Skip to main content
Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála
sep 06
Love0

76/2022 Frakkastígur

Með

Árið 2022, föstudaginn 2. september, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Borgartúni 21, Reykjavík. Mætt voru Ómar Stefánsson varaformaður, Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor og Þorsteinn Þorsteinsson byggingar­verkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 76/2022, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 5. júlí 2022 um að samþykkja umsókn um leyfi fyrir viðbyggingu á austurhlið húss á lóð nr. 9 við Frakkastíg, stækka veitingastað í flokki II, tegund C, og auka mögulegan gestafjölda úr 15 í 55.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

 Með kæru til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, sem barst nefndinni 20. júlí 2022, kærir Húsfélagið Laugavegi 49A þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 5. s.m. að samþykkja umsókn um leyfi fyrir viðbyggingu á austurhlið húss á lóð nr. 9 við Frakkastíg, stækka veitingastað í flokki II, tegund C, og auka mögulegan gestafjölda úr 15 í 55. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi. Kærendur gera jafnframt þá kröfu að framkvæmdir verði stöðvaðar á meðan málið er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni. Þykir málið nægilega upplýst til að það verði tekið til endanlegs úrskurðar og verður því ekki tekin afstaða til framkominnar stöðvunarkröfu.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg 9. ágúst 2022.

Málavextir: Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúans í Reykjavík 12. október 2021 var samþykkt umsókn um leyfi til að reisa viðbyggingu á austurhlið hússins að Frakkastíg 9, stækka veitinga­stað sem fyrir er í húsinu í flokk II, tegund C, og þar með auka mögulegan gestafjölda úr 15 í 55. Á samþykktum uppdráttum var gert ráð fyrir tveimur bílastæðum á lóðinni sunnan megin við húsið. Með úrskurði nr. 44/2022, uppkveðnum 24. júní 2022, felldi úrskurðarnefndin ákvörðunina úr gildi þar sem staðsetning bílastæðanna taldist skerða óbeinan eignarrétt eiganda lóðar Laugavegar 47 sem staðfestur hafði verið með dómi Hæstaréttar 5. febrúar 2015 í máli nr. 76/2015.

Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúans í Reykjavík 5. júlí 2022 var samþykkt að nýju umsókn um leyfi fyrir viðbyggingu á austurhlið húss á lóð nr. 9 við Frakkastíg, stækka veitingastað í flokki II, tegund C, og auka mögulegan gestafjölda úr 15 í 55.

 Málsrök kæranda: Vísað er til þess að heimiluð viðbygging fari út fyrir byggingarreit og brjóti gegn 43. og 44. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 og gr. 2.3.4. í byggingarreglugerð nr. 112/2012. Samkvæmt teikningu standi brunastigi langt út fyrir byggingarreit og alveg að lóðamörkum. Teikningar sýni ekki brunamótstöðu vegna útveggja viðbyggingarinnar en samkvæmt mælingum verði viðbyggingin 2,6 m frá lóðamörkum. Ákvæði gr. 9.7.5. í byggingar­­reglugerð um lágmarksfjarlægð frá lóðamörkum séu ekki uppfyllt m.t.t. brunavarna.

Hávaðamengun og almenn truflun muni verða af þeirri starfsemi sem muni fara fram í húsnæðinu með tilkomu útisvala með veitingasölu sem snúi að fasteign kæranda að Laugavegi 49A. Það sé mat fasteignasala að umdeild viðbygging muni hafa neikvæð áhrif á verðgildi fasteignar kæranda, sérstaklega m.t.t. þeirrar starfsemi sem þar muni fara fram. Samkvæmt upplýsingum frá Reykjavíkurborg muni einungis viðbyggingin uppfylla lágmarks hljóð­vistar­kröfur, en að húsið sjálft sé ekki hljóðeinangrað og standist ekki hljóðvistarkröfur miðað við þá starfsemi sem leyfð sé í húsinu. Hljóðeinangra þurfi alla fasteignina samkvæmt gæðaflokki C í staðlinum ÍST45:2016.

Hæð viðbyggingarinnar og nálægð við lóðamörk muni skyggja á sól og útsýni úr garði Lauga­vegs 49A og hafa áhrif á notagildi lóðarinnar. Eldri byggingarnefndarteikning sem hafi verið samþykkt fyrir viðbyggingu á Frakkastíg 9 hafi verið í samræmi við gr. 2.3.4. í byggingar­reglugerð enda hafi þar verið um óverulega breytingu á húsinu að ræða. Fasteignakaupendur eigi að geta treyst því að borgaryfirvöld og byggingarfulltrúi fari að lögum og að samþykktar teikningar í skipulögðu hverfi geti ekki tekið stórtækum breytingum, sérstaklega þegar það hafi áhrif á verð, notagildi og friðhelgi.

 Málsrök Reykjavíkurborgar: Af hálfu borgaryfirvalda er bent á að í gildi sé deiliskipulag fyrir reit 1.173.0 þar sem gefnar séu upp í töflu heimildir fyrir hvert húsnúmer. Á lóðinni Frakkastíg 9 gildi verndun byggðamynsturs en heimilt sé að byggja útbyggingu innan byggingar­reits og sé heimilað nýtingarhlutfall lóðarinnar 0,7. Með hinni umþrættu viðbyggingu verði nýtingarhlutfall hússins 0,67 og þannig innan heimilda deiliskipulags. Því hafi ekki borið að grenndarkynna framkvæmdina.

Byggingarleyfisumsókninni hafi fylgt hljóðvistarskýrsla þar sem fram komi að viðbyggingin muni uppfylla lágmarkskröfur byggingarreglugerðar hvað varði hljóðvist. Byggingin sé öll í einu brunahólfi og uppfylli brunavarnakröfur, enda hafi teikningar verið yfirfarnar af forvarna­deild slökkviliðs höfuðborgarsvæðisins án athugasemda. Viðbyggingin sé innan byggingarreits en brunastiginn sé utan hans. Um gamalt deiliskipulag sé að ræða og byggingarreiturinn ekki mál­settur á skipulagsuppdrættinum. Brunastiginn sé tímabundin flóttaleið á meðan núverandi rekstur verði í húsinu og ekki ætlaður til annarrar notkunar. Stiginn skerði þannig hagsmuni kæranda ekki að neinu leyti.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um gildi byggingarleyfis sem heimilar viðbyggingu húss sem stendur á lóðinni Frakkastíg 9 í Reykjavík. Á svæði því sem lóðin tilheyrir er í gildi deili­skipulag fyrir reit 1.173.0. Í skilmálum deiliskipulagsins kemur fram að ekki sé óheimilt að breyta þeim húsum sem falli undir vernd byggðarmynsturs. Breytingarnar verði þó að vera í samræmi við skilmála deiliskipulagsins er gilda um hvert hús og taka mið af yfirbragði byggðarinnar í heild, mælikvarða og hlutföllum húsa. Í skilmálum um lóðina Frakkastíg 9 segir enn fremur að heimilt nýtingarhlutfall sé 0,7 og að útbygging sé heimil innan byggingarreits. Liggur ekki annað fyrir en að samþykkt viðbygging sé í samræmi við gildandi deiliskipulag.

Á samþykktum uppdráttum er gert ráð fyrir útihringstiga sem stendur út fyrir byggingarreit á lóðinni Frakkastíg 9 en innan lóðarmarka. Er stiginn ætlaður sem tímabundin lausn á meðan núverandi rekstur er í húsinu og verður einungis notaður sem flóttaleið. Í gr. 6.2.1. í byggingar­reglugerð nr. 112/2012 kemur fram að staðsetja skuli byggingu innan byggingar­reits. Í 2. mgr. gr. 6.2.1. er svo fjallað um viðmiðunarreglur vegna útskagandi byggingarhluta, meðal annars þegar byggingarhluti er útskagandi á lóðamörkum við umferðarleiðir. Er samkvæmt þessu gert ráð fyrir að hlutar byggingar geti skagað út fyrir byggingareit og jafnvel lóða­mörk. Verður því að telja að heimilt sé að stiginn skagi út fyrir byggingarreit lóðarinnar.

Við töku hinnar kærðu ákvörðunar lá fyrir hljóðvistargreinagerð þar sem fram kemur að kröfur til hljóðvistar samkvæmt gæðaflokki C í staðlinum ÍST45:2016, Hljóðvist – Flokkun íbúðar- og atvinnuhúsnæðis, verði uppfylltar í heimilaðri viðbyggingu við Frakkastíg 9 og liggur ekki annað fyrir en að umrætt húsnæði muni uppfylla kröfur reglugerðar nr. 724/2008 um hávaða. Komi síðar í ljós að hávaði vegna notkunar húss eða starfsemi sem þar fer fram sé óásættanlegur gagnvart nágrönnum ber eigandi eftir atvikum ábyrgð á að úr verði bætt svo hljóðstig sé innan lög­boðinna marka.

Með vísan til alls þess sem að framan er rakið verður kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar hafnað.

 Úrskurðarorð:

 Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu ákvörðunar byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 5. júlí 2022 um að samþykkja umsókn um leyfi fyrir viðbyggingu á austurhlið húss á lóð nr. 9 við Frakkastíg, stækka veitingastað í flokki II, tegund C, og auka mögulegan gestafjölda úr 15 í 55.

sep 06
Love0

74/2022 Hafnarvík – Heppa

Með

Árið 2022, föstudaginn 2. september, tók Arnór Snæbjörnsson, formaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, með heimild í 3. mgr. 3. gr. laga nr. 130/2011, fyrir:

Mál nr. 74/2022, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Sveitarfélagsins Hornafjarðar frá 19. maí 2022 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Hafnarvík – Heppa.

 Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með kæru til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamál, er barst nefndinni 17. júlí 2022, kærir eigandi, Miðtúni 20, Höfn í Hornafirði, þá ákvörðun bæjarstjórnar Sveitarfélagsins Hornafjarðar frá 19. maí 2022 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Hafnarvík – Heppa. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Sveitarfélaginu Hornafirði 17. ágúst 2022.

Málsatvik og rök: Á fundi umhverfis- og skipulagsnefndar Sveitarfélagsins Hornafjarðar 3. mars 2022 var lögð fram tillaga að óverulegri breytingu á deiliskipulagi Hafnarvík – Heppu vegna lóðanna Krosseyrarvegi 5-7 og Heppuvegi 2a. Samþykkti nefndin að grenndarkynna tillöguna skv. 2. mgr. 43. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 og var hún kynnt 15. mars 2022 með athugasemdafresti til 17. apríl s.á. Að lokinni grenndarkynningu var tillagan tekin fyrir á fundi umhverfis- og skipulagsnefndar 11. maí s.á. Í fundargerð kom fram að borist hefði ein athugasemd og ein ábending um villu í texta. Taldi nefndin að fullnægjandi grenndarkynning hefði farið fram og var starfsmanni falið að svara umsagnaraðilum í samræmi við umræður á fundinum. Þá var lagt til að bæjarstjórn samþykkti breytinguna. Staðfesti bæjarstjórn þá afgreiðslu á fundi sínum 19. s.m. Tók deiliskipulagsbreytingin gildi við birtingu í B-deild Stjórnartíðinda 10. júní 2022.

Kærandi gerir verulegar athugasemdir við stjórnsýslu sveitarfélagsins vegna málsins. Með breytingunni sé fallið frá meginmarkmiði deiliskipulagsins um „varðveislu húsanna sem enn standa í elsta byggðakjarna Hafnar“. Þvert á móti sé stuðlað að niðurrifi og geti breytingin ekki talist óveruleg. Kærandi sé íbúi í sveitarfélaginu og telji sig hafa ríka hagsmuni þegar komi að stjórnsýslu sveitarfélagsins og ráðstöfun og meðferð eigna þess. Það sé hagsmunamál allra íbúa á Höfn og allra sem áhuga hafa á umhverfi og byggðasögu að mál af þessu tagi hljóti vandaða umfjöllun.

Af hálfu sveitarfélagsins er gerð krafa um frávísun málsins þar sem kærandi eigi ekki lögvarða hagsmuni, sbr. 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála. Jafnframt sé gerð krafa um frávísun málsins þar sem eins mánaða kærufrestur hafi verið runninn út þegar kæra hafi borist nefndinni, sbr. 2. mgr. 4. gr. sömu laga. Samkvæmt gögnum málsins hafi kæra borist 17. júlí 2022 en kærð deiliskipulagsbreyting hafi verið birt í B-deild Stjórnartíðinda 10. júní s.á. Þá bendir sveitarfélagið að um tímabundna skipulagsbreytingu sé að ræða vegna aðstæðna auk þess sem breytingin sé í samræmi við meginmarkmið deiliskipulags Hafnarvíkur – Heppu.

 Í athugasemdum kæranda við umsögn sveitarfélagsins ítrekar kærandi að hann hafi ríka hagsmuni að gæta sem íbúi í sveitarfélaginu og vísar hvað það varðar til markmiðsákvæða 1. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Almennt sé kærufrestur einn mánuður frá því að kæranda varð kunnugt um ákvörðun. Hinn 16. júní 2022 hafi hann fengið upplýsingar um að skipulagsbreytingin hefði tekið gildi í B-deild Stjórnartíðinda 10. s.m. Það hafi komið honum á óvart að ákvörðun hefði verið birt fyrst og síðan hefðu verið send svör til þeirra sem gert hefðu athugasemdir. Veita eigi kæranda svigrúm þar sem hann sé ekki löglærður.

Niðurstaða: Samkvæmt 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála geta þeir einstaklingar einir átt aðild að kærumáli fyrir nefndinni sem eiga lögvarða hagsmuni tengda þeirri ákvörðun sem kæra á. Í samræmi við aðildarhugtak stjórnsýsluréttarins hefur þetta skilyrði verið túlkað svo að þeir einir teljist eiga lögvarða hagsmuni sem eiga einstaklegra hagsmuna að gæta af úrlausn máls umfram aðra og jafnframt að þeir hagsmunir séu verulegir.

Kærandi býr ekki í grennd við þær lóðir sem hin kærða deiliskipulagsbreyting lýtur að. Verður hann af þeim sökum ekki talinn hafa lögvarða hagsmuni á þeim grundvelli að grenndarhagsmunir hans skerðist og hefur hann heldur ekki rökstudd kæruaðild sína á þeim grunni. Byggir kærandi lögvarða hagsmuni sína á því að hann hafi ríka hagsmuni að gæta sem íbúi í sveitarfélaginu með tilliti til ráðstöfunar og meðferðar eigna þess, auk þess sem það sé hagsmunamál allra íbúa á Höfn sem áhuga hafi á umhverfi og byggðasögu að slík mál hljóti vandaða umfjöllun. Þau málsrök lúta að gæslu hagsmuna sem telja verður almenna.

Með hliðsjón af framangreindu uppfyllir kærandi ekki skilyrði kæruaðildar samkvæmt fyrrgreindri 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 í máli þessu og verður málinu því vísað frá úrskurðarnefndinni sökum aðildarskorts.

 Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

sep 06
Love0

17/2022 Bakkabraut

Með

Árið 2022, föstudaginn 2. september, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Borgartúni 21, Reykjavík. Mætt voru Ómar Stefánsson varaformaður, Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor og Þorsteinn Þorsteinsson byggingar­verkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 17/2022, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúa Mýrdalshrepps frá 14. febrúar 2022 um að synja umsókn um byggingarleyfi fyrir breytingum á fasteigninni Bakkabraut 6A.

 Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 28. febrúar 2022, er barst nefndinni sama dag, kærir eigandi fasteignarinnar að Bakkabraut 6A, Vík í Mýrdal, þá ákvörðun byggingarfulltrúa Mýrdalshrepps frá 14. febrúar 2022 að synja umsókn um byggingarleyfi fyrir breytingum á fasteigninni. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Mýrdalshreppi 4. apríl 2022.

