Ár 1998, þriðjudaginn 12. maí kl. 12:00 kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Laugavegi 59 í Reykjavík.  Mættir voru Ásgeir Magnússon hrl., formaður ad hoc, Þorsteinn Þorsteinsson verkfræðingur, aðalmaður í nefndinni og Jóhannes Rúnar Jóhannsson hdl, varamaður Hólmfríðar Snæbjörnsdóttur lögfræðings, sem vikið hefur sæti í máli þessu.

Fyrir var tekið mál nr. 10/1998:

Kæra eigenda húsnæðis að Óðinsgötu 7 og 9 vegna byggingarleyfis að Þórsgötu 2.
 
Fyrir er tekin krafa kærenda um stöðvun framkvæmda og er nú um þann þátt málsins kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með kæru dags. 06.04. kæra sex eigendur húsnæðis að Óðinsgötu 7 og 9 í Reykjavík  útgáfu og staðfestingu byggingarleyfis fyrir nýbyggingu að Þórsgötu 2, Reykjavík en byggingarleyfið var afgreitt á fundi byggingarnefndar Reykjavíkur hinn 26.03. 1998 og staðfest í borgarstjórn 02. 04. sl.

Af hálfu kærenda er þess eindregið krafist, að úrskurðarnefndin úrskurði um stöðvun framkvæmda af hálfu byggingarleyfishafa. Framkvæmdir hafi verið komnar nokkuð á veg þegar úrskurður Umhverfisráðuneytisins hafi verið kveðinn upp um niðurfellingu þágildandi byggingarleyfis og að þær hafi þegar verið hafnar aftur samkvæmt því leyfi, sem staðfest var í borgarstjórn þann 02.04. 1998.

Í bréfi lögmanns kærenda, er barst nefndinni á símbréfi hinn 11. maí 1998 kl. 17:30,  eru sjónarmið þeirra reifuð nánar.  Að því er varðar kröfu þeirra um stöðvun framkvæmda er vitnað til þeirrar afstöðu, sem fram kemur í úrskurði Umhverfisráðuneytisins frá 20.11. 1997, “að nýbygging sú sem byggingarleyfið var veitt fyrir, sé stærri og meiri og skerði hagsmuni kærenda í ríkara mæli en þeir hefðu mátt ætla með tilliti til aðalskipulags Reykjavíkur 1990 – 2010 og greinargerðar með því.”  Þá er vísað til 2. mgr. 43. gr. laga nr. 73/1997.  Telja kærendur hinar umdeildu framkvæmdir ekki samrýmast þeim skipulagsreglum sem fram koma ’ nefndu ákvæði.  Stjórnvöld, þ. m. t. sveitarstjórn, og eigendur fasteigna séu bundnir af þeirri áætlun sem fram komi í skipulagi um það hvernig nýta megi fasteignir á ákveðnu svæði.  Nýting einnar fasteignar geti haft afgerandi áhrif á hagnýtingu nágrannaeigna.  Það mál, sem hér sé til meðferðar, sé dæmigert fyrir þær aðstæður að frávik einnar byggingar frá því skipulagi sem fyrir sé hafi veigamikil áhrif á nýtingu annarra eigna á sama svæði og skerði hagsmuni eigenda þeirra.

Framkvæmdum við bygginguna vindi hratt fram. Nái framkvæmdir á það stig að miklir fjárhagslegir hagsmunir fari forgörðum við niðurrif mannvirkisins kunni úrskurður úrskurðarnefndar um að fella byggingarleyfið úr gildi að vera haldlaus. Byggingarleyfishafi kunni að ávinna sér rétt með byggingarframkvæmdum á grundvelli byggingarleyfis sem síðar kunni að verða fellt úr gildi.  Þannig sé einungis hægt að tryggja hagsmuni kærenda svo viðunandi sé með því að stöðva framkvæmdir til bráðabirgða meðan beðið sé endanlegrar afgreiðslu málsins.  Önnur úrræði séu óviðunandi og hagsmunir byggingarleyfishafa ekki eins ríkir og hagsmunir kærenda.  Breyti þar engu um sjónarmið byggingarleyfishafa sem fram komi í athugasemdum hans dags. 27. apríl 1998.

Af hálfu byggingarleyfishafa er kröfunni um bráðabirgðabann við framkvæmdum harðlega mótmælt. Hann hafi þegar orðið fyrir miklu tjóni vegna mótmæla kærenda, sem hafi m.a. leitt til tafa á byggingaframkvæmdum. Nú séu þenslutímar á sviði byggingariðnaðarins og stöðvun framkvæmda nú myndi leiða til þess, að hann myndi missa frá sér þann mannskap, sem hann hefði ráðið til starfa. Starfsmenn færu annað og allt væri í óvissu með hvernig til tækist að ráða nýja menn. Yrðu framkvæmdir stöðvaðar við þessar aðstæður væri hætta á enn stórfelldara tjóni byggingaraðilans en þegar væri orðið.

Það sé viðurkennd grundvallarregla í lögfræðinni, að minni hagsmunir skuli víkja fyrir meiri hagsmunum. Hagsmunir byggingaraðilans af því að fá að halda framkvæmdum óhindrað áfram séu tvímælalaust mun ríkari heldur en hagsmunir kærenda af hinu gagnstæða. Mjög óráðlegt sé því að úrskurða um bráðabirgðastöðvun á framkvæmdum í þessu máli, þar sem slíkur úrskurður hljóti að útheimta rækilega könnun á efnisatriðum þessa máls, rétt eins og endanleg efnisniðurstaða málsins.

Mál þetta var kært til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála með bréfi dags. 06.04. 1998. Á fundi nefndarinnar þann 15.04. 1998 ákvað formaður nefndarinnar, Ingimundur Einarsson hrl., að lýsa sig vanhæfan til setu í henni vegna þessa tiltekna máls og tók þá sæti hans Ásgeir Magnússon hrl., sem ráðherra skipaði ad hoc sem formann nefndarinnar vegna þessa.
Með bréfi dagsettu þann sama dag var byggingaraðila gefinn frestur til 28.04. 1998 til að tjá sig um kæruna og gera athugasemdir ef um þær væri að ræða. Þær athugasemdir bárust með bréfi Magnúsar Thoroddsen hrl. ds. 27.04. 1998.
Þann sama dag var síðan kærendum sent bréf þar sem þeim var gefinn kostur á að koma að sínum athugasemdum við röksemdir byggingaraðila. Úrskurðarnefndin gekk á vettvang með málsaðilum 08.05. 1998.

Krafa kærenda um stöðvun framkvæmda er sett fram með heimild í 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, en þar segir að komi fram í ágreiningsmáli krafa um stöðvun framkvæmda skuli úrskurðarnefnd þegar í stað kveða upp úrskurð um það atriði.

Úrskurðarnefndin lítur svo á, að skýra verði fyrrgreint orðalag nefndrar 8. gr. með hliðsjón af málsmeðferðarreglum stjórnsýslulaga nr. 37/1993 og slíkur bráðabirgðaúrskurður um stöðvun framkvæmda verði vart kveðinn upp nema að málsaðilum hafi áður gefist kostur á að skýra sjónarmið sín með fullnægjandi hætti.  Þá verði við úrlausn þessa þáttar málsins að líta til þeirra sjónarmiða er liggja til grundvallar ákvæðis 29. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Að fengnum umsögnum byggingarnefndar Reykjavíkur og Skipulags-stofnunar, og að virtum framlögðum gögnum og þeim sjónarmiðum og lagarökum sem fram hafa komið hjá málsaðilum, er það niðurstaða úrskurðarnefndarinnar að ekki séu efni til að verða við kröfu kærenda um stöðvun byggingarframkvæmda á lóðinni að Þórsgötu 2, Reykjavík, á meðan beðið er úrskurðar nefndarinnar um hvort fellt skuli úr gildi hið umdeilda byggingarleyfi, sem samþykkt var af byggingarnefnd Reykjavíkur 26.03. 1998 og staðfest í borgarstjórn 02.04. 1998.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um að allar byggingarframkvæmdir á lóðinni að Þórsgötu 2, Reykjavík, séu stöðvaðar á meðan niðurstöðu úrskurðarnefndarinnar er beðið um hvort fellt skuli úr gildi byggingarleyfi vegna lóðarinnar til handa Kristjáni G. Tryggvasyni, sem samþykkt var í byggingarnefnd Reykjavíkur 26. 03. 1998 og staðfest í borgarstjórn 02.04. 1998.

Ár 1998, fimmtudaginn 7. maí kl. 11.30, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Laugavegi 59 í Reykjavík. Mættir voru allir aðalmenn; Ingimundur Einarsson, hæstaréttarlögmaður, Þorsteinn Þorsteinsson, byggingarverkfræðingur og Hólmfríður Snæbjörnsdóttir, lögfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 8/1998; 98030004

Kæra íbúðareiganda að Háaleitsbraut 117 í Reykjavík vegna útgáfu byggingarleyfis  til að reisa fjarskiptamastur á lóðinnni nr. 28 við Síðumúla í Reykjavík.

