Skip to main content
Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála
des 22
Love0

167/2007 Hólmsheiði

Með

Ár 2008, fimmtudaginn 24. júlí, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 167/2007, kæra á ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 15. nóvember 2007 um að samþykkja deiliskipulag fyrir hluta Hólmsheiðar vegna stækkunar á losunarsvæði fyrir jarðveg ásamt framlengingu á Reynisvatnsvegi.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 28. desember 2007, er barst nefndinni sama dag, kærir Guðbjarni Eggertsson hdl., f.h. Þ, eiganda landspildu í landi Reynisvatns, þá ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 15. nóvember 2007 að samþykkja deiliskipulag á hluta Hólmsheiðar vegna stækkunar á losunarsvæði fyrir jarðveg ásamt framlengingu á Reynisvatnsvegi.  Gerir kærandi þá kröfu að hin kærða deiliskipulagsákvörðun verði felld úr gildi.

Málavextir:  Á árinu 2001 beindi gatnamálastjóri erindi til skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur um nýtingu jarðvegs, sem til félli í borgarlandinu, til landmótunar á Hólmsheiði, skammt austan og sunnan við heitavatnsgeyma Orkuveitu Reykjavíkur á svæðinu.  Samþykkti borgarráð í kjölfar þessa deiliskipulag 20 ha landsvæðis á Hólmsheiði er heimilaði losun allt að 1,5 milljón m³ jarðvegs á fyrrgreindum stað.  Á fundi umhverfis- og heilbrigðisnefndar 8. mars 2001 var fært til bókar að nefndin féllist á fyrirhugaða landmótun á Hólmsheiði með þeim skilyrðum m.a. að jarðvegsefni sem fyrirhugað væri að nota væri hreint og ómengað af mannavöldum og að uppgræðsla landmótunarsvæðisins hæfist eins fljótt og kostur væri.  Var fundargerðin lögð fram á fundi borgarráðs 20. mars 2001.   

Hinn 13. júní 2007 tók skipulagsráð fyrir tillögu að deiliskipulagi hluta Hólmsheiðar.  Var um að ræða 12 ha stækkun til suðurs á svæði því er áður hafði verði deiliskipulagt vegna jarðvegsfyllingar og yrði heimilað að urða svæðinu 2,5 milljónir m³ jarðvegs til viðbótar.  Var samþykkt að auglýsa tillöguna.  Athugasemdir bárust, m.a. frá kæranda.  Á fundi ráðsins hinn 7. nóvember 2007, að lokinni auglýsingu, var tillagan lögð fram að nýju ásamt m.a. uppdrætti svæðisins og svörum vegna athugasemda.  Var eftirfarandi fært til bókar:  ,,Samþykkt með þeim breytingum sem fram koma í umsögn skipulags- og byggingarsviðs.  Vísað til borgarráðs.“   Breytingar þær sem fram koma í bókun skipulagsráðs eru eftirfarandi:  „Kröfur um uppruna efnis ofl.  Unnar verða verklagsreglur sem taki til skráningar á uppruna þess efnis sem losað er á svæðið.  Losun á svæðinu verði stýrt á fyrirfram ákveðna staði.  Lögð verður áhersla á að rykbinda jarðveg og ganga frá svæðinu um leið og losun er lokið á einstökum svæðum innan losunarsvæðisins og koma í veg fyrir rykmyndun sem framast er kostur.“  Á uppdrætti deiliskipulagsins segir m.a. eftirfarandi:  „Miðað við upphaflega áætlun fer að sjá fyrir endann á nýtingu svæðisins og því hefur verið kannað með aðra staði.  Niðurstaðan er hins vegar að álitlegasti kosturinn er að stækka svæðið og forma landið þannig að hann nýtist til næstu 10 ára.” 

Afgreiðsla skipulagsráðs var staðfest á fundi borgarráðs hinn 15. nóvember 2007. Skipulagsstofnun tilkynnti með bréfi, dags. 22. nóvember 2007, að stofnunin gerði ekki athugasemdir við auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda þegar uppdráttur yrði leiðréttur.  Birtist auglýsing um gildistökuna hinn 29. nóvember 2007.

Hefur kærandi skotið framangreindri samþykkt til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir. 

Málsrök kæranda:  Af hálfu kæranda er vísað til þess að losun jarðvegsefna á svæði því er um ræði sé ólögleg og yfirgengileg svo nálægt lóðarmörkum hans sem raunin sé.  Jarðvegi og úrgangi hafi verið mokað og ýtt í margra metra hæð rétt við lóðarmörkin þannig að útsýni sé skert og landslagi spillt, langt úr fyrir þau mörk sem losunarstaðnum hafi verið sett á sínum tíma.

Ljóst sé að stækkun losunarsvæðisins valdi umferðarónæði og umhverfisspjöllum langt umfram það sem landeigendur í nágrenninu þurfi að sætta sig við.  Afleiðingin sé sú að mörg sumarhús á svæðinu séu ill- og/eða ónothæf.  Þá hafi skilyrði um losunina verið þverbrotin og ekkert eftirlit með urðunarstaðnum, m.a. hvað varði umferð, magn og eftirlit með úrgangi.  Hafi kærandi m.a. orðið vitni að urðun plastíláta, rafmagnsvíra og olíubrúsa þvert á samþykki borgarráðs frá árinu 2001.  Þá sé vothey urðað á svæðinu og leggi fnyk yfir svæðið af þessum sökum.  

Aldrei hafi verið gefið út framkvæmdaleyfi, sbr. m.a. 27. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, og hafi Skipulagsstofnun ekki komið að ferli málsins.  Engin gögn hafi verið lögð fyrir stofnunina og þar af leiðandi ekkert mat verið gert samkvæmt lögum um mat á umhverfisáhrifum nr. 106/2000.  Komi þó skýrt fram í lögunum að þess þurfi.  Þá sé það álit kæranda að brotið sé gegn ákvæðum laga nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs en þar séu settar reglur um urðunarstaði, leyfi og eftirlit og hvernig staðið skuli að urðun úrgangs.

Hvergi í gögnum er málið varði komi fram hve mikið magn sé áætlað að urða á svæðinu eða stærð þess.  Skipulagsskilmálum hinnar kærðu deiliskipulagsákvörðunar, þess efnis að samþykki liggi fyrir um losun á jarðvegi fyrir 1,5 milljón m³ á 20 ha svæði, sé mótmælt enda slíkt samþykki ekki til staðar.  Forsendur hins nýja deiliskipulags séu því beinlínis rangar og í raun verið að sækja um leyfi fyrst núna fyrir 4,0 milljón m³ á 32 ha svæði en ekki 2,5 milljón m³. 

Skilyrði umhverfis- og heilbrigðisnefndar hafi ekki verið staðfest, enda hafi þau öll verið brotin.  Til dæmis hafi verið urðaðir þúsundir rúmmetra af olíumenguðum jarðvegi af mannavöldum.  Ruðst hafi verið yfir allan gróður og reiðleiðir hestamanna. 

Í aðalskipulagi sé svæðið skilgreint sem útivistarsvæði til sérstakra nota, skógræktarsvæði og innan græna trefilsins svokallaða.  Sé því haldið fram að hin kærða deiliskipulagssamþykkt sé í andstöðu við gildandi aðalskipulag Reykjavíkur hvað þetta varði. 

Ljóst sé að það svæði sem hér um ræði hafi aldrei verið deiliskipulagt og kynnt líkt og lög geri ráð fyrir. 

Málsrök Reykjavíkurborgar:  Af hálfu Reykjavíkurborgar er vísað til þess að kröfur og málsástæður er varði upphaflega staðsetningu og framkvæmd losunarstaðarins séu of seint fram komnar og hafi ekki verið kærðar til úrskurðarnefndarinnar.  Ákvörðun um losunarstað á Hólmsheiði hafi verið tekin á grundvelli landnotkunarheimilda í Aðalskipulagi Reykjavíkur 1996-2016 þar sem gert hafi verið ráð fyrir almennu útivistarsvæði á því svæði sem nýtt hafi verið til jarðvegslosunar.  Hafi það verið afstaða Reykjavíkurborgar að framkvæmdirnar væru í samræmi við heimildir í þágildandi aðalskipulagi.  Bent sé á að einungis sé verið að kæra ákvörðun skipulagsráðs frá 7. nóvember 2007, sem staðfest hafi í borgarráði hinn 15. nóvember 2007, um stækkun á losunarsvæði fyrir jarðveg ásamt framlengingu á Reynisvatnsvegi.

Vísað sé til þess að á fundi borgarráðs 3. apríl 2001 hafi verið samþykkt skilyrði fyrir losun á svæðinu er feli í sér útfærslu losunar auk þess sem mörk hennar hafi verið ákvörðuð.  Þau skilyrði sem samþykkt hafi verið séu að jarðvegsefni sem fyrirhugað sé að nota séu hrein og ómenguð af mannavöldum og að tryggt verði að losun annarra efna eigi sér ekki stað.  Dreifing efnanna verði þar sem enginn eða lítill gróður sé fyrir og að áskilið sé að uppgræðsla landmótunarsvæðisins hefjist eins fljótt og kostur sé.  Ef fyrirhugað sé að nota önnur efni til dreifingar á svæðinu, svo sem lífrænan landbúnaðarúrgang (svína- eða hænsnaskít), verði fyrst leitað eftir samráði við Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur.  Það sé mat Reykjavíkurborgar að umrædda losun sé innan þeirra marka sem henni hafi verið sett.

Reykjavíkurborg telji að losun jarðefna eins hún fari fram á Hólmsheiði falli ekki undir lög um mat á umhverfisáhrifum, sbr. fylgiskjal, dags. 29. febrúar 2007, br. 29. maí 2007.  Ekki sé um að ræða umtalsverð umhverfisáhrif eins og lögin kveði á um heldur eðlilega landmótun enda verði landið grætt upp að losun lokinni.  Auk þess sé vakin athygli á því að Skipulagsstofnun hafi ekki gert athugasemdir við að Reykjavíkurborg birti auglýsingu um gildistöku deiliskipulagsins.   

Á fundi skipulagsráðs hinn 16. apríl 2008 hafi verið lögð fram umsókn framkvæmdasviðs um framkvæmdaleyfi til jarðvegslosunar á Hólmsheiði á grundvelli deiliskipulagsins, sem samþykkt hafi verið í borgarráði hinn 15. nóvember 2007 og birt í B-deild Stjórnartíðinda hinn 29. nóvember 2007.  Sú umsókn hafi verið samþykkt með vísan til c-liðar 12. gr. samþykktar um skipulagsráð og framkvæmdaleyfi gefið út í samræmi við áðurgreinda samþykkt.

Reykjavíkurborg vísi því á bug að ekki hafi verið farið eftir lögum um meðhöndlun úrgangs nr. 55/2003.  Umrædd losun feli í sér losun jarðefna en ekki úrgangs og falli losunin því ekki undir þau lög, sbr. reglugerð nr. 184/2002 um skrá yfir spilliefni og annan úrgang.  Að sama skapi sé ítrekað að ekki sé fjallað um meðhöndlun úrgangs á skipulagsstigi.

Þau jarðefni sem losuð séu á svæðinu séu hrein og ómenguð af mannavöldum, en það sé eitt af skilyrðunum sem samþykkt hafi verið auk þess að tryggt sé að losun annarra efna eigi sér ekki stað á svæðinu.  Lífrænum landbúnaðarúrgagni hafi ekki verið dreift á svæðinu.  Einungis hafi verið dreift grasi og trjákurli á yfirborði til að auðvelda uppgræðslu og hefta moldrok.  Næst landspildu kæranda hafi verið fylgt þeim mörkum sem ákvörðuð hafi verið árið 2001.  Á hluta svæðisins hafi ekki verið farið út í jaðar þess og upphaflegum mörkum og skilmálum hlítt í hvívetna.

Í hinu kærða deiliskipulagi sé gert ráð fyrir nýrri aðkomu að jarðvegslosunarsvæðinu norðan frá, eftir tengibraut sem liggi upp frá Reynisvatnsvegi í átt að Langavatni.  Lega tengibrautarinnar sé í samræmi við heimildir í Aðalskipulag Reykjavíkur 2001-2024.  Í framhaldi af umræddri tengibraut sé gert ráð fyrir aðkomu að jarðvegsfyllingu eftir bráðabirgðavegi.  Meðfram þeim vegi sé gert ráð fyrir jarðvegsmön/hljóðmön næst sumarhúsum við Langavatn til að draga úr því ónæði sem verði af aukinni umferð um svæðið.  Sumarhúsin við Langavatn séu öll í meira en eins kílómetra fjarlægð frá umræddri jarðvegfyllingu.  Gagnvart þeim sumarhúsum sem standi næst jarðvegslosunarsvæðinu hafi þegar verið hafist handa við að rykbinda svæðið með því að sá grasfræjum á suðvesturhorn þess, þ.e. á það svæði er næst sé umræddum sumarhúsum.  Framtíðarstækkun jarðvegslosunarsvæðissins sé í suðaustur og austur í átt frá sumarhúsunum.  Einnig sé gert ráð fyrir því að vegir að og frá svæðinu verði rykbundnir.  Þessar aðgerðir séu gagngert framkvæmdar til þess að takmarka ónæði sem stafi af svæðinu og koma til móts við grenndarhagsmuni sumarhúsaeigenda þar.   

Ekki sé fallist á að kærð deiliskipulagstillaga feli í sér ólögmætar framkvæmdir eða að grenndarhagsmunum kæranda sé svo raskað að ólögmætt sé.  Fasteign kæranda sé í nokkurri fjarlægð frá losunarstaðnum.  Losun næst honum sé lokið og land tekið að jafna sig.  Umrædd losun hafi gert það að verkum að meira skjól hafi myndast við fasteign kæranda og þar með aukið verðmæti hennar.  Hagsmunir kæranda séu ekki umtalsverðir, bæði sé fasteign hans í nokkurri fjarlægð frá losunarstað og einungis sé um að ræða losun jarðefna sem ómenguð séu af mannavöldum.  Vert sé að taka fram að kæranda hafi mátt vera ljóst frá upphafi að losun ætti sér stað nálægt fasteign hans.

————————–

Aðilar hafa fært fram frekari rök máli sínu til stuðnings sem ekki þykir þörf á að rekja nánar en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn málsins. 
 
Vettvangsskoðun:  Úrskurðarnefndin kynnti sér aðstæður á vettvangi hinn 21. maí 2008 að viðstöddum kæranda ásamt lögmanni hans og fulltrúum Reykjavíkurborgar.  

Niðurstaða:   Samkvæmt 2. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 skal gera deiliskipulag á grundvelli aðalskipulags fyrir einstök svæði eða reiti þar sem framkvæmdir eru fyrirhugaðar.  Jafnframt segir í 7. mgr. 9. gr. sömu laga að svæðis-, aðal- og deiliskipulagsáætlanir skuli vera í innbyrðis samræmi.

Í máli því sem hér er til meðferðar er kærð ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 15. nóvember 2007 um að samþykkja deiliskipulag fyrir hluta Hólmsheiðar vegna stækkunar á losunarsvæði fyrir jarðveg ásamt framlengingu á Reynisvatnsvegi.  Er það megin úrlausnarefni málsins hvort hið kærða deiliskipulag samræmist ákvæðum svæðisskipulags höfuðborgarsvæðisins og gildandi aðalskipulags Reykjavíkur um landnotkun.

Í Aðalskipulagi Reykjavíkur 2001-2024 er umrætt svæði skilgreint sem opið svæði til sérstakra nota og segir þar að á slíkum svæðum sé gert ráð fyrir útivistariðkun af ýmsum toga og mannvirkjagerð í tengslum við útivistarnotkun á svæðinu.  Jafnframt er svæðið innan hins svonefnda græna trefils en í greinargerð með svæðisskipulagi höfuðborgarsvæðisins er græni trefillinn skilgreindur sem skipulagt útivistarsvæði þar sem skiptast á skógur og opin svæði.  Segir þar að litið sé á græna trefilinn sem frístundasvæði þar sem lögð sé áhersla á gott aðgengi.  Meginreglan sé að þar skuli ekki reisa frekari byggð nema í sérstökum tilgangi og á völdum stöðum. 

Nánari grein er gerð fyrir landnotkun umrædds svæðis, bæði í greinargerð svæðisskipulags höfuðborgarsvæðisins og aðalskipulags Reykjavíkur, og er áhersla þar lögð á að svæðið sé til skógræktar og útivistar og þröngar skorður reistar við annars konar landnotkun.

Jarðvegslosun sú sem heimiluð er með hinni kærðu ákvörðun felur í sér umfangsmikla starfsemi sem ætlað er að vara næstu tíu ár.  Fylgir henni mikil umferð stórra flutningabifreiða, notkun vinnuvéla, breyting á ásýnd lands, fok jarðefna og hætta á mengun, svo talin séu helstu áhrif starfseminnar á umhverfið.  Hefur starfsemi þessi um margt lík umhverfisáhrif og efnisvinnsla og verður ekki fallist á að hún fái samrýmst ákvæðum svæðis- og aðalskipulags um landnotkun á umræddu svæði.  Verður ekki heldur fallist á að heimila beri starfsemina á svæðinu með þeim rökum að jarðvegslosun sé ekki tilgreind sem sérstakur landnotkunarflokkur í skipulagsreglugerð, enda breytir sá annmarki engu um eðli og áhrif starfseminnar. 

Samkvæmt framansögðu samrýmist hin kærða deiliskipulagsákvörðun ekki tilvitnuðum ákvæðum 2. mgr. 23. gr. og 7. mgr. 9. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 og verður hún því felld úr gildi.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Úrskurðarorð:

Ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 15. nóvember 2007, um að samþykkja deiliskipulag fyrir hluta Hólmsheiðar vegna stækkunar á losunarsvæði fyrir jarðveg, ásamt framlengingu á Reynisvatnsvegi, er felld úr gildi.

 

_________________
Hjalti Steinþórsson

 

_____________________________     ____________________________
Ásgeir Magnússon                                        Þorsteinn Þorsteinsson

 

 

 

des 22
Love0

94/2007 Vesturhverfi

Með

Ár 2008, mánudaginn 28. apríl, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 94/2007, kæra á samþykkt bæjarstjórnar Seltjarnarness frá 27. júní 2007 um deiliskipulag fyrir Vesturhverfi á Seltjarnarnesi. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 30. ágúst 2007, er barst nefndinni 4. september sama ár, kæra Á og Í, Miðbraut 34, Seltjarnarnesi, samþykkt bæjarstjórnar Seltjarnarness frá 27. júní 2007 um deiliskipulag fyrir Vesturhverfi á Seltjarnarnesi er tekur til svæðis milli Lindarbrautar, Valhúsabrautar, Hæðarbrautar og Melabrautar.  Gera kærendur þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. 

Úrskurðarnefndinni hafa borist 18 kærur til viðbótar þar sem 50 einstaklingar, eigendur og íbúar Lindarbrautar 24 og 28, Miðbrautar 25a, 27, 32, 33, 34, 38 og 40, Vallarbrautar 16, 17, 18, 19, 22 og 24 og Melabrautar 22, 25, 26, 28, 29, 30, 32, 35, 36 og 37 kæra fyrrgreinda deiliskipulagsákvörðun til ógildingar.  Að baki kærunum búa svipuð sjónarmið og þykja hagsmunir kærenda ekki standa því í vegi að kærumálin verði sameinuð.  Verða mál nr. 95/2007 og 98 -114/2007 því sameinuð máli nr. 94/2007. 

Málavextir:  Tillaga að endurskipulagningu Vesturhverfis á Seltjarnarnesi var til meðferðar á fundum skipulags- og mannvirkjanefndar á árunum 2004 og 2005 en á því svæði munu hafa gilt skilmálar samþykktir í byggingarnefnd Seltjarnarness 14. febrúar 1973.  Var skipulagstillaga fyrir hverfið lögð fyrir skipulags- og mannvirkjanefnd 11. maí 2006.  Í tillögunni var m.a. gert ráð fyrir að skipta skipulagsreitnum í þrjá hluta A, B og C, með mismunandi nýtingarhlutfalli.  Nyrst á reitnum, hluta A, skyldu áfram vera einnar hæðar einbýlishús en heimilað að fullnýta leyfilegt nýtingarhlutfall lóða samkvæmt áður gildandi skilmálum sem var 0,3.  Syðst á reitnum, hluta C, var heimiluð nokkur fjölgun íbúða og í stöku tilvikum hækkun húsa um hálfa til eina hæð og nýtingarhlutfall 0,5.  Á þeim hluta, sem merktur er B og er á milli A og C, var heimilað nýtingarhlutfall 0,4 en hvorki leyft að hækka hús né að fjölga íbúðum. 

Tillagan var kynnt íbúum og hagsmunaaðilum á svæðinu í júní það ár og þeim gefinn kostur á að gera athugasemdir við hana.  Bárust sex athugasemdir og var þeim svarað og jafnframt tilkynnt að bæjarstjórn hefði á fundi sínum hinn 25. september 2006 samþykkt að auglýsa tillögu að deiliskipulagi reitsins til formlegrar kynningar. 