Málavextir: Bakkabraut 6A er hús á tveimur hæðum sem skráð er í fasteignaskrá sem tvær íbúðir. Í júní 2017 leitaði kærandi til byggingarfulltrúa vegna fyrirhugaðra breytinga á húsinu og óskaði eftir upplýsingum um hvort sækja þyrfti um byggingarleyfi vegna þeirra. Í september s.á. sendi kærandi „umsókn um samþykki fyrir breytingu á fyrirkomulagi“ á neðri hæð hússins með tölvupósti til byggingarfulltrúa. Þáverandi byggingarfulltrúi sendi kæranda tölvupóst 18. desember s.á. þar sem fram kom að hann gerði ekki athugasemdir við fyrirhugaðar breytingar á neðri hæð hússins. Kærandi upplýsti með tölvupósti til byggingarfulltrúa 27. ágúst 2018 að til stæði að hefja framkvæmdir á neðri hæð hússins. Fram kom að hann hafi fengið munnlegt sam­­þykki fyrir því að hefja framkvæmdir, en hann teldi sig ekki hafa fengið formlegt sam­þykki. Óskaði hann eftir því að erindið yrði tekið fyrir í skipulags- og byggingarnefnd. Í kjölfarið svaraði byggingarfulltrúi með eftirfarandi hætti: „Ein ástæða þess að málið hefur ekki verið sérstaklega tekið fyrir í skipulags- og byggingarnefnd er að ég er ekki alveg viss um að þessar framkvæmdir séu þess eðlis að skipulagsnefnd þurfi sérstaklega að fjalla um þær.“ Samkvæmt upplýsingum frá kæranda stóðu framkvæmdir á neðri hæð hússins yfir frá september 2018 til apríl 2019. Í framkvæmdunum fólst m.a. að gólf neðri hæðar var lækkað þar sem lofthæðin var um tveir metrar, ásamt því að ný gólfplata var steypt.

Í september 2019 óskaði núverandi byggingarfulltrúi eftir burðarþols- og lagnateikningum fyrir íbúðina á neðri hæð hússins. Kærandi sendi byggingarfulltrúa tölvupóst 31. janúar 2020 þar sem fram kom að hann sækti „formlega um að fá samþykki til að láta hanna og teikna breytingar“ á efri hæð hússins og var fyrirhuguðum breytingum nánar lýst. Byggingarfulltrúi upplýsti kæranda 28. febrúar 2020 um að breytingarnar væru byggingarleyfisskyldar og að hann þyrfti því að sækja um leyfi. Þar sem ekkert deiliskipulag væri í gildi á svæðinu þyrfti að leggja fram umsókn um byggingarleyfi fyrir skipulagsnefnd. Kærandi sendi umsókn um byggingarleyfi ásamt greinargerð um fyrirhugaðar breytingar á efri hæð hússins með tölvupósti til byggingarfulltrúa 12. mars 2020. Erindið var tekið fyrir á fundi skipulags- og byggingar­nefndar 16. s.m. og var byggingarfulltrúa falið að framkvæma grenndarkynningu þegar aðaluppdráttur hefði borist. Bókun nefndarinnar var staðfest í sveitarstjórn 19. s.m. Grenndar­kynning hófst 20. maí 2020 og var frestur til að gera athugasemdir til 18. júní s.á. Á fundi skipulags- og byggingarnefndar 13. ágúst 2020 var ekki fallist á athugasemdir sem bárust á grenndarkynningartíma. Sveitarstjórn staðfesti afgreiðslu nefndarinnar á fundi sínum 20. s.m. og samþykkti „fyrir sitt leyti útgáfu byggingarleyfis“. Byggingarfulltrúi tilkynnti kæranda um þessa afgreiðslu með tölvupósti 22. ágúst 2020 og tók fram að byggingarleyfi yrði gefið út samkvæmt skilyrðum „núverandi byggingarreglugerðar“. Næsta skref væri að senda inn raf­ræna umsókn um byggingarleyfi og vísaði byggingarfulltrúi til leiðbeininga um ferlið.

Hinn 7. september 2020 sendi kærandi inn rafræna umsókn um byggingarleyfi. Í henni var fyrirhuguðum breytingum á efri hæð lýst nánar. Byggingarfulltrúi sendi kæranda athugasemdir vegna umsóknarinnar 20. s.m. þar sem m.a. sagði: „Breytingar gerðar á neðri hæð voru gerðar af eiganda án leyfis og verður að meðhöndla og tilkynna þær sem hluta af nýrri framkvæmd.“ Kærandi sendi byggingarfulltrúa uppfærða aðaluppdrætti 12. desember 2020 og svaraði hann erindinu 11. febrúar 2021 þar sem m.a. kom fram: „Lofthæð í íbúð á jarðhæð merkt 0101 er minni en 2,50 m að innanmáli, sjá 6.7.2. gr. byggingarreglugerð nr. 112/2012.“ Hinn 26. s.m. sendi kærandi inn uppfærðar teikningar og greinargerð með svörum við athugasemdum byggingarfulltrúa. Byggingarfulltrúi gerði frekari athugasemdir með bréfi, dags. 26. mars 2021, sem lutu m.a. að því að undanþága samkvæmt 3. mgr. gr. 6.1.5. í byggingarreglugerð ætti ekki við og því væri gerð krafa um 2,5 m lofthæð í samræmi við gr. 6.7.2. í reglugerðinni. Kærandi skilaði inn greinargerð frá byggingartæknifræðingi, dags. 15. apríl s.á., þar sem færð voru rök fyrir því að bundið væri sérstökum erfiðleikum að hækka lofthæð neðri hæðar og farið fram á að lofthæðin fengi að vera 2,30 m. Byggingarfulltrúi sendi kæranda athugasemdir með tölvupósti 7. júní s.á. þar sem ítrekað var að framangreind undanþága ætti ekki við í tilviki kæranda og því væri gerð krafa um 2,5 m lofthæð. Sú afgreiðsla var kærð til úrskurðar­nefndarinnar, en með úrskurði í kærumáli nr. 99/2021, uppkveðnum 22. desember 2021, var málinu vísað frá úrskurðarnefndinni þar sem ekki var talið að um lokaafgreiðslu á málinu í skilningi 2. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga væri að ræða.

Lögmaður kæranda krafðist lokaafgreiðslu umsóknar um byggingarleyfi með tölvupósti til sveitarfélagsins 7. janúar 2022 og var erindið ítrekað 26. s.m. og 8. febrúar s.á. Byggingar­fulltrúi synjaði umsókn kæranda um byggingarleyfi með bréfi, dags. 14. febrúar 2022.

Málsrök kæranda: Kærandi telur að þau rök sem synjun byggingarfulltrúa byggi á eigi við um síðari stig byggingarleyfisumsóknar, þ.e. eftir að aðaluppdráttur hafi verið samþykktur. Enginn ágreiningur sé um þau atriði og þau muni verða uppfyllt. Með því að ítreka að byggingarfulltrúi hafi áður yfirfarið aðaluppdrætti en að ekki hafi verið farið eftir athuga­semdum hans staðfesti að hann muni ekki samþykkja aðaluppdrátt vegna ágreinings um lofthæð á neðri hæð. Kæruefnið sé sú ákvörðun byggingarfulltrúa að samþykkja ekki núverandi lofthæð íbúðar á neðri hæð og annað ekki. Það sé kjarni málsins og það eina sem úrskurðar­nefndin þurfi að fjalla um.

Byggingin sé yfir 100 ára gömul og sé þar með friðuð. Minjastofnun hafi skilað inn sérstakri greinargerð um málið með áliti þar sem lagst hafi verið eindregið gegn kröfu byggingarfulltrúa um lögbundna lofthæð á neðri hæð og vísað til fordæma um samþykki byggingarfulltrúa fyrir því að heimila lægri lofthæð í friðuðum byggingum víða um land. Kærandi hafi ítrekað fært rök fyrir því að það sé sannarlega bundið sérstökum erfiðleikum að uppfylla kröfu byggingar­reglugerðar um lofthæð. Svo virðist sem byggingarfulltrúi sé ekki meðvitaður um leiðbeiningar Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar við gr. 6.1.5. í byggingarreglugerð nr. 112/2012 varðandi breytingar á mannvirkjum byggðum í gildistíð eldri byggingarreglugerðar.

Um frávik frá 3. mgr. gr. 6.1.5. í byggingarreglugerð komi fram í leiðbeiningum HSM að loft­hæð þegar byggðra mannvirkja hafi í eldri byggingarreglugerðum verið að lágmarki 2,40 m en sé 2,50 m í gildandi byggingarreglugerð. Í slíkum tilvikum sé ekki ætlast til þess að lofthæðinni sé breytt enda sé það oft ógerningur. Tillögur byggingarfulltrúa um hvernig megi breyta loft­hæðinni séu ekki mögulegar og skapi um leið önnur vandamál. Stórmál sé að hækka hæðarskil um 20 cm og myndi það jafngilda því að rífa þyrfti efri hæð hússins og byggja aftur upp frá grunni. Einnig þyrfti að eyðileggja stóran hluta af nýlegri framkvæmd, þ.e. rífa þyrfti alveg frágang á útveggjum og lofti íbúðar á neðri hæð.

Þáverandi byggingarfulltrúi hafi sent tölvupóst 24. júní 2021 til núverandi byggingarfulltrúa og sveitarstjóra þar sem fram kom að hann hefði á sínum tíma ekki gert kröfu um að breytingar stæðust kröfur núgildandi reglugerðar þar sem hann hefði metið það sem svo að ekki væri um breytta notkun húsnæðis að ræða eftir endurbætur. Staðfesti þáverandi byggingarfulltrúi að hann hafi vitað af fyrirætlunum kæranda um endurbætur á íbúð á neðri hæð og ekki gert athuga­semdir við m.a. að lofthæðin yrði aukin úr 2 m í 2,30 m.

Byggingarfulltrúi búi til hindrun í framgangi umsóknarferlis að tilefnislausu. Ekki sé tímabært að skrá ábyrgðaryfirlýsingar og tryggingar. Fylgigögnum sem skila eigi inn vegna útgáfu byggingarleyfis, sbr. 3. mgr. gr. 2.4.1. í byggingarreglugerð, beri ekki að skila fyrr en aðaluppdráttur hafi verið samþykktur. Gerðar séu athugasemdir við vinnubrögð byggingar­fulltrúa í þessu máli. Ekki samræmist góðri stjórnsýslu að vanrækja afgreiðslu brýnna verkefna. Að koma með athugasemd varðandi lofthæðina á seinni stigum umsóknar og að það sé það eina sem standi í vegi fyrir því að framkvæmdin fari á næsta stig sé ekki samkvæmt góðri stjórn­sýslu þar sem byggingarfulltrúi hefði vitað af umræddri lofthæð frá upphafi umsóknar. Hálft ár hafi liðið þar til athugasemdin barst.

Sveitarfélagið hafi innheimt gjald fyrir útgáfu byggingarleyfis án þess að gefa það út, þrátt fyrir að skýrt standi í gjaldskrá sveitarfélagsins að „greiða skal byggingarleyfisgjald fyrir hverja byggingu sem hefur fengið útgefið byggingarleyfi“. Gjaldið hafi verið greitt í apríl 2021. Innheimt hafi verið gjald í mótsögn við formlegrar og útgefnar reglur sveitarfélagsins.

Málsrök Mýrdalshrepps: Sveitarfélagið bendir á að kærandi hafi ekki getað vísað til neinna skriflegra gagna um samþykki fyrri byggingarfulltrúa fyrir umræddum framkvæmdum. Honum hafi verið leiðbeint um að hann þyrfti að senda skriflega lýsingu á fyrirhuguðum fram­kvæmdum áður en leyfi yrði gefið út á grundvelli umsóknar um byggingarleyfi. Í október 2019 hefði kærandi lagt fram ófullnægjandi teikningar. Í ágúst 2020 hefði skipulagshlutinn verið afgreiddur og byggingarfulltrúi óskað eftir því að skjöl um byggingarleyfisumsóknina yrðu lögð fram. Fyrstu hönnunargögn sem hefðu verði lögð fram í desember 2020 hefðu ekki sýnt hæðarmælingar. Vísað hefði verið til kjallaraíbúðarinnar sem núverandi íbúðar og hefði verið gerð athugasemd við það. Frekari hönnunargögn hefðu verið lögð fram í desember 2020 og þeim síðan breytt í janúar 2021. Þau hefðu sýnt „hæð á milli hæða“ sem ekki hefði áður verið sýnd. Byggingarfulltrúi hefði í kjölfarið sett fram athugasemdir sínar um það.

Vinnan við að dýpka kjallarann hafi átt sér stað árið 2020 og því standist ekki tilvísun til eldri byggingarreglugerðar. Fyrir liggi að húsinu hafi verið breytt mjög mikið og tilgangur breytinganna sé augljóslega ekki sá að endurreisa eldri byggingu. Áður hafi verið tvær íbúðir á efri hæð með þvottahúsi, geymslu og vinnuaðstöðu í kjallara. Nú séu þrjár íbúðir á efri hæð og ein íbúð með þvottahúsi í kjallara. Kjallarinn hafi aldrei verið notaður sem íbúðarhúsnæði. Þar sem verkið í kjallaranum hafi verið unnið ólöglega séu engar úttektir eða skýrslur tiltækar og því ómögulegt að sannreyna gæði eða veruleika fullyrðinga eiganda varðandi þá vinnu sem unnin hafi verið.

 Viðbótarathugasemdir kæranda: Kærandi bendir á að vinna við að dýpka neðri hæð hafi átt sér stað árin 2018 og 2019 með samþykki og vitund fyrri byggingarfulltrúa sem hafi staðfest það sérstaklega með tölvupósti til núverandi byggingarfulltrúa 24. júní 2021. Lofthæð íbúðar á neðri hæð hafi verið rúmlega 2 m fyrir breytingar en ekki 1,7 m enda sé um að ræða íbúðarrými og það notað sem slíkt. Í ágúst 2018 hefði kærandi sent fyrirspurn til þáverandi byggingarfulltrúa þar sem framkvæmdum hefði verið lýst í grófum dráttum. Byggingarfulltrúi hafi talið framkvæmdina þess eðlis að hún þyrfti ekki að fara fyrir byggingarnefnd og að hann myndi afgreiða málið sjálfur. Byggingarfulltrúi hafi ekki gert athugasemdir við áframhaldandi framkvæmdir á neðri hæð. Þá sé fullyrðing um að neðri hæðin hafi aldrei verið notuð sem íbúðarhúsnæði röng.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um gildi ákvörðunar byggingarfulltrúa Mýrdalshrepps um að synja umsókn um byggingarleyfi fyrir breytingum á fasteigninni Bakkabraut 6A. Umsókninni var synjað með bréfi byggingarfulltrúa, dags. 14. febrúar 2022, þar sem fram kemur að byggingarfulltrúi árétti fyrri afstöðu sína.

Hin kærða ákvörðun er studd þeim rökum að meira en ár væri liðið frá grenndarkynningu umsóknar kæranda án þess að byggingarleyfi hafi verið gefið út og fullnægjandi gögn samkvæmt byggingarreglugerð nr. 112/2012 vanti, þ.e. staðfestingu á tryggingu hönnuðar, sbr. gr. 4.1.1. í reglugerðinni, og gögn samkvæmt 3. mgr. gr. 2.4.1. í sömu reglugerð. Þá var fyrri afstaða byggingarfulltrúa ítrekuð um að lofthæð neðri hæðar umrædds húss uppfyllti ekki kröfur byggingarreglugerðar og heimild reglugerðarinnar um frávik á lofthæð ætti ekki við.