Á málið er nú lagður svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 6. mars 1998, kærir A, Háaleitisbraut 117, Reykjavík, ákvörðun byggingarnefndar Reykjavíkur frá 18.12. 1997 um að leyfa Mótás ehf. að byggja 30 metra hátt fjarskiptamastur úr stáli með tilheyrandi búnaði  á suðurmörkum lóðarinnar nr. 28 við Síðumúla í Reykjavík.

Þess er krafist að framangreind ákvörðun byggingarnefndar verði felld úr gildi. Um kæruheimild er vísað til skipulags- byggingarlaga nr. 73/1997.

Með bréfum nefndarinnar, dags. 11. mars 1998, var framangreint kærubréf kynnt byggingarnefnd Reykjavíkur og óskað umsagnar og byggingarleyfishafa gefinn kostur á að koma að athugasemdum. Jafnframt var sama dag óskað eftir umsögn Skipulagsstofnunar skv. e-lið 4. gr. laga nr. 73/1997. Umsögn byggingarnefndar barst nefndinni með bréfi byggingarfulltrúa dags. 30. mars 1998  og umsögn Skipulagsstofnunar í bréfi dags. 31. mars 1998. Athugasemdir byggingarleyfishafa bárust í bréfi í bréfi dags. 27. apríl 1998. Kæranda var gefinn kostur á að tjá sig um framkomnar umsagnir og athugasemdir með bréfi  dags.30. apríl 1998 og veittur frestur til þess til 6. þessa mánaðar.  Engin andsvör hafa borist frá kæranda vegna þessa bréfs.

Málsatvik:  Hinn 22. október 1997 sótti Mótás ehf., vegna Íslenska farsímafélagsins ehf., um leyfi til að  reisa 25 metra  hátt grindarmastur  í norð-vesturhorni lóðarinnar nr. 28 við Síðumúla, samkvæmt teikningu Teiknistofunnar Ármúla 6. Samkvæmt teikningunum var fjarlægð í húshorn á Háaleitisbraut 117  67 metrar. Með umsókninni fylgdi umsögn um erindið frá fundi skipulags- og umferðarnefndar hinn 13. sama mánaðar þar sem fallist er á erindið en lögð áhersla á að ekki verði leyfðar auglýsingar á mastrið. Byggingarnefnd frestaði erindinu og samþykkti að senda það í grenndarkynningu, sbr. 2. mgr. gr. 3.1.1. í byggingarreglugerð nr. 177/1992.

Umsóknin var lögð fram í byggingarnefnd að nýju þann 27. nóvember 1997 en þá lágu fyrir athugasemdir nágranna. Afgreiðslu umsóknarinnar var frestað á fundinum og byggingarfulltrúa falið að taka málið til frekari skoðunar. Fulltrúar umsækjanda gerðu grein fyrir umókninni og svöruðu fyrirspurnum á kynningarfundi sem byggingarfulltrúi og Borgarskipulag héldu með nágrönnum þann 15. desember 1997. Með hliðsjón af ábendingum og athugasemdum sem komu fram á fundinum lét Íslenska farsímafélagið ehf. vinna  nýja tillögu að staðsetningu mastursins og útfærslu þess og voru helstu breytingar þessar: Í stað grindarmastur er mastrið lokað rör um 1 metri í þvermál við jörð en 0,5 m í toppi. Mastrið er flutt úr norð- vestur horni lóðarinnar að suðurmörkum hennar þannig að það rís upp úr húsaþyrpingunni á lóðunum Síðumúla 28 og 30. Fjarlægð í húshorn á Háaleitisbraut 117 verður 112 m  í stað 67 m. Mastrið er hækkað í 30 metra en vegna breyttrar staðsetningar hækkar topppunktur þess þó aðeins um 1,65 metra. Tækjabúnaður verður utan við vesturlóðarmörk Síðumúla 28, á opnu svæði milli lóðar og gangstígs á 18 fermetra reit sem umgirtur er 2ja metra hárri trégirðingu. Umsóknin var þannig samþykkt á fundi byggingarnefndar þann 18. desember 1997. Á þeim fundi lágu m.a. fyrir ljósmyndir teknar úr íbúð á 3. hæð fjölbýlishússins nr. 117 við Háaleitisbraut, sem fyrirhugað mastur hafði verið teiknað inn á bæði samkvæmt fyrri og endanlegri tillögu. Einnig lá fyrir bréf frá Geislavörnum ríkisins, dags. 15. desember 1997, þar sem fram kemur að miðað við hæð mastursins og fjarlægð þess frá íbúðarhúsum og þær upplýsingar sem liggi fyrir um  staðsetningu og afl farsímasendanna og þá geislun sem um sé að ræða sé það mat Geislavarna ríksins að íbúum í Háaleitishverfi stafi ekki heilsufarsleg hætta af mastrinu.  Mastrið hefur nú verið reist og hafa nefndarmenn skoðað útlit þess og afstöðu til nærliggjandi húsa en ekki þótti þörf formlegrar vettvangsgöngu í málinu.

Röstuðningur kæranda, byggingarleyfishafa og byggingarnefndar:  Kæran í máli þessu lýtur einungis að byggingu sjálfs fjarskiptamastursins en ekki að frágangi búnaðar á áðurnefndu svæði utan vesturlóðarmarka Síðumúla 28.  Kærandi telur sjónmengun vera af mastrinu enda blasi það við frá stofu- og eldhúsglugga íbúðar sinnar og telur það geta rýrt verðgildi hennar.  Þá lýsir kærandi áhyggjum af aukinni geislun með ófyrirsjáanlegum afleiðingum fyrir heilsufar sitt.  Ekki hafi farið fram mat á umhverfisáhrifum auk þess sem mastrið sé ekki inni á skipulagi svæðisins.

Í athugasemdum byggingarleyfishafa segir að staðið hafi verið rétt að öllum undirbúningi mastursbyggingarinnar.  Umsókn um leyfi til byggingar þess hafi fengið ítarlega umfjöllun í nefndum Reykjavíkurborgar. Staðsetningu og gerð mastursins hafi verið breytt vegna athugasemda frá íbúum í nágrenninu. Byggingar á lóðinni hafi fremur bætt ásýnd hennar en spillt henni. Að lokum megi benda á að fordæmi séu fyrir fjarskiptabúnaði við byggingar í nágrenninu, því að á þaki Landsímahússins við Ármúla 25 sé  allmikill fjarskiptabúnaður.
 
Í umsögn byggingarnefndar er lagst gegn því að krafa kæranda verði tekin til greina. Ekki verði séð að bygging mastursins í meira en 110 metra fjarlægt hafi nein áhrif á útsýni úr gluggum íbúðar kæranda eða geti lækkað sölverð íbúðarinnar í framtíðinni. Hinsvegar megi leiða líkur að því að uppbygging og frágangur þess svæðis sem áður hýsti fangelsisbyggingu með ófrágenginni lóð muni verða til þess að auka verðgildi íbúða í næsta nágrenni.

Niðurstaða:  Uppsetning fjarskiptamasturs á lóðinni nr. 28 við Síðumúla brýtur ekki í bága við skipulag. Umsókn um leyfi fyrir byggingu þess var kynnt nágrönnum með lögformlegum hætti og komið til móts við sjónarmið þeirra. Ekki verður á það fallist með kæranda að mastrið í rúmlega 110 metra fjarlægð frá íbúð hennar valdi verulegri sjónmengun eða komi til með að lækka söluverð íbúðarinnar í framtíðinni. Að mati Geislavarna ríkisins er íbúum í Háaleitishverfi ekki heilsufarsleg hætta búin vegna geislunar frá mastrinu. Samkvæmt 5. gr. laga nr. 63/1993 um mat á umhverfisáhrifum eru byggingar fjarskiptamastra ekki matsskyldar framkvæmdir. Með vísun til framanritaðs eru ekki efni til að verða við kröfum kæranda.

Úrskurðarorð:

Ákvörðun byggingarnefndar Reykjavíkur frá 18. desember 1997 um að veita Mótási ehf. v. Íslenska farsímafélagsins ehf. leyfi til að reisa 30 metra hátt fjarskiptamastur úr stáli á suðurmörkum lóðarinnar nr. 28 við Síðumúla ásamt tilheyrandi búnaði við vesturmörk lóðarinnar skal standa óbreytt.

Ár 1998, miðvikudaginn 15. apríl, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Laugavegi 59 í Reykjavík. Mættir voru Ingimundur Einarsson, hæstaréttarlögmaður, Þorsteinn Þorsteinsson, byggingarverkfræðingur og Hólmfríður Snæbjörnsdóttir, lögfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 4/1998
Ágreiningur milli húseiganda að Bjarkarhlíð 6 í Egilsstæðabæ og byggingaryfirvalda um opnun veitingastaðar með vínveitingaleyfi að Lyngási 5 – 7.

Á málið er nú lagður svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til umhverfisráðuneytisins, dags. 8.2. 1998, kærir G, Bjarkarhlíð 6, Egilsstöðum samþykkt bæjarstjórnar Egilsstaðabæjar frá 18. nóvember 1997 „um opnun á veitingastað með vínveitingaleyfi við Lyngás 1 – 3 á Egilsstöðum.“
Gerir hann kröfu til þess að ofangreind samþykkt bæjarstjórnar verði ógilt.

