Úrskurðir Archive - Page 104 of 269 - Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála

des 22

65/2017 Fjarðagata

Með dim

Árið 2018, fimmtudaginn 20. september, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 65/2017, kæra á ákvörðun skipulags- og byggingarfulltrúa Hafnarfjarðar frá 10. maí 2017 um að synja beiðni um endurupptöku ákvörðunar um veitingu byggingarleyfis frá 12. ágúst 2015 vegna Fjarðargötu 19, Hafnarfirði.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 15. júní 2017, er barst nefndinni 19. s.m., kærir húsfélagið Fjarðargötu 19, Hafnarfirði, þá ákvörðun skipulags- og byggingarfulltrúa Hafnarfjarðar frá 10. maí 2017 að synja beiðni um endurupptöku á ákvörðun um veitingu byggingarleyfis er samþykkt var 12. ágúst 2015 vegna breyttrar notkunar rýmis í húsinu að Fjarðargötu 19. Er þess krafist að synjunin verði ógilt og jafnframt að byggingarleyfið verði fellt úr gildi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Hafnarfjarðarbæ 19. júlí 2017.

Málavextir: Samkvæmt upplýsingum úr fasteignaskrá Þjóðskrár Íslands er fjöleignarhúsið að Fjarðargötu 19 í Hafnarfirði á íbúðar- og atvinnulóð. Umrætt hús var reist árið 1999 og er þriggja hæða. Á jarðhæð þess eru verslunar- og þjónusturými en á efri hæðum íbúðir. Í október 2013 samþykkti kærandi fyrir sitt leyti erindi eiganda rýmis 0102 um að skipta umræddu rými upp í tvo hluta, þannig að í stað banka yrði gert ráð fyrir skrifstofum í rými 0102 og í rými 0104 yrði sölustaður veitingakeðjunnar Subway. Veitti kærandi samþykki sitt með ákveðnum skilyrðum. Voru byggingaráformin samþykkt á afgreiðslufundi skipulags- og byggingarfulltrúa. Á árinu 2014 var rými 0102 skipt upp að nýju, þ.e. í rými 0102, 0106 og 0107. Féllst kærandi á þá breytingu með vissum áskilnaði.

Hinn 12. ágúst 2015 var á afgreiðslufundi skipulags- og byggingarfulltrúa samþykkt að veita byggingarleyfi fyrir breyttri hagnýtingu á rými 0107. Í breytingunni fólst að skrifstofurými yrði breytt í veitingastað. Við meðferð málsins var óskað umsagnar Heilbrigðiseftirlits Hafnarfjarðar- og Kópavogssvæðis og sendar teikningar og greinargerð vegna þess. Í greinargerðinni, dags. 17. júlí 2015, kom fram að um væri að ræða tælenskan veitingastað í flokki II, fyrir 34 gesti og opnunarleyfi til kl. 23.00. Jafnframt var tekið fram að loftræsing úr sal og salernum yrði um kerfi sem þegar væri í rýminu og væri leitt upp á þak innbyggt í útvegg. Loftræsing frá eldhúsi væri í sérlögn sem færi um eldvarinn stokk í gegnum veitingastaðinn Subway og samhliða útsogi þess staðar upp á þak. Í loftunum yrði hljóðdempandi kerfisloft. Veitti heilbrigðiseftirlitið jákvæða umsögn 21. júlí 2015 með fyrirvara um að ásættanleg lausn fyndist á úrgangsmálum.
Byggingarfulltrúi tilkynnti kæranda um afgreiðslu málsins með bréfi, dags. 4. september 2015. Mótmælti kærandi ákvörðuninni með bréfi, dags. 28. s.m., og taldi að um ólögmæta ákvörðun væri að ræða þar sem ekki hefði m.a. legið fyrir samþykki húsfundar fyrir breytingunni. Skaut kærandi greindri ákvörðun jafnframt til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála og krafðist þess að hún yrði felld úr gildi. Kærumálið var nr. 88/2015 og kvað úrskurðarnefndin upp úrskurð í því 9. febrúar 2017 og vísaði málinu frá nefndinni. Var sú niðurstaða á því reist að fyrrnefnd andmæli kæranda til sveitarfélagsins, dags. 28. september 2015, hefðu falið í sér beiðni um endurupptöku málsins, sbr. 1. tl. 1. mgr. 24. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Ekki hefði verið tekin afstaða til þeirrar beiðni en mál yrði ekki endurskoðað samtímis af kærustjórnvaldi og því stjórnvaldi sem ákvörðunina tók. Í kjölfar þessa fór kærandi fram á það við sveitarfélagið að tekin yrði til afgreiðslu beiðni húsfélagsins um endurupptöku málsins. Var erindið tekið fyrir á afgreiðslufundi skipulags- og byggingarfulltrúa 10. maí 2017 og beiðni um endurupptöku synjað. Jafnframt var eftirfarandi fært til bókar: „Að mati nefndarmanna þurfti ekki samþykki húsfélags fyrir þessum gjörningi samanber fjöleignarhúsalög nr. 26/1994 auk þess sem aðalskipulag Hafnarfjarðar 2013-2025 kveður á um að fyrst og fremst skal gera ráð fyrir verslunar- og þjónustustarfsemi s.s. veitinga- og gistihúsum á þessum reit.“ Var kæranda tilkynnt um greinda afgreiðslu með bréfi, dags. 23. maí s.á.

Málsrök kæranda: Kærandi bendir á að samþykki húsfélagsins fyrir breyttri hagnýtingu rýma árið 2013 hafi verið bundið ákveðnum skilyrðum. Það er að eingöngu yrði sótt um leyfi til að hafa sölustað Subway á staðnum og að ef skipta ætti um rekstraraðila þá yrði það gert í samráði við eigendur í húsinu. Einnig hafi verið tilgreint í umsókn um byggingarleyfi að ekkert hrátt kjöt eða hrá fiskvara yrði matreidd á staðnum og því engin steikingarlykt. Hafi greind lýsing á starfseminni verið forsenda fyrir samþykki húsfélagsins. Árið 2014 hafi húsfélagið fallist á að rými 0102 yrði skipt upp með þeim áskilnaði að leitað yrði umsagnar og samþykkis kæranda áður en erindi um hagnýtingu rýmanna yrðu afgreidd. Milliveggir sem aðskilji rýmin hafi verið settir upp og hurðaropin gerð. Rými 0102 hafi verið í notkun en rými 0106 og 0107 staðið auð. Þau rými hafi síðan verið sameinuð án heimildar og komið hafi í ljós að búið væri að leigja rýmið út og að þar ætti að vera tælenskur veitingastaður.

Útloftunarkerfi frá eldhúsi hafi átt að vera samhliða útloftunarkerfi sölustaðar Subway, en gerð hafi verið breyting á því þannig að það sé út um eldhúsglugga á götuhlið hússins. Hafi breytingin ekki verið borin undir kæranda. Sé fnykur frá eldhúsi staðarins svo óbærilegur að ekki sé mögulegt að hafa opna glugga á íbúðum efri hæðar þegar starfsemin sé í gangi. Rýri þetta gæði íbúðanna og verðgildi þeirra. Ekki sé sama hvaða rekstur sé í húsinu þótt á miðbæjarsvæði sé.

Forsenda kæranda fyrir því að samþykkja starfsemi sölustaðar Subway í húsinu hafi verið virt að engu. Ákvæðum 27. gr. fjöleignarhúsalaga nr. 26/1994 hafi ekki verið fylgt við meðferð málsins og samþykki meðeigenda fyrir umræddum breytingum ekki legið fyrir. Sé mælt fyrir um í 10. gr. laga nr. 160/2010 um mannvirki að téð samþykki skuli fylgja umsókn um byggingarleyfi. Þá sé skylda til að taka eðlilegt og sanngjarnt tillit til annarra eigenda við hagnýtingu séreignar skv. 13. gr. fjöleignarhúsalaga.

Málsrök Hafnarfjarðarbæjar: Af hálfu sveitarfélagsins er skírskotað til bókunar á afgreiðslufundi skipulags- og byggingarfulltrúa 10. maí 2017 varðandi beiðni kæranda um endurupptöku. Samkvæmt Aðalskipulagi Hafnarfjarðar 2013-2025 sé umrætt hús á svokölluðu miðbæjarsvæði. Skuli á miðsvæðum „fyrst og fremst gera ráð fyrir verslunar- og þjónustustarfsemi […], s..s. hreinlegum skrifstofum, þjónustustofnunum, veitinga- og gistihúsum“. Varðandi útsog þá sé notað Óson útsog sem sé lykt- og fitueyðandi, en ekki hafi verið beitt þeirri aðferð að leiða útsog í gegnum útblástur sem tíðkist hjá Subway en húsfélagið hafi samþykkt á sínum tíma að yrði aðeins notað ef Subway yrði þar til húsa. Frá háfi sé útsogsstokkur sem liggi að efri glugga í eldhúsi á vesturhlið hússins. Þá sé bent á að kæra á synjun um endurupptöku geti ekki leitt til þess að byggingarleyfið verði fellt úr gildi.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um lögmæti byggingarleyfis frá 12. ágúst 2015 þar sem samþykkt var breyting á hagnýtingu séreignar á jarðhæð Fjarðargötu 19, sem og um lögmæti þeirrar ákvörðunar Hafnarfjarðarbæjar að synja beiðni kæranda um endurupptöku þess leyfis. Teflir kærandi m.a. fram þeim rökum að ekki hafi verið heimilt að veita byggingarleyfið án samþykkis annarra eigenda séreignahluta í viðkomandi húsi.

Samkvæmt 1. mgr. 24. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 á aðili máls rétt á því að mál sé tekið til meðferðar á ný ef ákvörðun hefur byggst á ófullnægjandi eða röngum upplýsingum um málsatvik, sbr. 1. tl. ákvæðisins, eða íþyngjandi ákvörðun um boð eða bann hefur byggst á atvikum sem breyst hafa verulega frá því að ákvörðun var tekin, sbr. 2. tl. Ljóst er af gögnum málsins að kærandi hafði upplýst sveitarfélagið um afstöðu sína til hagnýtingar rýma á jarðhæð áður en tekin var ákvörðun um samþykkt fyrrgreinds byggingarleyfis. Þannig segir eftirfarandi í bréfi kæranda til skipulags- og byggingarfulltrúa, dags. 20. júlí 2015, vegna bókunar sveitarfélagsins við meðferð umsóknar um umrætt byggingarleyfi: „Skilyrði húsfélagsins fyrir samþykki á breyttri hagnýtingu rýmisins var, eins og fram kemur í umsókn eiganda, dags. 10. september 2013, að eingöngu er sótt um leyfi til að hafa Subway á staðnum og ef skipta á um rekstraraðila skal það gert í samráði við eigendur í húsinu. Jafnframt viljum við benda sérstaklega á lýsingu á rekstri, sem fram kemur í umsókninni og var forsenda fyrir okkar samþykki.“ Enn fremur hafði kærandi gefið samþykki sitt fyrir breyttri hagnýtingu rýma á jarðhæð árið 2013 og 2014 að ákveðnum skilyrðum uppfylltum, svo sem áður er rakið.

Fyrir liggur því að þegar tekin var ákvörðun um að samþykkja hið umdeilda byggingarleyfi var leyfisveitanda kunnugt um að meðeigendur leyfishafa teldu að ákvörðun um slíkt leyfi væri háð samþykki þeirra. Það voru því hvorki fyrir hendi ófullnægjandi né rangar upplýsingar um málsatvik hvað þetta varðar er málið kom til endanlegrar afgreiðslu á afgreiðslufundi skipulags- og byggingarfulltrúa heldur var uppi í málinu réttarágreiningur. Verður endurupptökuheimildum 24. gr. stjórnsýslulaga ekki beitt til þess að fá fram nýja ákvörðun stjórnvalds vegna þess eins að deilt hafi verið um lagatúlkun og beitingu réttarheimilda um ágreiningsefni sem fyrir lá þegar ákvörðun var tekin. Þá verður ekki séð að ákvæði 2. tl. 1. mgr. 24. gr. komi til álita í máli þessu. Skilyrði 1. mgr. 24. gr. stjórnsýslulaga til endurupptöku í hinu umdeilda tilviki voru þannig ekki fyrir hendi og var því rétt að synja beiðni um endurupptöku.

