Skip to main content
Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála

150/2022 Kerhraun

Með

Árið 2023, mánudaginn 9. janúar, tók Arnór Snæbjörnsson, formaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, með heimild í 3. mgr. 3. gr. laga nr. 130/2011, fyrir:

Mál nr. 150/2022, kæra á ákvörðun sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps frá 5. október 2022 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi vegna lóðarinnar Kerhrauns C88.

 Í málinu er nú kveðinn upp til bráðabirgða svofelldur

úrskurður

 um kröfu kæranda um stöðvun framkvæmda og frestun réttaráhrifa:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 27. desember 2022, er barst nefndinni sama dag, kærir eigandi lóðarinnar Kerhrauns C89 í Grímsnes- og Grafningshreppi, þá ákvörðun sveitarstjórnar frá 5. október 2022 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi vegna lóðarinnar Kerhrauns C88. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi. Þess er jafnframt krafist að framkvæmdir samkvæmt útgefnu byggingarleyfi verði stöðvaðar á meðan málið er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni. Til vara er þess krafist að úrskurðarnefndin fresti réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar. Verður nú tekin afstaða til kröfu kæranda um stöðvun framkvæmda og frestun réttaráhrifa.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Grímsnes- og Grafningshreppi 5. janúar 2023.

Málavextir: Með umsókn dags. 28. júní 2020 var sótt um breytingu á deiliskipulagi frístundabyggðar í Kerhrauni vegna lóðarinnar Kerhrauns C88. Umsóknin fól í sér að bílastæði yrðu flutt af norður lóðarmörkum að austurmörkum lóðarinnar. Auk þess átti byggingarreitur að stækka þannig að hann yrði samsíða austurmörkum lóðarinnar í 10 m fjarlægð frá þeim. Fyrir hafði byggingarreitur verið 10 m frá lóðarmörkum nyrst en 19,6 m syðst. Skipulagsnefnd Umhverfis- og tæknisviðs uppsveita bs. lagði til að umsóknin yrði grenndarkynnt og sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps samþykkti þá tillögu á fundi sínum 17. ágúst 2022 og fór grenndarkynning fram frá 23. ágúst til 22. september 2022. Kærandi sendi inn athugasemdir á kynningartíma og voru þær teknar fyrir á fundi skipulagsnefndar 27. september 2022. Á fundinum var lagt til að tekið yrði tillit til athugasemda kæranda hvað varðaði breytta aðkomu að lóðinni en að sá hluti breytingartillögunnar er varðaði staðsetningu byggingarreits yrði samþykktur. Sveitarstjórn samþykkti tillögu skipulagsnefndar á fundi sínum 5. október s.á. og birtist auglýsing um gildistöku deiliskipulagsbreytingarinnar í B-deild Stjórnartíðinda 23. nóvember s.á.

Málsrök kæranda: Af hálfu kæranda er bent á að lóðarhafi Kerhrauns C88 sé búinn að grafa grunn og sé líklega að slá upp fyrir sökklum. Veruleg hætta sé á að hann haldi ó- eða illafturkræfum steypuframkvæmdum áfram á meðan málið sé til úrlausnar hjá nefndinni. Því sé nauðsynlegt að stöðva frekari framkvæmdir þar til niðurstaða liggi fyrir. Krafa um frestun réttaráhrifa hinnar kærðu ákvörðunar styðjist við sömu sjónarmið.

Málsrök Grímsnes- og Grafningshrepps: Af hálfu skipulagsyfirvalda er farið fram á að málinu verði vísað frá úrskurðarnefndinni. Auglýsing um gildistöku skipulagsbreytingarinnar hafi verið birt í B-deild Stjórnartíðinda 23. nóvember 2022. Kærufrestur ákvarðana sem sæti opinberri birtingu teljist frá birtingu ákvörðunar, sbr. 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála og sé kærufrestur einn mánuður. Kæra í máli þessu hafi ekki borist fyrr en 28. desember 2022. Hafi kærufrestur þá verið liðinn.

Verði málinu ekki vísað frá nefndinni sé farið fram á að kröfum kæranda um stöðvun framkvæmda og frestun réttaráhrifa verði hafnað þar sem öll málsmeðferð sveitarfélagsins hafi verið í samræmi við ákvæði skipulagslaga nr. 123/2010 og stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Niðurstaða: Fyrst verður tekin afstaða til frávísunarkröfu Grímsnes- og Grafningshrepps. Samkvæmt 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er kærufrestur einn mánuður. Sé um að ræða ákvarðanir sem sæta opinberri birtingu telst kærufrestur frá birtingu ákvörðunar. Fjallað er um útreikning frests í 8. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Í 1. mgr. lagagreinarinnar kemur fram að þar sem kveðið er á um frest í lögum telst sá dagur, sem fresturinn er talinn frá, ekki með í frestinum. Í 2. mgr. sömu greinar segir að ef lokadagur frests er almennur frídagur lengist fresturinn til næsta opnunardags þar á eftir.

Hin kærða skipulagsbreyting birtist í B-deild Stjórnartíðinda 23. nóvember 2022. Byrjaði kærufrestur því að líða 24. s.m. í samræmi við 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011, sbr. 1. mgr. 8. gr. laga nr. 37/1993, og lauk kærufresti því 24. desember s.á. Þar sem 24. desember 2022 var almennur frídagur, þ.e. laugardagur, lengdist fresturinn til næsta opnunardags þar á eftir. Í 1. mgr. 6. gr. laga nr. 88/1971 um 40 stunda vinnuviku kemur fram að helgidagar þjóðkirkjunnar séu frídagar en þeir eru taldir upp í 2. gr. laga nr. 32/1997 um frið vegna helgihalds og er annar dagur jóla, þ.e. 26. desember, þar á meðal. Var næsti opnunardagur skrifstofu úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála 27. desember í samræmi við framangreind lagaákvæði. Í ljósi þess að kæra er dagsett og móttekin þann dag á skrifstofu úrskurðarnefndarinnar verður málinu ekki vísað frá af þessum sökum.

 Næst verða teknar fyrir kröfur kæranda um stöðvun framkvæmda og frestun réttaráhrifa. Í 1. mgr. 5. gr. laga nr. 130/2011 er tekið fram að kæra til úrskurðarnefndarinnar fresti ekki réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar en jafnframt er kæranda þar heimilað að krefjast stöðvunar framkvæmda til bráðabirgða séu þær hafnar eða yfirvofandi. Með sama hætti er kveðið á um það í 29. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 að kæra til æðra stjórnvalds fresti ekki réttaráhrifum ákvörðunar en þó sé heimilt að fresta réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar til bráðabirgða meðan málið er til meðferðar hjá kærustjórnvaldi þar sem ástæður mæli með því. Tilvitnuð lagaákvæði bera með sér að meginreglan er sú að kæra til æðra stjórnvalds frestar ekki réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar og eru heimildarákvæði fyrir stöðvun framkvæmda eða frestunar réttaráhrifa kærðrar ákvörðunar undantekning frá nefndri meginreglu sem skýra ber þröngt. Verða því að vera ríkar ástæður eða veigamikil rök fyrir ákvörðun um stöðvun framkvæmda eða frestunar réttaráhrifa.

Tekið er fram í athugasemdum um 5. gr. frumvarps þess sem varð að lögum nr. 130/2011 að ákvæði greinarinnar byggist á almennum reglum stjórnsýsluréttar um réttaráhrif kæru og heimild úrskurðaraðila til að fresta réttaráhrifum ákvörðunar, sbr. 29. gr. stjórnsýslulaga. Í athugasemdum með þeirri grein í frumvarpi til stjórnsýslulaga er tiltekið að heimild til frestunar réttaráhrifa þyki nauðsynleg þar sem kæruheimild geti ella orðið þýðingarlaus. Þar kemur einnig fram að almennt mæli það á móti því að réttaráhrifum ákvörðunar sé frestað ef fleiri en einn aðili sé að máli og þeir eigi gagnstæðra hagsmuna að gæta. Það mæli hins vegar með því að fresta réttaráhrifum ákvörðunar ef aðili máls sé aðeins einn og ákvörðun sé íþyngjandi fyrir hann, valdi honum t.d. tjóni. Þetta sjónarmið vegi sérstaklega þungt í þeim tilvikum þar sem erfitt yrði að ráða bót á tjóninu enda þótt ákvörðunin yrði síðar felld úr gildi af æðra stjórnvaldi.

Mál þetta snýst um gildi deiliskipulagsákvörðunar. Gildistaka deiliskipulags felur ekki í sér heimildir til að hefja framkvæmdir heldur þarf til að koma sérstök stjórnvaldsákvörðun sem kæranleg er til úrskurðarnefndarinnar, s.s. veiting byggingar- eða framkvæmdaleyfis, sbr. 11. og 13. gr. laga nr. 160/2010 um mannvirki og 13., 14. og 15. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Í kærumáli vegna greindra leyfisveitinga er eftir atvikum unnt að gera kröfu um stöðvun framkvæmda til bráðabirgða skv. 5. gr. laga nr. 130/2010. Að jafnaði er því ekki tilefni til að beita heimild til stöðvunar framkvæmda eða frestunar réttaráhrifa í kærumálum er varða gildi deiliskipulagsákvarðana.

Þegar litið er til fyrrgreindra lagaákvæða og eðlis deiliskipulagsákvarðana verður ekki séð að knýjandi nauðsyn sé til að fallast á kröfu kæranda um frestun réttaráhrifa vegna hinnar kærðu deiliskipulagsbreytinga. Séu framkvæmdir hafnar án framangreindra leyfa þykir rétt að benda á að byggingarfulltrúa er heimilt að stöðva byggingarleyfisskylda framkvæmd, sé hún hafin án þess að leyfi sé fengið fyrir henni skv. 1. mgr. 55. gr. laga nr. 160/2010. Að sama skapi ber skipulagsfulltrúa að stöðva framkvæmdaleyfisskylda framkvæmdir sem hafnar eru án leyfis skv. 1. mgr. 52. gr. laga nr. 123/2010. Eru ákvarðanir skipulags- og byggingarfulltrúa um að hafna beitingu þvingunarúrræða eftir atvikum kæranlegar til úrskurðarnefndarinnar, sem og ákvarðanir byggingarfulltrúa um að samþykkja byggingaráform.

 Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um stöðvun framkvæmda og um frestun réttaráhrifa hinnar kærðu deiliskipulagsákvörðunar.

117/2022 Trippadalur

Með

Árið 2023, föstudaginn 6. janúar, tók Arnór Snæbjörnsson, formaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, með heimild í 3. mgr. 3. gr. laga nr. 130/2010, fyrir:

Mál nr. 117/2022, kæra á ákvörðun skipulagsfulltrúa Reykjavíkurborgar frá 17. desember 2021 að veita framkvæmdaleyfi vegna lagningar tveggja nýrra reiðleiðatenginga í Trippadal.

 Í málinu er nú til bráðabirgða kveðinn upp svofelldur

úrskurður

 um kröfu kærenda um frestun réttaráhrifa:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 10. október 2022, er barst nefndinni sama dag, kæra eigendur Mjóadalsvegar í Almannadal þá ákvörðun skipulagsfulltrúa Reykjavíkurborgar frá 17. desember 2021 að veita framkvæmdaleyfi vegna lagningar tveggja nýrra reiðleiðatenginga í Trippadal. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi. Þess er jafnframt krafist að framkvæmdir verði stöðvaðar á meðan málið er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni og verður nú tekin afstaða til þeirrar kröfu.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg 29. desember 2022.

Málsatvik og rök: Á afgreiðslufundi skipulagsfulltrúa Reykjavíkurborgar 17. desember 2021 var samþykkt að gefa út framkvæmdaleyfi vegna lagningar tveggja nýrra reiðleiðatenginga í Trippadal. Framkvæmdaleyfi var gefið út 22. s.m. Kærendur reisa kröfu sína um stöðvun framkvæmda á 16. gr. reglugerðar nr. 772/2012 um framkvæmdaleyfi þar sem þær framkvæmdir sem málið varði séu í Almannadal. Framkvæmdaleyfið heimili aðeins framkvæmdir í Trippadal og séu þær því ólögmætar. Af hálfu borgaryfirvalda er tekið fram að framkvæmdum sé lokið og því séu engar framkvæmdir til að stöðva.

