Ár 2002, fimmtudaginn 26. september, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Ásgeir Magnússon hrl., formaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ingibjörg Ingvadóttir lögfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 44/2001, kæra eigenda íbúðar að Þórsgötu 2 í Reykjavík á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 28. ágúst 2001 um að samþykkja umsókn um leyfi til að reisa viðbyggingu að Þórsgötu 1, Reykjavík.

Á málið er nú lagður svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála hinn 28. september 2001 kæra K og A, Þórsgötu 2, Reykjavík þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 28. ágúst 2001 að heimila viðbyggingu við fasteignina að Þórsgötu 1 í Reykjavík.   Hin kærða ákvörðun var staðfest í borgarstjórn hinn 6. september 2001.

Skilja verður erindi kærenda á þann veg að krafist sé ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar.

Málavextir:  Hinn 27. mars 2001 var tekin fyrir á afgreiðslufundi byggingarfulltrúans í Reykjavík umsókn eiganda Þórsgötu 1 um leyfi til að lyfta mæni hússins og og koma þar fyrir tveimur hótelherbergjum o.fl,. auk leyfis til að byggja þrjár hæðir ofan á tveggja hæða bakbyggingu.  Var málinu vísað til Borgarskipulags til ákvörðunar um grenndarkynningu.  Borgarskipulag samþykkt að grenndarkynna umsóknina og var erindið til kynningar frá 8. maí til 5. júní 2001.  Ahugasemdir bárust frá kærendum og nokkrum öðrum nágrönnum.  Málið var tekið fyrir í skipulags- og byggingarnefnd Reykjavíkur hinn 22. ágúst 2001.  Var bókað á fundinum að nefndin gerði ekki athugasemdir við að byggingarleyfið yrði veitt þegar teikningar hefðu verið lagfærðar í samræmi við athugasemdir á  umsóknarblaði.  Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa hinn 28. ágúst 2001 var samþykkt að veita umrætt byggingarleyfi og var sú ákvörðun staðfest í borgarstjórn Reykjavíkur hinn 6. september 2001.  Þessari niðurstöðu vildu kærendur ekki una og skutu málinu því til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir.

Málsrök kærenda:  Af hálfu kærenda er á því byggt að ekki hafi verið gætt jafnræðis við samþykkt hins umdeilda byggingarleyfis.  Nýtingarhlutfall að Þórsgötu 1 verði eftir breytinguna til muna hærra en gerist á svæðinu, aukning verði á umferð og bílastæðavandi aukist.  Þá aukist skuggavarp á austurhlið eignar kærenda umtalsvert og aukin innsýn valdi óþægindum.  Loks hafi fyrirhuguð stækkun Þórsgötu 1 neikvæð áhrif á yfirbragð og rýmismyndun við Óðinstorg og neðri hluta Þórsgötu.

Málsrök borgaryfirvalda:  Með bréfi til úrskurðarnefndarinnar, dags. 16. september 2002, upplýsti byggingarfulltrúinn í Reykjavík að byggingarleyfishafi hefði ekki  nýtt sér byggingarleyfið og væri það því fallið úr gildi.  Teldi embættið því ekki efni til umfjöllunar um málið nema til kæmi endurnýjun á leyfinu eða að úrskurðarnefndin tæki ákvörðun um annað.

Niðurstaða:   Samkvæmt fyrirliggjandi staðfestingu byggingarfulltrúans í Reykjavík hafa framkvæmdir ekki hafist á grundvelli hins kærða bygginarleyfis.  Ákvörðun um útgáfu leyfisins var staðfest í borgarstjórn hinn 6. september 2001 og er því liðið meira en ár frá útgáfu þess.  Samkvæmt 1. mgr. 45. gr. skipulags- og byggingarlaga fellur byggingarleyfi sjálfkrafa úr gildi hafi framkvæmdir á grundvelli þess ekki hafist innan árs frá útgáfu leyfisins.  Skiptir ekki máli í þessu sambandi þótt ágreiningi um útgáfu byggingarleyfis hafi verið vísað til æðra stjórnvalds, enda frestar kæra ekki réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar. 

Samkvæmt framansögðu er hin kærða ákvörðun úr gildi fallin.  Eiga kærendur því ekki lengur lögvarða hagsmuni því tengda að fá skorið úr um lögmæti hennar.  Verður kæru þeirra því vísað frá úrskurðarnefndinni.

Úrskurðarorð:

Máli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

____________________________________
Ásgeir Magnússon

______________________________               _______________________________
 Þorsteinn Þorsteinsson                                             Ingibjörg Ingvadóttir

Ár 2002, fimmtudaginn 12. september, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Ásgeir Magnússon hrl., formaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ingibjörg Ingvadóttir lögfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 15/2002, kæra íbúa og eigenda íbúða að Vættaborgum 98-110 í Reykjavík á ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar Reykjavík frá 10. apríl 2002 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Borgarhverfis, B-hluta, að því er varðar lóð nr. 84-96 við Vættaborgir í Reykjavík.  

Á málið er nú lagður svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 16. maí 2002, sem barst nefndinni 17. sama mánaðar, kæra íbúar og eigendur íbúða að Vættaborgum 98-110 í Reykjavík, ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur, frá 10. apríl 2002, um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Borgarhverfis, B-hluta, að því er varðar lóð nr. 84-96 við Vættarborgir í Reykjavík.  Kærendur krefjast þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. 

Málavextir:  Með bréfi, dags. 20. mars 2000, sótti Ö um breytingu á deiliskipulagi Borgahverfis, B-hluta.  Laut umsóknin að því að heimilt yrði að byggja 2 íbúðir í stað einnar á hverjum sérlóðarhluta við Vættaborgir 84-96.  Var erindið tekið fyrir á fundi skipulags- og umferðarnefndar þann 10. apríl 2000 og synjað með vísan til umsagnar Borgarskipulags, dags. 7. sama mánaðar.  Málið var á ný tekið fyrir á embættisafgreiðslufundi skipulagsstjóra þann 16. nóvember 2001.  Á þeim fundi var lagt fram bréf byggingarfulltrúa, dags. 14. nóvember 2001, þar sem óskað var eftir umsögn um erindi sama umsækjanda, um fjölgun íbúða í raðhúsum að Vættaborgum 84-86.  Í ljósi afgreiðslu skipulags- og umferðarnefndar frá 10. apríl 2000 var erindinu synjað með vísan til áðurnefndrar umsagnar. Málið var á ný tekið fyrir á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa þann 27. nóvember 2001 og hafnað með vísan til afgreiðslu skipulagsstjóra.

Með bréfi, dags. 10. desember 2001, skaut umsækjandi afgreiðslu byggingarfulltrúa til skipulags- og byggingarnefndar.  Á fundi hennar þann 9. janúar 2002 tók nefndin jákvætt í erindi lóðarhafa um að fjölga íbúðum á umræddri lóð.  Kom fram í bókun nefndarinnar að vinna þyrfti tillögu að breytingu á deiliskipulagi sem grenndarkynna þyrfti fyrir hagsmunaaðilum.  Á grundvelli framangreindrar bókunar samþykkti skipulagsfulltrúi að grenndarkynna tillögu að breytingu á deiliskipulagi fyrir hagsmunaaðilum að Vættaborgum 98-110,  (sléttar tölur).

Tillagan gerði ráð fyrir að heimilt yrði að gera 7 „aukaíbúðir“, 68-80 m² að stærð, á jarðhæð raðhúsanna að Vættaborgum 84-96.  Bílastæðum yrði fjölgað um eitt á sérnotahluta hvers húss, eða úr 2 í 3.  Tillagan var í grenndarkynningu frá 11. febrúar til 11. mars 2002.  Bárust samhljóða athugasemdir frá íbúum að Vættaborgum 98, 100, 102, 104, 106, 108, 110.

Málið var tekið til afgreiðslu á fundi skipulags- og byggingarnefndar hinn 10. apríl 2002 og var tillagan samþykkt með vísan til 4. gr. samþykktar fyrir skipulags- og byggingarnefnd.

Í kjölfar framangreinds var athugasemdaaðilum tilkynnt um afgreiðslu málsins með bréfum, dags. 18. apríl 2002, og leiðbeint um málsskotsrétt til borgarráðs og úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála.  Með bréfi til borgarráðs, dags. 30. apríl 2002, óskuðu íbúar eftir því að ráðið endurskoðaði ákvörðun nefndarinnar.  Nokkru síðar, eða hinn 16. maí 2002, vísuðu kærendur málinu til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála en ekki kom fram í kærunni að því hefði áður verið skotið til borgarráðs.  Við frumathugun úrskurðarnefndarinnar á málinu komu fram upplýsingar um að því hefði áður verið vísað til meðferðar borgarráðs og væri þar til skoðunar.  Var meðferð málsins fyrir nefndinni frestað af þessu tilefni.

Með bréfi embættis borgarlögmanns, f.h. borgarráðs, til íbúanna, dags. 12. júní 2002, var þeim tilkynnt sú niðurstaða að þar sem hin umdeilda afgreiðsla skipulags- og byggingarnefndar hefði verið kærð til úrskurðarnefndarinnar myndi borgarráð ekki fjalla um erindi þeirra.  Afrit af bréfi þessu barst úrskurðarnefndinni hinn 19. júní 2002 og var málið þá tekið að nýju til meðferðar hjá nefndinni.

Með bréfi, dags. 15. ágúst 2002, var hin umdeilda skipulagsbreyting send Skipulagsstofnun til afgreiðslu skv. 2. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Skipulagsstofnun svaraði erindinu með bréfi, dags. 5. september 2002.  Gerir stofnunin athugasemd við að auglýsing um samþykkt skipulagsbreytingarinnar verði birt í B-deild Stjórnartíðinda þar sem stofnunin telji breytinguna verulega og því þurfi að fjalla um málið í samræmi við ákvæði 1. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.

Málsrök kærenda:  Máli sínu til stuðnings benda kærendur á að íbúasamsetning að Vættaborgum 84-96 verði önnur eftir breytinguna.  Umferð aukist og þörf verði á fjölgun bílastæða og þrengra verði um aðgengi að lóðum.  Þá hafi það verið forsenda kærenda fyrir kaupum íbúða á svæðinu að þar væri einungis gert ráð fyrir enbýlishúsum, par- og raðhúsum.  Telja kærendur að breytingin leiði til lækkunar á verði íbúða þeirra.  Þá telja þeir ekki rétt að málum staðið þar sem byggingaraðilinn hafi ávallt ætlað sér að breyta húsnæðinu í þá veru sem hin kærða breyting á deiliskipulagi geri ráð fyrir.  Honum hafi þó verið ljós afstaða annarra íbúa á svæðinu frá byrjun.

Málsrök borgaryfirvalda:  Af hálfu Reykjavíkurborgar er fallist á það með kærendum að líklegt verði að telja að íbúasamsetning í þeim húsum sem deiliskipulagsbreytingin varði verði önnur en verið hefði ef ekki hefði verið heimilað að gera aukaíbúðir í húsunum.  Hins vegar sé ekki víst að íbúunum muni fjölga enda megi ganga út frá því sem meginreglu að fleiri aðilar búi í stórum íbúðum en litlum.  Reykjavíkurborg telji breytta íbúasamsetningu þó ekki vera ógildingarástæðu.  Ekki verði séð að hugsanleg breyting á henni hafi neikvæð áhrif á grenndarrétt kærenda og alls ekki umfram það sem almennt megi búast við í þéttbýli.  Alþekkt sé í skipulagi að blanda saman mismunandi gerðum íbúða í hverfi auk þess sem víða í borginni heimili skipulagsskilmálar að gerðar séu aukaíbúðir í húsum.

Af hálfu borgaryfirvalda er því alfarið hafnað að breytingin leiði til lækkunar á verði fasteigna kærenda.  Órökstuddri fullyrðingu kærenda þar um sé hafnað.  Þrátt fyrir að sýnt yrði fram á að breytingin hefði áhrif í þá veru hefði það ekki þýðingu í málinu enda sé lækkun fasteignaverðs vegna deiliskipulagsákvarðana ekki ógildingarástæða ein sér.  Um slík mál fari skv. 33. gr. skipulags- og byggingarlaga.

Loks geti borgaryfirvöld ekki fullyrt um hvort það hafi verið ætlun eiganda húsnæðisins að breyta því frá upphafi.  Það hafi heldur ekki neina þýðingu í málinu og varði ekki lögmæti þeirrar ákvörðunar sem kærð sé.

Andmæli lóðarhafa:  Lóðarhafa að Vættaborgum 84-96 var gefinn kostur á að koma að sjónarmiðum sínum í máli þessu.  Í greinargerð til úrskurðarnefndarinnar, dags. 26. júní 2002, áréttar hann að samkvæmt þeim skipulagsskilmálum sem gilt hafi þegar umræddar lóðir hafi verið boðnar út hafi átt að byggja á þeim 7 raðhús á tveimur hæðum í einni lengju.  Byggingarreitur hafi verið fastákveðinn og þar með grunnflötur húsanna.  Ekki hafi verið beðið um neinar breytingar á byggingarreitnum eða úthlutunarskilmálum heldur hafi húsin verið hönnuð og byggð samkvæmt þeim.  Í þeim séu 8 herbergi og þau því hönnuð fyrir stórar fjölskyldur.  Bílastæðum og aðkomu hafi verið hagað í samræmi við þessa hönnun.  Fullyrðing kærenda um að umferð aukist verði húsunum skipt í tvær íbúðir sé ekki rétt, fremur séu líkur á að íbúum fækki verði húsunum skipt í tvær íbúðir.  Aðkoma að húsum kærenda eigi að vera um sameiginlegan botnlanga og heildarlóð er tilheyri húsum þeirra og verði þeir að skapa sér aðgengi að lóðunum í samræmi við það.  Það sé ósk kaupenda að fá samþykktar tvær íbúðir í húsunum sem geri það mögulegt að fá tvö húsbréfalán út á hvert hús.

Þeir sem hafi sýnt áhuga á að kaupa íbúðir að Vættarborgum 84-96, fáist þeim skipt í tvær íbúðir, séu ýmist eldra fólk sem sé að leita að minna húsnæði eða foreldar og uppkomin börn þeirra, sem kjósi að búa í sama húsi en í aðgreindum íbúðum.  Á fasteignamarkaði sé mest eftirspurn eftir 2ja – 4ra herbergja íbúðum.  Á umræddu svæði séu skólar, heilsugæsla og verslanir til staðar og raski breytingin í engu því samfélagi sem fyrir sé í hverfinu.  Loks sé rétt að benda á að í Vættarborgum séu nokkur hús með tveimur íbúðum.  Miklir fjárhaglegir hagsmunir séu fyrir lóðarhafa að samþykktar verði tvær íbúðir í húsunum.

Niðurstaða:  Eins og að framan er rakið sætti hin kærða ákvörðun málsmeðferð sem minni háttar breyting á deiliskipulagi og var tekin með vísan til 4. gr. samþykktar fyrir skipulags- og byggingarnefnd Reykjavíkur.  Umrædd samþykkt var staðfest í borgarstjórn Reykjavíkur hinn 21. mars 2002.  Í 4. gr. nefndrar samþykktar er skipulags- og byggingarnefnd falið vald til þess að afgreiða, án staðfestingar borgarráðs, tiltekin verkefni, þar á meðal óverulegar breytingar á deiliskipulagi sbr. 2. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Er í ákvæðinu vísað til heimildar í 2. mgr. 44. gr. sveitarstjórnarlaga nr. 45/1998, þar sem kveðið er á um að sveitarstjórn geti falið nefnd, ráði eða stjórn fullnaðarafgreiðslu mála, nema lög mæli á annan veg.

Samkvæmt 6. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 fara byggingar- og skipulagsnefndir með byggingar- og skipulagsmál undir yfirstjórn sveitarstjórna.  Heimilt er að fela umrædda málaflokka einni nefnd, skipulags- og byggingarnefnd, og hefur það fyrirkomulag verið tekið upp í Reykjavík.  Í 39. gr. skipulags- og byggingarlaga er kveðið á um störf byggingarnefnda.  Segir í 2. mgr. þess ákvæðis að ákvarðanir nefndarinnar skuli leggja fyrir sveitarstjórn til afgreiðslu.  Sveitarstjórn er þó heimilt, skv. 4. mgr. 40. gr., að víkja frá ákvæðum laganna um meðferð umsókna um byggingarleyfi og verksvið byggingarfulltrúa í sérstakri samþykkt, að fenginni staðfestingu ráðherra.

Samkvæmt 1. mgr. 23. gr. sömu laga ber sveitarstjórn ábyrgð á og annast gerð deiliskipulags, sem skylt er að gera þar sem framkvæmdir eru fyrirhugðar, sbr. 2. mgr. 23. gr.  Sveitarstjórn hefur og með höndum breytingar á deiliskipulagi skv. 26. gr. tilvitnaðra laga.  Sé um óverulega breytingu að ræða er heimilt að taka ákvörðun um hana að undangenginni grenndarkynninu, en sérstaklega er þá áskilið að sveitararstjórn sendi Skipulagstofnun hið breytta skipulag, sbr. 3. mgr. 25. gr., ásamt yfirlýsingu um að hún taki að sér að bæta það tjón sem einstakir aðilar kunni að verða fyrir við breytinguna.

Samkvæmt því sem að framan er rakið er með skýrum hætti mælt fyrir í skipulags- og byggingarlögum um valdmörk skipulags- og byggingarnefnda annars vegar og sveitarstjórna hins vegar við meðferð skipulags- og byggingarmála og um heimildir til að víkja frá ákvæðum laganna í þessu efni.  Þykja þessi ákvæði standa í vegi fyrir því að skipulags- og byggingarnefnd sé falið vald til að taka lokaákvarðanir um meintar óverulegar breytingar á deiliskipulagi, en ekki er heimilt að fela nefnd, ráði eða stjórn fullnaðarafgreiðslu mála samkvæmt 2. mgr. 44. gr. sveitarstjórnarlaga nr. 45/1998 þar sem lög mæla á annan veg.  Skortir því lagastoð fyrir þeim ákvæðum í samþykkt fyrir skipulags- og byggingarnefnd Reykjavíkur frá 21. mars 2002 sem fara í bága við ákvæði skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 um lögbundið hlutverk skipulags- og byggingarnefndar og sveitarstjórnar við meðferð skipulags- og byggingarmála.

Samkvæmt framansögðu brast skipulags- og byggingarnefnd Reykjavíkur vald til þess að taka lokaákvörðun um hina umdeildu skipulagsbreytingu og hefur ákvörðun nefndarinnar því ekki gildi sem fullnaðarákvörðun á sveitarstjórnarstigi.  Fyrir liggur að hvorki borgarráð né borgarstjórn Reykjavíkur hafa tekið ákvörðun í málinu, þrátt fyrir erindi kærenda til borgaráðs, dags. 30. apríl 2002, um að ráðið tæki hina kærðu ákvörðun til endurskoðunar.  Hafa borgaryfirvöld því enn ekki tekið endanlega ákvörðun um hina kærðu skipulagsbreytingu.

Af framansögðu leiðir, að hin umdeilda ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur frá 20. apríl 2002 sætir ekki kæru til úrskurðarnefndarinnar.  Verður málinu því vísað frá nefndinni. 

Úrskurðarorð:

Máli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

 

 

____________________________________
Ásgeir Magnússon

 

______________________________               _______________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                           Ingibjörg Ingvadóttir

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ár 2002, fimmtudaginn 12. september, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru allir aðalmenn, Ásgeir Magnússon hrl., formaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ingibjörg Ingvadóttir lögfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 67/2000, kæra íbúar að Boðahlein 28, Garðabæ á afgreiðslu byggingarnefndar Garðabæjar frá 28. september 2000 varðandi ágreining um skipulagsskyldu skúrbygginga á lóðunum nr. 10, 14, 15 og 19 við Boðahlein Garðabæ.

Á málið er nú lagður svofelldur

úrskurður:

Með ódagsettu bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, sem barst nefndinni 25. október 2000, kærir Bragi Kristjánsson hdl. fyrir hönd H, íbúa að Boðahlein 28, Garðabæ, afgreiðslu byggingarnefndar Garðabæjar frá 28. september 2000 á erindi kæranda ofl. um lögmæti skúrbygginga á lóðunum nr. 10, 14, 15 og 19 við Boðahlein.  Kærandi gerir þá kröfu að úrskurðað verði að umræddar skúrbyggingar séu skipulagsskyldar.