Samkvæmt 1. mgr. 44. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 skal skipulagsnefnd láta fara fram grenndarkynningu þegar sótt er um byggingarleyfi sem er í samræmi við aðalskipulag en deiliskipulag liggur ekki fyrir en framkvæmdin er í samræmi við landnotkun, byggðamynstur og þéttleika byggðar. Hafi byggingar- eða framkvæmdaleyfi á grundvelli grenndarkynningar ekki verið gefið út innan árs frá afgreiðslu sveitarstjórnar skal grenndarkynning fara fram að nýju áður en leyfi er veitt, sbr. 4. mgr. 44. gr. laganna og hefði skipulagsnefnd því átt að láta fara fram grenndarkynningu að nýju áður en umsókn kæranda um byggingarleyfi var afgreidd.

Í gr. 4.1.1. í byggingarreglugerð er fjallað um ábyrgð og hlutverk hönnuða. Sam­kvæmt 4. mgr. ákvæðisins skal hönnuður hafa fullnægjandi ábyrgðartryggingu, sbr. ákvæði laga um mannvirki og reglugerðar um starfsábyrgðartryggingar hönnuða og byggingarstjóra. Áður en hönnuður leggur fram uppdrætti fyrir leyfisveitanda skal hann framvísa staðfestingu þess er tryggingu veitir að hann hafi fullnægjandi tryggingu, sbr. 5. mgr. nefnds ákvæðis. Almennt verður að ætlast til þess af umsækjendum að þeir leggi til þau gögn sem til grundvallar umsókn þeirra liggja. Að sama skapi ber stjórnvaldi að leiðbeina um það hver þau gögn geti verið eða eftir atvikum hvernig hægt sé að nálgast þau, sbr. 7. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Þá hvílir sú skylda á stjórnvöldum samkvæmt 10. gr. sömu laga að sjá til þess að mál sé nægjanlega upplýst áður en ákvörðun er tekin í því.

Af gögnum málsins er ljóst að byggingarfulltrúi óskaði ekki eftir staðfestingu á tryggingu hönnuðar skv. gr. 4.1.1. í byggingarreglugerð eða benti á að hana vantaði fyrr en umsókninni var hafnað þrátt fyrir að samskipti á milli kæranda og byggingarfulltrúa hafi verið talsverð frá framlagningu byggingarleyfisumsóknar til hinnar kærðu ákvörðunartöku. Verður að telja að byggingarfulltrúa hafi borið að leiðbeina kæranda um að skila inn staðfestingu á tryggingu hönnuðar áður en hann synjaði umsókn um byggingarleyfi á þeim grundvelli. Var málsmeðferð að þessu leyti ekki í samræmi við leiðbeiningar- og rannsóknarskyldu samkvæmt stjórnsýslu­lögum.

Fjallað er um umsókn um byggingarleyfi í gr. 2.4.1. í byggingarreglugerð. Samkvæmt 1. mgr. ákvæðisins skal á fyrra stigi umsóknar, þ.e. vegna byggingaráforma, skila inn gögnum sem tilgreind eru í 2. mgr. ákvæðisins en á seinna stigi, þ.e. fyrir útgáfu byggingarleyfis, skal skila inn gögnum sem tilgreind eru í 3. mgr. ákvæðisins. Synjun á umsókn um byggingarleyfi vegna breytinga á Bakkabraut 6A var m.a. studd þeim rökum að gögn samkvæmt síðastnefndu ákvæði vantaði. Þar sem fram kemur berum orðum í 1. mgr. gr. 2.4.1. í byggingarreglugerð að skila skuli inn gögnum sem tilgreind eru í 3. mgr. ákvæðisins á seinna stigi umsóknar verður að telja rökstuðningi umdeildrar ákvörðunar að þessu leyti áfátt.

Fram kemur í gr. 6.7.2. í byggingarreglugerð að lofthæð í íbúðarherbergjum og eldhúsi skuli vera a.m.k. 2,50 m að innanmáli, mælt frá fullfrágengnu gólfi að fullfrágengnu lofti. Þó sé heimilt að víkja frá þessu ef meðalhæð herbergis er minnst 2,20 m og lofthæð minnst 2,50 m í að minnsta kosti 2/3 hluta þess. Samkvæmt fyrirliggjandi gögnum er lofthæð neðri hæðar umrædds húss 2,30 m. Lofthæðin nær því ekki því lágmarki sem mælt er fyrir um í gr. 6.7.2. í reglugerðinni.

Í einstökum ákvæðum núgildandi byggingarreglugerðar er tekin afstaða til þess hvort þar greindar kröfur verði að uppfylla við breytingar á eldri mannvirkjum. Má þar nefna að í 3. mgr. gr. 6.1.5. segir svo: „Ef sérstökum erfiðleikum er bundið að uppfylla ákvæði þessa hluta reglugerðarinnar án þess að breyta að verulegu leyti megin gerð mannvirkis, burðarvirki, útliti, innra skipulagi eða öðrum sérkennum sem vert er að varðveita, getur leyfisveitandi heimilað að vikið sé frá einstökum ákvæðum þessa hluta reglugerðarinnar. Í slíkum tilvikum skal hönnuður skila sérstakri greinargerð um það hvaða ákvæðum óskað er eftir að víkja frá, um ástæður þess að ekki er unnt að uppfylla þau og hvort unnt er með öðrum hætti að tryggja aðgengi þannig að markmið þessa hluta reglugerðarinnar séu uppfyllt. Taka skal sérstakt tillit til mannvirkja sem falla undir ákvæði laga um menningarminjar.“ Af ákvæðum núgildandi byggingarreglugerðar verður sú ályktun dregin að beita skuli þeim ákvæðum hennar er varða öryggi og heilbrigði við breytingar á eldri mannvirkjum og við breytta notkun þeirra, en auk þess geti leyfisveitandi heimilað að vikið sé frá einstökum ákvæðum 6. hluta reglugerðarinnar sem hefur m.a. að geyma reglur um lofthæð íbúðarrýma, að uppfylltum tilteknum skilyrðum.

Kærandi sendi bréf til byggingarfulltrúa, dags. 26. febrúar 2021, þar sem sögu hússins að Bakkabraut 6A er lýst og færð fram rök fyrir því að ekki hefði verið hægt að hafa lofthæðina 2,50 m þegar framkvæmdir fóru fram á neðri hæð hússins 2018-2019. Í bréfi byggingarfulltrúa, dags. 26. mars s.á., kemur fram að hækkun lofthæðar íbúðar á neðri hæð megi gera á margan hátt, í sumum tilvikum án meiriháttar breytinga á burðarvirki. Sem dæmi er nefnt að hafa núverandi gólfbita sýnilega. Engin ástæða sé til að vísa í „sérstaka erfiðleika“ samkvæmt 3. mgr. gr. 6.1.5. í byggingarreglugerð og því sé gerð krafa um 2,50 m lofthæð í samræmi við gr. 6.7.2. í reglugerðinni. Kærandi sendi greinargerð byggingartækni­fræðings frá 15. apríl 2021 til byggingarfulltrúa þar sem færð eru rök fyrir því að bundið sé sérstökum erfiðleikum að hækka lofthæð neðri hæðar umfram 2,30 m og farið fram á að lofthæðin verði óbreytt. Kemur þar m.a. fram að tillaga um að hafa núverandi gólfbita sýnilega sé ekki möguleg og skapi önnur vandamál, t.d. yrðu bitar óvarðir fyrir bruna og myndu ekki uppfylla kröfur um brunavarnir. Stórmál væri að hækka hæðarskil um 20 cm og jafngilti því að rífa þyrfti efri hæð hússins og byggja upp aftur ásamt miklu raski á neðri hæð. Byggingarfulltrúi ítrekaði í bréfi sínu, dags. 7. júní 2021, að undanþága samkvæmt áðurnefndu ákvæði byggingarreglugerðar ætti ekki við í tilviki kæranda.

Fyrrnefnt hús var reist árið 1919 og nýtur því friðunar vegna aldurs skv. 1. mgr. 29. gr. laga nr. 80/2012 um menningarminjar. Óheimilt er að raska friðuðum húsum og mannvirkjum, spilla þeim eða breyta, rífa þau eða flytja úr stað nema með leyfi Minjastofnunar Íslands, sbr. 2. mgr. 29. gr. sömu laga. Samkvæmt 7. mgr. gr. 2.4.4. í byggingarreglugerð skal gæta að ákvæðum laga um menningarminjar vegna umsóknar um breytingu á þegar byggðu mannvirki sem fellur undir þau lög. Fyrir liggur bréf Minjastofnunar, dags. 2. september 2021, þar sem fram kom að stofnunin hefði áður heimilað breytingar á húsinu að Bakkabraut 6A samkvæmt uppdráttum arkitekts frá apríl 2020. Minjastofnun væri kunnugt um ýmis fordæmi fyrir því að byggingar­fulltrúar, m.a. á Akureyri og Ísafirði, hefðu samþykkt frávik frá gildandi reglugerð á þeim grundvelli að um væri að ræða friðuð hús, enda sé leyfisveitanda slíkt heimilt, séu færð fyrir því gild rök í umsóknargögnum. Mörg timburhús frá seinni hluta 19. aldar og fyrstu áratugum 20. aldar uppfylltu ekki skilyrði um lágmarkslofthæð íbúðar samkvæmt núgildandi kröfum um nýbyggingar. Það hefði hingað til ekki hindrað byggingarfulltrúa í því að samþykkja breytingar og endurbætur á sögulegum húsum. Krafa um að auka lofthæð á neðri hæð Bakkabrautar 6A myndi hafa í för með sér mikið rask á grunngerð og hlutföllum hins friðaða húss sem Minja­stofnun gæti að öllu óbreyttu ekki fallist á.

Í hinni kærðu ákvörðun eru ekki færð haldbær rök fyrir þeirri afstöðu að heimildir 3. mgr. gr. 6.1.5. í byggingarreglugerð til undanþágu frá kröfum um lofthæð íbúðarhúsnæðis ættu ekki við í máli þessu, einkum með hliðsjón af fyrrnefndri greinargerð byggingartæknifræðings frá 15. apríl 2021 og áliti Minja­stofnunar í bréfi, dags. 2. september s.á. Þá liggur fyrir í málinu að breytingar á neðri hæð umrædds húss á sínum tíma voru gerðar í samráði og með samþykki þáverandi byggingar­fulltrúa sveitarfélagsins.

Með vísan til þess sem að framan er rakið voru slíkir annmarkar á málsmeðferð og rökstuðningi hinnar kærðu ákvörðunar að fella ber hana úr gildi.

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi ákvörðun byggingarfulltrúa Mýrdalshrepps frá 14. febrúar 2022 um að synja umsókn um byggingarleyfi fyrir breytingum á fasteigninni Bakkabraut 6A.

ágú 29
Love0

23/2022 Aðgangur á námskeið til löggildingar hönnuðar

Með

Árið 2022, föstudaginn 26. ágúst, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Borgartúni 21, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson varaformaður, Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor og Þorsteinn Þorsteinsson byggingar­verkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 23/2022, kæra á ákvörðun Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar frá 1. mars 2022 um að synja kæranda um þátttöku á námskeiði til löggildingar hönnuða.

 Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með kæru til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála er barst nefndinni 14. mars 2022, kærir A verkfræðingur þá ákvörðun Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar frá 1. mars s.á. að synja honum um þátttöku í námskeiði sem haldið var á vegum stofnunarinnar til löggildingar hönnuða. Er þess krafist að kærandi fái rétt til þátttöku í námskeiði fyrir lög­gildingu hönnuða og fái að afla sér réttinda sem hönnunarstjóri. Skilja verður málskot kæranda svo að krafist sé ógildingar umræddrar ákvörðunar.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Húsnæðis- og mannvirkjastofnun 12. apríl 2022.

Málavextir: Kærandi öðlaðist árið 2013 heimild iðnaðar- og viðskiptaráðherra til að kalla sig verk­fræðing. Samkvæmt gögnum málsins hefur hann lengst af starfað við fag sitt í Svíþjóð, en á Íslandi frá árinu 2020.

Í byrjun árs 2022 sótti kærandi um að sitja löggildingarnámskeið fyrir mannvirkjahönnuði sem haldið var í marsmánuði s.á. Samkvæmt b-lið 26. gr. laga nr. 160/2010 um mannvirki er eitt þeirra skilyrða sem sett hafa verið fyrir löggildingu hönnuða samkvæmt 25. gr. sömu laga að umsækjandi hafi staðist próf sem Húsnæðis- og mannvirkjastofnun standi fyrir að undan-gengnu námskeiði um gildandi lög og reglur á sviði mannvirkjagerðar. Þar sem stofnunin taldi kæranda hvorki uppfylla skilyrði um starfsreynslu hjá löggiltum fagmanni samkvæmt c-lið 25. gr. né c-lið 26. gr. laga um mannvirki var umsókn kæranda um að sitja greint námskeið synjað.

Málsrök kæranda: Kærandi vísar til þess að hægt sé að öðlast reynslu sem hönnunarstjóri á fleiri máta en þekkist hér á landi. Hann hafi sótt sér menntun og stóran hluta reynslu sinnar til Gauta­borgar í Svíþjóð, en þar eigi ekki við sömu reglur um starfsréttindi hönnunarstjóra og hér á landi. Í stað þess að kærandi hafi lært fagið undir handleiðslu löggiltra hönnuða hafi hann lært það undir handleiðslu annarra hönnunarstjóra ásamt því að hafa sótt sér menntun og setið námskeið til þess að verða vottaður hönnunarstjóri hjá þeim fyrirtækjum þar sem hann hafi starfað. Fyrir flutning sinn til Íslands hafi kærandi verið farinn að flytja fyrirlestra í Svíþjóð um hönnunarstjórn og fengið viðurkenningu frá öðrum hönnunarstjórum. Þá hafi hann verið ráðinn í starf hér á landi sem erlendur sérfræðingur í hönnunarstjórnun. Samkvæmt þeim upplýsingum sem kærandi hafi fengið frá Húsnæðis- og mannvirkjastofnun geti hann ekki starfað við sérsvið sitt sem hönnunarstjóri án þess að vera ­löggiltur hönnuður.

Húsnæðis- og mannvirkjastofnun horfi of mikið í nákvæmni texta sem skrifaðir séu í lög og reglu­gerðir hér á landi og missi sjónar af tilgangi laganna. Í tilviki kæranda sé horft fram hjá þeirri staðreynd að mögulega sé hægt að sækja sér sambærilega reynslu erlendis frá án þess að uppfylla viðmið nákvæmlega með þeim hætti sem þeim sé lýst í íslensku regluverki. Með þeim rökum sem notuð séu af stofnuninni geti ungur hönnuður, sem í fimm ár hafi eingöngu teiknað stigadeili og gert orkuútreikninga á arkitektastofu, sótt löggildingarnámskeið þrátt fyrir að búa ekki yfir reynslu af gerð aðaluppdrátta eða samræmingu hönnunargagna. Á sama tíma sé þaul­reyndum hönnunarstjóra sem starfað hafi sem slíkur í fjölda ára meinaður aðgangur að nám­skeiði sem sé skilyrði fyrir löggildingu, þrátt fyrir að búa yfir mikilli reynslu við gerð aðal­upp­drátta, séruppdrátta og jafnvel deiliskipulags. Í dæminu uppfylli sá reynsluminni skilyrðin en sé þó með mun minni hæfni sem hönnuður sem ábyrgur sé fyrir teikningasetti séruppdrátta og/eða aðaluppdrátta.

