Úrskurðir Archive - Page 148 of 273 - Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála

des 22

54/2015 Sorpgjöld á Akranesi

Með dim

Árið 2015, fimmtudaginn 26. nóvember, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor og Ásgeir Magnússon dómstjóri.

Fyrir var tekið mál nr. 54/2015, kæra á álagningu sorphirðu- og eyðingargjalda hjá Akraneskaupstað fyrir árin 2014 og 2015.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 10. júlí 2015, er barst nefndinni sama dag, kærir J, Jaðarsbraut 25, Akranesi, ákvörðun Akraneskaupstaðar frá 25. júní 2015 um endurálagningu sorphreinsunar- og sorpeyðingargjalda fyrir árið 2014 og álagningu sömu gjalda fyrir árið 2015. Er þess krafist að ákvarðanirnar verði felldar úr gildi. Jafnframt er þess krafist að úrskurðarnefndin ákvarði lækkun áðurnefndra gjalda fyrir árin 2014 og 2015.

Gögn málsins bárust frá Akraneskaupstað 2. september 2015.

Málavextir: Mál þetta á sér nokkra forsögu en með úrskurði í máli nr. 30/2014, uppkveðnum 27. mars 2015, felldi úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála úr gildi ákvörðun Akraneskaupstaðar um að leggja á fasteign kæranda að Furugrund 16, Akranesi, sorphreinsunar- og eyðingargjald fyrir árið 2014. Var það gert á þeim forsendum að gjaldskrá nr. 1285/2013 fyrir hirðingu og eyðingu sorps í Akraneskaupstað hefði ekki verið sett í samræmi við ákvæði 5. mgr. 25. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir. Kærandi í því máli er sá sami og kærandi í máli því sem hér er til úrlausnar.

Á fundi bæjarstjórnar Akraness 9. júní 2015 var ákveðið að endurákvarða sorpgjöld vegna ársins 2014 þannig að allur tekjuafgangur vegna sorphirðu fyrir árið 2014, 6.178.371 kr., var notaður til lækkunar álagningar sorphreinsunar- og eyðingargjalda ársins 2014. Þannig var sorphreinsunargjald á hverja fasteign fyrir árið endurákveðið 14.799 kr. í stað 16.095 kr. og sorpeyðingargjald var ákveðið 12.620 kr. í stað 13.725 kr., alls lækkun um 2.401 kr. fyrir hverja fasteign. Jafnframt var ákveðið að sú fjárhæð sem gjöldin voru lækkuð um skyldi dregin frá áður álögðum sorp- og eyðingargjöldum fyrir árið 2015. Kæranda var tilkynnt um ákvörðun bæjarstjórnar með bréfi bæjarstjóra, dags. 10. s.m., þar sem tilgreindar voru þær fjárhæðir sem endurgreiddar yrðu. Í bréfinu var jafnframt vakin athygli á kæruheimild til úrskurðarnefndarinnar.

Gjaldskrá nr. 556/2015, fyrir hirðingu og eyðingu sorps í Akraneskaupstað, var birt í B-deild Stjórnartíðinda 25. júní 2015. Þar segir í 2. mgr. 3. gr.: „Í samræmi við ákvæði laga nr. 29 frá 1995, um endurgreiðslu oftekinna skatta, skal endurálagning 2014, ásamt vöxtum í samræmi við ákvæði laganna, dregin frá eftirstöðvum álagningar vegna ársins 2015 eða endurgreidd við gildistöku gjaldskrár þessarar hafi gjöldin vegna 2015 verið greidd í heild.“

Tilkynning um breytingu á fasteignagjöldum 2014 var send út í lok júní 2015 og greiðsluseðill er dags. 15. júlí s.á. Hefur kærandi kært þá álagningu, eins og áður sagði, sem og álagningu fyrir árið 2015.

Málsrök kæranda: Kærandi kveðst vera ósammála forsendum endurálagningar sorpgjalda á Akranesi fyrir árið 2014 og að lækka hefði átt þau enn frekar. Þá beri að ógilda álagningu fyrir árið 2015 þar sem sú álagning byggist á gjaldskránni fyrir árið 2014, sem úrskurðuð hafi verið ógild. Við álagningu sorpgjalda hafi stjórnvöld á Akranesi ekki tekið mark á ábendingum kæranda varðandi of háan stjórnunarkostnað af sorpmálum, kostnað sem ranglega hafi verið færður á málaflokkinn en ekki eigi að tilheyra honum og loks sé ekki tekið tillit til hagnaðar Akraneskaupstaðar af Sorpurðun Vesturlands í Fíflholtum.

Við endurákvörðunina hafi gjöldin fyrir árið 2014 verið lækkuð um 6,1 milljón kr. en kærandi telji að taka hefði átt frekara tillit til hagnaðar við málaflokkinn nokkur ár á undan, nánar tiltekið frá árinu 2010, en það ár hafi verið hætt að innheimta gjöld af fyrirtækjum vegna sorpmála og rekstur sorphirðu boðinn út. Afkoma þessara ára, að áætlun fyrir árið 2015 meðtalinni, sé samkvæmt bókhaldi bæjarins 24.064.401 kr. og ef millifærður stjórnunarkostnaður sé tekinn út nemi hagnaður 41.816.974 kr. Inni í þessari tölu sé arður vegna eignarhluta Akraneskaupstaðar í sorpurðunarstöðinni í Fíflholtum, sem kærandi telji eðlilegt að sé talinn með þegar lagt sé mat á afkomu málaflokksins. Arðgreiðslur vegna sorpurðunar í Fíflholtum hafi verið 6.409.290 kr. á árunum 2010-2015.

Óeðlilegar millifærslur séu í rekstri bæði Gámu og málaflokks 08-21 vegna stjórnunarkostnaðar. Þær fjárhæðir séu algerlega óskilgreindar og notaðar til að færa niður hagnað af málaflokknum. Bærinn þurfi lítið að hafa fyrir þessum málaflokki. Bæði umsýsla vegna Gámu og innheimta sé í öðrum höndum en bæjarstarfsmanna og umfang því hverfandi.

Á árinu 2010 hafi töluvert átak verið gert í hreinsun lóða hjá fyrirtækjum í bænum og hafi þeim verið heimilað að losa sig við sorp án endurgjalds. Að öllum líkindum megi skýra tap á Gámu á því ári með þessu.

Í rekstri Gámu sé kostnaðarfærður svokallaður grófurðunarstaður og annar staður fyrir losun á garðaúrgangi, sem bæði íbúar og fyrirtæki geti komið á og losað. Kostnaður bæjarins felist í því að flytja jarðvegsúrganginn úr móttökugryfju yfir á grófurðunarstaðinn. Þessi kostnaður mælist örugglega í nokkrum milljónum á tímabilinu 2010-2014 og sé líklega færður sem kostnaður í Gámu.

Fjárhagsáætlun ársins 2015 hafi ekki verið breytt í samræmi við afkomu ársins 2014, þrátt fyrir að fyrir liggi að afkoma þess árs hafi verið mjög góð og samið hafi verið við núverandi verktaka út árið 2015. Eðlilegt sé að horfa til þess þáttar þegar komi að gjaldtöku fyrir árið 2015. Bæjarstjórn hafi hins vegar ekki séð ástæðu til að taka upp gjaldskrá ársins 2015 og breyta þrátt fyrir að gjaldskrá ársins 2014 hafi verið úrskurðuð ólögleg. Geri kærandi því kröfu um að gjaldskráin 2015 verði úrskurðuð ólögmæt.

Málsrök Akraneskaupstaðar: Af hálfu Akraneskaupstaðar er bent á að vísa beri frá kröfum kæranda um lækkun gjalda vegna endurálagningar 2014 og kröfu um ómerkingu álagningar gjalda vegna ársins 2015, ellegar að þeim beri að hafna. Þá beri að hafna kröfu kæranda um ómerkingu endurálagningar gjalda vegna ársins 2014.

Varðandi sorpgjöld vegna ársins 2015 taki sveitarfélagið fram að ákvörðun um fjárhæð gjaldanna hafi verið tekin við fjárhagsáætlunargerð í desember 2014. Álagning hafi farið fram og verið kynnt greiðendum í janúar 2015 og sé kærufrestur vegna álagningar ársins 2015 því liðinn. Kærandi hafi ekki gert fyrirvara við greiðslu sorpgjalda fyrir árið 2015 eða gert nokkrar aðrar athugasemdir við álagningu þeirra fyrr en nú. Setning og birting nýrrar gjaldskrár vegna endurálagningar gjalda fyrir árið 2014 breyti engu um álagningu fyrir árið 2015.

Varðandi endurákvörðun gjalda fyrir árið 2014 hafi ársreikningur Akraneskaupstaðar fyrir það ár legið fyrir þegar ákvörðun hafi verið tekin um lækkun gjaldanna. Ákveðið hefði verið að allur tekjuafgangur málaflokka sorpgjalda, að fjárhæð 6.178.371 kr., yrði nýttur til lækkunar gjaldanna og að auki hefði verið greiddur vaxtakostnaður í samræmi við ákvæði laga nr. 29/1995 um endurgreiðslu oftekinna skatta. Lækkun gjaldanna hefði því byggst á rauntölum ársins 2014. Leiðréttingin hefði verið framkvæmd með útsendingu greiðsluseðla 15. júlí 2015.

Rekstur sorphirðu og sorphreinsunar vegna heimilissorps sé færður undir tvo málaflokka hjá Akraneskaupstað. Annars vegar málaflokk 08-hreinlætismál og hins vegar málaflokk 53-Gámu. Vegna reglna um virðisaukaskatt sé nauðsynlegt að hafa rekstur móttökustöðvar í sérstöku fyrirtæki, Gámu, sem sé alfarið í eigu Akraneskaupstaðar. Gáma „selji“ þjónustu sína yfir á málaflokk 08-hreinlætismál og saman myndi þessir tveir málaflokkar heildarniðurstöðu rekstrar sorpmála kaupstaðarins.

Eftirtaldir liðir hafi verið lagðir til grundvallar við endurákvörðun sorpgjalda fyrir árið 2014 samkvæmt bókhaldi:

1.    Tekjur samkvæmt ársreikningi: 76.733.156 kr.
2.    Gjöld samkvæmt ársreikningi: 70.554.785 kr.
a)    Sameiginlegur kostnaður, aðkeypt þjónusta ofl.: 61.874.149 kr.
b)    Annar kostnaður v/stjórnunarkostnaðar og umsýslu bæjarskrifstofu: 5.597.569 kr.
c)    Millifærð gjöld v/starfsmanna áhaldahúss: 335.175 kr.
d)    Kostnaður v/reksturs húsnæðis Gámu: 1.360.745 kr.
e)    Afskriftir v/fastafjármuna í Gámu: 1.108.272 kr.
f)    Fjármagnsliðir Gámu: 278.875 kr.

Skýringar við einstaka gjaldaliði:
a) Stærsti gjaldaliðurinn sem falli undir þennan lið sé vegna kaupa á þjónustu Íslenska gámafélagsins ehf. vegna sorphirðu á Akranesi, rúm 51 milljón kr. Næst komi gjaldaliður vegna þjónustu Sorpurðunar Vesturlands hf., rúmar 9 milljónir, vegna sorpurðunar heimilissorps á Akranesi og byggi gjaldtakan á opinberri gjaldskrá fyrirtækisins. Aflað hafi verið staðfestingar hjá fyrirtækinu um að reikningar sem sendir séu á Akraneskaupstað séu einungis vegna blandaðs heimilisúrgangs íbúa á Akranesi. Aðrir og minni gjaldaliðir séu lífeyrissjóðsskuldbindingar, kostnaður við endurskoðun, rafþjónusta, önnur aðkeypt vinna og þjónustu- og leyfisgjöld.

b) Um sé að ræða samtölu reiknaðs kostnaðar vegna umsýslu/vinnu nánar tilgreinds starfsfólks stjórnsýslu- og fjármálasviðs og skipulags- og umhverfissviðs Akraneskaupstaðar og vegna hlutdeildar í beinum útgjaldaliðum. Einnig sé um að ræða hlutdeild í kostnaði vegna póstburðargjalda vegna innheimtunnar, innheimtukostnað vegna fasteignagjaldanna og vegna reksturs tölvukerfis.

c) Um sé að ræða nánar tilgreinda vinnu/umsýslu starfsmanna í áhaldahúsi Akraneskaupstaðar en þeir tilheyri skipulags- og umhverfissviði.

d) Fjárhæðin sé samtala rekstrarkostnaðar að fjárhæð 734.302 kr. vegna sorpvinnsluhúss og 626.443 kr. vegna sorpgæsluhúss.

e) Fjárhæðin sé samtala afskrifta af fjárfestingu í varanlegum rekstrarfjármunum, sem sé reiknuð í samræmi við ákvæði í reglugerð um bókhald og ársreikninga sveitarfélaga nr. 944/2000 og auglýsingu um reikningsskil sveitarfélaga nr. 790/2001. Þar sé um að ræða afskriftir fasteigna og annarra mannvirkja, sem og vegna véla og áhalda.

f) Fjárhæðin sé samtala vaxtagjalda og vaxtatekna af skuld/inneign við aðalsjóð, sem reiknuð sé í samræmi við ákvæði í reglugerð um bókhald og ársreikninga sveitarfélaga og auglýsingu um reikningsskil sveitarfélaga.

