Skip to main content
Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála
des 22
Love0

7/2014 Lindargata

Með

Árið 2014, mánudaginn 30. júní, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 7/2014, kæra á ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 17. október 2013 um breytingu á deiliskipulagi Skúlagötureits vegna lóðanna Lindargötu 28, 30 og 32.

Í málinu er nú kveðinn upp til bráðabirgða svofelldur

úrskurður

um kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 3. febrúar 2014, er barst nefndinni 4. s.m., kærir Ingvar Sveinbjörnsson hrl., f.h. Þ og R, þá ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 17. október 2013 að breyta deiliskipulagi Skúlagötureits vegna lóðanna Lindargötu 28, 30 og 32.

Skilja verður málskot kærenda svo að krafist sé ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar. Þá er gerð krafa um að fyrirhugaðar framkvæmdir á fyrrgreindum lóðum verði stöðvaðar til bráðabirgða með vísan til 5. gr. laga nr. 130/2011. Verður nú tekin afstaða til kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda.

Málsatvik og rök: Hinn 21. júní 2013 tók skipulagsfulltrúi Reykjavíkur fyrir umsókn um breytingu á deiliskipulagi Skúlagötusvæðis, staðgreinireita 1.152.410-1.152.412, vegna lóðanna nr. 28, 30 og 32 við Lindargötu. Var farið fram á að nefndar lóðir yrðu sameinaðar, sex bílastæði á jarðhæð húsa samkvæmt gildandi skipulagi yrðu felld niður og byggingarreitir dýpkaðir inn í lóðir, ásamt breytingum á byggingum á suðurhluta lóðarinnar Lindargötu 32. Var málinu vísað til umhverfis- og skipulagsráðs, sem samþykkti á fundi sínum hinn 26. júní s.á. að auglýsa umsótta skipulagsbreytingu og var sú ákvörðun staðfest í borgarráði 4. júlí 2013. Athugasemdir bárust við tillöguna, m.a. frá kærendum. Hin auglýsta tillaga var síðan samþykkt á fundi ráðsins 9. október 2013, með vísan til fyrirliggjandi umsagnar skipulagsfulltrúa, dags. 27. september s.á. Borgarráð staðfesti þá ákvörðun hinn 17. s.m. og tók skipulagsbreytingin gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda 4. mars 2014.

Kærendur vísa til þess að fasteignir þeirra liggi að lóðunum Lindargötu 28-32. Á skýringaruppdráttum skipulagsins sé ekki gerð grein fyrir fasteigninni að Veghúsastíg 9a með nægjanlegum hætti. Sé lýsing skipulagsverksins ekki í samræmi við gr. 5.2.3. í gildandi skipulagsreglugerð og ekki hafi verið haft samráð við kærendur í samræmi við gr. 5.2.1. nefndrar reglugerðar. Þá verði að telja óheimilt, með hliðsjón af gr. 5.3.1. í reglugerðinni, að breyta einstökum reitum deiliskipulags án tillits til heildarhagsmuna. Með hinni kærðu ákvörðun sé farið á svig við tilgang skipulags og sé vísað til ógildingarúrskurðar úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála í máli nr. 105/2005, en flest þau rök sem þar sé byggt á eigi við í máli þessu. Skírskotun til almenningssamgangna og nálægðar við miðbæ séu ekki viðhlítandi rök fyrir því að slakað sé á kröfum um bílastæði við frekari uppbyggingu. Einnig megi draga í efa að fullnægt sé kröfum um greiðar aðkomuleiðir slökkviliðs. Hin kærða ákvörðun þrengi að kostum kærenda til frekari uppbyggingar á lóðum þeirra og geri fasteign annars kærenda í raun nær verðlausa. Heimiluðum byggingum fylgi skuggavarp og þá einkum gagnvart Lindargötu 34a.

Af hálfu Reykjavíkurborgar er skírskotað til þess að farið hafi verið eftir ákvæðum skipulagslaga nr. 123/2010 og stjórnsýslulaga nr. 37/1993 við meðferð hinnar kærðu ákvörðunar. Eldra skipulag svæðisins frá árinu 2004 hafi gert ráð fyrir að eldri hús á umræddum lóðum myndu víkja og í þeirra stað mætti byggja þriggja hæða hús með risi og kjallara. Við skipulagsbreytingu sé ekki gerð grein fyrir byggingum utan þess svæðis sem breytingin taki til og skv. gr. 5.2.1. í skipulagsreglugerð sé samráð við skipulagsgerð bundið við þá aðila sem skipulagið nái til en aðrir eigi þess kost að koma á framfæri athugasemdum við kynningu þess. Tilvitnun kærenda í gr. 5.2.3. í skipulagsreglugerð eigi ekki við um framsetningu deiliskipulagstillögu heldur lýsingu á deiliskipulagstillögu fyrir auglýsingu sem hér eigi ekki við. Deiliskipulagsbreyting geti eftir atvikum tekið til afmarkaðra reita eða lóða og sé afmörkun svæðis þess sem skipulagsbreytingin taki til ekki andstæð lögum. Ekki séu gerðar kröfur í skipulagsreglugerð um fjölda bílastæða og hafa verði í huga staðsetningu umrædds svæðis við miðborg og þá stefnu að auka veg almenningssamgangna og stuðla að því með skipulagi að menn gangi eða hjóli milli staða. Forsendur úrskurðar sem kærendur vísi til eigi ekki við í máli þessu og bent sé á að við veitingu byggingarleyfa séu uppdrættir yfirfarnir af slökkviliði höfuðborgarsvæðisins með tilliti til brunavarna. Ekkert bendi til að hin kærða ákvörðun leiði til verðrýrnunar á fasteignum kærenda. Þvert á móti megi færa rök fyrir því að uppbygging óbyggðra lóða á svæðinu geti aukið verðmæti fasteignanna með styrkingu heildarmyndar götunnar. Tekið sé fram í skilmálum skipulagsbreytingarinnar að aðkoma að bakhúsi og garði sé tryggð og þak bakhússins megi ekki fara upp fyrir vegghæðir aðliggjandi húsa. Eigi því fullyrðingar kærenda um ótrygga aðkomu að bakhúsi og að þrengt sé að möguleikum til uppbyggingar á lóðum þeirra ekki við rök að styðjast. Komið hafi verið til móts við athugasemdir kærenda með því að byggingarreitur verði að lágmarki í fjögurra metra fjarlægð frá lóðinni að Lindargötu 34 og ekki megi byggja svalir á þeirri hlið er snúi að nefndri lóð vegna mögulega aukins skuggavarps.

Niðurstaða: Í 1. mgr. 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er tekið fram að kæra til úrskurðarnefndarinnar fresti ekki réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar en jafnframt er kæranda þar heimilað að krefjast stöðvunar framkvæmda til bráðabirgða séu þær hafnar eða yfirvofandi. Þá getur úrskurðarnefndin að sama skapi frestað réttaráhrifum ákvörðunar sem felur ekki í sér heimild til framkvæmda, komi fram krafa um það af hálfu kæranda, sbr. 3. mgr. nefndrar 5. gr. Með sama hætti er kveðið á um það í 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 að kæra til æðra stjórnvalds fresti ekki réttaráhrifum ákvörðunar en þó sé heimilt að fresta réttaráhrifum hennar til bráðabirgða meðan málið er til meðferðar hjá kærustjórnvaldi þar sem ástæður mæli með því.

Tilvitnuð lagaákvæði bera með sér að meginreglan sé sú að kæra til æðra stjórnvalds frestar ekki réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar og eru heimildarákvæði fyrir stöðvun framkvæmda eða frestun réttaráhrifa kærðrar ákvörðunar undantekning frá nefndri meginreglu sem skýra ber þröngt. Verða því að vera ríkar ástæður eða veigamikil rök fyrir ákvörðun um frestun réttaráhrifa og stöðvun framkvæmda.

Mál þetta snýst um gildi deiliskipulagsákvörðunar sem hefur að geyma heimildir til nýtingar einstakra lóða. Vegast því á hagsmunir þeirra einstaklinga sem leiða rétt af ákvörðuninni og þeirra nágranna sem telja á lögvarinn rétt sinn hallað með henni. Gildistaka deiliskipulags felur ekki í sér heimildir til að hefja framkvæmdir heldur þarf til að koma sérstök stjórnvaldsákvörðun, sem kæranleg er til úrskurðarnefndarinnar, og útgáfa á byggingar- eða framkvæmdaleyfis í skjóli slíkrar ákvörðunar, sbr. 11. og 13. gr. mannvirkjalaga nr. 160/2010 og 13., 14. og 15. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Í kærumáli vegna greindra stjórnvaldsákvarðana er unnt að gera kröfu um stöðvun framkvæmda til bráðabirgða skv. 5. gr. laga nr. 130/2011. Af þessu leiðir að ekki er að jafnaði tilefni til að beita heimild til stöðvunar framkvæmda eða frestunar réttaráhrifa í kærumálum er varða gildi deiliskipulagsákvarðana.

Þegar litið er til fyrrgreindra lagaákvæða og eðlis deiliskipulagsákvarðana, og einnig með hliðsjón af öðru því sem að framan hefur verið rakið, verður ekki séð að knýjandi nauðsyn sé á að fallast á kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda sem heimilaðar eru með hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu.

Úrskurðarorð:

Kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda til bráðabirgða samkvæmt hinni kærðu ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 17. október 2013, um að breyta deiliskipulagi Skúlagötureits vegna lóðanna Lindargötu 28, 30 og 32, er hafnað.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

____________________________              ___________________________
Ásgeir Magnússon                                        Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

20/2014 Arnargata

Með

Árið 2014, fimmtudaginn 19. júní, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.
 
Fyrir var tekið mál nr. 20/2014, kæra á ákvörðun umhverfis- og skipulagsráðs Reykjavíkur frá 12. febrúar 2014 um breytingu á deiliskipulagi Fálkagötureits og á samþykkt byggingarfulltrúans í Reykjavík, dags. 25. mars 2014, um að veita leyfi fyrir viðbyggingu við húsið að Arnargötu 10 í Reykjavík.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 16. mars 2014, er barst nefndinni 24. s.m., kæra G og G og fyrir hönd sex íbúa og eigenda íbúða að Fálkagötu 23a, Reykjavík, þá ákvörðun umhverfis- og skipulagsráðs Reykjavíkur frá 12. febrúar 2014 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Fálkagötureits. Gera kærendur þá kröfu að hin kærða skipulagsákvörðun verði felld úr gildi.

Með bréfi, dags. 28. maí 2014, kæra nefnd G og G ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 25. mars 2014 um að veita leyfi fyrir viðbyggingu við húsið að Arnargötu 10, með kröfu um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar. Var það mál, sem er nr. 45/2014, sameinað máli þessu. Jafnframt var gerð krafa um að framkvæmdir samkvæmt hinu kærða byggingarleyfi yrðu stöðvaðar á meðan málið er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni og var fallist á þá kröfu í úrskurði uppkveðnum 5. júní 2014.

Málavextir: Á umræddu svæði er í gildi deiliskipulag Fálkagötureits, sem afmarkast af Tómasarhaga, Hjarðarhaga, Suðurgötu og lóðunum við Fálkagötu 1-13 og Tómasarhaga 7, er tók gildi hinn 8. júlí 2008. Samkvæmt því skipulagi var ekki gert ráð fyrir frekari uppbyggingu á lóðinni Arnargötu 10.

Á afgreiðslufundi skipulagsfulltrúa Reykjavíkur 11. október 2013 var tekin fyrir fyrirspurn um hvort heimilað yrði að byggja við húsið að Arnargötu 10. Var bókað á fundinum að með vísan til umsagnar skipulagsfulltrúa frá 8. október 2013 væru ekki gerðar athugasemdir við að unnin yrði tillaga að breytingu á deiliskipulagi í samræmi við erindið sem yrði grenndarkynnt þegar hún bærist. Hinn 8. nóvember 2013 var á fundi skipulagsfulltrúa tekin fyrir umsókn lóðarhafa Arnargötu 10 um deiliskipulagsbreytingu þar sem heimilað yrði að byggja við húsið að Arnargötu 10. Samþykkt var að grenndarkynna skipulagsbreytinguna og bárust athugasemdir frá kærendum. Á fundi umhverfis- og skipulagsráðs 12. febrúar s.á. var skipulagstillagan samþykkt og tók hún gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda hinn 4. mars 2014. Með deiliskipulagsbreytingunni er heimiluð allt að 50 m2 tveggja hæða viðbygging við norðvestur hlið hússins að Arnargötu 10 og jafnframt heimilað að nýta þakflöt viðbyggingarinnar sem svalir. Við breytinguna fór heimilað nýtingarhlutfall lóðarinnar úr 0,51 í 0,72.

Byggingarfulltrúinn í Reykjavík samþykkti hinn 25. mars 2014 umsókn um leyfi til að byggja 45 m² viðbyggingu með þaksvölum við húsið að Arnargötu 10. Munu framkvæmdir hafa hafist við breytingar á húsinu 26. maí s.á., vinna legið að mestu niðri 27. s.m, en hafist á ný við útgáfu byggingarleyfis 28. s.m.

Málsrök kærenda: Kærendur vísa til þess að heimiluð viðbygging að Arnargötu 10 muni hafa í för með sér skerðingu á útsýni úr íbúð þeirra og birtuskerðingu á svölum á ákveðnum tímum árs, sem hefði í för með sér verðrýrnun á fasteign þeirra. Þau hafi keypt umrædda fasteign fyrir tæpu ári, óafvitandi um nefndar framkvæmdir og greitt fyrir fermetraverð sem hafi verið langt yfir meðaltali svæðisins. Kynningarferli skipulagsbreytingarinnar hafi verið sýndarmennska. Ekkert tillit hafi verið tekið til athugasemda þeirra. Hafi kærendur m.a. ekki fengið að sjá skýrslu um skuggavarp á nærliggjandi lóðir og engu hafi breytt þótt þeir hafi lýst vilja sínum til að fallast á aðrar útfærslur á fyrirhugaðri viðbyggingu.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Af hálfu borgaryfirvalda er vísað til fyrrgreindrar umsagnar skipulagsfulltrúa vegna málsins, dags. 10. janúar 2014. Þar komi m.a. fram að umdeild viðbygging sé ekki afgerandi stór og falli hún að byggingarstíl hússins. Ekki verði fallist á að útsýni teljist til lögvarinna réttinda og ekki verði talið að um sé að ræða afgerandi skerðingu á birtu eða sólarljósi gagnvart fasteign kærenda. Eigendur fasteigna í þéttbýli geti ávallt vænst þess að breytingar verði gerðar á skipulagi sem geti haft í för með sér breytingar á þeirra nánasta umhverfi. Hið kærða byggingarleyfi sé í samræmi við deiliskipulag.

Andmæli byggingarleyfishafa: Byggingarleyfishafar telja fráleitt að hin umdeilda viðbygging hafi í för með sér slæmar breytingar fyrir hverfið. Þvert á móti sé stuðlað að hæfilegri uppbyggingu á reitnum. Fordæmi sé fyrir svipuðum viðbyggingum við öll hús á Arnargötu og þyki mikil prýði af. Bent sé á að þegar fólk kaupi sér íbúð í þéttbýli megi það alltaf búast við röskun á nánasta umhverfi. Tekið sé undir með skipulagsfulltrúa Reykjavíkur að útsýni innan borgarmarka teljist til gæða en ekki sé fallist á að það sé réttur. Hljóti hagsmunir byggingarleyfishafa af áframhaldandi búsetu á eign sinni að vega þyngra en örlítið sjávarútsýni, sem njóta megi af takmörkuðum hluta svala kærenda. Nefnt útsýni sé þvert í gegnum nánast trjágróðurlausa lóð byggingarleyfishafa en tré skyggi á sjávarútsýni kærenda annars staðar á svölunum. Útsýni þetta myndi hverfa með öllu ef byggingarleyfishafar myndu rækta upp álíka tré. Telji byggingarleyfishafar ósannað að framkvæmdir þeirra muni valda verðmætisrýrnun á eign kærenda. Að öðrum kosti sé á það bent að kærendur geti eftir atvikum gert kröfu um bætur af þeim sökum á hendur Reykjavíkurborg, sbr. 51. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Þá sé ekki um afgerandi skerðingu á sólarljósi að ræða samkvæmt stöðluðum skuggavarpsuppdráttum.

Byggingarleyfishafar hafi verið verið grunlausir um fram komna kæru á þeim tíma sem framkvæmdir hófust. Fjarstæða sé að kynningarferli vegna deiliskipulagsbreytinga hafi verið sýndarmennska og að athugasemdir kærenda hafi verið hunsaðar. Þvert á móti hafi skuggavarp og sjónlínur verið skoðaðar og aðrar tillögur gerðar, en óbreytt viðbyggingartillaga hafi verið eini raunhæfi kosturinn. Þá leiki enginn vafi á því að heimilt hafi verið að viðhafa þá málsmeðferð sem gert hafi verið. Deiliskipulagstillagan sé í mjög góðu samræmi við notkun, útlit og form svæðisins og feli í sér óverulega aukningu á nýtingarhlutfalli. Megi í því samhengi benda á að nýtingarhlutfall annarra lóða við Arnargötu sé með ýmsu móti, t.d. sé það hærra við Arnargötu 14 en hjá byggingarleyfishöfum. Nýtingarhlutfall eftir breytingu geti því ekki talist óeðlilega hátt í þessu samhengi og hin umþrætta deiliskipulagsbreyting sé í góðu samræmi við landnotkun, byggðamynstur og þéttleika byggðar, sbr. 1. mgr. 44. gr. skipulagslaga.

Byggingarleyfishafar taki að öðru leyti undir sjónarmið Reykjavíkurborgar.

Vettvangsskoðun: Úrskurðarnefndin kynnti sér aðstæður á vettvangi hinn 5. júní 2014.

———————————

Aðilar hafa fært fram frekari rök fyrir sjónarmiðum sínum sem ekki verða rakin frekar hér en úrskurðarnefndin hefur haft þau til hliðsjónar við úrlausn málsins.

Niðurstaða: Á skipulagssvæði því sem hér um ræðir er þétt byggð sem þegar var mótuð við gildistöku deiliskipulags Fálkagötureits árið 2008. Baklóðir Arnargötu 10 og Fálkagötu 23a snúa hvor að annarri en hafa ekki sameiginleg lóðamörk. Fasteignin að Arnargötu 10 stendur vestanvert frá baklóð fasteignar kærenda. Með hinni umdeildu skipulagsbreytingu var heimilað að reisa allt að 50 m² viðbyggingu á tveimur hæðum og að nýta þakflöt viðbyggingarinnar sem svalir. Nýtingarhlutfall hækkar við breytinguna úr 0,51 í 0,72. Á lóðinni er fyrir 120 m² einbýlishús og voru byggingarheimildir fyrir lóðina samkvæmt eldra skipulagi frá árinu 2008 fullnýttar fyrir umdeilda breytingu. Hin kærða deiliskipulagsbreyting var gerð að undangenginni grenndarkynningu skv. 2. mgr. 43. gr. skipulagslaga nr. 123/2010.

Samkvæmt 1. mgr. 43. gr. skipulagslaga skal fara með breytingu á deiliskipulagi eins og um nýtt deiliskipulag sé að ræða með því fráviki að ekki er skylt að taka saman lýsingu skv. 1. mgr. 40. gr. laganna. Sú undantekning er gerð í 2. mgr. 43. gr. sömu laga að telji sveitarstjórn að gera þurfi breytingar á gildandi deiliskipulagi, sem séu það óverulegar að ekki sé talin ástæða til meðferðar skv. 1. mgr. ákvæðisins, skuli fara fram grenndarkynning. Við mat á því hvort breyting á deiliskipulagi teljist óveruleg skal taka mið af því að hve miklu leyti tillagan víkur frá notkun, nýtingarhlutfalli, útliti og formi viðkomandi svæðis. Er sambærilegt ákvæði að finna í gr. 5.8.2. í skipulagsreglugerð nr. 90/2013, en jafnframt er þar tilgreint að meta skuli hvort um fordæmisgefandi breytingu sé að ræða eða breytingu er varði almannahagsmuni. Í frumvarpi til núgildandi skipulagslaga segir m.a. um nefnda 2. mgr. 43. gr. laganna: „Lagt er til það nýmæli í 2. mgr. að sett eru fram viðmið í greininni um það hvenær um óverulega breytingu á deiliskipulagi er að ræða, en við mat á því þarf að skoða að hversu miklu leyti deiliskipulagstillagan víkur frá notkun, nýtingarhlutfalli, útliti, formi og svipmóti viðkomandi svæðis. Sem dæmi um óverulegar breytingar af þessu tagi er þegar iðnaðarhúsnæði er breytt í íbúðarhúsnæði, glerjun útisvala, skyggni yfir útidyr, dúkkuhús sem sett eru í garð o.s.frv.“ Slíkar breytingar á deiliskipulagi skulu þannig grenndarkynntar í stað þess að þær verði auglýstar.