Deiliskipulagstillagan var auglýst til kynningar frá 4. október 2006 til 2. nóvember s.á. með athugasemdafresti til 17. nóvember.  Athugasemdir bárust frá eigendum og íbúum Lindarbrautar 28, Valhúsabrautar 25 og 33, Miðbrautar 27, 30 og 34, Vallarbrautar 16, 17, 18, 19 og 24 og Melabrautar 37.  Athugasemdirnar voru lagðar fram í skipulags- og mannvirkjanefnd 7. desember 2006 og skipulagshönnuðum falið að vinna umsögn um þær.  Á fundi nefndarinnar hinn 8. febrúar 2007 voru lögð fram drög að umsögn um athugasemdir, dags. 22. janúar 2007, en jafnframt óskað eftir áliti lögmanns fyrir næsta fund nefndarinnar.  Málið var á ný tekið fyrir á fundi skipulags- og mannvirkjanefndar 8. mars 2007 og var þar lögð fram breytt umsögn hönnuða, dags. 5. mars 2007, og umsögn lögmanns, dags. 5. mars 2007, vegna athugasemda um jafnræðissjónarmið m.t.t. nýtingarhlutfalls og fjölda íbúða.  Var deiliskipulagstillagan samþykkt og vísað til bæjarstjórnar til frekari afgreiðslu sem frestaði afgreiðslu málsins á fundi hinn 28. mars 2007.  Tillagan var síðan samþykkt á fundi bæjarstjórnar hinn 27. júní sama ár.  Auglýsing um gildistöku skipulagsins birtist svo í B-deild Stjórnartíðinda hinn 7. ágúst 2007 að undangenginni tilkynningu Skipulagsstofnunar um að hún gerði ekki athugasemd við að auglýsingin yrði birt.  Hafa kærendur skotið deiliskipulagsákvörðuninni til úrskurðarnefndarinnar eins og að framan greinir. 

Málsrök kærenda:  Skírskotað er til þess að hin kærða deiliskipulagsákvörðun fari gegn jafnræðissjónarmiðum er búi að baki 11. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 og meðalhófsreglu 12. gr. laganna þegar höfð sé hliðsjón af byggðamynstri og almennri framkvæmd skipulagsmála á skipulagsreitnum.  Sú mismunun gagnvart lóðarhöfum er skipulagið feli í sér styðjist ekki við lögmætar forsendur.  Skipting skipulagsreitsins í hluta A, B og C, sem sé meginforsenda skipulagsgerðarinnar, sé óskýr og byggi ekki á skýrum línum hvað varði húsagerðir, hæð húsa, þéttleika og landnýtingu.  Skiptingin stríði gegn lögfestum skilgreiningum um afmörkun skipulagssvæða.  Misskiptingin gangi þvert á afmarkaða götureiti og fylgi engu samræmi.  Með þessari framkvæmd sé farið gegn yfirlýstum markmiðum skipulagsins um samræmingu á stærðum húsa, yfirbragði og nýtingarhlutfalli lóða. 

Þá sé því mótmælt að reynt sé að ná skipulagsmarkmiðum með broti á jafnræðisreglu.  Við veitingu heimilda til hagnýtingar byggingarréttar verði að gera þá kröfu að mismunun byggi á skýrum lögmætum forsendum.  Slíkt eigi ekki við um hina kærðu ákvörðun sem feli í sér íþyngjandi skerðingu á þeim nýtingarrétti sem byggi á skipulagsframkvæmd á svæðinu allt til ársins 2006. 

Eigendur Miðbrautar 34 á hluta A benda sérstaklega á að þess hafi verið vænst að heimilað yrði að byggja ofan á hús þeirra hálfa hæð í tengslum við fyrirhugaðar endurbætur á þaki.  Hafi þær væntingar stuðst við byggðamynstur svæðisins og almenna skipulagsframkvæmd á skipulagsreitnum, en á árinu 2006 hafi verið heimiluð viðbótarhæð á húsinu nr. 32 við Miðbraut sem standi við hliðina á húsi þeirra.  Umsókn um fyrirhugaðar breytingar að Miðbraut 34 hafi verið lögð fram í júní 2006 en með hinni kærðu ákvörðun sé komið í veg fyrir umsóttar framkvæmdir.  Deiliskipulagið feli í sér frekari ómálefnalega mismunun milli lóðarhafa hvað varði nýtingu, hæðir húsa og fjölda íbúða.  Þá séu rangfærslur í forsendum hins kærða skipulags.  Á hluta A séu húsin sögð á einni hæð þrátt fyrir að Lindarbraut 26 sé á tveimur hæðum og nokkur húsanna með kjöllurum og mörg hús með nýtingarhlutfall yfir 0,3.  Látið sé að því liggja að húsin á hluta A séu byggð á árunum 1978-1981 en þar séu mörg hús byggð upp úr 1960, svo sem Miðbraut 34, sem þarfnist endurbóta til að þjóna nútímakröfum.  Skipulagið eigi rót sína að rekja til skipulagsvinnu fyrir um 10 árum við annað umhverfi og aðstæður en nú eigi við hvað varði verðmæti eigna, kröfu um nýtingu og aðbúnað íbúa.  Samráði við núverandi íbúa svæðisins hafi verið áfátt en miklir hagsmunir séu í húfi þar sem nýtingarhlutfall lóða ráði miklu um verðmæti þeirra. 

Íbúar að Vallarbraut 18, sem er á hluta A, tiltaka dæmi um óeðlilegt misræmi í nýtingarheimildum lóðarhafa er þeir telja fólgið í hinu kærða skipulagi.  Norðan við hús þeirra og innan hluta A séu hús sem séu á tveimur hæðum eða á einni og hálfri hæð eins og Lindarbraut 26, Vallarbraut 21 og Miðbraut 31.  Vallarbraut 16, sem standi við hliðina á Vallarbraut 18, sé á einni og hálfri hæð og fái nýtingarhlutfallið 0,4 og Vallarbraut 20 sé með nýlega lyftu þaki sem sé mun hærra en húsið að Vallarbraut 18.  Á bak við það hús standi Miðbraut 25 sem sé tvíbýli.  Nýtingarhlutfall þar sé 0,34 en sé nú hækkað í 0,4.  Af þessu verði ráðið að málsmeðferð hins kærða skipulags hafi verið tilviljunarkennd, byggð á geðþótta og órökstuddum viðhorfum. 

Nokkrir kærenda benda á að með hinu kærða skipulagi sé heimilt að reisa tveggja hæða hús með fjórum íbúðum að Melabraut 27 ásamt tveimur bílskúrum.  Á sínum tíma hafi verktaki sótt um byggingarleyfi fyrir slíku húsi á umræddri lóð en þá hafi umsóknin ekki verið samþykkt vegna andmæla nágranna.  Nú sé skipulagi breytt í samræmi við óskir verktakans, þvert á alla hagsmuni annarra íbúa.  Nýtingarhlutfall lóðarinnar fari úr 0,09 í 0,5 án þess að sérstök þörf eða réttlæting sé fyrir slíkri afgerandi breytingu en meðalnýtingarhlutfall lóða að Melabraut 22-38 sé 0,29 en 0,22 þeim megin götu sem Melabraut 27 standi.  Verði byggingin því í ósamræmi við aðliggjandi byggingar og skerði verulega útsýni frá öðrum fasteignum svo sem Melabraut 25, 26, 28, 29 og 30.  Skerði heimiluð bygging einnig möguleika íbúa á að njóta sólar á lóðum sínum sem brjóti gegn markmiðum gr. 4.2.2 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998.  Fjögurra íbúða hús við Melabraut muni auka umferð um götuna verulega, skapa bílastæðavandamál og auka slysahættu. 

Málsrök Seltjarnarnesbæjar:  Af hálfu bæjaryfirvalda er farið fram á að kröfum kærenda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar verði hafnað. 

Ekki sé fallist á að lóðarhöfum á svæðinu sé verulega mismunað.  Við endurskipulagningu Vesturhverfis hafi verið leitað leiða til að samræma mjög ólíka nýtingu og nýtingarhlutfall lóða á nokkuð stóru svæði.  Núverandi byggðamynstur einkennist af nokkuð samstæðri og nýlegri einbýlishúsabyggð á norðurhluta svæðisins þar sem nýtingarhlutfall sé 0,3 samkvæmt eldri skilmálum en á syðri hluta svæðisins sé byggð mjög sundurleit.  Þar séu elstu og minnstu húsin en einnig þau stærstu, m.a. nokkur fjölbýlishús með allt að sex íbúðum.  Á miðhluta reitsins séu ýmist einbýlis- eða fjölbýlishús.  Þéttleiki núverandi byggðar gangi þvert á götur hverfisins og aukist eftir því sem sunnar komi á svæðið.  Tekið hafi verið mið af þessu og núverandi byggðamynstur notað sem nokkurs konar forsenda skipulagsins með því að skipta hverfinu upp í þrjá hluta og heimila sama hámarks nýtingarhlutfall innan hvers hluta, sem taki mið af því sem þegar hafi fengist leyfi fyrir að byggja innan hvers hluta.  Ekki sé verið að ganga á rétt einstakra lóðareigenda enda sé ekki farið niður fyrir það nýtingarhlutfall sem áður hafi gilt. 

Meginregla stjórnsýsluréttar um jafnræði, sem komi m.a. fram í 11. gr. stjórnsýslulaga, kveði á um að við úrlausn mála skuli stjórnvald gæta samræmis og jafnræðis milli aðila.  Í reglunni felist að almennt sé óheimilt að mismuna aðilum sem eins sé ástatt um.  Sambærileg mál beri að afgreiða á sambærilegan hátt.  Reglan eigi að hindra að ákvarðanir verði tilviljunarkenndar, byggðar á geðþótta eða annarlegum viðhorfum.  Hins vegar komi jafnræðisreglan ekki í veg fyrir mismunandi úrlausn sambærilegra tilvika ef slík niðurstaða byggi á frambærilegum og málefnalegum sjónarmiðum. 

Skipulagsáætlanir feli í sér ákvörðun um landnotkun, fyrirkomulag byggðar og byggðamynstur sem marki m.a. stærðir og hæðir húsa.  Skipulagsákvarðanir feli því ávallt í sér mismunun af einhverju tagi svo sem gagnvart þeim sem hafi svipaða stöðu við gerð og gildistöku skipulags.  Slík mismunun geti réttlæst af ýmsum sjónarmiðum, svo sem um fjölbreytni, húsagerð, mismunandi landnotkun, landslag og grenndaráhrif. 

Markmið hins kærða skipulags sé að samræma stærðir húsa, yfirbragð hverfisins og nýtingarhlutfall.  Þá sé stefnt að aukningu byggingarmagns á suðurhluta reitsins til samræmis við aðliggjandi byggð til suðurs og stefnumörkun aðalskipulags um þéttingu byggðar. 

Ástæður þess að heimila hærra nýtingarhlutfall og hærri hús á suðurhluta reitsins séu að þar sé byggðamynstur nú sundurlausast og fyrir séu hús sem vænta megi að verði rifin og endurbyggð.  Leitast sé við að fá samræmi í byggðamynstur reitsins og aðlaga það byggðamynstri sunnan hverfisins.  Hins vegar sé ekki heimilað jafn hátt nýtingarhlutfall á nyrðri hluta reitsins þar sem fyrir sé nokkuð jöfn byggð einbýlishúsa á einni hæð sem falli vel að byggðinni norðan skipulagsreitsins.  Myndist þannig samræmt byggðamynstur og afmörkuð heild.  Nýtingarhlutfall miðhlutans sé mitt á milli nýtingarhlutfalls norður- og suðurhlutans og með því sé byggðamynstur hlutanna brúað auk þess sem tekið sé mið af blandaðri byggð miðhlutans.  Mismunandi nýtingarhlutfall helgist auk þess af sjónarmiðum um fjölbreytta og blandaða byggð, hæfilega þéttingu byggðar, umferðaröryggi og grenndarsjónarmiðum.  Með hæstu nýtingarhlutfalli syðst í hverfinu sé komið í veg fyrir aukna umferð inn í hverfið með tilheyrandi ónæði og neikvæðum áhrifum á umferðaröryggi. 

Í framlagðri umsögn skipulagsráðgjafa, dags. 11. apríl 2008, komi m.a. eftirfarandi fram:

„Það er vandasamt verk að gera deiliskipulag fyrir þegar byggt hverfi þar sem sjónarmið íbúa stangast oft verulega á. Því var sérstakt samráð haft við íbúa við gerð deiliskipulagsins á mörkum reita, sérstaklega í suðvesturhlutanum, til þess að ákvarða reitaskiptingu í samráði við óskir eigenda. Deiliskipulagsferli Vesturhverfis hefur náð yfir langt tímabil. Á íbúafundi í upphafi vinnunnar kom fram þónokkur andstaða íbúa á norðurhluta svæðisins við að breyta einbýlishúsahlutanum, margir eigendur þar vildu ekki breyta ímynd svæðisins úr einbýlishúsahverfi í fjölbýlishúsahverfi. Á hinn bóginn voru íbúar á syðri hlutanum í annarri stöðu, þar sem andstæðurnar í byggðinni voru meiri, nýleg og stærstu húsin við hlið þeirra elstu og smæstu, og því bæði mestir möguleikar og líkur á breytingum. Jafnframt var ljóst að bílaumferð vegna íbúa- og íbúðafjölgunar syðst í hverfinu hefði minnst truflandi áhrif á norðurhlutann, þar sem aðkoma að húsum er öll frá Hæðarbraut í suðri. Ekki þótti koma til greina að heimila hæsta nýtingarhlutfall (yfir 0,5 sem væri þá jafnræði allra) á öllum lóðum hverfisins, þar sem það myndi gerbreyta ásýnd þess og vera í algerri andstöðu við óskir þeirra sem lýst höfðu andstöðu við ímyndarbreytingu hverfisins, jafnframt því að það hefði verið mjög mikil breyting á þeim skilmálum sem nýleg og frekar samstæð einbýlishúsin á norðurhlutanum eru byggð eftir. Einnig var nokkuð ljóst að slík breyting myndi kalla á miklar nágrannaerjur og ósamkomulag. Því var deiliskipulagið gert með þeim hætti sem lýst hefur verið hér að framan, aðlögun og stighækkandi nýtingu að suðurhorni reitsins, þó ekki sé farið alveg upp í það hámarksnýtingarhlutfall sem í dag er á reitnum, en það er 0,59 á hornhúsinu í suðurhorni hverfisins. Með þessum hætti var leitast við að taka tillit til bæði íbúa og allra núverandi aðstæðna, eins og skipulagi er uppálagt að gera.“

Þar sem núverandi þéttleiki og byggðamynstur gangi þvert á götur svæðisins sé eðlilegt að við afmörkun hluta, þar sem mismunandi skilmálar gildi, sé þeirri skiptingu fylgt.  Með þeirri aðferð hafi einnig verið tekið tillit til byggðamynsturs og skipulags svæðanna í kring.  Með skipulaginu hafi einnig verið ætlunin að brúa ólík sjónarmið um uppbyggingu hverfisins með hliðsjón af athugasemdum og sjónarmiðum sem fram hafi komið frá íbúum í skipulags- og samráðsferlinu. 

Eitt af þeim sjónarmiðunum sem skipulagið byggi á sé að aðlaga hina ólíku hluta að hverjum öðrum með því að hafa ákveðinn stíganda í skipulaginu, þannig að byggðamynstrið taki ekki stökk heldur jafnist út.  Slíkt sé alþekkt í skipulagi og sé lögmætt og málefnalegt sjónarmið þótt skilja megi óánægju þeirra sem séu á mörkum þessara hluta. 

Með vísan til framangreinds megi ljóst vera að lögmæt og málefnaleg sjónarmið, sem byggi á núverandi byggingarmagni, byggðamynstri hverfisins, byggðamynstri aðliggjandi svæða, sjónarmiðum um umferð og fjölbreytileika byggðar, liggi að baki þeirri ákvörðun Seltjarnarnesbæjar að láta ekki sömu skilmála gilda fyrir allt hverfið.  Skipulagið verði því ekki ógilt af þeim sökum.  Ekki sé fallist á að skipulagið feli í sér verðrýrnun fasteigna á svæðinu enda hafi ekki verið færð fram rök fyrir þeim fullyrðingum.  Sýni fasteignareigandi fram á slíka verðrýrnun vegna skipulagsákvörðunar eigi hann eftir atvikum rétt á bótum skv. 33. gr. skipulags- og byggingarlaga, en slíkt leiði ekki eitt og sér til ógildingar skipulagsins.

Hluti kærenda hafi sérstaklega andmælt stærð fyrirhugaðs húss að Melabraut 27 og fjölda íbúða í því húsi.  Bendi bæjaryfirvöld á að lóðin að Melabraut 27 sé staðsett á suðausturhorni skipulagssvæðisins þar sem gert sé ráð fyrir stærstu húsunum og flestum íbúðum, m.a. þar sem nokkur slík hús séu þar fyrir.  Hvorki stærð né hæð hússins muni skera sig úr götumyndinni eins og sjá megi ef litið sé til húsanna nr. 23, 25, 24, 26 og 28 við götuna, en þessi hús séu öll á tveimur hæðum.  Þá séu grenndaráhrif hússins ekki meiri en fólk þurfi almennt að búa við í þéttbýli.  Eigi það við um skuggavarp og skerðingu á útsýni.  Grenndarsjónarmið geti því ekki leitt til ógildingar skipulagsins.  Húsið sem slíkt muni ekki auka umferð né bílastæðaálag umfram önnur hús. 

Eins og rakið hafi verið felist oft mismunun af einhverju tagi í skipulagi enda hægt að útfæra hvert skipulag á marga mismunandi vegu.  Við gerð skipulags þurfi að taka margar ákvarðanir um hina ýmsu þætti skipulagsins út frá mörgum sjónarmiðum.  Byggi þessar ákvarðanir á frjálsu mati viðkomandi stjórnvalds innan þeirra marka sem lögmæt og málefnaleg sjónarmið setji slíku mati.  Seltjarnarnesbær hafi fært fram lögmæt og málefnaleg sjónarmið fyrir þeirri skiptingu sem hið kærða skipulag geri ráð fyrir.  Sé á því byggt að úrskurðarnefndin hafi ekki valdheimildir til að endurskoða þessar matskenndu ákvörðun sem felist í skiptingu svæðisins í hluta eða gerð þeirra skilmála sem um þau gildi.  Með því væri úrskurðarnefndin að taka sér skipulagsvald og vald til að endurskoða matskennda ákvörðun bæjaryfirvalda. 

Vakin sé athygli á að fjöldi kærenda hafi ekki gert athugasemdir við deiliskipulagstillöguna á kynningartíma hennar.  Samkvæmt 2. mgr. 18. gr., sbr. 1. mgr. 25. gr., skipulags- og byggingarlaga, teljist hver sá sem ekki geri athugasemdir við auglýsta tillögu að deiliskipulagi samþykkur henni.  Með því að nýta sér ekki þann rétt telji Seltjarnarnesbær að þeir kærendur, sem svo sé ástatt um, hafi fyrirgert rétti sínum til að kæra skipulagið. 

Gerð hefur verið ítarlegri grein fyrir rökum og sjónarmiðum aðila þótt það verði ekki rakið hér en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn málsins. 

Niðurstaða:  Í máli þessu er deilt um lögmæti deiliskipulags fyrir Vesturhverfi á Seltjarnarnesi og er fyrst og fremst deilt um það hvort mismunun í nýtingu einstakra lóða, er felst í hinni kærðu deiliskipulagsákvörðun, sé til þess fallin að þjóna yfirlýstum markmiðum deiliskipulagsins og hvort slík mismunun sé heimil að lögum.

Samkvæmt skipulags- og byggingarlögum nr. 73/1997 er vald til að skipuleggja land innan marka sveitarfélags í höndum sveitarstjórna og annast þær og bera ábyrgð á gerð deiliskipulags, sbr. 2. mgr. 3. gr. og 23. gr. laganna.  Við beitingu þess ber að fylgja markmiðssetningu laganna sem tíunduð eru í 1. gr. þeirra.  Þar er m.a. kveðið á um að réttur einstaklinga og lögaðila skuli ekki fyrir borð borinn þótt hagur heildarinnar sé hafður að leiðarljósi.  Við töku skipulagsákvarðana eru sveitarstjórnir ennfremur bundnar af lögmætisreglu stjórnsýsluréttarins, er felur m.a. í sér að með ákvarðanatöku sé stefnt að lögmætum markmiðum.  Þá gerir meðalhófsregla 12. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 þá kröfu til stjórnvalda að ekki sé gengið lengra en nauðsynlegt sé til þess að ná settum markmiðum er búi að baki stjórnvaldsákvörðun.  Þá verður að hafa í huga það sjónarmið, sem m.a. fær stoð í áliti umboðsmanns Alþingis nr. 727/1992, að menn eigi að geta vænst þess að ekki sé ráðist í breytingar í mótaðri eða skipulagðri byggð nema að nauðsyn beri til þess, enda geta slíkar breytingar raskað stöðu fasteignareigenda á svæðinu og haft margvísleg grenndaráhrif.  Verða sveitarstjórnir að virða greind lagaákvæði og sjónarmið við töku skipulagsákvarðana.

Við skipulagningu nýbyggingarsvæða verður að játa sveitarstjórnum víðtækt vald um mótun fyrirhugaðrar byggðar, landnotkun og nýtingu einstakra lóða, enda er skipulagsvaldið tæki sveitarstjórnar til að  þróa byggð og umhverfi í sveitarfélaginu og í þeim tilvikum er sjaldnast til að dreifa einstaklingsbundnum lögvörðum hagsmunum margra fasteignareigenda á skipulagssvæðinu.  Hins vegar gegnir nokkru öðru máli um skipulagsákvarðanir er snerta gróin hverfi.  Þar hefur byggð mótast í samræmi við skipulag sem sett hefur verið af sveitarstjórn eða með veittum byggingarleyfum sem mótað hafa skipulag byggðarinnar og yfirbragð.