Um kæruheimild er vísað til 7. mgr. 8. gr. byggingarlaga nr. 54/1978.

Með bréfi úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 11. febrúar 1998, var kæran kynnt byggingarnefnd og bæjarstjórn Egilsstaðabæjar og þeim gefinn kostur á að gera athugasemdir við hana og koma að rökstuðningi fyrir ákvörðun sinni. Sama dag var óskað  umsagnar Skipulagsstofnunar um kæruefnið skv.  eð-lið 4. gr. laga nr. 73/1997. Þá var rekstraraðila veitingastaðarins að Lyngási 5 – 7, Egilsstöðum, jafnframt gefinn kostur á að að koma að athugasemdum sínum við framkominni kæru. Úrskurðarnefnd hafa borist álit og umsagnir ofangreindra aðila. Þá hefur nefndinni ennfremur borist bréf frá kæranda, dags. 25. mars s.l., þar sem hann gerir frekari grein fyrir kröfum sínum. Í því bréfi leiðréttir kærandi tilgreiningu á húsnúmeri umrædds veitingastaðar, hið rétta sé að húsið sé nr. 5 – 7 við Lyngás á Egilsstöðum.

Með nýjum skipulags- og byggingarlögum, nr. 73/1997, sem tóku gildi þann 1. janúar 1998, voru byggingarlög nr. 54/1978 felld úr gildi. Samkvæmt 8. gr. hinna nýju laga, sbr. og  2. gr. reglugerðar um úrskurðarnefnd nr. 621/1997, fjallar úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarlaga um ágreining um skipulags- og byggingarmál samkvæmt þeim lögum.
Umhverfisráðuneytið framsendi erindi þetta til úrskurðarnefndar þann 9. febrúar s.l.

Málsatvik:  Samkvæmt gögnum málsins eru helstu atvik þessi.

Með bréfi til bæjarstjóra Egilsstaðabæjar, dags. 15. september 1997, sækir Ágúst Ólafsson f. h. Valkyrja ehf. um rekstrarleyfi fyrir veitingahús á efri hæð hússins að Lyngási 3 (sic.) Í bréfinu segir að ætlunin sé að starfrækja þar matsölustað undir nafninu PIZZA´67, ásamt vínveitingum. Með bréfinu fylgdi teikning af húsnæðinu eins og fyrirhugað var að það yrði eftir breytingar.

Umsókninni var hafnað af skipulags- og byggingarráði Egilsstaðabæjar þann 18.9.1997 og þá bókað að ganga þyrfti frá teikningu í samræmi við byggingarreglugerð. Ennfremur var byggingarfulltrúa falið að kynna nágrönnum fyrirhugaða starfsemi í húsinu.
Með bréfi, dags. 22. september 1997 sækir sami aðili um leyfi til skipulagsnefndar til að breyta notkun efri hæðar hússins að Lyngási 5, úr íbúðar og skrifstofuhúsnæði, í húsnæði fyrir veitingarekstur.

Með bréfi byggingarfulltrúa, dags. 25. september 1997 var húseigendum við Bjarkarhlíð, Tjarnarás og Lyngás gefinn kostur á að tjá sig um fyrirhugaðan veitingarekstur að Lyngási 5 fyrir 27.10. 1997. Af því tilefni sendu kærandi og nokkrir húseigendur bréf til byggingarfulltrúa. Í bréfi sínu mótmælir kærandi því að leyfi verði veitt til sölu áfengis í húsinu, og óskar jafnframt eftir því að bæjarstjórn lýsi yfir andstöðu sinni við að sýslumaður veiti fyrirhuguðum veitingastað slíkt leyfi. Myndi slíkt leiða til aukins ónæðis í næsta nágrenni og verðlækkunar á fasteignum. Þá nefnir kærandi að fjöldi vínveitingaleyfa hafi þegar verið gefinn út í næsta nágrenni, og því ekki á bætandi.

Á fundi skipulags- og byggingarráðs þann 30.10.1997 var byggingarfulltrúa heimilað að gefa út byggingarleyfi til að breyta efri hæð hússins að Lyngási 5 í veitingastað. Bæjarstjórn staðfesti þá ákvörðun á fundi sínum 4.11. 1997.

Á fundi bæjarstjórnar Egilsstaðabæjar frá 8. nóvember 1997  er svo bókað um afgreiðslu á áfengisveitingaleyfi að Lyngási 5 – 7: „Bæjarstjóri kynnti málið, sem varðar starfsemi Pizza 67 að Lyngási 5 – 7. Sagði hann frá viðræðum við rekstraraðila um fyrirhugaðan rekstur. Að því búnu samþykkt samhljóða að mæla með vínveitingaleyfi til Pizza 67 á grundvelli þess samkomulags sem bæjarstjóri og rekstraraðilar gerðu, en þar er gert ráð fyrir opnunartíma sunnudaga til og með fimmtudaga til 23:30 en föstudaga og laugardaga til kl. 24:00. Þessi opnunartími verður endurskoðaður eftir 3 mánuði í rekstri ef ástæða þykir til.“

Rökstuðningur málsaðila:  Kærandi rökstyður kröfu sína með því að opnun veitingastaður með vínveitingaleyfi að Lyngási 5-7  eigi ekkert erindi svo nálægt íbúðabyggð og að slíkur rekstur sé svo ólíkur þeim rekstri sem áður hafi verið á þessum stað að engin rök fyrir því að leyfa hann án þess að breyta skipulagi. Með samþykkt um vínveitinga- og rekstrarleyfi sé verið að opna möguleika til að hafa staðinn opinn til tvö til þrjú eftir miðnætti. Sé það ámælisvert af bæjarstjórn að vera þannig að læða leyfi fyrir veitinga- og skemmtistað yfir íbúa í nágrenninu, með þeim átroðningi sem vínveitingahúsum venjulega fylgi.

Í bréfi sínu til úrskurðarnefndar, dags. 25. mars s.l., segir kærandi svo ennfremur: „Það furðulegasta í þessu máli er sú sundurgreining sem er á leyfi fyrir matsölustað og vínveitingaleyfi. Vitað var strax í upphafi að Pizza 67 bæði um vínveitingaleyfið og að bæjarstjórn ætti að afgreiða það erindi. Sem síðan yrði forsenda þess að sýslumaður gæti gefið út vínveitingaleyfi skv. 12. gr. áfengislaga nr. 82/1969. Á þeim forsendum tel ég að ógilda þurfi afgreiðslu byggingarnefndar og bæjarstjórnar til að fá þessari ákvörðun hnekkt. Krafa mín er sú að úrskurðað verði að byggingarnefnd og bæjarstjórn Egilsstaða hafi brotið gildandi skipulag á þessu svæði með afgreiðslum sínum í þessu máli og samþykktir þeirra verði felldar úr gildi.“

Í bréfi byggingarfulltrúa, dags .9. mars s.l.  er skýrð afstaða skipulags- og byggingaryfirvalda til kröfu kæranda. Þar segir m.a. að ekkert deiliskipulag sé til af þessu svæði, en í aðalskipulagi sé það skilgreint sem  „blönduð landnýting, einkum verslun og iðnaður“ Í húsinu að Lyngási 5 – 7 hafi áður verið og/eða sé nú verslun, skrifstofa, íbúð, vélaverkstæði. Telur skipulags- og byggingarráð að ekki hafi komið fram mótmæli gegn matsölustað í húsinu, eins og um var sótt, og því engin rök gegn þeirri ákvörðun að leyfa þar matsölustað.

Niðurstaða:  Með bréfi byggingarfulltrúa Egilsstaðabæjar þann 25. september 1997 var kæranda ásamt öðrum íbúum við Bjarkarhlíð, Tjarnarás og Lyngás, gefinn kostur á að tjá sig um fyrirhugaðan veitingarekstur að Lyngási 5 – 7. Því bréfi svaraði kærandi með bréfi þann 23. október 1997. Af því bréfi verður ekki ráðið að kærandi hafi lagst gegn því að veitt yrði byggingarleyfi vegna fyrirhugaðra breytinga á húsnæðinu. Hins vegar lýsir hann eindreginni andstöðu sinni við því að þar verði veitt leyfi til áfengisveitinga og færir fram rök fyrir þeirri afstöðu sinni.

Þann 30. október 1997 samþykkti skipulags- og byggingarráð bæjarins að heimila byggingarfulltrúa að gefa út byggingarleyfi til breytinga á efri hæð hússins að Lyngási 5, og var sú samþykkt staðfest af bæjarstjórn Egilsstaðabæjar þann 4. nóvember 1997.

Fram er komið að ekkert deiliskipulag er til af umræddu svæði við Lyngás, en það er skilgreint sem „blönduð landnýting, einkum verslun og iðnaður.“ Því verður ekki talið að bæjaryfirvöldum hafi borið að breyta skipulagi, áður en veitt var leyfi til veitingareksturs á efri hæð hússins nr. 5 – 7 við Lyngás. Af þeim sökum einum eru því engar forsendur til þess að verða við kröfu kæranda um að fella úr gildi samþykktir skipulags- og byggingarráðs og bæjarstjórnar Egilsstaðabæjar um leyfi til breytinga á umræddu húsnæði.