Niðurstaða: Í 1. mgr. 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er tekið fram að kæra til úrskurðarnefndarinnar fresti ekki réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar en jafnframt er kæranda þar heimilað að krefjast stöðvunar framkvæmda séu þær hafnar eða yfirvofandi, sbr. 2. mgr. sömu lagagreinar. Þá getur úrskurðarnefndin að sama skapi frestað réttaráhrifum ákvörðunar komi fram krafa um það af hálfu kæranda, sbr. 3. mgr. nefndrar 5. gr. Með sama hætti er kveðið á um það í 29. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 að kæra til æðra stjórnvalds fresti ekki réttaráhrifum ákvörðunar en þó sé heimilt að fresta réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar til bráðabirgða meðan málið er til meðferðar hjá kærustjórnvaldi þar sem ástæður mæli með því. Tilvitnuð lagaákvæði bera með sér að meginreglan sé sú að kæra til æðra stjórnvalds frestar ekki réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar og eru heimildarákvæði fyrir stöðvun framkvæmda eða frestun réttaráhrifa kærðrar ákvörðunar undantekning frá nefndri meginreglu sem skýra ber þröngt. Verða því að vera ríkar ástæður eða veigamikil rök fyrir ákvörðun um frestun réttaráhrifa.

Hið kærða framkvæmdaleyfi heimilar lagningu tveggja nýrra reiðleiðatenginga. Samkvæmt upplýsingum borgaryfirvalda kemur fram að framkvæmdum sé lokið. Með hliðsjón af því og framangreindum lagaákvæðum verður ekki séð að tilefni sé til að fallast á kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda. Verður kröfu kærenda þar um því hafnað.

 Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda vegna ákvörðunar skipulagsfulltrúa Reykjavíkurborgar frá 17. desember 2021 að veita framkvæmdaleyfi vegna lagningar tveggja nýrra reiðleiðatenginga í Trippadal.

59/2016 Kólumbusarbryggja

Með

Árið 2022, föstudaginn 30. desember, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Borgartúni 21, Reykjavík. Mætt voru Ómar Stefánsson varaformaður, Karólína Finnbjörnsdóttir lögmaður og Þorsteinn Þorsteinsson byggingar­verkfræðingur.

Tekin er fyrir endurupptaka máls nr. 59/2016, kæra á ákvörðun Snæfellsbæjar um að hafna niðurfellingu og endurgreiðslu fráveitugjalda fyrir árið 2015 vegna Kólumbusar­bryggju 1, Snæfellsbæ.

 Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi, dags. 4. nóvember 2016, til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála óskaði þáverandi lögmaður Móabyggðar ehf. eftir endurupptöku á máli nr. 59/2016. Með úrskurði nefndarinnar kveðnum upp 19. ágúst 2016 var hafnað kröfu kæranda um ógildingu  ákvörðunar Snæfellsbæjar um að hafna niðurfellingu og endurgreiðslu fráveitugjalda fyrir árið 2015 vegna Kólumbusarbryggju 1, Snæfellsbæ.

Með bréfi úrskurðarnefndarinnar, dags. 6. október 2021, var fallist á beiðni kæranda um endur­upptöku málsins á þeim grundvelli að skilyrði endurupptöku skv. 2. tl. 1. mgr. 24. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 væru uppfyllt. Byggði ákvörðunin á niðurstöðu úrskurðar yfir­fasteigna­matsnefndar þess efnis að hin umrædda fasteign skyldi aðeins bera lóðarmat frá árinu 2015 til 5. desember 2016 og að fráveitugjöld fyrir árin 2015 og 2016 hefðu í kjölfarið verið endurútreiknuð. Jafnframt var vísað til dóms Héraðsdóms Vesturlands í máli nr. E-63/2019 frá 14. apríl 2021 sem fjallaði meðal annars um fasteignagjöld vegna Kólumbusarbryggju 1, en þau samanstanda m.a. af fráveitugjöldum þeim sem til umfjöllunar eru í kærumáli nr. 59/2016.

Þegar niðurstaða úrskurðarnefndarinnar um endurupptöku málsins lá fyrir hafði fyrrgreindum dómi Héraðsdóms Vesturlands frá 14. apríl 2021 verið áfrýjað til Landsréttar og var frekari meðferð málsins því frestað þar til niðurstaða lægi fyrir í dómsmálinu. Með dómi Landsréttar í máli nr. 301/2021 frá 14. október 2022 var Snæfellsbær sýknaður af kröfum kæranda. Í niðurstöðu dómsins segir m.a.: „Í fjórða lagi krefst aðaláfrýjandi þess að gagnáfrýjandi endurgreiði sér fasteignagjöld vegna tímabilsins 1. júlí 2015 til 15. maí 2018, samtals að fjárhæð 14.041.684 krónur auk dráttarvaxta. Líkt og áður greinir bar gagnáfrýjanda engin skylda til að samþykkja niðurrif húsnæðis aðaláfrýjanda og bar honum lögum samkvæmt að greiða fasteignagjöld þar til það samkomulag sem náðist milli aðila kom til framkvæmda. Standa því engin rök til endurgreiðslukröfunnar.“

Kærendur óskuðu eftir leyfi Hæstaréttar til að áfrýja dómi Landsréttar og var beiðni þeirra hafnað með bréfi, dags. 21. desember 2022. Er dómur Landsréttar frá 14. október s.á. því endanlegur dómur í málinu.

 Niðurstaða: Með vísan til þess sem að framan er rakið þá liggur fyrir dómur Landsréttar í máli nr. 301/2021 frá 14. október 2022 þar sem sveitarfélagið var sýknað af kröfum kæranda um endurgreiðslu fasteignagjalda vegna tímabilsins 1. júlí 2015 til 15. maí 2018. Fasteignagjöld samanstanda meðal annars af fráveitugjöldum og varða því þann ágreining sem kærumál þetta snýst um. Samkvæmt 60. gr. stjórnarskrárinnar skera dómendur úr öllum ágreiningi um embættis­mörk yfirvalda og hafa þeir því lokaorð um þann ágreining sem undir þá er borinn.

Með greindum dómi verður ekki annað ráðið en að ágreiningsefni er varðar greiðslu fráveitu­gjalda hafi endanlega verið leidd til lykta. Þar með verður ekki talið að kærandi eigi nú lögvarða hagsmuni af því að fá skorið úr um lögmæti hinna kærðu fráveitugjalda og verður kærumáli þessu því vísað frá úrskurðarnefndinni.

 Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

94/2022 Skotvöllur á Álfsnesi

Með

Árið 2022, föstudaginn 30. desember, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Borgartúni 21, Reykjavík. Mætt voru Ómar Stefánsson varaformaður, Karólína Finnbjörnsdóttir lögmaður og Þorsteinn Þorsteinsson byggingar­verkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 94/2022, kæra á ákvörðun Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur frá 26. júlí 2022 um að gefa út starfsleyfi til Skotveiðifélags Reykjavíkur og nágrennis til reksturs skotvallar á Álfsnesi.

 Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með kæru til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála er barst nefndinni 25. ágúst 2022 kæra eigendur, Stekk, Reykjavík, þá ákvörðun Heilbrigðis­eftirlits Reykjavíkur frá 26. júlí 2022 að gefa út starfsleyfi til Skotveiðifélags Reykjavíkur og nágrennis til reksturs skotvallar á Álfsnesi. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi. Jafn­­framt er þess krafist að hávaðamælingar heilbrigðiseftirlitsins sem fram komi í starfs­leyfinu verði ógildar og hljóðmælingar gerðar af óháðum aðila.

Með bréfum, dags. 25. og 27. ágúst 2022, er bárust nefndinni 26. og 27. s.m., kæra eigendur og íbúar á Álfsnesi sömu ákvörðun heilbrigðiseftirlitsins með kröfu um ógildingu hennar en til vara ­að hlutlausir sérfræðingar framkvæmi hljóðmælingar og rannsaki blýmengun í fjöru og sjó í Djúpuvík í Kollafirði. Verða þau kærumál, sem eru nr. 95/2022 og 96/2022, sameinuð máli þessu þar sem sama ákvörðun er kærð í öllum málunum til ógildingar og hagsmunir kærenda þykja ekki standa því í vegi. Kröfu kærenda um frestun réttaráhrifa hinnar kærðu ákvörðunar á meðan málið væri til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni var hafnað með úrskurði uppkveðnum 26. október 2022.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Heilbrigðiseftirliti Reykjavíkur 3. október 2022.

Málavextir: Með úrskurði uppkveðnum 24. september 2021 í máli nr. 92/2021 felldi úrskurðar­nefnd umhverfis- og auðlindamála úr gildi ákvörðun Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur frá 4. maí 2021 um að gefa út starfsleyfi til Skotveiðifélags Reykjavíkur og nágrennis til reksturs skotvalla í Álfsnesi á Kjalarnesi þar sem starfsemin samræmdist ekki Aðalskipulagi Reykja­víkur 2010-2030. Aðalskipulag Reykjavíkur 2040 tók gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda 18. janúar 2022 og kemur þar m.a. fram að framtíð skotæfingasvæðis á svæði I2, Álfsnes – Kollafjörður, verði viðfangsefni í endurskoðun aðalskipulags á Kjalarnesi og opnum svæðum utan þéttbýlis en þar til að þeirri endurskoðun komi sé heimilt að endurnýja leyfi skot­æfinga­svæðisins. Sótti Skotveiðifélag Reykjavíkur og nágrennis um nýtt starfsleyfi 15. febrúar s.á.

Hinn 17. febrúar 2022 óskaði Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur eftir leiðbeiningum Umhverfis­stofnunar varð­andi hávaðamælingar frá starfsemi skotvalla. Í svari stofnunarinnar við erindinu, dags. 11. mars s.á., kom fram að samkvæmt 11. gr. reglugerðar nr. 724/2008 um hávaða skyldi Umhverfis­­stofnun, í samstarfi við önnur stjórnvöld, gefa út leiðbeiningar um mæliaðferðir við hljóð­­­mælingar vegna eftirlits. Taldi stofnunin rétt að heilbrigðiseftirlitið notaði sænskar leið­beiningar fyrir hljóðmælingar frá skotvöllum við eftirlit, þ.e. Allmänna råd om buller från skjutbanor sem gefnar væru út af Naturvårdsverket. Þá óskaði heilbrigðiseftirlitið eftir um­sögn skipulags­­fulltrúans í Reykjavík, sbr. 6. gr. reglugerðar nr. 550/2018 um losun frá atvinnurekstri og mengunarvarnaeftirlit.

Auglýsing um tillögu að starfsleyfi fyrir skotvöll Skotveiðifélags Reykjavíkur og nágrennis var aug­lýst á vefsvæði heilbrigðiseftirlitsins 3. júní 2022 í samræmi við 6. gr. reglugerðar nr. 550/2018. Sér­stök tilkynning var send á hagsmunaaðila. Í tillögunni var lagt til að um starfsemina giltu al­menn starfsleyfisskilyrði heilbrigðisnefndar Reykjavíkur fyrir mengandi starfsemi og sértæk starfs­leyfis­skilyrði fyrir skotvöll Skotveiði­félags Reykjavíkur og nágrennis í Álfsnesi. Auk þess var lagt til að gildis­tími starfsleyfisins yrði til 31. október 2026 sem væri vel innan tímamarka aðalskipulags, í samræmi við um­sögn skipulagsfulltrúa. Frestur til að koma að athugasemdum var til 1. júlí 2022. Alls bárust 18 athugasemdir við tillöguna á auglýsingatíma og var gerð grein fyrir þeim og svörum í greinar­gerð Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur vegna auglýsingar á starfsleyfistillögu og útgáfu starfsleyfis.

Á afgreiðslufundi heilbrigðiseftirlitsins 26. júlí 2022 var samþykkt að gefa út starfsleyfi til handa Skotveiðifélagi Reykjavíkur og nágrennis með gildistíma til 31. októ­ber 2026. Var leyfið jafnframt háð sértækum starfsleyfisskilyrðum fyrir starfsemi skotvallarins auk almennra starfsleyfis­skilyrða fyrir mengandi starfsemi. Tilkynning um útgáfu þess, ásamt greinargerð um út­gáfuna, afriti af starfsleyfi og starfsleyfisskilyrðum var birt á vefsvæði heilbrigðis­eftirlitsins 27. júlí 2022.

 Málsrök kærenda: Af hálfu kærenda er vísað til þess að þeir verði fyrir heilsuspillandi hávaða­mengun frá skotsvæðinu sem bergmáli við endurkast frá Esjuklettum. Þá snerti jarðvegs­mengun á skotsvæðinu og mengun í sjó og fjöru alla þar sem fuglalíf sé í hættu og náttúru sé spillt. Landeigendur og ábúendur hafi komið að lokuðum dyrum hjá Heilbrigðis­eftirliti Reykjavíkur og ekkert hafi verið gert til að einangra hávaðamengun. Borgaryfirvöld hafi þegar keypt eign af nágrönnum kærenda vegna hávaðamengunar. Fyrir endur­sölu eignarinnar hafi verið þinglýst á hana kvöð um að eigendur gætu ekki gert kröfu á hendur Reykjavíkurborg vegna hávaða frá skotæfingasvæðinu. Skilyrðum eldri leyfa hafi ekki verið fylgt á 15 ára tímabili og séu það næg rök fyrir því að ekki beri að veita nýtt starfsleyfi.