Hin kærða deiliskipulagsákvörðun felur í sér endurskoðun á skipulagi reits með mótaðri byggð.  Í greinargerð skipulagsins kemur fram að markmið þess sé að samræma stærðir húsa, yfirbragð og nýtingarhlutfall lóða, og gefa lóðarhöfum, sérstaklega á syðri hluta svæðisins þar sem nýtingarhlutfall er undir meðalnýtingu, möguleika á auknu byggingarmagni og í stöku tilfellum að fjölga íbúðum til samræmis við byggð fyrir sunnan hverfið og í samræmi við stefnumörkun aðalskipulags um þéttingu byggðar.   Fallist er á að greind skipulagsmarkmið séu lögmæt og málefnaleg við skipulagsgerð.   Mun stefnt að þessum markmiðum með því að skipta skipulagsreitnum upp í þrjá hluta með mismunandi nýtingarhlutfalli, hækkandi frá norðri til suðurs.

Aðferð sú sem beitt er til þess að ná þessum skipulagsmarkmiðum skapar ójafnræði milli einstakra eigenda fasteigna á skipulagsreitnum í nýtingarheimildum lóða enda er markmið skipulagsins að þétta byggð á suðurhluta reitsins, en halda yfirbragði norðurhlutans nær óbreyttu og brúa bil í nýtingarhlutfalli þar á milli.  Orsakast misræmið auk þess af því að áður hafa verið veitt einstök byggingarleyfi sem samræmast ekki þeirri stefnumörkun sem nú skal fylgja samkvæmt hinu kærða skipulagi.  Þannig liggur fyrir að lóðin að Vallarbraut 18, sem liggur samsíða Miðbraut 34 á hluta A, og Lindarbraut 26, Vallarbraut 19, 21 og 22 og Miðbraut 31, sem eru þar norðan við, hafa nýtingarhlutfall hærra en 0,3 og Melabraut 32 og 34, sem eru samsíða og norðan við nefnda fasteign, hafa nýtingarhlutfall yfir 0,4.  Þá er Lindarbraut 18 með nýtingarhlutfallið 0,4 en allar lóðir samsíða henni til austurs hafa heimilað nýtingarhlutfall 0,5 eða hærra þar sem það er fyrir.  Þetta veldur því að þrískipting skipulagsreitsins með tilliti til nýtingarhlutfalls verður óregluleg auk þess sem ekki verður samræmi innan hvers hluta í nýtingarhlutfalli vegna bygginga sem þar eru fyrir með hærra nýtingarhlutfall en miðað er við í hinu kærða skipulagi.  Eru þess og dæmi að 33,3% munur sé á nýtingarhlutfalli jafn stórra samliggjandi lóða við götu þar sem fyrir eru sambærileg hús, svipuð að stærð, svo sem að Vallarbraut 14 og 16 en auk þess munar sem er á nýtingarhlutfalli er heimilt að hafa tvær íbúðir á þeirri lóð sem hefur hærra nýtingarhlutfall í stað einnar íbúðar eins og nú er á umræddum lóðum.  Má, með vísan til framanritaðs, fallast á með kærendum að skipulagið feli í sér talsverða mismunun milli lóðarhafa á svæðinu.     

Framangreint ójafnræði helgast af áðurgreindum skipulagsmarkmiðum og fyrri framkvæmd við uppbyggingu svæðisins.  Verður ákvörðun um mismunandi nýtingarhlutfall lóða á skipulagsreitnum, er felst í hinni kærðu skipulagsákvörðun, að teljast lögmæt og til þess fallin að ná þeim markmiðum sem sett eru í greinargerð skipulagsins og er hún því ekki þess eðlis að með henni sé farið í bága við jafnræðisreglu stjórnsýsluréttarins.  Þykir ekki heldur einsýnt að unnt hefði verið að ná markmiðum skipulagsins með öðru og vægara móti og verður hin kærða ákvörðun því ekki talin fara gegn meðalhófsreglu 12. gr. stjórnsýslulaga.  Verður jafnframt að líta til þess, við mat á lögmæti hinnar kærðu ákvörðunar, að skipulags- og byggingarlög gera ráð fyrir því að einstaklegum hagsmunum kunni að vera fórnað til þess að ná fram lögmætum skipulagsmarkmiðum eða almannahagsmunum við skipulagsgerð en í slíkum tilvikum er viðkomandi tryggður bótaréttur samkvæmt 32. eða 33. gr. laganna ef sýnt er fram á fjártjón.

Að öllu framangreindu virtu þykir hið kærða deiliskipulag ekki haldið slíkum annmörkum að ógildingu varði og verður því ekki fallist á kröfu kærenda þar um.

Í 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 segir að þegar sveitarstjórn hefur samþykkt að auglýsa tillögu að deiliskipulagi skuli hún auglýst og kynnt á sama hátt og kveðið er á um varðandi auglýsingu aðalskipulags í 1. og 2. mgr. 18. gr.  Þar segir m.a. að í auglýsingu skuli hverjum þeim aðila sem telji sig eiga hagsmuna að gæta gefinn kostur á að gera athugasemdir við tillöguna innan ákveðins frests sem eigi skuli vera skemmri en sex vikur frá birtingu auglýsingar.  Taka skuli fram hvert skila skuli athugasemdum og að hver sá sem eigi geri athugasemdir við auglýsta tillögu innan tilskilins frests teljist samþykkur henni.  Var auglýsing hinnar umdeildu deiliskipulagstillögu í samræmi við tilvitnuð ákvæði. 
 
Af gögnum málsins verður ekki annað ráðið en að nokkur fjöldi kærenda í máli þessa hafi fyrst með kæru til úrskurðarnefndarinnar komið á framfæri athugasemdum sínum vegna hins kærða deiliskipulags þó íbúum í bæjarfélaginu hafi gefist kostur á að tjá sig um tillöguna á kynningartíma hennar.  Eru þar á meðal allir þeir sem standa að kæru dags. 6. september 2007, varðandi Melabraut 27 og grenndaráhrif fyrirhugaðrar nýbyggingar á þeirri lóð.

Fyrrnefnd ákvæði skipulags- og byggingarlaga verða ekki skilin öðruvísi en svo að þeir sem ekki koma á framfæri athugasemdum sínum vegna auglýsingar á tillögu að deiliskipulagi teljist vera samþykkir henni.  Úrskurðarnefndin er bundin af þessum lagaákvæðum og verða þau því lögð til grundvallar í málinu.  Eins og atvikum er háttað í máli þessu verður ekki fallist á að kærendur, sem að lögum teljast hafa verið samþykkur umdeildri skipulagstillögu, hafi síðar getað haft uppi í kærumáli kröfu um ógildingu  skipulagsákvörðunar sem samþykkt hefur verið á grundvelli tillögunnar.  Verða þeir kærendur sem svo er ástatt um því ekki taldir eiga kæruaðild í málinu og ber því að vísa kærum eigenda Vallarbrautar 22, Lindarbrautar 24, Melabrautar 22, 25, 26, 28, 29, 30, 32, 35 og 36, Miðbrautar 25a, 32, 33, 38 og 40 frá úrskurðarnefndinni.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum tafa við gagnaöflun og mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu um ógildingu samþykktar bæjarstjórnar Seltjarnarness frá 27. júní 2007 um deiliskipulag fyrir Vesturhverfi á Seltjarnarnesi.

Kærum eigenda og íbúa Vallarbrautar 22, Lindarbrautar 24, Melabrautar 22, 25, 26, 28, 29, 30, 32, 35 og 36, Miðbrautar 25a, 32, 33, 38 og 40 er vísað frá úrskurðarnefndinni.

 

 

___________________________
Hjalti Steinþórsson

 

_____________________________          ______________________________
Ásgeir Magnússon                                           Þorsteinn Þorsteinsson

 

des 22
Love0

67/2006 Hamarsbraut

Með

Ár 2008, fimmtudaginn 24. janúar, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 67/2006, kæra á samþykkt bæjarstjórnar Hafnarfjarðar frá 27. júní 2006 um deiliskipulag fyrir lóðina nr. 17 við Hamarsbraut í Hafnarfirði.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 22. ágúst 2006, er barst nefndinni 23. sama mánaðar, kærir V, Suðurgötu 45, f.h. íbúa að Suðurgötu 45 og 47, samþykkt bæjarstjórnar Hafnarfjarðar frá 27. júní 2006 um deiliskipulag fyrir lóðina að Hamarsbraut 17, Hafnarfirði.

Skilja verður málskot kærenda svo að þess sé krafist að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.

Málavextir:  Lóðin nr. 17 við Hamarsbraut í Hafnarfirði er í grónu hverfi og munu elstu húsin hafa vera reist um 1907.  Á lóðinni, sem er 1.478 m², stendur steinsteypt hús og er það um 169 m².  Þar er jafnframt að finna rústir steinbæjarins Steina eða Steinsstaða og standa aðeins grunnur og veggjabrot bæjarins eftir.

Í febrúar 2005 samþykkti skipulags- og byggingarráð Hafnarfjarðar að halda forstigskynningu á tillögu lóðarhafa að nýju deiliskipulagi lóðarinnar að Hamarsbraut 17 er fól m.a. í sér að lóðinni yrði skipt upp, byggt yrði við núverandi hús og reist parhús á lóðinni.  Andmæltu 32 íbúar við Suðurgötu og Hamarsbraut framlagðri tillögu en töldu sig geta sætt sig við að á lóðinni yrði byggt eitt einbýlishús í þeim byggingarstíl sem einkenndi hverfið.  Ákvað skipulags- og byggingarráð á fundi sínum hinn 15. mars 2005 að leita umsagnar Fornleifaverndar ríkisins vegna steinrústa á lóðinni og á fundi ráðsins hinn 26. apríl s.á. var ákveðið að laga þyrfti skipulagið að þeim fornleifum er á lóðinni væru og að einungis væri rúm fyrir eitt einbýlishús til viðbótar núverandi húsi.

Ný og breytt tillaga að deiliskipulagi var lögð fram á fundi skipulags- og byggingarráðs hinn 26. júlí 2005 og var samþykkt að halda forstigskynningu á tillögunni og á fundi ráðsins hinn 4. október s.á. var framlagðri tillögu hafnað vegna athugasemda er borist höfðu.  Var sviðsstjóra falið að vinna forsögn að deiliskipulagi lóðarinnar þar sem gert yrði ráð fyrir einni nýbyggingu einbýlishúss á lóðinni.

Skipulags- og byggingarráð samþykkti framlagða forsögn með áorðnum breytingum á fundi sínum hinn 29. nóvember s.á. og var lóðarhafa heimilað að vinna deiliskipulagstillögu á grundvelli hennar.  Í forsögn er tilgreint að á lóðinni skuli gera ráð fyrir einu einbýlishúsi til viðbótar því sem fyrir sé, auk bílastæða.  Skuli við mótun hússins tekið mið af því að lóðin sé á viðkvæmu svæði í nágrenni við fastmótaða byggð og leitast skuli við að láta það falla vel að byggðamynstri hvað hæð og umfang snerti.

Á fundi skipulags- og byggingarráðs hinn 31. janúar s.á. var lögð að nýju fram tillaga að nýju skipulagi fyrir Hamarsbraut 17.  Samþykkti ráðið tillöguna til auglýsingar með áorðnum breytingum skv. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 og lagði  jafnframt til við bæjarstjórn að tillagan yrði samþykkt til auglýsingar.  Kom fram að til stæði að halda einnig kynningarfund um deiliskipulagið á auglýsingartíma.  Í tillögunni fólst að lóðinni að Hamarsbraut 17 yrði skipt í tvær einingar.  Á lóð nr. 17 sem yrði 407 m² stæði áfram 169 m² hús með leyfilegri stækkun og yrði nýtingarhlutfall þeirrar lóðar 0,58.  Á lóð nr. 16 sem yrði 708 m² yrði leyft að byggja 311,5 m² tveggja hæða einbýlishús með bílskúr og yrði nýtingarhlutfall þeirrar lóðar 0,44.  Skyldi hæðarkóti aðalgólfs vera sambærilegur við húsið nr. 14 við Hamarsbraut og mesta hæð nýbyggingar ekki meiri en mænishæð þess húss.  Jafnframt var gert ráð fyrir framlengingu Hamarsbrautar og skyldi gatan vera á bæjarlandi.

Á fundi bæjarstjórnar hinn 7. febrúar s.á. var samþykkt með meirihluta atkvæða að auglýsa tillöguna og hinn 6. mars var birt auglýsing um breytingu á deiliskipulagi vegna nýs skipulags á lóð nr. 17 við Hamarsbraut með vísan til 1. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Frestur til að skila inn athugasemdum var veittur til 31. maí 2006 og bárust athugasemdir, m.a. frá fulltrúa kærenda, með bréfi, dags. 31. maí 2006, og var þeim svarað með bréfi byggingaryfirvalda, dags. 30. maí (sic) og 6. júní s.á.

Tillaga að nýju deiliskipulagi var samþykkt á fundi skipulags- og byggingarráðs hinn 20. júní 2006 og jafnframt gerð eftirfarandi tillaga til bæjarstjórnar:  „Bæjarstjórn Hafnarfjarðar samþykkir tillögu að deiliskipulagi fyrir Hamarsbraut 17, dags. 20. janúar 2006, og að málinu verði lokið skv. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga.“  Tillagan var samþykkt í bæjarstjórn 27. júní 2006 og auglýsing um gildistöku deiliskipulagsins var birt í B-deild Stjórnartíðinda hinn 10. ágúst 2006.

Framangreindri samþykkt bæjarstjórnar hafa kærendur skotið til úrskurðarnefndarinnar svo sem áður greinir.

Málsrök kærenda:  Af hálfu kærenda er vísað til þess að ekki hafi verið tekið tillit til ábendinga þeirra um að líta beri á lóðina að Hamarbraut 17 í samhengi við nánasta umhverfi sitt þegar ákvarðað hafi verið nýtingarhlutfall lóðarinnar.  Í næsta nágrenni séu reknar læknastofur og sjúkrahús sem margir eigi leið um og fylgi þessu mikið álag og umferð.

Bókað hafi verið í fundargerð Hafnarfjarðarbæjar í maí 2005 að fara ætti varlega í þéttingu byggðar á svæðinu og því sé torvelt að skilja hvers vegna heimila eigi byggingu sem sé meira en 300 fermetrar og byggja við eldra hús.  Gömul hverfi séu auðlindir, menningarlegar og sögulegar, og ekki megi láta tilviljanir og hagsmuni einstakra byggingaraðila ráða för.

Útsýni kærenda niður að höfn og út á sjó muni skerðast mjög verði byggt við gamla húsið að Hamarsbraut 17 en ein af aðalástæðum þess að kærendur hafi valið að setjast að í gömlu húsi í grónu hverfi hafi verið stór og gróinn garður og gott útsýni út á höfnina yfir flóann að Snæfellsjökli.  Kærendur hafi bent á í athugasemdum sínum að koma mætti í veg fyrir útsýnisskerðingu yrði viðbygging byggð til norðurs en því hafi verið svarað að þá myndi innra skipulag hússins raskast og telji kærendur þetta ekki svara athugasemdum þeirra.  Útreikningar á heildarstærð viðbyggingar, 133 m², séu einkennilegir því húsið sé kjallari, hæð og ris en ekki á tveimur hæðum. 

Fram komi að brúttóstærð nýbyggingar verði 311 m² og liggi ekki ljóst fyrir hvort kjallari sé reiknaður inn í þá stærð.  Álitamál sé hversu vel húsið eigi heima við hlið þeirra húsa sem fyrir séu, þ.e. Hamarsbrautar 17, Suðurgötu 48 og Strandgötu 73 og 73b.

Á lóðinni séu leifar meira en 100 ára gamals steinbæjar sem staðið hafi til ársins 2000 en hafi þá verið tekinn niður að hluta.  Mikilvægt sé að varðveita vegghleðslur sem enn standi sem menningarminjar og hafi fornleifakönnun sem gerð hafi verið ekki verið fullnægjandi.

Framlenging Hamarsbrautar sé sögð vera bæjarland og því ekki inni í nýtingarhlutfalli og sé óskað skýringa á þessu

Málsrök Hafnarfjarðarbæjar:  Af hálfu Hafnarfjarðarbæjar er tekið fram að framlagt erindi hafi hlotið ítarlega umfjöllun og hafi m.a. verið haldnir tveir kynningarfundir og eigendum nágrannalóða auk þess sent hið auglýsta deiliskipulag sérstaklega til umsagnar.  Í kjölfar þessa hafi upphaflegri tillögu um parhús á lóðinni verið synjað og samþykkt þess í stað mun minna og lægra einbýlishús.  Því verði að telja að tekið hafi verið tillit til athugasemda íbúanna í skipulagsferlinu.

Nýtingarhlutfall hafi verið reiknað sem hlutfall samanlags gólfflatar og lóðarstærðar, eins og venja sé.  Meðaltalsnýtingarhlutfall fyrir báðar lóðirnar sé 0,51 sem sé svipað og á öðrum lóðum í hverfinu.  Umferðaraukning sé óveruleg.

Við endurskipulagningu byggðar í eldri hverfum sé það stefna bæjaryfirvalda að leita að kostum til þéttingar byggðar og stuðla að endurnýtingu vannýttra lóða.  Taka verði tillit til hvernig viðbygging falli best að húseigninni við Hamarbraut 17 og ekki verði séð að útsýni skerðist frá Suðurgötu 45-47.  Heildarstærð núverandi húss eftir stækkun verði 244,2 m² og stærð nýbyggingar á lóð nr. 16 sé 311,5 m² með bílskúr.

Ekkert styðji fullyrðingu kærenda um að rannsókn Fornleifaverndar ríkisins á vegghleðslum steinbæjarins hafi verið ábótavant.  Ekki hafi þótt fýsilegt að endurbyggja steinbæinn, einkum vegna kostnaðar.

Í samræmi við þá stefnu að gatnakerfið sé almennt í eigu og umsjá bæjarins, hafi verið tekin ákvörðun um að framlenging Hamarsbrautar yrði í umsjá bæjarins.

Niðurstaða:  Í máli þessu er deilt um gildi deiliskipulags fyrir lóðina að Hamarsbraut 17, sem samþykkt var í bæjarstjórn Hafnarfjarðar hinn 27. júní 2006 og öðlaðist gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda hinn 10. ágúst s.á. 

Samkvæmt 1. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 skal gera deiliskipulag á grundvelli aðalskipulags fyrir einstök svæði eða reiti þar sem framkvæmdir eru fyrirhugaðar.  Samkvæmt skilgreiningarákvæði 2. gr. laganna er deiliskipulag „…skipulagsáætlun fyrir afmarkaða reiti innan sveitarfélags, sem byggð er á aðalskipulagi og kveður nánar á um útfærslu þess.“  Hugtakið reitur er hvorki skilgreint í lögunum né í skipulagsreglugerð nr. 400/1998, en orðið kemur fyrir í samsettu heitunum götureitur og landnotkunarreitur, sem skilgreind eru í grein 1.3 í skipulagsreglugerðinni.  Gefa skilgreiningar þessar ekki tilefni til þess að ætla að orðið reitur eigi við um einstaka byggingarlóð, enda væri slík notkun orðsins hvorki í samræmi við orðskýringu né almenna venju um orðnotkun.

Í skilgreiningarákvæði 1.3 í skipulagsreglugerðinni er einnig skilgreint hugtakið skipulagssvæði en þar segir m.a.  „Deiliskipulag nær til einstakra svæða eða reita innan aðalskipulags og skal jafnan miðast við að ná til svæða sem mynda heildstæða einingu.  Í þéttbýli skal deiliskipulag að jafnaði ekki taka yfir minna svæði en götureit.“  Hliðstætt ákvæði er í 1. mgr. greinar 3.1.4 í skipulagsreglugerðinni, en ákvæðið fjallar um deiliskipulag.

Með tilvitnuðum ákvæðum er mörkuð sú meginstefna að deiliskipulag skuli að jafnaði taka til svæða sem myndi heildstæða einingu og skuli að jafnaði ekki taka til minna svæðis en götureits.  Enda þótt í orðalaginu „að jafnaði“ kunni að felast nokkurt svigrúm til ákvörðunar um mörk svæðis, sem deiliskipulag á að taka til, veitir það sveitarstjórnum ekki frelsi til þess að ákvarða þessi mörk að eigin geðþótta.  Verður þess í stað að skýra ákvæðin með hliðsjón af þeim markmiðum, sem að er stefnt með gerð deiliskipulags, að útfæra nánar ákvæði aðalskipulags um viðkomandi svæði.  Við skipulagsgerðina verður jafnframt að líta til þeirra markmiða, sem sett eru fram í 1. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, svo og til almennra ákvæða í 9. gr. laganna um gerð og framkvæmd skipulags.

Til þess að fullnægt sé lagaskilyrðum þarf í skipulagsáætlunum að gera grein fyrir markmiðum viðkomandi stjórnvalda og ákvörðunum um framtíðarnotkun lands og fyrirkomulag byggðar og lýsa forsendum þeirra ákvarðana.  Þurfa þessar áætlanir að vera í eðlilegu samræmi innbyrðis og taka til allra þeirra þátta, sem varða hagsmuni heildarinnar, jafnframt því sem tryggja ber rétt einstaklinga og lögaðila, sem hagsmuna eiga að gæta við skipulagsgerðina.