Með hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu er nýtingarhlutfall lóðarinnar að Arnargötu 10 aukið um rúm 40% þar sem fyrir er þétt byggð. Með hliðsjón af því, og þar sem ætla má að viðbyggingin með heimiluðum þaksvölum sé til þess fallin að hafa grenndaráhrif gagnvart næstu lóðum, verður að telja, eins og á stóð, að ekki hafi verið skilyrði til að grenndarkynna skipulagstillöguna sem óverulega deiliskipulagsbreytingu skv. 2. mgr. 43. gr. skipulagslaga.

Með hliðsjón af framangreindu verður hin kærða deiliskipulagsákvörðun talin haldin slíkum annmörkum að fallast verði á kröfu um ógildingu hennar.

Að þeirri niðurstöðu fenginni á hið kærða byggingarleyfi ekki stoð í gildandi deiliskipulagi og enn fremur liggur fyrir að ekki var leitað álits minjaverndar við meðferð byggingarleyfisins, svo sem áskilið er í 30. gr. laga um menningarminjar nr. 80/2012, þar sem húsið að Arnargötu 10 var byggt fyrir 1925. Verður byggingarleyfið því jafnframt fellt úr gildi.

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi ákvörðun umhverfis- og skipulagsráðs Reykjavíkur frá 12. febrúar 2014 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Fálkagötureits.
Felld er úr gildi ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 25. mars 2014 um að veita leyfi fyrir viðbyggingu við húsið að Arnargötu 10, Reykjavík eru felldar úr gildi.

__________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________           _____________________________
Ásgeir Magnússon                                         Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

90/2013 Skerjabraut

Með

Árið 2014, þriðjudaginn 10. júní, tók Nanna Magnadóttir formaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, með heimild í 3. mgr. 3. gr. laga nr. 130/2011, fyrir mál nr. 90/2013 um að samþykkja deiliskipulag fyrir Lambastaðahverfi á Seltjarnarnesi.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 30. ágúst 2013, er barst nefndinni sama dag, kærir Sigmundur Hannesson, hrl. f.h. I og Ó, áður til heimilis að Skerjabraut 3a, Seltjarnarnesi, þá ákvörðun bæjarstjórnar Seltjarnarness frá 12. júní 2013 um að samþykkja deiliskipulag fyrir Lambastaðahverfi á Seltjarnarnesi. Er þess krafist að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. Til vara er þess krafist að nýtingarhlutfall á lóðinni að Skerjabraut 3a verði hið sama og á lóðunum nr. 1-3 við Skerjabraut ella að nýtingarhlutfall þeirra lóða verði hið sama og á lóðinni nr. 3a við Skerjabraut. Þá krefjast kærendur stöðvunar réttaráhrifa meðan málið sé til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni.

Með bréfi til nefndarinnar, dags. 16. janúar 2014, er barst nefndinni sama dag, kæra sömu aðilar samþykkt skipulags- og byggingarfulltrúa Seltjarnarness frá 18. desember 2013 á umsókn um leyfi til að reisa fjölbýlishús á lóðinni nr. 1-3 við Skerjabraut. Gera kærendur kröfu um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar og að kveðinn verði upp úrskurður til bráðabirgða um stöðvun framkvæmda. Ítrekuðu kærendur kröfu sína um stöðvun framkvæmda með bréfi til nefndarinnar sem móttekið var 3. apríl 2014. Verður síðara kærumálið sem er nr. 3/2014 sameinað kærumáli þessu. Þykir málið nú nægilega upplýst til að það verði tekið til endanlegs úrskurðar.

Málsgögn bárust frá Seltjarnarnesbæ 17. janúar 2014, 24. s.m. og 27. febrúar s.á.

Málavextir: Hinn 22. júní 2011 var á fundi bæjarstjórnar Seltjarnarness samþykkt deiliskipulag Lambastaðahverfis og tók skipulagið gildi í október s.á. Var umrætt skipulag kært til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála er vísaði málinu frá. Taldi nefndin að hin kærða ákvörðun væri ógild þar sem auglýsing um gildistöku skipulagsins hefði ekki verið birt innan lögboðins tímafrests og því lægi ekki fyrir gild ákvörðun er sætt gæti kæru til úrskurðarnefndarinnar.

Í framhaldi af því var ákveðið að hefja skipulagsferlið að nýju. Var skipulagslýsing vegna „endurauglýsingar“ deiliskipulags Lambastaðahverfis kynnt, m.a. á íbúafundi hinn 10. janúar 2013, og veittur nokkurra daga frestur til að koma að athugasemdum. Í nefndri lýsingu var tekið fram að gert væri ráð fyrir að nýtt deiliskipulag Lambastaðahverfis yrði í samræmi við áður samþykkta deiliskipulagstillögu Lambastaðahverfis að því undanskyldu að skipulag fyrir lóðina Skerjabraut 1-3 yrði í samræmi við tillögu að breytingu á deiliskipulagi fyrir lóðina, dags. 17. júlí 2012. Þá myndi við gildistöku skipulagsins falla úr gildi deiliskipulag lóðarinnar Skerjabraut 1-3 sem samþykkt hafi verið í bæjarstjórn árið 2007 og skipulags- og byggingarskilmálar fyrir Hamarsgötu 2, 4 og 6, samþykktir árið 1973. 

Tillaga að deiliskipulagi Lambastaðahverfis var kynnt á íbúafundi hinn 14. febrúar 2013 og á fundi bæjarstjórnar hinn 27. s.m. var samþykkt að auglýsa téða tillögu. Var tillagan auglýst til kynningar frá 4. mars til 26. apríl 2013 með athugasemdafresti til 26. apríl og bárust 13 bréf og umsagnir með athugasemdum. Bæjarstjórn tók málið fyrir hinn 12. júní 2013 að undangenginni umfjöllun skipulags- og mannvirkjanefndar 4. þ.m. Var svohljóðandi fært til bókar: „Bæjarstjórn samþykkir samhljóða smávægilega breytingu á deiliskipulagstillögum og tillögur um svör frá skipulags- og mannvirkjanefnd vegna deiliskipulags Lambastaðahverfis. Skipulagsstjóra falið að senda svörin til íbúa og afrit ásamt deiliskipulagstillögu með smávægilegri breytingu til umsagnar Skipulagsstofnunar“. Gerði Skipulagsstofnun ekki athugasemd við að birt yrði auglýsing um gildistöku deiliskipulagsins og öðlaðist það gildi með birtingu auglýsingar þar um í B-deild Stjórnartíðinda hinn 1. ágúst 2013.

Nær deiliskipulagið til íbúðarsvæðis sem afmarkast af Nesvegi til norðausturs, bæjarmörkum að Reykjavík til austurs, af sjó til suðvesturs og af Skerjabraut til norðvesturs. Í skipulaginu eru byggingarreitir markaðir og tekin afstaða til nýtingarhlutfalls einstakra lóða. Gerir deiliskipulagið m.a. ráð fyrir að á lóðinni nr. 1-3 við Skerjabraut, sem liggur að hluta að lóðinni nr. 3a við Skerjabraut, verði reist fjölbýlishús með samtals 23 íbúðum og 34 bílastæðum á lóð. Er nýtingarhlutfall lóðarinnar með kjallara 1,05 og nýtingarhlutfall lóðar án kjallara 0,95.

Hinn 19. nóvember 2013 var á fundi skipulags- og umferðanefndar tekin fyrir umsókn um leyfi til að reisa fjölbýlishús með 23 íbúðum á lóðinni nr. 1-3 við Skerjabraut. Var afgreiðslu málsins frestað, þar eð ákveðin gögn lægju ekki fyrir. Skipulags- og byggingarfulltrúi samþykkti svo framlagða umsókn hinn 18. desember s.á.

Framangreindum ákvörðunum hafa kærendur skotið til úrskurðarnefndarinnar svo sem áður er lýst.

Málsrök kærenda: Af hálfu kærenda er vísað til þess að ójafnræðis gæti í heimiluðu nýtingarhlutfalli lóðar þeirra og Skerjabrautar 1-3 en samkvæmt hinni kærðu ákvörðun verði nýtingarhlutfall lóðar kærenda 0,7 en nýtingarhlutfall lóðarinnar að Skerjabraut 1-3 verði 1,05. Réttmætt sé að kærendur sitji við sama borð og lóðarhafi Skerjabrautar 1-3 hvað nýtingarhlutfall lóðar varði. Þá sé bent á að skipulags- og umferðanefnd hafi frestað afgreiðslu umsóknar um byggingarleyfi og hafi því líklega ætlað að taka nefnda umsókn aftur fyrir til afgreiðslu. Skipulags- og byggingarfulltrúi hafi hins vegar samþykkt umsóknina þrátt fyrir að kæra vegna deiliskipulags Lambastaðahverfis væri til úrlausnar hjá úrskurðarnefndinni. Hafi hann með því farið á svig við grunnreglur stjórnsýsluréttar. 

Málsrök Seltjarnarnesbæjar: Af hálfu bæjaryfirvalda er farið fram á að kröfum kærenda um ógildingu verði hafnað og öðrum kröfum mótmælt. Með breytingu á deiliskipulagi sé verið að koma að nokkru til móts við sjónarmið kærenda með því að lækka nýtingarhlutfall úr 1,27 á lóðinni að Skerjabraut 1-3, líkt og það sé nú samkvæmt gildandi deiliskipulagi fyrir lóðina, í 1,05. Mismunur á nýtingarhlutfalli byggi á lögmætum og málefnalegum sjónarmiðum. Einnig sé með deiliskipulaginu komið til móts við sjónarmið kærenda um að þeim verði heimilt að nýta lóð sína betur. Vegna andmæla nágranna, grenndaráhrifa og byggðamynsturs hafi ekki verið talið hægt að leyfa meira byggingarmagn á lóðinni nr. 3a við Skerjabraut.

Þá hafi engin lög eða stjórnsýslureglur verið brotnar við afgreiðslu byggingarleyfisumsóknar. Málið hafi ekki verið tækt til endanlegrar afgreiðslu fyrr en gögn, m.a. frá eldvarnareftirliti SHS, hafi borist. Engin ástæða hafi verið til að taka málið aftur upp í nefndinni en byggingarfulltrúi skuli lögum samkvæmt afgreiða byggingarmál nema samþykktir sveitarfélags geri ráð fyrir öðru og sé svo ekki hér.  

Málsrök byggingarleyfishafa Skerjabrautar 1-3: Byggingarleyfishafi bendir á að kærendur séu ekki þinglýstir eigendur að Skerjabraut 3a og þegar af þeim sökum eigi þeir engra lögvarinna hagsmuna að gæta í málinu. Núverandi heimili þeirra sé um 4 km frá fyrirhuguðum framkvæmdum. Verði því ekki séð að hin kærða ákvörðun geti haft áhrif á grenndarhagsmuni þeirra og beri því að vísa kærumálinu frá nefndinni. Geri kærendur engan reka að því að rökstyðja málsaðild sína í kærunni og hafi því ekki sýnt fram á einstaklingsbundna lögmæta hagsmuni af málinu eða hverra hagsmuna þeir hafi að gæta af því að framkvæmdir hefjist ekki. Einnig sé bent á að kæra til úrskurðarnefndarinnar fresti ekki réttaráhrifum ákvörðunar skv. 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála. Þá hafi skipulags- og byggingarfulltrúi haft fulla heimild til að samþykkja umsókn um byggingarleyfi. 

Niðurstaða: Samkvæmt gögnum úr fasteignaskrá Þjóðskrár Íslands seldu kærendur fasteign sína að Skerjabraut 3a hinn 19. desember 2012. Fasteignin var afhent 1. júní 2013, afsal gefið út 1. ágúst s.á. og því þinglýst 8. s.m. Því er áður lýst að hið umdeilda deiliskipulag var samþykkt með ákvörðun bæjarstjórnar Seltjarnarness frá 12. júní 2013 og tók það gildi með birtingu auglýsingar þar um í B-deild Stjórnartíðinda hinn 1. ágúst s.á. Þá var umsókn um leyfi til að reisa fjölbýlishús á lóðinni nr. 1-3 við Skerjabraut samþykkt af skipulags- og byggingarfulltrúa Seltjarnarness 18. desember 2013.

Kærendur munu nú vera búsettir að í Reykjavík eða í töluverðri fjarlægð frá því svæði er deiliskipulag Lambastaðahverfis tekur til. Getur deiliskipulagið og byggingar-leyfi gefið út í samræmi við það ekki haft þau áhrif á umhverfi kærenda að snert geti lögvarða hagsmuni þeirra þegar litið er til staðsetningar húss þeirra að og afstöðu þess til heimilaðra bygginga á lóðinni að Skerjabraut 1-3 eða til skipulagssvæðisins í heild sinni. Eiga kærendur því ekki lögvarða hagsmuni því tengda að fá úrlausn um kæruefnið, sbr. 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011, og ber að vísa máli þessu frá úrskurðarnefndinni.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist vegna mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð: 

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni. 

____________________________________
Nanna Magnadóttir

des 22
Love0

69/2012 Silfurtún

Með

Árið 2014, föstudaginn  23. maí, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 69/2012, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Garðarbæjar frá 3. maí 2012 um að samþykkja deiliskipulag Silfurtúns.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 11. júlí 2012, er barst nefndinni sama dag, kæra G, Faxatúni 18, S, Faxatúni 20, K, Faxatúni 22, H, Faxatúni 24, og H, Faxatúni 26, þá ákvörðun bæjarstjórnar Garðabæjar frá 3. maí 2012 að samþykkja deiliskipulag Silfurtúns. Skilja verður málatilbúnað kærenda svo að krafist sé að deiliskipulagið verði fellt úr gildi.

Úrskurðarnefndinni bárust gögn í málinu frá Garðabæ 7. september 2012.

Málavextir: Hinn 10. mars 2011 var á fundi skipulagsnefndar Garðabæjar lögð fram lýsing á deiliskipulagi Túna. Lýsingin var kynnt á fundi með íbúum sama dag og var einnig send Skipulagsstofnun, sem gerði ekki athugasemdir við hana. Á fundi bæjarstjórnar 3. nóvember s.á. var ákveðið að kynning skyldi fara fram skv. 4. mgr. 40. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Var hún haldin frá 11. nóvember til 12. desember s.á. og fundað með íbúum 21. nóvember s.á. Skipulagsnefnd samþykkti að auglýsa tillögu að deiliskipulagi og staðfesti bæjarstjórn þá afgreiðslu 19. janúar 2012, sbr. 1. mgr. 41. gr. laganna. Tillagan lá frammi frá 30. s.m. til 12. mars s.á. og bárust andmæli frá kærendum á þeim tíma. Var tillagan tekin fyrir að nýju hjá skipulagsnefnd 18. apríl s.á., ásamt greinargerð skipulagsráðgjafa vegna innsendra athugasemda, og samþykkt óbreytt. Staðfesti bæjarstjórn þá afgreiðslu nefndarinnar 3. maí 2012. Athugasemdum viðkomandi aðila var svarað með bréfum, dags. 13. júní s.á. Auglýsing um gildistöku deiliskipulagsins birtist í B-deild Stjórnartíðinda 9. júlí s.á., að undangenginni lögboðinni afgreiðslu Skipulagsstofnunar, sem gerði ekki athugasemdir við birtingu þess. Við gildistöku skipulagsins féll úr gildi deiliskipulagið Silfurtún-Hofstaðamýri frá 2001 sem tók til hluta svæðisins, þ.e. leikskólans Bæjarbóls, skátaheimilisins Jötunheima og aðliggjandi útivistarsvæða.

Bæjarstjórn Garðabæjar hafði hinn 16. júní 2011 samþykkt deiliskipulagsbreytingu, sem fól í sér nýjan byggingarreit á lóð leikskólans Bæjarbóls við Bæjarbraut, og var byggingarleyfi fyrir bráðabirgðahúsi á lóð leikskólans gefið út í kjölfarið. Þessar ákvarðanir voru kærðar til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála og þess krafist að þær yrðu felldar úr gildi. Nefndin hafnaði kröfunni með úrskurði 26. ágúst 2011.

Málsrök kærenda: Kærendur mótmæla stækkun byggingarreits vegna skátaheimilisins Jötunheima. Vísa þeir til deiliskipulagsins þar sem fram komi að Silfurtún sé elsta þéttbýlisbyggð í bænum sem einkennist af þéttri lágreistri byggð einbýlishúsa og skoða skuli möguleika á eðlilegri endurnýjun svæðisins er taki mið af heildaryfirbragði hverfisins án þess að raska gæðum þess eða réttindum íbúa. Gera skuli bæjar- og húsakönnun, sem hafa skuli til hliðsjónar við gerð deiliskipulagstillögunnar, sbr. 5. mgr. 37. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Þannig verði tryggð næg þekking til að taka upplýstar ákvarðanir um verndun og gæði byggðar og einstakra húsa og til að tryggja gæði og yfirbragð hins byggða umhverfis til framtíðar. Kærendur telji að þegar deiliskipulag var upphaflega gert fyrir lóðina Bæjarbraut 7, Jötunheima, hafi ekki verið tekið tillit til umhverfisins og yfirbragðs hverfisins.

Kærendur bendi á að í öllu kynningarferlinu í aðdraganda þess að hið kærða deiliskipulag væri samþykkt, bæði á fundum og í skriflegum athugasemdum, hafi þeir gert athugasemdir við fyrirhugaðar breytingar á byggingarreit skátaheimilisins. Húsið sé tæpir 1000 m², hæð þess rúmlega 9 m, fyrir utan tveggja metra upphækkun lóðarinnar sem það standi á, eða samtals 11 m, en hámarkshæð íbúðarhúsanna sé 4,2 m. Kærendur telji að skipulagsnefnd, bæjarráð og bæjarstjórn hafi ekki haft í huga markmið deiliskipulagsins varðandi heildaryfirbragð hverfisins og þar með hafi gæðum hverfisins fyrir íbúa verið raskað. Með stækkun byggingarinnar og stækkun byggingarreits hafi ekki verið tekið mið af hinni þéttu lágreistu byggð sem lýst sé í deiliskipulaginu. Húsið Jötunheimar gnæfi yfir lágreist hverfið og hvers konar viðbyggingar geti ekki á neinn máta fallið að byggðinni.

Í öðru lagi snúi kröfur kærenda að landnotkun á lóðinni þar sem skátaheimilið standi, en þeir krefjist þess að svæðið verði skilgreint þannig að það sé einungis ætlað fyrir starfsemi sem tilheyri skátastarfi. Leyft hafi verið að leigja út veislusal á efri hæð hússins. Sú starfsemi hafi aldrei farið í grenndarkynningu og í gögnum um deiliskipulag hafi ekkert komið fram um hana heldur hafi bæjarstjórnendur haldið sig við skilgreiningu á blandaðri starfsemi. Þegar byggingin hafi fyrst verið grenndarkynnt hafi kynningin aldrei snúist um aðra starfsemi en skátastarf. Hús kærenda standi 30 til 100 m frá Jötunheimum og í þeim séu svefnherbergi sem snúi beint að skátaheimilinu. Kærendur hafi orðið fyrir verulegu ónæði frá starfsemi í skátaheimilinu og þá sérstaklega vegna nefnds veislusalar. Þá hafi börnin orðið fyrir áreitni á göngustígum vegna starfseminnar. Telji kærendur að brotið hafi verið gegn gr. 4.2.2 skipulagsreglugerðar nr. 400/1998.