Í kæru er jafnframt gerð sú krafa að byggingarleyfið sjálft verði fellt úr gildi. Kærufrestur til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála er einn mánuður frá því að kæranda varð kunnugt eða mátti vera kunnugt um ákvörðunina samkvæmt 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála. Kæranda var tilkynnt um veitingu byggingarleyfisins með bréfi, dags. 4. september 2015, og var tilgreint hver kærufrestur væri. Svo sem frá er greint í málavaxtalýsingu var það álit úrskurðarnefndarinnar að andmæli kæranda til sveitarfélagsins, dags. 28. s.m., eða um þremur vikum síðar, hefðu falið í sér beiðni um endurupptöku málsins og við það hefði rofnað kærufrestur. Var tekið fram í úrskurði úrskurðarnefndarinnar 9. febrúar 2017 að skv. 4. mgr. 27. gr. stjórnsýslulaga rofnaði kærufrestur þegar aðili óskaði eftir endurupptöku máls innan kærufrests og byrjaði hann ekki að líða að nýju nema endurupptöku yrði synjað. Yrði mál hins vegar tekið upp að nýju byrjaði kærufrestur að líða frá töku nýrrar ákvörðunar. Kæranda var tilkynnt með bréfi, dags. 23. maí 2017, að beiðni hans um endurupptöku hefði verið synjað 10. s.m. Kæra í máli þessu barst ekki fyrr en 19 júní s.á., eða um þremur vikum frá téðri tilkynningu, en frá þeim tíma hélt kærufrestur áfram að líða. Barst kæra í málinu því um tveimur vikum eftir lok lögbundins eins mánaðar kærufrests að því er byggingarleyfið varðar. Er ekki unnt að telja afsakanlegt að kæra hafi borist of seint í málinu, enda hafði kærandi, sem naut aðstoðar lögmanns, upplýsingar um kærufrest, rof hans og hvenær fresturinn tæki að líða að nýju samkvæmt því sem rakið hefur verið. Verður þeim hluta kæru er lýtur að byggingarleyfinu því vísað frá úrskurðarnefndinni í samræmi við fyrirmæli þar um í 2. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda og umfangs mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu á ákvörðun skipulags- og byggingarfulltrúa Hafnarfjarðar frá 10. maí 2017 um að synja beiðni um endurupptöku ákvörðunar um veitingu byggingarleyfis frá 12. ágúst 2015 vegna Fjarðargötu 19, Hafnarfirði.

Vísað er frá úrskurðarnefndinni kröfu kæranda um ógildingu á tilgreindu byggingarleyfi.

des 22

Love0

93/2017 Egilsgata

Með dim

Árið 2018, föstudaginn 21. september, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 93/2017, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúans í Borgarbyggð frá 3. ágúst 2017 um að samþykkja umsókn um byggingarleyfi til að útbúa þrjár stúdíóíbúðir á neðri hæð Egilsgötu 6 og breyta annarri hæð.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 23. ágúst 2017, er barst nefndinni 24. s.m., kærir Ikan ehf., Egilsgötu 4, Borgarnesi, þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Borgarbyggð frá 3. ágúst 2017 að samþykkja umsókn um byggingarleyfi til að útbúa þrjár stúdíóíbúðir á neðri hæð Egilsgötu 6 og breyta annarri hæð. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Borgarbyggð 2. október 2017.

Málsatvik og rök: Með úrskurði í máli nr. 57/2013, uppkveðnum 24. september 2015, felldi úrskurðarnefndin úr gildi byggingarleyfi fyrir Egilsgötu 6. Fól byggingarleyfið í sér heimild til að breyta íbúðarhúsi og geymslu á lóðinni í þrjár stúdíóíbúðir á fyrstu hæð og eina íbúð á annarri hæð. Með bréfi, dags. 28. september 2015, sótti leyfishafi að nýju um framangreindar breytingar. Á fundi sveitarstjórnar 8. október s.á. var samþykkt að fram færi grenndarkynning vegna umsóknarinnar. Fór hún fram og á fundi sveitarstjórnar 9. júní 2016 voru lögð fram og samþykkt drög að svörum við athugasemdum sem bárust. Var skipulags- og byggingarfulltrúa jafnframt falið að gefa út byggingarleyfi. Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 3. ágúst 2017 var byggingarleyfisumsóknin samþykkt og var byggingarleyfi gefið út 21. s.m.

Kærandi bendir á að bókanir nefnda sveitarfélagsins og sveitarstjórnar séu ekki í samræmi við kröfur 19. gr. sveitarstjórnarlaga nr. 138/2011 eða leiðbeiningar um ritun fundargerða sveitarfélaga, sem settar séu með stoð í nefndu ákvæði. Í fundargerð umhverfis-, skipulags- og landbúnaðarnefndar frá 6. júní 2016 sé ekki skráð dagsetning máls eða gagna sem til umfjöllunar hafi verið. Þá vanti einnig upplýsingar um aðila máls og meginefni máls og hvaða atriði máls séu til umfjöllunar. Einnig séu gerðar aðrar alvarlegar athugasemdir við málsmeðferð sveitarfélagsins við samþykkt á umsókn um hið kærða byggingarleyfi.

Af hálfu Borgarbyggðar er tekið fram að sveitarfélagið mótmæli öllu því sem fram komi í kæru hvað varði það að málsmeðferð skipulags- og byggingarfulltrúa, umhverfis-, skipulags- og landbúnaðarnefndar Borgarbyggðar eða sveitarstjórnar hafi verið ábótavant við meðferð umsóknar um og afgreiðslu á hinu kærða byggingarleyfi. Umsókn leyfishafa hafi fengið þá afgreiðslu í stjórnsýslu sveitarfélagsins sem áskilin sé í skipulagslögum, mannvirkjalögum og skipulags- og byggingarreglugerðum. Þannig hafi umsókn verið grenndarkynnt, sveitarfélagið hafi tekið afstöðu til þeirra atriða sem fram hafi komið í athugasemdum hagsmunaaðila og kæranda verið greint skriflega frá. Umsóknin hafi svo verið samþykkt af byggingarfulltrúa, umhverfis-, skipulags- og landbúnaðarnefnd og sveitarstjórn.

Leyfishafa var gefinn kostur á að koma á framfæri athugasemdum sínum vegna málsins en hann hefur ekki látið málið til sín taka fyrir nefndinni.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um ákvörðun byggingarfulltrúans í Borgarbyggð frá 3. ágúst 2017 um að samþykkja umsókn um byggingarleyfi til að útbúa þrjár stúdíóíbúðir á neðri hæð Egilsgötu 6 og breyta annarri hæð.

Ekki er í gildi deiliskipulag fyrir umrætt svæði. Í 2. mgr. 37. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 kemur fram sú meginregla að gera skuli deiliskipulag fyrir svæði eða reiti þar sem framkvæmdir eru fyrirhugaðar. Undanþágu frá þeirri skyldu er að finna í ákvæði 1. mgr. 44. gr. laganna. Þar segir að þegar sótt sé um byggingar- eða framkvæmdaleyfi fyrir framkvæmd sem sé í samræmi við aðalskipulag hvað varði landnotkun, byggðamynstur og þéttleika byggðar í þegar byggðu hverfi og deiliskipulag liggi ekki fyrir þá geti skipulagsnefnd ákveðið að veita megi leyfi án deiliskipulagsgerðar, enda fari áður fram grenndarkynning.

Samkvæmt 4. mgr. 44. gr. skipulagslaga skal grenndarkynning fara fram að nýju áður en leyfi er veitt, hafi byggingar- eða framkvæmdarleyfi á grundvelli grenndarkynningar ekki verið gefið út innan eins árs frá afgreiðslu sveitarstjórnar samkvæmt 2. mgr. 44. gr. Eins og rakið var í málavöxtum þá voru á sveitarstjórnarfundi 9. júní 2016 samþykkt svör við þeim athugasemdum er bárust við grenndarkynningu og skipulags- og byggingarfulltrúa falið að gefa út byggingarleyfi. Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 3. ágúst 2017 var umsóknin tekin fyrir og samþykkt. Var þá liðið rúmt ár frá afgreiðslu sveitarstjórnar. Hefði því þurft að láta fara fram grenndarkynningu að nýju áður en byggingarleyfi var samþykkt og gefið út.

Með hliðsjón af framangreindu verður að telja hina kærðu ákvörðun slíkum annmörkum háða að varði ógildingu hennar.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur tafist verulega sökum mikils fjölda og umfangs mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi ákvörðun byggingarfulltrúans í Borgarbyggð frá 3. ágúst 2017 um að samþykkja umsókn um byggingarleyfi til að útbúa þrjár stúdíóíbúðir á neðri hæð Egilsgötu 6 og breyta annarri hæð.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________ _____________________________
Aðalheiður Jóhannsdóttir Þorsteinn Þorsteinsson

des 22

Love0

91/2017 Hólmaþing

Með dim

Árið 2018, fimmtudaginn 13. september, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 91/2017, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogs frá 13. júní 2017 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Vatnsenda – Þings vegna lóðanna Hólmaþings 5 og 5b, Kópavogi.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 18. ágúst 2017, er barst nefndinni sama dag, kærir lóðarhafi Gulaþings 60, Kópavogi, þá ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogs frá 13. júní 2017 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Vatnsenda – Þings vegna Hólmaþings 5 og 5b. Verður að skilja málskot kæranda svo að þess sé krafist að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Kópavogsbæ 18. september 2017.

Málavextir: Á fundi skipulagsráðs Kópavogsbæjar 16. janúar 2017 var tekin fyrir tillaga að breytingu á deiliskipulagi Vatnsenda – Þings. Í breytingunni fólst að lóðinni Hólmaþingi 5 yrði skipt í tvær lóðir, Hólmaþing 5 og 5b. Hólmaþing 5 yrði 2.020 m2 með óbreyttum byggingarrétti en aðkoma myndi færast frá Hólmaþingi að Gulaþingi. Lóðin Hólmaþing 5b yrði 1.145 m2 þar sem gert yrði ráð fyrir einbýlishúsi á einni hæð auk kjallara en aðkoma yrði óbreytt samkvæmt þágildandi deiliskipulagi, þ.e. á milli Hólmaþings 3 og 7. Samþykkti nefndin að auglýsa tillöguna og vísa henni til bæjarráðs og bæjarstjórnar. Á fundum bæjarráðs 19. janúar 2017 og bæjarstjórnar 24. s.m. var afgreiðsla nefndarinnar samþykkt. Athugasemdir bárust á kynningartíma tillögunnar, m.a. frá kæranda.

Deiliskipulagstillagan var lögð fram að nýju á fundi skipulagsráðs Kópavogsbæjar 29. maí 2017 ásamt umsögn skipulags- og byggingardeildar sveitarfélagsins um athugasemdir og ábendingar. Samþykkti skipulagsráð deiliskipulagsbreytinguna með vísan til niðurstöðu fyrrgreindrar umsagnar og var sú afgreiðsla staðfest í bæjarstjórn 13. júní 2017. Tók skipulagsbreytingin gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda 19. júlí s.á.

Málsrök kæranda: Kærandi bendir í fyrsta lagi á að með breyttu deiliskipulagi sé verið að auka verulega við íbúðarhúsnæði í „bakgarðinum“. Í öðru lagi hafi skýringarmynd sem fylgt hafi dreifibréfi vegna deiliskipulagsbreytingarinnar ekki sýnt hvaða áhrif breytingin hefði á útsýni frá Gulaþingi 60. Í þriðja lagi hafi breytingin í för með sér óþægindi fyrir kæranda vegna breyttrar aðkomu að Hólmaþingi 5, sem leiði til aukinnar umferðar um götuna, en ekki komi nákvæmlega fram á skýringarmynd hvernig aðkomunni verði háttað. Í fjórða lagi muni notkunarmöguleikar og gæði fasteignar hans breytast verulega þar sem innkeyrsla Hólmaþings 5 verði rétt við lóðarmörk og svefnherbergisálmu Gulaþings 60. Útsýni úr stofuglugga sé beint á bílastæði Hólmaþings. Muni breytingin rýra verulega verðmæti fasteignar hans.

Málsrök Kópavogsbæjar: Bæjaryfirvöld taka fram að fyrir lóðina Hólmaþing 5 sé í gildi deiliskipulagið Vatnsendi – Þing frá árinu 2005. Á svæðinu sé fyrirhuguð blönduð íbúðabyggð þar sem aðallega sé gert ráð fyrir einnar til tveggja hæða sérbýli. Þá sé gert ráð fyrir að meðalnýtingarhlutfall fyrir einbýlishúsalóðir verði 0,3. Fyrir umrædda skipulagsbreytingu hafi lóðin Hólmaþing 5 verið töluvert stærri en aðrar lóðir á svæðinu, eða um 3.165 m2, og hafi nýtingarhlutfall miðað við byggingarrétt samkvæmt gildandi deiliskipulagi verið 0,12. Eftir breytingu sé nýtingarhlutfallið 0,19 fyrir lóðina Hólmaþing 5 og 0,23 fyrir lóðina Hólmaþing 5b. Það sé vel undir meðalnýtingarhlutfalli svæðisins. Að gera ráð fyrir einbýlishúsum á lóðunum sé í fullu samræmi við gildandi deiliskipulag.

