Skip to main content
Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála
des 22
Love0

97/2016 Laxeldi í Arnarfirði

Með
Árið 2016, fimmtudaginn 11. ágúst, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ómar Stefánsson varaformaður og Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor.

Fyrir var tekið mál nr. 97/2016, kæra á ákvörðun Matvælastofnunar frá 6. maí 2016 um að gefa út rekstrarleyfi vegna sjókvíaeldis á laxi í Arnarfirði.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 12. júlí 2016, er barst nefndinni sama dag, kæra Geiteyri ehf., Síðumúla 34, Reykjavík og Akurholt ehf., Aratúni 9, Garðabæ, þá ákvörðun Matvælastofnunar frá 6. maí 2016 að gefa út rekstrarleyfi til handa Arnarlaxi hf. vegna sjókvíaeldis á laxi í Arnarfirði. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi. Þess er jafnframt krafist að réttaráhrifum rekstrarleyfisins verði frestað á meðan málið er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni. Þykir málið nægilega upplýst til að það verði tekið til endanlegs úrskurðar. Er því ekki tilefni til að taka afstöðu til kröfu kærenda um frestun réttaráhrifa.

Gögn málsins bárust frá Matvælastofnun 19. júlí 2016.

Málsatvik og rök: Arnarlax hf. sótti hinn 12. mars 2015 um breytingu á rekstrarleyfi til Matvælastofnunar. Óskaði fyrirtækið eftir því að framleiðslumagn þess yrði aukið um 7.000 tonn, en gildandi rekstrarleyfi þess veitti heimild til framleiðslu á allt að 3.000 tonnum af laxi í sjókvíum í Arnarfirði á ári.

Kærendur taka fram að þeir séu eigendur Haffjarðarár í Hnappadal og eigi mikilla hagsmuna að gæta um að ekki sé stefnt í hættu lífríki árinnar og villtum lax- og silungsstofnum hennar, m.a. með lúsafári, sjúkdómasmiti og erfðamengun. Þeir hafi fyrst fengið vitneskju um útgáfu rekstrarleyfisins 14. júní 2016 í kjölfar fyrirspurnar þeirra um hvort leyfi hefði verið gefið út. Matvælastofnun hafi ekki rannsakað málið sérstaklega og með sjálfstæðum og víðfeðmum hætti áður en hún hafi gefið út rekstrarleyfið í kyrrþey. Leyfisútgáfan hafi ekki verið auglýst og tækifæri til að setja fram athugasemdir ekki verið veitt. Stofnunin hafi þannig virt að vettugi andmælarétt kærenda og annarra hagsmunaaðila.

Af hálfu Matvælastofnunar kemur fram að umsókn leyfishafa hafi verið unnin í samræmi við lög nr. 71/2008 um fiskeldi og reglugerð nr. 1170/2015 um fiskeldi. Athugasemdir kærenda við verklag stofnunarinnar séu á misskilningi byggðar og beri að hafna kröfu þeirra um ógildingu rekstrarleyfisins.

Leyfishafi vísar til þess að kæran hafi ekki borist innan lögmælts kærufrests og því beri að vísa henni frá, skv. 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993, sbr. 8. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála. Rekstrarleyfið hafi verið gefið út 6. maí 2016. Það hafi byggt á útgáfu starfsleyfis 15. febrúar s.á. sem birt hafi verið í B-deild Stjórnartíðinda 17. mars s.á. Lögum samkvæmt séu umsóknir um rekstrarleyfi og starfsleyfi afgreiddar samhliða og sé kærufrestur einn mánuður frá því að kæranda varð kunnugt eða mátti vera kunnugt um ákvörðunina.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um þá ákvörðun Matvælastofnunar að gefa út rekstrarleyfi vegna sjókvíaeldis á laxi í Arnarfirði.

Samkvæmt 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er það skilyrði kæruaðildar að málum fyrir nefndinni að kærandi eigi lögvarða hagsmuni tengda hinni kærðu ákvörðun. Er það í samræmi við þá meginreglu stjórnsýsluréttar að kæruaðild sé bundin við þá sem eiga einstaklingsbundna og verulega lögvarða hagsmuni tengda hinni kæranlegu ákvörðun. Sú undantekning er þó gerð í nefndum lögum að umhverfisverndar- útivistar- og hagsmunasamtök geta að ákveðnum skilyrðum uppfylltum átt kæruaðild án þess að sýna fram á lögvarða hagsmuni, en kærendur eru ekki slík samtök.

Í kæru vísa kærendur til þess að þeir séu eigendur Haffjarðarár í Hnappadal á Snæfellsnesi. Um er að ræða laxveiðiá sem rennur til sjávar á sunnanverðu nesinu. Laxeldið sem hið kærða starfsleyfi heimilar er í Arnarfirði á Vestfjörðum, fjarri nefndri á. Verður ekki séð með vísan til þessa að kærendur hafi hagsmuna að gæta umfram þá hagsmuni sem almenna má telja. Slíkir hagsmunir nægja ekki einir og sér til kæruaðildar að málum fyrir úrskurðarnefndinni, svo sem áður hefur komið fram.

Með hliðsjón af því sem rakið hefur verið þykir á skorta að kærendur eigi þá lögvörðu hagsmuni tengda hinni kærðu ákvörðun sem gerðir eru að skilyrði fyrir kæruaðild í fyrrgreindri 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011. Verður kærumáli þessu af þeim sökum vísað frá úrskurðarnefndinni.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              _____________________________
Ómar Stefánsson                                                    Aðalheiður Jóhannsdóttir

des 22
Love0

94/2016 Laxeldi í Arnarfirði

Með
Árið 2016, fimmtudaginn 11. ágúst, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ómar Stefánsson varaformaður og Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor.

Fyrir var tekið mál nr. 94/2016, kæra á ákvörðun Umhverfisstofnunar frá 15. febrúar 2016 um að gefa út starfsleyfi til framleiðslu á 10.000 tonnum af laxi á ári í sjókvíum í Arnarfirði.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 8. júlí 2016, er barst nefndinni 11. s.m., kæra Geiteyri ehf., Síðumúla 34, Reykjavík og Akurholt ehf., Aratúni 9, Garðabæ, þá ákvörðun Umhverfisstofnunar frá 15. febrúar 2016 að gefa út starfsleyfi til handa Arnarlaxi hf. til framleiðslu á 10.000 tonnum af laxi á ári í sjókvíum í Arnarfirði. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi. Þess er jafnframt krafist að réttaráhrifum starfsleyfisins verði frestað á meðan málið er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni. Þykir málið nægilega upplýst til að það verði tekið til endanlegs úrskurðar. Er því ekki tilefni til að taka afstöðu til kröfu kærenda um frestun réttaráhrifa.

Gögn málsins bárust frá Umhverfisstofnun 15. júlí 2016.

Málsatvik og rök: Umhverfisstofnun auglýsti 11. nóvember 2015 tillögu að starfsleyfi til handa Arnarlaxi hf. Var frestur veittur til athugasemda til 4. janúar 2016. Fyrirtækið hafði þegar leyfi til framleiðslu á 3.000 tonnum af laxi á ári í sjókvíum í Arnarfirði. Frestur til að koma að athugasemdum var framlengdur til 18. janúar 2016 í kjölfar beiðna þess efnis. Bárust athugasemdir á auglýsingatíma, m.a. frá kærendum. Stofnunin gaf út starfsleyfi 15. febrúar 2016 til framleiðslu á 10.000 tonnum af laxi á ári í sjókvíum í Arnarfirði og birtist auglýsing þar um í B-deild Stjórnartíðinda 17. mars s.á.

