Skip to main content
Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála
des 22
Love0

42/2014 Snjallsteinshöfði

Með
Árið 2016, föstudaginn 24. júní, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ómar Stefánsson varaformaður og Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor.

Fyrir var tekið mál nr. 42/2014, kæra á ákvörðun heilbrigðisnefndar Suðurlands um að gefa út starfsleyfi til Eldfelds ehf. fyrir rekstur loðdýrabús að Snjallsteinshöfða 3, Rangárþingi ytra.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 13. maí 2014, er barst nefndinni 15. s.m., kæra Á, Vöðlum, Rangárþingi ytra, og M og Ó, bæði til heimilis að Grásteini, Rangárþingi ytra, þá ákvörðun heilbrigðisnefndar Suðurlands frá 29. apríl 2014 að veita Eldfeldi ehf. starfsleyfi til reksturs loðdýrabús að Snjallsteinshöfða 3, Rangárþingi ytra. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust frá heilbrigðisnefnd Suðurlands 13. júní 2014, 19. apríl 2016 og 25. s.m.

Málavextir: Með umsókn, dags. 5. desember 2013, sótti Eldfeldur ehf. um starfsleyfi fyrir rekstri minkabús með allt að 1000 dýrum að Snjallsteinshöfða 3, Rangárþingi ytra. umhverfis- og auðlindaráðuneytið veitti vegna umsóknarinnar undanþágu frá þágildandi reglum um fjarlægðarmörk í 4. mgr. 24. gr. reglugerðar nr. 941/2002 um hollustuhætti, en þar sagði að óheimilt væri að hafa loðdýrabú nær mannabústöðum, matvælafyrirtækjum eða vinnustöðum annarra en sjálfs búsins en sem næmi 500 metrum. Undanþágan var veitt vegna fjarlægðar á milli loðdýrahúsa og íbúðarhúss að Vöðlum, en hún er 470 metrar. Jafnframt veitti ráðuneytið undanþágu vegna fjarlægðar á milli íbúðarhúss að Snjallsteinshöfða 2 og loðdýrabúsins, en fjarlægð þar á milli er innan við 300 metrar. Eru bréf ráðuneytisins dags. 6. febrúar og 30. apríl 2014.

Heilbrigðiseftirlit Suðurlands fékk staðfestingu á því með tölvupósti 16. janúar 2014 að samkvæmt Aðalskipulagi Rangárþings ytra 2010-2022 væri spilda sú sem fyrirhuguð loðdýrahús stæðu á skilgreind sem landbúnaðarsvæði og samræmdist loðdýrabú með 1000 dýrum þeirri landnotkun. Starfsmaður heilbrigðiseftirlitsins framkvæmdi úttekt á væntanlegu búi 25. febrúar s.á.

Auglýsing um starfsleyfi til kynningar vegna loðdýrabús að Snjallsteinshöfða birtist í Dagskránni, fréttablaði Suðurlands, 6. mars 2014. Þar kom m.a. fram að starfsleyfið væri til kynningar hjá Heilbrigðiseftirliti Suðurlands og á skrifstofu Rangárþings ytra og að frestur til að skila inn athugasemdum væri til 4. apríl s.á. Skiluðu kærendur inn athugasemdum við starfsleyfisdrögin.

Á fundi heilbrigðisnefndar Suðurlands 29. apríl 2014 var ákveðið að gefa út starfsleyfi vegna nefnds loðdýrabús og var leyfið gefið út af Heilbrigðiseftirliti Suðurlands 5. maí s.á. Var leyfið gefið út til fjögurra ára, eða til 5. maí 2018. Eftir að kærendum hafði verið kynnt ákvörðunin fóru þeir fram á rökstuðning fyrir henni og var sá rökstuðningur veittur með bréfi, dags. 14. maí 2014..

Málsrök kærenda: Í kæru kemur fram að í nálægð við loðdýrabúið að Snjallsteinshöfða 3 séu ýmist staðsett íbúðarhús eða búið að skipuleggja frístundabyggð. Til dæmis sé hús eins kæranda að Vöðlum um 470 metra frá loðdýrabúinu, deiliskipulögð frístundabyggð á jörðinni Árbakka um 280 metra frá því og íbúðarhús kærenda að Grásteini um 1.080 metra frá búinu. Kærendur hafi því ríka ástæðu og lögvarða hagsmuni af því að búið sé ekki starfrækt án þess að skilyrðum laga og reglugerða sé fullnægt. Loðdýrabú geti haft margvísleg áhrif á nærliggjandi svæðum, m.a. geti skapast aukin hætta á að vatnsból mengist og hætta á að vatn fyrir dýr spillist. Þá sé ávallt hætta á að minkarnir sleppi út en í nálægð við búið séu hænur, húsdýr og heimilisdýr. Auk þessa hafi kærendur unnið að friðun á tjörnum á svæðinu, m.a. á þeirri tjörn sem sé rétt fyrir neðan loðdýrabúið, og varpfuglar hafi komið á hverju ári og fest rætur sínar á svæðinu. Af öðrum áhrifum af völdum minkabúsins megi nefna verulega lyktarmengun og mengun vegna dreifingar skíts úr búinu en um meðferð loðdýraskíts gildi strangari kröfur en um annan húsdýraáburð. Jafnframt þurfi að hafa í huga meindýravarnir, þá sérstaklega hvað varði flugur, og að endingu sé hugsanleg smithætta frá búinu er geti t.d. skaðað nýköstuð folöld.

Kærendur telji að starfsemi loðdýrabúsins muni hafa í för með sér hömlur á framtíðarmöguleika þeirra til nýtingar þess lands sem sé á áhrifasvæði búsins. Slík takmörkun muni eðlilega hafa í för með sér skert verðmæti þeirra jarða og þar með tjón fyrir kærendur. Af öllu framangreindu sé ljóst að kærendur hafi verulega lögvarða hagsmuni í málinu.

Málsrök Heilbrigðiseftirlits Suðurlands: Heilbrigðiseftirlitið bendir á að fyrir hafi legið að fjarlægð á milli íbúðarhúss að Vöðlum og loðdýrahúsa rekstraraðila stæðist ekki fjarlægðarmörk skv. þágildandi 24. gr. reglugerðar nr. 941/2002 um hollustuhætti, en 470 m væru á milli húsanna. Sótt hefði verið um undanþágu til umhverfis- og auðlindaráðuneytisins vegna þessa og hún verið veitt með bréfi ráðuneytisins, dags. 6. febrúar 2014, og áréttuð með bréfi, dags. 30. apríl s.á.

Jafnframt hafi við útgáfu starfsleyfisins legið fyrir afstaða skipulags- og byggingafulltrúa sveitarfélagsins um að starfsemin væri í samræmi við aðalskipulag, sem sé nægilegt skv. b. lið gr. 10.2 í reglugerð nr. 785/1999 um starfsleyfi fyrir atvinnurekstur sem getur haft í för með sér mengun. Enn fremur hafi legið fyrir upplýsingar um úttekt Matvælastofnunar varðandi þeirra þátt í eftirliti með rekstri loðdýrabúsins samkvæmt lögum nr. 55/2013 um velferð dýra, lögum nr. 38/2013 um búfjárhald og þágildandi reglugerð um aðbúnað og meðferð minka og refa nr. 165/2007, en það séu atriði er varði húsakost, aðbúnað, öryggisþætti, t.d. að bú séu vörsluheld, og velferð dýranna. Í fyrrgreindri reglugerð sé skýrt tekið fram að Landbúnaðarstofnun (nú Matvælastofnun) og héraðsráðunautur skuli setja búinu skrifleg fyrirmæli um slíkt og það sé því ekki á ábyrgð heilbrigðisnefnda sveitarfélaga, eða heilbrigðiseftirlits í þeirra umboði.

Megintilgangur starfsleyfisskilyrða fyrir loðdýrabú og eftirlits með þeim sé að draga úr mögulegri mengun af völdum atvinnurekstrarins í umhverfi sínu. Matvælastofnun hafi aðrar skyldur og sé heilbrigðiseftirlitinu einungis heimilt að setja starfseminni skilyrði útfrá skilgreindu valdsviði sínu. Við ákvörðun um útgáfu starfsleyfis verði stjórnvöld að treysta því að önnur stjórnvöld framfylgi þeim lögum og reglum sem þeim beri og í þessu ákveðna máli hafi legið fyrir upplýsingar um eftirlit Matvælastofnunar.

Samkvæmt upplýsingum frá skipulags- og byggingarfulltrúa hafi tjarnir í nágrenni framkvæmdaraðila ekki verið friðaðar og engin hverfisvernd nálægt búinu. Heilbrigðiseftirlitið telji að þrátt fyrir útgefið starfsleyfi muni varpfuglar halda áfram að koma að Vöðlum og að tjörn í nágrenni loðdýrabúsins.

Hvað varði athugasemdir um mögulega spillingu vatnsbóla og drykkjarvatns dýra þá sé vatnsveita sveitarfélagsins á svæðinu og neysluvatn fullnægjandi samkvæmt mælingum heilbrigðiseftirlitsins. Engin vatnsból séu merkt í nágrenni búsins á aðalskipulagi og önnur starfsleyfisskyld vatnsból séu ekki á skrá heilbrigðiseftirlitsins. Eftirlitið telji að litlar líkur séu á neikvæðum áhrifum frá starfseminni á drykkjarvatn dýra, enda óheimilt að dreifa skít á stöðum þar sem hann geti mengað ár, læki eða vatnsból, sbr. grein 2.3 í skilyrðum hins umdeilda starfsleyfis.

Varðandi mögulegar hömlur á nýtingarmöguleikum á landi því sem sé á áhrifasvæði framkvæmdaraðila sé fallist á að starfsemin muni mögulega hafa hamlandi áhrif á notkun þess svæðis sem sé innan 500 metra radíusar frá loðdýrabúinu. Í þessu máli hafi hins vegar bæði legið fyrir afstaða skipulagsyfirvalda sveitarfélagsins og undanþága umhverfis- og auðlindaráðuneytis og því ekki á valdi heilbrigðiseftirlitsins að taka afstöðu til mögulegrar framtíðarlandnýtingar byggðrar á skipulagslegum forsendum.

Varðandi athugasemdir um að Heilbrigðiseftirlit Suðurlands hafi átt að leita umsagna áður en starfsleyfi sé veitt og láta fylgja með umsagnarbeiðni rökstutt álit á áhrifum hugsanlegar mengunar, sbr. gr. 9 í reglugerð nr. 785/1999, sé bent á að starfsleyfisskilyrðin sem til umfjöllunar séu í málinu séu unnin í samvinnu við Umhverfisstofnun og önnur heilbrigðiseftirlitssvæði. Þau séu því samræmd á landsvísu.

Hvað varði mat á mengun og áhrif á umhverfið skuli það upplýst að áður en ákvörðun um útgáfu starfsleyfis sé tekin geri Heilbrigðiseftirlit Suðurlands áhættumat á umhverfis- og mengunarþáttum og hafi það legið fyrir við ákvörðun  um útgáfu hins kærða leyfis.

Varðandi verulega lyktarmengun og mengun vegna dreifingar skíts frá búinu sé lögð áhersla á kröfur um meðhöndlun skíts og dreifingu hans í samræmdum starfsleyfisskilyrðum Umhverfisstofnunar og heilbrigðiseftirlits sveitarfélaga, og sé starfsleyfi í samræmi við þau, eins og áður hafi komið fram. Með þeim skilyrðum sé verið að fyrirbyggja ranga meðhöndlun úrgangs og mögulega mengun af hans völdum. Jafnframt sé ákvæði í starfsleyfisskilyrðunum um að heilbrigðisnefnd geti krafist sértækra aðgerða ef ólykt frá starfseminni valdi óþægindum. Heilbrigðisnefndin telji að ferlið við afgreiðslu hins kærða starfsleyfis hafi verið lögmætt að öllu leyti.

Athugasemdir kærenda við málsrök Heilbrigðiseftirlits Suðurlands: Kærendur telja að Heilbrigðiseftirliti Suðurlands hafi ekki verið heimilt að meta hvaða upplýsingar væri nauðsynlegt að fylgdu með umsókn skv. gr. 10 í reglugerð nr. 785/1999 um starfsleyfi fyrir atvinnurekstur sem getur haft í för með sér mengun. Í gr. 10 segi að nánar tiltekin atriði skuli fylgja umsókn eins og við eigi hverju sinni og túlka eigi ákvæðið þannig að það sé skylda allra umsækjenda að láta þau skjöl fylgja sem við eigi um þann rekstur sem þeir séu að sækja um starfsleyfi fyrir. Orðalagið „eins og við á hverju sinni“ sé einungis tilkomið vegna þeirra aðstæðna þegar tiltekin gögn/upplýsingar eigi hreinlega ekki við fyrirhugaða starfsemi. Ef ákvæðinu hefði verið ætlað að veita heilbrigðisnefnd frjálsar hendur um að meta hvaða gögn og upplýsingar hún teldi fullnægjandi væri greinin væntanlega öðruvísi orðuð. Orðalag 10. gr. verði augljóslega að skýra þannig að fara þurfi í gegnum hvern lið ákvæðisins og kanna hvort þau skjöl og upplýsingar sem „eigi við“ fylgi umsókninni. Til að mynda bendi ekkert til að „lýsing á tilhögun innra eftirlits vegna losunar út í umhverfið“, sbr. h-lið gr. 10.2, hafi fylgt umsókn framkvæmdaraðila um starfsleyfi.