Í máli því sem hér er til meðferðar ákváðu bæjaryfirvöld að vinna deiliskipulag fyrir eina lóð á svæði þar sem ekki var í gildi deiliskipulag.  Með skipulaginu var lóðinni skipt upp í tvær einingar, heimiluð stækkun á eldra húsi og bygging einbýlishúss á lóðinni.  Jafnframt var hluti lóðarinnar tekinn í umráð Hafnarfjarðarbæjar og lagður undir götu.

Ljóst er að við gerð umrædds deiliskipulags var ekki tekið tillit til þeirra grundvallarsjónarmiða sem líta ber til við skipulagsgerð og að framan er lýst.  Voru mörk skipulagssvæðisins ekki miðuð við svæði sem telja verður að myndi heildstæða einingu í umræddu tilviki.  Af þessu leiddi að ekki var gætt að heildaráhrifum enduruppbyggingar á svæðinu.  Ekki verður heldur séð að gerð hafi verið athugun á hagsmunum annarra einstakra lóðarhafa á svæðinu með tilliti til jafnræðis og mögulegrar nýtingar einstakra lóða. 

Samkvæmt framansögðu er það niðurstaða úrskurðarnefndarinnar að eins og hér stóð á hafi skort lagaskilyrði til þess að gera deiliskipulag fyrir lóðina nr. 17 við Hamarsbraut án þess að jafnhliða væri unnið og samþykkt deiliskipulag fyrir svæði sem talið væri að myndaði heildstæða einingu í skipulagslegu tilliti.  Þá var sá ágalli á meðferð skipulagstillögunnar að í kynningarauglýsingu var vísað til 1. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 eins og um breytingu á deiliskipulagi væri að ræða, sem þó var ekki raunin.  Þykja þeir ágallar á hinni kærðu ákvörðun sem að framan er lýst svo verulegir að leiða eigi til ógildingar og verður hún því felld úr gildi.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Samþykkt bæjarstjórnar Hafnarfjarðar frá 27. júní 2006 á deiliskipulagi fyrir lóðina nr. 17 að Hamarsbraut í Hafnarfirði, sem birt var í B-deild Stjórnartíðinda hinn 10. ágúst 2006, er felld úr gildi.

 

____________________________________
Hjalti Steinþórsson

 

______________________________               _______________________________
Ásgeir Magnússon                                                       Þorsteinn Þorsteinsson

 

des 22
Love0

2/2006 Brekka

Með

Ár 2007, miðvikudaginn 7. nóvember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 2/2006, kæra á samþykkt sveitarstjórnar Bláskógabyggðar frá 8. nóvember 2005 um deiliskipulag frístundabyggðar í landi Brekku í Biskupstungum, Bláskógabyggð. 

Á málið er nú lagður svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 6. janúar 2006, er barst nefndinni samdægurs, kærir P, eigandi jarðarinnar Brekkuskógar í Biskupstungum, Bláskógabyggð, samþykkt sveitarstjórnar Bláskógabyggðar frá 8. nóvember 2005 um deiliskipulag frístundabyggðar í landi Brekku. 

Gerir kærandi þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.  

Málavextir:  Á fundi skipulagsnefndar uppsveita Árnessýslu hinn 23. júní 2005 var lögð fram tillaga að deiliskipulagi frístundabyggðar í landi Brekku í Biskupstungum á Brekkuheiði og við Vallá á 38 ha svæði og voru lóðirnar 4.750 til 5.500 m² að stærð.  Gerði tillagan ráð fyrir 54 frístundalóðum, 9 við Vallárveg og 45 við Brekkuheiði.  Var eftirfarandi fært til bókar:  „Svæðið er skilgreint sem frístundasvæði í aðalskipulagi Biskupstungnahrepps.  Nefndin mælist til þess að ákvæði verði í skilmálum um að trjágróður á lóðum verði birki eða aðrar innlendar tegundir og að þannig verði tekið tillit til hverfisverndarákvæða aðalskipulags um verndun birkiskógarins.  Gönguleiðir þurfa að vera til staðar frá orlofssvæði BHM á milli lóða.  Vegna mikils þéttleika byggðarinnar mælist nefndin til þess að fjórar lóðir vestan Brekkuheiðar verði felldar út, t.d. á móts við bústaði BHM og að það svæði verði skilgreint sem opið svæði fyrir útivist. Sýna þarf stæði fyrir spennustöð Rarik.   Skipulagsnefnd samþykkir að heimila auglýsingu tillögunnar skv. 25. grein skipulags- og byggingarlaga með fyrirvara um að komið verði til móts við tilmæli nefndarinnar.  Nefndin beinir því til landeigenda að leita umsagnar heilbrigðiseftirlits Suðurlands og Fornleifarverndar ríkisins á auglýsingartíma.  Leita þarf eftir samþykki BHM og annara landeigenda vegna aðkomu Vallárvegar og skal það liggja fyrir áður en deiliskipulagið verður samþykkt.“  Á fundi byggðarráðs hinn 9. ágúst 2005 var eftirfarandi fært til bókar:  „Á 16. fundi skipulagsnefndar uppsveita Árnessýslu, sem haldinn var 23. júní 2005, var lagt fram til auglýsingar deiliskipulag frístundabyggðar í landi Brekku Biskupstungum. Skipulagsnefnd setti ýmsa fyrirvara og var með tilmæli til landeigenda um breytingu á skipulaginu áður en það færi í auglýsingu.  Eftir að landeigendur höfðu haft samband við skrifstofu sveitarfélagsins leggur byggðaráð til að svæðið fari í auglýsingu án þess að  lóðum verði fækkað, og án þess að svæði fyrir spennustöð Rarik verði sýnd á uppdrætti, en gert er ráð fyrir henni á milli lóða 20 og 116.  Einnig kom fram hjá landeigendum að aðkomuvegur að Vallárvegi liggi um þeirra land og þurfi því ekki samþykki annarra landeigenda á svæðinu.  Aðra fyrirvara sem skipulagsnefndin setti verða landeigendur að uppfylla.“  Hinn 26. ágúst 2005 gaf skipulagsfulltrúi uppsveita Árnessýslu út auglýsingu þar sem sagði að samkvæmt 1. mgr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 væri óskað eftir athugasemdum vegna fyrrgreindar deiliskipulagstillögu og að hver sá er ekki gerði athugasemdir við tillöguna innan tilskilins frests teldist samþykkur henni.  Sagði ennfremur að tillagan lægi frammi á skrifstofu embættis hans á Laugarvatni frá 1. september 2005 til 13. október sama ár.  Birtist auglýsing þessi hinn 1. september 2005 í Glugganum og Lögbirtingarblaðinu.  Á fundi sveitarstjórnar hinn 5. september 2005 var fundargerð byggðarráðs frá 9. ágúst 2005 samþykkt samhljóða. 

Sveitarstjórn barst ein athugasemd vegna auglýsingar á hinu kærða deiliskipulagi. 

Á fundi sveitarstjórnar hinn 8. nóvember 2005 var eftirfarandi fært til bókar:  „Tillaga að deiliskipulagi frístundabyggðarinnar í Brekkuskógi í landi Brekku.  Lagt fram bréf frá Heilbrigðiseftirliti Suðurlands, dags. 26. september 2005, og einnig bréf frá Fornleifavernd ríkisins, dags. 27. september 2005.  Lögð fram tillaga að deiliskipulagi frístundabyggðarinnar í Brekkuskógi í landi Brekku. Svæðið liggur austan við orlofshúsabyggð BHM.  Tillagan gerir ráð fyrir 54 frístundalóðum,  9 við Vallárveg og 45 við Brekkuheiði. Skipulagssvæðið er alls 38 ha og eru lóðir 4.750 til 5.500 m² að stærð.  Tillagan var í kynningu frá 1. september til 29. september 2005.  Frestur til að skila inn athugasemdum var til 13.október.  Ein athugasemd barst, frá stjórn Orlofssjóðs BHM.  Í athugasemd kemur eftirfarandi fram:  Mótmælt er þéttleika fyrirhugaðrar frístundabyggðar og að ekki sé gert ráð fyrir opnum svæðum.  Þar sem að landið hallar allt að orlofssvæði BHM er farið fram á að rotþrær liggi ekki nær lóðarmörkum en 50 metrar.  Farið er fram á að byggingarreitir verði ekki nær lóðarmörkum að landi BHM en 30 metrar.  Farið er fram á að lóðir verði stækkaðar þar sem að bústaðir séu leyfilegir allt að  100 m² að flatarmáli.  Fullyrt er að enginn metnaður sé í tillögunni til þess að byggðin falli sem best að umhverfinu.  Umsagnir heilbrigðiseftirlits og Fornleifaverndar liggja fyrir og innihald þeirra gefur ekki tilefni til breytinga á tillögunni.  Sveitarstjórn samþykkir að koma til móts við athugasemdir með eftirfarandi hætti:  Að affall af rotþróm verði lagt í sameiginlega stofnlögn sem uppfyllir öll skilyrði Heilbrigðiseftirlits um frágang frárennslis.  Að ákvæði verði sett í skilmála um að litanotkun á þökum skuli vera í skala dökkra jarðlita.  Að ákvæði verði sett í skilmála um að notast skuli við ljósbúnað sem beini ljósinu niður til jarðar.  Að legu göngustíga skuli sýna með áberandi hætti á uppdrætti.  Að ákvæði verði sett í skilmála um að trjárækt á svæðinu sé bundin við innlendar trjátegundir. Óheimilt verði að planta öspum og hávöxnum barrtrjám.   Sveitarstjórn samþykkir fyrirliggjandi deiliskipulag með áorðnum breytingum, skv. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, og felur skipulagsfulltrúa að svara framkomnum athugasemdum í takt við afgreiðslu sveitarstjórnar.“

Hinn 23. nóvember 2005 ritaði kærandi máls þessa bréf til sveitarstjórnar þar sem hann mótmælti deiliskipulaginu og benti á að honum hefði hvorki verið sent erindi varðandi framangreint né að leitað hefði verið eftir leyfi hans til afnota af vegi hans er liggi að hinu deiliskipulagða svæði.  Skipulagsfulltrúi ritaði kæranda bréf, dags. 9. desember 2005, þar sem framangreindu var svarað.    

Skipulagsstofnun tilkynnti í bréfi, dags. 1. desember 2005, að stofnunin gerði ekki athugasemd við birtingu gildistökuauglýsingar í B-deild Stjórnartíðinda og birtist hún þar hinn 9. desember 2005. 

Framangreindri samþykkt sveitarstjórnar hefur kærandi skotið til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir.

Málsrök kæranda:  Af hálfu kæranda er vísað til þess að samkvæmt hinu kærða deiliskipulagi sé gert ráð fyrir frístundabyggð á jörðinni Brekku og að aðkoma að þessari byggð sé fyrirhuguð um veg sem liggi um jörðina Brekkuskóg sem sé í hans eigu.  Leigutakar kæranda, eða lóðarhafar í landi Brekkuskógar, geti ekki sætt sig við stóraukna umferð um svæðið enda um einkaveg kæranda að ræða.  Ekki hafi verið sótt um leyfi til kæranda fyrir afnotum af umræddum vegi. 

Telur kærandi að skipulagsyfirvöld hafi hvorki tekið tillit til eignarréttar hans að vegi þeim er um ræði né grannréttar lóðaleiguhafa og því beri að fella ákvörðun um samþykki deiliskipulagsins úr gildi.  

Málsrök Bláskógabyggðar:  Af hálfu Bláskógabyggðar er vísað til þess að engar athugasemdir hafi borist frá kæranda er tillaga að hinu kærða deiliskipulagi hafi verið auglýst, bæði í Glugganum og Lögbirtingarblaði.  Með bréfi kæranda til sveitarstjórnar, dags. 23. nóvember 2005, hafi hann fyrst komið á framfæri athugasemdum sínum vegna þessa.  Í tilefni af bréfi kæranda hafi skipulagsfulltrúi ritað honum bréf, dags. 9. desember 2005, þar sem ítrekað hafi verið að hefði kærandi einhver þau gögn er sannað gætu að þinglýstar eignarheimildir væru ekki réttar væri sjálfsagt að skoða það.  Kærandi hefði ekki sýnt ný gögn er varpað gætu öðru ljósi á eignarheimildir umrædds lands þar sem aðkomuvegur liggi að nýju skipulagssvæði.     

Niðurstaða:  Í 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 segir að þegar sveitarstjórn hafi samþykkt að auglýsa tillögu að deiliskipulagi skuli hún auglýst og kynnt á sama hátt og kveðið er á um varðandi auglýsingu aðalskipulags í 1. og 2. mgr. 18. gr. laganna.  Þar segir m.a. að í auglýsingu skuli hverjum þeim aðila sem telji sig eiga hagsmuna að gæta gefinn kostur á að gera athugasemdir við tillöguna innan ákveðins frests sem eigi skuli vera skemmri en sex vikur frá birtingu auglýsingar.  Taka skuli fram hvert skila skuli athugasemdum og að hver sá sem eigi geri athugasemdir við auglýsta tillögu innan tilskilins frests teljist samþykkur henni. 

Eins og að framan er rakið var samþykkt tillaga að deiliskipulagi í skipulagsnefnd, hún auglýst, samþykkt í sveitarstjórn og að lokum birt í B-deild Stjórnartíðinda.  Öll framangreind málsmeðferð virðist hafa átt sér stað án þess að kæranda máls þessa hafi verið kynnt ætlan sveitarstjórnar sérstaklega og því án þess að gætt hafi verið ákvæðis 4. mgr. 9. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, þar sem segir að við gerð skipulagsáætlana skuli eftir föngum leita eftir sjónarmiðum og tillögum íbúa og annarra þeirra sem hagsmuna eigi að gæta um mörkun stefnu og skipulagsmarkmið.  Kærandi máls þess er eigandi aðliggjandi jarðar og verður því að teljast eiga hagsmuna að gæta varðandi skipulagsáform sveitarstjórnar í næsta nágrenni fasteignar hans. 

Kærandi kom ekki á framfæri athugasemdum til sveitarstjórnar vegna hinnar auglýstu tillögu innan tilsettra tímamarka í auglýsingu, enda fullyrðir hann að hún hafi farið framhjá honum.  Aftur á móti ritaði kærandi sveitarstjórn bréf, dags. 23. nóvember 2005, sem skipulagsstjóri svaraði sama dag og deiliskipulagið öðlaðist gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda.  Þar sem sveitarstjórn tók við erindi kæranda og hlutaðist til um að því væri svarað, þrátt fyrir að hann hefði ekki komið athugasemdum sínum á framfæri innan tilskilins frests, verður að telja, eins og hér stendur sérstaklega á, að kærandi hafi getað borið málið undir úrskurðarnefndina.  Skortur á lögboðnu samráði verður hins vegar ekki talinn svo verulegur ágalli á málsmeðferð skipulagstillögunnar að leiða eigi til ógildingar hins kærða deiliskipulags. 

Í málinu liggur fyrir að undanfari hinnar kærðu deiliskipulagsákvörðunar var sá að unnin var tillaga að deiliskipulagi frístundabyggðar í landi Brekku sem skipulagsnefnd samþykkti á fundi hinn 23. júní 2005 að auglýsa með tilteknum fyrirvörum.  Á fundi byggðarráðs hinn 9. ágúst 2005 var fjallað um afgreiðslu skipulagsnefndar m.a. með eftirfarandi hætti:  „ … leggur byggðaráð til að svæðið fari í auglýsingu … “  Auglýsing skipulagsfulltrúa um tillöguna er dagsett hinn 25. ágúst 2005 og birtist hinn 1. september s.á., en fundargerð byggðarráðs var samþykkt á fundi sveitarstjórnar hinn 5. september 2005.

Þegar litið er til þess að sveitarstjórn tekur ákvörðun um að auglýsa tillögu að deiliskipulagi samkvæmt 1. mgr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 kann framangreind málmeðferð að orka tvímælis.  Hins vegar liggur fyrir að á fundi sveitarstjórnar hinn 12. júlí 2005 hafði byggðarráði verið falin tímabundið  fullnaðarafgreiðsla byggingar- og skipulagsmála sveitarfélagsins og hafði byggðarráð það umboð er það fjallaði um umdeilda skipulagstillögu á fundi sínum hinn 9. ágúst s.á.  Má í því ljósi fallast á að í bókun ráðsins hafi í raun falist fullnaðarákvörðun um auglýsingu skipulagstillögunnar og þykir ónákvæmt orðalag bókunarinnar ekki gefa tilefni til ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar.

Af hálfu kæranda er því haldið fram að samkvæmt hinu kærða deiliskipulagi sé aðkoma að svæði því er um ræði um veg sem sé í hans eigu og geti hann ekki unað því enda muni umferð um veginn stóraukast.  Ágreiningur er með málsaðilum um eignarhald umrædds vegar og er úrskurðarnefndin ekki til þess bær að skera úr um þann ágreining.  Það stendur þó ekki í vegi fyrir því að nefndin taki afstöðu til hinnar kærðu skipulagsákvörðunar enda raskar skipulagið sem slíkt ekki lögvörðum eignarréttindum kæranda.  Verður og til þess að líta að svæði það sem hið umdeilda skipulag tekur til hefur verið skilgreint sem sumarhúsasvæði í aðalskipulagi sveitarfélagsins og mátti kærandi því vænta þess að það yrði tekið til deiliskipulags í samræmi við þá skilgreiningu.  Verður því ekki fallist á að hið umdeilda deiliskipulag hafi í för með sér slík grenndaráhrif eða slíkt ónæði að ógildingu varði.  Er þá einnig haft í huga að hafi kærandi sannanlega orðið fyrir fjárhagslegu tjóni við gildistöku skipulagsins er honum tryggður réttur til skaðabóta samkvæmt 33. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997. 

Samkvæmt öllu framansögðu verður ekki fallist á kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu samþykktar sveitarstjórnar Bláskógabyggðar frá 8. nóvember 2005 um deiliskipulag frístundabyggðar í landi Brekku í Biskupstungum, Bláskógabyggð. 

 

 

____________________________________
Hjalti Steinþórsson

 

 

______________________________            _______________________________
Ásgeir Magnússon                                                Þorsteinn Þorsteinsson 

 

 

 

 

 

 

des 22
Love0

75/2005 Laufbrekka

Með

Ár 2007, fimmtudaginn 27. september, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 75/2005, kæra á samþykkt skipulagsráðs Reykjavíkurborgar frá 31. ágúst 2005 um deiliskipulag Laufbrekku á Kjalarnesi.    

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 14. október 2005, er barst úrskurðarnefndinni sama dag, kærir Ólafur Kristinsson hdl., f.h. S ehf., samþykkt skipulagsráðs Reykjavíkurborgar frá 31. ágúst 2005 um deiliskipulag Laufbrekku á Kjalarnesi.  Auglýsing um gildistöku deiliskipulagsins var birt í B-deild Stjórnartíðinda hinn 22. september 2005 að undangenginni lögboðinni afgreiðslu Skipulagsstofnunar.

Gerir kærandi þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.  

Málsatvik:  Með bréfi landbúnaðarráðherra, dags. 10. desember 2004, var veitt leyfi til að stofna lögbýli til ferðaþjónustu á einum hektara lands úr jörðinni Norðurkoti, Kjalarnesi, nú nefnt Laufbrekka.  

Á embættisafgreiðslufundi skipulagsfulltrúa hinn 4. mars 2005 var lögð fram tillaga að deiliskipulagi Laufbrekku á Kjalarnesi sem vísað var til umsagnar hverfisarkitekts.  Á fundi skipulagsráðs hinn 6. apríl 2005 var samþykkt að auglýsa framlagða tillögu og var málinu vísað til borgarráðs sem samþykkti bókun skipulagsráðs á fundi hinn 14. apríl 2005.  Á embættisafgreiðslufundi skipulagsfulltrúa hinn 10. júní 2005 voru lagðar fram athugasemdir er borist höfðu, m.a. frá kæranda, og var málinu vísað til umsagnar lögfræði og stjórnsýslu.  Málið var tekið fyrir að nýju á fundi skipulagsráðs hinn 31. ágúst 2005 og var tillaga að deiliskipulagi samþykkt með vísan til umsagnarinnar.  Staðfesti borgarráð fyrrgreinda samþykkt á fundi hinn 8. september 2005 og birtist auglýsing um gildistöku deiliskipulagsins í B-deild Stjórnartíðinda hinn 22. sama mánaðar.  
 
Hin kærða ákvörðun fól m.a. í sér heimild til byggja upp aðstöðu fyrir tamningar á svæðinu auk minniháttar aðstöðu fyrir ferðaþjónustu. 

Hefur kærandi kært áðurnefnda samþykkt skipulagsráðs eins og að framan greinir. 

Röksemdir kæranda:  Kærandi kveðst vera landeigandi við Norðurkot en honum hafi verið ókunnugt um að búið væri að samþykkja spilduna sem sérstaka jörð án þess að það hafi verið kynnt sérstaklega.

Að mati kæranda hefði ítarlegri kynning átt að fara fram á deiliskipulaginu og telji kærandi að auglýsing í blöðum stangist á við ákvæði 10. og 15. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 og gr. 3.2 reglugerðar nr. 400/1998 þar sem um verulega hagsmuni hans sé að ræða.