Kærendur taka fram að þeir séu eigendur Haffjarðarár í Hnappadal og eigi mikilla hagsmuna að gæta um að ekki sé stefnt í hættu lífríki árinnar og villtum lax- og silungsstofnum hennar, m.a. með lúsafári, sjúkdómasmiti og erfðamengun. Þeir hafi fyrst fengið vitneskju um útgáfu starfsleyfisins þegar þeir af tilviljun hafi hinn 9. júní 2016 fengið í hendur afrit af bréfi Umhverfisstofnunar, dags. 7. s.m. Kærufrest beri að telja frá þeirri dagsetningu, en ekki birtingu starfsleyfis í B-deild Stjórnartíðinda. Umhverfisstofnun hafi ekki rannsakað málið sérstaklega og með sjálfstæðum og víðfeðmum hætti áður en hún hafi gefið út starfsleyfið í kyrrþey. Ekki dugi að fullyrða um málsatriði í greinargerð vegna athugasemda á auglýsingatíma. Rannsaka verði málið og greinargerð verði að bera það með sér að svo hafi verið gert. 

Umhverfisstofnun vísar til þess að útgáfa starfsleyfisins hafi verið birt í B-deild Stjórnartíðinda 17. mars 2016 í samræmi við 5. mgr. 6. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir. Auk þess hafi það verið auglýst á heimasíðu stofnunarinnar ásamt greinargerð 11. mars 2016. Hafi kærufrestur því verið liðinn þegar kæra hafi borist frá kærendum. Í 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála komi fram að kærufrestur sé einn mánuður frá því að kæranda varð kunnugt eða mátti verða kunnugt um ákvörðun. Þá segi einnig að sé um að ræða ákvörðun sem sæti opinberri birtingu teljist kærufrestur frá birtingu ákvörðunar.

Leyfishafi vísar til þess að kæran hafi ekki borist innan lögmælts kærufrests og því beri að vísa henni frá, skv. 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993, sbr. 8. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011. Lögum samkvæmt sé kærufrestur einn mánuður frá því að kæranda varð kunnugt eða mátti vera kunnugt um ákvörðunina.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um þá ákvörðun Umhverfisstofnunar að gefa út starfsleyfi til framleiðslu á 10.000 tonnum af laxi á ári í Arnarfirði.

Samkvæmt 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er það skilyrði kæruaðildar að málum fyrir nefndinni að kærandi eigi lögvarða hagsmuni tengda hinni kærðu ákvörðun. Er það í samræmi við þá meginreglu stjórnsýsluréttar að kæruaðild sé bundin við þá sem eiga einstaklingsbundna og verulega lögvarða hagsmuni tengda hinni kæranlegu ákvörðun. Sú undantekning er þó gerð í nefndum lögum að umhverfisverndar- útivistar- og hagsmunasamtök geta að ákveðnum skilyrðum uppfylltum átt kæruaðild án þess að sýna fram á lögvarða hagsmuni, en kærendur eru ekki slík samtök.

Í kæru vísa kærendur til þess að þeir séu eigendur Haffjarðarár í Hnappadal á Snæfellsnesi. Um er að ræða laxveiðiá sem rennur til sjávar á sunnanverðu nesinu. Laxeldið sem hið kærða starfsleyfi heimilar er í Arnarfirði á Vestfjörðum, fjarri nefndri á. Verður ekki séð með vísan til þessa að kærendur hafi hagsmuna að gæta umfram þá hagsmuni sem almenna má telja. Slíkir hagsmunir nægja ekki einir og sér til kæruaðildar að málum fyrir úrskurðarnefndinni, svo sem áður hefur komið fram. Þá leiðir það ekki til kæruaðildar að komið hafi verið á framfæri athugasemdum við lögbundna meðferð málsins fyrir Umhverfisstofnun.

Með hliðsjón af því sem rakið hefur verið þykir á skorta að kærendur eigi þá lögvörðu hagsmuni tengda hinni kærðu ákvörðun sem gerðir eru að skilyrði fyrir kæruaðild í fyrrgreindri 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011. Verður kærumáli þessu af þeim sökum vísað frá úrskurðarnefndinni.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              _____________________________
Ómar Stefánsson                                                    Aðalheiður Jóhannsdóttir

des 22
Love0

62/2016 Glammastaðir

Með
Árið 2016, fimmtudaginn 11. ágúst, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ómar Stefánsson varaformaður og Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor.

Fyrir var tekið mál nr. 62/2016, kæra á ákvörðun sveitarstjórnar Hvalfjarðarsveitar frá 23. júní 2015 um að ógilda ekki deiliskipulag fyrir Glammastaði.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með ódagsettu bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, er barst nefndinni 7. júní 2016, kærir V, eigandi jarðarinnar Glammastaða í Hvalfjarðarsveit, þá ákvörðun Hvalfjarðarsveitar frá 23. júní 2015 að ógilda ekki deiliskipulag fyrir frístundabyggðina Kjarrás í landi Glammastaða sem tók gildi 31. ágúst 2011. Er þess krafist að deiliskipulagið verði fellt úr gildi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Hvalfjarðarsveit 6. júlí 2016.

Málsatvik og rök: Hinn 31. ágúst 2011 tók gildi breytt deiliskipulag fyrir frístundabyggð í landi Glammastaði í Hvalfjarðasveit. Kærandi eignaðist umrætt land með kaupsamningi, dags. 9. janúar 2013. Á árinu 2015 gerði hann þá kröfu að sveitarfélagið felldi deiliskipulagið úr gildi. Með bréfi, dags. 25. júní 2015, var lögmanni kæranda tilkynnt um að þeirri kröfu hefði verið hafnað.

Kærandi vísar til þess að deiliskipulag umrædds svæðis frá árinu 2001 hafi aldrei öðlast gildi og að eftir að það hafi verið lagt fram hafi orðið verulegar breytingar á eignarhaldi lands og skiptingu þess innan deiliskipulagssvæðisins. Fráleitt hafi verið að samþykkja nær óbreytt deiliskipulag árið 2011 án þess að allir aðilar hafi komi að þeirri vinnu og að slíkur annmarki við gerð skipulags leiði til ógildingar þess. Sumarhúsaeigendur á deiliskipulagssvæðinu hafi gert kröfur á hendur kæranda um að leggja vatn og veg um svæðið og hafi hann því ríka hagsmuni af því að deiliskipulagið verði ógilt. Hvorki starfsmenn embættis sýslumanns né Hvalfjarðarsveitar kannist við framangreindar kvaðir, en eigi landeigandi að bera slíka skyldu verði kvöð þess efnis að hvíla á landinu. Þá hafi þáverandi landeigandi ekki samþykkt umþrætta kvöð þegar deiliskipulagsbreytingin hafi verið unnin.

Af hálfu sveitarstjórnar er á það bent að ekkert í gögnum málsins bendi til þess að málsmeðferð deiliskipulagsins hafi verið ólögmæt eða að það sé ógildanlegt af öðrum ástæðum. Þá hafi liðið of langur tími frá gildistöku deiliskipulagsins þar til krafa kæranda hafi verið sett fram en kærufrestur vegna skipulagsákvarðana sé 30 dagar frá opinberri birtingu auglýsingar um gildistöku skipulags. Heimild til endurupptöku samkvæmt ákvæðum stjórnsýslulaga nr. 37/1993 sé eitt ár nema veigamiklar ástæður mæli með að mál sé tekið upp að liðnum lengri tíma. Þá verði í máli þessu að líta til almennra reglna um tómlæti og fyrningu, enda geti á mjög skömmum tíma margir aðilar byggt ríkan rétt á gildi skipulags svo sem með byggingu húsa í samræmi við skipulag, sölu eigna eða á annan hátt.

Niðurstaða: Mál þetta snýst um lögmæti ákvörðunar sveitarstjórnar Hvalfjarðarsveitar um að hafna kröfu kæranda um að fella úr gildi samþykkt deiliskipulag sem tók gildi 31. ágúst 2011.  Tilkynning um hina kærðu ákvörðun var send lögmanni kæranda með bréfi, dags. 25. júní 2015, en þar var hvorki getið um hvert kæra mætti ákvörðunina né um kærufrest. Kæra í máli þessu barst úrskurðarnefndinni 7. júní 2016, eða tæpu ári síðar.

