Skip to main content
Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála
des 22
Love0

48/2011 Fífuhvammur

Með
Árið 2015, fimmtudaginn 15. janúar, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3 í Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 48/2011, kæra á afgreiðslu byggingarfulltrúa Kópavogs frá 21. júní 2011 um að hafna umsókn um leyfi til að reisa viðbyggingu ofan á bílskúr á lóðinni nr. 25 við götuna Fífuhvamm í Kópavogi.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 30. júní 2011, sem barst nefndinni 1. júlí s.á., kærir Sævar Geirsson, f.h. G, Fífuhvammi 25, Kópavogi, þá ákvörðun skipulagsnefndar Kópavogs frá 17. maí 2011 að synja umsókn kæranda um leyfi til að reisa viðbyggingu ofan á bílskúr á lóðinni nr. 25 við Fífuhvamm. Gerir kærandi þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. Skilja verður málskot kæranda svo að kærð sé afgreiðsla byggingarfulltrúa á téðri umsókn enda er á hans forræði lögum samkvæmt að afgreiða umsóknir um byggingarleyfi.

Tekur úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála málið nú til endanlegs úrskurðar á grundvelli ákvæðis til bráðabirgða II í lögum nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála, sbr. breytingalög nr. 139/2014.

Gögn málsins bárust frá Kópavogi 14. nóvember 2011.

Málavextir: Á lóðinni nr. 25 við Fífuhvamm er tveggja hæða hús og er hvor hæð 80 m² samkvæmt upplýsingum úr fasteignaskrá Þjóðskrár Íslands. Austan hússins og sambyggður því að hluta er 56,8 m² bílskúr, sem reistur var töluvert síðar en húsið, og tilheyrir hann íbúð kæranda. Umrædd lóð við Fífuhvamm er á svæði sem ekki hefur verið deiliskipulagt.

Árið 2010 var tekin fyrir hjá sveitarfélaginu umsókn lóðarhafa um leyfi til að reisa viðbyggingu ofan á nefndan bílskúr. Að lokinni grenndarkynningu var erindið tekið fyrir hinn 18. janúar 2011, ásamt umsögn, dagsettri sama dag, um fram komnar athugasemdir. Var í umsögn talið að erindið samræmdist ekki götumynd og leiddi til íþyngjandi skuggamyndunar á lóð Fífuhvamms 27 og Víðihvamms 20. Samþykkti skipulagsnefnd umsögnina og vísaði erindinu til afgreiðslu byggingarfulltrúa, sem synjaði umsókn kæranda.

Kærandi lagði í kjölfar þessa fram breyttar teikningar og vísaði byggingarfulltrúi erindinu til skipulagsnefndar til ákvörðunar um grenndarkynningu. Ákvað skipulagsnefnd á fundi hinn 15. mars 2011 að grenndarkynna erindið fyrir lóðarhöfum Fífuhvamms 23 og 27 og Víðihvamms 16, 18 og 20. Í kynningarbréfi vegna grenndarkynningar kom fram að þær breytingar hefðu verið gerðar frá fyrri umsókn að viðbyggingin væri nú með slétt þak í stað einhalla þaks eins og fyrri umsókn hafði gert ráð fyrir. Væri heildarhæð byggingarinnar 1,74 m lægri en áður hafði verið ráðgert, en heildarvegghæð viðbyggingar væri 3 m frá þaki bílgeymslu. Á kynningartíma bárust athugasemdir frá lóðarhafa að Fífuhvammi 27 er gerði m.a. athugasemd við skuggavarp. Á fundi skipulagsnefndar hinn 17. maí 2011 var erindið tekið fyrir á ný. Jafnframt var greint frá fundi sem haldinn var með lóðarhöfum Fífuhvamms 27 og lagðar fram ljósmyndir er teknar voru af vettvangi. Hafnaði skipulagsnefnd erindinu með vísan til fram kominna athugasemda og niðurstöðu skipulagsnefndar frá 18. janúar 2011 og vísaði málinu til byggingarfulltrúa. Staðfesti bæjarráð afgreiðslu skipulagsnefndar 9. júní s.á. og bæjarstjórn 14. s.m. Synjaði byggingarfulltrúi umsókn kæranda hinn 21. júní 2011 með vísan til afgreiðslu skipulagsnefndar.

Málsrök kæranda: Kærandi vísar til athugasemda lóðarhafa Fífuhvamms 27 sem bárust við grenndarkynningu. Þar hafi verið talið að skuggamyndun á lóð Fífuhvamms 27 yrði óviðunandi, byggingin félli ekki að götumynd og myndi væntanlega rýra verðgildi fasteignarinnar. Þá hafi verið bent á að bílskúr á lóðinni virtist nýttur sem íbúðarhúsnæði, en að ekki hafi verið veitt samþykki fyrir íbúðarbyggingu á tveimur hæðum í lóðarmörkum. Telji kærandi að nefndar athugasemdir hafi ekki verið studdar haldbærum rökum og því beri að virða þær að vettugi. Bent sé á að mun meira skuggavarp stafi frá Fífuhvammi 27 en verði frá hinni umdeildu viðbyggingu. Þá hafi kærandi leitað til nokkurra arkitekta og hafi það verið samdóma álit þeirra að viðbyggingin myndi bæta ásýnd götunnar. Einnig hafi það verið samdóma álit nokkurra fasteignasala að fullyrðingar um verðrýrnun fasteignarinnar að Fífuhvammi 27 ættu ekki við rök að styðjast. Önnur rök sem sett hafi verið fram séu ómálefnaleg og hafi ekki þýðingu. Niðurstaða skipulagsnefndar frá 18. janúar 2011 sé vegna annars máls og varði annað hús. Eigi þau rök sem þar séu sett fram ekki við í máli þessu. Þá telji kærandi að gróflega hafi verið brotið gegn ákvæðum 11. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 um jafnræði þar sem fordæmi séu fyrir svipuðum viðbyggingum á svæðinu og um hafi verið sótt.

Málsrök Kópavogsbæjar: Kópavogsbær telur hina kærðu ákvörðun formlega og efnislega rétta og gerir þá kröfu að hún verði staðfest. Kærandi hafi sótt um að reisa tveggja hæða viðbyggingu austan megin við hús sitt árið 2006 en því hafi verið hafnað. Hafi þá verið lögð fram umsókn um byggingu bílskúrs og geymslu á einni hæð og hafi sú umsókn á endanum verið samþykkt, þrátt fyrir mótmæli nágranna. Þegar mat sé lagt á athugasemdir verði að líta til forsögu málsins. Lóðarhafi Fífuhvamms 27 hafi gert ítarlegar athugasemdir við fyrri grenndarkynningu og einnig hafi eigandi Víðihvamms 20 komið á framfæri athugasemdum. Ljóst sé að andstaða sé við framkvæmdina á meðal nágranna, en ekki sé hægt að ætlast til þess að þeir sendi inn ítarlegar greinargerðir í tilfelli sem þessu þegar um sé að ræða margendurteknar umsóknir um sömu bygginguna.

Telja verði að athugasemdir eiganda Fífuhvamms 27 séu málefnalegar og veigamiklar. Það sé til mikils ama og óþæginda að reist sé tveggja hæða bygging nánast á lóðamörkum. Slík bygging varpi skugga á aðliggjandi lóð og skerði útsýni auk þess, sem lítil prýði sé af því fyrir nágranna að hafa tveggja hæða húsvegg svo nálægt húsi sínu.

Þótt hugsanlega stafi meira skuggavarp af Fífuhvammi 27 en af Fífuhvammi 25 þá réttlæti það ekki að aukið sé við skuggavarp á lóðina nr. 27. Það sé engin regla að jafnvægi eigi að vera í skuggavarpi. Hins vegar sé það almenn regla að heimila ekki byggingarframkvæmdir sem skerði rétt nágranna nema eitthvað sérstakt komi til. Þá sé bent á að álit ónafngreindra aðila sem vitnað sé til án nokkurra gagna geti ekki haft vægi í málinu.

Tveggja hæða bygging við lóðamörk sé augljóslega á skjön við götumynd. Til séu bílskúrar í hverfinu sem liggi nálægt lóðamörkum en þeir séu ekki tveggja hæða. Þá sé ekki rökstutt hvernig skipulagsnefnd hafi brotið jafnræðisreglu með synjun sinni, en engar tveggja hæða byggingar hafi verði samþykktar svo nærri lóðamörkum.

Þrátt fyrir að þakformi byggingarinnar hafi verið breytt í síðustu umsókn kæranda sé hún þó hliðstæð fyrri tillögunni að öðru leyti. Því eigi sömu rök og sjónarmið að langmestu leyti við og fram hafi komið í umsögn skipulagsnefndar og því eðlilegt að hún hafi verið höfð til hliðsjónar eftir því sem við hafi átt. Bæjaryfirvöld hafi tvívegis hafnað tveggja hæða byggingu við lóðamörk kæranda og nágranna hans. Að baki þeim ákvörðunum hafi legið málefnalegar ástæður sem lýst sé í nefndri umsögn. Kærandi hafi því ekki getað haft réttmætar væntingar um að fá umsókn sína samþykkta. Þá sé loks tekið fram að með þeirri byggingu sem sótt sé um fari nýtingarhlutfall lóðarinnar í 0,36 en meðalnýtingarhlutfall lóða í hverfinu sé 0,29.

Andmæli kæranda við málsrökum Kópavogsbæjar: Kærandi telur málsrök Kópavogsbæjar fela í sér rangfærslur, útúrsnúninga og órökstuddar fullyrðingar. Teikning af bílskúr við Fífuhvamm 25 hafi verið samþykkt án nokkurra mótmæla. Gengið hafi verið langt í því að koma til móts við óraunhæfar kröfur eigenda Fífuhvamms 27 um að draga úr byggingarmagni og miklu meira en eðlilegt geti talist með tilliti til jafnræðissjónarmiða. Áréttað sé að það samræmist ekki góðum og vönduðum stjórnsýsluháttum að afgreiða mál á grundvelli algerlega óskyldra mála, en fyrrgreindar viðbyggingar séu með gjörólíku þakformi. Séu athugasemdir lóðarhafa Fífuhvamms 27, sem bæjaryfirvöld skírskoti til, órökstuddar. Þá sé bent á að þrjú hús í götunni séu á tveimur hæðum og á lóðamörkum. Þrír bílskúrar séu ígildi tveggja hæða húsa á lóðamörkum vegna hæðarsetningar, auk þess sem nokkur hús í götunni séu þrjár hæðir.

———

Færð hafa verið fram ítarlegri sjónarmið í málinu sem ekki verða rakin nánar en úrskurðarnefndin hefur haft til hliðsjónar við úrlausn málsins.

Niðurstaða: Hin kærða synjun byggingarfulltrúa Kópavogs um leyfi til að reisa viðbyggingu ofan á bílskúr að Fífuhvammi 25 var rökstudd með vísan til afgreiðslu skipulagsnefndar hinn 17. maí 2011, þar sem erindi kæranda var hafnað. Sú afgreiðsla var byggð á athugasemdum er bárust við grenndarkynningu erindisins, sem og á umsögn skipulagsnefndar, dags. 18. janúar s.á., er gerð var í tilefni af fyrri umsókn kæranda um leyfi til viðbyggingar ofan á téðan bílskúr. Var tiltekið í umsögninni að framlögð tillaga samræmdist ekki götumynd og hefði í för með sér íþyngjandi skuggamyndun á lóðirnar að Víðihvammi 20 og Fífuhvammi 27. Í gögnum málsins kemur fram að kærandi óskaði með bréfi, dags. 10. febrúar 2011, eftir því að skipulagsnefnd endurskoðaði samþykkt sína frá 18. janúar 2011. Bar kærandi meðal annars fyrir sig að gerðar hefðu verið breytingar á þakformi viðbyggingarinnar og kom jafnframt að athugasemdum um skuggavarp og götumynd. Var beiðni kæranda um endurskoðun hafnað en ný umsókn hans um viðbyggingu grenndarkynnt. Gerði sú umsókn ráð fyrir sléttu þaki á hinni umdeildu viðbyggingu í stað einhalla þaks. Við þá breytingu lækkaði heildarhæð viðbyggingar.

Umrædd viðbygging yrði ofan á bílskúr sem er að nokkru samsíða húsi kæranda. Er bílskúrinn í um 40 cm fjarlægð frá lóðarmörkum Fífuhvamms 27 og yrði viðbyggingin jafnstór bílskúrnum að flatarmáli, eða 56,8 m². Hækkar nýtingarhlutfall lóðarinnar við þetta úr 0,28 í 0,35. Meðalnýtingarhlutfall 18 lóða við Fífuhvamm og Víðihvamm er 0,29 samkvæmt fyrrgreindri umsögn skipulagsnefndar en finna má hærra nýtingarhlutfall lóða á svæðinu, svo sem að Fífuhvammi 23, sem hefur nýtingarhlutfallið 0,51. Ljóst er að grenndaráhrif verða vegna viðbyggingarinnar. Í rökstuðningi fyrir hinni kærðu ákvörðun var vísað til umsagnar skipulagsnefndar frá 18. janúar 2011, sem átti við um aðra útfærslu umsóttrar viðbyggingar. Athugasemdir er bárust við grenndarkynningu, og þær athugasemdir kæranda sem fram komu er beiðni hans um endurskoðun á afgreiðslu fyrri umsóknar var til afgreiðslu, gáfu tilefni til að rannsaka málið frekar í samræmi við 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Var því ástæða til að kanna breytingar á skuggavarpi og hvort jafnræðis væri gætt hvað varðaði heimildir til nýtingar lóða á svæðinu, sem eins og fyrr segir hefur ekki verið deiliskipulagt. Að framangreindu virtu þykir undirbúningi og rökstuðningi fyrir hinni kærðu ákvörðun svo áfátt að leiða eigi til ógildingar hennar.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi ákvörðun byggingarfulltrúa Kópavogs frá 21. júní 2011 um að synja umsókn um leyfi til að reisa viðbyggingu ofan á bílskúr á lóðinni að Fífuhvammi 25 í Kópavogi.

___________________________
Nanna Magnadóttir

_____________________________                  ____________________________
Ásgeir Magnússon                                                Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

47/2013 Bugavirkjun

Með
Árið 2014, föstudaginn 12. desember, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Kristín Svavarsdóttir vistfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 47/2013, kæra á ákvörðun Orkustofnunar frá 19. apríl 2013 um að veita leyfi til vatnsmiðlunar vegna fyrirhugaðrar virkjunar Bugalækjar í landi Eystri-Leirárgarða í Hvalfjarðarsveit.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 14. maí 2013, er barst nefndinni sama dag, kærir B hrl., f.h. Leirárskóga ehf., þá ákvörðun Orkustofnunar frá 19. apríl 2013 að veita leyfi til vatnsmiðlunar vegna fyrirhugaðrar virkjunar Bugalækjar í landi Eystri-Leirárgarða í Hvalfjarðarsveit. Gerir kærandi þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi en að öðrum kosti að sá hluti ákvörðunarinnar er lýtur að heimild til að veita vatni úr farvegi Bugalækjar verði felldur úr gildi.

Með bréfum, dags. 15. maí og 24. maí 2013, sem bárust úrskurðarnefndinni 15. og 24. s.m., kærir B hrl., f.h. kæranda máls þessa, jafnframt samþykki sveitarstjórnar Hvalfjarðarsveitar frá 14. maí 2013 fyrir veitingu framkvæmdaleyfis fyrir stíflugerð og ákvörðun byggingarfulltrúa sveitarfélagsins frá 3. maí 2013 um að veita byggingarleyfi fyrir stöðvarhúsi vegna virkjunar Bugalækjar í landi Eystri-Leirárgarða. Gerir kærandi þá kröfu að greindar ákvarðanir verði felldar úr gildi og að framkvæmdir verði stöðvaðar á meðan málin séu til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni. Verða nefnd kærumál, sem eru nr. 48/2013 og 50/2013, sameinuð máli þessu enda málin samofin og lúta að sömu virkjunarframkvæmdum. Verður málið nú tekið til endanlegs úrskurðar og verður því ekki tekin afstaða til kröfunnar um stöðvun framkvæmda.

Úrskurðarnefndinni bárust gögn málsins frá Orkustofnun vegna hins kærða leyfis til vatnsmiðlunar hinn 5. júní 2013 og umbeðin gögn frá Hvalfjarðarsveit vegna hins kærða framkvæmdaleyfis og byggingarleyfis hinn 31. maí s.á.

Málavextir: Kærandi á land að eystri bakka Leirár, gegnt þeim stað þar sem Bugalækur rennur í ána. Leyfishafi hefur umráð lands sem nefndur lækur rennur um að bökkum Leirár.

Mál þetta á sér nokkurn aðdraganda en hinn 24. september 2012 tók gildi breyting á deiliskipulagi Eystri-Leirárgarða er gerði m.a. ráð fyrir gerð vatnsaflsstíflu í Bugalæk, vegna virkjun lækjarins. Kærandi í máli þessu skaut þeirri ákvörðun til úrskurðarnefndarinnar. Jafnframt var ákvörðun Hvalfjarðarsveitar um byggingarleyfi og framkvæmdaleyfi vegna fyrirhugaðra virkjunarframkvæmda skotið til nefndarinnar og þess krafist að framkvæmdir yrðu stöðvaðar meðan málið væri til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni. Með úrskurði uppkveðnum 16. nóvember 2012 var fallist á þá stöðvunarkröfu, með vísan til þess að ekki lægi fyrir leyfi Orkustofnunar til vatnsmiðlunar Bugavirkjunar og léki því vafi á því hvort fullnægt hefði verið lagaskilyrðum til að veita mætti leyfi til mannvirkjagerðar, sem m.a. fæli í sér gerð miðlunarlóns.
 
Virkjunaraðili sótti í framhaldi af því með bréfi, dags. 21. nóvember 2012, um leyfi Orkustofnunar fyrir gerð miðlunarlóns samkvæmt 68. gr. vatnalaga nr. 15/1923 vegna fyrirhugaðrar virkjunar Bugalæks. Var með bréfi Orkustofnunar, dags. 22. nóvember s.á., veitt leyfi til vatnsmiðlunar við Bugavirkjun. Tók leyfið til gerðar miðlunar- og inntakslóns, allt að 15.000 m2 að flatarmáli, í landi Eystri-Leirárgarða. Kærandi máls þessa skaut þeirri ákvörðun einnig til úrskurðarnefndarinnar, með kröfu um ógildingu.

