarhús og á vesturenda svæðisins verði tveggja hæða hús og þannig tekið tillit til útsýnis frá Hraunsholti.  Í skipulagsskilmálum tillögunnar segi hins vegar orðrétt undir liðnum 2.7: „Á deiliskipulagsuppdrætti er sýndur fjöldi hæða hvers húss og gólfkóti 1. hæðar“.  Undir sama lið segi síðan, að hús við Strandveg (hús nr. 1, 3, 5, 10 og 12) hafi hámarkshæðina kóti 1. hæð + fjöldi hæða x 280 cm +100 cm. Á deiliskipulagsuppdrætti komi síðan skýrlega fram tilgreiningin 2H + JH á lóðum Strandvegar 1, 3 og 5.   Í svokölluðu fylgiriti með upphaflegri deiliskipulagstillögu, sem raunar sé ekki hluti skipulagsins og ekki bindandi fyrir sveitarstjórn, hafi verið sýnd sniðmynd sem sýni snið vestustu húsa við Strandveg sem tveggja hæða hús.  Umræddu fylgiriti sé eingöngu ætlað að sýna helstu snið og útlit hverfisins í heildardráttum og vera þannig upplýsandi fyrir lóðarhafa og hönnuði samkvæmt ummælum í inngangi þess.  Í greinargerð með endurskoðaðri deiliskipulagstillögu, sem síðar hafi verið  samþykkt í skipulagsnefnd Garðabæjar hinn 3. mars 2004 og í bæjarstjórn hinn 18. mars s.á., hafi lið 2.7 í skipulagsgreinargerðinni í engu verið breytt og á hinum breytta  skipulagsuppdrætti komi skýrlega fram að þrjár vestustu byggingarnar við Strandveg 1, 3 og 5 séu 2H + JH.  Á sniðmynd sem birt hafi verið í fylgiriti með þeirri deiliskipulagstillögu, sé hæð umræddra bygginga sú sama og í upphaflegum deiliskipulagstillögum.  Sú breyting, sem um ræði frá því sem birt hafi verið í fyrra fylgiriti, felist í því að sniðmynd sýni jarðhæð, sem sé neðan götulínu Strandvegar séð að sunnan, þ.e. frá Hraunsholti.  Hafi tilgreining þeirrar jarðhæðar engin áhrif á útsýni kærenda frá Skrúðási.  Ráðgerð þakhæð Strandvegar 1, skv. samþykktri deiliskipulagstillögu í mars 2002, hafi verið 14 metrar y.s. en hámarkshæð þaks skv. samþykktum byggingarnefndarteikningum nú 13,5 metrar y.s.  Sama gildi varðandi Strandveg 3 og 5.  Helgist þetta m.a af því að vegna endanlegrar ákvörðunar hæðarkóta hafi heimilaðar þakútfærslur verið lækkaðar úr 2,4 m upphaflega í 1,0 m.

Af þessu sé ljóst, að engin hækkun hafi orðið á Strandvegi 1-5 þannig að áhrif geti haft á útsýni eða eftir atvikum á aðra hagsmuni eigenda fasteigna við Skrúðás í Garðabæ.  Með vísan til þessa og þeirra sjónarmiða sem vísað er til í dómi Hæstaréttar í málinu nr. 171/2004, sbr. til hliðsjónar úrskurð Héraðsdóms Reykjaness, beri að vísa stjórnsýslukæru  þessari frá nefndinni.  Gildi þá einu hvort talið sé að fyllsta samræmi hafi verið milli almennrar lýsingar deiliskipulagsgreinargerðar annars vegar og deiliskipulagsuppdráttarins hins vegar, sem telja verði að sé í viðeigandi samræmi þegar sérstaklega sé haft í huga hæð húsa miðað við götulínu Strandvegar.

Með vísan til þess, að engin hækkun hafi orðið á fasteignunum við Strandveg 1-5, sem skert geti hagsmuni kærenda, og þar sem þeir hafi ekki vísað til neinna annarra lögvarinna hagsmuna, sé ljóst, að kærendur eigi ekki rétt á að bera mál þetta undir úrskurðarnefndina og beri því að vísa máli þessu frá nefndinni.

Verði máli þessu ekki vísað frá á grundvelli sjónarmiða sem fyrr séu rakin, sé frávísunarkrafa Garðabæjar reist á þeim grundvelli að kærufrestur sé liðinn, sbr. 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993, sbr. og 2. gr. reglugerðar nr. 621/1997.