Kostnaður vegna svokallaðs „moldartipps“, sem sé móttaka á garðúrgangi, sem að stærstum hluta komi frá heimilum, sé færður undir málaflokk 11-umhverfismál en ætti samkvæmt reikningsskilareglum að vera færður undir málaflokk 08-hreinlætismál, a.m.k. að hluta. Kostnaður vegna vinnu verktaka við þennan lið yfir sumarmánuðina sé 1.820.650 kr. og sé varlega áætlað að a.m.k. helmingur kostnaðarins sé vegna heimila, eða um 900.000 kr.

Sorphirða hjá lögaðilum falli utan verksviðs Akraneskaupstaðar. Fyrirtækin velji sér þjónustuaðila og greiði fyrir þá þjónustu. Sérstakt sorphreinsunarátak hafi farið fram árið 2011 og kostnaðurinn hafi verið færður á málaflokk 11-umhverfismál. Hafi hann því enga þýðingu haft fyrir ákvörðun sorpgjalda.

Sorpurðun Vesturlands hf. hafi verið stofnuð árið 1998 og sé í eigu tíu sveitarfélaga á Vesturlandi. Kostnaður vegna þjónustu fyrirtækisins byggist á gjaldskrá en tekjum sé ætlað að standa undir fjárfestingum og rekstri félagsins. Starfsemin sé leyfisskyld og lúti eftirliti Umhverfisstofnunar. Enginn eðlismunur sé á þessu fyrirtæki og öðrum sem Akraneskaupstaður sé eignaraðili að og samkvæmt sveitarstjórnalögum nr. 138/2011 og reglum settum samkvæmt þeim beri að færa tekjur (arð) af eignarhlutum undir málaflokk 28-fjármunatekjur og fjármagnsgjöld, sbr. auglýsingu nr. 414/2001 um flokkun og greiningu í bókhaldi og reikningsskilum sveitarfélaga. Því sé hafnað að taka beri mið af afkomu Sorpurðunar Vesturlands hf. við ákvörðun um álagningu sorphirðu- og eyðingargjalda á Akranesi, enda um að ræða arð af fjármagni sem lagt hafi verið í fyrirtækið.

——-

Aðilar hafa gert ítarlegri grein fyrir máli sínu. Þau sjónarmið verða ekki rakin nánar hér en úrskurðarnefndin hefur haft þau til hliðsjónar við úrlausn málsins.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um álagningu sorphirðu- og eyðingargjalda í Akraneskaupstað fyrir árin 2014 og 2015.

Um aðild, kærufrest, málsmeðferð og annað er varðar kæru til úrskurðarnefndarinnar fer samkvæmt lögum nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála. Samkvæmt 2. mgr. 4. gr. þeirra laga er kærufrestur í máli einn mánuður frá því að kæranda varð kunnugt eða mátti vera kunnugt um hina kærðu ákvörðun. Álagningarseðill vegna fasteignagjalda kæranda fyrir árið 2015 er dagsettur 16. janúar 2015 og verður við það að miða að kæranda hafi þá verið kunnugt um álagninguna. Rann kærufrestur vegna hennar því út 17. febrúar s.á., eða tæpum fimm mánuðum áður en kærandi bar fram kæru sína. Ber af þeim sökum að vísa frá þeim hluta kærumálsins er varðar álagningu fyrir árið 2015. Þykir ekki koma til álita að beita undanþáguákvæði 1. tl. 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 þegar litið er til þess að kærandi hefur áður kært mál til úrskurðarnefndarinnar og er því kunnugur kæruferlinu persónulega. Auk þess hefur hann í fyrri trúnaðarstörfum sínum fyrir Akraneskaupstað komið að málum er tengdust kærum til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, en sú nefnd er forveri úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, sem um giltu sambærilegar reglur um kærufresti. Þá þykir ákvæði 2. tl. 1. mgr. 28. gr. ekki eiga við.

Kærandi krefst þess að ákvörðun bæjarstjórnar um endurálagningu fyrir árið 2014 verði felld úr gildi og jafnframt að álagningin verði lækkuð. Stjórnvaldsákvarðanir samkvæmt lögum nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs og lögum nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir, ásamt reglugerðum settum með stoð í þeim, sæta kæru til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála. Einskorðast valdheimildir úrskurðarnefndarinnar við endurskoðun á lögmæti þeirra ákvarðana er undir hana eru bornar. Af þessum sökum tekur nefndin aðeins til úrlausnar kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar en telur það falla utan valdheimilda sinna að taka nýja ákvörðun. Því verður ekki fjallað frekar um þá kröfu kæranda að nefndin ákvarði um lækkun álagningar fyrir árið 2014.

Samkvæmt 2. mgr. 23. gr. laga nr. 55/2003 skulu sveitarfélög innheimta gjald fyrir alla meðhöndlun úrgangs. Jafnframt er þeim heimilt að innheimta gjald fyrir tengda starfsemi sem samræmist markmiðum laganna, svo sem þróun nýrrar tækni við meðhöndlun úrgangs, rannsóknir, fræðslu og kynningarmál. Heimilt er að miða gjaldið við mælanlega þætti sem hafa áhrif á kostnað, svo sem magn og gerð úrgangs, losunartíðni og frágang úrgangs, en einnig má ákveða fast gjald á hverja fasteignareiningu miðað við fjölda sorpíláta og/eða þjónustustig, sbr. síðasta málsl. 2. mgr. Gjaldið skal þó aldrei vera hærra en sem nemur þeim kostnaði sem fellur til í sveitarfélaginu við meðhöndlun úrgangs og tengda starfsemi, sbr. 3. mgr. lagagreinarinnar, og skal birta gjaldskrá í B-deild Stjórnartíðinda, sbr. 4. mgr., sbr. einnig 5. mgr. 25. gr. laga nr. 7/1998.

Þegar um þjónustugjöld ræðir, s.s. fyrir sorphirðu og -eyðingu, þurfa yfirlitstölur um kostnað og tekjur af tilgreindum málaflokki að sýna að skilyrðum laga sé framfylgt, þ.e. að álögð gjöld séu ekki hærri en kostnaður af veittri þjónustu, sbr. þau lagaákvæði sem rakin hafa verið. Þurfa þeir kostnaðarliðir sem lagðir eru til grundvallar að standa í nánum og efnislegum tengslum við þjónustuna sem tilgreind er í gjaldtökuheimildinni. Fyrir úrskurðarnefndinni liggja m.a. sundurliðaðar rekstrartölur vegna sorpmála fyrir árið 2014 og útskýringar Akraneskaupstaðar á því hvernig þær eru færðar í bókhaldi sveitarfélagsins. Ræður úrskurðarnefndin af þeim gögnum að þeir kostnaðarliðir standi í nægilegum tengslum við þá þjónustu sem veitt er. Verður lögmæti nefndra bókhaldsupplýsinga ekki dregið í efa, enda hefur ársreikningur sveitarfélagsins verið endurskoðaður og samþykktur í samræmi við lög og reglur þar um.

Eins og fram kemur í málavaxtalýsingu voru gjöld fyrir hirðingu og eyðingu sorps í Akraneskaupstað fyrir árið 2014 endurákvörðuð með setningu gjaldskrár nr. 556/2015, sem sett var í samræmi við fyrirmæli 5. mgr. 25. gr. laga nr. 7/1998 og birt í B-deild Stjórnartíðinda 25. júní 2015. Við álagningu gjalda vegna sorphirðu er jafnan gengið út frá rekstraráætlun komandi árs en við endurákvörðun gjaldanna fyrir árið 2014 lágu rauntölur ársins fyrir og var sú leið farin að endurgreiða gjaldendum upphæð sem samsvaraði hagnaði ársins vegna þessa málaflokks, 6.178.371 kr. Er því ljóst að álagning fyrir árið 2014 uppfyllti lögmætisskilyrði 3. mgr. 23. gr. laga nr. 55/2003, sbr. 5. mgr. 25. gr. laga nr. 7/1998, enda var gjaldið ekki hærra en sem nam kostnaði sveitarfélagsins.

Með vísan til alls þess sem að framan er rakið verður kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar hafnað.

Úrskurðarorð:

Kröfu kæranda vegna sorphirðu- og eyðingargjalda hjá Akraneskaupstað fyrir árið 2015 er vísað frá úrskurðarnefndinni.

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu álagningar sorphirðu- og eyðingargjalda hjá Akraneskaupstað fyrir árið 2014.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________ _____________________________
Aðalheiður Jóhannsdóttir Ásgeir Magnússon

des 22

Love0

100/2015 Hringrás

Með dim

Fyrir var tekið mál nr. 100/2015, kæra á ákvörðun Umhverfisstofnunar, frá 3. nóvember 2015, um álagningu dagsekta á Hringrás hf. frá og með 11. sama mánaðar vegna vanskila á magntölum úrgangs.

Í málinu er nú kveðinn upp til bráðabirgða svofelldur

úrskurður

um kröfu kæranda um frestun réttaráhrifa:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 6. nóvember 2015, er barst nefndinni sama dag, kærir Hringrás hf., Klettagörðum 9, Reykjavík, ákvörðun Umhverfisstofnunar um að leggja dagsektir á fyrirtækið vegna vanskila á magntölum úrgangs.

Kærandi krefst þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. Þá krefst hann þess að kveðinn verði upp úrskurður til bráðabirgða um frestun réttaráhrifa meðan kæran er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni. Er málið nú tekið til úrskurðar um kröfu kæranda um frestun réttaráhrifa.

Athugasemdir Umhverfisstofnunar vegna kröfu kæranda bárust nefndinni 13. og 18. nóvember 2015.

Málavextir: Kærandi rekur endurvinnslu brotajárns og móttöku spilliefna hérlendis og hefur til þess starfsleyfi frá Umhverfisstofnun á grundvelli laga nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs. Skv. 1. mgr. 19. gr. laganna skulu rekstraraðilar fyrir 1. maí ár hvert skila til Umhverfisstofnunar skýrslu um þann úrgang sem meðhöndlaður var á undangengnu almanaksári. Skal skýrslan innihalda upplýsingar um tegund og magn úrgangs, og um uppruna og ráðstöfun hverrar tegundar. Skýrslan skal vera á því formi sem Umhverfisstofnun leggur til. Skýrslurnar skulu gerðar aðgengilegar á heimasíðu stofnunarinnar.

Kærandi afhenti ekki umrædda skýrslu á tilsettum tíma og með bréfi, dags. 12. júní 2015, tilkynnti Umhverfisstofnun honum um áform um áminningu vegna vanskila á magntölum úrgangs. Var honum veittur frestur til 26. s.m. til að bæta úr, með afhendingu upplýsinganna, eða til að koma sjónarmiðum sínum á framfæri. Kærandi tjáði Umhverfisstofnun með bréfi, dags. 25. júní 2015, að hann teldi að birting umræddrar skýrslu myndi raska viðskiptahagsmunum sínum og valda sér tjóni. Var kæranda veitt áminning vegna vanskila á magntölum úrgangs með bréfi, dags. 13. ágúst 2015. Frestur var veittur til úrbóta til og með 4. september s.á.

Eftir frekari samskipti kæranda og Umhverfisstofnunar óskaði kærandi eftir því með bréfi, dags. 2. september 2015, að fá að skila inn tveimur skýrslum til Umhverfisstofnunar. Önnur skýrslan átti að vera á því formi sem stofnunin hafði þegar lagt til en hin átti að geyma samandregnar upplýsingar um magntölur úrgangs og vera til birtingar á heimasíðu stofnunarinnar. Með bréfi, dags. 9. s.m., var beiðni kæranda hafnað. Kærandi kærði framangreindar ákvarðanir með bréfi til úrskurðarnefndarinnar, dags. 14. s.m. Kröfu kæranda um frestun réttaráhrifa þeirra ákvarðana var hafnað með bráðabirgðaúrskurði uppkveðnum 29. október 2015.

