Skip to main content
Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála
des 22
Love0

114/2008 Aspargrund

Með

Ár 2009, mánudaginn 7. september, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 114/2008, kæra eigenda fasteignarinnar að Aspargrund 9 í Kópavogi á ákvörðun byggingarnefndar Kópavogs frá 19. nóvember 2008 um að gera kærendum að fjarlægja skúr af lóð fyrir 1. desember 2008 og að leggja til við bæjarstjórn að lagðar verði á dagsektir að fjárhæð kr. 5.000 á dag frá 1. desember 2008 verði skúrinn ekki fjarlægður fyrir þann tíma. 

Í málinu er kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 17. desember 2008, er barst nefndinni 18. sama mánaðar, kæra G og D, eigendur fasteignarinnar að Aspargrund 9 í Kópavogi, framangreinda ákvörðun byggingarnefndar Kópavogs frá 19. nóvember 2008.  Krefjast kærendur þess að réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar verði frestað en jafnframt verður að skilja málatilbúnað þeirra svo að krafist sé ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar.  Fundargerð byggingarnefndar frá 19. nóvember 2008 var samþykkt án umræðu á fundi bæjarstjórnar Kópavogs hinn 25. nóvember 2008. 

Málavextir:  Á árinu 2007 var gerð breyting á deiliskipulagi er tók til umræddrar lóðar.  Var með henni heimiluð bygging bílskúrs og viðbygging við hús á lóðinni.  Skúr sá sem kærendum var gert að fjarlægja með hinni kærðu ákvörðun mun þá hafa staðið á lóðinni á öðrum stað en nú, en hvorki var við skipulagsbreytinguna tekin afstaða til þess hvað um hann yrði né heldur annan skúr á skipulagssvæðinu, sem stendur við húsið nr. 11 við Aspargund. 

Kærendur sóttu um byggingarleyfi fyrir skúrnum en þeirri umsókn var hafnað á fundi byggingarnefndar 20. ágúst 2008.  Skutu kærendur þeirri ákvörðun til úrskurðarnefndarinnar, sem felldi hana úr gildi með úrskurði uppkveðnum fyrr í dag. 

Á fundi byggingarnefndar hinn 8. október 2008 var lagt fram bréf byggingarfulltrúa, dags. 29. september 2008, varðandi skúrinn.  Óskaði byggingarnefnd eftir því að byggingarfulltrúi sendi bréf til eigenda um að skúrinn yrði fjarlægður af lóðinni eigi síðar en hinn 8. nóvember 2008. 

Á fundi byggingarnefndar hinn 19. nóvember 2008 var málið tekið fyrir að nýju og eftirfarandi bókað:  „Lagt fram bréf byggingarfulltrúa dags. 29. september s.l. varðandi garðskúr á lóðinni nr. 9 við Aspargrund. 

Á fundi byggingarnefndar 8. október s.l. var lagt fram bréf byggingarfulltrúa dags. 29. september s.l. varðandi skúr á lóðinni nr. 9 við Aspargrund.  Byggingarnefnd óskaði eftir því að byggingarfulltrúi sendi bréf til eigenda, um að skúr verði fjarlægður af lóðinni eigi síðar 8. nóvember 2008.  Skúrinn hefur ekki verið fjarlægður. 

Byggingarnefnd gefur eigendum frest til 1. desember 2008 til að fjarlægja skúrinn.  Verði skúrinn ekki fjarlægður fyrir 1. desember 2008 leggur byggingarnefnd til við bæjarstjórn að samþykkt verði að leggja á dagsektir að upphæð kr. 5.000,- á eigendur skúrsins er taki gildi 1. desember 2008.“ 

Byggingarfulltrúi ritaði kærendum bréf, dags. 19. nóvember 2008, og tilkynnti þeim um ákvörðun nefndarinnar.  Í bréfinu segir hins vegar að byggingarnefnd gefi eigendum frest til 1. janúar 2009 en verði skúrinn ekki fjarlægður fyrir þann dag leggi nefndin til við bæjarstjórn að samþykkt verði að leggja á dagsektir, kr. 5.000 á dag, er taki gildi 1. desember 2008.  Með bréfi til kærenda, dags. 12. desember 2008, kom byggingarfulltrúi því á framfæri við kærendur að í niðurlagi bréfs hans frá 19. nóvember hafi verið kveðið á um að mögulegar dagsektir tækju gildi 1. desember 2008 en hafi átt að vera 1. janúar 2009.  Væri beðist velvirðingar á þessum mistökum. 

Á fundi bæjarstjórnar Kópavogs hinn 25. nóvember 2008 voru teknar fyrir fundargerðir nefnda.  Þar á meðal var fundargerð byggingarnefndar frá 19. nóvember 2008 og var gerð um hana svofelld bókun:  „…c)  Byggingarnefndar 1298. fundar 19/11, ásamt fskj. nr. 21/2008.  Fundargerðin samþykkt án umræðu.“ 

Málsrök aðila:  Af hálfu kærenda er aðallega á því byggt að réttmæti hinnar kærðu ákvörðunar hljóti að ráðast af niðurstöðu kærumáls þeirra um byggingarleyfisumsóknina.  Af hálfu Kópavogsbæjar hefur ekki verið skilað greinargerð í málinu en bæjaryfirvöld hafa látið úrskurðarnefndinni í té umbeðin gögn. 

Niðurstaða:  Hin kærða ákvörðun byggingarnefndar í máli þessu er tvíþætt.  Annars vegar er um að ræða ákvörðun um að gera kærendum að fjarlægja skúr af lóð og hins vegar að leggja til við bæjarstjórn að dagsektum verði beitt. 

Hvað fyrri lið ákvörðunarinnar varðar verður að líta svo á að það hafi verið forsenda þess liðar að lokið væri með lögmætum hætti umfjöllun umsóknar kærenda um byggingarleyfi fyrir skúrnum.  Úrskurðarnefndin hefur fyrr í dag fellt úr gildi synjun byggingarnefndar á umsókn kærenda um byggingarleyfið og eru því brostnar forsendur fyrir hinni kærðu ákvörðun um að fjarlægja beri skúrinn af lóðinni.  Þykir rétt að fella úr gildi ákvörðun byggingarnefndar um að skúrinn skuli fjarlægður meðan erindi kærenda um leyfi fyrir skúrnum hefur ekki hlotið lögmæta meðferð. 

Samkvæmt 1. mgr. 57. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 er það á valdsviði sveitarstjórnar að ákveða dagsektir til að knýja fram fyrirmæli byggingarfulltrúa eða byggingarnefndar.  Í málinu liggur aðeins fyrir tillaga byggingarnefndar til bæjarstjórnar um að beita dagsektum.  Hins vegar liggur ekki fyrir að bæjarstjórn hafi tekið ákvörðun um dagsektir í máli þessu og breytir engu þótt hún hafi samþykkt án umræðu fundargerð byggingarnefndar þar sem umrædd tillaga er gerð.  Var tillaga byggingarnefndar um dagsektir ekki lokaákvörðun í málinu og verður hún því ekki borin undir úrskurðarnefndina, sbr. 2. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.  Verður þeim þætti því vísað frá nefndinni. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Úrskurðarorð: 

Felld er úr gildi hin kærða ákvörðun byggingarnefndar Kópavogs frá 19. nóvember 2008 um að gera kærendum að fjarlægja skúr af lóð þeirra að Aspargrund 9 fyrir 1. desember 2008.

Vísað er frá úrskurðarnefndinni kröfu um ógildingu á ákvörðun byggingarnefndar um að leggja til við bæjarstjórn að lagðar verði á dagsektir að upphæð kr. 5.000 á dag frá 1. desember 2008 verði skúrinn ekki fjarlægður fyrir þann tíma. 

____________________________________
Hjalti Steinþórsson

______________________________               _____________________________
Ásgeir Magnússon                                                   Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

66/2006 Álfhólsvegur

Með

Ár 2008, þriðjudaginn 11. mars, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 66/2006, kæra á afgreiðslu byggingarfulltrúans í Kópavogi frá 28. nóvember 2006 um að ekki hafi verið sýnt fram á að útgáfa byggingarleyfis fyrir bílskúr á lóðinni að Álfhólsvegi 61 hafi verið haldin annmörkum.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 27. desember 2006, er barst nefndinni sama dag, kærir K, íbúðareigandi að Löngubrekku 5, þá afgreiðslu byggingarfulltrúans í Kópavogi frá 28. nóvember 2006 að ekki hafi verið sýnt fram á að útgáfa byggingarleyfis fyrir bílskúr á lóðinni að Álfhólsvegi 61 hafi verið haldin annmörkum.

Kærandi krefst þess jafnframt að byggingarleyfi fyrir umræddum bílskúr verði úrskurðað ólöglegt og að þar af leiðandi beri að fjarlægja hann.

Málavextir:  Á lóðinni að Álfhólsvegi 61 í Kópavogi stendur einbýlishús og bílskúr og liggur lóð kæranda að þeirri lóð.

Hinn 20. júní 2006 var erindi kæranda, um stækkun bílskúrs á lóð hans, hafnað með þeim rökum að ljóst teldist að þinglýst samþykki lóðarhafa að Álfhólsvegi 61 um byggingu bílskúrs að lóðamörkum fengist ekki.  Í kjölfarið gerðist það að kærandi óskaði skýringa á því í bréfi til byggingarfulltrúa, dags. 3. júlí 2006, hvers vegna veitt hefði verið leyfi fyrir byggingu bílskúrs að Álfhólsvegi 61 árið 1998, um 30 cm frá mörkum lóðar kæranda, án þinglýsts samþykkis hans og án undangenginnar grenndarkynningar.  Ítrekaði kærandi fyrirspurn sína í tölvupósti, dags. 8. ágúst s.á.

Í svarbréfi Kópavogsbæjar, dags. 24. október 2006, var beiðni kæranda um rökstuðning hafnað þar sem frestur til að óska eftir rökstuðningi ákvörðunar væri liðinn samkvæmt 3. mgr. 21. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993, en ákvæðið kvæði á um að beiðni um rökstuðning fyrir ákvörðun skyldi bera fram innan 14 daga frá því að aðila var tilkynnt ákvörðun.  Andmælti kærandi því með bréfi, dags. 15. nóvember s.á., að honum hefði verið tilkynnt um ákvörðunina.  Með bréfinu krafðist kærandi þess jafnframt að umþrætt bílskúrsbygging yrði fjarlægð eða færð minnst þrjá metra frá lóðamörkum og lækkuð til samræmis við aðrar næstu bílskúrsbyggingar við Álfhólsveg.

Í svari embættis byggingarfulltrúa, dags. 28. nóvember 2006, var vísað til yfirlýsingar sem undirrituð hefði verið af hálfu kæranda hinn 24. júní 1998.  Þar hafi komið fram að kæranda hefðu verið kynntar teikningar að umræddum bílskúr og að engar athugasemdir hefðu verið gerðar.  Þá sagði svo:  „Í ljósi þess að ekki hefur verið sýnt fram á að ákvörðun um útgáfu framangreinds byggingarleyfis hafi verið haldin annmörkum er kröfu yðar um niðurrif hafnað.“  Jafnframt var leiðbeint um kæruheimild og kærufrest til úrskurðarnefndarinnar.

Hefur kærandi skotið fyrrgreindri synjun, dags. 28. nóvember 2006, til úrskurðarnefndarinnar eins og áður greinir.

Málsrök kæranda:  Kærandi telur að þegar byggingarleyfi hafi verið gefið út fyrir byggingu umrædds bílskúrs hafi hvorki skipulags- né byggingarnefnd fjallað um umsókn og engin grenndarkynning farið fram líkt og kveðið sé á um í gr. 12.5 byggingarreglugerðar nr. 441/1998.  Þá hafi kæranda verið synjað um byggingarleyfi á grundvelli þess að skort hafi þinglýst samþykki lóðarhafa nágrannalóðar en ekki hafi þurft samskonar þinglýst samþykki við útgáfu hins kærða byggingarleyfis og því hafi jafnræðis ekki verið gætt.

Málsrök Kópavogsbæjar:  Kópavogsbær krefst þess aðallega að kröfum kæranda verði vísað frá.  Kærufrestur sé samkvæmt 2. gr. reglugerðar um úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála einn mánuður frá því að kæranda hafi orðið kunnugt um þá samþykkt sem hann kæri.  Byggingarleyfi hafi verið gefið út í ágúst 1998 og kæra því allt of seint fram komin.

Til vara sé þess krafist að kröfum kæranda verði hafnað þar sem ákvörðun sveitarstjórnar um veitingu byggingarleyfis hafi verið lögmæt.  Jafnframt sé bent á að í gögnum málsins liggi fyrir undirskrift kæranda við grenndarkynningu þar sem hann samþykki að bílskúrinn verði reistur.

Niðurstaða:  Í máli þessu er kærð sú niðurstaða byggingarfulltrúa frá 28. nóvember 2006 að ekki hafi verið sýnt fram á að útgáfa byggingarleyfis fyrir bílskúr á lóðinni að Álfhólsvegi 61 hafi verið haldin annmörkum og þar af leiði að synja beri kröfu kæranda um að bílskúrinn verði fjarlægður eða færður frá lóðamörkum og lækkaður. 

Þá krefst kærandi þess jafnframt fyrir úrskurðarnefndinni að byggingarleyfi fyrir umræddum bílskúr verði úrskurðað ólöglegt og að þar af leiðandi beri að fjarlægja hann.

Hin kærða afstaða byggingarfulltrúa frá 28. nóvember 2006 kemur fram í bréfi til kæranda og er svar við erindi sem skilja verður svo að krafist hafi verið íhlutunar byggingaryfirvalda og beitingar þvingunarúrræða.  Hefði afgreiðsla slíks erindis þurft að koma til kasta bæjarstjórnar og verður svar byggingarfulltrúa ekki talið fela í sér ákvörðun sem bindi enda á meðferð máls.  Sætir hin umdeilda afgreiðsla byggingarfulltrúa því ekki kæru, skv. 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, sbr. 2. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993, og verður þessum lið kærunnar því vísað frá.

Byggingarleyfi vegna bílskúrs að Álfhólsvegi 61 mun hafa verið gefið út á árinu 1998.  Var kærufrestur vegna ákvörðunar bæjaryfirvalda um byggingarleyfið því löngu liðinn er kæra barst úrskurðarnefndinni hinn 27. desember 2007, en fresturinn er einn mánuður frá því kæranda varð kunnugt eða mátti vera kunnugt um ákvörðunina, sbr. 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Voru því  ekki lengur skilyrði til þess að bera lögmæti leyfisins undir úrskurðarnefndina, er kæra í máli þessu barst nefndinni hinn 27. desember 2006, enda verður ekki fallist á að síðbúið erindi kæranda til bæjaryfirvalda geti markað upphaf nýs kærufrests varðandi leyfisveitinguna.  Ber því einnig skv. 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 að vísa þessum þætti kærumálsins frá úrskurðarnefndinni.

Með vísan til þess er að framan greinir er málinu vísað í heild frá úrskurðarnefndinni.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

 

___________________________         
 Hjalti Steinþórsson        

 

____________________________        ____________________________
Ásgeir Magnússon                                         Þorsteinn Þorsteinsson               

 

 

 

 

 

des 22
Love0

81/2006 Hraungerði

Með

Ár 2008, þriðjudaginn 19. febrúar, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 81/2006, kæra á samþykkt sveitarstjórnar Skaftárhrepps frá 21. september 2006 um að afturkalla þá ákvörðun sína að veita byggingarleyfi fyrir vélageymslu að Hraungerði í Álftaveri og að leggja fyrir kæranda að hún verði fjarlægð. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 19. október 2006, er barst nefndinni sama dag, kærir Karl Axelsson hrl., f.h. Þ, sem landeiganda og ábúanda að jörðinni Hraungerði í Álftaveri, þá ákvörðun sveitarstjórnar Skaftárhrepps frá 21. september 2006 að afturkalla áður veitt byggingarleyfi fyrir vélageymslu að Hraungerði og leggja fyrir kæranda að hún verði nú þegar fjarlægð en að öðrum kosti verði það gert á kostnað og ábyrgð hans.   

Krefst kærandi þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og réttaráhrifum ákvörðunar um niðurrif verði frestað.  Af hálfu byggingaryfirvalda Skaftárhrepps hefur verið fallist á að framfylgja ekki ákvörðuninni um niðurrif umdeildrar vélageymslu á meðan mál þetta er til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni og verður því ekki tekin afstaða til kröfu kæranda um frestun réttaráhrifa. 

Málavextir:  Samkvæmt fyrirliggjandi gögnum er jörðin Hraungerði í eigu kæranda og bróður hans og býr kærandi á jörðinni. 

Hinn 25. apríl 2005 voru á fundi skipulags- og byggingarnefndar Skaftárhrepps teknar fyrir umsóknir kæranda um leyfi til að rífa bílskúr, matshluta 23, og til að byggja vélageymslu á jörðinni Hraungerði í Álftaveri.  Samþykkti nefndin fyrir sitt leyti framlagðar teikningar að vélageymslunni en benti á að annað hús, matshluti 23, sem stæði á byggingarreitnum, yrði fyrst að víkja.  Var umsókn um niðurrif umrædds matshluta afgreidd með þeim hætti að fyrir þyrfti að liggja samþykki allra eigenda áður en byggingin yrði rifin.  Sveitarstjórn Skaftárhrepps staðfesti greindar afgreiðslur á fundi hinn 23. maí 2005 og voru niðurstöður tilkynntar kæranda með bréfum, dags. 16. júní 2005. 

Í kjölfarið hóf kærandi framkvæmdir á jörðinni og í bréfi kæranda til byggingarfulltrúa, dags. 22. apríl 2006, var tilkynnt að búið væri að rífa áður nefndan bílskúr sem og tvær aðrar byggingar á jörðinni og þremur dögum síðar var óskað eftir því að úttekt yrði gerð á grunni vegna byggingar stálgrindarhúss og átti úttekt sér stað 22. maí 2006.

Á fundi skipulags- og byggingarnefndar hinn 22. maí 2006 var tekið fyrir fyrrgreint bréf kæranda frá 22. apríl s.á. og svofelld bókun gerð:  „Nefndin vill ítreka að samkvæmt 43. gr. skipulags- og byggingarlaga er óheimilt að rífa hús nema að fengnu samþykki sveitarstjórnar.  Nefndin ítrekar fyrri afgreiðslu vegna niðurrifs bílskúrs, matshluti 23, og fer fram á að [kærandi] leggi fram samþykki fyrir þessum framkvæmdum frá meðeiganda fasteignanna“.  Jafnframt var tekin fyrir afgreiðsla nefndarinnar á erindi kæranda vegna byggingarleyfis frá 25. apríl 2005 og bókað:  „Nefndin vill standa við fyrri afgreiðslu og veita byggingarleyfi.  Byggingarfulltrúa er falið að ljúka málinu.“  Samþykkti sveitarstjórn ofangreindar afgreiðslur skipulags- og byggingarnefndar á fundi sínum hinn 8. júní 2006. 

Hinn 20. júní 2006 var fundur í sveitarstjórn Skaftárhrepps þar sem til umfjöllunar var afgreiðsla skipulags- og byggingarnefndar á byggingarleyfi kæranda, dags. 22. maí 2006.  Eftirfarandi var bókað:  „Vegna athugasemda lögmanna sem borist hafa byggingarfulltrúa og sveitarstjórn þann 29. maí og 13. júní 2006 ákveður sveitarstjórn að afturkalla tímabundið byggingarleyfi sem búið var að veita [kæranda].“  Var kæranda tilkynnt ákvörðun sveitarstjórnar með bréfi, dags. 21. júní s.á., þar sem jafnframt sagði svohljóðandi:  „Sveitarstjórn hefur engar athugasemdir við fyrirhugaða byggingu en afturköllun byggingarleyfisins gildir þar til leyfi landeigenda fyrir framkvæmdunum er fengið.“ 

Í kjölfar þessa ritaði lögmaður kæranda bréf til sveitarstjóra hreppsins þar sem því var meðal annars haldið fram að ákvörðun sveitarstjórnar væri ólögmæt og ógild.  Þá var tiltekið að kærandi hefði ekki hug á því að stöðva framkvæmdir.  Með bréfi, dags. 12. júlí 2006, svaraði lögmaður hreppsins bréfinu og greindi frá því að við athugun á málinu hefði komið í ljós að ekki hefðu verið uppfyllt lagaskilyrði fyrir veitingu byggingarleyfisins þar sem skilyrði 14. gr. ábúðarlaga nr. 80/2004 hefði ekki verið fullnægt.  Jafnframt var eftirfarandi tekið fram:  „…þessari skýringu er hér með komið á framfæri, en hennar er óbeint getið í niðurlagi tilkynningar sveitarstjóra í bréfi til [kæranda]dags. 21.6.2006…„afturköllun byggingarleyfis gildir þar til leyfi landeiganda fyrir framkvæmdum er fengið.““  Að lokum var þess farið á leit að sveitarfélagið yrði upplýst um það hvort og þá hvenær vænta mætti formlegs samþykkis meðeiganda jarðarinnar sem liggja þyrfti fyrir svo unnt væri að afgreiða málið.  Frestur til að svara bréfinu var veittur til 1. ágúst s.á. 