Í þriðja lagi geri kærendur athugasemdir við að ekki komi fram hversu lengi færanleg skólastofa megi vera á lóð leikskólans Bæjarbóls. Á svæðinu sé töluverð starfsemi sem gangi í berhögg við gr. 4.2.2 í skipulagsreglugerð um íbúðarsvæði. Bæjaryfirvöld hafi ekki komið til móts við óskir kærenda.

Í fjórða lagi fari kærendur fram á að göngustígur ofan við hús þeirra verði skilgreindur í deiliskipulagi. Stígurinn sé innan við tvo metra frá svefnherbergisgluggum þeirra og telji kærendur að með þessu sé einnig brotið gegn gr. 4.2.2 í skipulagreglugerð.

Málsrök Garðabæjar: Af hálfu Garðabæjar er þess krafist að ákvörðun bæjarstjórnar um deiliskipulag fyrir Silfurtún verði staðfest. Sveitarfélög skuli bera ábyrgð á og annast gerð deiliskipulags, sbr. 1. mgr. 38. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Við vinnslu skipulagsins hafi verið tekið tillit til þess að um sé að ræða þegar byggt hverfi. Reynt hafi verið að tryggja það byggðamynstur sem sé fyrir hendi og skilgreina byggingarreiti einstakra lóða og nýtingarhlutfall þeirra. Stefna aðalskipulags hafi verið lögð til grundvallar en þar sé svæðið skilgreint sem íbúðarsvæði, athafnasvæði og útivistarsvæði. Í greinargerð sé forsendum skipulagsins lýst og í samantekt um málsmeðferð megi sjá að við vinnslu þess hafi verið gætt ákvæða skipulagslaga um málsmeðferð.

Í kæru séu fyrst og fremst gerðar athugasemdir við lóð skátaheimilisins við Bæjarbraut 7. Stækkun byggingarreits á lóðinni og öllum viðbótarbyggingum sé mótmælt. Í þessu sambandi sé af hálfu Garðabæjar bent á að lóð skátaheimilisins hafi áður verið hluti af deiliskipulagi Mýra og Silfurtúns sem samþykkt hafi verið á árinu 2001. Lóðinni hafi verið lýst á eftirfarandi hátt: „Á lóð hjálparsveitar skáta er gert ráð fyrir húsi fyrir sameiginlega starfsemi sveitarinnar og Skátafélagsins Vífils og að þar verði bæði húsnæði fyrir félagsstarf og aðstaða fyrir tæki og búnað hjálparsveitarinnar. Hámarksmænishæð húss er 9,0 m og hámarksnýtingarhlutfall 0,4. Á lóðinni skal gera ráð fyrir 1 bílastæði pr. 35 fm en einnig er heimil nýting almennra bílastæða við húsagötu. Aðstaða fyrir stóra bíla og annan búnað hjálparsveitarinnar skal vera á bakhluta lóðarinnar. Á lóðinni er kvöð um gönguleið frá Faxatúni að Bæjarbraut.“

Í hinu nýja deiliskipulagi sé stærð lóðarinnar óbreytt en byggingarreitur stækkaður í þeim tilgangi að unnt verði að byggja lyftuhús við inngang og bæta aðgengi fatlaðs fólks að húsinu. Þá sé nýtingarhlutfall aukið í 0,6 og í greinargerð komi fram að um aukningu sé að ræða úr 0,5 en samanburður við eldra skipulag sýni aukningu á nýtingarhlutfalli úr 0,4 í 0,6. Með auknu nýtingarhlutfalli skapist möguleikar til að nýta ónýttan byggingarreit hússins til að byggja einnar hæðar viðbyggingu, en skortur sé á geymsluhúsnæði fyrir tæki og búnað hjálparsveitar skáta. Að sögn skipulagstjóra hafi við gerð skipulagsins verið rætt um aukið byggingarmagn á lóðinni, fyrst og fremst vegna stækkunar inngangs og hugsanlega vegna byggingar geymsluhúsnæðis. Hann telji að nægjanlegt sé að auka nýtingarhlutfall úr 0,4 í 0,5. Því muni Garðabær leggja tillögu fyrir skipulagsnefnd um leiðréttingu á nýtingarhlutfalli lóðarinnar.

Augljóst sé að með hinu nýja skipulagi sé á engan hátt verið að raska hagsmunum kærenda þótt byggingarreitur sé stækkaður og nýtingarhlutfall lóðar hækkað. Í því sambandi sé sérstaklega bent á að aðkoma að lóð skátaheimilisins sé frá Bæjarbraut, langt frá húsum kærenda. Umferð að húsinu geti því á engan hátt valdið kærendum óþægindum eða ónæði.

Í kæru sé því haldið fram að starfsemi í skátaheimilinu valdi íbúum óþægindum og ónæði. Vísi kærendur til þess að veitt hafi verið leyfi til að leigja út sal á efri hæð hússins og með því sé farið á svig við skilmála um að í húsnæðinu eigi eingöngu að fara fram skátastarfsemi. Sveitarfélagið bendi á að í skipulagi fyrir lóð skátaheimilisins frá árinu 2001 hafi verið gert ráð fyrir að hús risi á lóðinni fyrir sameiginlega starfsemi hjálparsveitar skáta og skátafélagsins Vífils. Í nýju skipulagi sé engin breyting á því. Húsnæðið sé nýtt í þessum tilgangi og almennt sé hægt að fullyrða að félagsstarf skáta sé ekki líklegt til að valda nágrönnum óþægindum eða ónæði þótt einstaka sinnum geti skapast þær aðstæður við útköll sveitarinnar að næturlagi að hávaði frá bifreiðum og tækjum raski næturró. Augljóst megi vera að deilur og ágreiningur um starfsemi í skátaheimilinu geti ekki valdið ógildingu á hinu kærða skipulagi.

Í kæru sé gerð athugasemd við að í deiliskipulaginu séu ekki ákvæði um hversu lengi færanleg kennslustofa fái að vera á lóð leikskólans Bæjarbóls. Í greinargerð deiliskipulags komi fram að um víkjandi byggingu sé að ræða en hvenær hún verði flutt ráðist af eftirspurn eftir leikskólaplássum eða ákvörðun um viðbyggingu við skólann. Með úrskurði, dags. 26. ágúst 2011, hafi úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála staðfest útgáfu byggingarleyfis vegna byggingarinnar. Verði ekki séð að skortur á nánari tímasetningu leyfis geti valdið ógildingu á deiliskipulagi Silfurtúns.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um gildi deiliskipulags Silfurtúns í Garðabæ, sem samþykkt var af bæjarstjórn Garðabæjar 3. maí 2012 að lokinni málsmeðferð skv. 40. og 41. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Um er að ræða byggt svæði sem að mestu leyti var án deiliskipulags en með hinu umdeilda deiliskipulagi var þó fellt inn í svæðið áður skipulagt grænt útivistar- og þjónustusvæði, Silfurtún-Hofstaðamýri, sem tók til leikskólans Bæjarbóls, skátaheimilisins Jötunheima og aðliggjandi útivistarsvæða.

Af hálfu kærenda er mótmælt stækkun byggingarreits á lóð skátaheimilisins og þess krafist að landnotkun verði skilgreind aðeins fyrir skátastarfsemi. Í Aðalskipulagi Garðabæjar 2004-2016 er landnotkun blönduð á umræddu svæði, annars vegar athafnasvæði og hins vegar útivistarsvæði eða opið svæði til sérstakra nota. Í deiliskipulaginu er gerð grein fyrir landnotkun og er sú lýsing í fullu samræmi við aðalskipulagið, líkt og áskilið er í 7. mgr. 12. gr. skipulagslaga. Í eldra deiliskipulagi fyrir Silfurtún-Hofstaðamýri var gert ráð fyrir húsi fyrir sameiginlega starfsemi Hjálparsveitar skáta og Skátafélagsins Vífils sem myndi hýsa félagsstarf og aðstöðu fyrir tæki og búnað hjálparsveitarinnar. Skyldi hámarksmænishæð vera 9 m og hámarksnýtingarhlutfall 0,4. Með hinu kærða skipulagi var byggingarreitur stækkaður um 3 m til suðurs og nýtingarhlutfalli breytt í 0,6. Þá var gert ráð fyrir einnar hæðar viðbyggingu til norðurs þar sem var óbyggður hluti byggingarreits samkvæmt áður gildandi deiliskipulagi.

Sveitarstjórnir og skipulagsnefndir í hverju sveitarfélagi fara  með skipulagsvaldið, sbr. 3. mgr. 3. gr. og 2. mgr. 6. gr. skipulagslaga. Í því valdi felst tæki sveitarstjórnar til að hafa áhrif á og þróa byggð og umhverfi með bindandi hætti en við töku skipulagsákvarðana ber m.a. að hafa í huga markmið þau sem tíunduð eru í a- til c-lið 1. mgr. 1. gr. skipulagslaga um að við þróun byggðar sé tekið mið af efnahagslegum, félagslegum og menningarlegum þörfum landsmanna, að stuðla að skynsamlegri og hagkvæmri nýtingu lands og landgæða og tryggja að réttur einstaklinga og lögaðila verði ekki fyrir borð borinn þótt hagur heildarinnar sé hafður að leiðarljósi. Með hliðsjón af framangreindu verður Garðabæ ekki talið skylt að skilgreina landnotkun þrengra en gert er í aðalskipulagi. Þá verður ekki annað séð en að rökin fyrir breytingunni hafi verið málefnaleg og í samræmi við nefnd viðmið en ástæður stækkunar byggingarreits til suðurs og hækkunar nýtingarhlutfalls voru m.a. tilgreindar sem bætt aðgengi fatlaðra. Eins verður ekki talið að breytingin sé slík, miðað við efnisheimildir í fyrra deiliskipulagi, að réttur kærenda sé fyrir borð borinn í skilningi áðurgreinds c-liðar. Loks verður að telja að sú ákvörðun að fella inn í hið umdeilda deiliskipulag svæðið sem deiliskipulag Silfurtúns-Hofstaðamýrar tók áður til, hafi verið í samræmi við 2. mgr. 37. gr. skipulagslaga þess efnis að deiliskipulag skuli jafnan taka til svæða sem mynda heildstæða einingu.

Kærendur krefjast þess að göngustígur ofan við hús þeirra verði skilgreindur í deiliskipulagi. Í 6. mgr. gr. 4.16.2 í þágildandi skipulagsreglugerðar nr. 400/1998 segir að gera skuli grein fyrir fyrirkomulagi göngustíga, eftir því sem við eigi, í deiliskipulagi, en hann er sýndur á mynd í greinargerð aðalskipulags. Í deiliskipulaginu kemur fram að stígurinn verði færður fjær lóðamörkum, en útfærslan sé sýnd sem hugmynd til nánari útfærslu og hönnunar sem unnin verði frekar á vegum bæjarins. Ekki er óheimilt að göngustígur sé svo nálægt íbúðarhúsnæði sem hann er nú. Þá er gert ráð fyrir að hann verði færður, sem er í samræmi við kröfur kærenda. Geta framangreind sjónarmið kærenda ekki haft áhrif á gildi hins umdeilda deiliskipulags.

Með úrskurði úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála hinn 26. ágúst 2011 var hafnað kröfu um ógildingu á deiliskipulagsbreytingu og byggingarleyfi vegna skólastofu á lóð leikskólans Bæjarbóls. Í hinu kærða deiliskipulagi Silfurtúns voru ekki gerðar neinar efnislegar breytingar á gildandi skipulagi að því er varðar lóð leikskólans, þótt getið sé þar um skólastofuna, og getur það ekki leitt til ógildingar skipulagsins þótt ekki sé þar tilgreint hversu lengi skólastofan megi standa á lóðinni.

Eins og lýst er í málavöxtum var fundað með íbúum um tillöguna, hún auglýst til kynningar lögum samkvæmt, fram komnum athugasemdum svarað, skipulagið síðar yfirfarið af Skipulagsstofnun og gildistaka þess auglýst í kjölfarið. Var málsmeðferð deiliskipulagsins því í samræmi við skipulagslög.

Að öllu framangreindu virtu verður ekki fallist á kröfu kærenda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist vegna mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu um ógildingu á ákvörðun bæjarstjórnar Garðabæjar frá 3. maí 2012 um að samþykkja deiliskipulag Silfurtúns í Garðabæ.

_______________________________
Nanna Magnadóttir

___________________________                                 ____________________________
Ásgeir Magnússon                                                         Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

92/2013 Krosshamrar

Með

Árið 2014, mánudaginn 12. maí, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 92/2013, kæra á ákvörðun umhverfis- og skipulagsráðs Reykjavíkur frá 14. ágúst 2013 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Hamrahverfis vegna lóðarinnar nr. 5 við Krosshamra í Reykjavík.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 13. september 2013, er barst nefndinni sama dag, kæra B, Krosshömrum 7 og J, Krosshömrum 7A, Reykjavík, þá ákvörðun umhverfis- og skipulagsráðs Reykjavíkur frá 14. ágúst 2013 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Hamrahverfis vegna lóðarinnar nr. 5 við Krosshamra. Skilja verður kröfugerð kærenda svo að gerð sé krafa um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar og að réttaráhrifum hennar verði frestað til bráðabirgða.

Með bréfi til úrskurðarnefndarinnar, dags. 28. febrúar 2014, sem móttekið var sama dag, kæra fyrrnefndir kærendur, , jafnframt þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 1. október 2013, sem staðfest var í borgarráði 3. s.m., að veita byggingarleyfi til að reisa 25,8 m² viðbyggingu úr timbri við húsið á lóðinni að Krosshömrum 5. Skilja verður málskot kærenda svo að krafist sé ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar. Gera kærendur jafnframt kröfu um stöðvun framkvæmda til bráðabirgða á meðan málið er óútkljáð hjá úrskurðarnefndinni. Verður það kærumál, sem er nr. 25/2014, sameinað máli þessu og verður málið nú tekið til endanlegs úrskurðar. Er því ekki tilefni til að taka afstöðu til stöðvunarkröfu kærenda.

Gögn bárust frá Reykjavíkurborg vegna hinnar umdeildu deiliskipulagsbreytingar 23. janúar 2014 og vegna byggingarleyfis 15. apríl s.á.

Málavextir: Deiliskipulag Hamrahverfis, sem tekur til umrædds svæðis, var samþykkt í borgarráði Reykjavíkur hinn 16. apríl 1985. Er lóðin Krosshamrar 5 á reit innan skipulagsins sem merktur er D. Samkvæmt skipulagsskilmálum er þar heimilt að reisa einbýlishús á einni hæð ásamt bílgeymslu og skal mesta leyfilega stærð aðalhæðar vera 200 m². Við sérstakar aðstæður er heimilt að sækja um leyfi hjá byggingarnefnd fyrir aukaíbúð. Kusu lóðarhafar Krosshamra 5 að gera svo og í september 1985 samþykkti skipulagsnefnd að í einbýlishúsinu á lóðinni mætti vera aukaíbúð. Í apríl 1986 var gerð eignaskiptayfirlýsing fyrir húsið þar sem fram kemur að þar séu tvær íbúðir. Önnur íbúðin var talin vera 110,9 m² að stærð og 64,5% eignarhluti fasteignarinnar með bílskúrsrétti, en hin íbúðin 61,1 m² og 35,5% eignarhluti fasteignarinnar. Var eignaskiptayfirlýsingunni þinglýst. Árið 2011 tók gildi breyting á deiliskipulagi umræddrar lóðar í þá veru að heimilað var að reisa 13,2 m² sólskála við suðurhlið hússins og við það varð aðalíbúð hússins 125 m².

Á embættisafgreiðslufundi skipulagsfulltrúa hinn 31. maí 2013 var lögð fram umsókn um breytingu á deiliskipulagi Hamrahverfis. Tók breytingin til lóðarinnar Krosshamra 5 og fól í sér að byggingarreitur yrði stækkaður til norðurs um 25,8 m² og að húsið yrði stækkað að sama marki. Var samþykkt að grenndarkynna framlagða tillögu fyrir hagsmunaaðilum að Krosshömrum 1, 3, 7 og 9 og bárust athugasemdir frá eigendum Krosshamra 7 og 7A við fyrirhugaða breytingu. Skipulagsfulltrúi vísaði málinu til umsagnar verkefnisstjóra og á fundi skipulagsfulltrúa hinn 1. ágúst 2013 var málinu vísað til umhverfis- og skipulagsráðs. Tók ráðið erindið fyrir hinn 14. ágúst s.á., ásamt umsögn skipulagsfulltrúa, sem lagði til að tillagan yrði samþykkt óbreytt. Samþykkti umhverfis- og skipulagsráð erindið með vísan til nefndrar umsagnar og birtist auglýsing um gildistöku skipulagsbreytingarinnar í B-deild Stjórnartíðinda 30. ágúst 2013. Þá var Skipulagsstofnun tilkynnt um afgreiðslu málsins með bréfi, dags. 6. september s.á.

Hinn 17. september 2013 tók byggingarfulltrúi fyrir umsókn um leyfi til að reisa 25,8 m² viðbyggingu úr timbri við húsið að Krosshömrum 5. Frestaði byggingarfulltrúi afgreiðslu málsins með vísan til athugasemda á umsóknarblaði. Byggingarfulltrúi samþykkti síðan umsóknina hinn 1. október 2013.

Málsrök kærenda: Kærendur skírskota til þess að þeir hafi við grenndarkynningu umdeildrar skipulagsbreytingar fært fram mótmæli fyrir breytingunni þar sem heimiluð viðbygging yrði óþægilega nálægt húsi kærenda og fæli í sér aukið skuggavarp. Hafi skipulagsfulltrúi svarað því svo að skuggavarp yrði kl. 12 á hádegi á tímabilinu nóvember til febrúar. Telji kærendur að á því tímabili sé af læknisfræðilegum ástæðum mest þörf á birtu en einnig sé bent á að yfirleitt séu garðar í mestri notkun seinni hluta dags. Fjarlægð milli húsanna verði 10 m en í svari skipulagsfulltrúa komi fram að algengasta fjarlægð milli húsa á svæðinu sé 9-10 m. Þetta sé rétt en eigi aðeins við um fjarlægð milli gafla og/eða bílskúra húsa í götunni, en hvergi sé svona stutt bil frá framhliðum eða bakhliðum húsa yfir í næstu byggingar, líkt og hér um ræði. Skipti þetta verulegu máli enda miklu óþægilegra að íbúðarhús sé stækkað í átt að stofugluggum nágranna en að húsgafli.

Ekki hafi verið gert ráð fyrir stækkun húsa í nágrenni við kærendur þegar þeir hafi fest kaup á húsi sínu. Geti stækkun hússins að Krosshömrum 5 rýrt verðgildi og sölumöguleika húss þeirra. Þá sé sérstök athygli vakin á því að þáverandi eigandi Krosshamra 5 hafi fengið samþykkta umsókn um breytingu deiliskipulagsins og byggingarleyfi fyrir hinni umdeildu viðbyggingu en ekki núverandi eigandi hússins. Jafnframt telji kærendur, með tilliti til framkvæmda við húsið sem hafnar séu, að einnig sé verið að stækka húsið fram í garðinn, umfram það sem umdeild skipulagsbreyting heimili.
 

Málsrök Reykjavíkurborgar: Af hálfu Reykjavíkurborgar er þess krafist að hin kærða ákvörðun um breytingu á deiliskipulagi Hamrahverfis verði staðfest. Þá er krafist frávísunar á kæru vegna ákvörðunar byggingarfulltrúa um byggingarleyfið, en ekki verði annað ráðið af kæru en að kærufrestur vegna þeirrar ákvörðunar sé liðinn skv. 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011. Verði ekki fallist á frávísunarkröfu borgarinnar sé gerð krafa um að ógildingu ákvörðunarinnar verði hafnað og sé í því sambandi vísað til sjónarmiða borgarinnar varðandi fram komna kæru á breytingu á deiliskipulagi Hamrahverfis. Þá sé bent á að byggingarleyfið sé bundið við fasteign en ekki eiganda fasteignar.