Er til þess vísað að kröfugerð kærenda sé reist á því að misræmi sé milli almennrar greinargerðar deiliskipulags og skipulagsuppdráttar varðandi meinta hæð húsa, en deiliskipulagið hafi verið auglýst í B-deild Stjórnartíðinda 9. ágúst 2002 annars vegar og í B-deild Stjórnartíðinda hinn 2. apríl 2004 hins vegar.  Líta verði svo á að lögboðin birting í B-deild Stjórnartíðinda jafngildi tilkynningu til málsaðila í skilningi 2. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga.  Með vísan til þessa og með hliðsjón af því að kæra barst úrskurðarnefnd ekki innan tilgreindra fresta, sé óhjákvæmilegt að líta svo á að kærufrestir séu liðnir, sbr. og 2. gr. reglugerðar nr. 621/1997.  Þá geti engin efnisrök leitt til annarrar niðurstöðu, eins og mál þetta sé vaxið.

Til vara sé á því byggt að vísa beri frá nefndinni kröfu um ógildingu og niðurfellingu byggingarleyfa vegna Strandvegar 3 og 5.  Byggingarleyfi vegna þeirra hafi verið gefin út 19. september 2003.  Frestir til að kæra þá stjórnvaldsákvörðun til æðra stjórnvalds teljist allir liðnir.

Verði kröfum kærenda ekki vísað frá nefndinni er gerð sú krafa að öllum kröfum kærenda verði hafnað.

Samkvæmt 4. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga skuli deiliskipulag sett fram í greinargerð og á uppdrætti.  Í greinargerð skuli lýsa forsendum skipulagsins og einstök atriði þess skýrð.  Í 9. gr. laganna, sem vísað sé til í 23. gr., segi að byggingar húsa og annarra mannvirkja og aðrar framkvæmdir og aðgerðir sem hafi áhrif á umhverfið og breyti ásýnd þess, skuli vera í samræmi við skipulagsáætlanir. Samkvæmt 5. kafla skipulagsreglugerðar nr. 400/1997 skuli skipulagsáætlanir koma fram í greinargerð og á uppdrætti.  Í gr. 5.4.2 sé tilgreint að í skipulagsgreinargerð skuli eftir því sem við eigi gera grein fyrir þeim skipulagsskilmálum sem skipulagsáætlunin feli í sér, svo sem um landnotkun og notkun einstakra lóða. Jafnframt sé tiltekið að skipulagsskilmálar skuli eftir því sem svæðið gefi tilefni til koma fram á skipulagsuppdrætti og kveða á um m.a. hámarkshæð bygginga, byggingarmagn á lóð, í fermetrum eða rúmmetrum, og/eða hæðafjölda.  Þá skuli skipulagsskilmálar að auki eftir atvikum kveða á um önnur atriði en ofangreind eftir aðstæðum hverju sinni, sbr. nánar gr. 5.4.2.

Ljóst sé af framangreindu að megintilgangur skipulagsáætlana sé sá að lýsa þeim atriðum sem lúti að byggingum o.fl. og sem áhrif hafi á umhverfið og ásýnd þess, sbr. 9. gr. laganna. Þannig sé gerð krafa um að hámarkshæð húsa sé tilgreind og byggingarmagn á lóðum, í fermetrum eða rúmmetrum, og/eða hæðafjölda.

Af framangreindum ákvæðum skipulags- og byggingarlaga, og skipulagsreglugerðar leiði óhjákvæmilega að orðalag greinargerðar með deiliskipulagi vegna Strandhverfis, sem auglýst hafi verið í B-deild Stjórnartíðinda 9. ágúst 2002, sé rétt og uppfylli þær kröfur sem kveðið sé á um í 23. gr. skipulags- og byggingarlaga, sbr. og gr. 5.4.2 í skipulagsreglugerð.  Lýsing gildandi deiliskipulags teljist vera raunrétt m.t.t. þeirra krafna sem gerðar séu til skipulagsáætlana, þar sem verið sé að lýsa hæð húsa (fjölda hæða) sem snúi að götu og jafnframt að skipulagssvæðinu á Hraunsholti.  Skýrlega sé tekið fram undir kafla 2.7 í skipulagsgreinargerðinni að á deiliskipulagsuppdrætti sé sýndur fjöldi hæða hvers húss og gólfkóti 1. hæðar.  Á uppdrættinum sé síðan skýrlega tilgreint, að umræddar byggingar, Strandvegur 1, 3 og 5, séu 2H + JH, þ.e. tvær hæðir, og jarðhæð.  Af þessu sé ljóst að útgefin byggingarleyfi fyrir Strandveg 1-5 séu í fullu samræmi við samþykkta deiliskipulagstillögu.