Byggingarstjóri kæranda óskaði með bréfi, dags. 18. júli 2006, eftir úttekt á burðarfyllingu undir sökklum vegna byggingar vélageymslunnar og í svarbréfi byggingarfulltrúa, dags. 24. júlí 2006, var bent á að byggingarleyfið hefði verið afturkallað og því bæri að stöðva framkvæmdir við bygginguna.  Þá var jafnframt tekið fram að engar úttektir myndu fara fram fyrr en umbeðin gögn lægju fyrir og byggingarleyfi hefði verið veitt að nýju. 

Með bréfi, dags. 17. ágúst 2006, var kæranda enn veittur 10 daga frestur til að afla nefnds samþykkis meðeiganda að jörðinni.  Einnig sagði svo:  „Ef ekki verður brugðist við þessari áskorun megið þér vænta þess að sveitarstjórn Skaftárhrepps muni þá þegar og án frekari viðvörunar afturkalla endanlega byggingarleyfið fyrir vélageymslunni.“  Var fyrirhuguðum framkvæmdum kæranda við vélageymsluna sérstaklega mótmælt og með bréfi byggingarfulltrúa, dags. 31. ágúst 2006, var kæranda tilkynnt með vísan til 56. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 að framkvæmdir við bygginguna bæri að stöðva án tafar.  Hinn 1. september 2006 andmælti lögmaður kæranda athöfnum sveitarstjórnar og benti m.a. á að ákvæði ábúðarlaga ættu ekki við varðandi umdeildar byggingarframkvæmdir.  Kærandi hefði eingöngu nýtt sér séreignir sínar á jörðinni við atvinnustarfsemi sína og sameignir að því marki sem eignarhlutur hans stæði til.  Hinn 20. september 2006 var síðan óskað áfangaúttektar á stálgrind, bitum og þaki vélageymslunnar. 

Á fundi sveitarstjórnar Skaftárhrepps hinn 21. september 2006 var mál kæranda tekið til afgreiðslu.  Lögð voru fram fjölmörg bréf vegna málsins og eftirfarandi m.a. samþykkt:  „Að afturkalla byggingarleyfi fyrir byggingu vélageymslu samanber bókun sveitarstjórnar Skaftárhrepps þann 16. júní 2005.  Að lagt verði fyrir [kæranda] að fjarlægja nú þegar vélageymslu sem reist hefur verið að Hraungerði í sumar, eigi síðar en 20. október 2006.  Að öðrum kosti verði það gert á kostnað og ábyrgð [kæranda] samanber heimild í 56. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.“ 

Hefur kærandi skotið ofangreindri samþykkt sveitarstjórnar um afturköllun byggingarleyfis og niðurrif vélageymslunnar til úrskurðarnefndarinnar eins og að framan greinir. 

Málsrök kæranda:  Kærandi heldur því fram að hann hafi hafist handa við undirbúning framkvæmda í framhaldi af því að byggingarleyfi hafi verið útgefið í júní 2005.  Veturinn 2005-2006 hafi kærandi staðið fyrir framkvæmdum innandyra, svo sem að sníða til og sjóða saman stálgrind hússins og á vormánuðum 2006 hafi framkvæmdir byrjað utandyra.  Eftir að honum hafi borist bréf um afturköllun byggingarleyfis til bráðabirgða hafi hann afráðið að halda áfram framkvæmdum til að forðast tjón. 

Kærandi telji að ekki hafi verið gætt málsmeðferðar- og efnisreglna stjórnsýslulaga við ákvarðanatökuna, sem sé án skýrrar og ótvíræðrar lagaheimildar, og því í andstöðu við lögmætisreglu stjórnsýsluréttar.  Þá sé efnislegum og lagalegum rökstuðningi ákvörðunarinnar áfátt.  Verulega hafi skort á að sýnt hafi verið fram á nauðsyn umdeildra athafna og vandséð að málefnaleg sjónarmið hafi legið til grundvallar ákvörðuninni. 

Byggingarleyfi hafi verið útgefið 16. júní 2005, en kæranda hafi fyrst orðið kunnugt um að sveitarstjórn gerði athugasemdir við leyfið þann 22. júní 2006, og hafi kærandi því verið í góðri trú um heimildir sínar til framkvæmda við vélageymsluna í mjög langan tíma.  Kærandi beri ekki ábyrgð á því þótt útgefið byggingarleyfi kunni e.t.v. að hafa verið veitt á grundvelli ófullnægjandi gagna sem honum hafi verið ókunnugt um og í slíkum tilvikum verði sveitarfélagið sem stjórnvald að bera hallann af afgreiðslu málsins. 

Við mat á því hvenær afturköllun samkvæmt 25. gr. stjórnsýslulaga sé heimil verði að líta til réttmætra væntinga málsaðila, góðrar trúar hans og réttaröryggis.  Þá mæli það almennt gegn ógildingu ákvörðunar ef eingöngu sé um að kenna mistökum stjórnvalds eða langt sé um liðið síðan ívilnandi ákvörðun hafi verið tekin.  Með hliðsjón af þessum sjónarmiðum verði afturköllun byggingarleyfis kæranda vart talin eiga lagastoð. 

Þá telji kærandi að krafa um niðurrif vélageymslunnar sé afar þungvæg og veigamikil aðgerð sem feli í sér mikið og óafturkræft tjón á verðmætum.  Opinberir aðilar geti ekki ráðist í slíkar athafnir nema á grundvelli skýrrar og ótvíræðrar lagaheimildar.  Ekki sé réttlætanlegt að grípa til niðurrifs bygginga nema brýna nauðsyn beri til þar sem niðurrif sé í eðli sínu neyðarúrræði.  Kærandi telji að sveitarfélaginu hafi borið lagaskylda til að taka til sérstakrar skoðunar athugasemdir hans við vinnubrögð sveitarfélagsins og taka málefnalega og rökstudda afstöðu til þeirra sjónarmiða áður en ákvörðun hafi verið tekin. 

Ekki verði séð að umrædd bygging falli undir 56. gr. laga nr. 73/1997 skv. orðanna hljóðan en byggingarleyfi hafi verið gefið út og byggingin reist í góðri trú kæranda um gildi þess leyfis sem brjóti ekki í bága við skipulag. 

Með hinni kærðu ákvörðun hafi verið brotið gegn ákvæðum 13., 14. og 15. gr. stjórnsýslulaga.  Gögn að baki ákvörðunartöku hafi m.a. verið umsögn og tölvupóstur lögmanns þar sem fram hafi komið nýjar og veigamiklar upplýsingar sem hafi haft verulega og afgerandi þýðingu við ákvörðunartökuna.  Kæranda hafi borist þessi gögn eftir óformlegum leiðum eftir að ákvörðun hafi verið tekin.  Telji kærandi að þarna hafi sveitarfélagið brotið á lögmætum andmælarétti hans í tvennum skilningi, en forsenda þess að aðili geti gætt hagsmuna sinna og tjáð sig um mál, svo fullt gagn sé að, sé að hann hafi aðgang að gögnum málsins.  Í greinargerð með frumvarpi því sem orðið hafi að stjórnsýslulögum hafi verið sérstaklega tekið fram að þegar aðila sé ókunnugt um að ný gögn eða upplýsingar hafi bæst við í máli hans, og telja verði að upplýsingar séu honum í óhag og hafi verulega þýðingu við úrlausn málsins, sé almennt óheimilt að taka ákvörðun í málinu fyrr en honum hafi verið gefinn kostur á að kynna sér upplýsingarnar og tjá sig um þær.  Kæranda hafi verið ókunnugt um að til skoðunar væri að taka sérstaka ákvörðun í máli hans 21. september 2006. 

Málsmeðferð sveitarfélagsins í máli þessu feli í sér brot á rannsóknarreglu 10. gr. og meðalhófsreglu 12. gr. stjórnsýslulaga en vegna þess hve íþyngjandi ákvörðunin sé hefði sveitarfélaginu borið sérstök skylda til að gæta vandaðra stjórnsýsluhátta í hvívetna og rannsaka á viðhlítandi hátt þau sjónarmið sem kærandi hefi lagt fram í málinu.  Jafnframt hefði borið að fjalla rækilega um minna íþyngjandi ákvarðanir sem hægt væri að grípa til áður en ákveðið hafi verið að krefjast niðurrifs.  Þá hafi rökstuðningi verið áfátt.

Málsrök Skaftárhrepps:  Af gögnum málsins verður ráðið að sveitarfélagið byggi gjörðir sínar á því að ekki hafi verið uppfyllt skilyrði 14. gr. ábúðarlaga nr. 80/2004 um að ábúandi sem óski eftir að gera endurbætur á mannvirkjum ábúðarjarðar eða byggja ný mannvirki skuli leita skriflegs leyfis jarðareiganda.  Áréttað hafi verið við veitingu upphaflegs byggingarleyfis að samþykki allra jarðareiganda þyrfti til mannvirkjagerðarinnar og þar sem fyrir hafi legið að lagaskilyrðum hafi ekki verið fullnægt að þessu leyti þá hafi sveitarstjórn tekið þá ákvörðun að afturkalla leyfið.  Þessa hafi verið óbeint getið í tilkynningu til kæranda, dags. 21. júní 2006, þar sem fram hafi komið að „…afturköllun byggingarleyfis gildir þar til leyfi landeiganda fyrir framkvæmdum er fengið.“  Þá sé því sérstaklega mótmælt að brotið hafi verið gegn ákvæðum stjórnsýslulaga nr. 37/1993. 

Jafnframt sé vísað til 1. mgr. 44. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 þar sem kveðið sé á um hvenær heimilt sé að gefa út byggingarleyfi og bent á að byggingarfulltrúi hafi aldrei áritað aðaluppdrætti að skemmu kæranda sem sé meðal annars skilyrði þess að byggingarleyfi sé gefið út. 

Framkvæmdum hafi verið haldið áfram við vélageymsluna eftir að kæranda hafi verið tilkynnt um afturköllun byggingarleyfis og þrátt fyrir að því hafi verið synjað að gera úttekt á undirstöðuveggjum vélageymslunnar þar sem byggingarleyfi hafi þá verið afturkallað.  Telji sveitarfélagið að framkvæmdir kæranda brjóti gegn ákvæðum 48. gr. byggingarreglugerðar nr. 441/1998 en einnig hafi verið brotið gegn ákvæðum 39. gr. tilv. reglugerðar þar sem ekki hafi verið tilkynnt um múrarameistara fyrir verkið. 

Færð hafa verið fram frekari rök í máli þessu sem óþarft þykir að rekja frekar en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn málsins. 

Niðurstaða:  Í máli þessu er þess krafist að felld verði úr gildi sú ákvörðun sveitarstjórnar Skaftárhrepps að afturkalla byggingarleyfi sem veitt hafði verið til byggingar vélageymslu að Hraungerði í Álftaveri og að leggja fyrir kæranda að fjarlægja bygginguna. 

Samkvæmt 25. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 getur stjórnvald afturkallað ákvörðun sína að eigin frumkvæði þegar það er ekki til tjóns fyrir aðila skv. 1. tl. ákvæðisins eða ákvörðun er ógildanleg skv. 2. tl. 25. gr. laganna.  Lýtur úrlausnarefni málsins að því hvort fullnægt hafi verið skilyrðum til afturköllunar umrædds byggingarleyfis á grundvelli 2. tl. 25. gr. stjórnsýslulaga, svo og hvort gætt hafi verið réttrar aðferðar við gerð og undirbúning hinnar kærðu ákvörðunar um afturköllun leyfisins og um að leggja fyrir kæranda að fjarlægja bygginguna.

Í 1. mgr. 43. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 er kveðið á um að óheimilt sé að grafa grunn, reisa hús, rífa hús, breyta því, burðarkerfi þess, formi, svipmóti, eða notkun þess eða gera önnur þau mannvirki sem falla undir IV. kafla laganna nema að fengu leyfi viðkomandi sveitarstjórnar.  Í 4. mgr. 43. gr. fyrrgreindra laga segir að sá sem óski eftir leyfi skv. 1. mgr. skuli senda um það skriflega umsókn til hlutaðeigandi byggingarnefndar ásamt nauðsynlegum hönnunargögnum og skilríkjum, þar með töldu samþykki meðeigenda sé um sameign að ræða.  Er það því skilyrði fyrir veitingu byggingarleyfis að slíkt samþykki meðeigenda liggi fyrir ef um sameign er að ræða.  Samkvæmt 14. gr. ábúðarlaga nr. 80/2004 þarf og samþykki jarðareiganda fyrir endurbótum og nýjum mannvirkjum á jörð í ábúð. 

Ekki liggur annað fyrir en að land umræddrar jarðar sé í óskiptri sameign.  Samþykki meðeiganda kæranda að jörðinni lá ekki fyrir áður en leyfi fyrir byggingu vélageymslu var samþykkt í skipulags- og byggingarnefnd hinn 25. apríl 2005 en leyfið var allt að einu veitt og var sú ákvörðun áréttuð á fundi nefndarinnar hinn 22. maí 2006.  Hins vegar var tekið fram í bókun nefndarinnar að skúr sá sem fyrir væri á byggingarreitnum yrði fyrst að víkja og í sérstakri bókun um umsókn kæranda um leyfi til niðurrifs eldri skúrs var tekið fram að samþykki allra eigenda skyldi liggja fyrir áður en byggingin yrði rifin.  Verður að skilja bókun skipulags- og byggingarnefndar svo að ekki hafi verið fallist á umsókn kæranda um leyfi til niðurrifs eldri skúrs.  Þrátt fyrir þetta fjarlægði kærandi umræddan skúr og hóf framkvæmdir við byggingu vélageymslunnar. 

Sveitarstjórn sendi kæranda máls þessa bréf hinn 12. júlí 2006 og aftur hinn 17. ágúst 2006 þar sem honum var veitt færi á að veita upplýsingar um hvort samþykki meðeiganda fyrir framkvæmdunum fengist.  Kom kærandi á framfæri sjónarmiðum sínum við Skaftárhrepp varðandi umdeilt byggingarleyfi og ráðagerðir um afturköllun þess áður en hin kærða ákvörðun um afturköllun var tekin.

Þegar litið er til þess að kæranda var allt frá upphafi kunnugt um þá afstöðu skipulags- og byggingarnefndar að niðurrif eldra húss væri háð samþykki meðeigenda og að hann réðist í þá framkvæmd án tilskilins leyfis, svo og þess að honum var ítrekað gefinn kostur á að afla samþykkis og veittir frestir í því skyni, verður ekki fallist á að væntingar kæranda, góð trú hans eða það hversu seint endanleg ákvörðun var tekin, eigi að leiða til þess að meta beri hina umdeildu afturköllun ólögmæta. 

Með vísan til alls þess er að framan greinir verður að telja að sveitarstjórn hafi verið heimilt að afturkalla fyrri ákvörðun sína um veitingu byggingarleyfis fyrir vélargeymslu í landi Hraungerðis og þykir málsmeðferð við töku þeirrar ákvörðunar ekki hafa verið haldin þeim annmörkum að ógildingu varði.  Verður kröfu kæranda um ógildingu hinnar umdeildu afturköllunar því hafnað. 

Sveitarstjórn hefur jafnframt með hinni kærðu ákvörðun lagt fyrir kæranda að umrædd vélageymsla verði fjarlægð með vísan til 56. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997. 

Sýnt þykir að ákvörðun sveitarstjórnar um að gera kæranda skylt að fjarlægja umrædda vélageymslu hafi verið tekin í tilefni af ákvörðun um afturköllun leyfis fyrir byggingu hennar sem tekin var og tilkynnt kæranda á sama tíma.  Þrátt fyrir bréfaskriftir milli yfirvalda Skaftárhrepps og kæranda varðandi umdeilda byggingu verður ekki séð að kæranda hafi verið gefinn kostur á að tjá sig um þá ætlan sveitarstjórnar að krefjast þess að umrædd bygging yrði fjarlægð með vísan til 56. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997. 

Ljóst er að fyrrgreind ákvörðun er töluvert íþyngjandi fyrir kæranda, og getur m.a. haft talsverða fjárhagslega þýðingu fyrir hann.  Er það mat úrskurðarnefndarinnar að sveitarstjórn Skaftárhrepps hafi ekki verið heimilt að taka slíka ákvörðun án þess að gætt væri ákvæðis 13. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 um andmælarétt kæranda.  Verður ákvörðun sveitarstjórnar um að kæranda verði gert að fjarlægja nefnda vélageymslu því felld úr gildi. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Úrskurðarorð: 

Hafnað er kröfu um ógildingu samþykktar sveitarstjórnar Skaftárhrepps frá 21. september 2006 um afturköllun byggingarleyfis fyrir vélageymslu í landi jarðarinnar Hraungerðis í Skaftárhreppi.  Sú samþykkt sveitarstjórnar Skaftárhrepps, að leggja fyrir kæranda að fjarlægja vélageymsluna, er felld úr gildi. 

 

_____________________________
Hjalti Steinþórsson

 

_____________________________       ____________________________
Ásgeir Magnússon                                          Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

65/2004 Vatnsendablettur

Með

Ár 2006, fimmtudaginn 20. júlí, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mætt voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Aðalheiður Jóhannsdóttir dósent.

Fyrir var tekið mál nr. 65/2004, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúans í Kópavogs frá 20. ágúst 2004 um að fjarlægja tvö skýli af lóðinni að Vatnsendabletti nr. 241A, Kópavogi. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi, dags. 16. nóvember 2004, til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, er barst nefndinni hinn 19. sama mánaðar, kærir G, Rauðási 16, Reykjavík, þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Kópavogi frá 20. ágúst 2004 að fjarlægja tvö skýli af lóðinni Vatnsendabletti nr.  241A,  Kópavogi. 

Kærandi krefst þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.

Málavextir:  Hinn 20. ágúst 2004 ritaði byggingarfulltrúinn í Kópavogi kæranda máls þessa bréf, þar sem sagði að í ljós hefði komið að flutt hefðu verið tvö skýli á lóðinna að Vatnsendabletti 241A í Kópavogi án leyfis byggingaryfirvalda.  Í bréfinu sagði enn fremur að vegna þessa stöðvaði byggingarfulltrúi frekari framkvæmdir á lóðinni og tilkynnti jafnframt að hin ólöglegu mannvirki myndu verða fjarlægð á kostnað kæranda. 

Hinn 24. ágúst 2004 fluttu starfsmenn Kópavogsbæjar skýlin burt af lóðinni og komu þeim fyrir á geymslusvæði í eigu bæjarins. 

Kærandi hefur skotið framangreindri ákvörðun byggingarfulltrúa til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir.
 
Málsrök kæranda:  Af hálfu kæranda er vísað til þess að ætlan hans hafi verið að geyma byggingarefnið aðeins tímabundið á lóð hans að Vatnsendabletti 241A og á lóðinni að Vatnsendabletti 173A.  Ákvörðun byggingarfulltrúa hafi verið tekin einhliða og framkvæmd sama dag og kæranda hafi verið kynnt hún.  Hafi kærandi farið fram á að honum yrði veittur andmælaréttur til að koma athugasemdum sínum á framfæri en við því hafi starfsmenn Kópavogsbæjar ekki orðið.  Ákvörðun byggingarfulltrúa hafi verið tilkynnt með óformlegum hætti og án fyrirvara.  Kærandi hafi fengið símhringingu frá starfsmanni Áhaldahúss Kópavogs þar sem starfsmaðurinn hafi tilkynnt kæranda að hann hefði fengið skipun um að framkvæma flutning á byggingarefni kæranda af lóðinni Vatnsendabletti 241A.  Þessum áformum hafi kærandi mótmælt án árangurs.

