Skip to main content
Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála
des 22
Love0

8/2009 Hólatorg

Með

Ár 2010, miðvikudaginn 24. mars, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 8/2009, kæra á samþykkt skipulagsráðs Reykjavíkur frá 1. október 2008 um breytingu á deiliskipulagi Hólatorgsreits, er tók til lóðarinnar að Hólatorgi 2, og á ákvörðun byggingarfulltrúa frá 3. febrúar 2009 um að veita leyfi til stækkunar rishæðar hússins að Hólatogi 2, byggja tvennar svalir á vesturhlið, koma þar fyrir dyrum og tröppum út í garð og endurbyggja skúr á lóðinni. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 11. febrúar 2009, er barst nefndinni hinn 12. s.m., kæra G og S, Hávallagötu 1, G, Hávallagötu 3 og Á, S og S, Garðastræti 45, Reykjavík, samþykkt skipulagsráðs Reykjavíkur frá 1. október 2008 um breytingu á deiliskipulagi Hólatorgsreits, er tók til lóðarinnar að Hólatorgi 2.  Hin kærða deiliskipulagsbreyting tók gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda 12. janúar 2009.  Með bréfi til úrskurðarnefndarinnar, dags. 13. febrúar s.á., er barst nefndinni samdægurs, kæra ennfemur N og H, Hávallagötu 1, framangreinda deiliskipulagsákvörðun. 

Með bréfi til úrskurðarnefndarinnar, dags. 2. mars 2009, er barst nefndinni hinn 3. s.m., kæra allir fyrrgreindir aðilar ákvörðun byggingarfulltrúa frá 3. febrúar 2009 um að veita leyfi til að stækka rishæð hússins að Hólatorgi 2 með því að hækka þak viðbyggingar og breyta í mænisþak, byggja tvennar svalir á vesturhlið, koma þar fyrir dyrum og tröppum út í garð og endurbyggja skúr á lóðinni.  Ákvað úrskurðarnefndin að sameina tvö hin síðari kærumál máli þessu. 

Gera kærendur þá kröfu að hinar kærðu ákvarðanir verði felldar úr gildi.  Með bréfi til úrskurðarnefndarinnar, dags. 24. nóvember 2009, gerðu kærendur að Hávallagötu 1 ennfremur kröfu um að kveðinn yrði upp til bráðabirgða úrskurður um stöðvun framkvæmda samkvæmt hinu kærða byggingarleyfi á meðan málið væri til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni.  Var þá langt komið endurbyggingu skúrs að Hólatorgi 2, en engar aðrar framkvæmdir er máli skipta hafa átt sér stað eftir að krafa kom fram um stöðvun framkvæmda og hefur því ekki verið tilefni til að taka hana sérstaklega til úrlaunsar.  Er málið nú tekið til endanlegs úrskurðar.

Málavextir:  Árið 2004 öðlaðist gildi deiliskipulag svokallaðs Hólatorgsreits, er tekur til hluta Sólvallagötu, Blómvallagötu, Hávallagötu, Garðastrætis og Hólatorgs, og er á svæðinu gróin íbúðarhúsabyggð.  Samkvæmt skipulaginu er gert ráð fyrir að byggja megi við núverandi hús og/eða byggja bílskúr á öllum lóðum á svæðinu nema að Hólatorgi 2.  Þar eru ekki heimilaðar neinar breytingar en aftur á móti segir svo í greinargerð skipulagsins varðandi þá lóð:  „Á lóð nr. 2 [við Hólatorg] er skúr sem byggður var sem bílskúr, en hefur ekki verið notaður sem slíkur, og er nú geymsluskúr.  Leyfilegt er að endurbyggja skúrinn á sama stað og hann er nú með þeim skilmálum er koma fram um nýbyggingar bílskúra …“  Eftir gildistöku deiliskipulagsins, eða á árinu 2006, óskaði eigandi hússins að Hólatorgi 2 eftir heimild til breytinga á húsinu.  Ekkert varð af þeim fyrirætlunum. 

Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 6. maí 2008 var lögð fram umsókn um leyfi til að stækka rishæð hússins nr. 2 við Hólatorg með því að hækka þak viðbyggingar og breyta í mænisþak, byggja tvennar svalir á vesturhlið hússins, koma þar fyrir dyrum og tröppum út í garð og endurbyggja skúr.  Nánar tiltekið fól umsóknin í sér að rishæð hússins yrði stækkuð um 20,8 m² og geymsluskúr á lóð minnkaður um 12,2 m².  Var afgreiðslu umsóknarinnar frestað og málinu vísað til umsagnar skipulagsstjóra.  Á embættisafgreiðslufundi skipulagsstjóra 30. maí s.á. var málið tekið fyrir og eftirfarandi bókað:  „Frestað.  Samræmist ekki deiliskipulagi.  Ekki eru gerðar athugasemdir við það að umsækjendur láti vinna tillögu að breytingu á deiliskipulagi á eigin kostnað, í samræmi við erindið, sem síðar verður grenndarkynnt.“ 

Á embættisafgreiðslufundi skipulagsstjóra 4. júlí 2008 var eftirfarandi fært til bókar:  „Hólatorg 2, breyting á deiliskipulagi.  Lögð fram umsókn, dags. 27. júní 2008, um að hækka þak á stigahúsi á norðurhlið og breyta því í mænisþak, gera svalir á rishæð á vesturhlið stigahússins og endurgera svalir á 2. hæð.  Meðfylgjandi eru uppdrættir, dags. 1. júlí 2008.  Samþykkt að kynna framlagða tillögu fyrir hagsmunaaðilum að Garðastræti 43, 45 og 47, Hávallagötu 1 og 3 ásamt Hólatorgi 4.“  Bárust skipulags- og byggingaryfirvöldum borgarinnar athugasemdir vegna grenndarkynningarinnar, m.a. frá kærendum.  Að lokinni grenndarkynningu var málið tekið fyrir að nýju á fundi skipulagsráðs 1. október 2008 og lögð fram umsögn skipulagsstjóra, dags. 17. september 2008.  Var eftirfarandi fært til bókar:  „Kynnt tillaga samþykkt með vísan til a-liðar 12. gr. samþykktar um skipulagsráð og umsagnar skipulagsstjóra.“

Skipulagsstofnun tilkynnti með bréfi til skipulags- og byggingarsviðs borgarinnar, dags. 23. október 2008, að stofnunin gerði athugasemdir við birtingu auglýsingar í B-deild Stjórnartíðinda.  Var einkum vísað til þess að Reykjavíkurborg hefði ekki svarað efnislega öllum athugasemdum er borist hefðu vegna grenndarkynningarinnar.  Með bréfi skipulags- og byggingarsviðs til Skipulagsstofnunar, dags. 26. janúar 2009, uppfærðu 20. febrúar s.á., var beðist velvirðingar á því að stofnuninni hefði aðeins verið send drög að umsögn skipulagsstjóra.  Segir ennfremur:  „Rétt umsögn fylgir með bréfi þessu og hefur öllum þeim er gerðu athugasemdir verið send rétt umsögn þar sem öllum athugasemdum er svarað.“ 

Auglýsing um gildistöku deiliskipulagsbreytingarinnar birtist í B-deild Stjórnartíðinda 12. janúar 2009. 

Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 3. febrúar 2009 var samþykkt umsókn um leyfi til að stækka rishæð hússins að Hólatorgi 2 með því að hækka þak viðbyggingar og breyta í mænisþak, byggja tvennar svalir á vesturhlið, koma þar fyrir dyrum og tröppum út í garð og endurbyggja skúr á lóðinni.  Var samþykkt byggingarfulltrúa staðfest á fundi borgarráðs 5. febrúar 2009. 

Hafa kærendur skotið greindum ákvörðunum til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir. 

Málsrök kærenda:  Af hálfu kærenda er því haldið fram að hinar kærðu ákvarðanir séu haldnar form- og efnisannmörkum, ásamt því að ganga gegn lögmætum hagsmunum þeirra, er leiða eigi til ógildingar hinna kærðu ákvarðana.  

Vísað sé til þess að núverandi deiliskipulag Hólatorgsreits sé frá árinu 2004.  Telji kærendur að þeir eigi að geta treyst því að deiliskipulaginu sé ekki breytt stuttu eftir samþykkt þess nema slíkt sé nauðsynlegt.  Á svæði því sem um ræði hafi verið gætt íhaldssemi um allar breytingar og hafi ýmsum viðaminni breytingum en þeirri er hér um ræði verið hafnað. 

Það hafi komið kærendum á óvart að fyrirhugaðar væru breytingar á húsinu að Hólatorgi 2.  Tveimur árum fyrr hafi sami eigandi sótt um leyfi til breytinga sem hafi verið mun viðaminni.  Þá hafi verið fundað með aðilum án þess að sættir næðust.  Fram hafi hins vegar komið í niðurstöðum skipulags- og byggingarsviðs að ekki skyldi gera breytingar á húsinu að Hólatorgi 2 nema í sátt við nágranna.  Í þessu hafi síður en svo falist nokkur geðþóttaákvörðun, heldur hafi afstaðan í raun verið óhjákvæmileg og eigi um leið stoð í gildandi deiliskipulagi, er miði að verndun íbúðarbyggðar á skipulagsreitnum.  Telji kærendur að þau eigi að geta treyst því að sú ákvörðun standi og ekki sé hægt tveimur árum síðar að sækja um mun viðameiri breytingar. 

Kærendur hafi komið á framfæri athugasemdum sínum vegna hinna kærðu ákvarðana sem virðist hafa verið samþykktar án sérstakrar efnisumræðu.  Liggi fyrir að kærendur séu ekki ein um skoðanir sínar þar sem Skipulagsstofnun hafi í bréfi sínu, dags. 23. október 2008, lýst sama viðhorfi.  Kærendum hafi verið tilkynnt niðurstaða skipulagsráðs, en athugasemdum ekki svarað efnislega, hvorki bréflega né bókað um ástæðu fyrir sinnaskiptum ráðsins. 

Bent sé á að allir umsagnaraðilar sem hafi tjáð sig vegna grenndarkynningarinnar hafi lýst sig andvíga hinni kærðu breytingu á húsinu að Hólatorgi 2.  Áður en ákvörðun um breytingar hafi verið tekin hafi áhrif þeirra á næsta nágrenni ekki verið nægjanlega rannsökuð, en kanna hefði átt áhrif á skuggamyndun á fleiri tímum dags og fleiri hús en gert hafi verið.  Skuggamyndun sé aðeins hluti þess sem athuga þurfi varðandi birtu að nágrannahúsunum og útsýni frá þeim.  Áhrifin séu mikil gagnvart öllum húsunum og þyki m.a. ástæða til að benda sérstaklega á athugasemdir íbúa á annari hæð Garðastrætis 45, þar sem áhrif á sjónhringinn séu ekki síður róttæk en Hávallagötumegin.  Virðist sýnt að hjá þeim geti orðið smátt um „vorkvöld í Vesturbænum“ eftir hækkun bakhússins og takmörkuð prýði að því nývirki sem birtast muni framan við sjónarrönd. 

Ákvörðun skipulagsráðs hafi ekki verið rökstudd á neinn veg sem sé andstætt bæði ákvæðum skipulags- og byggingalaga nr. 73/1997 og stjórnsýslulaga nr. 37/1993.  Þessu til áréttingar sé vísað til umsagnar skipulagsstjóra, dags. 17. september 2008, þar sem segi m.a:  „Þegar þetta mál var í gangi fyrir tveimur árum var tekin sú afstaða að ekki skyldi breyta deiliskipulaginu, nema að sátt næðist við nágranna.  Deiliskipulagið er mjög vandlega unnið og tekur á öllum þáttum sem varða byggingar, bílastæði, garðveggi ofl.  Deiliskipulagið hefur ákveðinn sveigjanleika, þar sem heimilt er að gera minni háttar breytingar á húsum ef þær falla vel að byggingarstíl þeirra.  Eins og fyrr segir fellur breytingin ekki illa að byggingarstíl hússins.“  Þau ummæli sem viðhöfð séu í fyrri málsgreininni um deiliskipulagið frá 2004 skýri á engan hátt hvernig unnt hafi verið að hverfa frá þeirri afstöðu að skipulaginu skyldi ekki breyta nema í sátt við nágranna hlutaðeigandi húseigna.  Sú staðhæfing að í deiliskipulaginu búi sveigjanleiki til að leyfa minni háttar breytingar, sem falli vel að byggingarstíl húsa, svari þessu einmitt ekki þar sem hún varði húsin sjálf en ekki grenndaráhrif breytinganna.  Enda yrði hún að öðrum kosti í beinni mótsögn við fyrrnefnda umsögn skipulagsstjóra þar sem staðfest sé að skilmálar deiliskipulagsins heimili aðeins „minni háttar breytingar … sem sannanlega hafi engin grenndaráhrif. “ 

Á sama hátt sé síðari málsgreinin haldlaus sem röksemd gagnvart athugasemdum og hagsmunum kærenda.  Efni hennar sé greinilega sótt í bréf Húsafriðunarnefndar til arkitekta byggingarleyfishafa, dags. 9. maí 2008.  Í umsögn nefndarinnar segi eftirfarandi:  „Ekki er gerð athugasemd við erindið enda er umbeðin hækkun á inngönguskúr vel útfærð í samræmi við aldur og gerð hússins og kemur hvorki til með að rýra varðveislugildi hússins sjálfs né stöðu þess á svæði sem nýtur verndar skv. deiliskipulagi.“  Ráða megi af þessu að Húsfriðunarnefnd hafi einblínt á húsið sjálft en ekki talið ástæðu til að fjalla sérstaklega um grenndaráhrif af hækkun bakhússins.  Sé þetta e.t.v. eðlilegt svo langt sem það nái en vekji nokkra furðu í þessu tilviki.  Hvað sem því líði megi ljóst vera að umsögnin veiti ekki bein svör við neinum spurningum um ríka hagsmuni kærenda.  Það leiði af því og framansögðu að skipulagsráði hafi ekki verið rétt að samþykkja umsókn byggingarleyfishafa á grundvelli umsagnar skipulagsstjóra einnar saman. 

Þá hafi breytingin verið kynnt með grenndarkynningu en ekki með auglýsingu í Lögbirtingarblaði eins og beri að gera þegar um verulega breytingu á deiliskipulagi sé að ræða.  Kærendur telji fyrirhugaðar breytingar meiri háttar með vísan til þess að um sé að ræða breytingar á þriðjungi grunnflatar á risinu ásamt því að nýtilegur grunnflötur hússins aukist um 24 m², sem sé fimmtungur af heildargrunnfleti þess eftir breytingu.  Þá standi til að gera vistarrými úr bakhúsi sem áður hafi eingöngu verið nýtt sem inngangur og stigagangur.  Stigagangshúsið hafi frá öndverðu verið hugsað og hannað sem viðauki við meginhúsið, til að hámarka nýtingarrými þess, en ekki til að mynda eigið vistarrými.  Þurfi vart að efa að tillit til nærliggjandi eigna hafi ráðið þessari tilhögun.  Með breytingunni sé ætlunin að færa þak meginhússins út yfir allan „inngönguskúrinn“ sem næst í fullri rishæð og um leið með þeim árangri að húsið fái nýjan mæniás suður/norður, er verði að auki mun lengri en núverandi meginás austur/vestur.  Sé einfaldast að lýsa þessu þannig að verið sé að innlima bakhúsið í meginhúsið og bylta stærðarhlutföllum þess.  Sé m.a. ekki unnt að ræða um breytinguna sem kvistbyggingu, enda eigi hún sér ekki hliðstæður innan byggingarreitsins þar sem nær öll hús Hólatorgsmegin séu með meginás austur/vestur og hallandi norðurþak án útskota umfram það sem telja megi minni háttar.  

Með svölum á vesturhlið annarrar hæðar og á rishæð, svo og glugga í norður, telji kærendur að gengið sé á heimilishelgi þeirra þar eð ný vistarrými og svalir verði í beinni sjónlínu við helstu vistarrými að Hávallagötu 1, þ.e. stofur og gang.  Hið sama gildi reyndar um vistarrými á neðri hæð Hávallagötu 1 og einnig hluta vistarrýmis að Hávallagötu 3.  Í þessu samhengi sé rétt að benda á að á bakhlið Hólatorgs 2, þ.e. í stigahúsinu, séu nú engin herbergi eða fastir íverustaðir.  Heimilað sé íverurými í bakhúsi og með því gengið á heimilishelgi sem íbúar að Hávallagötu 1 hafi hingað til notið í helstu vistarrýmum.  Þá þyki íbúum að Hávallagötu 1 gengið á byggingarlega fagurfræði síns húss með breytingum á bakhúsi að Hólatorgi 2. 

Skuggavarp muni aukast í næsta nágrenni, aðallega í garði og á fyrstu tveimur hæðum að Hávallagötu 1.  Lóðin að Hávallagötu 1, sem liggi að Hólatorgi 2, sé ein sú minnsta í húsaröðinni við Hávallagötu.  Þá sé þrengra á milli húsa að Hólatorgi 2 og Hávallagötu 1 en milli annarra húsa við Hólatorg og Sólvallagötu annars vegar og hins vegar húsa við Hávallagötu.  Af því leiði að skuggavarp af þessu rismikla húsi, sem nú standi til að hækka að hluta, sé til muna meira í garðinum að Hávallagötu 1 en aðrir íbúar við götuna búi almennt við.  Einnig sé einsýnt að aukin skuggamyndun verði í garði að Hávallagötu 3 og að Garðastræti 45.  Jafnframt skerði breytingin útsýni íbúa, s.s. þeirra sem búi að Garðastræti 45. 

Breytingin brjóti í bága við allar grundvallarforsendur að tilhögun bygginga á deiliskipulagsreitnum og hönnun sjálfs hússins, ásamt því að raska götumyndinni við suðurenda Garðastrætis til tjóns fyrir íbúa handan götunnar.  Með vísan til alls þessa sé um meiri háttar breytingu á deiliskipulagi að ræða sem hefði þurft að auglýsa eins og um nýtt deiliskipulag væri að ræða samkvæmt 26. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Nái hin kærða deiliskipulagsbreyting fram að ganga verði hún fordæmisgefandi fyrir önnur hús í nágrenninu og geti haft ófyrirsjáanlegar afleiðingar fyrir skipulag nágrennisins. 

Vakin sé athygli á því að stór geymsluskúr, sem tilheyri Hólatorgi 2 og standi á mörkum lóðanna að Hólatorgi 2 og Hávallagötu 1, hafi aldrei verið samþykktur af hálfu íbúa að Hávallagötu 1.  Kvöð um niðurrif hafi hvílt á þessum skúr en hún felld úr gildi og hafi aldrei verið gefinn kostur á því að gera athugasemdir við það.  Skúrinn spilli heildarmynd garðsins og skyggi á sólu.  Skúrinn sé á deiliskipulagi sem samþykkt hafi verið árið 2004, en ekki hafi verið tekið fram að hann hafði áður verið reistur með kvöð um niðurrif. 

Til stuðnings kröfu sinni um ógildingu hins kærða byggingarleyfis vísi kærendur til þess að það byggi á deiliskipulagi sem þeir telji ekki gilt að lögum og hafi kært til úrskurðarnefndarinnar.  Að auki sé bent á að í kjölfar ákvörðunar skipulagsráðs um breytt deiliskipulag hafi Skipulagsstofnun gert athugasemdir við breytinguna.  Eftir að kærur hafi borist úrskurðarnefndinni hafi kærendum verið tjáð að athugasemdum stofnunarinnar hafi verið svarað með bréfi frá skipulags- og byggingarsviði.  Málsmeðferð þessi sé óskiljanleg og fái kærendur ekki séð hvernig hin lagfærða umsögn geti talist vera það sem legið hafi fyrir skipulagsráði þegar hin kærða ákvörðun þess hafi verið tekin. 

Málsrök Reykjavíkurborgar:  Af hálfu Reykjavíkurborgar er bent á að mál þetta eigi sér nokkra forsögu.  Árið 2006 hafi verið lögð fram fyrirspurn hjá embætti skipulagsfulltrúa um hvort leyft yrði að hækka þak á stigahúsi hússins að Hólatorgi 2.  Talið hafi verið að breytingin gæti haft áhrif á nágrannalóðir vegna aukins skuggavarps og innsýnar og samræmdist því ekki gildandi deiliskipulagi svæðisins.  Í kjölfar fyrirspurnarinnar hafi verið lögð fram umsókn um breytingu á deiliskipulagi.  Hafi tillagan verið grenndarkynnt hagsmunaaðilum sem óveruleg breyting á deiliskipulagi og hafi athugasemdir borist.  Hafi verið reynt að sætta málsaðila en ekki tekist og hafi því ekkert orðið af framkvæmdum. 