Kæranda sé mismunað með því að litið sé fram hjá reynslu hans og þekkingu sem ekki sé unnt að afla sér með sama hætti hér á landi. Ekki hafi verið lagt mat á reynslu hans erlendis en kærandi hafi sýnt fram á að hann búi yfir margra ára reynslu sem hönnunarstjóri með ábyrgð á gæðum og samræmingu hönnunargagna löggiltra hönnuða sem nemi lengri tíma en gerð sé krafa um. Húsnæðis- og mannvirkjastofnun hafi þó ekki gefið honum kost á að sýna fram á kunn­áttu sína öðruvísi en að fara fram á að hann sýndi fram á það skriflega að hann hafi starfað undir handleiðslu hönnuðar við gerð uppdrátta.

Málsrök Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar: Stofnunin telur kæranda ekki uppfylla skil­yrði 26. gr. laga nr. 160/2010 um mannvirki til að geta sótt námskeið til löggildingar hönnuða. Hann hafi hvorki getað sýnt fram á a.mk. þriggja ára starfsreynslu við gerð uppdrátta á sínu lög­­gildingarsviði sem byggingarverkfræðingur hjá löggildum fagmanni á sviðinu, líkt og áskilið sé samkvæmt c-lið 26. gr. laganna, né fimm ára starfsreynslu við gerð aðaluppdrátta og til­­heyrandi deiliuppdrátta hjá löggildum fagmanni á því sviði samkvæmt c-lið 25. gr. sömu laga.

 Viðbótarathugasemdir kæranda: Bent er á að kærandi hafi sótt um að sitja nám­skeið og taka próf til löggildingar hönnuða vegna þess að búið sé að þrengja lögin um of er varði starfsheiti hönnunarstjóra, en honum sé ekki gefinn kostur á að starfa sem löggiltur hönnunar­stjóri öðruvísi en að fá löggildingu sem hönnuður hér á landi. Húsnæðis- og mann­­virkja­stofnun hafi með túlkun sinni sett skilyrðum 25. og 26. gr. laga nr. 160/2010 um mann­­virki þrengri ramma en þörf sé á, en lagaramminn sé mjög þröngur samkvæmt orðanna hljóðan. Það sé röng túlkun að nauðsynlegt sé að hafa unnið hjá löggiltum fagaðila eða að löggiltur fag­aðili þurfi að skrifa undir starfsreynsluvottorð enda komi það hvergi fram í lagatextanum. Kærandi hafi sýnt fram á og útskýrt með hvaða hætti hann uppfylli skilyrði framangreindra ákvæða enda hafi hann sýnt fram á að hafa unnið með löggiltum fagaðilum í tilgreindum verk­efnum og sýnt fram á fagþekkingu á umræddu sviði, enda ótækt að vera hönnunarstjóri án þess að hafa fagþekkingu á séruppdráttum og aðaluppdráttum. Kærandi hafi sýnt fram á að hann búi yfir að minnsta kosti sambærilegri reynslu og einstaklingur sem hafi unnið í þrjú til fimm ár á ráðgjafa­stofu hjá löggiltum hönnuði við gerð séruppdrátta og aðaluppdrátta og sýnt fram á starfs­reynslu sem hönnunarstjóri í að minnsta kosti fimm og hálft ár, þar af fjögur ár hjá tilgreindu fyrirtæki í Svíþjóð og í tæplega tvö ár hjá tilgreindu fyrirtæki hér á landi. Sú krafa sé eins í Svíþjóð og hér á landi, sem í flestum öðrum löndum, að á teikningar til innlagna sé gerð krafa um undirskrift frá löggiltum hönnuðum á öllum fagsviðum og því sé augljóst að kærandi hafi í starfi sínu sem hönnunarstjóri unnið með löggiltum hönnuðum á öllum fag­sviðum. Ekki sé hægt að fá samþykktar teikningar, líkt og í þeim verkefnum sem kærandi vísi til í ferilskrá sinni, öðruvísi en með aðild löggiltra fagaðila á hverju sérsviði. Þá hafi einnig komið fram að kærandi hafi fengið handleiðslu reyndra hönnuða og þurft að standast próf og nám­skeið sem slíkur.

Niðurstaða: Af gögnum málsins má ráða að kærandi hafi hug á að hljóta löggildingu Hús­næðis- og mannvirkjastofnunar til þess að öðlast rétt til að leggja fram uppdrætti vegna bygg­ingar­leyfis skv. 25. gr. laga um mannvirki nr. 160/2010. Kærandi hafi í því skyni sótt um að­gang að námskeiði sem haldið er á vegum stofnunarinnar skv. b-lið 26. gr. sömu laga og er eitt skilyrða þess að öðlast greinda löggildingu sem hönnuður. Með hinni kærðu ákvörðun synjaði Húsnæðis- og mannvirkjastofnun kæranda um aðgang að slíku nám­skeiði af þeirri ástæðu að hann uppfyllti hvorki skilyrði c-liðar 1. mgr. 25. gr. né c-liðar 1. mgr. 26. gr. laga um mannvirki um starfsreynslu. Hefur kærandi krafist þess að honum verði heimilað að sækja námskeiðið.

Hlutverk úrskurðarnefndarinnar er að úrskurða í kærumálum vegna stjórn­valds­ákvarðana og í ágreiningsmálum vegna annarra úrlausnaratriða á sviði umhverfis- og auð­linda­mála, eftir því sem mælt er fyrir um í lögum á þessu sviði, sbr. 1. gr. laga um úrskurðar­nefnd umhverfis- og auðlindamála nr. 130/2011. Í samræmi við þetta tekur úrskurðarnefndin lögmæti kærðrar ákvörðunar til endurskoðunar en tekur ekki nýja ákvörðun í málinu. Verður því einungis krafa kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar tekin til úrlausnar enda fellur það utan valdheimilda úrskurðar­nefndarinnar að taka ákvörðun um hvort veita beri kæranda aðgang að námskeiði fyrir löggildingu­ hönnuða eða um heimildir hans til að leggja fram uppdrætti vegna byggingarleyfa.­

Til stuðnings umsókn sinni til þess að sitja umrætt námskeið lagði kærandi fram gögn um menntun sína og starfsreynslu, þ. á m. voru undirritaðar yfirlýsingar frá yfirmönnum þar til­greindra byggingarfyrirtækja sem hann hefur starfað fyrir á Íslandi og í Svíþjóð. Í yfirlýsingu sænsks fyrirtækis, dags. 1. september 2020, kom m.a. fram að kærandi hefði starfað hjá fyrir­tækinu sem hönnunarstjóri (e. design manager) frá því í apríl 2016 til ágúst 2020 við stórar byggingar­framkvæmdir og að innan fyrirtækisins væri litið á hann sem sérfræðing á sínu sviði við hönnunarstjórn og stafræna umbreytingu (e. digitalization). Þá kom þar jafnframt fram að allir hönnunar­stjórar hjá fyrirtækinu væru þjálfaðir í hönnunarstjórn og hönnun og þróun (e. design and development) samkvæmt ISO 9001 staðlinum. Kærandi hefði lokið þeirri þjálfun í október árið 2016 með því að standast próf. Í yfirlýsingu innlends fyrirtækis, dags. 1. septem­­ber 2020, kom og fram að kærandi hefði hafið þar störf 15. ágúst s.á. Í yfirlýsingu frá því sama fyrirtæki, dags. 28. janúar 2022, kom fram að kærandi hefði starfað þar sem verkefna- og hönnunarstjóri frá því í ágúst 2020 og bæri ábyrgð á öllu hönnunarferli í eigin verkefnum fyrirtækisins, hvort sem það væri samningagerð, hönnun eða hönnunar­samræming í verk­efnum o.fl. Þá lagði kærandi fram yfirlýsingu annars sænsks fyrirtækis, dags. 4. febrúar 2022, þar sem fram kom að kærandi hefði verið þar starfandi sem verkefnastjóri frá 1. september 2013 til 26. apríl 2016.

Lög­gilding hönnuða skv. 1. mgr. 25. gr. laga um mannvirki skiptist í einstök sérsvið sem upp eru talin í a- til e-liðum sama ákvæðis. Í 1. mgr. 26. gr. laga um mannvirki eru í a- til c-liðum talin upp skilyrði fyrir löggildingu skv. 25. gr. laganna. Samkvæmt a-lið 1. mgr. 26. gr. þarf um­sækjandi að hafa hlotið heimild hlutaðeigandi ráðherra til starfsheitisins samkvæmt lögum um lög­­gildingu nokkurra starfsheita sérfræðinga í tækni- og hönnunargreinum, nr. 8/1996. Þá þarf um­sækjandi að standast próf sem Húsnæðis- og mannvirkjastofnun standi fyrir að undan­gengnu námskeiði um gildandi lög og reglur á sviði mannvirkjagerðar og skuli á námskeiðinu jafnframt fjallað um séríslenskar aðstæður sem taka þurfi tillit til við hönnun, sbr. b-lið sama ákvæðis. Sam­­kvæmt c-lið ákvæðisins þarf umsækjandi að hafa sérhæft sig á viðkomandi lög­gildingar­sviði og öðlast starfsreynslu hjá löggiltum fagmanni á sviðinu og skal starfsreynslu-tíminn ekki vera skemmri en þrjú ár eftir að námi í viðkomandi sérfræðigrein hafi lokið, þar af minnst eitt ár við mannvirkjagerð á Íslandi. Þá skal í vottorði um starfsreynslu gerð grein fyrir þeim verk­efn­um sem umsækjandi hafi unnið að á starfsreynslutímanum og skal starfsreynslu-tíma lokið áður en námskeið og próf skv. b-lið ákvæðisins eru sótt.

Líkt og að framan greinir er í c-lið 1. mgr. 26. gr. laga um mannvirki gerð lágmarkskrafa um eins árs starfsreynslutíma við mannvirkjagerð á Íslandi. Í athugasemdum með frumvarpi því sem varð að lögum um mannvirki er sú krafa studd þeim rökum að hér á landi séu séríslenskar að­stæður sem hönnuðum þurfi að vera kunnugt um. Þá kemur þar jafnframt fram að megin­ástæða þess að talið sé nauðsynlegt að gera kröfu um títtnefnt námskeið vegna löggildingar sé vegna þeirrar staðreyndar að á Íslandi séu að mörgu leyti aðrar aðstæður en í öðrum löndum og að á vissum sviðum hér á landi séu gerðar strangari kröfur til hönnunar, t.a.m. vegna veður­álags og jarðskjálftahættu. Hönnuður búsettur erlendis gæti þannig uppfyllt starfsreynslu­skilyrðin ef hann gæti sýnt fram á að hann hefði unnið undir handleiðslu löggilts hönnuðar að hönnun mannvirkis hér á landi.

Í gögnum málsins kemur fram að kærandi hafi átt í ítrekuðum samskiptum við Húsnæðis- og mann­­virkjastofnun vegna umsókna um aðgang að því námskeiði sem mál þetta varðar og fyrra nám­­skeiði sem fór áður fram. Í samræmi við 7. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 var kæranda í þeim samskiptum leiðbeint um hvaða upplýsingar þyrftu að koma fram í vottorðum sem lögð væru fram til staðfestingar á starfsreynslu. Kom þar m.a. fram að slík vottorð þyrftu að vera undirrituð af þeim sem kærandi hefði unnið hjá eða með, sá aðili þyrfti að vera með lög­gildingu, krafa væri gerð um þriggja ára starfsreynslu og ekki skipti máli hvort hennar hefði verið aflað erlendis en að a.m.k. eitt ár þyrfti að hafa verið unnið hér á landi.

Í því vottorði sem kærandi lagði fram um starfsreynslu sína hér á landi, dags. 28. janúar 2022 kemur fram að hann hafi starfað sem hönnunarstjóri hjá þar tilgreindu fyrirtæki í meira en eitt ár og borið ábyrgð á marg­víslegum þáttum sem þar eru nánar nefndir. Þó kemur þar ekkert fram um það hvort kærandi hafi öðlast starfsreynslu hjá löggiltum fagmanni á ákveðnu sérsviði líkt og gerð er krafa um samkvæmt 1. málsl. c-lið 1. mgr. 26. gr. laga um mannvirki. Var umsókn kæranda áfátt að því leyti. Með hliðsjón af framangreindu verður ekki hjá því komist að hafna kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar.

Á það skal bent að kærandi hefur við meðferð málsins fyrir úrskurðarnefndinni lagt fram ítarlegri gögn um starfs­reynslu sína í Svíþjóð sem gætu haft áhrif á mat um það hvort hann uppfylli skilyrði til setu á nám­skeiði og próftöku til réttinda sem löggiltur hönnuður.

 Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu ákvörðunar Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar frá 1. mars 2022 að synja honum um þátttöku á námskeiði til löggildingar hönnuða.

ágú 29
Love0

22/2022 Túngata

Með

Árið 2022, föstudaginn 26. ágúst, fundaði úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála í húsnæði nefndarinnar að Borgartúni 21, Reykjavík. Mætt voru Ómar Stefánsson, varaformaður, Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor og Þorsteinn Þorsteinsson byggingar­verkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 22/2022, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 8. mars 2022 um að samþykkja leyfi fyrir áðurgerðum breytingum á Túngötu 36a er fólust í því að gluggi á norðurhlið hússins var síkkaður og settar þar dyr auk gerðar svala eða palls með tröppum niður á lóðina.

 Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

 Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 11. mars 2022, er barst nefndinni sama dag, kærir eigandi, Marargötu 7, Reykjavík, þá ákvörðun byggingar­fulltrúans í Reykjavík frá 8. mars s.á. að samþykkja leyfi fyrir áðurgerðum breytingum á Túngötu 36a er fólust í því að gluggi á norðurhlið hússins var síkkaður og settar þar dyr auk gerðar svala eða palls með tröppum niður á lóðina. Jafnframt er kært athafnaleysi byggingarfulltrúa sem felist í sömu ákvörðun. Er þess krafist að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. Einnig er gerð krafa um að byggingarfulltrúa verði falið að afgreiða umsóknina til samræmis við áskilnað laga nr. 160/2010 um mannvirki og jafnræðis­reglu stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg 25. apríl 2022.

Málavextir: Á horni Unnarstígs og Túngötu er parhúsið Túngata 36 og 36a og er steyptur garðveggur meðfram húsinu Unnarstígs- og Túngötumegin.

Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 14. desember 2021 var tekin fyrir umsókn um leyfi fyrir áðurgerðum framkvæmdum á Túngötu 36a. Var afgreiðslu málsins frestað og því vísað til umsagnar skipulagsfulltrúa sem vísaði erindinu til umsagnar verkefnisstjóra. Á embættis­afgreiðslufundi skipulagsfulltrúa 28. janúar 2022 var umsögn hans, dagsett sama dag, samþykkt. Í umsögninni kom m.a. fram að um væri að ræða umsókn um breytingar sem þegar hefðu verið gerðar án samþykkis byggingarfulltrúa eða grenndarkynningar. Garðveggur lóðarinnar út að Unnarstíg hefði verið opnaður og aftan við húsið, á norðurhluta lóðarinnar, hefði verið hellulagt plan sem óskað væri eftir að fá heimild til að nýta sem bílastæði. Einnig væri óskað eftir samþykki fyrir dyrum sem sagaðar hefðu verið í norðurvegg hússins. Hafi gluggi þar verið síkkaður til að útbúa, að sögn umsækjanda, flóttaleið úr stofurými á aðalhæð hússins. Væri þar áætlað að koma fyrir litlum palli til að tryggja aðgengi út um dyrnar. Tekið var fram í umsögninni að almennt væri tekið neikvætt í umsóknir sem lytu að því að rjúfa garðveggi við lóðarmörk sem lægju að borgarlandi. Þótt hægt væri að hafa skilning á þeim atriðum sem umsækjandi hefði bent á hefði betur farið á því að veggurinn hefði verið minna opnaður. Ætti að setja upp opnanlegt hlið eða aðra afmörkun til að koma í veg fyrir notkun svæðisins sem bílastæðis. Var niðurstaða skipulagsfulltrúa sú að ekki væri heimilt að vera með bílastæði á lóðinni. Þá væru ekki gerðar athugasemdir við breytingar á norðurhlið hússins og norðurhluta lóðarinnar.