Málavextir:  Við Boðahlein í Garðabæ standa lítil raðhús, rúmlega 80 fermetrar að flatarmáli, sem ætluð eru til íbúðar fyrir eldri borgara og tengjast þjónustukjarna Dvalarheimilis aldraðra sjómanna í Hafnarfirði.  Í götunni munu vera um 30 íbúðir en bílskúr fylgir um þriðjungi þeirra.  Fyrir svæðið gildir deiliskipulag sem samþykkt var í skipulagsnefnd Garðabæjar hinn 23. október 1983.  Í því skipulagi er ekki vikið að skúrum á lóðum húsa við götuna.

Á árinu 1999 munu einstakir íbúðareigendur við Boðahlein hafa sett niður skúra á lóðum sínum og var leitað álits byggingarfulltrúa á því hvort slíkir skúrar væru háðir leyfi byggingaryfirvalda.  Ekki mun hafa verið gerð krafa um byggingarleyfi fyrir umræddum skúrum en á það bent að við staðsetningu þeirra ætti að hafa samráð við nágranna.

Með bréfi til byggingarfulltrúans í Garðabæ, dags. 13. júní 1999, var komið á framfæri óánægju hóps íbúa við Boða- og Naustahlein í tilefni af því að reistir höfðu verið geymsluskúrar á lóðum tveggja íbúðarhúsa við Boðahlein.  Var það mat þeirra er að bréfinu stóðu að með þessum framkvæmdum væri farið inn á vafasama braut og var því mótmælt að slíkar byggingar væru leyfðar enda væru þær til mikilla lýta.  Var því beint til byggingarfulltrúa að tekið yrði á málinu og farið að vilja meirihluta íbúa á svæðinu.  Hinn 18. október 1999 ritaði lögmaður íbúanna bréf til byggingarnefndar Garðabæjar og bæjarstjóra þar sem mótmæli íbúanna voru ítrekuð og þar bent á að skúrar við Boðahlein væru orðnir þrír.

Byggingarfulltrúi svaraði erindinu með bréfi, dags. 29. febrúar 2000.  Þar var upplýst að ekkert formlegt leyfi hafi verið veitt fyrir umræddum skúrum.  Hins vegar hafi á sínum tíma verið spurst fyrir um heimildir til að hafa slíka skúra á lóðum.  Í bréfinu kemur fram það mat byggingarfulltrúa að skúrbyggingar af umræddum toga séu á mörkum þess að vera leyfisskyldar þar sem um sé að ræða færanlega hluti á lóð en áhersla lögð á að samráð sé haft við nágranna um slíkar framkvæmdir, sérstaklega ef vænta megi útsýnisskerðingar af þeirra sökum.  Í bréfinu var lýst yfir að byggingaryfirvöld ætli að halda að sér höndum í málinu að svo stöddu enda vonast til  að sættir tækjust í málinu milli íbúa með milligöngu félags húseigenda í götunum.

Með bréfi til byggingarnefndar Garðabæjar, dags. 26. júlí 2000, var afgreiðslu byggingarfulltrúa á erindinu skotið til byggingarnefndar Garðabæjar með vísan til 6. mgr. 8. gr. byggingarreglugerðar nr. 441/1998.  Þess var krafist að nefndin tæki málið formlega til meðferðar og tæki efnislega afstöðu til erindisins með rökstuddum hætti.  Erindið var afgreitt af hálfu byggingarnefndar á fundi hinn 28. september 2000 með því að tekið var undir sjónarmið byggingarfulltrúa í bréfi hans, dags. 29. febrúar 2000.  Lögmanni kæranda var tilkynnt um afgreiðsluna í bréfi, dags. 2. október 2000.

Kærandi sætti sig ekki við afgreiðslu málsins og skaut því til úrskurðarnefndarinnar eins og að framan greinir.

Málsrök kæranda:  Kærandi byggir málskot sitt á því að umdeildir skúrar falli undir 4. kafla skipulags- og byggingarlaga og séu skipulagsskyldir.

Kærandi mótmælir, sem órökstuddri, þeirri túlkun byggingarnefndar að hinir umdeildu skúrar séu færanlegir hlutir á lóð.  Með tilvist skúranna, sem fari fjölgandi, sé verið á óskipulegan hátt að koma upp skúrum við Boðahlein í andstöðu við megin þorra íbúa götunnar en skúrarnir séu til mikillar óprýði.

Byggingarleyfisskyldar framkvæmdir verði að vera í samræmi við skipulag samkvæmt 2. mgr. 43. gr. skipulags- og byggingarlaga og samkvæmt 56. gr. laganna skuli byggingarfulltrúi stöðva framkvæmdir sem fara í bága við skipulag og fjarlægja þær.

Andmæli byggingarnefndar:  Hin kærða afgreiðsla byggingarnefndar er á því reist að vafa sé undirorpið að umræddir skúrar á lóðum húsa við Boðahlein séu þess eðlis að sækja þurfi um byggingarleyfi fyrir þeim þar sem um sé að ræða færanlega hluti á lóð.

Á það er bent að íbúar þurfi að hafa samráð við nágranna um staðsetningu slíkra skúra, sérstaklega ef hætta sé á skerðingu útsýnis eða íbúðarhús séu lágreist í kring.  Byggingarnefnd telur samþykktar sambýlisreglur fyrir íbúa í Boðahlein frá desember 1984 vettvangsgrundvöll fyrir lausn málsins og vísar í því sambandi til 6. gr. reglnanna.

Andmæli eigenda Boðahleinar 10 og 15:  Eigendum fasteignanna að Boðahlein 10, 14, 15, og 19, þar sem umdeildir skúrar standa, var með bréfi, dags. 22. ágúst 2002, gefinn kostur á að koma á framfæri athugasemdum vegna málsins.  Eigandi að Boðahlein 15 hafði símasamband við skrifstofu úrskurðarnefndarinnar hinn 27. ágúst 2002 og kom á framfæri upplýsingum og athugasemdum af sinni hálfu vegna málskotsins og eigandi Boðahleinar 10 kom á framfæri sjónarmiðum sínum í ódagsettu bréfi er barst nefndinni hinn 2. september 2002.

Hjá greindum fasteignareigendum kom fram að ástæðan fyrir því að umræddir skúrar voru settir á lóðirnar hafi verið sú að engin geymsla sé í íbúðum við Boðahlein þar sem geyma mætti nauðsynleg verkfæri, svo sem garðáhöld og sláttuvél.  Aðeins 10 íbúðum í götunni fylgi bílskúr þar sem kostur sé að geyma slík verkfæri en fasteignir þeirra séu ekki í þeim hópi.  Skúrarnir séu aðeins um 4 fermetrar að flatarmáli og þeir hafi verið keyptir í Hagkaupum tilbúnir til samsetningar og séu ekki varanlega skeyttir við jörð.

Leitað hafi verið til byggingaryfirvalda í Garðabæ vegna skúranna og þar hafi ekki verið talið að sérstakt leyfi þyrfti fyrir þeim.  Allir þeir sem settu niður skúra á lóð sinni hafi haft samráð við nágranna sína um staðsetningu þeirra.  Séu þeir allir staðsettir á baklóðum húsanna að undanskildum einum skúr sem færður hafi verið að beiðni nágranna.  Skúrarnir hafi óveruleg áhrif á umhverfið og hafi ekki skapað vandamál.  Benda eigendurnir á að ekki yrði það til aukinnar prýði að hafa amboð og sláttuvélar blasandi við á lóðum fasteigna í götunni eins og raunin yrði ef skúranna nyti ekki við.

Loks benda þeir á að víða í Garðabæ og annars staðar séu sambærilegir skúrar á lóðum fasteigna án þess að byggingaryfirvöld hafi séð ástæðu til að krefjast byggingarleyfis fyrir þeim.

Úrskurðarnefndin leitaði eftir atbeina byggingarfulltrúa Garðabæjar við að mæla umdeilda geymsluskúra og leiddu þær mælingar í ljós að skúrarnir eru 1,85 metrar á breidd, 2,44 á lengd, vegghæð 1,73 metrar og mænishæð 2,12 metrar.

Niðurstaða:  Mál þetta snýst um hvort umdeildir skúrar séu skipulagsskyldir að lögum og háðir byggingarleyfi.

Í 1. mgr. 43. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 er kveðið á um þær framkvæmdir sem háðar eru byggingarleyfi.  Þar er um að ræða byggingu húsa, breytingu á útliti, notkun og niðurrif ásamt gerð annarra mannvirkja sem falla undir 4. kafla laganna.  Samkvæmt 1. mgr. 36. gr. laganna taka ákvæði kaflans til hvers konar bygginga, ofan jarðar og neðan, en í 2. mgr. ákvæðisins eru talin upp mannvirki er tengjast samgöngum, veitum og fjarskiptum sem undanþegin eru byggingarleyfi en féllu ella undir 1. mgr. ákvæðisins.  Í 3. mgr. 36. gr. er síðan kveðið á um að mannvirki, sem undanþegin séu byggingarleyfi, skuli byggð í samræmi við skipulagsákvæði 3. kafla laganna en úrskurðarnefndin skuli skera úr um vafa um byggingarleyfisskyldu mannvirkis.  Í byggingarreglugerð nr. 441/1998, gr. 4.14, er hugtakið „bygging” skilgreint sem hús, byggt á staðnum eða sett saman úr einingum og í gr. 4.26 er hugtakið „mannvirki” skýrt sem jarðföst framkvæmd, t.d. virkjun, hús, brú, línumastur eða skiltastandur.

Af greindum laga- og reglugerðarákvæðum og öðrum lagaákvæðum 4. kafla skipulags- og byggingarlaga verður ráðið að kaflinn tekur fyrst og fremst til bygginga og annarra mannvirkja sem teljast varanleg og jarðföst.  Af 3. mgr. 36. gr. er ljóst að einstök mannvirki geta verið undanþegin byggingarleyfi umfram þau sem talin eru upp í 2. mgr. ákvæðisins.

Geymsluskúrarnir á lóðunum að Boðahlein 10, 14, 15, og 19 eru um 4,5 fermetrar að flatarmáli og voru settir saman úr einingum á staðnum en eru ekki varanlega festir við jörð og engar lagnir eru við þá tengdar.  Verða þeir því hvorki taldir vera hús né annars konar mannvirki í skilningi ákvæða byggingarreglugerðar eða samkvæmt almennri málvenju heldur lausafé sem hægt er að færa úr stað án vandkvæða eins og gert var við einn skúranna að beiðni nágranna. 

Um skipulagsskyldu er fjallað í 1. mgr. 9. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Þar segir að allt landið sé skipulagsskylt og bygging húsa og annarra mannvirkja og aðrar framkvæmdir og aðgerðir sem hafa áhrif á umhverfið og breyta ásýnd þess skuli vera í samræmi við skipulagsáætlanir, sbr. ákvæði 27. og 43. gr. laganna um veitingu framkvæmdaleyfis og byggingarleyfis.  Ákvæði skipulags- og byggingarlaga og skipulagsreglugerðar nr. 400/1998 er varða gerð og innihald skipulagsáætlana lúta fyrst og fremst að tilhögun leyfisskyldra mannvirkja og framkvæmda auk atriða svo sem ákvörðun um landnotkun svæða, nýtingarhlutfall, afmörkun lóða og frágang og umferðarmannvirki.  Ekki er þar að finna ákvæði um skipulagsskyldu lausafjár eða muna á lóðum íbúðarhúsa.  Í 3. kafla byggingarreglugerðar nr. 441/1998 eru hins vegar ýmis ákvæði er varða umbúnað og framkvæmdir á lóðum.  Í 71. gr. er staðsetning hjólhýsa, gáma, báta, torgsöluhúsa og sambærilegra hluta utan þar til skipulagðra svæða háð stöðuleyfi byggingarnefndar.   Í greininni er ekki vikið að lausum smáskúrum.

Að virtum greindum laga- og reglugerðarákvæðum er það niðurstaða úrskurðarnefndarinnar að skúrarnir séu hvorki háðir byggingarleyfi samkvæmt 1. mgr. 43. gr. skipulags- og byggingarlaga né að staðsetning þeirra þurfi að eiga stoð í skipulagsáætlun.  Þá falla þeir ekki undir ákvæði 71. gr. byggingarreglugerðar um stöðuleyfi.

Þá kemur ekki til álita að framkvæmdaleyfi þurfi fyrir skúrunum samkvæmt 27. gr. laganna enda verður staðsetning þeirra á umræddum lóðum ekki metin meiri háttar framkvæmd sem áhrif hafi á umhverfið og ásýnd þess með hliðsjón af smæð þeirra og því að þeir eru ekki jarðfastir.

Hins vegar er umbúnaður á lóðum háður eftirliti byggingaryfirvalda samkvæmt 4. mgr. 41. gr. skipulags- og byggingarlaga og 61. gr. byggingarreglugerðar, auk þess sem grenndarreglur geta haft áhrif á það hvort og þá hvar smáskúrar sem hér um ræðir megi vera á lóðum.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils málafjölda sem skotið hefur verið til nefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Umdeildir geymsluskúrar á lóðunum nr. 10, 14, 15 og 19 við Boðahlein í Garðabæ eru ekki leyfisskyldir samkvæmt skipulags- og byggingarlögum nr. 73/1997 og falla ekki undir skipulagsskyldu.

____________________________________
Ásgeir Magnússon

___________________________                  _____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                           Ingibjörg Ingvadóttir

Ár 2002, fimmtudaginn 5. september, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Ásgeir Magnússon hrl., formaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ingibjörg Ingvadóttir lögfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 57/2000, kæra leigjanda og eiganda fasteignarinnar að Austurstræti 16, Reykjavík, á samþykkt skipulags- og umferðarnefndar Reykjavíkur frá 21. ágúst 2000 um breytt deiliskipulag lóðarinnar nr. 18 við Austurstræti í Reykjavík, sem fól m.a. í sér heimild fyrir viðbyggingu úr gleri ofan á hluta fyrstu hæðar hússins á lóðinni.

Á málið er nú lagður svofelldur

úrskurður:

Með bréfum til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 2. og 5. október 2000, er bárust nefndinni sömu daga kæra Homeportal.com á Íslandi ehf. og Kirkjuhvoll ehf. samþykkt skipulags- og umferðarnefndar Reykjavíkur frá 21. ágúst 2000 um breytingu á deiliskipulagi fyrir lóðina að Austurstræti 18 í Reykjavík, þar sem m.a. er gert ráð fyrir viðbyggingu ofan á þak hússins á lóðinni.  Deiliskipulagsbreytingin var staðfest af borgarráði hinn 29. ágúst 2000 og birt í B-deild Stjórnartíðinda hinn 20. október sama ár.  Í greindum kærum byggja kærendur á sömu eða svipuðum sjónarmiðum og fara hagsmunir þeirra saman.  Úrskurðarnefndin ákvað því að sameina kærumálin og var kærumál nr. 58/2000 sameinað kærumáli nr. 57/2000 sem fyrr barst.  Kærendur gera þá kröfu að hin kærða deiliskipulagsbreyting verði felld úr gildi.

Málavextir:  Á miðborgarsvæði Reykjavíkur er í gildi deiliskipulag frá árinu 1988.  Á árinu 1998 var deiliskipulaginu breytt þar sem glerveggur var leyfður á framhlið tveggja neðstu hæða hússins að Austurstræti 18 og heimiluð framlenging kaffihúss með glerskála til suðurs á þaki fyrstu hæðar ásamt afgirtum þaksvölum.

Með bréfi, dags. 23. nóvember 1998, til skipulags- og umferðarnefndar Reykjavíkur var sótt um leyfi fyrir þeim breytingum á húsinu að Austurstræti 18 að kaffihús á annarri hæð fengist framlengt út á þak fyrstu hæðar og þaksvalir stækkaðar í samræmi við teikningar frá 19. október 1998.  Nam umsótt stækkun alls 102 fermetrum og var gert ráð fyrir að viðbyggingin yrði úr gleri.  Fyrirspurn um erindið hafði áður verið send Borgarskipulagi sem hafði lagst gegn framkvæmdinni samkvæmt minnisblaði, dags. 11. nóvember 1998. 

Ný byggingarleyfisumsókn um sömu framkvæmdir barst skipulags- og umferðarnefnd með bréfi, dags. 19. janúar 1999, þar sem breytingar höfðu verið gerðar á útfærslu framkvæmdanna frá fyrri umsókn og var umfang þeirra samkvæmt umsókninni 99 fermetrar.  Erindið var tekið fyrir á fundi skipulags- og umferðarnefndar hinn 25. janúar 1999 og lá jafnframt fyrir fundinum fyrrgreint minnisblað Borgarskipulags frá 11. nóvember 1998.  Nefndin samþykkti að grenndarkynna breytingu á deiliskipulagi svæðisins til samræmis við umsóttar framkvæmdir.  Við kynninguna bárust athugasemdir frá Karli J. Steingrímssyni f.h. Eignarhaldsfélagsins Kirkjuhvols ehf., framkvæmdastjóra Fítons ehf. og frá Húsafriðunarnefnd.  Borgarskipulag vann umsögn um athugasemdirnar, dags. 2. mars 1999, þar sem fram kom að nokkuð hafi verið gert til að minnka áhrif viðbyggingarinnar frá fyrri tillögu en mælt var enn gegn samþykkt framkvæmdanna.  Málið mun ekki hafa verið lagt fyrir skipulags- og umferðarnefnd að kynningu lokinni.

Á fundi byggingarnefndar hinn 9. mars 2000 var enn lögð fram byggingarleyfisumsókn þar sem sótt var um leyfi til þess að hækka útbyggða glerframhlið að Austurstræti 18 um eina hæð, byggja glerskála fyrir kaffisölu við suðurhlið 2. hæðar, loka þakgluggum á bakbyggingu og breyta þakinu í svalir. Einnig var óskað eftir samþykki fyrir áður gerðum breytingum á stigum í kjallara og á 1. hæð og opum í plötu 1. hæðar hússins.  Í þeirri umsókn hafði glerskálinn verið minnkaður í 68,4 fermetra.  Var málinu vísað til umsagnar Borgarskipulags.  Umsóknin var næst tekin fyrir á fundi skipulags- og umferðarnefndar hinn 27. mars 2000 þar sem samþykkt var að kynna hagsmunaaðilum breytingu á deiliskipulagi til samræmis við greinda umsókn samkvæmt 2. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.

Umsóknin var í kynningu frá 29. mars til 27. apríl 2000 og bárust athugasemdabréf frá Karli J. Steingrímssyni f.h. Eignarhaldsfélagsins Kirkjuhvols ehf. og frá Fítoni, bæði dags. 10. apríl 2000.  Málið var tekið fyrir að nýju í skipulags- og umferðarnefnd þann 29. maí 2000 þar sem einnig voru lögð fram drög að umsögn Borgarskipulags, dags. 25. maí sama ár, þar sem gerð var sú tillaga um breytingu á umsóttum framkvæmdum að grindverk á þaksvölum yrði dregið inn frá þakbrúnum.  Á fundinum samþykkti nefndin að grenndarkynna tillöguna á ný með þeirri breytingu sem lögð var til í umsögn Borgarskipulags.

Í kjölfar þessarar samþykktar var unnin tillaga að breytingu á deiliskipulagi lóðarinnar að Austurstræti 18 og hún grenndarkynnt fyrir hagsmunaaðilum að Lækjargötu 2, 2a og 4, Austurstræti 16 og 20 og Pósthússtræti 9 og 11.  Tillagan var í kynningu frá 9. júní til 8. júlí 2000. Við þá grenndarkynningu bárust athugasemdir við tillöguna frá Eignarhaldsfélaginu Kirkjuhvoli ehf. og Homeportal.com á Íslandi með bréfum, dags. 7. júlí 2000.  Tillagan var lögð fyrir skipulags- og umferðarnefnd á ný hinn 21. ágúst 2000 ásamt athugasemdunum og umsögn Borgarskipulags, dags. 17. ágúst 2000, og var skipulagstillagan samþykkt og vísað til borgarráðs.

Borgarráð staðfesti afgreiðslu nefndarinnar á fundi sínum þann 29. ágúst 2000 með þeirri breytingu þó að gler í vesturhlið fyrirhugaðrar viðbyggingar skyldi vera ógegnsætt.  Fyrir afgreiðsluna hafði borgarráði borist bréf eiganda fasteignarinnar að Austurstræti 16, dags. 28. ágúst 2000, þar sem athugasemdir við deiliskipulagsbreytinguna voru áréttaðar.  Tillagan var síðan send Skipulagsstofnun til skoðunar skv. 3. mgr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga og athugasemdaaðilum tilkynnt um afgreiðslu málsins með bréfi, dags. 5. september 2000.  Með bréfi, dags. 22. september 2000, tilkynnti Skipulagsstofnun að hún legðist ekki gegn því að auglýsing um gildistöku breytingarinnar yrði birt í B-deild Stjórnartíðinda. Var auglýsing þar að lútandi birt þann 20. október 2000.