Bent sé á að í umsögn skipulagsstjóra hafi komið fram að byggingarleyfisumsóknin væri frábrugðin þeirri sem kynnt hafi verið tveimur árum fyrr.  Húsafriðunarnefnd hafi talið að breytingin myndi fara húsinu vel en hafa í för með sér aukið skuggavarp á hús og lóð að Hávallagötu 1. 

Varðandi þá málsástæðu kærenda að málsmeðferð hafi verið ófullnægjandi með vísan til bréfs Skipulagsstofnunar, dags. 23. október 2008, sé bent á að tillagan hafi verið lögð fyrir skipulagsráð 1. október 2008 og samþykkt með vísan til a-liðar 12. gr. samþykktar um skipulagsráð og umsagnar skipulagsstjóra.  Í bréfi Skipulagsstofnunar sé bent á að í umsögn Reykjavíkurborgar hafi ekki verið nægilega svarað athugasemdum sem borist hefðu vegna grenndarkynningarinnar varðandi skuggavarp, innsýn, útlit húss og breytingu á nýlegu deiliskipulagi.  Í bréfi skipulags- og byggingarsviðs til Skipulagsstofnunar, dags. 20. febrúar 2009, hafi verið beðist velvirðingar á því að með fyrra bréfi hafi einungis fylgt drög að umsögn skipulagsstjóra.  Rétt umsögn hafi fylgt bréfinu og hafi öllum þeim er gert höfðu athugasemdir verið send rétt umsögn þar sem öllum athugasemdum hafi verið svarað.  Þrátt fyrir ofangreinda vankanta á umsögninni sé það mat Reykjavíkurborgar að þeir séu ekki þess eðlis að það varði ógildingu deiliskipulagsbreytingarinnar, enda hafi Skipulagsstofnun gert athugasemd við umsögnina sem síðan hafi verið bætt úr.  Verði ekki séð hvaða heimildir í skipulags- og byggingarlögum standi til að ógilda heildarmeðferð máls þegar svo standi á.  Hafi Skipulagsstofnun oft á tíðum gert athugasemdir við erindi sem þessi og talið að ekki væri hægt að svara þeim nema betrumbætt gögn lægju fyrir.  Hafi slíkar athugasemdir hingað til ekki varðað ógildingu kærðra ákvarðana út af fyrir sig. 

Því sé hafnað að um verulega breytingu á deiliskipulagi hafi verið að ræða sem kallað hafi á nýtt deiliskipulag og þá heildarendurskoðun á skipulagi.  Engin fordæmi séu fyrir því að á einbýlishúsalóðum sé deiliskipulag tekið til heildarendurskoðunar þó fram komi óskir einstakra lóðarhafa um breytingar.  Það hafi verið mat borgarinnar að um óverulega breytingu á deiliskipulagi væri að ræða sem þyrfti að grenndarkynna, sbr. 2. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga, og hafi málsmeðferðin verið í samræmi við það.  Um matsatriði sé að ræða hverju sinni, þ.e. hvort breyting á deiliskipulagi teljist veruleg eða óveruleg, og sé hin kærða deiliskipulagsbreyting í öllum skilningi minni háttar.  Áhrif breytingarinnar séu lítil á deiliskipulagið í heild og grenndaráhrif hennar óveruleg, breytingin varði einungis eina lóð og hafi áhrif á hagsmuni mjög fárra einstaklinga. 

Þegar sótt hafi verið um að stækka viðbyggingu fyrir tveimur árum hafi verið tekin sú afstaða hjá embætti skipulagsfulltrúa að ekki skyldi leggja til við skipulagsráð að samþykkja breytingu á deiliskipulaginu nema sátt næðist við nágranna.  Deiliskipulagið sé mjög vandlega unnið og taki á öllum þáttum sem varði byggingar, bílastæði, garðveggi o.fl.  Deiliskipulagið hafi ákveðinn sveigjanleika þar sem heimilt sé að gera minni háttar breytingar á húsum ef þær falli vel að byggingarstíl þeirra.  Með vísan til þessarar afstöðu hafi ekki náðst samkomulag um útfærslu breytingarinnar á sínum tíma og hún því ekki afgreidd.  Þegar nýtt erindi hafi borist skipulags- og byggingarsviði hafi verið ákveðið að endurtaka fyrri málsmeðferð, þ.e. að grenndarkynna tillöguna fyrir sömu hagsmunaaðilum og áður. 

Athugasemdir vegna útsýnisskerðingar, innsýnar og skuggavarps séu skiljanlegar.  Flestar viðbyggingar eða stækkanir húsa í svo þéttbyggðu umhverfi hafi áhrif á nágrannabyggð.  Hækkun viðbyggingar með litlum viðbótarglugga efst á gafli hennar auki skuggavarp á nærliggjandi lóðir, valdi meiri birtuskerðingu og jafnvel einhverri innsýn. 

Minnsta fjarlægð milli Hólatorgs 2 og Hávallagötu 1 sé 12 m.  Það sé ekki minni fjarlægð en víða í hverfinu og húsin séu ekki meira en tvær hæðir auk rishæða.  Á tímabilinu maí til ágúst hafi hækkun viðbyggingar mjög lítil áhrif á skuggavarp í garði Hávallagötu 1 og nái skugginn þá aðeins lítillega inn á nágrannalóðina.  Þegar sól sé lægra á lofti, við jafndægur, nái skugginn hins vegar að falla á neðri hæð Hávallagötu 1 sem sé aukning frá því sem verið hafi fyrir breytinguna.  Skuggavarpið hafi eingöngu verið skoðað fyrir sumarmánuðina, þ.e. milli jafndægra, en það sé sá tími sem garður og svalir séu mest notuð.  Ekki hafi verið óskað eftir því við arkitekt hússins að sýna skuggavarp yfir vetrarmánuðina, þó svo að nágrannar hafi óskað eftir því.  Teikningar af skuggavarpi sem unnar hafi verið fyrir kynningu hafi verið taldar nægilegar til að hægt væri að átta sig á áhrifum breytingarinnar.  Málsástæðum kærenda varðandi skuggavarp sé því hafnað.  Bent sé á að á þeim tíma árs þegar sól sé lágt á lofti megi gera ráð fyrir auknu skuggavarpi nánast án tillits til þess hve breytingar á húsum séu litlar.  Á þeim tímum séu garðar almennt ekki notaðir til útiveru og sólbaða á sama hátt og á sumrin. 

Það hafi og verið mat skipulagsyfirvalda að breytingin félli ekki illa að byggingarstíl hússins.  Segi orðrétt í bréfi Húsafriðunarnefndar:  „Ekki er gerð athugasemd við erindið enda er umbeðin hækkun á inngönguskúr vel útfærð í samræmi við aldur og gerð hússins og kemur hvorki til með að rýra varðveislugildi hússins sjálfs né stöðu þess á svæði sem nýtur verndar skv. deiliskipulagi.“  Orðalag umsagnar gefi tilefni til að álykta að nefndin hafi talið breytinguna fara húsinu vel. 

Kvöð varðandi skúr hafi veriði aflétt þegar deiliskipulag það sem nú sé í gildi hafi verið samþykkt.  Því sé ekki vettvangur nú til að gera athugasemdir við það. 

Skipulagsyfirvöld hafi verið á þeirri skoðun að breytingin hefði grenndaráhrif og því hafi ekki verið hægt að telja hana samræmast eldri skilmálum sem heimiluðu minni háttar breytingu.  Hafi því verið talið að deiliskipulagsbreyting sú sem deilt sé um í máli þessu hafi verið nauðsynleg.  Segja megi að nánast allar breytingar sem varði stækkanir húsa hafi einhver áhrif á umhverfið.  Í þéttbýli verði menn að gera ráð fyrir einhverjum breytingum.  Verði ekki hjá þeim komist þótt deiliskipulagsáætlanir séu vel og nákvæmlega unnar.  Grenndaráhrif hinar kærðu breytingar hafi, að mati skipulagsyfirvalda, ekki verið meiri en vænta mátti í þéttri byggð. 

Þá ætti ekki að skipta kærendur máli hvort rýmið sé notað sem stigahús eða vistarrými.  Ekki hafi legið fyrir byggingarnefndarteikningar þegar málið hafi verið kynnt. 

Af hálfu kærenda sé því haldið fram að skipulagsyfirvöld hafi lofað að ekki yrðu gerðar breytingar á fasteigninni að Hólatorgi 2 nema í sátt við nágranna.  Þessu sé til að svara að á sínum tíma hafi það verið markmið skipulagsfulltrúa að sætta aðila.  Skipulags- og byggingarnefnd hafi ekki bókað neitt þessa efnis á sínum tíma og sé því ekki um að ræða opinbera afstöðu hennar til niðurstöðu málsins, enda þurfi að liggja fyrir rökstudd málefnaleg niðurstaða sem byggist á skipulagslegum forsendum þegar tillögu, sem vísað hafi verið í grenndarkynningu, sé synjað.  Bent sé á að athugasemdaraðilum hafi verið tilkynnt um niðurstöðuna með bréfi, dags. 7. október 2008. 

Með vísan til ofangreinds sé málsástæðum þess efnis að ekki hafi verið viðhaft samráð við íbúa vísað á bug sem órökstuddum.  Bent sé á að það sé ekki hlutverk lögbundins samráðs eða í samræmi við hugmyndir um íbúalýðræði að tryggja það að farið verði eftir öllum hugmyndum eða skoðunum sem íbúar hafi, enda væri slíkt ómögulegt. 

Því sé alfarið hafnað að hin kærða deiliskipulagsbreyting feli í sér slíka röskun á hagsmunum kærenda að það varði ógildingu hennar.  Sérstaklega sé nauðsynlegt að minna á að eigendur fasteigna í þéttbýli geti ávallt vænst þess að breytingar séu gerðar á skipulagi sem haft geti í för með sér skerðingu á útsýni, aukið skuggavarp, umferðaraukningu eða aðrar breytingar, enda sé beinlínis gert ráð fyrir því í skipulags- og byggingarlögum að deiliskipulagsákvarðanir geti tekið breytingum.  Verði menn almennt að sæta því að með almennum takmörkunum geti hagsmunir þeirra í einhverju verið skertir með slíkum breytingum. 

Kærendur geri ekki neinar efnislegar athugasemdir við hið kærða byggingarleyfi eða bendi á atriði sem leitt geti til ógildingar þess þrátt fyrir kröfu þeirra þar að lútandi. 

Málsrök byggingarleyfishafa:  Af hálfu byggingarleyfishafa er vísað til þess að málflutning kærenda verði að skoða í ljósi þess að þau vilji bregða fæti fyrir réttmætar og eðlilegar hugmyndir íbúa að Hólatorgi 2 til endurnýjunar og nýtingar hússins, m.a. með tilliti til brunavarna. 

Þrátt fyrir fullyrðingar kærenda um aukið skuggavarp vegna fyrirhugaðs kvists á norðurþaki líti kærendur að Hávallagötu 1 framhjá því að það skuggavarp sé þegar til staðar vegna hávaxinna trjáa sem séu á lóðamörkum Hávallagötu 1 og Hávallagötu 3.  Bent sé á að á norðurhlið hússins að Hólatorgi 2 séu þrír gluggar og úr þeim sjáist a.m.k. inn í öll suðurherbergi hússins að Hávallagötu 1.  Einn gluggi til viðbótar hafi því ekki áhrif í þessu sambandi. 

Skúrbygging hafi staðið á mörkum lóðanna nr. 2 við Hólatorg og nr. 1 við Hávallagötu frá því árið 1920, eða löngu áður en hús kærenda að Hávallagötu nr. 1 hafi verið reist árið 1939.  Skúrbyggingin byggi á hefðarrétti sem nái lengra aftur en ævi elstu íbúa við Hávallagötu. 

Svo virðist sem kærendur hafi ekki kynnt sér meginröksemdir deiliskipulags svæðisins eða að þau virði sjónarmið þess að vettugi.  Deiliskipulagið sé enn í gildi, utan að hert hafi verið á jafnræðissjónarmiðum í túlkun þess og þeim eina aðila sem undanþeginn hafi verið almennum reglum þess sé nú veittur sami réttur og öðrum.  Hið kærða byggingarleyfi auki ekki skuggamagn eða nábýli umfram það sem samþykkt sé og veitt sé í öðrum tilvikum á skipulagsreitnum. 

Andsvör kærenda við sjónarmiðum Reykjavíkurborgar og byggingarleyfishafa:  Kærendur bendi á að ekki hafi verið grenndarkynnt áform um tröppur út í garð á vesturhlið hússins að Hólatogi 2 og endurbyggingu skúrs á lóðarmörkum.  Á skúrnum hafi hvílt kvöð um niðurrif en henni hafi verið aflétt, án samráðs við nágranna.  Á árinu 2006 hafi sú afstaða verið tekin af skipulagsyfirvöldum í borginni að deiliskipulagi svæðisins yrði ekki breytt nema í sátt við nágranna.  Eigi að síður hafi hin kærða breyting verið staðfest án þess að kærendum hafi verið svarað efnislega eða verið reynt á einhverju stigi málsins að koma til móts við þá eða funda með þeim.  Samþykkt hafi verið tillaga er gangi mun lengra en fyrri tillaga frá árinu 2006 sem ekki hafi þá þótt rétt að samþykkja.  Ekki hafi kærendum verið gefin nein málefnaleg skýring á þessum sinnaskiptum skipulagsráðs. 

Umsögn skipulagsstjóra sé til í fjórum útgáfum, en í þremur breyttum útgáfum sé reynt að svara efnislega athugasemdum Skipulagsstofnunar.  Kærendum hafi aldrei verið svarað formlega eða sendar þessar síðar gerðu útgáfur af umsögn, dags. 17. september 2008, með uppfærðum dagsetningum.  Þessar eftirá útgáfur hafi ekki komið fyrr en í lok febrúar 2009 þegar kærendur hafi verið búnir að kæra til úrskurðarnefndarinnar.  Hin lagfærða umsögn, dags. 28. janúar 2009, hafi aldrei verið send kærendum formlega.  Það sé með ólíkindum að slík vinnubrögð skuli viðgangast í stjórnsýslu borgarinnar og að þau séu ekki álitin nógu alvarleg til að stoppa fyrirhugaðar breytingar á deiluskipulaginu. 

Grenndaráhrif séu veruleg.  Hvergi í nágrenni Hólatorgs 2 hafi verið heimiluð sambærileg breyting þar sem svo stór hluti af risi sé byggður ofan á rými sem ekki hafi áður gengt hlutverki íverustaðar og sé eingöngu anddyri og stigagangur.  Hlutfallslega sé hér um mikla stækkun á nýtilegu rými í risi að ræða, eða u.þ.b. 50% stækkun, er auki nýtingarrými um 20,8 m².  Auðveldlega sé hægt að gera sér grein fyrir því að innsýn úr nýju risi og svölum yrði töluvert truflandi fyrir íbúa að Hávallagötu 1.  Innsýn í íbúð að Hávallagötu 3 aukist einnig töluvert.

Af yfirlitsmynd byggðarinnar megi sjá að nálægðin sé langmest á milli Hólatorgs 2 og Hávallagötu 1, miðað við önnur hús á skipulagsreitnum, og sé hún meiri en víðast hvar í nágrenninu þó farið sé út fyrir reitinn.  Einnig sé ljóst að lóðirnar í kringum Hávallagötu 1 og Hávallagötu 5 séu langminnstar í reitnum og því viðkvæmastar fyrir frekari þrengingum og skuggavarpi. 

Fullyrðingar borgaryfirvald um skuggavarp séu órökstuddar og auk þess rangar.  Hið rétta sé að frá 7. maí og til 7. ágúst, kl. 16:30, skyggi húsið að Hólatorgi 2, án breytinga, á u.þ.b. 1/3 af suðurgarði Hávallagötu 1.  Með breytingum muni skuggavarp aukast um 25%.  Þetta hljóti að teljast frekar mikil breyting í litlum garði.  Á tímabilinu frá 22. mars til 22. sept., kl. 13:30, skyggi húsið að Hólatorgi 2, án breytinga, á rúmlega helming suðurgarðs Hávallagötu 1 og með breytingunni muni skuggavarp aukast um 20-25%.  Að vísu nái skugginn inn á suðurhlið Hávallagötu 1 og fari yfir daginn fyrir glugga kjallaraíbúðar og sé það mikil breyting.  Þegar sól sé enn lægra á lofti, t.d. frá september til mars, falli skuggi fyrr á svalir og glugga á efri hæðum.  Hinn 22. júní, kl. 16:30, aukist skuggavarp um 30% við breytinguna.  Samkvæmt framansögðu sé ljóst að fyrirhuguð bygging muni varpa töluverðum skugga og stela kvöldsólinni, að sumri til, frá íbúum að Garðastræti 45 sem sé nokkuð mikil breyting. 

Kærendur geri athugasemdir við að kvöð um niðurrif geymsluskúrs á lóðinni að Hólatorgi 2 hafi verið aflétt í deiliskipulagi svæðisins frá árinu 2004, enda hafi þeim aldrei verið kynnt niðurfelling kvaðarinnar og hafi þeir ekki vitað um hana fyrr en við grenndarkynningu árið 2006. 

Geymsluskúrinn, sem sótt sé um að komi í staðinn fyrir skúrinn sem búið sé að rífa, muni liggja eins og hann og skyggja mikið á gróður.  Allt umhverfi myndi njóta sín mun betur án skúrsins.  Þetta sé eini staki geymsluskúrinn í nágrenninu og þó víðar væri leitað. Það hljóti að teljast til undantekninga og lítt nútímalegt að leyfa að byggja slíkan skúr í gamalgrónu hverfi í Reykjavík.  Gerð sé athugasemd við það að skúrinn falli undir skilmála er lúti að bílskúrum þegar til standi að nota hann sem mjög stóra geymslu sem og stórt þvottahús sem jafnan fylgi íbúðarhúsum.  Hér sé því verið að stækka íbúðarhúsið með því að flytja hluta þess út í garð.  Ef leyfa eigi geymsluskúr á lóðamörkum Hólatorgs 2 og Hávallagötu 1 hljóti að teljast eðlilegt að kærendur hafi eitthvað um það að segja hversu stór hann sé og hvar hann sé staðsettur.  Skúrinn eigi að vera sem lengst frá lóðarmörkum þannig að hann skyggi sem minnst á suðurgarð Hávallagötu 1. 

Bent sé á að Húsafriðunarnefnd taki ekki afstöðu til áhrifa breytingarinnar á nærliggjandi hús eða nágrenni sem sé galli, því auðvitað skipti þau áhrif jafnvel meira máli en áhrifin á húsið sjálft.  Breytingin að Hólatorgi 2 muni raska götumyndinni við suðurenda Garðastrætis til tjóns fyrir nágranna.  Hinar kærðu breytingar á húsinu uppfylli ekki áherslu deiluskipulags svæðisins þess efnis að núverandi götumynd verði ekki breytt, nema til þess að færa nær upprunanum.  Skýrt komi fram í deiluskipulaginu að ekki sé leyfilegt að hækka þök eða setja á þau kvisti og því sé hér gróflega horft framhjá hinum stórkarlalegu breytingum. 

Varðandi hinar fyrirhuguðu framkvæmdir við húsið að Hólatorgi 2 og nálægð þess við lóðarmörk sé bent á að samkvæmt 1. mgr. 75. gr. byggingareglugerðar nr. 441/1998 séu tvenns konar reglur notaðar til að finna út lágmarksfjarlægð húsveggjar frá lóðarmörkum og skuli nota þá reglu sem gefi meiri fjarlægð.  Önnur reglan taki mið af meðalhæð húsveggjar er snúi að lóðarmörkum og síðan helminga og hin taki mið af því hvernig eldvörnum sé háttað.  Leyfileg hámarksfjarlægð inngangsskúrs frá lóðarmörkum Hávallagötu sé u.þ.b. 3,6 m miðað við hæð húsveggjar skúrsins í dag (u.þ.b. 7,3 m), en miðað við eldvarnir þegar útveggir fullnægi a.m.k. kröfum um REI30 og klæddir með klæðningu í flokki 2 megi fjarlægð ekki vera minni en 5 m og með klæðningu í flokki 1 ekki minni en 4 m.  Ef  leyfa eigi hækkun á inngangsskúr fari lágmarksfjarlægð húsgaflsins í u.þ.b. 4,4 m miðað við meðalhæð (u.þ.b. 8,87 m).  Fjarlægð inngangsskúrs frá lóðarmörkum við Hávallagötu sé í dag 4,58 m og samkvæmt byggingarreglugerð sé skúrinn of nálægt mörkum lóðar nr. 1 við Hávallagötu miðað við klæðningu útveggjar í flokki 2 (5 m fjarlægð).  Verði inngangsskúrinn hækkaður líkt og heimild standi til og bætt úr eldvörnum útveggja hússins sé samt sem áður vafi á því hvort byggingin sé nægilega langt frá lóðarmörkum eftir þessum almennu lágmarksreglum. 