Verði ekki fallist á þau sjónarmið sem að framan eru rakin, er á því byggt af hálfu Garðabæjar, að ágalli sá sem kunni að vera á fyllsta samræmi milli greinargerðar skipulagsáætlunarinnar annars vegar og skipulagsuppdráttar hins vegar sé svo smávægilegur, að ekki hann geti ekki leitt til ógildingar byggingarleyfa.

Hér megi vísa til þeirra raka sem að framan séu tilgreind og þess sérstaklega að meint frávik hafi í reynd engin áhrif á umhverfið og ásýnd þess í skilningi 9. gr. skipulags- og byggingarlaga, sbr. og 23. gr. laganna.  Það, hvort nægilega hafi verið tilgreint í greinargerð með skipulagstillögu að neðan götulínu Strandvegar væri jarðhæð, hafi litla sem enga sjálfstæða þýðingu eins og hér standi á.  Af staðsetningu fasteignarinnar leiði, að rými neðan götulínu hafi engin áhrif að því er varði aðrar byggingar enda liggi lóð fasteignarinnar að sjó og breyti engu um ásýnd byggingarinnar sem slíkrar. Óumdeilt sé hins vegar að byggingar á lóðinni séu innan hæðarmarka og viðeigandi nýtingarhlutfalls samkvæmt deiliskipulagi.  Beri því af þessum ástæðum að hafna kröfu um ógildingu útgefinna byggingarleyfa.

Andmæli byggingarleyfishafa:  Af hálfu byggingarleyfishafa er þess krafist að kærumálinu verði vísað frá úrskurðarnefndinni en ella að öllum kröfum kærenda verði hafnað og er á það minnt, að í kæru sé aðeins kært byggingarleyfi fyrir húsi að Strandvegi 1, þótt kröfugerð nái til fleiri byggingarleyfa og hljóti umfjöllun úrskurðarnefndarinnar því að takmarkast við byggingarleyfið að Strandgötu 1.  Þá er það áréttað að byggingarleyfishafi hafi tilkynnt úrskurðarnefndinni með bréfi, dags. 8. september 2004, að framkvæmdum yrði ekki fram haldið samkvæmt hinum umdeildu byggingarleyfum meðan beðið væri úrskurðar í kærumáli þessu.

Til stuðnings frávísunarkröfu er á því byggt að kærendur hafi ekki sýnt fram á að þeir eigi lögvarða hagsmuni af því að kæran verði tekin til efnislegrar meðferðar og er vísað því til stuðnings til dóms Hæstaréttar í málinu nr. 171/2004, uppkveðnum hinn 3. júní sl., er allir kærendur hafi átt aðild að.  Í kærunni sé ekki leitast við að rökstyðja sérstaklega hvaða grenndarhagsmuni kærendur hafi í málinu þótt sérstök ástæða hafi verið til þess með hliðsjón af tilvitnuðum hæstaréttardómi og þeirri staðreynd að fasteignir kærenda standi utan umdeilds skipulagsreits.

Skýring kærenda á ákvæðum skipulagsreglugerðar og umdeildrar skipulagsgreinargerðar sé röng.  Virðist allur málatilbúnaður þeirra reistur á því að tilgreining hæða í skipulagsgreinargerð gangi framar tilgreiningu hæða á skipulagsuppdrætti.  Með einfaldri textaskýringu sé hins vegar ljóst að hæðir húsa skuli tilgreina á uppdrætti. 

Vísar byggingarleyfishafi til 2. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 um skilgreiningu hugtaksins skipulagsskilmálar, til 23. gr. laganna um gerð deiliskipulags og 5. kafla skipulagsreglugerðar nr. 400/1998 um framsetningu skipulagsáætlana og skírskotar sérstaklega til gr. 5.4.2, er kveði á um atriði sem sett skuli fram á skipulagsuppdrætti.  Telur hann að augljóst sé af ákvæðum þessum að skipulagsuppdráttur gangi framar texta skipulagsgreinargerðar komi fram misræmi hvað varði hæð húsa.     