Kærendur sættu sig ekki við samþykkt deiliskipulagsbreytingarinnar og kærðu hana til úrskurðarnefndarinnar eins og að framan greinir.

Málsrök kærenda:  Kærendur styðja kröfu sína um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar með því að framkvæmd deiliskipulagsbreytingarinnar sé haldin ágöllum og heimiluð viðbygging og nýting þaks fyrstu hæðar að Austurstræti 18 raski hagsmunum þeirra óhæfilega.

Hvað varðar málsmeðferð skipulagsbreytingarinnar bendir annar kærenda á að hún hafi farið fram samkvæmt 2. mgr. 26. gr., sbr. 7. mgr. 43. gr. laga nr. 73/1997.  Samkvæmt greindri 2. mgr. 26. gr. laganna eigi að fara fram ítarleg grenndarkynning og í ljósi þess hafi átt að kynna öllum hagsmunaaðilum á deiliskipulagsreitnum breytingartillöguna en svo hafi ekki verið gert.  Ljóst megi vera við lestur 2. mgr. 26. gr. og 7. mgr. 43. gr. laga nr. 73/1997 að til þess að þær eigi að fullu við þurfi að liggja fyrir fullgerð byggingarleyfisumsókn sem ekki sé í samræmi við gildandi skipulag.  Ekkert komi fram í þeim gögnum sem fengist hafi frá Borgarskipulagi að sú hafi verið raunin og því ekki rétt að auglýsa skipulagstillöguna með þeim hætti sem gert hafi verið.

Í 2. mgr. gr. 7.2.3 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998 komi fram að kynning á óverulegum breytingum á deiliskipulagi skuli fara fram með sendibréfi til þeirra nágranna sem hagsmuna eigi að gæta.  Þar sem ekki hafi komið fram í gögnum Borgarskipulags að um hafi verið að ræða byggingarleyfisumsókn, verði að telja að umdeild grenndarkynning hafi átt að vera í samræmi við 2. mgr. gr. 7.2.3 í skipulagsreglugerð.  Við beitingu þess ákvæðis verði að líta til gr. 3.1.4 í reglugerðinni við endurskoðun deiliskipulags, en þar sé að finna þau atriði sem fram þurfi að koma í deiliskipulagi.  Í hinni kærðu skipulagsbreytingu sé ekki að finna ýmis þau atriði sem þar séu greind og alvarlegast sé að ekki sé sýnt fram á að greinum 7.5.1-7.5.4 í byggingarreglugerð sé fullnægt varðandi eldvarnir.

Staðfestum uppdrætti af deiliskipulagi Kvosarinnar hafi ekki fylgt greinargerð eða uppdráttur sem geri grein fyrir breytingum á nýtingarhlutföllum lóða og reits, bílastæðum gönguleiðum, byggingarreitum og fleiru eins og eðlilegt væri þegar deiliskipulagi væri breytt.  Upphafleg greinargerð deiliskipulagsins hljóti að þarfnast endurskoðunar á þeim atriðum.  Í 2. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga segi að farið skuli með óverulegar breytingar á deiliskipulagi samkvæmt 7. mgr. 43. gr. laganna.  Með þeirri tilvísun séu gerðar kröfur til uppdrátta eins og um byggingarleyfisumsókn væri að ræða en uppdráttur hins kærða deiliskipulags fullnægi ekki þeim kröfum.  Af því leiði að uppdráttur, sem eigi að vera grundvöllur breytingar á deiliskipulagi og jafnframt að uppfylla ákvæði 2. mgr. 26. gr., sbr. 7. mgr. 43. gr. skipulags- og byggingarlaga, þurfi að vera betur úr garði gerður en uppdrátturinn sem til kynningar var.  Loks er á það bent að nýtingarhlutfall lóðarinnar að Austurstræti 18 sé allt of hátt og umfram það sem Aðalskipulag Reykjavíkur 1996-2016 geri ráð fyrir og þrengi deiliskipulagsbreytingin kosti nágrannalóða á frekari nýtingu þeirra.

Þá telja kærendur að heimilaðar framkvæmdir með hinu breytta deiliskipulagi raski hagsmunum þeirra sem eiganda og leigjanda húsnæðis að Austurstræti 16.  Heimiluð viðbygging á þaki fyrstu hæðar að Austurstræti 18 valdi skuggavarpi á annarri og þriðju hæð Austurstrætis 16 og viðbyggingin, sem sé úr gleri, ásamt heimiluðum þaksvölum raski starfsskilyrðum og vinnuaðstöðu í þeim hluta húsnæðisins sem að viðbyggingunni snúi vegna nálægðar.  Séð verði inn um glugga annarrar og þriðju hæðar frá kaffihúsinu og þaksvölunum og hætta skapist vegna aðgengis fólks að bakhlið húsnæðis kærenda.  Heimilaðar framkvæmdir með deiliskipulagsbreytingunni muni rýra verðgildi fasteignarinnar að Austurstræti 16.

Málsrök skipulags- og byggingarnefndar:  Af hálfu borgaryfirvalda er gerð sú krafa að ákvörðun borgarráðs frá 29. ágúst 2000 um breytingu á deiliskipulagi varðandi lóðina nr. 18 við Austurstræti verði staðfest enda hafi deiliskipulagsbreytingin verið í fullu samræmi við lög og reglugerðir og með heimiluðum framkvæmdum sé ekki gengið svo á hagsmuni kærenda að varði ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar.

Um óverulega breytingu á deiliskipulagi sé fjallað í 2. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Hin kærða deiliskipulagsbreyting sé minniháttar enda áhrif breytingarinnar lítil á deiliskipulagið í heild.  Grenndaráhrif hennar séu óveruleg, sérstaklega með tilliti til þeirrar breytingar sem áður hafði verið samþykkt á deiliskipulagi Kvosarinnar varðandi sömu lóð á árinu 1998.  Breytingin varði einungis eina lóð auk þess sem hún snerti hagsmuni tiltölulega fárra.  Óumdeilt sé að ekki þurfti að fara með tillöguna skv. 1. mgr. 26. gr. og auglýsa hana.

Eins og fram komi í skilgreiningu hugtaksins „grenndarkynning“ í grein 1.3 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998 felist í því að nágrönnum, sem skipulagsnefnd telji að hagsmuna eigi að gæta, sé kynnt málið og gefinn kostur á að tjá sig innan ákveðins frests.  Með þessu sé verið að heimila einfaldari málsmeðferð en ef um verulega breytingu á deiliskipulagi væri að ræða.  Þeim skilningi kærenda að kynna hefði átt breytinguna fyrir öllum á deiliskipulagssvæði Kvosarskipulagsins sé því hafnað.  Hins vegar sé fallist á að með orðasamsetningunni „ítarleg grenndarkynning” í 2. mgr. 26. gr. sé m.a. verið að vísa til þess að kynningin skuli ná til þeirra sem hagsmuna eiga að gæta en jafnframt sé verið að vísa til þess að kynningargögn skuli vera með þeim hætti að auðvelt sé að átta sig á í hverju breytingin sé fólgin og hvaða áhrif hún hafi.  Reykjavíkurborg fullyrðir að í báðum þessum atriðum hafi kröfunni um ítarleika verið fullnægt. 

Eins og fram komi í öllum gögnum málsins, og kærendur fallist reyndar á í kæru sinni, var með hinni kærðu ákvörðun ekki verið að samþykkja byggingarleyfi að Austurstræti nr. 18.  Sú kynning sem fram hafi farið hafi verið kynning á óverulegri breytingu á staðfestu deiliskipulagi Kvosarinnar.  Hvorki í skipulags- og byggingarlögum né þeim stjórnvaldsreglum sem settar hafi verið á grundvelli þeirra komi framað forsenda fyrir deiliskipulagsbreytingu samkvæmt 2. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga sé að fyrir liggi fullgild byggingarleyfisumsókn.  Tillagan þurfti því ekki að uppfylla kröfur sem gerðar séu til aðaluppdrátta eins og þegar um byggingarleyfisumsókn er að ræða.

Sú fullyrðing annars kærenda að hin kærða breyting á deiliskipulagi sé ekki í samræmi við ákvæði greinar 3.1.4. í skipulagsreglugerð sé röng.  Hafa verði í huga að að hin kærða ákvörðun hafi verið breyting á staðfestu deiliskipulagi sem breytti aðeins byggingarmagni á einni lóð.  Sú stefna og skilmálar sem fram komi í greinargerð með upphaflegu deiliskipulagi gildi áfram.  Útfærsla bygginga á lóðinni hafi verið önnur en við gildistöku upphaflegs skipulags og því eðlilegt að nýjar skýringarmyndir séu sýndar auk þess sem þær gefi hagsmunaaðilum skýra mynd af því sem heimilt verði að byggja á lóðinni að Austurstræti 18.  Gögn þau sem til kynningar voru vegna umdeildrar deiliskipulagsbreytingar hafi sýnt gildandi skipulag og breytingar þær sem breytingartillagan hafi falið í sér.

Vegna skírskotunar kærenda til þess að ekki hafi verið tekið tillit til ákvæða greinar 75 í byggingarreglugerð nr. 441/1998 bendir Reykjavíkurborg á það að víkja megi frá skilyrðum ákvæðisins um fjarlægð húss frá lóðarmörkum í skipulagi skv. gr. 75.4, og almennt sé um slíkt frávik að ræða í miðborg Reykjavíkur.  Við deiliskipulagsgerð sé ekki farið ofan í saumana á hönnun mannvirkis, efnisvali og öðrum atriðum er snerti brunavarnir heldur sé þess gætt við útgáfu byggingarleyfis að þeim kröfum sé fullnægt.  Hafi svo verið gert við útgáfu byggingarleyfis á grundvelli hins breytta deiliskipulags eins og samþykktir aðaluppdrættir af húsinu beri með sér, þar sem m.a. sé gert ráð fyrir vatnsúðunarkerfi í hinni umdeildu viðbyggingu.

Við mat á grenndaráhrifum umdeildrar deiliskipulagsbreytingar verði að hafa í huga að með breytingu á deiliskipulagi Kvosarinnar, sem samþykkt hafi verið í borgarráði Reykjavíkur 22. september 1998, hafi verið heimilað að byggja glerbyggingu ofan á 1. hæð hússins nr. 18 við Austurstræti og gera þar svalir.  Breyting sú sem fólst í hinni kærðu ákvörðun sé því ekki veruleg þrátt fyrir að glerbyggingin stækki nokkuð og heimilt verði að nýta stærri hluta þaksins sem svalir.  Þá verði að líta til þess að fasteignin að Austurstræti 16 sé ætluð fyrir atvinnustarfsemi og standi í miðborg Reykjavíkur og nálægð við önnur hús því mikil.  Í slíkum tilvikum verði að búast við vissu óhagræði sem slíkri nálægð fylgi.  Skuggavarp og skerðing útsýnis vegna glerbyggingarinnar verði lítið gagnvart fasteigninni að Austurstræti 16 og muni skuggavarps aðeins gæta á annarri hæð fram til kl. 10 að morgni við sumarsólstöður.   Bent er á að deiliskipulagið geri ráð fyrir að vesturhlið glerbyggingarinnar, sem snúi að Austurstræti 16, verði ógegnsæ eins og kærendur hafi krafist.  Þá sé veðrátta á Íslandi með þeim hætti að telja verði ólíklegt að þaksvalirnar verði í notkun nema lítinn hluta ársins.  Reykjavíkurborg telji jafnframt eins og aðstæðum sé háttað að hætta á innbrotum og skemmdarverkum vegna breytingarinnar aukist vart.   Í ljósi þessa telji Reykjavíkurborg að umdeild deiliskipulagsbreyting raski ekki hagsmunum kærenda í þeim mæli að réttlæti ógildingu skipulagsbreytingarinnar.

Komi til skoðunar önnur atriði við meðferð málsins en Reykjavíkurborg hafi þegar tekið afstöðu til er þess farið á leit að borgaryfirvöld fái að tjá sig sérstaklega um þau áður en úrskurður gangi í málinu.

Niðurstaða:  Kærendur byggja kröfu sína um ógildingu hinnar kærðu deiliskipulagsbreytingar annars vegar á því að hún hafi ekki verið réttilega framkvæmd en hins vegar með þeim rökum að viðbygging á þaki fyrstu hæðar hússins að Austurstræti 18 og þaksvalir sem heimilaðar eru með deiliskipulagsbreytingunni gangi verulega á hagsmuni kærenda.

Hin kærða deiliskipulagsbreyting lýtur eingöngu að breytingu á fasteigninni að Austurstræti 18 en felur ekki í sér breytingar á almennum skilmálum deiliskipulags svæðisins.  Umrædd breyting felur í sér aukna nýtingu á lóð fasteignarinnar sem nemur 68,4 fermetrum með umdeildri viðbyggingu úr gleri og svölum á þaki fyrstu hæðar og fer nýtingarhlutfall lóðarinnar úr 3,2 í 3,3.  Verður að telja breytinguna að umfangi og eðli það lítilvæga að heimilt hafi verið að fara með hana að hætti 2. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.

Ekki er fallist á að við óverulega breytingu á deiliskipulagi samkvæmt 2. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga þurfi að liggja fyrir byggingarleyfisumsókn sem í einhverju víki frá gildandi skipulagi.  Minni háttar breytingar á deiliskipulagi geta byggst á ýmsum ástæðum og hvergi er að finna í lögunum umrætt skilyrði fyrir beitingu ákvæðisins.  Þá verður ekki tekið undir þá skoðun að grenndarkynning samkvæmt 7. mgr. 43. gr. laganna, sem vitnað er til í 2. mgr. 26. gr., hafi þurft að ná til allra á viðkomandi deiliskipulagsreit þar sem þeir verði að teljast hagsmunaaðilar í skilningi ákvæðisins.  Fram kemur í nefndri 7. mgr. 43. gr. laganna að grenndarkynning felist í því að nágrönnum sem hagsmuna eigi að gæta er kynnt málið og gefinn kostur á að tjá sig.  Hverjir teljast eiga hagsmuna að gæta verður að meta í hverju tilfelli með tilliti til aðstæðna og eðlis breytinganna.  Deiliskipulagsbreyting, sem bundin er við eina lóð og fullnægir því skilyrði 2. mgr. 26. gr. laganna að teljast óveruleg, snertir að jafnaði aðeins næstu nágranna þeirrar lóðar sem breytingin nær til.  Af gögnum málsins verður ekki annað ráðið en öllum þeim, sem eiga og nýta húsnæði umhverfis lóðina að Austurstræti 18, hafi verið kynnt fyrirhuguð deiliskipulagsbreyting á lóðinni og verður því ekki séð að grenndarkynningunni hafi verið ábótavant að þessu leyti.

Í gr. 5.5 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998 eru ákvæði um það hvernig setja skuli fram breytingar á skipulagsáætlunum.  Gera þarf grein fyrir hvaða reit breyting eigi við í gildandi skipulagsáætlun, í hverju breytingin felist í máli og myndum og sýna þarf reit eins og hann er fyrir og eftir fyrirhugaða breytingu.  Skýra þarf merki og tákn sem á skipulagsuppdrætti standa en að öðru leyti skulu gögn vera í samræmi við gr. 5.1- 5.4 eftir því sem við á.

Við kynningu á hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu lá fyrir skipulagsuppdráttur er sýndi skýrt við hvaða reit breytingartillagan átti, í hverju hún var fólgin, útlit húss fyrir og eftir breytingu og breytt nýtingarhlutfall lóðarinnar að Austurstræti 18.  Grein 3.1.4 í skipulagsreglugerð, sem annar kærenda vísar til, á við um frumgerð deiliskipulags en ekki breytingar á staðfestu skipulagi.  Ekki er fallist á þá túlkun kæranda að skírskotun 2. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga til 7. mgr. 43. gr. laganna feli í sér kröfur um sambærilega uppdrætti eins og um byggingarleyfisumsókn væri að ræða.  Greind tilvísun á einungis við um framkvæmd grenndarkynningar eins og fyrr hefur verið rakið.  Framsetning hinnar kærðu deiliskipulagsbreytingar var því í samræmi við ákvæði skipulags- og byggingarlaga og skipulagsreglugerðar.

Í Aðalskipulagi Reykjavíkur 1996-2016 bls. 29 er tekið fram að fyrir deiliskipulögð svæði, svo sem Kvosina, gildi það nýtingarhlutfall sem þar sé staðfest en nýtingarhlutfall einstakra lóða verði þó alltaf breytilegt og ráðist það af staðháttum svo sem umfangi byggingar og nýtingarhlutfalli aðliggjandi lóða.  Komi fram tillaga þar sem verulega sé farið yfir það nýtingarhlutfall sem aðalskipulag geri ráð fyrir skuli unnið deiliskipulag og það auglýst samkvæmt skipulagslögum.  Á bls. 30 í nefndu aðalskipulagi Reykjavíkur kemur og fram að þær tölur um nýtingarhlutfall einstakra landnotkunarsvæða sem þar eru settar eru til viðmiðunar.  Þegar horft er til þessara atriða í aðalskipulagi verður að telja heimilt að víkja frá nýtingarhlutfallstölum aðalskipulags.  Sé frávik til hækkunar verulegt verður að gera hana með deiliskipulagsgerð en ella með grenndarkynningu á byggingarleyfisumsókn samkvæmt 43. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Hin kærða deilskipulagsbreyting verður þar af leiðandi ekki talin andstæð aðalskipulagi þótt þar sé vikið frá viðmiðunartölum aðalskipulagsins um nýtingarhlutfall.

Það fellur ekki innan verkahrings úrskurðarnefndarinnar að taka afstöðu til hvort deiliskipulagsbreyting hafi í för með sér bótaskyldu, sbr. 3. mgr. 33. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Verður því ekki tekin afstaða til þeirrar málsástæðu annars kæranda.

Kærendur benda á að heimiluð viðbygging og þaksvalir muni raska verulega hagsmunum þeirra.  Framkvæmdin valdi skuggavarpi á annarri og þriðju hæð að Austurstræti 16, nýting þaksvala og glerbyggingin raski starfsskilyrðum með því að séð verði inn um glugga frá glerbyggingunni og aðgengi fólks út á þakið valdi ónæði og  auki hættu á því að fólk komist að bakhlið hússins að Austurstræti 16.

Húsin að Austurstræti 16 og 18 standa í miðborg Reykjavíkur þar sem byggð er þétt og hátt nýtingarhlutfall lóða og húsin eingöngu nýtt undir atvinnustarfsemi.  Við slíkar aðstæður, þar sem nálægð húsa er mikil, er óhjákvæmilegt að mannvirki skyggi hvert á annað og séð verði inn um óbyrgða glugga milli bygginga.  Af mælingu á skuggavarpi á fasteign kærenda má ráða að það vari í tvo til þrjá tíma fyrir hádegi.  Að þessu virtu og með hliðsjón af því að deiliskipulag lóðarinnar að Austurstræti 18 fyrir umdeilda breytingu gerði ráð fyrir nýtingu þaksins á fyrstu hæð hússins verður ekki talið að deiliskipulagsbreytingin raski hagsmunum kærenda svo að ógilda eigi hina kærðu ákvörðun.

Með vísan til þess sem hér hefur verið rakið er niðurstaða úrskurðarnefndarinnar sú að hafna beri kröfu kærenda um ógildingu hinnar kærðu deiliskipulagsbreytingar á lóðinni nr. 18 við Austurstræti.

Uppkvaðning úrskurðar í málinu hefur dregist verulega vegna þess málafjölda sem skotið hefur verið til nefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Kröfu kærenda um ógildingu á samþykkt skipulags- og umferðarnefndar Reykjavíkur frá 21. ágúst 2000 um breytingu á deiliskipulagi fyrir lóðina að Austurstræti 18 í Reykjavík er hafnað.

____________________________________
Ásgeir Magnússon

___________________________             _____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                       Ingibjörg Ingvadóttir

Ár 2002, mánudaginn 26. ágúst, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Ásgeir Magnússon hrl., formaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ingibjörg Ingvadóttir lögfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 48/2000, kæra eiganda Krókháls 4, Reykjavík, á ákvörðun skipulags- og umferðarnefndar Reykjavíkur um breytt deiliskipulag lóðarinnar nr. 1 við Lyngháls í Reykjavík að því er varðar skiptingu lóðar og heimild til byggingar dreifistöðvar Orkuveitu Reykjavíkur og á ákvörðun um veitingu byggingarleyfis fyrir umrædda dreifistöð.