Byggt sé á því að verið sé að skerða réttindi, hagsmuni og möguleika kæranda á að nýta sér land sitt við malarnám og fleira í þágu atvinnustarfsemi hans verði nýting Laufbrekku á þann hátt sem skipulagið heimili.  Ekki verði séð hvernig slíkur ferðamannaiðnaður fari saman við þá atvinnustarfsemi sem kærandi hafi með höndum og verði að telja mjög líklegt að hagsmunir aðila á þessu svæði muni skarast.  Megi leiða líkum að því að með breytingu þeirri sem hér liggi fyrir sé í raun og veru smátt og smátt verið að bola kæranda burt af svæðinu þar sem ekki verði séð að ferðamenn eða dýr muni una sér við hlið malarnáms. 

Þá sé verið að brjóta gegn ákvæði 12. gr. stjórnsýslulaga þar sem verið sé að taka íþyngjandi ákvörðun sem skerða muni atvinnumöguleika kæranda á svæðinu, sbr. einnig ákvæði gr. 2.9.1 fyrrgreindrar reglugerðar þar sem um verulega hagsmunaárekstra geti orðið að ræða verði skipulagið samþykkt svo óbreytt. 

Telur kærandi að skipulagið gangi í berhögg við ákvæði 2. mgr. gr. 3.1.1 tilvitnaðrar reglugerðar en þar segi að við forsendur og stefnumörkun skipulagsáætlunar skuli stefnt að því að ná samræmi við aðrar áætlunargerðir, svo sem skipulagsáætlanir aðliggjandi svæða.  Sé að mati kæranda hróplegt ósamræmi í því að hafa aðstöðu fyrir ferðaþjónustu aðliggjandi landi þar sem malarnám fari fram. 

Að lokum bendir kærandi á að ekki hafi fengist upplýst um stærð umræddrar spildu né hvort hún sé innan lóðarmarka sem kærandi hafi nýtingarrétt á samkvæmt þinglýstum gögnum.  Hafi ekki verið upplýst með óyggjandi hætti að spildan liggi ekki innan marka þess svæðis sem kærandi hafi afnotarétt af enda telji hann að vafi leiki á því.  Telur kærandi að með því hafi verið brotið gegn rannsóknarreglu stjórnsýslulaga og óskar eftir því, með vísan til 15. gr. stjórnsýslulaga, að fá úr því skorið. 

Röksemdir Reykjavíkurborgar:  Þess er krafist að ákvörðun skipulagsráðs verði staðfest og kröfum kæranda um ógildingu hennar hafnað.

Telur Reykjavíkurborg að meðferð málsins hafi að öllu leyti verið í samræmi við ákvæði skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Tillagan hafi verið auglýst samkvæmt 25. gr. laganna og kæranda hafi gefist rúmur tími til að koma að athugasemdum sínum sem hann hafi og gert. 

Þá sé því einnig haldið fram að fyrirhuguð notkun umrædds svæðis samkvæmt hinu kærða deiliskipulagi sé í samræmi við ákvæði aðalskipulags Reykjavíkur og leyfi landbúnaðarráðuneytisins.  Ekki sé fallist á að fyrirhuguð notkun hafi í för með sér neina skerðingu á nýtingarmöguleikum né hagsmunum aðlægra landspilda.  Verði að telja að kærandi hafi ekki gert neina tilraun til að sýna fram á eða sanna í hverju meint hagsmunaskerðing hans felist. 

Þá sé ekki fallist á að brotið hafi verið gegn ákvæðum 2. mgr. 3.1.1 reglugerðar nr. 400/1998, enda sé fyrirhuguð notkun svæðisins í samræmi við ákvæði aðalskipulags Reykjavíkur og með leyfi landbúnaðarráðuneytisins.

Stærð spildunnar sé 10.000 fermetrar samkvæmt hinu samþykkta deiliskipulagi. Telji kærandi að spildan sé innan lóðarmarka sem hann telji til réttinda yfir verði hann að sýna fram á að svo sé en einungis hafi verið vísað til ótiltekinna þinglýstra skjala en engum þeirra framvísað í málinu.

Menn geti ávallt vænst þess að breytingar verði gerðar á skipulagi sem haft geti áhrif á nánasta umhverfi þeirra.  Verði menn almennt að sæta því að með almennum takmörkunum geti hagsmunir þeirra verið skertir með slíkum breytingum.  Kæranda hafi ekki tekist að sýna fram á hvaða hagsmunir hans séu skertir.  Þá hafi kærandi ekki sýnt fram á hvaða réttindi hann kunni að eiga gagnvart þinglýstum eiganda spildunnar.  Telji Reykjavíkurborg að hagsmunir lóðarhafa af því að geta nýtt lóð sína á þann hátt sem samræmist landnotkun svæðisins séu mun meiri en einhver ótiltekin grenndaráhrif á starfsemi kæranda.

Að lokum er áréttað að Reykjavíkurborg sé kunnugt um að lóðarspildan sem hafi verið deiliskipulögð sé í eigu tiltekins aðila og afmörkuð í þinglýsingarbókum.  Reykjavíkurborg sé hins vegar ekki kunnugt um á hvaða grunni starfsemi kæranda byggi né heldur á hvaða eignaréttarheimildum hann byggi starfsemi sína. 

Niðurstaða:  Spilda sú er hið umdeilda deiliskipulag tekur til er sérgreind lóð úr landi jarðarinnar Norðurkots, einn hektari að stærð, nefnd Laufbrekka og hefur lögbýlisrétt.  Er landið nánast allt gróinn melur og töluverður landhalli er til vesturs.  Á landinu var fyrir íbúðarhús á einni hæð auk bílskúrs.  Ekki verður séð að nein áhöld séu um afmörkun spildunnar eða legu.

Ekki verður ráðið af fyrirliggjandi gögnum hvernig réttindum kæranda í landi Norðurkots var háttað er tillaga að umræddu deiliskipulagi var auglýst, en af hans hálfu er ýmist vísað til þess að hann eigi beinan eignarrétt eða rétt til efnistöku úr landi Norðurkots.  Hefur kærandi ekki lagt fram önnur gögn um meint réttindi sín en ljósrit af blaði úr veðmálabókum um leiguréttindi Vinnuvéla ehf. að lóð til malarnáms úr landi Esjubergs sem ekki verður séð að hafi þýðingu við úrlausn máls þessa.  Þá hafa gögn, sem úrskurðarnefndin hefur aflað af sjálfsdáðum um þinglesnar heimildir um land Norðurkots, ekki tekið af tvímæli um réttindi kæranda.  Þykir kærandi ekki hafa sýnt fram á að réttur hans til malarnáms á svæðinu hafi verið skertur með deiliskipulagi þeirrar spildu sem um er deilt í málinu, enda var fyrir á spildunni íbúðarhús sem ætla verður að sett hefði starfsemi kæranda svipaðar skorður og skepnuhald og ferðaþjónusta sú sem skipulagið heimilar. 

Kærandi vísar til þess að ekki hafi verið gætt viðeigandi ákvæða stjórnsýslulaga og skipulagsreglugerðar við undirbúning hinnar kærðu ákvörðunar og beri að ógilda hana af þeim sökum.  Má fallast á að nokkuð hafi skort á um samráð við hagsmunaaðila við undirbúning skipulagstillögunnar en þegar til þess er litið að kærandi gerði athugasemdir við tillöguna og kom sjónarmiðum sínum að áður en meðferð málsins lauk hjá skipulagsyfirvöldum verður ekki fallist á að þessi annmarki eigi að leiða til ógildingar.

Telja verður að undirbúningur og meðferð hinnar kærðu samþykktar hafi að öðru leyti verið í samræmi við ákvæði skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 og að skipulagstillagan hafi verið í samræmi við gildandi aðalskipulag.  Þá þykir kærandi ekki hafa sýnt fram á að hin kærða ákvörðun sé haldin neinum öðrum annmörkum er leiða ættu til ógildingar hennar og verður kröfu hans í málinu því hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Úrskurðarorð:

Kröfu kæranda, um ógildingu á samþykkt skipulagsráðs Reykjavíkurborgar frá 31. ágúst 2005 um deiliskipulag Laufbrekku, Kjalarnesi, er hafnað.

 

         ___________________________         
Hjalti Steinþórsson

 

 

 

_________________________         ___________________________
   Ásgeir Magnússon                                Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

52/2007 Heiðaþing

Með

Ár 2007, fimmtudaginn 20. september, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 52/2007, kæra á samþykkt skipulagsnefndar Kópavogs frá 5. september 2006, er bæjarráð Kópavogs staðfesti hinn 7. sama mánaðar, um breytingu á deiliskipulagi vegna lóðanna að Heiðaþingi 2-4, Kópavogi, er fól m.a. í sér breytta notkun kjallararýmis í íbúðarherbergi.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 4. júní 2007, er barst nefndinni hinn 5. sama mánaðar, framsendi Skipulagsstofnun kæru, dags. 29. maí 2007, er móttekin var hinn 30. sama mánaðar, þar sem A og S, lóðarhafar Heiðaþings 6, Kópavogi, kæra samþykkt skipulagsnefndar Kópavogs frá 5. september 2006, er bæjarráð Kópavogs staðfesti hinn 7. sama mánaðar, um breytingu á deiliskipulagi vegna lóðanna að Heiðaþingi 2-4, Kópavogi, er fól m.a. í sér breytta notkun kjallararýmis í íbúðarherbergi.  Skilja verður málskot kærenda svo að krafist sé ógildingar á hinni kærðu ákvörðun.

Málsatvik og rök:  Á árinu 2005 tók gildi deiliskipulag fyrir suðursvæði Vatnsenda er tekur m.a. til umræddra lóða við Heiðaþing í Kópavogi.  Samkvæmt deiliskipulagsskilmálum skyldu fyrirhuguð hús á lóðunum vera einnar hæðar parhús með innbyggðum bílageymslum, en heimilt var að hafa kjallara fyrir geymslur undir húsunum að hluta.

Á fundi skipulagsnefndar Kópavogs hinn 6. júní 2006 var lagt fram erindi lóðarhafa Heiðaþings 2-4 er fól í sér frávik frá gildandi skipulagi að því leyti að heimilað yrði að nýta kjallararými sem íbúðarherbergi og að svalir næðu út fyrir byggingarreit. Var samþykkt að kynna tillöguna fyrir lóðarhöfum Heiðaþings 6-8 og Gulaþings 1 og 3.

Að lokinni grenndarkynningu var málið tekið fyrir á fundi skipulagsnefndar 8. ágúst þar sem lá fyrir umsögn bæjarskipulags um fram komnar athugasemdir frá lóðarhöfum Heiðaþings 6-8 varðandi skuggavarp og frágang á lóðarmörkum.  Skipulagsnefnd fjallaði um erindið á fundi 22. ágúst 2006 ásamt tillögum um útfærslu og frágang á lóðarmörkum vegna athugasemda kærenda.  Var skipulagsstjóra falið að kynna tillöguna fyrir lóðarhöfum og í kjölfarið gáfu lóðarhafar Heiðaþings 2-4 út yfirlýsingu þar sem samþykkt var að reistur yrði skjólveggur á lóðamörkum Heiðaþings 4 og 6 og því lýst yfir að lóðarhafar Heiðaþings 4 myndu setja upp stoðvegg á lóð sinni.

Skipulagsnefnd samþykkti síðan tillögu um útfærslu deiliskipulags varðandi Heiðaþing 2-4 og vísaði málinu til bæjarráðs sem samþykkti tillöguna á fundi hinn 7. september 2006.   Kærendur skutu nefndri ákvörðun til Skipulagsstofnunar með bréfi, dags. 29. maí 2007, og framsendi stofnunin erindið til úrskurðarnefndarinnar með bréfi, dags. 4. júní sama ár, eins og að framan greinir.

Vísa kærendur til þess að ekki hafi verið tekið tillit til athugasemda þeirra við hina kærðu ákvörðun varðandi stoðmúr á lóðamörkum Heiðaþings 4 og 6 og á það bent að breyting umræddra parhúsa úr einni í tvær hæðir geti ekki talist útfærsla á skipulagi og hefði grenndarkynning átt að vera víðtækari.  Kærendum hafi ekki verið gerð grein fyrir kærurétti sínum og sé kæran því svo seint fram komin sem raunin sé.

Kópavogsbær gerir kröfu um frávísun málsins en ella að kröfu kærenda verði hafnað.  Er á því byggt að kærendur eigi ekki lögvarinna hagsmuna að gæta vegna hinnar umdeildu deiliskipulagsbreytingar sem einungis lúti að innra fyrirkomulagi parhúsanna að Heiðaþingi 2-4.  Þá hafi kæra í máli þessu borist að liðnum kærufresti.

Niðurstaða:  Þegar um óverulega deiliskipulagsbreytingu er að ræða er heimilt samkvæmt 2. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 að falla frá auglýsingu tillögunnar en hún skal þess í stað grenndarkynnt samkvæmt 7. mgr. 43. gr. laganna.  Var farið með hina kærðu deiliskipulagsbreytingu samkvæmt nefndu ákvæði.  Þá skal sveitarstjórn senda Skipulagsstofnun ákvörðun um óverulega deiliskipulagsbreytingu sem samþykkt hefur verið ásamt yfirlýsingu um að sveitarstjórn taki að sér að bæta það tjón er einstakir aðilar kunni að verða fyrir við breytinguna.  Í 3. mgr. 26. gr. sömu laga er síðan kveðið á um að birta skuli auglýsingu um samþykkt deiliskipulag í B-deild Stjórnartíðinda.

Fyrir liggur að hin samþykkta deiliskipulagsbreyting var ekki send Skipulagsstofnun til yfirferðar ásamt fyrrnefndri yfirlýsingu sveitarstjórnar og að auglýsing um gildistöku hennar hefur ekki verið birt í B-deild Stjórnartíðinda. 

Samkvæmt framansögðu er lögboðinni meðferð hinnar kærðu deiliskipulagsbreytingar ekki lokið og hefur hún ekki tekið gildi.  Ber því að vísa kæru vegna hennar frá úrskurðarnefndinni samkvæmt 2. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. 

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

___________________________
Hjalti Steinþórsson

_____________________________                  ______________________________
            Ásgeir Magnússon                                          Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

54/2005 Ytri-Hólmur

Með

Ár 2007, þriðjudaginn 18. september, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mætt voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Aðalheiður Jóhannsdóttir dósent. 

Fyrir var tekið mál nr. 54/2005, kæra á synjun hreppsnefndar Innri- Akraneshrepps frá 9. júní 2005 um að taka fyrir að nýju ósk um að setja inn í aðalskipulagstillögu fyrirhugaða 18 húsa byggð í landi Ytra-Hólms I, Innri-Akraneshreppi.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 14. júlí 2005, er barst nefndinni hinn 18. sama mánaðar, kærir K, Ytra-Hólmi I, Hvalfjarðarsveit, áður Innri-Akraneshreppi, synjun hreppsnefndar Innri- Akraneshrepps frá 9. júní 2005 um að taka fyrir að nýju ósk um að setja inn í aðalskipulagstillögu fyrirhugaða 18 húsa byggð í landi Ytra-Hólms I, Innri-Akraneshreppi. 

Málsatvik og rök:  Með bréfi, dags. 27. apríl 2003, sendu eigendur jarðarinnar Ytra-Hólms I hreppsnefnd Innri-Akraneshrepps erindi þar sem m.a. var óskað eftir áliti sveitarstjórnar á skipulagningu fjögurra hektara svæðis í landi nefndrar jarðar undir 18 húsa íbúðarbyggð.  Var erindið útlistað nánar í bréfi til hreppsnefndar, dags. 11. maí sama ár.  Hreppsnefndin tilkynnti með bréfi, dags. 20. maí 2003, að samþykkt hefði verið að taka erindið til skoðunar við gerð aðalskipulagstillögu fyrir hreppinn sem þá var hafin vinna við.  Landeigendum Ytra-Hólms I var hins vegar tilkynnt í bréfi, dags. 24. september 2003, að fyrirhuguð 18 húsa íbúðarbyggð félli ekki að hugmyndum hreppsnefndar um þróun íbúðarbyggðar í hreppnum og því ekki fallist á að auglýsa tillögu að aðalskipulagi þar sem gert væri ráð fyrir umsóttri byggð.  Eigendur jarðarinnar lýstu vonbrigðum sínum með afstöðu hreppsnefndar til málsins og gerðu ítarlega grein fyrir sjónarmiðum sínum og athugasemdum í bréfi til hennar, dags. 21. október 2003.  Þar var farið fram á að sveitarstjórn endurskoðaði afstöðu sína og tæki upp í aðalskipulagstillögu hugmyndir um íbúðarsvæði austast í landi Ytra-Hólms I.  Með bréfi til hreppsnefndar Innri-Akraneshrepps, dags. 24. maí 2005, fór kærandi máls þessa síðan fram á með skírskotun til erindisins frá 27. apríl 2003 að hugmyndir um fyrrgreinda íbúðarbyggð yrðu teknar fyrir að nýju og settar á aðalskipulagstillögu.  Erindið var tekið fyrir á fundi hreppsnefndar hinn 9. júní 2005 þar sem fyrri afstaða hennar var áréttuð og vísað til þess að engar forsendur hafi breyst frá því að fyrri ákvörðun hafi verið tekin.

Kærandi vísar til þess að með hinni kærðu afgreiðslu sé atvinnufrelsi hennar og réttur til frjálsrar nýtingar á eign hennar skert.  Ákvörðunin sé ekki í samræmi við stjórnsýslulög og gangi gegn markmiðum skipulags- og byggingarlaga.  Hún styðjist ekki við almannahagsmuni og sé í raun órökstudd.  Farið sé fram á að hreppsnefnd breyti svæðisskipulagi eða felli inn á aðalskipulagstillögu greinda íbúðarbyggð í landi Ytra-Hólms I og auglýsi deiliskipulag fyrir þá byggð.

Hreppsnefnd bendir á að umbeðin íbúðabyggð hafi verið í andstöðu við þágildandi svæðisskipulag og hafi hreppsnefnd, sem handhafi skipulagsvalds, ekki talið rétt að taka umrædda spildu úr landbúnaðarnotum.  Engin fullmótuð deiliskipulagstillaga hafi verið lögð fram  til kynningar vegna umdeildra hugmynda að íbúðarbyggð.  Kröfugerð kæranda sé misvísandi og ekki verði talið að úrskurðarnefndin geti tekið afstöðu til krafna um að hreppsnefnd samþykki deiliskipulag fyrir umrædda byggð, sem yrði í andstöðu við svæðisskipulag og aðalskipulagstillögu hreppsins.  Jafnframt  verði að telja að báðir eigendur umræddrar jarðar, þyrftu að standa að kærumáli því sem hér sé til meðferðar.

Kærandi og hreppsnefnd Innri-Akraneshrepps hafa fært fram frekari rök og gert ítarlegri grein fyrir sjónarmiðum sínum sem ekki verða rakin hér en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn málsins.

Innri-Akraneshreppur hefur sameinast þremur öðrum sveitarfélögum og tók sameiningin gildi í kjölfar sveitarstjórnarkosninga árið 2006.  Hið sameinaða sveitarfélag nefndist Hvalfjarðarsveit.  Svæðisskipulag sveitarfélaga sunnan Skarðsheiðar féll úr gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda nr. 939/2005 en gildistökuauglýsing vegna Aðalskipulags Innri-Akraneshrepps 2002-2014 birtist hinn 2. júní 2006 í sama riti.

Niðurstaða:  Með hinni kærðu ákvörðun var hafnað beiðni um endurupptöku á erindi kæranda og eiginmanns hennar frá árinu 2003 um að tekin yrði upp í aðalskipulagstillögu Innri-Akraneshrepps ráðagerð um 18 lóðir undir íbúðarhús á svæði í landi jarðarinnar Ytri-Hólms I. 

Samkvæmt 13. og 19. gr. laga nr. 73/1997 staðfestir ráðherra svæðis- og aðalskipulag, eða breytingar á því og taka slíkar skipulagsákvarðanir gildi þegar staðfestingin hefur verið birt í B-deild Stjórnartíðinda.  Af þessu leiðir að það er á valdsviði ráðherra að taka afstöðu til lögmætis svæðis- og aðalskipulags eða breytinga á þeim áætlunum. 

Umræddar ákvarðanir ráðherra eru lokaákvarðanir æðra stjórnvalds og hefur úrskurðarnefndin í fyrri úrskurðum talið að hana bresti vald að stjórnsýslurétti til þess að endurskoða þær.  Hefur þessi túlkun nú fengið stoð í 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga svo sem henni var breytt með 21. gr. laga nr. 74/2005.

Verður kærumáli þessu af framangreindum ástæðum vísað frá úrskurðarnefndinni.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

 

 

                                                   __________________
                                                        Hjalti Steinþórsson

 

 

_____________________________                  ______________________________
            Þorsteinn Þorsteinsson                                           Aðalheiður Jóhannsdóttir

 

 

 

 

 

 

 

 

des 22
Love0

87/2006 Kiðjaberg

Með

Ár 2007, miðvikudaginn 4. júlí, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 87/2006, kæra á samþykktum sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps frá 7. desember 2005 og 21. september 2006 um breytt deiliskipulag orlofs- og sumarhúsasvæðis í landi Kiðjabergs í Grímsnesi.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur
 

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 1. nóvember 2006, er barst nefndinni hinn 3. sama mánaðar, kærir Ívar Pálsson hdl., f.h. Þ og Þ, Glaðheimum 14, Reykjavík, eigenda sumarhúss á lóðinni nr. 111 í landi Kiðjabergs í Grímsnesi, samþykktir sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps frá 7. desember 2005 og 21. september 2006 um breytt deiliskipulag orlofs- og sumarhúsasvæðis í landi Kiðjabergs. 