Að lokum sé bent á að í gögnum málsins liggi fyrir að kærendur sem búsettir séu að Hávallagötu 1 hafi fellt tré í garði sínum þar sem þau hafi skyggt á sólu. 

——-

Aðilar máls þessa hafa fært fram ítarlegri rök fyrir máli sínu, sem ekki verða rakin hér frekar, en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn málsins. 

Vettvangsganga:  Úrskurðarnefndin kynnti sér aðstæður á vettvangi 25. janúar 2010. 

Niðurstaða:  Í máli þessu er annars vegar deilt um ákvörðun skipulagsyfirvalda í Reykjavík um breytingu á deiliskipulagi Hólatorgsreits frá árinu 2004 er tekur til lóðarinnar að Hólatorgi 2 og hins vegar ákvörðun byggingarfulltrúa um að veita leyfi til að stækka rishæð hússins að Hólatorgi 2 með því að hækka þak viðbyggingar og breyta í mænisþak, byggja tvennar svalir á vesturhlið, koma þar fyrir dyrum og tröppum út í garð og endurbyggja skúr á lóðinni. 

Af hálfu kærenda er því haldið fram að hin kærða deiliskipulagsbreyting sé þess eðlis að skipulagsyfirvöldum hafi verið óheimilt að fara með hana sem óverulega breytingu á deiliskipulagi samkvæmt 2. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, heldur hafi borið að auglýsa hana svo sem um nýtt deiliskipulag væri að ræða, sbr. 1. mgr. 26. gr. laganna. 

Samkvæmt deiliskipulagi svæðisins er á lóðinni nr. 2 við Hólatorg 336 m² tvílyft íbúðarhús með risi ásamt 43 m² bílskúr.  Nýtingarhlutfall lóðar er 0,74.  Með hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu er veitt heimild til að stækka húsið um 24 m²  en á móti kemur minnkun bílskúrs um 12 m².  Verður nýtingarhlutfall lóðar eftir breytingu 0,77.  Hefur eldir skúr þegar verið rifinn og nýr reistur í hans stað.   

Samkvæmt fyrirliggjandi gögnum mun breyting sú sem heimiluð er á húsinu að Hólatorgi 2 auka nokkuð skuggavarp og innsýn.  Það verður þó ekki meira en almennt má búast við í þéttri byggð, sem er innan skilgreinds miðborgarsvæðis samkvæmt Aðalskipulagi Reykjavíkur 2001-2024.   Með hliðsjón af því verður hin umrædda breyting talin óveruleg og var skipulagsyfirvöldum því heimilt, eins og þarna stóð á, að grenndarkynna tillögu að breyttu deiliskipulagi svæðisins.  Hefur það ekki áhrif á þessa niðurstöðu þótt skipulagsyfirvöld hafi á árinu 2006 hafnað breytingu á deiliskipulagi vegna umræddrar lóðar.  

Fallast má á með kærendum að meðferð málsins hafi verið ábótavant hvað varðar svör við athugasemdum, en þau voru í fyrstu ófullnægjandi, og var ekki endanlega úr því bætt fyrr en eftir gildistöku hinnar kærðu ákvörðunar.  Þessi ágalli þykir þó ekki eiga að leiða til ógildingar þegar til þess er litið að hann varðar meðferð máls eftir samþykkt sveitarstjórnar á hinni kærðu ákvörðun, auk þess sem ekki verður séð að hann hafi valdið kærendum réttarspjöllum. 

Athugasemdir kærenda, er varða framkvæmdir við skúr á lóðinni að Hólatorgi 2, lúta að ákvörðun er tekin var með samþykkt deiliskipulags á árinu 2004 og getur sú ákvörðun ekki sætt endurskoðun í máli þessu.  Þá verður ekki séð að þörf hafi verið að grenndarkynna áform um tröppur út í garð á vesturhlið hússins, enda bar ekki nauðsyn til að breyta deiliskipulagi vegna þeirra, heldur telst þetta fyrirkomulag eðlilegur hluti af byggingarleyfi hússins.

Samkvæmt öllu framansögðu er kröfu kærenda um ógildingu hinnar kærðu deiliskipulagsbreytingar hafnað, enda verður ekki fallist á að með henni hafi verið brotið gegn ákvæðum skipulags- og byggingarlaga eða stjórnsýslulaga nr. 37/1993. 

Hið kærða byggingarleyfi er í samræmi við deiliskipulag svæðisins eftir framangreinda breytingu og þar sem ekki liggur fyrir að málsmeðferð við þá ákvarðanatöku hafi verið ábótavant eða að farið hafi verið gegn ákvæðum 75. gr. byggingarreglugerðar nr. 441/1998 með áorðnum breytingum verður kröfu kærenda um ógildingu leyfisins hafnað. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna mikilla anna og málafjölda hjá úrskurðarnefndinni. 

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu ákvörðunar skipulagsráðs Reykjavíkur frá 1. október 2008 um breytingu á deiliskipulagi Hólatorgsreits er tók til lóðarinnar að Hólatorgi 2.  Jafnframt er hafnað kröfu kærenda um ógildingu ákvörðunar byggingarfulltrúa Reykjavíkur frá 3. febrúar 2009 um að veita leyfi til stækkunar rishæðar hússins að Hólatogi 2, byggja tvennar svalir á vesturhlið, koma þar fyrir dyrum og tröppum út í garð og endurbyggja skúr á lóðinni. 

___________________________
Hjalti Steinþórsson

_____________________________         ____________________________
Ásgeir Magnússon                                        Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

6/2010 Gunnarssund

Með

Ár 2010, miðvikudaginn 3. mars, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 6/2010, kæra á samþykkt bæjarstjórnar Hafnarfjarðar frá 22. desember 2009 um breytingu á deiliskipulagi miðbæjar Hafnarfjarðar er tók til lóðarinnar að Gunnarssundi 9 og á ákvörðun skipulags- og byggingarfulltrúa bæjarins frá 13. janúar 2010 um að veita byggingarleyfi fyrir bárujárnsklæddu timburhúsi á einni hæð með portbyggðu risi á lóðinni. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 11. febrúar 2010, er barst nefndinni sama dag, kæra H og E, Gunnarssundi 10, Hafnarfirði, samþykkt bæjarstjórnar Hafnarfjarðar frá 22. desember 2009 um breytingu á deiliskipulagi miðbæjar Hafnarfjarðar, er tók til lóðarinnar að Gunnarssundi 9, og á ákvörðun skipulags- og byggingarfulltrúa bæjarins frá 13. janúar 2010 um að veita byggingarleyfi fyrir bárujárnsklæddu timburhúsi á einni hæð með portbyggðu risi á lóðinni.  Hin kærða deiliskipulagsbreyting tók gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda 11. janúar 2010. 

Gera kærendur þá kröfu að hinar kærðu ákvarðanir verði felldar úr gildi og að kveðinn verði upp bráðabirgðaúrskurður um stöðvun framkvæmda samkvæmt hinu kærða byggingarleyfi á meðan málið er til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni.  Þykja nú nægilegar upplýsingar liggja fyrir til þess að málið verði tekið til endanlegs úrskurðar og verður því ekki tekin afstaða til stöðvunarkröfu kærenda. 

Málavextir:  Hinn 7. apríl 2009 var tekin fyrir í skipulags- og byggingarráði Hafnarfjarðar fyrirspurn eiganda fasteignarinnar að Gunnarssundi 9 um hvort leyft yrði að byggja nýtt hús á lóðinni í stað húss þess sem fyrir var.  Á fundi sínum hinn 12. maí 2009 lýsti ráðið sig jákvætt gagnvart erindinu en þá lágu fyrir umsagnir Byggðasafns Hafnarfjarðar og Húsafriðunarnefndar ríkisins um niðurrif eldra húss.  Á sama fundi var lögð fram tillaga að breytingu á deiliskipulagi miðbæjar Hafnarfjarðar frá árinu 1981 þar sem gert var ráð fyrir nýju einbýlishúsi að Gunnarssundi 9 sem yrði ein hæð og ris.  Samþykkti skipulags- og byggingarráð að grenndarkynna tillöguna sem óverulega breytingu á deiliskipulagi skv. 2. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Að lokinni grenndarkynningu var breytingartillagan tekin fyrir á fundi skipulags- og byggingarráðs hinn 7. júlí 2009 þar sem ráðið samþykkti hana og tók undir fyrirliggjandi svör við þeim þremur athugasemdum er borist höfðu.  Var gildistaka skipulagsbreytingarinnar auglýst í B-deild Stjórnartíðinda hinn 14. ágúst 2009. 

Á fundi skipulags- og byggingarfulltrúa 19. ágúst 2009 var samþykkt byggingarleyfi fyrir einnar hæðar bárujárnsklæddu timburhúsi á steyptum sökkli að Gunnarssundi 9.  Sú afgreiðsla var síðan staðfest í bæjarstjórn Hafnarfjarðar hinn 1. september sama ár. 

Skutu kærendur áðurgreindri skipulagsákvörðun og veitingu byggingarleyfisins til úrskurðarnefndarinnar sem felldi þær ákvarðanir úr gildi með úrskurði, dags. 8. október 2009, þar sem ekki var talið rétt að fara með skipulagsbreytinguna sem óverulega breytingu samkvæmt 2. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Kröfu um ógildingu byggingarleyfis fyrir niðurrifi eldra húss á lóðinni var hins vegar vísað frá. 

Hinn 20. október 2009 samþykkti skipulags- og byggingarráð Hafnarfjarðar að auglýsa nýja tillögu að deiliskipulagsbreytingu samkvæmt 1. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga og var haldinn kynningarfundur um tillöguna hinn 23. nóvember sama ár.  Eitt athugasemdabréf barst á kynningartíma tillögunnar, frá kærendum í máli þessu.  Skipulags- og byggingarráð samþykkti hina auglýstu tillögu fyrir sitt leyti hinn 15. desember með vísan til fyrirliggjandi umsagnar skipulags- og byggingarsviðs, sem hafði m.a. að geyma drög að svörum við framkomnum athugasemdum kærenda.  Lagði ráðið til við bæjarstjórn að samþykkja skipulagstillöguna.  Bæjarstjórn Hafnarfjarðar samþykkti hana hinn 22. desember 2009 og öðlaðist tillagan gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda 11. janúar 2010.  Fól skipulagsbreytingin í sér að nýtingarhlutfall lóðarinnar að Gunnarssundi 9 fór úr 0,45 í 0,75 og flatarnýting lóðar úr 0,25 í 0,4. 

Í kjölfar deiliskipulagsbreytingarinnar veitti skipulags- og byggingarfulltrúi Hafnarfjarðar byggingarleyfi fyrir nýju einnar hæðar timburhúsi með portbyggðu risi að Gunnarssundi 9 hinn 13. janúar 2010 og staðfesti bæjarstjórn þá afgreiðslu hinn 27. janúar sama ár. 

Hafa kærendur skotið greindum ákvörðunum til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir. 

Málsrök kærenda:  Af hálfu kærenda er á því byggt að hin kærða deiliskipulagsbreyting og veiting byggingarleyfis í kjölfar hennar fyrir nýju húsi að Gunnarssundi 9 raski hagsmunum þeirra og hafi framsetningu og kynningu skipulagsbreytingarinnar verið áfátt. 

Er á það bent að málsetningar á uppdrætti skipulagstillögu skorti og framsetning skýringarmyndar á uppdrætti sé villandi auk þess sem mælikvarði uppdráttar og skýringarmyndar gefi misvísandi niðurstöður.  Þannig gefi uppdráttur til kynna að grunnflötur fyrirhugaðs húss að Gunnarssundi 9 verði 64 m² en ef beitt sé mælikvarða skýringarteikningar verði grunnflöturinn 83,3 m².  Í texta skipulagstillögunnar segi hins vegar að grunnflöturinn eigi að vera 75 m².  Málsetning skýringarmyndar sé á þann veg að reynt sé að draga sem mest úr því hve fyrirhugað hús sé miklu stærra en hús það sem fyrir hafi verið á lóðinni.  Eingöngu séu sýnd lóðrétt mál og miðað við minnstu hæð á húsi.  Sýnd sé minnsta hækkun þaks frá því sem áður hafi verið, eða um 1,7 m, en þagað um að þakið fari hækkandi frá blámiðju til beggja átta og verði um 4,0 m til endanna.  Þá komi fram að heimiluð vegghæð sé 3,9 m yfir gólfkóta 10,0 en kótann sé hvergi að finna á skýringarmynd.  Því sé haldið fram að við ákvörðun vegghæðar fyrirhugaðs húss hafi verið tekið mið af vegghæðum húsanna að Gunnarssundi 4 og 7 en við hæðarmælingarnar sé beitt ólíkum aðferðum, þ.e. annars vegar mælt frá götu í þakskegg en hins vegar frá gólfi fyrirhugaðs húss sem liggi nokkuð yfir götuhæð.  Ekkert samráð hafi verið haft við eigendur fasteigna í nágrenninu við undirbúning skipulagstillögunnar og engar athugasemdir nágranna hafi verið teknar til greina.  Eðlilegt hefði verið að grenndarkynna teikningar af fyrirhuguðu húsi að Gunnarssundi 9 enda hafi slíkar kynningar verið viðhafðar af minna tilefni. 

Með hinni kærðu skipulagsbreytingu sé nýtingarhlutfall hækkað sem um 67% á aðeins einni lóð og með því sé farið á svig við grundvallarhugmynd gildandi skipulags um nýtingu lóða á reitnum.  Ekki geti talist rök í málinu að aðrar lóðir við götuna séu ofbyggðar enda séu byggingar á þeim reistar fyrir gildistöku takmarkana um lóðarnýtingu í skipulagi svæðisins. 

Vegna hæðar sinnar muni fyrirhugað hús að Gunnarssundi 9 skerða útsýni, rýmistilfinningu og lífsgæði kærenda sem búi í nokkurra metra fjarlægð.  Þótt vegghæð hins nýja húss verði sú sama og eldra húss verði þak hins nýja nærfellt helmingi hærra, bratt risþak með göflum í stað lágs valmaþaks.  Þakið, eins og það snúi að kærendum, nánast fjórfaldist að flatarmáli og það litla sem eftir sé af útsýni og fjarsýni hverfi alveg. 

Málsrök Hafnarfjarðar:  Af hálfu bæjaryfirvalda er skírskotað til þess að grunnflötur eldra húss að Gunnarssundi 9 hafi verið 8,6×9,01 m eða 77,5 m².  Húsið sem nú sé veitt byggingarleyfi fyrir sé 9,375×8 m eða 75 m² auk lágrar geymslu sem sé 3,0×1,8 m eða 5,4 m².  Grunnflötur nýja hússins verði því 80,4 m² eða 2,9 m² stærri en þess húss sem rifið hafi verið.  Brúttóflötur hins nýja húss verði samkvæmt skráningartöflu 149,5 m² og nýtingarhlutfallið 0,75, sem sé í samræmi við deiliskipulag eftir hina kærðu breytingu.  Þakform sé bæði í samræmi við skipulagið fyrir og eftir breytingu en gert sé ráð fyrir 40° þakhalla. 

Ekki verði séð að umhverfisleg gæði minnki frá því sem eldra skipulag hafi gert ráð fyrir.  Útsýni skerðist ekki úr gluggum á miðhæð húss kærenda að Gunnarssundi 10 þar sem vegghæð sé óbreytt.  Nýtingarhlutfallið fari aðeins úr 0,69 í 0,75 þegar borið sé saman eldra og fyrirhugað hús og sé sú nýting í samræmi við aðliggjandi byggð.  Nýtingarhlutfallið 0,45 verði að telja mjög lágt fyrir miðbæjarsvæði en tíðkist fremur í einbýlishúsabyggð utan slíkra svæða.  Hið kærða byggingarleyfi veiti heimild til byggingar íbúðarhúss og þar sem húsið rúmist innan gildandi deiliskipulagsskilmála hafi ekki verið skilyrði til þess að grenndarkynna leyfisumsóknina.  Ekki sé fallist á að ófagleg vinnubrögð hafi verið viðhöfð enda beri fyrirliggjandi gögn í máli þessu og fyrra máli um sama efni með sér að efnisatriði hafi verið útskýrð og kynnt með lögformlegum hætti og málefnaleg rök búið að baki. 

Markmiðið með deiliskipulagi miðbæjar Hafnarfjarðar frá 1981, sem gildi á umræddu svæði, hafi ekki verið að lækka nýtingarhlutfall lóða sem fyrir hafi verið.  Í formála greinargerðar með skipulaginu segi meðal annars:  „Tillagan stefnir að því, að uppbygging geti átt sér stað í miðbænum án þess að fórnað sé miklu af þeim sérkennum sem setja svip á hann í dag.“ Á bls. 125 í sömu greinargerð segi ennfremur:  „Allar nýbyggingar í miðbæ skal leitast við að fella sem best má verða að þeirri byggð, sem fyrir er.  Tekið skal mið af hinum ríkjandi mælikvarða byggðarinnar í heild.  Yfirborðsefni séu valin og/eða meðhöndluð með hliðsjón af nágrannabyggð.  Á reitnum þar sem stök bárujárnshús eru mest áberandi, skal nota risþök á nýbyggingar.  Geta þau verið með kvistum svo fremi sem stærð kvists ofgeri ekki þaki.“  Því hefði verið unnt að heimila sams konar þak á eldra húsi að Gunnarssundi 9 og nú sé gert ráð fyrir á samþykkta nýbyggingu á lóðinni án breytinga á skipulagi.  Eini munurinn á formi þess húss sem rifið hafi verið og á endurbyggingunni sé að rishæð hússins verði nýtanleg og grunnflötur fyrstu hæðar stækki um 2,9 m², en nýja húsið falli einstaklega vel að þeirri byggð sem fyrir sé. 

Andmæli byggingarleyfishafa:  Af hálfu byggingarleyfishafa er bent á að upphaflega hafi verið áætlað að gera við og endurbyggja gamla húsið á lóðinni að Gunnarssundi 9 en niðurstaða ástandskönnunar hafi leitt í ljós að ódýrara og hagkvæmara væri að reisa nýtt hús.  Gamla húsið hafi verið byggt í mörgum áföngum, með mismunandi byggingarefnum, allt frá árinu 1916, sem hafi torveldað áætlanir um frágang og lausnir við endurnýjun hússins.  Hafi það verið rifið í september 2009. 

Gamla húsið hafi verið ein hæð og kjallari, samtals 119,9 m² með nýtingarhlutfall 0,69 og flatarnýtingu 0,44.  Samkvæmt deiliskipulagsbreytingu og samþykktum byggingarnefndarteikningum sé fyrirhugað að byggja nýtt einbýlishús innan sama byggingarreits og með sama grunnfleti, 75 m².  Nýja húsið verði ein hæð og portbyggt ris með mænisþaki með 40° halla.  Gólf á fyrstu hæð verði 80-90 cm lægra en gólf gamla hússins og verði birt flatarmál hússins í heild 134,7 m² með alls 430,7 m³ rými.  Lóðin sé eftir stækkun, samkvæmt nýju lóðarblaði, 199,5 m² og nýtingarhlutfall verði 0,75, sé miðað við brúttóflatarmál hússins, og flatarnýtingin 0,37.  Ljóst sé að nýtingarhlutfall lóðarinnar að Gunnarssundi 9 hafi verið hærra en kveðið hafi verið á um í skipulaginu frá 1981 en við gildistöku þess hafi lóðin þegar verið byggð.  Hafa verði í huga að nýja húsið sé ekki óhóflega stórt en nýtingarhlutfallið verði hátt vegna smæðar lóðarinnar.  Nýtingarhlutfall sé í raun ekki nothæfur mælikvarði á hámarksstærð húss á þessari lóð vegna þess hve lóðin sé lítil í samanburði við aðrar lóðir á reitnum. 