Með úrskurði í máli nr. 112/2012, uppkveðnum hinn 28. febrúar 2013, hafnaði úrskurðarnefndin kröfu um ógildingu fyrrgreindrar deiliskipulagsbreytingar. Sama dag var kveðinn upp úrskurður í málum nr. 115 og 121/2012, þar sem ákvarðanir um veitingu framkvæmdaleyfis og byggingarleyfis vegna virkjunar Bugalækjar voru felldar úr gildi þar sem á skorti að leyfi Orkustofnunar til vatnsmiðlunar Bugalækjar hefði legið fyrir við veitingu framkvæmda- og byggingarleyfisins. Þá var hið kærða leyfi Orkustofnunar til vatnsmiðlunar fellt úr gildi með úrskurði nefndarinnar í máli nr. 128/2012, uppkveðnum 6. mars 2013.

Orkustofnun tók umsóknina um fyrrgreint leyfi til vatnsmiðlunar að nýju til meðferðar eftir uppkvaðningu úrskurðarins um ógildingu fyrra leyfis. Var kæranda þá gefinn kostur á að tjá sig um fyrirhugaða vatnsmiðlun Bugalækjar ásamt öðrum aðilum sem þóttu eiga hagsmuna að gæta vegna málsins. Þá leitaði stofnunin umsagnar Fiskistofu og kynntu fulltrúar Orkustofnunar sér staðhætti á vettvangi. Var hið kærða leyfi til vatnsmiðlunar síðan veitt hinn 19. apríl 2013. Í kjölfar þess samþykkti byggingarfulltrúi Hvalfjarðarsveitar umsókn um byggingarleyfi hinn 3. maí 2013 og sveitarstjórn samþykkti umsókn um framkvæmdaleyfi 14. s.m. vegna fyrirhugaðra virkjunarframkvæmda í landi Eystri-Leirárgarða. Voru framkvæmdaleyfið og byggingarleyfið gefin út hinn 17. maí 2013. Hin kærðu leyfi heimila gerð stíflu fyrir 40 kW virkjun með um 1,5 ha uppistöðulóni auk um 1.750 m niðurgrafinnar fallpípu að stöðvarhúsi við bakka Leirár og rafstreng að spennistöð RARIK.

Málsrök kæranda: Af hálfu kæranda er á því byggt að Orkustofnun hafi með ákvörðun sinni brotið gegn málsmeðferðarreglum stjórnsýslulaga nr. 37/1993 og 7. gr. vatnalaga nr. 15/1923.

Samkvæmt 11. gr. stjórnsýslulaga sé kveðið á um að við úrlausn máls skuli gæta samræmis og jafnræðis í lagalegu tilliti. Orkustofnun hafi kannað aðstæður á vettvangi ásamt talsmanni virkjunaraðila og sé það gróft brot á jafnræðisreglunni að kæranda hafi ekki verið boðið að taka þátt og túlka sín sjónarmið. Þá hafi fulltrúar stofnunarinnar eingöngu farið að fyrirhuguðu miðlunarlóni og að mótum Bugalækjar og Leirár en hvorki virðist hafa verið farið að mótum Skarðsár og Leirár né kannað annað rennsli annarra lækja í ánni. Þessi framganga hafi orðið til þess að mjög sé hér hallað réttu máli.

Orkustofnun hafi ekki rannsakað sjálfstætt áhrif fyrirhugaðrar mannvirkjagerðar á vötn og vatnsréttindi annarra, skerta nýtingarhagsmuni og almannahag, eins og henni hafi borið samkvæmt úrskurði úrskurðarnefndarinnar frá 6. mars 2013. Stofnunin hafi ekki kannað rennsli Leirár eða borið saman með réttum hætti rennsli hennar og Bugalækjar. Þá hafi ekki verið skoðuð þau svæði er máli skipti, svo sem rennsli annarra áa og lækja sem renni í Leirá fyrir ofan mælingarstað í ánni og allt upp að Bugalæk. Þá hafi ekki verið rannsakað hverjir aðrir eigi vatns-, land- eða eignaréttindi að Leirá og viðhorf þeirra könnuð. Sé þetta skýlaust brot á rannsóknarreglu 10. gr. stjórnsýslulaga. Eina sjálfstæða rannsókn stofnunarinnar hafi verið að senda lögfræðing og byggingarverkfræðing til að skoða hluta vettvangs undir leiðsögn annars málsaðila. Að mati kæranda sé rannsóknarskyldu ekki fullnægt án aðkomu líffræðings að vettvangsrannsókninni, sem kanni áhrif mannvirkjagerðar á lífríki árinnar.

Þá hafi verið nauðsynlegt á grundvelli fyrrgreinds úrskurðar að afla nýrra umsagna frá Skipulagsstofnun og Veiðimálastofnun um áhrif umdeildrar virkjunar. Í skýrslu Veiðimálastofnunar, sem hafi fylgt deiliskipulagstillögu fyrir svæðið, komi fram að töluverður fjöldi fiskiseiða finnist í Bugalæk og að vatnsrennsli lækjarins nemi umtalsverðum hluta vatnsrennslis í Leirá, sérstaklega á þurrkatímum. Þurrviðri hafi aukist á undanförnum árum á Vesturlandi og skipti því vatnsrennslið frá Bugalæk vaxandi máli á næstu árum fyrir vatnsbúskap Leirár. Góðir veiðistaðir séu í ánni á því svæði sem verði af vatnsrennsli úr Bugalæk og framkvæmdir muni hafa veruleg áhrif á þá. Jafnframt komi fram í áðurgreindri skýrslu að farvegur Bugalækjar hafi gildi sem uppeldisstöð fyrir silunga- og laxaseiði. Þurft hefði að rannsaka gildi Bugalækjar sem hrygningarsvæðis, enda sé rennsli og hitastig þar trúlega stöðugra en í Leirá og gott skjólsvæði fyrir seiði, sérstaklega að vetri til.

Augljóst sé að mælingar á vatnsmagni sem fram komi í fyrirliggjandi umhverfisskýrslu séu langt frá því að vera vísindalegar og vart marktækar, a.m.k. ekki til samanburðar, þar sem tímabil séu ekki þau sömu. Líklegt sé að vatnsrennsli Bugalækjar skipti mestu fyrir lífríki Leirár á þurrkatímum og köldum vetrarmánuðum. Þegar lagt sé mat á rennsli verði að miða við lægstu þolmörk, því þau geti skilið milli lífs og dauða fyrir lífríki árinnar. Gera þurfi mælingar á rennsli og lífríki í allmörg ár til að meta náttúrulegar sveiflur, sem geti verið verulegar á milli ára. Þá hefði verið réttara að mæla vatnsrennsli í Leirá rétt neðan við ármót Bugalækjar og Leirár. Mælingar hafi farið fram á stað þar sem margir lækir og ár hafi sameinast Leirá en með því verði mælt hlutfall Bugalækjar í vatnsrennsli Leirár mun minna en ella væri.

Hvorki sé kunnugt um að lagaleyfi sé fyrir því að gerstífla Bugalæk, eða breyta vatnsmagni hans og Leirár, né hafi verið leitað heimildar eða samþykkis kæranda, eins og kveðið sé á um í 7. gr. vatnalaga. Auk þess sé ekki kunnugt um að leitað hafi verið samþykkis nema fárra eigenda að Leirá sem verði fyrir skerðingu á vatni. Vatnsréttindi í Leirá séu í sameign þeirra landeigenda sem eigi land að ánni. Þeirri skipan eða skerðingu á vatnsmagni árinnar verði ekki breytt nema með eignarnámi eða samkomulagi eigenda, þar sem vatnsréttindi njóti verndar 72. gr. stjórnarskrárinnar. Í ákvörðun Orkustofnunar sé sett það skilyrði að veita skuli vatni Bugalækjar í fornan farveg Leirár þegar landareigninni sleppi. Fráleitt sé að fullnægt sé fyrrgreindu ákvæði vatnalaga um að vötn skuli renna sem að fornu hafi runnið með því að Bugalækur fari síðar í fornan farveg annarrar ár. Með orðunum „sérstök heimild“ í fyrrnefndri 7. gr. sé einkum átt við heimildir þeirra sem eigi þau réttindi sem raskað sé við gerstíflun eða með breyttu vatnsmagni til að gera samning þar um. Í orðunum felist ekki að almennt lagaákvæði heimili stjórnvaldi að taka stjórnarskrárvarin réttindi af eiganda þeirra og afhenda þau þriðja aðila.

Þótt stjórnvald hafi heimild til tiltekinna leyfisveitinga verði það ætíð að gæta að lögmætisreglu stjórnsýsluréttar. Ákvarðanir þurfi að samræmast öðrum ákvæðum laga og þá ekki síst þeirra sem ákvörðunin byggist öðrum þræði á, sbr. úrskurð úrskurðarnefndarinnar frá 6. mars 2013. Væntanleg virkjun sé eingöngu í þágu þeirra aðila sem hana hyggist reisa en það sé grundvallarregla að ef skerða þurfi stjórnarskrárvarin eignaréttindi sé það bundið við að það sé í almannaþágu. Vatnalög eða önnur almenn lög geti ekki upphafið ákvæði stjórnarskrárinnar um vernd eignaréttinda.

Áðurnefndur úrskurður úrskurðarnefndarinnar frá 6. mars 2013 hafi byggt á því að form- og efnislegur annmarki hafi verið á fyrri ákvörðun Orkustofnunar um heimild fyrir virkjuninni. Meginregla stjórnsýsluréttarins sé sú að ógilding stjórnvaldsákvörðunar vegna efnisannmarka sé endanleg í þeim skilningi að stjórnvald geti yfirleitt ekki tekið aðra ákvörðun með sama efnislega innihaldi. Samkvæmt fyrirliggjandi gögnum málsins virðist sem Orkustofnun hafi að þessu sinni tekið málið upp af sjálfsdáðum en heimild til endurupptöku sé bundin við að aðili máls fari fram á hana auk þess að fyrir hendi þurfi að vera forsendur sem tilgreindar séu í 24. gr. stjórnsýslulaga.

Ekki verði af úrskurði nefndarinnar ráðið að Orkustofnun hafi átt að taka afstöðu til breytinga á rennsli Bugalækjar eða vísa til lax- og silungsveiðilaga, eins og Orkustofnun hafi haldið fram við meðferð málsins. Orkustofnun rugli saman hugtökunum „sjálfstæð rannsókn“ og „sjálfstæð afstaða“. Stofnunin hafi átt að rannsaka tiltekna þætti sjálfstætt en ekki að beita fyrir sig rannsóknum annarra og taka afstöðu á grundvelli slíkra rannsókna. Það sé hluti af rannsóknarskyldu Orkustofnunar að rannsaka rennslið og geti hún hvorki vísað til þess að hún sé ekki fær um að draga í efa faglegar vatnamælingar né að kærandi hafi ekki bent á aðrar mælingar sem dragi í efa fyrirliggjandi gögn. Þá bendi kærandi á úrskurð úrskurðarnefndarinnar frá 28. febrúar 2013 varðandi deiliskipulagið þar sem sérstaklega sé fundið að því hvernig mælingum á rennsli Bugalækjar og Leirár hafi verið háttað þótt það hafi ekki valdið ógildingu deiliskipulagsins.

Heimilaðar framkvæmdir samkvæmt hinu kærða framkvæmdaleyfi og byggingarleyfi, sem hafi nánast í för með sér gerstíflun Bugalækjar, styðjist við hina kærðu ákvörðun  Orkustofnunar um leyfi til vatnsmiðlunar, sem sé haldin slíkum annmörkum að ógildingu varði. Af þeim sökum beri að fella framkvæmdaleyfið og byggingarleyfið úr gildi.

Málsrök Orkustofnunar: Stofnunin vísar til þess að við undirbúning hinnar kærðu leyfisveitingar hafi hagsmunaaðilum, þ.á m. kæranda í máli þessu, verið tilkynnt um meðferð málsins og gefinn kostur á að tjá sig af því tilefni í samræmi við 13. og 14. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Auk þess hafi Fiskistofu verið veitt færi á að koma á framfæri umsögn vegna fyrirhugaðrar vatnsmiðlunar og stíflugerðar Bugalækjar með hliðsjón af V. kafla laga nr. 61/2006 um lax- og silungsveiði og 144. gr. vatnalaga. Þá hafi skoðun á aðstæðum farið fram á vettvangi af hálfu fulltrúa stofnunarinnar. Umræddum framkvæmdum hafi ekki verið mótmælt nema af hálfu kæranda. Stofnunin hafi lagt mat á það á sjálfstæðan hátt við undirbúning hinar kærðu ákvörðunar hvort fyrirhuguð vatnsmiðlun myndi hafa slík áhrif á hagsmuni annarra að rétt hefði verið að synja fyrirliggjandi umsókn. Niðurstaðan hafi orðið sú að veita umrætt leyfi að nýju með tilteknum skilyrðum enda hafi stofnuninni borið að taka umsókn leyfisveitanda fyrir að nýju að hans ósk, og bæta úr, þeim ágöllum sem taldir hefðu verið á fyrri ákvörðun. Orkustofnun sé ætlað að fara með stjórnsýslu og eftirlit samkvæmt vatnalögum, m.a. vegna leyfisskyldra framkvæmda, sbr. 2. mgr. 143. og 1. mgr. 144. gr. laganna. Í því felist m.a. að stofnunin geti sett skilyrði fyrir framkvæmdum og starfsemi í vötnum sé þess talin þörf af tæknilegum ástæðum eða vegna varðveislu nýtingarmöguleika vatns. Því sé ljóst að hin kærða ákvörðun stofnunarinnar sé á lögum reist og í samræmi við lögmætisreglu stjórnsýsluréttarins.
Ýmsar sérreglur gildi um heimild landeiganda til hagnýtingar á vatni sem á landi hans sé eða um það renni án þess að það tengist almannahagsmunum eða það þurfi að nýta í þágu þeirra hagsmuna. Um vatn það sem 9. og 10. gr. vatnalaga taki til gildi sú regla að landeigandi hafi hvers konar ráð og not slíks vatns nema á annan veg sé mælt í lögum. Þessi réttindi hafi því samstöðu með öðrum heimildum eignaréttar auk sérstakra heimilda annarra samkvæmt t.d. 17. gr. laganna, sem taki til nýtingar til heimilis- og búsþarfa, iðnaðar og iðju, en orkuframleiðsla til nútíma búrekstrar megi eðli máls samkvæmt flokka undir slíka iðju. Styðjist sú ályktun einnig við ákvæði 5. tl. 10. gr. vatnalaga um aðgangsröðun að vatni á landareign vegna orkuþarfar, en lögin setji þó nýtingu landeiganda skorður með tilliti til hagsmuna annarra sem hafi not af sama vatni. Reynt sé að fara þann meðalveg að heimila landeiganda hin nauðsynlegustu vatnsnot án þess að öðrum sé gerður óhóflegur bagi.

Óumdeilt sé að áin Leirá sé í óskiptri sameign þeirra landeigenda sem land eigi að ánni. Samkvæmt grundvallarreglum eignaréttarins sé hverjum landeigenda heimilt að nýta eign sína og gera vissar ráðstafanir sem séu öðrum eigendum bagalausar. Í 49. gr. vatnalaga sé þessi regla orðuð svo hvað varði orkunýtingarrétt landeiganda: „Eiganda landareignar, sem vatnsréttindi fylgja, svo og öðrum, sem heimildir hafa á þeim tekið, er rétt að nota það vatn, sem um hana rennur, til að vinna úr því orku, enda sé enginn fyrir það sviptur því vatni, sem hann þarf að nota samkvæmt III. og IV. kafla, né neinum bakaðir óhæfilegir örðugleikar um slíka notkun, né vatni, er nota þarf með þeim hætti, spillt fyrir neinum, svo að til verulegra óþæginda horfi.“

Samkvæmt fyrirliggjandi rennslismælingum í Leirá, sem gerðar hafi verið um einum km ofan brúar á þjóðvegi, í mars 2008 til maí 2009, hafi meðalrennsli árinnar verið á bilinu 1.000 til 1.500 l/sek en minnsta rennsli 300 l/sek. Mælingar í Bugalæk á sama tíma sýni að hlutfall rennslis Bugalækjar hafi verið frá 3,7% til 12,2% af rennsli árinnar. Þá sýni niðurstöður rennslismælinga í Bugalæk frá júlí 2007 til ágúst 2010, sem vitnað sé til í umhverfisskýrslu deiliskipulags svæðisins, að meðalrennsli lækjarins hafi verið um 150 l/sek. Lægst hafi rennslið verið 50 l/sek en hæst 300 l/sek. Umrædd virkjun Bugalækjar sé talin hafa óveruleg áhrif á rennsli Leirár á um 1.800 m kafla og leiði að hámarki til um 15% minnkunar rennslis miðað við mælt lágrennsli í ágústmánuði. Í nefndri umhverfisskýrslu komi og fram að grípa þurfi til mótvægisaðgerða til að hindra að jarðrask samfara virkjunarframkvæmdum geti valdið gruggi í ánni og að eiturefni, svo sem olíur, berist í vatnið. Áhrif skipulagsins á rennsli Bugalækjar verði talsvert neikvæð en óveruleg á rennsli Leirár, veiði og fiskistofna. Í umsögn Fiskistofu, dags. 18. mars 2013, sé vísað til fyrri umsagnar stofnunarinnar um málið frá árinu 2011 um að eðlilegast væri að fallast á fyrirhugaða framkvæmd og þess getið að framkvæmdaaðilar hafi síðar leitað til Veiðimálastofnunar um nýja umsögn. Sú stofnun hafi framkvæmt nýjar seiðamælingar í júní 2012. Hafi niðurstaðan orðið sú að lítil áhrif yrðu af virkjuninni á stofna laxfiska og veiði í Leirá. Þá liggi fyrir að landeigendur og hagsmunaaðilar í Veiðifélagi Leirár, að kæranda undanskildum, hafi ekki lagst gegn umræddri framkvæmd. Enn fremur hafi leyfishafi samþykkt að hleypa úr miðlunarstíflu í farveg Bugalækjar fari rennsli Leirár niður fyrir 180 l/sek, þannig að rennsli árinnar verði að lágmarki 180 l/sek hjá Leirárlaug. Í ljósi alls þessa hafi það verið mat Orkustofnunar að heimiluð vatnsmiðlun raskaði ekki vatnsréttindum annarra svo færi í bága við vatnalög.

Með hinni kærðu ákvörðun Orkustofnunar hafi verið stefnt að því lögmæta markmiði að tryggja öryggi við stíflugerð í Bugalæk og virða eðlilegan nýtingarrétt landeigenda. Tekin hafi verið afstaða til annarra atriða vatnalaga, m.a. á grundvelli réttmætisreglu stjórnsýsluréttarins, sem af nýtingu vatnsmiðlunar leiði og skert gæti vatnsréttindi annarra í Leirá þ.m.t. kæranda.