Ekki sé um endurnýjun starfsleyfis að ræða líkt og veitt sé heimild fyrir í Aðalskipulagi Reykjavíkur 2040 heldur nýtt starfsleyfi þar sem eldra starfsleyfi hafi verið fellt úr gildi. Auk þess sé nýja leyfið mun rýmra en það eldra. Svæðið sé ekki deiliskipulagt og þ.a.l. hafi aldrei farið fram mat á umhverfisáhrifum eða kynning fyrir hagsmunaaðila/grenndarsamfélag vegna starfseminnar.

 Málsrök Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur: Af hálfu Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur er bent á að það sé hlutverk þess samkvæmt lögum nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir að veita starfsleyfi fyrir starfsleyfisskylda starfsemi, sbr. viðauka við lögin, og setja starfsemi ramma í starfsleyfisskilyrðum um hvað geti talist ásættanleg umhverfisáhrif. Heilbrigðiseftir­litið meti í umsóknarferli hvort tiltekin starfsemi sé í samræmi við skipulag. Sé ástæða til sé leitað umsagnar skipulagsfulltrúa, sbr. 6. gr. reglugerðar nr. 550/2018. Ekki sé heimilt að gefa út starfsleyfi nema fyrir liggi jákvæð umsögn skipulagsfulltrúa um samræmi við skipulag. Helstu umhverfisáhrif af starfsemi skotvalla séu hávaði sem hafi í för með sér ónæði, mengun vegna efna í skotum og höglum og umgengni á svæðunum.

 Viðbótarathugasemdir kærenda: Af hálfu kærenda er m.a. bent á að hávaði frá skothvellum valdi líkamlegu og andlegu streituástandi og sé talinn heilsuspillandi vegna heilsufarsáhrifa sem af honum stafa. Sé það rétt sem heilbrigðiseftirlitið haldi fram að á því svæði sem kærendur búi gildi mörk varðandi hávaða á landbúnaðarsvæðum og opnum svæðum hafi það í för með sér að hávaði þar megi ekki fara yfir 70 dB, sbr. 4. gr. reglugerðar nr. 724/2008 um hávaða.

Leyfishafa var gefinn kostur á að koma að athugasemdum sínum vegna málsins, en engar slíkar hafa borist úrskurðarnefndinni af hans hálfu.

Niðurstaða: Samkvæmt 1. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er það hlutverk nefndarinnar að úrskurða í kærumálum vegna stjórnvalds­ákvarðana og í ágreiningsmálum vegna annarra úrlausnaratriða á sviði umhverfis- og auðlinda­mála eftir því sem mælt er fyrir um í lögum á því sviði. Í samræmi við þetta tekur úrskurðar­nefndin lögmæti kærðrar ákvörðunar til endurskoðunar en tekur ekki nýja ákvörðun, breytir efni hennar eða tekur sérstaklega afstöðu til gildis einstakra þátta við málsmeðferð ákvörðunar. Verður því einungis tekin afstaða til ógildingarkröfu kærenda í máli þessu.

Í 1. mgr. 6. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir er tekið fram að allur atvinnurekstur sem sótt sé um starfsleyfi fyrir skuli vera í samræmi við skipulag samkvæmt skipulagslögum eða lögum um skipulag haf- og strandsvæða. Var þessu ákvæði skeytt við 1. mgr. 6. gr. með 18. gr. laga nr. 88/2018 um skipulag haf- og strandsvæða. Í athugasemdum við 18. gr. í frumvarpi því sem varð að þeim lögum segir að með ákvæðinu séu lagðar til þær breytingar á nokkrum lögum er varði leyfis­veitingar að þar komi skýrt fram að útgáfa skuli samræmast gildandi skipulagi, en í sumum tilvikum hafi jafnvel skort á að í umræddum lögum væri kveðið skýrt á um að leyfisveitingar skyldu samræmast skipulagi sveitarfélaga.

Við málsmeðferð umsóknar leyfishafa aflaði heilbrigðiseftirlitið umsagnar frá skipulags­fulltrúa Reykjavíkurborgar. Í umsögn hans, dags. 18. maí 2022, kemur fram að ekkert deili­skipulag sé í gildi fyrir svæðið en samkvæmt aðalskipulagi sé það staðsett í jaðri iðnaðarsvæðis (I2) og á opnu svæði (OP28), líkt og hafi verið í eldra aðalskipulagi. Með staðfestingu á Aðal­skipulagi Reykjavíkur 2040 hafi tekið gildi ákvæði 20.4 sem gildi almennt um endurnýjun starfsleyfa á öllum landnotkunarsvæðum. Tilgangur þess hafi verið að skapa forsendur til endurnýjunar leyfa til skemmri tíma fyrir starfsemi og rekstur sem sé til staðar á viðkomandi svæði, þrátt fyrir að starfsemin fari ekki saman við framtíðarlandnotkun aðalskipulags. Eðlilegt sé að hafa slíkt svigrúm til staðar í aðalskipulagi sem gildi til mjög langs tíma því oft sé óvissa um tímasetningu uppbyggingar og þróunar framtíðarsvæða. Ákvæðið skapi forsendur til þess að endurnýja leyfi skotæfingasvæða til skemmri tíma, sbr. einnig skilgreiningu fyrir iðnaðar­svæði I2. Var niðurstaða skipulagsfulltrúa að heimilt væri „að endurnýja starfsleyfi einstakra rekstraraðila, í þessu tilviki skotsvæðið á Álfsnesi, til skemmri tíma enda gildistími starfsleyfis skilgreindur vel innan tímamarka gildandi skipulagstímabils og uppbygging skv. framtíðar landnotkun ekki hafin innan viðkomandi svæðis eða í næsta nágrenni viðkomandi rekstrar­aðila.“ Var lagt til að gefið yrði út starfsleyfi til skemmri tíma með ákveðnum skilyrðum um þau atriði sem helst hafi verið gerðar athugasemdir við, er varði opnunartíma, umhverfis­þætti og hljóðmengun.

Samkvæmt f-lið gr. 6.2. í skipulagsreglugerð nr. 90/2013 er iðnaðarsvæði skilgreint svo: „Svæði fyrir umfangsmikla iðnaðarstarfsemi eða starfsemi sem er talin geta haft mengun í för með sér, svo sem verksmiðjur, virkjanir, þ.m.t. vatnsfallsvirkjanir, jarðhitavirkjanir, sjávar­fallavirkjanir og vindmyllur, tengivirki, veitustöðvar, skólpdælu- og hreinsistöðvar, endur­vinnslustöðvar, brennslustöðvar, förgunarstöðvar, sorpurðunarsvæði, flokkunarmiðstöðvar og birgðastöðvar fyrir mengandi efni.“ Samkvæmt l-lið sömu greinar er opið svæði skilgreint svo: „Svæði fyrir útivist, aðallega í tengslum við þéttbýli, með aðstöðu sem almennri útivist til­heyrir, svo sem stígum og áningarstöðum, auk þjónustu sem veitt er á forsendum útivistar.“ Þá er í j-lið sömu greinar að finna skilgreiningu fyrir landnotkunarflokkinn „Íþróttasvæði“ og kemur þar fram að íþróttasvæði sé fyrir landfreka íþróttaaðstöðu aðra en þá sem þjóni tilteknu hverfi, svo sem skeiðvelli, hesthúsabyggð, akstursíþróttasvæði, skotæfingasvæði, golfvelli og stærri íþróttamiðstöðvar. Fellur umdeilt skotæfingasvæði því undir síðastnefndan land­notkunarflokk.

Samkvæmt 1. mgr. gr. 6.2. í skipulagsreglugerð skal stefna um landnotkun sýnd með einum landnotkunarflokki. Sé gert ráð fyrir landnotkun á sama reit sem falli undir fleiri en einn land­notkunarflokk skuli sá flokkur tiltekinn fyrir reitinn sem er ríkjandi en umfang annarrar land­notkunar tilgreint í skilmálum.

Líkt og að framan er rakið eiga landnotkunarflokkarnir „iðnaðarsvæði“ og „opið svæði“ við um skotæfingasvæðið sem um er deilt. Í greinargerð með Aðalskipulagi Reykjavíkur 2040 er kveðið á um heimild sem tekur til svæðis I2, Álfsnes-Kollafjörður, til að „endurnýja leyfi skotæfingasvæðisins til skemmri tíma“. Hvorki er þó mælt fyrir um að landnotkunarflokkurinn „íþróttasvæði“ gildi á svæði I2 né á svæði OP28, að hluta eða öllu leyti.

Eins og rakið var í málavaxtalýsingu felldi úrskurðarnefndin úr gildi starfsleyfi fyrir umrætt skot­æfingasvæði með úrskurði, dags. 24. september 2021, þar sem starfsemin var ekki talin samræmast landnotkun svæðisins sam­kvæmt gildandi aðalskipulagi. Ekki liggur fyrir að þeirri landnotkun hafi verið breytt frá því að úrskurður nefndarinnar var kveðinn upp. Er því starfsemi sú sem heimiluð er með hinu kærða starfsleyfi ekki í samræmi við landnotkun umrædds svæðis eins og það er tilgreint í aðal­skipulagi svo sem áskilið er í 1. mgr. 6. gr. laga nr. 7/1998. Fer starfsleyfið auk þess í bága við ákvæði skipulagsreglugerðar um landnotkunarflokka en í þeirri reglugerð er ekki að finna heimild til að víkja frá gildandi landnotkun samkvæmt skipulagi.

Með vísan til þess sem að framan er rakið verður að fella hið kærða starfsleyfi úr gildi.

Úrskurðarorð:

 Felld er úr gildi ákvörðun Heilbrigðiseftirlitsins í Reykjavík frá 26. júlí 2022 um að gefa út starfsleyfi til Skotveiðifélags Reykjavíkur og nágrennis til reksturs skotvallar á Álfsnesi.

141/2022 Völvufell

Með

Árið 2022, miðvikudaginn 28. desember, tók Arnór Snæbjörnsson, formaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, með heimild í 3. mgr. 3. gr. laga nr. 130/2011, fyrir:

Mál nr. 141/2022, kæra á byggingarframkvæmdir á Völvufellsreit.

 Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með kæru til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, er barst nefndinni 13. desember 2022, kæra íbúar Yrsufells 42, Reykjavík, byggingarframkvæmdir á Völvufellsreit. Verður að skilja kæru sem svo að þess sé krafist að heimild til framkvæmda verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg 22. desember 2022.

Málavextir: Á fundi borgarráðs 2. desember 2021 var samþykkt breyting á deiliskipulagi Breiðholts III, Fell vegna Völvufells, Drafnarfells, Eddufells og Yrsufells. Breytingin fólst í heimild til niðurrifs á leikskólunum Litla Holti og Stóra Holti, uppbyggingar nýs leikskóla með aðkomu frá göngugötu við Drafnarfell og Völvufell, auk uppbyggingar fyrir námsmannaíbúðir og sérbýli á grænum þróunarlóðum. Einnig voru þegar fengnar byggingarheimildir á lóð Drafnarfells 2-18 ofan verslana og uppbyggingarheimildir á lóð Eddufells 2-4 endurskoðaðar. Auglýsing um deiliskipulagsbreytinguna var birt í B-deild Stjórnartíðinda 1. febrúar 2022.

Málsrök kærenda: Af hálfu kærenda kemur fram að Reykjavíkurborg fari offorsi í þéttingu byggðar og ekki sé hugað að lýðheilsu íbúa í nálægð við þéttingarreiti. Því sé sérstaklega mótmælt að byggja eigi leikskóla nánast upp við húsgafl Yrsufells 42, þétt við göngustíg á lóðarmörkum. Efast megi um að heimilt sé að byggja svo nálægt íbúðarhúsnæði þar sem ekki hafi fengist leyfi fyrir færanlegri kennslustofu í um 20 m fjarlægð frá húsinu.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Af hálfu borgaryfirvalda er bent á að engar byggingarframkvæmdir hafi verið samþykktar hvað varði leikskóla á Völvufellsreit og að engin umsókn þess efnis hafi borist embætti byggingarfulltrúa. Verði því að vísa málinu frá úrskurðarnefndinni.