Kærandi bendir á að hann hafi leitað til formanns byggingarnefndar sem hafi tjáð sér að mál hans hafi ekki verið rætt á fundi nefndarinnar.  Byggingarfulltrúi hafi tekið íþyngjandi ákvörðun um ráðstöfun lausafjármuna í eigu kæranda án hans vitneskju, gegn hans vilja og án þess að honum væri veittur frestur til athugasemda.   

Kærandi heldur því fram að athafnir hans teljist ekki til byggingarframkvæmda.  Hann hafi flutt byggingarefni á grófjafnaða lóð til geymslu þangað til að það yrði selt eða nýtt þar sem leyfi fengist. 

Þá heldur kærandi því og fram að byggingarfulltrúi hafi ekki gætt jafnræðis gagnvart honum, byggingarefni hans hafi verið flutt burt en sambærilegar athafnir haf verið látnar afskiptalausar hjá fjölda verktaka sem byggi á lóðum Vatnsendalandsins.

Kærandi telur að byggingarfulltrúi geti ekki talist óhlutdrægur þegar komi að afgreiðslu mála er hann varði.  Með ákvörðun sinni og framkvæmd hafi byggingarfulltrúi og aðrir starfsmenn Kópavogsbæjar brotið gegn ákvæðum stjórnsýslulaga.  Án fyrirvara hafi byggingaefnið verið flutt burt af lóðinni og komið fyrir á geymslusvæði í Hafnarfirði. 

Málsrök Kópavogsbæjar:  Af hálfu  Kópavogsbæjar er þess aðallega krafist að kæru þessari verði vísað frá nefndinni.  Verði ekki á það fallist er þess krafist að hin kærða ákvörðun verði staðfest.  Til þrautavara er þess krafist að ákvörðun byggingarfulltrúa frá 20. ágúst 2004 um stöðvun framkvæmda verði viðurkennd.

Af hálfu bæjaryfirvalda er vísað til þess að sumarið 2004 hafi kærandi haft samband við embætti byggingarfulltrúa í Kópavogi og óskaði eftir heimild fyrir því að reisa mannvirki á lóð sinni að Vatnsendabletti 241A í Kópavogi.  Um hafi verið að ræða 180 m² stálgrindarhús.  Byggingarfulltrúi hafi hafnað beiðninni þar sem slík hús á lóðinni samræmdust ekki gildandi deiliskipulagi.  Þrátt fyrir þá höfnun hafi kærandi lagt fram beiðni til lögreglunnar í Reykjavík um að fá að flytja umrædd hús á lóðina að Vatnsendabletti  241A.  Rúnar Geir, lögreglumaður hjá embætti lögreglunnar í Reykjavík, hafi í kjölfarið haft samband við bæjarlögmann í Kópavogi og óskað eftir upplýsingum um hvort heimilt væri að flytja og reisa umrædd hús á lóð kæranda.  Bæjarlögmaður hafi ítrekað synjun embættis byggingarfulltrúa og hafi farið fram á að beiðninni yrði hafnað.  Samkvæmt upplýsingum frá Rúnari Geir hafi kæranda verið synjað um flutninginn á grundvelli þessa.  Þrátt fyrir slíka synjun hafi kærandi hlotið aðstoð framámanns hjá embætti lögreglunnar í Reykjavík til flutnings á fyrrnefndum stálgrindarhúsum að Vatnsendabletti 241A.

Kærandi hafi þá þegar verið búinn að grafa grunn fyrir umræddum húsum á lóðinni Vatnsendabletti 241A.  Í kjölfarið hafi kæranda verið boðsent bréf hinn 20. ágúst 2004 og honum falið að stöðva frekari framkvæmdir, en á staðnum hafi verið skurðgrafa og malarhaugur sem nota hafi átt til frekari framkvæmda við undirstöður.  Með bréfinu hafi kæranda jafnframt verið tilkynnt um að umrædd mannvirki yrðu fjarlægð á hans kostnað.

Af hálfu bæjaryfirvalda er vísað til þess að í kæru komi fram að umrædd hús teljist vera byggingarefni/lausafjármunir.  Hið rétta sé að umrædd hús séu samansett úr byggingarefni og teljist til húseininga eða byggingarhluta.  Í fylgiskjali kærunnar sé að finna auglýsingu frá Frétt ehf. þar sem kærandi auglýsi húsin til sölu sem „5×40 metra stálgrindarhús“. Framangreindri fullyrðingu kæranda um annað en að umrædd stálgrindarhús séu hús, byggingarhlutar eða húseiningar sé því alfarið mótmælt. 

Í kæru komi jafnframt fram að með ákvörðun byggingarfulltrúa hafi kæranda ekki verið gefinn kostur á að gæta andmælaréttar.  Í 13. gr. stjórnsýslulaga segi:  „Aðili máls skal eiga þess kost að tjá sig um efni máls áður en stjórnvald tekur ákvörðun í því, enda liggi ekki fyrir í gögnum málsins afstaða hans og rök fyrir henni eða slíkt sé augljóslega óþarft.“  Í máli þessu hafi afstaða kæranda og rök fyrir henni legið fyrir þegar ákvörðunin hafi verið tekin ásamt því að beiðni hans hafði þá þegar ítrekað verið hafnað.  Með vísan til framangreinds ákvæðis hafi forsenda fyrir því að gæta andmælaréttar augljóslega verið óþörf.

Í kæru sé á því byggt að umrædd hús eða byggingarefni hafi verið ætluð til geymslu á lóð.  Í fylgiskjali, dags. 10. september 2004 komi fram að kærandi hafi átt í viðræðum við Guðmund Jónsson lögfræðing um kaup á umræddum húsum.  Í lögregluskýrslu komi aftur á móti fram að kærandi hafi þegar verið búinn að selja umræddar einingar.  Ljóst sé að um hreinar lygar sé að ræða af hálfu kæranda því umræddar einingar standi á geymslusvæði Kópavogsbæjar enn þann dag í dag.  Af framansögðu megi ráða að kærandi hafi ætlað sér að reisa mannvirkin á lóðinni að Vatnsendabletti 241A.  Kærandi hafi verið búinn að grafa upp lóðina og jafna út fyrir undirstöður fyrir stálgrindarhúsin.  Að öllu framansögðu komi greinilega í ljós að kærandi hafi verið í vondri trú og hafi ítrekað hunsað lögboðin fyrirmæli byggingaryfirvalda.

Kópavogsbær byggi kröfu um frávísun á því að kærandi sé ekki og hafi ekki verið lóðarhafi að Vatnsendabletti 241A.  Með dómi héraðsdóms í máli E-1023/2004 hafi uppsögn landeiganda á lóðarleigusamningi frá 26. október 2001 verið staðfest.  Umrædd hús hafi verið flutt á lóðina Vatnsendablett 241A án samþykkis landeiganda.  Kæranda hafi því alfarið verið óheimilt að reisa eða flytja umrædd hús á lóð sem hann hafi eigi haft umráð yfir.  Með vísan til þessa eigi kærandi ekki lögvarða hagsmuni af því að fá úr því skorið hvort ákvörðun byggingarfulltrúa um að stöðva framkvæmdir eða fjarlægja byggingarhluta, þar sem kærandi hafi ekki haft umráð eða óbein eignarréttindi yfir lóðinni og hafi því alfarið verið óheimilar allar framkvæmdir á henni.

Kærandi sé ekki og hafi ekki heldur verið lóðarhafi að lóðinni að Vatnsendabletti 173A.  Sé því alfarið hafnað að úrskurðarnefndin fjalli um meintan rétt kæranda til afnota lóðarinnar að Vatnsendabletti 173A. 
 
Kröfu um að hin kærða ákvörðun byggingarfulltrúa verði staðfest eða viðurkennd að hluta byggi á því að hún njóti skýrrar lagastoðar samkvæmt ákvæðum 2. mgr. 56. gr. og 1. mgr. 36. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 og ákvæðum byggingarreglugerðar nr. 441/1998.  Í reglugerðinni sé „bygging“ skilgreind sem:  „Hús, byggt á staðnum eða sett saman úr einingum“.  Með vísan til þessa sé augljóst að IV. kafli skipulags- og byggingarlaga taki ekki eingöngu til „mannvirkja“ í þröngri skilgreiningu byggingarreglugerðar, heldur einnig til húsa, sem byggð séu á staðnum eða sett saman úr einingum.  Í því tilfelli sem hér um ræði hafi kærandi þegar hafið framkvæmdir við að grafa fyrir húsi og flutt þangað byggingarhluta í þeim tilgangi að setja saman.  Með vísan til ákvæði 56. gr. laganna sé það skylda byggingarfulltrúa að stöðva framkvæmdir tafarlaust og fjarlægja síðan hina ólöglegu byggingu eða byggingarhluta.

Í 43. gr. skipulags- og byggingarlaga sé kveðið á um að óheimilt sé að grafa grunn, reisa hús, rífa hús, breyta því, burðarkerfi þess, formi, svipmóti eða notkun þess eða gera önnur þau mannvirki sem falla undir IV. kafla laganna nema að fengnu leyfi viðkomandi sveitarstjórnar. 
Í 121. gr. byggingarreglugerðar nr. 441/1998 sé fjallað um byggingareiningar og hús byggð utan lóðar.  Byggingareining teljist vera húseining, húshluti, eða byggingarhluti sem sé framleitt í verksmiðju.  Í 2. mgr. sé fjallað um „hús“ sem séu framleidd úr slíkum einingum og séu flutt á staðinn í einingum eða heilu lagi.
Það sé skilningur Kópavogsbæjar að stálgrindarhús þau sem reisa hafi átt að Vatnsendabletti  241A séu byggingarhlutar sem ætlaðir hafi verið til framkvæmda við gerð byggingar eða mannvirkja.  Lóðin sé og hafi verið notuð sem frístundalóð og séu á lóðinni frístundahús.  Umþrætt stálgrindarhús hafi eðlilega verið ætlað hlutverk sem slíkt og mjög líklega til ræktunar.  
Það sé skilningur Kópavogsbæjar að „byggingar“ samkvæmt byggingarreglugerð falli undir gildissvið IV. kafla skipulags- og byggingarlaga.  Stálgrindarhús þau eða byggingarhlutar þeir sem hafist hafi verið handa við að reisa á lóðinni falli undir þá skilgreiningu og því jafnframt undir ákvæði 43. gr. laganna.   Samkvæmt 56. gr. skipulags- og byggingarlaga hvíli skylda á byggingarfulltrúa að stöðva tafarlaust byggingarframkvæmd, sem falli undir IV. kafla laganna, ef tilskilin leyfi séu ekki fyrir hendi eða slík framkvæmd sé hafin og hún falli ekki að skipulagi.  Það hvíli jafnframt sú skylda á byggingarfulltrúa að fjarlægja hina ólöglegu byggingu eða byggingarhluta.
Með vísan til þess sem að framan er rakið sé það skilningur Kópavogsbæjar að á byggingarfulltrúa hafi hvílt lagaleg skylda til þess að stöðva framkvæmdir og fjarlægja fyrrnefnda byggingarhluta. 
Varðandi lagarök öllu framangreindu til stuðnings sé vísað til ákvæða skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, byggingarreglugerðar nr. 441/1998, stjórnsýslulaga nr. 37/1993 og eðli máls.

Niðurstaða:  Af hálfu Kópavogsbæjar er aðallega krafist frávísunar málsins.  Er sú krafa á því byggð að  kærandi sé ekki og hafi ekki verið lóðarhafi að Vatnsendabletti 241A en  með dómi héraðsdóms Reykjaness í máli E-1023/2004 hafi uppsögn landeiganda á lóðarleigusamningi frá 26. október 2001 verið staðfest.  Eigi kærandi því ekki lögvarða hagsmuni í málinu. 

Úrskurðarnefndin fellst ekki á þessi sjónarmið.  Verður við það að miða að dómur var ekki genginn í umræddu máli þegar byggingarfulltrúi tók hina kærðu ákvörðun, enda beindi hann erindum sínum að kærarna sem rétthafa umræddrar lóðar.  Var dómur ekki heldur genginn í málinu þegar byggingarfulltrúi lét fjarlægja umrædd skýli og var réttarstaða kæranda hvað þetta varðar óbreytt er hann skaut máli sínu til úrskurðarnefndarinnar.  Verður að telja að kærandi eigi lögvarða hagsmuni því tengda að fá skorið úr lögmæti aðgerða byggingarfulltrúa sem fólu í sér ráðstöfun á eignum hans hvað sem líður síðar til komnum niðurstöðum um lóðarréttindi kæranda.  Hins vegar hefur kærandi ekki sýnt fram á tengsl sín við lóðina að Vatnsendabletti 173A, en ekki verður séð að það eigi að standa í vegi fyrir því að úrskurðað verði um kæruefni málsins.  Verður kröfu Kóðavogsbæjar um frávísum málsins því hafnað.   

Í máli þessu er kærð ákvörðun um að beita þvingunarúrræðum sem byggingaryfirvöldum eru tiltæk og vísa bæjaryfirvöld til ákvæða í 56. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 sem eiga annars vegar við um byggingarleyfisskyld mannvirki sem reist eru án samþykkis sveitarstjórnar og fara í bága við skipulag og hins vegar um ólöglegar byggingar eða byggingarhluta. 

Ágreiningur er m.a. í málinu um það hvort umrædd skýli séu leyfisskyld mannvirki í skilningi IV. kafla skipulags- og byggingarlaga þar sem þau hafi ekki verið varanlega skeytt við undirstöður og þá jafnframt hvort ákvæði 56. gr. skipulags- og byggingarlaga eigi við í málinu.  Ljóst er að skýlin voru ekki varanlega skeytt við jörð eftir að þau voru flutt á lóðina.  Engar lagnir voru við þau tengdar og verður ekki talið að um hafi verið að ræða mannvirki í skilningi IV. kafla skipulags- og byggingarlaga heldur verði að líta svo á að um lausafé hafi verið að ræða.

Ákvæði 56. gr. skipulags- og byggingarlaga er skipað í VI. kafla laganna er fjallar um þvingunarúrræði og viðurlög.  Verður þessum ákvæðum ekki beitt með rýmkandi lögskýringu og verður ákvæðum 56. gr. því ekki beitt um lausafé, sem ekki fellur undir mannvirkjakafla laganna.  Var hin kærða ákvörðun því ekki reist á réttum lagagrundvelli og var rökstuðningi hennar að þessu leyti áfátt, en ekki var í hinni kærðu ákvörðun vísað til annarra heimilda sem byggingaryfirvöld hafa að lögum til að hlutast til um umbúnað á lóðum.

Ekki verður fallist á þrautavarakröfu Kóðavogsbæjar um að staðfesta ákvörðun byggingarfulltrúa um stöðvun framkvæmda.  Verður ekki séð að slík staðfesting hafi þýðingu að lögum enda hafði stöðvunin engin varanleg réttaráhrif þar sem byggingarfulltrúi lét ekki við hana sitja heldur lét í beinu framhaldi fjarlægja skýli þau sem um var deilt.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna anna hjá úrskurðarnefndinni. 

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi ákvörðun byggingarfulltrúans í Kópavogi frá 20. ágúst 2004 um að fjarlægja tvö skýli af lóðinni Vatnsendabletti nr. 241A, Kópavogi. 

 

___________________________
Hjalti Steinþórsson

 
_____________________________                  ____________________________        
          Þorsteinn Þorsteinsson                                          Aðalheiður Jóhannsdóttir                         
  

des 22
Love0

55/2004 Vatnsendablettur

Með

Ár 2006, fimmtudaginn 22. júní, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingaverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 55/2004, kæra á ákvörðun bæjarráðs Kópavogs frá 17. september 2004 um að leggja fyrir kæranda að fjarlægja viðbyggingu og kofa á lóðinni að Vatnsendabletti 167b, Kópavogi. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með ódagsettu bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, er barst nefndinni hinn 11. október 2004, kærir G, eigandi mannvirkja á lóðinni að Vatnsendabletti 167b og leigutaki hennar þá ákvörðun bæjarráðs Kópavogs frá 17. september 2004 um að leggja fyrir hann að fjarlægja viðbyggingu og kofa á lóðinni að Vatnsendabletti 167b í Kópavogi. 

Kærandi krefst þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að réttaráhrifum verði frestað. 

Málavextir:  Á lóðinni að Vatnendabletti 167b í Kópavogi hefur til margra ára staðið u.þ.b. 30 m² sumarhús, byggt árið 1946, ásamt 6-8 m² skúrbyggingu.  Var sumarhúsið skráð í fasteignaskrá en ekki skúrbyggingin.  Munu byggingar þessar hafa verið í talsverðri niðurníðslu. 

Hinn 8. og 16. desember 1999 ritaði byggingarfulltrúinn í Kópavogi kæranda máls þessa bréf þar sem fram kom að á eftirlitsferð hans um Vatnsendaland hinn 18. nóvember sama ár hafi orðið vart við óheimilar framkvæmdir á Vatnsendabletti nr. 167b.  Krafðist byggingarfulltrúi þess að jarðrask yrði afmáð ásamt því að fyllt yrði í grunn sem grafinn hefði verið á lóðinni. 

Hinn 2. ágúst 2002 ritaði tæknifræðingur hjá embætti byggingarfulltrúa kæranda bréf þar sem sagði að við skoðun að Vatnsendabletti 167b hafi komið í ljós að miklar framkvæmdir ættu þar sér stað, án heimildar byggingaryfirvalda.  Verið væri að breyta útliti hússins, setja niður rotþrær án þess að skilað hafi verið inn teikningum til byggingarfulltrúa og vinna að vega- og jarðvegsframkvæmdum.  Sagði enn fremur í fyrrgreindu bréfi að krafist væri stöðvunar framkvæmda strax þar til málin væru lagfærð.  Þrátt fyrir þetta var framkvæmdum haldið áfram og u.þ.b. 12 m² viðbygging reist við húsið ásamt því að skúrbygging sú sem á lóðinni stóð var rifin og ný u.þ.b. 8 m² byggð í hennar stað.  Í gögnum málsins kemur fram að viðbyggingin stendur ekki á sökklum heldur hvílir á grúsarfyllingu og er tengd við húsið með tengibyggingu. 

Með bréfi byggingarfulltrúa, dags. 4. september 2002, til kæranda var honum tilkynnt að byggingarnefnd liti svo á að um ólöglegar framkvæmdir á lóð hans væri að ræða sem bæri að fjarlægja.  Var kæranda veittur frestur til 25. september 2002 til að koma að andmælum sínum, sbr. 13. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.  Með bréfi, dags. 17. september 2002, lagði kærandi fram greinargerð þar sem gerð var grein fyrir framkvæmdunum ásamt því að teikningar af húsunum voru lagðar fram.  Á fundi byggingarnefndar hinn 2. október 2002 krafðist nefndin þess að kærandi fjarlægði óleyfilegar framkvæmdir fyrir 1. desember 2002.  Yrði því ekki sinnt myndi byggingarnefnd hlutast til um að þær yrðu fjarlægðar á kostnað kæranda. 

Á fundi bæjarráðs hinn 17. október 2002 var lögð fram beiðni kæranda, dags. 16. október sama ár, um að byggingar á lóðinni fengju að standa þar til Kópavogsbær þyrfti á landinu að halda og óskaði bæjarráð eftir umsögn byggingarnefndar um málið.  Á fundi byggingarnefndar hinn 6. nóvember sama ár var lagt fram bréf kæranda þar sem hann m.a. tók fram að hann óskaði ekki eftir því við bæjaryfirvöld að kofinn sem rifinn hefði verið verði skráður í fasteignamatsskrár.  Á fundi þessum bókaði byggingarnefnd að nefndin gerði ekki athugasemd við að skúrinn stæði á lóðinni innan þess frests sem bæjarráð setti, enda yrði hann ekki skráður í Landskrá fasteigna.  Þar með félli nefndin að sinni frá kröfu sinni um að skúrinn yrði fjarlægður. 