Málsrök Hvalfjarðarsveitar: Hvalfjarðarsveit tekur fram að ákvörðun sveitarstjórnar um að samþykkja hið umþrætta framkvæmdaleyfi hafi verið lögmæt enda samræmist hún gildandi deiliskipulagi. Ákvörðunin hafi komið til vegna umsóknar virkjunaraðila og hafi öll tilskilin leyfi verið fyrir hendi þ. á m. leyfisbréf Orkustofnunar ásamt öðrum lögboðnum gögnum og upplýsingum. Tilvitnað leyfi Orkustofnunar, sem hafi að mati Hvalfjarðarsveitar verið gefið út að undangenginni vandaðri málsmeðferð og með rökstuddum hætti, hafi legið fyrir þegar framkvæmdaleyfi hafi verið veitt og því hafi skilyrði reglugerðar nr. 772/2012 varðandi útgáfu framkvæmdarleyfis verið uppfyllt. Hafi því skipulags- og byggingarfulltrúa verið rétt að gefa út umrætt byggingarleyfi.

Andmæli handhafa hinna kærðu leyfa: Leyfishafi mótmælir kröfum kæranda um ógildingu umræddra leyfa. Öll lögmælt leyfi liggi fyrir sem heimili umdeildar virkjunarframkvæmdir og sé vísað til þeirra gagna sem þegar liggi fyrir vegna kærumála sem varði nefnda virkjun.

———-

Aðilar hafa fært fram ítarlegri rök fyrir máli sínu sem ekki verða rakin nánar hér en úrskurðarnefndin hefur haft þau til hliðsjónar við úrlausn málsins.

Niðurstaða: Í máli þessu er fyrst og fremst deilt um umhverfisáhrif miðlunar vatns úr Bugalæk vegna virkjunarframkvæmda í Leirá og þar með hagsmuni kæranda sem landeiganda að bakka árinnar gegnt þeim stað sem lækurinn rennur nú í ána.

Eins og rakið hefur verið telur kærandi ýmsa ágalla hafa verið á málsmeðferð hinnar kærðu ákvörðunar Orkustofnunar um að veita leyfi til vatnsmiðlunar vegna virkjunar Bugalækjar.

Í kjölfar úrskurðar úrskurðarnefndarinnar frá 6. mars 2013, um ógildingu fyrri afgreiðslu Orkustofnunar á umsókn leyfishafa um greinda vatnsmiðlun, tók stofnunin umsóknina að nýju til meðferðar. Hefur kærandi andmælt þeirri málsmeðferð. Þegar annmarkar á meðferð máls hjá stjórnvaldi leiða til ógildingar á afgreiðslu þess ber því að taka málið til meðferðar að nýju og bæta eftir atvikum úr þeim annmörkum sem taldir hafa verið á fyrri afgreiðslu þess. Verður því ekki fallist á að nauðsyn beri til að nýtt erindi eða umsókn þurfi að koma til svo mál verði til lykta leitt, enda liggur þá fyrir erindi sem ber að afgreiða með lögmætum hætti nema það hafi verið afturkallað af hálfu málshefjanda.

Við hina nýju málsmeðferð umsóknar leyfishafa var kæranda og öðrum hagsmunaaðilum vegna vatns- og veiðiréttinda í Leirá gefinn kostur á að tjá sig um fyrirliggjandi umsókn. Tók Orkustofnun afstöðu til fram kominna athugasemda kæranda í bréfi, dags. 19. apríl 2013, er fylgdi leyfisbréfi til leyfishafa, og fékk kærandi afrit þess bréfs. Jafnframt var að nýju leitað umsagnar Fiskistofu vegna málsins í bréfi, dags. 11. mars 2013, sem í svari sínu, dags. 18. s.m., vísaði til bréfs síns, dags. 19. janúar 2012, þar sem fallist var á fyrirhugaðar framkvæmdir við Bugavirkjun. Sú ábending var þó ítrekuð að vatni yrði veitt fram hjá virkjuninni á þurrasta tíma yfir sumarið til að tryggja göngu fisks í efsta hluta Leirár. Fulltrúar Orkustofnunar kynntu sér staðhætti á vettvangi og getur það ekki talist ógildingarannmarki á málsmeðferð þótt kærandi hafi ekki verið kvaddur til af því tilefni. Slík skoðun vettvangs er ekki til þess ætluð að málsaðilar reifi þar sjónarmið sín og málsástæður enda liggja þau að jafnaði fyrir í gögnum máls. Ítarlegt mat á umhverfisáhrifum fyrirhugaðrar virkjunar lá fyrir, m.a. í umhverfisskýrslu vegna breytingar á deiliskipulagi Eystri-Leirárgarða er tók gildi 24. september 2012, sem byggir á umsögnum opinberra aðila og verkfræðistofu á áhrifum umræddra virkjunarframkvæmda. Ekki verður sú krafa gerð að stjórnvald þurfi sjálft við meðferð máls að annast rannsóknir sem nauðsynlegar þykja heldur sé því rétt að leita umsagna og skýrslna annarra stofnana eða fagaðila á viðkomandi sérfræðisviði. Við töku ákvörðunar getur stjórnvald stuðst við slík sérfræðiálit, enda einatt um að ræða álit og umsagnir á sérsviðum sem viðkomandi stjórnvald hefur ekki sérþekkingu á.

Með hliðsjón af því sem að framan er rakið verður talið að gætt hafi verið rannsóknarreglu og jafnræðisreglu stjórnsýsluréttar við undirbúning hinnar kærðu ákvörðunar Orkustofnunar og andmælaréttur kæranda verið virtur.

Í fyrrgreindri umhverfisskýrslu eru rakin helstu umhverfisáhrif á Leirá sem talin eru fylgja umdeildri virkjun og er þar m.a. stuðst við rennslismælingar í Leirá og Bugalæk ásamt úttekt og umsögn Veiðimálastofnunar um áhrif virkjunarinnar á fiskistofna í Bugalæk og Leirá. Þar koma fram þær niðurstöður að virkjunin muni hafa óveruleg áhrif á rennsli, veiði og fiskistofna í Leirá. Álit Fiskistofu frá 19. janúar 2012, þar sem fallist er á fyrirhugaðar framkvæmdir við Bugavirkjun, er á sömu lund en þó með þeirri ábendingu að unnt væri að veita vatni fram hjá virkjuninni í þurrkatíð á sumrin eins og fyrr getur.  Í hinu kærða leyfi Orkustofnunar er sett það skilyrði í 3. gr. leyfisins að þess skuli gætt að hleypt verði úr miðlunarlóni virkjunarinnar svo að rennsli Leirár verði að lágmarki 180 l/sek hjá Leirárlaug enda anni Bugalækur því rennsli.

Tilgangurinn með umdeildri virkjun, er framleiðsla raforku til notkunar fyrir ábúendur að Eystri- og Vestri-Leirárgörðum. Verður ekki fallist á að hér sé farið gegn lögmætisreglu stjórnsýsluréttar þegar litið er til réttar landeiganda til að nýta með eðlilegum hætti þau réttindi sem við eign hans eru tengd. Vatnalög hafa að geyma heimildir til handa landeiganda eða handhafa vatnsréttinda til nýtingar vatns til orkuöflunar, að gættum rétti annarra, sbr. 1. mgr. 49. gr. vatnalaga nr. 15/1923. Standa ákvæði 7. gr. laganna ekki í vegi fyrir þeirri nýtingu, enda sé gætt ákvæða laga um öflun tilskilinna leyfa, sbr. m.a. 2. mgr. 49. gr. sömu laga. Af fyrirliggjandi gögnum verður ekki ráðið að vatns- eða veiðiréttindum kæranda verði raskað að marki, að kæranda séu bakaðir óhæfilegir örðugleikar um notkun vatns fyrir eigin landi eða að því verði spillt svo að til verulegra óþæginda horfi.

Að öllu framangreindu virtu verður hin kærða ákvörðun Orkustofnunar ekki talin haldin slíkum form- eða efnisannmörkum að til ógildingar geti leitt að öllu leyti eða hluta.

Að framangreindri niðurstöðu fenginni liggur fyrir að gilt leyfi Orkustofnunar var til staðar við veitingu hinna kærðu ákvarðanna um framkvæmda- og byggingarleyfis sem heimila framkvæmdir og gerð mannvirkja í tilefni af virkjun Bugalækjar. Eru þær virkjunarframkvæmdir í samræmi við gildandi deiliskipulag umrædds svæðis, svo sem því var breytt með ákvörðun sem tók gildi hinn 24. september 2012. Með vísan til þess, og þar sem ekki liggur fyrir að þeir annmarkar hafi verið á málsmeðferð nefndra ákvarðana sem raskað geta gildi þeirra, verður kröfu um ógildingu þeirra hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Kröfu um ógildingu ákvörðunar Orkustofnunar frá 19. apríl 2013, um að veita leyfi til vatnsmiðlunar vegna fyrirhugaðrar virkjunar Bugalækjar í landi Eystri-Leirárgarða í Hvalfjarðarsveit, er hafnað.

Hafnað er kröfu um ógildingu ákvörðunar sveitarstjórnar Hvalfjarðarsveitar frá 14. maí 2013, um að veita framkvæmdaleyfi fyrir stíflugerð og ákvörðunar byggingarfulltrúa sveitarfélagsins frá 3. maí 2013, um að veita byggingarleyfi fyrir stöðvarhúsi vegna virkjunar Bugalækjar í landi Eystri-Leirárgarða í Hvalfjarðarsveit.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________                _____________________________
Ásgeir Magnússon                                              Kristín Svavarsdóttir

des 22
Love0

52/2013 Hesteyri

Með
Árið 2014, föstudaginn 31. október, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 52/2013, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúa Ísafjarðarbæjar frá 22. febrúar 2013 um að samþykkja byggingaráform til breytinga á húsinu Heimabæ II, Hesteyri, Jökulfjörðum, Ísafjarðarbæ.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

        úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 27. maí 2013, er barst nefndinni 29. s.m., kærir Sævar Geirsson, f.h. G, eiganda íbúðarhússins Heimabæjar I, Hesteyri og B, eiganda Hesteyrarjarðarinnar, „útgáfu byggingarleyfis“ fyrir húsið Heimabæ II, Hesteyri. Samkvæmt gögnum málsins samþykkti byggingarfulltrúi byggingaráform með bréfi, dags. 22. febrúar 2013, og verður að líta svo á að það sé sú ákvörðun er sætir kæru í máli þessu.

Skilja verður kröfugerð kærenda svo að þess sé krafist að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. Jafnframt er gerð krafa um stöðvun framkvæmda á meðan málið er til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni. Þykir málið nægilega upplýst til að taka það til efnislegrar meðferðar og verður því ekki kveðinn upp sérstakur úrskurður um stöðvun framkvæmda.

Úrskurðarnefndinni bárust málsgögn frá Ísafjarðarbæ 10. júní 2013.

Málsatvik: Á árinu 2009 fór byggingarfulltrúi Ísafjarðarbæjar fram á við eigendur Heimabæjar II, Hesteyri, að veittar yrðu skýringar á breytingum er gerðar hefðu verið á umræddu húsi án þess að sótt hefði verið um tilskilin leyfi til Ísafjarðarbæjar. Fram kom í svarbréfi til byggingarfulltrúa að á fjögurra ára tímabili hefði verið unnið að endurbótum við húsið og það til að mynda rétt af, klætt að utan með bárujárni, nýtt þak sett á og tveir þakgluggar. Einnig kom fram að eigendur hefðu metið það svo í kjölfar fyrirspurna sinna til byggingaryfirvalda á árunum 2002 og 2005 að leyfilegt væri að sinna viðhaldi húsa að vissum skilyrðum uppfylltum.

Með bréfi byggingarfulltrúa til eigenda Heimabæjar II, dags. 29. janúar 2010, var tiltekið að ekki væru gerðar athugasemdir við almennar endurbætur á húsinu í þeirri mynd sem það hefði verið. Hins vegar væri gerð athugasemd við að þak hússins næði nú yfir anddyri þess og húsið þannig stækkað sem því næmi. Kæmi til álita að fjarlægja téða stækkun og færa húsið í upprunalega mynd. Var eigendunum gefið færi á að koma að athugasemdum vegna þessa, sem þeir og gerðu. Málið var áfram í vinnslu hjá sveitarfélaginu og á fundi umhverfisnefndar hinn 31. janúar 2011 var samþykkt að beina því til eigendanna að sækja um byggingarleyfi fyrir framkvæmdunum að öðrum kosti yrði málið sent í „vinnuferil mála byggingarfulltrúa […] við beitingu dagsekta“. Nokkur bréfaskipti urðu á milli eigendanna og byggingarfulltrúa í kjölfar þessa er lutu m.a að því hvort framkvæmdirnar væru byggingarleyfisskyldar lögum samkvæmt. Fór svo að eigendur Heimabæjar II ákváðu „í sáttaskyni“ að leggja inn umsókn til byggingarfulltrúa fyrir þeim „endurbótum og lagfæringum“ við Heimabæ II sem ráðist hafði verið í á árunum 2006-2009. Var umsókn þeirra tekin fyrir á fundi umhverfisnefndar hinn 15. júní 2011 og samþykkt að óska umsagnar Hornstrandanefndar vegna framlagðra teikninga. Erindið var tekið fyrir að nýju á fundi umhverfisnefndar hinn 26. október s.á. og byggingarfulltrúa falið að grenndarkynna það fyrir eiganda Heimabæjar I, öðrum kærenda málsins. Kom kærandinn að athugasemdum vegna þessa og krafðist þess jafnframt að samþykkt umhverfisnefndar frá 26. október 2011 yrði afturkölluð.

Á fundi umhverfisnefndar hinn 9. nóvember 2011 var málið tekið fyrir á ný og byggingarfulltrúa falið að grenndarkynna nú erindið fyrir öllum eigendum sumarhúsa á Hesteyri og bárust athugasemdir frá fimm aðilum á kynningartíma þ. á m. frá öðrum kæranda. Erindið, athugasemdir og umsögn Hornstrandanefndar voru lögð fram á fundi umhverfisnefndar hinn 4. janúar 2012. Á fundinum voru færð til bókar svör við fram komnum athugasemdum og téðri umsögn. Var samþykkt að erindið yrði tekið fyrir að nýju þegar fullgildar byggingarnefndarteikningar og umsögn Eldvarnareftirlits Ísafjarðarbæjar lægju fyrir hjá byggingarfulltrúa.

Umhverfisnefnd tók málið fyrir að nýju hinn 18. apríl 2012. Gerði nefndin athugasemdir við fram lagðar teikningar af húsinu og taldi að þakgluggar væru ekki í samræmi við byggingarstíl á Hesteyri og að útlit glugga skyldi vera í samræmi við byggingarstíl á staðnum. Þá skyldi setja skorstein á húsið. Var óskað eftir nýjum teikningum að teknu tilliti til athugasemda. Jafnframt var lagt fyrir fundinn bréf frá Landeigendafélagi Sléttu- og Grunnavíkurhrepps, þar sem framkvæmdunum var andmælt. Hinn 18. maí s.á. voru á fundi umhverfisnefndar lagðar fram nýjar teikningar að húsinu. Var þakgluggum enn á ný hafnað og var húseigendum Heimabæjar II tilkynnt um þá afgreiðslu. Í kjölfar þess óskuðu þeir eftir því að umhverfisnefnd endurskoðaði þá afgreiðslu sína, sem hún og gerði á fundi sínum hinn 14. nóvember s.á. Var fyrri afstaða nefndarinnar þar ítrekuð.

Á fundi umhverfisnefndar hinn 9. janúar 2013 voru enn lagðar fram breyttar teikningar að húsinu, þær samþykktar og bókað að farið hefði verið eftir ábendingum nefndarinnar. Staðfesti bæjarstjórn greinda afgreiðslu hinn 17. s.m. Byggingarfulltrúi samþykkti byggingaráform með bréfi, dags. 22. febrúar 2013, og var byggingarleyfi gefið út 20. mars s.á. 

Málsrök kærenda:  Kærendur vísa til þess að íbúðarhúsin Heimabær I og Heimabær II séu samliggjandi en bil milli húsanna sé um 4 m. Muni hinar samþykktu framkvæmdir hafa grenndaráhrif gagnvart kærendum.

Málsrök Ísafjarðarbæjar: Bent er á að sveitarfélaginu hafi orðið ljóst haustið 2008 að framkvæmd hafi verið stækkun á þaki Heimabæjar II. Málið hafi verið í ferli hjá sveitarfélaginu frá júlí 2009 og að fengnu áliti frá lögfræðingi bæjarins hafi verið ákveðið að fá eigendur Heimabæjar II til að sækja um byggingarleyfi fyrir framkvæmdinni. Hafi með því verið talið að gætt væri meðalhófsreglu 12. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Málsrök byggingarleyfishafa: Byggingarleyfishafar vísa til þess að auk Heimabæjar II eigi þeir þrjú hundruð að fornu mati í jörðinni Hesteyri. Telji þeir að engar efnislegar röksemdir séu tilgreindar fyrir því í kæru hvers vegna fella beri umrætt byggingarleyfi úr gildi. Auk þess sé kæra of seint fram komin með vísan til 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011. Byggingarleyfi hafi verið samþykkt á fundi umhverfisnefndar 9. janúar 2013 og staðfest af sveitarstjórn 17. s.m. Hafi fundargerðir vegna beggja þessara funda verið á vefsíðu sveitarfélagsins allt frá þessum tímasetningum. Þá geti bréf byggingarfulltrúa til umboðsmanns kærenda, dags. 29. apríl 2013, ekki markað upphafstíma kærufrests, enda blasi við að það bréf hafi verið sent á grundvelli fyrri samskipta. Verði að telja að sveitarfélagið myndi aldrei senda bréf sem þetta til óviðkomandi aðila, sem ekki væri sjálfur fasteignareigandi á svæðinu, nema með sérstakri beiðni þar að lútandi. Með vísan til framangreinds sé kæran, þegar af þessum ástæðum, of seint fram komin.

Umdeilt byggingarleyfi hafi verið veitt fyrir þegar unnum endurbótum en eftir sé að setja falskan skorstein á húsið og fjarlægja þakglugga. Framkvæmdir hafi átt sér stað á árunum 2006 til 2009 og hafi þær í verki verið samþykktar af byggingaryfirvöldum. Hafi kærendur sótt um byggingarleyfi án viðurkenningar á því að þess hafi þurft. Þá hafi verið gerður fyrirvari við lögmæti og réttmæti þeirrar kröfu bæjarins að þakgluggar verði fjarlægðir af húsinu.

———————————

Í gögnum málsins eru sjónarmið aðila rakin frekar og hefur úrskurðarnefndin haft þau til hliðsjónar við úrlausn málsins.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um gildi byggingarleyfis fyrir framkvæmdum að Heimabæ II, Hesteyri. Krefst leyfishafi þess í fyrsta lagi að málinu verði vísað frá nefndinni þar sem kæran hafi ekki borist innan lögboðins kærufrests.