Niðurstaða: Samkvæmt 1. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála hefur úrskurðarnefndin það hlutverk að úrskurða í kærumálum vegna stjórnvaldsákvarðana og ágreiningsmálum vegna annarra úrlausnaratriða á sviði umhverfis- og auðlindamála eftir því sem mælt er fyrir um í lögum á því sviði.

Samkvæmt framkomnum upplýsingum frá borgaryfirvöldum hafa hinar umdeildu byggingarframkvæmdir ekki vera samþykktar af byggingarfulltrúa. Er því ekki fyrir hendi stjórnvaldsákvörðun sem borin verður undir úrskurðarnefndina og verður kærumáli þessu af þeim sökum vísað frá úrskurðarnefndinni.

Bent er á að veiti byggingarfulltrúi leyfi fyrir umræddri framkvæmd er sú ákvörðun eftir atvikum kæranleg til úrskurðarnefndarinnar.

 Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

132/2022 Suðurleið, Tjarnarbyggð

Með

Árið 2022, föstudaginn 23. desember, tók Arnór Snæbjörnsson, formaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála fyrir með heimild í 3. mgr. 3. gr. laga nr. 130/2011:

Mál nr. 132/2022, kæra vegna tilkynningar byggingarfulltrúa Sveitarfélagsins Árborgar frá 16. nóvember 2022, um fyrirhugaða beitingu þvingunarúrræða.

 Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með kæru til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála er barst nefndinni 22. nóvember 2022, kærir lóðarhafi Suðurleiðar 8, Sveitarfélaginu Árborg, tilkynningu byggingarfulltrúa, dags. 16. nóvember s.á., um fyrirhugaða beitingu þvingunar­úrræða. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Sveitarfélaginu Árborg 23. nóvember 2022.

Málsatvik og rök: Með bréfi, dags. 16. nóvember 2022, var kæranda tilkynnt að við eftirlitsferð að lóðinni Suðurleið 8 í Tjarnarbyggð á Selfossi hefði komið í ljós að tvö hús og einn gámur væru staðsett á lóðinni. Í gagnagrunni byggingarfulltrúa væri ekki að finna nein gögn sem gæfu til kynna að gefið hefði verið út leyfi fyrir húsunum eða stöðuleyfi fyrir umræddum gámi. Var gerð sú krafa að húsin og gámurinn yrðu fjarlægð af lóðinni hið fyrsta. Ef ekki yrðu gerðar fullnægjandi og viðeigandi ráðstafanir til að fjarlægja húsin og gáminn fyrir 7. desember s.á. myndi byggingarfulltrúi láta fjarlægja þau á kostnað eiganda sbr. 1. og 2. mgr. 55. gr. og 1. mgr. 56. gr. laga nr. 160/2010 um mannvirki og gr. 2.6.2 byggingar­reglugerðar nr. 112/2012. Yrði lóðarhafi ekki við tilmælunum yrðu dagsektum beitt, allt að kr. 500.000, sbr. 2. mgr. 56. gr. laga nr. 160/2010 og gr. 2.9.2 í byggingarreglugerð. Var kæranda leiðbeint um andmælarétt skv. 13. gr. og 14. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 ásamt kæruheimild til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála.

Kærandi bendir á að heimilt sé að reisa allt að þrjá kofa á hverri íbúðarhúsalóð án byggingarleyfis, séu þeir undir 15 m2, án vatns og raflagna. Þá megi samkvæmt nýorðnum breytingum á byggingarreglugerð nr. 112/2012 reisa frístundahús/aukahús, allt að 40 m2, með öllum lögnum, án byggingarleyfis og einungis beri að tilkynna slíka framkvæmd. Þau hús sem standi að Suðurleið 8 falli undir hvora regluna um sig. Húsin séu bæði án lagna og ekki jarðföst og teljist því ekki mannvirki. Hvað gáminn varði hafi farist fyrir að sækja um leyfi en verið sé að undirbúa lögsókn þess efnis að gámar sem standi á eignarlandi eigi ekki að falla undir sömu reglur og leyfisveitingar líkt og á leigulóðum eða innan bæjarmarka.

Af hálfu sveitarfélagsins er bent á að við sendingu umrædds bréfs, dags. 16. nóvember 2022, hafi engin ákvörðun um þvingunarúrræði verið tekin en að ranglega hafi ratað inn í bréfið leiðbeiningar um kæruheimildir, þrátt fyrir að engin kæranleg ákvörðun lægi fyrir. Ljóst hafi orðið við nánari skoðun að bréf byggingarfulltrúa til kæranda hafi ekki verið eins skýrt og ákjósanlegt hefði verið og verði lóðarhöfum sent nýtt bréf þar sem skýrar verði kveðið á um feril máls af þessu tagi. Verði að lokum tekin ákvörðun um að beita þvingunarúrræðum verði lóðarhafa tilkynnt um það og hann upplýstur um viðeigandi kæruheimildir í því sambandi. Vísa beri málinu frá úrskurðarnefndinni þar sem skilyrði 2. mgr. 26. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála sé ekki uppfyllt þar sem ekki liggi fyrir ákvörðun í málinu sem leiði það til lykta.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um bréf byggingarfulltrúa Sveitarfélagsins Árborgar þar sem kæranda er tilkynnt um fyrirhuguð þvingunarúrræði verði hann ekki við fyrirmælum um að fjarlægja tvö hús og gám af lóðinni Suðurleið 8 í Tjarnarbygg. Tilkynning um fyrirhugaða beitingu þvingunarúrræða er liður í málsmeðferð en ekki lokaákvörðun um beitingu þeirra enda var kæranda veittur frestur til andmæla samkvæmt 13. og 14. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Samkvæmt 2. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 verður ákvörðun sem ekki bindur enda á mál ekki kærð fyrr en málið hefur verið til lykta leitt. Tilkynning stjórnvalds um fyrirhuguð þvingunarúrræði geta eðli málsins samkvæmt ekki talist stjórnvaldsákvörðun með þeirri réttarverkan sem slíkri ákvörðun fylgir, sbr. 2. mgr. 1. gr. stjórnsýslulaga. Fól bréf byggingarfulltrúa því ekki í sér lokaákvörðun sem kærð verður til úrskurðarnefndarinnar, sbr. framangreind lagafyrirmæli. Verður kærumáli þessu því vísað frá úrskurðarnefndinni.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

31/2022 Völuskarð

Með

Árið 2022, fimmtudaginn 22. desember, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Borgartúni 21, Reykjavík. Mætt voru Ómar Stefánsson varaformaður, Karólína Finnbjörnsdóttir lögmaður og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 31/2022, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Hafnarfjarðar­kaup­staðar frá 6. apríl 2022 um að synja umsókn um breytingu á deiliskipulagi vegna lóðar­innar Völuskarðs 32.

 Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með kæru til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, er barst nefndinni 12. apríl 2022, kærir eigandi fasteignarinnar að Völuskarði 32, Hafnarfirði, þá ákvörðun bæjarstjórnar Hafnar-fjarðarkaupstaðar frá 6. apríl 2022 að synja umsókn hans um breytingu á deiliskipulagi vegna lóðarinnar Völuskarðs 32. Er þess krafist að ákvörðuninni verði hnekkt.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Hafnarfjarðarkaupstað 11. maí 2022.

Málavextir: Lóðin Völuskarð nr. 32, Landnúmer 227988, er í Skarðshlíð í Hafnarfirði. Á svæðinu er í gildi deiliskipulag Valla 7, nú nefnt Skarðshlíð, sem tók gildi með birtingu í B-deild Stjórnartíðinda 22. júlí 2013. Í deiliskipulaginu var vísað til lóðarinnar sem nr. 35 en í kjölfar breytinga frá árinu 2019 er lóðin nú merkt nr. 25 á skipulagsuppdrætti. Lóð kæranda stendur fyrir ofan götu og samkvæmt gildandi deiliskipulagi er gert ráð fyrir að á henni rísi einbýlishús.

Á fundi skipulags- og byggingarráðs Hafnarfjarðar 19. október 2021 var sam­þykkt að grenndarkynna umsókn kæranda um breytingu á deiliskipulagi varðandi lóðina Völu­skarð 32, sem fól í sér að fyrirhugað einbýlishús á lóðinni yrði tvíbýlishús, bílastæðum yrði fjölgað um tvö og að gert yrði ráð fyrir opnu bílskýli. Með bréfum, dags. 7. desember s.á., var um­sókn kæranda grenndarkynnt samkvæmt 2. mgr. 43. gr. skipulagslaga nr. 123/2010, með athuga­semdafresti til 7. janúar 2022. Á kynningartímanum bárust tvær athugasemdir þar sem því var m.a. haldið fram að breytingin myndi valda aukinni bílaumferð og breyta ásýnd hverfisins. Í umsögn skipulagsfulltrúa um athugasemdirnar kom hins vegar fram að Völuskarð 32 lægi tiltölulega nærri gatnamótum og því væri ekki hægt að segja að umferð í götunni myndi aukast mikið þó fjölgun íbúða yrði heimiluð þar. Þá kom þar jafnframt fram að gildandi deiliskipulag veitti heimild fyrir „fleiri íbúðum í götunni en sótt [hefði] verið um.“ Í götunni væri heimilt að byggja 28 íbúðir á 17 lóðum og verið væri að byggja eða fram komin áform um byggingu 22 íbúða í botngötunni, en ekkert hefði verið samþykkt á lóð Völuskarðs 2 þar sem heimild væri fyrir tveimur íbúðum. „Þannig að segja [mætti] að fyrir [liggi] að íbúðir geti orðið 24 í götunni. Það er minna en deiliskipulagið gerir ráð fyrir.“ Á fundi skipulags- og byggingarráðs 18. janúar 2022 var tekið undir framkomnar athugasemdir og umsókn kæranda um breytingu á deili-skipulagi vegna Völuskarðs 32 hafnað. Var sú afgreiðsla samþykkt á fundi bæjarstjórnar Hafnarfjarðarkaupstaðar 6. apríl s.á.

Málsrök kæranda: Af hálfu kæranda er vísað til þess að í því skyni að auðvelda fjármögnun eignarinnar hafi verið ætlunin að skipta henni upp í tvo hluta og að foreldrar hans yrðu eigendur annars hlutans. Lóðin sé tiltölulega nálægt gatnamótum og því muni akstur inn botngötu, sem fasteignin standi við, ekki aukast mikið við fjölgun íbúða. Ef litið sé til Völuskarðs 28 megi álykta að sú fasteign hefði fordæmisgildi fyrir umsókn kæranda en þar sé einbýli með þremur íbúðareiningum.

Málsrök Hafnarfjarðarkaupstaðar: Bæjaryfirvöld vísa m.a. til þess að meðferð sveitar­félagsins hafi verið samkvæmt lögum og reglum og erindi kæranda hafi verið grenndarkynnt áður en endanleg ákvörðun hafi verið tekin. Gildandi deiliskipulag geri ráð fyrir einbýlishúsa-lóð og aðrir íbúar í götunni hafi keypt lóðir sínar í góðri trú um að sú yrði raunin. Með því að breyta einbýlishúsi í tvíbýlishús fjölgi íbúum og bílum sem þeim fylgi. Umferð um götuna muni óhjákvæmilega aukast með slíkri breytingu.

Niðurstaða: Skipulag lands innan marka sveitarfélags er í höndum sveitarstjórna skv. 3. mgr. 3. gr. skipulagslaga nr. 123/2010, og geta þær með því haft áhrif á og þróað byggð og umhverfi með bindandi hætti. Sveitastjórnir annast og bera ábyrgð á gerð aðal- og deiliskipulags skv. 29. og 38. gr. sömu laga. Við beitingu þessa skipulagsvalds ber að fylgja markmiðum skipulagslaga sem tíunduð eru í 1. gr. þeirra. Meðal þeirra markmiða er að tryggja réttaröryggi í meðferð skipulagsmála þannig að réttur einstaklinga og lögaðila verði ekki fyrir borð borinn þótt hagur heildarinnar sé hafður að leiðarljósi, sbr. c-lið. Við töku ákvarðana um skipulagsmál ber sveitarstjórn sem endranær að gæta að málsmeðferðarreglum stjórnsýsluréttarins, m.a. hvað varðar rökstuðning ákvörðunar. Þá eru sveitarstjórnir jafnframt bundnar af lögmætisreglu stjórnsýsluréttarins er felur m.a. í sér að með ákvörðun sé stefnt að lögmætum markmiðum. Að gættum þessum grundvallarreglum og markmiðum hefur sveitarstjórn mat um það hvernig deiliskipulagi skuli háttað og heimild til að breyta deiliskipulagi, sbr. 43. gr. skipulagslaga.