Á málið er nú lagður svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 17. ágúst 2000, er nefndinni barst sama dag, kærir Bjarni Þór Óskarsson hrl., fyrir hönd G.Th. Eggertssonar ehf., eiganda fasteignarinnar að Krókhálsi 4, Reykjavík, samþykkt skipulags- og umferðarnefndar Reykjavíkur um breytt deiliskipulag lóðarinnar nr. 1 við Lyngháls, Reykjavík að því er varðar skiptingu lóðarinnar og heimild til byggingar dreifistöðvar Orkuveitu Reykjavíkur í norðaustur horni lóðarinnar og veitingu byggingarleyfis fyrir dreifistöðina.  Hin kærða samþykkt um breytingu deiliskipulags var staðfest á fundi Borgarráðs Reykjavíkur í umboði borgarstjórnar hinn 27. júní 2000 en byggingarleyfið var gefið út hinn 11. júlí 2000 og staðfest af borgarráði hinn 18. júlí sama ár.  Kærandi gerir þá kröfu að hin kærða deiliskipulagsbreyting verði felld úr gildi að því er snertir skiptingu lóðar og heimild til að reisa dreifistöð fyrir Orkuveitu Reykjavíkur ásamt hinu kærða byggingarleyfi.

Í málinu var jafnframt gerð krafa um stöðvun framkvæmda en henni var ekki fylgt eftir þar sem umdeildri framkvæmd var nánast lokið er kæra barst.

Málavextir:  Á fundi byggingarnefndar Reykjavíkur þann 26. apríl 2000 var tekin fyrir fyrirspurn Íslenskrar Erfðagreiningar um leyfi til þess að staðsetja tvö stálgrindarhús á lóðinni nr. 1 við Lyngháls. Báðar byggingarnar skyldu fjarlægðar innan þriggja ára frá samþykkt þeirra. Var erindinu vísað til umsagnar Borgarskipulags Reykjavíkur.  Með bréfi, dags. 4. apríl 2000, sótti Orkuveita Reykjavíkur um að fá að staðsetja dreifistöð í norðausturhorni lóðarinnar nr. 1. við Lyngháls.  Bæði þessi erindi voru lögð fyrir skipulags- og umferðarnefnd þann 8. maí 2000.  Á fundi nefndarinnar var afgreiðsla erindanna sameinuð og samþykkt að grenndarkynna umsóttar breytingar á umræddri lóð hagsmunaaðilum að Krókhálsi 1, 3 og 4, Lynghálsi 2 og 3, Draghálsi 1 og Réttarhálsi 2 sem óverulega breytingu á deiliskipulagi svæðisins.  Lóðarhafar að Lynghálsi 1 höfðu veitt samþykki sitt fyrir staðsetningu dreifistöðvarinnar.  Tillagan var í kynningu frá 22. maí  til 19. júní 2000 með athugasemdafresti til sama dags.  Engar athugasemdir bárust við tillöguna og var hún lögð fyrir skipulags- og umferðarnefnd þann 26. júní sem samþykkti að leggja til við borgarráð að það samþykkti deiliskipulagsbreytinguna.  Borgarráð samþykkti afgreiðslu nefndarinnar á fundi sínum þann 27. júní 2000.  Deiliskipulagsbreytingin var send Skipulagsstofnun til skoðunar skv. 3. mgr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Með bréfi, dags. 13. júlí 2000, tilkynnti stofnunin að hún féllist á að auglýsing um gildistöku breytingarinnar yrði birt í B-deild Stjórnartíðinda.  Auglýsing um gildistöku breytingarinnar var birt þann 31. júlí 2000.

Nýtt deiliskipulag fyrir Hálsahverfi að undanskilinni lóð Mjólkursamsölunnar nr. 1 við Bitruháls og nokkurra lóða austast á svæðinu við Suðurlandsveg var í vinnslu á svipuðum tíma og var þar gert ráð fyrir dreifistöðinni á sama stað og í hinni grenndarkynntu deiliskipulagsbreytingu.  Deiliskipulagstillagan var auglýst til kynningar frá 7. júlí til 4. ágúst 2000 og var samþykkt í borgarráði þann 26. september sama ár.  Hún öðlaðist gildi við birtingu auglýsingar í B-deild Stjórnartíðinda þann 20. október 2000.

Á afgreiðslufundi sínum þann 11. júlí 2000 samþykkti byggingarfulltrúi byggingarleyfi fyrir dreifistöð á lóðinni.  Borgarráð staðfesti þá afgreiðslu á fundi sínum þann 18. júlí 2000 í umboði borgarstjórnar.  Á fundi byggingarnefndar þann 10. ágúst var samþykkt mæliblað af lóðinni sem sýndi skiptingu lóðarinnar vegna dreifistöðvarinnar.  Sú afgreiðsla nefndarinnar var staðfest á fundi borgarráðs í umboði borgarstjórnar  hinn 15. ágúst 2000.

Með bréfi til Borgarskipulags, dags. 16. ágúst 2000, gerði lögmaður kæranda athugasemdir við framkvæmdir á lóð dreifistöðvarinnar og krafðist þess að framkvæmdir yrðu stöðvaðar.  Kærandi kærði jafnframt skiptingu lóðarinnar og framkvæmdir við dreifistöðina til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir þar sem krafist var stöðvunar framkvæmda og vísað um rökstuðning til greinds bréfs til Borgarskipulags dags. 16. ágúst 2000.
 
Málsrök kæranda:  Kærandi vísar til þess að grenndarkynning sú sem var undanfari úthlutunar á lóðarspildu úr lóðinni að Lynghálsi 1 til Orkuveitu Reykjavíkur og veitingar byggingarleyfis fyrir dreifistöðinni á lóðarspildunni hafi ekki verið réttilega framkvæmd.  Úthlutun lóðarskikans til Orkuveitu Reykjavíkur og veiting byggingarleyfisins fyrir dreifistöðinni sé því ólögmæt.  Þá raski byggingin nýtingarmöguleikum kæranda á lóð sinni og skapi hættu.

Vera kunni að kæranda hafi borist bréf í síðari hluta maímánaðar árið 2000 þar sem kynnt hafi verið fyrirhuguð lóðarúthlutun og bygging dreifistöðvar ásamt kynningu á fyrirhuguðum stálgrindarhúsum á lóðinni nr. 1 við Lyngháls.  Kærandi finni hins vegar ekki bréfið í sínum vörslum og borgaryfirvöld hafi ekki í fórum sínum afrit af bréfinu.  Kæranda hafi síðar verið afhent samrit bréfs sem skipulagsyfirvöld segi að sent hafi verið öllum sem umdeild framkvæmd gæti snert.  Að svo komnu byggi kærandi ekki á öðru en að honum hafi borist sams konar bréf  en áskilji sér þó allan rétt af því tilefni að ekkert liggi fyrir um hvers efnis tilkynning til kæranda hafi verið.  Í öllu falli sé ósannað að kæranda hafi borist tilkynning frá borgaryfirvöldum sem gæfi honum tilefni til að vænta þess mannvirkis sem sé tilefni kæru hans.  Kærandi hafi nú fengið í hendur uppdrátt þann sem til kynningar var og ekki sé á honum að finna markaðan byggingarreit á lóð Orkuveitunnar sem að öðru leyti sé óljós á uppdrættinum sem sé án hnita og hæðarmerkja.    Þá telji kærandi að gögn þau sem lágu frammi við grenndarkynninguna hafi í engu upplýst um gerð dreifistöðvarinnar og hann hafi ekki getað vænst að mannvirkið yrði í sömu hæð og lóð kæranda.  Lóðin að Lynghálsi sé stór og hefði verið full ástæða til að vekja athygli kæranda á því að lóðarskiki Orkuveitu Reykjavíkur snerti hagsmuni hans sérstaklega.  Aðalefni kynningarinnar hafi verið fyrirhuguð stálgrindarhús sem reisa átti á lóðinni en framkvæmdum Orkuveitunnar nánast lætt með í kynningunni.

Kærandi telji austurgafl dreifistöðvarinnar allt of nærri lóðarmörkum eða aðeins í um 40-45 sentimetra fjarlægð.  Leigjandi fasteignar kæranda reki þar eina stærstu verslun landsins með gólfefni og hafi hann notað norðvesturhorn lóðarinnar að Krókhálsi 4, sem liggi  að lóðarskika Orkuveitu Reykjavíkur, fyrir gáma til vörugeymslu og geti heildarþyngd hvers gáms numið allt að 40 tonnum.  Ljóst sé að óhöpp geti orðið við færslu slíkra gáma af og á flutningstæki og aukist sú hætta vegna nálægðar dreifistöðvarinnar við athafnasvæðið.

Málsrök skipulags- og byggingarnefndar:  Reykjavíkurborg krefst þess að málinu verði vísað frá úrskurðarnefndinni með eftirfarandi rökum:

Frá því að umdeild deiliskipulagsbreyting átti sér stað á lóðinni nr. 1 við Lyngháls í kjölfar grenndarkynningar hafi verið samþykkt nýtt deiliskipulag fyrir athafnasvæðið milli Bæjarháls og Vesturlandsvegar.  Deiliskipulagstillagan hafi verið samþykkt í borgarráði þann 26. september 2000 og hafi öðlast gildi við birtingu auglýsingar í B-deild Stjórnartíðinda þann 20. október sama ár.  Það skipulag hafi verið auglýst til kynningar frá 7. júlí  til 4. ágúst 2000 með athugasemdafresti til 18. ágúst sama ár.  Engar athugasemdir bárust frá kærendum við þá skipulagstillögu á kynningartíma hennar en í skipulaginu sé gert ráð fyrir dreifistöð á sama stað og í hinni kærðu ákvörðun. 

Verði ekki fallist á frávísun málsins er þess krafist að ákvarðarnir borgarráðs um breytingu á deiliskipulagi svæðisins frá 27. júní 2000, samþykkt byggingarleyfis frá 18. júlí og um staðfestingu á nýju mæliblaði og lóðarskiptingu, frá 15. ágúst 2000 standi óraskaðar.

Reykjavíkurborg fullyrðir að bréfið er fól í sér grenndarkynningu vegna lóðarinnar að Lynghálsi 1 hafi verið sent kæranda og telur það ekki sönnun fyrir hinu gangstæða að hann finni það ekki í sínum fórum.  Fyrir liggi afrit af því bréfi sem hafi verið sent til allra þeirra sem hagsmuna áttu að gæta, þ.m.t. kæranda, ásamt lista yfir þá aðila sem bréfið hafi verið sent til.  Sú vinnuregla sé viðhöfð hjá borgaryfirvöldum, vegna umfangs slíkra kynninga, að geyma í skjalavörslu í bréflegu formi afrit af einu þeirra bréfa sem send séu út í hverri kynningu ásamt lista yfir þá aðila sem fái bréfið.  Afrit allra bréfanna séu hins vegar til í tölvuskrá hjá embættinu sem vistuð séu í málaskrárkerfi embættisins.  Af þeirri ástæðu sé ekki til afrit af undirrituðu bréfi til kæranda en í framangreindu kerfi sé hins vegar að finna óundirritað afrit.  Þess sé ætíð gætt að bréf fari út til allra sem á listanum séu.  Bréfin  séu prentuð út í einni röð með einni prentskipun og því mjög ólíklegt að aðila, sem tilgreindur er á listanum, sé ekki sent  bréf.

Þá er skírskotað til þess að í 7. mgr. 43. gr. skipulags- og byggingarlaga, er fjalli um grenndarkynningu, sé ekki gerð krafa um að grenndarkynningarbréf séu send með ábyrgðarpósti eða á annan sannanlegan hátt sem tryggi að hægt sé að sýna fram á með óyggjandi hætti, að bréf hafi borist viðtakanda.  Í ljósi þess verði að telja að ekki hvíli sú skylda á skipulags- og byggingaryfirvöldum að senda kynningarbréf með sannanlegum hætti.  Á þeim hvíli hins vegar sú skylda að sjá til þess að slík bréf séu send á þann hátt að almennt megi búast við að bréfin berist viðtakanda.  Í tilviki kæranda hafi bréfið verið sent með almennum pósti.  Í ljósi framangreinds verði að telja að löggjafinn hafi sett þá skýringarreglu að hafi bréfin verið send séu löglíkur fyrir því að þau hafi borist viðtakanda.  Með vísan til framlagðra gagna séu löglíkur fyrir því að kæranda hafi borist umrætt bréf.  Reykjavíkurborg telji með hliðsjón af framangreindu og því að kærandi sjálfur byggi á því að kynningarbréf hafi borist honum að grenndarkynningin hafi verið í samræmi við lög að þessu leyti.

Í bréfi því til kæranda sem sent hafi verið vegna grenndarkynningarinnar hafi verið tilkynnt um kynningu á tillögunni sem gerði ráð fyrir byggingu dreifistöðvar fyrir Orkuveitu Reykjavíkur og tveimur stálgrindarhúsum á lóðinni nr. 1 við Lyngháls. Verði að telja að bréfið hefði átt að gefa kæranda tilefni til þess að kynna sér tillöguna sem varðaði framkvæmdir á næstu lóð við hann.  Með bréfinu hafi verið vakin athygli hans á framkvæmdunum þótt í bréfinu hafi ekki verið gerð ítarleg grein fyrir þeim.  Skýrt komi fram á uppdrættinum, sem til kynningar hafi verið, hvaða framkvæmdir væru fyrirhugaðar á lóðinni en skýrt komi fram í kynningarbréfinu og á uppdrætti að kynningin varðaði dreifistöð auk fyrirhugaðra stálgrindarhúsa.  Ekki verði talið að lagaskylda hafi hvílt á skipulags- og byggingaryfirvöldum að kynna fyrirhugaðar framkvæmdir fyrir kæranda á annan hátt en gert hafi verið.  Slíkir annmarkar séu a.m.k. ekki á kynningunni að leitt geti til ógildingar skipulagsbreytingarinnar.  Hafi kærandi ekki kynnt sér breytinguna, þrátt fyrir tilkynningu þar um, verði hann að bera hallann af því.

Lóðarmörk nýrrar lóðar komi skýrt fram á uppdrætti og greinargerð er honum fylgdi og að lóðin yrði 5 x 6 metrar.  Telja verði að hnitasetning hefði ekki gert tillöguna skýrari enda sé það almennt ekki venjan að hnitsetja deiliskipulagsuppdrætti.  Venjan sé sú að hnitsetning og nákvæm hæðarsetning sé gerð á mæliblöðum og hæðarblöðum sem gefin séu út af Reykjavíkurborg að lokinni breytingu á deiliskipulagi. Í skilmálum uppdráttarins komi ummál byggingarinnar fram, þ.e. 5,4 x 2,7 metrar. Hefði kærandi því mátt vita, hefði hann kynnt sér uppdráttinn, hve stór byggingin ætti að vera og að hún yrði  staðsett nálægt lóðarmörkum hans.  Á skipulagsuppdrættinum sé m.a. vísað til teikninga af mannvirkinu sem kærandi hafi átt þess kost að kynna sér.  Lagaskylda hafi hins vegar ekki boðið að láta teikningarnar hanga uppi við kynningu málsins  þar sem um skipulagsbreytingu hafi verið að ræða en ekki kynningu á byggingarleyfisumsókn.  Uppdrættirnir hefðu hins vegar verið aðgengilegir hverjum sem skoða vildi.  Bent er á að umrædd dreifistöð  sé eins og fjölmargar slíkar stöðvar sem reistar hafa verið víða um borgina á síðustu árum.  Flestum ætti því að vera ljós hæð þeirra, stærð og útlit í meginatriðum.  Í ljósi framangreinds og fyrirliggjandi gagna hafni Reykjavíkurborg því alfarið að kærandi hefði mátt búast við litlum gráum kassa, eins og hann orðar það.  Í hinu samþykkta deiliskipulagi sé ekki getið um hæð dreifistöðvarinnar og megi taka undir að það hefði verið nákvæmara.  Reykjavíkurborg hafni því hins vegar að sá ágalli geti leitt til ógildingar skipulagsbreytingarinnar.

Samkvæmt nýjustu teikningum af húsi og lóð að Krókhálsi 4 sé ekki gert ráð fyrir gámastæðum í norðvesturhorni lóðar kæranda heldur bílastæðum nokkuð frá lóðarmörkum. Samþykkt gámastæði á lóðinni er hins vegar við norðvesturhorn hússins.  Ekki hefur verið sótt um staðsetningu gáma annars staðar á lóðinni.

Loks sé vakin athygli á því að málsástæður kæranda lúti einkum að framsetningu hinnar kynntu tillögu sem ljóst sé að hann skoðaði ekki sjálfur á kynningartíma hennar.  Meintir gallar á framsetningu hins samþykkta deiliskipulagsuppdráttar hafi því engin áhrif haft á framgang málsins né villt um fyrir kæranda eða orðið til þess að hann gerði ekki athugasemdir við tillöguna.  Jafnvel þótt nefndin kæmist að þeirri niðurstöðu að gallar væru á hinum kynnta uppdrætti hefði það því ekki þýðingu við úrlausn málsins.

Andmæli byggingarleyfishafa:  Af hálfu Orkuveitu Reykjavíkur er vísað til málsraka skipulags- og byggingarnefndar í málinu og kröfum kæranda mótmælt með vísun til þeirra.

Niðurstaða:    Skipulags- og byggingarnefnd Reykjavíkur gerir kröfu um frávísun málsins frá úrskurðarnefndinni með þeim rökum að samþykkt hafi verið breyting á deiliskipulagi umrædds svæðis, sem geri ráð fyrir umdeildri dreifistöð, og hafi sú breyting á deiliskipulagi tekið gildi við birtingu í B-deild Stjórnartíðinda hinn 20. október 2000.  Deiliskipulagsbreytingin hafi ekki sætt kæru og standi því óhögguð.

Umdeild skipulagsákvörðun var gerð með breytingu á deiliskipulagi svæðisins að undangenginni grenndarkynningu samkvæmt 2. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 og snerti hún eingöngu lóðina nr. 1 við Lyngháls.  Um sama leyti var unnið að nýju deiliskipulagi fyrir Hálsahverfi, sem Lyngháls tilheyrir, og var það skipulag auglýst til kynningar frá 7. júlí 2000 til 4. ágúst 2000.  Deiliskipulagstillagan var samþykkt í borgarráði hinn 26. september 2000 og birtist í B-deild Stjórnartíðinda 20. október sama ár.  Í því skipulagi er gert ráð fyrir dreifistöð Orkuveitu Reykjavíkur á lóðinni nr. 1 við Lyngháls með sama hætti og í hinni kærðu deiliskipulagsákvörðun.

Verður ekki séð eins og málum er háttað að kærandi hafi hagsmuni af því að fá skorið úr um gildi hinnar kærðu deiliskipulagsákvörðunar þar sem fyrir liggur að deiliskipulagsákvörðunin, sem tók gildi hinn 20. október  2000, stendur óhögguð.  Verður kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu deiliskipulagsákvörðunar vísað frá úrskurðarnefndinni af þessum sökum.

Hins vegar verður tekið til efnislegrar umfjöllunar hvort byggingarleyfi fyrir hinni umdeildu dreifistöð sé haldið þeim annmörkum að ógildingu varði.

Kærandi hefur bent á að dreifistöðin sé allt of nærri lóðamörkum og skapi sú nálægð hættu vegna færslu gáma sem geymdir séu við lóðamörkin þar sem dreifistöðinni er ætlað að standa. 

Í gr. 75.4 í byggingarreglugerð nr. 441/1998 er heimild til þess að víkja frá almennum reglum um fjarlægð húsa frá lóðarmörkum.  Fjarlægð hinnar umdeildu dreifistöðvar frá lóðarmörkum var ákveðin í deiliskipulagi og verður byggingarleyfi hennar því ekki ógilt með þeim rökum að nálægð stöðvarinnar við lóðamörk fari í bága við byggingarreglugerð.    Samkvæmt gildandi teikningum að lóðinni nr. 4 við Krókháls, sem samþykktar voru af byggingarfulltrúa 28. september 1999, er ekki gert ráð fyrir gámasvæði við norðvesturmörk lóðarinnar sem liggur að umræddri dreifistöð.  Vandkvæði við meðferð og geymsla gáma á því svæði, er kann að skapast vegna nálægðar dreifistöðvarinnar, geta ekki leitt til ógildingar á umdeildu byggingarleyfi þar sem geymsla á gámum við lóðarmörkin er í andstöðu við skipulag um nýtingu lóðarinnar að Krókhálsi 4.