Hin kærða deiliskipulagsbreyting feli aðeins í sér að bætt sé við einu einbýlishúsi á einni hæð sem staðsett verði neðar í landi en lóð kæranda. Verði ekki séð að fyrirhuguð mannvirki muni skerða útsýni kæranda verulega. Þá sé á það bent að réttur til útsýnis sé ekki lögbundinn. Íbúar í þéttbýli geti átt von á breytingu á sínu nánasta umhverfi, ekki síst þar sem gert sé ráð fyrir þéttingu byggðar í markmiðum Aðalskipulags Kópavogs 2012-2024. Deiliskipulagsbreytingin muni ekki hafa í för með sér aukna umferð vegna eins einbýlishúss. Grenndaráhrif umræddrar deiliskipulagsbreytingar séu óveruleg og raski ekki gildi ákvörðunarinnar sem hafi sætt málsmeðferð í samræmi við ákvæði laga og reglna.

Athugasemdir leyfishafa: Af hálfu leyfishafa er vísað til umsagnar Kópavogsbæjar í máli þessu en á það bent að varla sé hægt að sjá á milli lóðanna Gulaþings 60 annars vegar og Hólmaþings 5 og 5b hins vegar þar sem á milli sé þéttur trjáveggur, aðallega hávaxið greni.

Niðurstaða: Í hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu felst að lóðinni Hólmaþingi 5 er skipt upp í tvær lóðir, nr. 5 og 5b, og verður aðkoma að Hólmaþingi 5b frá Gulaþingi. Kærandi er lóðarhafi Gulaþings 60, sem liggur að lóðarmörkum Hólmaþings 5 að vestanverðu.

Samkvæmt 3. mgr. 3. gr. og 1. mgr. 38. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 annast sveitarstjórnir og bera ábyrgð á gerð aðalskipulags og deiliskipulags í sínu umdæmi. Í skipulagsvaldi sveitarstjórna felst m.a. heimild til breytinga á gildandi deiliskipulagi eins og kveðið er á um í 43. gr. laganna, en þess ber að gæta að breytingin rúmist innan heimilda aðalskipulags, sbr. 7. mgr. 12. gr. sömu laga. Hin kærða deiliskipulagsbreyting var kynnt með almennri auglýsingu í samræmi við 1. mgr. 43. gr. laganna. Þar að auki var nágrönnum Hólmaþings 5, m.a. kæranda, sent dreifibréf þar sem athygli var vakin á því að skipulagsráð hefði samþykkt að auglýsa breytt deiliskipulag fyrir Hólmaþing 5. Deiliskipulagstillagan var svo afgreidd í skipulagsráði, þar sem framkomnum athugasemdum kæranda var svarað í samræmi við 3. mgr. 41. gr. skipulagslaga. Að lokum var breytingin samþykkt í bæjarráði Kópavogsbæjar lögum samkvæmt.

Samkvæmt Aðalskipulagi Kópavogs 2012-2024 er lóðin Hólmaþing 5 á skilgreindu íbúðarsvæði, ÍB-5. Þar er svæðinu lýst sem blandaðri byggð einbýlishúsa, raðhúsa og fjölbýlishúsa. Í aðalskipulaginu kemur fram varðandi markmið byggðar að horft sé í ríkari mæli til þéttingar hennar. Er því skipting lóðarinnar samkvæmt hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu í samræmi við aðalskipulag, svo sem áskilið er í fyrrnefndri 7. mgr. 12. gr. skipulagslaga.

Nýtingarhlutfall umræddra lóða eftir hina kærðu breytingu er sambærilegt við aðrar lóðir í götunni og fordæmi eru fyrir því á skipulagssvæðinu að stærri lóðum hafi verið skipt í tvær eða fleiri lóðir. Verður ekki ráðið að skipulagsbreytingin raski grenndarhagsmunum kæranda að marki, en allnokkur fjarlægð er á milli húss kæranda og hinu nýja húsi auk þess sem hið nýja hús er staðsett neðar í landi en hús kæranda. Þrátt fyrir að ný aðkoma að Hólmaþingi 5 feli í sér aukna umferð í nágrenni við hús kæranda er um óverulega breytingu að ræða í ljósi þess að sú aukning er einungis vegna einbýlishússins að Hólmaþingi 5.

Með vísan til þess sem að framan er rakið er hin kærða ákvörðun ekki haldin ágöllum sem áhrif geta haft á gildi hennar og verður ógildingarkröfu kæranda því hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda og umfangs mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu ákvörðunar bæjarstjórnar Kópavogs frá 13. júní 2017 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Vatnsenda – Þings vegna lóðanna Hólmaþings 5 og 5b í Kópavogi.

des 22

Love0

110/2017 Hverfisgata

Með dim

Árið 2018, föstudaginn 14. september tók Ómar Stefánsson, varaformaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála fyrir mál nr. 110/2017 með heimild í 3. mgr. 3. gr., sbr. 1. mgr. 2. gr. laga nr. 130/2011:

Kæra á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 29. ágúst 2017 um að veita byggingarleyfi fyrir breytingu á hagnýtingu sameignar fjöleignarhússins að Hverfisgötu 98.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags 23. september 2017, er barst nefndinni 27. s.m., kærir eigandi, Hverfisgötu 98 Reykjavík, þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 29. ágúst 2017 að veita byggingarleyfi fyrir breyttri hagnýtingu á sameign fjöleignarhússins að Hverfisgötu 98. Skilja verður málskot kæranda svo að krafist sé ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg 11. október 2017.

Málsatvik og rök: Hinn 29. ágúst 2017 samþykkti byggingarfulltrúinn í Reykjavík á afgreiðslufundi sínum umsókn um byggingarleyfi fyrir innréttingu kaffihúss í flokki I á jarðhæð fjöleignarhússins Hverfisgötu 98. Í verklýsingu á samþykktum teikningum kom m.a. fram að „Loftræsting frá matseld er leyst í gegnum aðliggjandi skorstein, lögn frá rými tengd við skorstein, í lögn verður komið fyrir brunaloku þar sem lögn tengist skorstein til að viðhalda brunaskilum. Komið verður fyrir útsogsblásara ofan á skorstein sem dregur loft frá rými“.

Kærandi bendir á að í verklýsingu samþykktri af byggingarfulltrúa komi fram að framkvæmdaraðili hafi í hyggju að sölsa undir sig skorstein hússins til lagningar loftræsistokks og að staðsetja eigi útsogsblásara ofan á skorsteininum. Með þessum framkvæmdum sé gengið freklega á hagsmuni annarra eigenda hússins auk þess sem óvíst sé með hljóðvist og lyktarmengun sem kunni að stafa frá blásara í þaki. Ekki hafi verið leitað samþykkis sameigenda fyrir þessum framkvæmdum líkt og gerð sé krafa um í 35. og 36. gr. laga nr. 26/1994 um fjöleignarhús auk c- og d-liðar gr. 2.4.1 í byggingarreglugerð nr. 112/2012.

Af hálfu Reykjavíkurborgar er þess krafist að málinu verði vísað frá úrskurðarnefndinni þar sem kærandi hafi enga hagsmuni af því að fá skorið úr kærumálinu. Breyting hafi verið gerð á áður samþykktu byggingarleyfi á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 10. október 2017. Með þeirri breytingu hafi loftræsing fyrir kaffihúsið verið tekin úr sameign og engar framkvæmdir því fyrirhugaðar lengur á sameign fjöleignarhússins.

Niðurstaða: Með hinni kærðu ákvörðun var heimiluð breyting á nýtingu skorsteins fjöleignarhússins að Hverfisgötu 98 sem er í sameign eigenda hússins. Eftir að kæra í máli þessu barst úrskurðarnefndinni var umsókn um breytingu á byggingarleyfinu samþykkt á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 10. október 2017. Fólst breytingin í því að fallið var frá loftræsingu um skorstein hússins og hvorki yrðu gerðar breytingar á ytra útliti hússins né sameign.

Samkvæmt 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála geta þeir einir kært stjórnvaldsákvarðanir til nefndarinnar sem eiga lögvarða hagsmuni tengda þeirri ákvörðun sem kæra á. Með samþykkt hins nýja byggingarleyfis hinn 10. október 2017 féll hin kærða ákvörðun úr gildi og hefur hún ekki lengur réttarverkan að lögum. Hefur því enga þýðingu að fá skorið úr um gildi ákvörðunarinnar og taka afstöðu til kröfu kæranda um ógildingu hennar. Verður kærumáli þessu af þeim sökum vísað frá úrskurðarnefndinni.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist vegna mikils fjölda og umfangs mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

des 22

Love0

105/2017 Vatnsstígur

Með dim

Árið 2018, föstudaginn 14. september tók Ómar Stefánsson, varaformaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála fyrir mál nr. 105/2017 með heimild í 3. mgr. 3. gr., sbr. 1. mgr. 2. gr. laga nr. 130/2011:

Kæra á synjun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 25. ágúst 2017 á beiðni kæranda um að skráðar yrðu með formlegum hætti þrjár íbúðir í húsinu að Vatnsstíg 9a.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags 23. september 2017, er barst nefndinni 27. s.m., kærir eigandi, Jökulgrunni 23, Reykjavík þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 25. ágúst 2017 að synja beiðni kæranda um að skráðar yrðu með formlegum hætti þrjár íbúðir í húsinu að Vatnsstíg 9a.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg 20. desember 2017.

Málsatvik og rök: Kærandi sendi byggingarfulltrúanum í Reykjavík ódagsett erindi þar sem hann óskaði eftir upplýsingum um „hvort leyft yrði eða samþykktar yrðu þrjár íbúðir, ein á hæð“ í húsinu að Vatnsstíg 9a. Hinn 7. júní 2016 var erindið tekið fyrir á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa og ákveðið að vísa því til umsagnar skipulagsfulltrúa. Í umsögn skipulagsfulltrúa, dags. 1. júlí s.á. kom fram að ekki væru gerðar skipulagslegar athugasemdir við erindið en tekið fram að íbúðir þyrftu að uppfylla skilmála byggingarreglugerðar fyrir íbúðarhúsnæði. Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 5. júlí 2016 var erindið afgreitt með vísan til athugasemda á fyrirspurnablaði og umsagnar skipulagsfulltrúa. Hinn 25. ágúst 2017 fékk kærandi tölvupóst frá byggingarfulltrúa þar sem tekið var fram að samkvæmt Þjóðskrá Íslands væri húsið Vatnsstígur 9a skráð sem ein eign með einu fastanúmeri. Til þess að mögulegt væri að samþykkja íbúðir í þegar byggðum húsum þyrftu þær að standast ákvæði byggingarreglugerðar um íbúðir. Hvorki ris hússins að Vatnsstíg 9a né kjallari stæðust ákvæði byggingarreglugerðar, t.a.m. hvað varðaði lofthæðir og niðurgröft kjallara, sbr. gr. 6.7.2. og 6.7.4 byggingarreglugerðar. Því væri ekki mögulegt samkvæmt gildandi byggingarreglugerð, að samþykkja nýjar sjálfstæðar íbúðir í húsinu að Vatnsstíg 9a.

Af hálfu kæranda er á því byggt að krafa um samræmi við gildandi byggingarreglugerð eigi ekki við í því tilviki sem hér um ræði þar sem húsið hafi lengi verið notað sem þriggja íbúða hús og byggingarreglugerðin gildi ekki afturvirkt að þessu leyti. Í húsinu við hliðin á Vatnsstíg 11, hafi verið gefið leyfi til að innrétta 25 litlar íbúðir og því sé eðlilegt að veita leyfi fyrir skráningu þriggja íbúða í húsinu að Vatnsstíg 9a með tilliti til jafnræðisreglu stjórnsýsluréttar sem lögfest sé í 11. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Reykjavíkurborg krefst frávísunar málsins frá úrskurðarnefndinni. Kærandi hafi leitað eftir skoðun stjórnvaldsins, sbr. 7. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993, þegar hann hafi sent byggingarfulltrúa fyrirspurn og óskað eftir upplýsingum um hvort fjölga mætti íbúðum í greindu hús. Hins vegar hafi ekki verið send inn byggingarleyfisumsókn í samræmi við gr. 2.4.1 byggingarreglugerðar nr. 112/2012, sbr. 9. og 10. gr. laga nr. 160/2010 um mannvirki. Í afgreiðslu byggingarfulltrúa hafi því ekki falist stjórnvaldsákvörðun í skilningi stjórnsýslulaga sem kæranleg hafi verið til úrskurðarnefndarinnar. Í 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993, sbr. 1. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála komi fram að aðila máls sé heimilt að kæra stjórnvaldsákvörðun til æðra stjórnvalds. Í 2. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga segi síðan að ákvörðun sem ekki bindi enda á mál verði ekki kærð. Kæra í máli þessu verði því ekki borin undir úrskurðarnefndina. Breyti þar engu þótt byggingarfulltrúa hafi verið sendur tölvupóstur þar sem óskað var eftir skýringum þar sem málinu hafi aldrei verið til lykta leitt með þeim hætti.