Ætíð hafi verið í gildi strangar reglur um minkabú vegna umhverfisáhrifa sem slík bú hafi í för með sér, sérstaklega varðandi staðsetningu, aðbúnað, vörsluheldni búanna og varnir gegn mengun frá slíkum búum. Kærendur telji að Heilbrigðiseftirliti Suðurlands hafi borið að vísa frá umdeildri umsókn um starfsleyfi vegna ófullnægjandi upplýsinga í umsókninni.

——-

Kærendur hafa gert ítarlegri grein fyrir máli sínu. Þau sjónarmið verða ekki rakin nánar hér en úrskurðarnefndin hefur haft þau til hliðsjónar við úrlausn málsins. Leyfishafa var gefinn kostur á að tjá sig um málið en kaus að gera það ekki.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um þá ákvörðun Heilbrigðisnefndar Suðurlands frá 29. apríl 2014 að gefa út starfsleyfi til reksturs loðdýrabús.

Samkvæmt 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála geta þeir einir kært stjórnvaldsákvarðanir til úrskurðarnefndarinnar sem eiga lögvarða hagsmuni tengda ákvörðun sem kæra á, nema í tilteknum undantekningartilvikum sem þar eru greind. Verður að skýra þetta ákvæði í samræmi við almennar reglur stjórnsýsluréttarins um aðild í kærumálum, þar sem áskilið er að kærandi eigi beina einstaklingsbundna hagsmuni tengda þeirri ákvörðun sem kærð er. Fram kemur í gögnum málsins að tæplega 1.100 metrar eru á milli hinna umdeildu loðdýrahúsa að og íbúðarhúss tveggja kærenda að Grásteini. Samkvæmt skilyrðum í hinu umdeilda starfsleyfi er gert ráð fyrir að skít verði dreift utanhúss. Eðli málsins samkvæmt er slík starfsemi til þess fallin að hafa í för með sér lyktarmengun og getur hún borist um langan veg ef veðurfarsskilyrði eru með ákveðnum hætti. Er því ekki hægt að útiloka að umrædd starfsemi geti snert lögvarða hagsmuni kærenda að Grásteini.

Samkvæmt 5. gr. a í lögum nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir skal allur atvinnurekstur sem haft getur í för með sér mengun hafa gilt starfsleyfi, sbr. 6. gr. sömu laga. Samkvæmt 5. gr. laganna setur ráðherra reglugerð til að stuðla að framkvæmd mengunarvarnaeftirlits og skulu þar m.a. vera almenn ákvæði um starfsleyfi fyrir allan atvinnurekstur sem haft getur í för með sér mengun, sbr. 1. tl. nefndrar lagagreinar. Reglugerð um starfsleyfi fyrir atvinnurekstur sem getur haft í för með sér menguner nr. 785/1999.,Markmið hennar er m.a. að koma í veg fyrir og draga úr mengun af völdum atvinnurekstrar sem getur haft í för með sér mengun, koma á samþættum mengunarvörnum og að samræma kröfur og skilyrði í starfsleyfum, sbr. gr. 1.1. Í fylgiskjali 2 með reglugerðinni er talinn upp sá atvinnurekstur sem heilbrigðisnefnd veitir starfsleyfi, þ. á m. loðdýrarækt, sbr. gr. 6.1. Heilbrigðisnefnd er þannig ætlað það hlutverk að veita starfsleyfi, að teknu tilliti til þeirra markmiða reglugerðarinnar sem snúa að mengunarvörnum. Ber nefndinni að fara að þeim málsmeðferðarreglum sem í reglugerðinni eru tilgreindar, sem og í lögum nr. 7/1998 og stjórnsýslulögum nr. 37/1993. Samkvæmt 15. gr. laga nr. 7/1998 starfa heilbrigðisfulltrúar í umboði heilbrigðisnefndar, sbr. og gr. 6.2 reglugerðar nr. 785/1999.

Við meðferð umsóknar um starfsleyfi er heilbrigðisnefnd fyrst og fremst ætlað að fjalla um mögulega mengun vegna atvinnureksturs sem sótt er um starfsleyfi fyrir en eftirlit með húsnæði, aðbúnaði dýra, öryggisþáttum og smitvörnum er á hendi annarra stjórnvalda. Ber heilbrigðisnefndinni að vinna að markmiðum reglugerðar nr. 785/1999, sem talinn voru upp hér að framan, en í reglugerðinni er að finna ákvæði um hvernig staðið skuli að leyfisveitingum svo að greind markmið um lágmörkun mengunar og samþættar mengunarvarnir verði sem best tryggð, m.a. með samræmdum kröfum og skilyrðum í starfsleyfum.

Rekstur minkabúa er rótgróin atvinnugrein í landbúnaði á Íslandi og möguleg umhverfisáhrif búanna eru talin það fyrirsjáanleg að samræmd starfsleyfisskilyrði Umhverfisstofnunar og heilbrigðiseftirlits sveitarfélaga fyrir loðdýrabú hafa verið útbúin í samræmi við fyrirmæli þar um í gr. 14.2, sbr. og 5. gr. reglugerðar nr. 785/1999. Í starfsleyfisskilyrðunum er tekin afstaða til þess hvernig best verði staðið að viðkomandi starfsemi með tilliti til mengunarvarna, m.a. eru þar ákvæði um meðferð og eyðingu dýrahræja og meðhöndlun á dýraskít, hálmi og heyi úr loðdýrabúum. Þar eru jafnframt ákvæði um að standa skuli þannig að dreifingu á úrgangi úr búi að ekki sé hætta á mengun í vatnsbólum eða í yfirborðsvatni og að tryggt sé að dreifingin valdi ekki öðrum óþægindum eða ama s.s. vegna lyktar eða óþrifnaðar. Er sérstaklega tekið fram að ef í ljós komi að loftmengun eða ólykt frá starfseminni valdi fólki á nærliggjandi landareignum óþægindum sé heilbrigðisnefnd heimilt að krefjast sérstakra aðgerða. Hefur viðkomandi heilbrigðiseftirlit eftirlitsskyldu með því að starfsleyfisskilyrði séu uppfyllt.

Þótt samræmd starfsleyfisskilyrði liggi fyrir er jafnframt þörf á því að heilbrigðisnefnd taki sjálfstæða afstöðu til þess hvort umsókn framkvæmdaraðila og fyrirliggjandi gögn uppfylli þau skilyrði sem sett eru í reglugerð nr. 785/1999 og meti hvort starfsleyfi verði veitt á grundvelli þeirra. Fyrir liggur að undanþága var veitt af umhverfis- og auðlindaráðuneytinu vegna fjarlægðarmarka í þágildandi 4. mgr. 24. gr. reglugerðar nr. 941/2002 um hollustuhætti. Áður en starfsleyfið var veitt gerði starfsmaður heilbrigðiseftirlitsins úttekt á fyrirhugaðri starfsemi rekstraraðila og jafnframt var gengið úr skugga um að starfsemin væri í samræmi við aðalskipulag, en deiliskipulag er ekki til fyrir svæðið. Var það mat heilbrigðisnefndar að framangreindar upplýsingar væru nægjanlegar til að skilyrði gr. 10.2 í reglugerð nr. 785/1999 væru uppfyllt og verður fallist á það mat, sérstaklega með tilliti til þess sem áður sagði um þau samræmdu starfsleyfisskilyrði sem um ræðir í málinu.

Drög að starfsleyfinu voru auglýst 6. mars 2014 og voru til kynningar til 4. apríl s.á., í samræmi við fyrirmæli gr. 24 í reglugerð nr. 785/1999, og loks var starfsleyfið gefið út til fjögurra ára, sbr. fyrirmæli gr. 12.1, þar sem segir að sé starfsleyfi gefið út án þess að fyrir liggi deiliskipulag skuli það ekki gefið út til lengri tíma en fjögurra ára.

Samkvæmt öllu framangreindu verður ekki annað séð en að nægar upplýsingar hafi legið fyrir, málsmeðferð hafi verið í samræmi við lög og skilyrðum laga og reglna hafi verið fullnægt að öðru leyti til útgáfu hins kærða starfsleyfis. Verður kröfu kærenda um ógildingu þess því hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu á ákvörðun heilbrigðisnefndar Suðurlands um að gefa út starfsleyfi til Eldfelds ehf. fyrir rekstur loðdýrabús að Snjallsteinshöfða 3, Rangárþingi ytra.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              _____________________________
Ómar Stefánsson                                                   Aðalheiður Jóhannsdóttir

des 22
Love0

110/2014 Hringbraut

Með
Árið 2016, miðvikudaginn 1. júní 2016, tók Ómar Stefánsson, varaformaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála fyrir mál nr. 110/2014 með heimild í 3. mgr. 3. gr., sbr. 1. mgr. 2. gr.  l. nr. 130/2011.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 13. október 2014, er barst nefndinni sama dag, kærir S, Víðimel 58, Reykjavík, þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 16. september 2014 um að veita byggingarleyfi fyrir breytingum á húsinu að Hringbraut 79. Gerir kærandi þá kröfu að samþykki fyrir breytingum á innra skipulagi hússins “ í þeim tilgangi að breyta því úr venjulegu íbúðarhúsnæði í gistihús, verði felld úr gildi.”

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg 18. desember 2014.

Málsatvik og rök:  Hinn 13. maí 2014 var tekin fyrir á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa umsókn um leyfi til að hækka þak og byggja kvisti, grafa frá kjallara og innrétta tvær íbúðir í húsi á lóð nr. 79 við Hringbraut. Við breytingarnar stækkaði húsið um 31 fermetra. Var málinu vísað til skipulagsfulltrúa til ákvörðunar um grenndarkynningu. Skipulagsfulltrúi samþykkti á fundi sínum 16. s.m. að grenndarkynna erindið og bárust athugasemdir frá nágrönnum, þar á meðal kæranda. Skipulagsfulltrúi tók erindið fyrir að lokinni grenndarkynningu 8. ágúst 2014 og vísaði því til umhverfis- og skipulagsráðs. Málið var á dagskrá ráðsins 13. s.m. sem gerði ekki athugasemdir við erindið með vísan til umsagnar skipulagsfulltrúa, dags. 6. ágúst 2014. Var málinu vísað til fullnaðarafgreiðslu byggingarfulltrúa sem samþykkti umsótt byggingarleyfi hinn 16. september 2014 og var sú afgreiðsla staðfest í borgarráði 18. s.m. Byggingarleyfi var síðan gefið út 17. október 2014.

Af hálfu kæranda er vísað til þess að með heimiluðum breytingum á húsinu við Hringbraut 79, sem tilheyri grónu íbúðarhverfi, sé  farið á svig við gildandi lög og reglugerðir um íbúðarhúsnæði og skipulag íbúðarhverfa í þeim tilgangi að breyta húsinu í  hótel eða gistiheimili. Samþykktar teikningar beri með sér að ekki sé gert ráð fyrir að búið verði í húsinu, sem eftir breytingar uppfylli ekki kröfur um íbúðarhúsnæði þar sem á teikningum sé ekki að finna annað eldhús en eldhúskrók í kjallara hússins. Hins vegar sé gert ráð fyrir sjö baðherbergjum. Þurfi ekki að velkjast í vafa um tilgang breytinganna og fráleitt að halda því fram að hið kærða leyfi feli í sér að breyta húsinu úr þriggja í tveggja íbúða hús. Þar sem ekki verði búið í húsinu verður ekki rekin þar heimagisting sem háð sé öðrum skilyrðum en gistiheimili og hótel. Með byggingarleyfinu sé farið á svig við lög um veitingastaði, gististaði og skemmtanahald og gengið gróflega á rétt kæranda sem næsta nágranna. Húsið að Hringbraut 79 standi á horni þar sem fjöldi gangandi og hjólandi skólabarna fari um og með nýjum inngangi hússins að Hofsvallagötu sé verið að fórna öryggi á gangstéttinni og á nýrri hjólreiðabraut. Þurft hefði að leita umsagnar Hofsvallagötunefndar og Melaskóla um þá ákvörðun. Aukin ásókn ferðamanna hafi verið í leiguherbergi í íbúðarhverfum með tilheyrandi röskun og verðfalli fasteigna nágranna vegna hávaða og mengunar frá umferð þegar rútur sækji fólk og farangur á öllum tímum sólarhrings. Framganga borgaryfirvalda í máli þessu sýni að ekki sé staðið vörð um hagsmuni íbúa þegar atvinnustarfsemi eins og útleiga herbergja hafi forgang fram yfir umferðaröryggi og heimili húseigenda á staðnum. Með sömu þróun muni rútur og fjallajeppar leggja undir sig götur íbúðarhverfa í eldri hluta borgarinnar. Hér séu undir hagsmunir allra íbúa í hverfinu og borgarbúa í heild.