Málsmeðferð skipulagsbreytingarinnar hafi að öllu leyti verið í samræmi við ákvæði skipulagslaga nr. 123/2010 og stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Við breytinguna hækki nýtingarhlutfall lóðarinnar að Krosshömrum 5 úr 0,26 í 0,28. Algengast sé þó að nýtingarhlutfall á svæðinu sé á milli 0,2-0,3 en fari upp í allt að 0,53. Mæling skuggavarps, er fylgt hafi umsókn um greinda skipulagsbreytingu, sýni skugga kl. 12 á hádegi alla mánuði ársins. Frá maí til ágúst aukist ekki skuggavarp á hús kærenda, eða á þeim tíma sem mikilvægt sé að skerða ekki möguleika fólks til að njóta útivistar í görðum sínum. Það sé fyrst í nóvember og fram í febrúar að skuggar nái að húsi kærenda. Á þeim tíma sé sól lágt á lofti og skuggar langir og eðlilegt að skuggar falli á nærliggjandi hús í tiltölulega þéttri byggð. Krosshamrar 7 og 7A standi um einum metra hærra í landi en Krosshamrar 5, sem dragi aðeins úr skuggavarpi á fyrrgreindu lóðina. Almennt þurfi íbúar í þéttbýli að sætta sig við slíka skerðingu og sé hún ekki þess eðlis að leitt geti til ógildingar ákvörðunarinnar á grundvelli grenndarsjónarmiða.

Byggingarreitur sé 3 m frá lóðamörkum Krosshamra 5 og 7 en 10 m verði milli viðbyggingarinnar og húss kærenda. Nálægð milli húsanna sé ekki meiri en almennt geti talist miðað við önnur hús á svæðinu. Norðurgafl húss nr. 5 muni snúa að stofugluggum Krosshamra 7 og 7A. Telji Reykjavíkurborg að stækkun hússins sé óveruleg og hafi hverfandi grenndaráhrif. Byggingin muni ekki hafa í för með sér skert útsýni fyrir kærendur og umrædd hús verði ekki í óþægilegri nánd.

Málsrök eigenda Krosshamra 5: Eigendur Krosshamra 5 benda á að ekkert skuggavarp verði á lóð kærenda vegna hinnar umdeildu viðbyggingar nema að litlu leyti þegar sól sé lægst á lofti og aðeins fyrripart dags. Fjarlægð milli húsa sé ekki óvenjuleg og óljóst sé hvað kærendur eigi við með óþægilegri nálgun. Gaflinn á Krosshömrum 5 fari 3 m nær bakhlið lóðar nr. 7 við Krosshamra og þess utan sé hæðarmunur á lóðunum. Fyrrverandi eigandi hússins hafi verið búinn að ræða umrædda stækkun við kærendur sem hafi ekki verið sáttir við hana en hafi ekki ætlað að standa í vegi fyrir henni. Sé það mikið hagsmunamál fyrir eigendur Krosshamra 5 að fá að stækka húsið því kaupverð hafi tekið mið af því. Ekki sé verið að stækka húsið til vesturs eins og kærendur haldi fram heldur verði þar steyptur sólpallur.

Andmæli kærenda við málsrökum Reykjavíkurborgar: Kærendur taka fram að þeim hafi ekki verið send tilkynning um samþykkt byggingarfulltrúa. Hafi þeir sent fyrirspurn til Reykjavíkurborgar 13. febrúar 2014 og óskað upplýsinga um hvort búið væri að veita byggingarleyfið. Hafi þeir þá verið upplýstir um stöðu mála.

———-
 

Vettvangsskoðun: Úrskurðarnefndin kynnti sér staðhætti á vettvangi hinn 16. apríl 2014.

Niðurstaða: Í máli þessu er krafist frávísunar á kæru vegna ákvörðunar byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 1. október 2013, um veitingu byggingarleyfis fyrir viðbyggingu við húsið að Krosshömrum 5, sökum þess að lögbundinn eins mánaðar kærufrestur skv. 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 hafi verið liðinn er kæran barst. Af gögnum málsins verður ráðið að kærendur hafi fyrst verið upplýstir um veitingu byggingarleyfisins með svari Reykjavíkurborgar við fyrirspurn þeirra hinn 13. febrúar 2014. Kæra vegna greindrar ákvörðunar barst úrskurðarnefndinni hinn 28. s.m., eða innan kærufrests samkvæmt fyrrgreindu lagaákvæði. Verður krafa kærenda vegna hins kærða byggingarleyfis því tekin til efnismeðferðar.

Lóðin Krosshamrar 5 liggur sunnan við lóð kærenda og hafa lóðirnar sameiginleg lóðamörk. Með hinni kærðu skipulagsbreytingu, sem gerð var með grenndarkynningu skv. 2. mgr. 44. gr. skipulagslaga nr. 123/2010, er byggingarreitur lóðarinnar Krosshamra 5 stækkaður til norðurs um 3 metra í átt að húsi kærenda, en breidd byggingarreitsins verður 8,6 m, sem er breidd þess hluta hússins sem þar er fyrir. Stækkun byggingarreits lóðarinnar er því 25,8 m². Við breytinguna er heimiluð samsvarandi stækkun aukaíbúðar hússins og fer íbúðin í 86 m², en stærð aðalíbúðar er óbreytt, eða 125 m². Aðalhæð hússins verður því samtals 211 m², en samkvæmt deiliskipulagi Hamrahverfis var hámarksstærð aðalhæðar húsa á reitnum 200 m². Þá er á deiliskipulagssvæðinu a.m.k. eitt hús sem er yfir 200 m² að flatarmáli en það er parhús kærenda sem er 221,8 m² samkvæmt upplýsingum úr fasteignaskrá Þjóðskrár. Með umræddri deiliskipulagsbreytingu verður fjarlægð frá byggingarreit Krosshamra 5 að húsi kærenda 10 m en lóð kærenda liggur um einum m hærra í landi en lóð Krosshamra 5. Ekki felst í skipulagsbreytingunni heimild til hækkunar húss á nefndri lóð. Af þessum sökum verður hverfandi breyting á skuggavarpi á lóð kærenda.

Samkvæmt 2. mgr. 43. gr. skipulagslaga skal sveitarstjórn láta fara fram grenndarkynningu telji hún að gera þurfi breytingar á samþykktu deiliskipulagi sem séu það óverulegar að ekki sé talin ástæða til meðferðar skv. 1. mgr. ákvæðisins. Við mat á því hvort breyting á deiliskipulagi teljist óveruleg skal taka mið af því að hve miklu leyti tillagan víkur frá notkun, nýtingarhlutfalli, útliti og formi viðkomandi svæðis. Er sambærilegt ákvæði að finna í gr. 5.8.2. í skipulagsreglugerð nr. 90/2013, en jafnframt er þar tilgreint að meta skuli hvort um fordæmisgefandi breytingu sé að ræða eða breytingu er varði almannahagsmuni. Þegar litið er til staðhátta á skipulagssvæðinu, sem áður voru raktir, þykir umdeild deiliskipulagsákvörðun hafa í för með sér minni háttar breytingu á gildandi deiliskipulagi. Þannig hefur hún hverfandi áhrif á útlit og form viðkomandi svæðis og ekki er um að ræða breytta notkun. Þá liggur fyrir að hin umdeilda deiliskipulagsbreyting sem heimilar 11 m² stækkun á aðalhæð hússins umfram þá 200 m², sem leyfðir voru áður, felur í sér óverulega breytingu nýtingarhlutfalls, eða úr 0,26 í 0,28, en það er í góðu samræmi við það sem gerist á svæðinu. Eins verður vart talið að hin kærða ákvörðun feli í sér fordæmisgefandi breytingu þegar fyrir liggur að hús kærenda er stærra en 200 m². Var því heimilt, eins og hér stendur á, að fara með skipulagsbreytinguna sem óverulega breytingu á deiliskipulagi skv. 2. mgr. 43. gr. skipulagslaga. Með vísan til þess sem rakið hefur verið og með því að ekki liggur fyrir að um annmarka á málsmeðferð hafi verið að ræða verður kröfu um ógildingu hinnar kærðu deiliskipulagsákvörðunar hafnað.

Með hinu kærða byggingarleyfi er heimiluð 25,8 m² viðbygging úr timbri á hinum breytta byggingarreit. Samkvæmt  samþykktum teikningum verður gafl viðbyggingarinnar er snúa mun að kærendum án glugga og dyra. Að framangreindri niðurstöðu fenginni um gildi hinnar kærðu deiliskipulagsbreytingar er byggingarleyfið í samræmi við gildandi deiliskipulag. Að öllu framangreindu virtu og þar sem ekki liggur fyrir að málsmeðferð hinnar kærðu leyfisveitingar sé haldin ógildingarannmörkum verður kröfu um ógildingu byggingarleyfisins hafnað.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu um ógildingu ákvörðunar umhverfis- og skipulagsráðs Reykjavíkur frá 14. ágúst 2013 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Hamrahverfis vegna lóðarinnar nr. 5 við Krosshamra.

Hafnað er kröfu um ógildingu ákvörðunar byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 1. október 2013, sem staðfest var í borgarráði 3. s.m., um að veita byggingarleyfi til að reisa 25,8 m² viðbyggingu úr timbri við húsið á lóðinni að Krosshömrum 5.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

_____________________________              ____________________________
Ásgeir Magnússon                                          Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

44/2010 Lokastígsreitur

Með

Árið 2014, fimmtudaginn 10. apríl, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 44/2010, kæra á ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 10. desember 2009 um að samþykkja deiliskipulag fyrir Lokastígsreiti 2, 3 og 4 í Reykjavík.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 30. júní 2010, er barst nefndinni 1. júlí s.á., kærir B, Lokastíg 22, Reykjavík, ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 10. desember 2009 um að samþykkja deiliskipulag Lokastígsreita 2, 3 og 4. Auglýsing um gildistöku deiliskipulagsins birtist í B-deild Stjórnartíðinda 8. júní 2010. Gerir kærandi þá kröfu að sá hluti deiliskipulagsins er tekur til Lokastígsreits 4 verði felldur úr gildi.

Málavextir: Á árinu 2008 hófst hjá Reykjavíkurborg vinna við gerð deiliskipulags Lokastígsreita 2, 3 og 4 í kjölfar umsókna og fyrirspurna er borist höfðu m.a. um að reisa nýtt hús að Skólavörðustíg 40 og stækka húsið að Baldursgötu 39 og nýta það fyrir hótelíbúðir. Var skipulagsforsögn kynnt hagsmunaaðilum á svæðinu og komu kærandi og fleiri íbúar á framfæri athugasemdum. Tillaga að deiliskipulagi umræddra skipulagsreita var lögð fram á fundi skipulagsráðs hinn 20. maí s.á., ásamt m.a. húsakönnun Minjasafns Reykjavíkur og samantekt skipulagsstjóra um fram komnar athugasemdir, dags. 18. desember 2008. Var samþykkt að kynna tillöguna fyrir hagsmunaaðilum á svæðinu og bárust athugasemdir við hana á kynningartíma, þ.á m. frá kæranda.

Tók skipulagsstjóri afstöðu til fram kominna athugasemda og hinn 19. ágúst 2009 samþykkti skipulagsráð að auglýsa tillögu að deiliskipulagi Lokastígsreita með þeim breytingum er fram kæmu í samantekt skipulagsstjóra, dagsettri 10. júlí s.á. Samþykkti borgarráð þá afgreiðslu 27. ágúst 2009. Nokkur athugasemdabréf bárust á auglýsingatíma tillögunnar, þar á meðal frá kæranda, Íbúasamtökum miðborgar Reykjavíkur og hverfisráði miðborgar. Tillagan var tekin fyrir að nýju á fundi skipulagsráðs hinn 2. desember 2009 og lá þá fyrir umsögn skipulagsstjóra, dagsett 23. nóvember s.á., um fram komnar athugasemdir. Meirihluti skipulagsráðs samþykkti tillöguna með þeim breytingum er fram komu í umsögn skipulagsstjóra. Var málinu vísað til borgarráðs er staðfesti greinda samþykkt á fundi hinn 10. desember s.á. Deiliskipulagið var síðan sent Skipulagsstofnun til lögboðinnar afgreiðslu. Gerði stofnunin athugasemdir við framsetningu og nokkur efnisatriði skipulagsins og gerðu skipulagsyfirvöld í kjölfar þess grein fyrir afstöðu sinni við þær athugasemdir og gerðu nokkrar lagfæringar í tilefni af þeim. Með bréfi Skipulagsstofnunar, dagsettu 12. maí 2010, var ekki gerð athugasemd við birtingu auglýsingar um samþykkt deiliskipulagsins en stofnunin tók þó m.a. fram að heimild fyrir hótelíbúðum/gistirými á íbúðarsvæði þætti orka tvímælis.

Hið kærða deiliskipulag Lokastígsreita nær til þriggja staðgreinireita. Lokastígsreitur 2 tekur til staðgreinireits 1.181.2, sem markast af Skólavörðustíg, Baldursgötu, Lokastíg og Týsgötu. Lokastígsreitur 3 nær yfir staðgreinireit 1.181.3, sem markast af Lokastíg, Baldursgötu, Þórsgötu og Njarðargötu, og Lokastígsreitur 4 tekur til staðgreinireits 1.181.4, sem markast af Skólavörðustíg, Baldursgötu, Lokastíg og Njarðargötu. Fyrir reitina gilda sameiginlegir skilmálar, svo sem um heimildir til að reisa kvisti, litlar viðbyggingar og svalir á lóðum þar sem aðstæður leyfa og sérskilmálar fyrir hverja lóð á skipulagsreitunum. Er skipulagið sagt leiða til einföldunar, samræmingar og jafnræðis á skipulagssvæðinu.

Málsrök kæranda: Kærandi byggir ógildingarkröfu sína á því að deiliskipulagið að því er varði Lokastígsreit 4 sé haldið verulegum annmörkum.

Árið 2006 hafi verið sótt um sameiningu lóðanna Lokastígs 23 og Skólavörðustígs 42 og nýtingu húss að Lokastíg 23 undir gistiheimili. Jafnframt hafi verið óskað eftir heimild til að reisa tengibyggingu milli húsa á nefndum lóðum. Erindið hafi verið grenndarkynnt en ekki fyrir íbúum að Lokastíg 22 sem hafi átt verulegra hagsmuna að gæta. Í tillögu að deiliskipulagi reitsins sem kynnt hafi verið hagsmunaaðilum hafi umræddar lóðir verið sýndar sem sjálfstæðar lóðir og lagt til að þær yrðu sameinaðar. Gerðar hafi verið athugasemdir við tillöguna og hafi þá komið í ljós að um mistök væri að ræða þar sem lóðirnar hefðu þegar verið sameinaðar árið 2006.

Sameining umræddra lóða þjóni hvorki hverfinu í heild né nágrönnum. Hún sé ekki í samræmi við verndun byggðamynsturs sem lögð sé áhersla á í deiliskipulagstillögunni. Þá verði ekki séð að sameiningin sé forsenda fyrir þeim hótel- og verslunarrekstri sem nú sé þar stundaður. Eftir standi sá grunur að verið sé að búa í haginn fyrir hugsanlegar byggingarframkvæmdir í framtíðinni. Brotið hafi verið á íbúum við Lokastíg þegar lóðirnar hafi verið sameinaðar. Hafi skipulagsyfirvöld átt að sjá að sér og leggja til í deiliskipulagi að lóðirnar yrðu aftur tvær eins farið hafi verið fram á. Rökin fyrir því séu m.a. þau að Skólavörðustígur 42 sé á miðborgarsvæði en Lokastígur 23 á íbúðarsvæði.

Lokastígur sé falleg og friðsæl íbúðargata sem eigi betra skilið en að vera aðkomugata fyrir bílaleigu og hótelrekstur sem stundaður sé að Skólavörðustíg 42, en í deiliskipulaginu sé gert ráð fyrir að porti við Skólavörðustíg verði lokað. Aðkoma að bílastæðum á nefndri lóð sé því aðeins frá Lokastíg og öll umferð vegna hótelsins, t.d. vegna sorphirðu og aðfanga, fari um Lokastíg. Þá sé bílum bílaleigunnar gjarnan lagt við Lokastíg en óheimilt sé, samkvæmt svari skipulagsstjóra við fram komnum athugasemdum við kynningu tillögunnar, að geyma bílana á borgarlandi eða í almenningsstæðum. Ekki sé minnst á aðkomu að bílastæðum umræddrar lóðar í deiliskipulaginu. Allt þetta staðfesti þann eðlismun sem sé á miðborgarsvæði og íbúðarsvæði og ljóst sé að sameining áðurgreindra lóða hafi verið röng.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Borgaryfirvöld benda á að meðferð hinnar kærðu skipulagsákvörðunar hafi að öllu leyti verið í samræmi við reglur skipulags- og byggingarlaga.

Málsástæða sú sem kærandi byggi á um sameiningu lóða sé deiliskipulagi Lokastígsreita óviðkomandi með öllu. Nefnd lóðasameining sé ekki hluti af breytingum í hinu kærða deiliskipulagi enda hafi hún verið samþykkt í skipulagsráði sem og hjá byggingarfulltrúa á árinu 2006 að undangenginni grenndarkynningu. Byggingarleyfið hafi ekki verið kært á sínum tíma, hvorki af aðilum sem hafi verið kunnugt um málið þegar það hafi verið samþykkt né af hálfu kæranda, sem hafi upplýst að honum hafi verið kunnugt um þau atvik er hann byggi málsástæður sína á þegar á árinu 2008 þegar vinna við deiliskipulagið hafi farið fram.

Verði að líta svo á að frestir til að skjóta samþykkt skipulagsyfirvalda til úrskurðarnefndarinnar hafi byrjað að líða þegar kæranda hafi orðið kunnugt um samþykktina og séu þeir því löngu liðnir. Geti úrskurðarnefndin nú ekki tekið afstöðu til þess hvort réttilega hafi verið staðið að sameiningu lóðanna og byggt úrskurð á því í máli þessu. Telji nefndin að hún geti fjallað um sameiningu lóðanna sé vísað til samantektar skipulagsstjóra, dagsettri 9. júní 2006, þar sem athugasemdum sem bárust við grenndarkynningu hafi verið svarað.

Andsvör kæranda við málsrökum Reykjavíkurborgar: Kærandi bendir á að það hafi ekki verið fyrr en með svarbréfi skipulagsstjóra, dagsettu 10. júlí 2009, að hann hafi verið upplýstur um sameiningu lóðanna. Þá vísi kærandi til þess að hann hafi í september 2005 sent fyrirspurn til skipulagsyfirvalda vegna framkvæmda á lóðinni nr. 23 við Lokastíg en hafi þrátt fyrir ítrekaðar fyrirspurnir aldrei fengið efnisleg svör.

Niðurstaða: Samkvæmt fyrirliggjandi gögnum var samþykkt á árinu 2006 umsókn um sameiningu lóðanna að Skólavörðustíg 42 og Lokastíg 23, ásamt því að innrétta gistiheimili í húsinu að Lokastíg og nýta bílskúr á lóðinni sem lagerhúsnæði fyrir verslun. Þá var heimiluð gerð tengibyggingar milli húsa á umræddum lóðum.

Kærandi byggir málatilbúnað sinn einkum á því að sameining lóðanna nr. 42 við Skólavörðustíg og 23 við Lokastíg hafi ekki hlotið þá málsmeðferð sem lög áskilji. Samkvæmt 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, er við eiga í máli þessu, er kveðið á um eins mánaðar kærufrest til úrskurðarnefndarinnar frá því að kæranda var eða mátti vera kunnugt um þá ákvörðun sem kæra á. Koma fyrrgreindar breytingar frá árinu 2006 því ekki til endurskoðunar í máli þessu.

Forsögn og tillaga að hinu kærða deiliskipulagi Lokastígasreita voru kynntar hagsmunaaðilum á skipulagssvæðinu og tekin afstaða til ábendinga og athugasemda er fram komu. Deiliskipulagstillagan var síðan auglýst í samræmi við þágildandi 25. gr. skipulags- og byggingarlaga og gerð húsakönnun samhliða deiliskipulagsgerðinni. Fram komnum athugasemdum var svarað í umsögn skipulagsstjóra, þar sem jafnframt var lagt til að gerðar yrðu tilteknar breytingar á tillögunni. Samþykkti skipulagsráð tillöguna í samræmi við tillögu skipulagsstjóra og vísaði málinu til borgarráðs, sem samþykkti hana. Verður ekki séð að málsmeðferð við undirbúning og gerð hins umdeilda deiliskipulags hafi verið haldin neinum þeim ágöllum er ógildingu varði.