Gamla húsið sem staðið hafi að Gunnarssundi 9 hafi ekki verið í samræmi við deiliskipulagið frá 1981 hvað gerð og þakhalla varði en fyrirhugað hús verði það hins vegar.  Form þess, stærðarhlutföll og efnisnotkun verði hefðbundin og einföld og muni húsið verða í betra samræmi við önnur hús í götunni.  Á skipulagsreitnum sé aðallega byggt meðfram götum en í miðju reitsins sé stórt opið svæði með miklum gróðri.  Bil á milli nýja hússins að Gunnarssundi 9 og annarra húsa breytist ekki og muni það því ekki þrengja meira að nágrannaeignum en gerist annars staðar á reitnum. 

—–

Aðilar máls þessa hafa fært fram ítarlegri rök fyrir máli sínu, sem ekki verða rakin hér frekar, en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn málsins. 

Vettvangsskoðun:  Úrskurðarnefndin kynnti sér staðhætti á vettvangi við meðferð fyrra kærumáls. 

Niðurstaða:  Hin kærða deiliskipulagsbreyting fól í sér hækkun nýtingarhlutfalls lóðarinnar að Gunnarssundi 9 úr 0,45 í 0,75 og flatarnýtingar lóðar úr 0,25 í 0,4.  Þá var markaður um 75 m² rétthyrndur byggingarreitur undir hús á lóðinni auk 2,0×3,5 m reits fyrir útigeymslu við norðausturhorn byggingarreitsins.  Þá voru sett skilyrði um 3,9 m vegghæð frá gólfkóta og 7,5 m hámarkshæð við suðausturhorn húss, sem yrði með portbyggðu risi.  Um áratuga skeið stóð á lóðinni einnar hæðar íbúðarhús með kjallara og var þá nýtingarhlutfall 0,69 og flatarnýting 0,44.  Tilefni breytingarinnar mun vera það að ekki þótti hagfellt að endurnýja hús það sem reist hafði verið á lóðinni árið 1916 og var það því rifið og stefnt að byggingu nýs húss í staðinn. 

Deiliskipulagsbreytingin var auglýst til kynningar lögum samkvæmt.  Var hún sett fram á uppdrætti og í greinargerð þar sem fram kom nýtingarhlutfall og flatarnýting lóðar ásamt hæð og formgerð fyrirhugaðs húss.  Á skipulagsuppdrættinum voru sýndar skýringarteikningar að fyrirhuguðu húsi en þær teikningar teljast ekki bindandi hluti skipulagsákvörðunar, sbr. gr. 5.4.3 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998.  Verður ekki séð að sá ágalli hafi verið á kynningu og framsetningu umdeildrar skipulagsbreytingar að varðað geti ógildingu hennar. 

Með hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu var heimilað að reisa nýtt hús á umræddri lóð sem yrði með nánast sama grunnfleti og litlu stærra að heildarflatarmáli en hús það sem fyrir var á lóðinni.  Nýbyggingin yrði um 1,7 m hærri en eldra hús vegna breytts þakforms, en sú breyting rúmaðist innan gildandi skilmála deiliskipulags svæðisins fyrir umdeilda skipulagsbreytingu.  Heimiluð nýbygging fellur að byggðamynstri á skipulagsreitnum og sker nýtingarhlutfall umræddrar lóðar sig ekki úr, borið saman við aðrar lóðir á svæðinu.  Með hliðsjón af þessu, og með tilliti til jafnræðissjónarmiða um nýtingu lóða á skipulagsreitnum, verður ekki fallist á að hin kærða deiliskipulagsbreyting sé haldin þeim efnisannmörkum er leiða eigi til ógildingar ákvörðunarinnar. 

Hið kærða byggingarleyfi er í samræmi við deiliskipulag eftir framangreinda breytingu og þar sem ekki liggur fyrir að málsmeðferð við þá ákvarðanatöku hafi verið ábótavant verður kröfu kærenda um ógildingu leyfisins hafnað. 

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu um ógildingu samþykktar bæjarstjórnar Hafnarfjarðar frá 22. desember 2009 um breytingu á deiliskipulagi miðbæjar Hafnarfjarðar er tók til lóðarinnar að Gunnarssundi 9 og ákvörðunar skipulags- og byggingarfulltrúa bæjarins frá 13. janúar 2010, er bæjarstjórn staðfesti hinn 27. janúar sama ár, um að veita byggingarleyfi fyrir bárujárnsklæddu timburhúsi á einni hæð með portbyggðu risi á lóðinni. 

______________________________
Hjalti Steinþórsson

_______________________________    ______________________________
Ásgeir Magnússon                                            Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

21/2006 Brákarbraut

Með

Ár 2009, fimmtudaginn 10. desember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 21/2006, kæra á ákvörðun sveitarstjórnar Borgarbyggðar frá 15. febrúar 2006 um breytt deiliskipulag gamla miðbæjarins í Borgarnesi. 

Í málinu er nú til kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 17. mars 2006, er barst nefndinni samdægurs, kærir Pétur Kristinsson hdl., f.h. I, Brákarbraut 11, Borgarnesi, ákvörðun sveitarstjórnar Borgarbyggðar frá 15. febrúar 2006 um breytt deiliskipulag gamla miðbæjarins í Borgarnesi, sbr. auglýsingu sem birtist í B-deild Stjórnartíðinda 20. febrúar 2006. 

Af hálfu kæranda er þess krafist að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. 

Málavextir:  Kærumál þetta á sér nokkurn aðdraganda og hafa kærur vegna deiliskipulags í gamla miðbænum í Borgarnesi áður komið til kasta úrskurðarnefndarinnar, en 4. ágúst 2004 var auglýst tillaga að deiliskipulagi gamla miðbæjarins í Borgarnesi.  Lá tillagan frammi til kynningar á bæjarskrifstofum Borgarbyggðar til 2. september 2004, en frestur til athugasemda var til 16. sama mánaðar.  Athugasemdir bárust við tillöguna, m.a. frá kæranda, en á fundi umhverfis- og skipulagsnefndar Borgarbyggðar hinn 5. október 2004 var gerð svofelld bókun:  „Erindi frá bæjarráði þar sem óskað er umsagnar nefndarinnar um framkomnar athugasemdir við deiliskipulag gamla miðbæjarins í Borgarnesi.  Nefndin telur að þrátt fyrir innsendar athugasemdir sé ekki þörf á breytingum á deiliskipulaginu.“  Skipulagstillagan mun síðan hafa verið samþykkt í bæjarstjórn 14. október 2004 en síðar, eða 11. nóvember 2004, samþykkti bæjarstjórn þó svör við framkomnum athugasemdum þar sem fallist var á minni háttar breytingar í tilefni af þeim.  Þrátt fyrir að umhverfis- og skipulagsnefnd hafi ekki talið þörf á að breyta skipulaginu voru gerðar nokkrar breytingar á því og kom fram í bréfi bæjarstjóra til kæranda, dags. 19. nóvember 2004, að tekið hafi verið undir ábendingu hans um mörk skipulagssvæðis og að eðlilegt sé að geta í skipulaginu um umferðarrétt um lóðina Brákarbraut 13 að lóð kæranda.  Þá kom fram í bréfinu að hugmyndir séu uppi um tengibyggingu milli Brákarbrautar 13 og 15 sem meðal annars eigi að þjóna starfsemi Egilsstofu og því ekki óeðlilegt að gert sé ráð fyrir byggingarreit vegna þess, auk lýsingar á þeirri starfsemi sem þar sé fyrirhuguð. 

Með bréfi bæjarverkfræðings Borgarbyggðar, dags. 30. nóvember 2004, var umrætt deiliskipulag sent Skipulagsstofnun til yfirferðar.  Gerði stofnunin með bréfi, dags. 20. desember 2004, verulegar athugasemdir við skipulagið, bæði um form og efni.  Voru þessar athugasemdir teknar til athugunar og báru málsgögn það með sér að breytingar hefðu verið gerðar bæði á uppdrætti skipulagsins og greinargerð, án þess þó að sveitarstjórn fjallaði um þær breytingar.  Var skipulagið, svo breytt, sent að nýju til Skipulagsstofnunar til yfirferðar með bréfi, dags. 2. mars 2005.  Með bréfi, dags. 10. mars 2005, lýsti Skipulagsstofnun þeirri afstöðu sinni að ekki væru gerðar athugasemdir við að sveitarstjórn birti auglýsingu um samþykkt deiliskipulagsins í B-deild Stjórnartíðinda, en benti þó á að gera þyrfti smávægilegar lagfæringar á skipulagsgögnunum.  Auglýsing um gildistöku skipulagsins var síðan birt í B-deild Stjórnartíðinda hinn 31. mars 2005.  Skaut kærandi ákvörðun sveitarstjórnar til úrskurðarnefndarinnar með bréfi, dags. 29. apríl 2005.  Með úrskurði úrskurðarnefndarinnar, uppkveðnum 24. janúar 2006, var kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu skipulagsákvörðunar hafnað að öðru leyti en því að felld var úr gildi heimild fyrir tengi- og viðbyggingu að Brákarbraut 13 og 15. 

Á fundi umhverfis- og skipulagsnefndar hinn 10. janúar 2006 var ákveðið að grenndarkynna tillögu að óverulegri breytingu á deiliskipulagi gamla miðbæjarins er fól í sér stækkaðan byggingarreit lóðanna nr. 13 og 15 við Brákarbraut fyrir viðbyggingu og tengibyggingu á milli húsa á lóðunum.  Kom kærandi á framfæri athugasemdum sínum vegna þessa.  Á fundi umhverfis- og skipulagsnefndar 13. febrúar s.á. voru athugasemdir kæranda lagðar fram og tillagan samþykkt.  Á fundi bæjarstjórnar 15. s.m. var tillagan samþykkt og athugasemdum kæranda svarað með bréfi bæjarstjóra, dags. 16. febrúar 2006. 

Hin kærða ákvörðun var birt í B-deild Stjórnartíðinda hinn 20. febrúar 2006. 

Kærandi skaut framangreindri samþykkt til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir. 

Málsrök kæranda:  Af hálfu kæranda er vísað til þess að með bréfi, dags. 12. janúar 2006, hafi Borgarbyggð sent kæranda bréf þar sem fram komi að umhverfis- og skipulagsnefnd hafi ákveðið á fundi 10. janúar að grenndarkynna óverulega breytingu á fyrirliggjandi deiliskipulagi.  Af fundargerð nefndarinnar verði ekki annað ráðið en að byggingarstjóri umræddrar tengi- og viðbyggingar hafi tekið þátt í ákvörðuninni.  Þá liggi einnig fyrir að grenndarkynningin hafi ekki náð til lóðarhafa Brákarbrautar 4, 5, 8, 15 og 16, en þær lóðir séu í næsta nágrenni. 

Samkvæmt hinni kærðu ákvörðun sé m.a. heimiluð tengi- og viðbygging við og á milli húsanna að Brákarbraut 13 og 15 og með henni sé heimiluð stækkun á veitinga- og skemmtistað.  Það hafi þó ekki komið fram í grenndarkynningunni.  Auk þess sé gert ráð fyrir gangandi og akandi umferð að lóðinni Brákarbraut 11A um lóð kæranda að Brákarbraut 11.  

Krafa kæranda um ógildingu hinnar kærðu samþykktar sé rökstudd með því að um sé að ræða breytingu á gildandi skipulagi og hana beri því að auglýsa sbr. 1. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Grenndarkynning sé aðeins heimil í undantekningartilvikum og þegar um óverulegar breytingar á skipulagi sé að ræða.  Hér sé um að ræða breytingu er varði viðbyggingu við elstu hús bæjarins, sem standi í miðbæ Borgarness, séu í opinberri eigu og hafi sögulegt gildi.  Breytingin geti því ekki talist óveruleg og því beri að auglýsa hana eins og lög geri ráð fyrir.  Það hafi ekki verið gert og því sé skipulagsbreytingin ógild. 

Verði ekki fallist á að breytinguna hafi þurft að auglýsa sé á það bent að grenndarkynningin hafi hafist áður en úrskurður um ógildingu skipulagsins hafi verið uppkveðinn, byggingarstjóri tengi- og viðbyggingarinnar hafi tekið þátt í ákvörðun um grenndarkynningu og hún ekki tekið til allra lóðarhafa í nágrenninu.  Því hafi ekki verið rétt staðið að grenndarkynningunni og hana beri að endurtaka. 

Verði ekki fallist á að endurtaka þurfi grenndarkynninguna sé á því byggt að við meðferð Borgarbyggðar á athugasemdum kæranda hafi ekki verið gætt meðalhófs og ekkert tillit tekið til sjónarmiða hans.  Húsin sem skipulagsbreytingin taki til standi í næsta nágrenni við íbúðarbyggð og séu ekki nema ca. 30 metrar að húsi kæranda.  Hafi hann því beina og lögvarða hagsmuni af því að ekki sé á svæðinu rekinn skemmtistaður, bæði vegna ónæðis af skemmtanahaldinu sjálfu og þeirri umferð sem því fylgi.  Í svari Borgarbyggðar komi fram að frekar verði lögð áhersla á veitingarekstur í húsinu en beint skemmtanahald.  Í þessu ljósi verði ekki séð að neitt sé því til fyrirstöðu að í skipulagskilmálum verði kveðið á um að opnunartími verði takmarkaður á kvöldin með hliðsjón af því að húsin séu í nágrenni við íbúðarbyggð.  Þá sé það sjálfsögð krafa að gert sé ráð fyrir nægum bílastæðum vegna fyrirhugaðrar starfsemi þannig að komið verði í veg fyrir ónæði og átroðning á nærliggjandi lóðum.  Við gerð skipulags verði eins og í annarri stjórnsýslu að gæta meðalhófs, en í því felist m.a. að  taka verði tillit til allra eins og kostur sé en ekki bara til sumra. 

Kærandi hafi gert athugasemd við akandi og gangandi umferð við Brákarbraut 11a, en samkvæmt hinni kærðu samþykkt sé gert ráð fyrir gangstíg og aðkomu að þeirri lóð um lóð kæranda að Brákarbraut 11.  Ljóst sé að aðkomuna megi leysa án þess að lóð kæranda sé skert.  Svar Borgarbyggðar felist í því að umhverfis- og skipulagsnefnd  fallist á að hlutast til um að talað verði við lóðarhafa en skipulagið engu að síður samþykkt og auglýst.  Hér sé ekki gætt meðalhófs og lóð kæranda skert að óþörfu. 

Um lagarök vísist að öðru leyti til skipulags- og byggingalaga nr. 73/1997 og stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Málsrök Borgarbyggðar:  Af hálfu Borgarbyggðar er vísað til þess að umhverfis- og skipulagsnefnd hafi metið það svo að hin kærða samþykkt sé óveruleg breyting á deiliskipulagi og því hafi verið nægilegt að grenndarkynna tillögu að henni, sbr. 2. mgr. 26. mgr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Fyrir hafi legið umsögn Húsafriðunarnefndar, dags. 10. maí 2005, þar sem fram komi að viðkomandi bygging „… sé í sátt við gömlu húsin og styður þá starfsemi sem kemur til með að vera þar, en starfsemi sé grunnforsenda þess að hægt sé að varðveita húsin.“ 

Sveitarstjórn hafi samþykkt á fundi sínum 12. janúar 2006 fundargerð umhverfis- og skipulagsnefndar frá 10. s.m.  Samkvæmt sveitarstjórnarlögum nr. 45/1998 fari sveitarstjórn með endanlegt ákvörðunarvald og starfi nefndir í umboði hennar.  Því hljóti endanlegt ákvörðunarvald að vera í höndum sveitarstjórnar auk þess sem í 6. gr. skipulags- og byggingarlaga komi fram að skipulagsnefndir fari með skipulagsmál undir yfirstjórn sveitarstjórnar.  Meint vanhæfi nefndarmanns í umhverfis- og skipulagsnefnd komi því ekki til álita. 

Áður en deiliskipulag gamla miðbæjarins hafi tekið gildi hafi verið rekinn skemmtistaður að Brákarbraut 13 með ákveðinn opnunartíma.  Eftir að Landnámssetur hafi tekið til starfa í húsunum að Brákarbraut 13 og 15 hafi húsin fyrst og fremst verið nýtt undir sýningarhald, verslun, veitingastarfsemi og leiksýningar.  Alla jafna sé engin starfsemi í húsunum eftir miðnætti. 

Loks sé mótmælt þeirri fullyrðingu kæranda að gert sé ráð fyrir göngustíg og aðkomu að húsinu að Brákarbraut 11A.  Borgarbyggð hafi eignast húsið og hafi verið ákveðið að rífa það.  Ekki standi til að svo komnu að byggja að nýju á lóðinni. 

——-

Aðilar máls þessa hafa fært fram ítarlegri rök fyrir máli sínu, sem ekki veriða rakin hér frekar, en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn málsins. 

Úrskurðarnefndin hefur með óformlegum hætti kynnt sér aðstæður á vettvangi.  

Niðurstaða:  Í máli þessu er deilt um gildi samþykktar sveitarstjórnar Borgarbyggðar frá 15. febrúar 2006 um breytt deiliskipulag gamla miðbæjarins í Borgarnesi er fól í sér stækkaðan byggingarreit lóðanna nr. 13 og 15 við Brákarbraut fyrir viðbyggingu og tengibyggingu á milli húsanna.  Á umræddu svæði er í gildi deiliskipulag frá árinu 2005. 

Af hálfu kæranda er því haldið fram að hin kærða samþykkt sé þess eðlis að skipulagsyfirvöldum hafi verið óheimilt að fara með hana sem óverulega breytingu á deiliskipulagi samkvæmt 2. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, heldur hafi borið að auglýsa hana svo sem um nýtt deiliskipulag væri að ræða, sbr. 1. mgr. 26. gr. laganna. 

Samkvæmt deiliskipulagi svæðisins frá 2005 er lóðin nr. 13 við Brákarbraut 956 m² að stærð og stendur þar tvílyft hús á háum kjallara, byggt árið 1907.  Nýtingarhlutfall lóðar er 0,3.  Samkvæmt deiliskipulaginu er lóðin nr. 15 við Brákarbraut 300 m² að stærð og er þar einlyft hús með háu risi og kjallara, byggt árið 1887.  Nýtingarhlutfall lóðar er 0,6.  Með hinni kærðu samþykkt er veitt heimild til að byggja einlyfta tengi- og viðbyggingu, á milli og aftan við húsin á lóðunum Brákarbraut 13 og 15, sem mun tilheyra lóðinni nr. 13.

Samkvæmt fyrirliggjandi gögnum mun hin umdeilda bygging, sem heimiluð er með hinni kærðu samþykkt, hvorki varpa skugga á lóð kæranda né hafa áhrif á útsýni úr húsi hans.  Hún raskar ekki götumynd til muna og fellur vel að húsum sem fyrir eru á svæðinu.  Með hliðsjón af því verður hin umrædda breyting talin óveruleg og var skipulagsyfirvöldum því heimilt, eins og þarna stóð á, að grenndarkynna tillögu að breyttu deiliskipulagi.  Er því kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar hafnað, enda verður ekki fallist á að með henni hafi verið brotið gegn ákvæðum skipulags- og byggingarlaga eða stjórnsýslulaga nr. 37/1993. 

Ekki þykir ástæða til að fjalla sérstaklega um göngustíg og aðkomu að lóðinni nr. 11A við Brákarbraut, enda var engin ákvörðun tekin þar að lútandi með hinni kærðu ákvörðun.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna mikilla anna og málafjölda hjá úrskurðarnefndinni og vegna sáttaumleitana málsaðila.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu ákvörðunar sveitarstjórnar Borgarbyggðar frá 15. febrúar 2006 um breytt deiliskipulag gamla miðbæjarins Borgarnesi. 

___________________________
Hjalti Steinþórsson

_____________________________              ____________________________
Ásgeir Magnússon                                               Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

152/2007 Heiðaþing

Með

Ár 2009, fimmtudaginn 3. desember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mætt voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor. 