Umrætt byggingarleyfi var gefið út hinn 11. júlí 2000 en þá hafði deiliskipulagsbreytingin um skiptingu lóðarinnar að Lynghálsi 1 og mörkun byggingarreits fyrir dreifistöð Orkuveitu Reykjavíkur ekki verið birt í B-deild Stjórnartíðinda.  Byggingarleyfið hafði því ekki stoð í gildandi skipulagi við útgáfu þess og verður því ekki hjá því komist að ógilda það með vísan til 2. mgr. 43. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997. 

Í 2. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 er kveðið á um að bygging sem reist er með byggingarleyfi sem brýtur í bága við skipulag skuli fjarlægð.  Með hliðsjón af því að skipulags- og umferðarnefnd og borgarráð höfðu samþykkt hina kærðu skipulagsbreytingu áður en byggingarleyfið var gefið út og framkvæmdir hófust ekki fyrr en eftir birtingu hennar í B-deild Stjórnartíðinda þykir rétt að gefa byggingarleyfishafa kost á því að sækja um leyfi að nýju án þess að honum verði gert að fjarlægja hina umdeildu framkvæmd, enda þykir sú niðurstaða ekki fara í bága við tilgang fyrrgreindrar 2. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils málafjölda sem skotið hefur verið til nefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Kröfu um ógildingu á samþykkt borgarráðs frá 27. júní 2000 um breytingu á deiliskipulagi fyrir lóðina að Lynghálsi 1 er vísað frá úrskurðarnefndinni.  Byggingarleyfi fyrir dreifistöð Orkuveitu Reykjavíkur, sem gefið var út hinn 11. júlí 2000 og staðfest af borgarráði hinn 18. júlí 2000, er fellt úr gildi.  Byggingarleyfishafa skal gefinn kostur á því að sækja að nýju um byggingarleyfi fyrir hinni umdeildu framkvæmd.

____________________________________
Ásgeir Magnússon

___________________________             _____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                              Ingibjörg Ingvadóttir

Ár 2002, mánudaginn 26. ágúst, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Ásgeir Magnússon hrl., formaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ingibjörg Ingvadóttir lögfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 44/2000, krafa sveitarstjórnar Eyjafjarðarsveitar um úrlausn ágreinings um hvort framkvæmdir við borun eftir heitu vatni í landi Sigtúna í Eyjafjarðarsveit séu háðar framkvæmdaleyfi.

Á málið er nú lagður svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 19. júlí 2000, er barst nefndinni 31. júlí sama ár, krefst sveitarstjórn Eyjafjarðarsveitar  þess að úrskurðað verði að framkvæmdir við borun Hita- og vatnsveitu Akureyrar eftir heitu vatni í landi Sigtúna, Eyjafjarðarsveit séu háðar framkvæmdaleyfi.

Málavextir:   Hinn 5. maí 2000 ritaði veitustjóri Hita- og vatnsveitu Akureyrar eiganda jarðarinnar Sigtúna í Eyjafjarðarsveit bréf þar sem tilkynnt var um fyrirhugaða borun djúprar tilraunaholu í samræmi við samning Akureyrarbæjar og landeiganda frá 27. mars 1980 um einkarétt hins fyrrnefnda á borun og nýtingu á heitu vatni í landi jarðarinnar.  Þar kom fram að framkvæmdir hæfust væntanlega fyrir maílok árið 2000 og yrði holan staðsett nálægt heimreið við Eyjafjarðarbraut eystri.  Áætlað var að tún myndu skerðast um ca. 2-3000 fermetra vegna borplans með burðarlagi úr möl.

Á fundi sveitarstjórnar Eyjafjarðarsveitar hinn 30. maí 2000 komu greindar framkvæmdir til umræðu en þá mun hafa verið lokið framkvæmdum við borplan.  Ályktaði sveitarstjórn á þessum fundi um að borframkvæmdirnar væru það umfangsmiklar að sækja þyrfti um framkvæmdaleyfi til sveitarfélagsins fyrir þeim.  Var Hita- og vatnsveitu Akureyrar sent bréf, dags. 7. júní 2000, þar sem mati sveitarstjórnar á framkvæmdunum var komið á framfæri og þess farið á leit að þá þegar yrði sótt um framkvæmdaleyfi vegna borframkvæmdanna og til þess gefinn frestur til 15. júní 2000. 

Hita- og vatnsveita Akureyrar leitaði álits bæjarlögmanns Akureyrar um hvort umdeildar framkvæmdir væru háðar framkvæmdaleyfi samkvæmt skipulags- og byggingarlögum.  Álit lögmannsins var sett fram í bréfi, dags. 19. júní 2000,  og var niðurstaða hans að umrædd framkvæmd félli ekki undir ákvæði 27. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Var sveitarstjórn Eyjafjarðarsveitar tilkynnt með bréfi, dags. 21. júní 2000, um þá afstöðu Hita- og vatnsveitu Akureyrar að framkvæmdin væru ekki háð framkvæmdaleyfi og fylgdi bréfinu fyrrgreint álit bæjarlögmanns.

Sveitarstjórn Eyjafjarðarsveitar féllst ekki á rök framkvæmdaraðila fyrir því að umdeild framkæmd væri undanþegin framkvæmdaleyfi og skaut ágreiningnum til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir.

Málsrök kæranda:  Sveitarstjórn Eyjafjarðarsveitar telur ótvírætt að hinar kærðu framkvæmdir í landi Sigtúna séu háðar framkvæmdaleyfi samkvæmt 27. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 og 9. kafla skipulagsreglugerðar nr. 400/1998.  Í bréfi Hita- og vatnsveitu Akureyrar til ábúanda Sigtúna, dags. 5. maí 2000, komi fram að tún jarðarinnar muni skerðast um 2-3000 fermetra sem væntanlega sé stærð athafnasvæðisins við framkvæmdirnar.  Þar komi og fram að á svæðinu verði gert borplan með burðarlagi úr möl eftir að sléttað hafi verið undir.  Borholan sé í krika milli heimreiðar að Sigtúnum og Eyjafjarðarbrautar eystri.

Kærandi bendir á að umrætt borplan sé um 15 til 20 metra frá Eyjafjarðarbraut eystri sem sé fjölfarinn þjóðvegur og jafnframt í svipaðri fjarlægð frá heimreið að Sigtúnum sem tengist þvert á þjóðveginn.  Vegur að borplaninu tengist nefndum vegum í krikanum og berist gróf möl og steinar auðveldlega úr veginum inn á þjóðveginn og heimreiðina.  Borplanið sjálft, sem í hafi verið ekið að minnsta kosti 1800-2000 rúmmetrum af möl, rísi allhátt í landinu framan í aflíðandi brekku.  Gera megi ráð fyrir því að hæð þess sé um 2 metrar og allt upp í á þriðja meter þar sem planið vísi að þjóðveginum en í brekkuhæð þar sem það snúi frá þjóðvegi.  Planið sé því áberandi í landinu og hætta sé á að staðsetning þess svo nálægt akvegum geti valdið aukinni snjósöfnun við sérstakar veðurfarslegar aðstæður. 

Þá bendir kærandi á að ekkert liggi fyrir um hvernig gengið verði frá framkvæmdasvæðinu beri borun ekki árangur.

Ljóst sé að hér sé um að ræða framkvæmd sem hafi áhrif á umhverfi og breyti ásýnd þess og að mati kærenda sé framkvæmdin meiri háttar og falli því undir 27. gr. laga nr. 73/1997.

Málsrök framkvæmdaraðila:  Norðurorka (áður Hita- og vatnsveita Akureyrar) bendir á að umræddar framkvæmdir hafi verið tímabundnar og minni háttar.  Alltaf hafi verið ljóst að skerðing lands um 2-3000 fermetra yrði aðeins tímabundin.  Ummerki að borun lokinni yrðu mun minni.  Strax að framkvæmdum loknum hafi verið gengið frá landinu í samræmi við óskir landeiganda og nú sjáist lítil ummerki um framkvæmdirnar önnur en uppgróinn slóði að borholunni en þar fari fram mælingar.

Í áliti bæjarlögmanns Akureyrar, er framkvæmdaraðili hafi stuðst við, komi fram að 27. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 hafi upphaflega tekið til allra framkvæmda en með lögum 135/1997 hafi ákvæðinu verið breytt og það aðeins látið taka til meiri háttar framkvæmda og gildissvið ákvæðisins þar með þrengt til mikilla muna.  Í 3. mgr. gr. 9.1 í skipulagsreglugerð nr. 400/ 1998 sé hugtakið „meiri háttar framkvæmd” skilgreint sem framkvæmd sem hafi veruleg áhrif á umhverfið.  Bent er á þá lögskýringarreglu að takmarkanir á eignarréttindum og íþyngjandi ákvæði, eins og hér um ræði, beri að skýra þröngt og í samræmi við orðalag þeirra.  Íþyngjandi ákvarðanir sem takmarki á einhvern hátt eignarréttindi verði að hafa skýra stoð í lögum.  Framkvæmd sem ætlað sé að standa í skamman tíma geti eðli máls samkvæmt ekki talist meiri háttar eða talin hafa veruleg áhrif á umhverfið.  Umfang umdeildra framkvæmda verði ekki ótvírætt talið meiri háttar í skilningi skipulags- og byggingarlaga en vafa í því efni verði að skýra framkvæmdaraðila í hag.

Niðurstaða:  Ágreiningur málsaðila snýst um það hvort borun tilraunaholu í landi Sigtúna í Eyjafjarðarsveit og gerð borplans af því tilefni séu framkvæmdir sem háðar séu framkvæmdaleyfi samkvæmt 1. mgr. 27. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.

Í greindu lagaákvæði eru þær framkvæmdir leyfisskyldar sem teljast meiri háttar og hafa áhrif á umhverfið og breyta ásýnd þess, svo sem breyting lands með jarðvegi eða efnistöku.  Nánar er fjallað um framkvæmdaleyfi í gr. 9.1 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998.  Í 2. mgr. ákvæðisins er upptalning framkvæmda á ýmsum sviðum sem háðar skulu framkvæmdaleyfi, teljist framkvæmdir meiri háttar.  Í þeirri upptalningu er framkvæmda við boranir ekki sérstaklega getið.  Í 3. mgr. gr. 9.1 er tekið fram að með meiri háttar framkvæmdum í 2. mgr. sé átt við framkvæmdir sem hafi vegna eðlis eða umfangs veruleg áhrif á umhverfið.  Falla þar m.a. undir framkvæmdir sem farið hafa í mat á umhverfisáhrifum og jafnframt er skírskotað til framkvæmda sem tilgreindar eru í viðauka II með reglugerð um mat á umhverfisáhrifum.

Af 1. mgr. 27. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 og gr. 9.1 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998 verður því ráðið að einungis þær framkvæmdir sem vegna eðlis eða umfangs hafi veruleg áhrif á umhverfið séu framkvæmdaleyfisskyldar.  Hvort svo sé verður að meta í hverju tilfelli fyrir sig m.a. með hliðsjón af staðháttum.

Áhrif umdeildra borframkvæmda á umhverfið voru þau að gert var lárétt borplan úr möl í slakka nálægt Eyjafjarðarbraut eystri.  Hæð plansins rís ekki upp fyrir brekkubrún.  Þá var gerður vegarslóði til þess að koma nauðsynlegum útbúnaði á framkvæmdastað.  Framkvæmdasvæðið mun hafa verið 2-3000 fermetra að stærð.  Framkvæmdaraðili hefur upplýst að gengið hafi verið frá svæðinu að lokinni borun í júlí árið 2000 og sjáist nú lítil ummerki framkvæmdanna önnur en uppgróinn slóði sem liggi að borholunni þar sem mælingar fari fram.

Með hliðsjón af því sem hér hefur verið rakið og af því sem ráða má af myndum af framkvæmdastað, sem teknar voru í júlí 2000 og fylgdu kæru, telur úrskurðarnefndin að umdeild framkvæmd geti ekki talist meiri háttar.  Umfang framkvæmdanna er ekki mikið og þær hafa ekki umtalsverð áhrif á umhverfið, hvorki sjónrænt né á annan hátt.  Verður ekki fallist á að hin kærða framkvæmd hafi verið leyfisskyld samkvæmt 1. mgr. 27. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hinar kærðu framkvæmdir Hita- og vatnsveitu Akureyrar vegna borunar eftir heitu vatni í landi Sigtúna, Eyjafjarðarsveit voru ekki háðar framkvæmdaleyfi samkvæmt 1. mgr. 27. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.

____________________________________
Ásgeir Magnússon

___________________________             _____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                              Ingibjörg Ingvadóttir
 

Ár 2002, fimmtudaginn 8. ágúst, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Ásgeir Magnússon hrl., formaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ingibjörg Ingvadóttir lögfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 33/2002, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 10. júlí 2002 um að veita byggingarleyfi fyrir inndreginni þakhæð að Bergstaðastræti 13 í Reykjavík.

Á málið er nú lagður svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 11. júlí 2002, sem barst nefndinni föstudaginn 12. júlí 2002, kæra E, R og Á, íbúar og eigendur íbúða að Óðinsgötu 6 í Reykjavík, ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 10. júlí 2002 um að veita byggingarleyfi fyrir inndreginni þakhæð á húsinu nr. 13 við Bergstaðastræti í Reykjavík.  Kærendur krefjast þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.  Jafnframt krefjast kærendur þess að úrskurðarnefndin úrskurði um stöðvun framkvæmda við bygginguna þar til efnislegur úrskurður gangi í málinu.

Byggingarfulltrúanum í Reykjavík var gert viðvart um kæruna og framkomnar kröfur með bréfi, dags. 15. júlí 2002 og honum gefinn kostur á að koma að athugasemdum.  Jafnframt var byggingarleyfishafa gefinn kostur á að neyta andmælaréttar í málinu.

Athugasemdir byggingarfulltrúa og andmæli byggingarleyfishafa er lúta að kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda bárust úrskurðarnefndinni hinn 17. og 18. júlí sl. og var málið þá tekið til úrskurðar um þá kröfu.  Við nánari athugun kom hins vegar í ljós að hin kærða ákvörðun hafði ekki hlotið lögboðna staðfestingu borgarstjórnar og hafði hið umdeilda byggingarleyfi því ekki öðlast gildi.  Var málsaðilum gerð grein fyrir því að meðan svo væri ástatt ætti málið ekki undir úrskurðarnefndina og yrði því ekki tekið til meðferðar að svo stöddu.

Hin kærða ákvörðun var staðfest af borgarráði í umboði borgarstjórnar hinn 30. júlí sl. og var úrskurðarnefndinni tilkynnt um þá niðurstöðu hinn 31. sama mánaðar.  Er málið nú tekið til úrlausnar um kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda.

Málavextir:  Í þessum þætti málsins verður einungis gerð stuttlega grein fyrir málavöxtum og aðeins að því marki er þýðingu hefur við ákvörðun um kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda.

Umsókn um hið umdeilda byggingarleyfi var fyrst samþykkt af byggingarfulltrúa þann 16. janúar 2002 og fært í fundargerð byggingarfulltrúa þann 22. janúar 2002.  Byggingarstjóri skráði sig á verkið og gengið var frá greiðslu gjalda.  Í bréfi embættis byggingarfulltrúans í Reykjavík til úrskurðarnefndarinnar, dags. 17. júlí 2002, segir að við nánari skoðun hafi komið í ljós að byggingarleyfið væri ekki í samræmi við gildandi deiliskipulag.  Hafi leyfishafa verið tilkynnt um stöðu málsins og jafnframt að byggingarleyfið væri fellt úr gildi og að stöðva skyldi allar framkvæmdir er á því byggðust.  Hafi honum jafnframt verið tilkynnt að sækja bæri um byggingarleyfi að nýju þegar deiliskipulagsbreyting, sem þá hafi verið unnið að, hefði hlotið lögformlegt gildi.

Tillaga að breytingu á deiliskipulagi umrædds svæðis var auglýst til kynningar frá 27. febrúar til 10. apríl 2002.  Bárust nokkrar athugasemdir við tillöguna, m.a. frá kærendum.  Tillagan var samþykkt á fundi skipulags- og byggingarnefndar hinn 8. maí 2002 og staðfest í borgarráði hinn 14. maí 2002. 

Með bréfi, dags. 14. júní 2002, vísuðu kærendur framangreindum ákvörðunum borgaryfirvalda um breytt deiliskipulag svæðisins til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála og er það mál til meðferðar hjá nefndinni.  Kom í ljós við fyrstu athugun á málinu að lögboðin auglýsing um gildistöku deiliskipulagsins hafði ekki verið birt í B-deild Stjórnartíðinda en auglýsing um gildistöku skipulagsins var fyrst birt hinn 8. júlí 2002.

Eftir að breytt deiliskipulag svæðisins hafði tekið gildi samþykkti byggingarfulltrúinn í Reykjavík að nýju byggingarleyfi fyrir umræddri þakhæð þann 10. júlí 2002 en í hinu breytta deiliskipulagi er gert ráð fyrir þakhæð þeirri sem byggingarleyfið tekur til.  Var ákvörðun byggingarfulltrúans um leyfið færð í gerðarbók embættisins hinn 16. júlí 2002 en hlaut fyrst staðfestingu borgarráðs í umboði borgarstjórnar hinn 30. júlí 2002.

Þegar kærendur settu fram kröfu sína um stöðvun framkvæmda við þakhæðina, hinn 12. júlí 2002, var byggingin þegar langt á veg komin, enda höfðu framkvæmdir þá staðið um tveggja vikna skeið að sögn kærenda.  Kynntu nefndarmenn sér með óformlegum hætti aðstæður á vettvangi, en við þá athugun kom í ljós að burðarvirki hafði verið reist og klætt, en ólokið var frágangi ytri klæðningar,  glerjun og öðrum smærri þáttum við frágang að utan.  Virtist byggingin nærri því að geta talist fokheld.

Málsrök kærenda:  Af hálfu kærenda er vísað til þess að þeir hafi kært til úrskurðarnefndarinnar ákvarðanir borgaryfirvalda um deiliskipulag það sem sé grundvöllur hins umdeilda byggingarleyfis og byggingar þakhæðarinnar.  Meðan ekki hafi verið skorið úr ágreiningi þeim sem uppi sé um lögmæti þessara skipulagsákvarðana leiki vafi á um lögmæti byggingarleyfisins.  Þeir hafi í kæru sinni vegna skipulagsins sett fram rökstuddar ástæður sem þeir telji eiga að leiða til þess að skipulagsákvörðuninni verði hrundið.  Að auki hafi framkvæmdir við bygginguna meira og minna verið unnar í heimildarleysi.  Beri af þessum sökum að stöðva framkvæmdir við bygginguna þar til efnisleg niðurstaða liggi fyrir í málinu.

Málsrök byggingarfulltrúa:  Af hálfu byggingarfulltrúa er á það bent að ekki séu gerðar neinar efnislegar athugasemdir við byggingarleyfið af hálfu kærenda og verði ekki séð að neitt nýtt komi fram í kærubréfi, sem breytt geti ákvörðun byggingarfulltrúa um að veita leyfi fyrir ofangreindum framkvæmdum.  Á grundvelli meginreglu 1. mgr. 29. gr. stjórnsýslulaga, nr. 37/1993, verði að telja ástæðulaust að stöðva framkvæmdir við fyrirhugaða byggingu, samkvæmt byggingarleyfi sem veitt hafi verið í samræmi við samþykkt deiliskipulag og á grundvelli staðfests aðalskipulags.

Andmæli byggingarleyfishafa:  Með bréfi til úrskurðarnefndarinnar, dags. 18. júlí 2002, reifar Othar Örn Petersen hrl., sjónarmið byggingarleyfishafa er lúta að kröfu kærenda um að framkvæmdir við bygginguna verði stöðvaðar.  Er kröfunni þar mótmælt.  Bendir hann á að ekki verði séð að fundið sé að því byggingarleyfi sem nú hafi verið veitt þó hnökrar hafi verið á því leyfi sem veitt hafi verið í janúar 2002.