Í greinargerð deiliskipulags Valla 7, nú Skarðshlíðar, frá 2013 kom m.a. fram að einkennandi væri fyrir skipulagssvæðið að fjölbýlishús og lóðir fyrir stofnanir og þjónustu stæðu á flötu landi, en í brekkunum fyrir ofan væru einbýlishús, parhús og raðhús. Einbýlishús gátu samkvæmt því staðið fyrir ofan og neðan götu. Var gert ráð fyrir að einungis yrðu lóðir fyrir einbýlishús við Völuskarð og að samtals yrðu 63 lóðir fyrir einbýlis­hús við Völuskarð og Tinnuskarð. Í kjölfar breytingar á deiliskipulaginu, sem birt var í B-deild Stjórnartíðinda 27. mars 2019, tilheyra göturnar Völuskarð, Tinnuskarð og hluti Stuðlaskarðs nú þriðja áfanga Skarðshlíðar. Með breytingunni var einbýlishúsalóðum m.a. fækkað á svæðinu og áhersla lögð á blandaða byggð með einbýlis- og fjölbýlishúsum. Samkvæmt skipulags­skilmálum eru einbýlis-, tvíbýlis-, þríbýlis- og fjórbýlishús einkennandi fyrir skipulagið. Eftir breytinguna var gert ráð fyrir að við Völuskarð og Tinnuskarð yrðu 18 lóðir fyrir einbýlishús. Lóðum fyrir einbýlishús við Völuskarð var fækkað um 27 og í stað þeirra ýmist gert ráð fyrir lóðum fyrir svokölluð fjölskylduhús, allar fyrir ofan götu, eða tvíbýlishús, allar fyrir neðan götu. Í skil­málunum kemur fram að „Fjölskylduhúsin eru hugsuð sem þrjár einingar, tvær til þrjár íbúðir. Tvíbýlishús sem tengjast saman með bílskúr eða vinnustofu, eða þrjár íbúðir.“ Þá kom fram í gr. 5.1 umrædds skipulags að deiliskipulagsuppdráttur segði til um fjölda íbúða á lóð og að ekki væri heimilt að fjölga þeim umfram það. Með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda 5. mars 2021 tók gildi breyting á nefndri gr. 5.1 sem fól í sér að „mögulegt [yrði] að verða við fjölgun íbúða á einstaka lóðum.“ Jafnframt var tilgreint að „Ákvæðið næði til allra lóða í þriðja áfanga Skarðshlíðahverfis.“ Var eftirfarandi texta bætt við gr. 5.1: „Skipulags- og byggingarráð getur heimilað breytingar á deiliskipulagi Skarðshlíðar 3. áfanga er varða fjölgun íbúða innan hverfisins. […] Um málsmeðferð slíkra breytinga fer skv. skipulagslögum nr. 123/2010.“ Náði framangreind breyting á gr. 5.1 í skilmálum deiliskipulagsins til lóðar kæranda jafnt sem annarra lóða þriðja áfanga.

Fyrirliggjandi upplýsingar um breytingar á skipulaginu Vellir 7, nú Skarðshlíð, frá árinu 2013 bera með sér að þær séu 53 talsins og varða bæði almenna skilmála skipulagsins og einstakar lóðir. Til að mynda var skipulagssvæðinu skipt í þrjá áfanga á árunum 2016-2019. Þá hafa verið gerðar 16 breytingar vegna þriðja áfanga deiliskipulagsins varðandi einstakar lóðir við Völu- og Tinnuskarð. Kærandi hefur m.a. vísað til jafnræðissjónarmiða þar sem í grennd við hann sé tiltekin fasteign, einbýli með þremur íbúðareiningum. Samkvæmt fasteignaskrá Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar er sú fasteign skráð sem einbýli og ekki liggur fyrir að samþykki hafi verið veitt fyrir breyttri skráningu hennar eða fjölgun íbúða.

Hin kærða synjun á umsókn kæranda um breytingu á deiliskipulagi var m.a. studd þeim rökum að eigendur annarra húsa í götunni mættu vænta þess að deili­skipulagið héldi. Er sá rökstuðningur ófullnægjandi í ljósi fyrirliggjandi umsagnar skipulags­fulltrúa að lokinni grenndarkynningu umræddrar breytingar og þeirrar breytingar á deili­skipulagi svæðisins frá árinu 2021 sem ber með sér stefnu skipulagsyfirvalda um að opna fyrir fjölgun íbúða á lóðum. Rökstuðningur bæjaryfirvalda upplýsir ekki með fullnægjandi hætti af hvaða ástæðu umsókn kæranda var hafnað þegar litið er til þess að bílastæðum á skipulags­svæðinu hefur alloft verið fjölgað, fyrir liggur að skipulaginu hefur ítrekað verið breytt og skipulagið heimilar auk þess fjölgun íbúða eftir áðurnefnda breytingu á gr. 5.1 í skilmálum fyrir þriðja áfanga. Var því ástæða til að gera grein fyrir hvaða hindranir stóðu því í vegi að heimila tvær fasteignaeiningar á lóð kæranda og er þá sérstaklega horft til þess að m.a. er gert ráð fyrir því að tvíbýlishús geti verið ofan götu sem væntanlega hafa sömu áhrif á umhverfið og umsótt breyting kæranda.

Með vísan til þess sem að framan er rakið er rökstuðningur hinnar kærðu ákvörðunar haldinn slíkum ágöllum að fallast verður á kröfu kæranda um ógildingu hennar.

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi ákvörðun bæjarstjórnar Hafnarfjarðarkaupstaðar frá 6. apríl 2022 um að synja um breytingu á deiliskipulagi vegna lóðarinnar Völuskarðs 32.

82/2022 Víðigrund

Með

Árið 2022, fimmtudaginn 22. desember, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Borgartúni 21, Reykjavík. Mætt voru Ómar Stefánsson varaformaður, Karólína Finnbjörnsdóttir lögmaður og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 82/2022, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogs frá 28. júní 2022, um að synja umsókn kæranda um breytingu á deiliskipulagi Víðigrundar 1-55 vegna lóðar nr. 23.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 26. júní 2022, er barst nefndinni sama dag, kærir eigandi, Víðigrund 23, Kópavogi, þá ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogs frá 28. júní 2022 að synja umsókn kæranda um breytingu á deiliskipulagi Víðigrundar 1-55. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi og framlögð tillaga að breytingu á deiliskipulagi verði samþykkt en til vara að málið verði unnið aftur á hlutlausan og faglegan hátt. Að auki er gerð krafa um endurgreiðslu kostnaðar vegna grenndarkynningar.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Kópavogsbæ 26. ágúst 2022.

Málavextir: Í gildi er deiliskipulag Víðigrundar 1-55 í Kópavogi frá árinu 1989. Samkvæmt upplýsingum úr fasteignaskrá er stærð íbúðarhússins að Víðigrund 23 skráð 131,1  m2 og stærð lóðarinnar er 456 m2. Er núverandi nýtingarhlutfall því 0,28. Hinn 21. október 2021 sótti kærandi um leyfi til að byggja 70,3 m2 viðbyggingu við núverandi hús. Erindið var lagt fram á fundi skipulagsráðs 15. nóvember 2021 og var afgreiðslu málsins frestað. Hönnuði kæranda barst tölvupóstur 16. s.m. frá skipulagsdeild Kópavogsbæjar þar sem fram kom að undirritað samþykki lóðarhafa aðliggjandi lóðar, Víðigrundar 25, þyrfti ef framkvæmdir væru fyrir-hugaðar á lóðamörkunum sjálfum. Þá var einnig bent á að sækja þyrfti um breytingu á deiliskipulagi þar sem deiliskipulag væri í gildi á svæðinu.

Á fundi skipulagsráðs 31. janúar 2022 var samþykkt að grenndarkynna erindi kæranda um breytingu á umræddu deiliskipulagi vegna Víðigrundar 23 fyrir lóðarhöfum Víðigrundar 11, 13, 21, 25, 29 og 31. Í breytingunni fólst heimild til að byggja 70,3 m2 viðbyggingu sem yrði á 1. hæð og kjallara við núverandi hús. Deiliskipulagsbreytingin var grenndarkynnt 19. apríl 2022 með athugasemdafresti til 20. maí s.á. Á kynningartímanum bárust athugasemdir frá lóðarhöfum Víðigrundar 25. Erindi kæranda var hafnað á fundi skipulagsráðs 20. júní 2022 með vísan til umsagnar skipulagsdeildar, dags. 16. s.m., og staðfesti bæjarstjórn afgreiðsluna á fundi sínum 28. s.m.

Málsrök kæranda: Kærandi telur verulega form- og efnisannmarka vera á hinni kærðu ákvörðun sem feli í sér brot á lögmætisreglunni, jafnræðisreglu stjórnsýsluréttarins, meginreglunni um bann við mismunun, meginreglunni um réttmætar væntingar o.fl.

Viðbygging sú sem umsóttar breytingar hafi falið í sér sé í samræmi við byggðamynstur, húsa- og götumynd og feli ekki í sér skuggamyndun eða útsýnisskerðingu. Nýtingar- og byggingarhlutfall sé jafnframt í samræmi við nýtingu á öðrum lóðum. Umsótt breyting sé sambærileg þeim breytingum sem gerðar hafi verið á öðrum húsum í götunni, en 12 af 38 húsum hafi verið breytt.

Heildarbyggingarmagn á lóð eftir breytingu verði 201,4 m2 sem muni gera nýtingar­hlutfallið 0,44. Meðaltalsnýtingarhlutfall á lóðum Víðigrundar 9-21 og 25-35 sé 0,37, minnst 0,27 og mest 0,77. Um brot á jafnræðisreglu stjórnsýsluréttarins sé að ræða þar sem íbúum sé mismunað. Ljóst sé að fjölda fasteigna í götunni hafi verið breytt og byggt hafi verið við þau sem og að nýtingarhlutfall og byggingarmagn sé meira en í umsóttum breytingum kæranda. Engin rök séu færð fyrir því hvers vegna umræddri tillögu að breytingu á deiliskipulagi hafi verið hafnað. Ekki sé bent á neikvæð áhrif hennar svo sem vegna götumyndar, byggðamynsturs, byggingarmagns, nýtingarhlutfalls, sjónmengunar, útsýnisskerðingar eða nein önnur málefnaleg sjónarmið.

Þá hafi sveitarfélagið ekki uppfyllt leiðbeiningarskyldu sína samkvæmt stjórnsýslulögum. Þegar kærandi hafi fyrst leitað til skipulagsdeildar hafi honum aðeins verið leiðbeint um að fá áritun aðliggjandi lóðahafa á teikningarnar. Í kjölfar þess að kærandi hafi bent á að sú krafa væri ekki í samræmi við gildandi lög hafi skipulagsyfirvöld ákveðið að málið skyldi fara í grenndarkynningu. Eftir synjun á umsókninni hafi ítrekað komið fram í samtölum við starfsmenn skipulagsyfirvalda að málið hefði ekki átt að fara í grenndarkynningu án nokkurs rökstuðnings. Hafi það verið afstaða sveitarfélagsins hafi leiðbeiningar þess efnis átt að berast í upphafi málsins haustið 2021, áður en kærandi hafi lagt út í kostnað og vinnu við grenndarkynningu. Í umsögn skipulagsdeildar, dags. 16. júní 2022, hafi ekki verið að finna leiðbeiningar og þá hafi ekki verið til staðar vilji til að leiðbeina frekar í kjölfar synjunar á umsókn um breytingu á deiliskipulagi. Starfsmenn skipulagsdeildar hafi neitað að hitta kæranda og hönnuð hans vegna málsins. Þá hafi borist ófullnægjandi leiðbeiningar með tölvupósti eftir fund með bæjarstjóra.