Borgaryfirvöld benda á að með hinu kærða byggingarleyfi hafi verið fallist á að innrétta tvær íbúðir í stað þriggja í húsinu að Hringbraut 79 en ekki hafi verið samþykkt gistiheimili í umræddu húsi. Í byggingarreglugerð sé fjölda eldhúsa eða salerna ekki takmörk sett og uppfylli samþykktir uppdrættir ákvæði reglugerðarinnar um íbúðir. Í 3. gr. laga um veitingastaði, gististaði og skemmtanahald nr. 85/2007 sé heimagisting skilgreind svo að um sé að ræða gistingu á heimili leigusala og sé þar átt við einkaheimili eða lögheimili leigusala. Túlka verði nefnt lagaákvæði á þann veg að það sé skilyrði að eigandi búi í hinu leigða húsnæði ásamt þeim er greiði endurgjald fyrir gistinguna. Leiga á séreign sem leigusali búi ekki í, þó í sama húsi sé, falli ekki undir hugtakið heimagisting í lögunum heldur sé þá um útleigu á íbúð að ræða.    Ekki sé áskilið  leyfi skipulagsyfirvalda fyrir heimagistingu. Þá hafi ekki verið sýnt fram á að með umræddum breytingum aukist slysahætta vegna innkeyrslu að bílskúrum frá Hofsvallagötu enda engin breyting þar á frá áður samþykktum teikningum. 

Niðurstaða: Upplýst er að eftir veitingu hins kærða byggingarleyfis var tekin fyrir umsókn á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa hinn 24. febrúar 2015 um byggingarleyfi samkvæmt nýjum uppdráttum að breytingum á húsinu að Hringbraut 79.  Var sú umsókn samþykkt á þeim fundi með áritun byggingarfulltrúa á aðaluppdrætti. Sú afgreiðsla var staðfest í borgarráði hinn 26. s.m. Hið nýja byggingarleyfi er í stórum dráttum sama efnis og hið kærða byggingarleyfi en heimilaðar voru breytingar á innra fyrirkomulagi húss og ytra útliti þess frá því sem ráð var fyrir gert í hinu fyrra leyfi.  Liggur því fyrir að samþykkt hefur verið nýtt byggingarleyfi fyrir breytingum á húsinu að Hringbraut 79 en sú byggingarleyfisákvörðun hefur ekki verið borin undir úrskurðarnefndina.

Hefur hin kærða ákvörðun af framangreindum ástæðum ekki réttarverkan að lögum eftir gildistöku hinnar yngri ákvörðunar og á kærandi af þeim sökum ekki lengur lögvarða hagsmuni af því að fá skorið úr um gildi hennar. Hvað sem lögmæti hinnar kærðu ákvörðunar líður, stæði hið nýja byggingarleyfi óhaggað allt að einu. Verður máli þessu því vísað frá úrskurðarnefndinni með hliðsjón af 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

________________________________________
Ómar Stefánsson

 

des 22
Love0

39/2014 Fálkaklettur

Með
Árið 2016, mánudaginn 30. maí 2016, tók Ómar Stefánsson, varaformaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála fyrir mál nr. 39/2014 með heimild í 3. mgr. 3. gr., sbr. 1. mgr. 2. gr.  laga nr. 130/2011.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 27. apríl 2014, er barst úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála 28. s.m., kærir Þ, Fálkakletti 5, Borgarnesi, ákvörðun byggingarfulltrúa Borgarbyggðar, sem tilkynnt var með bréfi, dags. 2. apríl 2014, um að beita ekki þvingunarúrræðum vegna byggingar sem standi við lóðamörk Fálkakletts 5 og 7. Er gerð sú krafa að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Málsatvik og rök: Með bréfi til byggingarfulltrúa Borgarbyggðar, dags. 11. desember 2013, sendi kærandi kvörtun í tilefni af byggingu sem staðsett var á lóðinni Fálkakletti 7 við lóðarmörk fasteignar kæranda að Fálkakletti 5. Var erindið tekið fyrir á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 21. janúar 2014 og bókað: „Þórdís Arnardóttir er með fyrirspurn er varðar byggingu á Fálkakletti 7 fyrir fiðurfénað. Málið var lagt fram og byggingarfulltrúa falið að svara erindinu.“ Við könnun á vettvangi kom í ljós að umræddur hænsnakofi stóð nær lóðamörkum Fálkakletts 5 og 7 en sem nam 3 metrum. Í svarbréfi byggingarfulltrúa til kæranda, dags. 2. apríl 2014, var sú niðurstaða tilkynnt að það væri mat byggingarfulltrúa að ekki væri ástæða til að fara í þvingunaraðgerðir vegna málsins þar sem ekki hafi verið gerðar athugasemdir við staðsetningu kofans fyrr en löngu eftir að honum hafi verið komið fyrir.

Kærandi vísar til þess að umdeild bygging standi innan við 3 metra frá mörkum lóðar hans og hefði því þurft að koma til samþykki kæranda skv. 6. tl. g liðar gr. 2.3.5 í byggingarreglugerð nr. 112/2012. Slíkt samþykki liggi ekki fyrir. Staðsetning byggingarinnar og notkun hafi truflandi áhrif gagnvart kæranda enda standi hún alveg á mörkum nefndra lóða.

Niðurstaða: Í umsögn byggingarfulltrúa til úrskurðarnefndarinnar, dags. 17. maí 2016, kemur fram að eigandi umdeilds hænsnakofa, sem staðsettur var á lóðinni Fálkakletti 7, sé fluttur og hafi tekið hænsnakofann með sér, en kærumálið snýst um lögmæti staðsetningar nefnds kofa nærri mörkum lóðar kæranda.

Samkvæmt 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála, sem tekið hefur við þeim málum sem áður áttu undir úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála, er sett það skilyrði fyrir aðild að kærumálum fyrir úrskurðarnefndinni að viðkomandi eigi lögvarða hagsmuni tengda ákvörðun sem kæra skal nema að lög kveði sérstaklega á annan veg. Þar sem umdeildur kofi hefur verið fjarlægður af lóðinni Fálkakletti 7 á kærandi ekki lengur lögvarða hagsmuni af því að fá hinni kærðu ákvörðun hnekkt. Af þeim sökum verður máli þessu vísað frá úrskurðarnefndinni.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

___________________________________________
Ómar Stefánsson
des 22
Love0

13/2014 Garðahverfi – Selskarð

Með
Árið 2016, fimmtudaginn 7. apríl, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 13/2014, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Garðabæjar frá 21. nóvember 2013 um að samþykkja deiliskipulag Garðahverfis á Álftanesi.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 27. febrúar 2014, er barst nefndinni sama dag, kæra eigendur jarðarinnar Selskarðs á Álftanesi, þá ákvörðun bæjarstjórnar Garðabæjar frá 21. nóvember 2013 að samþykkja deiliskipulag Garðahverfis á Álftanesi. Verður að skilja kröfugerð kærenda svo að gerð sé krafa um að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. Þá er þess krafist að eignarréttindi kærenda verði viðurkennd og þeim úrskurðað endurgjald vegna kostnaðar við kæru.
   
Gögn málsins bárust frá Garðabæ 17. nóvember 2015.

Málavextir: Mál þetta á sér nokkurn aðdraganda. Á opnum íbúafundi 19. janúar 2011 voru frumdrög að skipulagi Garðahverfis kynnt íbúum Garðabæjar. Í kjölfarið tók við frekari mótun deiliskipulagstillögunnar. Hinn 11. nóvember 2011 auglýsti síðan skipulagsnefnd Garðabæjar forkynningu á deiliskipulagstillögu fyrir Garðahverfi, sbr. 4. mgr. 40. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Frestur til að skila athugasemdum við forkynninguna var til 12. desember s.á. Kærendur komu að athugasemdum sínum og töldu að við skipulagsgerð yrði að taka tillit til réttinda sem tilheyrðu jörðinni Selskarði á Álftanesi, þ.e.a.s. sandnámuréttar, fjöruréttar og réttar til búðarstæðis og uppsáturs á svæðinu.

Á fundi bæjarstjórnar Garðabæjar 17. janúar 2012 var samþykkt að auglýsa deiliskipulagstillögu Garðahverfis, sbr. 1. mgr. 41. gr. skipulagslaga. Deiliskipulagstillagan var auglýst 9. febrúar 2012 með athugasemdafresti til 27. mars. s.á. Alls bárust sjö athugasemdir, m.a. frá kærendum. Skipulagsnefnd tók málið til afgreiðslu á fundi sínum 20. júní 2012 og 16. ágúst s.á. samþykkti bæjarstjórn deiliskipulagstillögu fyrir Garðahverfi.

Í kjölfar athugasemda Skipulagsstofnunar ákvað skipulagsnefnd á fundi sínum 23. maí 2013 að gera breytingar á deiliskipulagstillögunni og auglýsa hana að nýju. Ný deiliskipulagstillaga fyrir Garðahverfi var auglýst 14. ágúst 2013, sbr. 1. mgr. 41. gr. skipulagslaga, með fresti til athugasemda til 25. september s.á. Ein athugasemd barst frá kærendum með bréfi, dags. 24. september 2013, þar sem þeir ítrekuðu fyrri athugasemdir sínar. Hinn 21. nóvember 2013 samþykkti bæjarstjórn Garðabæjar deiliskipulag fyrir Garðahverfi, að tillögu skipulagsnefndar frá 7. s.m. Deiliskipulagið tók gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda 11. febrúar 2014.

Málsrök kærenda: Kærendur benda á að þeir séu eigendur jarðarinnar Selskarðs. Um sé að ræða forna jörð, en hennar sé fyrst getið í þekktum heimildum á 13. öld. Eigendur Selskarðs eigi lögvarinn nýtingarrétt á þeim jörðum sem séu á því svæði sem deiliskipulag Garðahverfis taki til, en með deiliskipulaginu fari þau réttindi forgörðum.

Heimildir séu til staðar um eignarréttindi jarðarinnar Selskarðs. Samkvæmt þeim fylgi jörðinni fjöruréttur skilgreindur „að einum þriðja í Eggjum í hálfan ósinn móts við Hlið á miðja Kringlu“. Einnig fylgi búðarstæði og réttur til skipsuppsáturs í landi Hausastaða. Við landskipti á öllu heimalandi Garðakirkju 1932-1935 hafi jörðin Selskarð m.a. hlotið sandnámurétt í Garðaholti. Kærendur hafi aldrei verið löglega sviptir þessum réttindum eða afsalað sér þeim.

Mótmælt sé staðhæfingum Garðabæjar þess efnis að ekki sé um að ræða skýran og ótvíræðan rétt kærenda. Hafi kærendur hingað til nýtt sér þessi réttindi, m.a. með útleigu, sérstaklega beitarrétt jarðarinnar. Þá hafi kærendur sjálfir nýtt sér beitarréttinn. Fjöruréttur jarðarinnar hafi verið nýttur í gegnum aldirnar. Útræði, búðarstæði og uppsátur jarðarinnar hafi lengst af verið nýtt og til standi að nýta þessar eignir í framtíðinni. Virðist sem Garðabær ætli ekki að virða fornan rétt jarðarinnar Selskarðs, sem hafi verið til staðar áður en sveitarfélagið varð til.

Þess sé krafist að úrskurðarnefndin ákveði kærendum endurgjald fyrir þeim kostnaði sem þeir hafi haft af vinnu vegna kæru til nefndarinnar. Í lögum nr. 130/2011 segi að kostnaður vegna úrskurðarnefndarinnar greiðist úr ríkissjóði. Ekkert í lögunum kveði á um að úrskurðarnefndin geti ekki úrskurðað aðilum endurgjald, hvort sem það yrði greitt af hinum kærða eða úr ríkissjóði. Það sé einfaldlega eðlilegt og sanngjarnt og þurfi ekki lagafyrirmæli til.
   
Skipulagsáform Garðabæjar hafi ekkert gildi og þar af leiðandi verði ekki heimilaðar framkvæmdir á svæðinu fyrr en samið hafi verið um eignarréttindi jarðarinnar Selskarðs eða þau sætt eignarnámi í samræmi við lög og reglur.

Málsrök Garðabæjar: Af hálfu sveitarfélagsins er bent á að í 1. mgr. 38. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 komi skýrt fram að sveitarstjórnir beri ábyrgð á og annist gerð deiliskipulags. Á grundvelli þeirra heimilda hafi bæjarstjórn Garðabæjar samþykkt deiliskipulag fyrir Garðahverfi á Álftanesi. Deiliskipulagið sé í samræmi við gildandi aðalskipulag, en þar sé svæðinu lýst sem minja- og íbúðarsvæði. Við gerð deiliskipulagsins sé stefna aðalskipulagsins lögð til grundvallar og sérstök áhersla lögð á að stuðla að varðveislu menningar- og náttúruminja í Garðahverfi, sem og að gera það aðgengilegt til útivistar og náttúruskoðunar samhliða því að tryggja byggð á svæðinu.
   