Vettvangsskoðun:  Úrskurðarnefndin kynnti sér aðstæður á vettvangi hinn 27. október 2003 í tilefni af fyrri kæru kærenda varðandi byggingarframkvæmdir og skipulag á umdeildum skipulagsreit að viðstöddum fulltrúum frá Garðabæ og lögmönnum kærenda og byggingarleyfishafa.

Niðurstaða:  Í málinu liggur fyrir krafa af hálfu Garðabæjar og byggingarleyfishafa  um að öllum kröfum kærenda verði vísað frá úrskurðarnefndinni.

Eins og kæru og kröfugerð kærenda er háttað verður að skilja málskot þeirra svo að útgefin byggingarleyfi vegna lóðanna að Strandvegi 1, 3 og 5 í Garðabæ séu kærð til ógildingar.

Með úrskurði úrskurðarnefndarinnar frá 20. nóvember 2003 var tekin efnisleg afstaða til gildis byggingarleyfa vegna lóðanna nr. 3 og 5 við Strandveg sem samþykkt voru í byggingarnefnd Garðabæjar hinn 19. september s.á.  Var niðurstaða úrskurðarnefndarinnar sú að umrædd byggingarleyfi væru í samræmi við gildandi deiliskipulag svæðisins og var kröfu kærenda um ógildingu leyfanna hafnað.  Frá uppkvaðningu þess úrskurðar hafa engar forsendur breyst eða deiliskipulagi verið breytt hvað varðar umrædd byggingarleyfi.  Með hliðsjón af því og þar sem kærufrestur vegna umræddra byggingarleyfa er löngu liðinn verður kröfum um ógildingu þeirra vísað frá úrskurðarnefndinni enda þykja ekki vera fyrir hendi þau atvik að réttlætt verði að víkja frá kærufresti með stoð í 1. og 2. tl. 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Í máli þessu er jafnframt krafist ógildingar á byggingarleyfi vegna lóðarinnar að Strandvegi 1 sem samþykkt var í byggingarnefnd Garðabæjar hinn 6. ágúst 2004.  Af hálfu bæjaryfirvalda og byggingarleyfishafa er þess krafist að þeirri kröfu verði vísað frá úrskurðarnefndinni þar sem kærendur eigi ekki kæruaðild sökum þess að ekki hafi verið sýnt fram á að leyfið snerti lögvarða hagsmuni þeirra.

Í málinu liggur fyrir frávísunarúrskurður héraðsdóms, sem staðfestur var í Hæstarétti, þar sem kröfu kærenda um ógildingu umrædds byggingarleyfis var m.a. vísað frá dómi með þeim rökum að kærendur hafi ekki sýnt fram á að þeir ættu lögvarða hagsmuni af því að fá efnisúrlausn um gildi byggingarleyfisins eins og málið lá fyrir.  Í kærumáli þessu tefla kærendur fram þeirri málsástæðu að hæð byggingarinnar, sem byggingarleyfi hefur verið veitt til að reisa á lóðinni nr. 1 við Strandveg, sé meiri en heimilað sé í gildandi deiliskipulagi og raski hæð hússins grenndarhagsmunum þeirra.

Hæð og umfang húsa, sem reist eru í nágrenni annarra fasteigna, getur að fyrra bragði snert hagsmuni eigenda nágrannaeigna svo sem vegna útsýnis.  Verður að telja að kærendur geti átt hagsmuna að gæta af því að fá úr því skorið hvort heimiluð hæð fyrirhugaðrar byggingar að Strandvegi 1 fari fram úr heimildum gildandi deiliskipulags, en ekki verður ráðið af fyrrgreindu dómsmáli, að þar hafi verið teflt fram eða tekin afstaða til þessarar málsástæða kærenda.   Í ljósi þessa, sem og þeirrar staðreyndar að í deiliskipulagsgreinargerð gr. 1.2.2 er sérstaklega skírskotað til hagsmuna íbúa í Hraunsholti hvað varðar hæðir húsa vestast á deiliskipulagssvæðinu, verður að fallast á að kærendur geti átt hagsmuna að gæta í þessu efni og verður ógildingarkrafa þeirra, hvað varðar greint byggingarleyfi fyrir lóðina að Strandvegi 1, því tekin til efnisúrlausnar.