Í samþykkt um stjórn Ísafjarðarbæjar og fundarsköp bæjarstjórnar nr. 975/2010, er tók gildi 15. desember 2010, er kveðið á um að umhverfisnefnd fari með byggingar- og skipulagsmál samkvæmt skipulags- og byggingarlögum nr. 73/1997. Nefnd lög féllu úr gildi hinn 1. janúar 2011 við gildistöku skipulagslaga nr. 123/2010 og laga um mannvirki nr. 160/2010. Samkvæmt 9.-11. og 13. gr. mannvirkjalaga annast byggingarfulltrúi, eða eftir atvikum Mannvirkjastofnun, meðferð byggingarleyfisumsókna, samþykkir byggingaráform og gefur út byggingarleyfi. Sveitarstjórn er þó heimilt skv. 1. mgr. 7. gr. nefndra laga að setja sérstaka samþykkt þar sem kveðið er á um aðra skipan mála. Í athugasemdum við frumvarp til nefndra laga kemur fram að meðal helstu nýmæla sé að gert sé ráð fyrir að byggingarnefndir verði valkvæðar og að sveitarstjórnum verði heimilt að kveða á um starfrækslu slíkrar nefndar í sérstakri samþykkt. Komi sveitarstjórnir að meginreglu til ekki að stjórnsýslu byggingarmála með beinum hætti en þær geti takmarkað heimildir byggingarfulltrúa með sérstakri samþykkt þannig að útgáfan verði í einhverjum tilvikum eða öllum háð samþykki byggingarnefndar og/eða sveitarstjórnar. Ekki liggur fyrir að Ísafjarðarbær hafi sett sér slíka samþykkt á þeim tíma er umþrætt byggingarleyfi var afgreitt og að teknu tilliti til framangreindra lagabreytinga verður ekki talið að umhverfisnefnd hafi verið til þess bær að afgreiða byggingarleyfi á grundvelli tilvitnaðrar samþykktar nr. 975/2010. Verður því með hliðsjón af fyrrgreindum ákvæðum mannvirkjalaga að líta svo á að samþykkt byggingarfulltrúa á umræddum byggingaráformum með bréfi, dags. 22. febrúar 2013, sé hin kærða ákvörðun.

Kæra í máli þessu barst úrskurðarnefndinni 29. maí 2013 en samkvæmt 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er frestur til að kæra ákvörðun til úrskurðarnefndarinnar einn mánuður frá því að kæranda varð kunnugt eða mátti vera kunnugt um hana nema á annan veg sé mælt í lögum. Upphaf kærufrests í máli þessu ræðst því af því hvenær kærendum varð kunnugt um tilvist og efni hinnar kærðu ákvörðunar eða mátti af aðstæðum vera ljóst að leyfi hafi verið veitt fyrir framkvæmdunum. Fram hefur komið að framkvæmdir við umrætt hús áttu sér að mestu stað á árunum 2006-2009 og að töluverður aðdragandi var að samþykkt hins umdeilda byggingarleyfis. Til að mynda voru framkvæmdirnar grenndarkynntar árið 2011. Af forsögu málsins er ljóst að kærendur vissu af framkvæmdum. Hins vegar verður ekki ráðið af gögnum málsins að þeim hafi orðið ljós veiting byggingarleyfisins fyrr en þeim var tilkynnt um hana með bréfi byggingarfulltrúa, dags. 29. apríl 2013, en í því var hvorki getið um kærufrest né kæruleiðir. Að öllu framangreindu virtu verður við það að miða að kæra í máli þessu hafi borist innan lögmælts kærufrests.

Heimabær II er sem fyrr segir á Hesteyri og telst því hluti af Hornstrandarfriðlandi skv. auglýsingu nr. 332/1985, um friðland á Hornströndum, sem sett var með heimild í 24. gr. laga nr. 47/1971 um náttúruvernd. Sambærilega lagaheimild er að finna í 1. mgr. 53. gr., sbr. 60. og 63. gr., núgildandi laga nr. 44/1999 um náttúruvernd. Í auglýsingunni er tekið fram að í friðlandinu sé öll mannvirkjagerð háð leyfi Umhverfisstofnunar. Ekki er til deiliskipulag fyrir Hesteyri en í Aðalskipulagi Ísafjarðarbæjar 2008-2020, er tók gildi árið 2010, er að finna skipulagsákvæði fyrir frístundabyggð í sveitarfélaginu. Byggja skipulagsákvæðin samkvæmt aðalskipulagi einnig á samkomulagi Ísafjarðarbæjar, Umhverfisstofnunar og Landeigendafélags Sléttu- og Grunnavíkurhreppa um byggingarleyfi í Hornstrandafriðlandi frá árinu 2004. Í nefndu samkomulagi er tekið fram að nýbyggingar og/eða breytingar á byggingum í friðlandinu á Hornströndum séu háðar byggingarleyfi. Jafnframt er tekið fram að þær séu háðar leyfi Umhverfisstofnunar, sbr. framangreinda auglýsingu. Samkvæmt samkomulaginu skal sveitarfélagið við meðferð byggingarleyfisumsókna leita umsagnar Umhverfisstofnunar og skal stofnunin leita umsagnar Hornstrandanefndar áður en leyfi er veitt til framkvæmda. Skal Umhverfisstofnun upplýsa Ísafjarðarbæ um niðurstöður Hornstrandanefndar og um heimild eða höfnun stofnunarinnar á fyrirhugaðri framkvæmd.

Byggingarfulltrúi samþykkti byggingaráform með bréfi, dags. 22. febrúar 2013, og var byggingarleyfi gefið út 20. mars s.á. vegna Heimabæjar II. Líkt og áður greinir er gert að fortakslausu skilyrði fyrir veitingu byggingarleyfa í friðlandinu á Hornströndum að leyfi Umhverfisstofnunar liggi fyrir vegna fyrirhugaðra framkvæmda, sbr. auglýsingu nr. 332/1985. Fram hefur komið að við meðferð málsins hjá byggingaryfirvöldum var leitað umsagnar Hornstrandanefndar vegna hinna umdeildu framkvæmda. Tók Ísafjarðarbær að nokkru undir fram komnar athugasemdir en taldi ekki, ólíkt Hornstrandarnefnd, að hækkun þaks yfir viðbyggingu og stækkun húss gengi í berhögg við ríkjandi byggingarstíl á Hesteyri. Hins vegar verður ekki ráðið af gögnum málsins að leyfi Umhverfisstofnunar hafi legið fyrir. Var ekki nægjanlegt að leita umsagnar Hornstrandanefndar enda skýrt kveðið á um í auglýsingunni, og áréttað í fyrrgreindu samkomulagi, að Umhverfisstofnun þyrfti að samþykkja framkvæmdina. Þar sem leyfi Umhverfisstofnunar lá ekki fyrir, eins og áskilið var samkvæmt því sem að framan er rakið, skorti lagaskilyrði fyrir veitingu hins umdeilda byggingarleyfis. Verður hin kærða ákvörðun þegar af þeirri ástæðu felld úr gildi. Þá verður ekki séð að óskað hafi verið eftir umsögn Fornleifaverndar ríkisins, nú Minjavernd ríkisins, eins og áskilið er í aðalskipulagi vegna breytinga á húsum sem reist eru fyrir 1950, svo sem hér háttar.

Að öllu framangreindu virtu verður fallist á kröfu kærenda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi ákvörðun byggingarfulltrúa Ísafjarðarbæjar frá 22. febrúar 2013 um að samþykkja byggingaráform til breytinga á húsinu Heimabæ II, Hesteyri, Jökulfjörðum, Ísafjarðarbæ.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

_____________________________              ___________________________
Ásgeir Magnússon                                           Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

104/2014 Öldutún

Með
Árið 2014, fimmtudaginn 23. október, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 104/2014, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúa Hafnafjarðar frá 17. mars 2003 um að heimila niðurrif bílskúrs og byggingu annars í hans stað að Öldutúni 4, Hafnarfirði.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 22. september 2014, er barst nefndinni 1. október s.á., kæra J, Öldutúni 2, Hafnarfirði, þá ákvörðun byggingarfulltrúa Hafnarfjarðar frá 17. mars 2003 að heimila niðurrif bílskúrs og byggingu annars í hans stað að Öldutúni 4, Hafnarfirði. Greind ákvörðun var staðfest í bæjarstjórn Hafnarfjarðar hinn 1. apríl 2003.

Verður að skilja kröfugerð kærenda svo að þess sé krafist að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. Þá er gerð krafa um að framkvæmdir verði stöðvaðar til bráðabirgða á meðan málið er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni og var fallist á þá kröfu í úrskurði 10. október 2014.

Gögn málsins bárust frá Hafnarfjarðarbæ 8. október, 10. október og 17. október 2014.

Málavextir: Hinn 30. júlí 2002 var fyrirspurn um hvort rífa mætti bílskúr og byggja annan í hans stað að Öldutúni 4 tekin fyrir á fundi skipulags- og byggingarráðs Hafnarfjarðar. Meðfylgjandi var samþykki nágranna og meðeigenda í húsinu. Áður hafði byggingarfulltrúi sent skipulagsdeild fyrirspurnina til umsagnar vegna stækkunar og hækkunar nýs skúrs. Ráðið samþykkti að óska eftir fullnaðarteikningum og að heimila grenndarkynningu erindisins í samræmi við 7. mgr. 43. gr. þágildandi skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997. Erindið var kynnt nágrönnum með bréfi, dags. 25. október 2002, og veittur frestur til 25. nóvember s.á. til að gera athugasemdir. Var tekið fram í kynningarbréfinu að í erindinu fælist fyrirspurn „…um að rífa núverandi bílskúr og byggja annan í hans stað. Samkv. teikningum Halldórs Hannessonar, dags. 19. 07. 2002“. Ein athugasemd barst á grenndarkynningartíma og á fundi sínum 3. desember s.á. samþykkti skipulags- og byggingarráð að fallast á erindið með þeim breytingum að byggingarreitur bílskúrs yrði færður upp að lóðarmörkum og atriði sem lytu að frágangi yrðu leyst í samráði við nágranna. Var byggingarfulltrúa heimilað að gefa út byggingarleyfi þegar umsókn þar um lægi fyrir. Hinn 17. mars 2003 samþykkti byggingarfulltrúi byggingaráformin með áritun sinni á teikningar, dags. 14. s.m., sem sýna 3,9 m hæð þess veggjar er snýr að lóð kærenda. Á fundi skipulags- og byggingarráðs 25. s.m. var erindið lagt fram að nýju og eftirfarandi fært til bókar: „17.03.2003 Samþykkt af byggingarfulltrúa. Umsóknin samræmist lögum nr. 73/1997 og nr. 82/1994.“ Fundargerð ráðsins var svo lögð fyrir og samþykkt af bæjarstjórn á fundi hennar 1. apríl s.á. Botnúttekt fór fram 11. júlí 2003.

Hinn 26. janúar 2005 var á afgreiðslufundi skipulags- og byggingarfulltrúa tekin fyrir umsókn um leyfi til að byggja bílskúr að Öldutúni 4 og var bókað að nýjar teikningar hefðu borist 20. s.m. Leyfið var samþykkt á afgreiðslufundi skipulags- og byggingarfulltrúa hinn 23. febrúar s.á. Samkvæmt nýjum teikningum fól leyfið í sér að heimiluð var breyting á innra fyrirkomulagi bílskúrsins frá fyrra leyfi frá árinu 2003 og heimiluð gerð gryfju undir bíla. Staðfesti skipulags- og byggingarráð þá afgreiðslu á fundi sínum 14. mars s.á.

Deiliskipulag Öldugötu, Öldutúns 2-6, Ölduslóðar 1-10 og 12 og Hringbrautar 1-15 var samþykkt í bæjarstjórn Hafnarfjarðarbæjar hinn 25. nóvember 2008 og birtist auglýsing þar um í B-deild Stjórnartíðinda 10. júní 2009. Hinn 21. október 2009 voru enn samþykktar af byggingarfulltrúa breytingar á innra fyrirkomulagi bílskúrsins. Fór úttekt á plötu yfir kjallara fram 6. júní 2011.

Málsrök kærenda: Kærendur vísa til þess að hið kærða byggingarleyfi brjóti í bága við gildandi deiliskipulag á svæðinu. Leyfi sé veitt fyrir mun hærra bílskýli, með töluvert hærri útvegg sem snúi að lóðarmörkum en gildandi deiliskipulag segi til um og fordæmi séu fyrir á svæðinu. Ákvörðun byggingarfulltrúa snerti hagsmuni kærenda verulega. Þannig skerði útveggur á lóðarmörkum útsýni og varpi miklum skugga á lóð kærenda og rýri þannig lífsgæði þeirra og verðmæti fasteignar þeirra. Muni bygging umrædds bílskýlis hindra að sól skíni á lóð kærenda úr helstu sólarátt. Fyrstu stoðir að útveggjum hafi risið sumarið 2014 og kærendum hafi ekki orðið ljóst hver hæð og áhrif veggjarins yrðu fyrr en steypumótum hafi verið komið fyrir hinn 13. september s.á. og í raun ekki fyrr en fyrsta sólríka dag þar á eftir, eða 16. s.m.

Útveggur bílskýlisins við lóðarmörk kærenda muni verða 3,9 m á hæð en megi ekki vera nema 2,8 m samkvæmt núgildandi deiliskipulagi. Hæðarmunur sé 1,1 m, eða um 40%. Þar sem ekki hafi verið til deiliskipulag fyrir svæðið við leyfisveitingu hafi verið rík ástæða til að fylgja gr. 113.1 í þágildandi byggingarreglugerð nr. 441/1998 hvað varði stærð og hæð bílskýlis. Leyfi fyrir hærra bílskýli á þessum stað valdi verulegri röskun á umhverfi og aðstæðum. Þá sé hæðarmunur á lóðum kærenda og byggingarleyfishafa, sem valdi því að steyptur flötur útveggja, séð frá lóð kærenda, verði um 5 m hár. Séu forsendur fyrir frávikum frá þágildandi byggingareglugerð og leyfisveitingu fyrir óvenju háreistu bílskýli því enn veikari. Möl hafi verið borin í lóð byggingarleyfishafa og hún hækkuð þannig að bílskýli standi hærra en ella. Miklir ágallar séu því á samþykktum teikningum þar sem ekki séu gefnir upp hæðarpunktar sem hæð útveggjar gangi út frá, þvert á gr. 18.8 í þágildandi byggingarreglugerð, sem og núgildandi byggingarreglugerð. Þá séu engin dæmi um svo háreist bílskýli á svæðinu, hvorki fyrir né eftir hina umdeildu leyfisveitingu.

Standist leyfisveitingin ekki lög þar sem í 46. gr. þágildandi skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 og 18. gr. þágildandi byggingarreglugerðar komi fram að aðaluppdráttur skuli sýna hvernig mannvirki falli að nærliggjandi umhverfi og gefa skuli upp hæðarkóta hverrar hæðar og hæsta punkt þakvirkis. Ekkert af þessu sé hins vegar að finna á teikningum fyrir umrætt bílskýli. Þá hafi kærendur ekki fengið gögn um grenndarkynningu skýlisins þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir. Hafi grenndarkynning farið fram telji kærendur hana marklausa. Ómögulegt hafi verið fyrir þá sem grenndarkynnt hafi verið fyrir að gera sér grein fyrir umfangi byggingarinnar þar sem ákvæðum laga um aðaluppdrætti hafi ekki verið fylgt og teikningar sýnt bílskýlið eitt og sér með enga stærðarviðmiðun.

Efist kærendur um að undirskriftir nágranna hafi legið fyrir. Hafi svo verið sé hins vegar bent á að samkvæmt fundargerðum Hafnarfjarðabæjar hafi þær legið fyrir 24. júlí 2002 og hafi því liðið um 12 ár frá samþykki nágranna þar til steypumótum bílskýlisins hafi verið komið fyrir. Deiliskipulag svæðisins sé frá árinu 2008 og hafi því sex ár liðið frá samþykkt þess þar til fyrstu steypumótum hafi verið slegið upp. Kærendur veki athygli á framangreindu, telji leyfið útrunnið og óski eftir að ný grenndarkynning fari fram. Þá megi ráða af eigendasögu fasteignarinnar að Öldutúni 2 að líklega hafi verið grenndarkynnt fyrir röngum aðilum þar en milli þess sem undirskriftir nágranna hafi verið fengnar og þar til grenndarkynning hafi farið fram hafi eigendaskipti orðið að íbúð efri hæðar hússins. Réttir eigendur og íbúar að Öldutúni 2 hafi því ekki fengið gögn um grenndarkynningu og sé hún því ómarktæk.

Samþykktar teikningar frá árinu 2009 sýni hvar búið sé að bæta kjallara við teikningar umrædds bílskýlis en sú breyting virðist ekki hafa farið í grenndarkynningu. Telji kærendur að slík kynning hefði átt að fara fram þar sem kjallari í bílskýli Öldutúns 4 fari gegn deiliskipulagi á svæðinu.

Kærendur telji að réttur þeirra til að sjá til sólar á lóð sinni vegi þyngra en réttur byggingarleyfishafa til að geyma t.d. vöruflutningabíla innandyra á lóð sinni.
   
Málsrök Hafnarfjarðarbæjar: Af hálfu bæjaryfirvalda er vísað til afgreiðslu málsins hjá skipulags- og byggingarsviði Hafnarfjarðar. Erindið hafi verið grenndarkynnt frá 25. október til 25. nóvember 2002, byggingaráform verið samþykkt í mars 2003 og botnúttekt farið fram í júlí s.á. Breytingar á byggingarleyfi hafi verið samþykktar á árinu 2005, þegar gryfja undir bíla hafi verið heimiluð, og á árinu 2009, er aðrar breytingar á innra fyrirkomulagi bílskúrs hafi verið samþykktar. Úttekt á plötu yfir kjallara hafi farið fram 6. júní 2011 og skýringar á byggingartíma hafi borist frá byggingarleyfishafa og byggingarstjóra með bréfi, dags. 22. september 2014.

Málsrök byggingarleyfishafa: Byggingarleyfishafi bendir á að framkvæmdir þær sem hann vinni að við Öldutún 4 séu unnar samkvæmt samþykktu byggingarleyfi byggingarfulltrúa Hafnarfjarðar, dags. 21. og 22. október 2009. Veki hann athygli á að samkvæmt deiliskipulagi sé á lóð kærenda gert ráð fyrir bílskúr sem gæti verið hluti af ófyrirséðu skuggavarpi og útsýnistapi og að tré á lóðinni og nærliggjandi lóðum valdi slíku einnig. Augljóst hafi verið að bílskúr væri í smíðum þar sem sökklar og gryfja hafi verið risin og kærendur því átt að kynna sér málið til hlítar við kaup á fasteign sinni. Gryfja undir gólfi hafi verið samþykkt 23. febrúar 2005 en ekki á árinu 2009 eins og kannski hafi mátt misskilja. Hafi skúrinn verið færður að lóðamörkum að beiðni nágranna og Hafnarfjarðar.