Kærufrestur til úrskurðarnefndarinnar er einn mánuður frá því að kæranda varð kunnugt eða mátti vera kunnugt um ákvörðunina samkvæmt 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála. Í 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 er fjallað um áhrif þess ef kæra berst að liðnum kærufresti. Ber þá samkvæmt 1. mgr. ákvæðisins að vísa kæru frá nema að afsakanlegt verði talið að kæran hafi ekki borist fyrr eða veigamiklar ástæður mæli með því að kæran verði tekin til efnismeðferðar. Þó verður kæra ekki tekin til meðferðar ef meira en ár er liðið frá því að hún var tilkynnt aðila, sbr. 2. mgr. ákvæðisins. Fyrrgreindar heimildir til að taka kæru til efnismeðferðar að liðnum kærufresti fela í sér undantekningu frá meginreglu 28. gr. stjórnsýslulaga að vísa beri kæru frá berist hún að liðnum kærufresti. Þær undantekningar ber því að skýra þröngt. Við beitingu þeirra undantekningaákvæða verður að líta til þess hvort fleiri aðilar eigi hagsmuni tengda ákvörðun en svo er um hina kærðu ákvörðun. Umþrætt deiliskipulag nær til 36 frístundalóða og má ætla að hagsmunir aðila fari ekki saman.

Kæranda var ekki leiðbeint um kæruleið eða kærufrest í tilkynningu um hina kærðu ákvörðun svo sem bar að gera samkvæmt 2. tl. 2. mgr. 20. gr. stjórnsýslulaga. Sá dráttur sem varð á að kæra umdeilda ákvörðun verður þó ekki talinn afsakanlegur en kærandi, sem naut aðstoðar lögmanns, átti þess kost að afla upplýsinga um kæranleika ákvörðunarinnar hygðist hann láta reyna á gildi hennar. 

Með hliðsjón af því sem að framan er rakið þykja undantekningaákvæði 1. og 2. tl. 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga ekki eiga við í máli þessu og verður kærumálinu af þeim sökum vísað frá úrskurðarnefndinni í samræmi við 1. mgr. 28. gr. nefndra laga þar sem kæra barst að liðnum kærufresti.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              _____________________________
Ómar Stefánsson                                                    Aðalheiður Jóhannsdóttir

des 22
Love0

104/2016 Flugvellir

Með
Árið 2016, mánudaginn 8. ágúst, tók Nanna Magnadóttir, forstöðumaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, fyrir mál nr. 104/2016 með heimild í 3. mgr. 3. gr. laga nr. 130/2011.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 19. júlí 2016, er barst nefndinni 20. s.m., kærir Bílrúðuþjónustan ehf., Iðavöllum 5b, Reykjanesbæ, þá ákvörðun bæjarráðs Reykjanesbæjar frá 23. júní 2016 að samþykkja deiliskipulag fyrir Flugvelli, Reykjanesbæ. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust frá Reykjanesbæ 28. júlí 2016.

Málsatvik og rök: Á fundi umhverfis- og skipulagsráðs Reykjanesbæjar 8. desember 2015 var ákveðið að ljúka vinnu við deiliskipulagstillögu frá árinu 2008 fyrir Flugvelli í Reykjanesbæ. Á fundi ráðsins 12. apríl 2016 var lögð fram tillaga að deiliskipulagi og samþykkt að hún skyldi auglýst á grundvelli 41. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Á fundi umhverfis- og skipulagsráðs 20. júní s.á. var samþykkt að senda „deiliskipulagið til endanlegrar afgreiðslu hjá Skipulagsstofnun“ og var sú ákvörðun staðfest á fundi bæjarráðs Reykjanesbæjar 23. s.m.

Kærandi krefst þess að samþykkt deiliskipulag verði ógilt, lóðamörk Iðavalla 5b og Flugvalla 6 verði færð til baka og óheimilar framkvæmdir á lóðamörkum afturkallaðar. Einnig að sveitarfélaginu verði gert að hefja vinnu við deiliskipulagið að nýju þar sem tekið verði tillit til athugasemda eigenda. Með umræddri deiliskipulagstillögu sé lóðin Flugvellir 6 stækkuð á kostnað Iðavalla 5b án þess að lóðarhafar hafi haft nokkuð um það að segja. Að auki sé tekin sneið af lóð Iðavalla 5b undir tengiveg. Sé hann mun breiðari en sú kvöð sem hvíli á lóðinni um gangandi og akandi umferð samkvæmt samkomulagi þáverandi eigenda Iðavalla 5b og Flugvalla 6 frá árinu 2008. Hafi sveitarfélagið með framgöngu sinni í málinu brotið málsmeðferðarreglur skipulagslaga nr. 123/2010 og stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Af hálfu Reykjanesbæjar er krafist frávísunar. Umrætt deiliskipulag sé ennþá í vinnslu og hafi ekki hlotið endanlega afgreiðslu í bæjarstjórn Reykjanesbæjar. Síðasta bókun í málinu hafi verið gerð á fundi bæjarráðs Reykjanesbæjar 23. júní 206 þar sem bókun umhverfis- og skipulagsráðs frá 20. s.m., um að senda drögin að deiliskipulaginu til Skipulagsstofnunar, hafi verið samþykkt. Enn eigi eftir að taka afstöðu til athugasemda stofnunarinnar og samþykkja skipulagið endanlega. Af þessum sökum sé ekki um neina kæranlega lokaákvörðun að ræða í málinu.

Niðurstaða: Samkvæmt 1. mgr. 42. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 skal birta auglýsingu um samþykkt deiliskipulags í B-deild Stjórnartíðinda, en fyrr tekur það ekki gildi. Samkvæmt 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála telst kærufrestur frá birtingu ákvörðunar sæti hún opinberri birtingu. Auglýsing hefur ekki verið birt í B-deild Stjórnartíðinda vegna deiliskipulags fyrir Flugvelli í Reykjanesbæ í kjölfar þeirrar málsmeðferðar sem kærandi vísar til í kæru sinni. Slík auglýsing er skilyrði gildistöku deiliskipulags og markar jafnframt upphaf kærufrests til úrskurðarnefndarinnar, sbr. framangreind lagaákvæði. Jafnframt liggur ekki fyrir að deiliskipulagstillagan hafi hlotið lokaafgreiðslu hjá sveitarstjórn Reykjanesbæjar eftir að tillagan var send Skipulagsstofnun til yfirferðar, sbr. fyrirmæli 1. mgr. 42. gr. skipulagslaga þar um. Þar sem lögboðinni meðferð málsins er enn ólokið í skilningi 2. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 og skilyrði þess að vísa því til úrskurðarnefndarinnar er ekki uppfyllt verður því vísað frá.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

 
 

des 22
Love0

58/2016 Gerplustræti

Með
Árið 2016, fimmtudaginn 11. ágúst, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ómar Stefánsson varaformaður og Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor.

Fyrir var tekið mál nr. 58/2016, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Mosfellsbæjar frá 26. ágúst 2015 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi 1. áfanga Helgafellshverfis vegna lóðar nr. 1-5 við Gerplustræti og á ákvörðun byggingarfulltrúa Mosfellsbæjar að samþykkja leyfi til að byggja 31 íbúða fjöleignarhús með bílakjallara á sömu lóð.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 31. maí 2016, er barst nefndinni sama dag, kæra eigendur Ástu-Sólliljugötu nr. 1 og 5, þá ákvörðun bæjarstjórnar Mosfellsbæjar frá 26. ágúst 2015 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi 1. áfanga Helgafellshverfis vegna lóðar nr. 1-5 við Gerplustræti. Þá er kærð ákvörðun byggingarfulltrúa Mosfellsbæjar um að samþykkja leyfi til að byggja 31 íbúða fjöleignarhús með bílakjallara á lóðinni. Verður að skilja málskot kærenda svo að gerð sé krafa um að hið kærða deiliskipulag og byggingarleyfi fyrir fyrrgreindu húsi frá 6. nóvember 2015 og 13. apríl 2016 verði felld úr gildi sem og að framkvæmdir verði stöðvaðar til bráðabirgða á meðan málið er til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni. Þykir málið nú nægjanlega upplýst til að það verði tekið til endanlegs úrskurðar og verður því ekki tekin afstaða til framkominnar stöðvunarkröfu kærenda.