Fyrir var tekið mál nr. 152/2007, kæra á ákvörðun bæjarráðs Kópavogs frá 7. september 2007 um breytingu á deiliskipulagi vegna lóðanna að Heiðaþingi 2 og 4 í Kópavogi. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 9. nóvember 2007, er barst nefndinni sama dag, kærir Guðjón Ólafur Jónsson hrl., f.h. Ö og S, Heiðaþingi 6, Kópavogi ákvörðun bæjarráðs Kópavogs frá 7. september 2007 um breytingu á deiliskipulagi vegna lóðanna að Heiðaþingi 2 og 4 í Kópavogi, sem fól m.a. í sér að parhús á lóðunum mættu vera tveggja hæða í stað einnar.  Gera kærendur þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. 

Málsatvik og rök:  Á árinu 2005 tók gildi deiliskipulag fyrir suðursvæði Vatnsenda er tekur m.a. til umræddra lóða við Heiðaþing í Kópavogi.  Samkvæmt deiliskipulagsskilmálum skyldu fyrirhuguð hús á lóðunum vera einnar hæðar parhús með innbyggðum bílageymslum, en heimilt var að hafa kjallara fyrir geymslur undir húsunum að hluta. 

Á fundi skipulagsnefndar hinn 6. júní 2006 var lagt fram erindi þáverandi lóðarhafa Heiðaþings 2-4 þar sem farið var fram á frávik frá gildandi skipulagi að því leyti að heimilað yrði að nýta kjallararými sem íbúðarherbergi og að svalir næðu út fyrir byggingarreit.  Var samþykkt að kynna tillöguna fyrir lóðarhöfum Heiðaþings 6 og 8 og Gulaþings 1 og 3. 

Að lokinni grenndarkynningu var málið tekið fyrir á fundi skipulagsnefndar 8. ágúst 2006 þar sem lá fyrir umsögn bæjarskipulags um fram komnar athugasemdir frá lóðarhöfum Heiðaþings 6 og 8 varðandi skuggavarp og frágang á lóðamörkum.  Skipulagsnefnd fjallaði um erindið á fundi 22. ágúst 2006 ásamt tillögum um útfærslu og frágang á lóðamörkum vegna athugasemda kærenda.  Var skipulagsstjóra falið að kynna tillöguna fyrir lóðarhöfum og í kjölfarið gáfu lóðarhafar Heiðaþings 2 og 4 út yfirlýsingu þar sem samþykkt var að reistur yrði skjólveggur á lóðamörkum Heiðaþings 4 og 6 og því lýst yfir að lóðarhafar Heiðaþings 4 myndu setja upp stoðvegg á lóð sinni. 

Skipulagsnefnd samþykkti síðan tillögu um útfærslu deiliskipulags varðandi Heiðaþing 2 og 4 og vísaði málinu til bæjarráðs sem samþykkti tillöguna á fundi hinn 7. september 2006.  Skutu kærendur í máli þessu þeirri ákvörðun til úrskurðarnefndarinnar sem vísaði málinu frá hinn 20. september 2007 þar sem á skorti að auglýsing um gildistöku skipulagsbreytingarinnar hefði verið birt í B-deild Stjórnartíðinda. 

Umrædd deiliskipulagsbreyting tók síðan gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda hinn 12. október 2007 og skutu kærendur ákvörðuninni til úrskurðarnefndarinnar eins og að framan greinir. 

Byggja kærendur á því að hin kærða ákvörðun sé haldin form- og efnisannmörkum.  Ekki sé um óverulega skipulagsbreytingu að ræða, sem unnt sé að framkvæma með grenndarkynningu, auk þess sem kynningunni hafi verið ábótavant.  Skipulagsbreytingin feli í sér brot gegn jafnræðisreglu stjórnsýsluréttar og byggingarframkvæmdir á lóðunum hafi verið hafnar áður en umdeild skipulagsbreyting hafi öðlast gildi.  Misræmi sé milli uppdráttar og greinargerðar skipulagsbreytingarinnar auk þess sem engin efnisleg rök séu fyrir breytingunni en hún raski grenndarhagsmunum kærenda. 

Hinn 2. maí 2008 birtist í B-deild Stjórnartíðinda svohljóðandi:  „Auglýsing um afgreiðslu bæjarráðs Kópavogs á auglýstri tillögu að deiliskipulagi Vatnsendi – Þing,  Heiðaþing 2-4, breytt deiliskipulag.  Í samræmi við skipulags- og byggingarlög nr. 73/1997, með síðari breytingum, hefur bæjarráð Kópavogsbæjar samþykkt þann 17. apríl 2008 að afturkalla á grundvelli 2. mgr. 25. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 ákvörðun um breytingu á deiliskipulagi fyrir lóðina Heiðaþing 2-4.“ 

Ekki hafa borist athugasemdir eða umsögn Kópavogsbæjar vegna kærumálsins en í kærumáli fyrir úrskurðarnefndinni, nr. 16/2009, sem snýst um byggingarleyfi fyrir parhúsum að Heiðaþingi 2-4, kemur sú afstaða bæjaryfirvalda fram að hin kærða deiliskipulagsbreyting hafi verið afturkölluð með áðurnefndri auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda. 

Niðurstaða:  Skipulagsnefnd Kópavogs samþykkti á fundi sínum hinn 15. apríl 2008 að afturkalla hina kærðu deiliskipulagsbreytingu er tók til Heiðaþings 2-4.  Fundargerð skipulagsnefndar frá þeim fundi var til umfjöllunar á fundi bæjarráðs hinn 17. apríl sama ár þar sem afstaða var tekin til tiltekinna liða hennar.  Þar er þó ekki að finna bókun í fundargerð ráðsins um afstöðu þess til afturköllunar umdeildrar deiliskipulagsbreytingar.  Hins vegar var fyrrgreind fundargerð skipulagsnefndar á dagskrá fundar bæjarstjórnar hinn 22. apríl 2008 og þar bókað:  „Fundargerðin afgreidd án umræðu.“  Auglýsing um afturköllun deiliskipulagsbreytingar vegna Heiðaþings 2-4 birtist svo í B-deild Stjórnartíðinda hinn 2. maí 2008 eins og áður greinir. 

Samkvæmt 23. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 tekur sveitarstjórn ákvarðanir um deiliskipulag.  Þeir annmarkar eru á málsmeðferð umræddrar afturköllunar, að ekki kom fram í bókunum viljaafstaða bæjarráðs eða bæjarstjórnar til hennar og ekki er tilgreint með ótvíræðum hætti í auglýsingu til hvaða skipulagsbreytingar afturköllunin tekur.  Með hliðsjón af því að ekki liggur fyrir að önnur deiliskipulagsbreyting hafi verið gerð er snerti umræddar lóðar en sú sem kærð er í máli þessu og sú afstaða bæjaryfirvalda liggur fyrir að afturköllunin eigi við um hina kærðu ákvörðun verður lagt til grundvallar í máli þessu að Kópavogsbær hafi með skuldbindandi hætti fallið frá hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu.  Þykja kærendur því ekki lengur hafa hagsmuni af því að fá skorið úr um gildi hinnar kærðu ákvörðunar og verður málinu af þeim sökum vísað frá úrskurðarnefndinni. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

___________________________
Hjalti Steinþórsson

_____________________________       ______________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                               Aðalheiður Jóhannsdóttir

des 22
Love0

35/2008 Urðarmói

Með

Ár 2009, miðvikudaginn, 2. desember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 35/2008, kæra á samþykkt bæjarráðs Árborgar frá 23. apríl 2008 um breytt deiliskipulag Hagalands vegna lóðarinnar nr. 6 við Urðarmóa á Selfossi. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 19. maí 2008, er barst nefndinni 26. sama mánaðar, kærir Óskar Sigurðsson hrl., f.h. M og S, Urðarmóa 10 og A og B, Urðarmóa 12, Selfossi, samþykkt bæjarráðs Árborgar frá 25. apríl 2008 um breytt deiliskipulag Hagalands vegna lóðarinnar nr. 6 við Urðarmóa.  Auglýsing um gildistöku samþykktarinnar birtist í B-deild Stjórnartíðinda 7. maí 2008. 

Gera kærendur þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. 

Málavextir og rök:  Kærumál þetta á sér nokkurn aðdraganda, en 14. febrúar 2008 var tekin fyrir á fundi skipulags- og byggingarnefndar umsókn lóðarhafa um leyfi til byggingar einbýlishúss á lóðinni að Urðarmóa 6 og var hún samþykkt.  Áður hafði verið grenndarkynnt tillaga að breyttum þakhalla fyrirhugaðs húss á lóðinni en ekki hafði verið gengið frá breytingu á deiliskipulagi til samræmis við þau áform þegar byggingarleyfið var veitt.  Skutu nágrannar ákvörðun bæjaryfirvalda um byggingarleyfið til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála sem felldi leyfið úr gildi, með úrskurði uppkveðnum 6. maí 2008, með vísan til þess að það væri ekki í samræmi við gildandi deiliskipulag svæðisins. 

Á fundi skipulags- og byggingarnefndar 23. apríl 2008 var eftirfarandi fært til bókar:  „Við afgreiðslu skipulags- og byggingarnefndar á byggingarleyfisumsókn lóðareiganda að Urðarmóa 6, var samþykkt byggingarleyfi í kjölfar grenndarkynningar, án þess að deiliskipulagi hafi áður verið breytt svo sem mælt er fyrir um í 2. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Þess vegna má færa rök fyrir því að byggingarleyfið sé ekki í samræmi við gildandi deiliskipulag.  Er því nauðsynlegt að samþykkja meðfylgjandi greinargerð að breyttu deiliskipulagi, þar sem heimilað er að þakhalli á lóðinni að Urðarmóa 6, verði 42°.“ Á fundi bæjarráðs 25. sama mánaðar var framangreint samþykkt.  Birtist auglýsing um gildistöku breytingarinnar í B-deild Stjórnartíðinda 8. maí 2008.

Skutu kærendur þeirri samþykkt bæjaryfirvalda til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir. 

Af hálfu kærenda er vísað til þess að þeir séu eigendur aðliggjandi lóða við Urðarmóa 10 og 12 og hafi því lögvarða hagsmuni af úrlausn málsins, sbr. einnig úrskurð úrskurðarnefndarinnar frá 6. maí 2008 þar sem staðfestir hafi verið lögvarðir hagsmunir þeirra. 

Fyrir liggi að húsið á lóðinni nr. 6 við Urðarmóa hafi verið byggt í ósamræmi við gildandi deiliskipulagsskilmála.  Af 4. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 leiði að óheimilt sé að breyta deiliskipulaginu til samræmis við ólögmætar framkvæmdir nema að framkvæmdir verði a.m.k. fyrst fjarlægðar, sbr. 2. mgr. sömu greinar.  Beytingar á nýlegu deiliskipulagi, eins og hér um ræði, verði að byggja á lögmætum og málefnalegum sjónarmiðum.  Hagsmunir eins lóðarhafa um aukna nýtingu og rýmri skilmála gegn hagsmunum annarra húseigenda á svæðinu geti ekki talist málefnaleg sjónarmið í þessu sambandi.  Breytingin sé því ólögmæt.  Þá samræmist hin kærða breyting ekki reglum stjórnsýsluréttar um samræmi og jafnræði borgaranna.  Ef samþykkja eigi slík frávik frá gildandi deiliskipulagi, sem breyting á þakhalla feli í sér, beri að endurskoða skilmála alls svæðisins í heild.  Loks felist í hinni kærðu breytingu leyfi til byggingar tveggja hæða húss á lóðinni þvert gegn fyrirmælum deiliskipulags.  

Af hálfu Árborgar er þess krafist að kröfu kærenda verði vísað frá úrskurðarnefndinni þar sem þeir uppfylli ekki skilyrði 3. ml. 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga um aðild máls.  Kærendur séu eigendur lóðanna nr. 10 og nr. 12 við Urðarmóa og byggi þeir á því að af þeirri ástæðu einni eigi þeir lögvarða hagsmuni af úrlausn málsins.  Með breytingu þeirri sem gerð hafi verið á deiliskipulagi lóðarinnar að Urðarmóa 6 hafi leyfilegum þakhalla hússins verið breytt úr 14-25 í 42°.  Áfram sé um að ræða einbýlishús á einni hæð í samræmi við upphaflegt deiliskipulag.  Umrædd bygging sé öll innan skilgreinds byggingarreits og sé mesta hæð hennar u.þ.b. einum metra lægri en heimilt sé samkvæmt deiliskipulagsskilmálum, auk þess sem vegghæð sé í fullu samræmi við þá.  Sé því ljóst að umrædd breyting hafi engin áhrif gagnvart fasteignum kærenda.  Ekki sé byggingin hækkuð eða henni breytt á nokkurn þann hátt sem kunni að hafa áhrif á grenndarrétt kærenda.  Breytingin komi ekki til með að valda auknu skuggavarpi eða draga úr útsýni frá fasteignum kærenda eða á nokkurn annan hátt valda kærendum óþægindum.  Með vísan til þessa hafi kærendur ekki lögvarða hagsmuni af úrlausn málsins. 

Af hálfu lóðarhafa Urðarmóa 6 er kröfu kærenda mótmælt og þess krafist að henni verið hafnað. 

———–

Aðilar hafa fært fram frekari rök fyrir sjónarmiðum sínum sem ekki verða rakin nánar, en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn málsins. 

Vettvangsganga:  Úrskurðarnefndin kynnti sér aðstæður á vettvangi hinn 20. nóvember 2009.  Að vettvangsgöngu lokinni aflaði úrskurðarnefndin gagna um hæðarsetningu og mænishæðir húsa á umræddu svæði auk séruppdrátta að burðarvirki þaks Urðarmóa 6.  Hafa þau gögn verið kynnt umboðmanni kærenda og honum gefinn kostur á að tjá sig um þau. 

Niðurstaða:  Í máli þessu er deilt um gildi ákvörðunar bæjarráðs Árborgar frá 25. apríl 2008 um breytt deiliskipulag Hagalands vegna lóðarinnar nr. 6 við Urðarmóa.  Hafa kærendur vísað til þess að þeir séu eigendur aðliggjandi lóða og eigi því lögvarða hagsmuni af úrlausn málsins.  Að mati þeirra sé húsið að Urðarmóa 6 í raun tveggja hæða, en það fari í bága við deiliskipulag og snerti hagsmuni kærenda sérstaklega. 

Sveitarfélagið Árborg krefst frávísunar málsins með þeim rökum að kærendur fullnægi ekki skilyrði 3. ml. 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga um aðild máls. 

Eins og að framan er rakið felldi úrskurðarnefndin úr gildi fyrra byggingarleyfi fyrir húsinu að Urðarmóa 6, með úrskurði uppkveðnum 6. maí 2008, með vísan til þess að leyfið væri ekki í samræmi við gildandi deiliskipulag svæðisins.  Taldi nefndin þá að kærendur ættu lögvarinna hagsmuna að gæta í málinu sem væru þó ekki stórfelldir.  Sætti málið flýtimeðferð þar sem krafa var uppi um stöðvun framkvæmda.  Fór ekki fram skoðun á aðstæðum á vettvangi, enda var bygging húsa á svæðinu þá skemmra á veg komin en nú er og því síður hægt að átta sig á aðstæðum við skoðun. 

Eftir skoðun á vettvangi og frekari öflun gagna tók nefndin til endurskoðunar fyrra mat sitt á hagsmunum kærenda.  Verður ekki fallist á að lóðir kærenda séu aðliggjandi að lóðinni að Urðarmóa 6 enda er botnlangagata milli Urðarmóa 10 og Urðarmóa 6.  Þá er húsið nr. 6 ekki í götulínu heldur standast á norðvesturhorn lóðarinnar að Urðarmóa 10 og suðausturhorn lóðarinnar að Urðarmóa 6.  Vegna afstöðu húsanna og innra fyrirkomulags þakrýmis yfir bílskúr að Urðarmóa 6 er komið í veg fyrir að séð verði út um glugga á því rými yfir á lóðir kærenda, en samkvæmt samþykkum uppdrætti er nærri tveggja metra bil frá geymslupalli í þakrýminu að gafli þeim sem umræddur gluggi er á. 

Ekki verður heldur fallist á að húsið að Urðarmóa 6 geti talist tveggja hæða.  Er miðrými þess að mestu opið upp í þakið en yfir herbergjum eru þakgrindur í öllum rýmum sem koma í veg fyrir nýtingu þeirra til íveru og virðast fullyrðingar kærenda um tveggja hæða hús vera á misskilningi byggðar. 

Þá er í ljós leitt að mænishæð hússins að Urðarmóa 6 er rúmum metra minni en heimilt væri samkvæmt skilmálum upphaflegs deiliskipulags svæðisins.  Jafnframt er óumdeilt að húsið er innan byggingarreits og veldur það því hvorki skuggavarpi ná skerðingu á útsýni umfram það sem búast mátti við samkvæmt skipulaginu.  Loks er það niðurstaða úrskurðarnefndarinnar eftir skoðun á vettvangi að útlit hússins að Urðarmóa 6 sé ekki svo frábrugðið útliti annarra húsa á svæðinu að máli skipti, sérstaklega þegar litið er til þess að á svæðinu eru hús ólíkrar gerðar sem sum eru verulega frábrugðin þeirri húsagerð sem algengust er þar.  Nægir þar að nefna húsið að Urðarmóa 3, sem er í næsta nágrenni kærenda. 

Að öllu þessu virtu, og með hliðsjón af því að hin umdeilda breyting tekur aðeins til þakhalla húss á einni lóð, er það niðurstaða úrskurðarnefndarinnar að kærendur hafi ekki sýnt fram á að hin kærða breyting á deiliskipulagi raski verulegum og einstaklegum hagsmunum þeirra sem er skilyrði kæruaðildar fyrir úrskurðarnefndinni, sbr. 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Málsástæða þeirra um að óheimilt hafi verið að samþykkja hina umdeildu skipulagsbreytingu vegna ákvæðis 4. mgr. 56. gr. laganna lýtur að gæslu almannahagsmuna og veitir kærendum ein og sér ekki kæruaðild.  Verður málinu samkvæmt framansögðu vísað frá úrskurðarnefndinni vegna aðildarskorts kærenda. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Úrskurðarorð: 

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni. 

___________________________
Hjalti Steinþórsson

____________________________         _____________________________
Ásgeir Magnússon                                        Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

15/2008 Austurbrún

Með

Ár 2009, fimmtudaginn 12. nóvember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 15/2008, kæra á ákvörðun skipulagsráðs Reykjavíkurborgar frá 19. desember 2007 um að samþykkja breytt deiliskipulag í Laugarási vegna lóðarinnar nr. 26 við Austurbrún. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 10. mars 2008, er barst nefndinni samdægurs, kærir Andri Árnason hrl., f.h. átta íbúa við Austurbrún 20-28, þá ákvörðun skipulagsráðs Reykjavíkurborgar frá 19. desember 2007 að samþykkja breytt deiliskipulag í Laugarási vegna lóðarinnar nr. 26 við Austurbrún. 

Gera kærendur þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. 

Málavextir:  Á embættisafgreiðslufundi skipulagsstjóra 19. október 2007 var lögð fram umsókn lóðarhafa Austurbrúnar 26 um breytingu á deiliskipulagi vegna lóðarinnar.  Fól umsóknin í sér stækkun lóðarinnar úr 385 í 404 m², þannig að borgarland sem nýtt væri sem bílastæði yrði gert að bílastæði er tilheyrði lóðinni að Austurbrún 26.  Var samþykkt að grenndarkynna umsóknina og stóð kynningin yfir frá 25. október til 22. nóvember 2007.  Athugasemdir bárust, m.a. frá kærendum. 

Í athugasemdum og svörum skipulagsstjóra, dags. 7. desember 2007 sagði m.a. eftirfarandi:  „Í ljósi viðbragða hagsmunaaðila á reitnum er ekki hægt að mæla með því að kynnt tillaga verði samþykkt þar sem um sameiginlegt gestabílastæði er að ræða og mun lóðarstækkun Austurbrúnar 26 þannig ganga á hagsmuni heildarinnar. … Lagt er því til að fallið verði frá kynntri tillögu og erindinu synjað.“ 

Erindið var tekið fyrir á fundi skipulagsráðs 19. desember 2007, þar sem eftirfarandi var bókað:  ,,Samþykkt með vísan til a liðar 12. gr. samþykktar um skipulagsráð.  Skipulagsráð tekur að mestu undir þau sjónarmið sem fram koma í umsögn skipulagsstjóra en telur ástæðu til að samþykkja erindið með vísan til þess að aðliggjandi lóðarhafar hafa áður fengið sambærilegar lóðarstækkanir á kostnað göngustíga. Með vísan til þess og almennra sanngirnissjónarmiða telur skipulagsráð að málefnaleg sjónarmið hnígi til þess að samþykkja hina kynntu tillögu óbreytta.“  Auglýsing um gildistöku samþykktarinnar birtist í B-deild Stjórnartíðinda 12. febrúar 2008. 