Hinn 1. febrúar 2022 var umsóknin tekin fyrir að nýju á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa og frestað með vísan til nefndrar umsagnar skipulagsfulltrúa. Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 1. mars s.á. var lögð fram að nýju umsókn um leyfi fyrir áðurgerðum breytingum á Túngötu 36a, er samkvæmt bókun fundarins fólust í síkkun glugga á norðurhlið hússins og setningu dyra þar auk leyfis fyrir gerð svala eða palls með tröppum niður á lóðina. Var afgreiðslu málsins frestað með vísan til athugasemda. Það var síðan tekið fyrir á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 8. s.m., leyfið samþykkt og bókað að það samræmdist ákvæðum laga nr. 160/2010 um mannvirki.

Málsrök kæranda: Kærandi tekur fram að byggingarfulltrúi hafi allt frá mars 2021 haft vitneskju um þær áðurgerðu breytingar sem sótt hafi verið um leyfi fyrir. Hann hafi lýst þeim sem ólögmætum þar sem ekki hafi verið veitt leyfi fyrir þeim. Fram komi í nokkrum fundar­gerðum að áðurgert bílastæði á lóð Túngötu 36a yrði ekki samþykkt af byggingar­fulltrúa. Breytt umsókn hafi borist þar sem fallið hafi verið frá því að óska eftir leyfi fyrir áðurgerðu bílastæði á lóðinni. Byggingarfulltrúi hafi heimilað gerð „flóttaleiðar“ úr íbúðinni sem felist í því að glugga á norðurhlið hússins sé breytt í dyr og gerðar grillsvalir framan við þær. Í hinni kærðu ákvörðun sé hvorki fjallað um áðurgerða framkvæmd í formi bílastæðis né vikið að því að umsækjanda bæri að reisa að nýju vegg sem tekinn hafi verið niður til að gera bílastæði.

Um sé að ræða brot á þeim skyldum sem 56. gr. laga nr. 160/2010 um mannvirki leggi á byggingarfulltrúa, en skipulags- og byggingaryfirvöld hafi tekið fram að bílastæði inni á lóðum á svæðinu séu ekki samþykkt vegna hættu sem gangandi vegfarendum stafi af þeim. Jafn­framt verði ekki annað séð en að brotið sé gegn jafnræðisreglu stjórnsýslulaga nr. 37/1993, en þegar sótt hafi verið um samskonar breytingar áður en þær hafi verið framkvæmdar hafi þær án undantekninga verið grenndarkynntar. Bent sé á ákvörðun vegna Marargötu 1 þar sem beiðni um heimild til að síkka glugga og byggja stálsvalir með hringstiga niður í garð á suðurhlið hússins hafi verið frestað þar til grenndarkynning hefði farið fram. Sé byggingarfulltrúa skylt að grenndarkynna breytingar óháð því hvort þær hafi verið framkvæmdar eða ekki. Þá sé þess óskað að úrskurðarnefndin kanni hæfi ákvörðunaraðila og möguleg tengsl einstaklinga innan embættis byggingarfulltrúa við eiganda íbúðar Túngötu 36a.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Af hálfu borgaryfirvalda er þess krafist að kröfu kæranda verði hafnað. Ekki sé fallist á að samþykkt byggingarfulltrúa sé haldin ógildingarannmörkum. Einungis hafi verið sótt um leyfi til að setja dyr á norðurhlið umrædds húss til að betra aðgengi væri að norðurhlið lóðarinnar. Utan við dyrnar yrði pallur og stigi með þrepum niður að jörð. Veggur sem áður hafi verið tekinn niður á lóðamörkum kæranda sé nú sýndur á samþykktum uppdráttum og gert sé ráð fyrir að hann verði endurgerður. Ekki hafi verið talin ástæða til að grenndarkynna umsókn um byggingarleyfi þar sem um litlar breytingar væri að ræða sem skerði hagsmuni kæranda ekki á neinn hátt. Ekki sé um sambærilegt tilvik að ræða og á Marargötu 1, en þar hafi svalir og stigi verið í mun meiri nálægð við aðlægar lóðir og hafi íbúar þar fengið grenndarkynningu. Þá felist ekki í hinni kærðu ákvörðun samþykki byggingarfulltrúa fyrir gerð bílastæðis enda hafi ekki verið sótt um slíkt.

Málsrök leyfishafa: Af hálfu leyfishafa er bent á að þegar þeir hafi fest kaup á fasteign sinni að Túngötu 36a vorið 2019 hafi lóðin verið í mikilli órækt og veggur sem umlyki garðinn hafi verið ónýtur norðanmegin við húsið. Aðgengi að ruslatunnum hafi verið óásættanlegt þar sem sorphirðufólk hafi þurft að fara með tunnurnar um nokkurn veg og út um þröngt hlið. Ákveðið hafi verið að bæta úr þessu og hafi jarðvegur verið fjarlægður og norðurhluti garðsins hellu­lagður. Því sé haldið fram í kæru að fyrrnefndur veggur hafi verið fjarlægður til að búa til bílastæði, en hið rétta sé að hann hafi verið fjarlægður þar sem hann hafi verið ónýtur. Ákveðið hafi verið að endurreisa vegginn ekki, bæði vegna kostnaðar og til að auka og bæta aðgengi að lóðinni, m.a. fyrir sorphirðu. Í upphafi hafi leyfishafar ekki hugsað sér að gera þarna bílastæði enda sé svæðið í raun of lítið og þröngt til þess. Sett hafi verið hleðslustöð á útvegg hússins og bíll leyfishafa sé í hleðslu inni á lóðinni, en við það losni fleiri bílastæði í götunni fyrir nágranna.

Með nefndri breytingu á glugga hússins verði stofa þess miklu bjartari og vistlegri auk þess sem komin sé auka flóttaleið úr húsinu. Þegar kærandi hafi bent leyfishafa á að fram­kvæmdirnar væru leyfisskyldar hafi þær verið stöðvaðar umsvifalaust og send inn umsókn um tilskilin leyfi. Fallið hafi verið frá því að óska eftir leyfi fyrir merktu bílastæði á lóðinni. Síkkun á glugga eða gerð dyra geti vart haft áhrif á íbúa Marargötu 7. Á Marargötu 1 sé ætlunin að síkka þrjá glugga og gera stórar svalir en hér sé um stigapall að ræða. Ekki sé um samanburðar­hæfar framkvæmdir að ræða og því eigi jafnræðisreglan vart við.

Þá sé gefið í skyn að óeðlileg tengsl hafi haft áhrif á ákvarðanatöku byggingarfulltrúa og sé í raun verið að saka leyfishafa og starfsmenn borgarinnar um spillingu. Telja verði slíkar að­dróttanir alvarlegar og ærumeiðandi enda með öllu tilhæfulausar. Verði að telja líklegt að kæran tengist óánægju nágranna á Marargötu 7 vegna þess að umsókn þeirra um tvöfalt bíla­stæði og tvöfaldan bílskúr á lóð þeirra hafi verið hafnað í mars 2009.

Viðbótarathugasemdir kæranda: Tekið er fram að ekki liggi fyrir hvenær og hvaða starfs­maður borgaryfirvalda hafi talið sig hafa heimild til að samþykkja breytingu á umsókn um byggingarleyfi án þess að um það hafi verið fjallað. Lög nr. 160/2010 um mannvirki heimili ekki byggingarfulltrúum eða byggingarnefndum að breyta óleyfis­fram­kvæmd í byggingar­áform. Tilgreini 55. og 56. gr. laganna á tæmandi hátt heimildir sem byggingar­­fulltrúi hafi til að bregðast við óleyfisframkvæmd, en jafnframt sé vísað til 58. gr. sömu laga. Ekki hafi verið færð fram nein rök fyrir breytingunni. Borgaryfirvöld geri ekki athuga­semd við að eigendur húsa sagi niður útvegg, geri svalir í bakgarði og kalli það flóttaleið og breyti bakgarði í bíla­stæði án samþykkis borgaryfirvalda, sameigenda húss og nágranna. Ekki hafi verið höfð í heiðri rannsóknarregla stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Á það virðist skorta að borgaryfirvöld fari að ákvæðum laga nr. 160/2010 um lögformlega meðferð óleyfisframkvæmda og gæti þess að ákvarðanir séu í samræmi við áskilnað upplýsingalaga nr. 140/2012 og stjórnsýslulaga.

Hæð lóðar Marargötu 7 sé umtalsvert meiri en hæð lóðarinnar Túngötu 36a og sjónlína sé niður að Túngötu 36a frá garði Marargötu 7. Nýjar norðursvalir Túngötu 36a blasi við suðurhlið hússins að Marargötu 7 þar sem sex stórir stofugluggar vísi út í garð. Muni breytingarnar hafa í för með sér verulega breytingu á útsýni í suðurátt. Í greinargerð borgaryfirvalda sé í engu fjallað um þá staðreynd að Túngata 36a sé fjöleignarhús og að samþykki sameigenda þurfi fyrir þeim breytingum sem gerðar hafi verið á húsinu, sbr. 1. mgr. 10. gr. laga nr. 160/2010. Þá sé gerð alvarleg athugasemd við rangfærslu borgarinnar um nálægð svala og stiga við aðlægar lóðir vegna umsóknar Marargötu 1 um byggingarleyfi.

Niðurstaða: Í 1. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er kveðið á um að hlutverk nefndarinnar sé að úrskurða í kærumálum vegna stjórnvaldsá­kvarðana og í ágreiningsmálum vegna annarra úrlausnaratriða á sviði umhverfis- og auðlindamála eftir því sem mælt er fyrir um í lögum á því sviði. Í samræmi við það tekur úrskurðarnefndin lögmæti kærðrar ákvörðunar til endurskoðunar en tekur ekki nýja ákvörðun eða leggur fyrir stjórnvöld að taka nýja ákvörðun með tilteknu efni. Verður því í máli þessu einungis tekin afstaða til lögmætis hinnar kærðu ákvörðunar.

Samkvæmt fyrirliggjandi gögnum máls þessa átti kærandi í nokkrum tölvupóstsamskiptum við m.a. byggingarfulltrúa og umhverfis- og skipulagssvið vegna framkvæmda að Túngötu 36a, þ. á m. gerð bílastæðis á lóðinni. Hinn 17. ágúst 2021 var kæranda tjáð að lóðarhöfum Túngötu 36a hefði verið gert að sækja um byggingarleyfi fyrir breytingunum og bílastæði. Móttók Reykjavíkurborg 3. desember 2021 umsókn leyfishafa um byggingarleyfi og veitti skipulags­fulltrúi umsögn um málið. Var niðurstaða hans sú í umsögn, dags. 28. janúar 2022, að ekki væri heimilt að vera með bílastæði á lóðinni, en ekki væru gerðar athugasemdir við breytingar á norðurhlið hússins og norðurhluta lóðarinnar. Í kjölfarið mun leyfishafa hafa verið gert að breyta umsókninni í samræmi við umsögn skipulagsfulltrúa og var hún þannig sam­þykkt á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 8. mars 2022. Samkvæmt fundargerð umrædds fundar tekur leyfi byggingarfulltrúa því til áðurgerðra breytinga er fólust í síkkun glugga á norðurhlið hússins og setningu dyra þar og gerðar svala eða palls með tröppum niður á lóðina. Ekki var með greindri ákvörðun samþykkt leyfi fyrir öðrum áðurgerðum breytingum á Túngötu 36a.

Túngata 36a er á skilgreindu íbúðarsvæði samkvæmt Aðalskipulagi Reykjavíkur 2040. Ekki er í gildi deiliskipulag sem nær til lóðarinnar, en svæðið innan gömlu Hringbrautar nýtur hverfis­verndar samkvæmt aðalskipulaginu.

Í 1. mgr. 44. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 er mælt fyrir um að þegar sótt sé um byggingar- eða framkvæmdaleyfi fyrir fram­kvæmd sem sé í samræmi við aðalskipulag en deiliskipulag liggi ekki fyrir geti sveitarstjórn, eða sá aðili sem heimild hafi til fullnaðarafgreiðslu mála, ákveðið að veita megi leyfi án deiliskipulags­gerðar ef framkvæmdin er í samræmi við land­notkun, byggðamynstur og þétt­leika byggðar. Skal skipulagsnefnd þá láta fara fram grenndarkynningu, sbr. 2. og 3. mgr. 43. gr. sömu laga. Er skipulagsnefnd heimilt skv. 3. mgr. 44. gr. laganna að falla frá grenndar­kynningu ef sýnt er fram á að breyting á deiliskipulagi eða leyfisskyld framkvæmd varðar ekki hagsmuni annarra en sveitarfélagsins og/eða umsækjanda.

Telja verður að fullnægt sé skilyrðum 1. mgr. 44. gr. skipulagslaga um samræmi við land­notkun, byggðamynstur og þéttleika byggðar og bar samkvæmt því að grenndarkynna umsótta breytingu á fasteigninni Túngötu 36a áður en leyfi fyrir henni var veitt, nema að heimilt hafi verið að falla frá þeirri kynningu á grundvelli þess að leyfisveitingin varðaði ekki hagsmuni annarra en sveitarfélagsins og/eða umsækjanda, sbr. 3. mgr. 44. gr. skipulagslaga.

Samkvæmt aðaluppdráttum sem samþykktir voru með hinni kærðu ákvörðun er gert ráð fyrir 3,5 m² palli framan við nýjar dyr á norðurhlið hússins að Túngötu 36a og stiga þaðan niður á lóðina. Verður ekki loku fyrir það skotið að umdeildar framkvæmdir geti haft grenndar­áhrif gagnvart fasteign kæranda, svo sem vegna aukinnar innsýnar og breyttrar umferðar um lóð leyfishafa. Á fyrrgreind undantekningarregla 3. mgr. 44. gr. skipulags­laga því ekki við í máli þessu. Bar borgaryfirvöldum því að grenndarkynna hina um­deildu umsókn fyrir kæranda og öðrum er gætu átt hagsmuni tengda hinni kærðu ákvörðun. Þar sem það var ekki gert verður þegar af þeirri ástæðu ekki hjá því komist að fella hina kærðu ákvörðun úr gildi.

 Úrskurðarorð:

 Felld er úr gildi ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 8. mars 2022 um að samþykkja leyfi fyrir áðurgerðum breytingum á Túngötu 36a er fólust í því að gluggi á norðurhlið hússins var síkkaður og settar þar dyr auk gerðar svala eða palls með tröppum niður á lóðina.

ágú 26
Love0

89/2022 Vellir

Með

Árið 2022, fimmtudaginn 25. ágúst, tók Arnór Snæbjörnsson, formaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, með heimild í 3. mgr. 3. gr. laga nr. 130/2011, fyrir:

Mál nr. 89/2022, kæra á ákvörðun byggðaráðs Rangárþings eystra frá 7. júlí 2022 um að veita framkvæmdaleyfi fyrir lagningu vega í nýrri frístundabyggð á jörðinni Velli 1.