Gera kærendur þá kröfu að hinar kærðu ákvarðanir verði felldar úr gildi.  Þá er og gerð krafa um að réttaráhrif hinna kærðu ákvarðana verði þegar stöðvuð.  Í kæru var boðuð frekari greinargerð er barst úrskurðarnefndinni hinn 29. maí 2007.  Verður ekki fjallað sérstaklega um kröfu um stöðvun réttaráhrifa heldur kveðinn upp efnisúrskurður í kærumálinu.   

Málavextir:  Forsaga máls þessa er sú að tillaga að breyttu deiliskipulagi frístunda-húsasvæðis í landi Kiðjabergs í Grímsnesi var auglýst í október 2002, en í gildi var deiliskipulag svæðisins frá árinu 1990.  Nokkrar athugasemdir bárust, m.a. frá kærendum.  Tillagan var samþykkt á fundi sveitarstjórnar hinn 5. febrúar 2003.  Með bréfi Skipulagsstofnunar til sveitarstjórnar, dags. 20. febrúar 2003, voru gerðar athugasemdir við samþykktina og framsetningu hennar, m.a. að samræmi þyrfti að vera á milli deiliskipulags og samþykkts aðalskipulags. 

Á árinu 2004 var auglýst tillaga að breyttu aðalskipulagi sveitarfélagsins sem og tillaga að breyttu deiliskipulagi orlofs- og sumarhúsasvæðis í landi Kiðjabergs.  Fól tillaga að breyttu deiliskipulagi í sér m.a. stækkun golfvallar ásamt því að gerðar voru breytingar á stærð og staðsetningu sumarhúsalóða.  Sagði í auglýsingunni að vegna ágalla við fyrra ferli væri tillagan auglýst í annað sinn með nokkrum breytingum í kjölfar athugasemda við fyrri auglýsingu.  Var aðalskipulagsbreytingin staðfest af ráðherra í júlí 2004.  Tillaga að breyttu deiliskipulagi var auglýst frá 28. apríl til 26. maí 2004 með athugasemdafresti til 9. júní 2004.  Engar athugasemdir bárust og samþykkti sveitarstjórn tillöguna á fundi hinn 7. desember 2005.  Skipulagsstofnun gerði ekki athugasemd við að sveitarstjórn birti auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda um gildistöku deiliskipulagsbreytingarinnar og birtist auglýsing þess efnis hinn 23. ágúst 2006.

Sveitarstjórn samþykkti nýja tillögu að breyttu deiliskipulagi í Kiðjabergslandi sem var til kynningar frá 13. júlí til 10. ágúst 2006 með athugasemdafresti til 24. ágúst.  Fól tillagan m.a. í sér heimild fyrir því að frístundahús í Kiðjabergslandi mættu vera allt að 250 fermetrar að stærð og skyldu þau vera á einni hæð, með 5,0 metra hámarkshæð  yfir gólfi en frá jörðu 6,5 metra.  Þar sem aðstæður gæfu tilefni til væri heimilt að byggja geymslukjallara undir húsi.  Óheimilt væri að hafa opið undir gólf, hærra en 1,5 metra. Kærendur gerðu athugasemdir við tillöguna.  Var tillaga að breyttu deiliskipulagi samþykkt á fundi sveitarstjórnar hinn 6. september 2006 með eftirfarandi bókun:  „Sveitarstjórn samþykkir deiliskipulagið skv. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga með eftirfarandi breytingum á auglýstri tillögu:  Við bætist að leyfilegt byggingarmagn á lóð verði að hámarki 3% af stærð lóðar.  Hámarksstærð frístundahúsa verður áfram 250 fm auk allt að 25 fm aukahúss.  Hámarkshæð húsa frá gólfi verður 5,5 m í stað 5 m.  Ákvæði um að „óheimilt sé að hafa opið undir gólf, hærra en 1,50 m“ er fellt út.  Sveitarstjórn felur skipulagsfulltrúa að svara þeirri athugasemd sem barst á grundvelli afgreiðslu sveitarstjórnar.“

Á fundi skipulagsnefndar uppsveita Árnessýslu hinn 13. september 2006 var eftirfarandi fært til bókar:  „Lögð fram tillaga að breytingu á skilmálum deiliskipulags Kiðjabergs, orlofs- og sumarhúsasvæðis Meistarafélags húsasmiða.  Í tillögunni felst að gerð er breyting á skilmálum er varða stærð og útlit húsa, m.a. að stærð frístundahúsa verði allt að 250 m² og að byggja megi allt að 25 m² geymsluhús/gestahús auk annarra minniháttar breytinga.  Tillagan var í kynningu frá 13. júlí til 10. ágúst 2006 með athugasemdafresti til 24. ágúst.  Ein athugasemd barst og er hún lögð fram ásamt tillögu að umsögn um hana.  Sveitarstjórn samþykkti tillöguna með breytingum þann 6. september 2006 en þar sem rétt gögn lágu ekki fyrir er tillagan lögð fram að nýju.  Drög að umsögn um athugasemdir lögð fram.  Skipulagsnefnd samþykkir deiliskipulagið skv. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga með eftirfarandi breytingum á auglýstri tillögu.  Við bætist að leyfilegt byggingarmagn á lóð verði að hámarki 3% af stærð lóðar.  Hámarksstærð frístundahúsa verður áfram 250 fm auk allt að 25 fm aukahúss.  Hámarkshæð húsa frá gólfi verður 6 m í stað 5 m. Hámarkshæð frá jörðu verður áfram 6,5 m.  Ákvæði um að „hús skulu vera á einni hæð“ er fellt út.  Ákvæði um að „óheimilt sé að hafa opið undir gólf, hærra en 1,50 m“ er fellt út.  Skipulagsfulltrúa er falið að svara athugasemd í samræmi við ofangreinda afgreiðslu og í samráði við sveitarstjórn.“  Var framangreint staðfest á fundi sveitarstjórnar hinn 21. september 2006. 

Í bréfi Skipulagsstofnunar til sveitarstjórnar, dags. 27. september 2006, var ekki gerð athugasemd við að sveitarstjórn birti auglýsingu um samþykkt deiliskipulagsbreytingar-innar í B-deild Stjórnartíðinda en þó var frekari skýringa þörf.  Auglýsing um gildistöku breytingarinnar birtist hinn 9. október 2006.

Framangreindum samþykktum sveitarstjórnar hafa kærendur skotið til úrskurðar-nefndarinnar svo sem að framan greinir.

Málsrök kærenda:  Af hálfu kærenda er vísað til þess að þeir hafi gert athugasemdir er tillaga að breyttu deiliskipulagi svæðisins hafi verið auglýst á árinu 2002 enda hafi þeir, ásamt öðrum þeim er athugasemdir hafi gert, talið verulega gengið á rétt sinn.  Í tillögunni hafi aðkoma að lóð kærenda ekki verið sýnd eins og hún hefði verið frá upphafi auk þess sem ekki hafi verið gert ráð fyrir stækkun á lóð kærenda, en lóðir í kringum hana stækkaðar á kostnað sameiginlegs útivistarsvæðis.  Ítrekað hafi kærendur óskað eftir stækkun lóðar, sem sé ein sú minnsta á svæðinu, en ekki fengið. 

Þar sem deiliskipulagstillagan hafi ekki verið í samræmi við aðalskipulag sveitarfélagsins hafi auglýsing hennar verið ólögmæt.  Tillagan muni hafa verið auglýst aftur ásamt tillögu að breytingu á aðalskipulagi hinn 23. apríl 2004.  Hafi þeim sem gert hefðu athugasemdir við tillöguna á fyrri stigum hvorki verið tilkynnt þar um né athygli þeirra vakin á auglýsingunni.  Kærendur hafi ekki komist að því fyrr en um mitt ár 2005 að tillaga að breyttu deiliskipulagi hafi verið auglýst að nýju og líklega verið samþykkt aftur án athugasemda.  Er kærendum hafi verið þetta ljóst hafi þau leitað sér lögmannsaðstoðar.  Hafi lögmaður þeirra ritað skipulagsfulltrúa bréf, dags. 8. júlí 2005, sem ítrekað hafi verið 23. ágúst sama ár, þar sem m.a. hafi verið óskað upplýsinga um framgang deiliskipulagssamþykktarinnar og útgefin byggingarleyfi á svæðinu.  Afrit af bréfinu hafi verið sent byggingarfulltrúa uppsveita Árnessýslu og til landeiganda.  Engin svör eða gögn hafi borist frá embættunum þrátt fyrir framangreind bréf og samtöl við þáverandi skipulagsfulltrúa. 

Hinn 13. október 2005 hafi lögmaður kærenda brugðið á það ráð að senda byggingar-fulltrúa bréf þar sem kærendur hafi talið hugsanlegt að framkvæmdir væru hafnar á grundvelli hins nýja deiliskipulags þó það hefði þá ekki öðlast gildi.  Hafi verið óskað eftir upplýsingum um öll byggingarleyfi sem veitt hefðu verið frá áramótum 2004 og á grundvelli hvaða skipulags þau hefðu verið veitt.  Ekkert svar hafi borist við bréfi þessu.
 
Rétt fyrir jól árið 2005 hafi lögmaður kærenda verið í sambandi við landeiganda, Meistarafélag húsasmiða, til að leita lausna á vanda þeirra.  Eftir símtöl við starfsmann félagsins hafi lögmaðurinn ritað landeiganda bréf, dags. 28. nóvember og 7. desember 2005.  Hinn 8. desember 2005 hafi lögmaðurinn átt fund með þáverandi skipulagsfulltrúa.  Á þeim fundi hafi skipulagsfulltrúi lofað að leita leiða til að finna lausn á vanda kærenda og leita sátta milli þeirra og landeiganda.  Í kjölfar fundarins hafi lögmaðurinn sent skipulagsfulltrúa tölvupósta, eða hinn 8. desember 2005 og 17. janúar 2006.  Hvorki erindi lögmanns kærenda til skipulagsfulltrúans né landeigandans hafi verið svarað.  Nokkru síðar hafi lögmaður kærenda komist að því að á fundi sveitarstjórnar hinn 7. desember 2005, hafi sveitarstjórn samþykkt hina kærðu deiliskipulagsbreytingu. 

Kærendur hafi ætlað að kæra deiliskipulagsbreytinguna en hafi ekki getað það þar sem málsmeðferð hennar hafi ekki verið lokið og ákvörðunin því ekki kæranleg.  Hafi lögmaður kærenda farið yfir það með framkvæmdastjóra úrskurðarnefndarinnar sem staðfest hafi að á meðan auglýsing um gildistöku deiliskipulagsins hefði ekki verið birt í B-deild Stjórnartíðinda yrði öllum kærum varðandi skipulagið vísað frá nefndinni.  Lögmaður kærenda hafi því fylgst vel með auglýsingum frá Grímsnes- og Grafnings-hreppi í B-deild Stjórnartíðinda.  Í byrjun sumars 2006 hafi því enn verið í gildi deiliskipulag af svæðinu sem samþykkt hafi verið á fundi skipulagsstjóra ríkisins hinn 9. maí 1990.  Lóð kærenda sé nr. 120 samkvæmt því deiliskipulagi en nr. 111 samkvæmt deiliskipulagi sem hafði verið samþykkt af sveitarstjórn en ekki öðlast gildi. 

Í byrjun júní árið 2006, er kærendur hafi verið staddir í sumarbústað sínum í Kiðjabergi, hafi þeir orðið varir við að framkvæmdir væru hafnar við byggingu sumarbústaða á lóðunum norðan við þeirra lóð, þ.e. lóðunum sem eru nr. 112 og 113, að því er virtist samkvæmt hinu nýja deiliskipulagi sem ekki hefði öðlast gildi.  Hafi kærendur verið þess fullvissir að framkvæmdirnar samræmdust ekki þágildandi deiliskipulagi, samþykktu 9. maí 1990.  Þrátt fyrir að hafa verið meinað um aðgang að gögnum um umrædd hús og skipulagsgögn hafi kærendur kært byggingarleyfin hinn 6. júní 2006 og krafist stöðvunar framkvæmda.

Enn hafi verið reynt að beina málinu í eðlilegan farveg með bréfi til sveitarfélagsins, dags. 13. júní 2006, þar sem óskað hafi verið eftir að erindum kærenda, sem sum hafi verið orðin rúmlega ársgömul, yrði svarað, allar framkvæmdir í ósamræmi við skipulag frá 1990 yrðu stöðvaðar, byggingarleyfi og framkvæmdaleyfi sem ekki væru í samræmi við skipulagið afturkölluð auk þess sem óskað hafi verið eftir fundi með sveitarstjóra.  Hinn 15. júní 2006 hafi lögmanni kærenda borist frá úrskurðarnefndinni bréf byggingarfulltrúa, dags. 12. júní 2006, þar sem tilkynnt hafi verið að handhöfum lóða nr. 112 og 113 hafi verið send beiðni um að stöðva framkvæmdir.  Þrátt fyrir framangreint og hina meintu stöðvun framkvæmda hafi í skjóli nætur, aðfararnótt hins 26. júní 2006, verið flutt hús á lóðina nr. 113 og það sett þar niður.  Lögmaður kærenda hafi sent myndbréf til byggingarfulltrúa hinn 27. júní 2006 og krafist þess að húsið yrði þegar flutt burt af lóðinni en því hafi ekki verið sinnt.      

Í byrjun júlí 2006 hafi kærendur orðið varir við að hafnar væru framkvæmdir á lóðinni nr. 109.  Hinn 7. júlí 2006 hafi þeir kært það byggingarleyfi á sömu forsendum og áður.  Þrátt fyrir framangreint hafi framkvæmdir haldið áfram að einhverju marki við þau hús sem byggingarfulltrúi hafi sagst hafa stöðvað framkvæmdir við.  Í júlímánuði hafi lögmaður kærenda margoft verið í sambandi við byggingarfulltrúa vegna kvartana þeirra um að framkvæmdum væri haldið fram.  Hafi úrskurðarnefndin loks 2. ágúst 2006 stöðvað framkvæmdir á umræddum lóðum til bráðabirgða.

Samhliða framangreindu hafi lögmaður kærenda ritað Skipulagsstofnun bréf til að koma þeim sjónarmiðum á framfæri við stofnunina að málsmeðferð skipulagstillögu svæðisins hafi verið ólögmæt sem og sú efnislega afstaða sem tekin hafi verið með skipulaginu.  Erindinu hafi verið svarað með bréfi, dags. 24. júlí 2006.  Þar hafi komið fram að skipulagið hefði borist stofnuninni og verið gerðar athugasemdir við það og jafnframt yrði tekin afstaða til skipulagsins þegar ný gögn lægju fyrir.  Í ljósi þessara upplýsinga og þar sem kærendur hafi haft í hyggju að kæra deiliskipulagið yrði gildistaka þess auglýst í B-deild Stjórnartíðinda, hafi lögmaður þeirra fylgst mjög með auglýsingum frá Grímsnes- og Grafningshreppi í B-deild Stjórnartíðinda, þ.e. hafi athugað með u.þ.b. viku millibili hvort auglýsing um gildistöku deiliskipulagsins hefði birst en allt kom fyrir ekki.  Með vísan til allrar forsögu málsins hafi hann þó ekki sérstaklega kippt sér upp við að auglýsing um gildistöku deiliskipulagsins hefði ekki enn birst.

Með bréfi til Skipulagsstofnunar, dags. 19. október 2006, hafi lögmaður kærenda óskað eftir upplýsingum um stöðu málsins og afritum af bréfaskiptum Skipulagsstofnunar og skipulagsfulltrúa.  Fram hafi komið í tölvupósti Skipulagsstofnunar, dags. 1. nóvember 2006, að erindinu hafi ekki verið svarað fyrr en þann dag.  Í útprentun úr málaskrá Skipulagsstofnunar komi fram númer auglýsingarinnar í B-deild Stjórnartíðinda.  Þá fyrst hafi lögmanni kærenda verið það ljóst að auglýsingin hefði verið birt og þá undir nafni skipulagsfulltrúans en ekki sveitarfélagsins.  Samdægurs hafi deiliskipulagsbreytingin, sem samþykkt hafi verið í sveitarstjórn hinn 5. desember 2005, verið kærð til úrskurðarnefndarinnar.

Vegna þess langa tíma sem liðið hafi frá birtingu auglýsingar um gildistöku fyrri deiliskipulagsbreytingarinnar sé rétt að taka eftirfarandi fram.  Hvorki kærendur né lögmaður þeirra hafi haft vitneskju um að auglýsing um gildistöku breytingarinnar hafi verið birt þrátt fyrir að hafa óskað þess sérstaklega í bréfum til skipulagsyfirvalda sveitarfélagsins að þeim yrði tilkynnt um birtingu gildistökuauglýsingar breytingarinnar.  Auk þess að bæði kærendur og lögmaður þeirra hafi átt regluleg samskipti við Skipulagsstofnun og fulltrúa sveitarfélagsins, sem ekki hafi upplýst um framangreint, hafi verið fylgst vel með birtingum auglýsinga undir Grímsnes- og Grafningshreppi í hinni rafrænu útgáfu B-deildar Stjórnartíðinda.  Engin auglýsing um gildistöku deiliskipulagsins hafi birst þar.  Auglýsingin hafi aftur á móti verið birt undir nafni skipulagsfulltrúa uppsveita Árnessýslu en ekki í nafni sveitarfélagsins.  Framangreint hafi ekki uppgötvast fyrr en lögmaður kærenda hafi óskað eftir upplýsingum um stöðu málsins frá Skipulagsstofnun eins og gerð hafi verið grein fyrir.  Kærendur telji því afsakanlegt að kæra vegna ákvörðunar sveitarstjórnarinnar frá 7. desember 2005 hafi ekki verið send úrskurðarnefndinni fyrr en hinn 1. nóvember 2006, sbr. 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Kærendur telji báðar hinar kærðu breytingar ólögmætar m.t.t. þess hve veruleg neikvæð áhrif þær hafi á grenndarrétt þeirra og friðhelgi.  Þær leiði báðar til þess að nú megi byggja mun stærri og hærri hús en kærendur hafi mátt gera ráð fyrir á þeim tíma er þeir hafi keypt lóðarréttindin.  Það hafi sérstaka þýðingu fyrir kærendur vegna staðsetningar lóðarinnar og þeirrar staðreyndar að lóð þeirra sé ein sú minnsta á svæðinu.

Kærendur vísi einnig til sjónarmiða um réttmætar væntingar og þess að um nýlegt skipulag sé að ræða.  Telji kærendur að ólögmætt sé að gera slíkar grundvallarbreytingar á svo nýju deiliskipulagi á svæði þar sem menn hafi byggt upp á ákveðnum forsendum.  Vísi kærendur máli sínu til stuðnings til úrskurðar úrskurðarnefndarinnar í máli nr. 31 frá 2007.  Verði breytingarnar látnar standa sé forsenda fyrir veru kærenda á svæðinu brostin þar sem það næði og friðhelgi sem þau hafi mátt gera ráð fyrir að njóta, enda um sumarhúsasvæði að ræða, hafi verið að engu gerð með þessum breytingum.

Framkvæmdir við hús nr. 109, 112 og 113 hafi verið hafnar og langt komnar þegar hinar kærðu deiliskipulagsbreytingar hafi öðlast gildi.  Fyrir liggi að umrædd hús hafi ekki verið í samræmi við deiliskipulag svæðisins óbreytt.  Samkvæmt 4. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga sé óheimilt að breyta skipulagi svæðis þar sem framkvæmt hafi verið í ósamræmi við skipulag fyrr en hin ólöglega bygging eða byggingarhluti hafi verið fjarlægð, jarðrask afmáð eða starfsemi hætt.  Allar tilgreindar byggingarframkvæmdir hafi verið í ósamræmi við eldra skipulag.  Óheimilt hafi því verið að breyta skipulaginu fyrr en þessi hús eða þær framkvæmdir sem byrjað hafi verið á, í ósamræmi við skipulagið, hefðu verið fjarlægðar.  Báðar breytingarnar séu ólögmætar á framangreindum forsendum.

Málsrök Grímsnes- og Grafningshrepps:  Af hálfu sveitarfélagsins er þess aðallega krafist að kærunni verði vísað frá úrskurðarnefndinni en til vara að ákvarðanir sveitarstjórnar verði staðfestar. 

Aðalkrafa um frávísun málsins sé byggð á því að kæra vegna ákvörðunar frá 7. desember 2005 sé of seint fram komin auk þess sem kærendur hafi ekki lögvarða hagsmuni tengda slíkri kröfu.  Þá eigi kærendur ekki kæruaðild vegna breytingar á deiliskipulagsuppdráttum.