Varðandi möl í stæðið bendi leyfishafi á að almennt sé talað um 80-120 cm þykkt frostfrítt lag ofan á frárennslisrör og að hér sé um 90 cm að ræða. Almennt sé mikill hæðarmunur á húsum á þessu svæði þar sem byggt sé í halla. Enginn hæðarkóti hafi fylgt húsi hans eða eldri bílskúr. Þá sé ljóst að annar tilgreindur bílskúr í Hafnarfirði sé einnig reistur á lóðarmörkum og að hann sé hærri en núgildandi byggingarreglur kveði á um.

Niðurstaða: Hið kærða byggingarleyfi fyrir bílskúr að Öldutúni 4 var samþykkt af byggingarfulltrúa 17. mars 2003 og verður að líta svo á að það hafi verið staðfest í bæjarstjórn Hafnarfjarðar á fundi hennar 1. apríl s.á. Botnúttekt fór fram í júní 2003, byggingarleyfi voru gefin út 2005 og 2009 vegna breytinga á innra fyrirkomulagi bílskúrsins og fór úttekt á plötu yfir kjallara fram í júní 2011. Kæra í máli þessu barst úrskurðarnefndinni hinn 1. október 2014.

Frestur til að kæra ákvörðun til úrskurðarnefndarinnar er einn mánuður frá því að kæranda varð kunnugt eða mátti vera kunnugt um hana nema á annan veg sé mælt í lögum, sbr. 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála. Upphaf kærufrests í máli þessu ræðst af því hvenær kærendum varð kunnugt um tilvist og efni hinnar kærðu ákvörðunar eða mátti af aðstæðum vera það ljóst.

Fyrir liggur af gögnum málsins að framkvæmdir hafa staðið yfir í langan tíma og munu framkvæmdir við útveggi bílskúrsins hafa hafist sumarið 2014. Hins vegar verður ekki ráðið af gögnum málsins að neinar þær framkvæmdir hafi byrjað sem bent gætu til hæðar bílskúrsins fyrr en 13. september 2014 þegar kærendur urðu að eigin sögn þess varir að steypumótum hefði verið komið fyrir til að steypa útveggi. Í kjölfar þess leituðu þeir til skipulagsyfirvalda og fengu upplýsingar um byggingarleyfi vegna bílskúrsins, sem þeir svo kærðu til úrskurðarnefndarinnar, svo sem áður er lýst. Þótt framkvæmdir hafi átt sér stað áður, og kærendum mátt vera það ljóst af aðstæðum að bílskúr myndi rísa, verður að líta til þess að í skilmálum gildandi deiliskipulags frá árinu 2009 kemur fram að á svæðinu skuli byggingarreitur bílageymslna að jafnaði vera 5×7 m og hámarksvegghæð við aðliggjandi lóðarmörk 2,8 m. Var þess ekki að vænta að kærendur gerðu sér grein fyrir því að bílskúr sá er var í byggingu yrði háreistari en deiliskipulag mælti fyrir um. Með hliðsjón af framangreindu verður við það að miða að kæra í máli þessu hafi borist innan lögmælts kærufrests. Verður málið því tekið til efnisúrlausnar.

Við töku hinnar kærðu ákvörðunar voru í gildi skipulags- og byggingarlög nr. 73/1997. Samkvæmt 2. mgr. 43. gr. laganna varð veiting byggingarleyfis að styðjast við staðfest aðalskipulag og samþykkt deiliskipulag. Sú undantekning var gerð í 7. mgr. ákvæðisins, sbr. 3. mgr. 23. gr. laganna, að unnt var að veita byggingarleyfi í þegar byggðu hverfi þótt ekki lægi fyrir deiliskipulag, en þá að undangenginni grenndarkynningu þar sem nágrönnum sem hagsmuna ættu að gæta væri kynnt málið og gefinn kostur á að tjá sig. Við grenndarkynningu var vísað til teikninga, dags. 19. júlí 2002. Þær teikningar sýna flatarmál þáverandi og áformaðs bílskúrs og staðsetningu innan lóðar. Á teikningunum er hins vegar ekki að finna afstöðu bílskúrsins til næstu lóða og gatna, hæðarkóta eða þversnið. Þá er enga textalýsingu að finna á teikningunum. Loks kemur ekkert fram í texta grenndarkynningarbréfs um það hvort eða hvaða breytingar yrðu með nýjum bílskúr. Leiðir af framangreindu að nágrannar gátu engan veginn gert sér grein fyrir hæð áformaðs bílskúrs af grenndarkynningargögnum. Var grenndarkynningunni því verulega ábótavant að þessu leyti og hún ekki í samræmi við tilvitnað lagaákvæði.

Þá skal tekið fram að í gr. 113.1 í þágildandi byggingarreglugerð nr. 441/1998 er að finna ákvæði um hámarksstærð ásamt vegg- og mænishæð bílgeymslna fyrir einn bíl og að umdeildur bílskúr er bæði stærri og hærri en þar er tilgreint. Byggingarnefnd gat heimilað frávik frá umræddu ákvæði þar sem það myndi ekki valda verulegri röskun og aðstæður leyfðu að öðru leyti. Ekki liggur fyrir að skipulags- og byggingarráð hafi tekið afstöðu til málsins, þrátt fyrir að ærið tilefni hafi verið til, en fyrir liggur að byggingarfulltrúi sendi skipulagsdeild fyrirspurnina til umsagnar vegna stækkunar og hækkunar skúrsins. Eins og áður er lýst er hvorki á teikningum né í grenndarkynningarbréfi gerð grein fyrir því að um frávik frá áðurgreindu ákvæði sé að ræða og verður að telja að þessa ákvæðis hafi ekki verið gætt við meðferð málsins.

Samkvæmt því sem að framan er rakið var málsmeðferð við töku hinnar kærðu ákvörðunar svo áfátt að ekki verður hjá því komist að fella hana úr gildi að því er varðar byggingu nýs bílskúrs að Öldutúni 4.

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi ákvörðun byggingarfulltrúa Hafnarfjarðar frá 17. mars 2003, sem staðfest var í bæjarstjórn Hafnarfjarðar hinn 1. apríl s.á., að því er varðar byggingu bílskúrs í stað annars að Öldutúni 4, Hafnarfirði.

_________________________________
Nanna Magnadóttir

_____________________________                             _____________________________
Ásgeir Magnússon                                                         Þorsteinn Þorsteinsson

 

des 22
Love0

62/2014 Auðbrekka

Með
Árið 2014, föstudaginn 10. október, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 62/2014, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogsbæjar frá 27. maí 2014 um að veita leyfi til að byggja við jarðhæð húss við Auðbrekku 3 sem nemur 3,5×14,8 m eða 51,8 m2.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 4. júlí 2014, sem barst nefndinni sama dag, kærir Eik fasteignafélag hf., þá ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogsbæjar frá 27. maí 2014, um að veita leyfi til að byggja við jarðhæð húss við Auðbrekku 3 að stærð 3,5×14,8 m eða 51,8 m2. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Þess er jafnframt krafist að framkvæmdir verði stöðvaðar á meðan málið er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni. Þykir málið nú nægilega upplýst til að það verði tekið til endanlegs úrskurðar og verður því ekki tekin afstaða til stöðvunarkröfu kæranda.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Kópavogsbæ 25. júlí, 25. ágúst og 15. september 2014.

Málavextir: Lóðirnar Auðbrekka 1 og 3-5 eru hlið við hlið. Hinn 16. júní 1960 var gerður lóðarleigusamningur fyrir lóð nr. 52 ,nú Auðbrekka 3-5, og honum þinglýst. Var slíkur samningur gerður vegna Auðbrekku 54, nú Auðbrekka 1, hinn 31. desember 1965 og honum ásamt afstöðumynd þinglýst samdægurs. Í þeim samningi segir um aðra skilmála að gagnkvæmur umferðarréttur sé um norðurhluta nefndra lóða og sameiginleg afnot af þeim norðan við hús fyrir bifreiðastæði og er vísað til meðfylgjandi yfirlýsingar sem ekki hefur verið þinglýst. Með yfirlýsingu, dags. sama dag eða 31. desember 1965, og undirritaðri af sömu aðilum f.h. Kópavogskaupstaðar annars vegar og þáverandi lóðarhafa Auðbrekku 52 hins vegar er því lýst að samkomulag sé til staðar um breytingar á og viðauka við lóðarleigusamninginn og verði ákvæði þau sem lýst er í yfirlýsingunni færð inn í lóðarsamning sem gefinn verði út að nýju þegar endanleg mæling á lóðinni liggi fyrir. Er annars vegar um að ræða ákvæði líkt og áður er lýst um umferðarrétt og afnot af bifreiðastæðum og hins vegar ákvæði þess efnis að af norðvestur horni lóðarinnar (nú nr. 3-5 við Auðbrekku) sé tekinn skiki að stærð 3,8×24,0 m og færður á þá lóð sem nú er nr. 1 við Auðbrekku. Sú yfirlýsing er ekki til staðar í þinglýstum gögnum lóðanna en sömu rétthafar munu hafa verið á þeim tíma að báðum lóðunum. Með lóðarleigusamningi lóðar þeirrar sem nú er nr. 1 fylgdi uppdráttur með lóðarmörkum eins og þeim er lýst í nefndri yfirlýsingu. Hins vegar er hvergi að finna hin breyttu lóðarmörk í þinglýstum gögnum lóðar nr. 3-5 við Auðbrekku eins og áður er lýst.

Haustið 2013 sótti lóðarhafi Auðbrekku 3 um leyfi fyrir viðbyggingu við húsið. Vísaði byggingarfulltrúi erindinu til skipulagsnefndar sem samþykkti á fundi sínum 21. janúar 2014 að grenndarkynna tillöguna með vísan til 44. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 þar sem ekkert deiliskipulag er á umræddu svæði. Var lóðarhöfum Auðbrekku 1 og 5 og Skeljabrekku 4 tilkynnt um greinda umsókn með bréfum, dags. 28. s.m., og þeim gefinn frestur til 27. febrúar s.á. að gera athugasemdir við tillöguna. Barst athugasemd frá einum lóðarhafa Auðbrekku 1 og þess krafist að tillögunni yrði hafnað þar sem lóðarmörk hefðu verið færð með þeim hætti að hann gæti ekki lengur notað bílastæði eða nýtt húsnæði sitt eins og lagt hefði verið upp með samkvæmt samþykktri lóðarteikningu og þinglýstum eignaskiptasamningi. Mun kærandi einnig hafa sent athugasemd innan þeirra tímamarka sem tilgreind voru í bréfi um grenndarkynningu en á annað tölvupóstfang en þar var gefið var upp og barst hún því ekki skipulagsnefnd fyrr en að kynningunni lokinni.

Hinn 15. apríl s.á. hafnaði skipulagsnefnd leyfisumsókninni á grundvelli umsagnar skipulags- og byggingardeildar þar sem fram kom að fyrirhuguð framkvæmd myndi rýra möguleika lóðarhafa Auðbrekku 1 um afnot að sameiginlegum bílastæðum norðan lóðanna Auðbrekku nr. 1 og 3-5. Hinn 22. apríl s.á. samþykkti bæjarstjórn að vísa málinu aftur til skipulagsnefndar. Var málið tekið fyrir á fundi nefndarinnar hinn 20. maí s.á. og afgreitt með eftirfarandi bókun: „Við nánari skoðun er það mat skipulagsnefndar að fyrirhuguð viðbygging rýrir ekki aðkomu eða sameiginlega nýtingu bílastæða á lóð. Vísað til bæjarráðs og bæjarstjórnar.“ Á fundi sínum 22. s.m. vísaði bæjarráð málinu til bæjarstjórnar til afgreiðslu og samþykkti bæjarstjórn erindið 27. s.m. Var leyfishafa og þeim lóðarhafa Auðbrekku 1 er gert hafði athugasemdir tilkynnt um samþykki erindis leyfishafa með bréfum, dags. 1. júní s.á., en ekki kæranda.

Málsrök kæranda: Af hálfu kæranda er vísað til þess að ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogs gangi á lögvarða hagsmuni hans þar sem fyrirhuguð viðbygging sé inni á lóð hans að Auðbrekku 1. Þá minnki lóðin um þriðjung samkvæmt breytingunni og gangi því gegn gildandi lóðarleigusamningi, dags. 31. desember 1965.

Málsrök Kópavogsbæjar: Af hálfu Kópavogsbæjar er tekið fram að í upphafi hafi skipulagsnefnd hafnað erindi leyfishafa á grundvelli umsagnar skipulags- og byggingardeildar, dags. 15. apríl 2014. Hafi bæjarstjórn vísað málinu aftur til skipulagsnefndar sem við nánari skoðun hafi komist að þeirri niðurstöðu að fyrirhuguð viðbygging myndi ekki rýra aðkomu eða sameiginlega nýtingu bílastæða á lóð. Hafi sú niðurstaða fyrst og fremst byggst á því að á umræddum bílastæðum á lóðinni stæðu gámar og svæðið hafi því ekki verið nýtt sem bílastæði. Myndi viðbygging við Auðbrekku 3 því ekki breyta nýtingu svæðisins. Skipulagsnefnd hafi því samþykkt umsóknina á fundi sínum 20. maí 2014 og bæjarstjórn staðfest tillöguna 27. s.m.

Málsrök leyfishafa: Af hálfu leyfishafa hefur því verið lýst yfir að hann muni ekki láta málið til sín taka en hann bendi þó á að hann hafi staðið í þeirri trú að mörk lóðar sinnar að Auðbrekku 3 væru önnur en hin kærða ákvörðun sýni. Hafi hann án árangurs reynt að fá skýringar frá Kópavogsbæ um hin breyttu lóðarmörk sem felist í hinni kærðu ákvörðun.

Niðurstaða: Í máli þessu er krafist ógildingar á þeirri ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogsbæjar frá 27. maí 2014 að heimila viðbyggingu við hús að Auðbrekku nr. 3. Snýst ágreiningurinn um lóðamörk eins og þau koma fram í hinni kærðu ákvörðun og hvort heimiluð viðbygging muni fara inn á lóð kæranda. Ber aðilum, þ.e. kæranda, leyfishafa og sveitarfélaginu, ekki saman um hvar hin eiginlegu mörk umræddra lóða liggja.

Í fyrirliggjandi gögnum málsins er að finna þinglýsta lóðarleigusamninga. Slíkir samningar afmarka það land sem ráðstafað er og verður þeim ekki breytt nema með samkomulagi aðila þar um. Var gerður lóðarleigusamningur vegna Auðbrekku 3-5 árið 1960 en vegna Auðbrekku 1 árið 1965. Við gerð lóðarleigusamnings Auðbrekku 1 var að auki gerð breyting á lóð Auðbrekku 3-5 en á þeim tíma munu sömu aðilar hafa verið lóðarhafar beggja lóða. Var skiki af norðvesturhorni lóðar Auðbrekku 3-5 færður á lóð nr. 1, sbr. uppdrátt þann er þinglýst var með lóðarleigusamningnum 1965. Verður ekki séð af gögnum málsins, eða þeim þinglýstu skjölum sem úrskurðarnefndin hefur aflað sér hjá Fasteignaskrá Þjóðskrár Íslands, að þeim lóðarmörkum hafi verið breytt síðar með samningum þar um.

Þinglýsingum fylgir ákveðinn áreiðanleiki að lögum og mátti kærandi treysta því að þeim lóðarmörkum sem fram koma í lóðarleigusamningi þinglýstum á fasteign hans yrði ekki breytt án hans aðkomu. Að sama skapi mátti leyfishafi treysta því að þinglýsingabækur greindu frá tilvist réttinda yfir hans eign, þ. á m. hverjum þeim breytingum á lóðarmörkum sem gerðar hefðu verið. Þinglýsingarstjórar hafa eftir atvikum heimildir til þess að endurskoða úrlausnir sínar í þinglýsingarmálum og heyrir ágreiningur um efnisatvik að baki þinglýstum réttindum og eftir atvikum forgangsvernd þeirra samkvæmt þinglýsingalögum undir dómstóla en ekki úrskurðarnefndina. Hins vegar verður ekki fram hjá því litið að þau lóðamörk sem felast í hinni kærðu ákvörðun eru hvorki í samræmi við lóðarleigusamning Auðbrekku 3-5 (áður Auðbrekku 52) né lóðarleigusamning Auðbrekku 1 (áður Auðbrekku 54). Þá verður ekki annað séð en að fyrirhuguð viðbygging muni að hluta til fara inn á lóð kæranda þegar litið er til lóðarmarka á þinglýstum uppdrætti vegna Auðbrekku 1. Að teknu tilliti til eðlis þeirrar athugasemdar sem barst frá einum lóðarhafa Auðbrekku 1 á grenndarkynningartíma og með hliðsjón af þeim gögnum sem sveitarfélagið sem lóðarleigjandi hafði undir höndum og var jafnframt samningsaðili að var ástæða til frekari rannsóknar af hálfu sveitarfélagsins varðandi umdeild lóðamörk. Þykir svo verulega skorta á að rannsóknarreglu 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 væri fullnægt við undirbúning og töku hinnar kærðu ákvörðunar að ógildingu varði enda geta mörk lóðanna ráðið úrslitum um lögmæti hennar.

Í ljósi alls framangreinds verður fallist á kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar.

Úrskurðarorð:


Felld er úr gildi hin kærða ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogsbæjar frá 27. maí 2014 um að veita leyfi fyrir viðbyggingu við jarðhæð húss við Auðbrekku 3.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              ______________________________
Aðalheiður Jóhannsdóttir                                   Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

104/2014 Öldutún

Með
Árið 2014, föstudaginn 10. október, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 104/2014, kæra á ákvörðun skipulags- og byggingarráðs Hafnafjarðar frá 3. desember 2002 um að heimila niðurrif bílskúrs og byggingu annars í hans stað að Öldutúni 4, Hafnarfirði.

Í málinu er nú kveðinn upp til bráðabirgða svofelldur

úrskurður

um kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 22. september 2014, er barst nefndinni 1. október s.á., kæra J, Öldutúni 2, Hafnarfirði, þá ákvörðun skipulags- og byggingarráðs Hafnafjarðar frá 3. desember 2002 um að heimila niðurrif bílskúrs og byggingu annars í hans stað að Öldutúni 4, Hafnarfirði.

Verður að skilja kröfugerð kærenda svo að þess sé krafist að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. Þá er gerð krafa um að framkvæmdir verði stöðvaðar til bráðabirgða á meðan málið er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni. Verður nú tekin afstaða til fram kominnar stöðvunarkröfu kærenda.

Gögn bárust frá Hafnarfirði 8. og 10. október 2014.