Kærendur hafa vísað til þess að umdeilt byggingarleyfi heimili byggingu hærra húss að Strandvegi 1 en gert sé ráð fyrir í deiliskipulagi.  Greinargerð skipulagsins kveði á um tveggja hæða hús á umræddri lóð en uppdráttur sýni hins vegar tvær hæðir auk jarðhæðar.  Er því haldið fram að greinargerðin gangi framar uppdrætti ef misræmis gæti og skipulagsáætlunina beri að túlka með hliðsjón af hagsmunum íbúa Hraunsholts, þ.m. kærenda, sem nefndir séu í skipulagsgreinargerðinni sem ástæða fyrir lágum húsum á vesturhluta skipulagssvæðisins.

Af 2. mgr. 10. gr. skipulags- og byggingarlaga verður ótvírætt ráðið að skipulagsáætlanir séu settar fram í greinargerð og á uppdrætti og í 4. mgr. 23. gr. laganna er kveðið á um að deiliskipulag skuli sett fram í greinargerð og á uppdrætti.  Hvorki af þessum ákvæðum laganna né af ákvæðum skipulagsreglugerðar nr. 441/1998 verður ráðið um innbyrðis rétthæð hvors þáttar um sig ef saman lýstur.  Við skýringu deiliskipulagsákvörðunar verður því að horfa heildstætt á uppdrátt og greinargerð og túlka skipulagið eftir atvikum með hliðsjón af tiltækum skýringargögnum og að teknu tilliti til, tilgangs og markmiða skipulagsins. 

Í gildandi deiliskipulagi fyrir Sjáland, sem hér á við, er kveðið á um í skipulagsgreinargerð í gr. 1.2.2  að meginhluti bygginga á svæðinu verði tveggja og þriggja hæða en á vesturenda svæðisins verði tveggja hæða hús og þannig sé tekið tillit til útsýnis frá Hraunsholti.  Í gr. 2.7 segir síðan að á deiliskipulagsuppdrætti sé  sýndur fjöldi hæða hvers húss og tekið fram að leyfð hámarkshæð húsa við Strandveg 1, 3, 5, 10 og 12 sé fjöldi hæða x 280 cm + 100 cm miðað við kóta fyrstu hæðar.  Þá er í nefndri grein heimilað að byggja á þökum hvers stigahúss tæknirými allt að 8 fermetra að flatarmáli og allt að 100 cm hærri en greindar hámarkshæðir húsa.  Á gildandi skipulagsuppdrætti samþykktum í bæjarstjórn Garðabæjar hinn 18. mars 2004 er á lóðinni að Strandvegi 1 sýnt fjölbýlishús með tilgreiningunni tvær hæðir auk jarðhæðar og gólfkóti 1. hæðar (götuhæðar) er greindur 6,9.  Hið umdeilda byggingarleyfi heimilar byggingu þriggja hæða húss þar sem hluti þaks er með hæðartöluna 13,5 en meginhluti byggingarinnar með þakhæðina 12,9.

Þrátt fyrir misvísandi orðalag eða hugtakanotkun um fjölda hæða milli deiliskipulags og byggingarleyfis er ljóst að umrætt deiliskipulag heimilar á uppdrætti, sem gr. 2.7 í skipulagsgreinargerð vísar til, byggingu húss á greindri lóð sem er tvær hæðir miðað við götu og aðalinngang húss og hæð, sem er að fullu niðurgrafin við götu en með gólfplötu í sömu hæð og lóðaryfirborð baklóðar.  Helgast sú útfærsla af landhalla lóðarinnar.  Hefur deiliskipulag svæðisins verið óbreytt að þessu leyti frá árinu 2002.  Samkvæmt þessu heimilar skipulagið að hús rísi allt að 6,6 metra ( 2 x 2,8 m + 1 m) frá gólfplötu götuhæðar sem sýnd er með hæðartölunni 6,9.  Í hinu umdeilda byggingarleyfi felst heimild til þess að reisa hús sem er með sömu útfærslu og gert er ráð fyrir í deiliskipulagi, þ.e. hæð með gólfkóta við yfirborð baklóðar en niðurgrafna við götu og tvær hæðir er rísa frá lóðaryfirborði við götu.  Mesta hæð þess húss er 6,6 metra frá gólfkóta götuhæðar en meginhluti byggingarinnar rís 6 metra frá sama yfirborði.  Verður byggingarleyfi því talið samræmast gildandi skipulagi hvað hæð varðar og felur það því ekki í sér meiri röskun á hagsmunum kærenda en þeir máttu búast við samkvæmt hinu gildandi skipulagi. 