Niðurstaða: Breytingar á húsi, svo sem fjölgun íbúða, eru háðar byggingarleyfi samkvæmt 1. mgr. 9. gr. laga nr. 160/2010 um mannvirki. Erindi kæranda til byggingarfulltrúa sem hér er til umfjöllunar var sett fram á eyðublaði fyrir byggingarleyfisumsókn. Strikað var yfir titilinn „Byggingarleyfisumsókn“ en ritað á blaðið „Fyrirspurn“. Þá bendir orðalag erindisins ótvírætt til þess að um fyrirspurn var að ræða þar sem óskað var upplýsinga um hvort heimilaðar yrðu þrjár íbúðir í húsinu að Vatnsstíg 9a. Ekki fylgdu erindinu tilskilin gögn sem fylgja þurfa byggingarleyfisumsókn skv. 1. mgr. 10. gr. fyrrgreindra laga, svo sem aðaluppdrættir og skráningartafla. Var erindi kæranda meðhöndlað af borgaryfirvöldum sem fyrirspurn og henni svarað en ekki afgreitt með ákvörðun.

Liggur því ekki fyrir í máli þessu stjórnvaldsákvörðun sem kæranleg er til úrskurðarnefndarinnar skv. 1. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 og verður kærumálinu því vísað frá úrskurðarnefndinni.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda og umfangs mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

des 22

Love0

108/2018 Krókatún

Með dim

Árið 2018, mánudaginn 10. september, tók Nanna Magnadóttir, formaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, með heimild í 3. mgr. 3. gr. laga nr. 130/2011, fyrir:

Mál nr. 108/2018, kæra á ákvörðun bæjarráðs Akraneskaupstaðar frá 12. júlí 2018 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Grenja hafnarsvæðis vegna Krókatúns 22-24.

Í málinu er nú kveðinn upp til bráðabirgða svofelldur

úrskurður
um kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags 10. ágúst 2018, er barst nefndinni 12. ágúst s.á., kæra eigendur Krókatúni 18 og Krókatúni 20, Akranesi, þá ákvörðun bæjarráðs Akraneskaupstaðar að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Grenja hafnarsvæðis vegna Krókatúns 22-24, sem auglýst var í B-deild Stjórnartíðinda 13. júlí 2018. Kæran verður skilin á þann hátt að krafist sé að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.

Með tölvupósti 22. ágúst gerðu kærendur kröfu um stöðvun framkvæmda á meðan málið væri til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni í samræmi við 1. mgr. 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála.

Verður nú tekin afstaða til framkominnar stöðvunarkröfu kærenda.

Málsatvik og rök: Hinn 13. júlí 2018 tók gildi breyting á deiliskipulagi Grenja hafnarsvæðis vegna Krókatúns 22-24. Samkvæmt auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda felur breytingin í sér að „byggingarreitur á lóðinni verður stækkaður til norðausturs, þannig að byggingarreitslína færist til norðausturs um 5 metra. Húsagerð og skilmálar haldast óbreyttir að öðru leyti en því að byggt verður efnisskýli til norðausturs sem samsvarar færslu byggingarreits“. Takmarkað byggingarleyfi var gefið út 28. ágúst 2018 fyrir jarðvegsframkvæmdum og sökklum fyrir opnu efnisskýli.

Af hálfu kæranda er á því byggt að ekki hafi nægt að láta fara fram grenndarkynningu um breytinguna, líkt og gert var, heldur hefði breytingin átt að fara í opinbera auglýsingu, sbr. 1. mgr. 43. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Deiliskipulagsbreytingin sé veruleg og framkvæmdir sem henni tengist muni hafa mikil og neikvæð áhrif á nærliggjandi svæði. Áætluð stækkun, sem sé upp á 300 m² að grunnfleti og 6,5 m á hæð, sé stærri að grunnfleti en samanlagður grunnflötur fasteigna kærenda og í örfárra metra fjarlægð frá næstu húsum. Þá hafi deiliskipulagið verið illa unnið og sumum athugasemdum kærenda verið svarað í bréfi frá sviðsstjóra umhverfissviðs Akraness með rangfærslum eða án rökstuðnings.

Akraneskaupstaður mótmælir kröfur um stöðvun framkvæmda og telur að vísa beri henni frá úrskurðarnefndinni. Kærendur hafi í raun ekki fært fram neinar málsástæður fyrir kröfu um stöðvun. Engin þörf sé á að stöðva framkvæmdir en einungis hafi verið gefið út byggingarleyfi fyrir takmörkuðum framkvæmdum við jarðvegsframkvæmdir og sökkla sem muni vera lokið samkvæmt upplýsingum frá byggingarfulltrúa.

Meginregla stjórnsýsluréttar sé að kæra fresti ekki réttaráhrifum, sbr. 1. mgr. 29. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 og 1. mgr. 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála. Stöðvun framkvæmda sé því undantekningarheimild sem skýra beri þröngt og beita eigi í takmarkatilvikum þegar sérstakar aðstæður eða hagsmunir séu fyrir hendi og veigamikil rök standi til beitingar úrræðisins. Réttaráhrif stöðvunar séu jafn afdrifarík og sambærileg áhrif lögbanns sem fjallað sé um í 24. gr. laga nr. 31/1990 um kyrrsetningu, lögbann o.fl. Hins vegar sé ekki krafist tryggingar vegna tjóns sem orðið getur við beitingu stöðvunar líkt og við beitingu lögbanns, sem er þó settar frekar þröngar skorður. Því þurfi að túlka heimildina til beitingu stöðvunar mjög þröngt og enn þrengra en heimild til lögbanns.

Kærendur hafi ekki fært fram neinar málsástæður eða rök fyrir að slíkar aðstæður séu upp í máli þessu sem réttlæti beitingu svo harkalegs úrræðis. Augljóst sé að ef framkvæmdir verði stöðvaðar, þó ekki væri nema í stuttan tíma, muni það hafa í för með sér verulegt tjón fyrir leyfishafa. Engar forsendur séu því til að fallast á kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda.

Byggingarleyfishafa var gefinn kostur á að koma á framfæri við úrskurðarnefndina athugasemdum og sjónarmiðum sínum vegna stöðvunarkröfunnar, en engar athugasemdir hafa borist nefndinni af hans hálfu.

Niðurstaða: Í 1. mgr. 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er tekið fram að kæra til úrskurðarnefndarinnar fresti ekki réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar, en jafnframt er kæranda þar heimilað að krefjast stöðvunar framkvæmda til bráðabirgða séu þær hafnar eða yfirvofandi. Þá getur úrskurðarnefndin að sama skapi frestað réttaráhrifum ákvörðunar sem felur ekki í sér heimild til framkvæmda, komi fram krafa um það af hálfu kæranda, sbr. 3. mgr. 5. gr.

Gildistaka deiliskipulags felur ekki í sér heimildir til að hefja framkvæmdir heldur þarf til að koma sérstök stjórnvaldsákvörðun sem kæranleg er til úrskurðarnefndarinnar, og útgáfu byggingar- eða framkvæmdaleyfis í skjóli slíkrar ákvörðunar, sbr. 11. og 13. gr. laga nr. 160/2010 um mannvirki og 13., 14 og 15. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Í kærumáli vegna slíkra stjórnvaldsákvarðana er eftir atvikum unnt að gera kröfu um stöðvun framkvæmda til bráðabirgða skv. 5. gr. laga nr. 130/2011. Að jafnaði er því ekki tilefni til að beita heimild til stöðvunar framkvæmda eða frestun réttaráhrifa í kærumálum er varða gildi deiliskipulagsákvarðana. Þegar litið er til eðlis þeirra ákvarðana og fyrrgreindra lagaákvæða verður ekki séð að knýjandi nauðsyn sé að fallast á kröfu kærenda um stöðvun þeirra framkvæmda sem hin kærða deiliskipulagsbreyting tekur til.

Úrskurðarorð:

Kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda til bráðabirgða er hafnað.

des 22

Love0

99/2018 Drápuhlíð

Með dim

Vinsamlegast athugið að mál þetta var endurupptekið og úrskurður kveðinn upp að nýju 13. febrúar 2020, sjá hér.

Árið 2018, fimmtudaginn 13. september kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 99/2018, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 10. júlí 2018 um að samþykkja byggingarleyfi fyrir bílskúr á lóðinni Drápuhlíð 36.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 17. júlí 2018, er barst nefndinni s.d., kærir eigandi, Drápuhlíð 36, Reykjavík, þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 10. júlí 2018 að veita leyfi fyrir byggingu bílskúrs á nefndri lóð. Er þess krafist að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að framkvæmdir verði stöðvaðar á meðan málið er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni. Þykir málið nægilega upplýst til að það verði tekið til endanlegs úrskurðar og verður því ekki tekin afstaða til stöðvunarkröfu kæranda.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg 7. og 28. ágúst 2018.

Málavextir: Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúans í Reykjavík 23. maí 2017 var tekin fyrir umsókn eiganda íbúðar að Drápuhlíð 36, dags. 9. s.m., um leyfi fyrir byggingu bílskúrs á þeirri lóð. Var erindinu vísað til skipulagsfulltrúa, sem ákvað á fundi sínum 26. s.m. að umsóknin skyldi grenndarkynnt fyrir hagsmunaaðilum. Athugasemdir bárust á kynningartíma umsóknarinnar, m.a. frá kæranda. Skipulags- og umhverfisráð afgreiddi hina grenndarkynntu umsókn 6. september 2017 með vísan til fyrirliggjandi umsagnar skipulagsfulltrúa, dags. 1. s.m., þar sem lagt var til að lengd fyrirhugaðs bílskúrs yrði færð niður í 7,5 m. Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 10. júlí 2018 var umsóknin samþykkt og staðfesti borgarráð þá afgreiðslu 23. ágúst s.á.

Málsrök kæranda: Kærandi telur að fyrirliggjandi eignaskiptasamningur um fjöleignarhúsið að Drápuhlíð 36 sé ekki nægjanlegur grundvöllur samþykkis fyrir byggingu bílskúrs. Þar sé einungis mælt fyrir um hvaða íbúð fylgi réttur til að sækja um byggingarleyfi. Reykjavíkurborg hafi ekki skoðað málið nægjanlega vel. Bygging bílskúrsins muni leiða til þess að verðgildi íbúðar kæranda á jarðhæð nefndrar fasteignar rýrni verulega. Gert sé ráð fyrir að bílskúrinn rísi við hlið glugga á austurhlið íbúðar kæranda, er muni leiða til þess að ekkert sólarljós komist inn um gluggann. Þá brjóti bygging bílskúrsins gegn ákvæðum e-liðar 1. gr. laga um mannvirki nr. 160/2010, 2. tl. 2. mgr. 2. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 og h-liðar 1. mgr. gr. 6.2.3. í byggingarreglugerð nr. 112/2012 varðandi aðgengi fyrir alla. Breidd gönguleiðar milli bílskúrs og hússins út í garð uppfylli ekki lágmarkskröfur, en breiddin sé aðeins 85-100 cm. Auk þess komi þessi litla breidd hvergi fram í gögnum málsins. Jafnframt muni umgangur til og frá garði meðfram glugganum á íbúð kæranda valda íbúum þar gríðarlegu ónæði. Hafa verði í huga að fasteignin að Drápuhlíð 36 sé um margt frábrugðin almennri húsagerð á svæðinu. Almennt séu ekki stórir og mikilvægir gluggar á veggjum er snúi að innkeyrslum eða bílskúrum og í þeim tilvikum sem gluggar snúi að bílskúr sé bílskúrinn staðsettur fyrir aftan glugganna. Þá hafi sá bílskúr sem til standi að byggja verið hækkaður og lengdur frá upprunalegum teikningum.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Af hálfu borgaryfirvalda er því haldið fram varðandi fjarlægð bílskúrs frá húsi að 1,0 m sé á milli útveggjar íbúðarhússins og veggjar bílskúrsins. Reglur um algilda hönnun, aðgengi fyrir alla, gildi ekki um húsnæðið, sbr. gr. 6.1.3. í byggingarreglugerð nr. 112/2012. Um valkvætt ákvæði sé að ræða sem ekki hafi verið gerð krafa um að farið væri að við afgreiðslu erindisins.