Á fundi bæjarráðs hinn 8. nóvember sama ár var afgreiðslu framangreindrar bókunar byggingarnefndar frestað og óskað umsagnar byggingarfulltrúa um málið.  Á fundi bæjarráðs hinn 28. nóvember 2002 var lögð fram umsögn byggingarfulltrúa vegna málsins og var eftirfarandi bókað:  „Frá byggingarfulltrúa, dags. 27/11, umsögn vegna erindis, sem óskað var eftir á fundi bæjarráðs 8/11, vegna ólöglegra framkvæmda að Vatnsendabletti 167b . Talið er eðlilegt að viðbótarfrestur verði veittur til að fjarlægja bygginguna og með tilliti til þess að vetur er að ganga í garð að það verði a.m.k. til vors.  Vísað til umsagnar bæjarlögmanns.“

Á fundi bæjarráðs hinn 24. júlí 2003 var eftirfarandi fært til bókar:  „Frá bæjarlögmanni, dags. 11/12 2002, umsögn vegna Vatnsendabletts 167b, ekki er talið ráðlegt að horfið verði frá ákvörðun bygginganefndar um að hin ólöglegu mannvirki verði fjarlægð og þá eigi síðar en næsta vor.  Bæjarráð felur bæjarlögmanni og byggingarfulltrúa að sjá til þess að ólögleg mannvirki á svæðinu verði fjarlægð.“  Var kæranda tilkynnt um framangreint með bréfi, dags. 28. sama mánaðar, ásamt umsögn bæjarlögmanns, dags. 11. desember 2002.

 Á fundi bæjarráðs hinn 5. september 2003 var lagt fram bréf kæranda, dags. 30. ágúst 2003, þar sem fram kemur m.a. að kæranda hafi borist bréf frá bæjaryfirvöldum þess efnis að honum bæri að fjarlægja viðbygginguna fyrir vorið 2004.  Bókaði bæjarráð af þessu tilefni eftirfarandi:  „Frá Guðmundi Sigurjónssyni, dags. 30/8, vegna lóðamála.  Bæjarráð vísar til bókunar sinnar þann 24/7 sl. og óskar eftir umsögn bæjarlögmanns og byggingarfulltrúa.“  Á fundi bæjarráðs hinn 13. maí 2004 var byggingarfulltrúa falið að framfylgja ákvörðun ráðsins frá 27. júlí 2003 og hinn 17. september sama ár var eftirfarandi fært til bókar:  „Vatnsendablettur 167b, bæjarráð samþykkir að eiganda verði gefinn frestur í 2 vikur til að fjarlægja ólöglega viðbyggingu og nýjan svefnkofa á lóðinni. Byggingarfulltrúa verði falin framkvæmd á niðurrifi bygginga ef þurfa þykir, á kostnað eigenda.“ 

Kærandi hefur skotið framangreindri ákvörðun bæjarráðs til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir. 

Málsrök kæranda:  Kærandi mótmælir kröfu Kópavogsbæjar og fer fram á að viðbyggingin við húsið á lóðinni fái að standa áfram.  Snyrtilega hafi verið frá henni gengið og sé hún varla sjáanleg þar sem hún sé niðurgrafin og á bak við sumarhúsið.  Í þessari viðbyggingu sé svefnherbergi kæranda. 

Vísar kærandi til þess að hann hafi alltaf langað til að búa á svona fallegu svæði með ótrúlegu útsýni.  Þess vegna hafi hann flutt í húsið og langi hann til að búa þar áfram.  Þegar kæran hafi verið sett fram hafi hann verið búinn að halda heimili sitt í tvö ár í húsinu.  Þar sé rafmagn, sími og rotþró ásamt því að sorpið sé hirt frá honum. 

Þá setur og kærandi fram athugasemdir við þá ætlan bæjaryfirvalda að fjarlægja litla kofann á lóðinni sem sé í u.þ.b. 19 metra fjarlægð frá húsinu.  Þarna hafi verið kofi fyrir sem hafi legið undir skemmdum.  Hafi kærandi gert við kofann. 

Kærandi vonist eftir skilningi og vægð frá Kópavogsbæ því í Kópavogi sé gott að búa. 

Málsrök Kópavogsbæjar:  Af hálfu Kópavogsbæjar er kröfum kæranda mótmælt og þess krafist að úrskurðarnefndin hafni kröfu um að réttaráhrifum ákvörðunar verði frestað.  Jafnframt er þess krafist að úrskurðarnefndin viðurkenni lögmæti ákvörðunar um niðurrif. 

Af hálfu Kópavogsbæjar er vísað til þess að í nóvember árið 1999 hafi lóðarhafi að Vatnsendabletti 167b verið staðinn að leyfislausum framkvæmdum á lóð sinni.  Með bréfum, dags. 30. nóvember 1999 og 8. desember sama ár, hafi lóðarhafa verið bent á að umræddar framkvæmdir væru leyfisskyldar og vísað til ákvæða skipulags- og byggingarlaga þess efnis.  Með bréfi, dags. 16. desember 1999, hafi þess verið krafist að framkvæmdir yrðu stöðvaðar og grindur og jarðrask afmáð. 

Árið 2002 hafi lóðarhafi verið staðinn að leyfislausum framkvæmdum á lóð sinni að nýju.  Með bréfi byggingarfulltrúa, dags. 2. ágúst 2002, hafi þess verið krafist að framkvæmdir yrðu strax stöðvaðar enda hafi útliti fasteignar Vatnsendabletts 167b verið breytt án leyfis byggingaryfirvalda.  Miklar jarð- og vegaframkvæmdir hafi verið unnar og rotþrær settar niður án teikninga.  Framkvæmdir lóðarhafa við byggingar hafi m.a. falist í því að byggð hafi verið 15,4 m² viðbygging við það hús sem fyrir hafi verið á lóðinni ásamt því að byggður hafi verið 6 m² kofi úti á lóð. 

Ákvörðun um stöðvun framkvæmda hafi verið lögð fyrir byggingarnefnd hinn 4. september 2002 og hún samþykkt.  Lóðarhafa hafi verið gefinn kostur á að gæta andmæla skv. 13. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.  Andmæli hans hafi borist með bréfi, dags. 17. september 2002.  Í ljósi þess að umræddar framkvæmdir hafi verið andstæðar skipulagi og án leyfis hafi byggingarnefnd verið skylt að hlutast til um að þeim yrði hætt og þær afmáðar.  Á fundi byggingarnefndar hinn 2. október 2002 hafi lóðarhafa verið gefinn frestur til 1. desember 2002 til þess að fjarlægja óleyfilegar framkvæmdir, ellegar yrði það gert á kostnað hans. 

Lóðarhafi hafi, sem fyrr, hvorki orðið við kröfum byggingarfulltrúa né byggingarnefndar um að fjarlægja mannvirkin. 

Á fundi bæjarráðs hinn 10. júlí 2003 hafi bæjarráð óskað eftir tillögum frá byggingarfulltrúa varðandi hinar óleyfilegu framkvæmdir.  Á fundi ráðsins hinn 28. júlí 2003 hafi byggingarfulltrúa og bæjarlögmanni verið falið að hlutast til um að mannvirkin yrðu fjarlægð.  Andmæli kæranda hafi borist vegna þeirrar ákvörðunar hinn 8. september sama ár. 

Á fundi bæjarráðs hinn 17. september 2004 hafi lóðarhafa endanlega verið gefinn frestur í tvær vikur til að fjarlægja ólöglega viðbyggingu og nýjan kofa á lóðinni. 

Vísað sé til þess að Kópavogsbær hafi sýnt mikið umburðarlyndi gagnvart kæranda vegna þessa máls.  Því sé mótmælt að vegna slíks umburðarlyndis hafi kærandi áunnið sér einhvers konar rétt.  Umræddar byggingar brjóti í bága við skipulag- og séu án byggingarleyfis.  Með vísan til 2. mgr. 56. gr. skipulags og byggingarlaga nr. 73/1997 sé bæjaryfirvöldum skylt að fjarlægja framangreindar byggingar. 

Niðurstaða:  Í máli þessu er deilt um lögmæti þeirrar ákvörðunar bæjarráðs Kópavogs að leggja fyrir kæranda að fjarlægja annars vegar um það bil 15,4 m² viðbyggingu við húsið að Vatnsendabletti 167b og hins vegar 6-8 m² skúr sem reistur var á lóðinni í stað eldri skúrs sem hafði verið rifinn. 

Kærandi hóf framkvæmdir við viðbyggingu húss þess er stendur á Vatnsendabletti 167b ásamt því að reisa skúr á lóðinni án þess að hafa fengið leyfi fyrir þeim framkvæmdum, en þær eru háðar byggingarleyfi skv. 1. mgr. 43. greinar skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 og 11. grein byggingarreglugerðar nr. 441/1998.  Þessum framkvæmdum virðist kærandi hafa haldið áfram eftir að byggingarfulltrúi hafði fyrirskipað stöðvun þeirra.  Allar þessar athafnir kæranda stríddu gegn ákvæðum skipulags- og byggingarlaga um byggingarleyfi. 

Samkvæmt framansögðu er það niðurstaða úrskurðarnefndarinnar að hin kærða ákvörðun bæjarráðs Kópavogs hafi verið lögmæt og beri því að hafna kröfu kæranda um ógildingu hennar.  Með tilliti til málskotsréttar kæranda ber bæjaryfirvöldum þó að ákvarða að nýju frest til þeirra aðgerða sem í hinni kærðu ákvörðun fólust, sbr. 57. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 og 61. gr. byggingarreglugerðar nr. 441/1998. 

Ekki kom til þess að úrskurðarnefndin kvæði upp úrskurð til bráðabirgða um stöðvun réttaráhrifa hinnar kærðu ákvörðunar svo sem kærandi krafðist enda kom fram af hálfu byggingaryfirvalda í Kópavogi að þau myndu ekki fylgja málinu eftir á meðan það væri til úrlausnar hjá úrskurðarnefndinni. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna þess fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu um að ógilt verði ákvörðun bæjarráðs Kópavogs frá 17. september 2004 um að leggja fyrir kæranda að fjarlægja viðbyggingu og kofa á lóðinni að Vatnsendabletti 167b í Kópavogi.  

 

____________________________________
Hjalti Steinþórsson

 

___________________________                     _____________________________
         Ásgeir Magnússon                                              Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

5/2005 Kirkjuteigur

Með

Ár 2006, fimmtudaginn 9. febrúar, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ásgeir Magnússon héraðsdómari.

Fyrir var tekið mál nr. 5/2005, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 7. desember 2004 um að hafna kröfu sameigenda að fasteigninni Kirkjuteigi 25 um að gróðurskáli á nefndri lóð verði fjarlægður.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 9. janúar 2005, er barst nefndinni hinn 13. sama mánaðar, kærir H, íbúðareigandi að Kirkjuteigi 25, þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 7. desember 2004 að synja kröfu sameigenda lóðarinnar að Kirkjuteigi 25 um niðurrif gróðurskála á lóðinni sem er í eigu eins eiganda fasteignarinnar.

Skilja verður erindi kæranda svo að krafist sé ógildingar á hinni kærðu ákvörðun.

Málavextir:  Á lóðinni að Kirkjuteigi 25 í Reykjavík stendur fjölbýlishús og er lóðin í óskiptri sameign íbúðareigenda.  Í norðausturhorni lóðarinnar stendur gróðurskáli í eigu eins íbúðareiganda.  Ekki liggja fyrir upplýsingar um hvenær skálinn var reistur, en það mun þó hafa gerst fyrir a.m.k. 15 til 20 árum og án þess að samþykkis byggingaryfirvalda hafi verið leitað fyrir byggingunni.

Við kynningu á deiliskipulagstillögu fyrir Teigahverfi í janúar 2002 mótmæltu eigendur íbúða að Kirkjuteigi 25 því, að undanskildum einum íbúa, að í fyrirhuguðu deiliskipulagi hverfisins væri gert ráð fyrir staðfestingu á breyttri hagnýtingu lóðar með því að gera ráð fyrir garðhýsi á sameiginlegri lóð hússins.  Var þess jafnframt krafist að embætti byggingarfulltrúa hlutaðist til um að garðhýsið sem fyrir var yrði rifið.  Í kjölfarið var byggingarreitur fyrir garðhýsið að lóðinni nr. 25 við Kirkjuteig fjarlægt úr deiliskipulagstillögunni auk sambærilegra byggingarreita á öðrum lóðum á skipulagsreitnum.

Með bréfi, dags. 20. maí 2003, var eiganda gróðurskálans á umræddri lóð tilkynnt að frístandandi garðskálar yrðu leyfðir með samþykki allra eigenda svo og lóðarhafa aðliggjandi lóða, en þar sem eigendur íbúða að Kirkjuteigi 25 hefðu margítrekað kröfu um að garðhýsið yrði rifið, væri eigenda þess veittur 30 daga frestur til að tjá sig um kröfuna.  Ítrekun vegna bréfs þessa var send eiganda garðhýsisins 13. nóvember 2003, sem kom sínum sjónarmiðum á framfæri í bréfi, dags. 28. nóvember s.á.  Þar kom m.a. fram að umdeilt garðhýsi hafi verið byggt uppúr 1970, áður en hann keypti íbúð sína og hafi staðið á lóðinni síðan í samræmi við munnlegt samkomulag íbúa.

Krafan um niðurrif gróðurskálans var síðan tekin fyrir á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 7. desember 2004 og afgreitt með eftirfarandi bókun:

„Í samræmi við umsögn lögfræði og stjórnsýslu er kröfu meðeigenda á Kirkjuteig 25 um að fjarlægja gróðurskála á lóð hafnað. Leiðbeint er um að meðeigendur geta kært þessa niðurstöðu til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála sbr. 10. gr. byggingarreglugerðar nr. 441/1998 eða leitað réttar síns fyrir dómstólum.“

Hefur kærandi skotið þessari ákvörðun til úrskurðarnefndarinnar eins og að framan greinir.

Málsrök kæranda:  Í kæru er tekinn upp fjöldi ákvæða skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 og byggingarreglugerðar nr. 441/1998 um byggingar og skipulag auk ákvæða fjöleignarhúsalaga nr. 26/1994 um nýtingu sameignar og réttindi og skyldur sameigenda er kærandi telur mæla gegn hinni kærðu ákvörðun.

Sú ástæða er tilgreind fyrir því að gróðurskálinn hafi staðið óáreittur á umræddri lóð af hálfu byggingaryfirvalda að þau hafi ekki haft vitneskju um bygginguna fyrr en kvörtun vegna hennar hafi borist og aðrir eigendur íbúða í húsinu hafi viljað halda friðinn eða dvalist langdvölum erlendis og fyrri eigandi skálans því getað framkvæmt nánast hvað sem var án afskipta annarra eigenda hússins.  Í ljósi þessa sé ekki um tómlæti að ræða í máli þessu.

Áréttar kærandi að um óleyfisframkvæmd sé að ræða sem standi á sameiginlegri lóð í andstöðu við vilja og hagsmuni annarra sameigenda og beri byggingaryfirvöldum að sjá svo um að því ástandi verði aflétt.  Skálinn hindri leiki barna á lóðinni og vart verði hróflað við jarðvegi vegna raflagnar úr bílskúr í skálann sem ekki séu gögn um hvar liggi.

Málsrök Reykjavíkurborgar:  Reykjavíkurborg krefst þess að kröfu kæranda um ógildingu ákvörðunar byggingarfulltrúa í máli þessu verði hafnað.

Óumdeilt sé að ekki hafi verið sótt um byggingarleyfi fyrir umþrættu garðhýsi svo sem skylt hafi verið að lögum.  Ekki sé unnt að staðreyna nákvæmlega hvenær garðhýsinu hafi verið komið fyrir á lóðinni en óhætt þyki að miða við að það hafi staðið á lóðinni síðastliðin 15 til 20 ár miðað við gerð þess og útlit.

Í 8. gr. laga nr. 26/1994 um fjöleignarhús segi að öll lóð húss og mannvirki, búnaður og tilfæringar á henni, þar með talið bílastæði, nema þinglýstar heimildir kveði á um að það sé séreign eða það byggist á eðli máls, sé í sameign eiganda hússins og í 36. gr. laganna segi að eiganda sé á eigin spýtur óheimilt að framkvæma nokkrar breytingar á sameign eða helga sér til einkanota tiltekna hluta hennar.  Eigandi geti ekki öðlast sérstakan rétt til sameignar á grundvelli hefðar, hvorki eignarrétt né aukinn afnotarétt.  Einstökum eiganda sé að sama skapi óheimilt upp á sitt eindæmi að taka ákvarðanir eða gera ráðstafanir sem snerti sameign eða sameiginleg málefni.  Höfð yrði hliðsjón af þessum ákvæðum við afgreiðslu umsókna til byggingaryfirvalda um framkvæmdir eða byggingar. 

Umræddu garðhýsi hafi hins vegar verið komið fyrir á lóðinni í tíð þágildandi laga um fjölbýlishús og beri því einnig að hafa hliðsjón af þeim reglum við mat á því hvort unnt sé að grípa til þvingunarúrræða í máli þessu. 

Með vísan til gagna málsins og ofangreindra lagaákvæða sé óumdeilt að garðhýsi það er standi í norðausturhorni lóðarinnar nr. 25 við Kirkjuteig sé svokölluð óleyfisframkvæmd.  Það eitt og sér leiði ekki til þess að byggingarfulltrúa sé heimilt eða skylt að beita viðurlagaákvæðum skipulags- og byggingarlaga.  Fyrir liggi að ítrekað hafi verið kvartað undan garðhýsinu og farið fram á að það yrði fjarlægt. 

Aftur á móti beri einnig á það að líta að garðhýsið hafi staðið á lóðinni í fjölda ára án afskipta byggingaryfirvalda auk þess sem allir núverandi eigendur utan einn hafi keypt sína eignarhluta eftir að garðhýsinu hafi verið komið fyrir á umræddri lóð og ekki hafi verið gerðar athugasemdir vegna tilveru þess fyrr en á árinu 2002.  Í ljósi þessa hafi sameigendur að lóðinni sýnt af sér tómlæti vegna byggingar og stöðu skálans á lóð þeirra.  Hafa verði og í huga að ekki sé vitað til að núverandi eiganda umrædds skála hafi verið kunnugt um skort á leyfi fyrir garðhýsinu er hann festi kaup á eigninni.  Þá hafi ekki verið sýnt fram á neina brýna nauðsyn þess að garðhýsið verði fjarlægt né að það hafi áhrif á hagsmuni meðeiganda á þann hátt að horfi til tjóns þótt þeir þurfi að bíða dóms um réttarstöðu sína. 

Byggingaryfirvöldum í Reykjavík hafi orðið kunnugt um óleyfisbygginguna á árinu 2001 þegar deiliskipulag Teigahverfis var í vinnslu.  Ekki sé hægt að draga þá ályktun af þeirri ákvörðun, að taka nefnda óleyfisbyggingu út af deiliskipulagstillögunni, að fallist hafi verið á niðurrif byggingarinnar enda tekið fram í skipulaginu að frístandandi garðhýsi séu leyfð samkvæmt skipulaginu ef fyrir liggi samþykki lóðarhafa.  Telja verði að tómlæti meðeiganda girði fyrir að byggingarfulltrúi hafi getað knúið fram niðurrif garðskálans eins og málum hafi verið komið. 

Að öllu þessu virtu og með hliðsjón af meðalhófsreglu stjórnsýsluréttarins hafi byggingarfulltrúa ekki verið heimilt í þessu tilviki að beita svo íþyngjandi úrræðum sem farið sé fram á í máli þessu.  Óhjákvæmilegt virðist því að beina deiluaðilum til almennra dómstóla til að leysa úr ágreiningi þeirra varðandi nefnt garðhýsi á lóðinni. 

Niðurstaða:  Með hinni kærðu ákvörðun hafnaði byggingarfulltrúinn í Reykjavík að beita úrræðum 56. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 til þess að knýja fram niðurrif á gróðurskála á lóðinni að Kirkjuteigi 25 í Reykjavík, sem reistur var án leyfis byggingaryfirvalda og staðið hefur þar um árabil. 