Skutu kærendur framangreindri samþykkt til úrskurðarnefndarinnar svo sem áður greinir. 

Málsrök kærenda:  Af hálfu kærenda er vísað til þess að í 1. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 sé kveðið á um þá meginreglu að með breytingar á deiliskipulagi skuli fara sem um nýtt deiliskipulag sé að ræða.  Þannig beri sveitarstjórn að auglýsa slíkar breytingar og fara að öðru leyti með þær í samræmi við framangreinda meginreglu í stað þess að grenndarkynna breytinguna, líkt og gert hafi verið í þessu tilviki. 

Af hálfu kærenda sé í sjálfu sér ekki gerð athugasemd við stækkun umræddrar lóðar.  Hins vegar séu kærendur mótfallnir stækkun hennar með þeim hætti sem hin kærða ákvörðun geri ráð fyrir, enda feli hún í sér skerðingu á almennum bílastæðum í götunni, sem kærendur geti ekki fellt sig við.  Jafnframt verði ekki séð að stækkun lóðarinnar takmarkist við notkun undir bílastæði, heldur sé um að ræða stækkun lóðarinnar á kostnað almenns gestabílastæðis sem nýst hafi öllum íbúum götunnar. 

Bent sé á að 2. mgr. 26. gr. laganna feli í sér undantekningarreglu frá fyrrgreindri meginreglu laganna, sem skýra beri þröngt.  Eingöngu sé því heimilt að víkja frá 1. mgr. 26. gr. laganna ef um smávægilegar breytingar á gildandi deiliskipulagi sé að ræða.  Álíti kærendur hina kærðu breytingu verulega, auk þess sem hún varði hagsmuni margra aðila.  Hið breytta skipulag feli í sér fækkun almennra bílastæða í götunni, úr átta í sjö, sem sé umtalsvert og komi sér illa fyrir íbúa, auk þess sem það feli í sér skerðingu verðmætis eigna við götuna.  Fækkun bílastæða í götunni bitni á fjölmörgum íbúum þar, en almenn gestabílastæði séu nú of fá.  Hið umþrætta bílastæði nýtist hins vegar öllum íbúum götunnar jafnt, einnig lóðarhafa Austurbrúnar 26.  Með breytingunni sé hins vegar gætt hagsmuna eins íbúa götunnar á kostnað allra hinna, en með því sé meiri hagsmunum fórnað fyrir minni.  Álíti kærendur slíkt stangast á við meðalhóf, sbr. 12. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. 

Bendi kærendur á að umrædd breyting feli í sér að lokað sé fyrir hjóla- og gönguleiðir um götuna og því sé umferð gangandi og hjólandi vegfarenda útilokuð um suðurenda götunnar, nema um lóðir. 

Ekki verði séð að nein haldbær skipulagsleg rök hafi legið fyrir hinni umdeildu breytingu, enda sé hún ekki rökstudd að öðru leyti en því að vísað sé til þess að „málefnaleg rök hnígi til þess að samþykkja hina kynntu tillögu óbreytta“.  Að öðru leyti sé í bókun ráðsins tekið undir þau sjónarmið sem sett hafi verið fram í áðurnefndri umsögn skipulagsstjóra.  Telji kærendur að þar sem ákveðið hafi verið að fara gegn vel rökstuddri umsögn skipulagsstjóra hafi skipulagsráði borið að rökstyðja niðurstöðu sína með mun ítarlegri hætti en gert hafi verið og geta þeirra málefnalegu sjónarmiða sem ráðið hafi talið hníga til samþykktar tillögunnar. 

Málsrök Reykjavíkurborgar:  Af hálfu Reykjavíkurborgar er tekið undir það með kærendum að í samræmi við almenn lögskýringarsjónarmið beri að skýra undantekningar laga þröngri lögskýringu.  Í úrskurði úrskurðarnefndarinnar í máli nr. 164/2007 sé að hluta komið inn á mörkin milli 1. og 2. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 um það hvað teljist veruleg breyting.  Þar segi m.a:  ,,Þegar meta skal hvort bygging teljist einungis hafa í för með sér óverulegar breytingar verður m.a. að líta til þess hversu umfangsmikil hún sé í hlutfalli við þær byggingar sem fyrir eru á umræddri lóð eða svæði og hver grenndaráhrif hennar séu á nærliggjandi eignir.“  Þá sé einnig vísað til úrskurðar í máli nr. 105/2005 þar sem úrskurðarnefndin hafi talið fækkun bílastæða vegna stúdentaíbúða ekki það verulega breytingu á deiliskipulagi að þurft hafi að auglýsa hana, sbr. 1. mgr. 26. gr. laganna, heldur hafi grenndarkynning, sbr. 2. mgr. 26. gr., sbr. 7. mgr. 43. gr. laganna, verið nægjanleg því verið hafi um óverulega breytingu að ræða.  Auk þessa sé bent á að með bréfi Skipulagsstofnunar, dags. 6. febrúar 2008, hafi stofnunin ekki gert athugasemdir við að hin kærða samþykkt yrði auglýst í B-deild Stjórnartíðinda. 

Þá sé vísað til þess að í meðalhófsreglu stjórnsýsluréttarins felist að stjórnvöld verði að gæta hófs í meðferð valds síns.  Þannig sé stjórnvaldi ekki aðeins skylt að líta til þess markmiðs sem starf þess stefni að heldur beri því einnig að taka tillit til hagsmuna og réttinda þeirra einstaklinga og lögaðila sem athafnir stjórnvaldsins og valdbeiting beinist að.  Lagaleg þýðing meðalhófsreglunnar sé sú að hún hafi fyrst og fremst þýðingu þegar ákvörðun eða athöfn stjórnvalds byggi á mati á aðstæðum.  Meðalhófsreglan sé ekki fastmótuð regla sem segi til um hver niðurstaða eigi að vera í einstöku máli heldur gefi hún fremur til kynna ákveðin sjónarmið sem stjórnvaldshafa beri að hafa í huga þegar hann taki ákvörðun sem hafi íþyngjandi áhrif á líf borgaranna.  Það sé afstaða Reykjavíkurborgar að með hinni kærðu samþykkt hafi skipulagsráð ekki brotið gegn meðalhófsreglu stjórnsýslulaga og ekki hafi verið um að ræða ákvörðun sem telja megi íþyngjandi fyrir aðra íbúa Austurbrúnar, þ.á m. kærendur. 

Vísað sé til þess að veigamikil sanngirnissjónamið hafi legið fyrir ákvörðun skipulagsráðs.  Vissulega fækki stæðum úr átta í sjö en vert sé að benda á, sbr. bókun skipulagsráðs, að rétthafar aðliggjandi lóða hafi áður fengið sambærilegar lóðarstækkanir á kostnað göngustíga.  Í gildi sé deiliskipulag Laugaráss, staðfest af Skipulagsstjórn ríkisins hinn 29. júní 1983.  Hinn 22. nóvember 1988 hafi borgarráð samþykkt niðurfellingu stíga milli lóðanna nr. 22 og 24 og milli lóðanna nr. 26 og 28 við Austurbrún og jafnframt að borgarland milli lóðanna nr. 22 og 24 skiptist jafnt milli viðkomandi lóða.  Sé það afstaða Reykjavíkurborgar að fækkun stæða um eitt vegna lóðarstækkunar Austurbrúnar nr. 26 geri það ekki að verkum að hagsmunir heildarinnar séu fyrir borð bornir, heldur hið gagnstæða þar sem umrædd breyting hafi það í för með sér að nú sitji íbúar Austurbrúnar við sama borð. 

Varðandi þá málsástæðu kærenda að ákvörðun skipulagsráðs hafi ekki verið rökstudd sé vísað til bókunar ráðsins.  Sé það afstaða Reykjavíkurborgar að í þeirri bókun felist vel rökstudd niðurstaða skipulagsráðs sem hafi verið einróma í afstöðu sinni til breytingarinnar. 

Andsvör kærenda við málsrökum Reykjavíkurborgar:  Af hálfu kærenda er bent á að almennt sé gert ráð fyrir einu einkabílastæði við hvert hús götunnar.  Með hinni kærðu samþykkt verði bílastæðin við hús nr. 26 hins vegar orðin tvö til þrjú, enda jafngildi grunnflötur umræddrar lóðarstækkunar tveimur bílastæðum.  Ekki verði séð að sérstök ástæða sé til þess að einkabílastæðum við umrætt hús verði fjölgað með þessum hætti á kostnað annarra íbúa götunnar. 

Þá verði ekki séð hvaða almennu sanngirnissjónarmið hafi legið því til grundvallar að fjölga einkabílastæðum eins íbúa götunnar á kostnað annarra íbúa.  Álíti kærendur að samþykkt borgarráðs frá 22. nóvember 1998 hafi ekki nokkra þýðingu við mat á þessu, enda með engu sambærilegt, auk þess sem um hafi verið að ræða breytingar til hagsbóta fyrir suma íbúa götunnar en alls ekki alla.  Þá hafi umræddar breytingar verið gerðar að frumkvæði og ósk íbúa að Austurbrún 26. 

Málsrök lóðarhafa að Austurbrún 26:  Lóðarhafa að Austurbrún 26 var gefinn kostur á að koma að sjónarmiðum sínum í málinu.  Telur hann að með hinni kærðu samþykkt hafi borgaryfirvöld viljað rétta hlut hans, en hann hafi verið eini lóðarhafinn við þá botnlangagötu sem um ræði sem aðeins hafi haft eitt bílastæði.  Með ákvörðuninni hafi verið komið til móts við sjónarmið um að allir lóðarhafar á svæðinu eigi að sitja við sama borð. 

———–

Aðilar hafa fært fram frekari rök fyrir sjónarmiðum sínum sem ekki verða rakin nánar, en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn málsins.

Vettvangsskoðun:  Fulltrúar úrskurðarnefndarinnar kynntu sér með óformlegum hætti aðstæður á vettvangi hinn 23. september 2009. 

Niðurstaða:  Á svæði því er um ræðir er í gildi deiliskipulag í Laugarási frá árinu 1983 og felur hin kærða samþykkt í sér breytingu þess, þ.e. heimild til stækkunar lóðarinnar nr. 26 við Austurbrún úr 385 í 404 m2.  Svæði það er stækkunin tekur til var áður hluti borgarlands og nýtt sem bílastæði. 

Í 1. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 segir að ef sveitarstjórn ákveði að breyta deiliskipulagi skuli fara með breytinguna eins og um nýtt deiliskipulag væri að ræða, þ.e. að auglýsa tillögu um breytingu með áberandi hætti, sbr. 1. mgr. 25. gr. laganna.  Undantekningu frá þessari reglu er að finna í 2. mgr. 26. gr. laganna þar sem segir að heimilt sé að falla frá auglýsingu ef um óverulega breytingu sé að ræða.  Telur úrskurðarnefndin að stækkun lóðarinnar að Austurbrún 26 og nýting hennar í kjölfarið sé þess eðlis að borgaryfirvöldum hafi verið heimilt, eins og þarna stóð á, að neyta fyrrgreindrar undanþáguheimildar, enda verður ekki talið að byggðarmynstur eða yfirbragð byggðarinnar breytist til muna við breytinguna. 

Eins og áður segir var svæði það er stækkun lóðarinnar að Austurbrún 26 tekur til áður nýtt sem bílastæði.  Verður ekki annað af málsgögnum ráðið en að með hinni kærðu ákvörðun sé verið að jafna mun er verið hafi á aðstöðu lóðarhafa með tilliti til bílastæða.  Verður og að líta til þess að hinn 22. nóvember 1988 samþykkti borgarráð niðurfellingu stíga, sem sýndir voru á skipulagi milli lóðanna 22 og 24 svo og milli lóðanna 26 og 28 við Austurbrún, og að eigendur lóðanna nr. 22, 24 og 28 hafa notið þeirrar breytingar og fengið samsvarandi stækkun lóða sinna.  Er ákvörðun sú sem um er deilt í máli þessu í góðu samræmi við þessar breytingar, en auk þess, leiðir af þeim að ekki fær staðist sú fullyrðing kærenda að með henni hafi verið lokað fyrir hjóla- og gönguleiðir á svæðinu.  Styðst hin kærða ákvörðun og við málefnaleg sjónarmið um jafnræði og verður ekki á það fallist að í henni felist mismunun eða að rökstuðningi hennar hafi verið svo áfátt að leiða eigi til ógildingar.  Verður kröfu kærenda því hafnað. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu á ákvörðun skipulagsráðs Reykjavíkurborgar frá 19. desember 2007 um að samþykkja breytt deiliskipulag í Laugarási vegna lóðarinnar nr. 26 við Austurbrún. 

___________________________
Hjalti Steinþórsson

______________________________             _____________________________
Ásgeir Magnússon                                                 Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

12/2007 Hverfisgata

Með

Ár 2009, þriðjudaginn 10. nóvember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mætt voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor. 

Fyrir var tekið mál nr. 12/2007, kæra á ákvörðun skipulagsráðs Reykjavíkur frá 18. október 2006 um breytingu á deiliskipulagi reits 1.173.0, er varðar lóðina að Hverfisgötu 78 í Reykjavík. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 14. febrúar 2007, er barst nefndinni sama dag, kærir Guðfinna J. Guðmundsdóttir hdl., f.h. V ehf., eiganda fasteignanna að Hverfisgötu 80 og Laugavegar 59, og H, Hverfisgötu 76, ákvörðun skipulagsráðs Reykjavíkur frá 18. október 2006 um breytingu á deiliskipulagi reits 1.173.0, er varðar lóðina að Hverfisgötu 78.  Auglýsing um gildistöku skipulagsbreytingarinnar birtist í B-deild Stjórnartíðinda hinn 15. janúar 2007. 

Gera kærendur þá kröfu að hin kærða deiliskipulagsbreyting verði felld úr gildi og að kveðinn verði upp úrskurður um stöðvun framkvæmda á meðan málið er til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni.  Hin kærða ákvörðun varðar breytingu á deiliskipulagi sem felur ekki í sér heimildir til að hefja framkvæmdir og eru því ekki skilyrði til þess að kveða upp úrskurð um stöðvunarkröfuna. 

Málavextir:  Á árinu 2004 lagði eigandi fasteignarinnar að Hverfisgötu 78 fram fyrirspurn til skipulagsyfirvalda í Reykjavík um afstöðu þeirra til áforma um að bæta við fimmtu hæð ofan á framhús á greindri lóð og þremur hæðum ofan á bakhús með fimm litlum íbúðum.  Skipulagsfulltrúi tók neikvætt í erindið en á fundi skipulags- og byggingarnefndar hinn 22. desember 2004 var tekin jákvæð afstaða til málsins og var skipulagsfulltrúa falið að vinna að málinu með lóðarhafanum og mun málið hafa verið til meðferðar hjá skipulagsfulltrúa í janúar 2005. 

Í desembermánuði 2005 var málið aftur á dagskrá skipulagsfulltrúa sem vísaði því til skipulagsráðs.  Á fundi sínum hinn 21. desember sama ár fól skipulagsráð skipulagsfulltrúa að funda með aðilum og var ekki gerð athugasemd við að lóðarhafi Hverfisgötu 78 léti vinna tillögu að breytingu á deiliskipulagi reitsins á eigin kostnað sem síðar yrði grenndarkynnt.  Hinn 10. febrúar 2006 var breytingartillagan, er byggði á áðurgreindum byggingaráformum, lögð fram á fundi skipulagsfulltrúa og þar samþykkt að grenndarkynna hana.

Athugasemdir bárust við hina grenndarkynntu tillögu, m.a. frá kærendum, og var málið til umfjöllunar hjá skipulagsyfirvöldum næstu mánuði.  Urðu lyktir málsins þær að hinn 29. september 2006 var lögð fram breytt skipulagstillaga þar sem gert var ráð fyrir tveggja hæða hækkun bakhúss að Hverfisgötu 78 í stað þriggja samkvæmt hinni kynntu tillögu og samþykkti skipulagsráð tillöguna svo breytta, með fyrirvara um lagfæringu uppdrátta, hinn 18. október 2006, með vísan til 12. gr. samþykktar fyrir ráðið sem heimilar því lokaafgreiðslu óverulegra breytinga á deiliskipulagi.  Breytingin fól efnislega í sér heimild til byggingar fimmtu hæðar ofan á framhúsið að Hverfisgötu 78 með þremur íbúðum og hækkun bakhúss um tvær hæðir þar sem gert var ráð fyrir fimm litlum íbúðum.  Við þessa breytingu hækkaði nýtingarhlutfall umræddrar lóðar úr 2,5 í 3,5. 

Að lokinni framangreindri afgreiðslu skipulagsráðs var deiliskipulagsbreytingin send Skipulagsstofnun til yfirferðar samkvæmt 3. mgr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Í svarbréfi stofnunarinnar, dags. 10. nóvember 2006, var gerð athugasemd við að auglýsing um gildistöku hennar yrði birt í B-deild Stjórnartíðinda.  Samkvæmt bréfinu byggðist sú afstaða á því að framkomnum athugasemdum við grenndarkynningu tillögunnar hefði ekki verið svarað efnislega, ekki yrði unnt að uppfylla kröfur gr. 79.2 í byggingarreglugerð nr. 441/1998 hvað varði íbúðir í bakhúsi auk þess sem sá hluti fyrirliggjandi uppdráttar er sýndi gildandi deiliskipulag væri ekki í samræmi við breytingu á deiliskipulaginu frá árinu 2004.  Eftir að skipulagsyfirvöld Reykjavíkurborgar sendu inn lagfærðan skipulagsuppdrátt ítrekaði Skipulagsstofnun fyrrnefnda afgreiðslu sína á málinu í bréfi, dags. 15. desember 2006.   

Málsrök kærenda:  Af hálfu kærenda er á því byggt að hin kærða ákvörðun sé ólögmæt og haldin ógildingarannmörkum bæði að formi og efni til. 

Óheimilt hafi verið að leyfa tveggja hæða íbúðarbyggingu ofan á bakhús að Hverfisgötu 78 þar sem það húsnæði geti ekki uppfyllt þær lágmarkskröfur sem gerðar séu til íbúðarhúsnæðis í byggingarreglugerð, svo sem um birtuskilyrði, enda hafi neikvæð afstaða skipulagsfulltrúa til málsins á sínum tíma m.a. mótast af þeirri staðreynd.  Bygging fimmtu hæðar ofan á framhúsið muni gera það að verkum að byggingin verði mun hærri en nágrannabyggingar og nýtingarhlutfall verði annað en á grannlóðum.  Hvort tveggja brjóti í bága við stefnu og markmið gildandi deiliskipulags fyrir umræddan reit þar sem gert hafi verið ráð fyrir bílageymslum á baklóðum með görðum á þaki og reiturinn talinn nær fullbyggður.  Stuðst hafi verið við rangan uppdrátt við kynningu á hinni kærðu deiliskipulagstillögu hvað varði gildandi skipulag fyrir breytingu og ekki hafi verið tekin afstaða til framkominna athugasemda á kynningartíma fyrr en eftir afgreiðslu breytingartillögunnar.  Málið hafi verið unnið án samráðs við kærendur þótt áform hafi verið um annað samkvæmt minnisblaði skipulagsfulltrúa frá 7. janúar 2005. 

Við skipulagsbreytinguna hafi ekki verið tekið tillit til veitts byggingarleyfis annars kærenda varðandi lóðina að Hverfisgötu 80 og sett sé kvöð á þá eignarlóð um innkeyrslu að baklóð Hverfisgötu 78 án hans samþykkis.  Með tillögunni séu birtuskilyrði í húsnæði kæranda að Laugavegi 59 skert þar sem áformað sé að byggja að því húsi.  Athuganir kærenda hafi leitt í ljós að skuggavarp gagnvart fasteignum þeirra verði annað og meira en framlögð gögn hafi gefið til kynna enda sé þar fjarlægð milli mannvirkja röng og sömuleiðis hæðarafsetning milli Hverfisgötu 80 og Laugavegar 59. 

Kærendur telji að rannsóknarreglu stjórnsýsluréttar hafi ekki verið gætt við málsmeðferð hinnar kærðu ákvörðunar og tekið sé undir fyrirliggjandi sjónarmið Skipulagsstofnunar sem mælti í tvígang gegn því að umdeild breyting tæki gildi.  Þá mótmæli kærendur því að um óverulega breytingu á deiliskipulagi sé að ræða.  Þvert á móti sé breytingin veruleg frá fyrra ástandi og gildandi skipulagi. 