 Í málinu er nú kveðinn upp til bráðabirgða svofelldur

úrskurður

um kröfu kæranda um stöðvun framkvæmda:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 8. ágúst 2022, er barst nefndinni sama dag, kærir dánarbú A eigandi 60% eignarhlutar í jörðinni Bakkavelli, þá ákvörðun byggðaráðs Rangárþings eystra frá 7. júlí 2022 að veita framkvæmdaleyfi fyrir lagningu vega í nýrri frístundabyggð á jörðinni Velli 1. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi. Þess er jafnframt krafist að framkvæmdir verði stöðvaðar á meðan málið er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni. Verður nú tekin afstaða til kröfu kæranda um stöðvun framkvæmda.

Málsatvik og rök: Með tölvupósti til skipulags- og byggingarfulltrúa Rangárþings eystra hinn 9. júní 2022 var fyrir hönd eigenda jarðarinnar Bakkavallar athygli vakin á því hafin væri vegalagning í landi þeirra. Óskað var eftir upplýsingum um hvort gefið hefði verið út framkvæmdaleyfi fyrir framkvæmdunum og þess krafist að þær yrðu stöðvaðar tafarlaust. Skipulags- og byggingarfulltrúi svaraði erindinu 10. s.m. og upplýsti að lögð hefði verið fram umsókn um framkvæmdaleyfi. Á fundi skipulagsnefndar 20. s.m. var tekin fyrir umsókn eigenda jarðarinnar Vallar 1 um framkvæmdaleyfi fyrir lagningu vega í nýrri frístundahúsabyggð jarðarinnar, en afgreiðslu málsins var frestað. Staðfesti byggðaráð þá afgreiðslu á fundi sínum 23. s.m. en á fundi ráðsins 7. júlí s.á. var umsóknin samþykkt með vísan til fyrirliggjandi gagna.

Kærandi telur ljóst að hið kærða framkvæmdaleyfi feli í sér lagningu vega í þinglýstu landi hans og því beri að stöðva framkvæmdir, sbr. 2. mgr. 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála. Framkvæmdirnar hafi hafist áður en leyfi hafi verið gefið út, standi yfir á þeim tímapunkti sem kæra sé lögð fram og séu langt komnar. Brýnt sé að stöðva þær áður en frekari skaði verði unnin á landi kæranda með afleiddu fjártjóni.

Af hálfu sveitarfélagsins er bent á að ágreiningur málsins eigi fyrst og fremst rót sína að rekja til deilna um eignarhald á landi. Tæpast sé um það ágreiningur að það sé ekki á valdi úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála að skera úr deilum um eignarrétt að landi heldur eigi slíkar deilur undir dómstóla.  Þegar af þeirri ástæðu sé ekki hægt að taka til greina kröfu kæranda um stöðvun framkvæmda. Hitt skipti þó enn meira máli að hin kærða framkvæmd mun vera yfirstaðin og yrði stöðvun framkvæmda því marklaus.

Leyfishafi bendir á að framkvæmdum sé lokið og hafi verkið verið unnið samkvæmt framkvæmdaleyfi sveitarfélagsins.

Niðurstaða: Í 1. mgr. 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er tekið fram að kæra til úrskurðarnefndarinnar fresti ekki réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar en jafnframt er kæranda þar heimilað að krefjast stöðvunar framkvæmda til bráðabirgða séu þær hafnar eða yfirvofandi. Með sama hætti er kveðið á um það í 29. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 að kæra til æðra stjórnvalds fresti ekki réttaráhrifum ákvörðunar en þó sé heimilt að fresta réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar til bráðabirgða meðan málið er til meðferðar hjá kærustjórnvaldi þar sem ástæður mæli með því. Tilvitnuð lagaákvæði bera með sér að meginreglan er sú að kæra til æðra stjórnvalds frestar ekki réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar og eru heimildarákvæði fyrir frestun framkvæmda eða réttaráhrifa kærðar ákvörðunar undantekning frá nefndri meginreglu sem skýra ber þröngt. Verða því að vera ríkar ástæður eða veigamikil rök fyrir ákvörðun um stöðvun framkvæmda.

Hið kærða framkvæmdaleyfi heimilar lagningu vega í nýrri frístundabyggð á jörðinni Velli 1, en kærandi telur að hluti framkvæmdanna fari fram á landi hans. Í kæru kemur fram að framkvæmdir séu langt á veg komnar og í athugasemdum leyfishafa er upplýst að þeim sé lokið. Með hliðsjón af því og framangreindum lagaákvæðum verður ekki séð að tilefni sé til að fallast á kröfu kæranda um stöðvun framkvæmda. Verður kröfu kæranda þar um því hafnað.

 Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um stöðvun framkvæmda vegna ákvörðunar byggðaráðs Rangárþings eystra frá 7. júlí 2022 um að veita framkvæmdaleyfi fyrir lagningu vega í nýrri frístundabyggð á jörðinni Velli 1.

ágú 26
Love0

90/2022 Arctic Sea Farm

Með

Árið 2022, fimmtudaginn 25. ágúst, tók Arnór Snæbjörnsson, formaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, með heimild í 3. mgr. 3. gr. laga nr. 130/2011, fyrir:

Mál nr. 90/2022, kæra á ákvörðun Umhverfisstofnunar frá 14. júlí 2022 um að breyta starfsleyfi fyrir sjókvíaeldi í Patreksfirði og Tálknafirði að því er varðar staðsetningu eldissvæða, hvíldartíma og heimild til notkunar ásætuvarna sem innihalda koparoxíð.

 Í málinu er nú kveðinn upp til bráðabirgða svofelldur

úrskurður:

um kröfu kæranda um frestun réttaráhrifa:

Með kæru til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, er barst nefndinni 12. ágúst 2022, kærir eigandi Efri-Tungu II og eigandi helmings hlutar í Efri-Tungu, þá ákvörðun Umhverfisstofnunar frá 14. júlí 2022 að breyta starfsleyfi Arctic Sea Farm ehf. fyrir sjókvíaeldi í Patreksfirði og Tálknafirði að því er varðar staðsetningu eldissvæða, hvíldartíma og heimild til notkunar ásætuvarna sem innihalda koparoxíð. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi og að úrskurðarnefndin taki nýja ákvörðun þess efnis að synja umsókn leyfishafa um breytingu á starfsleyfi. Til vara er þess krafist að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.

Þess er jafnframt krafist að réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar verði frestað á meðan málið er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni. Verður nú tekin afstaða þeirrar kröfu kæranda.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Umhverfisstofnun 23. ágúst 2022.

Málavextir: Skipulagsstofnun barst tilkynning 16. október 2020 frá Arctic Sea Farm ehf. og Fjarðalax ehf. um fyrirhugaða breytingu á eldissvæðum þeirra í Patreksfirði og Tálknafirði til ákvörðunar um matsskyldu framkvæmdanna, sbr. 6. gr. þágildandi laga nr. 106/2000 um mat á umhverfisáhrifum. Í breytingunni fólst tilfærsla á þremur eldissvæðum auk nýs eldissvæðis er nefnt var Háanes og mun liggja beint út af Örlygshöfn. Sömu félög sendu svo tilkynningu til Skipulagsstofnunar 11. maí 2021 um fyrirhugaða breytingu á hvíldartíma á eldissvæðum þeirra til ákvörðunar um matsskyldu framkvæmdanna, sbr. áðurnefnda 6. gr. laga nr. 106/2000.  Þá tilkynnti Arctic Sea Farm hinn 16. september 2021 um breytt fyrirkomulag á eldissvæðum þess í Patreksfirði. Ákvörðun Skipulagsstofnunar um matsskyldu framangreindra tilkynntra breytinga lá fyrir 8. nóvember s.á. Var niðurstaða stofnunarinnar sú að á grundvelli fyrirliggjandi gagna væri framkvæmdin ekki líkleg til að hafa í för með sér umtalsverð umhverfisáhrif. Hinn 12. desember s.á. kærði kærandi þá ákvörðun til úrskurðarnefndarinnar, sbr. kærumál nr. 180/2021, en ekki hefur verið kveðinn upp úrskurður í því máli. Skipulagsstofnun barst tilkynning 14. janúar 2022 vegna fyrirhugaðrar notkun ásætuvarna í sjókvíaeldi Arctic Sea Farm í Patreksfirði og Tálknafirði til ákvörðunar um matsskyldu framkvæmdanna, sbr. 19. gr. laga nr. 111/2021 um umhverfismat framkvæmda og áætlana. Ákvörðun Skipulagsstofnunar um matsskyldu lá fyrir 31. mars 2022 en niðurstaða stofnunarinnar var sú að á grundvelli fyrirliggjandi gagna væri framkvæmdin ekki líkleg til að hafa í för með sér umtalsverð umhverfisáhrif. Kærandi kærði þá ákvörðun til úrskurðarnefndarinnar 1. maí 2022, sbr. kærumál nr. 41/2021, en úrskurður hefur ekki verið kveðinn upp í því máli. Hinn 14. júlí 2022 gerði Umhverfisstofnun breytingu á starfsleyfi Arctic Sea Farm fyrir sjókvíaeldi í Patreksfirði og Tálknafirði að því er varðar staðsetningu eldissvæða, hvíldartíma og heimild til notkunar ásætuvarna sem innihaldi koparoxíð.

Málsrök kæranda: Kærandi vísar til þess að hin kærða ákvörðun Umhverfisstofnunar brjóti gegn almennum óskráðum efnisreglum stjórnsýsluréttar og stjórnsýslulögum nr. 37/1993. Ákvörðunin brjóti gegn lögmætisreglu og reglunni um bann við misbeitingu valds við val á leiðum til úrlausnar máls. Brotin leiði til efnisannmarka á ákvörðuninni og sé hún því ógildanleg. Nánar tilgreint hafi Umhverfisstofnun ekki verið heimilt að gefa út starfsleyfi á breyttu svæði þar sem heimild til notkunar svæðisins hafi ekki fylgt umsókn leyfishafa. Þá hafi breyting eldissvæðisins í raun og veru falið í sér úthlutun nýs eldissvæðis sem aðskilið sé frá hinu upphaflega. Jafnframt hafi breyting rekstrarleyfisins hvílt á bersýnilega ólögmætum ákvörðunum Skipulagsstofnunar þess efnis að framkvæmdin væri ekki háð mati á umhverfisáhrifum.

Í 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála komi fram að kærandi geti krafist stöðvunar framkvæmda til bráðabirgða séu þær hafnar eða yfirvofandi en sé um að ræða ákvörðun sem ekki felur í sér heimild til framkvæmda með sömu skilmálum frestað réttaráhrifum ákvörðunar að kröfu kæranda. Í athugasemdum að baki að baki ákvæðinu sé sú forsenda þessarar heimilda áréttuð að í málum sem varði framkvæmdir sem áhrif hafi á umhverfið kunni kæruheimild að verða þýðingarlaus hafi úrskurðarnefndin ekki heimild til frestunar réttaráhrifa. Þar sem kæruheimild sé opin öllum sé við beitingu heimildarinnar sérstaklega mikilvægt að gæta þess að efnislegar forsendur liggi að baki kæru. Samkvæmt því velti ákvörðun um frestun réttaráhrifa einkum á annars vegar mikilvægi stöðvunar fyrir hagsmuni kæranda og hins vegar þeim efnislegu forsendum sem liggi að baki kæru, þ.e. hversu líklegt sé að kæra breyti efni ákvörðunar.

Kærandi hafi í kærumálum nr. 180/2021 og 41/2022 og athugasemdum við tillögu Umhverfisstofnunar að breyttu starfsleyfi reifað ítarlega þá hagsmuni sem kröfur þessa máls byggi á. Varðandi mikilvægi stöðvunar fyrir hagsmuni kæranda sé vísað til þeirra sjónarmiða sem þar komi fram. Þá séu efnislegar forsendur kæru þessa máls svo afgerandi að óhjákvæmilegt sé að fresta réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar. Skilyrði um mikilvægi stöðvunar vegna hagsmuna og skýrleika efnislegra forsendna séu því bæði uppfyllt.

Málsrök Umhverfisstofnunar: Umhverfisstofnun bendir á að á grundvelli 3. mgr. 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála hafi nefndin heimild til frestunar réttaráhrifa í tengslum við meðferð kærumáls. Um sé að ræða undantekningu frá meginreglu 1. mgr. 5. gr. laganna um að kæra til nefndarinnar fresti ekki réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar beri að skýra umrædda heimild þröngt. Verði því að vera ríkar ástæður eða veigamikil rök fyrir ákvörðun um frestun réttaráhrifa.

 Athugasemdir leyfishafa: Af hálfu leyfishafa er vísað til þess að heimild til stöðvunar framkvæmda feli í sér þrönga undantekningu frá þeirri meginreglu stjórnsýsluréttar og réttarfars að kæra fresti ekki réttaráhrifum úrskurðar. Heimildinni verði þá og því aðeins beitt að kæruheimildin teljist þýðingarlaus verði framkvæmdir ekki stöðvaðar, sbr. athugasemdir við 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála í frumvarpi því er varð að lögunum. Til viðbótar sé það skilyrði fyrir því að fallast á stöðvun framkvæmda að efnislegar forsendur liggi að baki kæru. Með öðrum orðum þurfi að líta til þess hversu líklegt sé að kröfur kæranda nái fram að ganga í málinu. Hvorugt skilyrðið sé uppfyllt í málinu.

Þær breytingar sem heimilaðar hafi verið með starfsleyfinu séu allar óverulegar og afturkræfar með einföldum og skjótum hætti. Komi til þess að hin kærða ákvörðun verði ógilt verði eldiskvíar, sem kunni að vera þá staðsettar innan þess hafsvæðis sem breytingin taki til, einfaldlegar færðar þaðan. Til viðbótar séu að minnsta kosti tvö ár þar til áætlað sé að taka hafsvæðið, sem breytingin taki til, í notkun en þá verði málsmeðferð fyrir úrskurðarnefndinni löngu lokið. Þó ásætuvarnir verði notaðar á grundvelli hinnar kærðu ákvörðunar þar til niðurstaða úrskurðarnefndarinnar liggi fyrir feli slík notkun ekki með neinum hætti í sér óafturkræfar breytingar á umhverfinu, en vert sé að taka fram að sams konar ásætuvarnir séu nú þegar notaðar í rekstri fiskeldisfyrirtækja á Íslandi og hafi verið um árabil. Þá sé ákvörðun um breyttan hvíldartíma afturkræf stjórnvaldsákvörðun.

Andstætt óljósum og óverulegum hagsmunum kæranda af stöðvun framkvæmda hafi leyfishafi verulega hagsmuni af því ekki verði gripið til stöðvunar. Nú þegar hafi leyfishafi hafist handa við að aðlaga starfsemi sína að hinu breytta starfsleyfi og varið til þess verulegum fjárhæðum.