Kærandi hafi fengið heimsókn og hótanir frá fyrrum bæjarfulltrúa og fulltrúa í skipulagsráði Kópavogsbæjar. Eftir þá heimsókn hafi annar starfsmaður skipulagsdeildar tekið við málinu og hafi hann tekið aðra afstöðu í því. Ekki hafi fengist skýringar á því hvers vegna annar starfsmaður hafi verið látinn taka við málinu. Þegar kærandi hafi óskað skýringa á niðurstöðu málsins hjá þessum starfsmanni hafi hann fengið þau svör að viðbyggingin hafi verið of stór og ekki átt að fara í grenndarkynningu. Hann hafi þó ekki getað svarað því hvernig stærð viðbyggingarinnar hafi verið metin og hvað teldist umfangsmikið og hvað ekki. Þá hafi hann ekki getað svarað því hvers vegna sveitarfélagið hafi látið málið fara í grenndarkynningu ef mat þess væri það að málið hefði ekki átt að fara þá leið. Illa hafi gengið að fá fund með umræddum starfsmanni en þó gengið að lokum. Kærandi hafi haft samband við skipulagsfulltrúa sem hafi brugðist illa við. Að loknu símtalinu hafi kæranda borist tölvupóstur frá fyrrnefndum starfsmanni skipulagsdeildar þar sem fram hafi komið að fyrirhuguðum fundi hefði verið aflýst þar sem „lóðarhafi hafi þegar haldið þennan fund með skipulagsfulltrúa í síma hér rétt áðan og fengið sín svör“. Þarna hafi kæranda verið refsað fyrir að krefjast skýringa og upplýsinga um hvernig ferli málsins hafi verið en kærandi hafi einnig sent tölvupóst til allra bæjarfulltrúa Kópavogs og upplýst um léleg vinnubrögð skipulagsdeildar og meint pólitísk afskipti af málinu. Á fundi með bæjarstjóra og skipulagsfulltrúa vegna málsins 6. júlí 2022 hafi bæjarstjóri talið að um misskilning væri að ræða og lagt til að skipulagsfulltrúi myndi senda kæranda almennilegar leiðbeiningar. Þær hafi borist samdægurs en verið ófullnægjandi.

Málsrök Kópavogsbæjar: Af hálfu sveitarfélagsins er farið fram á að kröfum kæranda verði hafnað. Með hinni kærðu ákvörðun hafi ekki verið brotið gegn jafnræðisreglu stjórnsýslulaga. Í henni felist að óheimilt sé að mismuna aðilum sem eins sé ástatt um og að sambærileg mál beri að afgreiða á sambærilegan hátt, sbr. 1. mgr. 11. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Kærandi vísi til breytinga á lóðum nr. 35 og 55 við Víðigrund en aðstæður þar séu ekki sambærilegar og á lóðinni nr. 23. Breyting á deiliskipulagi Víðigrundar vegna lóðar nr. 55 hafi falið í sér heimild til að byggja 18,4 m2 sólstofu við vesturhlið hússins en sú breyting hafi óveruleg grenndaráhrif á aðliggjandi lóð hvað varði skuggavarp, nánd, innsýn og útsýni. Tillaga kæranda sé umfangsmeiri og grenndaráhrif hennar umtalsvert meiri. Breytingar vegna lóðar nr. 35 hafi falið í sér heimild til að reisa viðbyggingu og tengibyggingu á lóðinni, samtals 57 m2 að flatarmáli. Einnig hafi verið veitt heimild til að nýta áður gerðan kjallara undir íbúðarhúsinu og koma fyrir tveimur gluggum á vesturhlið kjallarans. Með breytingunni hafi nýtingarhlutfall farið úr 0,30 í 0,61. Á sínum tíma hafi engar athugasemdir borist vegna breytinga á framangreindum lóðum. Aðrar breytingar sem kærandi vísi til séu ekki sambærilegar tillögu kæranda en þar hafi verið um að ræða breytingar á staðsetningu bílskúra sem hefðu haft óveruleg grenndaráhrif. Þá hafi þær breytingar sem kærandi fjalli um verið samþykktar fyrir gildistöku Aðalskipulags Kópavogs 2019-2040.

Við mat á tillögu kæranda hafi verið horft til síðustu breytinga á deiliskipulagi Víðigrundar 1-55. Nýjasta breytingin heimili m.a. dvalarrými í áður ónotuðu kjallararými hússins á lóð nr. 7 en við þá breytingu hafi nýtingarhlutfall lóðar farið í 0,57. Breyting sem gerð hafi verið þar á undan hafi falið í sér heimild til að byggja kjallara undir bílageymslu á lóð nr. 21, ásamt því að stækka grunnflöt bílageymslunnar um 25 m2. Eftir breytinguna hafi nýtingarhlutfall lóðar orðið 0,56 en engar athugasemdir hafi borist við tillöguna. Þá hafi bæjarstjórn einnig samþykkt breytingu á lóð nr. 35 sem hafi m.a. falið í sér heimild til að byggja kjallararými undir bílageymslu sem tengdist kjallara hússins. Eftir breytinguna sé nýtingarhlutfall lóðar 0,78. Engar athugasemdir hafi borist við framangreindar tillögur. Þessi dæmi teljist óverulegar breytingar í skilningi skipulagslaga nr. 123/2010.

Tillaga kæranda teljist ekki óveruleg breyting í skilningi skipulagslaga þar sem hún hafi í för með sér neikvæð umhverfisáhrif fyrir lóð nr. 25 og þá einkum vegna skuggavarps og útsýnis-skerðingar. Ennfremur leiði tillagan til þess að aðkoma að útidyrum á lóð nr. 25 sé þrengri og hafi þannig neikvæð umhverfisáhrif á nánd og innsýn, þ.e. notkun eignarinnar, sbr. það sem fram kemur í umsögn skipulagsdeildar, dags. 16. júní 2022. Hefði tillaga kæranda verið samþykkt hefði nýtingarhlutfall lóðarinnar orðið nokkuð hærra en meðaltals nýtingarhlutfall á svæðinu. Slík breyting væri fordæmisgefandi fyrir nærliggjandi lóðir.

Samkvæmt Aðalskipulagi Kópavogs 2019-2040 sé Víðigrund 23 á íbúðasvæði ÍB-2. Í 2. kafla greinargerðar aðalskipulagsins sé m.a. fjallað um skilgreiningu landnotkunar á íbúðasvæðum og sett fram viðmið um nýtingarhlutfall lóða, reita og svæða og tilgreint hlutfallið 0,2 til 0,35 fyrir einbýlishúsalóðir. Samkvæmt almennum rammaákvæðum aðalskipulags, sem séu stefnu­mótandi og gildi um þegar byggð hverfi, skuli nýtingarhlutfall að jafnaði ekki vera hærra en meðaltals nýtingarhlutfall nærliggjandi lóða, sbr. kafla 7.2.2. í aðalskipulaginu. Jafnframt skuli breytingar á einstökum lóðum eða hluta götureita í eldri hverfum bæjarins ekki raska yfirbragði aðliggjandi byggðar þar sem m.a. sé gætt samræmis hvað varði götumynd, hlutföll bygginga og byggingarstíl, sbr. kafla 7.4.1.

Á umræddu svæði Víðigrundar sé í gildi deiliskipulag Víðigrundar 1-55 sem samþykkt hafi verið í bæjarstjórn 26. september 1989. Deiliskipulagið byggi á heildarskipulagi og skilmálum frá september 1971. Þar sé m.a. tekið fram í kafla III fyrir einbýlishús við Víðigrund að á lóðinni skuli byggja 130 m2 einbýlishús á einni hæð. Form og stærð húss sé bundin skv. málblaði. Á austurhlið hússins skuli vera hátt sitjandi gluggar eða afskermun glugga til að hindra innsýn í garð hússins fyrir austan. Gafl í lóðamörkum skuli vera gluggalaus. Þá sé mesta leyfða þakhæð yfir skurðlínu vegg- og þakflatar 1,2 m.

Núverandi nýtingarhlutfall lóðar nr. 23 sé 0,29. Breytingartillagan geri ráð fyrir að heildarbyggingarmagn á lóð verði 201,4 m2 sem hækki nýtingarhlutfallið í 0,44. Þessir útreikningar geri ekki ráð fyrir bílageymslu en kæranda sé heimilt að byggja allt að 26 m2 bílageymslu á lóðinni skv. gildandi deiliskipulagi. Verði bílageymsla byggð hækki núverandi nýtingarhlutfall lóðar úr 0,29 í 0,34. Verði byggð 70,3 m2 viðbygging á lóðinni verði heildarbyggingarmagn lóðar 226,4 m2 en í dag sé það 157,1 m2. Hefði breytingin verið samþykkt hefði heimilað nýtingarhlutfall lóðar farið úr 0,34 í 0,50. Þess megi geta að meðaltals nýtingarhlutfall á lóðum Víðigrundar 9-21 og 25-35 sé 0,37. Hefði tillaga kæranda verið samþykkt hefði nýtingarhlutfall lóðar nr. 23 orðið nokkuð hærra en meðaltalsnýtingarhlutfall á nærliggjandi lóðum. Af heildarmati og samanburði við áðurnefndar breytingar á nærliggjandi lóðum hafi niðurstaðan verið sú að ekki hafi verið fullnægjandi rök fyrir því að veita slíkt fordæmi.

Þá hafi kæranda verið leiðbeint með fullnægjandi hætti og í samræmi við leiðbeiningarskyldu stjórnsýslulaga, sbr. umsögn skipulagsdeildar, dags. 16. júní 2022, rökstuðning sveitarfélagsins í bréfi, dags. 20. júlí s.á., og önnur gögn málsins. Einnig sé fullyrðingum um meint pólitísk afskipti vísað á bug enda byggi ákvörðunin á faglegum og málefnalegum sjónarmiðum og fyrirliggjandi gögnum.

Viðbótarathugasemdir kæranda: Kærandi bendir á að hann hafi óskað eftir öllum gögnum málsins frá Kópavogsbæ og hluti þeirra gagna hafi borist en lykilskjöl vanti um samskipti fyrrum bæjarfulltrúa við skipulagsdeild. Við skoðun þeirra gagna sem borist hafi komi margt fram sem staðfesti það sem kærandi hafi haldið fram á fyrri stigum málsins um brot á jafnræðisreglu, lélega stjórnsýslu og pólitísk afskipti af skipulagsmálum í sveitarfélaginu.

Þá ítreki kærandi fyrri málsrök sín um að umrædd tillaga að deiliskipulagi hafi verið í samræmi við byggðamynstur, húsa- og götumynd. Sérstök áhersla hafi verið lögð á þessa þætti þrátt fyrir að ódýrara hefði verið að hanna viðbyggingu í nútímalegri stíl. Þá hafi tillagan verið í samræmi við fordæmi í hverfinu, hvort sem horft sé til nýtingarhlutfalls eða annarra mælikvarða.

Í leiðbeiningum frá skipulagsfulltrúa, sem sendar hafi verið með tölvupósti til kæranda 6. júlí 2022, sé vísað til Víðigrundar 35 sem fordæmis. Samkvæmt greinargerð sveitarfélagsins sé sú bygging samtals 57 m2 og nýtingarhlutfall lóðar hafi farið úr 0,30 í 0,61. Í tillögu kæranda sé gert ráð fyrir 35 m2 stækkun ofanjarðar og færi nýtingarhlutfall lóðar úr 0,29 í 0,44. Ef heimild til að byggja bílskúr sé bætt við hækki mögulegt nýtingarhlutfall í 0,50. Hvort sem litið sé á umfangið út frá nýtingarhlutfalli eða fjölda fermetra sé ljóst að viðbyggingin við Víðigrund 35 sé talsvert umfangsmeiri og verði því ekki annað séð en að hin kærða ákvörðun sé brot á jafnræðisreglunni. Þetta fáist staðfest í þeim gögnum sem kærandi hafi fengið frá sveitarfélaginu en í tölvupósti 25. apríl 2022 frá starfsmanni skipulagsdeildar til fyrrum bæjarfulltrúa komi fram að fordæmi séu í hverfinu fyrir viðbyggingu sem svipi til fyrirhugaðra framkvæmda. Ekki verði séð hvað geti útskýrt breytingar á afstöðu skipulagsdeildar um fordæmi á rúmum mánuði og hafi kærandi ekki fengið þau svör frá sveitarfélaginu.

Þá hafi starfsmenn skipulagsdeildar fundað 3. maí 2022 með lóðarhöfum Víðigrundar 25. Kærandi hafi ítrekað óskað eftir fundi með skipulagsdeild vegna málsins og fengið tvívegis fundartíma sem í bæði skiptin hafi verið aflýst degi fyrir fyrirhugaðan fund. Sú staðreynd að starfsmenn skipulagsdeildar hafi neitað að funda með kæranda vegna málsins en á sama tíma fundað og verið í símasamskiptum við aðliggjandi lóðarhafa sé brot á jafnræðisreglunni.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um lögmæti þeirrar ákvörðunar skipulagsráðs, sem staðfest var í bæjarstjórn, að synja um breytingu á deiliskipulagi lóðarinnar nr. 23 við Víðigrund.

Samkvæmt 1. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er það hlutverk nefndarinnar að úrskurða í kærumálum vegna stjórnvaldsákvarðana og í ágreinings-málum vegna annarra úrlausnaratriða á sviði umhverfis- og auðlindamála eftir því sem mælt er fyrir um í lögum á því sviði. Í samræmi við þetta tekur úrskurðarnefndin lögmæti kærðrar ákvörðunar til endurskoðunar en tekur ekki nýja ákvörðun. Þá úrskurðar nefndin ekki um endurgreiðslu kostnaðar kæranda. Verður því einungis tekin afstaða til ógildingarkröfu kæranda í máli þessu.