Athugasemdir leyfishafa: Leyfishafi vísar til þess að málsmeðferð umsóknar um byggingarleyfi fyrir umræddum bílskúr hafi verið lögum samkvæmt. Gert hafi verið ráð fyrir bílskúr við austurhlið hússins að Drápuhlíð 36 frá byggingu þess árið 1946 og í aðalskipulagi. Ekki hafi þurft samþykki meðlóðarhafa fyrir byggingu skúrsins þar sem gert sé ráð fyrir honum á samþykktum teikningum, sbr. 28. gr. laga um fjöleignarhús nr. 26/1994. Auk þess sé byggingarréttur eiganda 1. hæðar tryggður með þinglýstum eignaskiptasamningi. Almennt séu bílskúrar í Hlíðunum 8,0 m á lengd eða lengri, en heimiluð lengd umrædds bílskúrs hafi verið minnkuð eftir athugasemdir frá kæranda. Gert sé ráð fyrir að bílskúrinn verði í 1,0 m fjarlægð frá húsi en helmingur hans sé þó lengra frá, þ.e. í 1,25 m fjarlægð, vegna innskots þar sem gluggi í kjallaraíbúð sé staðsettur. Fjarlægðin á milli fari þó niður í 90 cm meðfram skorsteininum, sem sé nægjanlegt fyrir hvers konar aðgengi. Aðalinngangar allra íbúða hússins séu að framanverðu og gengt sé út í garðinn frá bæði kjallara og íbúð á 1. hæð. Þá hafi íbúð kæranda í kjallara tekið miklum breytingum frá upprunalegu skipulagi, er hafi áhrif á birtu í íbúðinni. Allir eigendur íbúða í Drápuhlíð 36 hafi vitað frá upphafi að bílskúrsréttur væri til staðar og að hann fylgdi íbúð á 1. hæð. Kærandi hafi samþykkt þinglýstan eignaskiptasamning frá 2001, þar sem skýrt komi fram á teikningu og í texta að bílskúrsréttur sé á austurhlið og fylgi 1. hæð. Það hefði því ekki átt að koma kæranda á óvart að 17 árum síðar rísi bílskúr á lóðinni.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um veitingu byggingarleyfis fyrir bílskúr á lóðinni að Drápuhlíð 36, að undangenginni grenndarkynningu í samræmi við 44. gr. skipulagslaga nr. 123/2010, en lóðin er á ódeiliskipulögðu svæði. Vegna framkominna athugasemda var sú breyting gerð á hinni grenndarkynntu umsókn að langhlið bílskúrsins var stytt úr 8 m í 7,5 m. Var kæranda tilkynnt um niðurstöðu málsins með bréfi, dagsettu 16. júlí 2018.

Á samþykktum teikningum að húsinu að Drápuhlíð 36 frá byggingu þess á árinu 1946 er gert ráð fyrir bílskúr við austurmörk lóðarinnar. Jafnframt er kveðið á um það í þinglýstri eignaskiptayfirlýsingu fasteignarinnar að bílskúrsrétturinn tilheyri íbúð 1. hæðar. Af þeim sökum mátti kærandi eiga von á því að bílskúr yrði byggður á umræddum stað á lóðinni. Samkvæmt 2. mgr. 28. gr. fjöleignarhúsalaga nr. 26/1994 þurfti því ekki samþykki sameigenda til að byggja bílskúrinn. Fjarlægð milli bílskúrs og húshliðar kemur fram á teikningunum frá 1946 og á teikningunum í eignaskiptayfirlýsingunni, sem kærandi undirritaði og er bundinn af. Þrátt fyrir að fyrirhugaður bílskúr sé 2,95 m á hæð, þ.e. 45 cm hærri en sá bílskúr sem upphaflega var gert ráð fyrir á teikningum, verður ekki talið að sú breyting hafi teljandi áhrif á hagsmuni kæranda. Þá ber að hafa í huga að gerð hefur verið breyting á skipulagi íbúðar í kjallara frá síðustu samþykktum teikningum frá árinu 1989, en þar er gert ráð fyrir að um sé að ræða herbergisglugga en ekki stofuglugga á austurhlið íbúðarinnar.

Í byggingarreglugerð nr. 112/2012 kemur fram í 4. mgr. gr. 6.1.1. að ávallt skuli leitast við að beita algildri hönnun þannig að byggingar og lóðir þeirra séu aðgengilegar öllum án sérstakrar aðstoðar. Þá er í gr. 6.1.3. tiltekið hvaða byggingar skuli hanna og byggðar á grundvelli algildrar hönnunar og fellur íbúðarhús eins og hér um ræðir ekki þar undir. Verður því að fallast á það með Reykjavíkurborg að henni hafi ekki verið skylt að krefjast þess við veitingu byggingarleyfisins að farið yrði að ákvæðum reglugerðarinnar um algilda hönnun við staðsetningu umrædds bílskúrs. Verður í því sambandi og að líta til þess að um er að ræða hús sem byggt var á fimmta áratug síðustu aldar og þá þegar var gert ráð fyrir bílskúrnum á lóðinni, auk þess sem ákvæði h-liðar gr. 6.2.3. á einungis við um gönguleið að byggingu en ekki að garði.

Með vísan til þess sem að framan er rakið eru ekki efni til að verða við kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 10. júlí 2018 um að samþykkja umsókn um byggingu bílskúrs á lóð nr. 36 við Drápuhlíð.

des 22

Love0

69/2017 Refasteinsstaðir ll

Með dim

Árið 2018, föstudaginn 7. september, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Ómar Stefánsson varaformaður, Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 69/2017, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúa Húnaþings vestra frá 30. maí 2017 um veitingu byggingarleyfis fyrir veiðihúsi á lóðinni Þúfu í landi Refsteinsstaða II.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 29. júní 2017, er barst nefndinni sama dag, kærir Mói ehf., eigandi jarðanna Refsteinsstaða I og Laufáss, þá ákvörðun byggingarfulltrúa Húnaþings vestra frá 30. maí 2017 að veita byggingarleyfi fyrir veiðihúsi á lóðinni Þúfu í landi Refsteinsstaða II. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Húnaþingi vestra 28. júlí 2017.

Málavextir: Á fundi skipulags- og umhverfisráðs Húnaþings vestra 4. ágúst 2016 var samþykkt umsókn um stofnun 0,5 ha lóðar úr landi Refsteinsstaða II sem nefnd var Þúfa og var sú afgreiðsla samþykkt á fundi byggðaráðs 8. s.m. Hinn 3. október 2016 var sótt um byggingarleyfi fyrir veiðihúsi á lóðinni og samþykkti byggingarfulltrúi umsóknina 31. s.m. Takmarkað byggingarleyfi fyrir grunni og gólfplötu var gefið út hinn 24. nóvember 2016.

Eftir ítrekaðar athugasemdir kæranda við áform um byggingu veiðihúss á lóðinni Þúfu samþykkti skipulags- og umhverfisráð á fundi sínum 6. apríl 2017 að umsókn um byggingarleyfi fyrir veiðihúsinu yrði grenndarkynnt fyrir eigendum jarðanna Refsteinsstaða I, Laufáss og Enniskots og staðfesti sveitarstjórn þá afgreiðslu 11. apríl 2017. Umsóknin var kynnt með ódagsettu bréfi þar sem fram kom að kynning stæði frá 11. apríl 2017 með fresti til athugasemda til 11. maí s.á. Athugasemdir bárust frá kæranda á kynningartíma umsóknarinnar. Að lokinni grenndarkynningu var umsóknin tekin fyrir á fundi skipulags- og umhverfisráðs 22. maí 2017. Féllst ráðið ekki á fram komin sjónarmið í athugasemdum kæranda og lagði til við sveitarstjórn að staðfesta fyrri afgreiðslur um útskiptingu lands og stofnun byggingarreits ásamt útgáfu byggingarleyfis fyrir veiðihúsi á byggingarreitnum. Sveitarstjórn samþykkti afgreiðslu ráðsins á fundi sínum 26. maí 2017 og var kæranda tilkynnt um þær málalyktir með bréfi byggingarfulltrúa, dags. 29. s.m. Lagfærðar aðalteikningar að veiðihúsinu voru síðan samþykktar 30. maí 2017 og byggingarleyfi gefið út sama dag.

Málsrök kæranda: Af hálfu kæranda er byggt á því að grenndarkynning sé ekki tæk og að staðsetning veiðihússins fari gegn hagsmunum hans.

Veiðihúsið sé staðsett á víðavangi um 2 km frá silungasvæði Víðidalsár. Sú staðsetning fari gegn ákvæði 3.2.1 greinargerðar aðalskipulags Húnaþings vestra, þar sem segi að forðast skuli stök hús á víðavangi. Veiðihúsið sé aðeins nokkra tugi metra frá landamerkjum Refsteinsstaða I og því sé staðsetningin andstæð grenndarhagsmunum kæranda sem eiganda þeirrar jarðar. Veiðihúsinu muni fylgja truflandi og dagleg umferð í 4-5 mánuði ársins. Grenndarkynning sú sem farið hafi verið í hafi ekki verið tæk, þar sem staðsetning veiðihússins hafi ekki verið í samræmi við ákvæði aðalskipulags. Í því tilviki verði að gera deiliskipulag vegna framkvæmdarinnar, sbr. 1. mgr. 44. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Vísar kærandi til umfjöllunar í bókinni „Inngangur að skipulagsrétti“ um framkvæmda- og byggingarleyfi þegar deiliskipulag liggur ekki fyrir. Þar segi að ef greind skilyrði í 1. mgr. 44. gr. skipulagslaga séu ekki uppfyllt, þ.e. ef framkvæmd er ekki í samræmi við aðalskipulag, sé ekki mögulegt að beita ákvæðum um grenndarkynningu framangreindra leyfa og beri þá að deiliskipuleggja viðkomandi svæði í samræmi við 2. mgr. 37. gr. skipulagslaga og fylgja viðkomandi málsmeðferðarreglum áður en leyfi séu gefin út.

Í greinargerð aðalskipulags Húnaþings vestra, þar sem fjallað sé um byggingar á landbúnaðarsvæðum, segi meðal annars svo: „Heimilt er að afmarka lóðir og reisa allt að þrjú íbúðarhús þar sem aðstæður leyfa á lögbýlum stærri en 70 ha auk þeirra húsa sem tilheyra búrekstrinum. Ný íbúðarhús skulu nýta sömu heimreið og lögbýlið og vera í ákveðnu samhengi við aðra byggð. Markmiðið er að ekki verði fjölgað tengingum við þjóðveg, að þjónusta við ný hús tengist þeirri þjónustu sem þegar er veitt og að nýjum húsum verði komið fyrir í samræmi við byggingarhefðir og yfirbragð sveitarinnar. Forðast skal stök hús á víðavangi. Heimilt er að byggja allt að 3 stök frístundahús á lögbýlum auk aðstöðu fyrir ferðaþjónustu og léttan iðnað, án þess að breyta þurfi aðalskipulagi.“ Samkvæmt framangreindu sé bygging veiðihússins á lóðinni Þúfu óheimil nema að undangengnu að minnsta kosti deiliskipulagi, enda samrýmist veiðihústillagan illa ákvæðum aðalskipulagsins um byggingu frístundahúsa.

Óheimilt hafi verið að veita byggingarleyfi til einstakra þátta framkvæmdarinnar, þ.e. til að gera grunn, sökkul og gólfplötu, áður en deiliskipulag yrði gert og áður en framkvæmd hafi verið ótæk grenndarkynning. Það sé meginregla að byggingarleyfi fyrir framkvæmd beri að gefa út í heild þegar öll skilyrði fyrir útgáfu leyfisins séu uppfyllt. Frá þessari meginreglu sé takmörkuð undantekningarregla í 1. málsl. 2. mgr. 13. gr. laga nr. 160/2010 um mannvirki. Þar sé kveðið á um að leyfisveitandi geti, þegar sérstaklega standi á, veitt skriflegt leyfi til einstakra þátta byggingarframkvæmda. Í athugasemdum við tilvitnað ákvæði í frumvarpi því er varð að lögum um mannvirki sé þetta útskýrt svo: „Standi sérstaklega á, t.d. þegar hönnun mannvirkis er sérstaklega umfangsmikil og séruppdrættir margir, er unnt að nýta heimild 2. mgr. og veita skriflegt leyfi til einstakra þátta byggingarframkvæmda og takmarkast leyfið þá hverju sinni við samþykkt hönnunargögn.“ Um sé að ræða undantekningarákvæði sem ekki verði beitt frjálslega og gera verði þá kröfu að beiting þess sé rökstudd hverju sinni. Enn fremur sé kveðið á um í 2.4.5. gr. byggingarreglugerðar nr. 112/2012 að leyfisveitanda sé heimilt að veita skriflegt leyfi til einstakra þátta framkvæmdar „þegar um er að ræða mjög stóra, mjög sérhæfða eða flókna byggingarframkvæmd þar sem með rökum má sýna fram á að þróunarvinna þurfi að fara fram samhliða hönnun og byggingu mannvirkis […].“ Sérstaklega sé áréttað í 2. mgr. 2.4.6. gr. að einungis „í undantekningartilvikum og þegar sérstaklega stendur á“ sé heimilt að veita skriflegt leyfi til einstakra verkþátta byggingarframkvæmda sem ekki falli undir 2.4.5. gr.