Í 5. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga, sem hér á við, er byggingarnefnd heimilað að knýja fram niðurrif óleyfisbygginga og er ákvörðun um beitingu þess þvingunarúrræðis háð mati hverju sinni.  Mat um beitingu þessa úrræðis hlýtur fyrst og fremst að byggjast á almannahagsmunum og skipulagsrökum en einstaklingum eru tryggð önnur réttarúrræði til þess að verja einkaréttarlega hagsmuni.

Hin umdeilda ákvörðun er einkum studd þeim rökum að fyrir liggi að gróðurskálinn hafi staðið um árabil á lóðinni að Kirkjuteigi 25 án athugasemda sameigenda að lóð. Að auki hafi eigendaskipti orðið að íbúðum umrædds fjölbýlishúss eftir byggingu skálans, þ.á.m. að íbúð þeirri er hann fylgi, og í gildandi skipulagi sé heimilað að hafa slíka skála á lóðum á umræddu svæði.

Með hliðsjón af greindum atvikum og lagasjónarmiðum þykja málefnaleg rök hafa búið að baki þeirri ákvörðun borgaryfirvalda að beita ekki þvingunarúrræði 56. gr. skipulags- og byggingarlaga gagnvart eiganda margnefnds gróðurskála um niðurrif skálans.  Verður kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar því hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar og vegna tafa við gagnaöflun.

Úrskurðarorð:

Kröfu kæranda um ógildingu ákvörðunar byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 7. desember 2004, um að synja kröfu um niðurrif gróðurskála á lóðinni að Kirkjuteigi 25, er hafnað.

 

 

___________________________
Hjalti Steinþórsson

 

 

 
_____________________________                  ____________________________
 Þorsteinn Þorsteinsson                                          Ásgeir Magnússon

 

 

 

 

des 22
Love0

2/2003 Vatnsendablettur

Með

Ár 2005, fimmtudaginn 7. júlí, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mætt voru Ásgeir Magnússon héraðsdómari, formaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Sesselja Jónsdóttir lögfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 2/2003, kæra á ákvörðun byggingarnefndar Kópavogs frá 4. desember 2002 um að gera eiganda 50 m² húss að Vatnsendabletti nr. 241a í Kópavogi að fjarlægja það af lóðinni eigi síðar en hinn 1. febrúar 2003, en að öðrum kosti verði húsið fjarlægt á kostnað eiganda.

Á málið er nú lagður svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 3. janúar 2003, kærir G ákvörðun byggingarnefndar Kópavogs frá 4. desember 2002 um að gera honum að fjarlægja 50 m² hús af lóðinni að Vatnsendabletti nr. 241a í Kópavogi eigi síðar en hinn 1. febrúar 2003, en að öðrum kosti verði húsið fjarlægt á hans kostnað.  Kærandi krefst ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar ásamt því að lagt verði fyrir byggingarnefnd að veita byggingarleyfi vegna fyrirhugaðra byggingarframkvæmda hans á fyrrgreindri lóð.  Með úrskurði úrskurðarnefndarinnar hinn 26. mars 2003 frestaði úrskurðarnefndin réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar og hefur hún því eigi komið til framkvæmda.

Málavextir:  Kærandi var eigandi að húsi að Vatnsendabletti 241a, sem mun hafa eyðilagst í eldsvoða í aprílmánuði árið 1999.  Ekki hefur komið til endurbyggingar húss á lóðinni og mun ágreiningur kæranda við landeiganda um réttindi yfir umræddri lóð hafa staðið því í vegi, en deiliskipulag hefur verið samþykkt fyrir umrætt svæði og er þar gert ráð fyrir að lóðin verði að hluta byggingarlóð fyrir íbúðarhús.

Haustið 2002 flutti kærandi 50 m² timburhús eða skúr á lóðina.  Kveðst hann hafa skipt um klæðningu á skúrnum og sett í hann glugga en ekki fest hann við undirstöður.  Hafi hann ætlað að nýta hús þetta í tengslum við hagnýtingu lóðarinnar og eftir atvikum sem vinnuaðstöðu meðan byggt væri nýtt hús á lóðinni. 

Fljótlega eftir að húsið var flutt á lóðina komu fram athugasemdir af hálfu byggingarfulltrúa um að ekki hefði verið aflað tilskilinna leyfa og tilkynnti hann kæranda að frekari framkvæmdir á lóðinni skyldu stöðvaðar.

Á fundi byggingarnefndar Kópavogs hinn 4. desember 2002 ákvað nefndin að gefa kæranda frest til 1. febrúar 2003 til þess að fjarlægja húsið af lóðinni en ella myndi nefndin hlutast til um að það yrði gert á kostnað eiganda.

Þessari ákvörðun vildi kærandi ekki una og skaut málinu til úrskurðarnefndarinnar með bréfi, dags. 3. janúar 2003, svo sem að framan greinir. 

Bæjaryfirvöld ítrekuðu kröfu sína um brottflutning hússins, en með úrskurði uppkveðnum hinn 26. mars 2003 frestaði úrskurðarnefndin réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar og hefur hún því ekki komið til framkvæmda.

Málsrök kæranda:  Af hálfu kæranda er á því byggt að umrætt hús sé ekki fasteign þar sem það hafi ekki verið fest við undirstöður.  Það standi þar sem áður hafi staðið hús það er brunnið hafi og telji hann sig eiga fullan rétt á að endurbyggja hús í þess stað.  Þó hafi alltaf staðið til að byggja annað hús og stærra ofar í lóðinni á skilgreindum byggingarreit en af því hafi ekki orðið þar sem byggingarleyfi hafi ekki verið veitt.  Hús það sem um sé deilt í málinu sé til bráðbirgða en fyrirhugað sé að nýta það á meðan á byggingarframkvæmdum standi. 

Kröfu sínu um útgáfu byggingarleyfis styður kærandi þeim rökum að allt frá árinu 1999 hafi landeiganda verið kunnugt um að hann hygðist byggja íbúðarhús á lóðinni og í þeim tilgangi hafi aðalskipulagi svæðisins verið breytt.  Efir að fyrrum landeigandi hafi fallið frá hafi núverandi landeigandi sagt lóðarleigusamningnum upp og hafi samningurinn ekki fengist endurnýjaður.  Á meðan svo sé neiti byggingaryfirvöld í Kópavogi að gefa út byggingarleyfi vegna byggingar íbúðarhúss á lóðinni og nauðsynlegt sé að fá úr því skorið hvort útgáfa byggingarleyfis sá háð samþykki landeiganda.

Málsrök Kópavogsbæjar:  Af hálfu Kópavogsbæjar er vísað til þess að á fundi byggingarnefndar Kópavogs hinn 9. ágúst 2002 hafi verið hafnað erindi kæranda um að honum yrði veitt leyfi til að flytja umrætt hús á lóðina til að nota sem aðstöðu meðan á endurbyggingu nýs húss á lóðinni stæði og í framhaldi af því að mega nýta húsið sem bílskúr eða bátaskýli.  Hafi m.a. verið vísað til þess að samkvæmt forsendum nýs skipulags á svæðinu þyrfti að gera nýja lóðarleigusamninga við landeiganda.  Kærandi hafi ekki kært þessa synjun byggingarnefndar og standi því óhögguð sú ákvörðun nefndarinnar að veita ekki leyfi fyrir umræddu húsi á lóðinni.  Kærandi hafi, þrátt fyrir þetta, flutt húsið á lóðina og hafist handa við endurbætur á því.  Þetta hafi honum verið óheimilt og hafi framkvæmdir verið stöðvaðar jafnskjótt og um þær hafi orðið kunnugt.  Ákvörðun byggingarnefndar um að gera kæranda að fjarlægja húsið af lóðinni eigi sér stoð í 2. og 5. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Kærandi hafi ekki orðið við fyrirmælum um að fjarlægja húsið og hafi því verið ákveðið að láta vinna verkið á kostnað kæranda.

Niðurstaða:  Í máli þessu er deilt um lögmæti þeirrar ákvörðunar byggingarnefndar Kópavogs frá 4. desember 2002 að gera kæranda að fjarlægja hús það sem að framan greinir af lóðinni að Vatnsendabletti 241a og að það verði að öðrum kosti fjarlægt á kostnað kæranda. 

Í hinni kærðu ákvörðun felst að fyrirhugað er að beita þvingunarúrræðum sem byggingaryfirvöldum eru tiltæk og vísa bæjaryfirvöld til ákvæða í 56. gr. skipulags- og byggingarlaga sem eiga annars vegar við um byggingarleyfisskyld mannvirki sem reist eru án samþykkis sveitarstjórnar og fara í bága við skipulag og hins vegar um ólöglegar byggingar eða byggingarhluta. 

Ágreiningur er m.a. í málinu um það hvort umrætt hús sé leyfisskylt mannvirki í skilningi IV. kafla skipulags- og byggingarlaga þar sem það hafi ekki verið varanlega skeytt við undirstöður og þá jafnframt hvort ákvæði 2. og 5. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 eigi við í málinu. 

Hús það sem um er deilt í máli þessu stendur á steinsteyptum hnöllum og eru þeir ekki áfastir húsinu.  Það er því ekki varanlega skeytt við jörð.  Engar lagnir eru tengdar því og verður ekki talið að um sé að ræða mannvirki í skilningi IV. kafla skipulags- og byggingarlaga heldur verði að líta svo á að um lausafé sé að ræða.

Ákvæði 56. gr. skipulags- og byggingarlaga er skipað í VI. kafla laganna er fjallar um þvingunarúrræði og viðurlög.  Verður þessum ákvæðum ekki beitt með rýmkandi lögskýringu og verður tilvitnuðum ákvæðum 56. gr. ekki beitt um lausafé sem ekki fellur undir mannvirkjakafla lagnanna.  Var hin kærða ákvörðun því ekki reist á réttum lagagrundvelli.  Var rökstuðningi hennar að þessu leyti áfátt.

Í kærunni er þess krafist að úrskurðarnefndin leggi fyrir byggingarnefnd að veita byggingarleyfi vegna fyrirhugaðra framkvæmda kæranda á lóðinni.  Í kröfu þessari felst að úrskurðarnefndinni er ætlað að taka afstöðu til byggingaráforma kæranda án þess að fyrir liggi ákvörðun byggingarnefndar um að synja umsókn hans um leyfi til byggingar húss á lóðinni.  Er það ekki á færi úrskurðarnefndarinnar að mæla fyrir um að byggingarnefnd veiti leyfi þegar svo háttar til og verður kröfu kæranda í því efni vísað frá úrskurðarnefndinni. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna anna hjá úrskurðarnefndinni. 

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi ákvörðun byggingarnefndar Kópavogs frá 4. desember 2002 um að fjarlægja skuli 50 m² hús af lóðinni að Vatnsendabletti 241a, Kópavogi.

Vísað er frá kröfu um að úrskurðarnefndin leggi fyrir byggingarnefnd að veita byggingarleyfi vegna fyrirhugaðra byggingarframkvæmda kæranda á fyrrgreindri lóð.

___________________________
Ásgeir Magnússon         

 
_____________________________         ____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                  Sesselja Jónsdóttir

des 22
Love0

66/2004 Höfði

Með

Ár 2005, fimmtudaginn 7. júlí, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mætt voru Ásgeir Magnússon héraðsdómari, formaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Sesselja Jónsdóttir lögfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 66/2004, kæra eiganda landspildu í Skammadal í landi Reykja í Mosfellsbæ á ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar frá 12. október 2004 að ítreka synjun á fyrri umsókn um varanlegt byggingarleyfi fyrir viðbyggingu við eldra hús að Höfða í Skammadal, svo og að krefjast þess að kærandi fjarlægi þegar í stað umrædda viðbyggingu, og að mælast til þess við bæjarstjórn að beitt verði dagsektum verði viðbyggingin ekki fjarlægð fyrir 1. desember 2004.

Á málið er nú lagður svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 29. nóvember 2004, er barst nefndinni sama dag, kærir Ólafur Gústafsson hrl., f.h. G, Ásgarði II, Mosfellsbæ, samþykkt skipulags- og byggingarnefndar Mosfellsbæjar frá 12. október 2004 um að ítreka synjun á fyrri umsókn um varanlegt byggingarleyfi fyrir viðbyggingu við eldra hús að Höfða í Skammadal, að gera kæranda að fjarlægja þegar í stað umrædda viðbyggingu svo og að mælast til þess við bæjarstjórn að verði viðbyggingin ekki fjarlægð fyrir 1. desember 2004 verði beitt dagsektum. 

Hin kærða ákvörðun var staðfest á fundi bæjarstjórnar Mosfellsbæjar hinn 27. október 2004.

Kærandi krefst þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að frestað verði réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar meðan úrskurðarnefndin hafi kærumál þetta til meðferðar.

Málavextir:  Kærandi er eigandi að landspildu í Skammadal í landi Reykja í Mosfellsbæ, en þar stendur húsið Höfði sem reist var á árunum 1936 – 1938 af Starfsmannafélagi Sambands íslenskra samvinnufélaga.  Síðar eignaðist kærandi fasteignina og árið 1998 óskaði hann eftir heimild byggingarnefndar Mosfellsbæjar til að setja niður sumarbústað til bráðabirgða á landinu og gaf nefndin út stöðuleyfi til eins árs.  Stöðuleyfi þetta var tvívegis framlengt og í bæði skiptin til eins árs, fyrst hinn 22. nóvember 1999 og síðar hinn 5. september 2000.  Í gögnum málsins kemur fram að kærandi hafi innréttað sumarbústaðinn og tengt hann eldra húsinu sem fyrir stóð á landspildunni.  Í júlí árið 1999 var kæranda veittur réttur til heilsársbúsetu í húsinu, en bæjaryfirvöld hafa þó vefengt þá heimild.

Eins og fyrr segir veittu byggingaryfirvöld kæranda stöðuleyfi fyrir sumarbústaðnum en beiðni hans um að viðbyggingin fengi að standa til frambúðar var hafnað á fundi byggingarnefndar hinn 16. desember 1999.  Kærandi ritaði bæjarráði bréf, dags. 12. mars 2000, þar sem hann fór fram á hið sama, en á fundi skipulagsnefndar hinn 18. apríl sama ár var erindinu synjað og fór nefndin fram á að viðbyggingin yrði fjarlægð.  Bæjarstjórn staðfesti afgreiðslu nefndarinnar á fundi hinn 26. apríl 2000. 

Á fundi skipulags- og byggingarnefndar hinn 10. september 2002 var tekið til afgreiðslu erindi kæranda þar sem hann óskaði eftir heimild til stækkunar hússins og var eftirfarandi fært til bókar af því tilefni:  „Erindi frá Guðmundi Lárussyni, dags. 01.09.2002, þar sem óskað er eftir heimild til stækkunar á húsnæði.  Heildarstærð hússins eftir stækkun er 120m².  Um er að ræða leyfi fyrir húsnæði sem fékk tímabundið stöðuleyfi til eins árs og rann sá frestur út á árinu 2000.  Samkvæmt gildandi aðalskipulagi er sumarhúsið á svæði sem skilgreint er sem almennt útivistarsvæði, þar sem ekki er gert ráð fyrir sumarhúsi eða heilsárshúsi.  Málinu frestað og vísað til umhverfisdeildar til frekari skoðunar í samræmi við umræður á fundinum.“ 

Hinn 5. nóvember 2002 var erindi kæranda tekið til afgreiðslu á ný og er eftirfarandi fært til bókar:  „Erindi frá Guðmundi Lárussyni, dags. 29.08.2002.  Framhaldsumræða.  Símbréf, dags. 4.11.2002, þar sem óskað er eftir frestun á erindi hans.  Umræðu um framtíðar landnotkun er frestað.  Nefndin ítrekar fyrri samþykktir nefndarinnar um að viðbygging við eldra hús skuli fjarlægð, en framlenging stöðuleyfis hennar rann út 05. september 2001.  Nefndin felur umhverfisdeild að vinna að því að viðbyggingin verði fjarlægð.“  Bæjarstjórn staðfesti framangreinda bókun á fundi hinn 13. nóvember 2002.

Í kjölfar bókunar skipulags- og byggingarnefndar sendi byggingarfulltrúi kæranda máls þessa bréf þar sem m.a. sagði:  „Þann 14. nóvember 2002 var þér tilkynnt bréflega um afgreiðslu skipulags- og byggingarnefndar vegna framtíðarnotkunar á landi þínu ásamt ítrekun á fyrri samþykktum nefndarinnar um að fjarlægja skuli sumarbústaðinn.  Í bréfinu var bent á málskotsrétt samkvæmt 8. gr. skipulags- og byggingarlaga og reglugerðar nr. 621/1997.  Hér með tilkynnist að í framhaldi af samþykkt skipulags- og byggingarnefndar þann 05.11.2002 er þess krafist að þú fjarlægir sumarbústaðinn fyrir 6. janúar 2003.  Hafi bústaðurinn ekki verið fjarlægður þá verður farið með málið í samræmi við ákvæði 56. og 57. greinar skipulags- og byggingarlaga og dagsektarákvæðum beitt, þar til úr hefur verið bætt. Þetta erindi verður kynnt á fundi skipulags- og byggingarnefndar Mosfellsbæjar þann 3. desember 2002.  Að öðru leiti skal bent á meðfylgjandi ákvæði 56. og 57. gr. skipulags- og byggingarlaga um þvingunarúrræði og viðurlög“. 

Á fundi skipulags- og byggingarnefndar hinn 3. desember 2002 var bréf byggingarfulltrúa, dags. 28. nóvember 2002, kynnt nefndinni og bókaði nefndin eftirfarandi:  „Nefndin beinir því til bæjarstjórnar að verði umrædd bygging ekki fjarlægð fyrir tilskilinn tíma þá samþykki bæjarstjórn að beita dagsektum og ákveða upphæð þeirra“  Bæjarstjórn staðfesti framangreint á fundi hinn 18. sama mánaðar.