Samkvæmt 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 sé frestur til að skjóta máli til úrskurðarnefndarinnar einn mánuður frá því að kæranda hafi mátt vera kunnugt um eða mátti vera kunnugt um ákvörðun þá sem kæra eigi.  Sé um að ræða ákvarðanir sem sæti opinberri birtingu teljist kærufrestur frá birtingu ákvörðunar.  Hinar kærðu ákvarðanir hafi verið teknar á fundi sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps hinn 7. desember 2005, vegna breytinga á deiliskipulagsuppdrætti og hinn 23. ágúst 2006 (sic) vegna breytinga á deiliskipulagsskilmálum.  Auglýsing um gildistöku fyrri deiliskipulagsbreytingarinnar vegna ákvörðunar sveitarstjórnar frá 7. desember 2005 hafi birst í B-deild Stjórnartíðinda hinn 23. ágúst 2006.  Auglýsing um gildistöku síðari deiliskipulagsbreytingarinnar hafi birst í B-deild Stjórnartíðinda hinn 9. október 2006.  Kynning og auglýsing þessara skipulagstillagna hafi verið framkvæmd með sama hætti og tíðkist með aðrar skipulagsbreytingar hjá sveitarfélögum uppsveita Árnessýslu.  Kærendum hafi einnig verið tilkynnt munnlega um meðferð tillagnanna og auglýsingu.

Kæra í málinu sé dagsett 1. nóvember 2006.  Kærufrestur hafi því verið liðinn varðandi breytingu á deiliskipulagsuppdrætti er öðlast hafi gildi hinn 23. ágúst 2006 þegar kærendur hafi skotið máli sínu til nefndarinnar.  Beri því að vísa þeim hluta málsins frá úrskurðarnefndinni, sbr. 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.  Undanþáguákvæði 1. tl. 28. gr. stjórnsýslulaga geti ekki komið til álita þar sem kærendur hafi áður skotið málum sínum til úrskurðarnefndarinnar og hafi notið lögmannsaðstoðar við sinn málarekstur.  Þá geti undanþáguákvæði 2. tl. 28. gr. stjórnsýslulaga ekki átt við.  Hér megi einnig vísa til úrskurðar úrskurðarnefndarinnar í máli nr. 32/2007, þar sem sambærilegt álitaefni hafi verið afgreitt með greindum hætti.

Þá sé vísað til þess að kærendur geti ekki átt aðild að kröfu um ógildingu skipulags-ákvörðunar sveitarstjórnar frá 7. desember 2005.  Þeir hafi engar athugasemdir gert vegna hins kærða deiliskipulags fyrr en með kæru sinni hinn 1. nóvember 2006 og raunverulega ekki fyrr en með greinargerð sinni, dags. 25. maí 2007.  Þeim hafi hins vegar verið gefinn kostur á að koma að athugasemdum sínum á kynningartíma tillögunnar.  Það hafi þau ekki gert en minna megi á að þau hafi notið lögmannsaðstoðar í málarekstri sínum.

Í 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 segi að hver sá sem ekki geri athugasemdir við auglýsta tillögu innan tilskilins frests teljist samþykkur henni.  Af því leiði að þeir sem ekki komi á framfæri athugasemdum sínum vegna auglýsingar á tillögu að deiliskipulagi teljist vera samþykkir henni.  Þar sem kærendur teljist að lögum vera samþykkir umræddri skipulagstillögu geti þeir ekki síðar haft uppi í kærumáli kröfur um ógildingu skipulagsákvörðunar sem samþykkt hafi verið á grundvelli tillögunnar án breytinga er varðað geti hagsmuni þeirra.  Kærendur eigi því ekki kæruaðild í málinu er varði ákvörðun sveitarstjórnar frá 7. desember 2005 og beri að vísa því frá nefndinni, sbr. úrskurð úrskurðarnefndar í máli nr. 6/2007.

Sveitarfélagið byggi einnig á því að kærendur eigi ekki einstaklegra lögákveðinna hagsmuna að gæta samkvæmt 5. mgr. 8. gr. laga nr. 73/1997.  Hvorki í kæru né greinargerð kærenda sé gerð grein fyrir því hvaða lögvörðu hagsmuni þeir eigi vegna breytinga á deiliskipulagsskilmálum Kiðjabergs.  Þá sé ekki með nokkrum hætti gerð grein fyrir því með hvaða hætti þeir telji að framkvæmdir á lóðum nr. 109, 112 og 113 brjóti gegn greindum skipulagsskilmálum, þrátt fyrir að það sé boðað í kæru.  Minnt sé á að með þessari breytingu hafi skilmálum fyrir allt það svæði sem deiliskipulag Kiðjabergs nái yfir, þ.e. svæði A-Háls, B-Holt og C-Kambar, þ.m.t. lóð kærenda, verið breytt.

Hinar kærðu deiliskipulagsbreytingar hafi verið fullkomlega lögmætar og í samræmi við 23. og 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Vakin sé athygli á að hvorki í kæru né greinargerð sé vísað til þess að sveitarstjórn hafi brotið gegn tilteknum ákvæðum greindra laga við málsmeðferð sína.  Kynning og auglýsing umræddra skipulagstillagna hafi verið framkvæmd á sama hátt og tíðkist með aðrar skipulagsbreytingar sem séu til meðferðar hjá sveitarfélögum uppsveita Árnessýslu, þ.e.a.s. auglýsing hafi verið birt í Lögbirtingablaðinu, Fréttablaðinu, Sunnlenska fréttablaðinu og Glugganum. Skipulags-tillögur séu auglýstar í Fréttablaðinu þar sem það hafi meiri dreifingu en Morgunblaðið.  Auk þessa hafi kærendum verið tilkynnt munnlega að umrædd tillaga hafi verið tekin fyrir í skipulagsnefnd og yrði auglýst í júlí eða ágúst.  Kynningargögn hafi einnig verið ljósrituð án gjalds og afhent kærendum þegar eftir því hafi verið óskað.  Að mati sveitarstjórnar hafi lóðarhafar haft nægan tíma til að kynna sér tillöguna og koma með athugasemdir við hana.

Af hálfu sveitarfélagsins sé á því byggt að deiliskipulagsbreytingarnar hafi ekki neikvæð áhrif á grenndarrétt kærenda.  Ljóst sé að hús sem séu að rísa á lóðum 109 og 112 séu stærri en gert hafi verið ráð fyrir í upphaflegu skipulagi, en hús á lóð 113 samræmist eldri skilmálum. 

Þá sé mótmælt þeirri staðhæfingu, sem fram komi í greinargerð, að hér sé um að ræða grundvallarbreytingu á nýlegu skipulagi.  Ekki sé hægt að segja að skipulagið í Kiðjabergi sé nýlegt því það sé eitt af þeim fyrstu sem unnið hafi verið í sveitarfélaginu.  Einnig sé vísað til umsagnar sveitarstjórnar við athugasemdum kærenda, sbr. bréf skipulagsfulltrúa 22. september 2006.

Á þeim tíma þegar upphaflegt deiliskipulag hafi verið unnið hafi í lögum ekki verið heimilt að byggja stærri frístundahús en 60 fermetra og hafi skipulagið miðast við þá stærð.  Í dag sé ekki kveðið á um hámarksstærð frístundahúsa í lögum og ef litið sé til þróunar síðustu ára þá hafi frístundahús smám saman verið að stækka í samræmi við kröfur húsbyggjenda.  Að mati sveitarfélagsins sé það ekki talið óeðlilegt að þessi þróun nái einnig til byggðarinnar í Kiðjabergi, sérstaklega í ljósi þess að þangað til nýlega hafi fjölmargar lóðir á svæðinu verið óseldar.

Leyfilegt byggingarmagn á hverri lóð megi nú ekki vera hærra en 3%, þó svo að áfram verði miðað við 250 fermetra hámarksstærð.  Þetta þýði t.d. að á lóð sem sé 0,5 ha megi byggingarmagn ekki fara upp fyrir 150 fermetra.  Gildi það fyrir allt svæðið.  Leyfileg hámarksstærð frístundahúsa eftir breytinguna sé í góðu samræmi við þróun annarra svæða í Grímsnes- og Grafningshreppi sem og í grannsveitarfélögum.  Því til stuðnings megi benda á að nýlega hafi verið gerðar breytingar á skilmálum eldri frístundabyggðar í landi Norðurkots og Ormsstaða.  Fordæmi fyrir byggingu húsa í þegar byggðum hverfum sé því fyrir hendi.

Ekki sé gert ráð fyrir að umferð um svæðið aukist miðað við það sem áður hafi verið gert ráð fyrir þó svo að heimilt verði að byggja stærri hús.  Stærri hús kalli ekki endilega á fleira fólk því í flestum ef ekki öllum tilvikum sé það ein fjölskylda sem eigi hvert hús, enda séu að jafnaði ekki fleiri svefnherbergi í stærri húsum.  Stækkað rými sé oftar en ekki nýtt í stærri stofur, baðherbergi og aðstöðu í tengslum við það, t.d. gufubað eða heita potta.

Af framangreindu leiði að athugasemdum kærenda um grundvallarbreytingar á nýju deiliskipulagi beri að hafna.  Fordæmi það sem kærendur vísi til varðandi úrskurð úrskurðarnefndarinnar í máli nr. 31/2007 eigi hér ekki við, enda aðstæður ekki sambærilegar.

Af hálfu kærenda sé því haldið fram að deiliskipulagsbreytingin sé ólögmæt með vísan til 4. mgr. 56. gr. laga nr. 73/1997, þ.e. að rífa hefði þurft byggingar á lóðum nr. 109, 112 og 113 áður en unnt hefði verið að breyta skipulagi svæðisins.  Þessum skilningi sé alfarið mótmælt af hálfu sveitarfélagsins.

Skipulags- og byggingarnefnd sé ekki skylt að lögum að láta fjarlægja sumarhús á greindum lóðum eða öðrum lóðum á svæðinu áður en að gerð sé breyting á deiliskipulaginu, þrátt fyrir að byggingarleyfi hafi verið afturkölluð.  Ekki sé unnt að túlka ákvæði 4. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga með þeim hætti.  Í 56. gr. laganna sé ekki kveðið með skýrum hætti á um hvernig með skuli fara þegar mannvirki, sem þegar hafi verið reist á grundvelli byggingarleyfis, sé síðar ógilt eða afturkallað.  Engin fyrirmæli séu í greindum lögum sem skyldi byggingarnefnd til að taka ákvörðun um fjarlægingu mannvirkis, sem þegar hafi verið reist, sé síðar ógilt eða afturkallað.  Þá verði að skoða ákvæði 4. mgr. í samhengi við önnur þvingunarúrræði 56. gr.  Ákvæði 2., 3. og 4. mgr. 56. gr. eigi fyrst og fremst við um byggingarleyfisskyldar framkvæmdir skv. IV. kafla laga nr. 73/1997 og taki þá fyrst og fremst til framkvæmda, sem hafnar séu án þess að fengin séu tilskilin leyfi.

Ákvæði 4. mgr. 56. gr. geti þ.a.l. ekki átt við í því tilviki er bygging hafi verið reist á grundvelli gilds byggingarleyfis sem talið hafi verið í samræmi við skipulag á þeim tíma sem leyfi hafi verið veitt.  Ákvæðinu sé fyrst og fremst ætlað að taka á þeim tilvikum þegar framkvæmt sé án allra tilskilinna leyfa.  Slík túlkun sé einnig í samræmi við forsögu þessa lagaákvæðis og tilgang þess.  Þá sé hér um að ræða undantekningarreglu og verði að beita þröngri lögskýringu við túlkun hennar.  Þröng skýring leiði til þess að ákvæðið verði aldrei túlkað á þann veg sem kærendur krefjist.  Hér verði einnig að hafa í huga að um leið og mannvirki hafi verið reist á grundvelli byggingarleyfis komi til önnur sjónarmið, m.a. um eyðileggingu verðmæta o.fl., sem geti komið í veg fyrir að unnt sé að rífa eða fjarlægja eign, sem reist hafi verið.  Einnig þurfi að líta til skipulagssjónarmiða sem og hagsmuna eiganda þess húss, sem risið sé, en fjarlæging eða niðurrif eignar hans væri augljóslega verulega íþyngjandi fyrir hann.  Einnig þurfi að gæta meðalhófs í slíkum ákvörðunum sem og jafnræðisreglu.

Sjónarmið landeiganda:  Af hálfu landeiganda er tekið undir með kærendum að lóð þeirra sé ein sú minnsta á svæðinu.  Af 45 lóðum séu sjö minni en lóð kærenda og bent á að kærendur hafi valið umrædda lóð.  Mótmælt sé fullyrðingum kærenda þess efnis að þeir hafi ekki getað fengið stækkun á lóð sinni.  Hið rétta sé að kærendum hafi gefist kostur á stækkun lóðarinnar en að sjálfsögðu aðeins gegn gjaldi.  Því hafi kærendur ekki viljað una. 

Andsvör kærenda við málsrökum Grímsnes- og Grafningshrepps:  Af hálfu kærenda er því mótmælt að kærur þeirra séu of seint fram komnar.  Augljóst sé að kæran á seinni deiliskipulagsbreytinguni sé innan tímafrests og kæran á fyrri breytingunni hafi verið lögð fram um leið og kærendur hafi vitað að auglýsing um gildistöku hennar hafi verið birt í B-deild Stjórnartíðinda. 

Bent sé á að kærendum sé ekki kunnugt um að sveitarfélagið hafi auglýst niðurstöðu sveitarstjórnar að lokinni afgreiðslu þess eins og skylt sé skv. 1. mgr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga.

Af hálfu sveitarfélagsins sé því haldið fram að kærendum hafi verið tilkynnt munnlega um meðferð tillagnanna og auglýsingu. Þessari fullyrðingu sé mótmælt sem hreinum ósannindum.   

Einu gildi varðandi framangreint hvort kærendur hafi notið lögmannsaðstoðar.  Hafi lögmaðurinn gert tvennt til að gæta hagsmuna kærenda.  Í fyrsta lagi hafi hann óskað eftir tilkynningu frá sveitarfélaginu um að hann yrði látinn vita um auglýsinguna.  Í öðru lagi hafi lögmaðurinn farið reglulega yfir auglýsingar sveitarfélagsins Grímsness- og Grafningshrepps í hinni rafrænu útgáfu Stjórnartíðinda en engar auglýsingar hafi birst þar. 

Kærendur mótmæli því að kæruaðild sé ekki til staðar vegna ákvörðunar frá 7. desember 2005.  Í fyrsta lagi sé rétt að minna á að tillagan sem samþykkt hafi verið hinn 7. desember 2005 hafi verið auglýst til kynningar frá 28. apríl til 26. maí 2004 og með athugasemdafresti til 9. júní s.á. eða einu og hálfu ári áður en hún hafi verið afgreidd og hafi raunar fyrst verið auglýst árið 2003.  Kærendur hafi þá engrar lögmannsaðstoðar notið og ekki vitað af auglýsingu tillögunnar.  Þeir hafi hins vegar gert athugasemdir við tillöguna þegar hún hafi verið auglýst árið 2003 en þá hafi afgreiðslu málsins verið frestað og óskað eftir athugsemdum skipulagshönnuðar.  

Því sé hafnað að úrskurður úrskurðarnefndarinnar í máli nr. 6 frá 2007 hafi fordæmisgildi í máli þessu.   

Kærendur mótmæli því að þeir eigi ekki lögvarða hagsmuni.  Hin kærða breyting snerti hagsmuni þeirra beint og verulega enda lúti breytingin að þeirra lóð.  Þannig séu gerðar umfangsmiklar breytingar á lóðum alveg upp við þeirra lóð, ekki sé orðið við athugasemdum þeirra um lóðarstækkun, gengið á útivistarsvæði í kringum þeirra lóð og á svæðinu öllu, svæði undir golfvöll stækkað á kostnað annarra útivistarsvæða og svo mætti lengi telja.

Aðilar máls þessa hafa fært fram frekari rök til stuðnings kröfum sínum og hefur úrskurðarnefndin haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn málsins. 

Niðurstaða:  Í máli þessu er deilt um gildi breytinga sem gerðar voru á deiliskipulagi frá árinu 1990 fyrir frístundabyggð í landi Kiðjabergs í Grímsnesi og öðluðust gildi með auglýsingum í B-deild Stjórnartíðinda hinn 23. ágúst 2006 og hinn 9. október 2006. 

Af hálfu sveitarfélagsins er krafist frávísunar málsins, m.a. sökum aðildarskorts kærenda og að kæra hafi borist nefndinni of seint.    

Deiliskipulagsbreyting sú er öðlaðist gildi hinn 23. ágúst 2006 tekur til orlofs- og sumarhúsasvæðis í landi Kiðjabergs, svæðis C, og eru kærendur máls þessa lóðarhafar lóðar nr. 111 innan umrædds svæðis.  Breytingin felur m.a. í sér að lóðamörkum og byggingarreitum á næstu lóðum og í nágrenni við kærendur er breytt.  Seinni deiliskipulagsbreytingin varðar stærðir húsa og tekur til allra sumarhúsalóða í landi Kiðjabergs, þ.m.t. á svæði C.  Verður af þessum sökum ekki fallist á sjónarmið sveitarfélagins um að kærendur eigi ekki einstaklegra og lögvarinna hagsmuna að gæta um gildi deiliskipulagsbreytinganna.  Verður málinu því ekki vísað frá af þeim sökum. 

Eins og mál þetta liggur fyrir kemur til skoðunar hvort kærufresturinn vegna deiliskipulagsbreytingarinnar frá 23. ágúst 2006 hafi verið liðinn þegar kæra í málinu barst úrskurðarnefndinni hinn 3. nóvember 2006.  Í 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 segir að kærufrestur til úrskurðarnefndarinnar sé einn mánuður og varðandi ákvarðanir er sæti opinberri birtingu teljist kærufrestur frá birtingu ákvörðunar.  Kæra í málinu barst úrskurðarnefndinni hinn 3. nóvember 2006.  Auglýsing um gildistöku þessarar breytingar var birt í B-deild Stjórnartíðindi hinn 23. ágúst 2006 og var því kærufrestur samkvæmt tilvitnuðu lagaákvæði liðinn er kæra barst nefndinni hvað hana varðar. 

Af hálfu kærenda er því haldið fram að afsakanlegt hafi verið að kæran hafi borist úrskurðarnefndinni eftir kærufrest, sbr. 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.  Í málsrökum kærenda hér að framan eru ítarlega rakin samskipti þeirra og lögmanns þeirra við skipulagsyfirvöld á þeim tíma er samþykktin var enn til meðferðar og liggja fyrir úrskurðarnefndinni afrit bréfa og tölvupósta þar að lútandi.  Þar er einnig greint frá því hvernig staðið var að gildistökuauglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda sem sett var fram í nafni skipulagsfulltrúa uppsveita Árnessýslu í stað þess stjórnvalds er ákvörðunina tók. 

Ekki er á færi úrskurðarnefndarinnar að skera úr um hvort framsetning hinnar kærðu ákvörðunar hafi verið lögum samkvæmt eða hvort viðhafður hafi verið réttur birtingarmáti hennar.  Þá þykir ekki skipta máli hér þótt kærendur og lögmaður þeirra hafi ítrekað átt samskipti við skipulagsyfirvöld í sveitarfélaginu eða talið sig hafa sett fram ósk um að vera tilkynnt sérstaklega um birtingu hinnar kærðu ákvörðunar.  Verður því ekki fallist á að afsakanlegt hafi verið að kæran hafi borist úrskurðarnefndinni of seint og ber því, samkvæmt 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga, að vísa henni frá úrskurðarnefndinni hvað varðar deiliskipulagsbreytingu þá er öðlaðist gildi hinn 23. ágúst 2006. 

Seinni deiliskipulagsbreytingin sem kærð er í málinu er breyting á skipulagsskilmálum er gilt höfðu frá árinu 1990 og nær til allra svæða sem deiliskipulag frístundabyggðar í landi Kiðjabergs gildir um.  Í auglýsingu um tillögu að breyttu deiliskipulagi svæðisins segir að í henni felist að gerð sé breyting á skilmálum er varði stærð og útlit húsa, h-lið í greinargerð deiliskipulagsins.  Gert sé ráð fyrir að heimilt verði að reisa allt að 250 fermetra frístundahús og allt að 25 fermetra geymslu/gestahús auk breytinga er varði m.a. mænishæð og þakhalla.  Nánar segir m.a. í tillögu að breytingunni að aðalhús skulu vera á einni hæð og ekki stærri en 250 fermetrar, með 5,0 metra hámarkshæð miðað við gólfhæð, en 6,5 metra frá jörðu.  Þar sem aðstæður gefi tilefni til sé heimilt að byggja geymslukjallara undir húsi.   Óheimilt sé að hafa opið undir gólf hærra en 1,5 metra.  Gerðu kærendur athugasemdir vegna tillögunnar.

Hinn 6. september 2006 samþykkti sveitarstjórn tillögu að breyttu deiliskipulagi með þeim breytingum að leyfilegt byggingarmagn á hverri lóð yrði að hámarki 3% af stærð lóðar en hámarksstærð frístundahúsa yrði áfram 250 fermetrar auk allt að 25 fermetra aukahúss.  Hámarkshæð húsa frá gólfi var hækkuð úr 5 metrum í 5,5 metra.  Ákvæði um að óheimilt væri að hafa opið undir gólf hærra en 1,5 metra var fellt niður.  Viku síðar, eða hinn 13. september 2006, var málið á ný til umfjöllunar á fundi skipulagsnefndar uppsveita Árnessýslu og segir í bókun nefndarinnar að sveitarstjórn hafi samþykkt deiliskipulagsbreytinguna en þar sem rétt gögn hafi þá ekki legið fyrir sé tillagan lögð fram að nýju í skipulagsnefnd.  Var eftirfarandi fært til bókar:  „Skipulagsnefnd samþykkir deiliskipulagið skv. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga með eftirfarandi breytingum á auglýstri tillögu.  Við bætist að leyfilegt byggingarmagn á lóð verði að hámarki 3% af stærð lóðar … Hámarkshæð húsa frá gólfi verður 6 m í stað 5 m. Hámarkshæð frá jörðu verður áfram 6,5 m.  Ákvæði um að „hús skulu vera á einni hæð“ er fellt út.  Ákvæði um að „óheimilt sé að hafa opið undir gólf, hærra en 1,50 m“ er fellt út.“  Var framangreint staðfest á fundi sveitarstjórnar hinn 21. september 2006. 