Fram kemur í greinargerð deiliskipulagsins að á svæðinu skuli gert ráð fyrir landnotkun í samræmi við skilgreiningu aðalskipulags og þróunaráætlunar miðborgar. Lóðir meðfram Skólavörðustíg og Týsgötu séu innan marka miðborgar en aðrar lóðir séu á íbúðarsvæði og notkun bundin af þeirri skilgreiningu. Nýtingarhlutfall á svæðinu sé mjög mismunandi, eða frá 0,34-3,99, og sé meðaltal þess 1,43. Gerir deiliskipulagið ráð fyrir verndun byggðamynsturs og er þar gert ráð fyrir allt að sjö hótelíbúðum í húsinu að Baldursgötu 39, sem er á íbúðarsvæði samkvæmt gildandi aðalskipulagi.

Samkvæmt gr. 4.2.1 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998, sem hér á við, er heimilt að gera ráð fyrir starfsemi á íbúðarsvæðum sem eðlilegt er að þar sé til þjónustu við íbúa viðkomandi hverfis, enda valdi reksturinn ekki ónæði, m.a. vegna hávaða eða óeðlilega mikillar umferðar. Sambærilegt ákvæði er að finna í landnotkunarflokki þróunaráætlunar miðborgar, sem tekin hefur verið upp í aðalskipulagi og til er vísað í deiliskipulagsgögnum.

Þegar litið er til umfangs og eðlis umrædds rekstrar íbúða til útleigu verður ekki talið að sú breytta notkun sem hér um ræðir fari í bága við skilgreinda landnotkun svæðisins, en fyrrgreint ákvæði skipulagsreglugerðar nr. 400/1998 hefur verið skilið svo að á íbúðarsvæðum sé heimilt að hafa gistiheimili.

Á lóð Skólavörðustígs 42 fer nýtingarhlutfall úr 1,61 í 1,84, þar af 1,74 ofanjarðar. Kemur og fram að um sé að ræða ónýttan byggingarrétt frá fyrri tíð en heimiluð stækkun húss á lóðinni felur ekki í sér neina hækkun þess. Skipulagið heimilar lokun undirganga á nefndri lóð frá Skólavörðustíg og má telja líklegt að sú lokun auki eitthvað umferð um Lokastíg vegna rekstrarins að Skólavörðustíg 42.

Með vísan til þess sem að framan er rakið, og með hliðsjón af því að um mörk miðborgarsvæðis og íbúðarsvæðis er að ræða, verður ekki talið að hin kærða deiliskipulagsákvörðun gangi svo gegn lögvörðum hagsmunum kæranda að raski gildi ákvörðunarinnar.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu ákvörðunar borgarráðs Reykjavíkur frá 10. desember 2009 um að samþykkja deiliskipulag Lokastígsreita 2, 3 og 4.

___________________________
Ómar Stefánsson

____________________________       ___________________________
Ásgeir Magnússon                                 Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

29/2011 Suðurgata

Með
Árið 2014, föstudaginn 19. desember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 29/2011, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Hafnarfjarðar frá 9. febrúar 2011 um að samþykkja deiliskipulag Suðurgötu – Hamarsbrautar í Hafnarfirði.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 28. apríl 2011, er barst nefndinni 29. s.m., kærir Sigurður Þorvarðarson byggingafræðingur, f.h. Gunnars Hjaltalín, lóðar- og húseiganda að Hellubraut 5 og 7, Hafnarfirði, ákvörðun bæjarstjórnar Hafnarfjarðar frá 9. febrúar 2011 um að samþykkja deiliskipulag Suðurgötu – Hamarsbrautar. Auglýsing um gildistöku deiliskipulagsins birtist í B-deild Stjórnartíðinda 13. apríl 2011. Gerir kærandi þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.

Málavextir: Á árunum 2008 til 2010 var í vinnslu hjá Hafnarfjarðarbæ deiliskipulag Suðurgötu – Hamarsbrautar sem skarast við deiliskipulagið Hafnarfjörður miðbær frá 1981. Var skipulagsforsögn kynnt hagsmunaaðilum á svæðinu og komu kærandi og íbúi Hellubrautar 9 á framfæri athugasemdum.

Á fundi skipulags- og byggingarráðs hinn 25. maí 2010 var tillaga að deiliskipulaginu lögð fram ásamt fylgigögnum, m.a. umsögn Húsafriðunarnefndar varðandi Hellubraut 7, svörum við fram komnum athugasemdum, tillögu Teiknistofunnar ehf. að fyrirkomulagi á lóðinni Hellubraut 7, minnispunktum skipulags- og byggingarsviðs varðandi hverfisvernd og breyttum skipulagsuppdrætti og greinargerð, dags. 20. maí 2010. Var samþykkt að auglýsa tillöguna með breytingum varðandi lóðarmörk Hellubrautar 3 og 5 og viðbætt bílastæði á lóðinni að Hellubraut 9. Samþykkti bæjarstjórn þá afgreiðslu 14. júní 2010. Á auglýsingatíma tillögunnar var haldinn kynningarfundur og bárust athugasemdabréf, þ. á m. frá kæranda og íbúa Hellubrautar 9. Tillagan var tekin fyrir að nýju á fundi skipulags- og byggingarráðs hinn 1. febrúar 2011 og lá þá fyrir samantekt skipulags- og byggingarsviðs á inn komnum athugasemdum, sem og skipulagsuppdráttur, dags. 27. janúar 2011. Samþykkt var breyting frá auglýstu deiliskipulagi vegna athugasemdanna sem fól í sér m.a. breytingu á legu Hellubrautar til samræmis við gildandi deiliskipulag. Tillögunni var vísað til bæjarstjórnar sem staðfesti greinda samþykkt á fundi hinn 9. febrúar 2011.

Með bréfi Skipulagsstofnunar, sem móttekið var hjá bæjaryfirvöldum 7. mars 2011, var ekki gerð athugasemd við birtingu auglýsingar um gildistöku tillögunnar í B-deild Stjórnartíðinda. Benti stofnunin þó á að áður þyrfti að gefa nákvæmara svar til hagsmunaðila varðandi þá breytingu sem gerð hefði verið á Hellubraut eftir auglýsingu. Svarið þyrfti að vera ítarlegt með tilliti til þess að um lítilsháttar frávik götustæðis væri að ræða frá gildandi skipulagi miðbæjarins frá 1981, þótt óbreytt væri í meginatriðum. Einnig þyrfti að lagfæra ýmis gögn og taka m.a. úr skilmálum skipulagstillögunnar ákvæði um eignarhald lóða.

Hinn 25. mars 2011 var gefinn út nýr deiliskipulagsuppdráttur og í meðfylgjandi greinargerð segir að um sé að ræða lagfæringu í samræmi við athugasemdir Skipulagsstofnunar. Í svarbréfi skipulags- og byggingarfulltrúa, dags. 25. mars 2011, kemur fram að frávikið sé að hluta til vegna þess að nú sé bílskúr á lóð Hellubrautar 9 sem ekki hafi verið sýndur á skipulagi miðbæjarins frá 1981. Segir í svarbréfinu: ,,Snúningsvasi er fluttur af lóðinni Hellubraut nr. 7, vegna byggingar bílskúrs færist annar snúningsvasa af lóðum nr. 7 og 9, og nýr snúningshaus gerður sem ekki skerðir lóðirnar. Þá er aðkoma að lóðinni Hellubraut nr. 9 bætt, þannig að unnt sé að snúa þar bíl fyrir framan húsið, en þurfi ekki að bakka út götuna eins og nú er. Lóðarhafi Hellubrautar 3 hefur hellulagt bílastæði út fyrir sína lóð og voru ný lóðarmörk gerð í beinu framhaldi af þeirri hellulögn. Lóðamörk Hellubrautar 3, 5 og 7 eru jafnframt færð um 1 m í vestur.“ Loks var tilgreint í svarinu að lóð Hellubrautar 3 yrði sýnd 27,3 m² stærri, lóð nr. 5 sýnd 7,7 m² stærri, lóð nr. 7 sýnd 45,8 m² stærri og lóð nr. 9 sýnd 13,6 m² stærri en á skipulagsuppdrættinum frá 1981. Með færslu Hellubrautar frá því sem auglýst tillaga hafi gert ráð fyrir myndi fást mun betra aðgengi að lóðunum Hellubraut 5, 7 og 9.

Svarbréf skipulags- og byggingarsviðs til Skipulagsstofnunar var samþykkt af meirihluta skipulags- og byggingarráðs á fundi hinn 29. mars 2011.

Með auglýsingunni í B-deild Stjórnartíðinda 13. apríl 2011 var auk gildistöku deiliskipulagsins Suðurgata – Hamarsbraut gerð breyting á mörkum deiliskipulagsins fyrir Hafnarfjörð, miðbæ frá 1981, að sunnanverðu. Þannig að Hellubrautin, sem áður var innan marka deiliskipulags miðbæjarins frá 1981, er nú innan marka hins kærða deiliskipulags.

Málsrök kæranda: Kærandi byggir ógildingarkröfu sína m.a. á því að verulegt misræmi sé á milli hins kærða deiliskipulags og gildandi aðalskipulags Hafnarfjarðar varðandi götustæði Hellubrautar. Ekki hafi verið gætt meðalhófs þegar tekin hafi verið afstaða til athugasemda. Þá hafi losaralega verið farið með uppdrætti við meðferð skipulagstillögunnar, þannig að erfitt hafi verið að gera sér grein fyrir því hverju sinni um hvaða uppdrátt væri verið að fjalla. Þá hafi þurft að auglýsa deiliskipulagið að nýju þar sem ekki sé rétt að breytingar hafi verið minniháttar, eins og fram komi í skilmálum frá 27. janúar 2011, enda rýri þær verðgildi lóðanna að Hellubraut 5 og 7 verulega.

Kærandi fari jafnframt fram á það að viðurkennt verði að deiliskipulagið feli í sér brot á 1. mgr. 72. gr. stjórnarskrárinnar um vernd eignaréttarins. Umræddar lóðir kæranda séu erfðafestulóðir án tímamarka og hafi ígildi eignarlóða. Erfðafesta á landi sé í eðli sínu óuppsegjanlegt leiguform þar sem einstaklingi sé veittur réttur til nýtingar sem gangi í erfðir. Áður en land sé tekið eignarnámi þurfi sveitarfélag að hafa fullreynt samningaleiðina við rétthafa erfðafestulandsins. Skipulags- og byggingaryfirvöld hafi ekki með formlegum hætti boðað til viðræðna um nauðsynlega upptöku á landi vegna skipulagsins. Deiliskipulagið hafi m.a. átt að leysa ágreining um mörk lóðanna nr. 5, 7 og 9, en aðkoma að lóðinni nr. 9 sé um lóðirnar nr. 5 og 7.

Á lóðinni nr. 9 við Hellubraut sé nú það mikið af viðbyggingum að takmarkað pláss sé fyrir bílastæði. Deiliskipulagsuppdráttur sýni svo ekki verði um villst að úr því verði leyst með því að skerða lóðir kæranda. Þetta sé gert þrátt fyrir ítrekuð mótmæli kæranda sem hafi boðið upp á að gerður yrði snúningshaus á hluta lóðar sinnar, sem myndi nýtast umferð um götuna en ekki einungis þjóna einkahagsmunum lóðarhafa Hellubrautar 9. Skilyrði eignaréttarákvæðis stjórnarskrárinnar um almannaþörf feli í sér að eignarnám verði að vera í þágu framkvæmda eða aðgerða sem hafi þýðingu fyrir almenning. Ekki sé með neinum rökum hægt að halda því fram að almenningsþörf krefjist þess að hluti lóða kæranda sé tekinn eignarnámi til að leysa vandamál einkaaðila.

Fyrrverandi eigandi Hellubrautar 5 og 7 hafi með samkomulagi, dags. 1. júní 1980, afsalað 97 m² af lóð sinni til eiganda lóðarinnar Hellubraut 9 fyrir götustæði, er hafi verið hugsað sem sameiginleg innkeyrsla að lóðunum en ekki til að loka aðkomu að lóðum kæranda. Hafi samningurinn verið gerður til að koma til móts við eiganda Hellubrautar 9.

Málsrök Hafnarfjarðarbæjar: Af hálfu bæjaryfirvalda er á það bent að málið sé viðamikið. Deiliskipulagið snerti marga aðra en aðila kærunnar og að kæran taki eingöngu til afmarkaðs hluta hinnar kærðu skipulagsákvörðunar. Þá sé þeirri órökstuddu fullyrðingu hafnað að losaralega hafi verið farið með uppdrætti við vinnslu skipulagsins.

Árangurslausar tilraunir hafi verið gerðar til að ná sátt um gildandi deiliskipulag. Fjallað hafi verið um málið á 19 fundum á tveimur og hálfu ári í skipulags- og byggingarráði og á þremur fundum í bæjarstjórn áður en samþykkt hafi verið að auglýsa deiliskipulagið. Tvisvar hafi málinu verið vísað aftur frá bæjarstjórn til skipulags- og byggingarráðs þar sem talið hafi verið að sátt hefði náðst um lóðamál við Hellubraut. Þá hafi verið haldnir a.m.k. fjórir fundir hagsmunaaðila með skipulags- og byggingarsviði, átt sér stað auk funda sem lóðahafar Hellubrautar nr. 7 og 9 hafi átt með kjörnum fulltrúum.

Skipulag miðbæjar frá 1981 og núgildandi skipulag sýni aðkomu að lóðum nr. 5 og 7 við Hellubraut en nú sé aðkoman aðeins um lóð Hellubrautar 9. Engin kvöð þar að lútandi sé hins vegar á lóðinni. Því sé hafnað að erfðafestulóð hafi ígildi eignalóðar þar sem lóðin hafi verið seld Hafnarfjarðarbæ árið 1993 og með því hafi erfðafestan fallið niður. Deiliskipulagið stangist ekki á við aðalskipulag varðandi götustæði Hellubrautar. Aðalskipulag sé stefnumótandi en sýni ekki hönnun á húsagötum.

Lóðir Hellubrautar 5 og 7 séu aðeins stærri en gert hafi verið ráð fyrir samkvæmt deiliskipulaginu frá 1981 en hafi ekki verið skertar eins og kærandi haldi fram. Nýtt mæliblað sé í vinnslu þar sem nákvæm stærð lóðanna verði staðfest. Það sé í almanna þágu að færa Hellubrautina frá bjargbrún Vesturhamarsins og bæta aðgengi að lóðum nr. 3-7 þannig að t.d. sjúkraflutningabifreiðar eigi þar greiðan aðgang, en núverandi vegbrún sé hættulega nærri bjargbrúninni.

Samkvæmt 23. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 og 38. gr. núgildandi skipulagslaga nr. 123/2010 beri sveitastjórn ábyrgð á og annist gerð deiliskipulags. Samningur varðandi eignarnám hefjist fyrst að loknu skipulagsferli, sbr. 50. og 51. gr. núgildandi skipulagslaga.

Málsrök eiganda Hellubrautar 9: Eigandi Hellubrautar 9 vísar til þess að ekki hafi verið lokað fyrir aðgengi að lóðum kæranda með samningi um makaskipti frá árinu 1980. Það hafi hins vegar gerst með samningi, dags. 23. október 1983, þegar fyrrverandi eigandi hafi selt skika úr lóðinni nr. 5 til eiganda lóðarinnar að Hellubraut 3. Á sama tíma hafi eigandi lóðarinnar nr. 3 fært lóðarmörk sín fram um eina tvo metra í átt að veginum, inn á land Hafnarfjarðarbæjar. Í kjölfarið hafi aðgengi að lóðum kæranda verið yfir horn á veginum, sem hafi tilheyrt lóðinni nr. 9. Ekki hafi verið amast við því þar sem leysa hafi átt úr þessu með deiliskipulagi og hafi það nú verið gert. Aðkoma að lóðum kæranda sé í dag nánast sú sama og fyrir 40 árum.

Kærandi hafi fengið teiknistofu til að teikna bílastæði milli hússins að Hellubraut 9 og bílskúrsins og með því gefið til kynna að ekki væri þörf á að gefa eftir skika úr lóð nr. 7 til að aðkoma bíla að lóð nr. 9 verði möguleg. Horft sé fram hjá þeirri staðreynd að plássið sé hvergi nærri nóg til að leggja bifreið, hvað þá að opna hurðar hennar, án þess að þær rekist í húsið og bílskúrinn.

Meintur eignaréttur kæranda sé ekki brotinn því samkvæmt samningi milli eiganda Hellubrautar 9 og Hafnarfjarðarbæjar, dags. 19. september 2011, verði 40,6 m² skiki úr lóðinni nr. 7, sem færist til lóðarinnar nr. 9, gerður upp með eignarnámi eða kaupum þegar farið verði í gatnaframkvæmdir og ný lóðarblöð verði gefin út.

Eigandi Hellubrautar 9 hafi lagt sig í líma við að leysa aðkomu að lóðunum í gegnum árin. Hafi hann nú látið frá sér einkaveg, sem hann hafi getað nýtt sem sjö bílastæði, til að leysa þessi mál endanlega gegn því einu að fá snúningstæði þannig að hann geti snúið við bílum sem lagt sé á lóð hans.
——–

Aðilar máls þessa hafa fært fram frekari rök fyrir málatilbúnaði sínum, sem ekki verða rakin hér nánar, en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn þess.

——–

Niðurstaða: Í máli þessu er fyrst og fremst deilt um þann hluta hinnar kærðu deiliskipulagsákvörðunar sem snýr að götustæði við lóðirnar nr. 3-9 við Hellubraut.

Í Aðalskipulagi Hafnarfjarðar 2005-2025 eru sýndar merkingar, m.a. fyrir stofnbrautir, tengibrautir, safngötur, og gönguleiðir. Ekki er um að ræða tengingu Helluhrauns við stofn- eða tengibraut, sem sýna þarf á aðalskipulagi, sbr. 2. og 5. mgr. gr. 4.16.2 í þágildandi skipulagsreglugerð nr. 400/1998. Þá er ekki að finna á aðalskipulagsuppdrætti merkingar eða tákn sem sýna eiga aðrar götur eða leiðir samkvæmt aðalskipulaginu. Þar af leiðandi fer götustæði Hellubrautar í hinni kærðu ákvörðun ekki í andstöðu við aðalskipulag.

Með ákvörðun bæjarstjórnar um samþykkt deiliskipulagsbreytingarinnar að lokinni kynningu var fallið frá þeirri breytingu á umræddu götustæði sem skipulagstillagan hafði falið í sér, m.a. með hliðsjón af fram komnum andmælum. Niðurstaðan varð því sú að hafa götustæðið óbreytt miðað við gildandi deiliskipulag Hafnarfjarðar, miðbær frá 1981. Uppdráttur deiliskipulagsins, dags. 25. mars 2011, er þó ekki nákvæmlega í samræmi við eldri deiliskipulagsuppdrátt, en af hálfu skipulagsyfirvalda Hafnarfjarðar hefur verið bent á að frávikið sé að hluta til vegna breyttra aðstæðna við Hellubraut 9 frá gildistöku eldra skipulags. Þetta frávik á götustæði milli eldri og yngri skipulagsuppdráttar er óverulegt og helgast af byggingu bílskúrs á nefndri lóð. Þótt umrætt götustæði hafi verið sýnt með nokkuð öðrum hætti á uppdrætti hinnar kynntu skipulagstillögu en á samþykktum uppdrætti hins kærða skipulags verður það ekki talin slík breyting að þurft hafi að auglýsa hana að nýju skv. 4. mgr. 41. gr. skipulagslaga nr. 123/2010, enda var um að ræða afturhvarf til fyrra ástands.