Með bréfi, dags. 11. september 2015, barst kæranda tilkynning frá Umhverfisstofnun þar sem boðuð voru áform stofnunarinnar um að leggja dagsektir á kæranda, sbr. heimild í 3. mgr. 66. gr. laga nr. 55/2003, vegna vanskila á magntölum úrgangs sem honum bæri að skila skv. 19. gr. sömu laga. Með tölvupósti 3. nóvember s.á. ítrekaði kærandi þá afstöðu sína að hann væri fús til að skila nefndum magntölum til Umhverfisstofnunar, svo framarlega sem ekki yrðu birt persónugreinanleg gögn á heimasíðu stofnunarinnar. Með bréfi Umhverfisstofnunar, dags. sama dag, var kæranda tilkynnt sú ákvörðun stofnunarinnar að gera honum dagsektir vegna vanskila á magntölum úrgangs að fjárhæð 10.000 krónur á dag. Dagsektirnar voru lagðar á „frá og með 11. nóvember 2015 og þar til staðfesting á fullnægjandi úrbótum hefur borist stofnuninni“. Hefur þessi ákvörðun verið kærð til úrskurðarnefndarinnar, eins og áður greinir.

Málsrök kæranda: Kærandi telur mikla hagsmuni í húfi fyrir sig verði þær upplýsingar sem Umhverfisstofnun óski eftir gerðar opinberar á því formi sem stofnunin leggi til. Í umræddum skýrslum sé að finna viðkvæmar viðskiptaupplýsingar, sér í lagi hjá kæranda vegna rekstrarforms hans, sem geti skaðað samkeppnisstöðu hans. Kærandi hafi nýtt sér lögbundinn rétt sinn til að bera ákvarðanir Umhverfisstofnunar undir úrskurðarnefndina og sú ákvörðun stofnunarinnar að leggja á kæranda dagsektir áður en niðurstaða sé fengin í málinu dragi úr lögbundnum og stjórnarskrárvörðum rétti hans til endurskoðunar stjórnvaldsákvarðana er hann varði. Kæruheimild 67. gr. laga nr. 55/2003 væri þýðingarlaus fyrir kæranda ef ákvörðun Umhverfisstofnunar um að leggja á hann dagsektir stæði óhögguð meðan á meðferð málsins fyrir úrskurðarnefndinni stæði, sérstaklega með tilliti til langs málsmeðferðartíma nefndarinnar.

Málsrök Umhverfisstofnunar: Umhverfisstofnun fer fram á að kröfum kæranda verði hafnað. Samkvæmt 19. gr. laga nr. 55/2003 hvíli sú skylda á rekstraraðilum að skila viðkomandi skýrslum fyrir 1. maí ár hvert. Jafnframt hvíli skylda á Umhverfisstofnun að taka við þeim og gera þær aðgengilegar á heimasíðu sinni. Loks fari fram mikil úrvinnsla upplýsinga úr skýrslunum og Umhverfisstofnun hafi þá skyldu að safna viðkomandi tölfræðiupplýsingum og senda áfram samkvæmt skyldum Íslands gagnvart samningnum um hið Evrópska efnahagssvæði (EES) og loftslagssamningi Sameinuðu þjóðanna, þ.e. til Hagstofu Evrópusambandsins (Eurostat) og skrifstofu loftslagssamningsins. Um sé að ræða u.þ.b. 10 skýrslur árlega með þremur skiladögum. Mikilvægt sé að Umhverfisstofnun standi skil á skýrslunum á réttum tíma og því áríðandi að rekstraraðilar standi skil á sínum upplýsingum samkvæmt framangreindu. Frekari töf á því en þegar sé orðin myndi leiða til þess að forsendur upplýsingagjafar stofnunarinnar yrðu ófullnægjandi og því sé nauðsynlegt að stofnunin fái nefndar upplýsingar hið fyrsta. Skili Umhverfisstofnun ekki tölfræðiupplýsingunum til framangreindra aðila gildi almennar reglur um brot á skyldum Íslands skv. EES-samningnum og þjóðréttarlegum skyldum.

Umhverfisstofnun hafi gætt meðalhófs í málinu og færð hafi verið fram skýr rök fyrir kröfum stofnunarinnar. Kærandi hafi fengið eðlilega fresti og hafi fundað með stofnuninni um málið. Kærandi hafi verið áminntur og stofnunin geti ekki látið hjá líða að framfylgja lagaskyldu í nafni meðalhófs. Dagsektir séu þvingunarúrræði og geti ákvörðun um dagsektir eðli málsins samkvæmt verið íþyngjandi fyrir rekstraraðila. Það sé einmitt tilgangur dagsekta að vera þvingandi til aðgerða en þó ekki sem refsing eða refsikennd viðurlög, þar sem lagðar séu á sektir vegna tiltekins háttalags sem átt hafi sér stað. Dagsektir séu úrræði stjórnvalda til að breyta háttsemi rekstraraðila til framtíðar, þannig að stjórnvaldið geti gert skyldu sína samkvæmt lögum og reglugerðum og gagnvart öðrum stjórnvöldum, öðrum rekstraraðilum og almenningi til að tryggja það að rekstraraðilar starfi í samræmi við þær réttarheimildir sem um starfsemi þeirra gildi.

Umhverfisstofnun telji ekki rétt að fresta réttaráhrifum þvingunarúrræða á þeim forsendum að þau geti verið íþyngjandi. Í því liggi rökin fyrir þvingunarúrræðum, að þau knýi á um að aðili fari að leikreglum og lögmætum tilmælum stjórnvalda. Ef stjórnvöld ættu einungis að nota áhrifaminni tæki til að hafa áhrif á hagsmuni aðila svo að þeir breyttu rétt, svo sem veitingu áminningar, þá gæti það leitt til þess að stjórnvöld yrðu vanmáttug til að taka á brotlegum aðilum með markvissum hætti, sem sé í andstöðu við það hlutverk og þá ábyrgð sem stjórnvöldum sé falið. Ákvarðanir stjórnvalda séu kæranlegar til æðra stjórnvalds og fái aðilar sem kæri efnisúrskurð í málum sínum, en meginreglan sé sú að kæra skuli ekki fresta réttaráhrifum nema að veigamikil rök knýi á um slíkt.

Niðurstaða: Í 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlinda¬mála segir að kæra til nefndarinnar fresti ekki réttaráhrifum ákvörðunar. Kærandi geti þó krafist úrskurðar um stöðvun framkvæmda til bráðabirgða séu þær hafnar eða yfirvofandi og sé um að ræða ákvörðun sem ekki feli í sér heimild til framkvæmda geti úrskurðarnefndin frestað réttaráhrifum hennar komi fram krafa um það af hálfu kæranda, sbr. 3. mgr. 5. gr. laganna. Hefur úrskurðarnefndin á grundvelli þessa ákvæðis sjálfstæða heimild til frestunar réttaráhrifa í tengslum við meðferð kærumáls, en sú heimild er undantekning frá þeirri meginreglu að kæra fresti ekki réttaráhrifum ákvörðunar.

Ágreiningur í máli þessu snýst að grunni til um skyldu kæranda skv. 19. gr. laga nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs til að láta Umhverfisstofnun í té upplýsingar um magntölur úrgangs er kærandi hefur meðhöndlað á undangengnu ári. Snýst ágreiningurinn aðallega um það hversu miklar upplýsingar Umhverfisstofnun skuli birta á heimasíðu sinni, en kærandi telur að með birtingu persónugreinanlegra upplýsinga geti viðskiptahagsmunir hans beðið skaða. Hefur Umhverfisstofnun nú þegar veitt kæranda áminningu og frest til úrbóta skv. 2. mgr. 66. gr. laga nr. 55/2003. Kærumál vegna þeirrar ákvörðunar bíður afgreiðslu hjá úrskurðarnefndinni.

Hin kærða ákvörðun felur í sér að lagðar eru á kæranda 10.000 króna dagsektir fyrir hvern dag er líður án þess að kærandi skili Umhverfisstofnun hinum umdeildu magntölum. Ljóst er að um íþyngjandi ákvörðun er að ræða og að kærandi á fjárhagslegra hagsmuna að gæta. Kærandi hefur nýtt sér lögbundinn rétt sinn til að bera undir úrskurðarnefndina réttarágreining um lögmæti kröfu þeirrar um afhendingu magntalna sem dagsektarákvarðanir Umhverfisstofnunar lúta að. Stofnunin hefur lýst því að úrvinnsla slíkra talna fari fram hjá stofnuninni áður en þeim sé skilað til alþjóðastofnana í samræmi við alþjóðlegar skuldbindingar Íslands. Verði endanleg niðurstaða úrskurðarnefndarinnar á þann veg að kæranda beri að skila nefndum tölum til Umhverfisstofnunar á því formi sem hún krefst gefst stofnuninni færi á að vinna úr þeim tölum og uppfæra upplýsingar sínar til alþjóðastofnana í samræmi við það. Að sama skapi er ljóst að verði endanleg niðurstaða úrskurðarnefndarinnar kæranda í hag verður hann ekki þvingaður til þeirra aðgerða sem stofnunin stefnir að með álagningu dagsekta. Að öllu virtu þykja þeir hagsmunir sem Umhverfisstofnun vísar til ekki vera svo brýnir að þeir vegi þyngra en hagsmunir kæranda af því að þurfa ekki að sæta þvingunarúrræðum, svo sem dagsektum, vegna athafna sem ágreiningur er uppi um hvort séu lögmætar á meðan sá ágreiningur hefur ekki verið til lykta leiddur hjá úrskurðarnefndinni, sem hefur ágreiningsmálið til meðferðar. Í því sambandi verður ekki litið fram hjá því að ákveðinn vafi er uppi um lagaskyldu þá sem hér er um deilt og verður að svo stöddu að skýra þann vafa kæranda í hag.

Með hliðsjón af framangreindu þykir rétt að fresta réttaráhrifum hinna kærðu ákvörðunar á meðan málið er til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni.

Úrskurðarorð:

Frestað er réttaráhrifum ákvörðunar Umhverfisstofnunar frá 3. nóvember 2015 um álagningu dagsekta á Hringrás hf. frá 11. sama mánaðar vegna vanskila á magntölum úrgangs.

_______________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________ _____________________________
Aðalheiður Jóhannsdóttir Ásgeir Magnússon

des 22

Love0

104/2013 Hverfisgata

Með dim

Árið 2015, miðvikudaginn 25. nóvember, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ómar Stefánsson varaformaður og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 104/2013, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 13. ágúst 2013 um að veita byggingarleyfi til að innrétta veitingahús í flokki III að Hverfisgötu 20 í Reykjavík.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 25. október 2013, er barst nefndinni sama dag, kærir H, Laugavegi 5, Reykjavík, þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 13. ágúst 2013 að veita byggingarleyfi til að innrétta veitingahús í flokki III að Hverfisgötu 20. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg 10. janúar 2014 og 27. október 2015.

Málavextir: Húsið að Hverfisgötu 20 er steinsteypt bílastæðahús, en á fyrstu hæð í norðvesturenda þess er rými þar sem rekin var verslun.

Á embættisafgreiðslufundi skipulagsfulltrúa Reykjavíkur 12. apríl 2013 var lögð fram fyrirspurn um hvort leyfi fengist til að innrétta kaffihús í flokki III í fyrrgreindu verslunarrými og byggja timburverönd við vesturhlið hússins. Var fyrirspurninni vísað til umsagnar hjá verkefnisstjóra. Á fundi skipulagsfulltrúa 18. s.m. var lögð fram umsögn hans, dags. 17. s.m., þar sem ekki var gerð skipulagsleg athugasemd við að breyta notkun hússins úr verslun í veitingastað. Hinn 13. ágúst 2013 var samþykkt á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa umsókn um leyfi til áðurgreindra breytinga og framkvæmda en þar lá fyrir fyrrgreind umsögn skipulagsfulltrúa. Þar kom fram að opnunartími sé heimilaður til kl. 01 alla daga vikunnar. Hámarks gestafjöldi sé 110 manns í sal og 20 manns á útipalli. Þá lá jafnframt fyrir greinargerð um hljóðvist, dags. 15. júlí 2013, og samþykki eigenda, dags. 19. s.m. og 1. ágúst s.á.

Málsrök kæranda: Kærandi bendir á að hann hafi fengið afhent gögn í tölvupósti hinn 9. október 2013 varðandi hið kærða leyfi. Íbúð kæranda sé bak við húsið að Hverfisgötu 20 og aðgengi að íbúð hans sé um Traðarkotssund framhjá fyrrnefndu húsi. Nú þegar sé mikið ónæði af veitingastað í húsi nr. 18 við Hverfisgötu. Þar hafi upphaflega verið gefið leyfi fyrir lágstemmdu kaffihúsi en þar sé nú leyfi fyrir veitingahúsi í flokki III. Þá hefði þurft að grenndarkynna hina kærðu breytingu þar sem verslun hafi verið breytt í veitingahús.