Einu rök kærenda í kæru þeirra á deiliskipulagi svæðisins séu þau að framkvæmdirnar skyggi á útsýni frá Óðinsgötu og skerði þar með sólfar og að þeir hafi varið verulegum fjármunum við endurbyggingu svala en verðmæti þeirra verði nánast að engu.  Svalir á íbúðum að Óðinsgötu 6 snúi í norðvestur en einar eru í suðvestur.  Því sé ljóst að hin umdeilda þakhæð skyggi ekki á hús kærenda hvað birtu varði og skerði ekki sólfar nema ef vera kynni síðla kvölds um hásumar.  Fjarlægð milli húsa sé það mikil að nýbyggingin hafi ekki áhrif á birtu að neinu marki.  Taki byggingarleyfishafi undir þau sjónarmið sem fram komi í tillögu skipulagsfulltrúa, dags. 3. maí 2002, um að byggingin og áhrif hennar séu innan þeirra marka sem gera megi ráð fyrir í miðborg Reykjavíkur.  Það hafi löngum verið vitað að það væri vilji til að þétta byggð, einkum í miðborginni, og þétting byggðar leiðir af sér skerðingu fyrir aðra.  Valdi slík skerðing sannanlegri rýrnun á verð- eða notagildi fasteignar sé eigendum fasteigna tryggður réttur til skaðabóta samkvæmt ákvæði 33. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 og verði því að ætla að slíkar ákvarðanir séu skipulagsyfirvöldum heimilar.

Við mat á því hvort stöðva eigi framkvæmdir verði og að líta til þess að byggingin hafi þegar verið reist en henni sé ekki lokið.  Það sé knýjandi nauðsyn að loka þakinu vegna íbúða á þriðju hæð.  Frestun framkvæmda ylli verulegum vandræðum því ekki væri þá hægt að loka þakinu þar sem fjórða hæðin sé hluti þess.  Þess sé vænst að nefndin taki sem fyrst ákvörðun um að framkvæmdir byggingarleyfishafa verði ekki stöðvaðar.

Niðurstaða:  Samkvæmt 1. tl. 1. mgr. 44. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 er það meðal skilyrða þess að gefa megi út byggingarleyfi að sveitarstjórn hafi staðfest samþykkt byggingarnefndar um veitingu byggingarleyfis.  Þessu skilyrði var fyrst fullnægt með samþykkt borgarráðs í umboði borgarstjórnar hinn 30. júlí 2002.  Fram til þess tíma var það í höndum byggingaryfirvalda í Reykjavík að hafa eftirlit með því að ekki væri unnið að framkvæmdum við bygginguna í heimildarleysi og, eftir atvikum, að stöðva framkvæmdir ef um ólögmætar framkvæmdir væri að ræða.

Þegar byggingarleyfi fyrir hinum umdeildu framkvæmdum öðlaðist gildi var byggingin vel á veg komin eins og að framan hefur verið rakið.  Stöðvun framkvæmda eftir þann tíma myndi ekki þjóna þeim tilgangi að koma í veg fyrir að umdeilt mannvirki sé reist meðan fjallað er um lögmæti byggingarleyfis þess.  Að auki er mannvirkið þeirrar gerðar að unnt er að fjarlægja það án óyfirstíganlegra hindrana, verði bygging þess talin ólögmæt.  Verður því ekki fallist á kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda í máli þessu.

Meðan ekki hefur verið skorið úr um lögmæti skipulags svæðisins og byggingarleyfis fyrir þakhæðinni eru framkvæmdir við bygginguna hins vegar á ábyrgð og áhættu byggingarleyfishafa.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfum kærenda um stöðvun framkvæmda við byggingu þakhæðar að Bergstaðastræti 13 í Reykjavík.

____________________________________
Ásgeir Magnússon

______________________________               _______________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                      Ingibjörg Ingvadóttir

Ár 2002, fimmtudaginn 8. ágúst, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru allir aðalmenn, Ásgeir Magnússon hrl., formaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ingibjörg Ingvadóttir lögfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 47/2000, kæra eigenda fasteignanna nr. 2, 3, 4, 6, og 7 við Leirvogstungu, Mosfellsbæ á ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar Mosfellsbæjar frá 18. júlí 2000 um að veita leyfi til byggingar hesthúss við Leirvogstungu 5 í Mosfellsbæ.

  
Á málið er nú lagður svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 14. ágúst 2000, sem barst nefndinni hinn 15. sama mánaðar, kærir Guðjón Ólafur Jónsson hdl., f.h. eigenda fasteignanna nr. 2, 3, 4, 6, og 7 við Leirvogstungu G í Mosfellsbæ, þá ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar Mosfellsbæjar frá 18. júlí 2000, að veita leyfi fyrir byggingu hesthúss við Leirvogstungu 5, Mosfellsbæ.  Bæjarráð Mosfellsbæjar staðfesti ákvörðunina í umboði bæjarstjórnar hinn 20. júlí 2000.  Kærendur gera þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.

Kærendur gerðu jafnframt kröfu í málinu um stöðvun framkvæmda en þeirri kröfu var hafnað með úrskurði nefndarinnar nr. 19/2000, uppkveðnum hinn 6. september 2000.

Málsatvik:  Jörðinni Leirvogstungu hefur verið skipt upp í spildur og lóðir sem nú eru í eigu nokkurra aðila.  Samkvæmt gildandi aðalskipulagi Mosfellsbæjar er land Leirvogstungu skilgreint sem landbúnaðarsvæði.

Með afsali, dagsettu 12. júlí 1993, gáfu kærendur G og S syni sínum og tengdadóttur 3.025 fermetra lóð úr landi sínu að Leirvogstungu í Mosfellsbæ og var lóðin merkt sem Leirvogstunga 5.  Lóðin var seld og reist á henni íbúðarhús og fasteignin síðar seld núverandi eiganda, A.

Í byrjun árs 1999 leitaði eigandi fasteignarinnar að Leirvogstungu 5 eftir samþykki kærenda fyrir byggingu hesthúss á lóð sinni.  Gáfu kærendur samþykki sitt fyrir framkvæmdinni samkvæmt uppdrætti sem þeim var sýndur.  Að fengnu samþykki kærenda var sótt um byggingarleyfi fyrir hesthúsinu og fylgdi umsókninni uppdráttur áritaður um samþykki kærenda.  Á fundi skipulagsnefndar Mosfellsbæjar þann 27. janúar 1999 var umsóknin tekin fyrir og fól nefndin tæknideild bæjarins að vinna frekar að málinu.  Á fundi skipulagsnefndar þann 4. maí 1999 var ákveðið að skipulagsnefnd myndi láta fara fram grenndarkynningu í samræmi við lög og reglugerðir þegar byggingarleyfisumsókn hefði borist með fullnægjandi gögnum.
 
Með bréfi bæjarverkfræðings, dags. 30. september 1999, voru kærendum sendar teikningar af fyrirhuguðu hesthúsi að Leirvogstungu 5 og gefinn kostur á að koma að athugasemdum sínum.  Lögmaður kærenda kom athugasemdum þeirra á framfæri með bréfi, dagsettu 18. október 1999.  Lögðust kærendur gegn því að leyfi yrði veitt fyrir byggingu hesthússins.  Til vara kröfðust þeir þess að leyfisveitingu yrði frestað þar til breytt aðalskipulag Mosfellsbæjar lægi fyrir og deiliskipulag á grundvelli þess.  Til þrautavara að leyfið yrði ekki veitt fyrr en fyrir lægi deiliskipulag jarðarinnar á grundvelli gildandi aðalskipulags og til þrautaþrautavara að húsið yrði minnkað, það yrði á einni hæð með steinsteyptri þró fyrir tað, í því yrði engin atvinnustarfsemi og að það yrði ekki tekið í notkun fyrr en frágangi yrði að fullu lokið.  Töldu kærendur að hesthús það, sem til grenndarkynningar var, hafi reynst stærra en á uppdrætti þeim sem kærendum hafi verið sýndur á sínum tíma og þar hafi hvergi komið fram að húsið yrði tvær hæðir.

Með bréfi til bæjarverkfræðings, dags. 24. nóvember 1999, gerði lóðareigandi athugasemdir við áðurgreint bréf lögmanns kærenda en lýsti sig reiðubúinn að sleppa kvistum og lækka ris hesthússins til þess að koma til móts við athugasemdir kærenda.  Umhverfisdeild Mosfellsbæjar boðaði íbúa Leirvogstungu til fundar um málið með bréfi, dags. 6. desember 1999, sem skyldi haldinn þann 9. sama mánaðar en með bréfi lögmanns kærenda, dags. 10. desember 1999, var vísað til framkominna athugasemda þeirra og það tilkynnt að þeir sæju ekki þörf á að funda sérstaklega um málið.
 
Á fundi skipulagsnefndar Mosfellsbæjar þann 25. janúar 2000 var umsókn um byggingarleyfið hafnað með svofelldri bókun:  „Skipulagsnefnd getur í ljósi framkominna athugasemda ekki fallist á óbreytta umsókn umsækjanda og felur formanni að ræða við umsækjanda og íbúa í Leirvogstungu um breytingar á því.”  Málið var enn tekið fyrir á fundi skipulagsnefndar þann 22. febrúar 2000 þar sem fram kom að hesthúsið hefði verið minnkað og að skipulagsnefnd væri nú jákvæð fyrir erindinu en færi fram á að húsið yrði minnkað frekar þannig að gert væri ráð fyrir sex hesta húsi.  Lögmaður kærenda kom því á framfæri í bréfi til bæjarverkfræðings, dags. 25. febrúar 2000, að kærendum hafi ekki verið kynnt ný tillaga eða nýjar teikningar að Leirvogstungu 5.  Skipulagsnefnd ákvað að grenndarkynna hesthúsbygginguna að nýju með þeim breytingum sem orðið höfðu á byggingunni frá fyrri grenndarkynningu og var kærendum tilkynnt þetta með bréfi, dags. 3. apríl 2000, og gefinn kostur á að koma að athugasemdum sínum.  Athugasemdir voru gerðar við bygginguna í bréfi lögmanns kærenda, dags. 2. maí 2000, og voru þær mjög á sömu lund og við fyrri grenndarkynningu. 

Að lokinni þessari grenndarkynningu var málið til meðferðar hjá bæjaryfirvöldum og var m.a. óformlega leitað álits Skipulagsstofnunar um málsmeðferð og fengin greinargerð bæjarlögmanns.  Hinn 18. júlí 2000 samþykkti skipulags- og byggingarnefnd á fundi sínum að veita leyfi til byggingar hesthússins með svofelldri bókun:  „Skipulags- og byggingarnefnd samþykkir fyrir sitt leyti framkvæmdir við hesthús við Leirvogstungu 5, í samræmi við seinni grenndarkynningu enda hefur verið tekið tillit til hluta athugasemda íbúa að Leirvogstungu og húsið minnkað frá fyrri grenndarkynningu.  Fyrir liggur umsögn Skipulagsstofnunar um málsmeðferð og greinargerð Þórunnar Guðmundsdóttur lögmanns, þar sem lagt er til að leyfi verði veitt.  Samþykkt nefndarinnar byggir á landnotkun svæðisins samkvæmt núgildandi aðalskipulagi og því að á lóðum næst reiðstígnum með Köldukvísl sé mögulegt að heimila byggingu hesthúsa.”  Bæjarráð Mosfellsbæjar staðfesti afgreiðsluna á fundi 21. júlí 2000 í umboði bæjarstjórnar.

Kærendur sættu sig ekki við veitingu byggingarleyfisins og kærðu ákvörðunina til úrskurðarnefndarinnar eins og að framan greinir.

Hinn 15. júlí 2002 barst úrskurðarnefndinni með umsögn lögmanns skipulags- og byggingarnefndar samkomulag tveggja kærenda, Guðmundar og Selmu, og byggingarleyfishafa, dags. 15. ágúst 2001, þar sem m.a. er sátt um það að byggingarleyfishafi megi fara með hesta sína um land Leirvogstungu inn á reiðstíg meðfram Köldukvísl.  Samkvæmt samkomulaginu gildir umferðarrétturinn til 31. desember 2002 og framlengist eftir það um tvö ár í senn en greindir kærendur geta sagt umferðarheimildinni upp með þriggja mánaða fyrirvara að tilteknum skilyrðum uppfylltum.  Þá er í samkomulaginu yfirlýsing greindra kærenda um að þeir telji byggingarleyfishafa ekki hafa falsað skjöl til framlagningar í málinu en telja samt sem áður að þeim hafi ekki verið að fullu ljóst við hvaða uppdrátt þeir rituðu nafn sitt. 

Málsrök kærenda:  Kærendur benda á að meðmæli Skipulagsstofnunar hafi skort við veitingu umdeilds byggingarleyfis.  Samkvæmt 1. mgr. 9. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 sé landið allt skipulagsskylt og skuli bygging húsa og annarra mannvirkja vera í samræmi við skipulagsáætlanir.  Í 43. gr. skipulags- og byggingarlaga segi að óheimilt sé að reisa hús nema að fengnu leyfi viðkomandi sveitarstjórnar, sbr. 1. mgr. Skuli þær framkvæmdir vera í samræmi við staðfest aðalskipulag og samþykkt deiliskipulag, sbr. 2. mgr. 43. gr. Frá þessu sé gerð undantekning í 3. tl. ákvæðis laganna til bráðabirgða þar sem segi að sveitarstjórn geti án þess að fyrir liggi staðfest aðalskipulag eða samþykkt deiliskipulag og að fengnum meðmælum Skipulagsstofnunar leyft einstakar framkvæmdir sem um kann að verða sótt.  Þá sé jafnframt mælt fyrir um grenndarkynningu í 7. mgr. 43. gr. laganna þegar samþykkt deiliskipulag liggi ekki fyrir í þegar byggðu hverfi.  Sú kynning komi hins vegar ekki í stað meðmæla Skipulagsstofnunar eða leysi sveitarstjórn undan skyldu til að afla þeirra.  Ekki sé um það deilt að í gildi sé staðfest aðalskipulag fyrir Mosfellsbæ.  Þá sé óumdeilt að ekki hafi verið samþykkt deiliskipulag fyrir jörðina Leirvogstungu.  Hafi Mosfellsbæ því borið samkvæmt skýrum og ótvíræðum fyrirmælum 3. tl. ákvæðis til bráðabirgða skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 að afla meðmæla Skipulagsstofnunar fyrir byggingu hesthúss að Leirvogstungu 5 en svo hafi ekki verið gert.  Rafræn samskipti starfsmanna Skipulagsstofnunar og Mosfellsbæjar um málsmeðferð geti ekki nægt í þessu sambandi.  Beri því þegar af þessari ástæðu að verða við kröfu kærenda og fella fyrrgreint byggingarleyfi úr gildi.

Kærendur halda því fram að á þeim hafi verið brotinn andmælaréttur, sem varinn sé af 13. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.  Þeim hafi ekki verið kynnt mikilvæg gögn í málinu sem ráðið hafi úrslitum um hina kærðu ákvörðun.  Eigi þetta við um bréf byggingarleyfishafa til Mosfellsbæjar, dags. 24. nóvember 1999, sem lagt hafi verið fyrir þáverandi skipulagsnefnd, en í því bréfi séu settar fram ýmsar fullyrðingar um hæð og stærð húsa kærenda, samþykki þeirra fyrir framkvæmdum og meint aðgengi byggingarleyfishafa að reiðstíg skammt frá lóð hans.  Kærendur benda á að byggingarleyfishafi geti ekki farið með hross sín af lóð sinni yfir á reiðstíg meðfram Köldukvísl án þess að fara yfir land kærenda Guðmundar og Selmu.  Til þess hafi hann enga heimild.  Fullyrðingu byggingarleyfishafa um aðgengi sitt að stígnum, sem var ásamt öðru ákvörðunarástæða fyrir leyfisveitingu, hefði því hæglega mátt leiðrétta hefði kærendum verið gefinn kostur á að koma á framfæri athugasemdum sínum við bréf byggingarleyfishafa auk annars sem kærendur telja ranghermt í nefndu bréfi.  Þá hafi kærendum ekki verið kynnt umsögn Skipulagsstofnunar um málsmeðferð sem vísað sé til í ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar.  Loks hafi kærendum ekki verið kynnt efni bréfs Þórunnar Guðmundsdóttur hrl., dags. 30. júní 2000, þar sem mælt hafi verið með því að umdeilt byggingarleyfi yrði veitt og stuðst hafi verið við þegar hin umdeilda ákvörðun var tekin. 

Kærendur byggja ennfremur á því að við meðferð málsins hafi skipulags- og byggingarnefnd brotið gegn rannsóknarreglu 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.  Ljóst sé að málið hefði verið mun betur upplýst hefði skipulags- og byggingarnefnd gætt lögbundins andmælaréttar kærenda og gefið þeim kost á að koma að athugasemdum við mikilvæg gögn í málinu.  Þá benda kærendur á að nefndin virðist ekki hafa kynnt sér staðhætti eða aðstæður til hlítar, hvorki með vettvangsgöngu né á annan hátt, sem þó hefði orðið til að upplýsa málið frekar.  Ennfremur telja kærendur að ekki hafi verið upplýst hvort fjarlægð hesthússins frá lóðamörkum uppfylli ákvæði 75. gr. byggingarreglugerðar nr. 441/1998.

Kærendur styðja mál sitt jafnframt þeim rökum að efnisleg sjónarmið hafi í litlu ráðið ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar.  Er vísað til þess að afstaða nefndarinnar til hins umdeilda byggingarleyfis hafi fyrst og fremst ráðist af hugsanlegri skaðabótaskyldu Mosfellsbæjar vegna þeirrar ákvörðunar sem tekin yrði.  Komi þetta m.a. fram í rafpósti byggingarfulltrúa til Skipulagsstofnunar og jafnframt í því að bæjarritari fékk lögmann til að vinna greinargerð um hugsanlega skaðabótaskyldu bæjarfélagsins eftir því hver niðurstaða málsins yrði.

Kærendur skírskota til þess að væntanlega verði Leirvogstunga í Mosfellsbæ í framtíðinni eftirsótt sem íbúðasvæði og eigendur jarðarinnar, kærendur G og S, hafi hug á að hún verði skipulögð sem slík við þá endurskoðun aðalskipulags Mosfellsbæjar sem nú standi yfir.  Bygging hesthúss við Leirvogstungu 5 falli alls ekki að þeirri íbúðabyggð sem eflaust muni rísa í landi Leirvogstungu í framtíðinni.  Þótt sá hluti jarðarinnar, sem Leirvogstunga 5 er á, sé samkvæmt gildandi aðalskipulagi landbúnaðarsvæði, veiti það byggingarleyfishafa ekki sjálfkrafa rétt til að reisa þar hesthús.

Þá telja kærendur að veiting byggingarleyfisins hafi verið byggð á röngum forsendum.  Fyrir nefndina hafi verið lögð tilbúin gögn um ætlað samþykki þeirra.  Teikning sú af hesthúsi sem þeir hafi samþykkt hafi verið önnur en lögð var fyrir byggingarnefnd. Kærendur hafi aldrei samþykkt aðgengi frá umdeildu hesthúsi yfir land sitt inn á reiðstíg en kærendur telja að meint aðgengi hafi átt þátt í því að byggingarleyfið hafi verið veitt.  Þá komi fram í gögnum frá byggingarleyfishafa og í greinargerð Þórunnar Guðmundsdóttur hrl., sem ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar byggist á, að önnur hesthús hafi verið byggð á jörðinni.  Þetta sé rangt.  Á jörðinni séu áratuga gömul útihús, fjós ásamt hlöðu og fjárhús, sem að hluta séu nýtt sem hesthús.  Útihús þessi séu komin vel til ára sinna og muni ekki standa um aldur og ævi.

Loks benda kærendur á að hesthús það sem leyfi hafi verið veitt fyrir sé alltof stórt. Vakin er athygli á að samkvæmt samþykktum teikningum af húsinu sé gólfflötur 97,9 fermetrar en hafi verið samkvæmt fyrri teikningum 115,9 fermetrar.  Þá sé gert ráð fyrir að húsið verði 4,30 metrar á hæð í stað 4,60 metrar.  Húsið sé því verulega stærra en eðlilegt geti talist eða nauðsynlegt sé til að hýsa sex hesta eins og tilgreint sé á teikningum.  Þannig sé t.d. gert ráð fyrir tæplega 30 fermetrum í hlöðu, sem geyma á hey og spæni og miklu rými undir föt, reiðtygi, þvott og járningar.  Telja kærendur að byggingarleyfishafi kunni að hýsa fleiri hesta í húsinu en upp er gefið á teikningum.  Að mati kærenda séu þær breytingar sem gerðar hafi verið á stærð hússins minni háttar og því lítið tillit tekið til athugasemda þeirra.  Byggingarleyfishafi hafi ekkert annað land í Leirvogstungu en lóð sína sem sé aðeins 3.025 fermetrar að stærð.  Dregið er í efa að unnt sé að halda hesta á lóðinni með því tilstandi og umferð sem slíku fylgi og augljóslega valdi óþægindum fyrir aðra íbúa jarðarinnar.