Samkvæmt fyrirliggjandi gögnum er lóðamörkum Hellubrautar 3, 5, 7 og 9 breytt með hinni kærðu ákvörðun frá því sem var í eldra deiliskipulagi en deilt er um lóðastærðir og lóðamörk Hellubrautar 5 og 7. Ágreiningur um bein eða óbein eignaréttindi af slíkum toga verður ekki til lykta leiddur fyrir úrskurðarnefndinni enda heyri hann undir lögsögu dómstóla. Rétt þykir að taka fram að deiliskipulag getur ekki hróflað við eða ráðstafað eignaréttindum manna nema að undangengnum samningi eða eftir atvikum eignarnámi, verði talin skilyrði til þess.

Með hliðsjón af því sem að framan er rakið verður hin kærða ákvörðun ekki talin haldin slíkum annmörkum að ógildingu varði.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu ákvörðunar bæjarstjórnar Hafnarfjarðar frá 9. febrúar 2011 um að samþykkja deiliskipulag fyrir Suðurgötu – Hamarsbraut í Hafnarfirði.

________________________________
Ómar Stefánsson

_______________________________          _____________________________
Ásgeir Magnússon                                          Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

118/2012 Þórsgata

Með

Árið 2014, föstudaginn 31. janúar, tók Nanna Magnadóttir, formaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, fyrir mál nr. 118/2012 með heimild í 3. mgr. 3. gr. sbr. 1. mgr. 2. gr. laga nr. 130/2011. 

Í málinu er kveðinn upp svofelldur 

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 7. nóvember 2012, er barst nefndinni sama dag, kæra K og Í, Þórsgötu 13, Reykjavík, afgreiðslu skipulagsráðs Reykjavíkurborgar frá 17. október 2012 á umsókn um breytt deiliskipulag lóðar þeirra. 

Kærendur krefjast þess að afgreiðslu skipulagsráðs verði hnekkt og að því verði gert að taka málið til umfjöllunar að nýju á grundvelli fyrri ákvarðana þess og umsagnar fyrrverandi lögfræðings skipulags- og byggingarsviðs Reykjavíkur. 

Málsatvik og rök: Kærendur eru búsettir í einbýlishúsi á lóð nr. 13 við Þórsgötu í Reykjavík. Samkvæmt gildandi deiliskipulagi Þórsgötureits er gert ráð fyrir bílastæðum framan við hús kærenda. Í júní 2007 var á fundi skipulagsráðs tekin fyrir fyrirspurn kærenda um hvort heimilað yrði að leggja niður eitt almenningsbílastæði framan við hús þeirra til að rýma fyrir innkeyrslu inn á lóðina þar sem yrðu þrjú bílastæði. Fyrir lá jákvæð umsögn framkvæmdasviðs um erindið. Var m.a. fært til bókar að ekki væri gerð athugasemd við erindið og að sækja þyrfti um byggingarleyfi. Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa hinn 30. september 2008 var lögð fram umsókn um leyfi til að gera innkeyrslu og koma fyrir tveimur bílastæðum á lóð kærenda. Var afgreiðslu málsins frestað og fært til bókar að með vísan til umsagnar skipulagsstjóra væri ekki gerð athugasemd við að umsækjandi gerði breytingu á deiliskipulagi í samræmi við erindið og yrði slík tillaga grenndarkynnt.

Í september 2011 var tekin fyrir á afgreiðslufundi skipulagsstjóra fyrirspurn kærenda að breyttu deiliskipulagi Þórsgötureits og hún afgreidd neikvætt með vísan til umsagnar skipulagsstjóra. Komu kærendur á framfæri athugasemdum við afgreiðslu skipulagsstjóra og fóru fram á að veittar yrðu leiðbeiningar við gerð nýrrar tillögu til að tryggja að hún yrði í samræmi við fyrri afgreiðslur skipulags- og byggingaryfirvalda. Á fundi skipulagsráðs hinn 22. febrúar 2012 var tekin fyrir tillaga kærenda, dags. 8 desember 2011, um breytt deiliskipulag Þórsgötureits sem fól í sér breyttan byggingarreit á lóð kærenda og tilhögun bílastæða. Jafnframt var lögð fram önnur tillaga þar sem gert var ráð fyrir frávikum frá fyrri tillögu. Tók skipulagsráð erindið fyrir sem fyrirspurn og afgreiddi með neikvæðum hætti.  Erindi kærenda var lagt fram að nýju á fundi skipulagsráðs hinn 17. október 2012 og afgreitt með svohljóðandi hætti: „Synjað. Skipulagsráð fellst ekki á að breyta deiliskipulagi á þann hátt sem lagt er til í tillögunni.“ Hinn 18. október 2012 var fundargerð skipulagsráðs lögð fram í borgarráði sem samþykkti B-hluta fundargerðarinnar.    

Kærendur skírskota til þess að hvorki sé í hinni kærðu ákvörðun tilgreind ástæða né gefinn rökstuðningur fyrir synjuninni. Erindinu muni hafa verið hafnað vegna andstöðu við að fjarlægja ætti bílastæði af götu en það hafi þegar verið samþykkt af skipulagsráði.  Hafi skipulagsyfirvöld ítrekað afgreitt málið í mótsögn við afgreiðslu skipulagsráðs frá því í júní 2007, þrátt fyrir að tillagan hafi verið útfærð í samræmi við leiðbeiningar starfsmanna skipulagsyfirvalda.

Reykjavíkurborg krefst þess að kröfum kærenda verði hafnað. Stjórnvald geti breytt afstöðu sinni að vissum skilyrðum uppfylltum og hafi það átt við hér. Skipulagsyfirvöld hafi á grundvelli málefnalegra sjónarmiða komist að annarri niðurstöðu nú. Afgreiðsla erindis kærenda í júní 2007 hafi verið svar við fyrirspurn kærenda en ekki afgreiðsla á umsókn. Fimm árum síðar hafi önnur sjónarmið verið til staðar þegar að endanlegri afgreiðslu hafi komið og því þurfi kærendur að sæta.  

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um synjun skipulagsráðs  Reykjavíkur á beiðni um breytt deiliskipulag fyrir Þórsgötureit. Skipulagsráð afgreiddi beiðnina á fundi 17. október 2012 og var fundargerð ráðsins skipt í tvískiptan A-hluta sem fjallaði um skipulagsmál, B-hluta sem fjallaði um byggingarmál, C-hluta um fyrirspurnir og D-hluta ýmis mál. Mál það sem hér er um deilt var afgreitt í fyrri A-hluta fundargerðarinnar. Fundargerðin var lögð fram á fundi borgarráðs daginn eftir þar sem bókað var að borgarráð samþykkti B-hluta fundargerðarinnar en ekki var fjallað um afgreiðslu skipulagsráðs á áðurgreindri beiðni.

Sveitarstjórnir annast gerð deiliskipulags og breytingu á því, sbr. 3. mgr. 3. gr., 1. mgr. 38. gr. og 43. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Að lokinni kynningu á deiliskipulagstillögu skal skv. 4. ml. 4. mgr. 4. gr. laganna leggja hana fyrir sveitarstjórn til afgreiðslu. Samkvæmt 2. mgr. 6. gr. sömu laga fara skipulagsnefndir með skipulagsmál undir yfirstjórn sveitarstjórna, en sveitarstjórn er heimilt að framselja vald sitt með því að fela skipulagsnefnd eða öðrum í stjórnsýslu sveitarfélagsins heimild til fullnaðarafgreiðslu mála, sbr. og 1. mgr. 42. gr. sveitarstjórnarlaga nr. 138/2011. 

Fundargerðir nefnda, ráða og stjórna skulu í Reykjavík lagðar fyrir borgarráð eða borgastjórn. Innihaldi fundargerðir ályktanir eða tillögur sem þarfnast staðfestingar borgarráðs eða borgarstjórnar ber að taka viðkomandi ályktanir og tillögur fyrir sem sérstök mál og afgreiða þau með formlegum hætti, sbr. 1. mgr. 41. gr. sveitarstjórnarlaga og 60 gr. samþykktar nr. 1200/2007. Í 12. gr. samþykktar fyrir Skipulagsráð Reykjavíkurborgar frá 5. apríl 2005, sem gilti þegar hin umdeilda ákvörðun var tekin, sbr. 1. gr. viðauka 1.1 nefndrar samþykktar nr. 1200/2007, eru talin upp þau verkefni sem skipulagsráði er heimilt að afgreiða án staðfestingar borgarráðs. Verður að skilja tilvitnuð ákvæði á þann veg að skipulagsráði sé ekki heimilt að synja gerð deiliskipulags án staðfestingar borgarráðs enda er slíka afgreiðslu ekki að finna í hópi þeirra verkefna er talin eru í áðurnefndri 12. gr.  Borgarráð þurfti því að staðfesta hina umdeildu ákvörðun skipulagsráðs um að synja beiðni um breytt deiliskipulag fyrir Þórsgötureit.

Fundargerð borgarrráðs frá 18. október 2012 ber með sér samþykki á B-hluta fundargerðar skipulagsráðs frá 17. október 2012 en ekki var fjallað um afgreiðslu skipulagsráðs á beiðni kæranda sem var að finna í fyrri A-hluta fundargerðar skipulagsráðs. Með því að ekki liggur fyrir í málinu að borgarráð hafi tekið hina kærðu afgreiðslu skipulagsráðs fyrir og afgreitt í samræmi við  1. mgr. 41. gr. sveitarstjórnarlaga og 60 gr. samþykktar nr. 1200/2007 verður ekki litið svo á að hún hafi falið í sér ákvörðun sem bindi enda á mál og sætt geti kæru til úrskurðarnefndarinnar, sbr. 2. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Verður kærunni því vísað frá. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð: 

Máli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni. 

___________________________________
Nanna Magnadóttir

des 22
Love0

81/2012 Melavellir

Með

Árið 2014, föstudaginn 31. janúar, tók Nanna Magnadóttir, formaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, fyrir mál nr. 81/2012 með heimild í 3. mgr. 3. gr., sbr. 1. mgr. 2. gr. l. nr. 130/2011.

Í málinu er kveðinn upp svofelldur 

úrskurður: 

Með bréfi, dags. 13. ágúst 2012, er barst nefndinni sama dag, kærir Matfugl ehf., Völuteigi 2, Mosfellsbæ, synjun skipulagsráðs Reykjavíkur frá 11. júlí 2012 á umsókn um breytt deiliskipulag jarðarinnar Melavalla á Kjalarnesi.

Skilja verður kæruna svo að krafist sé að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.

Nefndinni bárust gögn frá Reykjavíkurborg 5. október 2012.

Málsatvik og rök: Á jörðinni Melavöllum á Kjalarnesi er starfrækt kjúklingabú og eru þar fimm alifuglahús, þrjú sambyggð og tvö frístandandi, auk íbúðarhúss. Heimilt er samkvæmt gildandi deiliskipulagi Melavalla frá árinu 2006 að reisa eitt frístandandi alifuglahús til viðbótar á jörðinni. Á fundi skipulagsráðs Reykjavíkur 28. mars 2012 var erindi kæranda um breytingu á deiliskipulagi lóðarinnar tekið fyrir. Vildi hann að heimilað yrði að bæta við fjórum frístandandi alifuglahúsum í stað eins. Skipulagsráð samþykkti að auglýsa tillöguna og var sú afgreiðsla samþykkt í borgarráði 12. apríl 2012.

Tillagan var auglýst í Lögbirtingablaði og var til sýnis í þjónustuveri Reykjavíkurborgar og á heimasíðu umhverfis- og skipulagssviðs borgarinnar frá 23. apríl til 6. júní 2012. Athugasemdir bárust frá fimm aðilum. Að loknum kynningartíma tillögunnar var erindið tekið fyrir á fundi skipulagsráðs sem haldinn var 11. júlí 2012 og var erindinu synjað með vísan til umsagnar skipulagsstjóra dagsettri 9. júlí s.á. Í niðurlagi umsagnarinnar sagði að í ljósi athugasemda og ábendinga frá nágrönnum, íbúasamtökum og hverfaráði Kjalarness væri ekki mælt með því að deiliskipulagið yrði samþykkt óbreytt heldur að tillögunni yrði synjað. Í ljósi umsagnar heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur frá 4. júlí 2012, þar sem tilgreindar væru mögulegar mótvægisaðgerðir, væri þó ekki gerð athugasemd við að umsækjandi skilaði nýrri tillögu að breyttu skipulagi þess efnis að heimilað yrði eitt alifuglahús til viðbótar, en þá yrðu húsin alls fimm í stað sjö.  Hinn 12. júlí 2012 var fundargerð skipulagsráðs lögð fram í borgarráði sem samþykkti B-hluta fundargerðarinnar. 

Kærandi bendir í fyrsta lagi á að skipulagsráð Reykjavíkur hafi áður samþykkt sambærilegar deiliskipulagstillögur vegna Melavalla, eða árin 2009 og 2010, en þær ekki náð í gegnum stjórnkerfi borgarinnar. Kærandi telur í annan stað að rök skipulagsráðs fyrir synjun á erindi hans séu ómálefnaleg og huglæg. Efnislegum athugasemdum sem hafi borist við auglýsingu tillögunnar hafi verið svarað með umsögn heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur dagsettri 4. júlí 2012. Í þriðja lagi telur kærandi ómálefnalegt að hafna því að jörðin sé nýtt til landbúnaðar þegar hún sé samkvæmt aðalskipulagi á landbúnaðarsvæði og aukið umfang alifuglaeldis muni ekki samkvæmt framlögðum gögnum, þ.e. umhverfismati eða umsögn heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur, hafa neikvæð áhrif á umhverfið.
   
Reykjavíkurborg krefst þess að hin umdeilda ákvörðun skipulagsráðs Reykjavíkur verði staðfest. Í 3. mgr. 3. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 komi fram að það séu sveitarstjórnir sem annist gerð deiliskipulagsáætlana og breytingar á þeim og beri borgaryfirvöldum ekki skylda til að fallast á þær breytingar sem kærandi vilji gera á gildandi skipulagi. Þá sé það oftúlkun á jafnræðisreglu að telja borgaryfirvöld bundin árum saman af fyrri afgreiðslu mála. Borgin mótmæli því að rök skipulagsráðs hafi verið ómálefnaleg en íbúar í næsta nágrenni, íbúasamtök og hverfaráð Kjalarness hafi gert athugasemdir við tillöguna. Þá sé í umsögn skipulagsstjóra bent á það hversu lítil jörðin sé, en hún sé aðeins rúmir 16 ha. Rétt sé að í umsögn heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur sé bent á mótvægisaðgerðir gegn mengun. Einmitt þess vegna sé að finna yfirlýsingu í umsögn skipulagsstjóra, sem skipulagsráð hafi samþykkt, þess efnis að ekki sé gerð athugasemd við að umsækjandi sendi borginni nýja tillögu að skipulagsbreytingu sem feli í sér heimild til að byggja eitt hús til viðbótar við það sem þegar sé heimilað. Ekki sé rétt að borgaryfirvöld hafni nýtingu jarðarinnar Melavalla sem landbúnaðarsvæðis en hafa verði í huga að um sé að ræða mjög litla jörð í nágrenni við mesta þéttbýli landsins og það séu takmörk fyrir því hvað unnt sé að heimila öflugt alifuglaeldi á slíkum stað. 

Niðurstaða:  Í máli þessu er deilt um synjun skipulagsráðs Reykjavíkur á beiðni um breytt deiliskipulag jarðarinnar Melavalla. Skipulagsráð afgreiddi beiðni kæranda á fundi 11. júlí 2012 og var fundargerð ráðsins skipt í A-hluta sem fjallaði um skipulagsmál, B-hluta sem fjallaði um byggingarmál, C-hluta um fyrirspurnir og D-hluta ýmis mál. Mál það sem hér er um deilt var afgreitt í A-hluta fundargerðarinnar. Fundargerðin var lögð fram á fundi borgarráðs daginn eftir þar sem bókað var að borgarráð samþykkti B-hluta fundargerðarinnar en ekki var fjallað um afgreiðslu skipulagsráðs á beiðni kæranda.

Sveitarstjórnir annast gerð deiliskipulags og breytingu á því, sbr. 3. mgr. 3. gr., 1. mgr. 38. gr. og 43. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Að lokinni kynningu á deiliskipulagstillögu skal skv. 4. ml. 4. mgr. 4. gr. laganna leggja hana fyrir sveitarstjórn til afgreiðslu. Samkvæmt 2. mgr. 6. gr. sömu laga fara skipulagsnefndir með skipulagsmál undir yfirstjórn sveitarstjórna, en sveitarstjórn er heimilt að framselja vald sitt með því að fela skipulagsnefnd eða öðrum í stjórnsýslu sveitarfélagsins heimild til fullnaðarafgreiðslu mála, sbr. og 1. mgr. 42. gr. sveitarstjórnarlaga nr. 138/2011. 

Fundargerðir nefnda, ráða og stjórna skulu í Reykjavík lagðar fyrir borgarráð eða borgastjórn. Innihaldi fundargerðir ályktanir eða tillögur sem þarfnast staðfestingar borgarráðs eða borgarstjórnar ber að taka viðkomandi ályktanir og tillögur fyrir sem sérstök mál og afgreiða þau með formlegum hætti, sbr. 1. mgr. 41. gr. sveitarstjórnarlaga og 60 gr. samþykktar nr. 1200/2007. Í 12. gr. samþykktar fyrir Skipulagsráð Reykjavíkurborgar frá 5. apríl 2005, sem gilti þegar hin umdeilda ákvörðun var tekin, sbr. 1. gr. viðauka 1.1 nefndrar samþykktar nr. 1200/2007, eru talin upp þau verkefni sem skipulagsráði er heimilt að afgreiða án staðfestingar borgarráðs. Verður að skilja tilvitnuð ákvæði á þann veg að skipulagsráði sé ekki heimilt að synja gerð deiliskipulags án staðfestingar borgarráðs enda er slíka afgreiðslu ekki að finna í hópi þeirra verkefna er talin eru í áðurnefndri 12. gr.  Borgarráð þurfti því að staðfesta ákvörðun skipulagsráðs um að synja ósk kæranda.

Fundargerð borgarrráðs frá 12. júlí 2012 ber með sér samþykki á B-hluta fundargerðar skipulagsráðs frá 11. júlí 2012 en ekki var fjallað um afgreiðslu skipulagsráðs á beiðni kæranda sem var að finna í A-hluta fundargerðar skipulagsráðs. Með því að ekki liggur fyrir í málinu að borgarráð hafi tekið hina kærðu afgreiðslu skipulagsráðs fyrir og afgreitt í samræmi við  1. mgr. 41. gr. sveitarstjórnarlaga og 60 gr. samþykktar nr. 1200/2007 verður ekki litið svo á að hún hafi falið í sér ákvörðun sem bindi enda á mál og sætt geti kæru til úrskurðarnefndarinnar, sbr. 2. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Verður kærunni því vísað frá. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

des 22
Love0

6/2011 Hólmsheiði

Með

Árið 2014, föstudaginn 14. febrúar kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík.  Mætt voru Ómar Stefánsson, varaformaður nefndarinnar, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Hildigunnur Haraldsdóttir arkitekt.

Fyrir var tekið mál nr. 6/2011, kæra á ákvörðun skipulagsráðs Reykjavíkur frá 13. október 2010 um að samþykkja deiliskipulag fyrir jarðvegsfyllingu og miðlunartanka á Hólmsheiði í Reykjavík.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 12. janúar 2011, er barst nefndinni sama dag, kærir Þ, eiganda landspildu nr. 113435 á Reynisvatnsheiði, ákvörðun skipulagsráðs Reykjavíkur frá 13. október 2010 um að samþykkja deiliskipulag fyrir jarðvegsfyllingu og miðlunargeyma á Hólmsheiði.  Ákvörðunin var staðfest af borgarráði hinn 4. nóvember s.á.  Öðlaðist deiliskipulagið gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda 14. desember 2010. 

Gerir kærandi þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.  Jafnframt var gerð krafa um bráðabirgðaúrskurð um stöðvun framkvæmda á meðan málið væri óútkljáð hjá úrskurðarnefndinni.  Þar sem hið kærða deiliskipulag felur ekki í sér beina heimild til framkvæmda voru ekki tilefni til að úrskurða um kröfu kæranda um stöðvun þeirra og kemur hún ekki til frekari umfjöllunar í málinu. 