Ekki verði séð að nein rök hafi verið færð fyrir því að greind undantekningarákvæði eigi við í máli þessu. Líta verði til þess að umsókn um byggingarleyfi hafi tekið til framkvæmdarinnar í heild og ekki hafi verið farið fram á að veitt yrði takmarkað byggingarleyfi til að gera grunn, sökkul og gólfplötu eða neinn rökstuðningur færður fyrir beiðni í þá átt. Hafi því engar forsendur verið til að veita byggingarleyfi til einstakra þátta framkvæmdarinnar. Sé útgáfa byggingarleyfisins því þegar af þeirri ástæðu ógildanleg.

Málsrök Húnaþings vestra: Sveitarfélagið telur að grenndaráhrif lóðarinnar og veiðihússins, þ.m.t. umferð vegna þess, sé ekki meiri en íbúar og eigendur jarða og fasteigna í nágrenninu verði að þola vegna starfsemi á jörðunum og búrekstrar. Húsið standi alveg við núverandi veg og skapi ekki neikvæð áhrif umfram sambærilega starfsemi sem gera megi ráð fyrir á svæðinu samkvæmt ákvæðum aðalskipulags. Sérstakt ónæði sé ekki af starfsemi í húsinu eða vegna umferðar er henni tengist. Húsið og lóðin sé ekki í námunda við hús eða mannvirki á jörðum kæranda og valdi því ekki neikvæðum grenndaráhrifum. Sveitarfélagið bendi jafnframt á að umrædd lóð og hús og jarðir kæranda séu skammt frá þjóðvegi nr. 1. Umferð vegna veiðihússins og mögulegt ónæði sé því óverulegt með tilliti til umferðar um þjóðveginn.

Því sé mótmælt að óheimilt hafi verið að grenndarkynna umrædda umsókn samkvæmt 44. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 þar sem umsóknin sé í andstöðu við aðalskipulag. Vísað sé í því sambandi til umfjöllunar um byggingar á landbúnaðarsvæðum í kafla 3.2.1 í greinargerð aðalskipulags sveitarfélagsins og um ferðaþjónustu á landbúnaðarsvæðum í sama kafla. Þar segi að heimilt verði, þar sem aðstæður leyfi á hverju lögbýli, að hafa sérhæfðar byggingar fyrir ferðaþjónustu, þ.e. gistiaðstöðu og byggingar fyrir veitingarekstur, svo fremi sem heildarstærð þeirra fari ekki yfir 1.500 m2. Leyfið sé því ekki í andstöðu við ákvæði aðalskipulagsins. Húsið nýti sömu heimreið og fyrir sé og virðist a.m.k. hvað það varði í tengslum og samhengi við aðra byggð. Staðsetning þess samræmist þeim markmiðum sem búi að baki þessum ákvæðum, þ.e. að ekki verði fjölgað tengingum við þjóðveg og að ný hús tengist þeirri þjónustu sem þegar sé veitt.

Umfjöllun í greinargerð aðalskipulagsins um að forðast skuli stök hús á víðvangi eigi eingöngu við um íbúðarhús en ekki önnur hús, enda sé umfjöllunin í beinu framhaldi af umfjöllun um íbúðarhús á bújörðum. Takmörkun aðalskipulagsins gildi eingöngu um íbúðarhús en ekki sérhæfðar byggingar fyrir ferðaþjónustu. Ástæða þess sé sú að ekki standi sömu rök eða forsendur til þess að slík hús standi nálægt íbúðarhúsnæði á jörðum. Heppilegra sé að þau geri það ekki, enda hagsmunir og eðli slíkrar landnotkunar annað en íbúðarhúsa. Eðlilegra sé að staðsetja slík hús, þ.e. sumarhús og veiðihús, sem séu í raun ferðaþjónustu- og samkomuhús, fjarri íbúðar- og bæjarhúsum. Sé það í samræmi við hefð í sveitarfélaginu og raunar á landinu öllu. Veiðihús séu því almennt ekki staðsett nálægt bæjarhúsum.

Kærufrestur vegna hins takmarkaða byggingarleyfis, sem gefið hafi verið út 24. nóvember 2016, sé löngu liðinn. Það leyfi hafi ekki verið kært og geti því ekki verið til umfjöllunar í máli þessu. Auk þess lúti takmörkun á heimild til útgáfu leyfis til hluta framkvæmda að því að tryggja að hönnunargögn liggi almennt fyrir og að lokið hafi verið við hönnun í meginatriðum áður en leyfi hafi verið veitt til framkvæmda. Í því máli sem hér sé til umfjöllunar hafi hönnunargögn legið í meginatriðum fyrir þegar leyfið hafi verið gefið út. Leyfinu hafi því ekki verið skipt upp af þeirri ástæðu að hönnunargögn hafi vantað heldur hafi því verið skipt upp þar sem framkvæmdinni var skipt í tvennt. Nýta hafi átt hagstæð veðurskilyrði haustið og veturinn 2016 til að ljúka framkvæmdum við gerð sökkuls og plötu. Húsið, sem að öðru leyti sé byggt úr timbureiningum, hafi svo átt að rísa síðar, þ.e. í lok vetrar, enda hafi smíði við einingarnar ekki verið lokið á þeim tíma. Hafi því efnisrök búið að baki útgáfu leyfisins. Þá verði ekki séð hvaða áhrif uppskipting leyfisins geti haft á lögmæta hagsmuni kæranda.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um lögmæti þeirrar ákvörðunar byggingarfulltrúa Húnaþings vestra frá 30. maí 2017 um að veita byggingarleyfi fyrir veiðihúsi á lóðinni Þúfu í landi Refsteinsstaða II. Sú lóð er á ódeiliskipulögðu svæði. Um það er deilt hvort heimiluð framkvæmd sé í samræmi við gildandi aðalskipulag og hvort heimilt hafi verið að veita hið kærða byggingarleyfi að undangenginni grenndarkynningu skv. 1. mgr. 44. gr. skipulagslaga nr. 123/2010.

Samkvæmt 1. mgr. 13. gr. laga nr. 160/2010 um mannvirki er skilyrði fyrir útgáfu byggingarleyfis m.a. að mannvirkið og notkun þess sé í samræmi við gildandi skipulag á svæðinu. Í 2. mgr. 37. gr. skipulagslaga kemur fram sú meginregla að gera skuli deiliskipulag fyrir svæði eða reiti þar sem framkvæmdir eru fyrirhugaðar. Undanþágu frá þeirri skyldu er að finna í 1. mgr. 44. gr. laganna. Þar er kveðið á um að veita megi byggingar- eða framkvæmdaleyfi fyrir framkvæmd sem sé í samræmi við aðalskipulag en deiliskipulag liggi ekki fyrir ef framkvæmdin sé í samræmi við landnotkun, byggðamynstur og þéttleika byggðar og þá að undangenginni grenndarkynningu.

Fyrirhuguð bygging var ekki grenndarkynnt fyrir upphaflega samþykkt byggingaráform en málið var endurupptekið og úr því var bætt. Tók grenndarkynningin m.a. til kæranda sem kom á framfæri athugasemdum sínum með bréfi, dags. 9. maí 2017. Umsókn um byggingarleyfi fyrir umræddu veiðihúsi var síðan samþykkt 30. maí 2017.

Í kafla 3.2.1 í Aðalskipulagi Húnaþings vestra 2014-2026 er fjallað um stefnumörkun á landbúnaðarsvæðum. Þar kemur m.a. fram að á landbúnaðarsvæðum sé fyrst og fremst gert ráð fyrir byggingum og starfsemi sem tengist búrekstri. Ný íbúðarhús skuli nýta sömu heimreið og lögbýlið og vera í ákveðnum tengslum og samhengi við aðra byggð. Forðast skuli stök hús á víðavangi. Heimilt sé að byggja allt að þrjú stök frístundahús á lögbýlum auk aðstöðu fyrir ferðaþjónustu og léttan iðnað án þess að breyta þurfi aðalskipulagi. Þá sé heimilt að veita almenna ferðaþjónustu á landbúnaðarsvæðum og þar sem aðstæður leyfi að hafa sérhæfðar byggingar fyrir ferðaþjónustu á lögbýlum, þ.e. gistiaðstöðu og byggingar fyrir veitingarekstur, svo fremi sem heildarstærð þeirra fari ekki yfir 1.500 m2. Veiðiréttindi fylgja bújörðum sem eiga land að veiðivötnum og ám og hefur nýting slíkra hlunninda verið talin starfsemi sem tengist búrekstri þeirra jarða. Bygging og rekstur veiðihúss er því í samræmi við fyrrgreindra stefnumörkun í Aðalskipulagi Húnaþings vestra 2014-2026 og skilgreiningu landbúnaðarsvæða í q. lið 6.2. gr. skipulagsreglugerðar nr. 90/2013.

Umdeilt veiðihús er einnar hæðar og tæpir 106 m2 að stærð og mun einungis vera í notkun hluta úr ári og er samkvæmt framansögðu í samræmi við heimildir aðalskipulags varðandi landnotkun. Um er að ræða staka framkvæmd innan lögbýlis sem ekki hefur í för með sér breyttar vegtengingar. Eins og atvikum er háttað var heimilt að samþykkja hið kærða byggingarleyfi að undangenginni grenndarkynningu, sbr. 1. mgr. 44. gr. skipulagslaga. Þótt veiðihúsið hljóti eðli máls samkvæmt að hafa einhver grenndaráhrif, svo sem vegna umferðar, verða þau áhrif talin óveruleg og geta ekki haft áhrif á gildi hins kærða byggingarleyfis.

Með vísan til alls þess sem að framan er rakið verður kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda og umfangs mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu ákvörðunar byggingarfulltrúa Húnaþings vestra frá 30. maí 2017 um veitingu byggingarleyfis fyrir veiðihúsi á lóðinni Þúfu í landi Refsteinsstaða II.

des 22

Love0

16/2017 Bárugata

Með dim

Árið 2018, föstudaginn 7. september, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Ómar Stefánsson varaformaður, Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 16/2017, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 14. júlí 2015 um veitingu byggingarleyfis fyrir viðbyggingu á suðausturhlið hússins að Bárugötu 23 í Reykjavík.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags 1. febrúar 2017, er barst nefndinni 2. s.m., kæra eigendur, Bárugötu 21, Reykjavík, þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 14. júlí 2015 að samþykkja byggingarleyfi fyrir viðbyggingu á suðausturhlið hússins að Bárugötu 23 Reykjavík. Er þess krafist að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg 18. febrúar 2017.

Málavextir: Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúans í Reykjavík 29. janúar 2013 var tekin fyrir umsókn um leyfi til að byggja viðbyggingu á suðausturhlið einbýlishúss á lóð nr. 23 við Bárugötu, sem er á svæði sem ekki hefur verið deiliskipulagt. Málinu var vísað til umsagnar skipulagsfulltrúa sem samþykkti á embættisafgreiðslufundi 1. febrúar 2013 að grenndarkynna tillöguna fyrir hagsmunaaðilum í nágrenninu. Tillagan var kynnt frá 8. febrúar 2013 til og með 20. mars s.á. Tveir kærenda fengu slíka kynningu en þriðji kærandinn var ekki fluttur í húsið á þeim tíma.

Ein athugasemd barst á kynningartíma þar sem bent var á að ekki væri ljóst hver fjarlægð milli húsanna nr. 21 og 23 við Bárugötu yrði eftir breytinguna og tekið fram að gæta þyrfti þess að viðbyggingin myndi ekki varpa skugga á glugga á suðvesturhlið og inngang íbúðar að Bárugötu 21. Í umsögn skipulagsfulltrúa við athugasemdina kom fram að fjarlægðin frá ystu brún viðbyggingar hússins nr. 23 að Bárugötu að stigahúsi hússins nr. 21 yrðu 3 m. Skuggavarp myndi aukast lítilsháttar á ákveðnum tímum, en fljótlega myndi skuggi núverandi húss hafa áhrif á skuggamyndunina og því hefði viðbyggingin óveruleg áhrif á hús nr. 21. Lagði skipulagsfulltrúi því til að erindið yrði samþykkt óbreytt og vísaði því til umhverfis- og skipulagsráðs sem gerði ekki athugasemdir við þá afgreiðslu með vísan til umsagnar skipulagsfulltrúa frá 7. maí 2013. Var málinu vísað til byggingarfulltrúa sem samþykkti byggingarleyfisumsóknina á afgreiðslufundi sínum 16. júlí 2013.

Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 14. júlí 2015 var tekin fyrir umsókn um endurnýjun umrædds byggingarleyfis. Hún var samþykkt og tekið fram að erindið hefði verið grenndarkynnt frá 8. febrúar 2013 til og með 20. mars s.á. Borgarráð samþykkti afgreiðslu byggingarfulltrúa á fundi sínum 13. ágúst 2015. Byggingarleyfi fyrir framkvæmdunum var gefið út 12. maí 2017.