Gögn málsins bárust frá Mosfellsbæ 8. júní 2016.

Málavextir: Hinn 23. júní 2015 var á fundi skipulagsnefndar Mosfellsbæjar tekin fyrir tillaga um breytingu á deiliskipulagi 1. áfanga Helgafellshverfis vegna lóðar nr. 1-5 við Gerplustræti. Í breytingunni fólst að íbúðum í fyrirhuguðu fjöleignarhúsi var fjölgað úr 26 í 31, skilmálum bílastæða breytt, stigahúsum fækkað úr þremur í eitt og gólfkótar hækkaðir um 1,4 m. Var samþykkt að auglýsa framlagða tillögu. Deiliskipulagsbreytingin var auglýst 6. júlí 2015 með athugasemdafresti til 17. ágúst s.á., en engar athugasemdir bárust á kynningartíma. Á fundi skipulagsnefndar 18. ágúst 2015 var deiliskipulagsbreytingin samþykkt og staðfesti bæjarstjórn þá afgreiðslu á fundi 26. s.m. Tók skipulagsbreytingin gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda 11. febrúar 2016.

Hinn 18. janúar 2016 var haldinn fundur með eigendum Ástu-Sólliljugötu 1-7, þ. á m. kærendum, ásamt hluta bæjarstjórnar, byggingarfulltrúa og skipulagsfulltrúa Mosfellsbæjar þar sem farið var yfir stöðu mála. Í kjölfarið sendu greindir eigendur bréf til bæjarstjóra, dags. 25. s.m., þar sem gerðar voru athugasemdir við málsmeðferð deiliskipulagsbreytingarinnar og uppdrætti fyrirhugaðrar byggingar er varðaði fjölda hæða.

Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa Mosfellsbæjar 6. nóvember 2015 voru samþykkt byggingaráform og var leyfi gefið út til að byggja 31 íbúða fjöleignarhús með bílakjallara á lóð nr. 1-5 við Gerplustræti. Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 13. apríl 2016 var samþykkt að heimilað hús yrði lækkað um 50 cm og það staðsett um 3 m fjær vestur lóðarmörkum en áður var gert ráð fyrir.

Málsrök kærenda: Kærendur skírskota til þess að samþykktir aðaluppdrættir sýni fjögurra hæða fjöleignarhús á meðan samþykkt deiliskipulag fyrir lóðina heimili aðeins byggingu þriggja hæða húss. Vísað sé í gr. 6.4.12 byggingarreglugerðar nr. 112/2012 þar sem segi m.a. í 7. mgr. að kjallari íbúðarhúss undir aðalinngangshæð, þar sem einungis sé bílgeymsla, geymslur eða þess háttar rými, teljist ekki til hæðar í skilningi 5. mgr. sömu greinar. Þar sem kjallari umrædds fjöleignarhúss hýsi ekki aðeins bílgeymslu, geymslur og þess háttar, heldur jafnframt fjórar íbúðir, teljist það til hæðar og því sé um að ræða fjögurra hæða hús en ekki þriggja. Kærendur telji sig hafa fengið vitneskju um byggingaráform, þ.e. byggingu fjögurra hæða húss, sama dag og kæran hafi borist úrskurðarnefndinni og beri því að líta svo á að kærufrestur sé einn mánuður frá þeim tíma.  

Málsrök Mosfellsbæjar: Af hálfu sveitarfélagins er vísað til þess að kærufrestur sé liðinn. Um sé að ræða ákvörðun sem sæti opinberri birtingu og teljist kærufrestur frá birtingu ákvörðunar. Hin kærða skipulagsbreyting hafi verið birt í B-deild Stjórnartíðinda 11. febrúar 2016 og því sé kærufrestur liðinn. Þá verði að hafa það í huga að kærendur hafi gert athugasemdir um fjölda hæða fjöleignarhússins í bréfi sínu, dags. 25. janúar 2016, og skömmu áður hafi byggingarfulltrúi sent kærendum gögn og myndir vegna fyrirhugaðra framkvæmda sem vel hafi sýnt fjölda hæða og fyrirkomulag húsa við Gerplustræti.

Athugasemdir leyfishafa: Leyfishafi bendir á að verið sé að vinna að framkvæmdunum í sátt við nágranna og hafi ýmislegt verið gert til að fólk yrði sátt við framkvæmdina. Byggingin sé í samræmi við skipulag svæðisins.

Niðurstaða: Samkvæmt 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er frestur til að kæra ákvörðun til úrskurðarnefndarinnar einn mánuður frá því að kæranda varð eða mátti vera kunnugt um ákvörðunina. Sé um að ræða ákvörðun sem sætir opinberri birtingu telst kærufrestur frá birtingu ákvörðunar. Hin kærða deiliskipulagsbreyting tók gildi með birtingu auglýsingar þar um í B-deild Stjórnartíðinda 11. febrúar 2016. Kæra í málinu barst 31. maí s.á eða rúmum þremur mánuðum eftir lok kærufrests.

Hvað varðar upphaflegt byggingarleyfi fyrir húsinu að Gerplustræti 1-5 miðast kærufrestur við það tímamark hvenær kærandi hafi mátt vita um samþykki hinnar kærðu ákvörðunar. Samþykkt var að veita byggingarleyfi fyrir húsinu í nóvember 2015 og það gefið út. Hinn 4. janúar 2016 gerði byggingarfulltrúi úttekt á botnplötu og á undirstöðum hússins 10. mars s.á. Þá liggur fyrir í málinu að kærendur, ásamt öðrum íbúum Ástu-Sólliljugötu, og sveitarfélagið voru í samskiptum vegna byggingarframkvæmdanna og var haldinn fundur með nefndum aðilum af því tilefni í janúar 2016. Vísa kærendur til þessa fundar í bréfi sínu til sveitarfélagsins, dags. 25. janúar s.á., þar sem m.a. voru gerðar athugasemdir við fjölda hæða byggingarinnar. Að framangreindu virtu þykir ljóst að kærendum hafi mátt vera kunnugt um efni upphaflegs byggingarleyfis þegar í byrjun árs 2016 eða tæpum fimm mánuðum áður en kæra í málinu barst úrskurðarnefndinni.

Í 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 kemur fram sú meginregla að vísa skuli kæru frá berist hún að liðnum kærufresti. Þær undantekningar eru gerðar frá nefndri meginreglu í 1. og 2. tl. ákvæðisins að taka megi mál til meðferðar að liðnum kærufresti þegar afsakanlegt verði talið að kæran hafi ekki borist fyrr eða veigamiklar ástæður mæli með því að kæran verði tekin til meðferðar. Í frumvarpi því sem varð að stjórnsýslulögum kemur m.a. fram í athugasemdum með nefndri 28. gr. að líta þurfi til þess hvort aðilar að málinu séu fleiri en einn og með andstæða hagsmuni, en undir þeim kringumstæðum sé rétt að taka mál einungis til kærumeðferðar að liðnum kærufresti í algjörum undantekningartilvikum. Í máli þessu fara hagsmunir kærenda og handhafa hins kærða byggingarleyfis ekki saman.

Að öllu framangreindu virtu eiga fyrrgreindar undantekningar frá meginreglunni um frávísun máls sem berst að liðnum kærufresti ekki við hvað varðar hið kærða deiliskipulag og byggingarleyfi það sem samþykkt var hinn 6. nóvember 2015. Verður þeim þætti málsins því vísað frá úrskurðarnefndinni.