Varðandi þær málsástæður kærenda að Garðabær hafi ekki haft heimild til að samþykkja skipulag svæðisins, þar sem slíkt fari í bága við eignarrétt þeirra til lands og gæða á svæðinu, megi vísa til áðurgreindra heimilda skipulagslaga um forræði og ábyrgð sveitarstjórna á gerð skipulags. Byggi það á þeirri meginreglu að sveitarfélög fari með skipulagsvald innan sinna marka, óháð eignarrétti til landsins í heild eða til einstakra hluta þess. Þegar af þeirri ástæðu beri að hafna kröfu kærenda um ógildingu.

Af skipulagsuppdrætti fyrir svæðið megi sjá að afmörkun þess taki til landsvæðis sem sé alfarið í eigu Garðabæjar, sbr. kaupsamning Garðabæjar og landbúnaðarráðuneytisins um jarðir á Garðaholti frá 28. júlí 1992.

Telji kærendur, á grundvelli óbeins eignarréttar sem Garðabær geri reyndar fyrirvara um að sé til staðar, að gengið sé á rétt þeirra eða hagsmuni með samþykki skipulagsins kunni að stofnast bótaréttur þeim til handa, enda geti þeir sýnt fram á tjón, sbr. 51. gr. skipulagslaga. Slíkar aðstæður geti þó á engan hátt takmarkað rétt Garðabæjar til að samþykkja deiliskipulag fyrir afmarkað svæði innan marka sveitarfélagsins, sbr. 3. gr. skipulagslaga. Þá sé einnig ljóst að úrlausn um þann þátt málsins heyri ekki undir úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála heldur matsnefnd eignarnámsbóta eða dómstóla.

Í öllum atriðum hafi verið farið að lögum um málsmeðferð við undirbúning, kynningu og samþykki deiliskipulagsins.

——-

Kærendur hafa gert ítarlegri grein fyrir máli sínu. Þau sjónarmið verða ekki rakin nánar hér en úrskurðarnefndin hefur haft þau til hliðsjónar við úrlausn málsins.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um lögmæti deiliskipulags Garðahverfis á Álftanesi, en kærendur telja að með ákvörðun um samþykkt þess sé gengið á réttindi sem fylgi jörð þeirra, Selskarði. Sé þar um að ræða sandnámurétt, fjörurétt og rétt til búðarstæðis og uppsáturs.

Á þéttbýlisuppdrætti Aðalskipulags Garðabæjar 2004-2016 kemur fram að svæðið, sem nú hefur verið deiliskipulagt, sé minjasvæði/íbúðarsvæði og að litlum hluta blönduð byggð. Á uppdrættinum kemur einnig fram stofnstígur meðfram strandlínu deiliskipulagssvæðisins. Í kafla 1.5 í greinargerð aðalskipulags er fjallað um helstu skipulagsforsendur þess. Þar kemur fram að hið deiliskipulagða svæði tilheyri svokölluðu Vestursvæði. Um deiliskipulagða svæðið segir nánar að meðfram suðvesturströnd sé strjál byggð, sem rekja megi til smábýla sem reist hafi verið, meðal annars til að stunda róðra á Faxaflóa, og séu þar víða merki um byggð frá fyrri öldum. Gert sé ráð fyrir að þar verði tekið mið af minjasvæði, svæði Garðakirkju og kirkjugarðs, svo og skógarsvæði við hábungu holtsins, og ný byggð löguð að þessum þáttum. Við strönd að suðvestanverðu séu mörk byggðar dregin um 50 m frá bökkum, ofan við fjörur. Þá segir í kafla 2.1.2 um takmörkun á landnotkun að á suðurhluta Garðaholts séu merki um minjar frá fyrri öldum byggðar í Garðahverfi og muni fornleifar á svæðinu hafa áhrif á útfærslu skipulags og umfang byggðar og sé tekið tillit til þess í aðalskipulagsáætlun.

Hið kærða deiliskipulag felur í sér nánari útfærslu á því sem fram kemur í aðalskipulagi, en landnotkun er óbreytt. Eins og lýst er í aðalskipulagi er rótgróin byggð á svæðinu og í greinargerð hins umdeilda deiliskipulags er tekið fram að þar sé búið á 14 bæjum og séu íbúar um 20 talsins. Þar sé stundaður smábúskapur, bæði með sauðfé og hross. Fram kemur í greinargerðinni að megintilgangur deiliskipulagsins sé að festa í sessi framtíðarsýn fyrir Garðahverfi með því að setja skilmála fyrir mannvirkjagerð og verndun náttúru og búsetuminja á svæðinu. Áhersla er lögð á viðhald byggðar og minja, en einnig eru skilgreindar 11 bæjartorfur sem fyrir gildi almennir og sérstakir skilmálar. Endurnýjun og viðhald skal taka mið af upprunalegri mynd húsa og byggðar. Sama gildir um viðbyggingar og er heimilt að reisa þær við eldri íbúðarhús. Þá er gert ráð fyrir möguleika á tveimur nýjum íbúðarhúsum á hverri bæjartorfu, í þeim tilgangi að viðhalda og styrkja byggð á svæðinu. Við hvert nýtt íbúðarhús er heimilt að byggja einnar hæðar útihús. Nánari skilmálar gilda um nýbyggingar þessar og skilgreind er lóð og byggingarreitur fyrir hvert nýtt íbúðarhús, þ.m.t. útihús.

Verður ekki séð að sú útfærsla á byggð sem að framan er lýst geti snert umdeild óbein eignarréttindi kærenda umfram það sem þegar er orðið með gildistöku aðalskipulags og þeirri byggð sem risin er á grundvelli eldri heimilda. Er enda landnotkun óbreytt, eins og áður er lýst, auk þess sem ákvarðanir í deiliskipulagi fela ekki í sér ráðstöfun eignarréttinda, hvorki beinna né óbeinna. Skortir því á að kærendur eigi þá lögvörðu hagsmuni tengda hinni kærðu ákvörðun sem 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála gerir að skilyrði fyrir kæruaðild og verður máli þessu af þeim sökum vísað frá úrskurðarnefndinni.

Rétt er að benda á að samkvæmt 1. gr. fyrrnefndra laga nr. 130/2011 er það hlutverk úrskurðarnefndarinnar að úrskurða í kærumálum vegna stjórnvaldsákvarðana og ágreiningsmálum vegna annarra úrlausnaratriða á sviði umhverfis- og auðlindamála eftir því sem lög kveða á um. Ágreiningur um eignarréttindi þau sem kærendur hafa vísað til verður því ekki til lykta leiddur fyrir úrskurðarnefndinni, heldur heyrir hann undir dómstóla. Undir dómstóla heyra einnig eftir atvikum álitaefni um bótarétt vegna skipulagsákvarðana, sbr. 51. gr. skipulagslaga nr. 123/2010, en ekki undir úrskurðarnefndina.

Kærendur krefjast þess jafnframt að úrskurðarnefndin ákveði þeim endurgjald fyrir kostnaði vegna kæru í málinu. Lagaheimild skortir til að ákvarða kærumálskostnað í málum sem rekin eru fyrir úrskurðarnefndinni. Verður að telja að það leiði m.a. af lögmætisreglu stjórnsýsluréttar að málskostnaður verði ekki ákvarðaður sé slík heimild ekki til staðar. Kemur krafa kærenda þar um því ekki til álita.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              _____________________________
Ásgeir Magnússon                                                 Þorsteinn Þorsteinsson
    

des 22
Love0

82/2015 Kjalvegur

Með
Árið 2016, þriðjudaginn 8. mars, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor og Ásgeir Magnússon dómstjóri.

Fyrir var tekið mál nr. 82/2015, kæra á ákvörðun Skipulagsstofnunar frá 21. ágúst 2015 um að breytingar á Kjalvegi skuli ekki háðar mati á umhverfisáhrifum.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 27. september 2015, er barst nefndinni 28. s.m., kærir Ó, þá ákvörðun Skipulagsstofnunar frá 21. ágúst 2015 að breytingar á Kjalvegi, á um þriggja km kafla norðan Hvítár, skuli ekki háðar mati á umhverfisáhrifum. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust frá Skipulagsstofnun 29. október 2015.

Málavextir: Kærandi sendi Skipulagsstofnun fyrirspurn í tölvubréfi 13. nóvember 2014 er laut að mati á umhverfisáhrifum vegagerðar á Kili. Honum var svarað sama dag og hann upplýstur um að fyrirspurn sama efnis hefði borist skömmu áður og að unnið væri að öflun upplýsinga. Sama dag sendi stofnunin erindi til Bláskógabyggðar þar sem óskað var upplýsinga um leyfi vegna framkvæmda á Kjalvegi allt frá árinu 2006. Kærandi sendi tölvubréf á ný til Skipulagsstofnunar 2. apríl 2015, vísaði til óformlegrar fyrirspurnar sinnar og spurði hvort niðurstaða lægi fyrir. Í svarpósti Skipulagsstofnunar 10. s.m. kom fram að stofnunin hefði fengið upplýsingar frá sveitarfélaginu en að fyrirhugað væri að leita frekari skýringa hjá Vegagerðinni.

Í kjölfar nokkurra samskipta Skipulagsstofnunar og Vegagerðarinnar var fyrrnefndri stofnuninni send tilkynning, dags. 3. júlí 2015, frá hinni síðarnefndu um fyrirhugaðar framkvæmdir skv. 6. gr. laga nr. 106/2000 um mat á umhverfisáhrifum. Var um að ræða breytingar á Kjalvegi á þriggja km kafla, norðan Hvítár, að Árbúðum. Kom fram í meðfylgjandi greinargerð að gert væri ráð fyrir að vegarkaflinn myndi fylgja núverandi vegi á rúmlega eins km kafla en á um tveggja km kafla yrði hann lagður utan núverandi vegstæðis. Gert væri ráð fyrir að vegurinn yrði sex metra breiður og nokkuð byggður upp, eða um 0,5-0,7 m yfir aðliggjandi landi, en fyllingar kynnu að verða hærri á sumum köflum. Var og tekið fram að framkvæmdin raskaði náttúruverndarsvæði sem skilgreint væri í svæðisskipulagi miðhálendisins.

Skipulagsstofnun leitaði álits Bláskógabyggðar, Ferðamálastofu, forsætisráðuneytis, Heilbrigðiseftirlits Suðurlands, Minjastofnunar Íslands og Umhverfisstofnunar áður en tekin var ákvörðun um matsskyldu. Með ákvörðun sinni 21. ágúst 2015 komst Skipulagsstofnun að þeirri niðurstöðu að fyrirhuguð framkvæmd væri ekki líkleg til að hafa í för með sér umtalsverð umhverfisáhrif og skyldi hún því ekki háð mati á umhverfisáhrifum.

Málsrök kæranda: Kærandi tekur fram að hann hafi í tvígang beint fyrirspurn til Skipulagsstofnunar um matsskyldu vegagerðar á Kili, sbr. 8. mgr. 6. gr. laga nr. 106/2000 um mat á umhverfisáhrifum. Hafi hann þar með orðið aðili að máli því sem lokið hafi með hinni kærðu ákvörðun stofnunarinnar. Um aðild sína vísi hann einnig til dóms Hæstaréttar í máli nr. 231/2002, þar sem fjallað sé um hvaða aðilar teljist hafa lögvarða hagsmuni í ómerkingarmálum um mat á umhverfisáhrifum.

Vegagerðin hafi unnið að endurbyggingu Kjalvegar á síðustu tveimur áratugum. Þannig hafi um 45 km kafli verið endurbyggður í áföngum og sé þar með talinn þriggja km kafli vegarins sem hin kærða ákvörðun lúti að. Kærandi taki undir það með Skipulagsstofnun að huga hefði átt að málsmeðferð skv. lögum nr. 106/2000 þegar endurbygging Kjalvegar hafi hafist fyrir um 20 árum, enda sé um að ræða vegagerð sem sé 10 km eða lengri og lúti framkvæmdin því nefndum lögum. Það að hluti framkvæmdar hafi farið fram án viðeigandi málsmeðferðar réttlæti ekki að matsskylduákvörðun sé ekki tekin þar um. Lagðir hafi verið a.m.k. 20 km á undanförnum árum án þess að málsmeðferð samkvæmt greindum lögum hafi farið fram auk þess sem um 15 km hafi verið lagðir fram til ársins 2007, einnig án slíkrar málsmeðferðar. Þannig væri unnt að leggja heilu hálendisleiðirnar án þess að nokkurn tíma kæmi til mats á umhverfisáhrifum þeirra svo framarlega sem það væri gert í óleyfi og smábútar framkvæmdarinnar síðan tilkynntir. Slíkt fari augljóslega í bága við meginreglur og tilgang laganna og stríði gegn alþjóðlegum skuldbindingum um þátttöku almennings í ákvörðunum um umhverfismál.