Málsrök skipulags- og byggingarnefndar:  Skipulags- og byggingarnefnd Mosfellsbæjar  vísar til þess að undirbúningur og útgáfa umdeilds byggingarleyfis hafi verið í fullu samræmi við ákvæði skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Umsókn byggingarleyfishafa hafi fylgt áritun byggingarstjóra og iðnmeistara ásamt séruppdrætti í samræmi við 46. og 47. gr. laganna.  Umsóknin hafi verið send í grenndarkynningu, sbr. 7. mgr. 43. gr. nefndra laga og nágrönnum gefinn kostur á að koma að athugasemdum sínum.  Ákvörðunin hafi verið í fullu samræmi við aðalskipulag og hlutaðeigendum tilkynnt um ákvörðun byggingaryfirvalda.

Þá er skírskotað til forsendna fyrir synjun á stöðvun framkvæmda samkvæmt umdeildu byggingarleyfi í úrskurði úrskurðarnefndarinnar nr. 19/2000 þar sem fram hafi komið að ekki yrði annað ráðið af fyrirliggjandi gögnum en að undirbúningur hinnar kærðu ákvörðunar hafi verið í samræmi við ákvæði skipulags- og byggingarlaga og ekki væri augljóst að ákvörðunin væri haldin ágöllum er ógildingu varði.  Í úrskurðinum hafi einnig komið fram að ekki yrði séð að kærendur hefðu ríka hagsmuni af því að framkvæmdir yrðu stöðvaðar við byggingu tiltölulega lítils mannvirkis í umtalsverðri fjarlægð frá húseignum þeirra.  Byggingarleyfishafi eigi miklu ríkari hagsmuni af því að umdeilt hesthús, sem þegar hafi verið reist, fái að standa. 

Loks er á það bent að ekki sé hægt að skilja 4. gr. samkomulags byggingarleyfishafa og kærendanna Guðmundar Magnússonar og Selmu Bjarnadóttur, dags. 15. ágúst 2001, öðruvísi en svo að þessir kærendur séu efnislega búnir að samþykkja byggingu hesthússins.

Beri með framangreindum rökum að staðfesta hina kærðu ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar Mosfellsbæjar frá 18. júlí 2000 um útgáfu byggingarleyfisins fyrir hesthúsi á lóðinni nr. 5 við Leirvogstungu.

Andmæli byggingarleyfishafa:  Byggingarleyfishafi tekur fram að allir kærendur hafi samþykkt byggingu hesthúss með áritun sinni á uppdrátt er fylgdi fyrstu umsókn hans um byggingarleyfi.  Á uppdrættinum sé sýnd aðkoma frá reiðstíg að lóðinni að Leirvogstungu 5. 

Mótmælt er staðhæfingum í kæru um að í bréfi byggingarleyfishafa, dags. 24. nóvember 1999, sem ritað var í tilefni af framkomnum athugasemdum við grenndarkynningu, sé farið með rangar fullyrðingar um stærð húsa, nýtingu og legu reiðstígs á svæðinu.  Myndir af húsum á svæðinu, loftmynd er sýni reiðstíginn og afstöðumynd af hesthúsinu tali sínu máli.  Á það er bent að útihús að Leirvogstungu 2 og 3 hafi um áratuga skeið verið nýtt sem hesthús.

Byggingarleyfishafi telur að verulega hafi verið komið til móts við athugasemdir kærenda að loknum þeim tveimur grenndarkynningum sem fram hafi farið vegna umsóknar um umdeilt hesthús.  Hæð hússins hafi verið lækkuð frá upprunalegri teikningu úr 5 metrum niður í 4,3 metra.  Tveimur kvistum hafi verið fórnað, vegghæð breytt úr 3,3 metrum í 2,9 metra, leyfilegum fjölda hesta í hesthúsi fækkað úr þrettán í sex og ummáli hússins breytt úr 12,2 x 9,8 metrum í 11 x 8,9 metra.   Ekki sé fyrirhugað að taka inn hey í húsið að austanverðu og á því staðhæfing í kæru um ófullnægjandi fjarlægð húss frá lóðamörkum austanverðum ekki við rök að styðjast.  Útfærsla hesthússins, sem byggingarleyfi var veitt fyrir, eigi að nokkru leyti rót sína að rekja til samtals eða fundar sem formaður skipulagsnefndar bæjarins, Eyjólfur Árni Rafnsson, hafi átt með nágrönnum byggingarleyfishafa.

Niðurstaða:  Land Leirvogstungu er skilgreint sem landbúnaðarsvæði í gildandi aðalskipulagi Mosfellsbæjar og standa skipulagsskilmálar því ekki í vegi að heimiluð sé bygging hesthúss á lóðinni Leirvogstungu 5.  Rök kærenda gegn hinni kærðu ákvörðun lúta fyrst og fremst að meintum annmörkum á undirbúningi ákvörðunarinnar.

Í 7. mgr. 43. gr. skipulags- og byggingarlaga er m.a. kveðið á um hvernig staðið skuli að málum þegar sótt er um byggingarleyfi í þegar byggðu hverfi sem hefur ekki verið deiliskipulagt.  Skal skipulagsnefnd þá fjalla um málið og láta fara fram grenndarkynningu áður en málið hlýtur afgreiðslu byggingarnefndar.  Þeim sem komu að athugasemdum við grenndarkynninguna skal tilkynnt um niðurstöðu skipulagsnefndar og byggingarnefndar.  Þriðji töluliður bráðabirgðaákvæðis laganna á einungis við í þeim tilfellum þegar engin skipulagsáætlun hefur verið gerð fyrir það svæði þar sem fyrirhugað mannvirki á að rísa.  Eins og fram er komið er í gildi aðalskipulag er tekur til Leirvogstungu og var málsmeðferð bæjaryfirvalda því réttilega í samræmi við 7. mgr. 43. gr. laganna og var ekki þörf á atbeina Skipulagsstofnunar við útgáfu hins umdeilda byggingarleyfis.

Fyrirhuguð hesthúsbygging var í tvígang grenndarkynnt og var kærendum með því gefinn kostur á að kynna sér gögn málsins og koma á framfæri athugasemdum við framkvæmdina sem og þeir gerðu í bæði skiptin.  Þá boðaði umhverfisdeild íbúa Leirvogstungu til fundar um málið að lokinni fyrri grenndarkynningu sem kærendur sáu ekki ástæðu til að mæta á.  Ekki verður talið að skipulags- og byggingarnefnd hafi borið skylda til að kynna kærendum sérstaklega óformleg bréfaskipti nefndarinnar og Skipulagsstofnunar eða umsögn lögmanns þess er nefndin leitaði til enda er þar um að ræða ráðgefandi álit um málsmeðferð og lögfræðileg álitaefni er snúa að réttarstöðu bæjarins í málinu.  Þá áttu kærendur þess kost að kynna sér bréf byggingarleyfishafa dags. 24. nóvember 1999 þar sem andmælum var komið á framfæri við framkomnar athugasemdir kærenda við fyrri grenndarkynninguna.  Að þessu virtu og miðað við þá ítarlegu kynningu og umfjöllun sem umdeild hesthúsbygging fékk áður en byggingarleyfi var gefið út verður ekki fallist á að andmælaréttur kærenda hafi verið fyrir borð borinn eða að rannsókn skipulags- og byggingaryfirvalda á málsatvikum hafi verið áfátt.

Þá er ekki fallist á þau rök kærenda að málefnaleg sjónarmið hafi í litlu ráðið umdeildri ákvörðun bæjaryfirvalda.  Í bókun skipulags- og byggingarnefndar um umþrætta ákvarðanatöku kemur fram að samþykkt nefndarinnar byggi á þeirri landnotkun sem aðalskipulag svæðisins geri ráð fyrir og að unnt sé að heimila byggingu hesthúsa á þeim lóðum sem liggi að reiðstígnum meðfram Köldukvísl.  Jafnframt er í bókuninni skírskotað til þess að komið hafi verið til móts við framkomnar athugasemdir kærenda með því að minnka hesthúsið frá fyrri grenndarkynningu. 

Við útgáfu byggingarleyfa verða bæjaryfirvöld að byggja á gildandi skipulagsáætlunum sem þau hafa sett fyrir viðkomandi svæði, sbr. 2. mgr. 43. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Óheimilt er að synja umsókn með þeim einu rökum að fyrirhugað mannvirki kunni að fara í bága við skipulagsáætlanir í framtíðinni.  Því verður hinni kærðu ákvörðun ekki hnekkt með vísan til óvissra skipulagsáforma.

Kærendur styðja kröfu sína einnig þeim rökum að hin kærða ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar hafi verið reist á röngum forsendum þar sem teikning sú sem byggingarleyfisumsókninni fylgdi hafi verið önnur en sú sem þeir hafi samþykkt og aldrei hafi verið samþykkt umferð yfir land Leirvogstungu 2 að reiðstígnum meðfram Köldukvísl.  Byggingarleyfishafi hefur vísað þessum staðhæfingum á bug og í samkomulagi hans og tveggja kærenda, dags. 15. ágúst 2001, er yfirlýsing um að þeir kærendur telji byggingarleyfishafa ekki hafa falsað skjöl til framlagningar í málinu.

Samkvæmt 7. mgr. 43. gr. skipulags- og byggingarlaga er það ekki skilyrði fyrir útgáfu byggingarleyfis að samþykki nágranna liggi fyrir um fyrirhugaða framkvæmd.  Í gildandi aðalskipulagi Mosfellsbæjar er gert ráð fyrir reiðstíg meðfram Köldukvísl er liggur við lóðarmörk byggingarleyfishafa en á aðalskipulagsuppdrætti er stígurinn ekki málsettur.  Í samþykki skipulags- og byggingarnefndar um veitingu byggingarleyfis felst samþykkt aðaluppdráttar, sbr. 3. mgr. 43. gr. skipulags- og byggingarlaga, og samkvæmt gr. 18.14 í byggingarreglugerð nr. 441/1998 skal afstöðumynd, sem er hluti aðaluppdráttar, m.a. sýna aðkomu að lóð.  Á afstöðumynd á aðaluppdrætti, sem samþykktur var í tilefni af hinni umdeildu byggingarleyfisumsókn, er sýnd aðkoma fyrir hesta og gangandi umferð að og frá reiðvegi.  Útgáfa byggingarleyfisins fól því í sér skipulagsákvörðun um aðgang frá lóð byggingarleyfishafa inn á títtnefndan reiðstíg sem var í valdi bæjaryfirvalda að taka, sbr. 1. og 3. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Hin kærða ákvörðun verður ekki talin haldin annmörkum að þessu leyti.

Loks styðja kærendur kröfu sína um ógildingu byggingarleyfisins þeim rökum að umdeilt hesthús sé alltof stórt miðað við fyrirhugaða nýtingu og benda á að lítið tillit hafi verið tekið til athugasemda þeirra við umdeilda framkvæmd sem muni valda nágrönnum óþægindum.  Þá sé ekki í ljós leitt að húsið standi í nægilegri fjarlægð frá lóðamörkum samkvæmt 75. gr. byggingarreglugerðar nr. 441/1998.  Fyrir liggur í málinu að hestahald hefur verið á nágrannalóðum byggingarleyfishafa og verður ekki talið að hesthús á landbúnaðarsvæði sem hýsa á 6 hesta valdi kærendum þeim óþægindum að réttmætt sé að ógilda byggingarleyfið af þeim sökum.  Þá er ljóst af samanburði á upphaflegri umsókn byggingarleyfishafa um byggingu hesthússins og því byggingarleyfi sem gefið var út að lokinni seinni grenndarkynningu að hliðsjón var höfð af athugasemdum kærenda við samþykkt bæjaryfirvalda fyrir byggingu hesthússins.  Fjarlægð hesthúss frá lóðamörkum er samkvæmt aðaluppdrætti minnst 3 metrar.  Útveggir eru úr steinsteypu og er vegghæð 2,9 metrar.  Verður því að telja að húsið fullnægi skilyrðum 75. gr. byggingarreglugerðar um fjarlægð húss frá lóðarmörkum.

Með vísan til þess sem að framan er rakið verður kröfu kærenda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum þess málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu á ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar Mosfellsbæjar frá 18. júlí 2000 um að veita byggingarleyfi fyrir hesthúsi á lóðinni Leirvogstungu 5 í Mosfellsbæ.

____________________________________
Ásgeir Magnússon

___________________________             _____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                              Ingibjörg Ingvadóttir

Ár 2002, fimmtudaginn 18. júlí, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru allir aðalmenn, Ásgeir Magnússon hrl., formaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ingibjörg Ingvadóttir lögfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 66/2000, kæra eigenda eignarhluta í fasteigninni nr. 17 við Síðumúla í Reykjavík á ákvörðun byggingarnefndar Reykjavíkur frá 26. maí 1995 um að veita leyfi fyrir lokun skýlis í kjallara hússins að Síðumúla 17 og fækkun bílastæða á lóð þess og á ákvörðun byggingarfulltrúa, dags. 20. september 2000, um synjun á endurupptöku ákvörðunarinnar.

    
Á málið er nú lagður svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 18. október 2000, sem barst nefndinni hinn 20. sama mánaðar, kærir Halldór Jónsson hdl., fyrir hönd Landsambands íslenskra frímerkjasafnara, Íselekts ehf., Ís-spors ehf. og S, eigenda að eignarhlutum í fasteigninni að Síðumúla 17, Reykjavík, ákvörðun byggingarnefndar Reykjavíkur frá 26. maí 1995 um að veita leyfi fyrir lokun skýlis í kjallara hússins að Síðumúla 17 og fækkun bílastæða á lóð þess.  Jafnframt er kærð sú ákvörðun byggingarfulltrúa, dags. 20. september 2000, að hafna beiðni um endurupptöku hinnar kærðu ákvörðunar.  Kærandi gerir þá kröfu að hinar kærðu ákvarðanir byggingarnefndar og byggingarfulltrúa verði felldar úr gildi.

Málavextir:  Húsið að Síðumúla 17 var byggt í áföngum á árabilinu 1955-1978 og var þá orðið 1.597,6 fermetrar að stærð auk 235 fermetra opins skýlis þar sem þágildandi lóðaruppdráttur sýndi 11 bílastæði.  Hinn 2. janúar 1981 var undirritaður skiptasamningur um fasteignina milli eigenda hennar þar sem B var lýstur eigandi að 36,065% eignarinnar og Málmsmiðjan Hella hf. að 63,935%. Húsið var þá talið vera 1.825,9 fermetrar að stærð.  Fyrrgreint skýli fylgdi eignarhluta Hellu hf.  Í samningnum var kveðið á um að lóðarréttindi og annað það sem máli kunni að skipta um samnot og samrekstur óskiptanlegs hluta eignarinnar skiptist milli eigenda í ofangreindum hlutföllum.  Um bílastæði var sérstaklega tekið fram að B fengi afnotarétt á þeim bílastæðum sem tengdust með eðlilegum hætti eignarhluta hans og væru að fjölda til í samræmi við eignarhlutann.  Samkvæmt samningnum fylgdu eignarhluta B fjögur austustu bílastæðin götumegin, tvö við bakhús og fjögur austustu stæðin á lóðarmörkum baklóðar.

Á árinu 1982 sótti Hella hf. um leyfi fyrir stækkun kjallara, fyrstu og annarrar hæðar hússins.  Byggingarnefnd Reykjavíkur synjaði erindinu með svofelldri bókun:  „Byggingarnefnd getur ekki fallist á að 11 bílastæði er fyrirhuguð voru á lóðinni séu tekin undir byggingu.”  Í tilkynningu byggingarfulltrúa um afgreiðslu erindisins, dags. 1. desember 1982, kemur og fram að búið sé að byggja það sem sótt var um og að umrædd bílastæði undir hluta fyrstu hæðar séu ekki lengur fyrir hendi og var umsækjanda gefinn frestur  til 1. apríl 1983 til að koma bílastæðunum í notkun að viðlögðum dagsektum.  Ekki virðist hafa verið aðhafst frekar vegna framkvæmdanna.

Í drögum að eignaskiptasamningi, dags. 16. september 1983, var gert ráð fyrir að eignarhluta Hellu hf. yrði skipt upp í fjóra hluta.  Tveimur eignarhlutanna fylgdu bílastæði í hinu umdeilda skýli, öðrum eignarhlutanum fylgdu fimm bílastæði en hinum sex.  Hinn 16. ágúst 1984 var þinglýst yfirlýsingu um skiptingu fasteignarinnar að Síðumúla 17, dags. 25. júlí sama ár.  Samkvæmt henni var eignarhluti B óbreyttur frá skiptasamningnum frá árinu 1981 en eignarhluta Hellu hf. skipt upp í sex hluta.  Umrætt skýli var þá gert að sérstökum eignarhluta er taldist vera 5,395% af heildareigninni.

Á árinu 1992 var þinglýst eignaskiptayfirlýsingu sem tók til eignarhluta B í fasteigninni að Síðumúla 17.  Samkvæmt yfirlýsingunni var eignarhluti hans í fasteigninni þá talinn vera 32,7% og var honum skipt upp í þrjá hluta.  Fram kemur í yfirlýsingunni að þau 10 bílastæði er tilheyrðu eigarhluta B samkvæmt eignaskiptasamningnum frá árinu 1981 verði í sameign eigenda eignarhlutanna þriggja.

Hinn 27. mars 1995 sótti Þórunn Adda Eggertsdóttir, eigandi umdeilds skýlis, um leyfi fyrir lagfæringum vegna eldvarna í húsinu og lokun skýlisins.  Í umsögn byggingarfulltrúa um þá umsókn, dags. 26. maí 1995, kom fram að skýlinu hefði þá þegar verið lokað og verið byggt án leyfis við kjallara og fyrstu hæð samtals 62,4 fermetra.  Vegna lokunar skýlisins og greindra framkvæmda þyrfti að útvega 5,99 bílastæði.  Heildarbílastæðaþörf á lóð væri 22 stæði en upp á þá tölu vantaði 4,8 stæði sem þyrfti að greiða fyrir.  Byggingarnefnd samþykkti umsóknina hinn 26. maí 1995 og staðfesti borgarstjórn afgreiðsluna hinn 1. júní 1995.

Með bréfi lögmanns kærenda, dags. 26. maí 2000, til byggingarfulltrúans í Reykjavík var því komið á framfæri að kærendur hafi gert athugasemdir við lokun umdeilds skýlis allt frá því að þeim hafi verið kunnugt um leyfi byggingarnefndar fyrir framkvæmdinni.  Kom þar og fram að gögn er málið gætu varðað hafi þá ekki borist lögmanni kærenda og var beiðni um afhendingu þeirra ítrekuð.  Í bréfinu sagði jafnframt að hugsanlegir kærufrestir væru ekki liðnir sökum skorts á leiðbeiningum byggingaryfirvalda.  Lögmaður kærenda ritaði annað bréf til byggingarfulltrúa vegna málsins, dags 27. júní 2000, og ítrekaði beiðni um gögn.   Jafnframt var áréttuð sú skoðun að kærufrestur vegna umdeildrar ákvörðunar byggingarnefndar væri ekki liðinn og því áliti komið á framfæri að fyrri aðfinnslur og kvartanir kærenda hefði átt að meta sem beiðni um endurupptöku málsins eða kæru á málsmeðferð.  Í bréfinu var komið á framfæri ósk um að byggingarnefnd tæki upp fyrri afgreiðslu málsins frá árinu 1995 og synjaði umdeildri umsókn.

Í bréfi byggingarfulltrúa, dags. 20. september 2000, var greindum bréfum kærenda svarað.  Hafnaði byggingarfulltrúi að leggja fyrir byggingarnefnd að afturkalla ákvörðun hennar frá 26. maí 1995.  Kærendur undu ekki málalyktum og vísuðu málinu til úrskurðarnefndarinnar eins og að framan greinir.

Málsrök kærenda:  Kærubréf kærenda þar sem skírskotað er til áðurgreindra bréfa sem send voru byggingarfulltrúa, dags. 26. maí og 27. júní 2000, felur í sér að krafist er ógildingar á ákvörðun byggingarnefndar frá 26. maí 1995 um lokun skýlis undir hluta fyrstu hæðar fasteignarinnar að Síðumúla 17 en ella að synjun um endurupptöku ákvörðunarinnar verði felld úr gildi.