Málsrök kærenda: Kærendur vísa til þess að hús þeirra, sem sé nr. 21 við Bárugötu, liggi nærri mörkun lóðarinnar við lóð nr. 23. Bæði breidd og hæð viðbyggingarinnar sé úr hófi og ekki í samræmi við götumynd svæðisins. Áætluð hæð viðbyggingarinnar sé 5 m og bil milli hennar og húss kærenda muni ekki ná 3 m. Viðbyggingin hafi veruleg áhrif á ásýnd húss þeirra og aðgengi að garði, ruslatunnum og íbúð í kjallara ásamt því að skuggavarp muni aukast.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Af hálfu borgaryfirvalda er farið fram á að máli þessu verði vísað frá úrskurðarnefndinni þar sem kærufrestur hafi verið liðinn skv. 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála þegar kæran barst nefndinni 2. febrúar 2017. Hin umþrætta ákvörðun hafi verið tekin 14. júlí 2015, en í kæru séu ekki færð rök fyrir því hvers vegna víkja ætti frá nefndu ákvæði laganna. Þá sé bent á að skv. 27. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 skuli bera stjórnsýslukæru fram innan þriggja mánaða frá því að aðila máls var tilkynnt um stjórnvaldsákvörðun og ákvæði 28. gr. laganna taki af allan vafa um að vísa beri kærunni frá en þar komi fram að óheimilt sé að sinna kæru ef meira en ár sé liðið frá því að ákvörðun var tekin.

Athugasemdir leyfishafa: Leyfishafi tekur undir kröfur Reykjavíkurborgar um að kærunni verði vísað frá úrskurðarnefndinni þar sem allir lögboðnir og mögulegir kærufrestir hafi verið löngu liðnir þegar kæra barst.

Framkvæmdum sé löngu lokið og grenndarkynning hafi farið fram þar sem nágrönnum var gefinn kostur á að koma sjónarmiðum sínum á framfæri og komu athugasemdir þeirra til skoðunar. Tveir kærenda hafi samþykkt byggingaráformin og því samrýmist kæran ekki fyrri afstöðu þeirra, en engin ný gögn eða sjónarmið varðandi framkvæmdina hafi komið fram.

Niðurstaða: Í málinu er kærð ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 14. júlí 2015 um að samþykkja viðbyggingu á suðausturhlið húss nr. 23 við Bárugötu.

Frestur til að kæra ákvörðun til úrskurðarnefndarinnar er einn mánuður frá því að kæranda varð kunnugt eða mátti vera kunnugt um hina kærðu ákvörðun nema á annan veg sé mælt í lögum, sbr. 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála. Upphaf kærufrests í máli þessu ræðst af því hvenær kærendum varð kunnugt eða mátti vera kunnugt um tilvist byggingarleyfisins.

Samkvæmt 1. mgr. 44. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 er heimilt að víkja frá deiliskipulagsskyldu við veitingu byggingarleyfis ef fyrirhuguð framkvæmd samræmist stefnu aðalskipulags um landnotkun, byggðamynstur og þéttleika byggðar. Tekið er fram í 4. mgr. fyrrgreinds ákvæðis að hafi byggingarleyfi á grundvelli grenndarkynningar ekki verið gefið út innan eins árs frá afgreiðslu sveitarstjórnar skv. 2. mgr. skuli grenndarkynning fara fram að nýju áður en leyfi sé gefið út.

Byggingarfulltrúi samþykkti hin kærðu byggingaráform 16. júlí 2013 að undangenginni grenndarkynningu og umfjöllun skipulagsráðs og samþykkti byggingaráformin að nýju 14. júlí 2015. Borgarráð staðfesti þá afgreiðslu 13. ágúst s.á. en byggingarleyfi fyrir framkvæmdinni var ekki gefið út af byggingarfulltrúa fyrr en 12. maí 2017, eða eftir að kæra í máli þessu barst úrskurðarnefndinni. Ljóst er að meira en ár leið frá því að borgarráð samþykki leyfið þar til það var gefið út. Samkvæmt 4. mgr. 44. gr. skipulagslaga hefði því borið að grenndarkynna byggingarleyfisumsóknina að nýju áður en leyfið var gefið út en það var ekki gert. Ekki liggur fyrir að kærendum hafi verið tilkynnt um endurnýjun samþykkis byggingaráformanna, sem átti sér stað tveimur dögum áður en fyrri ákvörðun hefði fallið niður skv. 4. mgr. 2.4.2. gr. byggingarreglugerðar nr. 112/2012 eða að þeim hafi verið leiðbeint um kæruleið og kærufrest vegna hennar í samræmi við 20. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Máttu kærendur því vænta þess að samþykki byggingaráformanna væru brott fallin eða að grenndarkynning vegna umræddrar viðbyggingar yrði endurtekin áður en byggingarleyfi yrði gefið út. Verður samkvæmt framansögðu ekki fullyrt að kærendur hefðu mátt vita af hinni kærðu ákvörðun fyrr en í aðdraganda þess að málið var kært til úrskurðarnefndarinnar. Verður við það að miða að kæran hafi í öllu falli borist innan 12 mánaða frá vitneskju kærenda um hina kærðu ákvörðun og verður málið tekið til efnismeðferðar á grundvelli 1. tölul. 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga, þar sem afsakanlegt þykir að kæran hafi mögulega borist eftir lok kærufrests.

Skráð byggingarár hússins samkvæmt Þjóðskrá Íslands er 1922. Fram kemur í 30. gr. laga nr. 80/2012 um menningarminjar að eigendum húsa sem ekki njóta friðunar en byggð voru 1925 eða fyrr sé skylt að leita álits Minjastofnunar Íslands með minnst sex vikna fyrirvara ef þeir hyggjast breyta þeim, flytja þau eða rífa. Í 2. mgr. sömu lagagreinar segir að byggingarfulltrúum beri að fylgjast með því að eigendur húsa og mannvirkja leiti eftir áliti Minjastofnunar áður en leyfi sé veitt til framkvæmda. Þá kemur fram í 3. mgr. ákvæðisins að álit Minjastofnunar Íslands skuli liggja fyrir áður en leyfi sé veitt til þeirra framkvæmda sem fjallað sé um í greininni og ber í byggingarleyfinu að taka tillit til skilyrða sem Minjastofnun leggur til í áliti sínu. Af framangreindu er ljóst að leyfishafa bar að leita álits Minjastofnunar Íslands áður en hann sótti um leyfi hjá byggingaryfirvöldum. Ekki verður séð að það hafi verið gert og var því byggingarfulltrúa óheimilt að veita umrætt byggingarleyfi án þess að álit stofnunarinnar lægi fyrir.

Vegna framangreindra annmarka á málsmeðferð hinnar kærðu ákvörðunar verður hin kærðu ákvörðun úr gildi.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna mikils fjölda og umfangs mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 14. júlí 2015 um veitingu byggingarleyfis fyrir viðbyggingu á suðausturhlið hússins Bárugötu 23 er felld úr gildi.

des 22

Love0

104/2018 Fiskeldi í Fáskrúðsfirði

Með dim

Árið 2018, þriðjudaginn 4. september, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor og Ásgeir Magnússon dómstjóri.

Fyrir var tekið mál nr. 104/2018, kæra á ákvörðun Umhverfisstofnunar frá 22. júní 2018 um að veita starfsleyfi fyrir 3.000 tonna regnabogasilungseldi í Fáskrúðsfirði.

Í málinu er nú kveðinn upp til bráðabirgða svofelldur

úrskurður
um kröfu kærenda um frestun réttaráhrifa:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 1. ágúst 2018, er barst nefndinni sama dag, kæra Náttúruverndarsamtök Íslands, Náttúruverndarfélagið laxinn lifi, Veiðifélag Breiðdæla, Veiðifélag Hofsár og Sunnudalsár, Veiðifélag Selár og Veiðifélag Vesturdalsár, þá ákvörðun Umhverfisstofnunar frá 22. júní 2018 að veita starfsleyfi fyrir 3.000 tonna regnbogasilungseldi í Fáskrúðsfirði. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Þess er jafnframt krafist að réttaráhrifum hins kærða starfsleyfis verði frestað eða framkvæmdir verði stöðvaðar á meðan málið er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni. Verður nú tekin afstaða til þeirrar kröfu kærenda.

Gögn málsins bárust frá Umhverfisstofnun 31. ágúst 2018.

Málavextir: Tillaga að hinu kærða starfsleyfi var auglýst á heimasíðu Umhverfisstofnunar 9. maí 2018 og var veittur frestur til athugasemda til og með 7. júní s.á. Ein athugasemd barst við tillöguna og var hún frá kærendum. Var starfsleyfistillagan send til umsagnar Matvælastofnunar, Skipulagsstofnunar, Hafrannsóknarstofnunar, Landssambands fiskeldisstöðva og Landssambands veiðifélaga. Jafnframt var tillagan send til sveitarfélagsins Fjarðarbyggðar og var hún aðgengileg hjá sveitarfélaginu.

Málsrök kærenda: Kærendur taka fram að þeir eigi mikilla hagsmuna að gæta um að ekki verði stefnt í hættu lífríki Breiðdalsár, Hofsár, Sunnudalsár, Selár og Vesturdalsár, þar á meðal hinum villtu laxa- og silungastofnum ánna, með lúsafári, sjúkdómasmiti og mengun frá erlendum og framandi regnbogasilungi, sem enginn mótmæli að muni sleppa í meira og minna mæli úr fyrirhuguðu sjókvíaeldi í Fáskrúðsfirði.

Farið sé fram á að réttaráhrifum hins kærða starfsleyfis verði frestað eða framkvæmdir stöðvaðar þar sem gera megi ráð fyrir töluverðum afgreiðslutíma úrskurðarnefndarinnar í málinu og að áður en að niðurstaða hennar muni liggja fyrir hefjist framkvæmdir við umrætt sjókvíaeldi.

Málsrök Umhverfisstofnunar: Af hálfu Umhverfisstofnunar er bent á að starfsleyfið sé gefið út í samræmi við lög nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir. Um sé að ræða endurnýjun á starfsleyfi sem heimili sama umfang og sömu staðsetningu og rekstraraðili hafi verið með. Enn fremur bendi stofnunin á að samkvæmt upplýsingum frá Matvælastofnun þá hafi ekki verið settur fiskur út í kvíar og að ekki hafi verið tilkynnt um útsetningu. Engar undirbúningsaðgerðir séu í gangi við móttöku seiða. Rekstraraðili verði að tilkynna eftirlitsaðila um útsetningu með fyrirvara. Það séu því ekki til staðar þeir hagsmunir sem kærendur haldi fram varðandi frestun réttaráhrifa. Verði að líta til þess við mat á því hvort aðstæður mæli með frestun réttaráhrifa að sýnt sé fram á að án hennar myndi gæta röskunar sem yrði óafturkræf eða hefði með öðrum hætti þungbærar afleiðingar. Það liggi ekki fyrir í þessu máli.

Enn fremur sé í starfsleyfi tilgreindar þær kröfur sem gerðar verði til rekstrarins, m.a. vegna álags á viðtaka með hvíld eldissvæða. Rétt sé að benda á að ef framleiðsla skyldi hefjast að loknu tilkynningarferli þá yrði hún langt undir burðarþoli fjarðarins. Stofnunin leggist því gegn frestun réttaráhrifa á meðan málið sé til vinnslu hjá úrskurðarnefnd, í samræmi við meginreglu stjórnsýsluréttar um að kæra fresti ekki réttaráhrifum ákvörðunar. Ekki hafi verið sýnt fram á ástæður sem leiði til þess að rétt sé að fresta réttaráhrifum ákvörðunar um útgáfu starfsleyfis.

Athugasemdir leyfishafa: Af hálfu leyfishafa er bent á að ekki séu forsendur til að fallast á kröfu kærenda um frestun réttaráhrifa og því beri að hafna henni. Í athugasemdum með 5. gr. frumvarps til laga nr. 130/2011 komi fram að sérstaklega sé mikilvægt fyrir úrskurðarnefndina að gæta þess að efnislegar forsendur búi að baki kæru, þ.e. að hún meti hversu líklegt sé að málatilbúnaður breyti efni ákvörðunar. Eins og rakið verði hér á eftir þá sé málatilbúnaður kærenda veikur og öll efnisleg rök skorti fyrir kröfum þeirra.