Hinn 13. apríl 2016 var samþykkt breytt byggingarleyfi fyrir umrætt hús í kjölfar athugasemda nágranna. Var húsið lækkað um 50 cm og það staðsett um 3 m fjær fasteignum kærenda en áður var gert ráð fyrir. Af fyrirliggjandi gögnum og málsatvikum verður ekki fullyrt að kærendum hafi mátt vera kunnugt um samþykkt þess meira en mánuði áður en kæra barst úrskurðarnefndinni hinn 31. maí s.á. Verður því álitaefni um lögmæti hins breytta byggingarleyfis tekið til efnismeðferðar. Hins vegar er umrætt byggingarleyfi í samræmi við deiliskipulag það sem tók gildi 11. febrúar 2016 og liggur ekki annað fyrir en að málsmeðferð þess hafi verið lögum samkvæmt. Verður því ekki fallist á kröfu um ógildingu þess.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu ákvörðunar byggingarfulltrúa Mosfellsbæjar frá 13. apríl 2016 um að samþykkja leyfi til að byggja 31 íbúða fjöleignarhús með bílakjallara á lóðinni Gerplustræti 1-5. Að öðru leyti er kærumáli þessu vísað frá úrskurðarnefndinni.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              _____________________________
Ómar Stefánsson                                                    Aðalheiður Jóhannsdóttir

 

des 22
Love0

60/2016 Lágholt 15 og 16 Stykkishólmi

Með
Árið 2016, föstudaginn 15. júlí, tók Ómar Stefánsson, varaformaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála fyrir mál nr. 60/2016 með heimild í 3. mgr. 3. gr., sbr. 1. mgr. 2. gr.  l. nr. 130/2011.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með ódagsettu bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, er bárst  nefndinni 2. júní 2016, kæra E og S, Lágholti 21, Stykkishólmi, ákvörðun Stykkishólmsbæjar og sýslumanns Vesturlands frá 28. apríl 2016 um rekstrarleyfi fyrir gististað í flokki II að Lágholti 15 og mótmæla fyrirhugaðri ákvörðun um útgáfu sams konar leyfis að Lágholti 19. Stykkishólmi.

Með ódagsettu bréfi til úrskurðarnefndarinnar sem barst nefndinni 2. júní 2016 kæra H og E, Lágholti 17, Stykkishólmi jafnframt ákvörðun um veitingu fyrrgreinds rekstrarleyfis með sömu andmælum vegna fyrirhugaðrar ákvörðunar um sams konar rekstrarleyfi að Lágholti 19, Stykkishólmi. Þar sem um er að ræða sama ágreiningsefni í báðum kærumálunum og málatilbúnaður kærenda er á sömu lund, verður greint kærumál, sem er nr. 61/2016, sameinað kærumáli þessu. 

Skilja verður málskot kærenda svo að krafist sé ógildingar hins kærða rekstrarleyfis og að fyrirhugað rekstrarleyfi vegna Lágholts 19 verði ekki veitt.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Stykkishólmsbæ 10. júní 2016.

Málsatvik og rök: Húsið að Lágholti 15 er einbýlishús og stendur á ódeiliskipulögðu svæði sem ætlað er undir íbúðarbyggð samkvæmt gildandi aðalskipulagi. Í apríl 2015 sóttu eigendur þess húss um að fá að breyta bílgeymslu í íbúðarherbergi og svo í framhaldi af því að breyta húsinu í gistiheimili/gistiskála. Erindið var grenndarkynnt í nokkur skipti og á sama tíma var sótt um rekstrarleyfi fyrir 14 gesti í nefndu húsi hjá Sýslumanninum á Vesturlandi. Afgreiðsla umsóknar um breytingu hússins dróst á langinn og ekki liggur fyrir að byggingarleyfi hafi verið gefið út fyrir umsóttum breytingum af hálfu byggingaryfirvalda bæjarins.

Hinn 15. apríl 2016 sendi Sýslumaðurinn á Vesturlandi sveitarfélaginu til umsagnar umsókn um rekstrarleyfi fyrir gististað að Lágholti 15 í flokki II fyrir allt að 6 gesti. Skipulags- og byggingarfulltrúi sveitarfélagsins svaraði því erindi með jákvæðri umsögn 19. s.m. Gaf sýslumaður út umbeðið rekstrarleyfi hinn 28. apríl 2016. Þá barst skipulags- og byggingarfulltrúa bréf sýslumanns, dags. 20. apríl 2016 þar sem leitað var umsagnar embættisins vegna umsóknar um rekstrarleyfi til að reka gististað í flokki II að Lágholti 19. Með bréfi, dags. 6. maí 2016 tilkynnti byggingarfulltrúi að ekki væri gerð athugasemd við að umrætt rekstrarleyfi yrði veitt.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um veitingu rekstrarleyfis fyrir gististað í flokki II að Lágholti 15 og fyrirhugaða leyfisveitingu fyrir slíkan rekstur að Lágholti 19. Samkvæmt upplýsingum úr skrá sýslumanns yfir útgefin rekstrarleyfi hefur ekki verið gefið út leyfi fyrir rekstur gististaðar í flokki II að Lágholti 19.

Í 1.gr. laga um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála nr. 130/2011 er tekið fram að hlutverk nefndarinnar sé að úrskurða í kærumálum vegna stjórnvaldsákvarðana og í ágreiningsmálum á sviði umhverfis- og auðlindamála eftir því sem mælt er fyrir um í lögum á því sviði. Ákvörðun um veitingu rekstrarleyfis fyrir gististarfsemi þá sem um er deilt í máli þessu er tekin af sýslumanni með heimild í lögum um veitingastaði, gististaði og skemmtanahald nr. 85/2007 og er ákvörðun hans þar að lútandi kæranleg til atvinnuvega- og nýsköpunarráðherra sbr. 26. gr. þeirra laga. Við málsmeðferð umsókna um slík rekstrarleyfi skal sýslumaður m.a. leita umsagna sveitarstjórnar og byggingarfulltrúa áður en umsókn er afgreidd, sbr. 10. gr. laga nr. 85/2007. Þær umsagnir verða ekki bornar undir úrskurðarnefndina þar sem aðeins þær ákvarðanir sem binda endi á mál verða bornar undir kærustjórnvald samkvæmt 2. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. 

Með vísan til alls þess sem að framan er rakið liggur ekki fyrir í málinu ákvörðun sem kæranleg er til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála og ber af þeim sökum að vísa þessu máli frá úrskurðarnefndinni.


Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

____________________________________
Ómar Stefánsson
des 22
Love0

93/2014 Lindarbraut Seltjarnarnesi

Með

Árið 2016, föstudaginn 22. júlí, tók Ómar Stefánsson, varaformaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála fyrir mál nr. 93/2014 með heimild í 3. mgr. 3. gr., sbr. 1. mgr. 2. gr.  laga nr. 130/2011.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 15. ágúst 2014, sem barst nefndinni 21. s.m., kærir H, Lindarbraut 11, Seltjarnarnesi, „stjórnvaldsákvörðun Seltjarnarnesbæjar sem dagsett er 16. júlí 2014 vegna lóðarmarka, niðurrifs mannvirkja og brunavarna að Lindarbraut 11 Seltjarnarnesi“. Skilja verður málskot kæranda svo að gerð sé krafa um að nefnd afgreiðsla verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Seltjarnarnesbæ 5. júlí 2016.