Afdráttarlaust sé að umhverfisáhrif vegagerðar á Kili skuli meta skv. 5. gr. laga nr. 106/2000, enda sé ávallt skylt að meta vegagerð sem sé 10 km eða lengri. Framkvæmdaraðila sé ekki heimilt að búta framkvæmdir niður í nokkurra kílómetra búta og líta á hvern þeirra sem sjálfstæða framkvæmd. Skipulagsstofnun hafi borið að taka ákvörðun um matsskyldu með hliðsjón af þeirri endurbyggingu vegarins sem staðið hafi yfir undanfarin ár. Stofnuninni hafi við ákvörðunartöku sína jafnframt borið að líta til samfélagsins sem hluta af umhverfinu en á það sé ekki minnst í hinni kærðu ákvörðun. Sé það í ósamræmi við i-lið 3. gr. laganna. Þá sé það ágalli á hinni kærðu ákvörðun að þar sé ekki fjallað um þau umhverfisáhrif sem muni stafa af þeirri starfsemi er fylgja muni uppbyggingu vegarins. Umfjöllun Skipulagsstofnunar sé ekki í samræmi við m-lið 3. gr. laganna og hafi henni borið að fjalla um þá breytingu á eðli umferðar og þeirrar starfsemi sem óhjákvæmilega hljótist af uppbyggðum vegi á samfélag og atvinnu, m.a. ferðaþjónustu á hálendinu.

Vísað sé til þágildandi 2. mgr. 6. gr. laga nr. 106/2000 um að framkvæma skuli mat á umhverfisáhrifum framkvæmdar ef líklegt sé að þau verði veruleg vegna umfangs, eðlis eða staðsetningar hennar. Víðernin á hálendi Íslands séu eðli málsins samkvæmt það svæði þar sem framkvæmdir hafi nánast alltaf í för með sér veruleg umhverfisáhrif. Yfirstandandi framkvæmd sé í næsta nágrenni við, og sé beinlínis leiðin inn í, náttúruverndarsvæðið og ferðamannastaðinn Kerlingafjöll. Loks sé umfang framkvæmdarinnar þannig að þrátt fyrir að litið yrði á hana sem skemmri en 10 km þá væri ótækt annað en að líta þannig á að hún gæti haft í för með sér veruleg umhverfisáhrif. Skipulagsstofnun hafi borið að líta til þess að framkvæmdin sé inni í miðju miðhálendi Íslands og hafi henni einnig borið að líta til sammögnunaráhrifa vegagerðarinnar með fyrirhugaðri hótelbyggingu í Kerlingafjöllum, sem hafi verið til meðferðar hjá stofnuninni á sama tíma. Loks sé gerð athugasemd við að Skipulagsstofnun hafi ekki leitað eftir umsögnum samtaka almennings er hafi umhverfisvernd á hálendi Íslands á stefnuskrá sinni, sbr. 3. mgr. 6. gr. fyrrgreindra laga.

Málsrök Skipulagsstofnunar: Skipulagsstofnun bendir á að málinu beri að vísa frá þar sem kærandi eigi ekki þeirra hagsmuna að gæta sem skapi honum kærurétt, sbr. 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála. Kærandi eigi ekki beinna einstaklingsbundinna og verulegra hagsmuna að gæta í skilningi stjórnsýsluréttar. Hann eigi lögheimili eða búsetu fjarri framkvæmdum þeim sem um sé deilt. Fyrirspurnir kæranda til stofnunarinnar skapi honum ekki aðild að máli því sem lokið hafi með hinni kærðu ákvörðun heldur þurfi meira til, þ.e. að hann eigi lögvarða hagsmuni af málinu í samræmi við almennrar reglur stjórnsýsluréttar og áðurnefnda 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011. Ákvæði 8. mgr. 6. gr. laga nr. 106/2000 feli aðeins í sér að almenningi og framkvæmdaraðila sé heimilt að bera fram fyrirspurn til stofnunarinnar, en slíkt stjórnsýslufyrirkomulag leiði ekki sjálfkrafa til aðildar í stjórnsýslumáli.

Dómur Hæstaréttar í máli nr. 231/2002 hafi ekki fordæmisgildi. Aðalkrafa Náttúruverndarsamtaka Íslands og þriggja einstaklinga hafi verið að úrskurði umhverfisráðherra yrði hnekkt og að honum yrði gert að staðfesta úrskurð Skipulagsstofnunar. Í dóminum komi fram að um aðild að því dómsmáli fari eftir almennum reglum, þar á meðal þeirri grunnreglu að dómstólar leysi ekki úr sakarefni nema sýnt sé að það skipti að lögum máli fyrir stöðu stefnanda að fá dóm um það. Verði því ekki fallist á að heimild sóknaraðila til að eiga aðild að dómsmáli um kröfuna geti verið rýmri en leiði af almennum reglum af þeim sökum einum að þeir hafi átt aðild að undanfarandi málsmeðferð stjórnvalda. Að því er varði varakröfu þess efnis að úrskurður ráðherra yrði ómerktur segi Hæstiréttur að sá sem aðild hafi átt að máli fyrir stjórnvaldi njóti almennt réttar til að bera undir dómstóla hvort farið hafi verið að lögum við meðferð og úrlausn. Ljóst sé að þarna hafi reynt á álitaefni um aðild að dómsmáli en ekki aðild að stjórnsýslumáli. Bendi Skipulagsstofnun á að lagaumhverfi hafi verið með öðrum hætti þegar dómur féll en þá hafi hver sem er, óháð því hvort hann hefði lögvarinna hagsmuna að gæta eða ekki, haft heimild til að kæra úrskurð Skipulagsstofnunar til ráðherra, sbr. þágildandi 4. mgr. 12. gr. laga nr. 106/2000. Kæruheimild til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála sé hins vegar bundin við það að kæruaðili máls þurfi að hafa „lögvarða hagsmuni“, að undanskildum umhverfisverndar-, útivistar- og hagsmunasamtökum með minnst 30 félaga.
   
Niðurstaða: Samkvæmt 1. mgr. 14. gr. laga nr. 106/2000 um mat á umhverfisáhrifum sæta m.a. ákvarðanir Skipulagsstofnunar um matsskyldu framkvæmdar kæru til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála. Er tekið fram í ákvæðinu að um aðild, kærufrest, málsmeðferð og annað er varði kæruna fari samkvæmt lögum um úrskurðarnefndina, en þau eru nr. 130/2011. Í 3. mgr. 4. gr. þeirra laga segir að þeir einir geti kært stjórnvaldsákvarðanir til úrskurðarnefndarinnar sem eigi lögvarða hagsmuni tengda ákvörðun sem kæra eigi. Sú undantekning er þó gerð að umhverfisverndar-, útivistar- og hagsmunasamtök með minnst 30 félaga geti m.a. kært ákvarðanir Skipulagsstofnunar um matsskyldu framkvæmda án þess að sýna fram á lögvarða hagsmuni, enda samrýmist tilgangi samtakanna að gæta þeirra hagsmuna sem kæran lúti að.

Kærandi hefur um aðild sína vísað til þess að hann hafi beint fyrirspurn til Skipulagsstofnunar um matsskyldu þeirrar framkvæmdar sem stofnunin tók síðan hina kærðu ákvörðun um. Heldur kærandi því fram að fyrir þær sakir hafi hann öðlast aðild að því stjórnsýslumáli og þar með eigi hann kæruaðild fyrir úrskurðarnefndinni. Löggjafinn hefur með margvíslegum sérlögum tryggt almenningi leiðir til þess að koma á framfæri sjónarmiðum sínum um úrlausn mála, sérstaklega þegar þau snerta umhverfið. Getur þá hver sem er komið að máli án þess að eiga að því aðild. Slíkt ákvæði er t.a.m. að finna í 8. mgr. 6. gr. laga nr. 106/2000, en þar segir að öllum skuli heimilt að bera fram fyrirspurn til Skipulagsstofnunar um hvort tiltekin framkvæmd falli í flokk B eða flokk C í 1. viðauka við nefnd lög og skuli stofnunin þá leita upplýsinga um framkvæmdina hjá framkvæmdaraðila og leyfisveitanda og taka ákvörðun um hvort hún eigi undir grein þessa. Ljóst er af orðalagi ákvæðisins að hver sem er getur borið fram slíka fyrirspurn án þess að eiga af því nokkra hagsmuni. Þá er og ljóst að slík fyrirspurn getur leitt til þess að Skipulagsstofnun taki ákvörðun um matsskyldu að fengnum þeim upplýsingum sem mælt er fyrir um í ákvæðinu. Hins vegar skapar almenn heimild til að bera fram fyrirspurn þeim sem hana ber fram hvorki aðild að því máli né að kærumáli vegna matsskylduákvörðunar verði hún tekin. Vísar enda áðurnefnd 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011, sbr. kæruheimild 14. gr. laga nr. 106/2000, til lögvarinna hagsmuna þess sem að kæru stendur.

Við meðferð Alþingis á frumvarpi því sem varð að lögum nr. 130/2011 var horfið frá því fyrirkomulagi að allir gætu, án þess að sýna fram á lögvarða hagsmuni, kært þær ákvarðanir sem taldar eru í þremur stafliðum í 3. mgr. 4. gr. laganna. Kærandi í máli þessu er einstaklingur og er kæruaðild hans því bundin við lögvarða hagsmuni hans, sbr. það sem áður hefur verið rakið. Til að meta hvort kærandi eigi lögvarinna hagsmuna að gæta í máli þessu verður að líta til almennra reglna stjórnsýsluréttarins um aðild í kærumálum, en þær áskilja að kærandi eigi beina einstaklingsbundna hagsmuni tengda þeirri ákvörðun sem kærð er. Kærandi er landeigandi, en land hans liggur fjarri hinni fyrirhuguðu framkvæmd. Þá verður ekki séð að hann eigi neinna annarra hagsmuna að gæta sem leitt geta til kæruaðildar í skilningi nefndrar lagagreinar. 

Með vísan til alls framangreinds verður kærumáli þessu vísað frá úrskurðarnefndinni.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              ____________________________
Aðalheiður Jóhannsdóttir                                      Ásgeir Magnússon

des 22
Love0

107/2013 Kópavogsbakki

Með
Árið 2016, föstudaginn 29. janúar, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir, forstöðumaður, Ómar Stefánsson varaformaður og Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor.

Fyrir var tekið mál nr. 107/2013, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogs frá 10. september 2013 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Kópavogstúns vegna lóðanna nr. 2 og 4 við Kópavogsbakka.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 8. nóvember 2013, er barst nefndinni sama dag, kæra eigendur, Kópavogsbakka 3, Kópavogi, þá ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogs frá 10. september 2013 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Kópavogstúns vegna lóðanna nr. 2 og 4 við Kópavogsbakka. Verður að skilja málatilbúnað kærenda svo að krafist sé ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Kópavogsbæ 19. september 2014.

Málsatvik og rök: Mál þetta á sér nokkra forsögu en deiliskipulag fyrir Kópavogstún er frá árinu 2005. Samkvæmt því var heimilt að reisa einnar hæðar einbýlishús á lóðum með jöfn númer 2-10 neðan götu við Kópavogsbakka. Máttu húsin vera allt að 230 m² að grunnflatarmáli en hús ofan götu, nr. 1-15, stök númer, allt að 175 m². Tekið var fram í greinargerð með skipulaginu að ekki væri heimilt að hafa kjallara. Breyting var gerð á deiliskipulaginu árið 2006 sem fólst í því að gatan var færð um 2 m til suðurs og lóðir ofan götu stækkaðar sem því nam. Þá var byggingarreitur þeirra stækkaður í 187 m². Lóðir neðan götu hliðruðust um 2 m og lengdust um 4 m til suðurs auk þess sem þær voru breikkaðar.  Byggingarreitir húsa neðan götu stækkuðu. Hámarksgrunnflötur húss nr. 2 varð 307 m² og hámarksgrunnflötur húsa nr. 4-10 varð 271 m². Landhalli er nokkur á svæðinu og eru húsin nr. 2 og 4 við Kópavogsbakka byggð á sökklum, en þar er hæðarmunur innan lóðar mestur neðan götu. Önnur hús neðan götunnar eru byggð á jarðvegspúða. Árið 2007 fékk fyrrum eigandi Kópavogsbakka 2 leyfi til að hafa „óuppfyllt ónotað“ rými í sökkli hússins og árið 2008 fengu eigendur Kópavogsbakka 4 leyfi til að nýta gluggalaust rými undir húsi sínu. Ágreiningur varð um frágang á lóðamörkum Kópavogsbakka 4 og 6, en samkomulag varð þar um með lóðarhöfum framangreindra lóða árið 2011.

Árið 2011 sótti eigandi Kópavogsbakka 2 um leyfi til að nýta áðurnefnt rými í sökkli hússins, en við þá breytingu yrði heildarflatarmál þess 465 m². Í kjölfarið var gerð tillaga að breyttu deiliskipulagi vegna Kópavogsbakka 2 og 4 þar sem gert var ráð fyrir að húsin yrðu með kjallara. Var nefndri tillögu hafnað á fundi bæjarstjórnar Kópavogs hinn 24. maí 2011. Eigandi Kópavogsbakka 2 kærði þá ákvörðun til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála sem felldi synjunina úr gildi með úrskurði uppkveðnum 6. maí 2013.