Niðurstaða: Í 1. mgr. 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála segir að kæra til nefndarinnar fresti ekki réttaráhrifum ákvörðunar. Kærandi geti þó krafist úrskurðar um stöðvun framkvæmda til bráðabirgða séu þær hafnar eða yfirvofandi, sbr. 2. mgr. lagagreinarinnar, og getur úrskurðarnefndin með sömu skilmálum frestað réttaráhrifum ákvörðunar sem ekki felur í sér stöðvun framkvæmda, sbr. 3. mgr. Um undantekningu er að ræða frá þeirri meginreglu sem fram kemur í 1. mgr. 29. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 að kæra fresti ekki réttaráhrifum ákvörðunar. Í athugasemdum með nefndri lagagrein í frumvarpi því sem varð að stjórnsýslulögum er tekið fram að almennt mæli það á móti því að réttaráhrifum ákvörðunar sé frestað ef fleiri en einn aðili séu að máli og þeir eigi gagnstæðra hagsmuna að gæta. Það mæli hins vegar með því að fresta réttaráhrifum ákvörðunar ef aðili máls sé aðeins einn og ákvörðun sé íþyngjandi fyrir hann, valdi honum t.d. tjóni. Þetta sjónarmið vegi sérstaklega þungt í þeim tilvikum þar sem erfitt yrði að ráða bót á tjóninu, enda þótt ákvörðunin yrði síðar felld úr gildi af hinu æðra stjórnvaldi. Loks megi nefna þau tilvik þar sem kæruheimild verði í raun þýðingarlaus verði réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar ekki frestað. Af sama toga eru athugasemdir með frumvarpi því sem varð að lögum nr. 130/2011, en þar segir um 5. gr. að í málum sem varði framkvæmdir sem hafi áhrif á umhverfið kunni kæruheimild að verða þýðingarlaus ef úrskurðarnefndin hafi ekki heimild til að fresta réttaráhrifum ákvörðunar.

Í kærumáli þessu eru aðilar máls fleiri en einn og hafa þeir andstæðra hagsmuna að gæta, en sem fyrr greinir mælir slíkt gegn því að fallist verði á stöðvunarkröfu kæranda. Samkvæmt upplýsingum frá leyfishafa verður hið umdeilda eldissvæði ekki tekið í notkun fyrr en í fyrsta lagi á árinu 2024 þegar núverandi fiskeldislotu í Patreksfirði lýkur með slátrun eldisfisks og að loknum hvíldartíma, en úrskurðar í máli þessu er að vænta fyrir þann tíma. Með þessu verður ekki séð að kæra verði þýðingarlaus fyrir kæranda þótt hafnað verði kröfu hans um frestun réttaráhrifa á meðan málið er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni eða að af því hljótist tjón fyrir hann sem erfitt verði að ráða bót á. Hins vegar er mögulegt að frestunin yrði verulega íþyngjandi fyrir leyfishafa. Að framangreindu virtu verður kröfu kæranda um frestun réttaráhrifa hafnað.

Rétt er þó að taka fram að leyfishafi ber alla áhættu af úrslitum kærumálsins verði hin kærða ákvörðun felld úr gildi.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um frestun réttaráhrifa vegna ákvörðunar Umhverfisstofnunar frá 14. júlí 2022 um að breyta starfsleyfi Arctic Sea Farm ehf. fyrir sjókvíaeldi í Patreksfirði og Tálknafirði að því er varðar staðsetningu eldissvæða, hvíldartíma og heimild til notkunar ásætuvarna sem innihalda koparoxíð.

ágú 26
Love0

80/2022 Arctic Sea Farm

Með

Árið 2022, fimmtudaginn 25. ágúst, tók Arnór Snæbjörnsson, formaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, með heimild í 3. mgr. 3. gr. laga nr. 130/2011, fyrir:

Mál nr. 80/2022, kæra á ákvörðun Matvælastofnunar frá 15. júlí 2022 um að breyta rekstrarleyfi fyrir sjókvíaeldi í Patreksfirði og Tálknafirði að því er varðar staðsetningu eldissvæða og hvíldartíma.

 Í málinu er nú kveðinn upp til bráðabirgða svofelldur

úrskurður:

um kröfu kæranda um stöðvun framkvæmda:

Með kæru til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, er barst nefndinni 24. júlí 2022, kærir eigandi Efri-Tungu II og eigandi helmings hlutar í Efri-Tungu, þá ákvörðun Matvælastofnunar frá 15. júlí 2022 að breyta rekstrarleyfi Arctic Sea Farm ehf. fyrir sjókvíaeldi í Patreksfirði og Tálknafirði að því er varðar staðsetningu eldissvæða og hvíldartíma. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi og að úrskurðarnefndin taki nýja ákvörðun þess efnis að synja umsókn leyfishafa um breytingu á rekstrarleyfi. Til vara er þess krafist að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.

Þess er jafnframt krafist að yfirvofandi framkvæmdir verði stöðvaðar á meðan málið er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni, þá einkum uppsetning eldiskvía á nýju eldissvæði og notkun ásætuvarna á net eldiskvía sem innihaldi koparoxíð. Verður nú tekin afstaða þeirrar kröfu kæranda.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Matvælastofnun 26. júlí 2022.

Málavextir: Skipulagsstofnun barst tilkynning 16. október 2020 frá Arctic Sea Farm ehf. og Fjarðalax ehf. um fyrirhugaða breytingu á eldissvæðum þeirra í Patreksfirði og Tálknafirði til ákvörðunar um matsskyldu framkvæmdanna, sbr. 6. gr. þágildandi laga nr. 106/2000 um mat á umhverfisáhrifum. Í breytingunni fólst tilfærsla á þremur eldissvæðum auk nýs eldissvæðis er nefnt var Háanes og mun liggja beint út af Örlygshöfn. Sömu félög sendu svo tilkynningu til Skipulagsstofnunar 11. maí 2021 um fyrirhugaða breytingu á hvíldartíma á eldissvæðum þeirra til ákvörðunar um matsskyldu framkvæmdanna, sbr. áðurnefnda 6. gr. laga nr. 106/2000.  Þá tilkynnti Arctic Sea Farm hinn 16. september 2021 um breytt fyrirkomulag á eldissvæðum þess í Patreksfirði. Ákvörðun Skipulagsstofnunar um matsskyldu framangreindra tilkynntra breytinga lá fyrir 8. nóvember s.á. Var niðurstaða stofnunarinnar sú að á grundvelli fyrirliggjandi gagna væri framkvæmdin ekki líkleg til að hafa í för með sér umtalsverð umhverfisáhrif. Hinn 12. desember s.á. kærði kærandi þá ákvörðun til úrskurðarnefndarinnar, sbr. kærumál nr. 180/2021, en ekki hefur verið kveðinn upp úrskurður í því máli. Skipulagsstofnun barst tilkynning 14. janúar 2022 vegna fyrirhugaðrar notkun ásætuvarna í sjókvíaeldi Arctic Sea Farm í Patreksfirði og Tálknafirði til ákvörðunar um matsskyldu framkvæmdanna, sbr. 19. gr. laga nr. 111/2021 um umhverfismat framkvæmda og áætlana. Ákvörðun Skipulagsstofnunar um matsskyldu lá fyrir 31. mars 2022 en niðurstaða stofnunarinnar var sú að á grundvelli fyrirliggjandi gagna væri framkvæmdin ekki líkleg til að hafa í för með sér umtalsverð umhverfisáhrif. Kærandi kærði þá ákvörðun til úrskurðarnefndarinnar 1. maí 2022, sbr. kærumál nr. 41/2021, en úrskurður hefur ekki verið kveðinn upp í því máli. Hinn 15. júlí 2022 gerði Matvælastofnun breytingu á rekstrarleyfi Arctic Sea Farm fyrir sjókvíaeldi í Patreksfirði og Tálknafirði að því er varðar staðsetningu eldissvæða og hvíldartíma.

Málsrök kæranda: Kærandi vísar til þess að hin kærða ákvörðun Matvælastofnunar brjóti gegn almennum óskráðum efnisreglum stjórnsýsluréttar og stjórnsýslulögum nr. 37/1993. Ákvörðunin brjóti gegn lögmætisreglu og reglunni um bann við misbeitingu valds við val á leiðum til úrlausnar máls. Brotin leiði til efnisannmarka á ákvörðuninni og sé hún því ógildanleg. Nánar tilgreint hafi Matvælastofnun ekki verið heimilt að gefa út rekstrarleyfi á breyttu svæði þar sem heimild til notkunar svæðisins hafi ekki fylgt umsókn leyfishafa. Þá hafi breyting eldissvæðisins í raun og veru falið í sér úthlutun nýs eldissvæðis sem aðskilið sé frá hinu upphaflega. Jafnframt hafi breyting rekstrarleyfisins hvílt á bersýnilega ólögmætum ákvörðunum Skipulagsstofnunar þess efnis að framkvæmdin væri ekki háð mati á umhverfisáhrifum.

Málsrök Matvælastofnunar: Af hálfu stofnunarinnar er vísað til þess að skv. 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála fresti kæra ekki réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar. Nefndin geti þó úrskurðað um að stöðva skuli framkvæmdir til bráðabirgða séu þær hafnar eða yfirvofandi. Í athugasemdum með lögunum segi að ákvæðið byggi á almennum reglum stjórnsýsluréttar um réttaráhrif kæru og heimild úrskurðaraðila til að fresta réttaráhrifum ákvörðunar, sbr. 29. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Ef litið sé til skýringarsjónarmið þeirrar lagagreinar þá sé almennt talið mæla gegn því að réttaráhrifum ákvörðunar verði frestað ef fleiri en einn aðili séu að máli og þeir eigi andstæðra hagsmuna að gæta. Þá verði að leggja heildstætt mat á þau sjónarmið sem fjallað sé um við útgáfu leyfisins, réttmætra hagsmuna aðila og hversu líklegt sé að ákvörðuninni verði breytt. Matvælastofnun telji að við útgáfu hins kærða rekstrarleyfis hafi stofnunin fylgt ákvæðum laga nr. 71/2008 um fiskeldi og sé því ekki tilefni til að fallast á kröfu um ógildingu þess. Af þeim sökum og með hliðsjón af réttmætum væntingum leyfishafa verði ekki séð að tilefni sé til að fresta réttaráhrifum í máli þessu.

 Athugasemdir leyfishafa: Af hálfu leyfishafa er vísað til þess að heimild til stöðvunar framkvæmda feli í sér þrönga undantekningu frá þeirri meginreglu stjórnsýsluréttar og réttarfars að kæra fresti ekki réttaráhrifum úrskurðar. Heimildinni verði þá og því aðeins beitt að kæruheimildin teljist þýðingarlaus verði framkvæmdir ekki stöðvaðar, sbr. athugasemdir við 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála í frumvarpi því er varð að lögunum. Til viðbótar sé það skilyrði fyrir því að fallast á stöðvun framkvæmda að efnislegar forsendur liggi að baki kæru. Með öðrum orðum þurfi að líta til þess hversu líklegt sé að kröfur kæranda nái fram að ganga í málinu. Hvorugt skilyrðið sé uppfyllt í málinu.

Þær breytingar sem heimilaðar hafi verið með rekstrarleyfinu séu allar óverulegar og afturkræfar með einföldum og skjótum hætti. Komi til þess að hin kærða ákvörðun verði ógilt verði eldiskvíar, sem kunni að vera þá staðsettar innan þess hafsvæðis sem breytingin taki til, einfaldlegar færðar þaðan. Til viðbótar séu að minnsta kosti tvö ár þar til áætlað sé að taka hafsvæðið, sem breytingin taki til, í notkun en þá verði málsmeðferð fyrir úrskurðarnefndinni löngu lokið. Þó ásætuvarnir verði notaðar á grundvelli hinnar kærðu ákvörðunar þar til niðurstaða úrskurðarnefndarinnar liggi fyrir feli slík notkun ekki með neinum hætti í sér óafturkræfar breytingar á umhverfinu, en vert sé að taka fram að sams konar ásætuvarnir séu nú þegar notaðar í rekstri fiskeldisfyrirtækja á Íslandi og hafi verið um árabil. Þá sé ákvörðun um breyttan hvíldartíma afturkræf stjórnvaldsákvörðun.

Andstætt óljósum og óverulegum hagsmunum kæranda af stöðvun framkvæmda hafi leyfishafi verulega hagsmuni af því ekki verði gripið til stöðvunar. Nú þegar hafi leyfishafi hafist handa við að aðlaga starfsemi sína að hinu breytta rekstrarleyfi og varið til þess verulegum fjárhæðum.

Niðurstaða: Í 1. mgr. 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála segir að kæra til nefndarinnar fresti ekki réttaráhrifum ákvörðunar. Kærandi geti þó krafist úrskurðar um stöðvun framkvæmda til bráðabirgða séu þær hafnar eða yfirvofandi, sbr. 2. mgr. lagagreinarinnar, og getur úrskurðarnefndin með sömu skilmálum frestað réttaráhrifum ákvörðunar sem ekki felur í sér stöðvun framkvæmda, sbr. 3. mgr. Um undantekningu er að ræða frá þeirri meginreglu sem fram kemur í 1. mgr. 29. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 að kæra fresti ekki réttaráhrifum ákvörðunar. Í athugasemdum með nefndri lagagrein í frumvarpi því sem varð að stjórnsýslulögum er tekið fram að almennt mæli það á móti því að réttaráhrifum ákvörðunar sé frestað ef fleiri en einn aðili séu að máli og þeir eigi gagnstæðra hagsmuna að gæta. Það mæli hins vegar með því að fresta réttaráhrifum ákvörðunar ef aðili máls sé aðeins einn og ákvörðun sé íþyngjandi fyrir hann, valdi honum t.d. tjóni. Þetta sjónarmið vegi sérstaklega þungt í þeim tilvikum þar sem erfitt yrði að ráða bót á tjóninu, enda þótt ákvörðunin yrði síðar felld úr gildi af hinu æðra stjórnvaldi. Loks megi nefna þau tilvik þar sem kæruheimild verði í raun þýðingarlaus verði réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar ekki frestað. Af sama toga eru athugasemdir með frumvarpi því sem varð að lögum nr. 130/2011, en þar segir um 5. gr. að í málum sem varði framkvæmdir sem hafi áhrif á umhverfið kunni kæruheimild að verða þýðingarlaus ef úrskurðarnefndin hafi ekki heimild til að fresta réttaráhrifum ákvörðunar.

Í kærumáli þessu eru aðilar máls fleiri en einn og hafa þeir andstæðra hagsmuna að gæta, en sem fyrr greinir mælir slíkt gegn því að fallist verði á stöðvunarkröfu kæranda. Samkvæmt upplýsingum frá leyfishafa verður hið umdeilda eldissvæði ekki tekið í notkun fyrr en í fyrsta lagi á árinu 2024 þegar núverandi fiskeldislotu í Patreksfirði lýkur með slátrun eldisfisks og að loknum hvíldartíma, en úrskurðar í máli þessu er að vænta fyrir þann tíma. Með þessu verður ekki séð að kæra verði þýðingarlaus fyrir kæranda þótt hafnað verði kröfu hans um stöðvun yfirvofandi framkvæmda á meðan málið er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni eða að af því hljótist tjón fyrir hann sem erfitt verði að ráða bót á. Hins vegar er mögulegt að slík stöðvun yrði verulega íþyngjandi fyrir leyfishafa. Að framangreindu virtu verður kröfu kæranda um stöðvun yfirvofandi framkvæmda hafnað.

Vegna sjónarmiða kæranda um heimild til notkunar ásætuvarna telur úrskurðarnefndin rétt að benda á að hin kærða ákvörðun felur ekki í sér slíka heimild heldur varðar hún einvörðungu breytingu á staðsetningu eldiskvía og hvíldartíma. Er það enda ekki á valdi Matvælastofnunar að kveða á um slíkt í rekstrarleyfi heldur kemur það í hlut Umhverfisstofnunar við útgáfu starfsleyfis, sbr. lög nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir.

Rétt er þó að taka fram að leyfishafi ber alla áhættu af úrslitum kærumálsins verði hin kærða ákvörðun felld úr gildi.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um stöðvun yfirvofandi framkvæmda vegna ákvörðunar Matvælastofnunar frá 15. júlí 2022 um að breyta rekstrarleyfi Arctic Sea Farm hf. fyrir sjókvíaeldi í Patreksfirði og Tálknafirði að því er varðar staðsetningu eldissvæða og hvíldartíma.