Hin kærða samþykkt bæjarstjórnar Egilsstaðabæjar frá 18. nóvember 1997 felur í sér umsögn hlutaðeigandi sveitarstjórnar til lögreglustjóra vegna umsóknar um leyfi til áfengisveitinga, sbr. 12. gr. áfengislaga nr. 82/1969, með síðari breytingum. Í ákvæðinu kemur fram, að áður en sveitarstjórn lætur uppi umsögn, skuli hún leita álits áfengisvarnarnefndar.
Úrlausn ágreinings um ofangreinda umsögn bæjarstjórnar til lögreglustjóra fellur ekki undir valdsvið úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála. Kröfu kæranda um að samþykkt bæjarstjórnar frá 18. nóvember 1997 er því vísað frá nefndinni.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda, G, um að fella úr gildi samþykktir skipulags- og byggingarráðs og bæjarstjórnar Egilsstaðabæjar frá 30. október og 4. nóvember 1997 um leyfi til að breyta efri hæð hússins nr. 5 – 7 við Lyngás í matsölustað.
Kröfu kæranda um ógildingu samþykktar bæjarstjórnar Egilsstaðabæjar frá 18. nóvember 1997 er vísað frá úrskurðarnefnd.

Ár 1998,  miðvikudaginn 22. apríl kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Laugavegi 59 í Reykjavík. Mættir voru allir aðalmenn; Ingimundur Einarsson, hæstaréttarlögmaður, Þorsteinn Þorsteinsson, byggingarverkfræðingur og Hólmfríður Snæbjörnsdóttir, lögfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 09/1998/ 98040001

Ágreiningur milli húseigenda að Háeyrarvöllum 2, Eyrarbakka, og byggingaryfirvalda um breytingu á þaki spennistöðvar.

Á málið er nú lagður svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndarinnar, dags. 31. mars 1998, kærir Sigurður Jónsson hrl.,  f. h. MÞ og MÖ, húseigenda að Háeyrarvöllum 2 , Eyrarbakka,  ákvörðun Eyrarbakkahrepps um að heimila breytingu á þaki spennistöðvar vestan við hús þeirra.

Þess er krafist að heimild byggingaryfirvalda til breytinga á þaki hússins verði felld úr gildi og lagt verði fyrir eiganda að færa það í upprunalegt horf.

Um kæruheimild er vísað til 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.

Málsatvik:  Samkvæmt gögnum málsins eru helstu atvik þess þau að í nóvember sl. urðu kærendur þess varir að framkvæmdir voru hafnar við að breyta þakinu á spennistöðinni, sem er í 13 metra fjarlægð frá húsi þeirra. Hið nýja þak er allt annarar gerðar en hið fyrra,  skyggir á útsýni frá kærendum og lokar fyrir útsýni út á götuna. Þeir kvörtuðu þá þegar munnlega til hreppsnefndar en kvörtunum þeirra og kröfum um stöðvun framkvæmda var ekki sinnt. Þeir fengu engin gögn í hendur fyrr en erindi þeirra var synjað með bréfi oddvita, dags. 23. febrúar 1998.

Niðurstaða:  Kærufrestur er einn mánuður frá því að kærendum varð kunnugt um þá samþykkt sem hann kærir, sbr. 4. mgr. 39. gr. skipulags-  og byggingarlaga nr. 73/1997 og 1. mgr. 2. gr. reglugerðar nr. 621/1997. Bréf kærenda til nefndarinnar er dags. 31. mars sl. og verður því að telja að kærufrestur hafi verið liðinn þegar nefndinni barst erindi kærenda. Þegar af þeirri ástæðu, svo og með vísan til 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993,  brestur úrskurðarnefnd lagaheimild til að taka mál kærenda til efnislegrar meðferðar. Verður því að vísa máli þeirra frá úrskurðarnefnd.

Úrskurðarorð:

Máli þessu er vísað frá úrskurðarnefnd.

 

 

Ár 1998,  miðvikudaginn 1. apríl, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Laugavegi 59 í Reykjavík. Mættir voru Gunnar Jóhann Birgisson, hæstaréttarlögmaður, Þorsteinn Þorsteinsson, byggingarverkfræðingur og Hólmfríður Snæbjörnsdóttir, lögfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 1998/05; 98030005

Ágreiningur milli húseigenda við Móabarð í Hafnarfirði og byggingaryfirvalda um samþykkt umsóknar um leyfi til að byggja 1.404 fermetra iðnaðarhúsnæði á lóðinni nr. 21 við Melabraut.

Á málið er nú lagður svofelldur

úrskurður:

 
Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 9.2. 1998, kærir Jónatan Sveinsson hrl., f. h. þinglesinna eigenda fasteignanna nr. 16, 18, og 20B við Móbarð í Hafnarfirði, ákvörðun byggingarnefndar Hafnarfjarðar frá 28.1. 1998 um að samþykkja umsókn H f. h. Vélaverkstæðis H, Melabraut 23, um leyfi til að byggja 1.404 ferm. iðnaðarhúsnæði á tveimur hæðum á lóðinni nr. 21 við Melabraut

Þess er krafist að framangreind ákvörðun byggingarnefndar verði felld úr gildi.

Í bréfinu var þess jafnframt krafist, með vísan til  5. mgr. 8. gr. laga nr. 73/1997, að þegar í stað yrði kveðinn upp úrskurður um stöðvun framkvæmda á lóðinni, þar sem þegar hefur  verið grafinn grunnur að húsinu, þar til ágreiningi þessum hafi verið ráðið til lykta hjá nefndinni.

Um kæruheimild er vísað til 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.

Kröfur sínar rökstyðja kærendur með því að framangreind ákvörðun byggingarnefndar hafi verið ólögmæt. Þeir séu meðal þeirra sem eiga íbúðarhús í næsta nágrenni og eigi þar af leiðandi lögvarinn rétt til þess, að yfirvöld skipulags- og byggingarmála hagi afgreiðslu umsókna um byggingarleyfi með þeim hætti að ekki verði að nauðsynjalausu gengið á hagsmuni þeirra.
Byggingarnefnd hafi borið sig ranglega að við afgreiðslu umsóknarinnar. Henni hafi borið, samkvæmt 1. sbr. 2. og 7. mgr. 43. greinar, sbr. 23. og 26. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, sem tóku gildi 1. janúar 1998, að vísa málinu til skipulagsnefndar áður en hún tók það til endanlegrar afgreiðslu. En hvort heldur sem umsóknin hefði verið meðhöndluð og afgreidd eftir eldri eða núgildandi skipulags- og byggingarlögum rúmaðist ákvörðun byggingarnefndar, um að samþykkja umsóknina, ekki innan gildandi „deiliskipulags“ á svæðinu að því er varðaði stærð hinnar fyrirhuguðu byggingar. Það hefði byggingarnefndarmönnum átt að vera ljóst þar sem um hafi verið að ræða leyfi til byggingar á stakri lóð í fullbyggðu hverfi og því lítið svigrúm til að víkja frá gildandi „deiliskipulagi“.

Með bréfum nefndarinnar, dags. 12.2. 1998, var framangreint kærubréf ásamt fylgiskjölum kynnt byggingarnefnd Hafnarfjarðar og byggingarleyfishafa og þeim gefinn kostur á að koma að rökstuðningi fyrir ákvörðuninni og gera athugasemdir, fyrir 27.2. 1998. Jafnframt var sama dag óskað umsagnar Skipulagsstofnunar skv.  e-lið 4. gr. laga nr. 73/1997. Umsögn Skipulagsstofnunar barst nefndinni í bréfi 20.2. 1998, athugasemdir byggingarleyfishafa í bréfi lögmanns hans dags. 26.2. 1998 og rökstuðningur byggingarnefndar í bréfi byggingarfulltrúa, dags. 27.2. 1998.

Í bréfi byggingarfulltrúa segir m. a. að byggingarnefnd hafi talið, eftir að hafa ráðfært sig við bæjarlögmann, að þar sem umsóknin hafi fyrst komið til umfjöllunar í byggingarnefnd í nóvember 1997 bæri að afgreiða hana samkvæmt þágildandi byggingarlögum og byggingarreglugerð.
Fyrir fundi byggingarnefndar hafi legið samkomulag lóðarhafa lóðanna nr. 21, 23 og 25 við Melabraut þess efnis að lóðirnar yrðu samnýttar að því er varði bílastæði og athafnasvæði og þar af leiðandi sé sameiginleg nýting þessara lóða 0.38.
Með tilliti til jafnræðis samkvæmt stjórnsýslulögum nr. 37/1993 hafi byggingarnefnd  látið taka saman á skipulagsuppdrætti af Hvaleyrarholti, dags. í júní 1986, hvar og þá hvernig sambærileg mál hafi í gegnum árin verið samþykkt í þessu iðnaðarhverfi af byggingar- og skipulagsnefnd.
 