Á fundi skipulagsnefndar Kópavogs hinn 27. maí 2013 var lagður fram fyrrgreindur úrskurður úrskurðarnefndarinnar ásamt tillögu að deiliskipulagsbreytingu vegna Kópavogsbakka 2 og 4. Samþykkti nefndin að auglýsa tillöguna og staðfesti bæjarstjórn þá afgreiðslu 11. júní 2013. Samkvæmt tillögunni var heimilt að nýta sökkulrými undir einbýlishúsum á umræddum lóðum fyrir geymslur og íveruherbergi og að heildarflatarmál hússins nr. 2 yrði 465 m² og hússins nr. 4 yrði 445 m². Athugasemdir bárust, m.a. frá kærendum, á auglýsingatíma tillögunnar. Hinn 27. ágúst 2013 var tillagan lögð fram að nýju á fundi skipulagsnefndar sem samþykkti hana ásamt fyrirliggjandi greinargerð skipulags- og byggingardeildar, dags. 23. s.m., þar sem m.a. var tekin afstaða til athugasemda kærenda. Bæjarstjórn staðfesti þá afgreiðslu nefndarinnar 10. september 2013 og var deiliskipulagsbreytingin síðan send Skipulagsstofnun til lögboðinnar yfirferðar sem gerði ekki athugasemd við birtingu hennar. Öðlaðist breytingin gildi með birtingu í B-deild Stjórnartíðinda hinn 10. október s.á.

Kærendur benda á að skipulags- og byggingaryfirvöld hafi ítrekað misfarið með vald sitt til hagsbóta fyrir tvo húseigendur við Kópavogsbakka, sem ítrekað hafi farið freklega gegn gildandi skipulagi. Ómaklega og með íþyngjandi hætti hafi verið brotið gegn umtalsverðum hagsmunum annarra húseigenda við fyrrnefnda götu.
 
Góð sátt hafi náðst um það skipulag sem til hafi orðið við færslu götunnar og stækkunar lóða á árinu 2006. Þá hafi lóðin að Kópavogsbakka 2 verið stækkuð úr 626 m² í 724 m² án athugasemda nágranna. Jafnframt hafi allar þær smávægilegu breytingar sem einstakir lóðarhafar hafi fengið í gegn verið gerðar í góðri sátt við nágranna sem fengin hafi verið áður en farið hafi verið í framkvæmdir hverju sinni. Lóðahafar í nýjum hverfum, sem hafi keypt lóðir á verulega háu verði, hljóti að ætlast til þess að skipulagsyfirvöld hlutist til um að gera breytingar á samþykktu skipulagi í a.m.k. einhverri sátt við meginþorra lóðarhafa. Í þessu máli hafi skipulags- og byggingaryfirvöld hins vegar haft í fyrirrúmi hagsmuni þeirra sem ekki hafi farið að leikreglum skipulagsmála á kostnað þeirra sem fari að þeim reglum í hvívetna.

Mál þetta eigi sér langa forsögu og varði kæra þessi alla málsmeðferð skipulagsyfirvalda í Kópavogi frá upphafi til enda. Vegna ónákvæmrar meðferðar á grenndarkynningum málsins á fyrri stigum hafi ítarlegar athugasemdir annarra íbúa götunnar ekki komist fyllilega til skila í þeim kærumálum sem úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála hafi haft til meðferðar á árunum 2011, 2012 og 2013. Heimild til að nýta kjallara undir norður hluta hússins að Kópavogsbakka nr. 15 undir eitt herbergi, þvottahús og snyrtingu geti ekki talist sambærileg eða verið fordæmi fyrir fyrirætlunum húseigenda að Kópavogsbakka 2. Aldrei verði hægt að breyta rýminu að Kópavogsbakka 15 í sjálfstæða íbúð eða nýta með verulega breyttum hætti. Þriggja metra hæðarmunur á plötu og lóð að Kópavogsbakka 2, sem haldið sé fram að sé við suðurhlið Kópavogsbakka 2, sé litlu meiri en gert hafi verið ráð fyrir í upphaflegu skipulagi götunnar, en þá skyldu hús vera á einni hæð með jarðvegspúða. Lítið sem ekkert hafi breyst í þessu efni við færslu götunnar.

Verðmat húsnæðis miðist við meðal fermetraverð við fyrri sölur í nágrenni þess. Stóru húsin að Kópavogsbakka 2 og 4 muni lækka meðalfermetraverðið í götunni og þar með verðmæti annarra húsa þar. Eftir ærinn tilkostnað hljóti fólk að hafa þær væntingar til samþykkts skipulags að því verði ekki breytt verulega með íþyngjandi hætti, m.a. til að klóra yfir margendurtekin mistök skipulagsyfirvalda.

Vandræði við frágang lóðarinnar nr. 6 við Kópavogsbakka hafi eingöngu komið til vegna framkvæmda við Kópavogsbakka nr. 4 sem hafi verið í andstöðu við samþykkt skipulag. Þá beri nokkuð á því að bílum sé lagt í götuna við áðurnefnt hús nr. 2 svo nálægt gatnamótum að beygja inn í götuna verði það þröng að hætta sé á óhappi, sér í lagi í hálku. Þannig hafi áhrif frá umferð verið veruleg við mikla fjölgun íbúa í nefndu húsi.

Af hálfu Kópavogsbæjar er vísað til þess að málsmeðferð hinnar kærðu deiliskipulagsbreytingar hafi verið í samræmi við 1. mgr. 43. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Þá hafi eigandi Kópavogsbakka 2 sótt um byggingarleyfi með umsókn, dags. 11. október 2013, sem hafi verið samþykkt af byggingarfulltrúa hinn 22. s.m. Það sé mat Kópavogsbæjar að hin kærða breyting á deiliskipulagi og afgreiðsla byggingarleyfis hafi verið lögmæt.

——-

Kærendur hafa gert ítarlegri grein fyrir máli sínu. Þau sjónarmið verða ekki rakin nánar hér en úrskurðarnefndin hefur haft þau til hliðsjónar við úrlausn málsins.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um breytingu á deiliskipulagi fyrir Kópavogstún sem felur í sér að í stað einnar hæðar einbýlishúsa af gerðinni E2 að Kópavogsbakka nr. 2 og 4 megi á lóðunum standa húsagerð E3, sem er einbýlishús á einni hæð með kjallara. Samkvæmt deiliskipulagsuppdrætti stækkar lóðin nr. 2 við nefnda götu til vesturs úr 724 m² í 777 m² sem veldur því að legu sameiginlegra bílastæða við Urðarbraut er breytt, en fjöldi þeirra er hins vegar óbreyttur. Stendur einbýlishús kærenda handan götu við Kópavogsbakka gegnt fyrrgreindum lóðum.

Byggingarreitum lóðanna að Kópavogsbakka 2 og 4 er ekki breytt með umdeildri skipulagsbreytingu og ekki er hróflað við notkun, fjölda íbúða eða ytra byrði húsa. Verður því ekki um að ræða aukin grenndaráhrif vegna skuggavarps eða skerðingar á útsýni. Í máli þessu er eingöngu til skoðunar lögmæti hinnar kærðu breytingar á deiliskipulagi, en ekki tekin afstaða til eldri ákvarðana um skipulag umrædds svæðis.

Þegar litið er til þess sem að framan er rakið verður ekki séð að hin kærða deiliskipulagsbreyting raski einstaklingsbundnum lögvörðum hagsmunum kærenda þótt með henni sé heimiluð nýting rýmis í sökkli áðurnefndra húsa, sem hefur verið til staðar frá byggingu þeirra. Skortir því á að kærendur eigi þá lögvörðu hagsmuni tengda hinni kærðu ákvörðun sem 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála gerir að skilyrði fyrir kæruaðild og verður máli þessu af þeim sökum vísað frá úrskurðarnefndinni.

Rétt þykir að benda á að álitaefni um bótarétt vegna skipulagsákvarðana á ekki undir úrskurðarnefndina, sbr. 51. gr. skipulagslaga nr. 123/2010, heldur eftir atvikum undir dómstóla.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

 

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              _____________________________
Ómar Stefánsson                                             Aðalheiður Jóhannsdóttir   

des 22
Love0

81/2015 Grettisgata

Með
Árið 2015, fimmtudaginn 10. desember, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 81/2015, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 9. júní 2015 um að veita byggingarleyfi fyrir hækkun húss að Grettisgötu 41 í Reykjavík og staðsteyptri tveggja hæða viðbyggingu.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 24. september 2015, er barst nefndinni 25. s.m., kæra 23 eigendur og íbúar að Grettisgötu 26, 28b, 29, 35, 35b, 36, 37, 39, 39b, 42, 43a og 45, þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 9. júní 2015 að veita byggingarleyfi fyrir hækkun húss að Grettisgötu 41 í Reykjavík og staðsteyptri tveggja hæða viðbyggingu.

Skilja verður málskot kærenda svo að krafist sé ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar og er jafnframt gerð krafa um stöðvun framkvæmda á meðan málið er til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni. Þykir málið nægilega upplýst til að það verði tekið til endanlegs úrskurðar og verður því ekki tekin afstaða til stöðvunarkröfu kærenda.

Málavextir: Með byggingarleyfisumsókn, dags. 28. apríl 2015, sótti eigandi Grettisgötu 41 um leyfi til að hækka hús á lóðinni um 1,5 m, færa framhlið og gafl þess sem næst til upprunalegs horfs og reisa tveggja hæða staðsteypta viðbyggingu. Var umsóknin tekin fyrir á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa hinn 12. maí s.á. en afgreiðslu frestað með vísan til athugasemda á umsóknarblaði. Málið var enn á dagskrá fundar byggingarfulltrúa 26. s.m. en afgreiðslu þess var á ný frestað, með vísan til athugasemda á umsóknarblaði og umsagnar Minjastofnunar Íslands, dags. 20. s.m. Erindið var síðan samþykkt á fundi byggingarfulltrúa 9. júní 2015 og var sú afgreiðsla staðfest í borgarráði 11. s.m. Var byggingarleyfi síðan gefið út hinn 22. september 2015.

Málsrök kærenda: Af hálfu kærenda er vísað til þess að hönnun á útliti heimilaðrar viðbyggingar sé í hróplegu ósamræmi við bárujárnsklædda timburhúsið sem fyrir sé að Grettisgötu 41, en það sé friðað samkvæmt lögum um menningarminjar nr. 80/2012. Það hús tilheyri timburhúsareit sem njóti hverfisverndar í deiliskipulagi, en um sé að ræða heilstæðustu og upprunalegustu timburhúsabyggð sem varðveitt sé í Reykjavík frá upphafi 20. aldar. Þótt mörg hús við Grettisgötu hafi tekið breytingum frá upphaflegri gerð hafi flestir íbúar á svæðinu lagt sig fram við að viðhalda upphaflegu svipmóti byggðarinnar jafnframt því að stuðla að fegrun umhverfisins og verndun menningararfsins. Það sé áhyggjuefni að svo róttæk útlitsbreyting sem hér um ræði fái brautargengi athugasemdalaust og skapi fordæmi fyrir endurgerð annarra eldri húsa á reitnum. Íbúum hafi ekki verið kynnt tillaga að stækkun umrædds húss, þar sem í gildi sé deiliskipulag fyrir svæðið, og áttu af þeim sökum ekki kost á að gera athugasemdir eða kæra tillöguna fyrr en raun beri vitni.

Þá fari hið kærða byggingarleyfi í bága við gildandi deiliskipulag. Ekki verði annað ráðið en að skipulag geri ráð fyrir dýpkun byggingarreits á umræddri lóð um 6 m, en samkvæmt samþykktum byggingarnefndarteikningum sé búið að samþykkja 6,34 m dýpkun. Þá sé farið upp fyrir hámarks nýtingarhlutfall, sem sé 0,65, en samþykktir hafi verið 214,9 m2 brúttó á lóðinni, sem gefi nýtingarhlutfallið 0,74. Samkvæmt deiliskipulagi megi reisa á lóðinni viðbyggingu með kjallara, hæð og ris, en samþykktar teikningar sýni hins vegar þrjár hæðir. Kjallarinn verði jarðhæð vegna landhalla og efsta hæðin geti engan veginn talist undir súð.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Borgaryfirvöld gera kröfu um frávísun kærumálsins þar sem kæra hafi borist að liðnum kærufresti. Samkvæmt 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála sé kærufrestur til nefndarinnar einn mánuður frá því að kæranda varð kunnugt eða mátti vera kunnugt um ákvörðun þá sem kæra skal. Kæra í máli þessu hafi borist hinn 25. september 2015, eða rúmlega þremur mánuðum eftir að kærufrestur hafi byrjað að líða. Kærendum hafi mátt vera ljós ákvörðun borgarráðs strax hinn 11. júní 2015 enda séu fundargerðir þess birtar opinberlega í samræmi við lög og venjur.

Andmæli byggingarleyfishafa: Farið er fram á að kærumáli þessu verði vísað frá, þar sem kæra hafi borist að liðnum kærufresti, en ella að ógildingarkröfu kærenda verði hafnað.