Málsrök Reykjavíkurborgar:  Af hálfu borgaryfirvalda er á því byggt að heimilt hafi verið að samþykkja umrædda deiliskipulagsbreytingu með tilliti til heimilda sveitarstjórna til skipulagsákvarðana.  Að öðru leyti sé vísað til framlagðra gagna í kærumáli þessu. 

Lóðarhafa Hverfisgötu 78 var gefinn kostur á að tjá sig í máli þessu en úrskurðarnefndinni hafa ekki borist athugasemdir eða andmæli frá honum. 

—————

Færð hafa verið fram ítarlegri rök og sjónarmið í máli þessu sem ekki verða rakin nánar hér en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn þess. 

Niðurstaða:  Samkvæmt fyrirliggjandi gögnum var í deiliskipulagi umrædds reits, sem er frá árinu 1999, gert ráð fyrir bílageymslum á baklóðum Hverfisgötu 76, 78 og 80 með garði á þaki.  Árið 2004 var gerð breyting á skipulaginu hvað varðaði lóðina að Hverfisgötu 78 þar sem heimilað var að byggja yfir meginhluta svala á götuhlið fjórðu hæðar framhússins á þeirri lóð.  Með hinni kærðu skipulagsbreytingu, er eingöngu snertir lóðina að Hverfisgötu 78, er heimiluð bygging fimmtu hæðar ofan á fyrrgreint framhús og tveggja hæða ofan á einnar hæðar bakhús.  Gert er ráð fyrir að í viðbyggingunum verði átta litlar íbúðir og að nýtingarhlutfall lóðarinnar hækki úr 2,5 í 3,5. 

Með nefndri skipulagsbreytingu er vikið í grundvallaratriðum frá áformaðri nýtingu baklóðar Hverfisgötu 78 í gildandi deiliskipulagi og hækkar nýtingarhlutfall lóðarinnar sem nemur um það bil 40%.  Heimiluð hækkun fram- og bakhúss með tilheyrandi fjölgun íbúða er þess eðlis að vænta má að breytingin hafi töluverð grenndaráhrif.  Af þessum ástæðum verður ekki fallist á að hin kærða deiliskipulagsbreyting hafi verið óveruleg í skilningi 2. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 og bar því að auglýsa tillöguna samkvæmt 1. mgr. 26. gr. laganna, sem felur í sér meginreglu um málsmeðferð deiliskipulagsbreytinga. 

Hin kærða ákvörðun hefur samkvæmt framansögðu ekki hlotið lögmæta málsmeðferð og verður hún þegar af þeirri ástæðu felld úr gildi. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Úrskurðarorð: 

Felld er úr gildi ákvörðun skipulagsráðs Reykjavíkur frá 18. október 2006 um breytingu á deiliskipulagi reits 1.173.0, er varðar lóðina að Hverfisgötu 78 í Reykjavík. 

 

 

______________________________
Hjalti Steinþórsson

 

 

_______________________________     ______________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                  Aðalheiður Jóhannsdóttir

des 22
Love0

141/2007 Skólavörðuholt

Með

Ár 2009, þriðjudaginn 10. nóvember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mætt voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor. 

Fyrir var tekið mál nr. 151/2007, kæra á ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 23. ágúst 2007 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Skólavörðuholts. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 8. nóvember 2007, er barst nefndinni samdægurs, kærir S, Bergþórugötu 4, Reykjavík, þá ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 23. ágúst 2007 að samþykkja breytt deiliskipulag Skólavörðuholts.  Auglýsing um gildistöku skipulagsbreytingarinnar birtist í B-deild Stjórnartíðinda hinn 15. janúar 2007. 

Gerir kærandi þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. 

Málavextir:  Á fundi skipulagsráðs 4. október 2006 var samþykkt að kynna fyrir hagsmunaaðilum drög að tillögu að breyttu deiliskipulagi Skólavörðuholts, Iðnskólareits, eða svæðis er afmarkast til vesturs af Frakkastíg, til norðurs af Bergþórugötu, til austurs af Vitastíg og til suðurs af bílastæðum milli Hallgrímskirkju og Iðnskólans (nú Tækniskólans) á Skólavörðuholti.  Að lokinni kynningu fyrir hagsmunaaðila var málið tekið fyrir á embættisafgreiðslufundi skipulagsfulltrúa 10. nóvember 2006 en nokkrar athugasemdir höfðu borist.  Á fundi skipulagsráðs 9. maí 2007 var málið tekið fyrir ásamt samantekt skipulagsfulltrúa og var samþykkt að auglýsa tillögu að breyttu deiliskipulagi svæðisins.  Var tillagan auglýst til kynningar frá 25. maí til 6. júlí 2007 og bárust athugasemdir, m.a. frá kæranda. 

Í auglýsingu skipulagsstjóra, dags. 25. maí 2007, sagði m.a:  „Meginefni í uppbyggingu að Holtinu er tillaga að fullnaðaruppbyggingu Iðnskóla þá aðallega fyrir þá starfsemi sem Vörðuskóli hefur hýst til skamms tíma.  Tillagan gerir ráð fyrir tveggja hæða nýbyggingu vestan núverandi bygginga við Frakkastíg og heimilar hækkun á núverandi verkstæðisbyggingu um eina hæð auk byggingar miðlægrar tveggja hæða þjónustubyggingar við núverandi aðalinngang skólans.  Gert er ráð fyrir að byggja megi bílastæðageymslu neðanjarðar milli skóla og kirkju með aðkomu um Vitastíg.  Við Bergþórugötu er lagt til að (heil)byggja randbyggð fyrir íbúðir eða til notkunar fyrir skólann.“  Á uppdrætti tillögunnar sagði ennfremur:  „Ekki er gert ráð fyrir aukningu á bílastæðum ofanjarðar innan deiliskipulagsreitsins.  Nokkur bílastæði eru í innigarði Iðnskólalóðar og er ekki reiknað með fjölgun þeirra, heldur byggingu bílastæða neðanjarðar vegna aukningar byggingarmagns.  Gera skal ráð fyrir a.m.k. 1 bílastæði fyrir hverja 50m² aukins byggingarmagns fyrir þjónustustofnanir, en 1 bílastæði fyrir hverja íbúð óháð stærð.“ 

Á fundi skipulagsráðs 15. ágúst 2007 var tillagan samþykkt með eftirfarandi bókun:  „Auglýst tillaga samþykkt með þeim breytingum sem fram koma í umsögn skipulagsstjóra.  Vísað til borgarráðs.“  Í umsögn skipulagsstjóra kom m.a. fram að fallið hafi verið frá fyrrgreindum áformum um bílakjallara.  Framangreint samþykkti borgarráð á fundi 23. ágúst 2007.  Með bréfi Skipulagsstofnunar, dags. 28. september 2007, tilkynnti stofnunin að hún gerði ekki athugasemdir við að samþykktin yrði auglýst í B-deild Stjórnartíðinda og birtist auglýsing þess efnis 12. október 2007. 

Hefur kærandi skotið framangreindri samþykkt til úrskurðarnefndarinnar svo sem að ofan greinir. 

Málsrök kæranda:  Af hálfu kæranda er bent á að forsaga máls þessa sé sú að í október 2006 hafi hagsmunaaðilum verið send til kynningar tillaga að deiliskipulagi Iðnskólareits.  Íbúar á svæðinu hafi gert athugasemdir við áformin og m.a. bent á að ekki væri gert ráð fyrir neinum bílastæðum í tengslum við nýjar byggingar Iðnskólans og því væri ekki uppfyllt ákvæði byggingarreglugerðar um fjölda bílastæða til samræmis við áformaðar byggingar.  Þegar tillagan hafi verið auglýst hafi bílastæði verið sýnd í bílakjallara milli Iðnskólans og Hallgrímskirkju og með því hafi augljóslega verið fallist á sjónarmið íbúa svæðisins varðandi bílastæðaþörf.  Að auglýsingu lokinni hafi skipulagsráð tekið ákvörðun um að falla frá þeirri hugmynd sinni að sprengja Skólavörðuholtið til að koma þar fyrir bílakjallara, enda hafi komið fram mikil andstaða íbúa og annarra nágranna Iðnskólans vegna tillögunnar. 

Eftir að skipulagsráð hafi tekið ákvörðun um að falla frá byggingu bílakjallara, sem uppfyllt gæti skilyrði reglna um bílastæði í samræmi við áformaðar byggingar, sé staða málsins því sú sama og verið hafi í upphafi á haustdögum 2006.  Með hinni kærðu samþykkt hafi borgarráð fallist á að fækka núverandi bílastæðum á lóð Iðnskólans um leið og heimilað sé 5.700 m2 byggingarmagn án nokkurra bílastæða. 

Í umsögn skipulagsstjóra, dags. 14. ágúst 2007, komi fram að ekki séu gerðar neinar kröfur um að fyrirhuguðum byggingum Iðnskólans fylgi bílastæði.  Ákvörðun um að falla frá ákvæðum reglugerðar um að fjöldi bílastæða við nýbyggingar skuli vera í samræmi við byggingarmagn stríði gegn ákvæðum gildandi byggingarreglugerðar.  Í kynningu á tillögu að deiliskipulagi fyrir Iðnskólareit sem auglýst hafi verið hafi í engu verið vikið að því að verið væri að undanskilja fyrirhugaðar framkvæmdir kvöðum um bílastæði.  Þvert á móti hafi verið kynnt deiliskipulagstillaga sem hafi gert ráð fyrir 130 nýjum bílastæðum samfara þeim byggingum sem sýndar hafi verið á uppdrætti. 

Í umsögn skipulagsstjóra, dags. 14. ágúst 2007, komi fram sú ákvörðun skipulagsráðs að tillagan sem auglýst hafi verið sem sjálfstætt deiliskipulag Iðnskólareits nr. 1.192 hafi eftir að auglýsingu hafi lokið verið breytt í: „… breyting á deiliskipulagi Skólavörðuholts stgr. 1.140.“  Augljóslega sé hér um algjörlega nýja tillögu að ræða og þurfi málsmeðferðin að vera í samræmi við það. 

Sú kynning sem fram hafi farið á deiliskipulagi Iðnskólareits hafi falið í sér kynningu á framlögðum gögnum um stækkun Iðnskólans í Reykjavík en ekki á gögnum sem sýni breytingu á deiliskipulagi Skólavörðuholts.  Til að borgarbúar geti látið í ljós skoðun sína á fyrirhuguðu deiliskipulagi einhvers svæðis borgarinnar eða eftir atvikum breytingu á áður samþykktu deiliskipulagi þurfi borgaryfirvöld að tryggja að íbúum séu kynnt rétt gögn.  Á dagskrá fundar borgarráðs 23. ágúst 2007 hafi verið til umfjöllunar breyting á deiliskipulagi Iðnskólareits en ekki Skólavörðuholtsins.  Rétt sé að taka fram að deiliskipulag Skólavörðuholts nái til mun fleiri íbúa og snerti hagsmuni mun fleiri aðila en eingöngu þeirra sem búi í næsta nágrenni við Iðnskólann.  Tillaga um breytingu á áður gerðu deiliskipulagi Skólavörðuholts sé algjörlega óreifuð og hafi ekki fengið lögmæta málsmeðferð. 

Málsrök Reykjavíkurborgar:  Af hálfu Reykjavíkurborgar er vísað til þess að hið kærða deiliskipulag geri ekki ráð fyrir að fjölgað verði bílastæðum á Skólavörðuholti vegna viðbyggingar við Iðnskólann.  Bílastæðin séu staðsett á borgarlandi þannig að um sé að ræða almenningsstæði fyrir fjölbreytta starfsemi á svæðinu.  Nýrri viðbyggingu við Iðnskólann sé að mestu leyti ætlað að taka við starfsemi og nemendum sem Vörðuskóli hýsi.  Því sé ekki um einfalda fjölgun nemenda að ræða.  Auk þess sé gert ráð fyrir nýjum matsal og aukinni miðlægri aðstöðu nemenda.  Slíkar breytingar séu ekki taldar hafa í för með sér aukið álag á bílastæði.  Deiliskipulagið sé þannig í fullu samræmi við gr. 64.1 byggingarreglugerðar nr. 441/1998, þar sem segi að heimilt sé að kveða á um fjölda bílastæða í deiliskipulagi. 

Þá sé því mótmælt að hin samþykkta tillaga hafi ekki fengið málsmeðferð í samræmi við skipulags- og byggingarlög nr. 73/1997.  Deiliskipulagsbreytingin hafi verið í auglýsingu frá 25. maí til 6. júlí 2007.  Tíu athugasemdabréf hafi borist er leitt hafi til breytinga á auglýstri tillögu.  Málsmeðferð hafi því verið samkvæmt 1. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Fallið hafi verið frá tillögu um bílageymslu neðanjarðar á lóð Iðnskólans og ákvæði um eitt bílastæði á hverja 50 m² aukins byggingarmagns fellt niður.  Með breytingunni hafi lóð Iðnskólans verið stækkuð í átt að Frakkastíg.  Heimilt sé að byggja við Iðnskólann, byggja á lóðunum nr. 10, 12 og 18 við Bergþórugötu og byggja við hús á lóðunum nr. 4, 6 og 6b við Bergþórugötu.  Einnig sé gert ráð fyrir nýrri aðkomu á lóð Iðnskólans frá Vitastíg. 

Í athugasemdum hafi verið var bent á að deiliskipulag á Iðnskólareit eða staðgreinireit 1.192.0 hafi verið auglýst sem sjálfstætt deiliskipulag.  Sú leiðrétting hafi þá verið gerð að gert hafi verið ráð fyrir að tillagan fæli í sér breytingu á deiliskipulagi Skólavörðuholts, staðgreinireits 1.140, sem samþykkt hafi verið í borgarráði 31. nóvember 2001, enda sé það svæði afmarkað með þeim hætti að ofangreindur reitur innan Frakkastígs og Bergþórugötu sé hluti af þeirri heild.  Uppdrættinum hafi því verið breytt með tilliti til þess og hafi hann verið tilgreindur sem breyting á deiliskipulagi Skólavörðuholts án þess að breytt hafi verið efnisatriðum auglýstrar tillögu að öðru leyti af þeim ástæðum.  Málsmeðferð hafi því verið í fullu samræmi við skipulags- og byggingarlög, sbr. bréf Skipulagsstofnunar, dags. 28. september 2007. 

———–

Aðilar hafa fært fram frekari rök fyrir sjónarmiðum sínum og kröfum sem ekki verða rakin nánar en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn málsins. 

Niðurstaða:  Eins og að framan er lýst var í maí 2007 auglýst tillaga að deiliskipulagi svæðis er afmarkast til vesturs af Frakkastíg, til norðurs af Bergþórugötu, til austurs af Vitastíg og til suðurs af bílastæðum milli Hallgrímskirkju og Iðnskólans á Skólavörðuholti.  Í auglýsingunni sagði m.a. að gert væri ráð fyrir að byggja mætti bílageymslu neðanjarðar milli Iðnskólans og Hallgrímskirkju.  Á uppdrætti er fylgdi tillögunni sagði ennfremur:  „Ekki er gert ráð fyrir aukningu á bílastæðum ofanjarðar innan deiliskipulagsreitsins.  Nokkur bílastæði eru í innigarði Iðnskólalóðar og er ekki reiknað með fjölgun þeirra, heldur byggingu bílastæða neðanjarðar vegna aukningar byggingarmagns.  Gera skal ráð fyrir a.m.k. 1 bílastæði fyrir hverja 50m² aukins byggingarmagns fyrir þjónustustofnanir, en 1 bílastæði fyrir hverja íbúð óháð stærð.“  Bárust athugasemdir er tillagan var auglýst er vörðuðu framangreint.  Við afgreiðslu skipulagsráðs var fært til bókar að tillagan væri samþykkt með þeim breytingum sem fram kæmu í umsögn skipulagsstjóra, sem fól m.a. í sér að fallið var frá áformum um bílakjallara.  Segir aðeins eftirfarandi á uppdrætti hins kærða deiliskipulags:  „Ekki er gert ráð fyrir aukningu á bílastæðum ofanjarðar innan deiliskipulagsreitsins.  Nokkur bílastæði eru í innigarði Iðnskólalóðar og er ekki reiknað með fjölgun þeirra né fjölgun bílastæða vegna aukins byggingarmagns.“ 

Í 7. mgr. gr. 3.1.4 skipulagsreglugerðar nr. 400/1998 segir að ákvæði um fjölda bílastæða skuli sett hverju sinni í deiliskipulagi og eru í greininni ákvæði um lágmarksfjölda bílastæða.  Þá segir ennfremur að unnt sé að víkja frá lágmarksákvæðum í deiliskipulagi ef sýnt sé fram á að bílastæðaþörf sé minni eða unnt sé að uppfylla hana með öðrum hætti. 

Með hinni kærðu deiliskipulagsákvörðun er leyft að auka byggingarmagn á skipulagsreitnum um rúmlega 7.000 m².  Þrátt fyrir það er í engu gerð grein fyrir því hvernig leyst skuli úr bílastæðaþörf er skapast vegna þessarar aukningar.  Í hinni kynntu tillögu að breyttu deiliskipulagi svæðisins var gert ráð fyrir að gerður yrði bílakjallari á Skólavörðuholti í þessu augnamiði en við samþykkt tillögunnar var horfið frá þeim áformum án þess að grein væri gerð fyrir því í tillögunni með hvaða öðrum hætti bílastæðakröfu yrði mætt, s.s. með innheimtu bílastæðagjalds, sbr. 54. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Nægir ekki að skýringar varðandi bílastæðamál á svæðinu hafi komið fram í umsögn skipulagsstjóra, sem vísað var til við afgreiðslu skipulagsráðs á tillögunni, heldur þurfti áætlun um lausn bílastæðakröfu að koma fram í deiliskipulaginu sjálfu.  Samræmist hin kærða deiliskipulagsákvörðun ekki ákvæðum skipulagsreglugerðar hvað þetta varðar og verður hún því felld úr gildi.      

Auk þess efnisannmarka sem að framan getur leikur vafi á hvort gætt hafi verið réttrar aðferðar við meðferð hinnar umdeildu skipulagstillögu.  Í 2. mgr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 segir að ef sveitarstjórn ákveði að breyta auglýstri tillögu í grundvallaratriðum skuli hin breytta tillaga auglýst á nýjan leik.  Veður að ætla að tilgangur ákvæðis þessa sé að tryggja að öllum þeim er hagsmuna eigi að gæta gefist kostur á að gera athugasemdir ásamt því að þeir sem ekki geri athugasemdir megi treysta því að tillagan standi óhögguð í grundvallaratriðum, verði hún samþykkt. 

Úrskurðarnefndin telur að vegna eðlis og umfangs þeirrar breytingar sem gerð var á hinni umdeildu skipulagstillögu hefði komið til álita hvort þurft hefði að auglýsa hana að nýju.  Vegna þess efnisannmarka sem var á tillögunn hefur það þó ekki þýðingu hér að skera úr um hvort borgaryfirvöldum hafi verið skylt að auglýsa tillöguna að nýju, enda hefði ný auglýsing ekki bætt úr þeim annmarka sem á tillögunni var. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna mikilla anna og málafjölda hjá úrskurðarnefndinni. 

Úrskurðarorð:

Ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 23. ágúst 2007, um breytt deiliskipulag Skólavörðuholts, Iðnskólareits, sem birt var í B-deild Stjórnartíðinda hinn 12. október 2007, er felld úr gildi. 

___________________________
Hjalti Steinþórsson

______________________________          ____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                      Aðalheiður Jóhannsdóttir

des 22
Love0

62/2009 Gunnarssund

Með

Ár 2009, fimmtudaginn 8. október, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 62/2009, kæra á samþykki skipulags- og byggingarráðs Hafnarfjarðar frá 7. júlí 2009 fyrir breytingu á deiliskipulagi miðbæjar Hafnarfjarðar er tók til lóðarinnar að Gunnarssundi 9 og á ákvörðunum skipulags- og byggingarfulltrúa bæjarins frá 8. júlí og 19. ágúst 2009 um að veita byggingarleyfi fyrir niðurrifi húss og nýbyggingu í þess stað á lóðinni. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 13. september 2009, er barst nefndinni hinn 14. sama mánaðar, kæra H og E, Gunnarssundi 10, Hafnarfirði, samþykki skipulags- og byggingarráðs Hafnarfjarðar frá 7. júlí 2009 fyrir breytingu á deiliskipulagi miðbæjar Hafnarfjarðar er tók til lóðarinnar að Gunnarssundi 9 og ákvarðanir skipulags- og byggingarfulltrúa bæjarins frá 8. júlí og 19. ágúst 2009 um að veita byggingarleyfi fyrir niðurrifi húss og nýbyggingu í þess stað á lóðinni. 