Málsatvik og rök: Mál þetta á sér nokkra forsögu en um árabil hefur verið ágreiningur milli lóðarhafa Lindarbrautar 11 og lóðarhafa Lindarbrautar 9 um lóðamörk. Árið 2012 synjaði Seltjarnarnesbær kröfu lóðarhafa Lindarbrautar 9 um að sveitarfélagið beitti þeim úrræðum sem það hefði yfir að ráða til að fjarlægja eða minnka mannvirki er stæði á lóð Lindarbrautar 11, en væri að hluta inn á lóð nr. 9 við Lindarbraut. Í erindi sínu vísaði lóðarhafi Lindarbrautar 9 m.a. til þess að fyrir lægi álit slökkviliðs höfuðborgarsvæðisins um að sambrunahætta væri á milli bílskúrs á lóð hans og nefnds mannvirkis. Var ákvörðun sveitarfélagsins skotið til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála er felldi hana úr gildi. 

Með bréfi Seltjarnarnesbæjar til kæranda, dags. 2. september 2013, var tilkynnt að eigandi lóðarinnar að Lindarbraut 9 hefði óskað eftir því að málið yrði tekið upp að nýju. Var kæranda veitt færi á að koma að sjónarmiðum sínum en jafnframt var óskað upplýsinga um hvort  brunavarnir í húsnæði því að Lindarbraut 11, sem lægi að og yfir lóðamörk aðila, hefðu verið lagfærð. Í svarbréfi kæranda, dags. 31. október s.á., var tekið fram að lóðarmörk Lindarbrautar 11 væru þau sömu og verið hefði í marga áratugi. Hefði skipulags- og byggingarnefnd ekki stjórnsýsluvald í málinu. Væri sú krafa gerð að málinu yrði vísað frá, að öðru leyti en því er lyti að brunavörnum. Þá yrðu nánari skýringar á úrbótum vegna brunamála sendar þegar nefndin hefði afgreitt málið. Með bréfi skipulags- og byggingarfulltrúa Seltjarnarness, dags. 16. júlí 2014, var skorað á kæranda að sækja um byggingarleyfi fyrir þeim mannvirkjum sem að hluta lægju yfir lóðarmörk Lindarbrautar 11 yfir á lóðina nr. 9. Var sá áskilnaður m.a. gerður að í umsókn væri gert ráð fyrir því að sá hluti mannvirkja sem væri inn á lóð Lindarbrautar 9 yrði fjarlægður og að gengið yrði frá mannvirkjunum með fullnægjandi hætti við núverandi lóðamörk samkvæmt þinglýstum heimildum. Þá var tekið fram að yrði ekki orðið við nefndum tilmælum innan tilgreindra tímamarka yrði málið tekið upp að nýju. Kæmi þá til greina að beita ákvæðum 2. og 3. mgr. 56. gr. laga um mannvirki nr. 160/2010 en samkvæmt þeim væri byggingarfulltrúa heimilt að beita dagsektum eða láta vinna verk á kostnað eiganda. Loks var vakin athygli á því að yrði ekki sótt um byggingarleyfi fyrir umræddum mannvirkjum í samræmi við framangreint kynni það að leiða til þess að Seltjarnarnesbær yrði að krefjast fjarlægingar mannvirkjanna í heild.

Í kæru var boðaður frekari rökstuðningur af hálfu kæranda en hann hefur ekki borist úrskurðarnefndinni.

Seltjarnarnesbær gerir kröfu um frávísun málsins þar sem ekki sé um kæranlega ákvörðun að ræða, en ekki hafi verið tekin ákvörðun um dagsektir á hendur kæranda. 

Niðurstaða: Eins og fyrr er rakið er tilefni kærumáls þessa bréf skipulags- og byggingarfulltrúa Seltjarnarness frá 16. júlí 2014 til kæranda þar sem skorað var á hann að sækja um byggingarleyfi fyrir umdeildum mannvirkjum og sá hluti þeirra sem lægi á lóð Lindarbrautar 9, samkvæmt þinglýstum heimildum, yrði fjarlægður. Að öðrum kosti kæmi til greina að beita dagsektum eða verkið yrði unnið á kostnað kæranda skv. 2. og 3. mgr. 56. gr. laga um mannvirki nr. 160/2010 en samkvæmt þeim væri byggingarfulltrúa heimilt að beita dagsektum eða láta vinna verk á kostnað eiganda.

Orðalag fyrrgreinds bréfs felur í sér áskoranir á hendur kæranda um framkvæmd tiltekinna athafna og um mögulega framvindu mála ef ekki yrði farið að þeim tilmælum. Í bréfinu er ekki að finna lokaákvörðun máls í skilningi 2. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 þar sem kveðið er á um að slík ákvörðun verði að liggja fyrir svo mál verði borið undir kærustjórnvald. Verður máli þessu af þeim sökum vísað frá úrskurðarnefndinni. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Máli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

____________________________________
Ómar Stefánsson
des 22
Love0

39/2016 Hvanneyrardalsvirkjun

Með
Árið 2016, fimmtudaginn 14. júlí, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 39/2016, kæra á ákvörðun Orkustofnunar frá 15. mars 2016 um að veita rannsóknarleyfi á vatnasviði Hvanneyrardalsár í Ísafirði vegna áætlana um Hvanneyrardalsvirkjun við Ísafjörð í Súðavíkurhreppi.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:
Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 14. apríl 2016, er barst nefndinni 15. s.m., kærir Orkubú Vestfjarða ohf. þá ákvörðun Orkustofnunar frá 15. mars 2016 að veita Vesturverki ehf. rannsóknarleyfi á vatnasviði Hvanneyrardalsár í Ísafirði vegna áætlana um Hvanneyrardalsvirkjun við Ísafjörð í Súðavíkurhreppi.

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 3. maí 2016, er barst nefndinni sama dag, kærir sami aðili ákvörðun Orkustofnunar frá 5. apríl 2016 um að veita Vesturverki ehf. rannsóknarleyfi vegna áætlana um virkjun á vatnasviði Hundsár í Skötufirði og Hestár í Hestfirði við Ísafjarðardjúp.

Gerir kærandi þá kröfu að hinar kærðu ákvarðanir verði felldar úr gildi og að kveðinn verði upp úrskurður til bráðabirgða um stöðvun yfirvofandi rannsókna. Þar sem hinar kærðu ákvarðanir eru sama eðlis, sömu aðilar tengjast báðum kærumálunum og málsatvik og rök þeirra eru á sömu lund, verður síðargreinda kærumálið, sem er nr. 44/2016, sameinað máli þessu. Þykir málið nægjanlega upplýst til að það verði tekið til endanlegs úrskurðar og verður því ekki tekin afstaða til kröfu um stöðvun yfirvofandi rannsókna.

Málsgögn bárust úrskurðarnefndinni frá Orkustofnun 11. maí 2016.

Málsatvik og rök: Með bréfum, dags. 18. janúar og 4. febrúar 2016, er bárust Orkustofnun 26. janúar og 9. febrúar s.á., sótti Vesturverk ehf. um leyfi til rannsókna á hagkvæmni þess að nýta rennsli, annars vegar Hvanneyrardalsár í Ísafirði við Ísafjarðardjúp, vegna áætlana um Hvanneyrardalsvirkjun í Súðavíkurhreppi, og hins vegar rannsóknarleyfis vegna möguleika á virkjun Hundsár í Skötufirði og Hestár í Hestfirði við Ísafjarðardjúp. Að fengnum umsögnum Umhverfisstofnunar, Náttúrufræðistofnunar Íslands og Súðavíkurhrepps, sem landeiganda, veitti stofnunin leyfishafa rannsóknarleyfi vegna virkjunar Hvanneyrardalsár, dags. 15. mars 2016, til þriggja ára og vegna virkjunar Hundsár og Hestár, dags. 5. apríl s.á., til fjögurra ára.   Fólu leyfin í sér heimild til að framkvæma mælingar og rannsóknir á viðkomandi svæði á leyfistímanum í samræmi við 4. gr. laga nr. 57/1998 um rannsóknir og nýtingu á auðlindum í jörðu, sbr. 40. gr. raforkulaga nr. 65/2003.