Við framangreint mat beri að líta til þess að heimild til að stöðva framkvæmdir sé undantekningarregla frá meginreglunni um að kæra fresti ekki réttaráhrifum framkvæmdar. Hana beri því að túlka þröngt og einungis beri að beita henni ef hagsmunir séu skýrir og brýnir. Ekki verði talið að hagsmunir kærenda séu brýnir og sé jafnframt á því byggt að kærendur eigi ekki lögvarða hagsmuni af þessu máli heldur einungis almenna. Þær breytingar sem kærendur hafi áhyggjur af gerist á tíma er spanni mörg ár, jafnvel nokkra áratugi. Til dæmis þá þurfi blöndun milli eldis- og villifisks að eiga sér stað á yfir 40 ára tímabili og þurfi blöndun að vera 20% á hverju ári svo hún hafi áhrif á upprunalegan laxastofn í viðkomandi á. Svo að mengun yrði þá þyrfti áralanga uppsöfnun margra kynslóða eldisfisks og ætti slíkt sér stað þá mætti bregðast við með einföldum aðgerðum. Um sé að ræða eldi regnbogasilungs er tímgist ekki í íslenskri náttúru og ekki séu skilyrði fyrir því að laxalús þrífist á Austfjörðum. Hagsmunir kærenda séu því allt annað en brýnir eða skýrir. Jafnframt sé mikilvægt að líta til þess við mat á hagsmunum kærenda að flest þau umhverfisáhrif sem þeir beri fyrir sig séu afturkræf og gangi til baka. Hagsmunirnir séu því ekki til staðar. Jafnframt beri að líta til þess að Umhverfisstofnun geti að framkomnum tilteknum skilyrðum afturkallað leyfi. Áhættan sé því mjög takmörkuð.

Starfsleyfið sé í eðli sínu mengunarleyfi og sé gefið út á grundvelli 7. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir. Leyfið taki til þátta er varði mengun en ekki til annarra þátta, s.s. erfðamengunar, sjúkdóma og lúsasmits, eins og kærendur vilji halda fram. Það eina sem úrskurðarnefndin geti skoðað við mat á því hvort fresta eða stöðva beri framkvæmdir séu atriði er varði efni leyfisins sem slíks, þ.e. mengunarþætti, einkum með hliðsjón af lögum nr. 33/2004 um varnir gegn mengun hafs og stranda og lögum nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir. Lyti kæran hins vegar að rekstrarleyfi útgefnu af Matvælastofnun þá kæmu aðrir þættir en mengunarþættir til skoðunar, eins og hætta á lúsasmiti og erfðablöndun. Mál þetta einskorðist því eingöngu við mögulega mengunarhættu. Í því sambandi sé rétt að geta þess að fyrir liggi burðarþolsmat fyrir Fáskrúðsfjörð, dags. 14. október 2016, fyrir allt að 15.000 tonna eldi á laxi. Burðarþolsmat segi til um hve mikið megi ala af laxi án þess að það hafi neikvæð áhrif á lífríki vatns. Það að halda því fram að 3.000 tonna eldi hafi áhrif á umhverfið sé fjarstæðukennt þegar það hafi verið staðfest með mælingum Hafrannsóknarstofnunar að óhætt sé að ala 15.000 tonn. Hvorki sé því fyrir hendi hætta fyrir lífríki áa á Austfjörðum né hætta á að saur- og fóðurleifamengun í nágrenni kvíanna eyðileggi orðspor veiðiáa. Þvert á móti sýni rannsóknir í Berufirði, þar sem leyfishafi sé með laxeldi, að fóður- og saurleifar eyðist örfáum vikum eftir að eldi sé hætt, en jafnframt að áhrifin séu algjörlega staðbundin og séu hverfandi þegar komið sé í 50 m fjarlægð frá kvíasvæði, sbr. kafla 6.2. í matsskýrslu fyrir allt að 20.800 tonna eldi á laxi í Beru- og Fáskrúðsfirði, dags. 14. júní 2018. Að halda því fram að stórfelldar fóður- og saurleifar kunni að eyðileggja orðspor veiðiáa standist því ekki skoðun og vísist um það til burðarþols Hafrannsóknarstofnunar og umhverfismats fyrir Beru- og Fáskrúðsfjörð.

Fallist úrskurðarnefndin ekki á að einungis beri að líta til mengunarþátta við mat á því hvort stöðva eða fresti beri framkvæmd samkvæmt starfsleyfi þá sé þess að geta að kærendur byggi á því að villtir laxa- og silungsstofnar séu í hættu vegna lúsafárs, sjúkdómasmits og mengunar frá erlendum og framandi regnbogasilungi. Þessu sé alfarað hafnað sem staðlausum stöfum. Með mengun sé væntanlega verið að vísa til erfðamengunar, en eins og alkunna sé þá tímgist regnabogasilungur ekki í íslenski náttúru og sé því ekki fyrir hendi nein hætta á mengun erfðaefnis. Í annan stað þá hafi verið rekið stórfellt laxeldi á Austfjörðum síðan árið 2005 og aldrei hafi greinst þar laxalús. Fyrir liggi álit yfirsmitsjúkdómadýralæknis Matvælastofnunar þess efnis að útilokað sé að laxalús geti þrifist í eldi á Austfjörðum sökum lágs hitastigs sjávar, en einnig vegna þess að í leysingamánuðum þá fari seltustig sjávar svo niður að lús geti ekki þrifist. Varðandi hættu á sjúkdómasmiti þá sé þess að geta að ekki hafi komið upp sjúkdómar hjá leyfishafa og sé framleiðslan lyfjalaus.

Í áhættumati Hafrannsóknarstofnunar fyrir Austfirði frá 14. júlí 2017 hafi verið metið hvaða hætta myndi vera á erfðamengun milli eldislax og villts lax, en jafnframt hvaða ár myndu vera í hættu. Niðurstaðan hafi verið sú að ala mætti allt að 9.000 tonnum af frjóum eldislaxi í Fáskrúðsfirði en jafnframt hafi niðurstaðan verið sú að eina áin sem kynni mögulega að verða fyrir áhrifum af fiskeldi á Austfjörðum myndi vera Breiðdalsá. Aðrar ár séu samkvæmt þessu ekki í hættu og eigi veiðifélög þeirra því ekki lögvarða hagsmuni af þessu máli.

Á því sé byggt að hættan sem kærendur haldi fram að skapist við umrædda framkvæmd sé þegar komin fram og hún aukist ekkert eða lítið við framkvæmdina sjálfa. Framgangur framkvæmdar hafi því engin áhrif á þýðingu kæruheimildar. Þegar sé fyrir hendi heimild til að framleiða 8.000 tonn í Berufirði og sé þar stórfellt laxeldi. Þá sé heimild til staðar til að framleiða 6.000 tonn af laxi í Reyðarfirði. Á Austfjörðum hafi í 13 ár verið stundað laxeldi í miklum mæli, m.a. í Mjóafirði. Meira að segja sé það svo að Hafrannsóknarstofnun flokki Fáskrúðfjörð með Reyðarfirði í áhættumati sínu og að eldi í Reyðarfirði sé þannig ígildi eldis í Fáskrúðfirði. Því megi halda fram út frá áhættumatinu að hættan sem mögulega stafi af eldi í Fáskrúðfirði sé þegar fyrir hendi vegna eldis í Reyðarfirði. Umrætt leyfi hafi því engin áhrif og sú hætta sem kærendur tali um sé þegar fyrir hendi og hafi verið svo á annan áratug. Það leyfi sem verið sé að kæra hafi fyrst verið gefið út fyrir 13 árum og sé því ekki meiri hætta nú en hafi verið allan þann tíma. Leyfishafi hafi verið með umfangsmikla starfsemi í Fáskrúðsfirði við undirbúning útsetninga á eldislaxi og því sé ekki rétt það sem fram komi í kæru að engin starfsemi hafi verið í firðinum af hálfu hans.

Leyfishafi sé með á annað hundrað starfsmenn. Leyfishafi hafi sett milljarða í fjárfestingar og sé einn stærsti vinnuveitandinn á Austfjörðum. Félagið hafi lagt mikið fjármagn í undirbúning útsetninga í Fáskrúðsfirði og meðal annars tryggt sér seiði í því skyni að setja þau út í haust. Verði fallist á frestun eða stöðvun framkvæmda muni það hafi verulega neikvæð áhrif á fjárhagslega burði félagsins og muni jafnframt hafa áhrif á nærsamfélagið á Austfjörðum.

Niðurstaða: Í 1. mgr. 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála segir að kæra til nefndarinnar fresti ekki réttaráhrifum ákvörðunar. Kærandi geti þó krafist úrskurðar um stöðvun framkvæmda til bráðabirgða séu þær hafnar eða yfirvofandi og getur úrskurðarnefndin með sömu skilmálum frestað réttaráhrifum ákvörðunar sem ekki felur í sér framkvæmdir, sbr. 3. mgr. lagagreinarinnar. Um undantekningu er að ræða frá þeirri meginreglu að kæra fresti ekki réttaráhrifum ákvörðunar. Í athugasemdum með frumvarpi því sem varð að lögum nr. 130/2011 segir um 5. gr. að í málum sem varði framkvæmdir sem hafi áhrif á umhverfið kunni kæruheimild að verða þýðingarlaus ef úrskurðarnefndin hafi ekki heimild til að fresta réttaráhrifum. Þó sé mikilvægt að gætt sé að því að efnislegar forsendur liggi að baki kæru, þ.e. að horft sé til þess hversu líklegt sé að kæra breyti efni ákvörðunar.

Kærendur byggja m.a. á því að afstaða Skipulagsstofnunar til þess hvort umrædd framkvæmd sé háð mati á umhverfisáhrifum liggi ekki fyrir. Árið 2004 komst Skipulagsstofnun að þeirri niðurstöðu að allt að 3.000 tonna eldi á þorski á ári í Fáskrúðsfirði væri ekki líklegt til að hafa í för með sér umtalsverð umhverfisáhrif og því ekki háð mati á umhverfisáhrifum. Í kjölfarið var gefið út starfsleyfi. Á árinu 2012 óskaði leyfishafi eftir upplýsingum um það hvort breyting á leyfi sínu úr þorskeldi í regnbogasilungseldi væri tilkynningarskyld framkvæmd samkvæmt þágildandi 13. tl. a. í 2. viðauka laga nr. 106/2000 um mat á umhverfisáhrifum. Niðurstaða Skipulagsstofnunar, sem kemur fram í bréfi dags. 20. desember 2012, var sú að í ljósi þess að ekki væri um aukningu á lífmassa að ræða og óveruleg hætta væri talin á því að erfðaefni regnbogasilungs blandaðist villtum fiskistofnum rúmaðist breytingin innan fyrri ákvörðunar og þyrfti því ekki að tilkynna hana til ákvörðunar um matsskyldu samkvæmt 6. gr. laga nr. 106/2000. Var gildandi starfsleyfi í kjölfarið breytt þannig að það tæki til eldis á regnbogasilungi og gilti til 1. júlí 2017. Eftir þann tíma var leyfishafa veitt tímabundin undanþága frá starfsleyfisskyldu vegna sama eldis og var hið kærða starfsleyfi veitt áður en hún rann út. Rekur Umhverfisstofnun og í greinargerð sinni að um sé að ræða endurnýjun á starfsleyfi með heimild fyrir sama umfang framleiðslu og sömu staðsetningum og rekstraraðili hafi verið með. Þá liggur fyrir að leyfishafi er með gilt rekstrarleyfi útgefið af Matvælastofnun árið 2013.

Fyrir liggur að engin breyting verður á starfsemi vegna nýs starfsleyfis enda hefur leyfishafi haft sams konar starfsleyfi fyrir fiskeldi á sama stað, þó svo að rekstur sé ekki hafinn. Hætta á að fram komi þau umhverfisáhrif sem kærendur halda fram var því þegar til staðar áður en hið kærða starfsleyfi var veitt þótt fallast megi á að nú sé hún yfirvofandi þar sem leyfishafi hyggur á útsetningu seiða í haust. Af þeim gögnum sem liggja fyrir úrskurðarnefndinni verður hins vegar ekki ráðið að þá þegar fylgi því svo stórfelld og óafturkræf áhrif á umhverfið að kæruheimild verði þýðingarlaus. Eru því ekki forsendur til að beita undantekningarheimild 3. mgr. 5. gr. laga nr. 130/2011 og fresta réttaráhrifum hins kærða starfsleyfis.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um frestun réttaráhrifa á ákvörðun Umhverfisstofnunar frá 22. júní 2018 um að veita starfsleyfi fyrir 3.000 tonna regnbogasilungseldi í Fáskrúðsfirði.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________ _____________________________
Aðalheiður Jóhannsdóttir Ásgeir Magnússon

65/2017 Fjarðagata

93/2017 Egilsgata

91/2017 Hólmaþing

110/2017 Hverfisgata

105/2017 Vatnsstígur

108/2018 Krókatún

99/2018 Drápuhlíð

69/2017 Refasteinsstaðir ll

16/2017 Bárugata

104/2018 Fiskeldi í Fáskrúðsfirði

Um okkur

Opnunartími