Kærandi vildi ekki una ákvörðunum bæjaryfirvalda í málinu og skaut hann þeim til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála með kæru, dags. 14. desember 2002.  Lauk því máli með úrskurði hinn 8. janúar 2004 og var framangreind ákvörðun bæjaryfirvalda felld úr gildi með þeim rökum að ekki hefði verið gætt andmælaréttar kæranda er hin umdeilda ákvörðun var tekin.  Lýsti skipulags- og byggingarnefnd Mosfellsbæjar vanþóknun sinni á niðurstöðu úrskurðarnefndarinnar með ítarlegri bókun á fundi sínum hinn 13. janúar 2004.  Var bókun þessi staðfest af bæjarstjórn og send úrskurðarnefndinni með bréfi, dags. 27. janúar 2004.  Í niðurlagi umræddrar bókunar sagði svo: „Nefndin samþykkir að fela umhverfisdeild að tilkynna Guðmundi Lárussyni að nefndin muni í framhaldi af úrskurði úrskurðarnefndar í skipulags- og byggingarmálum, dags. 8. janúar 2003 (sic) taka fyrir þann 10. febrúar 2004 kröfu um að fjarlægja skuli sumarhús sem veitt var tímabundið stöðuleyfi fyrir sem stakstætt geymsluhús með vísan til 56 og 57 gr. skipulags- og byggingarlaga.  Guðmundi verði gefinn kostur á að koma á framfæri við nefndina andmælum sínum við að byggingin skuli fjarlæg (sic).“ 

Skipulags- og byggingarnefnd tók málið fyrir á 105. fundi sínum hinn 10. febrúar 2004 eins og áformað hafði verið.  Var eftirfarandi m.a. bókað á fundinum:  „Samkvæmt samþykkt skipulags- og byggingarnefndar á 103. fundi nefndarinnar var samþykkt að gefa Guðmundi Lárussyni kost á andmælarrétti til 6. feb. 2004 vegna ákvörðunar nefndarinnar um að fjarlægja núverandi viðbyggingu við sumarbústaðinn Höfða í Skammadal, sem veitt var stöðuleyfi fyrir til eins árs sem stakstæðu húsi en ekki sem viðbyggingu.  Umrædd viðbygging er sumarbústaður sem Guðmundur fékk leyfi til að láta standa á lóðinni á meðan hann innréttaði bústaðinni  sem flytja átti noður í land skv. upplýsingum í umsókn hans.  Guðmundi var tilkynnt bréflega um afgreiðslu nefndarinnar á 103. fundi auk þess að haft var samband við hann símleiðis í síðustu viku og hann minntur á þann frest sem honum var gefinn til andmæla, en engar athugsemdir báust frá Guðmundi Lárussyni.  Nefndin íterkar kröfu sína um að viðbyggingarbústaðurinn verði fjarlægður nú þegar  í samræmi við 56. gr. skipulags- og byggingarlaga, þar sem veitt var tímabundið stöðuleyfi sem nú er löngu útrunnið.  Jafnframt  áréttar nefndin að engir samþykktir uppdrættir liggja fyrir um burðarvirki húss eða undirstöðu þess.  Auk þess er þegar ljóst að þær undirstöður sem eru undir óleyfisbyggingunni uppfylla ekki ákvæði byggingarreglugerðar og gildandi staðla. Ekki liggur fyrir deiliskipulag þar sem gert er ráð fyrir byggingarframkvæmdum.  Nefndin ítrekar synjun á fyrri umsókn hans um varanlegt byggingarleyfi fyrir viðbygginguna.  Nefndin beinir því til bæjarstjórnar að verði umrædd viðbyggingi ekki fjarlægð fyrir 1. júní 2004 þá samþykki bæjarstjórn að beyta dagsektum í samræmi við 57 gr. skipulags- og byggingarlaga.“

Framangreind afgreiðsla skipulags- og byggingarnefndar var tekin fyrir á fundi bæjarstjórnar hinn 18. febrúar 2004 og afgreidd með svofelldri bókun:  „ 4. mál. Niðurrif óleyfisbyggingar við Höfða í Skammadal.  Til máls tók: RR.  Samþykkt með sjö atkvæðum að vísa málinu aftur til nefndarinnar til efnislegrar meðferðar.“

Skipulags- og byggingarnefnd tók málið enn fyrir á 106. fundi sínum hinn 24. febrúar 2004 og var eftirfarandi bókað:  „Niðurrif óleyfisbyggingar við Höfða í Skammadal.  Tekin var fyrir krafa um að fjarlægja hús sem veitt var tímabundið stöðuleyfi fyrir sem stakstætt geymsluhús með vísan til 56 og 57 gr. skipulags- og byggingarlaga.  Vísun frá bæjarstjórn.  Fyrir fundinum var greinargerð Guðmundar Lárusson, dags. 06.02.2004.  Á fundinum var lagt fram greinargerð bæjarverkfræðings vegna athugasemda Guðmundar Lárusson frá 06.02.2004.  Nefndin frestar afgreiðslu málsins til næsta fundar.“
Málið var loks tekið fyrir á 107. fundi nefndarinnar hinn 2. mars 2004 og var enn ítrekuð fyrri synjun á umsókn kæranda um varanlegt byggingarleyfi fyrir viðbyggingunni.  Beindi nefndin því til bæjarstjórnar að yrði umrædd viðbygging ekki fjarlægð fyrir 1. júní 2004 myndi bæjarstjórn samþykkja að beita dagsektum í samræmi við 57. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Var þessi ákvörðun staðfest á fundi bæjarstjórnar hinn 3. mars 2004. 

Þessari ákvörðun skaut kærandi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála með kæru, dags. 7. apríl 2004.

Á fundi skipulags- og byggingarnefndar Mosfellsbæjar hinn 12. október 2004 var málið enn tekið fyrir og dró nefndin til baka „…samþykkt sína frá 105. fundi nefndarinnar 10. febrúar sl. þar sem ekki kom nægilega skýrt fram í bókun nefndarinnar hver skyldi fjarlægja óleyfisbygginguna.“ 

Í framhaldi af afturköllun þessari og með vísunar til 5. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga tók nefndin þá ákvörðun sem kærð er í máli þessu en kærandi dró til baka fyrri kæru frá 7. apríl 2004 með vísan til þess að ekki var þá betur vitað en að hin kærða ákvörðun í því máli hefði verið afturkölluð.

Við meðferð málsins hjá úrskurðarnefndinni kom hins vegar í ljós að svo var ekki heldur hafði skipulags- og byggingarnefnd dregið til baka samþykkt frá 10. febrúar 2004 í stað ákvörðunar þeirrar frá 2. mars 2004, sem verið hafði lokaákvörðun nefndarinnar í fyrra máli.  Ákvað úrskurðarnefndin að gefa byggingaryfirvöldum kost á að bæta úr þeim ágöllum sem á málinu voru, enda talið að um augljós mistök eða misritun hefði verið að ræða, sem stjórnvaldinu væri heimilt að leiðrétta.  Var kæranda jafnframt gefinn kostur á að tjá sig um þennan þátt málsins.

Með bréfi sem úrskurðarnefndinni barst hinn 7. júní 2005 var gerð grein fyrir af hálfu byggingaryfirvalda í Mosfellsbæ að fyrrnefnd mistök hefðu verið leiðrétt og að ákvörðun nefndarinnar frá 2. mars 2004 hefði verið dregin til baka, enda hefði það verið það sem vakað hefði fyrir nefndinni.  Jafnframt var í bréfinu svarað fyrirspurn úrskurðarnefndarinnar um afdrif deiliskipulagstillögu sem auglýst hafði verið snemma árs 2002 og lýst þeirri skoðun að umrædd skipulagstillaga hefði aldrei öðlast gildi.

Með bréfi sem úrskurðarnefndinni barst einnig hinn 7. júní 2005 kom lögmaður kæranda á framfæri athugasemdum hans.  Taldi hann orka tvímælis að heimila byggingaryfirvöldum að leiðrétta framangreind mistök.  Jafnframt taldi hann að umrædd deiliskipulagstillaga frá 2002 hefði öðlast gildi og að kærandi gæti byggt rétt á því.

Málsrök kæranda:  Kærandi heldur því fram að viðbyggingin hafi verið tengd eldra húsinu án nokkurra athugasemda bæjaryfirvalda enda forsendur leyfisins þær að fjölskylda hans gæti búið í húsinu sem heilsárshúsnæði.  Á sama tíma hafi staðið fyrir dyrum framkvæmdir við einbýlishús í hans eigu annars staðar í sveitarfélaginu. 

Kærandi bendir á að skipulags- og byggingarnefnd hafi samþykkt á fundi hinn 30. apríl 2002 að auglýsa deiliskipulag á landi Höfða, sem sýni húsbyggingu á lóðinni eins og hún sé í dag.  Engar athugasemdir hafi borist við tillögu þessari en hún hafi þó ekki verið afgreidd.  Kærandi telji hins vegar að hún hafi öðlast gildi.

Með nýlega samþykktu aðalskipulagi fyrir Mosfellsbæ hafi landnotkun þessa svæðis, þar með talið lands kæranda, verið breytt og sé það nú samkvæmt hinu nýja aðalskipulagi skilgreint sem íbúðarsvæði.  Hafi sú breyting verið gerð að frumkvæði bæjaryfirvalda og í fullri sátt við kæranda og aðra á svæðinu.

Í samræmi við það hafi þegar verið hafist handa við að deiliskipuleggja land á þessu svæði sem íbúðarbyggð, m.a. í Helgafellslandi, sem liggi næst landi kæranda til norðvesturs.  Kærandi hafi farið fram á það að fá að deiliskipuleggja land sitt sumarið 2004 en erindi hans hafi verið hafnað af hálfu Mosfellsbæjar.  Á sama tíma hafi öðrum sambærilegum aðilum verið heimilað að deiliskipuleggja eigið land.  Telji kærandi þessa afgreiðslu bæjarins enn eina staðfestingu á þeirri mismunun, sem við lýði sé hjá skipulags- og byggingaryfirvöldum í Mosfellsbæ.

Með vísan til framanritaðs sé ljóst að allar forsendur fyrir landnýtingu á því landi sem mál þetta taki til hafi gjörbreyst frá því umræddri viðbyggingu var veitt stöðuleyfið.  Landsvæðið sé orðið íbúðarsvæði og því liggi fyrir að þarna verði um íbúðarbyggingar að ræða í næstu framtíð.  Hús kæranda að Höfða, bæði eldra hús og viðbygging, standi því ekki í neinni andstöðu við skipulag svæðisins.

Stærstur hluti húss kæranda að Höfða hafi fullt leyfi byggingaryfirvalda og bæjarstjórnar Mosfellsbæjar og ákvörðun og krafa bæjaryfirvalda um að fjarlægja skuli viðbygginguna komi því ekki til með að hafa neina afgerandi breytingu í för með sér fyrir svæðið sem slíkt.  Eldra húsið muni standa áfram með fullu byggingarleyfi og búseturétti.

Af hálfu bæjaryfirvalda í Mosfellsbæ hafi ekki verið sett fram nein efnisleg rök fyrir kröfu þeirra um að fjarlægja skuli viðbygginguna.  Krafan sé í raun órökstudd.  Kærandi vísi til þess að stjórnvöldum, þ.m.t. bæjarstjórn Mosfellsbæjar, beri við töku ákvarðana sinna að gæta meðalhófs og grípa ekki til harðari aðgerða gegn þegnunum en nauðsynlegt sé.  Þessa hafi ekki verið gætt í þessu máli.  Kærandi hafi mun meiri hagsmuni af því að viðbyggingin fái að standa en bærinn af því að hún fari.  Verði í raun alls ekki séð hvaða hagsmuni bæjaryfirvöld hafi yfirleitt af því að viðbyggingin fari.  Sé hér um óskiljanlega valdbeitingu að ræða, sem brjóti í bága við meðalhófsreglu 12. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. 

Þá vísar kærandi til þess að í Skammadal í Mosfellsbæ standi fjöldi húsa, sem ekki hafi verið veitt byggingarleyfi fyrir lögum samkvæmt.  Enn fremur sé tveggja hæða hús örskammt frá landi kæranda sem reist hafi verið án tilskilinna leyfa og staðið hafi þar óáreitt árum saman.  Ekki virðast hafa komið fram athugasemdir við þessar byggingar og bæjaryfirvöld Mosfellsbæjar, þ.m.t. skipulags- og byggingarnefnd, hafi heldur ekki aðhafst neitt þeirra vegna.  Þá hafi bæjaryfirvöld samþykkt fjölda viðbygginga við þegar byggð hús á ýmsum stöðum í sveitarfélaginu og heimilað deiliskipulag eignarlanda á svæðinu.  Með því að neita kæranda um heimild til að umrædd viðbygging standi áfram séu bæjaryfirvöld að brjóta gegn jafnræðisreglu 11. gr. stjórnsýslulaga, en samkvæmt henni sé stjórnvaldi óheimilt að mismuna aðilum heldur verður það að gæta samræmis og jafnræðis við úrlausn mála.  Það geri bæjarstjórn Mosfellsbæjar ekki.

Hvað varðar athugasemdir byggingaryfirvalda um að ekki hafi verið lagðir fram fullnægjandi uppdrættir að hinni umdeildu viðbygginu tekur kærandi fram að hann hafi með umsókn, dags. í apríl 2005, sótt formlega um byggingarleyfi fyrir hinni umdeildu viðbygginu og að umsókninni hafi fylgt allir tilskyldir uppdrættir.  Sé það von hans að umsókn hans verði nú samþykkt, enda eigi ekki að vera á því nein vandkvæði.

Loks styður kærandi kröfu sína um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar þeim rökum að ekki hafi af hálfu bæjaryfirvalda í Mosfellsbæ verið gætt þeirra lágmarksfresta, sem skipulags- og byggingarlög áskilji þegar eiganda mannvirkis sé gert að aðhafast með þeim hætti, sem í hinni kærðu ákvörðun felist.  Vísi kærandi í þeim efnum m.a. til gr. 61.6 í byggingarreglugerð, en kæranda hafi ekki verið veittur frestur til samræmis við umrætt ákvæði.

Málsrök Mosfellsbæjar:  Af hálfu Mosfellsbæjar er áréttað að í kæru sinni nú virðist kærandi aðallega byggja á því að óleyfisbyggingin sé ekki fyrir neinum og að bærinn hafi enga hagsmuni af því að krefjast þess að hún verði fjarlægð.  Kærandi telji sig hins vegar hafa mikla fjárhagslega hagsmuni af því að byggingin fái að standa.  Þessu sé til að svara að kærandi hafi í upphafi sótt um bráðabirgðastöðuleyfi og fengið það tímabundið.  Hann hafi sjálfur tekið þá ákvörðun að leggja fé og fyrirhöfn í að innrétta húsið og tengja það við eldra hús.  Það hafi hann gert vitandi það að hann væri einungis með bráðabirgðastöðuleyfi, sem gefið hafi verið á grundvelli upplýsinga frá honum sjálfum, þess efnis að húsið yrði flutt norður í land eftir veturinn.  Það fjárhagstjón sem kærandi kunni að verða fyrir vegna þess að honum sé gert að fjarlægja óleyfisbygginguna sé vegna þess að hann hafi sjálfur kosið að leggja í þann kostnað að innrétta húsið og tengja það við hús það sem fyrir hafi verið á landinu.  Ef Mosfellsbær myndi nú heimila þessa óleyfisbyggingu væri verið að senda þau skilaboð til almennings að hægt væri að fá óleyfisbyggingar samþykktar eftir á, ef menn bara streittust nógu lengi á móti því að fjarlægja þær.  Slíkt sé í andstöðu við 43. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Það verði því ekki séð að krafa bæjaryfirvalda um að óleyfisbyggingar verði fjarlægðar fari gegn meðalhófsreglu stjórnsýslulaganna.  Kærandi hafi ekki verið í góðri trú er hann hafi kosið að skeyta húsi með bráðabirgðastöðuleyfi varanlega við húsið sem fyrir hafi verið á lóðinni og megi um þetta vísa til Hæstaréttardóms í máli nr. 114/2001 frá 20. september 2001.  

Í kærunni sé því haldið fram að eldra húsið hafi verið heilsársstarfsmannabústaður.  Hið rétta sé að aldrei hafi verið búið í þessu húsi meðan það hafi verið starfsmannabústaður.  Húsið hafi verið nýtt með þeim hætti sem frístundarhús séu nýtt í dag og hafi ávallt verið skráð sem sumarhús hjá Fasteignamati ríkisins.  Búseta í húsinu hafi ekki hafist fyrr en árið 1998.

Þegar stöðuleyfið hafi verið veitt hafi það verið að ósk kæranda og þess jafnframt getið í umsókn hans um stöðuleyfi að um væri að ræða tímabundna staðsetningu hússins  einn vetur.  Skipulags- og byggingarnefnd hafi ávallt hafnað óskum kæranda um varanlega staðsetningu hússins og hafi þess verið farið á leit við hann að húsið yrði fjarlægt.  Um leið og byggingarfulltrúi hafi orðið þess var að húsið hafði verið tengt við eldra húsið hafi hann strax gert athugasemd við það.  Fullyrðingar um annað séu ekki réttar.  Sú staðhæfing sem fram komi í kærunni um að ástæða framlengingar á stöðuleyfi árið 2001 hafi verið beiðni kæranda um breytta landnotkun á landi hans á þessu svæði sé ekki rétt.  Hið rétta sé að á þeim tíma hafi verið unnið að deiliskipulagi og uppbyggingu húss kæranda á annarri lóð í Mosfellsbæ og í ljósi þess og aðstæðna hans hafi þótt rétt að framlengja stöðuleyfið.
 
Í kærunni komi einnig fram að bæjarverkfræðingur hafi með bréfi til kæranda staðfest heilsársbúseturétt honum til handa.  Hið rétta í þessu máli sé að starfsmaður á tæknideild bæjarins hafi útbúið og undirritaði umrætt plagg.  Umræddur starfsmaður sé ekki bæjarverkfræðingur þrátt fyrir að hann noti stimpil bæjarverkfræðings.  Þetta hafi kæranda verið ljóst í upphafi enda hafi hann fengið umrædda staðfestingu til þess að fá lækkun á kostnaði við heimæðargjald fyrir síma að sögn þess starfsmanns sem hafi útbúið og undirritaði bréfið.  Heimild til heilsársbúsetu í húsi sem samkvæmt gildandi aðalskipulagi sé á opnu, óbyggðu svæði sé ekki veitt af starfsmanni, heldur sé það skipulagsskyld ákvörðun sem sveitastjórn veiti í samræmi við lög.  Þetta hafi kæranda verið ljóst.

Þá sé í kærunni rætt um deiliskipulagstillögu um stækkun á stofnunarsvæði Reykjalundar sem auglýst hafi verið að beiðni Reykjalundar.  Þessi skipulagstillaga hafi aldrei verið samþykkt þar sem Reykjalundur hafi dregið til baka ósk sína um stækkun á stofnunarsvæðinu og í núgildandi aðalskipulagi hafi svæðið í raun verið minnkað frá því sem verið hafi í fyrra aðalskipulagi.  Tillagan hafi því, að mati Mosfellsbæjar, ekkert gildi fyrir Höfða, enda hafi þar ekki verið tekið á uppbyggingu svæðisins.  Rétt sé að vinna sé hafin við gerð rammaskipulags í landi Helgafells sem sé vestan við Skammadalslæk.  Svæðið sé aðgreint frá landi Höfða með belti lands sem sé opið óbyggt svæði og ef rýnt sé í þéttbýlisuppdrátt aðalskipulagsins megi sjá að húsið sé innan þess svæðis sem skilgreint sé sem opið, óbyggt svæði.  Það sé því ekki rétt sem komi fram í kærunni að öðrum aðilum hafi verið heimilað að gera deiliskipulag við sambærilegar aðstæður.  Í aðalskipulagi Mosfellsbæjar sé svæði fyrir blandaða byggð sem nái inn á land Höfða, tilheyrandi svæði austan Reykjalundar, og sé það til skipulagningar eftir 2012.  Það hafi verið stefna Mosfellsbæjar að taka ekki einstök svæði út úr til að skipuleggja sérstaklega heldur sé horft á svæðin sem heild.  Rétt sé að til sé nokkurra áratuga gömul heimild til handa eigendum að stærstum hluta umrædds svæðis sem heimili deiliskipulagningu á því svæði, en önnur skipulagslög hafi verið í gildi er sú heimild hafi verið veitt.  Skipulagsvinnu við það hafi aldrei verið lokið. 

Í kærunni vísi kærandi til þess að í Skammadal standi fjöldi húsa sem ekki hafi verið veitt byggingarleyfi fyrir.  Hið rétta sé að Mosfellsbær hafi ekki veitt byggingarleyfi fyrir húsi í Skammadal í 23 ár.  Flest „hús“ sem standi í Skammadal séu kartöflugeymslur.  Það tvílyfta hús sem minnst sé á í kærunni sé væntanlega frístundarhús í landi Helgafells, vestan við Skammadalslækinn, og sé það eldra en 23 ára og hafi sennilega verið samþykkt á sama hátt og bústaðurinn Höfði á sínum tíma. 

Mosfellsbær leggi áherslu á að um sé að ræða óleyfisbyggingu.  Stöðuleyfi fyrir henni hafi verið framlengt og frá því það hafi runnið út hafi Mosfellsbær ítrekað farið fram á að byggingin yrði fjarlægð án þess að kærandi hafi orðið við því.  Engar teikningar séu til að húsinu og við skoðun byggingarfulltrúa hafi komið í ljós að undirstöðum sé áfátt.  Ljóst sé að frá upphafi hafi Mosfellsbær verið á móti því að þessi bygging fengi að standa til framtíðar og um það vitni nokkrar samþykktir skipulags- og byggingarnefndar sem staðfestar hafi verið af bæjarstjórn. 

Það sé alveg ljóst að það sé ekki til staðar deiliskipulag fyrir þetta svæði sem geri ráð fyrir byggingarframkvæmdum.  Þá sé það alveg ljóst að samkvæmt 56. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 beri að fjarlægja byggingar sem reistar séu í óleyfi.  Flóknara sé málið ekki.

Mosfellsbær telji því að efni og lög standi ekki til annars en að samþykkt skipulags- og byggingarnefndar frá 12. október 2004 verði staðfest.

Vettvangsganga:  Úrskurðarnefndin kynnti sér aðstæður á vettvangi hinn 13. apríl 2005 að viðstöddum kæranda og byggingarfulltrúa Mosfellsbæjar.