ágú 12
Love0

85/2022 Andakílsárvirkjun

Með

Árið 2022, fimmtudaginn 11. ágúst, tók Ómar Stefánsson, starfandi formaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála fyrir með heimild í 3. mgr. 3. gr. laga nr. 130/2011:

Mál nr. 85/2022, kæra á ákvörðun Skipulagsstofnunar frá 1.  júlí 2022 um að framkvæmdir í og við lón Andakílsárvirkjunar í Borgarbyggð og Skorradalshreppi skuli ekki háðar mati á umhverfisáhrifum.

 Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður

um kröfu kæranda um frestun réttaráhrifa:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 31. júlí 2022, er barst nefndinni 1. ágúst s.á., kærir landeigandi Fitja í Skorradal, þá ákvörðun Skipulagsstofnunar frá 1. júlí 2022 að framkvæmdir í og við lón Andakílsárvirkjunar í Borgarbyggð og Skorradalshreppi skuli ekki háðar mati á umhverfisáhrifum. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi og að réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar verði frestað þar til virkjunarleyfi Andakílsárvirkjunar verði gefið út. Verður nú tekin afstaða til kröfu kæranda um frestun réttaráhrifa hinnar kærðu ákvörðunar.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Skipulagsstofnun 8. ágúst 2022.

Málsatvik og rök: Hinn 20. desember 2021 barst Skipulagsstofnun tilkynning frá Orku Náttúrunnar um framkvæmdir í og við lón Andakílsárvirkjunar í Borgarbyggð og Skorradalshreppi skv. 19. gr. laga nr. 111/2021 um umhverfismat framkvæmda og áætlana. Fyrirhuguð framkvæmd felst í byggingu varnarstíflu í lóni virkjunar til að mögulegt verði að tæma nyrðri hluta lóns virkjunarinnar af vatni, viðhaldi og endurnýjun stíflumannvirkja á meðan ekki er vatn í nyrðri hluta lónsins, mokstri á uppsöfnuðu seti úr lóni virkjunar, flutningi og haugsetningu á seti og efni sem mokað verður úr lóni og niðurrifi á varnarstíflu að viðhaldi og mokstri loknum. Skipulagsstofnun ákvað hinn 1. júlí 2022  að framkvæmdin skyldi ekki háð mati á umhverfisáhrifum.

Af hálfu kæranda er bent á að ekki sé fyrir hendi gilt virkjanaleyfi og sé starfsemi Andakílsárvirkjunar því ólögmæt að virtum ákvæðum raforkulaga nr. 65/2003, vatnalaga nr. 15/1923, laga nr. 60/2013 um náttúruvernd og laga nr. 111/2021 um umhverfismat framkvæmda og áætlana. Af hálfu Skipulagsstofnunar er farið fram á að hin kærða ákvörðun verði staðfest. Framkvæmdaaðili fer fram á að kröfu kæranda um frestun réttaráhrifa verði hafnað.

Niðurstaða: Í 1. mgr. 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er tekið fram að kæra til úrskurðarnefndarinnar fresti ekki réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar en jafnframt er kæranda þar heimilað að krefjast stöðvunar framkvæmda séu þær hafnar eða yfirvofandi, sbr. 2. mgr. greinarinnar. Þá getur úrskurðarnefndin að sama skapi frestað réttaráhrifum ákvörðunar komi fram krafa um það af hálfu kæranda, sbr. 3. mgr. nefndrar 5. gr. Tekið er fram í athugasemdum með 5. gr. í frumvarpi því sem varð að lögum nr. 130/2011 að ákvæði greinarinnar byggist á almennum reglum stjórnsýsluréttar um réttaráhrif kæru og heimild úrskurðaraðila til að fresta réttaráhrifum ákvörðunar. Í 29. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 kemur fram að kæra til æðri stjórnvalds fresti ekki réttaráhrifum ákvörðunar en þó sé heimilt að fresta réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar til bráðabirgða meðan málið er til meðferðar hjá kærustjórnvaldi þar sem ástæður mæli með því. Í athugasemdum með þeirri grein í frumvarpi því er varð að stjórnsýslulögum nr. 37/1993 er tiltekið að heimild til frestunar réttaráhrifa þyki nauðsynleg þar sem kæruheimild geti ella orðið þýðingarlaus. Þá er tekið fram að almennt mæli það gegn frestun réttaráhrifa ef fleiri en einn aðili séu að máli og þeir eigi gagnstæðra hagsmuna að gæta eða ef mikilvægir almannahagsmunir búi að baki ákvörðun.  Það mæli hins vegar með því að fresta réttaráhrifum ákvörðunar ef aðili máls sé aðeins einn og ákvörðunin íþyngjandi fyrir hann. Þetta sjónarmið vegi sérstaklega þungt í þeim tilvikum þar sem erfitt yrði að ráða bót á tjóni enda þótt ákvörðunin yrði síðar felld úr gildi af hinu æðra stjórnvaldi. Tilvitnuð lagaákvæði bera með sér að meginreglan sé sú að kæra til æðra stjórnvalds frestar ekki réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar og eru heimildarákvæði fyrir stöðvun framkvæmda eða frestun réttaráhrifa kærðrar ákvörðunar undantekning frá nefndri meginreglu sem skýra ber þröngt. Verða því að vera ríkar ástæður eða veigamikil rök fyrir ákvörðun um frestun réttaráhrifa.

Kærandi í máli þessu fer fram á að réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar verði frestað þar til virkjunarleyfi Andakílsárvirkjunar hefur verið gefið út. Þegar litið er til fyrrgreindra lagaákvæða verður að túlka þau sem svo að úrskurðarnefndin hafi einungis heimild til að fresta réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar á meðan mál eru til meðferðar hjá nefndinni. Úrskurðarnefndin getur því ekki frestað réttaráhrifum kærðar ákvörðunar um óákveðinn tíma eða umfram málsmeðferðartíma kærumáls. Verður því við það miðað að krafa kæranda á þessu stigi málsins sé að réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar verði frestað á meðan málið er til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni.

Hin kærða ákvörðun felur í sér þá niðurstöðu að umdeildar framkvæmdir séu ekki háðar mati á umhverfisáhrifum. Slík matsskylduákvörðun felur ekki í sér leyfi til framkvæmda heldur þarf til að koma sérstök stjórnvaldsákvörðun sem kæranleg er til úrskurðarnefndarinnar, s.s. veiting byggingar- eða framkvæmdaleyfis, sbr. 11. og 13. gr. laga nr. 160/2010 um mannvirki og 13., 14. og 15. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Að jafnaði er því ekki tilefni til að beita heimild til stöðvunar framkvæmda eða frestunar réttaráhrifa í kærumálum er varða matsskylduákvarðanir.

Þegar litið er til fyrrgreindra lagaákvæða og eðlis matsskylduákvarðana verður ekki séð að knýjandi nauðsyn sé til að fallast á kröfu kæranda um frestun réttaráhrifa hinnar kærðu matsskylduákvörðunar.

 Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um frestun réttaráhrifa hinnar kærðu matsskylduákvörðunar.

ágú 08
Love0

77/2022 Geirsgata

Með

Árið 2022, föstudaginn 5. ágúst, tók Ómar Stefánsson, starfandi formaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála fyrir með heimild í 3. mgr. 3. gr. laga nr. 130/2011:

Mál nr. 77/2022, kæra á ákvörðun Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur frá 28. júní 2022 að veita tímabundið starfsleyfi til reksturs á krá með lágmarksmatargerð að Geirsgötu 2-4.

 Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 19. júlí, er barst nefndinni sama dag, kærir húsfélag Geirsgötu 2-4, eigendur 18 íbúða að Kolagötu 1 (áður Geirsgötu 2) og eigendur 19 íbúða að Kolagötu 3 (áður Geirsgötu 4), Reykjavík, þá ákvörðun Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur frá 28. júní 2022 að veita tímabundið starfsleyfi til reksturs á krá með lágmarksmatargerð að Geirsgötu 2-4. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Heilbrigðiseftirliti Reykjavíkur 28. júlí 2022.

Málsástæður og rök: Leyfishafi sótti um bráðabirgðarekstrarleyfi hjá Sýslumanninum á höfuðborgarsvæðinu 9. nóvember 2021 fyrir veitingastað í flokki II, veitingahús fyrir 140 gesti að Geirsgötu 2-4. Sýslumaður gaf út bráðabirgðarekstrarleyfi með gildistímann 15. desember 2021 til 15. janúar 2022. Kom þar fram að veitingatími væri til kl. 23 virka daga og til kl. 01 aðfaranætur frídaga. Hámarksfjöldi gesta væri 30. Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur gaf síðan út tímabundið starfsleyfi til að stafrækja veitingastað að Geirsgötu 2-4 með gildistímann 25. mars 2022 til 25. júní s.á. Leyfishafi sótti að nýju um starfsleyfi fyrir veitingastaðnum 16. maí s.á. Heilbrigðiseftirlitið upplýsti leyfishafa í framhaldinu um að fyrirhugað væri að takmarka opnunartíma veitingastaðarins vegna ónæðis sem af honum hlytist. Tekið var fram að leyfishafi hefði ekki skilað inn fullnægjandi gögnum um hljóðvist staðarins og að mælingar leyfishafa hafi sýnt fram á að hávaði á staðnum hafi ítrekað farið yfir leyfileg mörk skv. reglugerð nr. 724/2008 um hávaða. Bent var á að framangreind brot yrðu höfð til hliðsjónar við afgreiðslu umsóknar um áframhaldandi starfsleyfi fyrir veitingastaðinn. Leyfishafi lagði fram hljóðvistarskýrslu 20. júní 2022 sem sýndi fram á að hljóðeinangrun væri ófullnægjandi. Jafnframt var lögð fram úrbótaáætlun þar sem gert var ráð fyrir að úrbótum yrði lokið í júlí s.á. Leyfishafi var upplýstur um að starfsleyfi til 12 ára yrði ekki gefið út fyrr en úrbótum á hljóðvist væri lokið. Leyfishafi sendi inn umsókn um tímabundið starfsleyfi til eins mánaðar hinn 12. júní 2022 á meðan unnið væri að úrbótum. Heilbrigðiseftirlitið sendi leyfishafa bréf dags. 27. s.m. þar sem fram kom að tímabundið starfsleyfi yrði gefið út til eins mánaðar eða til 28. júlí s.á. Jafnframt kom fram að opununartími veitingastaðarins yrði takmarkaður við kl. 23 alla daga og að gestir yrðu að hafa yfirgefið staðinn kl. 23 og að frekari frestir yrðu ekki veittir. Tímabundið starfsleyfi var gefið út 28. júní s.á. og er það sú ákvörðun sem kærð er í máli þessu.

Af hálfu kærenda er bent á að Heilbrigðiseftirliti Reykjavíkur hafi verið óheimilt að veita hið tímabundna starfsleyfi vegna krárinnar að Geirsgötu 2-4. Vegna reynslu af rekstri staðarins sl. mánuði liggi fyrir að leyfishafi hafi ítrekað brotið gegn starfsleyfisskilyrðum hins eldra tímabundna starfsleyfis auk þess sem hann hafi enn ekki skilað inn fullnægjandi gögnum varðandi hljóðvist í rýminu sem sýni fram á að reksturinn valdi ekki og muni ekki valda hávaða og ónæði. Reksturinn uppfylli ekki reglur um hljóðvist, hávaða og ónæði, sem lög geri að skilyrði svo heimilt sé að veita rekstrarleyfi. Um sé að ræða rekstur veitingahúss í flokki III (skemmtistaður) sem óheimilt sé að stafrækja á því svæði sem um ræði skv. aðalskipulagi Reykjavíkur. Þá brjóti reksturinn gegn þinglýstri kvöð, sérstakri húsfélagssamþykkt, sem hvíli á eigninni. Umdeildur rekstur sé og hafi verið íþyngjandi fyrir kærendur sökum hávaða, lyktarmengunar og ónæðis og sé til þess fallinn að hafa áhrif á verðmæti fasteigna þeirra. Ákvörðun um veitingu áframhaldandi leyfis, jafnvel þó um bráðabirgðaleyfi sé að ræða, sé stjórnvaldsákvörðun sem verði að uppfylla þær lögbundnu kröfur sem lög og reglur geri til slíkra ákvarðana, þar sem ákvörðunin hafi áhrif á stjórnarskrárvarin eignarréttindi íbúðareigenda. Verði því að horfa vandlega til meginreglna stjórnsýsluréttarins um meðalhóf, lögmæti og jafnræði þegar ákvörðun sé tekin, enda séu gerðar ríkari kröfur til stjórnvalda í tilvikum þar sem mögulega sé brotið gegn stjórnarskrárvörðum hagsmunum.

Af hálfu Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur er bent á að ákveðið hafi verið að veita tímabundið starfsleyfi á meðan rekstraraðilar veitingarstaðarins ynnu að nauðsynlegum úrbótum á hljóðvist samkvæmt úrbótaáætlun. Með hliðsjón af kvörtunum um ónæði og hávaða frá staðnum hafi einnig verið tekin ákvörðun um að takmarka opnunartíma við kl. 23 alla daga. Með þessum ákvörðunum hafi verið gætt bæði jafnræðis og meðalhófs. Rekstraraðili hafi skilað gögnum um hljóðvist, m.a. eigin hljóðmælingum. Þessi gögn hafi sýnt að hljóðvist hafi verið ófullnægjandi og að tilefni væri til úrbóta. Almennar miðborgarheimildir gildi á lóðinni sem um ræði og þar megi heimila allar tegundir veitingastaða í flokki I-III, að skemmtistöðum undanskildum og opnunartími megi lengst vera til kl. 03:00 um helgar. Þá séu útiveitingar heimilar til kl. 23:00. Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur gefi út starfsleyfi skv. lögum nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir og lögum nr. 93/1995 um matvæli. Veitingastaðir séu á lista í viðauka IV við lög nr. 7/1998 og þeir séu matvælafyrirtæki skv. 16. tl. 4. gr. laga nr. 93/1995. Starfsleyfi sé gefið út uppfylli viðkomandi starfsemi þau skilyrði sem sett séu í lögum og í reglugerðum. Leyfi sé ótímabundið sé það einungis gefið út skv. lögum nr. 93/1995 en tímabundið ef starfsemi falli undir bæði lög nr. 93/1995 og lög nr. 7/1998 eða einungis þau síðarnefndu. Kærendur hafi hverfandi lögvarða hagsmuni af úrlausn málsins. Hið kærða leyfi hafi runnið úr gildi 28. júlí 2022. Ekki hafi verið tekin afstaða til útgáfu nýs starfsleyfis. Sé framkomin kæra tilraun til að hafa áhrif á afgreiðslu nýrrar starfsleyfisumsóknar sé vert að benda á að skv. 2. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 verði ákvörðun ekki kærð fyrr en mál hafi verið til lykta.

Niðurstaða: Samkvæmt 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála geta þeir einir sem eiga lögvarða hagsmuni tengda kæranlegri ákvörðun skotið henni til úrskurðarnefndarinnar. Í máli þessu er starfsleyfi kært sem rann út 28. júlí 2022 og hefur leyfið því ekki lengur réttarverkan að lögum. Eiga kærendur því ekki lengur lögvarða hagsmuni af því að fá umdeildri ákvörðun hnekkt svo sem krafist er í máli þessu. Verður kærumáli þessu því vísað frá þar sem á skortir að skilyrði nefndrar 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 fyrir kæruaðild er ekki lengur fyrir hendi.

Rétt þykir að taka fram að ef nýtt starfsleyfi verður veitt er eftir atvikum hægt að kæra ákvörðun um veitingu þess til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.