Með bréfi, dags. 11. janúar 2011, sem barst úrskurðarnefndinni 14. s.m., kærir Guðmundur Ósvaldsson, f.h. Landeigendafélagsins Græðis, sömu deiliskipulagsákvörðun með kröfu um ógildingu hennar.  Þar sem hagsmunir kærenda standa því ekki í vegi verður síðara kærumálið, sem er númer 7/2011, sameinað kærumáli þessu. 
 
Málavextir:  Forsaga máls þessa er sú að á árinu 2001 beindi gatnamálastjórinn í Reykjavík erindi til skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur um nýtingu jarðvegs, sem til félli í borgarlandinu, til landmótunar á Hólmsheiði, skammt austan og sunnan við heitavatnsgeyma Orkuveitu Reykjavíkur á svæðinu.  Samþykkti borgarráð í kjölfarið deiliskipulag 20 ha landsvæðis á Hólmsheiði þar sem heimiluð var losun allt að 1,5 milljón m³ jarðvegs, með þeim skilyrðum m.a. að jarðvegsefni sem fyrirhugað væri að nota væri hreint og ómengað af mannavöldum.  Svæðið er innan svonefnds græna trefils, sem er útivistarsvæði og umlykur hluta höfuðborgarsvæðisins.  Hinn 29. nóvember 2007 tók gildi deiliskipulag fyrir hluta Hólmsheiðar vegna stækkunar á losunarsvæði fyrir jarðveg og framlengingar á Reynisvatnsvegi.  Var skipulagsákvörðunin kærð til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, sem felldi deiliskipulagið úr gildi, með úrskurði uppkveðnum 24. júlí 2008, í máli nr. 167/2007, með þeim rökum að heimiluð jarðvegslosun væri ekki í samræmi við landnotkun svæðisins samkvæmt gildandi Aðalskipulagi Reykjavíkur 2001-2024 og svæðisskipulagi höfuðborgarsvæðisins.  Að þeirri niðurstöðu fenginni var gerð breyting á svæðisskipulagi höfuðborgarsvæðisins í þá veru að heimilað var að losa tímabundið ómengaðan jarðveg innan græna trefilsins enda væri frekari grein gerð fyrir afmörkun og frágangi losunarstaða og tímamörkum losunar í aðal- og deiliskipulagi viðkomandi sveitarfélags, líkt og segir í auglýsingu um gildistöku breytinganna.  Þar var og tilgreint að leitast skyldi við að losa jarðveg á svæðum þar sem uppgræðslu væri þörf og að losun ylli ekki spjöllum á svæðum með verndargildi.  Landmótun og frágangur slíkra staða skyldi taka mið af markmiðum svæðisskipulagsins um græna trefilinn sem útivistar- og skógræktarsvæðis.  Jafnframt var unnin tillaga að breytingu á aðalskipulagi Reykjavíkur er fól m.a. í sér að á afmörkuðu svæði á Hólmsheiði væri heimiluð losun ómengaðs jarðvegs.  Kom einnig fram í gildistökuauglýsingu að gert yrði ráð fyrir að jarðvegsfyllingin yrði mótuð og ræktuð upp á skipulagstímabilinu með þarfir útivistar að leiðarljósi.  Öðluðust breytingarnar gildi hinn 10. mars 2010 við birtingu auglýsinga í B-deild Stjórnartíðinda.  Jafnframt var auglýst tillaga að deiliskipulagi fyrir umrætt svæði og hinn 7. apríl 2010 tók gildi deiliskipulag fyrir Hólmsheiði vegna afmörkunar á svæði til jarðvegsfyllingar fyrir tímabundna losun á ómenguðum jarðvegi. 

Á fundi skipulagsráðs hinn 14. júlí 2010 var lögð fram tillaga að deiliskipulagi fyrir jarðvegsfyllingu á Hólmsheiði er fól í sér heimild til losunar á ómenguðum jarðvegi til ársins 2020.  Í tillögunni var gert ráð fyrir því að fyrrnefnt deiliskipulag á Hólmsheiði frá 7. apríl 2010 og deiliskipulag fyrir miðlunargeyma á Hólmsheiði frá 30. febrúar 2008 féllu úr gildi við samþykkt tillögunnar.  Var samþykkt að auglýsa tillöguna og staðfesti borgarráð þá afgreiðslu hinn 22. s.m.  Tillagan var auglýst til kynningar frá 11. ágúst til og með 22. september 2010.  Vakin var sérstök athygli hagsmunaaðila á því að í tillögunni væri gert ráð fyrir nýrri afmörkun skipulagssvæðisins þar sem ekki væri tímabært að ákvarða endanlega legu fyrirhugaðrar tengibrautar yfir Hólmsheiði og aðlögun að landi.  Hefði skipulagssvæðið verið minnkað töluvert og næði nú eingöngu til jarðvegsfyllingar og miðlunargeyma á Hólmsheiði, en stærð losunarsvæðis væri um 32 ha.  Gert væri ráð fyrir að svæðið undir jarðvegsfyllinguna yrði ræktað upp og það lagað að núverandi landi og yrði hluti af útivistarsvæðinu á Hólmsheiði eftir árið 2020.  Athugasemdir bárust við tillöguna, m.a. frá kærendum máls þessa.  Á fundi skipulagsráðs hinn 13. október s.á. var tillagan tekin fyrir að nýju en jafnframt var á fundinum lögð fram umsögn skipulagsstjóra um fram komnar athugasemdir, dags. 7. s.m.  Var tillagan samþykkt með vísan til fyrrnefndrar umsagnar og málinu vísað til borgarráðs.  Á fundi borgarráðs hinn 21. október 2010 var lagt fram bréf skipulagsstjóra frá 13. s.m. og jafnframt voru lagðar fram athugasemdir annars kærenda, dags. 18. s.m.  Málinu var vísað til umsagnar skipulagsstjóra og borgarlögmanns.  Bréf skipulagsstjóra frá 13. október s.á. var lagt fram að nýju á fundi borgarráðs hinn 4. nóvember 2010 og var erindi skipulagsstjóra samþykkt.  Var tillagan síðan send Skipulagsstofnun, er gerði ekki athugasemd við birtingu auglýsingar um gildistöku deiliskipulagsins, og var það birt í B-deild Stjórnartíðinda 14. desember s.á.

Í skilmálum deiliskipulagsins segir m.a. að gert sé ráð fyrir losun á jarðvegi allt að 1,7 milljón m³ umfram þá 2,0 milljón m³ sem þegar hafi verið losaðir á svæðinu.  Þá er tiltekið í skipulagsskilmálum fyrir miðlunargeyma, tengi- og stýrihús, að þrír miðlunargeymar séu á svæðinu og að samkvæmt gildandi skipulagi, sem nú verði hluti af nýju deiliskipulagi, sé gert ráð fyrir fimm geymum til viðbótar ásamt lokahúsi/dælustöð. 

Hafa kærendur skotið skipulagsákvörðun þessari til úrskurðarnefndarinnar, svo sem að framan greinir. 
 
Málsrök kærenda:  Kærendur byggja málatilbúnað sinn m.a. á því að breytingar sem gerðar hafi verið á Aðalskipulagi Reykjavíkur 2001-2024 og svæðisskipulagi höfuðborgarsvæðisins 2001-2024 séu ekki haldbærar eða til þess fallnar að innbyrðis samræmi sé á milli allra skipulagsstiga, líkt og lög áskilji.  Þá sé hvergi fjallað um losun á ómenguðum jarðvegi í hinu kærða deiliskipulagi eins og gert sé í aðalskipulagi og svæðisskipulagi.

Reykjavíkurborg hafi í engu virt úrskurð úrskurðarnefndarinnar í máli nr. 167/2007 og dragi hin kærða ákvörðun á engan hátt úr þeim annmörkum sem á fyrri ákvörðun töldust vera.  Muni framkvæmdin hafa veruleg áhrif á umhverfi sitt og breyta ásýnd landsins til framtíðar.  Eigi framkvæmdirnar, hitaveitumannvirkin, urðunarstaðurinn/jarðvegstippurinn og atvinnurekstur, er haft geti mengun í för með sér, undir 1. viðauka laga um mat á umhverfisáhrifum nr. 106/2000 og lög um umhverfismat áætlana nr. 105/2006, vegna stærðar, eðlis og áhrifa á umhverfið.  Það sé skipulagsyfirvöldum til lítils sóma að deiliskipuleggja litla búta hverju sinni til að komast hjá því að fram fari umhverfismat.  Þegar framkvæmdir hafi byrjað á svæðinu hafi Reykjavíkurborg miðað við magn jarðefna sem ekki hafi krafist umhverfismats.  Nú þegar hafi verið farið verulega fram úr því magni og muni með hinni kærðu ákvörðun losun jarðefna verða aukin enn frekar.

Ýmis ákvæði skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 hafi ekki verið virt, eins og t.d. 2, 9, 25, og 56. gr. laganna sem og fjölmörg ákvæði skipulagsreglugerðar nr. 400/1998.  Þá hafi t.d. ýmis ákvæði jarðarlaga nr. 81/2004, stjórnsýslulög nr. 37/1993, einkum 25. gr. þeirra laga, lög um náttúruvernd nr. 44/1999 og ýmis ákvæði laga um mat á umhverfisáhrifum nr. 105/2006, ekki verið virt.

Reynisvatnsland sé jörð og lögbýli og meðan svo sé lúti landið skipulagsskilmálum og öðrum ákvæðum jarðalaga nr. 81/2004.  Í 7. gr. þeirra laga segi að sé í skipulagi fyrirhugað að breyta landnotkun svæða sem nýtt hafi verið til landbúnaðar skuli leyfi landbúnaðarráðherra til að leysa landið úr landbúnaðarnotum liggja fyrir áður en viðkomandi skipulagsáætlun hljóti endanlega afgreiðslu.  Einnig sé vísað til 2. mgr. tilvitnaðs ákvæðis og 13. gr. laganna.  Þá komi fram í ákvæðum greindra laga til bráðabirgða að allar jarðir sem skráðar  hafi verið í jarðaskrá landbúnaðarráðuneytisins 1. desember 2003 teljist lögbýli eftir gildistöku laganna, án tillits til þess hvort þær uppfylli skilyrði 2. gr. um skilgreiningu á hugtakinu lögbýli.  Sé enn fremur kveðið á um í 3. gr. laganna að ákvæði þeirra gildi um öll lögbýli í þéttbýli án tillits til þess hvaða skipulag gildi um landsvæði þeirra. 

Ekki sé gerð grein fyrir því hvernig skipulagi skuli háttað á u.þ.b. 150 ha svæði, en á uppdrætti líti út fyrir að u.þ.b. 200 ha svæði hafi verið minnkað í um 50 ha.  Ekki sé hægt að skilja eftir framkvæmdir og landsvæði í fullri notkun án þess að það sé bundið í deiliskipulagi.  Hljóti deiliskipulagið að halda gildi sínu fyrir umrætt svæði meðan annað sé ekki ákveðið með öðru og/eða breyttu deiliskipulagi.  Gilt deiliskipulag fyrir einstakt svæði verði ekki fellt úr gildi með því einu að breyta deiliskipulagi vegna einstakra, afmarkaðra lóða innan þess.  Þá geti nýtt deiliskipulag fyrir einstakt svæði ekki haft áhrif á, breytt eða fellt út gildi ákvæði aðal- og deiliskipulags sem fyrir sé utan hins afmarkaða svæðis sem skipulagið nái til.  Þá hafi aðkomuvegir, innkeyrsla og aðrir vegir aldrei verið deiliskipulagðir.

Verði að telja að í raun sé ekki um deiliskipulag að ræða, m.a. þar sem hið afmarkaða landsvæði, sem mest sé fjallað um, hafi ekkert landnúmer, engan staðgreini og ekkert heiti, með tilvísun til landnotkunarflokka, og sé í þessu sambandi vísað til 29. og 30. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Hvergi komi fram að um sé að ræða framlagningu á deiliskipulagstillögu, sbr. kafla 5.1 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998, og einungis virðist vera fjallað um fyrirliggjandi skipulag og stærð jarðvegsfyllingarinnar eins og hún sé nú þegar.  Óljóst sé hvað deiliskipulagið snúist um og hvers vegna það sé kallað nýtt þegar engar nýjar tillögur séu settar fram.  Sé framsetningu verulega ábótavant.  Skorti á að gerð sé grein fyrir ýmsu, þ. á m. því að svæðið liggi að hluta inn á vatnsverndarsvæði og að sumarbústaðalóðum og að mörk jarðvegsfyllingar liggi langt inn á lóð hitaveitugeyma Orkuveitu Reykjavíkur.  Upplýsingar séu ónákvæmar eða rangt sé farið með.  Þannig séu lóðir hitaveitumannvirkja sagðar tvær en þær séu þrjár samkvæmt fasteignaskrá Þjóðskrár.  Lóð Orkuveitu Reykjavíkur sé 48.027 m² en ekki 50.025 m², líkt og segi í deiliskipulaginu, og sneiðingar á yfirlitsmyndum séu ónothæfar sökum ónákvæmni, t.d. í hæðarsetningum.  Einnig sé óljóst hvort lóðir Orkuveitu Reykjavíkur séu útivistarsvæði eða hvort hlutar frístundalóða séu veitusvæði.  Enn fremur sé óljóst hvað sé jarðvegsfylling og hvað sé ómengaður jarðvegur.

Deiliskipulagið vísi til aðalskipulags en óútskýrt sé hvað felist í „útivistarsvæði til sérstakra nota“ og hvergi komi fram að fyrirliggjandi aðal- og deiliskipulag geri ráð fyrir jarðvegsfyllingu eða urðunarstað fyrir óvirkan úrgang.  Bent sé á að í skýrslunni „Sameiginleg svæðisáætlun um meðhöndlun úrgangs 2009-2020“ komi fram að á Hólmsheiði megi aðeins taka við óvirkum úrgangi samkvæmt starfsleyfi.  Ekkert tillit sé tekið til íslenskrar úrgangslöggjafar meðan svæðið sé ekki skilgreint sem móttökustaður fyrir úrgang, sbr. kafla 4.7 í skipulagsreglugerð.  Veitustöðvar geti einnig fallið undir þann kafla.

Ekki sé haldbært að taka fram í deiliskipulaginu að ný afmörkun á skipulagi svæðisins sé gerð í ljósi þess að endanleg lega og útfærsla tengibrautar frá Suðurlandsvegi yfir Hólmsheiði að Úlfarsfelli samkvæmt gildandi aðalskipulagi liggi ekki fyrir.  Við gerð skipulags verði ekki bæði sleppt og haldið, en í deiliskipulaginu segi einnig að Reykjavíkurborg ráðist í vegagerð á grundvelli aðalskipulags sé því að skipta.  Tengibrautir, stofnbrautir og vegir séu háðar mati á umhverfisáhrifum, sbr. m.a. 13. gr. laga nr. 105/2006.  Vegagerð sú sem hafist hafa verið handa við í kjölfar útboðs árið 2007, úrskurðuð óleyfisframkvæmd og fyrri tíma vegagerð, sé að hluta til inni á skipulagsuppdrætti án þess að hafa hlotið meðferð skv. lögum nr. 106/2000 og 105/2006, eða verið inni á svæðis- og aðalskipulagi.  Sé ekki farið eftir nefndum lögum og skipulagsreglugerð nr. 400/1998, m.a. kafla 4.16.

Varðandi hitaveitugeyma Orkuveitu Reykjavíkur hafi tveir af þremur geymum verið reistir án þess að gert hafi verið deiliskipulag.  Skilgreina þurfi landnotkun að nýju og fylgja settum lögum, en það hafi ekki verið gert.  Eigi mannvirkin einnig undir lög nr. 106/2000.

Í fyrirliggjandi deiliskipulagi segi að deiliskipulag lóðar hitaveitugeyma, sem samþykkt hafi verið árið 2003, gildi um það svæði.  Deiliskipulag fyrir miðlunargeyma, sem birt hafi verið árið 2008 og fellt sé inn í hið kærða deiliskipulag, hafi því fallið úr gildi 7. apríl 2010, enda geti aðeins eitt deiliskipulag verið í gildi á hverjum tíma fyrir afmarkaðan reit.  Í kafla skipulagsins, er beri heitið skipulagsskilmálar fyrir miðlunargeyma, tengi og stýrishús, komi m.a. fram að samkvæmt gildandi skipulagi, sem nú verði hluti af nýju deiliskipulagi, sé gert ráð fyrir fimm geymum til viðbótar.  Sé þetta í mótsögn við það sem áður hafi komið fram.

Rykmökkur hafi legið yfir svæðið í roki.  Einnig sé mengun merkjanleg við Langavatn og um mikla hávaðamengun sé að ræða.  Græða hafi átt svæðið með sambærilegum gróðri og fyrir sé, en engin tilraun hafi verði gerð til þess.  Gróðurfarsleg umhverfisspjöll séu falin í þeim gróðri er nú klæði jarðvegsfyllinguna. Öllu fuglalífi hafi verið eytt og mikil hætta sé á sinubrunum.  Líkist losunarsvæðið helst fagurgrænum fjóshaug á miðri móheiði og falli það því ekki inn í landslagið eða aðliggjandi gróðurlendi.  Þær tegundir sem ríkjandi séu á jarðvegstippnum séu ágengar illgresistegundir sem muni dreifa sér yfir nærliggjandi gróðursvæði, verði ekki spornað við.  Sé hætta á því að eitruð efni berist í drykkjarvatn borgarbúa ef eitra þurfi fyrir illgresinu. 

Hvorki hafi verið haft samráð við landeigendur né félag landeigenda vegna þessarar framkvæmdar né gerð tilraun til að virða reglur nábýlisréttar, en landeigendur á svæðinu eigi ríkra hagsmuna að gæta.  Sé slíkt óeðlilegt og lýsi vanvirðingu gagnvart eignarrétti, sem njóti friðhelgi samkvæmt stjórnarskrá Íslands.  Hafi ítrekuð mótmæli hagsmunaaðila í engu verið virt.  Notaðir hafa verið vegir sem landeigendur á svæðinu hafi sjálfir lagt á sínum tíma og hafi t.d. Reynisvatnsvegurinn verið ófær um margra mánaða skeið.  Hafi valdníðsla borgarinnar kostað landeigendur fyrirhöfn og valdið þeim tjóni.  Reynisvatnsvegurinn eigi að fara í umhverfismat enda sé ekki um „bráðabirgðaveg“ að ræða heldur tengibraut á milli Vesturlands- og Suðurlandsvegar, sem skeri í sundur útivistarsvæði á Hólmsheiði og Reynisvatnsheiði og rýri stórlega gildi þeirra sem útivistarsvæðis borgarbúa.

Málsrök Reykjavíkurborgar:  Af hálfu Reykjavíkurborgar er þess krafist að kröfum kærenda verði hafnað.  Hið kærða deiliskipulag hafi fengið lögboðna málsmeðferð samkvæmt skipulags- og byggingarlögum og hafi fullnægt öllum kröfum þeirra laga.  Hafi kærendur ekki getað sýnt fram á annað.  Um skýrt afmarkað svæði sé að ræða og sé vangaveltum um annað hafnað. 