Í umsögn Skipulagsstofnunar segir m.a. að á svæðinu sé ekki í gildi samþykkt eða staðfest deiliskipulag, þar sem deiliskipulagstillaga iðnaðarsvæðis á Hvaleyrarholti, sem samþykkt var í bæjarstjórn þann 9.9. 1986 hafi ekki hlotið endanlega afgreiðslu skipulagsstjóra ríkisins skv. grein 4.4.1. í skipulagsreglugerð nr. 318/1985. Hins vegar sé nýtingarhlutfall það sem byggingarnefnd hafi heimilað á lóðinni nr. 21 við Melabraut langt umfram það sem gert sé ráð fyrir í staðfestu aðalskipulagi.

Að kröfu kæranda, með vísun til 5. mgr. 8. gr. laga nr. 73/1997, kvað úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála upp úrskurð þann 10.3. 1998 þess efnis að framkvæmdir á lóðinni nr. 21 við Melabraut skyldu stöðvaðar á meðan kærumáli þessu væri ráðið til lykta hjá nefndinni.

Niðurstaða:  Athugasemdir verða ekki gerðar við málsmeðferð byggingarnefndar á byggingarleyfisumsókninni. En samkvæmt 2. mgr. 43. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, sem tóku gildi um s. l. áramót, skulu byggingarleyfi vera í samræmi við staðfest aðalskipulag og samþykkt deiliskipulag. Samhljóða ákvæði var í eldri byggingarlögum nr. 54/1978, sbr. 2. mgr. 9. gr. 

Uppdrættir sem samþykktir voru á fundi byggingarnefndar 28.1. 1998 að 1.404 fermetra húsi á tveimur hæðum á lóðinni nr. 21. við Melabraut, sem er 2065 fermetrar að stærð, uppfylla ekki framangreind skilyrði. Nýtingarhlutfall á lóðinni er of hátt eða 60% hærra en segir í greinargerð með staðfestu aðalskipulagi Hafnarfjarðar 1995-2015 frá 23.12. 1997, sem ákveður hámarksnýtingu 0.4 á einstökum lóðum. Einhliða samkomulag lóðarhafa lóðanna nr. 21, 23 og 25, um að þinglýsa kvöð á lóðirnar um að samnýta bílastæði, opin svæði og aðkomuleiðir og um að lóðarmörk verði ekki girt eða afmörkuð á annan hátt breytir ekki leyfilegu byggingarmagni á lóðinni nr. 21 við Melabraut samkvæmt staðfestu aðalskipulagi.

Samkvæmt samþykktum uppdráttum brýtur fyrirhugað hús einnig í bága við deiliskipulagsuppdrátt iðnaðarsvæðis á Hvaleyrarholti frá júní 1986, að því leyti að það er að grunnmáli 10 metrum lengra og 10 metrum breiðara en gert er ráð fyrir á byggingarreit lóðarinnar.
Telja verður framangreindan deiliskipulagsuppdrátt, sem samkvæmt skjölum málsins var samþykktur á fundi bæjarstjórnar þann 9.9. 1986 og kynntur hagsmunaaðilum og nágrönnum 10. sama mánaðar, vera bindandi skipulag fyrir skipulags- og byggingaryfirvöld og lóðarhafa, þótt hann hafi ekki, vegna athugsemda um að finna þurfi lausnir til að fækka umferðartengingum við Suðurbraut, verið samþykktur af skipulagsstjóra ríkisins skv. grein 4.4.1. í skipulagsreglugerð nr. 318/ 1985.

Samantekt byggingarnefndar um sambærileg mál sem samþykkt hafi verið af byggingar- og skipulagsnefnd í þessu iðnaðarhverfi hefur eðli málsins samkvæmt ekki áhrif á niðurstöðu þess máls sem hér er til úrlausnar.
Með vísun til framanritaðs fellst úrskurðarnefnd á kröfu kærenda.

Úrskurðarorð:

Ákvörðun byggingarnefndar Hafnarfjarðar frá 28.1.1998 og bæjarstjórnar þann 3.2.1998, um að samþykkja umsókn H f. h. vélaverkstæðis H, Melabraut 23, um leyfi til að byggja 1.404 fermetra iðnaðarhús á tveimur hæðum á lóðinni nr. 21 við Melabraut, er felld úr gildi.

Ár 1998,  miðvikudaginn 25. mars, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Laugavegi 59 í Reykjavík. Mættir voru allir aðalmenn; Ingimundur Einarsson hæstaréttarlögmaður, Þorsteinn Þorsteinsson, byggingarverkfræðingur og Hólmfríður Snæbjörnsdóttir, lögfræðingur.

Fyrir var tekið málið nr. 3/1998:

Ágreiningur eiganda ósamþykkts íbúðarhúsnæðis á lóðinni nr. 4B við Leifsgötu í Reykjavík við borgaryfirvöld vegna skilyrða sem þau settu fyrir afmörkun eignarhlutans, samkvæmt reglugerð nr. 471/1997 um eignaskiptayfirlýsingar, útreikning hlutfallstalna o. fl. í fjöleignarhúsum.

Á málið er nú lagður svofelldur

úrskurður:

Með stjórnsýslukæru til umhverfisráðuneytisins, dags. 20. janúar 1998, kærir Jónína S. Lárusdóttur hdl. f.h. Othars Arnar Petersen hrl., ákvörðun borgarstjórnar frá 15.1.1998 um að staðfesta ákvarðanir byggingarfulltrúa og byggingarnefndar frá 17. og 18.12. 1997 um að samþykkja umsókn umbjóðenda hennar, I, Vatnsendabletti 156 í Kópavogi,  dags. 3.12. 1997, um afmörkun ósamþykkts íbúðarhúsnæðis hans á lóðinni nr. 4B við Leifsgötu, á grundvelli 15. gr. reglugerðar nr. 471/1997 með skilyrðum, sbr. eftirfarandi bókun:

„Samþykktin tekur einungis til eignaafmörkunar, en í henni felst ekki samþykkt á bakhúsi hvorki til íbúðar eða annarra nota. Fjarlægist borgarsjóði að kostnaðarlausu þegar krafist verður. Byggingin uppfyllir ekki ákvæði brunamálareglugerðar. Þinglýsa skal ofangreindum ákvæðum áður en samþykktin tekur gildi.“

Kærandi krefst þess að framangreind skilyrði verði úrskurðuð ólögmæt og að úrskurðað verði að samþykki eignaafmörkunar eignarhlutans skuli vera skilyrðislaus.

Um kæruheimild er vísað til 7. mgr. 8. gr. byggingarlaga nr. 54/1978.

Kröfur sínar rökstyður kærandi m.a. með eftirfarandi:
Setning skilyrðanna hafi verið óþörf og að með þeim hafi verið brotið gegn 12. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.
Umbjóðandi hennar hafi eingöngu beðið um afgreiðslu á erindi þar sem hann fór fram á afmörkun séreignar í samræmi við 15. gr. reglugerðar nr. 471/1997 um eignaskiptayfirlýsingar, útreikning hlutfallstalna o. fl. í fjölbýlishúsum.
Niðurrifskvöð skilyrðanna feli í sér athafnaskyldu með tilkostnaði og varði eignarrétt sem verndaður sé af 72. gr. stjskr. nr. 33/1944.
Leifsgata 4B hafi staðið á lóðinni síðan á 5. áratug aldarinnar og þó svo að borgaryfirvöld hafi synjað um samþykki sitt fyrir húsinu hafi þau  aldrei gert ráðstafanir til að fá það fjarlægt. Í raun hafi tilvist hússins verið látin óátalin af borgaryfirvöldum og viðurkennd með innheimtu fasteignagjalda af því.

Með nýjum skipulags- og byggingarlögum, nr. 73/1997, sem tóku gildi þann 1. janúar 1998, voru byggingarlög nr. 54/1978 felld úr gildi. Samkvæmt 8. gr. hinna nýju laga, sbr. 2. gr. reglugerðar um úrskurðarnefnd nr. 621/1997, fjallar úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarlaga um ágreining um skipulags- og byggingarmál.
Umhverfisráðuneytið framsendi erindi þetta til úrskurðarnefndar þann 22. janúar 1998.