Í kjölfar hinnar kærðu ákvörðunar byggingarfulltrúa hafi hún verið birt opinberlega á heimasíðu borgarinnar og hafi þá öllum mátt vera ljóst hvað til stæði. Kæra í máli þessu hafi borist 11 vikum eftir samþykkt og birtingu ákvörðunarinnar, eða eftir að lögmæltur eins mánaðar kærufrestur eftir opinbera birtingu ákvörðunar var liðinn. Þá hafi einn kærenda átt í samskiptum við byggingarleyfishafa allt frá því að flutt hafi verið inn í umrætt hús í byrjun árs 2015. Hafi honum verið kunnugt um áform eigenda um endurbyggingu hússins og viðbyggingu. Megi ætla að aðrir kærendur hafi vitað um áætlaða viðbyggingu löngu áður en kærufrestur hafi runnið út.

Hvað varði efnishlið málsins sé tekið fram að í nágrenni Grettisgötu 41 sé fyrst og fremst blönduð byggð. Af 32 húsum, sem standi við Grettisgötu milli Vitastígs og Frakkastígs, séu 11 steinsteypt eða múrhúðuð, þ. á m. fimm í næsta nágrenni við hús byggingarleyfishafa, og búi fimm kærenda í þeim húsum. Heimiluð viðbygging falli því vel að byggðamynstri næsta nágrennis. Við hönnun umdeildrar viðbyggingar hafi verið haft náið samráð við Minjastofnun og m.a. tekið tillit þess sjónarmiðs að skýr skil yrðu á milli hins friðaða húss og fyrirhugaðrar viðbyggingar. Viðbyggingin verði því ekki í beinu framhaldi af vestur- og austurvegg hússins heldur inndregin. Þá hafi sú ákvörðun verið tekin við hönnun viðbyggingarinnar að hafa hana úr steinsteypu til þess að skerpa skil milli þess gamla og þess nýja. Götuhlið hússins að Grettisgötu 41 raski ekki götumynd svæðisins. Form gamla hússins haldi sér og gluggar séu endurgerðir með hliðsjón af upphaflegri gerð. Þá sé heimiluð viðbygging lítt sjáanleg frá götu vegna staðsetningar og hönnunar.

Í gildandi deiliskipulagi sé byggingarreitur undir núverandi hús teiknaður 6,13 m á lengd frá suðri til norðurs og þar sé heimiluð dýpkun byggingarreits um 6 m undir viðbyggingu. Heildarlengd byggingarreits lóðarinnar frá suðri til norðurs sé því 12,13 m. Samkvæmt hinu kærða byggingarleyfi verði heildarlengd hússins að Grettisgötu 41 12,01 m eða 12 cm innan heimilda deiliskipulags. Hafi húsið verið ranglega mælt við gerð deiliskipulagsuppdráttar ætti sú skekkja ekki að raska rétti leyfishafa til að nýta merktan byggingarreit á lóðinni undir byggingar. Fyrir mistök hafi verið stuðst við birt flatarmál í stað brúttóflatarmáls við útreikning nýtingarhlutfalls lóðarinnar en verði það til að raska gildi umrædds byggingarleyfis muni þau mistök verða leiðrétt.

Niðurstaða: Samkvæmt 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er frestur til að kæra ákvörðun til nefndarinnar einn mánuður frá því að kæranda varð kunnugt eða mátti vera kunnugt um ákvörðunina nema á annan veg sé mælt í lögum. Sé um að ræða ákvarðanir sem sæta opinberri birtingu telst kærufrestur frá birtingu ákvörðunar.

Ákvörðun um samþykki byggingarleyfisumsóknar er stjórnvaldsákvörðun sem tilkynna skal umsækjanda í samræmi við 11. gr. laga um mannvirki nr. 160/2010, sbr. og 20. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Ekki er kveðið á um það í lögum að slíkar ákvarðanir skuli sæta opinberri birtingu. Þegar af þeirri ástæðu getur kærufrestur í máli þessu ekki farið eftir 2. mgr. 27. gr. stjórnsýslulaga, þar sem kveðið er á um að upphaf kærufrests, vegna ákvarðana sem lög mæla fyrir um að birta skuli með opinberum hætti, teljist frá birtingu. Verður hér að miða við það að upphaf kærufrestsins sé við það tímamark þegar kærendum mátti vera ljóst að hin kærða ákvörðun hafði verið tekin og hvert efni hennar var.

Kærendur hafa tekið fram að þeim hafi verið ljóst að heimilt væri samkvæmt deiliskipulagi að reisa viðbyggingu til norðurs við húsið að Grettisgötu 41. Þeir hafi hins vegar ekki átt möguleika á að kæra fyrirhugaðar framkvæmdir fyrr en raun beri vitni þar sem byggingaráformin hefðu ekki verið kynnt fyrir þeim. Byggingarleyfi fyrir umdeildum framkvæmdum var gefið út hinn 22. september 2015 og var þá heimilt að hefja framkvæmdir. Verður hér við það að miða að framkvæmdir við viðbygginguna hafi ekki byrjað fyrr en þá. Fyrr mátti kærendum ekki vera ljóst hvert byggingarefni viðbyggingarinnar yrði eða hönnun hennar að öðru leyti. Verður því að telja að kæran hafi borist innan kærufrests.

Það er skilyrði kæruaðildar í málum fyrir úrskurðarnefndinni að kærandi eigi lögvarða hagsmuni tengda viðkomandi ákvörðun nema að lög mæli sérstaklega á annan veg, sbr. 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011. Er það í samræmi við meginreglu stjórnsýsluréttar að kæruaðild sé bundin við þá sem eiga einstaklega lögvarða hagsmuni tengda ákvörðun sem kæra á. Í máli þessu bera kærendur fyrir sig málsástæður er lúta að verndun byggðamynsturs og götumyndar, sem telja verður almenna hagsmuni sem skipulagsyfirvöld í hverju sveitarfélagi gæta í skjóli skipulagsvalds. Geta kærendur ekki byggt aðild sína í máli þessu á slíkum hagsmunum. Kemur þá til álita hvort umdeild viðbygging geti snert grenndarhagsmuni kærenda, svo sem vegna skuggavarps. Með hliðsjón af staðháttum og staðsetningu viðbyggingarinnar og umfangs verður ekki séð að hún geti snert hagsmuni annarra kærenda en eigenda og íbúa að Grettisgötu 39, 39b, og 43a. Verður kröfum annarra kærenda í máli þessu því vísað frá úrskurðarnefndinni sökum aðildarskorts.

Í gildandi deiliskipulagi viðkomandi svæðis eru heimilaðar viðbyggingar við nokkur hús á skipulagsreitnum og eru byggingarreitir markaðir á skipulagsuppdrætti fyrir þær byggingar, m.a. á lóðinni Grettisgötu 41. Má ráða af merkingu á uppdrættinum að lengd heimilaðrar viðbyggingar til norðurs sé 6 m en breidd byggingarreitsins sé sú sama og breidd núverandi húss. Í deiliskipulaginu er heimilað nýtingarhlutfall nefndrar lóðar 0,65. Samkvæmt samþykktum byggingarteikningum verður brúttógólfflatarmál byggingar á lóðinni eftir heimilaða stækkun 230,4 m². Umrædd lóð er 292,3 m² og verður nýtingarhlutfall hennar því 0,78 ef byggt væri samkvæmt samþykktum teikningum. Er hið kærða byggingarleyfi því ekki í samræmi við gildandi deiliskipulag, svo sem krafa er gerð um í 11. gr. og 1. tl. 13. gr. laga um mannvirki nr. 160/2010. Ber af þeim sökum að fella hina kærðu ákvörðun úr gildi.

Úrskurðarorð:

Kröfum kærenda við Grettisgötu 26, 28b, 29, 35, 35b, 36, 37, 42 og 45 er vísað frá úrskurðarnefndinni.

Felld er úr gildi ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 9. júní 2015 um að veita byggingarleyfi fyrir hækkun húss að Grettisgötu 41 í Reykjavík og staðsteyptri tveggja hæða viðbyggingu.

____________________________________
Ómar Stefánsson

_______________________________        ______________________________
Ásgeir Magnússon                                        Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

96/2008 Krikahverfi

Með
Árið 2015, fimmtudaginn 10. desember, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 96/2008, kæra á ákvörðun bæjarráðs Mosfellsbæjar frá 17. júlí 2008 um breytingu á deiliskipulagi Krikahverfis vegna Krikaskóla.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 9. október 2008, er barst nefndinni sama dag, kærir Guðfinna Jóhanna Guðmundsdóttir hdl., f.h. D, Stórakrika 3, Þ, Stórakrika 5, S, Stórakrika 7, Þ, Stórakrika 9 og B, Stórakrika 11, Mosfellsbæ, þá ákvörðun bæjarráðs Mosfellsbæjar frá 17. júlí 2008 að breyta deiliskipulagi Krikahverfis vegna Krikaskóla. Gera kærendur þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.

Gögn málsins hafa ekki borist úrskurðarnefndinni frá Mosfellsbæ.

Tekur úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála málið til úrskurðar á grundvelli ákvæðis til bráðabirgða II í lögum nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála, sbr. breytingu á þeim lögum nr. 139/2014.

Málsatvik og rök: Samkvæmt því sem fyrir liggur í málinu samþykkti bæjarráð Mosfellsbæjar breytingu á deiliskipulagi Krikahverfis hinn 17. júlí 2008 að undangenginni grenndarkynningu skv. 2. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997. Fólst breytingin í því að aðkomu að lóð Krikaskóla við Sunnukrika og bílastæðum var breytt, lóðin stækkuð til norðausturs og breytingar gerðar á byggingarreit. Þá var heimiluð hækkun hluta húss í tvær hæðir í stað einnar. Bæjarstjórn staðfesti þá afgreiðslu hinn 13. ágúst s.á. og tók deiliskipulagsbreytingin gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda hinn 11. september 2008.

Skírskota kærendur til þess að um hafi verið að ræða verulega breytingu á nýlegu deiliskipulagi sem hefði átt að sæta almennri meðferð skipulags- og byggingarlaga en ekki aðeins grenndarkynningu. Kærendur hafi mátt treysta því að ekki yrði hróflað við nýlegu skipulagi hverfisins, sem sé frá árinu 2005, en útsýni það sem það deiliskipulag tryggði hafi verið forsenda fyrir kaupum kærenda á lóðum á svæðinu. Með hækkun skólabyggingar úr einni hæð í tvær, sem heimiluð sé með hinni kærðu ákvörðun, sé útsýni kærenda frá fasteignum þeirra verulega skert.

Niðurstaða: Eftir að kæra barst í máli þessu leituðu kærendur eftir bótum frá bæjaryfirvöldum Mosfellsbæjar vegna gildistöku hinnar kærðu deiliskipulagsbreytingar. Farið var fram á dómkvaðningu matsmanna til að meta áhrif skipulagsbreytingarinnar á verðmæti viðkomandi fasteigna. Lá sú matsgerð fyrir hinn 15. mars 2011. Í kjölfar þess voru greiddar bætur til kærenda að Stórakrika 3, 5, 7 og 9. Kærandi að Stórakrika 11 krafðist yfirmats og er sú matsgerð dagsett 19. júní 2012. Bæjaryfirvöld voru ekki tilbúin að greiða bætur í samræmi við matsgerðina og stefndi kærandi að Stórakrika 11 Mosfellsbæ fyrir dóm til greiðslu bóta vegna gildistöku deiliskipulagsbreytingarinnar. Dómur féll í málinu í Héraðsdómi Reykjavíkur hinn 15. apríl 2015 í máli nr. E-2550/2014 og greiddi Mosfellsbær kæranda bætur í kjölfar dómsins. Eru greind málsatvik rakin í nefndum dómi.

Í 33. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 var kveðið á um bætur til handa þeim sem sýnt gátu fram á að gildistaka deiliskipulags hefði í för með sér verðrýrnun á fasteign þeirra. Hafa kærendur nýtt sér þessa lagaheimild og hafa þegið bætur vegna gildistöku hinar kærðu deiliskipulagsbreytingar. Af þeim sökum verða þeir taldir una gildistöku skipulagsins og geta ekki samhliða viðtöku bóta krafist ógildingar skipulagsákvörðunarinnar sem er grundvöllur bótanna. Hafa kærendur af þessum sökum ekki lengur lögvarða hagsmuni af því að fá skorið úr um gildi hinnar kærðu ákvörðunar og verður máli þessu því vísað frá úrskurðarnefndinni með vísan til 8. gr. skipulags- og byggingarlaga, sbr. nú 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011.   