Í greinargerð um hljóðvist frá 15. júlí 2013 sem gerð hafi verið af verkfræðistofu komi fram að skoða þurfi eða áætla kröfur um hæsta leyfilega hljóðstig við nálæg eða tengd íbúðarhús til að gera sér grein fyrir hljóðvist vegna starfsemi staðarins. Að Laugavegi 5 séu fimm íbúðir sem ekki séu nefndar í greinargerðinni, en hljóðstig sé mælt á gistiheimili handan Hverfisgötunnar, gegnt húsinu að Hverfisgötu 20.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Af hálfu borgaryfirvalda er skírskotað til þess að húsið að Hverfisgötu 20 sé staðsett á miðborgarsvæði samkvæmt Aðalskipulagi Reykjavíkur 2001-2024. Fyrrnefnd gata sé á skilgreindu hliðarverslunarsvæði A-I.II (sic) og sé samkvæmt skilgreiningu aðalskipulags hliðarverslunargata í miðborg þar sem fjölbreytileg notkun sé leyfð, þ.m.t. rekstur veitingastaða. Um landnotkun á miðborgarsvæðinu sé fjallað í sérstakri greinargerð með aðalskipulaginu, greinargerð III, þróunaráætlun miðborgar, landnotkun. Í þróunaráætlunni sé sérákvæði um að borgaryfirvöld vilji, sem lið í því að viðhalda og efla fjölbreytt mannlíf í borginni, stuðla að samspili verslunarreksturs og veitingareksturs og þyki rétt í því skyni að leyfa rýmri afgreiðslutíma áfengis á aðalverslunarsvæðum V-I.I og hliðarverslunarsvæðum V-II.I. Á svæði því sem hér um ræði, hliðarverslunarsvæði V-II.I, sé sérstaklega gert ráð fyrir rýmri opnunartíma veitingastaða.

Í deiliskipulagi reitsins sem beri heitið deiliskipulag Reykjavíkurborg, Laugavegs- og Skólavörðustígsreitir, staðgreinireitur 1.171.0, sé ekki frekari takmörkun á landnotkun svæðisins frá því sem aðalskipulag geri ráð fyrir. Í greinargerð um núverandi ástand á reitnum komi fram að fjölbreytt starfsemi sé á götuhæðum sem sé í samræmi við markmið þróunaráætlunar. Umsóknin um breytta notkun umrædds rýmis að Hverfisgötu 20 falli því bæði að ákvæðum aðal- og deiliskipulags. Þar sé heimiluð starfsemi af því tagi sem hér um ræði, ef uppfyllt séu skilyrði um frágang og notkun húsnæðisins sem miði að því að taka sérstaklega tillit til íbúa og jafnvel annarra hagsmunaaðila í nágrenninu. Tryggt hafi verið að allur tæknilegur frágangur húseignarinnar yrði með þeim hætti að ekki yrði hætta á röskun grenndarhagsmuna umfram það sem eðlilegt megi teljast á miðborgarsvæði, sérstaklega hvað varði atriði eins og hljóðvist vegna starfsemi innanhúss.

Í greinargerð um hljóðvist, dags. 15. júlí 2013, komi fram að í húsunum sem næst standi kaffihúsinu séu ýmist skrifstofur eða veitingahús með næturopnun. Handan götunnar sé Þjóðleikhúsið og við hlið þess skrifstofuhús, sem nú sé notað sem gistihús. Engar úrbætur þurfi að fara fram á húsnæðinu enda kröfum sem gerðar séu til hljóðeinangrunar uppfyllt, sbr. byggingarreglugerð og reglugerð um hávaða, bæði gagnvart umhverfinu og innan hússins sjálfs. Óþarfi hafi verið að grenndarkynna breytingu húsnæðisins úr verslun í kaffihús enda húsið skilgreint sem atvinnu- og þjónustuhúsnæði og breytingin í fullu samræmi við gildandi deiliskipulag fyrir reitinn.

Aðalumkvörtunarefni kæranda lúti frekar að almennum reglum um hegðun borgaranna á almannafæri en að skipulagslegum forsendum miðborgarinnar. Um ábyrgð rekstraraðila sé fjallað í lögreglusamþykkt fyrir Reykjavíkurborg nr. 1097/2008 en í 26. gr. hennar komi fram að hver sá sem reki veitingastað skuli sjá um að allt fari þar vel fram og að starfsemin valdi hvorki nágrönnum né vegfarendum ónæði. Brot á fyrrnefndri samþykkt geti varðað sviptingu nauðsynlegra leyfa vegna starfseminnar. Skipulags- og byggingaryfirvöld þurfi þrátt fyrir þetta að hafa til hliðsjónar þau áhrif sem starfseminni fylgi utandyra, en að sama skapi sé ómögulegt að meta hvort þau áhrif sem hin kærða samþykkt heimili leiði til þeirra skerðingar á hagsmunum nágranna sem fullyrt sé af hálfu kæranda. Í umræddu húsi auk nærliggjandi húsa, hafi verið reknir veitingastaðir og skemmtistaðir til fjölda ára. Ekki sé hægt að komast að annarri niðurstöðu en að það hefði verið brot á jafnræðisreglu stjórnsýslulaga nr. 37/1993 ef umsókn byggingarleyfishafa hefði sætt annarri meðferð og takmörkunum en umsóknir þeirra aðila sem nú þegar séu með rekstur á svæðinu. Ekki sé hægt að rökstyðja synjun þar sem fyrirhuguð nýting sé í samræmi skilmála svæðisins og hafi byggingarleyfishafi að öllu leyti uppfyllt þau skilyrði sem sett hafi verið fyrir veitingu leyfisins í samræmi við ákvæði byggingarreglugerðar.

——-

Leyfishöfum var gefinn kostur á að koma á framfæri sjónarmiðum sínum í tilefni af kærumáli þessu en engar athugasemdir hafa borist úrskurðarnefndinni af þeirra hálfu.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um byggingarleyfi þar sem heimilað var að breyta notkun verslunarrýmis að Hverfisgötu 20 í veitingastað í flokki III. Samkvæmt 4. gr. laga nr. 85/2007, um veitingastaði, gististaði og skemmtanahald, falla eftirgreindir veitingastaðir í flokk III: „Umfangsmiklir áfengisveitingastaðir, svo sem þar sem leikin er hávær tónlist og/eða afgreiðslutími er lengri en til kl. 23 og kalla á meira eftirlit og/eða löggæslu.“

Umrætt hús er innan deiliskipulagsreits sem afmarkast af Laugavegi, Bankastræti, Ingólfsstræti, Hverfisgötu og Traðarkotssundi. Svæðið er hluti miðborgar Reykjavíkur samkvæmt Aðalskipulagi Reykjavíkur 2001-2024, sem var í gildi er leyfið var samþykkt. Í landnotkunarþætti þróunaráætlunar miðborgar, sem er hluti af fyrrgreindu aðalskipulagi, er miðborginni skipt í landnotkunarreiti, þ.e. miðborgarkjarna, atvinnusvæði, aðalverslunarsvæði og hliðarverslunarsvæði. Laugavegur og Bankastræti innan deiliskipulagsreitsins, þar með talin fasteign kæranda, eru á auðkenndu aðalverslunarsvæði V-I.I en suðurhlið Hverfisgötu, þar sem húsið nr. 20 stendur, er staðsett á hliðarverslunarsvæði V-II.I. Norðurhlið Hverfisgötu gegnt hinu umdeilda húsi er utan deiliskipulagsreitsins á skilgreindu atvinnusvæði A-I.II. Á hliðarverslunarsvæðum hafa verið skilgreind fjögur götusvæði þar sem nákvæmari stýringu verði beitt til að tryggja æskilega dreifingu notkunar og er eitt þeirra Hverfisgata, þ.e. suðurhlið hennar frá og með nr. 4 til og með nr. 62. Telst því Hverfisgata nr. 20 til þeirra skilgreindra götusvæða.

Í aðalskipulaginu var svo kveðið á um skilyrði fyrir breytingu á notkun húsnæðis úr verslun í aðra notkun á jarðhæð götuhliða á framangreindum skilgreindum götusvæðum hliðarverslunarsvæða. Breytingin var eingöngu heimil ef hlutfall annarrar notkunar en smásöluverslunar og matvöruverslunar færi ekki yfir 50% á hverju götusvæði fyrir sig, samfelld götuhlið jarðhæðar undir aðra notkun væri ekki meiri en 30 m og notkunin hefði ekki neikvæð áhrif á nærliggjandi íbúðir vegna lyktar, hávaða, sorps eða af öðrum ástæðum. Sú skýring var gefin fyrir framangreindu að viðurkennt væri að önnur notkun en smásöluverslun gæti eflt miðborgir og þess vegna væri slík notkun heimiluð á hliðarverslunarsvæðum að því tilskyldu að hún skyggði ekki á verslun. Hinn 28. maí 2009 tók gildi breyting á aðalskipulaginu varðandi skilgreind götusvæði. Í breytingunni fólst að þegar sótt væri um breytingu á notkun húsnæðis á skilgreindu götusvæði sem leiða myndi til þess að viðkomandi notkun færi lítillega fram yfir skilgreind viðmið, væri heimilt að taka jákvætt í erindið en frávikið mætti þó ekki vera meira en 5% á viðkomandi götusvæðum á hliðarverslunarsvæðum og að hvert frávik yrði metið sérstaklega og tekið til umfjöllunar í skipulagsráði.

Úrskurðarnefndin leitaði upplýsinga hjá borgaryfirvöldum um hvert hafi verið hlutfall smásölu- og matvöruverslunar á jarðhæðum húsa er snéru að Hverfisgötu á umræddu götusvæði þegar hin kærða ákvörðun var tekin. Var upplýst að samkvæmt skráningu embættis skipulagsfulltrúa á starfsemi við Hverfisgötu 4-62 fyrir árið 2013 hafi hlutfall smásöluverslunar einungis verið 38%, en á svæðinu var ekki að finna matvöruverslun. Með hinni kærðu ákvörðun var því farið gegn fyrrgreindum ákvæðum aðalskipulags um hlutfall smásölu- og matvöruverslunar á umræddu götusvæði við Hverfisgötu, enda nam hlutfall annarrar notkunar þá 62%.

Með vísan til þess sem að framan er rakið og kröfu 11. gr. laga nr. 160/2010 um mannvirki varðandi samræmi byggingarleyfis við gildandi skipulagsáætlanir verður hið kærða byggingarleyfi fellt úr gildi.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 13. ágúst 2013 um að veita byggingarleyfi til að innrétta veitingahús í flokki III að Hverfisgötu 20 í Reykjavík.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________ _____________________________
Ómar Stefánsson Þorsteinn Þorsteinsson

des 22

Love0

102/2013 Álfsnes

Með dim

Fyrir var tekið mál nr. 102/2013, kæra á ákvörðun Sorpu bs. um að kæranda beri að upplýsa, með tilgreiningu á póstnúmeri, hvaðan úrgangur sem afhentur er í Álfsnesi sé upprunninn.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 21. október 2013, er barst nefndinni sama dag, kærir Íslenska gámafélagið ehf., Gufunesvegi, Reykjavík, þá ákvörðun Sorpu bs. frá 16. október 2013 að krefjast þess að kærandi gefi upp póstnúmer þess svæðis sem baggaður úrgangur sem hann kemur með til urðunar í Álfsnesi er upprunninn. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi. Þess er jafnframt krafist að frestað verði réttaráhrifum ákvörðunarinnar á meðan málið er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni. Með bréfi, dags. 1. nóvember 2013, féllst Sorpa bs. á að fresta réttaráhrifum ákvörðunarinnar þar til niðurstaða úrskurðarnefndarinnar lægi fyrir. Með hliðsjón af því var ekki tekin afstaða til stöðvunarkröfu kæranda en málið nú tekið til endanlegs úrskurðar.

Gögn málsins bárust frá Sorpu bs. 16. desember 2013.

Málavextir: Með umburðarbréfi Sorpu bs., dags. 18. júní 2013, sem beint var til þeirra er kæmu með baggaðan úrgang í Álfsnes, var tilkynnt að til að uppfylla skilyrði um skráningu á uppruna baggaðs úrgangs þyrftu þeir sem kæmu með slíkan úrgang á urðunarstað Sorpu í Álfsnesi að gefa fyrirtækinu árlega yfirlit um úr hvaða póstnúmeri úrgangur í böggunum kæmi.