Samkvæmt skipulagslögum er vald til að skipuleggja land innan marka sveitarfélags í höndum sveitarstjórna og annast þær og bera ábyrgð á gerð deiliskipulags, sbr. 3. mgr. 3. gr. og 1. mgr. 38. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Unnt er að óska eftir því við sveitarstjórn að deiliskipulagi sé breytt en einstakir aðilar eiga almennt ekki lögvarinn rétt til þess að knýja fram slíka breytingu gegn vilja skipulagsyfirvalda. Við meðferð slíkrar umsóknar ber sveitarstjórn aftur á móti að gæta að málsmeðferðarreglum stjórnsýsluréttarins og jafnframt að beita valdi sínu á málefnalegan hátt.

Eins og rakið hefur verið fól tillaga kæranda að breyttu deiliskipulagi í sér heimild til að byggja 70,3 m2 viðbyggingu við núverandi hús á 1. hæð og kjallara. Skipulagsráð synjaði umsókn hans á fundi 20. júní 2022 og staðfesti bæjarstjórn þá afgreiðslu á fundi 28. s.m. en ekki var bókað um frekari rökstuðning í fundargerðum. Umsögn skipulagsdeildar vegna málsins, dags. 16. júní 2022, var lögð fram á báðum fundunum. Í henni er fjallað um athugasemdir lóðarhafa Víðigrundar 25 og áhrif umsóttrar breytingar á lóð hans. Kemur þar fram að „morgun skuggi“ muni stafa af fyrirhugaðri viðbyggingu, einkum við útidyr. Þá breytist útsýni þegar horft væri til norðausturs frá austurhluta Víðigrundar 25. Varðandi umhverfisáhrif af nánd og innsýn væri það mat skipulagsdeildar að fyrirhuguð viðbygging þrengdi aðkomu að útidyrum, þ.e. aukin nánd, en ekki væri tekið undir með lóðarhöfum að nánd raskist í barnaherbergi. Þá kom fram að með fyrirhugaðri breytingu yrði hámarksnýtingarhlutfall 0,44 sem væri yfir meðaltals-nýtingu Víðigrundar 9-35, en undir lóðarnýtingu Víðigrundar 7, 21 og 35 þar sem gerðar hefðu verið breytingar á deiliskipulagi. Um væri að ræða mikla breytingu á götumynd Víðigrundar 19-25 sem yrði fordæmisgefandi fyrir allt deiliskipulagssvæðið. Í Aðalskipulagi Kópavogs 2019-2040 væru sett fram viðmið um nýtingarhlutfall lóða, reita og svæða og tilgreint hlutfallið 0,20-0,35 fyrir einbýlishúsalóðir. Þær breytingar sem hefðu verið gerðar á Víðigrund hefðu aðallega náð til stækkunar húsnæðis neðanjarðar og viðbygginga sem væru garðskálar og forstofur eða tengingar milli húss og bílageymslu þar sem grunnflötur væri undir framlengdu þaki, þ.e. ekki verið að gera kvisti. Ætti það við um Víðigrund 35, 37 og 57 en umrædd breyting yrði umtalsvert stærri en nefndar breytingar. Að baki hinni kærðu ákvörðun bjuggu því efnis- og skipulagsrök.

Samkvæmt 1. mgr. 11. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 skal við úrlausn máls gæta samræmis og jafnræðis í lagalegu tilliti. Í því felst að aðilar við sambærilegar aðstæður skuli hljóta samsvarandi afgreiðslu. Í athugasemdum kæranda er vísað til þess að sambærilegar framkvæmdir sé að finna í sömu götu. Við mat á því hvort jafnræðis hafi verið gætt við töku hinnar umdeildu ákvörðunar verður að líta til þess að um er að ræða stjórnvaldsákvörðun sem veitir skipulagsyfirvöldum ákveðið svigrúm í skjóli lögbundins skipulagsvalds til að móta byggð einstakra svæða. Þær breytingar sem kærandi vísar máli sínu til stuðnings eru ekki sambærilegar þeirri sem hann sótti um og verður einnig að líta til þess að engin andmæli bárust vegna þeirra á sínum tíma.

Með vísan til þess sem að framan er rakið þykir hin kærða ákvörðun ekki haldin þeim form- eða efnisannmörkum sem leitt geti til ógildingar hennar. Verður kröfu kæranda þar um því hafnað.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu ákvörðunar bæjarstjórnar Kópavogs frá 28. júní 2022 um að synja umsókn kæranda um breytingu á deiliskipulagi Víðigrundar 1-55 vegna lóðar nr. 23.

130/2022 Flekkudalur

Með

Árið 2022, þriðjudaginn 20. desember, tók Arnór Snæbjörnsson, formaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, með heimild í 3. mgr. 3. gr. laga nr. 130/2011, fyrir:

Mál nr. 130/2022, kæra á ákvörðun sveitarstjórnar Kjósarhrepps frá 25. október 2022 um að stofnaðar yrðu þrjár íbúðarhúsalóðir

 Í málinu er nú kveðinn upp til bráðabirgða svofelldur

úrskurður

um kröfu kæranda um frestun réttaráhrifa:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 17. nóvember 2022, er barst nefndinni sama dag kæra eigendur Flekkudals 4, Flekkudals sumarh., Dalsbakka, Vatnsbakka og Fálkahreiðurs, þá ákvörðun sveitarstjórnar Kjósarhrepps frá 25. október 2022 að stofnaðar verði úr jörðinni Flekkudal þrjár íbúðarhúsalóðir, 0,5 hektarar eða stærri, samkvæmt meðfylgjandi uppdrætti. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi. Þess er jafnframt krafist að réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar verði frestað á meðan málið er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni og verður nú tekin afstaða til þeirrar kröfu.

Málsatvik og rök: Umsókn eiganda jarðarinnar Flekkudals í Kjósarhreppi, um heimild til að stofna þrjár íbúðarhúsalóðir í landi jarðarinnar sem yrðu 0,5 hektarar að stærð hver, var tekin fyrir á fundi skipulags- og byggingarnefndar Kjósarhrepps 30. ágúst 2022. Í fundargerð var vísað til þess að samkvæmt aðalskipulagi Kjósarhrepps væri heimilt að stofna íbúðarhúsalóðir á landbúnaðarlandi án deiliskipulags. Samkvæmt aðalskipulagi mætti gera ráð fyrir átta íbúðarhúsalóðum á svæðinu að hámarki en í samræmi við umsóknina yrðu þær fjórar. Var umsóknin samþykkt með fyrirvara um grenndarkynningu án athugasemda í samræmi við 2. mgr. 43. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Sveitarstjórn staðfesti ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar á fundi 6. september s.á. Umsóknin var grenndarkynnt fyrir kærendum með bréfum, dags. 16. s.m., og var veittur fjögurra vikna frestur til að koma að athugasemdum sem kærendur gerðu með bréfi, dags. 14. október s.á. Málið var tekið fyrir að nýju í skipulags- og byggingarnefnd 20. október s.á. og var umsóknin samþykkt. Í fundargerð nefndarinnar kom fram að kærendur hefðu skilað inn athugasemdum við grenndarkynningu. Taldi nefndin athugasemdirnar ekki gefa ástæðu til synjunar á stofnun lóðanna en að áður en kæmi til umsóknar um byggingaráform skyldi liggja fyrir samþykkt deiliskipulag. Afgreiðsla skipulags- og byggingarnefndar var staðfest á fundi sveitarstjórnar 25. s.m.

Af hálfu kærenda er bent á að nauðsynlegt sé að réttaráhrif samþykktarinnar verði stöðvuð án tafar nema sveitarfélagið lýsi því yfir að lóðirnar verði ekki stofnaðar á meðan málið sé til meðferðar. Úrskurður um ólögmæti ákvörðunar um stofnun lóðanna sé marklaus ef búið verði að stofna nýjar fasteignir enda geti lóðirnar skipt um eigendur, veðsetning átt sér stað og skapast hagsmunir sem erfitt verði að vinda ofan af.

Sveitarfélagið bendir á að hin kærða ákvörðun feli ein og sér ekki í sér heimild til mannvirkjagerðar eða annarra framkvæmda á fyrirhuguðum lóðum. Áður en til þess komi verði landeigandi eða framkvæmdaraðili að óska eftir heimild sveitarstjórnar til að láta vinna gerð deiliskipulags. Í slíku deiliskipulagi fái kærendur og aðrir þeir sem hagsmuna hafi að gæta tækifæri til að koma sjónarmiðum sínum á framfæri.

Niðurstaða: Í 1. mgr. 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er tekið fram að kæra til úrskurðarnefndarinnar fresti ekki réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar en jafnframt er kæranda þar heimilað að krefjast stöðvunar framkvæmda séu þær hafnar eða yfirvofandi, sbr. 2. mgr. sömu lagagreinar. Þá getur úrskurðarnefndin að sama skapi frestað réttaráhrifum ákvörðunar komi fram krafa um það af hálfu kæranda, sbr. 3. mgr. nefndrar 5. gr. Með sama hætti er kveðið á um það í 29. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 að kæra til æðra stjórnvalds fresti ekki réttaráhrifum ákvörðunar en þó sé heimilt að fresta réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar til bráðabirgða meðan málið er til meðferðar hjá kærustjórnvaldi þar sem ástæður mæli með því. Tilvitnuð lagaákvæði bera með sér að meginreglan er sú að kæra til æðra stjórnvalds frestar ekki réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar og eru heimildarákvæði fyrir stöðvun framkvæmda eða frestun réttaráhrifa kærðrar ákvörðunar undantekning frá nefndri meginreglu sem skýra ber þröngt. Verða því að vera ríkar ástæður eða veigamikil rök fyrir ákvörðun um frestun réttaráhrifa.

Mál þetta snýst um gildi ákvörðunar um stofnun lóða samkvæmt 1. mgr. 48. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Ákvörðunin felur ekki í sér heimildir til að hefja framkvæmdir heldur þarf til að koma sérstök stjórnvaldsákvörðun sem kæranleg er til úrskurðarnefndarinnar, svo sem veiting byggingar- eða framkvæmdaleyfis, sbr. 11. og 13. gr. laga nr. 160/2010 um mannvirki og 13., 14. og 15. gr. skipulagslaga. Í kærumáli vegna greindra leyfisveitinga er eftir atvikum unnt að gera kröfu um stöðvun framkvæmda til bráðabirgða skv. 5. gr. laga nr. 130/2011. Að jafnaði er því ekki tilefni til að beita heimild til stöðvunar framvæmda eða frestunar réttaráhrifa í kærumálum er varða gildi ákvarðana um stofnun lóða.

 

Þegar litið er til fyrrgreindra lagaákvæða og eðlis hinnar kærðu ákvörðunar verður ekki séð að knýjandi nauðsyn sé á að fallast á kröfu kærenda um frestun réttaráhrifa vegna hinnar kærðu ákvörðunar. Þá verða möguleg eigendaskipti og veðsetning lóðanna ekki taldar slíkar óafturkræfar aðgerðir, með tilliti til hagsmuna kærenda, að það gefi tilefni til frestunar réttaráhrifa.

 Úrskurðarorð:

 Hafnað er kröfu kærenda um frestun réttaráhrifa á grundvelli hinnar kærðu ákvörðunar.

70/2022 Starmýri

Með

Árið 2022, föstudaginn 16. desember, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Borgartúni 21, Reykjavík. Mætt voru Ómar Stefánsson varaformaður, Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor og Þorsteinn Þorsteinsson byggingar­verkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 70/2022, kæra á ákvörðun borgarstjórnar Reykjavíkur frá 21. júní 2022 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Safamýrar-Álftamýrar vegna lóðar nr. 2 við Starmýri, Reykjavík. Jafnframt er kærð fyrirhuguð ákvörðun byggingar­fulltrúans í Reykjavík sem tekin var 6. september 2022 þar sem samþykkt var umsókn um leyfi til að breyta innra skipulagi kjallara, bæta við fjórðu hæðinni og fjölga íbúðum um tvær þannig að þær verði 20 talsins í húsi nr. 2a við Starmýri.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 8. júlí 2022, er barst nefndinni sama dag, kærir eigandi Starmýrar 4, Reykjavík, þá ákvörðun borgarstjórnar Reykjavíkur frá 21. júní 2022 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Safamýrar-Álftamýrar vegna lóðar nr. 2 við Starmýri. Jafnframt er kærð fyrirhuguð ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík sem tekin var 6. september 2022 þar sem samþykkt var umsókn um leyfi til að breyta innra skipulagi kjallara, bæta við fjórðu hæðinni og fjölga íbúðum um tvær þannig að þær verði 20 talsins í húsi nr. 2a við Starmýri, Reykjavík.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg 9. ágúst 2022.