Gera kærendur þá kröfu að hinar kærðu ákvarðanir verði felldar úr gildi og að kveðinn verði upp bráðabirgðaúrskurður um stöðvun framkvæmda samkvæmt hinum kærðu byggingarleyfum á meðan málið er til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni.  Þykja nú nægilegar upplýsingar liggja fyrir til þess að málið verði tekið til endanlegs úrskurðar og verður því ekki tekin afstaða til stöðvunarkröfu kærenda. 

Málavextir:  Hinn 7. apríl 2009 var tekin fyrir í skipulags- og byggingarráði Hafnarfjarðar fyrirspurn eiganda fasteignarinnar að Gunnarssundi 9 um hvort leyft yrði að byggja nýtt hús á lóðinni í stað húss þess sem fyrir var.  Á fundi sínum hinn 12. maí 2009 lýsti ráðið sig jákvætt gagnvart erindinu en þá lágu fyrir umsagnir Byggðasafns Hafnarfjarðar og Húsafriðunarnefndar ríkisins um niðurrif eldra húss.  Á sama fundi var lögð fram tillaga að breytingu á deiliskipulagi miðbæjar Hafnarfjarðar frá árinu 1981 þar sem gert var ráð fyrir nýju einbýlishúsi að Gunnarssundi 9 sem yrði ein hæð og ris.  Samþykkti skipulags- og byggingarráð að grenndarkynna tillöguna sem óverulega breytingu á deiliskipulagi skv. 2. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Að lokinni grenndarkynningu var breytingartillagan tekin fyrir á fundi skipulags- og byggingarráðs hinn 7. júlí 2009 þar sem ráðið samþykkti hana og tók undir fyrirliggjandi svör við þeim þremur athugasemdum er borist höfðu.  Var gildistaka skipulagsbreytingarinnar auglýst í B-deild Stjórnartíðinda hinn 14. ágúst 2009. 

Umsókn um leyfi fyrir niðurrifi húss þess sem stóð á lóðinni að Gunnarssundi 9 var á dagskrá fundar skipulags- og byggingarfulltrúa Hafnarfjarðar 8. júlí 2009 og var þar samþykkt.  Bæjarráð Hafnarfjarðar staðfesti þá afgreiðslu hinn 13. ágúst 2009 í umboði bæjarstjórnar. 

Á fundi skipulags- og byggingarfulltrúa 19. ágúst 2009 var samþykkt byggingarleyfisumsókn fyrir einnar hæðar bárujárnsklæddu timburhúsi á steyptum sökkli að Gunnarssundi 9.  Sú afgreiðsla var síðan staðfest í bæjarstjórn Hafnarfjarðar hinn 1. september sama ár. 

Hafa kærendur skotið þessum ákvörðunum til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir. 

Málsrök kærenda:  Af hálfu kærenda er á því byggt að hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu hafi verið áfátt að formi og efni til. 

Við grenndarkynningu tillögunnar hafi aðeins komið fram að tilefni hennar væri endurnýjun hússins að Gunnarssundi 9 en þá hafi legið fyrir ráðagerð um byggingu nýs og stærra húss á lóðinni.  Það hljóti að vera skylda byggingaryfirvalda að grenndarkynna teikningar að fyrirhuguðu húsi en sú aðferð sé viðhöfð vegna ýmiss konar framkvæmda sem minni áhrif hafi á umhverfi sitt.  Vegna þessa hafi þeir sem grenndarkynningin hafi náð til illa getað áttað sig á efni breytingarinnar og ekkert tillit hafi verið tekið til þeirra athugasemda sem þó hafi komið fram. 

Þá geti umrædd breyting ekki talist óveruleg.  Í henni felist að nýtingarhlutfall lóðarinnar að Gunnarssundi 9 fari í 0,71 en hámarksnýtingarhlutfall samkvæmt gildandi skipulagi sé 0,45.  Það séu ekki haldbær rök fyrir svo háu nýtingarhlutfalli að nýtingarhlutfall annarra lóða við götuna sé hærra.  Hafa verði í huga að umrædd hús hafi verið byggð löngu fyrir tilurð deiliskipulags svæðisins og hljóti ákvæði þess um hámarksnýtingarhlutfall að hafa verið sett til þess að hindra að í framtíðinni yrðu meiri þrengsli en þá þegar hafi verið orðin. 

Hæð fyrirhugaðs húss að Gunnarssundi 9 muni skerða útsýni, rýmistilfinningu og lífsgæði kærenda sem búi í nokkurra metra fjarlægð frá umræddri lóð.  Þótt vegghæð hins nýja húss verði sú sama og eldra húss verði þak hins nýja nærfellt helmingi hærra, bratt risþak með göflum, í stað lágs valmaþaks.  Þakið, eins og það snúi að kærendum, nánast fjórfaldist að flatarmáli og það litla sem eftir sé af útsýni og fjarsýni hverfi alveg. 

Málsrök Hafnarfjarðar:  Bæjaryfirvöld í Hafnarfirði hafa ekki sent úrskurðarnefndinni umsögn eða athugasemdir vegna kærumálsins en sjónarmið bæjarins koma fram í fyrirliggjandi svörum við framkomnum athugasemdum við kynningu umdeildrar skipulagsákvörðunar. 

Bent er á að gildandi skilmálar deiliskipulags miðbæjar Hafnarfjarðar fyrir reiti 15 og 16, sem eru við Gunnarssund, kveði á um að nýtingarhlutfall einstakra lóða verði mest 0,45 og flatarnýting 0,25.  Núverandi nýtingarhlutfall lóða á reit 16, sem Gunnarssund 9 tilheyri, sé 0,85 og á reit 15 sé það 1,15.  Meðalflatarnýting lóða á reitunum sé 0,41 og 0,32.  Markmið skipulagsins hafi ekki verið að lækka nýtingarhlutfall þegar byggðra lóða heldur að leyfa stækkun húsa á reitunum sem væru innan ofangreindra marka.  Í skilmálunum segi ennfremur að húsgerð sé kjallari, hæð og ris með 35° – 45° þakhalla. 

Hin kærða deiliskipulagsbreyting hafi verið talin óveruleg þar sem hún sé í anda gildandi skipulags.  Flatarnýting verði nánast óbreytt, nýtingarhlutfall lægra en á öðrum lóðum við Gunnarssund ofan Austurgötu, húsgerð verði í samræmi við gildandi skipulagsskilmála og þakhalli innan marka skilmálanna.  Ekki sé um að ræða grundvallarbreytingu á landnotkun, byggðamynstri eða yfirbragði svæðisins. 

Grenndarkynning hafi lotið að skipulagsbreytingu en ekki byggingarleyfi en form fyrirhugaðrar nýbyggingar að Gunnarssundi 9 hafi komið fram á kynntum uppdrætti og gerðar séu kröfur um að nýbyggingin verði í samræmi við gildandi skipulagsskilmála.  Breytingin muni bæta götumynd Gunnarssunds og sé vegghæð fyrirhugaðs húss ekki meiri en eldra húss á lóðinni og muni það hafa óveruleg áhrif á útsýni frá fasteign kærenda.  Leyfi til niðurrifs eldra húss á lóðinni hafi verið veitt að fengnu samþykki Húsafriðunarnefndar. 

Andmæli byggingarleyfishafa:  Af hálfu byggingarleyfishafa er tekið fram að upphaflega hafi verið áætlað að gera við og endurbyggja húsið að Gunnarssundi 9.  Með hliðsjón af ástandskönnun hússins, sem byggt hafi verið í mörgum áföngum úr mismunandi byggingarefnum, hafi þótt hagfelldara að reisa nýtt hús á lóðinni. 

Eldra hús sé ein hæð og kjallari, 119,9 m² að stærð samkvæmt uppmælingu, og sé nýtingarhlutfall lóðar 0,69 og flatarnýting 0,44.  Samkvæmt hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu og samþykktum byggingarnefndarteikningum að nýju húsi sé fyrirhugað einbýlishús innan upphaflegs byggingarreits með óbreyttum 75 m² grunnfleti.  Húsið verði hæð og portbyggt ris með mænisþaki með 40° halla og gólf fyrstu hæðar verði lækkað um 80 cm.  Húsið með 5,4 m² útigeymslu verði 134,7 m² og nýtingarhlutfall lóðar 0,67 að teknu tilliti til 25,5 m² lóðarstækkunar.  Af þessu sé ljóst að nýtingarhlutfall lóðar verði nánast það sama við umdeildar breytingar en flatarnýting lækki í 0,37.  Þá muni nýtt hús, gagnstætt hinu eldra, verða í samræmi við upphaflega skipulagsskilmála hvað húsgerð og þakhalla varði og verði í betra samræmi við önnur hús í götunni hvað form, stærðarhlutföll og byggingarefni snerti. 

Niðurstaða:  Hið kærða byggingarleyfi, sem skipulags- og byggingarfulltrúi veitti hinn 8. júlí 2009 og bæjarráð Hafnarfjarðar staðfesti 13. ágúst sama ár, fól einungis í sér heimild til niðurrifs húss þess sem stóð á lóðinni að Gunnarssundi 9 í Hafnarfirði og hefur það nú þegar verið rifið. 

Niðurrif mannvirkja eru framkvæmdir sem almennt fela, eðli máls samkvæmt, ekki í sér röskun á grenndarhagsmunum eða öðrum lögvörðum hagsmunum tengdum nágrannaeignum, en að stjórnsýslurétti verða aðilar að kærumáli að eiga lögvarinna hagsmuna að gæta um úrslit máls.  Ekki liggur fyrir að niðurrif eldra húss að Gunnarssundi 9 raski verulegum lögvörðum hagsmunum kærenda í máli þessu með þeim hætti að þeir teljist eiga kæruaðild um þá ákvörðun og verður þeim þætti kærumáls þessa því vísað frá úrskurðarnefndinni í samræmi við ákvæði 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.

Með hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu og leyfi til nýbyggingar var heimilað að reisa nýtt hús á lóðinni að Gunnarssundi 9 í Hafnarfirði sem yrði litlu stærra að flatarmáli en hús það sem fyrir var á lóðinni og byggt var á árinu 1916 auk síðari viðbygginga.  Nýbyggingin yrði um 1,7 m hærri en eldra hús vegna breytts þakforms sem þó er í samræmi við gildandi skilmála deiliskipulags svæðisins.  Hin kærða deiliskipulagsbreyting og byggingarleyfi fyrir nýbyggingu að Gunnarssundi 9 víkja frá eldri skilmálum gildandi deiliskipulags um nýtingarhlutfall fyrir reit 16, sem hér á við, auk þess sem byggingarreitur er markaður fyrir útigeymslu, 2,0×3,5 m að stærð.  Fyrir breytingu gat nýtingarhlutfall mest orðið 0,45 en með hinni kærðu skipulagsbreytingu er heimilað að nýtingarhlutfall lóðarinnar að Gunnarssundi 9 sé 0,71.

Ákvæði í fyrirliggjandi skilmálum deiliskipulags svæðisins um nýtingarhlutfall lóða á umræddum reit hljóðar svo:  „Nýtingarhlutfall einstakra lóða á reit sé mest N-0,45.“  Engin afstaða er þar tekin til þegar byggðra lóða þótt fyrir liggi að nýtingarhlutfall þeirra hafi verið mun hærra en greint ákvæði skipulagsins kvað á um við gildistöku þess.  Eftir orðanna hljóðan verður ákvæðið ekki skilið á annan veg en þann að öll byggingarleyfi fyrir framkvæmdum á skipulagsreitnum sem veitt yrðu eftir gildistöku skipulagsins þyrftu að vera innan þeirra marka sem nýtingarhlutfalli var sett, hvort sem um væri að ræða byggðar eða óbyggðar lóðir.  Engin gögn hafa komið fram er tengjast gerð umrædds deiliskipulags sem gefið gætu tilefni til rýmri túlkunar að þessu leyti.

Samkvæmt framansögðu verður ekki fallist á að umdeild deiliskipulagsbreyting hafi aðeins falið í sér óverulega breytingu á deiliskipulagi þar sem heimilað nýtingarhlutfall lóðarinnar að Gunnarssundi 9 var hækkað úr 0,45 í 0,71.  Skorti því lagaskilyrði fyrir því að fara með breytinguna samkvæmt undantekningarákvæði 2. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Verður að ógilda hina kærðu deiliskipulagsbreytingu vegna þessa annmarka á málsmeðferð. 

Að þessari niðurstöðu fenginni skortir hið kærða leyfi fyrir nýbyggingu að Gunnarssundi 9 stoð í gildandi deiliskipulagi og ber því að fella það úr gildi í samræmi við 2. mgr. 43. gr. skipulags- og byggingarlaga. 

Úrskurðarorð:

Kröfu um ógildingu byggingarleyfis fyrir niðurrifi húss að Gunnarssundi 9 í Hafnarfirði, sem skipulags- og byggingarfulltrúi veitti hinn 8. júlí 2009 og bæjarráð Hafnarfjarðar staðfesti 13. ágúst sama ár, er vísað frá úrskurðarnefndinni. 

Ákvörðun skipulags- og byggingarráðs Hafnarfjarðar frá 7. júlí 2009 um breytingu á deiliskipulagi miðbæjar Hafnarfjarðar, er tók til lóðarinnar að Gunnarssundi 9, er felld úr gildi. 

Byggingarleyfi fyrir nýbyggingu á lóðinni að Gunnarssundi 9 í Hafnarfirði, er skipulags- og byggingarfulltrúi bæjarins samþykkti hinn 19. ágúst 2009 og staðfest var í bæjarstjórn hinn 1. september sama ár, er fellt úr gildi.

______________________________
Hjalti Steinþórsson

_______________________________      ______________________________
Ásgeir Magnússon                                           Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

162/2007 Gulaþing

Með

Ár 2009, þriðjudaginn 19. maí, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mætt voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Aðalheiður Jóhannsdóttir dósent. 

Fyrir var tekið mál nr. 162/2007, kæra á afgreiðslu skipulagsnefndar Kópavogsbæjar frá 6. nóvember 2007 um synjun á breyttu deiliskipulagi vegna lóðarinnar nr. 25 við Gulaþing. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 12. desember 2007, er barst nefndinni samdægurs, kærir Gunnar Guðmundsson hdl., f.h. Efrihlíðar ehf., lóðarhafa Gulaþings 25 í Kópavogi, þá afgreiðslu skipulagsnefndar Kópavogsbæjar frá 6. nóvember 2007 að synja beiðni um breytt deiliskipulag lóðarinnar nr. 25 við Gulaþing.  

Gerir kærandi þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. 

Málavextir og málsrök:  Á fundi skipulagsnefndar 29. maí 2007 var lögð fram beiðni lóðarhafa Gulaþings 25 um breytt deiliskipulag vegna lóðarinnar þannig að henni yrði skipt í tvær lóðir.  Var erindinu frestað.  Í gildi er deiliskipulag á svæðinu, Vatnsendi-Þing, sem samþykkt var árið 2005.  Samkvæmt því er lóðin nr. 25 við Gulaþing 1.845 m² að stærð og heimilt að byggja þar 400 m² einbýlishús á tveimur hæðum.  Á fundi nefndarinnar hinn 3. júlí sama ár var samþykkt að tillaga að breyttu deiliskipulagi vegna lóðarinnar yrði auglýst og bárust skipulagsyfirvöldum athugasemdir frá næstu nágrönnum.  Var erindi kæranda til umfjöllunar á fundum skipulagsnefndar hinn 4. september 2007 og 18. sama mánaðar, en á fundi nefndarinnar hinn 6. nóvember sama ár var erindinu hafnað með vísan til innsendra athugasemda og umsagnar bæjarlögmanns.  Var kæranda tilkynnt um þessi málalok með bréfi, dags. 8. nóvember 2007, og var í niðurlagi bréfsins vakin athygli á því að ákvörðunin væri kæranleg til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála. 

Á fundi bæjarráðs 8. nóvember 2007 var fundargerð skipulagsnefndar frá 6. sama mánaðar til umfjöllunar, sem og á fundi bæjarstjórnar hinn 13. sama mánaðar, án þess að hin umdeilda afgreiðsla skipulagsnefndar væri sérstaklega rædd.     

Af hálfu kæranda er krafist ógildingar á framangreindu og vísar hann m.a. til þess að hagsmunir nágranna hvað varði útsýni yfir Elliðavatn og umferð um götuna muni ekki skerðast þótt fallist yrði á beiðni hans um skiptingu lóðarinnar.

Af hálfu skipulagsyfirvalda er krafist frávísunar málsins og því haldið fram að kæran hafi borist að liðnum kærufresti.  Verði ekki fallist á frávísunarkröfuna sé bent á að deiliskipulag svæðisins, Vatnsendi-Þing, sé nýlega samþykkt og ekki séu fyrir hendi veigamiklar ástæður eða skipulagsleg rök sem réttlæti breytingar á deiliskipulagi vegna lóðarinnar nr. 25 við Gulaþing.

Niðurstaða:  Eins og að framan er rakið var beiðni kæranda um breytingu á deiliskipulagi vegna lóðarinnar nr. 25 við Gulaþing synjað á fundi skipulagsnefndar hinn 6. nóvember 2007.  Var fundargerðin til umfjöllunar á fundum bæjarráðs hinn 8. sama mánaðar og bæjarstjórnar hinn 13. sama mánaðar án þess þó að erindi kæranda fengi þar sérstaka afgreiðslu.

Í 23. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 kemur fram sú meginregla að sveitarstjórn beri ábyrgð á og annist gerð deiliskipulags og hið sama gildir um breytingu þess, sbr. 26. gr. laganna.  Þá segir í gr. 2.4 skipulagsreglugerðar nr. 400/1998 að skipulagsnefndir fari með skipulagsmál undir yfirstjórn sveitarstjórnar.  Ennfremur segir þar m.a. að meginverksvið skipulagsnefnda sé að fjalla um stefnumörkun í skipulagsmálum, hafa forgöngu um gerð og breytingar á skipulagsáætlunum og fjalla um skipulagstillögur.  Þá fjalli nefndirnar um athugasemdir við auglýstar skipulagstillögur, geri tillögu til sveitarstjórnar um endanlega afgreiðslu skipulagstillagna og veiti umsagnir um hvort leyfisskyldar framkvæmdir séu í samræmi við skipulagsáætlun.  Loks segir í gr. 2.5 að ákvarðanir skipulagnefnda skuli leggja fyrir sveitarstjórn til afgreiðslu.

Skilja verður framangreind ákvæði á þann veg að skipulagsnefnd sveitarfélags sé ekki falin fullnaðarafgreiðsla erinda er varða nýtt eða breytt deiliskipulag, hvort sem er til samþykkis eða synjunar.  Það er sveitarstjórnar einnar að taka slíkar ákvarðanir, nema fyrir hendi sé sérstök samþykkt sveitarfélagsins um annað fyrirkomulag, sbr. 44. gr. sveitarstjórnarlaga nr. 45/1998, en slík samþykkt er ekki fyrir hendi í hinu kærða tilviki. 

Samkvæmt framansögðu verður ekki litið svo á að hin kærða afgreiðsla skipulagsnefndar hafi falið í sér stjórnvaldsákvörðun er sætt geti kæru til úrskurðarnefndarinnar, sbr. 2. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993, enda var nefndin aðeins bær til þess að gera tillögu til sveitarstjórnar um endanlega afgreiðslu málsins.  Engin ákvörðun liggur fyrir af hálfu sveitarstjórnar í málinu og gildir einu þótt fundargerð skipulagsnefndar hafi verið afgreidd í heild án umræðu í bæjarráði og bæjarstjórn enda var ekki með því tekin afstaða til þess erindis sem um ræðir í máli þessu.  Skorti því á að tekin væri kæranleg lokaákvörðun í málinu og verður kærumáli þessu af þeim sökum vísað frá úrskurðarnefndinni.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.
 

Úrskurðarorð: 

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni. 

_____________________________
Hjalti Steinþórsson

_______________________________     _____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                  Aðalheiður Jóhannsdóttir