Framlögð gögn:  Fyrir úrskurðarnefnd hafa verið lögð eftirtalin gögn:

Nr.  1  Lóðarleigusamningu, dags. 21. maí 1942.
Nr.  2  Erindi Þ til byggingarnefndar, dags. 25. apríl 1944 og svar byggingarnefndar, dags. 5. maí 1944.
Nr.  3  Bréf eiganda Leifsgötu 6 til bæjarráðs Reykjavíkur, dags. 1. júní 1946.
Nr.  4  Svar bæjarráðs Reykjavíkur, dags. 30. mars 1996.
Nr.  5  Bréf Þ til bæjarráðs Reykjavíkur, dags. 1. júní 1946.
Nr.  6  Bréf Ólafs Þorgrímssonar hrl. til borgarverkfræðings, dags. 25. maí 1987.
Nr.  7  Bréf Ólafs Þorgrímssonar hrl.  til lögfræði- og stjórnsýsludeildar Reykjavíkurborgar, dags. 15. júlí 1988.
Nr.  8. Bréf framkvæmdastjóra lögfræði- og stjórnsýsludeildar Reykjavíkurborgar til byggingarfulltrúa Reykjavíkurborgar, dags. 19.júlí 1988.
Nr.  9.   Svar byggingarfulltrúa til Ólafs Þorgrímssonar hrl., dags. 12. ágúst 1988.
Nr.  10. Yfirlýsing eiganda framhússins að Leifsgötu 4, dags. 30. ágúst 1988.
Nr.  11.  Kaupsamningur um Leifsgötu 4, ódags.
Nr.  12.  Afsal Leifsgötu 4, dags. 1. september 1988.
Nr.  13.  Vottorð Fasteigamats ríkisins, dags. 20. febrúar 1997.
Nr.  14.  Útskrift frá skráningadeild fasteigna, dags. 4. desember 1996.
Nr.  15.  Reikningur frá Gjaldheimtunni í Reykjavík, með gjalddaga 1. febrúar 1997.
Nr.  16.  Þinglýsingarvottorð, dags. 20. febrúar 1997.
Nr.  17.  Umsókn til byggingarnefndar Reykjavíkurborgar, dags. 14. mars 1997.
Nr.  18.  Umsókn til byggingarnefndar Reykjavíkurborgar, dags. 3. desember 1997.
Nr.  19.  Bréf byggingarfulltrúans í Reykjavík, dags. 23. desember 1997.
Nr.  20.  Fundargerð byggingarfulltrúans í Reykjavík, dags. 17. desember 1997.
Nr.  21.  Fundargerð byggingarnefndar Reykjavíkurborgar, dags. 18. desember 1997.
Nr.  22.  Fundargerð borgarstjórnar, dags. 15. janúar 1988.

Þá hefur úrskurðarnefnd leitað umsagnar og álits málsaðila og Skipulagsstofnunar, og hafa þessar umsagnir og álit borist nefndinni:
Umsögn Skipulagsstofnunar, dags. 16. febrúar 1998.
Bréf borgarstjóra, dags. 4. mars 1998 ásamt umsögn skrifstofustjóra byggingarfulltrúa, dags. dags. 25. febrúar 1998, sem samþykkt var fundi byggingarnefndar 26. febrúar 1998 og í borgarráði 3. mars 1998.
Bréf Jónínu S. Lárusdóttur hdl., dags. 19. mars 1998.

Málsatvik:
Kærandi lýsir málavöxtum svo:
„Hinn 21. maí 1942 gerði borgarstjórinn í Reykjavík leigusamning við Þ, Barónsstíg 12 í Reykjavík um leigu á lóðinni nr. 4 við Leifsgötu í Reykjavík, sem var og er 405 fermetrar að flatarmáli.
Sumarið 1943 byggði Þ íbúðarhús á ofangreindri lóð.

Hinn 25. apríl 1944 fór Þ þess á leit við byggingarnefnd við byggingarnefnd Reykjavíkur að honum yrði veitt leyfi til að byggja gróðurhús á lóðinni. Því erindi var synjað með bréfi, dags. 5. maí 1944, án alls rökstuðnings.
Hinn 26. mars 1946 var bæjarráði Reykjavíkur tilkynnt um byggingu gróðurhúss á lóð Leifsgötu 4 af íbúum nærliggjandi húsa var ennfremur kvartað yfir þeim hávaða sem starfsemi prentsmiðju í húsinu fylgdi og skorað á bæjarráð að gera ráðstafanir vegna þessa. Bæjarráð vísaði erindinu til lögreglunnar og byggingarfulltrúa til meðferðar með bréfi, dags. 30. mars 1946.

Í bréfi sínu, dags. 1. júní 1946 nefndi Þ að hann hefði fengið tilkynningu frá bæjaryfirvöldum að honum væri óheimilt að hafa bakhúsið á lóðinni. Fór hann þess á leit með bréfinu að honum yrði leyft að hafa bygginguna á lóðinni, þar sem hann hefði lagt mikinn kostnað í hana og starfsemi sem til húsa í henni. Á bréf þetta var ritað „synjað“. Virðist það benda til þess að bæjarráð hafi hafnað því að Þ hefði bygginguna á lóðinni ásamt þeirri starfsemi sem þar var rekin næstu 5 árin.
Hins vegar liggur ekki fyrir að þáverandi bæjaryfirvöld hafi gert nokkrar ráðstafanir til þess að húsið yrði fjarlægt.

Hinn 25. maí 1987 ritaði Ólafur Þorgrímsson hrl. borgarverkfræðingi bréf erfingja Þ, þar sem hann fór fram á viðurkenningu borgaryfirvalda á lögmæti tilvistar bakhússins. Benti hann á að húsið hefði staðið á lóðinni í fullan hefðartíma, óátalið af öllum, sem hlut áttu að máli, þar á meðal af borgaryfirvöldum, enda væri eignarhlutinn sérmetinn til fasteignamats og skattlagður í samræmi við það. Hinn 15. júlí 1998 framsendi þáverandi framkvæmdastjóri lögfræði- og stjórnsýsludeildar Reykjavíkurborgar ofangreind gögn og bað um að „málið yrði tekið upp að nýju og kannað hvort grundvöllur sé fyrir að samþykkja þessi mannvirki, sem staðið hafi um áratugi.“

Hinn 12. ágúst 1988 var erindi Ólafs Þorgrímssonar hrl. synjað, án nokkurs rökstuðnings. 
Ekki virðast hafa verið aðhafðar ráðstafanir af hálfu borgarinnar í kjölfar þessa til þess að fá umrætt hús fjarlægt.
Hinn 30. ágúst 1988 gerðu eigendur að Leifsgötu 4 eftirfarandi yfirlýsingu sem þinglýst er á Leifsgötu 4:
„Við undirritaðir eigendur að Leifsgötu 4 í Reykjavík, þ. e. framhúsinu við Leifsgötu ásamt bílskúr og öðru, sem eignarhlutum okkar fylgir, svo sem því er lýst í afsölum til okkar, lýsum því hér með yfir að við höfum ekkert að athuga við eignarrétt I að tveim íbúðarskúrum á baklóð fasteignarinnar, ásamt tilheyrandi lóðarréttindum, sem sérstaklega eru metin til fasteignamats og lóðamats, svo og brunabótamats.“
Erfingjar Þ gerðu ódagsettan kaupsamning við umbj. minn, þar sem hinn seldi eignarhluti var tilgreindur: „tveir sambyggðir íbúðarskúrar á baklóð fasteignarinnar nr. 4 við Leifsgötu og eru kenninúmer þeirra 0201 og 0101. Húsmat þeirra er talið kr. 1.374, lóðarmat 83.000 og brunamat kr. 1.887.000 samkvæmt bréfi Reykjavíkurborgar, dags. 3. júní 1987.“

Hinn 1. september 1988 var bakhúsið afsalað til umbj. míns sem átt hefur húsið síðan. Hefur hann búið í húsinu í nokkur ár, en leigir það nú út.
Hinn 14. mars 1997 var sótt um til byggingarnefndar Reykjavíkurborgar að hún samþykkti Leifsgötu 4B sem íbúðarhús. Málsmeðferð umsóknar var hæg og var það ekki fyrr en 5 mánuðum síðar að undirritaðri var tjáð munnlega að byggingarnefnd myndi ekki samþykkja umsóknina á grundvelli fyrirliggjandi gagna.
Þar sem mjög var þrýst á umbj. minn að leggja fram gögn til að unnt væri að ganga frá eignaskiptasamningi ákvað hann að sækja um afmökun séreignar Leifsgötu 4B á grundvelli 15. gr. reglugerðar 471/1995.“

Niðurstaða:  Ef þinglýst eignarheimild er ekki í samræmi við samþykktar aðalteikningar, eins og í máli kæranda, skal sækja um leyfi byggingarnefndar, sbr. 15. gr. reglugerðar nr. 471/1997, til afmörkunar eignarhlutans áður en eignaskiptayfirlýsing fæst staðfest.
Í ákvörðun byggingarnefndar um að leyfa afmörkun eignarhlutans, sbr. tilvitnað ákvæði, felast engin vilyrði um að veita umsækjanda betri rétt en hann hafði áður til að fá aðaluppdrætti að eign sinni samþykkta.
Samkvæmt framansögðu er á það fallist með kæranda að skilyrði sem borgaryfirvöld settu fyrir afmörkun eignarhlutans á lóðinni nr. 4B við Leifsgötu hafi verið óþörf og að með þeim hafi þau brotið gegn meðalhófsreglu 12. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1997.
Kröfur kæranda eru teknar til greina.

Úrskurðarorð:

Ákvörðun borgarstjórnar frá 15. janúar 1998 um að staðfesta ákvarðanir byggingarfulltrúa og byggingarnefndar frá 17. og 18. desember 1997, um að samþykkja umsókn I um afmörkun eignarhluta hans í ósamþykktu íbúðarhúsnæði á lóðinni nr. 4B með skilyrðum, er breytt á þann veg að hún verði skilyrðislaus.

Ár 1998,  fimmtudaginn 26. mars, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Laugavegi 59 í Reykjavík. Mættir voru Gunnar Jóhann Birgisson, hæstaréttarlögmaður, Þorsteinn Þorsteinsson, byggingarverkfræðingur og Hólmfríður Snæbjörnsdóttir, lögfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 6/1998

Krafa um stöðvun framkvæmda á lóðinni nr. 3 við Fjóluhlíð í Hafnarfirði.