Kærandi fór fram á rökstuðning fyrir þessari kröfu Sorpu bs. með bréfi, dags. 10. október 2013. Lýsti kærandi því jafnframt yfir að þar til að borist hefðu efnisleg svör grundvölluð á gildandi lögum væri neitað að veita umbeðnar upplýsingar. Vísaði kærandi m.a. til bréfs frá Umhverfisstofnun til Sorpu bs., dags. 19. júní 2009, þar sem segði: „Það skal þó tekið fram að úrgangshafa ber ekki að láta rekstraraðila urðunarstaðar í té upplýsingar eða gögn sem eru viðskiptalegs eðlis, t.d. á það við um upplýsingar um uppruna úrgangs – með uppruna úrgangs er átt við starfsemi eða framleiðsluferli sem úrgangurinn myndast í en ekki nöfn fyrirtækja sem úrgangur er ættaður frá.“

Í svari Sorpu bs. til kæranda, dags. 16. október 2013, kemur fram að fyrirtækið byggi sína framkvæmd á greindu bréfi Umhverfisstofnunar. Í samræmi við ákvæði III. kafla reglugerðar um urðun úrgangs nr. 738/2003 sé allur úrgangur sem tekið sé við í Álfsnesi upprunaskráður, þ.e. eftir póstnúmeri. Það sé ótvíræð skylda fyrirtækisins að halda utan um umbeðnar upplýsingar. Var kæranda veittur 10 daga frestur til að verða við kröfum Sorpu bs., en að öðrum kosti yrði móttöku hætt á bögguðum úrgangi frá honum. Hefur sú ákvörðun verið kærð, eins og áður segir.

Málsrök kæranda: Kærandi telur skýringar Umhverfisstofnunar á því hvað felist í upplýsingum um uppruna ótvíræðar, sbr. bréf stofnunarinnar frá 19. júní 2009. Þær feli ekki í sér heimild til rekstraraðila urðunarstaðar til að fá upplýsingar viðskiptalegs eðlis eða um það frá hvaða fyrirtækjum eða einstaka póstnúmerum úrgangur stafi. Með þeim upplýsingum gæti Sorpa bs. kortlagt umsvif og starfsemi kæranda og þannig komist yfir mikilvægar viðskiptaupplýsingar sem gætu skaðað samkeppnishæfni hans.

Með bréfi til kæranda, dags. 16. október 2013, hafi Sorpa sett fram rök til stuðnings kröfu sinni um að kærandi veiti upplýsingar um upprunapóstnúmer úrgangs. Vísi Sorpa þar helst til áðurnefnds bréfs Umhverfisstofnunar frá 19. júní 2009 og til reglugerðar nr. 738/2003. Samkvæmt bréfi Sorpu, dags. 18. júní 2013, eigi strangari reglur um upprunalýsingar ekki að taka gildi fyrr en um áramótin þar á eftir, en samt sem áður gefi Sorpa kæranda 10 daga frest til að verða við kröfunum. Þannig geri Sorpa strangari kröfur til kæranda en annarra viðskiptavina. Þetta sé valdníðsla og brot á jafnræðisreglu stjórnsýsluréttar.

Ljóst megi vera af lestri laga um meðhöndlun úrgangs nr. 55/2003 og reglugerðar nr. 738/2003, sem og bréfi Umhverfisstofnunar frá 19. júní 2009, að krafa Sorpu bs. um upplýsingar um þau póstnúmer er úrgangur komi frá sé án allrar lagastoðar og í andstöðu við túlkun Umhverfisstofnunar. Því beri að ógilda hina kærðu ákvörðun.

Málsrök Sorpu bs.: Sorpa bs. kannast við að fyrirtækið sé eitt með aðstöðu til förgunar úrgangs á starfssvæði sínu. Þess vegna sé fyrirtækið ekki í neinni samkeppni við kæranda hvað þá starfsemi varði. Fyrirtækið beri ábyrgð á því að farið sé eftir æ strangari reglum við móttöku og meðferð úrgangs á urðunarstað og beri fyrirtækinu m.a. að hlíta fyrirmælum laga og reglugerða og kröfum Umhverfisstofnunar þar um.

Krafan um að upplýst sé um uppruna úrgangs þegar hann sé afhentur á urðunarstað eigi sér upphaf í urðunartilskipun Evrópusambandsins: Landfill Directive 1999/31/EC. Þar segi m.a. í grein 11, 1.b.: „Keeping a register of the quantities and characteristics of the waste deposited, indicating origin, date of delivery, identity of the producer or collector in the case of municipal waste, and, in the case of hazardous waste, the precise location on the site. This information shall be made available to the competent national and Community statistical authorities when requested for statistical purposes.“

Fjallað sé um lýsingu á grunneiginleikum úrgangs í 1. kafla í viðauka II í reglugerð nr. 738/2003 um urðun úrgangs. Í gr. 1.1.2. sé fjallað um grundvallarkröfur sem gerðar séu til lýsingar á grunneiginleikum úrgangs en samkvæmt ákvæðinu skuli m.a. tilgreina: a) tilurð og uppruna úrgangsins, b) upplýsingar um framleiðsluferlið sem úrgangurinn verði til við, c) lýsingu á vinnslu úrgangsins, d) gögn um samsetningu úrgangsins, e) eiginleika úrgangsins, f) flokka úrgangs samkvæmt reglugerð um skrá yfir spilliefni og annan úrgang.

Með bréfi, dags. 27. febrúar 2004, hafi fyrirtækið spurt Umhverfisstofnun um atriði varðandi kröfur um skráningu samkvæmt þá nýsettri reglugerð nr. 738/2003. Í svarbréfi stofnunarinnar, sem borist hefði rúmum fimm árum síðar, sé áréttað að rekstraraðili urðunarstaðar beri ábyrgð á skráningu sem lúti að uppruna, eðli og samsetningu úrgangs og skuli úrgangshafi leggja fram gögn sem sýni að úrgangur sé tækur til urðunar. Sé það á ábyrgð rekstraraðila urðunarstaðarins að sannprófa það eftir því sem mögulegt sé.

Reynt hafi verið að finna skynsamlegustu leiðina til að uppfylla kröfur um að sýna megi fram á að úrgangur sem tekið sé við sé tækur til urðunar og um að úrgangur sé rekjanlegur ef vandamál komi upp, t.d. vegna mengunar. Hafi skráningarferli vegna afhendingar úrgangs í Álfsnesi verið uppfært og þá m.a. tekið upp að fyrir lægi í gögnum fyrirtækisins hvaðan úrgangurinn væri, eins og verið hafi í Gufunesi fyrir þann úrgang sem ætlaður sé til urðunar. Skráning póstnúmera hafi verið talin skynsamlegasta leiðin þar sem þannig væri bæði uppfyllt krafan um að skrá skuli uppruna og einnig komið til móts við þær takmarkanir sem Umhverfisstofnun hefði sett um skráningu viðskiptaupplýsinga. Ekki verði með nokkru móti séð að upplýsingar, sem kærandi skili Sorpu einu sinni á ári þar sem eingöngu komi fram magn úrgangs til urðunar úr hverju póstnúmeri, séu á einhvern hátt viðskiptaupplýsingar eða að hægt sé að nota þær upplýsingar sem slíkar. Einn samkeppnisaðila kæranda hafi ekki talið þetta til viðkvæmra viðskiptaupplýsinga og skilað umbeðnum gögnum frá því að krafan hafi fyrst verið sett fram. Á það skuli og bent að fyrirtækið stundi ekki söfnun á úrgangi í samkeppni við kæranda og því vandséð hvernig það ætti að nýta sér slíkar upplýsingar. Rétt sé einnig að árétta að skráningarkerfið hafi verið kynnt Umhverfisstofnun oftar en einu sinni og að engar athugasemdir hafi borist þaðan. Póstnúmerakerfið hafi því verið talið skásta leiðin, en erfitt sé að sjá að með þeirri aðferð sé unnt að rekja uppruna til ákveðins fyrirtækis eða stofnunar. Tillögurnar hefðu verið gerðar í samráði við Umhverfisstofnun, eins og áður segi.

Fulltrúar kæranda hafi sótt kynningarfund 22. október 2009, þar sem kynnt hafi verið hvernig Sorpa hygðist mæta kröfum um skráningu á uppruna úrgangs með skráningu póstnúmera. Kærandi hefði ekki hreyft andmælum eða gert athugasemdir við þá kynningu. Aðrir aðilar sem afhendi úrgang í Álfsnesi upplýsi um uppruna samkvæmt póstnúmerum. Eingöngu sé krafist póstnúmera þegar um sé að ræða úrgang sem ætlaður sé til urðunar, en ekki fyrir annan úrgang.

Það sé rangt að Sorpa hafi gert strangari kröfur til kæranda en annarra. Tekið sé fram í bréfinu til kæranda frá 18. júní 2013 að búast megi við strangari kröfum um skráningu en þeim sem þegar séu við hafðar. Komi það fram í drögum að starfsleyfi Sorpu sem líklega taki gildi um næstu áramót. Þær kröfur sem gerðar hafi verið til kæranda séu nákvæmlega samskonar þeim kröfum sem gerðar hefðu verið til annars aðila og hafi það fyrirtæki skilað gögnum síðastliðin tvö ár.

Álit Umhverfisstofnunar: Með bréfi, dags. 18. maí 2015, leitaði úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála eftir áliti Umhverfisstofnunar, sem sérfróðs aðila á þessu sviði, á því hvort krafa Sorpu bs. um upplýsingar um upprunapóstnúmer úrgangs uppfylli kröfur ákvæða reglugerðar nr. 738/2003 um urðun úrgangs.

Í áliti Umhverfisstofnunar frá 27. ágúst 2015 kemur fram að í tilskipun Evrópusambandsins 1999/31/EB segi í gr. 11.1.b að rekstraraðili skuli halda skrá yfir urðaðan úrgang, m.a. uppruna, framleiðanda eða söfnunaraðila ef um heimilisúrgang sé að ræða. Efnislega samhljóða ákvæði sé í 11. gr. reglugerðar nr. 738/2003 og í gr. 4.1 í gildandi starfsleyfi Sorpu bs. fyrir urðunarstaðinn í Álfsnesi.

Umhverfisstofnun vísar í áður tilvitnað bréf stofnunarinnar, dags. 19. júní 2009. Þar komi fram að merking uppruna úrgangs vísi til starfsemi eða framleiðsluferlis sem úrgangur myndist í. Sú skrá sem halda skuli yfir urðaðan úrgang, þar sem m.a. eigi að skrá framleiðanda úrgangs, nái ekki fortakslaust til heimilisúrgangs heldur megi þá gefa upp söfnunaraðila úrgangsins. Það fari því eftir tegund úrgangs hvernig halda skuli umrædda skrá. Ef um væri að ræða t.a.m. rekstrarúrgang frá álveri þá yrði uppruni hans skráður sem álframleiðsla og viðkomandi álver skráð sem framleiðandi.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um heimild Sorpu bs. til að krefjast þess af kæranda að hann gefi upp póstnúmer þess svæðis sem baggaður úrgangur sem kærandi kemur með til urðunar í Álfsnesi er upprunninn.

Reglugerð nr. 738/2003 um urðun úrgangs er sett með heimild í þágildandi 29. gr. laga nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs. Samkvæmt 2. mgr. 31. gr. reglugerðarinnar er hún sett m.a. með hliðsjón af ESB-tilskipun 1999/31/EB, sem fjallar um urðun úrgangs. Í 1. gr. reglugerðarinnar kemur fram að markmið hennar sé að stuðla að því að urðun úrgangs valdi sem minnstum óæskilegum áhrifum á umhverfið. Í því felist að urðun úrgangs mengi ekki vatn, jarðveg né andrúmsloft, að dregið verði úr þeirri hættu sem förgun úrgangs getur haft á heilsu manna og dýra, að dregið verði úr urðun úrgangs og að urðun verði háttað þannig að úrgangur nái jafnvægi við umhverfi sitt á sem skemmstum tíma. Reglugerðin fjallar m.a. um starfsleyfi urðunarstaða og í b-lið 2. mgr. 16. gr. kemur nánar fram að í starfsleyfi skuli vera ákvæði um skrásetningu úrgangs, sbr. 11. gr. Í nefndri 11. gr. segir m.a. að rekstraraðili skuli halda skrá yfir allan urðaðan úrgang. Skrá skuli magn og eiginleika úrgangs, uppruna, dagsetningu móttöku og framleiðanda úrgangs eða söfnunarfyrirtæki ef um er að ræða heimilisúrgang. Í máli þessu er deilt um hvort Sorpa bs., vegna nefndrar skráningar, geri ólögmætar kröfur til kæranda með því að krefja hann um póstnúmer þess svæðis sem baggaður úrgangur, er hann kemur með til urðunar á urðunarsvæði Sorpu í Álfsnesi, er upprunninn.