Málsatvik og rök: Hinn 30. júlí 2002 var fyrirspurn um að rífa þáverandi bílskúr og byggja annan í hans stað að Öldutúni 4 tekin fyrir á fundi skipulags- og byggingarráðs Hafnarfjarðar. Meðfylgjandi var samþykki nágranna og meðeigenda í húsi. Áður hafði byggingarfulltrúi sent fyrirspurnina til skipulagsdeildar til umsagnar vegna stækkunar og hækkunar nýs skúrs. Ráðið samþykkti að óska eftir fullnaðarteikningum og að heimila grenndarkynningu erindisins í samræmi við 7. mgr. 43. gr. þágildandi skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997. Ein athugasemd barst á grenndarkynningartíma og á fundi sínum 3. desember s.á. samþykkti skipulags- og byggingarráð að verða við erindinu með þeim breytingum að byggingarreitur bílskúrs yrði færður upp að lóðarmörkum og atriði sem lutu að frágangi yrðu leyst í samráði við nágranna. Var byggingarfulltrúa heimilað að gefa út byggingarleyfi þegar umsókn þar um lægi fyrir. Hinn 17. mars 2003 samþykkti byggingarfulltrúi byggingaráformin með áritun sinni á teikningar, dags. 14. s.m., sem sýna 3,9 m hæð þess veggjar er snýr að lóð kærenda. Botnúttekt fór fram 11. júlí 2003.

Hinn 26. janúar 2005 var á afgreiðslufundi skipulags- og byggingarfulltrúa tekin fyrir umsókn um leyfi til að byggja bílskúr að Öldutúni 4 og var bókað að nýjar teikningar hefðu borist 20. s.m. Leyfið var samþykkt á afgreiðslufundi skipulags- og byggingarfulltrúa hinn 23. febrúar s.á. Samkvæmt nýjum teikningum fól leyfið í sér að heimiluð var breyting á innra fyrirkomulagi bílskúrsins frá fyrra leyfi 2003 og heimiluð gerð gryfju undir bíla. Staðfesti skipulags- og byggingarráð þá afgreiðslu á fundi sínum 14. mars s.á. Hinn 21. október 2009 voru enn samþykktar af byggingarfulltrúa breytingar á innra fyrirkomulagi bílskúrsins. Fór úttekt á plötu yfir kjallara fram 6. júní 2011. Deiliskipulag Öldugötu, Öldutúns 2-6, Ölduslóðar 1-10 og 12 og Hringbrautar 1-15 var samþykkt í bæjarstjórn Hafnarfjarðarbæjar hinn 25. nóvember 2008 og birtist auglýsing þar um í B-deild Stjórnartíðinda 10. júní 2009.

Kærendur vísa til þess að hið kærða byggingarleyfi brjóti í bága við gildandi deiliskipulag á svæðinu. Leyfi sé veitt fyrir mun hærra bílskýli með töluvert hærri útvegg sem snúi að lóðarmörkun en gildandi deiliskipulag segi til um og fordæmi séu fyrir á svæðinu. Ákvörðun byggingarfulltrúa snerti hagsmuni kærenda verulega og skerði hæð útveggjar á lóðarmörkum útsýni og varpi miklum skugga á lóð kærenda og rýri þannig lífsgæði þeirra og verðmæti fasteignar þeirra. Muni bygging umrædds bílskýlis skyggja á einu mögulega áttina þaðan sem sól skíni á lóð kærenda. Fyrstu stoðir að útveggjum hafi risið sumarið 2014 og kærendum ekki orðið ljóst hver hæð og áhrif veggjar yrðu fyrr en steypumótum hefði verið komið fyrir hinn 13. september s.á. og í raun ekki fyrr en fyrsta sólríka dag þar á eftir eða 16. s.m.

Hinn umdeildi útveggur er snúi að lóðarmörkum muni verða 3,9 m á hæð en megi ekki vera nema 2,8 m samkvæmt núgildandi deiliskipulagi, hæðarmunur sé 1,1 m eða sem nemi um 40%. Þar sem ekki hafi verið til deiliskipulag fyrir svæðið við leyfisveitingu sé rík ástæða til að fylgja gr. 113.1 í byggingarreglugerð nr. 441/1998 hvað varði stærð og hæð bílskýlis. Leyfi fyrir hærra bílskýli á þessum stað valdi verulegri röskun á umhverfi og aðstæðum. Þá sé hæðarmunur á lóðum kærenda og byggingarleyfishafa og séu forsendur fyrir frávikum frá þágildandi byggingareglugerð og leyfisveitingu fyrir óvenju háreistu bílskýli því enn veikari. Möl hafi verið borin í lóð byggingarleyfishafa og hún hækkuð þannig að bílskýli standi hærra en ella og séu miklir ágallar á samþykktum teikningum þar sem ekki séu gefnir upp hæðarpunktar sem hæð útveggjar gangi útfrá þvert á gr. 18.8 þágildandi byggingarreglugerðar sem og núgildandi byggingarreglugerð. Þá séu engin dæmi um svo háreist bílskýli á svæðinu, hvorki fyrir né eftir hina umdeildu leyfisveitingu.

Standist leyfisveitingin ekki lög en í 46. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 og 18. gr. þágildandi byggingarreglugerðar hafi komið fram að aðaluppdráttur skyldi sýna hvernig mannvirki félli að nærliggjandi umhverfi, gefa skyldi upp hæðarkóta hverrar hæðar og hæsta punkt þakvirkis en ekkert af þessu sé að finna á teikningum fyrir umrætt bílskýli. Þá hafi kærendur ekki fengið gögn um grenndarkynningu umrædds bílskýlis þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir þar um. Hafi grenndarkynning farið fram telji kærendur hana ómerka. Ómögulegt hafi verið fyrir þá sem grenndarkynnt hafi verið fyrir að gera sér grein fyrir umfangi byggingarinnar þar sem lögum um aðaluppdrætti hafi ekki verið fylgt og teikningar sýnt bílskýlið eitt og sér með enga stærðarviðmiðun.

Virðist undirskriftir nágranna sem bjuggu á svæðinu þegar sótt var um leyfi ekki hafa legið fyrir. Bent sé á að samkvæmt fundargerðum Hafnarfjarðabæjar hafi þær legið fyrir 24. júlí 2002 og hafi því liðið um 12 ár frá samþykki nágranna þar til steypumót risu að grunni bílskýlis. Deiliskipulag svæðisins sé frá árinu 2008 og hafi því sex ár liðið þar til fyrstu steypumótum var slegið upp. Kærendur veki athygli á framangreindu, óski eftir að leyfi verði fyrnt og ný grenndarkynning fari fram.

Loks fyrirfinnist samþykktar teikningar frá árinu 2009 sem sýni hvar búið sé að bæta kjallara við teikningar umrædds bílskýlis en sú breyting virðist ekki hafa farið í grenndarkynningu. Telji kærendur að þegar byggingarfulltrúi samþykkti þær teikningar hefði grenndarkynning átt að fara fram þar sem kjallari á bílskýli Öldutúns 4 fari gegn deiliskipulagi á svæðinu.

Vegi réttur kærenda að sjá til sólar á lóð sinni þyngra en réttur byggingarleyfishafa til að geyma t.d. vöruflutningabíla innandyra á lóð sinni.

Af hálfu bæjaryfirvalda er vísað til afgreiðslu málsins hjá skipulags- og byggingarsviði Hafnarfjarðar. Erindið hafi verið grenndarkynnt frá 25. október til 25. nóvember 2002, byggingaráform verið samþykkt í mars 2003 og botnúttekt farið fram í júlí s.á. Breytingar á byggingarleyfi hafi verið samþykktar á árinu 2005 þegar gryfja undir bíla var heimiluð og á árinu 2009 er aðrar breytingar á innra fyrirkomulagi bílskúrs hafi verið samþykktar. Úttekt á plötu yfir kjallara hafi farið fram 6. júní 2011 og skýringar á byggingartíma hafi borist frá byggingarleyfishafa og byggingarstjóra með bréfi, dags. 22. september 2014.

Byggingarleyfishafi bendir á að framkvæmdir þær sem hann vinni að við Öldutún 4 séu unnar samkvæmt samþykktu byggingarleyfi byggingarfulltrúa Hafnarfjarðar, dags. 21. og 22. október 2009.

Niðurstaða: Samkvæmt 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála frestar kæra til nefndarinnar ekki réttaráhrifum ákvörðunar. Kærandi getur þó krafist úrskurðar um stöðvun framkvæmda til bráðabirgða séu þær hafnar eða yfirvofandi. Hefur úrskurðarnefndin á grundvelli þessa ákvæðis sjálfstæða heimild til stöðvunar framkvæmda í tengslum við meðferð kærumáls.

Í máli þessu er krafist ógildingar ákvörðunar frá árinu 2002 sem heimilaði að reistur yrði 44,9 m² bílskúr að Öldutúni 4. Úttekt á plötu yfir kjallara mun hafa farið fram 6. júní 2011 en framkvæmdir við útveggi bílskúrsins hafist sumarið 2014. Byggingarleyfi sem gefið var út í skjóli hinnar kærðu ákvörðunar heimilar að hæð skúrsins verði mest 3,9 m þar sem hann stendur á mörkum lóða kærenda og leyfishafa. Deiliskipulag er í gildi á svæðinu samkvæmt birtingu auglýsingar þar um 10. júní 2009. Þar kemur fram að á svæðinu sé byggingarreitur bílageymslna að jafnaði 5×7 m og að hámarksvegghæðar við aðliggjandi lóðarmörk sé 2,8 m.

Af þeim gögnum sem þegar liggja fyrir úrskurðarnefndinni verður ráðið að ýmis álitaefni eru uppi sem áhrif geta haft á gildi hinnar kærðu ákvörðunar. Til dæmis liggi ekki fyrir gögn um grenndarkynningu þá sem fram fór á sínum tíma og hvort fjallað hafi verið um erindi leyfishafa með tilliti til ákvæðis gr. 113.1 í þágildandi byggingarreglugerð nr. 441/1998. Framkvæmdir eru þegar hafnar og eru til þess fallnar að hafa röskun í för með sér fyrir kærendur. Eins og atvikum er háttað þykir rétt að fallast á kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda samkvæmt hinu kærða byggingarleyfi, en byggingarleyfishafi getur óskað þess að málið sæti flýtimeðferð, sbr. 2. mgr. 5. gr. laga nr. 130/2011.

Úrskurðarorð:

Framkvæmdir sem hafnar eru samkvæmt hinni kærðu ákvörðun skipulags- og byggingarráðs Hafnarfjarðar frá 3. desember 2002 um að heimila niðurrif bílskúrs og byggingu annars í hans stað að Öldutúni 4, Hafnarfirði, skulu stöðvaðar meðan mál þetta er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni.

_________________________________
Nanna Magnadóttir

_____________________________                             _____________________________
Aðalheiður Jóhannsdóttir                                                Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

95/2014 Skipholt

Með
Árið 2014, fimmtudaginn 16. október, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 95/2014, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 4. mars 2014 um að veita byggingarleyfi til að byggja þrjár hæðir ofan á eldra hús að Skipholti 11-13 með 20 íbúðum, nota 1. hæð undir verslun og að kjallari verði innréttaður sem geymslur og bílageymsla fyrir sex bíla.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 27. ágúst 2014, er barst nefndinni sama dag, kærir Sveinn Sveinsson hrl., f.h. G, þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík, dags. 4. mars 2014, að veita leyfi til að byggja þrjár hæðir ofan á eldra hús að Skipholti 11-13 með 20 íbúðum, nota 1. hæð undir verslun og að kjallari verði innréttaður sem geymslur og bílageymsla fyrir sex bíla.

Er þess krafist að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að framkvæmdir verði stöðvaðar á meðan málið er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni. Þykir málið nú nægilega upplýst til að það verði tekið til endanlegs úrskurðar og verður því ekki tekin afstaða til stöðvunarkröfu kæranda.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg 10. september 2014.

Málavextir: Húsin Skipholt 11-13 og Brautarholt 10-14 voru reist á sameiginlegri lóð sem mun hafa verið í eigu Mjólkursamsölunnar. Samkvæmt fyrirliggjandi gögnum seldi Mjólkursamsalan Samspili ehf. eignarhlut í húsinu Skipholt 11-13 ásamt hlutdeild í leigulóðarréttindum. Var tekið fram í afsali, dags. 30. júní 1998, að í sölunni fylgir „…allur ofanábyggingarréttur á húsið…“ en að ekki fylgi „…viðbyggingarréttur við vesturgafl hússins…“. Samkvæmt afsali, dags. 6. september 2000, fékk félag í eigu kæranda „… óbyggða leigulóð og byggingarrétt á lóðinni Brautarholt 10-14 og Skipholt 11-13, Reykjavík, en seljanda var með tveimur bréfum byggingarfulltrúa Reykjavíkur, dags. 14. október 1988, veitt byggingarleyfi á lóðinni, að frátöldum rétti til að byggja 3. hæð að Skipholti 11-13, stærð 484,8 fermetrar.“

Í kjölfar breytingar á deiliskipulagi svæðisins þar sem gert var ráð fyrir skiptingu umræddrar lóðar var lóðinni Brautarholt 10-14 og Skipholt 11-13 skipt upp með yfirlýsingu, dags. 2. október 2007. Var yfirlýsingin um greinda lóðarskiptingu undirrituð af lóðarhöfum og móttekin til þinglýsingar 25. nóvember 2008 en hins vegar var skjalinu í framhaldi vísað frá þinglýsingu. Með afsali, dags. 10. nóvember 2009, afsalaði félag í eigu kæranda fyrrgreindum byggingarrétti á lóðinni Skipholt 11-13 til hans persónulega. Hinn 29. ágúst 2013 keypti leyfishafi allar eignir á nefndri lóð og hinn 14. janúar 2014 sótti hann um byggingarleyfi til þess að byggja þrjár hæðir ofan á núverandi byggingu samkvæmt deiliskipulagi. Var umsóknin samþykkt af byggingarfulltrúa hinn 4. mars 2014 með því skilyrði að ný eignaskiptayfirlýsing yrði samþykkt fyrir útgáfu byggingarleyfis og henni þinglýst eigi síðar en við fokheldi. Hinn 23. apríl s.á. barst leyfishafa bréf um að komið hefði í ljós að ekki væri að finna í opinberum gögnum skiptingu á lóðinni Brautarholt 10-14/Skipholt 11-13. Hafði lóðarblaði sem gert var í kjölfar deiliskipulags fyrir lóðina árið 2007 ekki verið þinglýst. Var leyfishafa gefinn kostur á að bæta úr þessu og var fyrrgreindri lóðarskiptingu þinglýst hinn 4. júlí 2014 þar sem undirskrift núverandi eiganda Skipholts 11-13 hafði verið bætt við. Byggingarleyfi var síðan gefið út 28. s.m.

Málsrök kæranda: Kærandi bendir á að hann hafi ekki heimilað að byggingarréttur sinn væri nýttur af leyfishafa og hafi samþykkis hans ekki verið aflað. Hafi leyfishafi viljað kaupa byggingarrétt hans en samkomulag ekki náðst. Hafi kærandi næst heyrt af því að leyfishafar hafi farið af stað með breytingar á húsi sínu. Samkvæmt afsali sem Mjólkursamsalan hafi gefið út hinn 6. september 2000, hafi félag í hans eigu eignast „óbyggða leigulóð og byggingarrétt á lóðinni Brautarholt 10-14 og Skipholt 11-13, Reykjavík“. Hafi kærandi keypt byggingarréttinn af félagi sínu hinn 10. nóvember 2009 og hafi afsali og kaupsamningi þar um verið þinglýst. Leiki því enginn vafi á eignarrétti kæranda á umræddum byggingarrétti. Gengið hafi verið frá yfirlýsingu vegna lóðarskipta hinn 2. október 2007 en henni hafi verið vísað frá þinglýsingu. Hafi ekkert frekar verið gert í málinu og kærandi því talið að lóðin væri enn óskipt.

Byggingarfulltrúinn í Reykjavík hafi tilkynnt leyfishöfum um afturköllun byggingarleyfisins með bréfi, dags. 23. apríl 2014, ef ekki yrði sýnt fram á samþykki kæranda á byggingarframkvæmdunum þar sem að lóðin væri óskipt. Hafi leyfishafar þá dregið fram eldri yfirlýsinguna frá 2. október 2007 og bætt við undirritun kæranda. Hafi leyfishafi fengið greindu skjali þinglýst og framvísað því til byggingarfulltrúa. Kærandi telji að afturkalla beri leyfið þar sem leyfishafi hafi komist hjá því að uppfylla skilyrði um samþykki meðeiganda lóðar.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Af hálfu borgaryfirvalda er á það bent að í ákvæðum byggingarreglugerðar séu ekki gerðar kröfur til þess að leyfisveitandi framkvæmi sjálfstæða könnun á eignarheimildum. Við útgáfu byggingarleyfisins hafi byggingarfulltrúi kannað skráningu í fasteignaskrá fyrir fasteignina Skipholt 11-13. Hafi við þá könnun komið í ljós að leyfishafi væri þinglýstur eigandi. Hafi ekki verið gerð sjálfstæð könnun á gögnum þeim sem þinglýst hafi verið á fasteignina til að kanna eignarheimildir að byggingarrétti enda sé ekki gerð slík krafa til byggingarfulltrúa við útgáfu byggingarleyfis.

Á þeim tíma sem byggingarfulltrúi ritaði bréf til leyfishafa um að afla þyrfti samþykkis meðeiganda að lóðinni hafi hún enn verið óskipt samkvæmt þinglýsingargögnum en í kjölfar þinglýsingar á yfirlýsingu um skiptingu lóðarinnar hafi ekki verið lengur þörf á samþykki eiganda Brautaholts 10-14. Hafi með bréfinu ekki verið tekin afstaða til þess hvorum byggingarrétturinn tilheyri. Telji kærandi að skjal til grundvallar skiptingu lóðarinnar Brautarholt 10-14 og Skipholts 11-13 hafi verið falsað þurfi hann að leita til lögreglu með slíkt. Byggingarfulltrúi geti ekki afturkallað útgefið leyfi þótt grunur sé um fölsun. Sé það ekki á valdsviði hans og utan rannsóknarskyldu hans að leggja mat á réttmæti skjala ef ágreiningur sé um slíkt.

Málsrök leyfishafa: Leyfishafi skírskotar til þess að í kæru séu ámælisverðar rangfærslur. Leyfishafi sé eini þinglýsti eigandi fasteignarinnar Skipholt 11-13. Komi mörk lóðarinnar skýrt fram í yfirlýsingu um skiptingu lóðarinnar Brautarholt 10-14/Skipholt 11-13, sem gefin hafi verið út af Reykjavíkurborg 2. október 2007. Að auki samræmist skiptingin gildandi deiliskipulagi. Sé því allur réttur til að byggja ofan á hús við Skipholt 11-13 á hans hendi, sem eiganda fasteignarinnar, og hafi honum verið veitt byggingarleyfi af Reykjavíkurborg á þeim grundvelli.