Niðurstaða:  Ekki verður fallist á með kæranda að þeir annmarkar sem voru á hinni kærðu ákvörðun og í ljós komu við meðferð málsins hafi verið þess eðlis að ekki hafi verið heimilt að gefa skipulags- og byggingarnefnd kost á að leiðrétta bókun sína í málinu.  Telur úrskurðarnefndin að aðalefni hinnar kærðu ákvörðunar hefði getað staðið óhaggað þrátt fyrir þennan annmarka en rétt þótti að beina því til nefndarinnar að leiðrétta bókunina til að réttar forsendur væru fyrir afturköllun og niðurfellingu fyrra kærumáls.  Verður málið því tekið til meðferðar eftir þá leiðréttingu sem skipulags- og byggingarnefnd hefur gert á bókun sinni.

Ekki verður heldur fallist á að ógilda beri hina kærðu ákvörðun þar sem að kæranda hafi ekki verið veittur sá frestur til framkvæmdar hennar sem honum beri að lögum.  Að vísu má finna að því að í hinna kærðu ákvörðun var kæranda gert að fjarlægja umrætt hús þegar í stað en til þess verður hins vegar að líta að að í ákvörðuninni felst einnig að þvingunarúrræðum verði ekki beitt fyrr en að fullum mánuðum liðnum og verður að telja að með því hafi verið fullnægt lagaskilyrðum þeim sem kærandi vísar til.

Hin kærða ákvörðun fól í sér að lagt var fyrir kæranda að fjarlægja hús sem skeytt hefur verið við hús kæranda að Höfða í Skammadal í Mosfellsbæ.  Fékk kærandi á sínum tíma leyfi til að flytja það á land sitt að Höfða, en um tímabundið stöðuleyfi var að ræða.  Leyfið var síðar tvívegis endurnýjað en er löngu útrunnið.

Ekki verður talið að í leyfi þessu hafi falist heimild til að tengja húsið við hús það sem fyrir var á landinu eða koma því fyrir á undirstöðum með þeim hætti sem kærandi gerði.  Voru þær framkvæmdir byggingarleyfisskyldar og hefðu átt að fara fram undir eftirliti byggingarfulltrúa og sæta úttektum í samræmi við ákvæði byggingarreglugerðar þar um.  Voru þessar framkvæmdir kæranda því ólögmætar og fóru þar að auki í bága við þágildandi skipulag.  Voru ákvarðanir bæjaryfirvalda um að synja umsókn kæranda um varanlegt leyfi fyrir byggingunni framan af studdar  þeim rökum að byggingin færi í bága við skipulag og væri því ekki unnt að fallast á umsókn um byggingarleyfi fyrir húsinu.  Voru þau rök í fullu samræmi við ákvæði 2. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.

Við gildistöku Aðalskipulags Mosfellsbæjar 2002-2024 breyttust þessar forsendur þar sem nú er gert ráð fyrir íbúðarbyggð á umræddu svæði, sem áður var opið svæði.  Verður ekki dregin sú ályktun að með því að rýna í þéttbýlisuppdrátt aðalskipulagsins megi sjá að hluti mannvirkja að Höfða sé utan íbúðarsvæðis, enda gefur mælikvarði aðalskipulags ekki tilefni til slíkra ályktana.  Verður því að leggja til grundvallar að umrædd mannvirki séu á fyrirhuguðu íbúðarsvæði.  Af því leiðir að ekki er lengur skylt að fjarlægja umrætt hús með vísan til 2. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga en eftir stendur að byggingarnefnd er heimilt að mæla fyrir um að fjarlægja skuli ólöglega byggingu eða byggingarhluta með stoð í 5. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Verður að ætla byggingaryfirvöldum nokkurt svigrúm til mats á því hvort beita eigi umræddu heimildarákvæði og þykja ekki efni til að hnekkja mati byggingaryfirvalda Mosfellsbæjar í því efni.  Verður því að telja að sú ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar að leggja fyrir kæranda að fjarlægja hina umdeildu viðbyggingu hafi verið lögmæt og verður því hafnað kröfu kæranda um ógildingu hennar.  Með tilliti til málskotsréttar kæranda er þó lagt fyrir bæjarstjórn að ákvarða að nýju frest kæranda til að fjarlægja sjálfur hina umdeildu byggingu, sbr. 1. mgr. 57. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.

Með hinni kærðu ákvörðun var einnig ítrekuð fyrri synjun byggingaryfirvalda á umsókn kæranda um byggingarleyfi fyrir hinni umdeildu viðbyggingu.  Eiga fyrri röksemdir um skipulag þó ekki lengur við en þess í stað er nú vitnað til þess að uppdrætti skorti að mannvirkinu og að undirstöður þess séu ófullnægjandi. 

Úrskurðarnefndinni er kunnugt um að fyrir skipulags- og byggingarnefnd liggur ný umsókn kæranda um byggingarleyfi og að uppdrættir hafi verið lagðir fram.  Þykir við þessar aðstæður ekki hafa þýðingu að staðfesta ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar um að ítreka synjun á umsókn kæranda um byggingarleyfi og verður því ekki frekar um hana fjallað.  Verður að vænta þess að umsókn kæranda komi til afgreiðslu áður en ákvörðun um að beita þvingunarúrræðum getur komið til álita.   

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu þeirrar ákvörðunar skipulags- og byggingarnefndar Mosfellsbæjar frá 12. október 2004 að leggja fyrir kæranda að fjarlægja hús það sem kærandi skeytti án heimildar við húseign sína að Höfða í Skammadal.

_____________________
Ásgeir Magnússon

_______________________     _________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                Sesselja Jónsdóttir

des 22
Love0

20/2002 Skipasund

Með

Ár 2004, fimmtudaginn 13. maí, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mætt voru Ásgeir Magnússon hrl., formaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ingibjörg Ingvadóttir hdl.

Fyrir var tekið mál nr. 20/2002, kæra á ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkurborgar frá 24. apríl 2002 um niðurrif óleyfisbyggingar að Skipasundi 9, að viðlögðum dagsektum.

Á málið er nú lagður svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 27. maí 2002, er barst nefndinni 28. s.m., kærir Einar Þór Sverrisson, lögfræðingur, f.h. O, eiganda hluta fasteignarinnar að Skipasundi 9, Reykjavík, þá ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkurborgar frá 24. apríl 2002, að honum sé gert skylt að rífa óleyfisbyggingu að Skipasundi 9, Reykjavík, innan 90 daga, að viðlögðum dagsektum.  Hin kærða ákvörðun var samþykkt í borgarráði hinn 30. apríl 2002. 

Kærandi krefst þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi, að staðfest verði að ekki sé heimilt að fjarlægja umrædda byggingu og að veita beri leyfi fyrir henni.  Þá er þess krafist að frestur til niðurrifs telji ekki meðan málið sé til úrlausnar hjá úrskurðarnefndinni.

Málavextir:  Á lóðinni að Skipasundi 9 stendur tvílyft íbúðarhús.  Efri hæð hússins fylgir bílgeymsla ásamt viðbyggingu við hana.  Byggingarleyfi mun aldrei hafa verið gefið út vegna viðbyggingarinnar og ekki liggur fyrir hvenær hún var reist.  Í gögnum málsins kemur fram að upprunaleg bílgeymsla hafi verið notuð til íbúðar þegar kæran var lögð fram hjá úrskurðarnefndinni og að vinnustofa kæranda sé í hinni umdeildu viðbyggingu.  Eignarhluti sá sem hér um ræðir mun hafa verið eigu sama eiganda allar götur frá árinu 1946 fram til ársins 1995 en þá urðu eigendaskipti á honum.  Árið 1999 urðu aftur eigendaskipti og enn á ný árið 2001 en þá eignaðist kærandi máls þessa hinn umrædda eignarhluta. 

Í maí árið 1996 stöðvaði embætti byggingarfulltrúa breytingar á innra fyrirkomulagi bílgeymslu og viðbyggingar framan við hana að Skipasundi 9.  Í kjölfar stöðvunarinnar var þáverandi eigandi hússins krafinn skriflegra skýringa á málinu.  Í svarbréfi hans, dags. 20. maí 1996, kom fram að fyrri eigandi hússins hefði byggt viðbygginguna við bílgeymsluna í kringum árið 1961 en aðeins væri verið að innrétta bílgeymsluna og viðbygginguna og væri sú vinna langt komin.  Samhliða svarbréfinu lagði þáverandi eigandi fram umsókn þar sem sótt var um leyfi fyrir viðbyggingunni og þeim breytingum sem þá þegar höfðu verið gerðar.  Málið var tekið fyrir á fundi byggingarnefndar hinn 30. maí 1996 og var þá frestað.  Málið kom fyrir nefndina að nýju hinn 13. júní s.á. og var umsókninni synjað.  Í kjölfar þessa lagði þáverandi eigandi fram tvær fyrirspurnir til byggingarnefndar, sem byggðu á því að þak hússins yrði hækkað til stækkunar íbúðarrýmis og umrædd óleyfisbygging fjarlægð.  Erindi hans voru tekin fyrir á fundum byggingarnefndar hinn 11. júlí 1996 og 25. s.m. og frestað og vísað til skipulagsnefndar.  Ekki virðist hafa verið aðhafst frekar af hálfu borgaryfirvalda vegna óleyfisbyggingarinnar eða notkunar bílgeymslunnar og ekki liggur fyrir að nefnd erindi þáverandi eiganda umrædds eignarhluta hafi verið afgreidd í byggingarnefnd.

Í aprílmánuði árið 2000 var efri hæð hússins að Skipasundi 9, ásamt bílgeymslu og viðbyggingu, auglýst til sölu og var tekið fram að eigninni fylgdi 100 m² bílskúr sem að hluta væri innréttaður sem tveggja herbergja íbúð. 

Á fundi skipulags- og byggingarnefndar hinn 31. janúar 2001 lagði byggingarfulltrúi til við skipulags- og byggingarnefnd að þáverandi eiganda viðbyggingarinnar yrði, með vísan til 56. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, gefinn 180 daga frestur til þess að rífa viðbygginguna og láta af búsetu í bílgeymslu hússins að viðlögðum dagsektum.  Í bréfi byggingarfulltrúa til nefndarinnar vegna málsins kom fram að eigendur kjallaraíbúðar hússins teldu sig hafa orðið fyrir verulegu ónæði þar sem inngangur í íbúðina í bílskúrnum væri þétt við svefnherbergisglugga þeirra og hefðu þeir af þeim sökum orðið að láta af notkun herbergisins.  Samþykkti nefndin að gefa þáverandi eiganda 14 daga frest frá birtingu bréfs um framangreinda tillögu til að tjá sig um málið.  Mótmælti hann tillögunni en á fundi skipulags- og byggingarnefndar hinn 30. maí 2001 var honum veittur 60 daga frestur til að gera breytingu á uppdráttum vegna nýtingar eignarinnar. 

Á fundi skipulags- og byggingarnefndar hinn 7. desember 2001 var lögð fram fyrirspurn frá kæranda, sem þá var orðinn eigandi efri hæðar hússins og bílgeymslunnar ásamt viðbyggingunni við hana, um hvort samþykkt yrði áður gerð stækkun bílgeymslu í samræmi við fyrirliggjandi uppdrætti og að eldri hluti bílgeymslu yrði nýttur sem vinnustofa.  Skilyrt samþykki meðeiganda ásamt samþykki lóðarhafa aðliggjandi lóða fylgdi erindinu.  Bókun nefndarinnar var eftirfarandi:  „Neikvætt m.t.t. byggingar og fordæmisgildis.”

Í umsögn byggingarfulltrúa, dags. 10. desember 2001, sem gerð var eftir skoðun á óleyfisbyggingunni, kom m.a. fram að burður í þaki væri of lítill og eldvörnum ábótavant.  Þannig væru útveggir t.d. klæddir með svokallaðri lamella klæðningu úr plasti, sem uppfyllti ekki ákvæði byggingarreglugerðar um eldvarnir á lóðarmörkum.  Hinn 16. janúar 2002 var lögð fram á fundi skipulags- og byggingarnefndar tillaga byggingarfulltrúa, dags. 15. janúar 2002, þess efnis að kæranda yrði, með vísan til gr. 209.3 í byggingarreglugerð nr. 441/1998, gefinn 90 daga frestur til að rífa óleyfisstækkunina.  Jafnframt lagði byggingarfulltrúi til að kæranda yrði heimilað, að uppfylltum skilyrðum, að nýta samþykkta bílgeymslu sem vinnustofu, enda yrði um það sótt, sbr. 11. og 12. gr. byggingarreglugerðar.  Skipulags- og byggingarnefnd frestaði afgreiðslu tillögunnar og ákvað að kynna hana fyrir eiganda með vísan til 13. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Á fundi skipulags- og byggingarnefndar hinn 24. apríl 2002 var, með vísan til ákvæða í 56. og 57. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, sbr. 209. og 210. gr. byggingareglugerðar nr. 441/1998, samþykkt að kæranda yrði gefinn 90 daga frestur til þess að rífa ósamþykkta viðbyggingu við bílskúrinn.  Ef tímafrestur yrði ekki virtur yrði beitt dagsektum, kr. 30.000 fyrir hvern dag sem drægist að vinna verkið og þær innheimtar samkvæmt ákvæðum skipulags- og byggingarlaga.  Borgarráð samþykkti tillöguna á fundi sínum hinn 30. apríl 2002 og hefur kærandi kært samþykktina til úrskurðarnefndar eins og að framan er getið. 

Málsrök kæranda:  Kærandi byggir kröfu sína um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar á því að Reykjavíkurborg hafi sýnt af sér stórfellt tómlæti og að niðurrif viðbyggingarinnar sé ástæðulaus og gangi verulega gegn hagsmunum hans.  Kærandi hafi talið sig hafa samþykki allra nágranna fyrir viðbyggingu bílgeymslunnar, þ.m.t. eigenda kjallaraíbúðar í húsinu, enda hafi þeir skrifað upp á teikningu þar að lútandi.  Hann hafi keypt íbúðina að Skipasundi 9 sumarið 2001 í þeirri trú að leyfi fengist fyrir viðbyggingunni.  Henni hafi nú verið breytt í vinnustofu og komið þar fyrir klakastyttugalleríi, því eina sinnar tegundar hér á landi.  Í því skyni geymi kærandi þar tæki og tól og sé verðmæti þeirra á þriðju milljón króna.  Slíkt myndi hann ekki gera væri um að ræða óhæfa og ónýta byggingu.  Þá sé úttekt byggingarfulltrúa á burðarvirki byggingarinnar og því hvort hún standist kröfur byggingarreglugerðar talsvert sérstakur málsgrundvöllur.  Reyndar byggi borgaryfirvöld ákvörðun sína ekki á þeirri ástæðu, enda hafi byggingin staðið þarna í fjöldamörg ár.  Í stað þess sé byggt á því að hún eigi að víkja vegna umfangs og fordæmisgildis en aldrei hafi verið agnúast út í hana vegna þess, heldur vísað til þess að byggingin hafi ekki tilskilin leyfi og hafi að auki verið nýtt til íbúðar.

Kærandi heldur því fram að svo virðist sem byggingin hafi fullnægt byggingarreglugerð á þeim tíma sem hún hafi verið reist.  Íbúðin sé ekki lengur til staðar og samþykki allra nágranna liggi fyrir.  Það verði að teljast full viðurhlutamikið að ganga í að rífa bygginguna í dag eftir það sem á undan sé gengið, einkum þar sem byggingin hafi staðið í öll þessi ár.  Reykjavíkurborg hafi sýnt af sér gríðarlegt tómlæti í málinu, þar sem ekkert hafi verið aðhafst í málinu á árunum 1996 til 2001, auk þess sem allar líkur séu á því að byggingin hafi verið reist fyrir 1980.  Þá hafi rök Reykjavíkurborgar fyrir því að byggingin eigi að víkja einnig verið á reiki.  Úr því sem komið sé þjóni niðurrif ekki öðrum tilgangi en að valda kæranda verulegu tjóni.  Í dómaframkvæmd hafi almennt verið miðað við að ekki sé unnt að rífa mannvirki, sem þegar hafi verið reist, þó leyfa hafi ekki verið aflað í öndverðu, ef það myndi hafa í för með sér sóun verðmæta og aðrir og ríkari hagsmunir réttlættu ekki niðurrif.  Ljóst sé að í þessu máli séu slíkir hagsmunir ekki til staðar.  Að halda kröfunni um niðurrif til streitu væri því brot á meðalhófsreglu stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Kærandi greinir frá því að þrátt fyrir nýtingu eignarinnar í dag hafi hann alls ekki fallið frá þeirri nýtingu sem gert hafi verið ráð fyrir árið 2001.  Aftur á móti verði að hafa í huga að hann sé nýlega fluttur í húsið og ekki enn búinn að koma öllu í það ástand sem það eigi að vera í til frambúðar.  Einnig hafi deilur um bygginguna og óráðinn endir þeirra sett talsvert strik í reikninginn. 

Málsrök Reykjavíkurborgar:  Reykjavíkurborg gerir þá kröfu að hin kærða ákvörðun standi óhögguð.  Viðbyggingin hafi verið reist í óleyfi og hafi fyrrverandi eigandi haldið áfram breytingum á henni þrátt fyrir formlega stöðvun byggingarfulltrúa og notað sem íbúð.  Núverandi eiganda hafi verið kunnugt um að ekki hafi verið leyfi fyrir viðbyggingunni og hafi hann keypt íbúðina þrátt fyrir að vita að breytingar sem gerðar hafi verið á henni hafi verið án leyfis byggingaryfirvalda.

Reykjavíkurborg vísar til 5. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 og heldur því fram að skipulags- og byggingarnefnd hafi verið heimilt að mæla fyrir um að viðbyggingin yrði fjarlægð á kostnað eiganda, enda hafi ekki verið sýnt fram á að hún hafi nokkru sinni verið leyfð eða réttur fyrir henni hafi með einhverjum hætti stofnast.  Skipulags- og byggingarnefnd byggir ákvörðun um dagsektir á 1. mgr. 57. gr. sömu laga.

Þá heldur Reykjavíkurborg því fram að hvorki í 3. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga né í öðrum ákvæðum laganna sé heimild sveitarstjórnar til að láta fjarlægja mannvirki sett tímamörk.  Tilvitnað ákvæði fjalli ekki um tímamörk sveitarstjórnar heldur veiti það Skipulagsstofnun sjálfstæða heimild til að láta fjarlægja mannvirki.  Umrætt ákvæði sé öryggisákvæði og nýmæli í lögum, sett í þeim tilgangi að ýta eftir því að sveitarstjórnir láti fjarlægja ólögleg mannvirki, sbr. ummæli í greinargerð.

Sjónarmið eigenda neðri hæðar Skipasunds 9:  Áður en málinu var endanlega lokið af hálfu skipulags- og byggingarnefndar var eigendum neðri hæðar Skipasunds 9 veitt færi á að tjá sig um viðbygginguna.  Þar kemur fram að þeir séu því alls ekki andsnúir að vinnustofa sé í viðbyggingunni og bílgeymslan nýtt sem slík, enda hafi þeir gefið samþykki sitt fyrir þess háttar nýtingu rýmisins með áritun sinni á teikningu hinn 23. september 2001.  Aftur á móti setji þeir sig verulega upp á móti því að þar sé búið.  Núverandi óvissuástand skaði hagsmuni þeirra og brjóti á rétti þeirra þar sem það hamli fyrirhugaðri sölu íbúðar þeirra.
 
Niðurstaða:  Í máli þessu er deilt um niðurrif óleyfisbyggingar að Skipasundi 9, sem ekki er með öllu ljóst hvenær hafi verið reist en líkur benda til að staðið hafi á umræddri lóð um áratuga skeið.

Fyrir liggur að byggingarfulltrúi stöðvaði framkvæmdir við innréttingu bílskúrs og umdeildrar viðbyggingar á árinu 1996 og var byggingaryfirvöldum því kunnugt um óleyfisbygginguna á þeim tíma. 