Samkvæmt því sem áður er rakið leggur 11. gr. reglugerðar nr. 738/2003 ákveðnar skyldur á herðar rekstraraðila urðunarstaðar um söfnun og skráningu upplýsinga. Eins og skýrt kemur fram í orðalagi ákvæðisins er um að ræða fortakslausa skyldu rekstraraðila urðunarstaðar til að halda skrá yfir urðaðan úrgang, þar sem m.a. skal skrá uppruna hans og framleiðanda. Umhverfisstofnun, sem annast eftirlit með og veitir leiðbeiningar um framkvæmd reglugerðar nr. 738/2003, hefur leiðbeint Sorpu bs., í bréfi frá 19. júní 2009, á þá leið að ef um sé að ræða úrgang sem búið sé að meðhöndla fyrir afhendingu, þannig að rekstraraðili urðunarstaðar telji sig ekki geta skráð grunneiginleika úrgangsins sjálfur, þá geti hann óskað eftir nauðsynlegum gögnum frá úrgangshafa til að geta uppfyllt ákvæði um skráningu. Böggun felur í sér þjöppun úrgangs í bagga til að minnka rúmmál hans, sbr. skilgreiningu þar um í 3. gr. reglugerðar nr. 737/2003 um meðhöndlun úrgangs. Má ljóst vera að eftir slíka meðhöndlun er rekstraraðili sem tekur við úrganginum ekki í aðstöðu til að skrá þá eiginleika hans sem krafist er. Er því óhjákvæmilegt fyrir hann að krefja úrgangshafa, er koma með úrgang til urðunar, um þær upplýsingar.

Í nefndu bréfi, sem og í áliti sínu frá 27. ágúst 2015, skýrir Umhverfisstofnun uppruna úrgangs, í skilningi áðurnefndrar 11. gr. reglugerðar nr. 738/2003, sem starfsemi eða framleiðsluferli sem úrgangur myndast í. Í bréfinu er tekið fram að úrgangshafa beri ekki að láta rekstraraðila urðunarstaðar í té upplýsingar eða gögn sem séu viðskiptalegs eðlis. Er tekið dæmi um upplýsingar um uppruna úrgangs og nánar tekið fram að með uppruna úrgangs sé átt við starfsemi eða framleiðsluferli sem úrgangur myndist í en ekki nöfn fyrirtækja sem úrgangur sé ættaður frá. Hefur Sorpa bs. farið þá leið við söfnun upplýsinga um uppruna að krefjast þess af úrgangshöfum, m.a. kæranda, að þeir gefi upp póstnúmer upprunasvæðis baggaðs úrgangs. Þannig er ekki um að ræða upplýsingar um einstaka viðskiptavini heldur eingöngu söfnunarsvæði afmörkuð með póstnúmerum. Verður ekki séð að hvaða leyti þær upplýsingar geta raskað viðskiptahagsmunum kæranda eða skekkt samkeppnisstöðu hans, þannig að leynd yfir þeim vegi þyngra en þeir almannahagsmunir sem þjónað er með söfnun upplýsinganna og liggja að baki því markmiði reglugerðar nr. 738/2003 að urðun úrgangs valdi sem minnstum óæskilegum áhrifum á umhverfið.

Með hliðsjón af afdráttarlausu orðalagi 11. gr. reglugerðar nr. 738/2003, sem og öllu framangreindu, þykir sú leið sem Sorpa bs. hefur valið við upplýsingasöfnun ekki vera það íþyngjandi gagnvart kæranda að fyrirtækið teljist hafa farið út fyrir þann ramma sem því er sniðinn að lögum. Verður kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar því hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu á ákvörðun Sorpu bs. um að kæranda beri að upplýsa, með tilgreiningu á póstnúmeri, hvaðan úrgangur sem afhentur er í Álfsnesi sé upprunninn.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________ _____________________________
Aðalheiður Jóhannsdóttir Ásgeir Magnússon

des 22

Love0

11/2013 Brekknaás

Með dim

Árið 2015, þriðjudaginn 24. nóvember, tók Nanna Magnadóttir, formaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, með heimild í 3. mgr. 3. gr. laga nr. 130/2011 fyrir:

Mál nr. 11/2013, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 8. janúar 2013 um að synja umsókn um leyfi til að breyta innra skipulagi og bæta við aðstöðu fyrir verslun, hestaleigu, hestaferðir, hestakerruleigu og kaffihús/veitingastofu á lóð nr. 9 við Brekknaás í Reykjavík.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 8. febrúar 2013, er barst nefndinni sama dag, kærir Brekknaás 9 ehf., afgreiðslu byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 8. janúar 2013 um að synja umsókn um leyfi til að breyta innra skipulagi og bæta við aðstöðu fyrir verslun, hestaleigu, hestaferðir, hestakerruleigu og kaffihús/veitingastofu á lóðinni að Brekknaási 9, Reykjavík.

Gögn bárust frá Reykjavíkurborg í september og desember 2014 sem og í október og nóvember 2015.

Málsatvik og málsrök. Með úrskurði úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála uppkveðnum 20. september 2012 var felld úr gildi ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 7. febrúar s.á. um að synja umsókn um leyfi til að breyta innra skipulagi hússins á lóðinni nr. 9 við Brekknaás í Reykjavík. Byggðist niðurstaða nefndarinnar á því að við afgreiðslu málsins hefði ekki verið tekin afstaða til þess hvort téð umsókn samræmdist landnotkun í deiliskipulagi. Hinn 8. janúar 2013 tók byggingarfulltrúi fyrir nýja umsókn um leyfi til að breyta innra skipulagi að Brekknaási 9 og bæta við aðstöðu fyrir verslun, hestaleigu, hestaferðir, hestakerruleigu og kaffihús/veitingastofu. Var umsókninni synjað með vísan til umsagnar lögfræði- og stjórnsýslu, dags. 18. desember 2012, en í umsögn var talið að ekki væri gert ráð fyrir verslun eða veitingarhúsarekstri í gildandi deiliskipulagi fyrir svæðið.

Kærandi vísar m.a. til þess að sveitarfélagið hafi ekki sýnt fram á með neinum rökum að fyrirhuguð starfsemi gangi í berhögg við skipulag svæðisins. Þá hafi við meðferð málsins verið brotið á lögvörðum rétti kæranda sem t.a.m sé varin af ákvæðum stjórnarskrár og stjórnsýslulögum.

Reykjavíkurborg bendir á að rétt sé að vísa málinu frá. Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa hinn 18. febrúar 2014 hafi verið tekin fyrir ný umsókn um leyfi fyrir áður gerðum breytingum innanhúss að Brekknaási 9 sem í sér fælu að útbúin væri aðstaða fyrir verslun, móttöku fyrir hestaleigu, hestakerruleigu, kaffistofu og dýralækningarráðgjöf. Umsókninni hafi verið vísað til umsagnar skrifstofu sviðsstjóra Umhverfis- og skipulagssviðs sem hafi í umsögn, dags. 24. febrúar 2014, ekki gert skipulagslegar athugasemdir við að nefndar breytingar yrðu leyfðar. Hafi umsóknin verið samþykkt á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa hinn 22. september 2015. Eigi kærandi því ekki lengur lögvarða hagsmuni af úrlausn málsins.

Vegna frávísunarkröfu sveitarfélagsins bendir kærandi á að umsókn sú sem samþykkt hafi verið sé ekki sú umsókn sem hafnað hafi verið 8. janúar 2013. Um sjálfstætt mál sé að ræða og eðlilegt að fá efnislegan úrskurð þar sem gróflega hafi verið brotið á kæranda með þeirri synjun og málsmeðferð í heild sinni.

Niðurstaða: Samkvæmt 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála geta þeir einir kært stjórnvaldsákvarðanir til úrskurðarnefndarinnar sem eiga lögvarða hagsmuni tengda þeirri ákvörðun sem kæra á, nema í tilteknum undantekningartilvikum sem þar eru greind. Verður að skýra þetta ákvæði í samræmi við almennar reglur stjórnsýsluréttarins um aðild í kærumálum þar sem áskilið er að kærandi eigi beina einstaklingsbundna hagsmuni tengda þeirri ákvörðun sem kærð er.

Upplýst hefur verið af hálfu borgaryfirvalda að eftir að kæra barst úrskurðarnefndinni í máli þessu hafi kærandi lagt fram nýja umsókn til borgarinnar, dags. 11. febrúar 2014. Í nefndri umsókn er sótt um leyfi fyrir breytingum innanhúss að Brekknaási 9, m.a. fyrir kaffihúsi. Segir um umsóknina í umsögn skrifstofu sviðsstjóra Umhverfis- og skipulagssviðs Reykjavíkurborgar frá 24. febrúar 2014 að sótt sé um sambærilegar breytingar og gert hafi verið árið 2012. Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa hinn 22. september 2015 var umsóknin tekin fyrir og eftirfarandi bókað: „Sótt er um samþykki fyrir áður gerðum breytingum innanhúss, m.a. innrétting á verslun, móttöku fyrir hestaleigu, hestakerruleigu, kaffistofu í flokki II og dýralæknaráðgjöf….“. Var umsóknin samþykkt og talin samræmast ákvæðum laga nr. 160/2010 um mannvirki. Fyrir úrskurðarnefndinni liggja bæði sú umsókn sem kærumál þetta lýtur að og synjað var 8. janúar 2013 og umsókn sú sem samþykkt var 22. september 2015. Verður ekki annað af þeim ráðið en að þær séu sambærilegar að efni til.

Hvað sem líður gildi hinnar kærðu ákvörðunar verður að teknu tilliti til þess sem að framan er rakið ekki séð að úrlausn þar um hafi lengur raunhæft gildi fyrir réttarstöðu kæranda. Þar sem á þykir skorta að kærandi hafi sýnt fram á að hann eigi lögvarða hagsmuni í skilningi 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 verður máli þessu vísað frá úrskurðarnefndinni.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist vegna tafa við gagnaöflun og mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

________________________________
Nanna Magnadóttir

des 22

Love0

60/2013 Brynjureitur

Með dim

Fyrir var tekið mál nr. 60/2013, kæra á ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 30. maí 2013 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Brynjureits.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 5. júlí 2013, er barst nefndinni sama dag, kærir Erlendur Gíslason hrl., f.h. húsfélagsins Klapparstíg 29, Reykjavík, þá ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 30. maí 2013 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Brynjureits. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust frá Reykjavíkurborg 13. nóvember 2015.

Málavextir: Á fundi skipulagsráðs Reykjavíkur 12. september 2012 var lagt fram erindi Laugavegsreita ehf., dags. í mars 2012, varðandi breytingu á deiliskipulagi Brynjureits, sem afmarkast af Laugavegi, Klapparstíg, Hverfisgötu og Vatnsstíg. Var samþykkt að kynna framlagða tillögu fyrir hagsmunaaðilum á svæðinu. Tillagan var kynnt til 4. október s.á. og bárust ábendingar og athugasemdir, meðal annars frá kæranda.

Á fundi skipulagsráðs 7. nóvember 2012 var erindið lagt fram að nýju og samþykkt að auglýsa framlagða tillögu til breytingar á deiliskipulagi Brynjureits. Borgarráð samþykkti þá afgreiðslu 15. s.m. Tillagan var auglýst frá 21. nóvember 2012 til 4. janúar 2013 og bárust athugasemdir, meðal annars frá kæranda. Á fundi umhverfis- og skipulagsráðs 16. janúar 2013 var tillagan samþykkt með vísan til umsagnar skipulagsfulltrúa um innsendar athugasemdir, dags. 14. s.m. Staðfesti borgarráð þá afgreiðslu 24. s.m.

Með bréfi, dags. 30. janúar 2013, var deiliskipulagsbreytingin send Skipulagsstofnun til yfirferðar, sbr. 1. mgr. 42. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Stofnunin gerði athugasemd við birtingu auglýsingar um samþykkt deiliskipulagsbreytingarinnar í B-deild Stjórnartíðinda þar sem hún uppfyllti ekki þær kröfur sem gerðar væru til efnis í skipulagsreglugerð. Nánar tiltekið væri í gildandi deiliskipulagi, með síðari breytingum, gert ráð fyrir einnar til tveggja hæða bílakjallara fyrir allt að 100 bílastæði sem spannaði reitinn frá Laugavegi niður að Hverfisgötu. Deiliskipulagsbreytingin gerði ráð fyrir bílageymslu undir Laugavegi 27a með 18 bílastæðum og geymslu undir Laugavegi 27b. Ekki væri gerð grein fyrir öðrum bílastæðum í greinargerð deiliskipulagsbreytingarinnar, en fram hafi komið að skilmálar deiliskipulags sem samþykkt hefði verið 25. mars 2003 giltu áfram að öðru leyti. Deiliskipulagsbreytingin fæli í sér að bílakjallarinn minnkaði en að öðru leyti væri ekki fjallað um bílastæði á reitnum. Áfram giltu því kröfur um bílastæði sem settar hefðu verið fram í skilmálum samþykktum 25. mars 2003, en þeir gerðu ráð fyrir einu bílastæði á hverja nýja íbúð og einu stæði fyrir hverja 50 m2 atvinnuhúsnæðis á reitnum. Skýra þyrfti nánar bílastæðaskilmála eftir breytingu, svo sem hvort áðurnefnd 18 bílastæði væru aðeins ætluð nýjum íbúðum á sameiginlegri lóð Hverfisgötu 40 og 42 og Laugavegar 27a. Þá þyrfti að rökstyðja að hægt yrði að uppfylla óbreyttar bílastæðakröfur á reitnum þrátt fyrir breytingu á bílakjallara og fækkun bílastæða.