Kærandi vísar til þess að hann hafi hinn 5. febrúar 2016 sótt um rannsóknarleyfi á vatnasviði í Kjálkafirði, Vattarfirði og Ísafirði á grundvelli innsendra gagna til Orkustofnunar frá 28. nóvember 2013 vegna Glámuvirkjunar. Hin kærðu leyfi og umsókn kæranda taki að hluta til sama vatnasviðs. Hefði borið að meta fyrirliggjandi umsóknir með tilliti til þjóðfélagslegrar hagkvæmni áður en hin kærðu leyfi hafi verið veitt en ekki sé unnt að veita tveimur aðilum rannsóknarleyfi á sama svæði. Hefði átt að auglýsa eftir umsóknum um rannsóknir á svæðinu með hliðsjón af atvikum máls. Veita hefði átt kæranda rannsóknarleyfi á svæðinu vegna þeirra miklu rannsókna og vinnu sem hann hafi þegar stundað á svæðinu og kostað miklu til. Hafi leyfishafi nýtt sér niðurstöður rannsókna kæranda án leyfis í eigin þágu. Við málsmeðferð hinna kærðu leyfa hafi ekki verið gætt rannsóknarreglu 10. gr. og andmælaréttar kæranda, sbr. 13. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993, auk þess sem ekki hafi verið leitað umsagnar Veiðimálastofnunar í samræmi við 4. og 5. gr. laga nr. 78/1998.

Orkustofnun bendir á að þegar umsóknir um hin kærðu leyfi hafi borist hafi hvorki legið fyrir aðrar  umsóknir um leyfi til rannsókna né hafi stofnuninni verið kunnugt um gilt eða áður útgefið rannsóknarleyfi á umræddu svæði. Undirbúningur og málsmeðferð hinna kærðu ákvarðana hafi verið lögum samkvæmt og í samræmi við markmið laga um vernd og orkunýtingu landsvæða nr. 48/2011. Rannsóknir þær sem unnar hafi verið á Vestfjarðahálendinu hafi verið unnar fyrir opinbert fé og séu aðgengilegar öllum. Ekki liggi fyrir að kærandi hafi haft einkarétt á þeim gögnum sem leyfishafi vísi til í umsóknum sínum. Þá hafi kærandi ekki haft stöðu aðila við meðferð umsóknanna og hafi því ekki verið brotinn á honum andmælaréttur. Rannsóknarleyfi feli í sér heimild til að rannsaka umfang, magn og afkastagetu auðlindar. Það veitir leyfishafa hins vegar hvorki heimild til framkvæmda né forgang að virkjanaleyfi. Kærandi sé samkeppnisaðili leyfishafa á raforkumarkaði, en hinar kærðu ákvarðanir séu til þess fallnar að skapa forsendur fyrir samkeppni á þeim markaði í samræmi við 1. gr. raforkulaga. Af atvikum máls verði ekki séð að kærandi eigi lögvarða hagsmuni tengda hinum kærðu ákvörðunum og beri því að vísa máli þessu frá skv. 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála.

Leyfishafi vísar til þess að hvorki standi lög til þess né efnisrök að Orkustofnun hafi átt að meta umsóknir bæði kæranda og leyfishafa áður en hin kærðu leyfi hafi verið veitt. Þvert á móti hafi stofnuninni borið samkvæmt málshraða- og lögmætisreglu stjórnsýsluréttar að afgreiða umsóknir leyfishafa án tillitis til annarra umsókna sem síðar hafi borist. Þá sé því andmælt að borið hefði að auglýsa eftir umsóknum til rannsókna á svæðinu skv. 15. gr. laga nr. 78/1998, enda um heimildarákvæði að ræða. Sú túlkun kæranda að leyfi til rannsókna á svæði útiloki rannsóknir á öðrum virkjanakostum, sem að hluta nái til sama svæðis, eigi ekki við rök að styðjast. Kærandi hafi engan forgangsrétt til rannsókna á umræddu svæði, enda færi það í bága við markmið um samkeppni og afnám einkaréttar á orkumarkaði. Málsmeðferð hina kærðu leyfa hafi verið í samræmi við lög, ekki hafi verið þörf á umsögn Veiðimálastofnunar og kærandi hafi ekki átt andmælarétt við meðferð umsókna leyfishafa.

———-

Aðilar hafa gert ítarlegri grein fyrir sjónarmiðum sínum sem ekki verða rakin nánar hér, en úrskurðarnefndin hefur haft þau til hliðjónar við úrlausn málsins.

Niðurstaða: Í máli þessu er gerð krafa um frávísun með þeim rökum að kærandi eigi ekki lögvarða hagsmuni tengda hinum kærðu leyfisveitingum í skilningi 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála. Kærandi telur hins vegar að hann eigi hagsmuna að gæta í málinu, m.a. sökum þeirra kostnaðarsömu rannsókna sem hann hafi stundað á umræddu svæði og leyfishafi hafi nýtt sér án heimildar.

Samkvæmt 1. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er úrskurðarnefndinni ætlað það hlutverk að úrskurða í ágreiningsmálum á sviði umhverfis- og auðlindamála eftir því sem mælt er fyrir í lögum. Þá er og tekið fram í 3. mgr. 4. gr. laganna að þeir einir geti borið stjórnvaldsákvarðanir undir nefndina sem eigi lögvarða hagsmuni tengda þeirri ákvörðun sem kæra á eða að fyrir hendi sé bein kæruheimild í lögum. 

Það er ekki á valdsviði úrskurðarnefndarinnar að taka afstöðu til réttarágreinings um hvort réttindum kæranda hafi verið raskað vegna notkunar rannsóknargagna er stöfuðu frá honum í umsóknum leyfishafa. Ágreiningur um slíka notkun snertir eftir atvikum svið eigna- eða höfundaréttar og á undir dómstóla að leysa úr honum. Getur ágreiningur þessi af framangreindum ástæðum ekki veitt kæranda aðild að kærumáli fyrir úrskurðarnefndinni. Þá liggur ekki fyrir að kærandi eigi einstaklingsbundna lögvarða hagsmuni með stoð í lögum, samningum eða veittum leyfum, sem væri raskað með veitingu hinna kærðu leyfa.

Þegar litið er til þess sem að framan er rakið og að kærandi hefur ekki sýnt fram á að hann eigi einstaklega og lögvarða hagsmuni tengda hinum kærðu ákvörðunum, aðra en þá er varða kunni fyrrgreind eignarréttindi, verður máli þessu vísað frá úrskurðarnefndinni sökum aðildarskorts, sbr. áðurnefnda 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011. 

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni. 

____________________________________
Ómar Stefánsson

____________________________              ___________________________
Ásgeir Magnússon                                   Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

52/2016 Hellisgata 16

Með
Árið 2016, föstudaginn 8. júlí, tók Ómar Stefánsson, varaformaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála fyrir mál nr. 52/2016 með heimild í 3. mgr. 3. gr., sbr. 1. mgr. 2. gr.  l. nr. 130/2011.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 26. maí 2016, er barst nefndinni sama dag, kæra G og H, Þrándheimi, Noregi, þá ákvörðun Hafnarfjarðarbæjar að fara í framkvæmdir á lóð þeirra að Hellisgötu 16, Hafnarfirði. Er þess krafist að framkvæmdir verði fjarlægðar og ástandi fasteignarinnar komið í fyrra horf. Þess er jafnframt krafist að framkvæmdir verði stöðvaðar á meðan málið er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni. Þykir málið nægilega upplýst til að það verði tekið til endanlegs úrskurðar og verður því ekki tekin afstaða til stöðvunarkröfu kærenda.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Hafnarfirði 10. júní 2016.

Málsatvik og rök: Húsið að Hellisgötu 16 er fjöleignarhús. Auk íbúðar kærenda er í húsinu íbúð í eigu húsnæðisskrifstofu Hafnarfjarðar, skrifstofuhúsnæði í eigu Starfsmannafélags Hafnarfjarðar og skrifstofa í eigu Verkstjórafélags Hafnarfjarðar. Hinn 24. júní 2004 samþykkti byggingarfulltrúinn í Hafnarfirði umsókn eigenda Hellisgötu 16 um breytingar á nefndri fasteign. Samkvæmt árituðum aðaluppdráttum var m.a. heimilað að byggja stoðvegg úr járnbentri steinsteypu, sem borinn yrði af járnbentum súlum og bita, við efri hluta lóðarmarka umræddrar lóðar. 