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar og þar sem beðið var niðurstöðu dóms í máli um bætur vegna hinnar kærðu ákvörðunar.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

____________________________________
Ómar Stefánsson

______________________________        _____________________________
Ásgeir Magnússon                                      Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

11/2013 Brekknaás

Með
Árið 2015, þriðjudaginn 24. nóvember, tók Nanna Magnadóttir, formaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, með heimild í 3. mgr. 3. gr. laga nr. 130/2011 fyrir:

Mál nr. 11/2013, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 8. janúar 2013 um að synja umsókn um leyfi til að breyta innra skipulagi og bæta við aðstöðu fyrir verslun, hestaleigu, hestaferðir, hestakerruleigu og kaffihús/veitingastofu á lóð nr. 9 við Brekknaás í Reykjavík. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 8. febrúar 2013, er barst nefndinni sama dag, kærir Brekknaás 9 ehf., afgreiðslu byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 8. janúar 2013 um að synja umsókn um leyfi til að breyta innra skipulagi og bæta við aðstöðu fyrir verslun, hestaleigu, hestaferðir, hestakerruleigu og kaffihús/veitingastofu á lóðinni að Brekknaási 9, Reykjavík.

Gögn bárust frá Reykjavíkurborg í september og desember 2014 sem og í október og nóvember 2015.

Málsatvik og málsrök. Með úrskurði úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála uppkveðnum 20. september 2012 var felld úr gildi ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 7. febrúar s.á. um að synja umsókn um leyfi til að breyta innra skipulagi hússins á lóðinni nr. 9 við Brekknaás í Reykjavík. Byggðist niðurstaða nefndarinnar á því að við afgreiðslu málsins hefði ekki verið tekin afstaða til þess hvort téð umsókn samræmdist landnotkun í deiliskipulagi. Hinn 8. janúar 2013 tók byggingarfulltrúi fyrir nýja umsókn um leyfi til að breyta innra skipulagi að Brekknaási 9 og bæta við aðstöðu fyrir verslun, hestaleigu, hestaferðir, hestakerruleigu og kaffihús/veitingastofu. Var umsókninni synjað með vísan til umsagnar lögfræði- og stjórnsýslu, dags. 18. desember 2012, en í umsögn var talið að ekki væri gert ráð fyrir verslun eða veitingarhúsarekstri í gildandi deiliskipulagi fyrir svæðið.

Kærandi vísar m.a. til þess að sveitarfélagið hafi ekki sýnt fram á með neinum rökum að fyrirhuguð starfsemi gangi í berhögg við skipulag svæðisins. Þá hafi við meðferð málsins verið brotið á lögvörðum rétti kæranda sem t.a.m sé varin af ákvæðum stjórnarskrár og stjórnsýslulögum.

Reykjavíkurborg bendir á að rétt sé að vísa málinu frá. Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa hinn 18. febrúar 2014 hafi verið tekin fyrir ný umsókn um leyfi fyrir áður gerðum breytingum innanhúss að Brekknaási 9 sem í sér fælu að útbúin væri aðstaða fyrir verslun, móttöku fyrir hestaleigu, hestakerruleigu, kaffistofu og dýralækningarráðgjöf. Umsókninni hafi verið vísað til umsagnar skrifstofu sviðsstjóra Umhverfis- og skipulagssviðs sem hafi í umsögn, dags. 24. febrúar 2014, ekki gert skipulagslegar athugasemdir við að nefndar breytingar yrðu leyfðar. Hafi umsóknin verið samþykkt á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa hinn 22. september 2015. Eigi kærandi því ekki lengur lögvarða hagsmuni af úrlausn málsins.

Vegna frávísunarkröfu sveitarfélagsins bendir kærandi á að umsókn sú sem samþykkt hafi verið sé ekki sú umsókn sem hafnað hafi verið 8. janúar 2013. Um sjálfstætt mál sé að ræða og eðlilegt að fá efnislegan úrskurð þar sem gróflega hafi verið brotið á kæranda með þeirri synjun og málsmeðferð í heild sinni.

Niðurstaða: Samkvæmt 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála geta þeir einir kært stjórnvaldsákvarðanir til úrskurðarnefndarinnar sem eiga lögvarða hagsmuni tengda þeirri ákvörðun sem kæra á, nema í tilteknum undantekningartilvikum sem þar eru greind. Verður að skýra þetta ákvæði í samræmi við almennar reglur stjórnsýsluréttarins um aðild í kærumálum þar sem áskilið er að kærandi eigi beina einstaklingsbundna hagsmuni tengda þeirri ákvörðun sem kærð er.

Upplýst hefur verið af hálfu borgaryfirvalda að eftir að kæra barst úrskurðarnefndinni í máli þessu hafi kærandi lagt fram nýja umsókn til borgarinnar, dags. 11. febrúar 2014. Í nefndri umsókn er sótt um leyfi fyrir breytingum innanhúss að Brekknaási 9, m.a. fyrir kaffihúsi. Segir um umsóknina í umsögn skrifstofu sviðsstjóra Umhverfis- og skipulagssviðs Reykjavíkurborgar frá 24. febrúar 2014 að sótt sé um sambærilegar breytingar og gert hafi verið árið 2012. Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa hinn 22. september 2015 var umsóknin tekin fyrir og eftirfarandi bókað: „Sótt er um samþykki fyrir áður gerðum breytingum innanhúss, m.a. innrétting á verslun, móttöku fyrir hestaleigu, hestakerruleigu, kaffistofu í flokki II og dýralæknaráðgjöf….“. Var umsóknin samþykkt og talin samræmast ákvæðum laga nr. 160/2010 um mannvirki. Fyrir úrskurðarnefndinni liggja bæði sú umsókn sem kærumál þetta lýtur að og synjað var 8. janúar 2013 og umsókn sú sem samþykkt var 22. september 2015. Verður ekki annað af þeim ráðið en að þær séu sambærilegar að efni til.

Hvað sem líður gildi hinnar kærðu ákvörðunar verður að teknu tilliti til þess sem að framan er rakið ekki séð að úrlausn þar um hafi lengur raunhæft gildi fyrir réttarstöðu kæranda. Þar sem á þykir skorta að kærandi hafi sýnt fram á að hann eigi lögvarða hagsmuni í skilningi 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 verður máli þessu vísað frá úrskurðarnefndinni.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist vegna tafa við gagnaöflun og mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

________________________________
Nanna Magnadóttir
des 22
Love0

76/2013 Austurvegur á Ísafirði

Með
Árið 2015, þriðjudaginn 29. september, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 76/2013, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Ísafjarðarbæjar frá 6. júní 2013 um breytingar á skólalóð Grunnskólans á Ísafirði.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 1. ágúst 2013, er barst nefndinni 2. s.m., kæra Á, Austurvegi 7, Ísafirði, framkvæmdir Ísafjarðarbæjar vegna skólalóðar Grunnskólans á Ísafirði. Verður að skilja kæruna svo að kærð sé ákvörðun bæjarstjórnar Ísafjarðarbæjar frá 6. júní 2013 um breytingar á skólalóð Grunnskólans á Ísafirði. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust frá Ísafjarðarbæ 4. október 2013.

Málavextir: Á fundi umhverfisnefndar Ísafjarðarbæjar 29. maí 2013 var lagt fram erindi Grunnskólans á Ísafirði, dags. 8. s.m., þar sem þess var óskað að blómagarðurinn við Austurvöll yrði skilgreindur sem skólalóð. Jafnframt voru lagðar fram nokkrar tillögur að nýrri skólalóð og lagði nefndin til að farið yrði eftir tillögu 3, sem fól m.a. í sér að sá hluti Austurvegar, sem hafði verið skilgreindur sem vistgata og lokaður á skólatíma, var gerður að hluta skólalóðarinnar og þeim hluta því lokað varanlega. Þá var bókað að óheimilt væri að skerða umfang garðsins og var grunnskólanum veitt leyfi til að nýta hann sem hluta af skólalóð undir eftirliti skólastjórnenda. Á fundi bæjarstjórnar 6. júní s.á. var samþykkt að nýta Austurvöll sem hluta af skólalóð Grunnskólans á Ísafirði og var bókað að sú nýting gengi ekki gegn hverfisvernd Austurvallar, sem samþykkt væri í Aðalskipulagi Ísafjarðarbæjar. Á sama fundi var fundargerð umhverfisnefndar frá 29. maí s.á. staðfest.

Fréttir af greindum ákvörðunum ásamt teikningu að fyrirhugaðri skólalóð birtust í Bæjarins Besta, fréttablaði á Vestfjörðum, í byrjun júlí 2013. Hófust framkvæmdir við lóðina og var leiktækjum komið fyrir seinna í sama mánuði.

Málsrök kæranda: Kærendur taka fram að með hinum kærðu breytingum verði þeim meinuð aðkeyrsla að fasteign þeirra að Austurvegi 7, og þá sérstaklega að bílskúr austan megin við húsið. Aðkeyrslan hafi verið um sund á milli Sundhallar Ísafjarðar og skrúðgarðsins Austurvallar. Ekki hafi farið fram grenndarkynning vegna framkvæmdanna og ákvörðunin hafi ekki verið auglýst. Kærendur hafi þær upplýsingar frá Skipulagsstofnun að framkvæmdir þessar séu unnar í trássi við gildandi deiliskipulag frá 16. október 1997. Það fyrsta sem kærendur hafi séð um málið hafi verið frétt á vef bæjarblaðsins, dags. 3. júlí 2013, þar sem birt hafi verið teikning af fyrirhugaðri skólalóð.

Með lokun á innkeyrslunni séu nýtingarmöguleikar kærenda á fasteign þeirra stórlega takmarkaðir. Útilokað sé að koma bifreið að húsinu eða inn í bílskúrinn nema um innkeyrsluna. Sé um að ræða rýrnun á verðmæti fasteignarinnar vegna hinna kærðu framkvæmda.

Málsrök Ísafjarðarbæjar: Af hálfu sveitarfélagsins er skírskotað til þess að gildandi deiliskipulag hafi verið samþykkt af bæjarstjórn Ísafjarðar 16. október 1997. Í skipulaginu komi fram að Austurvegur sé lokaður á skólatíma milli sundhallar og Grunnskólans á Ísafirði, en einstefna sé þar á öðrum tímum. Austurvegur sé skólalóð samkvæmt skipulaginu og því hafi nægt að breyta umferðarsamþykkt til að banna umferð um þennan hluta Austurvegar.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um þá ákvörðun bæjarstjórnar Ísafjarðarbæjar að loka hluta Austurvegar á Ísafirði, en aðkoma að innkeyrslu að fasteign kærenda Austurvegi 7 er innan þess svæðis sem lokað var.

Þegar ákvörðun sú er málið snýst um var tekin var í gildi deiliskipulag fyrir Eyrina á Ísafirði frá 16. október 1997. Þar var sá hluti Austurvegar sem lokað var skilgreindur sem vistgata en í greinargerð með skipulaginu kom fram í kafla 2.8 Kvaðir: „Kvöð er um umferð að Austurvegi 7 um lóðir Austurvegar 9 og 11.“ Samkvæmt þeim gögnum sem liggja fyrir úrskurðarnefndinni var hafist handa við breytingu á nefndu deiliskipulagi í kjölfar kæru til nefndarinnar og segir í greinargerð með breytingunni að kæran hafi verið ástæða þess að ákveðið hafi verið að breyta deiliskipulaginu. Í öðrum kafla greinargerðarinnar segir eftirfarandi: „Meginbreyting deiliskipulagsins felst í að Austurvegi milli grunnskólans (Aðalstræti 36) og Austurvallar (Austurvegar 5) og Sundhallarinnar (Austurvegur 9) er lokað að fullu, í stað þess að vera skilgreindur sem vistgata með lokun á skólatíma. Lóð skólans stækkar sem þessari lokun nemur.“ Einnig segir: „Aðkoma að Austurvegi 7 verður áfram um lóð Sundhallarinnar (Austurvegar 9) líkt og í gildandi skipulagi.“ Á skipulagsuppdrættinum kemur fram að gatan fyrir framan innkeyrslu þá er kæra málsins snýst um sé nú lokuð en kvöð um umferðarrétt sé að húsi kærenda milli húsanna við Austurveg 9 og 11. Loks kemur fram í greinargerðinni að annar kærenda hafi skilað inn athugasemdum á auglýsingartíma skipulagsins.

Skipulagsbreytingin tók gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda 10. september 2014 og hefur sú skipulagsákvörðun hvorki verið borin undir úrskurðarnefndina af kærendum né öðrum aðilum.

Samkvæmt 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála geta þeir einir kært stjórnvaldsákvarðanir til nefndarinnar sem eiga lögvarða hagsmuni tengda þeirri ákvörðun sem kæra á. Ljóst er af framangreindu að hvað sem líður lögmæti hinnar kærðu ákvörðunar liggur nú fyrir ný ákvörðun um breytingu deiliskipulags, sem gildir fyrir hið umdeilda svæði. Hefur hin kærða ákvörðun af framangreindum ástæðum ekki lengur réttarverkan að lögum eftir gildistöku hinnar yngri ákvörðunar. Eiga kærendur af þeim sökum ekki lengur lögvarða hagsmuni af því að fá skorið úr um gildi hinnar kærðu ákvörðunar, enda stæði hin nýja skipulagsákvörðun óhögguð allt að einu. Verður máli þessu því vísað frá úrskurðarnefndinni, sbr. áðurgreinda 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              _____________________________
Ásgeir Magnússon                                            Þorsteinn Þorsteinsson