Í 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 er fjallað um kynningu, samþykkt og gildistöku deiliskipulags.  Í 2. mgr. segir að ákveði sveitarstjórn að breyta auglýstri tillögu í grundvallaratriðum skuli hin breytta tillaga auglýst á nýjan leik. 

Eins og að framan er rakið gerði sveitarstjórn tvívegis breytingar á tillögu þeirri er auglýst hafði verið eftir að frestur til að koma að athugasemdum var liðinn, m.a. í þá veru að hámarkshæð húsa á öllu svæðinu var hækkuð um einn metra ásamt því að ákvæði þess efnis að hús skyldu vera á einni hæð var fellt út.  Úrskurðarnefndin telur að framangreindar breytingar sveitarstjórnar á tillögunni séu svo verulegar, þegar litið er til umfangs og eðlis þeirra, að auglýsa hefði þurft að nýju tillögu að breyttu deiliskipulagi svæðisins í samræmi við ákvæði 25. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Verður deiliskipulagsbreytingin því felld úr gildi af þessum sökum. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist vegna anna hjá úrskurðarnefndinni. 

Úrskurðarorð:

Kröfu kærenda um ógildingu samþykktar sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps frá 7. desember 2005 um breytt deiliskipulag orlofs- og sumarhúsasvæðis í landi Kiðjabergs á svæði C er vísað frá úrskurðarnefndinni.

Samþykkt sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps frá 21. september 2006 um breytt deiliskipulag orlofs- og sumarhúsasvæðis í landi Kiðjabergs í Grímsnesi er felld úr gildi.

 

____________________________________
Hjalti Steinþórsson

 

______________________________               _______________________________
       Ásgeir Magnússon                                            Þorsteinn Þorsteinsson 

des 22
Love0

14/2005 Blesugróf

Með

Ár 2007, miðvikudaginn 18. apríl, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 14/2005, kæra á samþykkt skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkurborgar um deiliskipulag Blesugrófar. 

Á málið er nú lagður svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 9. febrúar 2005, er barst nefndinni samdægurs, kærir B, Stjörnugróf 29, Reykjavík samþykkt skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur frá 15. desember 2004 um deiliskipulag Blesugrófar.  Á fundi borgarráðs hinn 6. janúar 2005 var afgreiðsla nefndarinnar staðfest. 

Gerir kærandi þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. 

Málavextir og rök:  Á fundi skipulags- og byggingarnefndar hinn 28. júlí 2004 var samþykkt að auglýsa tillögu að deiliskipulagi Blesugrófar sem áður hafði verið kynnt hagsmunaaðilum á svæðinu.  Var tillagan auglýst frá 18. ágúst 2004 til 29. september s.á. og bárust skipulagsyfirvöldum borgarinnar athugasemdir við tillöguna, þar á meðal frá kæranda.  Á fundi skipulags- og byggingarnefndar hinn 15. desember 2004 var hin auglýsta tillaga samþykkt og hlaut hún staðfestingu borgarráðs hinn 6. janúar 2005.  Auglýsing um gildistöku samþykktarinnar birtist í B-deild Stjórnartíðinda hinn 16. júní 2005.  Með hinni kærðu deiliskipulagssamþykkt var fellt úr gildi deiliskipulag Blesugrófar frá 29. ágúst 1961. 

Markmið hinnar kærðu deiliskipulagsákvörðunar var m.a. að móta stefnu við framtíðaruppbyggingu hverfisins og styrkja heildarmynd þess. 

Athugasemdir kæranda á undirbúningsstigi hinnar kærðu ákvörðunar lutu að samþykktum teikningum húss hans að Stjörnugróf 29, lóðarmörkum og byggingarreit innan lóðarinnar, gegnumakstri innan hverfisins og girðingum á lóðarmörkum. 

Niðurstaða:  Í kæru kæranda til úrskurðarnefndarinnar var í engu gerð grein fyrir rökum fyrir kröfu um ógildingu heldur voru þau boðuð síðar.  Engin rök hafa þó borist nefndinni.  Í gögnum málsins kemur fram að borgaryfirvöld hafa, eftir að kæra var sett fram, komið til móts við athugasemdir kæranda sem hann hafði gert á undirbúningsstigi hinnar kærðu ákvörðunar.  Af þessum ástæðum verður ekki séð að kærandi eigi nú lögvarða hagsmuni af því að fá úrlausn um kæruefni máls þessa og verður málinu því vísað frá úrskurðarnefndinni. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Úrskurðarorð:

Máli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

 

 

____________________________________
Hjalti Steinþórsson

 

 

___________________________        _____________________________
Ásgeir Magnússon                                 Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

42/2005 Þjóðleikhúsreitur

Með

Ár 2007, fimmtudaginn 12. apríl, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 42/2005, kæra á samþykkt skipulagsráðs Reykjavíkurborgar frá 13. apríl 2005 um deiliskipulag staðgreinireits 1.151.4, Þjóðleikhúsreits. 

Á málið er nú lagður svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 25. maí 2005, er barst nefndinni samdægurs, kærir S, formaður Félags bókagerðarmanna, f.h. félagsins, eiganda hússins að Hverfisgötu 21, Reykjavík, samþykkt skipulagsráðs Reykjavíkurborgar frá 13. apríl 2005 um deiliskipulag fyrir staðgreinireit 1.151.4, Þjóðleikhúsreit.  Á fundi borgarráðs hinn 28. apríl s.á. var afgreiðsla ráðsins staðfest.  

Gerir kærandi þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.  

Málavextir:  Á fundi skipulags- og byggingarnefndar hinn 11. febrúar 2004 voru lögð fram drög að forsögn skipulagsfulltrúa að deiliskipulagi staðgreinireits 1.151.4, Þjóðleikhúsreits, er afmarkast af Ingólfsstræti, Lindargötu, Smiðjustíg og Hverfisgötu.  Var samþykkt að kynna forsögnina fyrir hagsmunaaðilum.  Að lokinni forkynningu meðal hagsmunaaðila var málið tekið fyrir á embættisafgreiðslufundi skipulagsfulltrúa hinn 12. nóvember 2004 og ákveðið að vísa því til skipulags- og byggingarnefndar, sem á fundi hinn 17. nóvember 2004 samþykkti að kynna tillöguna fyrir hagsmunaaðilum á svæðinu.  Á fundi skipulagsráðs hinn 2. febrúar 2005 var lögð fram tillaga að deiliskipulagi reitsins sem samþykkt var að auglýsa.  Fól deiliskipulagstillagan m.a. í sér heimild til að reisa þriggja hæða byggingu við Þjóðleikhúsið að Hverfisgötu 19, er myndi snúa að Lindargötu, með mest tíu metra vegghæð og tveggja hæða byggingu sunnan við hana með mest sjö metra vegghæð.  Milli nýbygginganna og Þjóðleikhússins yrði heimilað að byggja léttar tengibyggingar með mest fjögurra metra vegghæð.  Þá yrði og heimilað að byggja tvær kjallarahæðir undir öllum nýbyggingum.  Heildarbyggingarmagn á lóðinni að Hverfisgötu 19 eftir stækkun yrði 10.610 m² og leyfilegt nýtingarhlutfall 2,67.  Í tillögunni fólst einnig heimild til að auka byggingarmagn á tveimur íbúðarhúsalóðum, þ.e. Smiðjustíg 11 og 13.  Að Smiðjustíg 13 var heimilað að fjarlægja viðbyggingu hússins og setja annað flutningshús, hæð og ris, ofan á núverandi kjallara eða byggja nýtt bárujárnshús með risi og þakhalla.  Heildarbyggingarmagn á lóðinni eftir stækkun yrði 391 m² og nýtingarhlutfall 0,83.  Að Smiðjustíg 11 yrði heimilað að rífa geymsluskúr og byggja við eina hæð og kjallara sunnan við húsið með þakgarði eða svölum.  Einnig að byggja létta útbyggingu og/eða svalir innan byggingarreits vestan hússins og mætti samanlögð lengd þeirra á hverri hæð vera allt að 40% húshliðar sem að garði myndi snúa.  Heildarbyggingarmagn á lóðinni yrði 580 m² og nýtingarhlutfall 1,19.

Tillaga að breyttu deiliskipulagi Þjóðleikhúsreits var auglýst frá 18. febrúar 2005 til 1. apríl s.á. og setti kærandi fram athugasemd vegna tillögunnar.  Á fundi skipulagsráðs hinn 13. apríl 2005 var málið tekið fyrir ásamt athugasemd kæranda og umsögn skipulagsfulltrúa og var hin auglýsta deiliskipulagstillaga samþykkt.  Borgarráð samþykkti afgreiðsluna á fundi hinn 28. s.m.  Skipulagsstofnun tilkynnti í bréfi, dags. 19. maí 2005, að hún gerði ekki athugasemd við birtingu gildistökuauglýsingar í B-deild Stjórnartíðinda sem birtist hinn 25. maí 2005. 

Framangreindri samþykkt skipulagsráðs hefur kærandi skotið til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir.

Málsrök kæranda:  Af hálfu kæranda er vísað til þess að hæð fyrirhugaðrar viðbyggingar Þjóðleikhússins sé 10 metrar sem byrgja muni fyrir útsýni úr húsi hans til norðurs auk þess sem lokað sé fyrir aðkomuleið frá Lindargötu.  Kjallarar sem sýndir séu í þversniði virðist verða nýttir sem bílageymsla enda sé ekki gerð grein fyrir bílastæðum í hinni kærðu samþykkt.  Slíkt sé í andstöðu við skipulagsreglugerð sem geri ráð fyrir einu bílastæði fyrir hver sex sæti í leikhúsinu.  Bent sé á mengunarhættu vegna útblásturs sem þó sé ærin fyrir.  Ekkert vanti og engu sé ofaukið í Þjóðleikhúsinu og viðbygging af þeirri stærðargráðu sem sé fyrirhuguð sé síst til fegurðarauka.

Bent sé á að starfsmenn kæranda hafi lagt bifreiðum sínum bak við húsið að Hverfisgötu 21 og hafi haft til þess lykil/kóða.  Ekki komi fram í hinni kærðu samþykkt hvar starfsmenn kæranda muni í framtíðinni eiga að leggja bifreiðum sínum og í engu sé gerð grein fyrir hvort þeim verði bættur skaðinn.  

Samkvæmt hinni kærðu samþykkt sé heimiluð stækkun og breyting hússins nr. 11 við Smiðjustíg.  Á lóðinni sé nú skúrbygging sem heimilað sé að rífa og byggja í hennar stað hús á einni hæð með kjallara.  Þessi heimild sé óskiljanleg þar sem hækkun á gluggalausum vegg sé Lýðveldisgarðinum til mikilla lýta.  Þá komi það kæranda undarlega fyrir sjónir að skipulagshönnuður hins kærða deiliskipulags skuli vera umsagnaraðili um eigin hönnun en eigandi Smiðjustígs 11 sé höfundur hinnar kærðu ákvörðunar.  

Umferð milli lóðanna að Hverfisgötu 21 og Þjóðleikhússins muni aukast og áskilji kærandi sér rétt til að setja girðingu í norður- og vesturlóðarmörk.  

Málsrök Reykjavíkurborgar:  Af hálfu borgaryfirvalda er vísað til þess að Þjóðleikhúsið uppfylli ekki nútímakröfur um bílastæði vegna starfseminnar sem ekki verði bætt úr nema með auknu byggingarmagni á lóðinni.  Í deiliskipulagssamþykktinni sé veitt heimild til að byggja tvær hæðir neðanjarðar á lóð Þjóðleikhússins þar sem mögulegt sé að gera bílastæði, auk þess sem rætt hafi verið um að samnýta bílastæði með ríkisstofnunum norðan Lindargötu.

Bent sé á að í skilmálum deiliskipulagsins, sem séu almennir skilmálar fyrir miðborgarsvæði Reykjavíkur, segi eftirfarandi:  „Einkaréttarlegar kvaðir um takmarkanir á notkun húsa eða húshluta s.s. ákvæði í kaupsamningum eða skv. þinglýstum kvöðum, sem ekki hafa hlotið samþykki borgaryfirvalda, gilda ekki í þeim tilvikum sem þær brjóta gegn þeim markmiðum sem settar eru fram um landnotkun/notkun í skipulagsáætlunum.  Í ljósi þessa verða eingöngu þinglýstar kvaðir sem lúta að umferð um lóð sýndar á uppdráttum.  Ekki verða sýndar aðrar kvaðir, sem er að finna í þinglýstum samningum einkaaðila.“  Þetta þýði ekki að verið sé að fella úr gildi samninga einkaaðila.  Það sé hvorki hlutverk deiliskipulags né markmið yfirvalda með gerð þess að festa slíka samninga í sessi í deiliskipulagi.  Sveitarfélag sé ekki skaðabótaskylt vegna samninga milli lóðarhafa um bílastæði á einkalóðum.

Ekki sé um að ræða heimild til að gera tveggja hæða byggingu á lóð Smiðjustígs 11 á lóðarmörkum að Lýðveldisgarði eins og kærandi haldi fram, heldur einnar hæðar viðbyggingu við núverandi skúr á lóðarmörkunum.  Um sé að ræða um fimm metra viðbyggingu til austurs þannig að mögulegt verði að tengja skúrinn aðalhúsinu.  Tillaga sé gerð að þessari viðbyggingu í ljósi þess að hún sé ekki talin verða Lýðveldisgarðinum til lýta.

Rétt sé að skipulagsráðgjafarnir sem unnið hafi hina kærðu deiliskipulagssamþykkt séu eigendur að hluta í tveimur húsum á reitnum.  Þeir séu ekki hönnuðir skipulagsins heldur ráðgjafar skipulagsyfirvalda varðandi framtíðarnotkun svæðisins.  Þeir þekki svæðið mjög vel þar sem þeir hafi hannað hið nýja hús Hæstaréttar á reitnum ásamt því að hafa verið með starfsemi á svæðinu um árabil.  Skipulagsforsögn, sem gerð hafi verið áður en hafist hafi verið handa við gerð deiliskipulagstillögunnar, sé hluti forsendna deiliskipulagsins og fjalli um framtíðarstefnu varðandi uppbyggingu, verndun og landnotkun á svæðinu.  Í skipulagsforsögninni sé gerð grein fyrir ýmsum upplýsingum um reitinn og stefnumörkun skipulagsyfirvalda lýst.  Það séu því skipulagsyfirvöld sem hafi hinn endanlega ákvörðunarrétt varðandi útfærslu deiliskipulagsins.  Öllum hagsmunaaðilum á svæðinu hafi verið send tilkynning um að hafin væri vinna við gerð deiliskipulagstillögu svæðisins og þeim boðið að koma með ábendingar og óskir varðandi nýtingu eigin lóða og tillöguna í heild sinni.  Tekið hafi verið tillit til hugsanlegra hagsmunaárekstra hönnuða við gerð deiliskipulagsins og hafi viðkomandi ráðgjafar verið teknir af verkinu og tillagan unnin hjá skipulagsfulltrúa.

Í deiliskipulagssamþykktinni sé ekki veitt heimild til aksturs bifreiða að baklóð Þjóðleikhússins, frá Hverfisgötu.  Ekki sé tekið á girðingu lóða í deiliskipulaginu, en bent á 67. gr. byggingarreglugerðar þar sem segi m.a.:  „Leita skal samþykkis byggingarnefndar á gerð og frágangi girðingar ef hún er hærri en 1.80 m eða nær lóðamörkum en sem svara hæð hennar, mælt frá jarðvegshæð við girðinguna eða frá hæð lóðar á lóðamörkum ef hún er meiri. Girðing á mörkum lóða er háð samþykki beggja lóðarhafa.“

Í umsögn skipulagsfulltrúa varðandi hæð viðbyggingar komi fram að í tilefni af 40 ára afmæli Þjóðleikhússins hafi verið ákveðið að ráðast í gagngerar endurbætur á húsakosti þess.  Árið 1989 hafi verið unnin áfangaskýrsla þar sem m.a. hafi komið fram að framsetning og umbúnaður leiklistar hafi breyst mikið síðan Þjóðleikhúsið hafi verið hannað á árunum 1920 til 1930 og rýmisþörf vegna nútímastarfsemi í húsinu hafi síðan þá aukist mikið.  Í upphafi tíunda áratugar tuttugustu aldar hafi verið gerðar miklar breytingar innanhúss.  Að öðru leyti hafi leikhúsið verið svo til óbreytt frá upphafi og þyki nú vera komið að endurbótum á ytra byrði hússins og löngu tímabærri stækkun.  Í Skúlagötuskipulagi, er samþykkt hafi verið árið 1986, sé tekið fram að húsin við Smiðjustíg skuli standa áfram en með fyrirvara um framkvæmdir við Þjóðleikhúsið.  Það hafi því lengi verið gert ráð fyrir stækkunarmöguleikum við Þjóðleikhúsið.  Það hafi verið friðað af menntamáalráðherra árið 2004 og því sé ljóst að farið verði með mikilli gát í allar breytingar á núverandi útliti hússins enda séu þær háðar lögum um húsafriðun.  Hin kærða samþykkt gefi afmarkaða heimild til viðbyggingar við austurhlið Þjóðleikhússins og gefi hvorki til kynna endanlega útfærslu né útlit fyrirhugaðrar viðbyggingar.  Eins og fram hafi komið liggi mikið við að hún sé vel af hendi leyst þannig að hún dragi ekki úr mikilvægi hins friðaða mannvirkis og verði til fegurðarauka í umhverfinu.  Einnig sé tekið fram að orðið hafi verið við athugasemdum kæranda varðandi götumynd Smiðjustígs.

Ljóst sé að aðstæður á lóðum innan reitsins séu mismunandi og nýtingarhlutfall sé aðeins eitt þeirra atriða sem notað sé til að stýra og takmarka byggingarheimildir innan lóða.  Á þeim lóðum þar sem veittar séu heimildir til viðbygginga og/eða til að rífa núverandi hús og byggja ný sé kveðið á um mismunandi hátt nýtingarhlutfall sem endurspeglist af stærð þess byggingarreits sem lóðin sé talin þola með vísan til legu hennar gagnvart eldri byggð og annara atriða sem máli geti skipt.  Hvergi sé kveðið á um það í skipulags- og byggingarlögum að nýtingarhlutfall skuli vera það sama á öllum lóðum þegar deiliskipulagt sé í þröngri og gamalli byggð.  Ætíð þurfi að meta hverja lóð fyrir sig þegar nýtingarhlutfall sé ákveðið.

Að lokum sé minnt á að eigendur fasteigna í þéttbýli geti ávallt vænst þess að breytingar verði gerðar á skipulagi sem haft geta í för með sér skerðingu á útsýni, aukið skuggavarp, umferðaraukningu eða aðrar breytingar.  Verði menn almennt að sæta því að með almennum takmörkunum geti hagsmunir þeirra í einhverju verið skertir með slíkum breytingum.

Niðurstaða:  Í máli þessu er deilt um gildi deiliskipulagsbreytingar svokallaðs Þjóðleikhúsreits, er staðfest var í borgarráði hinn 28. apríl 2005, en fyrir var í gildi deiliskipulag, staðfest af ráðherra hinn 13. maí 1986.  Á skipulagssvæðinu er fyrir gróin byggð með mótaða landnotkun, m.a. Þjóðleikhúsið og nýbygging Hæstaréttar.  Felur hin kærða skipulagsbreyting m.a. í sér heimild til að auka byggingarmagn á lóð Þjóðleikhússins að Hverfisgötu 19 og á lóðinni nr. 11 við Smiðjustíg. 

Samkvæmt Aðalskipulagi Reykjavíkur 2001-2024 er svæði það er hér um ræðir miðborgarsvæði þar sem byggð er tiltölulega þétt og nýtingarhlutfall lóða hátt.  Hús kæranda stendur við hlið Þjóðleikhússins, en fyrirhugaðar byggingar samkvæmt hinni kærðu ákvörðun eru norðan húss kæranda og hafa því óveruleg áhrif á birtu eða skuggavarp.  Verður ekki séð að hinar umdeildu breytingar, þar á meðal fyrirhuguð viðbygging við Þjóðleikhúsið, hafi í för með sér slíkt óhagræði að leiða eigi til ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar og verður því ekki fallist á kröfu kæranda í málinu.  Verður og til þess að líta að hafi kærandi sannanlega orðið fyrir fjárhagslegu tjóni við gildistöku skipulagsbreytingarinnar er honum tryggður réttur til skaðabóta samkvæmt 33. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.

Samkvæmt öllu framansögðu verður ekki fallist á kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu samþykktar skipulagsráðs Reykjavíkurborgar frá 13. apríl 2005 um breytingu á deiliskipulagi staðgreinireits 1.151.4 Þjóðleikhúsreits sem staðfest var í borgarráði hinn 28. apríl 2005.

 

 

____________________________________
Hjalti Steinþórsson

 

 

______________________________      _______________________________
Ásgeir Magnússon                                           Þorsteinn Þorsteinsson