Málavextir: Á fundi skipulags- og samgönguráðs Reykjavíkur 12. janúar 2022 og borgarráðs 20. s.m. var samþykkt að auglýsa tillögu að breytingu á deiliskipulagi Safamýrar-Álftamýrar vegna lóðar nr. 2 við Starmýri. Með breytingunni var bætt við heimild fyrir 4. hæð á suðurhluta hússins að Starmýri 2a sem nemur um helmingi þakflatar. Heimilt byggingarmagn 4. hæðar yrði þannig 350 m2 brúttó. Heimilt yrði að fjölga íbúðum á lóðinni Starmýri 2 um tvær þannig að hámarks­fjöldi þeirra verði 25.

Tillagan var auglýst 9. febrúar 2022 með athugasemdafresti til 23. mars s.á. Athugasemdir bárust á kynningartíma, m.a. frá kæranda. Í kjölfarið var tillögunni ásamt innsendum athuga­semdum vísað til umsagnar skipulagsfulltrúa. Á embættisafgreiðslufundi hans ­1. apríl s.á. var tillögunni vísað til skipulags- og samgönguráðs að nýju þar sem lagt var til að deiliskipulags­tillagan yrði samþykkt með tilteknum lagfæringum vegna misræmis í auglýstu byggingarmagni á deiliskipulagsuppdrætti annars vegar og auglýstum skuggavarps­uppdráttum hins vegar. Var tillagan samþykkt á fundi skipulags- og samgönguráðs 27. apríl s.á. með þeim breytingum sem fram komu í umsögn skipulagsfulltrúa og málinu vísað til borgarráðs. Á fundi borgarráðs 5. maí s.á. var málinu vísað til endanlegrar afgreiðslu borgarstjórnar sem samþykkti deili­skipulagstillöguna á fundi sínum 21. júní 2022. Í bréfi Skipulagsstofnunar, dags. 20. júlí s.á., var ekki gerð athugasemd við að auglýsing um samþykkt deiliskipulags­breytingarinnar yrði birt í B-deild Stjórnartíðinda og var hún birt þar 27. s.m.

Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúans í Reykjavík 6. september 2022 var samþykkt umsókn um leyfi til að breyta innra skipulagi kjallara, bæta við fjórðu hæðinni, fjölga íbúðum um tvær þannig að þær væru samtals 20 og skráning yrði uppfærð í matshluta nr. 03 í húsi nr. 2a á lóðinni Starmýri 2.

Málsrök kæranda: Kærandi bendir á að skuggavarp sem sýnt hafi verið þegar gefið var upprunalegt leyfi fyrir byggingu umrædds húss sé gjörbreytt eftir að fjórðu hæðinni hafi verið bætt ofan á. Með auknu byggingarmagni muni síðdegissól á helstu viðverusvæðum í garðinum í Starmýri 4 hverfa í maí og fyrri hluta júní og mestan hluta júlí, ágúst og september. Þetta feli í sér verulega skerðingu á lífsgæðum íbúa Starmýrar 4. Verandi búsett í köldu landi sé það mikilvægt að geta nýtt það sólarljós sem í boði sé. Skert sólarljós, auknir skuggar og ásýnd á þessar stóru byggingar sem drottni yfir nálægum húsum muni hafa mikil áhrif á söluverðmæti Starmýrar 3. Þá hafi hin kærða ákvörðun einungis verið kynnt húsfélagi Starmýrar 4, en ekki fyrir eigendum hvers eignarhluta.

 Málsrök Reykjavíkurborgar: Af hálfu borgaryfirvalda er vísað til umsagnar skipulags­fulltrúa, dags. 1. apríl 2022, þar sem skuggamyndum var ekki talin skerða lífsgæði nágranna. Aukið skuggavarp verði á bílastæðum norðan megin við fjölbýlishúsið á lóð nr. 32 við Álfta­mýri, en að öðru leyti sé ekki um aukið skuggavarp að ræða þar sem samþykkt hækkun hússins sé einungis á suðurhluta þaks, á helmingi þakflatar. Breytingin fæli því ekki í sér aukið skugga­varp norðanmegin við húsið umfram núverandi heimildir skv. eldra deiliskipulagi fyrir Star­mýri 2A sem hafi verið samþykkt 9. september 2020. Hvað varðaði þá málsástæðu að hækkun hússins væri ekki í samræmi við nærliggjandi byggð þá var bent á að í nágrenni hússins væru fjölmörg margra hæða fjölbýlishús, t.d. við Álftamýri.

 Málsrök leyfishafa: Leyfishafi bendir á að í málatilbúnaði kæranda felist rangfærslur og mis­skilningur. Ekki væri verið að auka byggingarmagn verulega líkt og kærandi haldi fram. Þegar fyrra deiliskipulag hafi verið gert hafi verið 2 hæða hús á lóðinni. Þá hafi verið heimild samkvæmt deiliskipulagi að auka byggingarmagn á lóðinni um eina hæð þannig að heimilt væri að hafa þrjár hæðir. Hvað varði fullyrðingar um aukið skuggavarp og myndir sem sýni fjórðu hæðina ofan á röngu húsi, eða húsi nr. 2b og 2c, þá séu rúmir 20 m frá austurenda Starmýrar 2a að austurhlið Starmýrar 2b og 2c og svo um 8 m þaðan að gafli Starmýrar 4. Því sé fjarlægðin milli Starmýrar 4 og Starmýrar 2a um 29 m auk þess sem þriðja hæð Starmýrar 2 sé inndregin um tæpa 2 m. Myndir frá kæranda séu ekki í réttum hlutföllum og til dæmis sjáist ekki í þriðju hæð ný­byggingar á Starmýri 2a þótt staðið sé við girðingu Starmýrar 4. Sá skuggi sem varpist á lóð Starmýrar 4 sé að mestu frá Starmýri 2b og 2c.

 Viðbótarathugasemdir kæranda: Kærandi tekur fram að það að bæta við fjórðu hæðinni hljóti augljóslega að teljast veruleg aukning á byggingarmagni. Ekki sé um neinn misskilning að ræða þar sem árið 2016 hafi legið fyrir leyfi til að bæta einni hæð á umrætt hús en nú sé verið að bæta við þremur hæðum. Það sé ekki rétt að íbúar Starmýrar 2b og c verði fyrir mestu áhrifum af byggingu 4. hæðarinnar enda myndist aldrei skuggi í garði sem tilheyri þeim húsum. Framkvæmdin muni hafa veruleg áhrif á lífsgæði og verðmæti eignar kæranda.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um þá ákvörðun borgarstjórnar Reykjavíkur frá 21. júní 2022 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Safamýrar-Álftamýrar og ákvörðun byggingar­fulltrúans í Reykjavík frá 6. september s.á. um að samþykkja byggingarleyfi fyrir breytingum á húsi nr. 2a við Starmýri í Reykjavík.

Samkvæmt 3. mgr. 3. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 annast sveitarstjórn gerð skipulagsáætlana og ber ábyrgð á gerð aðal- og deiliskipulags í sínu umdæmi, sbr. 29. gr. og 38. gr. laganna. Í aðal­skipulagi er sett fram stefna sveitarstjórnar um þróun sveitarfélags, m.a. varðandi land­notkun, sbr. 1. mgr. 28. gr., en við gerð deiliskipulags ber að byggja á stefnu aðalskipulags auk þess sem deiliskipulag skal rúmast innan heimilda aðalskipulags, sbr. 2. mgr. 37. gr. og 7. mgr. 12. gr. nefndra laga.

Hin kærða deiliskipulagsbreyting var auglýst til kynningar í samræmi við 1. mgr. 43. gr. skipulagslaga og átti kærandi kost á að koma á framfæri athugasemdum sínum vegna hennar sem og hann gerði. Samþykkt tillaga ásamt samantekt um málmeðferð, athugasemdir og svör við þeim var send Skipulagsstofnun til lögboðinnar afgreiðslu í samræmi við 1. mgr. 42. gr. skipulags­laga. Stofnunin gerði ekki athugasemdir við að auglýsing um samþykkt deili­skipulags­breytingarinnar yrði birt í B-deild Stjórnartíðinda og tók hún gildi með auglýsingu þar um 27. júlí 2022. Var formleg málsmeðferð deiliskipulagsbreytingarinnar því í samræmi við lög.

Starmýri 2a er á svæði sem er flokkað sem íbúðarbyggð samkvæmt aðalskipulagi. Á svæðinu er að finna blandaða íbúðarbyggð sem saman stendur af fjölbýlishúsum, raðhúsum og sambýlishúsum ásamt litlum hverfiskjörnum með blandaðri notkun. Þá er einnig að finna þar skóla, leikskóla og íþróttasvæði. Í Aðalskipulagi Reykjavíkur 2040 er fyrst og fremst mörkuð stefna um svæða­nýtingu og þéttleika byggðar á stærri reitum og landnotkunarsvæðum, en nýtingarhlutfall á smærri reitum og einstökum lóðum er alfarið ákveðið í hverfis- og eða deiliskipulagi. Hin kærða deiliskipulagsbreyting gerir ráð fyrir að heimilt sé að bæta við fjórðu hæðinni á hús nr. 2a á lóðinni Starmýri 2 og er hæð hússins sambærileg öðrum fjölbýlishúsum á hinu deiliskipulagða svæði.

Fjallað er um skuggavarp í 1. mgr. b-liðar í gr. 5.3.2.1. í skipulagsreglugerð nr. 90/2013. Þar kemur fram að við ákvörðun um fjarlægð milli einstakra byggingarreita skuli taka tillit til sólar­hæðar og skuggavarps eftir því hver notkun bygginganna sé. Þá er fjallað um skýringarmyndir og önnur fylgiskjöl deiliskipulagstillögu í gr. 5.5.4. og kemur þar fram að ef skýringar­upp­drættir fylgi skuli vísa til þeirra í deiliskipulagi og að skýringaruppdrætti, svo sem skugga­varps­teikningar, sé heimilt að nota til að sýna áhrif af og dæmi um útfærslu deili­skipulags.

Í máli þessu fylgja skuggavarpsteikningar með hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu sem sýna skuggavarp á jafndægrum og sumarsólstöðum kl. 10:00, 11:00, 12:00, 14:00, 15:00, 17:00 og 19:00. Hafa því áhrif umræddrar deiliskipulagsbreytingar á skuggavarp verið könnuð í samræmi við ákvæði skipulagsreglugerðar. Telja verður að skipulagsyfirvöld hafi nokkuð svigrúm við mat á því hvert ásættanlegt skuggavarp sé hverju sinni. Í umsögn skipulagsfulltrúa við innsendum athugasemdum kemur fram að þar sem áætluð hækkun hússins sé einungis á suður­hluta þaks gætti ekki aukins skuggavarps umfram heimildir gildandi deiliskipulags. Engin breyting yrði á skuggavarpi á lóð nr. 4 við Starmýri og að sá skuggi sem næði yfir lóðamörk stafaði af húsum nr. 2b og 2c. Miðað við þá fjarlægð sem er á milli húss kæranda og húss nr. 2a á lóðinni Starmýri 2, að á milli húsanna standa tvö önnur hús og í ljósi fyrirliggjandi skuggavarpsteikninga verður að telja að skuggavarp af fjórðu hæð hússins á lóð kæranda sé óverulegt.

Í kjölfar deiliskipulagsbreytingarinnar var gefið út byggingarleyfi fyrir fjórðu hæðinni á húsinu Starmýri 2a. Var byggingarleyfið í samræmi við skilmála deiliskipulagsins og málsmeðferð þess í samræmi við ákvæði mannvirkjalaga nr. 160/2010.

Með vísan til þess sem að framan er rakið var málsmeðferð hinnar kærðu skipulagsákvörðunar og byggingarleyfis lögum samkvæmt og fór deiliskipulagsbreytingin ekki í bága við gildandi aðal­skipulag. Verður því ekki fallist á kröfu kæranda um ógildingu hinna kærðu ákvarðana.

 Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu ákvörðunar borgarstjórnar Reykjavíkur frá 21. júní 2022, um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Safamýrar-Álftamýrar vegna lóðar nr. 2 við Starmýri og ógildingu ákvörðunar byggingar­fulltrúans í Reykjavík frá 6. september 2022 um að samþykkja umsókn um leyfi til að breyta innra skipulagi kjallara, bæta við fjórðu hæðinni og fjölga íbúðum um tvær þannig að þær verði 20 talsins í húsi nr. 2a á lóð nr. 2 við Starmýri.