Kærendur halda því fram að frestur til að kæra hina umdeildu ákvörðun byggingarnefndar frá árinu 1995 sé ekki liðinn.  Samkvæmt viðurkenndum sjónarmiðum í stjórnsýslurétti fari kærufrestur ekki að líða fyrr en fullnægjandi kæruleiðbeiningar hafi verið veittar.  Formlegri kæru vegna afgreiðslu byggingarnefndar frá árinu 1995 hafi verið komið á framfæri í síðasta lagi með bréfi til byggingarfulltrúa frá 27. júní 2000.  Ákvörðuninni hafi þó líklega verið mótmælt óformlega í nóvember 1995 og oftsinnis síðar.  Ekki verði séð að leiðbeiningarskyldu stjórnvalda hafi verið gætt um kæruheimild og fresti en stjórnvald beri hallann af því ef sönnun skorti um að þeirri leiðbeiningarskyldu hafi verið gætt.  Kærendur hafi fyrst fengið kæruleiðbeiningar í bréfi byggingarfulltrúa frá 20. september 2000.  Í því bréfi bendi byggingarfulltrúi á kæruheimild til úrskurðarnefndarinnar og megi því vænta að hann mæli ekki gegn efnismeðferð málsins.  Þá verði að hafa í huga að umsækjandi um hið umdeilda byggingarleyfi hafi í umsókn sinni lýst ranglega yfir að fyrir lægi samþykki meðeigenda.

Umdeild ákvörðun byggingarnefndar sé ólögmæt þar sem hún hafi byggst á rangri yfirlýsingu um samþykki meðeigenda og beri af þeim sökum að ógilda ákvörðunina.  Kærendur hafi aldrei firrt sig rétti til bílastæða á lóð fasteignarinnar, hvorki með beinum hætti né með tómlæti en ákvörðun byggingarnefndar skerði rétt kærenda til nýtingar bílastæða á lóðinni.

Kærendur benda og á að byggingaryfirvöld hafi átt að taka kvartanir og aðfinnslur kærenda vegna lokunar umrædds skýlis sem kröfu um endurupptöku leyfisins eða kæru með hliðsjón af almennri leiðbeiningarskyldu og framsendingarskyldu stjórnvalda og mæli það með endurupptöku hinnar kærðu ákvörðunar að hún hafi verið tekin á röngum forsendum.

Málsrök byggingarnefndar:  Af hálfu byggingarnefndar er á því byggt að umdeilt byggingarleyfi sé ekki haldið anmörkum en jafnvel þótt svo yrði litið á hafi kærendur fyrirgert rétti sínum til þess að fá umdeilt byggingarleyfi fellt úr gildi.

Við afgreiðslu málsins í byggingarnefnd á árinu 1995 hafi legið fyrir afrit þinglesinnar eignaskiptayfirlýsingar frá árinu 1992 árituð um samþykki allra eigenda fasteignarinnar ásamt fylgiskjölum er  sýndu sama fyrirkomulag bílastæða á lóðinni  og sé á þeim uppdráttum er fylgdu umsókn um byggingarleyfið ásamt lokun skýlisins.  Byggingarnefnd hafi því verið í góðri trú um að samþykki meðeigenda lægi fyrir vegna umbeðinna breytinga.

Af gögnum megi ráða að lokun skýlisins hafi þegar verið framkvæmd á árinu 1982.   Kærendur hafi ekki gert reka að því að mótmæla framkvæmdinni í þau þrettán ár sem liðu frá því hún var gerð þar til samþykki byggingarnefndar lá fyrir.  Samkvæmt dagbókum embættis byggingarfulltrúa hafi þann 21. nóvember 1995 verið gerð almenn athugasemd vegna umdeilds byggingarleyfis en ekki verði séð hver athugasemdina gerði.  Nokkru síðar hafi fulltrúi eins kærenda komið á skrifstofu embættisins og leitað upplýsinga um samþykkt fyrir lokun skýlisins að Síðumúla 17.  Hafi hann fengið afrit allra þeirra skjala er málið varðaði auk leiðbeininga um kæruheimild og ráðleggingar.  Af bréfi lögmanns kærenda til úrskurðarnefndarinnar megi og ráða að kærendum hafi verið kunn umdeild samþykkt byggingarnefndar í mörg ár.  Það sé ekki fyrr en með bréfum lögmanns kærenda frá því í maí og júní 2000 og með bréfi til úrskurðarnefndar frá 18. október sama ár sem formlegar athugasemdir séu gerðar en þá hafi skýlið verið lokað í að minnsta kosti sautján ár.  Verði að telja með hliðsjón af 10. gr. byggingarreglugerðar nr. 441/1998 að frestir til að fá hinu umdeilda byggingarleyfi hnekkt séu löngu liðnir.

Bent er á að ákvörðun byggingarnefndar um veitingu byggingarleyfisins sé ívilnandi ákvörðun, sbr. 25. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.  Í vafatilfellum beri stjórnvöldum að beita heimildum um afturköllun af varfærni og þá einkum ef afturköllun ákvörðunar geti leitt til tjóns fyrir leyfishafa.  Þegar þessi sjónarmið séu höfð í huga ásamt tómlæti kærenda séu ekki skilyrði fyrir hendi til afturköllunar hinnar umdeildu ákvörðunar byggingarnefndar.

Andmæli byggingarleyfishafa:  Lögmaður byggingarleyfishafa sendi úrskurðarnefndinni bréf, dags. 7. febrúar 2001, þar sem áskilinn er réttur til að koma að athugasemdum við málskot kærenda komi til þess að úrskurðarnefndin fjalli efnislega um málið þrátt fyrir löngu liðinn kærufrest.  Með bréfinu fylgdi afrit af eignaskiptayfirlýsingu dags. 25. júlí 1984 og afrit veðbókarvottorðs um eignarheimild byggingarleyfishafa yfir hinu umþrætta rými.  Með símbréfi dags. 16. júlí 2002 tekur byggingarleyfishafi undir þau sjónarmið byggingarnefndar sem fram koma í greinargerð nefndarinnar dags. 10. desember 2001.

Niðurstaða:  Í máli þessu er deilt um lögmæti ákvörðunar byggingarnefndar Reykjavíkur að heimila lokun skýlis í kjallara fasteignarinnar nr. 17 við Síðumúla í Reykjavík sem tekin var hinn 26. maí 1995 en sú ákvörðun leiddi til fækkunar bílastæða á lóð fasteignarinnar. 

Í 4. mgr. 39. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 er kveðið á um kærufrest á ákvörðunum bygggingarnefndar og sveitarstjórnar til úrskurðarnefndarinnar.  Þar segir að telji einhver rétti sínum hallað með samþykkt nefndarinnar eða sveitarstjórnar er honum heimilt innan mánaðar frá því að honum var kunnugt um afgreiðslu sveitarstjórnar að skjóta málinu til úrskurðarnefndarinnar.  Í 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 er heimild til að taka kæru til greina að liðnum kærufresti að fullnægðum þeim skilyrðum að afsakanlegt verði talið að kæran hafi ekki borist fyrr eða að veigamiklar ástæður mæli með því að kæran verði tekin til meðferðar.  Auk þess er það skilyrði sett að kæran verður að hafa borist innan árs frá því að ákvörðun var tilkynnt aðila.

Ekki er til að dreifa ótvíræðum gögnum í málinu um hvenær kærendum varð kunnugt um hina kærðu ákvörðun byggingarnefndar og hvort gætt hafi verið leiðbeiningarskyldu um kæruleið og fresti.  Í bréfi embættis byggingarfulltrúa, dags. 20. september 2000, er fullyrt að fulltrúi eins kærenda hafi leitað til embættisins eftir upplýsingum um umdeilt byggingarleyfi mörgum misserum áður en hafist var handa vegna málsins af hálfu kærenda og hafi þá verið afhent öll gögn er málið varðaði og leiðbeiningar veittar um kæruheimild.  Þá kemur fram í bréfi lögmanns kærenda, dags. 26. maí 2000, að einn kærenda hafi nokkrum sinnum gert athugasemdir við afgreiðslu byggingarleyfisins sem allir meðeigendur að undanskildum byggingarleyfishafa hafi tekið undir og í kærubréfi, dags. 18. október 2000, er því haldið fram að kæra hafi borist í síðasta lagi í bréfi, dags. 27. júní 2000 en líklega hafi ákvörðuninni verið óformlega mótmælt í nóvember 1995 og oft síðar.  Kæruleiðbeiningar hafi kærendur fyrst séð hinn 22. september 2000.

Fyrir liggur að hið umdeilda skýli hafði verið lokað í rúm þrettán ár áður en byggingarnefnd tók hina kærðu ákvörðun án þess að séð verði að kærendur hafi gert nokkra athugasemd við þá tilhögun.  Þá stóðu allir eigendur fasteignarinnar að þinglýstri skiptayfirlýsingu, dags. 25. júlí 1984, þar sem umdeilt skýli var gert að séreignarhluta í fasteigninni.  Telja verður í ljósi staðhæfinga embættis byggingarfulltrúa og ummæla kærenda sjálfra að kærendur hljóti að hafa haft vitneskju um útgáfu hins umdeilda byggingarleyfis um árabil og í öllu falli var þeim ljós sú staðreynd að umdeilt skýli hafði verið lokað í áraraðir.  Kærendur áttu þess kost allan tímann að leita upplýsinga um rétt sinn og hugsanlegar kæruleiðir og verður í ljósi þess að telja að vafi um fullnægjandi kæruleiðbeiningar skipti hér ekki máli um mat á því hvort víkja beri frá lögbundnum kærufresti.

Ljóst er að kæra til úrskurðarnefndarinnar barst að löngu liðnum eins mánaðar kærufresti  skv. 4. mgr. 39. gr skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 og ekki þykja skilyrði fyrir beitingu 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 í ljósi þess sem að framan er rakið.  Verður því kröfu kærenda um ógildingu á hinni kærðu ákvörðun byggingarnefndar frá 26. maí 1995 vísað frá úrskurðarnefndinni.

Í bréfi kærenda, dags. 27. júní 2000, til byggingarfulltrúa er þess farið á leit að hin kærða ákvörðun verði endurupptekin og skírskota kærendur til þess að ákvörðunin sé þeim annmörkum háð að samþykki meðeigenda hafi skort fyrir umsókn byggingarleyfishafa en slíkt samþykki hafi verið ófrávíkjanlegt skilyrði fyrir afgreiðslu umsóknarinnar.  Svarbréf embættisins, dags. 20. september 2000, verður að skilja svo að erindinu sé þar hafnað þótt þar sé rætt um afturköllun ákvörðunar.

Í 24. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 er endurupptaka máls heimiluð m.a. ef ákvörðun hefur byggst á röngum eða ófullnægandi upplýsingum um málsatvik komi um það beiðni innan þriggja mánaða frá því að aðila var tilkynnt um ákvörðun, eða innan árs ef allir aðilar máls samþykkja endurupptöku.  Að ári liðnu verður mál ekki tekið upp nema að veigamiklar ástæður mæli með því.

Eins og fram kemur í forsendum úrskurðarnefndarinnar fyrir frávísun hinnar kærðu ákvörðunar byggingarnefndar er lagt til grundvallar að kærendum hljóti að hafa verið kunnugt um ákvörðunina um árabil.  Kemur hér því einungis til skoðunar hvort þær ástæður séu fyrir hendi sem réttlæti endurupptöku þótt meira en ár sé liðið frá því að kærendum hljóti  að hafa verið kunn hin umdeilda ákvörðun.

Þegar litið er til skiptasamninga þeirra sem gerðir hafa verið milli eigenda fasteignarinnar að Síðumúla 17 liggur fyrir að bílastæðum hefur verið skipt milli eignarhluta.  Þannig var gert ráð fyrir því í skiptasamningi frá 2. janúar 1981 að bílastæði í umdeildu skýli fylgdu eignarhluta Hellu hf. enda tilheyrði skýlið eignarhluta fyrirtækisins og þar eru einnig tilgreind 10 bílastæði sem eigi að fylgja eignarhluta B.  Í þinglýstri skiptayfirlýsingu frá 25. júlí 1984, þar sem eignarhluta Hellu hf. var skipt upp í 6 eignarhluta, var umrætt skýli gert að sérstökum eignarhluta.  Á árinu 1992 var síðan þinglýst skiptayfirlýsingu þar sem eignarhluta B var skipt upp í þrjá sjálfstæða eignarhluta.  Í yfirlýsingunni kemur skýrlega fram að þargreind 10 bílastæði verði í sameign eignarhlutanna þriggja.

Með hliðsjón af þessum staðreyndum er vandséð hvaða röskun á hagsmunum kærenda hin umdeilda ákvörðun byggingarnefndar hafði í för með sér þegar litið er til þess að ákvörðunin var ekki undanfari lokunar skýlisins heldur ákvörðun um framkvæmd sem gerð hafði verið þrettán árum áður.  Af framangreindu verður ekki talið að veigamiklar ástæður eða mikilsverðir hagsmunir kærenda mæli með endurupptöku ákvörðunarinnar og verður því ekki fallist á kröfu kærenda um ógildingu á þeirri ákvörðun byggingarfulltrúa frá 20. september 2000 að synja um endurupptöku málsins.

Úrskurður í máli þessu hefur dregist verulega.  Valda því annir er stafa af miklum málafjölda sem skotið hefur verið til nefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Kröfu um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar byggingarnefndar Reykjavíkur frá 26. maí 1995 er vísað frá úrskurðarnefndinni.  Kröfu um ógildingu á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 20. september 2000 um synjun á endurupptöku hinnar kærðu ákvörðunar byggingarnefndar er hafnað.

____________________________________
Ásgeir Magnússon

___________________________             _____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                    Ingibjörg Ingvadóttir

Ár 2002, fimmtudaginn 18. júlí, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Ásgeir Magnússon hrl., formaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ingibjörg Ingvadóttir lögfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 24/2002, erindi R fasteignasala f.h. eigenda íbúðar 00-02 að Skúlagötu 20, Reykjavík um niðurfellingu skipulagsgjalds.

Á málið er nú lagður svofelldur

úrskurður:

Með ódagsettu bréfi til Fasteignamats ríkisins fer R fasteignasali fram á það f.h. A og Þ, eigenda íbúðar 00-02 að Skúlagötu 20, Reykjavík að innheimtu skipulagsgjalds á íbúð þeirra verði beint að fyrri eiganda.  Erindi þetta framsendi Fasteignamat ríkisins til úrskurðarnefndar skipulags og byggingarmála með bréfi, dags. 6. júní 2002, með vísan til þess að úrskurðarnefndin fari með úrskurðarvald í ágreiningsmálum um álagningu og innheimtu skipulagsgjalds samkvæmt 7. gr. reglugerðar nr. 737/1997 um skipulagsgjald.  Verður að skilja framangreint erindi svo að krafist sé niðurfellingar kröfu um skipulagsgjald af framangreindri íbúð á hendur núverandi eigendum en að gjaldið verði þessi í stað lagt á fyrri eiganda íbúðarinnar.

Málavextir:  A og Þ eru eigendur að íbúð 00-02 að Skúlagötu 20 í Reykjavík en íbúðina munu þau hafa keypt hinn 17. október 2001.  Samkvæmt upplýsingum frá Fasteignamati ríkisins er byggingarár eignarinnar 1997 og telst byggingunni þá að fullu lokið.  Fyrir liggur og að fyrsta virðing eignarinnar til brunabótamats að beiðni eiganda hafi ekki farið fram.  Við endurmat brunabóta- og fasteignamats, sem fram fór á árinu 2001, kom í ljós að brunabótamat eigna skorti í einhverjum tilvikum.  Voru allar eignir byggðar 1995 eða síðar, sem þannig var ástatt um, virtar til brunabóta samhliða endurskoðun fasteignamats þeirra.  Voru upplýsingar um fjárhæð brunabótamats umræddra eigna sendar ríkisbókhaldi í lok marsmánaðar 2002.  Voru eigendum þeirra sendir gjaldaseðlar vegna álagðs skipulagsgjalds í byrjun apríl 2002.

Málshefjendur vildu ekki sætta sig við að á þá félli skipulagsgjald af nokkurra ára gamalli fasteign og beindu framangreindu erindi til Fasteignamats ríkisins með beiðni um að kröfu um skipulagsgjald af íbúð þeirra yrði beint að fyrri eiganda.

Málsrök:  Málshefjandi styður erindi sitt þeim rökum að skipulagsgjald hafi átt að leggjast á eignina nýja en ekki nú þegar hún sé 5-6 ára gömul.  Af þessum sökum hafi núverandi eigendur ekki mátt vænta þess að verða krafðir um umrætt gjald heldur hafi borið að beina kröfunni að fyrri eiganda.

Af hálfu Fasteignamats ríkisins er því haldið fram að álagning skipulagsgjaldsins sé ekki á verksviði þess heldur beri því einungis að láta í té þau gögn sem lögð séu til grundvallar við álagningu gjaldsins.  Þessi gögn beri skv. 35. gr. laga nr. 73/1997 að senda innheimtumanni svo sem gert hafi verið í hinu kærða tilviki.  Af hálfu innheimtumanns er álagning og innheimta gjaldsins rökstudd með tilvísun til réttarheimilda, sem prentaðar eru á bakhlið reiknings fyrir gjaldinu.

Niðurstaða:  Samkvæmt 2. mgr. 35. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 skal greiða skipulagsgjald af nýbyggingum sem virtar eru til brunabóta.  Telst nýbygging hvert nýreist hús sem virt er til brunabóta, svo og viðbyggingar við eldri hús ef virðingarverð hinnar nýju viðbyggingar nemur a.m.k. 1/5 verðs eldra húss.  Í 3. mgr. sömu greinar segir að skipulagsgjald falli í gjalddaga þegar virðingargjörð hafi farið fram og Fasteignamat ríkisins hafi tilkynnt hana innheimtumanni ríkissjóðs.  Þá segir í nefndu ákvæði að gjaldinu fylgi lögveð í eigninni.

Nánar er kveðið á um álagningu, innheimtu og ráðstöfun gjaldsins í reglugerð nr. 737/1997 um skipulagsgjald.  Er í 7. gr. þeirrar reglugerðar kveðið á um að úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála skeri úr ágreiningi sem upp kunni að koma um álagningu og innheimtu gjaldsins.  Verður erindi málshefjenda samkvæmt þessu tekið til efnisúrlausnar í nefndinni. 

Ekki verður fallist á það með málshefjendum að fella beri skipulagsgjald af íbúð þeirra niður gagnvart þeim og beina innheimtu gjaldsins þess í stað að fyrri eiganda.  Skipulagsgjald er sérstakt gjald sem ætlað er að standa straum af kostnaði við gerð skipulagsáætlana.  Er það lagt á fullbyggðar nýbyggingar og á sér ótvíræða lagastoð í 35. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Samkvæmt 4. gr. reglugerðar nr. 737/1997 fellur skipulagsgjald í gjalddaga þegar brunabótavirðing hefur farið fram eða stofnverð tilkynnt og Fasteignamat ríkisins hefur tilkynnt innheimtumanni ríkissjóðs þær fjárhæðir.  Gjaldinu fylgir lögveð í þeirri fasteign sem það er lagt á og verður að telja að rétt sé að beina innheimtu þess að þinglesnum eiganda fasteignar miðað við það tímamark þegar gjaldið fellur í gjalddaga, enda þótt dráttur kunni að hafa orðið á að eigandi nýrrar eignar sinnti þeirri skyldu sem á honum hvílir um að óska brunavirðingar, sbr. 2. mgr. 6. gr. reglugerðar nr. 809/2000 um lögboðna bruntryggingu húseigna og samsvarandi ákvæði í 2. mgr. 6. gr. eldri reglugerðar um sama efni nr. 484/1994. 

Þrátt fyrir þessa niðurstöðu kann að vera að málshefjendur eigi endurkröfu fyrir gjaldinu á hendur fyrri eiganda þegar svo stendur á sem í máli þessu.  Ræðst það af samningi aðila og reglum og venjum í fasteignakaupum.  Ágreiningur um það hvort seljanda beri að endurgreiða málshefjendum umrætt gjald er hins vegar einkaréttarlegs eðlis og fellur utan valdsviðs úrskurðarnefndarinnar að skera úr um hann.

Engar athugasemdir hafa komið fram í máli þessu um gjaldstofn eða fjárhæð hins umdeilda gjalds og verður því lagt til grundvallar að álagning þess sé tölulega rétt.

Samkvæmt því sem að framan er rakið verður kröfu málshefjenda hafnað og skal álagning hins umdeilda skipulagsgjalds standa óröskuð.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu eigenda íbúðar 00-02 að Skúlagötu 20, Reykjavík um að innheimtu skipulagsgjalds af íbúðinni verði beint að fyrri eiganda og skal álagning gjaldsins standa óröskuð.

____________________________________
Ásgeir Magnússon

___________________________             _____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                             Ingibjörg Ingvadóttir