Bent sé á að sá byggingarréttur sem kærandi reisi mál sitt á nái hvorki til breytinga á húsinu að Skipholti 11-13 né til að byggja ofan á það eða austan við húsið. Þvert á móti komi fram í afsali Mjólkursamsölunnar frá árinu 2000 að réttur til byggingar ofan á húsið sé undanskilinn. Einnig sé á það bent að hinn meinti byggingarréttur sé tengdur byggingarleyfum sem hafi fallið úr gildi.

Umræddri lóð hafi verið skipt með yfirlýsingu Reykjavíkurborgar hinn 2. október 2007 í lóðina Skipholt 11-13 og Brautarholt 10-14. Sú yfirlýsing hafi verið samþykkt af kæranda án fyrirvara um meintan byggingarrétt hans. Ástæðan fyrir því að greindri yfirlýsingu hafi ekki verið þinglýst á sínum tíma sé sú að láðst hafi að uppfæra skráningarupplýsingar um breytingarnar í fasteignaskrá, en það hafi verið forsenda fyrir þinglýsingu skjala um breytt lóðamörk. Sé ákvörðun Reykjavíkurborgar um skiptingu lóðarinnar bindandi og í samræmi við gildandi deiliskipulag enda hafi eigendur fasteigna og lóðarleiguhafar samþykkt skiptinguna. Sé því ótvírætt að öll lóðarréttindi Skipholts 11-13 séu á hendi leyfishafa samkvæmt lóðarleigusamningi.

Aðilar hafa gert frekari grein fyrir sjónarmiðum sínum í málinu sem ekki verður rakin nánar hér en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn málsins.

Niðurstaða: Í máli þessu er um það deilt hvort hið kærða byggingaleyfi fari í bága við svonefndan byggingarrétt kæranda samkvæmt þinglýstu afsali og hafi verið háð samþykki hans sem meðeiganda lóðarinnar Skipholts 11-13. Uppi er ágreiningur milli leyfishafa og kæranda um túlkun á efni afsalsins og deilur um réttmæti þinglýsinga skjala er snerta fasteignirnar Skipholt 11-13 og Brautarholt 10-14.

Samkvæmt gildandi deiliskipulagi umrædds svæðis frá árinu 2007 var heimilt að skipta hinni óskiptu lóð Brautarholts 10-14 og Skipholts 11-13 og liggur fyrir samningur, dags. 2. október 2007, um skiptingu lóðarinnar í lóðina Brautarholt 10-14 annars vegar og lóðina Skipholt 11-13 hins vegar sem samþykktur var af Reykjavíkurborg. Var samningurinn færður í veðmálabækur Sýslumannsins í Reykjavík hinn 4. júlí 2014.

Eigandi fasteignar fer með ráðstöfunarrétt og nýtingu hennar, þ.m.t. lóðarréttindi, í skjóli lóðarleigusamnings. Eðli máls samkvæmt eru fasteignaeigendur einir til þess bærir að sækja um byggingarleyfi fyrir mannvirkjum á sinni lóð enda er í 1. mgr. 10. gr. mannvirkjalaga nr. 160/2010 áskilið að byggingarleyfisumsókn þurfi að fylgja samþykki meðeigenda samkvæmt ákvæðum laga um fjöleignarhús.

Þinglýsingum fylgir ákveðinn áreiðanleiki að lögum og verður við þær að styðjast við töku stjórnvaldsákvarðana hverju sinni. Þinglýsingarstjórar hafa eftir atvikum heimildir til að endurskoða úrlausnir sínar í þinglýsingarmálum og heyrir ágreiningur um efni þinglýstra réttinda, og eftir atvikum forgangsvernd þeirra samkvæmt þinglýsingalögum, undir dómstóla en ekki úrskurðarnefndina. Fyrir liggur að leyfishafi er eigandi allrar fasteignarinnar Skipholts 11-13 samkvæmt afsali, dags. 29. ágúst 2013, sem þinglýst var hinn 4. september s.á. Var borgaryfirvöldum því rétt að samþykkja umsókn þinglýsts rétthafa fyrrgreindrar fasteignar um byggingu ofan á hús hans, sem stendur á lóðinni, enda væru byggingaráform í samræmi við heimildir gildandi deiliskipulags.

Með vísan til alls þess sem að framan er rakið, og þar sem ekki verður talið að neinir þeir annmarkar séu á hinni kærðu ákvörðun sem geti raskað gildi hennar, verður kröfu kæranda um ógildingu hafnað.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 4. mars 2014 um að veita leyfi til að byggja þrjár hæðir ofan á eldra hús að Skipholti 11-13 með 20 íbúðum, nota 1. hæð hússins undir verslun og að kjallari verði innréttaður sem geymslur og bílageymsla fyrir sex bíla.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              _____________________________
Ásgeir Magnússon                                            Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

77/2014 Mánatún

Með
Árið 2014, fimmtudaginn 2. október tók Ómar Stefánsson varaformaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála fyrir með heimild í 3. mgr. 3. gr., sbr. 1. mgr. 2. gr. l. nr. 130/2011:

Mál nr. 77/2014, kæra á ákvörðunum byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 28. mars 2006 og 23. nóvember 2011 um að veita leyfi til þess að byggja allt að níu hæða steinsteypt fjölbýlishús á lóðinni nr. 3-5 við Mánatún í Reykjavík með fimmtíu og sex íbúðum ásamt bílageymslu og geymslukjallara á tveimur hæðum fyrir samtals 284 bíla og að ganga frá og taka í notkun til bráðabirgða hluta bílageymslunnar á nefndri lóð.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 18. júlí 2014, er barst nefndinni sama dag, kærir O, f.h. hússtjórnar Mánatúns 3-5, þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 28. mars 2006 að veita leyfi til þess að byggja allt að níu hæða steinsteypt fjölbýlishús á lóðinni nr. 3-5 við Mánatún með 56 íbúðum ásamt bílageymslu og geymslukjallara á tveimur hæðum fyrir samtals 284 bíla og ákvörðun byggingarfulltrúa frá 23. nóvember 2011 um að veita byggingarleyfi til þess að ganga frá og taka í notkun til bráðabirgða hluta bílageymslunnar á nefndri lóð.

Gerir kærandi þá kröfu að hinar kærðu ákvarðanir verði felldar úr gildi að því er varðar heimilaða bílageymslu og að framkvæmdir verði stöðvaðar til bráðabirgða á meðan málið er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni. Þykir málið nú nægilega upplýst til að það verði tekið til endanlegs úrskurðar og verður því ekki tekin afstaða til stöðvunarkröfu kæranda.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg hinn 28. júlí 2014.

Málavextir: Hinn 30. mars 2006 staðfesti borgarráð ákvörðun byggingarfulltrúa frá 28. s.m. um að veita byggingarleyfi fyrir fjölbýlishúsi við Mánatún 3-5 sem var fyrsti áfangi í uppbyggingu á svonefndum bílanaustreit, en hann samanstendur af lóðum nr. 1-17 við Mánatún og 1-3 við Sóltún. Var byggingarleyfi fyrir framkvæmdunum gefið út hinn 28. febrúar 2007. Hinn 23. nóvember 2011 samþykkti byggingarfulltrúi að veitt yrði byggingarleyfi til þess að ganga frá og taka í notkun til bráðabirgða hluta bílageymslunnar á nefndri lóð sem heimiluð hafði verið með byggingarleyfinu frá árinu 2006. Staðfesti borgarráð þá ákvörðun hinn 25. s.m. Samkvæmt þeim teikningum sem samþykktar voru árin 2006 og 2011 er gert ráð fyrir einni inn- og útkeyrslu í bílageymsluna frá Mánatúni en á gildandi deiliskipulagsuppdrætti svæðisins frá árinu 2005 er að finna tvær inn- og útkeyrslur, þ.e. ein frá Mánatúni og hin frá Sóltúni. Hinn 10. júlí 2013 gerði leyfishafi samkomulag um tímabundin afnot af bílastæðum við íbúa Mánatúns 3-5 og í kjölfarið sendi kærandi byggingafulltrúa bréf dags. 17. júlí 2013 þar sem áréttað var að samkvæmt gildandi deiliskipulagi væri gert ráð fyrir tveimur inn- og útkeyrslum fyrir umrædda bílgeymslu og að óhjákvæmilegt væri að taka tillit til þess í núverandi byggingaráfanga. Var farið fram á að byggingarfulltrúi hlutaðist til um að önnur inn- og útkeyrsla yrði gerð. Sendi kærandi byggingarfulltrúa ítrekunarbréf, dags. 20. janúar 2014 og 14. apríl s.á. Svar barst frá byggingarfulltrúa, dags. 7. maí 2014, þar sem hann mat það svo að inn- og útkeyrslur í bílageymsluna sem sýndar væru á skipulagsuppdrætti væru leiðbeinandi en ekki skyldubundnar.
 
Málsrök kæranda: Skírskotar kærandi til þess að með hinum kærðu ákvörðunum hafi í veigamiklum atriðum verið vikið frá gildandi deiliskipulagi er varðar fjölda og fyrirkomulag inn- og útkeyrslna í bílageymslu sem fjölbýlishúsið að Mánatúni 3-5 hafi aðgang að. Aðeins sé gert ráð fyrir einni inn- og útkeyrslu en í deiliskipulaginu sé gert ráð fyrir tveimur. Samkvæmt skipulagslögum nr. 123/2010 sem og eldri skipulags- og byggingarlögum nr. 73/1997 eigi að byggja í samræmi við gildandi deiliskipulag. Gert hafi verið ráð fyrir 305 bílastæðum í gildandi deiliskipulagi en samkvæmt umdeildu byggingarleyfi séu bílastæðin aðeins 284. Hafi greint fyrirkomulag á aðkomu verið kynnt kaupendum íbúða í Mánatúni 3-5 með vísan til deiliskipulagsins. Núverandi inn- og útkeyrsla sé í norðausturhluta Mánatúns 3 en samkvæmt deiliskipulagi hafi einnig verið gert ráð fyrir inn- og útkeyrslu frá Sóltúni. Sú inn- og útkeyrsla hafi ekki verið til staðar í upphafi þar sem framkvæmdir standi enn yfir í þeim hluta. Þegar framkvæmdir hafi hafist við Mánatún 7-17 hafi verið vakin athygli á því að samkvæmt deiliskipulagi sé gert ráð fyrir tveimur inn- og útkeyrslum og hafi framkvæmdaraðili tekið undir þau sjónarmið að hentugra væri að hafa tvær en slíkt væri þó ekki skylt samkvæmt byggingarleyfi. Í kjölfarið hafi verið leitað til byggingarfulltrúa og hafi verið farið fram á að hann sæi til þess að framkvæmdaraðili myndi gera ráðstafanir til að koma fyrir annarri inn- og útkeyrslu. Hins vegar hafi byggingarfulltrúi ekki talið ástæðu til að verða að beiðninni þar sem ekki væri um skyldu að ræða. Virðist fjöldi inn- og útkeyrslna í bílageymsluna og fyrirkomulag þeirra ekki hafa fengið neina umfjöllun áður en byggingarleyfið hafi verið samþykkt. Sé aðeins vísað til þess að í deiliskipulaginu sé tekið fram að fyrirkomulag bílastæða sé leiðbeinandi. Telji kærandi það fráleitt að ákvæði um „fyrirkomulag bílastæða“ sé yfirfært á fyrirkomulag og fjölda innkeyrslna í bílageymsluna.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Af hálfu borgaryfirvalda er vísað til þess að í deiliskipulaginu sé tekið fram að fyrirkomulag bílastæða á skipulagsuppdrætti sé leiðbeinandi en að auki sé fjallað um aðkomu að byggingum í deiliskipulaginu þar sem komi fram að aðkoma íbúðarlóða sé frá Sóltúni og Mánatúni. Þegar litið sé til þess að fyrirmæli í deiliskipulagi um bílastæði, bæði ofanjarðar og í bílakjallara, séu leiðbeinandi verði ekki séð að umrædd byggingaleyfi fari í bága við ákvæði gildandi deiliskipulags.

Málsrök leyfishafa: Bendir leyfishafi á að framkvæmdir byggi á gildu byggingarleyfi og sé því ekki um óleyfisframkvæmdir að ræða. Vísa eigi málinu frá þar sem í fyrsta lagi sé kæra í máli þessu allt of seint fram komin. Umdeilt byggingarleyfi hafi verið gefið út 26. janúar 2012 og hafi framkvæmdir hafist strax í kjölfarið. Mætti kæranda því hafa verið kunnugt um ákvörðunina strax á árinu 2012. Að auki hafi verið haldinn húsfélagsfundur í júlí 2013 þar sem fjallað hafi verið um málið og í framhaldi hafi hafist bréfaskriftir á milli kæranda og Reykjavíkurborgar. Einnig hafi legið fyrir samþykktar teikningar og eignaskiptayfirlýsing með teikningum, m.a. af bílakjallara sem hafi verið fylgigögn með kaupsamningum allra þeirra sem að kæranda standi. Hafi komið fram á þeim teikningum að einungis ein inn- og útkeyrsla verði fyrir bílakjallarann. Hafi því kæranda mátt vera kunnugt um útgáfu byggingarleyfisins fyrir löngu síðan. Kærandi hafi ekki sýnt fram á að veigamiklar ástæður séu til þess að heimila lengri kærufrest. Hins vegar séu fyrir hendi veigamiklar ástæður fyrir því að ekki sé vikið frá lögbundnum kærufresti þar sem framkvæmdirnar séu langt komnar á grundvelli hins kærða byggingarleyfis og sé nú þegar búið að selja íbúðir í Mánatúni 7-17. Myndu tafir á framkvæmdum og breytingar á byggingunni og byggingarkostnaði leiða til verulegs tjóns fyrir leyfishafa þar sem þeir hefðu mátt gera ráð fyrir því að kærufrestir vegna útgefinna byggingarleyfa væru liðnir.

Því sé andmælt að byggingarleyfið sé ekki í samræmi við gildandi deiliskipulag. Deiliskipulagið sé skipulagsáætlun fyrir tiltekið svæði og hafi verið veitt byggingar- og framkvæmdarleyfi í samræmi við lög og reglugerðir. Það komi hvergi fram í deiliskipulaginu að skylt sé að hafa tvær inn- og útkeyrslur í bílakjallarann og teljist það því ekki frávik eða breyting frá deiliskipulagi. Að auki sé ekki kveðið á um í byggingarreglugerð hversu margar útkeyrslur eigi að vera úr bílageymslu.

Niðurstaða: Í máli þessu er krafist að byggingarleyfi sem samþykkt voru hinn 28. mars 2006 og 23. febrúar 2011 verði felld úr gildi. Er um það deilt hvort hinar kærðu ákvarðanir séu í samræmi við gildandi deiliskipulag hvað varðar fjölda bílastæða í bílageymslu og fjölda inn- og útkeyrslna fyrir bílageymsluna. Kæra í máli þessu barst úrskurðarnefndinni hinn 18. júlí 2014 og fer byggingarleyfishafi fram á að kærumálinu verði vísað frá þar sem kærufrestur hafi verið liðinn er kæran barst úrskurðarnefndinni.

Frestur til að kæra ákvörðun til úrskurðarnefndarinnar er einn mánuður frá því að kæranda varð kunnugt eða mátti vera kunnugt um hana nema á annan veg sé mælt í lögum, sbr. 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála. Upphaf kærufrests í máli þessu ræðst af því hvenær kæranda varð kunnugt eða mátti vera kunnugt um efni kæranlegrar ákvörðunar miðað við málsatvik.

Samkvæmt fyrirliggjandi gögnum málsins áttu fulltrúar kæranda fund með starfsmanni byggingarfulltrúa hinn 4. júlí 2013 þar sem m.a. var rætt um fyrirkomulag inn- og útaksturs fyrir fyrrgreinda bílageymslu. Er vísað til þessa fundar í bréfi kæranda til embættis byggingarfulltrúa, dags. 17. júlí 2013, þar sem þeirri skoðun var lýst að óhjákvæmilegt væri að hafa aðkomurnar í umrædda bílageymslu tvær enda gert ráð fyrir slíku í gildandi deiliskipulagi. Verður af þessu ekki annað ráðið en að kæranda hafi fyrir þann tíma mátt vera kunnugt um að veitt byggingarleyfi gerðu aðeins ráð fyrir einni aðkomu að bílageymslunni. Fyrrgreindu bréfi kæranda var svarað með bréfi byggingarfulltrúa, dags. 7. maí 2014, þar sem þeirri skoðun var lýst að gildandi deiliskipulag fæli ekki í sér ákvörðun um tvær aðkomur að umræddri bílageymslu heldur sýndi uppdráttur möguleika á aðkomum frá tveimur stöðum. Ekki liggur fyrir að kæranda hafi verið leiðbeint um kæruleiðir og kærufrest vegna málsins svo sem rétt hefði verið að gera með hliðsjón af 1. mgr. 7. gr. og 2. tl. 2. mgr. 20. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Samkvæmt 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 skal vísa kæru frá hafi hún borist að liðnum kærufresti nema afsakanlegt verði talið að kæran hafi ekki borist fyrr eða veigamiklar ástæður mæli með því að kæran verði tekin til meðferðar. Í 2. mgr. ákvæðisins er þó tekið fram að kæra verði ekki tekin til meðferðar ef meira en ár er liðið frá því að ákvörðun var tilkynnt aðila.

Með vísan til þess sem að framan er rakið barst kæra í máli þessu þegar meira en ár var liðið frá því að kæranda mátti vera kunnugt um hinar kærðu ákvarðanir og er því óheimilt að taka málið til efnismeðferðar, sbr. áðurnefnda 2. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga. Verður máli þessu af þeim sökum vísað frá úrskurðarnefndinni.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni

_________________________________
Ómar Stefánsson
des 22
Love0

97/2014 Skógarás

Með
Árið 2014, fimmtudaginn 25. september, tók Nanna Magnadóttir, formaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, með heimild í 3. mgr. 3. gr. laga nr. 130/2011, fyrir:

Mál nr. 97/2014, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 27. janúar 2009 um að veita leyfi til að stækka svalir, breyta gluggum á norður- og vesturhliðum og innra skipulagi á 2. hæð húss á lóð nr. 21 við Skógarás.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 28. ágúst 2014, sem barst nefndinni sama dag, kæra A og S, Skógarási 19, Reykjavík, þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 27. janúar 2009 að veita leyfi til að stækka svalir húss á lóð nr. 21 við Skógarás.