Ekki liggur fyrir að umrætt byggingarleyfi sé haldið öðrum þeim annmörkum er gætu valdið ógildingu þess og verður kröfu kærenda um ógildingu byggingarleyfisins af þeim sökum hafnað.     

Úrskurðarorð:

Kröfu kærenda um ógildingu byggingarleyfa fyrir húsin að Strandvegi 3 og 5, Garðabæ er samþykkt voru í byggingarnefnd Garðabæjar hinn 19. september 2003 er vísað frá úrskurðarnefndinni.  Kröfu um ógildingu byggingarleyfis fyrir húsi að Strandvegi 1, Garðabæ sem samþykkt var í byggingarnefnd Garðabæjar hinn 6. ágúst 2004 er hafnað.

 

 _________________________________
Ásgeir Magnússon

 

 

______________________________         _______________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                    Ingibjörg Ingvadóttir

 

des 22
Love0

54/2004 Pósthússtræti

Með

Ár 2004, fimmtudaginn 11. nóvember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mætt voru Ásgeir Magnússon héraðsdómari, formaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ingibjörg Ingvadóttir hdl.

Fyrir var tekið mál nr. 54/2004, kæra eigenda fasteignanna að Hafnarstræti 9 (utan jarðhæðar) og Hafnarstræti 11, Reykjavík á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 28. september 2004 um að veita takmarkað byggingarleyfi til að rífa og undirbúa framkvæmdir í húsunum að Pósthússtræti 2 og Tryggvagötu 28, Reykjavík vegna fyrirhugaðra breytinga. 

Í málinu er kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 6. október 2004, sem barst nefndinni hinn 8. s.m., kærir Einar Baldvin Árnason hdl., f.h. eigenda fasteignanna að Hafnarstræti 9 (utan jarðhæðar) og Hafnarstræti 11, Reykjavík, ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 28. september 2004 um að veita takmarkað byggingarleyfi til að undirbúa framkvæmdir í húsunum að Pósthússtræti 2 og Tryggvagötu 28, vegna fyrirhugaðra breytinga. 

Kærendur krefjast ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar ásamt því að framkvæmdir á grundvelli hennar verði stöðvaðar meðan málið er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni.

Úrskurðarnefndin hefur leitað eftir afstöðu aðila máls þessa og er það mat nefndarinnar, með hliðsjón af framlögðum gögnum, að málið sé nú tækt til efnisúrlausnar og verður því ekki fjallað sérstaklega um kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda. 

Með bréfi til úrskurðarnefndarinnar, dags. 28. október 2004, er barst nefndinni sama dag, kæra kærendur máls þessa nýtt takmarkað byggingarleyfi vegna sömu fasteigna þ.e. að Pósthússtræti 2 og Tryggvagötu 28.  Leyfi þetta felur í sér, á sama hátt og hið eldra leyfi, heimild til handa byggingarleyfishafa til að rífa og undirbúa framkvæmdir auk þess sem leyft er að endurnýja létta innveggi í húsunum fyrir breytingar.  Kemur fyrst til úrlausnar hvort þýðingu hafi að skera úr um gildi hins fyrra leyfis og verður,  að svo stöddu, ekki gerð sérstök grein fyrir málavöxtum og málsrökum aðila.

Niðurstaða:  Eins og að framan er rakið er í máli þessu deilt um lögmæti ákvörðunar byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 28. september 2004 um að veita takmarkað byggingarleyfi vegna fyrirhugaðra breytinga fasteignanna að Pósthússtræti 2 og Tryggvagötu 28. Verður ekki annað séð en að með takmörkuðu byggingarleyfi, útgefnu hinn 15. október 2004, sem einnig hefur verið skotið til úrskurðarnefndarinnar, séu heimilaðar sömu framkvæmdir og í leyfi því sem kæra í máli þessu tekur til, auk frekari framkvæmda sem getið er í hinu síðara leyfi. 

Samkvæmt framansögðu hefur hér eftir ekki þýðingu að fjalla um leyfi það sem kært er í máli þessu, enda verður hið síðara kærumál tekið til efnismeðferðar hjá úrskurðarnefndinni.  Eiga kærendur af þessum sökum ekki lögvarða hagsmuni því tengda að fá sérstaklega skorið úr um lögmæti hinnar kærðu ákvörðunar og ber því að vísa máli þessu frá úrskurðarnefndinni.

Úrskurðarorð:

Máli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

____________________________________
Ásgeir Magnússon

___________________________             _____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                Ingibjörg Ingvadóttir