Eigi deiliskipulagið nú fullnægjandi stoð í svæðisskipulagi höfuðborgarsvæðisins og aðalskipulagi Reykjavíkur.  Sé vísað til þess er komi fram í greinargerð með breytingu á aðalskipulaginu.  Þar segi m.a. að þörf hafi verið talin á að setja almenn stefnuákvæði um losun jarðvegs og að rétt hafi þótt að gera sérstaka grein fyrir stækkun losunarstaðarins í aðalskipulagi, einkum í ljósi þess að skipulagsreglugerð fjalli ekki sérstaklega um þessa nýtingu lands, þótt um væri að ræða tímabundna nýtingu þess, sem vel gæti samræmst langtímamarkmiðum um nýtingu svæðisins til útivistar og skógræktar.   Jafnframt sé talið að með settum skilyrðum um uppgræðslu eins fljótt og auðið sé, tímatakmörkunum á losun efnis, þungaflutninga og rykbindingu vega, sé leitast við að lágmarka neikvæð umhverfisáhrif, sem auk þess verði óveruleg og tímabundin.  Einnig muni áætlun um formun lands, uppgræðslu, ræktun og skipulagningu svæðisins til útivistar, lágmarka neikvæð sjónræn áhrif.  Þá teljist svæði það sem afmarkað hafi verið sem losunarsvæði ekki hafa sérstakt verndargildi samkvæmt náttúrufarsúttekt Náttúrufræðistofnunar frá 1996.  Enn fremur muni staðsetning losunarstaðar nálægt helstu uppbyggingarsvæðum Reykjavíkur hafa jákvæð áhrif á loftgæði, orkunotkun og almennt jákvæð hagræn áhrif.  Gerð sé frekari grein fyrir umhverfisáhrifum, mótvægisaðgerðum og frágangi svæðis í tillögu að deiliskipulagi.  Þá sé tekið fram að losun jarðvegs verði háð sömu skilyrðum og ákveðið hafi verið árið 2001.  Feli tillagan hvorki í sér stefnumörkun, er varði leyfisveitingar til framkvæmda, sem tilgreindar séu í lögum um mat á umhverfisáhrifum nr. 106/2000, né grundvallarbreytingu á aðalskipulagi Reykjavíkur.

Jafnframt sé vísað til svars skipulagsyfirvalda við fram komnum athugasemdum um deiliskipulagstillöguna.  Þar sé m.a. tilgreint að samþykktar breytingar á aðal- og svæðisskipulagi feli ekki í sér breytingar á grundvallarstefnu um landnotkun fyrir Reynisvatnsheiði, Hólmsheiði og græna trefilinn sem útivistar- og skógræktarsvæði.  Austurheiðarnar séu áfram ætlaðar til almennrar útivistar, frístundaiðju og skógræktar.  Hafi breytingarnar verið útfærðar í samráði við Skipulagsstofnun og væru viðbrögð borgarinnar við úrskurði úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála uppkveðnum 24. júlí 2008.  Hæpið sé að telja framkvæmdina í ósamræmi við langtímastefnu um þróun svæðisins sem útivistar- og skógræktarsvæðis, ekki síst í ljósi þess að sett hafi verið tímamörk á nýtingu svæðisins vel innan marka skipulagstímabila umræddra skipulagsáætlana.  Hin umdeilda deiliskipulagstillaga hafi ekki fjallað um gerð Reynisvatnsvegar, austan Biskupstungu, og gerð bráðabirgðavegar að losunarstaðnum.  Borgin hafi að öllu leyti farið að lögum við lagningu umrædds vegar.  Samkvæmt Aðalskipulagi Reykjavíkur 2001-2024 sé gert ráð fyrir tengivegi frá hringtorgi austan Biskupsgötu um Reynisvatnsheiði að fyrirhugaðri tengibraut vestan Langavatns.  Því sé hafnað að gamli vegurinn hafi verið eyðilagður bótalaust.  Með lagningu hins nýja vegar hafi aðgengi að svæðinu austan Reynisvatns verið auðveldað til muna til hagsbóta fyrir alla landeigendur á því svæði.  Þá sé einnig hægt að fara eftir gamla veginum.  Um umfangsmikla losun jarðvegs sé að ræða sem hafi sín staðbundnu umhverfisáhrif.  Losun efnis sé hins vegar bundin við ómengaðan jarðveg og falli því ekki undir skilgreiningu laga um úrgang, sbr. m.a. lög um meðhöndlun úrgangs nr. 55/2003, og ætti því ekki undir lið 11b í viðauka 2 um förgunarstaði í lögum um mat á umhverfisáhrifum framkvæmda.  Skipulagsbreytingarnar hafi því ekki átt undir lög um umhverfismat áætlana nr. 105/2006 og taki Skipulagsstofnun undir þessa túlkun.  Loks hafi verið á það bent að sveitarstjórn bæri ábyrgð á og annaðist gerð deiliskipulags.  Ekkert kæmi fram í skipulags- og byggingarlögum um að sveitarstjórn sé ekki heimilt að fella úr gildi deiliskipulag við gildistöku nýs deiliskipulags fyrir ákveðið svæði og hafi sú leið verið farin hér.

Borgaryfirvöld skírskoti enn fremur til dóms Hæstaréttar í máli nr. 49/2011 þar sem kröfum annars kærenda, um að felld yrði úr gildi samþykkt borgarráðs frá 2001, hafi verið vísað frá dómi. Hafi verið á því byggt að með deiliskipulagi, er tekið hafi gildi 14. desember 2010 og deilt sé um í máli þessu, gæti samþykktin ekki haft verkanir að lögum sem gild skipulags- og framkvæmdaheimild þar sem framkvæmdir við jarðvegslosun á Hólmsheiði færu ekki fram á grundvelli hennar.  Einnig sé vísað til þess að Héraðsdómur Reykjavíkur hafi í máli nr. E-6581/2009 fellt efnisdóm sem fjalli um flestar málsástæður kæranda og hafi Reykjavíkurborg verið sýknuð að öllu leyti.

Jarðalög nr. 81/2004 eigi ekki við um hina kærðu ákvörðun og enginn landbúnaður sé eða hafi verið stundaður innan skipulagsreitsins.  Um sé að ræða svæði innan skilgreinds þéttbýlis.  Landið hafi hvorki verið skipulagt fyrir landbúnað í skilningi jarðalaganna né skipulags- og byggingarlaga og skipulagsreglugerðar nr. 400/1998.  Ljóst megi vera að nýting á þeim jörðum sem fjallað sé um í umdeildu deiliskipulagi falli ekki undir skilgreiningu á hugtakinu landbúnaður, sbr. 15. mgr. 2. gr. jarðalaga.  Í málinu liggi fyrir að í aðalskipulagi Reykjavíkur, sem í gildi hafi verið við gildistöku laganna, hafi svæðið ekki verið skilgreint sem landbúnaðarsvæði. 

Verði fallist á að landið hafi á einhverjum tímapunkti verið tekið úr svokallaðri landbúnaðarnotkun sé ljóst að kærufrestir vegna þeirrar ákvörðunar séu löngu liðnir.  Þá bresti úrskurðarnefndina vald til að úrskurða um ákvarðanir ráðherra eða um ákvarðanir teknar samkvæmt jarðalögum.

Því sé alfarið hafnað að með deiliskipulaginu sé verið að skipta landi á einhvern hátt.  Hins vegar sé þó áréttað að ekki sé um landbúnaðarsvæði að ræða og þegar af þeirri ástæðu komi ekki til þess að líta verði til 13. gr. jarðalaga eða 29. gr. og 30. gr. skipulags- og byggingarlaga.

Ekkert tilefni sé til að ætla að ósamræmi sé milli skipulagsáætlana á svæðinu, en verði svo talið sé á því byggt að það sé ekki af þeim toga er varði ógildingu ákvörðunarinnar.  Þá sé því jafnframt hafnað að deiliskipulagið sé óskýrt eða efni þess sé óljóst.  Stærð svæðisins hafi í engu verið breytt, það sé enn 32 ha að stærð, þrátt fyrir að leyfilegt sé að losa meira magn innan þess svæðis en upphaflega hafi verið heimilað.  Deiliskipulagið sé skýrt hvað alla þætti varði enda hafi ekki verið gerðar athugasemdir við það af hálfu Skipulagsstofnunar. 

Jafnframt sé því hafnað að landnotkun sé ekki nægjanlega vel skilgreind.  Deiliskipulagið vísi hins vegar beint til umfjöllunar um landnotkunina í aðalskipulagi og þá snerti athugasemdir um einstaka skipulagsskilmála að miklu leyti fyrri skipulagsáætlanir.  Sé kærufrestur vegna þessara atriða löngu liðinn, sem og vegna meints óskýrleika aðalskipulags og svæðisskipulags. 

Á það sé bent að svæðisáætlun um meðhöndlun úrgangs 2009-2020 sé gerð á grundvelli laga um meðhöndlun úrgangs nr. 55/2003 og hafi ekkert skipulagslegt gildi.  Sé því alfarið mótmælt að jarðvegslosunarsvæðið sé móttökustöð eða urðunarstaður fyrir úrgang.  Þess utan rúmist sjónarmið um hvort jarðvegurinn falli undir fyrrnefnd lög og reglugerðir, settar með stoð í lögunum, ekki innan valdsviðs úrskurðarnefndarinnar. 

Því sé mótmælt að um sé að ræða einhverja þá framkvæmd innan deiliskipulagsreitsins sem þurfi að sæta mati á umhverfisáhrifum.  Um þennan þátt hafi verið fjallað í dómi Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-6581/2009, en þar komi m.a. fram að mat á umhverfisáhrifum þurfi að fara fram við förgunarstöðvar þar sem úrgangur sé brenndur, meðhöndlaður með efnum eða urðaður, en ekki hafi verið talið að sýnt hefði verið fram á að slíkt færi fram á losunarstaðnum.

Að því er varði sjónarmið kærenda, um að þau hitaveitumannvirki sem þegar séu risin og hafi staðið um árabil á skipulagsreitnum séu háð mati á umhverfisáhrifum, sé vísað til þess að aðeins sé gert ráð fyrir að allra stærstu flutningsmannvirki hitaveitna hér á landi verði háð mati á umhverfisáhrifum.  Hvorki núverandi mannvirki né þau sem deiliskipulagið heimili falli undir þá skilgreiningu.  Hafi Skipulagsstofnun ekki gert athugasemdir við þetta við meðferð málsins.  Loks hafi kærendur enga lögvarða hagsmuni af því að fá efnisúrskurð um þann þátt málsins er varði mannvirki sem séu löngu risin og kærufrestur vegna þeirra því liðinn.

Haft hafi verið lögboðið samráð við kærendur, sem og aðra hagsmunaaðila á öllum stigum málsins.  Þá séu með öllu órökstuddar þær staðhæfingar annars kærenda að hagnýtingarmöguleikar hans séu skertir en hin tímabundna jarðvegslosun eigi sér stað í órafjarlægð frá lóð hans.  Einnig sé á það bent að kærandi hafi keypt landareign sína löngu eftir að losun hafi hafist á svæðinu, eða í árslok 2005.  Engir grenndarhagsmunir hafi því verið skertir sem fyrir hafi verið í öndverðu.  Sé jafnframt vísað til fyrrnefnds héraðsdóms í þessu sambandi en þar komi eftirfarandi fram:  „Þá hefur [kærandi] ekki sýnt fram á það með óyggjandi hætti að friðhelgi hans og grenndarréttur hafi verið skertur með þeirri jarðvegslosun sem þarna fer fram og fullyrðingar hans um að möguleikar hans til útivistar hafi verið skertir þar sem stefnandi hafi byggt fjall, mengað vatn, eytt gróðri, fuglalífi og náttúru allt í kringum lóð [kæranda] eru engum haldbærum gögnum studdar.“ 

Andmæli kæranda við greinargerð Reykjavíkurborgar:  Kærandi áréttar áður fram komin sjónarmið sín og tekur einnig fram að með öllu sé útilokað að starfsemin geti fallið undir landnotkunarflokkinn „opin svæði til sérstakra nota“ skv. skipulagsreglugerð þegar fyrir hendi sé annar landnotkunarflokkur, sorpförgunarsvæði, í kafla 4.1.  Fjalli kaflinn um úrgang í víðasta skilningi, sbr. að þar sé talað um annan ótilgreindan úrgang en ekki bara sorp.  Móttökustaðir fyrir úrgang geti einnig átt undir landnotkunarflokkinn iðnaðarsvæði í kafla 4.7.

Þá sé bent á að ákvörðun skipulagsráðs frá 13. október 2010 hafi ekki enn verið staðfest í borgarráði, enda hafi það hvorki gerst 21. s.m. né 4. nóvember s.á.  Sé auglýsing um gildistöku deiliskipulagsins í B-deild Stjórnartíðinda ólögmæt með öllu.  Á fundi borgarráðs 4. nóvember 2010 hafi einungis verið samþykkt að svara erindi kæranda frá 18. október s.á. en ekki sé um samþykkt deiliskipulagstillögunnar að ræða.
    
      —–

Aðilar hafa fært fram frekari rök fyrir sjónarmiðum sínum, sem verða þó ekki rakin hér frekar, en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn málsins.

Vettvangsskoðun:  Úrskurðarnefndin hefur kynnt sér aðstæður á umræddu losunarsvæði við meðferð fyrra kærumáls um deiliskipulag svæðisins.

Niðurstaða:  Eins og að framan er rakið er í máli þessu deilt um lögmæti deiliskipulags  fyrir jarðvegsfyllingu og miðlunargeyma á Hólmsheiði í Reykjavík.  Gerir skipulagið m.a. ráð fyrir losun á allt að 1,7 milljón m³ af jarðvegi umfram 2,0 milljón m³ sem þegar hafa verið losaðir á um 32 ha losunarsvæði.  Er gert er ráð fyrir að losunarsvæðið nýtist til ársins 2020 í samræmi við gildandi aðalskipulag.

Ekki er með hinni kærðu ákvörðun verið að ráðstafa landi sem nýtt hefur verið til landbúnaðarnota og stóðu ákvæði jarðalaga nr. 81/2004 því ekki í vegi fyrir þeirri ráðstöfun sem í skipulaginu fólst.  Er landnotkun umrædds svæðis ákvörðuð í Aðalskipulagi Reykjavíkur 2001-2024 og svæðisskipulagi höfuðborgarsvæðisins, þar sem fram kemur að um sé að ræða opið svæði til sérstakra nota, en svæðið er innan hins svonefnda græna trefils, sem ætlaður er til útivistar og skógræktar. 

Ekki liggur annað fyrir en að formleg málsmeðferð umrædds deiliskipulags hafi verið lögum samkvæmt.  Þá verður af framsetningu skipulagsins ráðið hvert efnisinnihald þess er.  Verður ekki talið að þeir annmarkar séu á skipulaginu að þessu leyti að leitt geti til ógildingar.
Úrskurðarnefndin felldi úr gildi eldra deiliskipulag losunarsvæðis frá árinu 2007 á umræddum stað, með úrskurði uppkveðnum 24. júlí 2008.  Var niðurstaða nefndarinnar á því byggð að deiliskipulagið væri ekki í samræmi við ákvæði svæðisskipulags höfuðborgarsvæðisins og gildandi aðalskipulags Reykjavíkur um landnotkun og um græna trefilinn.
Borgaryfirvöld brugðust við þessari niðurstöðu með því að óska eftir breytingu á svæðisskipulagi höfuðborgarsvæðisins og var því breytt á þann veg að heimilað var að losa tímabundið ómengaðan jarðveg innan græna trefilsins, enda væri frekari grein gerð fyrir afmörkun og frágangi losunarstaða og tímamörkum losunar í aðal- og deiliskipulagi viðkomandi sveitarfélags.  Jafnframt var gerð breyting á Aðalskipulagi Reykjavíkur 2001-2024, er fól m.a. í sér að á afmörkuðu svæði á Hólmsheiði væri heimiluð losun ómengaðs jarðvegs.  Segir þar að Hólmsheiðin sé skilgreind sem opið svæði til sérstakra nota.  Markmið
aðalskipulagsins sé að byggja svæðið upp sem útivistarsvæði, m.a. með skógrækt. Á afmörkuðu svæði á Hólmsheiði sé heimiluð losun ómengaðs jarðvegs og er um staðsetningu vísað til uppdráttar.  Gert sé ráð fyrir að jarðvegsfyllingin verði mótuð og ræktuð upp á skipulagstímabilinu með þarfir útivistar að leiðarljósi.  Í greinargerð hins kærða deiliskipulags er áréttað að í aðalskipulagi sé svæðið skilgreint sem útivistarsvæði til sérstakra nota og skógræktarsvæði innan græna trefilsins. 
 
Á þeim tíma er hér um ræðir var kveðið á um landnotkunarflokka í skipulagsreglugerð nr. 400/1998.  Í ákvæði þeirrar reglugerðar, gr. 4.12, um landnotkun á opnum svæðum til sérstakra nota sagði svo:  „Opin svæði til sérstakra nota eru svæði með útivistargildi á einn eða annan hátt þar sem gert er ráð fyrir mannvirkjagerð í tengslum við þá starfsemi sem þar er stunduð, s.s. tjald- og hjólhýsasvæði, skrúðgarðar, kirkjugarðar, leiksvæði, íþróttasvæði, golfvellir, sleða- og skíðasvæði, skautasvæði, siglingaaðstaða, hesthús og reiðvellir, rallýbrautir og skotvellir.  Einnig garðlönd og trjáræktarsvæði.“ 

Þegar virt er hvernig ákvæði hins kærða deiliskipulags samræmist tilvitnaðri skilgreiningu verður að líta til þess að framkvæmd skipulagsins felur í sér umfangsmikla starfsemi, sem ætlað er að vara allt til ársins 2020, með tilheyrandi umferð flutningabíla og notkun stórvirkra vinnuvéla, hávaða, mengun og foki jarðefna.   Telja verður þá starfsemi, að teknu tilliti til eðlis og umfangs, langt umfram þau mörk sem setja verður um starfsemi á svæðum sem ætluð eru til útivistar, eins og skilgreind landnotkun gerir ráð fyrir á svæðinu og er sú starfsemi alls óskyld útivistarnotum lands.  Af þessum ástæðum, og með hliðsjón af orðalagi fyrrgreinds ákvæðis skipulagsreglugerðar um landnotkun opinna svæða til sérstakra nota, samræmist ákvæði hins kærða deiliskipulags um losun jarðefna ekki umræddu ákvæði skipulagsreglugerðar.  Ákvæði svæðisskipulags og aðalskipulags um heimild til tímabundinnar losunar ómengaðs jarðvegs innan græna trefilsins geta ekki breytt eða vikið til hliðar nefndu reglugerðarákvæði.

Í hinni kærðu ákvörðun felst breyting frá fyrra skipulagi þar sem heimiluð er aukning um 1,7 milljón m³ á því magni jarðvegs sem losa má á svæðinu.  Framkvæmdir samkvæmt fyrra skipulagi voru í ósamræmi við gildandi aðalskipulag samkvæmt niðurstöðu úrskurðarnefndarinnar í úrskurði hennar hinn 24. júlí 2008, í málinu nr. 167/2007 um gildi deiliskipulags sem tók til umrædds svæðis.  Hefur þeim úrskurði ekki verið hnekkt.  Samkvæmt 4. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, sem í gildi voru við samþykkt hins kærða skipulags, var óheimilt að breyta skipulagi svæðis þar sem framkvæmt hafði verið í ósamræmi við skipulag fyrr en hin ólöglega bygging, eða byggingarhluti, hefði verið fjarlægð, jarðrask afmáð eða starfsemi hætt.  Telja verður að það ákvæði hafi staðið í vegi fyrir því að gerð yrði breyting á skipulagi umrædds svæðis, enda höfðu þar átt sér stað umfangsmiklar jarðvegsframkvæmdir sem ekki voru í samræmi við skipulag. 
Með vísan til þess sem að framan er rakið er það niðurstaða úrskurðarnefndarinnar að fella beri hina kærðu ákvörðun úr gildi.

Einn nefndarmanna, Hildigunnur Haraldsdóttir, er sammála niðurstöðu meirihluta nefndarinnar þó með eftirfarandi athugasemd:  Í  skipulagsreglugerð nr. 400/1998 var ekki að finna flokk landnotkunar sem samkvæmt orðanna hljóðan tók til losunar ómengaðra jarðefna.  Hefð hefur hins vegar skapast fyrir losun hóflegs magns ómengaðs jarðvegs á opnum svæðum til sérstakra nota sem nýttur hefur verið til landmótunar.  Styðst sú hefð við fjölda fordæma en vegna umfangs flutnings og losunar jarðefna á Hólmsheiði samræmist losunarsvæðið vart hugmyndum um landnotkun opinna svæða til sérstakra nota.   
 
Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 4. nóvember 2010 um deiliskipulag fyrir jarðvegsfyllingu og miðlunargeyma á Hólmsheiði.

_______________________________ 
Ómar Stefánsson                            

___________________________                                  _____________________________
Ásgeir Magnússon                                                                   Hildigunnur Haraldsdóttir