Skipulagsstofnun gerði einnig athugasemd við að gerðar væru breytingar utan við afmarkað breytingasvæði á uppdrætti. Nánar tiltekið væri bílakjallara á lóðinni Laugavegi 27 breytt auk þess sem sameiginlegri lóð Laugavegar 29 og Hverfisgötu 46 væri skipt í þrjár lóðir, en hvort tveggja fæli í sér bindandi skilmála um lóðir utan breytingasvæðisins. Þá var minnt á ákvæði byggingarreglugerðar nr. 112/2012 um bílastæði fyrir hreyfihamlaða og mælt með að gerð yrði grein fyrir þeim í skipulagsskilmálum. Að lokum vakti stofnunin athygli á því að húsið við Laugaveg 27b nyti friðunar samkvæmt lögum um menningarminjar nr. 80/2012, en óheimilt væri að raska friðuðum húsum og mannvirkjum, spilla þeim eða breyta, rífa þau eða flytja úr stað nema með leyfi Minjastofnunar Íslands, sbr. 29. gr. laganna.

Reykjavíkurborg svaraði athugasemdum Skipulagsstofnunar með bréfi, dags. 17. maí 2013, þar sem greint var frá því að gerðar hefðu verið breytingar á uppdrætti deiliskipulagsbreytingarinnar. Fólu þær í sér að bætt var inn texta um bílastæði auk þess sem settur var fram rökstuðningur um frávik frá reglum um lágmarksfjölda bílastæða. Athugasemdum Skipulagsstofnunar varðandi bílastæði fyrir hreyfihamlaða var svarað á þá leið að samkvæmt byggingarreglugerð yrði að uppfylla þær reglur sem fram kæmu í gr. 6.2.6. í reglugerðinni og í töflu 6.01. kæmi fram hver fjöldi bílastæða fyrir hreyfihamlaða ætti að vera í hlutfalli við fjölda almennra bílastæða. Ekki væri því þörf á að taka það fram í skilmálum deiliskipulags. Þá var tekið fram að ekki væri verið að gera breytingar á lóð Laugavegar 27, en bent var á að við skoðun á deiliskipulagsuppdrætti frá 2003 og breytingaruppdrætti frá 2006 mætti sjá að sneiðing á síðarnefnda uppdrættinum væri röng og ekki í samræmi við uppdrátt, götumynd og skilmála.

Lóðin Hverfisgata 46 og Laugavegur 29 næði frá Laugavegi að Hverfisgötu en ætlunin hefði verið að skipta henni í þrennt nú. Þar sem það væri ekki hægt nema með því að láta breytingarsvæðið ná yfir alla lóðina væri uppdrætti deiliskipulagsbreytingarinnar breytt og lóðin tekin út af afmörkuðu breytingasvæði á uppdrættinum. Engar athugasemdir hefðu borist við umrædda breytingu og friður ríkti um deiliskipulag þessarar lóðar. Því væri ekki talin ástæða til að endurauglýsa deiliskipulagsbreytinguna vegna þessa. Þá væri einnig á það bent að litlar breytingar hefðu átt sér stað á lóðinni samkvæmt deiliskipulagstillögunni. Að lokum voru tilteknar smávægilegar breytingar á uppdrættinum.

Umhverfis- og skipulagsráð tók erindið fyrir á ný hinn 22. maí 2013 og var svarbréf Reykjavíkurborgar til Skipulagsstofnunar, dags. 17. s.m., lagt fram á fundinum. Var deiliskipulagsbreytingin samþykkt með vísan til áðurnefnds svarbréfs. Borgarráð samþykkti afgreiðsluna 30. s.m. og tók deiliskipulagsbreytingin gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda 18. júní 2013.

Málsrök kæranda: Kærandi byggir á því að hin kærða skipulagsákvörðun stríði gegn markmiðum skipulagslaga, sbr. einkum c-lið 1. gr. laganna um að tryggja skuli réttaröryggi í meðferð skipulagsmála þannig að réttur einstaklinga og lögaðila verði ekki fyrir borð borinn þótt hagur heildarinnar sé hafður að leiðarljósi. Réttaröryggi kæranda hafi ekki verið tryggt við meðferð málsins.

Kærandi hafi gert athugasemdir við fyrirhugaða breytingu á deiliskipulaginu þar sem hann hafi talið að hún kynni að ganga á rétt íbúa við Klapparstíg 29 til umferðar meðfram norðurhlið Laugavegar 25 að bakgarði Klapparstígs 29, auk þess sem verulegur vafi leiki á um raunverulega stærð þeirrar lóðar. Kærandi hafi bent Reykjavíkurborg á þá óvissu sem ríkti um stærð lóðarinnar og í ljósi þess hefði Reykjavíkurborg borið að upplýsa málið í samræmi við rannsóknarreglu stjórnsýsluréttar áður en endanleg ákvörðun væri tekin. Þar sem stærð og skipulag lóðarinnar liggi ekki ljóst fyrir verði ekki séð hvernig hægt hafi verið að samþykkja deiliskipulag sem eftir atvikum gangi á rétt kæranda.

Með bréfi til byggingarnefndar Reykjavíkur, dags. 1. nóvember 1990, hafi verið óskað eftir samþykki nefndarinnar fyrir því að skipta lóð Klapparstígs 29 upp í þrjár lóðir, þ.e. vesturhluta, Klapparstíg 29, sem yrði 330 m2, austurhluta, sem yrði 308 m2 og tölusettur eftir ákvörðun nefndarinnar, og sameiginlega aðkomulóð fyrir tvær fyrrnefndu lóðirnar, sem yrði 67 m2. Byggingarnefnd hafi synjað erindinu með bréfi, dags. 13. júní 1991, og hafi sú ákvörðun verið staðfest í borgarstjórn 20. s.m.

Samkvæmt opinberri skráningu Þjóðskrár Íslands sé lóð Klapparstígs 29 alls 705 m2. Í þinglýstum eignaskiptasamningi, dags. 25. febrúar 1991, komi hins vegar fram að húsinu við Klapparstíg 29 fylgi 330 m2 af eignarlóðinni samkvæmt uppdrætti mælingardeildar borgarverkfræðings, dags. 1. nóvember 1990. Þar komi einnig fram að eigninni tilheyri umferðarréttur meðfram norðurhlið Laugavegar 25, um 67 m2 reit samkvæmt fyrrgreindum uppdrætti. Svo virðist sem ekki liggi fyrir hvort þeir 308 m2 sem eftir standi af lóðinni tilheyri jafnframt Klapparstíg 29, en umrædd deiliskipulagstillaga lúti meðal annars að þeim hluta lóðarinnar. Eignaskiptayfirlýsingunni virðist hafa verið þinglýst án þess að samþykki byggingarnefndarinnar fyrir uppskiptingu lóðarinnar hafi legið fyrir. Þá verði ekki séð að austurhluti lóðarinnar hafi fengið lóðarnúmer hjá byggingarnefndinni.

Kærandi hafi bent á það í fyrri umsögnum sínum að ekki yrði séð að samþykki skipulagsyfirvalda hefði legið fyrir um uppskiptingu lóðarinnar á árinu 1991. Því hafi ekki verið svarað af hálfu borgarinnar hvort slíkt samþykki hafi legið fyrir. Liggi það ekki fyrir verði ekki annað séð en að málið hafi ekki verið upplýst af hálfu skipulags- og umhverfissviðs áður en hin kærða deiliskipulagsbreyting var samþykkt.

Í ljósi framangreinds verði að telja að óheimilt hafi verið að breyta deiliskipulaginu enda verði ekki séð að austurhluti lóðarinnar og sameiginlega aðkomulóðin tilheyri Klapparstíg 29a, heldur Klapparstíg 29.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Gögn málsins bárust frá Reykjavíkurborg 13. nóvember 2015, eins og áður greinir, en að öðru leyti hefur sveitarfélagið ekki látið málið til sín taka.

Niðurstaða: Hin kærða deiliskipulagsbreyting tekur til lóðanna við Hverfisgötu 40-44, Klapparstíg 31 og Laugaveg 23, 27a og 27b, en lóðin sem nefnd er Klapparstígur 29a í hinni kærðu ákvörðun, og var áður hluti lóðar Klapparstígs 29, sameinast lóðum Hverfisgötu 40-42 og Laugavegar 27a. Felur deiliskipulagsbreytingin í sér breytingar á afmörkun byggingarreita og hámarkshæð nýbygginga við Hverfisgötu 40-44, breytingu á lóðamörkum og sameiningu lóðanna Hverfisgötu 40-42 og Laugavegar 27a, sem og lóðanna Hverfisgötu 44 og Laugavegar 27b. Gert er ráð fyrir nýbyggingum við Laugaveg 27a og 27b og göngugötu í gegnum reitinn frá Hverfisgötu og Laugavegi og út á Klapparstíg með kvöð um akstur frá Klapparstíg og Laugavegi og aðkomu slökkviliðs að baklóðum. Með deiliskipulagsbreytingunni var fallið frá því að heimila fimm hæða nýbyggingu við Laugaveg 23 og í staðinn gert ráð fyrir að núverandi timburhús á lóðinni yrði gert upp auk þess sem tveggja hæða nýbygging var heimiluð norðanmegin við húsið. Þá er ráðgert að íbúðir á hverri lóð sem breytingin tekur til verði ekki færri en 12 eða fleiri en 42 og að þær verði á efri hæðum húsa. Á jarðhæð við Laugaveg og í göngugötu verði verslun og þjónusta en íbúðir á efri hæðum. Við Hverfisgötu 40-44 verði verslunar-, atvinnu- og þjónustuhúsnæði á neðstu tveimur hæðunum en atvinnu- eða íbúðarhúsnæði á efri hæðum. Þá verði gerður bílakjallari fyrir 18 bíla undir Laugavegi 27a með innkeyrslu um Hverfisgötu 40.

Kærandi telur að vafi hafi leikið á um raunverulega stærð lóðarinnar Klapparstígs 29 við samþykkt hinnar kærðu deiliskipulagsbreytingar, en fyrir liggur að lóðin var áður sýnd stærri í deiliskipulaginu, eða 705 m2. Athugun á þinglýstum skjölum, s.s. afsölum og kaupsamningum um Klapparstíg 29, leiðir hins vegar í ljós að lóðin sem fylgir húsinu við Klapparstíg 29 er 330 m2 og er hin kærða deiliskipulagsbreyting því í samræmi við þinglýst gögn hvað það varðar. Þá verður ekki séð að með deiliskipulagsbreytingunni sé gengið á rétt íbúa við Klapparstíg 29 til umferðar meðfram norðurhlið Laugavegar 25, enda er kvöð um umferð á þessum stað sýnd með greinargóðum hætti á deiliskipulagsuppdrætti.

Í greinargerð deiliskipulagsbreytingarinnar er að finna rökstuðning fyrir frávikum frá reglum um fjölda bílastæða á reitnum og er það í samræmi við gr. 3.1.4. í skipulagsreglugerð nr. 400/1998, sem þá gilti skv. 4. tl. ákvæðis til bráðabirgða í skipulagsreglugerð nr. 90/2013. Þrátt fyrir athugasemdir Skipulagsstofnunar þess efnis er ekki fjallað sérstaklega um fjölda bílastæða fyrir hreyfihamlaða. Eins og hér stendur á verður þó ekki talið að það geti haft áhrif á gildi hinnar kærðu ákvörðunar enda eru fyrir hendi ákvæði í byggingarreglugerð nr. 112/2012 í þessu efni sem taka verður tillit til við frekari byggingu skipulagsreitsins.