Í 1. mgr. 31. gr. þágildandi byggingarlaga nr. 54/1978 var heimild til handa byggingarfulltrúa að fyrirskipa tafarlausa stöðvun leyfislausra framkvæmda og brottnám slíkra bygginga eða byggingarhluta og var lögreglu skylt að aðstoða við þær aðgerðir ef þörf var á.  Skyldi byggingarfulltrúi, svo fljótt sem auðið var, gera byggingarnefnd grein fyrir slíkum málum.  Í 2. mgr. ákvæðisins var kveðið á um að ef byggingaraðili sinnti ekki fyrirmælum byggingarfulltrúa eða lögreglu um stöðvun eða brottnám framkvæmda skyldi fara með málið að hætti opinberra mála.  Þá var sveitarstjórn heimilað í 1. mgr. 36. gr. laganna að leggja á dagsektir til að knýja fram úrbætur í slíkum tilvikum og byggingarnefnd gat skv. 2. mgr. ákvæðisins látið vinna verk á kostnað þess sem fyrir var lagt að vinna það.  Umrædd lagaákvæði voru heimildarákvæði og var það því háð mati byggingaryfirvalda hverju sinni hvort til þeirra yrði gripið eða mál leyst með öðrum og vægari hætti.

Byggingaryfirvöld beittu ekki nefndum úrræðum sem þeim voru tiltæk lögum samkvæmt til þess að knýja á um niðurrif umdeildrar viðbyggingar í framhaldi af stöðvun framkvæmda á árinu 1996.  Gera verður þá kröfu til stjórnvalda að tekin sé afstaða til þess án ástæðulauss dráttar hvort beitt verði slíkum íþyngjandi úrræðum sem hér um ræðir því að öðrum kosti má búast við að þeir er hagsmuna eiga að gæta standi í þeirri trú að úrræðunum verði ekki beitt.  Það var ekki fyrr en í lok janúar 2001, eða um fjórum og hálfu ári eftir að tilefni gafst til, að byggingaryfirvöld gerðu kröfu gagnvart nýjum eiganda eignarhlutans um niðurrif viðbyggingarinnar á grundvelli 56. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 og ákváðu beitingu dagsekta skv. 57. gr. laganna. 

Með vísan til þess sem rakið hefur verið verður að telja að dráttur sá á kröfu byggingaryfirvalda um niðurrif umdeildrar viðbyggingar girði fyrir það að slíku úrræði skv. eldri byggingarlögum verði beitt í máli þessu og verður núgildandi ákvæðum 56. gr. skipulags- og byggingarlaga um niðurrif ekki beitt afturvirkt um tilvik sem tilefni var til að taka afstöðu til fyrir gildistöku þeirra. 

Til þess ber og að líta að byggingaryfirvöld eiga þess kost, ef mannvirki er áfátt eða af því stafar hætta, að knýja á um úrbætur, sbr. 4. mgr. 41. gr. skipulags- og byggingarlaga, sem hægt er að fylgja eftir með úrræðum 57. gr. laganna. 

Að öllu þessu virtu og með hliðsjón af meðalhófsreglu stjórnsýsluréttarins verður fallist á kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar.

Í kæru er þess krafist að úrskurðarnefndin staðfesti að skipulags- og byggingarnefnd beri að veita leyfi fyrir umræddri byggingu.  Úrskurðarnefndin hefur það hlutverk skv. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga að úrskurða um ákvarðanir um skipulags- og byggingarmál en er ekki ætlað að lögum að taka stjórnvaldsákvarðanir á því sviði.  Verður kröfu kæranda að þessu leyti því vísað frá úrskurðarnefndinni. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Úrskurðarorð:

Hin kærða ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur frá 24. apríl 2002, er borgarráð staðfesti hinn 30. apríl s.á., er felld úr gildi. 

Kröfu kæranda um að skipulags- og byggingarnefnd beri að veita byggingarleyfi vegna viðbyggingar við bílskúr að Skipasundi 9, Reykjavík er vísað frá úrskurðarnefndinni.

 
_____________________________
Ásgeir Magnússon

_____________________________    ___________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                             Ingibjörg Ingvadóttir    

des 22
Love0

68/2002 Höfði

Með

Ár 2004, fimmtudaginn 8. janúar, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mætt voru Ásgeir Magnússon hrl., formaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ingibjörg Ingvadóttir lögfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 68/2002, kæra eiganda landspildu í Skammadal í landi Reykja, Mosfellsbæ á ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar frá 5. nóvember 2002 þess efnis að viðbygging við eldra hús skuli fjarlægð. 

Á málið er nú lagður svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 14. desember 2002, er barst nefndinni hinn 16. sama mánaðar, kærir G, Bergstaðarstræti 52, Reykjavík, ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar Mosfellsbæjar frá 5. nóvember 2002 þess efnis að viðbygging við eldra hús skyldi fjarlægð. 

Hin kærða ákvörðun var staðfest á fundi bæjarstjórnar Mosfellsbæjar hinn 13. nóvember 2002.

Kærandi krefst þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.

Málavextir:  Kærandi er eigandi að landspildu í Skammadal í landi Reykja, Mosfellsbæ, en þar stendur húsið Höfði sem reist var á árunum 1936 – 1938 af Starfsmannafélagi Sambands íslenskra samvinnufélaga.  Síðar eignaðist kærandi fasteignina og árið 1998 óskaði hann eftir heimild byggingarnefndar Mosfellsbæjar til að setja niður sumarbústað til bráðabirgða á landinu og gaf nefndin út stöðuleyfi til eins árs.  Stöðuleyfi þetta var tvívegis framlengt og í bæði skiptin til eins árs, fyrst hinn 22. nóvember 1999 og síðar hinn 5. september 2000.  Í gögnum málsins kemur fram að kærandi hafi innréttað sumarbústaðinn og tengt hann eldra húsinu sem fyrir stóð á landspildunni.  Í júlí árið 1999 var kæranda veittur réttur til heilsársbúsetu í húsinu. 

Eins og fyrr segir veittu byggingaryfirvöld kæranda stöðuleyfi fyrir sumarbústaðnum en beiðni hans um að viðbyggingin fengi að standa til frambúðar var hafnað á fundi byggingarnefndar hinn 16. desember 1999.  Kærandi ritaði bæjarrráði bréf, dags. 12. mars 2000, þar sem hann fór fram á hið sama, en á fundi skipulagsnefndar hinn 18. apríl sama ár var erindinu synjað og fór nefndin fram á að viðbyggingin yrði fjarlægð.  Bæjarstjórn staðfesti afgreiðslu nefndarinnar á fundi hinn 26. apríl 2000. 

Á fundi skipulags- og byggingarnefndar hinn 10. september 2002 var tekið til afgreiðslu erindi kæranda þar sem hann óskaði eftir heimild til stækkunar hússins og var eftirfarandi fært til bókar af því tilefni:  „Erindi frá Guðmundi Lárussyni, dags. 01.09.2002, þar sem óskað er eftir heimild til stækkunar á húsnæði.  Heildarstærð hússins eftir stækkun er 120m².  Um er að ræða leyfi fyrir húsnæði sem fékk tímabundið stöðuleyfi til eins árs og rann sá frestur út á árinu 2000.  Samkvæmt gildandi aðalskipulagi er sumarhúsið á svæði sem skilgreint er sem almennt útivistarsvæði, þar sem ekki er gert ráð fyrir sumarhúsi eða heilsárshúsi.  Málinu frestað og vísað til umhverfisdeildar til frekari skoðunar í samræmi við umræður á fundinum.“ 

Hinn 5. nóvember 2002 er erindi kæranda tekið til afgreiðslu á ný og er eftirfarandi fært til bókar:  „Erindi frá Guðmundi Lárussyni, dags. 29.08.2002.  Framhaldsumræða.  Símbréf, dags. 4.11.2002, þar sem óskað er eftir frestun á erindi hans.  Umræðu um framtíðar landnotkun er frestað.  Nefndin ítrekar fyrri samþykktir nefndarinnar um að viðbygging við eldra hús skuli fjarlægð, en framlenging stöðuleyfis hennar rann út 05. september 2001.  Nefndin felur umhverfisdeild að vinna að því að viðbyggingin verði fjarlægð.“  Bæjarstjórn staðfesti framangreinda bókun á fundi hinn 13. nóvember 2002.

Í kjölfar bókunar skipulags- og byggingarnefndar sendi byggingarfulltrúi kæranda máls þessa bréf þar sem segir m.a. eftirfarandi:  „Þann 14. nóvember 2002 var þér tilkynnt bréflega um afgreiðslu skipulags- og byggingarnefndar vegna framtíðarnotkunar á landi þínu ásamt ítrekun á fyrri samþykktum nefndarinnar um að fjarlægja skuli sumarbústaðinn.  Í bréfinu var bent á málskotsrétt samkvæmt 8. gr. skipulags- og byggingarlaga og reglugerðar nr. 621/1997.  Hér með tilkynnist að í framhaldi af samþykkt skipulags- og byggingarnefndar þann 05.11.2002 er þess krafist að þú fjarlægir sumarbústaðinn fyrir 6. janúar 2003.  Hafi bústaðurinn ekki verið fjarlægður þá verður farið með málið í samræmi við ákvæði 56. og 57. greinar skipulags- og byggingarlaga og dagsektarákvæðum beitt, þar til úr hefur verið bætt. Þetta erindi verður kynnt á fundi skipulags- og byggingarnefndar Mosfellsbæjar þann 3. desember 2002.  Að öðru leiti skal bent á meðfylgjandi ákvæði 56. og 57. gr. skipulags- og byggingarlaga um þvingunarúrræði og viðurlög“. 

Á fundi skipulags- og byggingarnefndar hinn 3. desember 2002 var bréf byggingarfulltrúa, dags. 28. nóvember 2002, kynnt nefndinni og bókaði nefndin eftirfarandi:  „Nefndin beinir því til bæjarstjórnar að verði umrædd bygging ekki fjarlægð fyrir tilskilinn tíma þá samþykki bæjarstjórn að beita dagsektum og ákveða upphæð þeirra“  Bæjarstjórn staðfesti framangreint á fundi hinn 18. sama mánaðar.

Kærandi máls þessa er ósáttur við framgöngu skipulags- og byggingaryfirvalda í Mosfellsbæ og hefur kært meðferð málsins til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála eins og að framan er rakið. 

Málsrök kæranda:  Kærandi heldur því fram að viðbyggingin hafi verið tengd eldra húsinu án nokkurra athugasemda bæjaryfirvalda enda forsendur leyfisins þær að fjölskylda hans gæti búið í húsinu sem heilsárshúsnæði.  Á sama tíma hafi staðið fyrir dyrum framkvæmdir við einbýlishús í hans eigu annars staðar í sveitarfélaginu. 

Kærandi bendir á að skipulags- og byggingarnefnd hafi samþykkt á fundi hinn 30. apríl 2002 að auglýsa deiliskipulag á landi Höfða, sem sýni húsbyggingu á lóðinni eins og hún sé í dag.  Engar athugasemdir hafi borist við tillögu þessari en bæjaryfirvöld hafi ákveðið að fresta afgreiðslu hennar þar til nýtt aðalskipulag hafi verið afgreitt. 

Kærandi nefnir einnig að landeigendur austan Reykjalundar, þ.m.t. kærandi, hafi óskað eftir því við bæjaryfirvöld í Mosfellsbæ að landnotkun lóða yrði breytt í íbúðarsvæði. 

 Kærandi vísar til þess að húsnæði hans að Höfða hafi verið byggt á árunum 1936 – 1938 og þá sem heilsársbústaður en ekki sem sumarhús, enda hafi hann árið 1999 fengið heilsársbúseturétt í húsinu.  Meginhluti húsnæðisins að Höfða hafi fullt leyfi byggingaryfirvalda og bæjarstjórnar en viðbyggingin hafi verið samþykkt með svokölluðu stöðuleyfi. 

Kærandi heldur því fram að ákvörðun bæjaryfirvalda í Mosfellsbæ um að fjarlægja viðbygginguna sé órökstudd og ómálefnaleg.  Enginn rök hafi verið sett fram um nauðsyn þess að viðbyggingin víki.  Stjórnvöldum, þ.m.t. bæjarstjórn Mosfellsbæjar, beri við ákvarðanatöku að gæta meðalhófs og grípa ekki til harðari aðgerða gegn þegnunum en nauðsynlegt sé.  Því sé ekki fyrir að fara í máli þessu.  Kærandi fullyrðir að hann hafi mun meiri hagsmuni af því að viðbyggingin fái að standa en bærinn af því að hún eigi að víkja.  Ákvörðun bæjarins um að veita stöðuleyfi fyrir byggingunni sýni að bærinn hafi metið hana nauðsynlega fyrir kæranda.  Verði viðbyggingin fjarlægð standi meirihluti hússins samt sem áður áfram með fullu leyfi og búseturétti.  Bæjaryfirvöld verði að sýna fram á hvaða hagsmunir búi að baki kröfunni um brottflutning en kærandi meti hagsmuni bæjarins enga. 
Kærandi bendir á mikilvægi jafnræðisreglu stjórnsýslulaga og heldur því fram að bæjaryfirvöld hafi samþykkt fjölda viðbygginga við þegar byggð hús og engin lög eða reglugerðir banni bæjaryfirvöldum að samþykkja viðbyggingu við húsið Höfða. 

Málsrök Mosfellsbæjar:  Mosfellsbær vísar á bug fullyrðingum kæranda um að ákvörðun bæjarins sé órökstudd og ómálefnaleg.  Mál þetta hafi verið til umræðu hjá skipulags- og byggingarnefnd bæjarins frá árinu 1998.  Á þeim tíma hafi kærandi ítrekað sent inn beiðnir um leyfisveitingar og/eða frestun málsins.  Öllum erindum kæranda hafi verið svarað og hafi verið fjallað um mál hans á meira en 15 fundum hjá skipulags- og byggingarnefnd, umhverfisdeild bæjarverkfræðings, bæjarráði og bæjarstjórn.  Á þessum fundum hafi ávallt verið ítrekað við kæranda að hann hefði einungis bráðabirgðaleyfi fyrir viðbyggingunni.  Einnig hafi margoft verið ítrekað við kæranda að honum bæri að fjarlægja viðbygginguna. 

Mosfellsbær bendir á að í upphaflegri umsókn kæranda um leyfi fyrir viðbyggingunni, dags. 10. desember 1998, komi fram að sótt hafi verið um tímbundið leyfi fyrir geymslu.  Kærandi hafi tekið fram að síðan ætti að flytja geymsluna norður í Eyjafjörð.  Kærandi hafi fengið stöðuleyfi til eins árs fyrir geymslunni, sbr. bréf byggingarfulltrúa Mosfellsbæjar til kæranda, dags. 11. desember 1998.  Síðar hafi kærandi fengið ársframlengingu með bréfi byggingarfulltrúa, dags. 22. nóvember 1999.  Kærandi hafi á ný sent beiðni um leyfi fyrir viðbyggingunni með bréfi, dags. 8. desember 1999.  Þá hafi geymslan verið orðin að íbúðarhúsi.  Byggingarnefnd hafi synjað þeirri beiðni á fundi nefndarinnar hinn 16. desember 1999, og ítrekaði að einungis hafi verið um bráðabirgðastöðuleyfi að ræða.  Kærandi hafi sent inn erindi með bréfi til bæjarráðs, dags. 12. mars 2000, og hafi það verið tekið fyrir á fundi skipulagsnefndar hinn 18. apríl sama ár og hafnað.  Erindið hafi einnig verið tekið fyrir á fundi bæjarstjórnar hinn 26. apríl 2000, og þar hafi höfnun á beiðni um viðbyggingu verið staðfest.  Skipulags- og byggingarnefnd hafi veitt kæranda 12 mánaða framlengingu á stöðuleyfinu hinn 7. september 2000 og sérstaklega tekið fram að ekki yrði um frekari framlengingu að ræða.  Kæranda hafi því ávallt mátt vera ljóst að hann fengi ekki varanlegt leyfi fyrir viðbyggingunni, enda væri slíkt í andstöðu við gildandi aðalskipulag.

Mosfellsbær hafnar því sömuleiðis að meðalhófsregla 12. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 hafi verið brotin á kæranda.  Mosfellsbær hafi veitt kæranda ítrekuð tækifæri til að fjarlægja viðbygginguna sjálfur.  Það sé ljóst að Mosfellsbæ beri lögum samkvæmt að láta fjarlægja viðbygginguna, þar sem ekki sé lengur leyfi fyrir henni.  Mosfellsbær hafi ekki enn gert það að teknu tilliti til meðalhófsreglu stjórnsýsluréttarins og fjölskylduhaga kæranda.  Eðlilegast sé því að kærandi fjarlægi viðbygginguna sjálfur. 

Mosfellsbær mótmælir einnig skilningi kæranda þess efnis að jafnræðisregla hafi verið brotin á honum.  Aldrei hafi verið veitt byggingarleyfi fyrir hús eða viðbyggingar sem þegar hafi verið reist í óleyfi, enda slíkt í beinni andstöðu við lög nr. 73/1997.

Andsvör kæranda við málsrökum Mosfellsbæjar:  Kærandi vísar til þess að nýsamþykkt Aðalskipulag Mosfellsbæjar 2002-2024 beri með sér að gert sé ráð fyrir því að lóð hans verði breytt úr grænu svæði í íbúðarsvæði.  Sú breyting sé gerð í fullu samráði við hann og með hans samþykki.

Kærandi bendir einnig á að fyrir nokkru hafi skipulags- og byggingarnefnd Mosfellsbæjar auglýst deiliskipulag af umræddu landi sínu.  Þar hafi lóð hans verið sýnd sem stofnanasvæði í samráði við stjórnendur Reykjalundar, sem land eigi að landi kæranda.  Á deiliskipulagsuppdrættinum sé hús kæranda, Höfði, sýnt nákvæmlega eins og það sé nú, þ.e. eldra hús ásamt viðbyggingu.  Engar athugasemdir hafi borist við deiliskipulagstillöguna er hún hafi verið auglýst.  Tillagan hafi verið unnin í fullu samráði kæranda og bæjaryfirvalda í Mosfellsbæ.  Síðar hafi verið ákveðið að hverfa frá þessari landnotkun og breyta lóð kæranda og lóðum fleiri landeigenda á svæðinu í íbúðarsvæði og sé full sátt um það meðal þessara aðila og bæjaryfirvalda.

Með áðurgreindu breyttu aðalskipulagi telji kærandi enn síður nokkur rök standa til þess að honum verði gert að fjarlægja umrædda viðbyggingu við Höfða. 

Þá ítreki kærandi að engar athugasemdir hafi borist frá aðilum, sem hagsmuni kynnu að eiga vegna viðbyggingarinnar að Höfða, enda raski hún ekki hagsmunum nokkurs aðila.

Niðurstaða:  Hin kærða ákvörðun fól í sér að kæranda var gert skylt að fjarlægja viðbyggingu við húsið Höfða, Skammadal í Mosfellsbæ.

Af málsgögnum verður ráðið að ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar um að gera kæranda skylt að fjarlægja viðbygginguna hafi verið tekin í tilefni af beiðni hans um að umrædd bygging fengi að standa til frambúðar, þ.e. að veitt yrði byggingarleyfi fyrir viðbyggingunni.  Af sömu gögnum verður aftur á móti hvergi séð að kæranda hafi gefist kostur á að tjá sig um þá ætlan skipulags- og byggingarnefndarinnar að krefjast þess að viðbyggingin yrði fjarlægð með vísan til 56. og 57. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997. 

Ljóst er að hin kærða ákvörðun er töluvert íþyngjandi fyrir kæranda, og mun m.a. hafa talsverða fjárhagslega þýðingu fyrir hann.  Er það mat úrskurðarnefndarinnar að skipulags- og byggingarnefnd Mosfellsbæjar hafi ekki verið heimilt að taka slíka ákvörðun án þess að gætt væri ákvæðis 13. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 um andmælarétt kæranda. 

Samkvæmt framansögðu er það niðurstaða úrskurðarnefndarinnar að fella beri hina kærðu ákvörðun úr gildi.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist vegna anna hjá úrskurðarnefndinni.

Úrskurðarorð:

Hin kærða ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar Mosfellsbæjar frá 5. nóvember 2002 er felld úr gildi.

______________________
Ásgeir Magnússon

_______________________        ____________________
Þorsteinn Þorsteinsson                   Ingibjörg Ingvadóttir