Á málið er nú lagður svofelldur

úrskurður:

Með vísun til 5. mgr. 8. gr. laga nr. 73/1997 og að fenginni umsögn Skipulagsstofnunar  í kærumálinu nr. 6/1998 þykir  úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála rétt, að verða við kröfu S,  f. h. íbúa/eigenda hússins á lóðinni nr. 4 við Fjóluhlíð í Hafnarfirði um að stöðva framkvæmdir á lóðinni nr. 3 við Fjóluhlíð.

Úrskurðarorð:

Framkvæmdir á lóðinni nr. 3 við Fjóluhlíð í Hafnarfirði skulu stöðvaðar þar til úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála hefur kveðið upp úrskurð um hvort samþykkt byggingarfulltrúa Hafnarfjarðar frá 27. janúar 1998 um að leyfa byggingu tveggja íbúða húss á lóðinni þar sem önnur íbúðin er 79.4 fermetrar og hin 126.9 fermetrar, skuli felld úr gildi eða staðfest.

Árið 1998, fimmtudaginn 19. mars, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Laugavegi 59 í Reykjavík. Mættir voru allir aðalmenn; Ingimundur Einarsson, hæstaréttarlögmaður, Þorsteinn Þorsteinsson, byggingaverkfræðingur og Hólmfríður Snæbjörnsdóttir, lögfræðingur.

Fyrir var tekið málið nr. 1/1998:
Ágreiningur íbúðaeigenda að Þverholti 11 í Mosfellsbæ við bygginganefnd Mosfellsbæjar vegna höfnunar bygginganefndar á endurskoðun byggingarleyfis til “Pizzabæjar”, sem samþykkt var í bygginganefnd þann 24. júní 1997.

Á málið er nú lagður svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til Umhverfisráðuneytisins, dags. 9. janúar 1998, kærir Hörður F. Harðarson, hdl., f.h.  íbúðaeigenda að Þverholti 11 í Mosfellsbæ, ákvörðun bygginganefndar Mosfellsbæjar frá 26. nóvember 1997 og bæjarstjórnar Mosfellsbæjar frá 26. nóvember s.á. um að hafna beiðni um ógildingu samþykktar bygginganefndarinnar frá 24. júní s.á.

Er þess krafist að ákvörðun bygginganefndar Mosfellsbæjar frá 24. júní 1997, þess efnis að samþykkja umsókn S, f.h. “Pizzabæjar”, um leyfi til að innrétta áður samþykkt verslunar- og þjónusturými á 1. hæð til vinstri í húsinu nr. 11 við Þverholt sem pizzastað, verði tekin til endurskoðunar. Þá er þess og krafist að starfsleyfi, sem heilbrigðisnefnd Mosfellsbæjar veitti “Pizzabæ” þann 26. júní 1997, verði afturkallað.
Um kæruheimild er vísað til. byggingarlaga nr. 54/1978.

Með nýjum skipulags- og byggingarlögum, nr. 73/1997, sem tóku gildi þann 1. janúar 1998, voru byggingarlög nr. 54/1978 felld úr gildi. Samkvæmt 8. gr. hinna nýju laga, sbr. og 2. gr. reglugerðar um úrskurðarnefnd nr. 621/1997, fjallar úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála um ágreining um skipulags- og byggingarmál samkvæmt þeim lögum.

Umhverfisráðuneytið framsendi erindi þetta til úrskurðarnefndar þann 22. janúar 1998.

Framlögð gögn:
Fyrir úrskurðarnefnd hafa verið lögð eftirtalin gögn:
Stjórnsýslukæra Harðar F. Harðarsonar, hdl., dags. 9. janúar 1998.
Skýrsla gæðamatsráðs Lagnafélags Íslands um loftræstilagnir í Þverholti 11, Mosfellsbæ, dags. 14. október 1997, ásamt fylgiskjölum.
Bréf Harðar F. Harðarsonar, hdl., til bygginganefndar Mosfellsbæjar, dags. 29. október 1997.
Bréf Ásbjörns Þorvarðarsonar, byggingafulltrúa Mosfellsbæjar, til Harðar F. Harðarsonar, hdl., dags. 2. desember 1997.
Bréf Arnar Höskuldssonar, hrl., til úrskurðarnefndar, dags. 12. febrúar 1998.
Bréf Ásbjörns Þorvarðarsonar, byggingafulltrúa, til úrskurðarnefndar, dags. 13. febrúar 1998, ásamt fylgiskjölum.
Umsögn Skipulagsstofnunar til úrskurðarnefndar, dags. 18. febrúar 1998.
Bréf Harðar F. Harðarsonar, hdl., til úrskurðarnefndar, dags. 25. febrúar 1998.

Málsatvik:  Húsið að Þverholti 11 í Mosfellsbæ er þriggja hæða fjöleignarhús. Á jarðhæð þess er verslunar / þjónusturými og veitingastaðurinn “Pizzabær”, sem nú mun reyndar hættur rekstri. Á 2. og 3. hæð eru alls 4 íbúðir. Í skipulagsskilmálum fyrir húsið er notkun á jarðhæð skilgreind sem “verslun, þjónusta, handverk”, en á 2. hæð sem “verslun, þjónusta, íbúðir”.

Í gögnum kærenda kemur fram að pizzastaður hafi verið rekinn á jarðhæð hússins frá árinu 1995, án tilskilinna leyfa frá bæjaryfirvöldum. Af starfseminni hafi stafað mikil loftmengun, þar sem loftræsting var engin frá staðnum og lykt barst inn í íbúðir hússins. Hafi íbúðaeigeindur margsinnis leitað aðstoðar heilbrigðisfulltrúa og fleiri opinberra aðila, og vakið athygli á að pizzastaðurinn væri starfræktur án tilskilinna starfsleyfa, og án þess að gengið væri þannig frá loftræstingu að ekki væri íbúum til ama.

Á fundi bygginganefndar Mosfellsbæjar þann 27. maí 1997 var tekin fyrir umsókn S, f.h. “Pizzabæjar”,  “um leyfi til að setja upp loftræstirör á húsið nr. 11 við Þverholt, vegna starfsemi Pizzabæjar á 1. hæð. Jafnframt er sótt um leyfi fyrir fyrirkomulagsbreytingu á 1. hæð vegna innréttingar staðarins.”

Umsókn þessi var þannig afgreidd af bygginganefnd: “Jákvætt, enda liggi fyrir umsögn íbúa hússins og betri útfærsla aðalhönnuða hússins.”

Í gögnum málsins kemur fram að leitað hafi verið heimildar húsfélagsins til að leggja loftræstistokk utan á húsið og upp fyrir þak, en það hlaut ekki samþykki íbúa. Ekki verður séð af gögnum að leitað hafi verið sérstaklega umsagnar íbúa fyrir þeirri breytingu á notkun jarðhæðar, sem fólst í umsókn “Pizzabæjar”.

Á fundi bygginganefndar Mosfellsbæjar þann 24. júní 1997 var tekin fyrir umsókn S, f.h. “Pizzabæjar”, “um leyfi til að innrétta áðursamþykkt verslunar- og þjónusturými á 1. hæð til vinstri í húsinu nr. 11 við Þverholt sem pizzastað. Engar stærðarbreytingar verða við innréttinguna og loftræsting verður um sér innanhússlögn upp fyrir þakmæni.”
Umsókn þessi var samþykkt á fundinum og staðfest á fundi bæjarstjórnar þann 25. júní 1997.

Með bréfi Heilbrigðiseftirlits Kjósarsvæðis, dags. 27. júní 1997, var S, f.h. “Pizzabæjar”, tilkynnt að heilbrigðisnefnd Kjósarsvæðis hefði veitt honum starfsleyfi þann 26. júní s.á. Í bréfinu segir síðan: “Samþykktin er háð því skilyrði að loftræsting samkvæmt samþykkt Bygginganefndar Mosfellsbæjar frá 24. júní sl. verði strax sett upp.”

Þann 18. júlí 1997 leituðu íbúðaeigendur að Þverholti 11 til gæðamatsráðs Lagnafélags Íslands og óskuðu eftir úttekt og skýrslu um loftræstikerfi hússins.  Í skýrslu gæðamatsráðs til íbúðaeigenda, dags. 14. október 1997, kemur fram að teikningar af loftræstilögnum í húsinu eru ekki til. Við skoðun hafi þær allar reynst vera plaströr, 100 mm. í þvermál. Niðurstaða gæðamatsráðs er sú, að ekki hafi verið farið eftir ákvæðum byggingarreglugerðar við útfærslu loftræstilagna í húsinu.
Með tilvitnaðri skýrslu fylgdi bréf Arnars J. Magnússonar, dags. 20. ágúst 1997, en hann hafði unnið tillögur að loftræstingu fyrir umræddan pizzustað. Í bréfinu segir svo m.a.:  “Svo um mánaðamótin júní/júlí hringdi byggingafulltrúinn í mig og áréttaði að leysa yrði málið og lagði til að blásið yrði upp um útloftunarrör sem lægi frá 1. hæð upp í þakmæni. Ég taldi að rörið flytti ekki nóg, og þar sem ekki væru til óyggjandi upplýsingar um legu þess væri þetta ekki vænleg leið, en þar sem ekki voru aðrar sýnilegar lausnir óreyndar, og með lið 7.7.7. í Byggingarreglugerð í huga, útfærði ég tillöguna (Till. 4) með háþrýstum blásara og kastventli á mæni.
Það virðist sem framkvæmt hafi verið samkvæmt síðustu tillögunni, en ég heyrði ekkert af málinu fyrr en í dag, að íbúar hefðu beðið Gæðamatsráð að skoða það. Einnig kom fram í dag að innsteyptar loftrásir í húsinu eru úr plasti, en ekki úr óbrennanlegu efni eins og reglugerðir kveða á um.”