Gera kærendur þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og þess jafnframt krafist að framkvæmdir verði stöðvaðar á meðan málið er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni. Til vara er þess krafist að svölunum verði breytt þannig að þær samræmist byggingarreit hússins. Þykir málið nægilega upplýst til að það verði nú tekið til endanlegs úrskurðar og verður því ekki tekin afstaða til stöðvunarkröfu kæranda.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg 4. og 23. og 24. september 2014.

Málsatvik og rök: Hinn 27. janúar 2009 var á afgreiðslufundi byggingarfulltrúans í Reykjavíkur tekin fyrir og samþykkt umsókn um að stækka svalir, breyta gluggum á norður- og vesturhliðum og innra skipulagi á 2. hæð einbýlishúss á lóð nr. 21 við Skógarás. Fundargerð byggingarfulltrúa var lögð fram á fundi skipulagsráðs 28. s.m. og staðfest í borgarráði 29. janúar 2009.

Kærendur skírskota til þess að framkvæmdir hafi staðið yfir við byggingu hússins nr. 21 við Skógarás með hléum frá árinu 2007 en framkvæmdir við byggingu svala hafi nýverið hafist. Feli svalirnar í sér skerðingu á réttindum kærenda enda sé opið útsýni af svölunum yfir í garð þeirra. Engin grenndarkynning hafi átt sér stað áður en hið umþrætta leyfi hafi verið veitt og kærendum þannig ekki gefist kostur á að tjá sig. Svalirnar nái út fyrir samþykktan byggingarreit sem sé ólögmætt. Þá hafi þurft að fara fram grenndarkynning þar sem svalirnar rýri grenndarrétt kærenda. Svalirnar séu of nálægt húsi þeirra og mannaferðir svo nálægt í þeirri hæð sem svalirnar séu sé brot á rétti kærenda til friðs og notkunar á húsi þeirra. Vísi kærendur til 7. mgr. 43. gr. l. nr. 73/1997 um þetta efni, sbr. nú skipulagslög nr. 123/2010.

Af hálfu Reykjavíkurborgar er farið fram á að kröfu kærenda verði vísað frá. Samkvæmt 2. mgr. 4. gr. l. nr. 130/2011 teljist kærufrestur vera einn mánuður frá því að kæranda varð kunnugt, eða mátti vera kunnugt, um ákvörðun þá sem kæra eigi. Frestur til að kæra hina kærðu ákvörðun í máli þessu hafi því verið löngu liðinn þegar kæra barst úrskurðarnefndinni. Ekki sé reynt að færa rök að því í kæru hvers vegna víkja ætti frá nefndu ákvæði laganna. Þá sé allur vafi tekinn af í 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 um að vísa beri kæru þessari frá, en skv. ákvæðinu sé óheimilt að sinna kæru ef meira en ár sé liðið frá því að ákvörðun hafi verið tekin.

Kærendur vísa til þess að þeim hafi ekki verið kynnt sú breyting sem gerð hafi verið á áður samþykktum teikningum. Engin tilkynning hafi verið send þeim en allir frestir VII. kafla stjórnsýslulaga nr. 37/1993 miði við það þegar kæranda hafi verið tilkynnt um ákvörðun stjórnvalds. Framkvæmdir við hinar umþrættu svalir hafi ekki hafist fyrr en í ágúst 2014 og þá þegar hafi kærendur andmælt og sent kæru innan lögmælts frests, sbr. 2. mgr. 4. gr. l. nr. 130/2011. Vísi kærendur m.a. til sjónarmiðar nefndarinnar sem fram komi í málum nr. 8/2012 og 20/2014. Þá sé ljóst að byggingarleyfi fyrir stækkun svala hafi fallið úr gildi 29. janúar 2010 og sé því um óleyfisframkvæmd að ræða.

Niðurstaða: Hið kærða byggingarleyfi fyrir stækkun svala, breytingu á gluggum og innra skipulagi á 2. hæð hússins nr. 21 við Skógarás var samþykkt af byggingarfulltrúanum í Reykjavík 27. janúar 2009 og staðfest í borgarráði 29. s.m. Kæra í máli þessu barst úrskurðarnefndinni hinn 28. ágúst 2014.

Frestur til að kæra ákvörðun til úrskurðarnefndarinnar er einn mánuður frá því að kæranda varð kunnugt eða mátti vera kunnugt um hana nema á annan veg sé mælt í lögum, sbr. 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála nr. 130/2011. Upphaf kærufrests í máli þessu ræðst af því hvenær kærendum varð kunnugt um tilvist og efni hinnar kærðu ákvörðunar eða mátti af aðstæðum vera ljóst að leyfi hafi verið veitt fyrir byggingu svalanna og öðrum breytingum, svo sem af framkvæmdum við bygginguna. Ekki verður af fyrirliggjandi gögnum málsins ráðið að framkvæmdir samkvæmt leyfinu hafi byrjað við svalirnar fyrr en í ágúst 2014 þegar kærendur kveðast hafa orðið áskynja um framkvæmdirnar en aðrar breytingar samkvæmt leyfinu eru ekki þess eðlis að þeir hafi mátt ráða af því að til stæði að stækka hinar umþrættu svalir. Verður því við það að miða að kæra í máli þessu hafi borist innan lögmælts kærufrests.

Upplýst hefur verið í málinu að byggingarleyfi hafi ekki verið gefið út af byggingarfulltrúa í samræmi við 44. gr. þágildandi skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 en slíkt leyfi var forsenda fyrir því að hefja framkvæmdir. Þá verður ekki séð af gögnum málsins að skilyrðum greinds lagaákvæðis til útgáfu byggingarleyfis hafi verið fullnægt en byggingarleyfisgjöld munu ekki hafa verið greidd, sbr. 2. tl. 1. mgr. ákvæðisins, og er ekki að sjá að byggingarstjóri hafi undirritað yfirlýsingu um ábyrgð sína eða tilkynnt byggingarfulltrúa um nöfn iðnmeistara í samræmi við 3. mgr. nefndrar 44. gr. Í 4. mgr. nefnds ákvæðis laganna var kveðið á um að staðfesting sveitarstjórnar skv. 43. gr. laganna félli úr gildi hefði byggingarleyfi ekki verið gefið út innan 12 mánaða frá staðfestingunni.

Þar sem staðfesting borgarráðs er fallin úr gildi, sbr. framangreinda 4. mgr. 44. gr. þágildandi skipulags- og byggingarlaga, eru úr gildi fallnar heimildir til þeirra framkvæmda sem samþykktar voru með hinni kærðu ákvörðun. Er ekki lengur fyrir hendi nein sú ákvörðun er bindur enda á mál og sætt getur kæru til úrskurðarnefndarinnar, sbr. 2. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993, verður máli þessu vísað frá úrskurðarnefndinni.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

______________________________
Nanna Magnadóttir
des 22
Love0

48/2014 Borgarhólsstekkur

Með
Árið 2014, föstudaginn 19. september, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 48/2014, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúa uppsveita Árnessýslu frá 12. júlí 2007 um að veita leyfi fyrir stækkun á sumarhúsi um 7,8 m2 og byggingu 25,8 m2 gestahúss á lóð nr. 1 við Borgarhólsstekk, Miðfellslandi í Bláskógabyggð.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 3. júní 2014, sem barst nefndinni 5. s.m., kærir J,  þá ákvörðun byggingarfulltrúa uppsveita Árnessýslu, dags. 12. júlí 2007, að veita leyfi fyrir stækkun á sumarhúsi um 7,8 m2 og byggingu 25,8 m2 gestahúss á lóð nr. 1 við Borgarhólsstekk, Miðfellslandi í Bláskógabyggð.

Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi að því er varðar heimild til byggingar gestahúss á nefndri lóð. Jafnframt er gerð krafa um stöðvun framkvæmda á meðan málið er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni. Þykir málið nægilega upplýst til að það verði nú tekið til endanlegs úrskurðar og verður því ekki tekin afstaða til stöðvunarkröfu kæranda.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Bláskógabyggð 18. júní og viðbótargögn 29. ágúst og 3. september 2014.

Málavextir: Árið 2005 sótti lóðarhafi Borgarhólsstekks nr. 1 í Bláskógabyggð um leyfi til að stækka sumarhús á lóðinni um 8,2 m2 og að byggja 21,7 m2 geymslu á lóðinni. Með umsókninni fylgdi yfirlýsing, dags. 15. mars 2005, frá eiganda lóðar nr. 3 við Borgarhólsstekk þar sem hann gerir engar athugasemdir við fyrirhugaðar framkvæmdir. Var umsóknin samþykkt á fundi byggingarnefndar uppsveita Árnessýslu hinn 29. mars 2005, sem staðfest var af byggðaráði Bláskógabyggðar 12. apríl s.á og af sveitarstjórn Bláskógabyggðar 19. s.m. Árið 2007 sótti leyfishafi um breytingu frá fyrri umsókn. Fólst breytingin í því að í stað geymslu yrði byggt 25,8 m2 gestahús og stækkun sumarhúss yrði 9,5 m2. Var umsóknin afgreidd af byggingarfulltrúa uppsveita Árnessýslu hinn 12. júlí 2007 og veitt leyfi fyrir stækkun sumarhúss um 7,8 m2 og byggingu 25,8 m2 gestahúss. Var afgreiðsla byggingarfulltrúa staðfest af byggingarnefnd uppsveita Árnessýslu 17. s.m., af byggðaráði Bláskógabyggðar 31. s.m. og af sveitarstjórn Bláskógabyggðar 4. september s.á.

Málsrök kæranda: Kærandi bendir á að umrædd frístundabyggð við Þingvallavatn eigi sér áratuga sögu og sé hún mjög þétt í samanburði við aðrar frístundabyggðir. Stækkun húsa eða nýbyggingar geti því breytt ásýnd byggðar og haft veruleg áhrif á næstu lóðir. Kærandi hafi fyrst orðið þess áskynja við komu í frístundahús sitt hinn 12. maí 2014 að verið væri að reisa nýbyggingu á lóð nr. 1 við Borgarhólsstekk. Við nánari eftirgrennslan hafi komið í ljós að framkvæmdirnar væru gerðar í skjóli byggingarleyfis frá árinu 2007 og hinn 14. maí 2014 hafi verið óskað eftir teikningum frá skipulagsfulltrúa af umræddu húsi. Beiðni um gögn og upplýsingar hafi verið ítrekuð 22. s.m. og umbeðin gögn borist 27. maí 2014.

Hvorki hafi farið fram grenndarkynning vegna umdeilds byggingarleyfis né hafi nágrönnum, sem eigi lögvarinna hagsmuna að gæta vegna ákvörðunarinnar, verið sent bréf til upplýsingar um veitingu leyfisins. Hafi sveitarfélagið því brotið gegn 43. gr. þágildandi skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, sem og gr. 12.5 í þágildandi byggingarreglugerð nr. 441/1998. Að auki séu teikningar hins umþrætta gestahúss villandi en þar segi að verið sé að byggja skúr þegar um nýtt hús sé að ræða. Samkvæmt 45. gr. þágildandi skipulags- og byggingarlaga og 13. og 14. gr. þágildandi byggingareglugerðar, sem og gr. 2.4.7. í núgildandi byggingarreglugerð nr. 112/2012, falli byggingarleyfi úr gildi séu framkvæmdir ekki hafnar innan 12 mánaða frá útgáfu leyfisins. Af framangreindu sé því ljóst að byggingarnefnd uppsveita Árnessýslu og byggðaráð Bláskógabyggðar hafi brotið alvarlega á hagsmunum þeirra aðila sem eigi lögvarinna hagsmuna að gæta. Grenndarréttur sé ótvíræður í frístundabyggð og sé ekki hægt að sættast á að lóðarhafi fái að reisa nýbyggingu sem rýri útsýni og ásýnd nágrannalóða verulega með mögulegri verðrýrnun á nærliggjandi frístundahúsum.

Málsrök Bláskógabyggðar: Af hálfu sveitarfélagsins er vísað til þess að framkvæmdir við stækkun á bústaðnum og undirstöður gestahúss hafi hafist árið 2007. Hafi framkvæmdum við viðbyggingu verið lokið 2008 en þær hins vegar stöðvast við gestahúsið. Framkvæmdum við byggingu gestahússins hafi verið haldið áfram árið 2014.

Málsrök leyfishafa: Leyfishafi vísar til þess að hann hafi í kjölfar veitingar leyfisins hafist handa við framkvæmdir. Lokið hafi verið við viðbygginguna og borað fyrir súlum og settir upp bitar fyrir umþrætt gestahús. Hafi verið beðið með frekari framkvæmdir til 29. mars 2014 þegar vinna hafi byrjað við klæðningu á botni og uppsetningu grindar á gestahúsinu. Telji leyfishafi kæruna of seint fram komna. Ráðist hafi verið í framkvæmdir við gestahúsið árið 2007, þó svo að grind þess hafi ekki risið fyrr en í lok mars 2014. Bent sé á að kærandi nýti sumarhús sitt mikið og ótrúverðugt sé að hann hafi ekki orðið framkvæmdanna var fyrr en 12. maí sl., enda hafi verið unnið við framkvæmdirnar helgarnar 29.-30. mars, 25.-27. apríl og 3.-4. maí 2014. Hafi kærufrestur því verið liðinn þegar kæra barst úrskurðarnefndinni.

Ekki verði talið að grenndarkynning hefði haft úrslitaráhrif á ákvörðun byggingarnefndar. Með grenndarkynningu sé nágrönnum sem eigi lögvarða hagsmuni aðeins gefinn kostur á að koma athugasemdum sínum á framfæri en það sé ekki þar með sagt að athugasemdir sem kunni að berast hafi áhrif á útgáfu greinds leyfis. Sé skortur á grenndarkynningu því aðeins formgalli og hafi því ekki áhrif á efnislega niðurstöðu. Að auki hafi byggingarnefnd metið það svo að þeir sem ættu hagsmuna að gæta í málinu hefðu verið með í ráðum og af því leiði að kærandi eigi ekki lögvarða hagsmuni tengda umdeildu leyfi. Áréttað sé að almennt hafi ekki verið farið í grenndarkynningu á þessu svæði á þeim árum sem um ræði og ekki sé heldur um brot á deiliskipulagi að ræða. Séu hagsmunir kæranda ekki miklir af því hvort gestahúsið standi. Þær myndir sem kærandi hafi tekið við enda sólpalls hans séu til þess fallnar að gera eins mikið úr hinu skerta útsýni og mögulegt sé. Þá séu lóðir nær vatninu þar sem sumarhús muni rísa. Geti kærandi því ekki búist við að útsýni hans í átt að vatninu haldist óbreytt til frambúðar.

Niðurstaða: Hið kærða byggingarleyfi fyrir viðbyggingu við sumarhúsið að Borgarhólsstekk 1 og byggingu gestahúss á lóðinni var samþykkt af byggingarfulltrúa og staðfest í sveitarstjórn Bláskógabyggðar á árinu 2007. Heimiluð viðbygging við sumarhúsið mun hafa verið risin á árinu 2008 en unnið var við að reisa umdeilt gestahús frá lokum mars og fram í maí 2014 samkvæmt upplýsingum leyfishafa. Kæra í máli þessu barst úrskurðarnefndinni hinn 5. júní 2014.

Frestur til að kæra ákvörðun til úrskurðarnefndarinnar er einn mánuður frá því að kæranda varð kunnugt eða mátti vera kunnugt um hana nema á annan veg sé mælt í lögum, sbr. 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála. Upphaf kærufrests í máli þessu ræðst af því hvenær kæranda varð kunnugt um tilvist og efni hinnar kærðu ákvörðunar eða mátti af aðstæðum vera ljóst að leyfi hafi verið veitt fyrir byggingu gestahússins, svo sem af framkvæmdum við bygginguna.

Ekki verður af fyrirliggjandi gögnum málsins ráðið með óyggjandi hætti hvenær framkvæmdir hafi byrjað við undirstöður gestahússins en ekki er til að dreifa formlegri úttekt byggingarfulltrúa á verkþáttum þeirrar byggingar. Framkvæmdir við gestahúsið hófust síðan í lok mars 2014 og stóðu fram í maí samkvæmt upplýsingum leyfishafa. Þótt framkvæmdir kunni að hafa átt sér stað við undirstöður hússins á árinu 2008 leikur verulegur vafi á að kærandi hafi mátt ráða af því hvað til stæði. Í ljósi þess að um er að ræða frístundabyggð verður heldur ekki sú ályktun dregin að honum hafi verið kunnugt um framkvæmdir þær við gestahúsið sem fram fóru á árinu 2014 fyrr en 12. maí það ár, þegar kærandi kvaðst hafa orðið áskynja um framkvæmdirnar. Í kjölfar þess leitaði hann til skipulagsyfirvalda og fékk í hendur upplýsingar og gögn varðandi bygginguna. Verður því við það að miða að kæra í máli þessu hafi borist innan lögmælts kærufrests. Kærandi á sumarhús sem stendur í næsta nágrenni við umrædda lóð og getur uppbygging á þeirri lóð snert lögvarða grenndarhagsmuni hans, svo sem áskilið er í 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011. Verður mál þetta af greindum ástæðum tekið til efnisúrlausnar.

Við töku hinnar kærðu ákvörðunar voru í gildi skipulags- og byggingarlög nr. 73/1997. Samkvæmt 2. mgr. 43. gr. laganna varð veiting byggingarleyfis að styðjast við staðfest aðalskipulag og samþykkt deiliskipulag. Sú undantekning var gerð í 7. mgr. ákvæðisins, sbr. 3. mgr. 23. gr. laganna, að unnt var að veita byggingarleyfi í þegar byggðu hverfi þótt ekki lægi fyrir deiliskipulag, en þá að undangenginni grenndarkynningu. Loks var skv. 3. tl. bráðabirgðaákvæðis laganna unnt að veita leyfi fyrir einstökum framkvæmdum þótt ekki lægi fyrir staðfest aðal- eða svæðisskipulag eða samþykkt deiliskipulag, en þá að fengnum meðmælum Skipulagsstofnunar.

Fyrir liggur að við veitingu umdeilds byggingarleyfis var ekki í gildi deiliskipulag fyrir umrædda frístundabyggð og að leyfið var veitt án undangenginnar grenndarkynningar. Þá er ekki að sjá að meðmæla Skipulagstofnunar hafi verið aflað. Brast því lagaskilyrði fyrir veitingu byggingarleyfisins og verður því fallist á kröfu kæranda um ógildingu þess að því er varðar heimild til byggingar greinds gestahúss.

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi ákvörðun byggingarfulltrúa uppsveita Árnessýslu, dags. 12. júlí 2007, sem sveitarstjórn Bláskógabyggðar staðfesti 4. september s.á, að því er varðar heimild fyrir byggingu 25,8 m2 gestahúss á lóð nr. 1 við Borgarhólsstekk, Miðfellslandi í Bláskógabyggð.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________              _____________________________
Ásgeir Magnússon                                            Þorsteinn Þorsteinsson