Kærendur benda á að þeir hafi fengið upplýsingar um framkvæmdir við mörk lóðar Hellisgötu 16 en þar liggi tröppur upp að íbúð kærenda á annarri hæð hússins. Þeir hafi ekki veitt samþykki sitt fyrir þeim framkvæmdum. Umfang framkvæmdanna sé slíkt að þær hljóti að vera byggingarleyfisskyldar, sérstaklega í ljósi þess að þær geti haft áhrif á burðarþol fasteignarinnar.

Af hálfu bæjaryfirvalda hefur verið upplýst að umhverfis- og skipulagsþjónusta sveitarfélagsins hafi dregið allar framkvæmdir til baka og allur uppsláttur verið fjarlægður. Hafi þetta verið gert eftir samtal við kæranda sama dag og framkvæmdirnar hafi verið kærðar til úrskurðarnefndarinnar. Uppsláttur stoðveggja hafi verið í samræmi við aðaluppdrætti sem samþykktir voru í júní 2004 og lengi hafi staðið til að fara í umþrættar framkvæmdir. Það réttlæti þó ekki að þær séu hafnar án samþykki kærenda.

Niðurstaða: Af fyrirliggjandi gögnum málsins verður ráðið að kærenda og Hafnarfjarðarbæ, sem eiganda eignarhluta í umræddu húsi, greini á um hvort umdeildar framkvæmdir eigi stoð í áður greindu byggingarleyfi frá árinu 2004 eða hvort um óleyfisframkvæmdir væri að ræða.  Ekki liggur fyrir að bæjaryfirvöld hafi veitt byggingarleyfi eða breytt skipulagi lóðarinnar eftir veitingu byggingarleyfisins frá árinu 2004. Liggur því ekki fyrir í málinu stjórnvaldsákvörðun eða ágreiningsmál á sviði laga um skipulags- og byggingarmál sem borin verður undir úrskurðarnefndina samkvæmt 1. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála.  

Framkvæmdaraðili, umhverfis- og skipulagsþjónusta Hafnarfjarðar, hefur upplýst að öllum framkvæmdum að Hellisgötu 16 hafi verið hætt og uppsláttur fyrir vegg á lóðarmörkum fjarlægður. Þá hafa kærendur, samkvæmt upplýsingum úr fasteignaskrá Þjóðskrár Íslands, selt íbúð sína í umræddu húsi með kaupsamningi dags. 2. júní 2016 og íbúðin afhent kaupanda sama dag samkvæmt þeim samningi. Eiga kærendur af þessum sökum ekki lengur þá lögvörðu hagsmuni tengda greindri fasteign sem sett er að skilyrði fyrir kæruaðild í 3. mgr. 4. gr. fyrrgreindra laga nr. 130/2011 eða að öðru leyti hagsmuna að gæta vegna umdeildra framkvæmda þar sem þær hafa verið dregnar til baka.

Með hliðsjón af því sem að framan er rakið verður máli þessu vísað frá úrskurðarnefndinni.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

____________________________________
   Ómar Stefánsson
des 22
Love0

57/2016 Skaftáreldahraun

Með
Árið 2016, föstudaginn 8. júlí, tók Ómar Stefánsson, varaformaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála fyrir mál nr. 57/2016 með heimild í 3. mgr. 3. gr., sbr. 1. mgr. 2. gr.  l. nr. 130/2011.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 29. maí 2016, er barst nefndinni 31. maí s.á., kærir H, Efri-Vík, Skaftárhreppi, þá ákvörðun Orkustofnunar frá 18. maí 2016 að fresta afgreiðslu umsóknar kæranda um leyfi fyrir vatnaveitingar úr Skaftá út á Skaftáreldahraun, Skaftárhreppi, þar til mat á umhverfisáhrifum liggi fyrir. Skilja verður málatilbúnað kæranda svo að farið sé fram á ógildingu greindrar ákvörðunar.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Orkustofnun 7. júní 2016.

Málsatvik og rök: Með bréfi til Orkustofnunar, dags. 12. maí 2016 óskaði kærandi eftir vatnaveitingum út á Eldhraun um Stóra-Brest, Litla-Brest, Skálarstapa og Skálarál. Orkustofnun svaraði beiðni kæranda á þá leið að málsmeðferð umsóknarinnar væri frestað þar til að mat á umhverfisáhrifum liggi fyrir þar sem umbeðin framkvæmd félli undir lið 10.16 í 1. viðauka við lög um mat á umhverfisáhrifum nr. 106/2000.

Af hálfu kæranda er því haldið fram að meðalrennsli á ári nái ekki lágmarksmagni liðar 10.16 í 1. viðauka við lög um mat á umhverfisáhrifum og flatarmál vatns nái ekki lágmarksstærð framangreinds liðar og því þurfi ekki að fara fram mat á umhverfisáhrifum.

Af hálfu Orkustofnunar er vísað til þess að um málsmeðferð stofnunarinnar fari samkvæmt meginreglum stjórnsýsluréttarins og svo hafi verið gert í þessu máli. Í samræmi við 7. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 hafi Orkustofnun leiðbeint kæranda um að fari meira en 3 km2 lands undir vatn, eða rúmtak vatns sé meira en 10 milljónir m3 á ári, þurfi að liggja fyrir mat á umhverfisáhrifum slíkrar vatnsmiðlunar samkvæmt  lið 10.16 í viðauka I við lög um mat á umhverfisáhrifum. Að mati Orkustofnunar falli vatnsmiðlun undir greindan lið í viðauka 1 og sé hún því matsskyld samkvæmt 5. gr. nefndra laga. Það mat stofnunarinnar byggi á fyrirliggjandi gögnum úr rennslismælingum Vatnamælinga Orkustofnunar og Veðurstofu Íslands frá árinu 2008 auk fjarkönnunargagna um flatarmál þess svæðis er færi undir vatn í Eldhrauni.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um ákvörðun Orkustofnunar um frestun á afgreiðslu umsóknar kæranda um vatnsmiðlun en stofnuninni og kæranda greinir á um hvort umbeðin framkvæmd sé háð mati á umhverfisáhrifum.

Samkvæmt vatnalögum nr. 15/1923 hefur Orkustofnun eftirlit með framkvæmd og veitir leyfi í samræmi þau, sbr. 143. gr. laganna. Skipulagsstofnun annast hins vegar eftirlit með framkvæmd laga um mat á umhverfisáhrifum nr. 106/2000 og tekur m.a. afstöðu til þess samkvæmt 6. gr. laganna hvort framkvæmd sé háð mati á umhverfisáhrifum.

Sú ákvörðun sem um er deilt í málinu varðar málsmeðferð þess hjá Orkustofnun en bindur ekki enda á það. Stofnunin hefur ekki heimild til þess að gefa út leyfi til framkvæmda sem háðar eru mati á umhverfisáhrifum fyrr en slíkt mat hefur farið fram, sbr. 1. mgr. 13. gr. laga um mat á umhverfisáhrifum, en eins og fyrr er að vikið er það Skipulagsstofnun sem sker úr um það hvort framkvæmd sé háð slíku mati. Bjuggu því efnisleg rök að baki þeirri ákvörðun Orkustofnunar að ljúka ekki afgreiðslu umsóknar kæranda að svo stöddu.

Með vísan til þess sem að framan er rakið liggur ekki fyrir í málinu ákvörðun sem bindur enda á mál í skilningi 2. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga og ber af þeim sökum að vísa máli þessu frá úrskurðarnefndinni.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

____________________________________
Ómar Stefánsson