Með bréfi lögmanns íbúðaeigenda, dags. 29. október s.l., var skýrsla gæðamatsráðs Lagnafélags Íslands kynnt bygginganefnd Mosfellsbæjar og þess krafist að nefndin tæki til endurskoðunar fyrri ákvörðun sína frá 24. júní 1997, og afturkallaði leyfi S, f.h. “Pizzabæjar”. Kröfu sína rökstyður lögmaðurinn með vísan til niðurstaðna ofangreindrar skýrslu og eftirfarandi orðum: “ Loftræsting frá pizzaofni virðist vera tengd loftræstikerfi hússins. Þar til loftræstitúða var sett á þak hússins kom lykt frá pizzastaðnum inn í allar íbúðir hússins. Það hefur hins vegar ekki reynst mögulegt að kanna hvernig tengingar á loftræstirörum frá pizzaofninum eru þar sem engar teikningar eru til af lögnum hússins. Það er hins vegar ljóst að þessi frágangur brýtur gegn ákvæði 7.7.6.12 í byggingarreglugerð þar sem er kveðið á um að loftrásir, sem ætlað er að flytja eim frá stöðum þar sem matseld fer fram, skuli vera A30 og ganga órofnar upp fyrir þak. Þá ber einnig að benda á að loftræsting er engin vegna annarrar notkunar rýmisins, þ.e. veitingareksturs og matseldar.”

Erindi þetta var lagt fram á fundi bygginganefndar Mosfellsbæjar þann 25. nóvember s.l., og hlaut svofellda afgreiðslu: “Bygginganefnd hafnar beiðni Harðar T. Harðarsonar, hdl. um ógildingu samþykktar nefndarinnar frá 24. júní 1997, þar sem nú hafa verið gerðar ráðstafanir til að koma í veg fyrir bruna ásamt lyktarmengun af völdum starfseminnar. Við tengingu loftræstikerfis staðarins við húslagnir, sem er sjálfstæð lögn sem nær yfir þak hússins, var sett brunaloka sem kemur í veg fyrir að eldur geti borist í þær.”
Í fundargerðarbók bygginganefndar kemur fram, að á fundinum hafi verið lögð fram greinargerð byggingafulltrúa vegna málsins. Þá greinargerð er ekki að finna í gögnum málsins.

Í bréfi byggingafulltrúa Mosfellsbæjar til úrskurðarnefndar, dags. 13. febrúar s.l., segir m.a. svo:  “Þær loftræstilagnir sem settar voru upp í húsinu á sínum tíma eru innsteyptar plastlagnir, en þær voru aldrei teknar út af byggingafulltrúa. Sá loftræstibúnaður sem nú hefur verið settur upp á pizzustaðnum er samþykktur og úttekinn af byggingafulltrúa.
Loftræstilagnirnar eru úr óbrennanlegu efni og er brunaloki við tenginu úr þeim í gömlu innsteyptu plastlagnirnar svo tryggt sé að eldur geti ekki borist í þær. Loftræstilögn pizzustaðaarins var framlengd upp fyrir mæni hússins til að tryggja sem best að ekki verði um áframhaldandi lyktarmengnun að ræða í húsinu.”

Úrskurðarnefnd gekk á vettvang þann 16. mars s.l. í fylgd málsaðila. Umræddur pizzastaður mun hafa flutt starfsemi sína úr húsnæðinu við Þverholt 11 um miðjan febrúarmánuð s.l. Engu að síður telja íbúðaeigendur sig hafa lögvarða hagsmuni af því að fá úr því skorið hvort veiting byggingarleyfis til “Pizzabæjar” hafi verið lögmæt.

Niðurstaða:  Eins og fram hefur komið, er í máli þessu kærð ákvörðun byggingarnefndar Mosfellsbæjar frá 25. nóvember 1997 og bæjarstjórnar Mosfellsbæjar um að hafna ógildingu samþykktar byggingarnefndarinnar frá 24. júní 1997. Krafa íbúðareigenda er hins vegar sú, að tekin verði til endurskoðunar ákvörðun byggingarnefndar Mosfellsbæjar frá 24. júní, og leyfi S, fh. „Pizzabæjar“ verði afturkallað.
Það er álit úrskurðarnefndar að frestur sá sem íbúðaeigendum var veittur til málskots á ákvörðun byggingarnefndar og bæjarstjórnar Mosfellsbæjar frá 24. og 25. júní 1997 sé nú liðinn, sbr. 8. mgr. 8. gr. Byggingarlaga nr. 54/1978, með síðari breytingum. Því er ekki unnt að verða við kröfu íbúðaeigenda að taka þá ákvörðun byggingarnefndar frá 25. nóvember 1997 að hafna beiðni íbúðaeigenda um endurskoðun fyrri samþykktar.

Í fyrrgreindri samþykkt bygginganefndar frá 24. júní 1997 kemur fram, að loftræsting frá pizzustaðnum verði um sér innanhúslögn upp fyrir þakmæni. Af bréfi Heilbirgðiseftirlits Kjósarsvæðis, dags. 27. júní s.á., svo og öðrum framlögðum skjölum má ráða, að ekki hafði verið gengið frá loftræstingunni, þegar byggingarleyfi var gefið út, heldur hafi það verið gert síðar. Ekki liggja fyrir óyggjandi upplýsingar um hvort sú loftræstilögn, sem sett var upp síðar, sé sjálfstæð lögn frá pizzastaðnum eða hún tengist á einhvern hátt loftræstikerfi hússins, enda virðast engar teikningar til af lögnum hússins og þær aldrei teknar út af byggingafulltrúa. Ljóst er þó að loftræstilagnir hússins eru allar innsteyptar plastlagnir, og fullnægja því eigi kröfum byggingarreglugerðar nr. 177/1992, með síðari breytingum, sbr. ákvæði gr. 7.7.6.5. og 7.7.6.12. Bygginganefnd Mosfellsbæjar mátti vera ljóst að verulegur vafi lék á því hvort sá loftræstibúnaður sem settur var upp í “Pizzabæ” að Þverholti 11 fullnægði ákvæðum byggingarreglugerðar, er henni barst skýrsla gæðamatsráðs Lagnafélags Íslands með bréfi kærenda, dags. 29. október 1997, þar sem krafist var endurskoðunar á ákvörðun nefndarinnar um að veita byggingarleyfið.

Af skjölum málsins verður ekki séð að leitað hafi verið umsagnar íbúa hússins við þeirri breytingu á notkun jarðhæðar, sem fólst í því að breyta verslunar- og þjónusturými í pizzustað.  Telur úrskurðarnefnd að bygginganefnd hafi borið að leita umsagnar og/eða samþykkis annarra eigenda fjöleignarhússins áður en byggingarleyfi var veitt, sbr. 11. gr. eldri byggingarlaga nr. 54/1978 og gr. 3.1.1. í byggingarreglugerð nr. 177/1992. Þar sem vænta mátti nokkurrar lyktarmengunar og óþæginda af slíkri starfsemi bar bygginganefndinni ríkari skylda en ella að ganga á eftir samþykki annarra eigenda.

Í ljósi ofanritaðs telur úrskurðarnefnd að bygginganefnd Mosfellsbæjar hafi borið að verða við kröfu íbúðaeigenda að Þverholti 11 um að taka til endurskoðunar ákvörðun sína um veitingu byggingarleyfis til “Pizzabæjar”, dags. 24. júní 1997. Þykir því rétt að verða við kröfu íbúðaeigenda um að fella úr gildi ákvörðun bygginganefndar Mosfellsbæjar frá 25. nóvember 1997, þar sem hafnað var kröfu um endurskoðun á samþykkt bygginganefndar um veitingu byggingarleyfis fyrir “Pizzabæ”, dags. 24. júní 1997.

Úrlausn ágreinings um veitingu starfsleyfis til “Pizzabæjar” fellur ekki undir valdsvið úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála. Kröfu íbúðaeigenda um afturköllun starfsleyfis er því vísað frá nefndinni.

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi ákvörðun bygginganefndar Mosfellsbæjar frá 25. nóvembber 1997 um að hafna endurskoðun á samþykkt nefndarinnar frá 24. júní 1997, er S, f.h. “Pizzabæjar”, var veitt leyfi til að innrétta áður samþykkt verslunar- og þjónusturými á 1. hæð til vinstri í húsinu nr. 11 við Þverholt í Mosfellsbæ, sem pizzastað.
Kröfu kærenda um afturköllun starfsleyfis til “Pizzabæjar” er vísað frá úrskurðar-nefnd.