Að öllu framangreindu virtu verður hin kærða deiliskipulagsbreyting ekki talin vera haldin slíkum form- eða efnisannmörkum að leiða eigi til ógildingar hennar.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist vegna tafa við gagnaöflun og sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu á ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 30. maí 2013 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Brynjureits.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________ _____________________________
Ómar Stefánsson Þorsteinn Þorsteinsson

des 22

Love0

110/2013 Reykjanes Grímsnes- Grafningshreppi

Með dim

Árið 2015, fimmtudaginn 12. nóvember, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 110/2013, kæra á ákvörðun sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps frá 2. september 2013 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Reykjaness vegna garðyrkjubýlisins Reykjalundar í Grímsnes- og Grafningshreppi.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 14. nóvember 2013, er barst nefndinni 15. s.m., kæra tveir eigenda jarðarinnar Reykjaness, Grímsnes- og Grafningshreppi, þá ákvörðun sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps frá 2. september 2013 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Reykjaness vegna garðyrkjubýlisins Reykjalundar í Grímsnes- og Grafningshreppi. Skilja verður málskot kærenda svo að þess sé krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá sveitarfélaginu 20. janúar 2014 og 5. nóvember 2015.

Málavextir: Á fundi skipulags- og byggingarnefndar uppsveita Árnessýslu og Flóahrepps 12. ágúst 2010 var lögð fram tillaga að breytingu á deiliskipulagi Reykjalundar í Grímsnesi. Í fundarbókun nefndarinnar kemur fram að á landinu sé lögbýlisréttur og til standi að reka þar garðyrkjubýli. Skipulagssvæðið sem breytingin nái til sé 8 ha og gert sé ráð fyrir tveimur íbúðarhúsum, einu stöku gróðurhúsi og fjórum sambyggðum. Auk þess verði byggt við gamalt íbúðarhús sem fyrir sé á svæðinu. Var afgreiðslu málsins frestað.

Tillagan var lögð fram að nýju á fundi skipulags- og byggingarnefndar 26. maí 2011 og samþykkt að auglýsa hana skv. 1. mgr. 43. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps staðfesti þá afgreiðslu 1. júní s.á. Tillagan var auglýst 30. júní 2011, með athugasemdafresti til 12. ágúst s.á., og bárust athugasemdir frá kærendum.

Á fundi skipulags- og byggingarnefndar 22. nóvember 2012 var lögð fram að nýju tillaga að breytingu á deiliskipulagi Reykjalundar. Í bókun fundarins kom fram að deiliskipulagsbreytingin hefði aldrei öðlast gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda og þar sem meira en ár væri liðið frá auglýsingu tillögunnar væri hún lögð fram að nýju. Mælti nefndin með því að sveitarstjórn samþykkti að tillagan yrði auglýst að nýju skv. 41. gr. skipulagslaga og samþykkti sveitarstjórnin hinn 5. desember s.á. að auglýsa tillöguna.

Tillagan var auglýst öðru sinni frá 13. desember 2012 til 25. janúar 2013 og bárust athugasemdir frá kærendum. Á fundi skipulags- og byggingarnefndar 28. febrúar s.á. var tillagan tekin fyrir og mælti nefndin með því að sveitarstjórn samþykkti deiliskipulagsbreytinguna óbreytta. Var skipulagsfulltrúa falið að útbúa umsögn um fram komnar athugasemdir sem liggja þyrfti fyrir við afgreiðslu sveitarstjórnar. Sveitarstjórn samþykkti deiliskipulagsbreytinguna á fundi 6. mars 2013 auk tillögu að umsögn um innsendar athugasemdir. Var skipulagsfulltrúa falið að senda málið til afgreiðslu Skipulagsstofnunar skv. 1. mgr. 42. gr. skipulagslaga.

Deiliskipulagsbreytingin, ásamt athugasemdum kærenda og umsögn um þær, var send Skipulagsstofnun með bréfi, dags. 3. apríl 2013. Með bréfi, dags. 22. s.m., gerði stofnunin athugasemd við að sveitarstjórn birti auglýsingu um samþykkt deiliskipulagsbreytingarinnar í B-deild Stjórnartíðinda. Bent var á að fyrir lægi deiliskipulag Reykjaness sem samþykkt hefði verið í sveitarstjórn 20. september 2000. Þar væri frístundabyggð deiliskipulögð og sett fram á þremur uppdráttum, fyrir lóðir nr. 1-5, 6-10 og 11-14, ásamt yfirlitsmynd. Deiliskipulagsbreytingin varðaði þann hluta svæðisins sem tæki til lóða nr. 1-5, en í henni fælist afmörkun svæðis sem næði yfir lóð nr. 1, ásamt stækkun lóðarinnar. Umrætt deiliskipulagssvæði frístundabyggðarinnar væri hins vegar á landbúnaðarsvæði samkvæmt gildandi Aðalskipulagi Grímsnes- og Grafningshrepps 2008-2020. Þá væri svæðið á náttúruminjaskrá. Fyrir lægi umsögn Fornleifaverndar ríkisins, dags. 29. júlí 2011.

Skipulagsstofnun benti og á óljósa stöðu þeirrar lóðar sem breytingin ætti við, aðliggjandi lóðar og annarra lóða frístundabyggðarinnar. Deiliskipulag frístundabyggðarinnar væri ekki lengur í samræmi við gildandi aðalskipulag, en þegar hefði verið byggt samkvæmt því á einhverjum lóðanna. Afstaða og stefna sveitarstjórnar um hvernig fara ætti með þann hluta deiliskipulagsins sem þegar hefði verið byggt eftir lægi ekki fyrir eða hvernig ætti að fara með þær lóðir sem óframkvæmanlegt væri að halda áfram uppbyggingu á vegna ósamræmis við aðalskipulagið. Enn fremur væru réttindi óljós varðandi aðkomu að garðyrkjubýlinu um lóð þá sem væri nr. 3 í deiliskipulagi frístundabyggðarinnar, en aðkoma að lóð nr. 1 hefði áður verið á milli lóða nr. 2 og 3. Þá vantaði umsagnir Umhverfisstofnunar og Heilbrigðiseftirlitsins og athuga þyrfti og lagfæra, eftir því sem við ætti, umfjöllun í greinargerð um stefnu aðalskipulags og niðurstöður fornleifaskráningar, sbr. niðurstöðu í umsögn frá 29. júlí 2011. Breytingardagsetningu þyrfti einnig að bæta við uppdrátt.

Málið var tekið fyrir á ný í skipulagsnefnd 22. ágúst 2013. Í fundargerð þess fundar var m.a. bókað: „Nefndin mælir með að sveitarstjórn feli skipulagsfulltrúa að birta auglýsingu um gildistöku deiliskipulags í b-deild Stjórnartíðinda þar sem deiliskipulagsbreytingin er í samræmi við gildandi aðalskipulag svæðisins. Ekki er talið að réttindi varðandi aðkomu að landinu séu óljós þar sem hún er óbreytt og utan annarra lóða. Ekki er rétt það sem kemur fram í bréfi Skipulagsstofnunar að aðkoma að lóðinni hafi áður verið á milli lóða 2 og 3. Varðandi stöðu annarra lóða innan skipulagssvæðisins að þá mælir nefndin með að sveitarstjórn samþykki að gera breytingu á aðalskipulagi svæðisins sem nær yfir aðrar lóðir á þann veg að skilgreina svæðið aftur sem frístundabyggð. Við endurskoðun aðalskipulagsins virðist hafa verið gerð þau mistök að svæði fyrir frístundabyggð hafi verið fellt út. Að mati nefndarinnar er um óverulega breytingu að ræða þar sem um mistök var að ræða sem verið er að leiðrétta til samræmis við gildandi aðalskipulag.“

Sveitarstjórn tók málið fyrir á fundi 2. september 2013 og bókaði þá eftirfarandi: „Sveitarstjórn gerir ekki athugasemd við afgreiðslu nefndarinnar og samþykkir að fela skipulagsfulltrúa að birta auglýsingu um gildistöku breytingar á deiliskipulagi Reykjaness – Reykjalundar í B-deild Stjórnartíðinda. Sveitarstjórn samþykkir jafnframt breytingu á aðalskipulagi sveitarfélagsins á þann veg að skilgreina svæði í landi Reykjaness sem svæði fyrir frístundabyggð til samræmis við gildandi deiliskipulag og á sama hátt og var í fyrra aðalskipulagi. Að mati nefndarinnar er breytingin óveruleg þar sem svo virðist sem mistök hafi átt sér stað við endurskoðun aðalskipulagsins.“

Skipulagsstofnun var tilkynnt um afgreiðslu skipulagsnefndar og sveitarstjórnar 7. október 2013 og tók deiliskipulagsbreytingin gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda 18. s.m.

Málsrök kærenda: Af hálfu kærenda er byggt á því að þeir séu réttir eigendur að stærstum hluta þess lands sem um ræðir og mótmæla þeir því að deiliskipulagi á því landi verði breytt. Jörðin Reykjanes, og þær spildur sem teknar hafi verið út úr jörðinni með leigu- eða afsalssamningum, verði ekki skipulagðar án aðkomu kærenda sem séu þinglýstir eigendur jarðarinnar.

Leigulóðin Reykjalundur sé 15 ha landspilda úr landi Reykjaness í Grímsnesi og um hana gildi erfðafestusamningur, dags. 4. janúar 1939. Ágreiningur sé uppi um réttarstöðu erfðafestusamningsins og réttmæti aðgerða núverandi erfðafestuhafa. Á jörðinni hafi ekki verið sjálfstæð búseta eða búskapur auk þess sem engin leiga hafi verið greidd til landeigenda. Því telji kærendur að erfðafestusamningurinn sé riftanlegur á grundvelli brostinna forsendna.

Deiliskipulagsbreytingin geri ráð fyrir allt annarri nýtingu landsins en erfðafestusamningurinn segi til um. Þá hafi hún í för með sér að öll fjallasýn í norðaustur frá lögbýlinu Reykjanesi muni hverfa. Það sé óásættanlegt og feli í sér stórkostlega skerðingu á eignarrétti kærenda. Deiliskipulagsbreytingunni og fyrirhuguðum byggingarframkvæmdum eigenda Reykjalundar í Grímsnesi sé alfarið mótmælt sem heimildarlausum og ólögmætum.

Málsrök Grímsnes- og Grafningshrepps: Af hálfu Grímsnes- og Grafningshrepps er vísað til þess að hin kærða deiliskipulagsbreyting hafi ekki veruleg neikvæð áhrif á útsýni frá húsi á aðliggjandi lóð kærenda í landi Reykjaness, enda séu um 250-300 m frá húsinu að nýjum byggingarreit á norðurhluta Reykjalundar. Þá sé ekki hægt að lesa úr fyrirliggjandi erfðafestusamningi að eigendum/leigjendum Reykjalundar sé óheimilt að skipuleggja landið án samráðs við eigendur Reykjaness. Í 2. mgr. erfðafestusamningsins komi m.a. fram að landið sé leigt leigutaka til frjálsra afnota og hvers konar atvinnureksturs. Heimild til að byggja mannvirki megi einnig lesa úr 5. gr. samningsins þar sem fram komi að leiguréttindi að landinu skuli framvegis fylgja húsum þeim eða mannvirkjum, er leigutaki kunni að koma þar upp eða eiga þar á hverjum tíma.

Niðurstaða: Í hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu felst afmörkun svæðis, sem nær yfir lóð nr. 1 í fyrirliggjandi deiliskipulagi Reykjaness frá árinu 2000, ásamt stækkun lóðarinnar til austurs og norðurs, úr 1,3 ha í 8 ha.

Fram kemur í greinargerð deiliskipulagsbreytingarinnar að til standi að reka á lóðinni garðyrkjubýli. Þá segir að samkvæmt aðalskipulagi sé skipulagssvæðið á skilgreindu frístundasvæði, en samhliða deiliskipulagsbreytingunni hafi verið sótt um breytingu á aðalskipulagi þannig að svæðið verði skilgreint til landbúnaðarnotkunar. Samkvæmt Aðalskipulagi Grímsnes- og Grafningshrepps 2008-2020 er svæðið þó skilgreint til landbúnaðarnotkunar. Hins vegar gerir deiliskipulag Reykjaness, sem tók gildi 16. október 2001, ráð fyrir frístundabyggð á svæðinu, m.a. á lóð nr. 1 sem deiliskipulagsbreytingin nær til.

Samkvæmt framansögðu er umrætt skipulagssvæði skilgreint í gildandi aðalskipulagi sem landbúnaðarsvæði og samræmist deiliskipulagsbreytingin því aðalskipulaginu hvað landnotkun varðar. Hins vegar verður að telja annmarka á greinargerð deiliskipulagsbreytingarinnar þar sem fjallað er um stefnu aðalskipulags um landnotkun svæðisins, eins og fyrr er rakið. Sá annmarki þykir þó ekki þess eðlis að hann raski gildi hinnar kærðu ákvörðunar. Athugasemdir Skipulagsstofnunar við efni deiliskipulagsbreytingarinnar, sem fram komu í bréfi hennar, dags. 22. apríl 2013, voru teknar til umræðu í sveitarstjórn og var gerð rökstudd grein fyrir ástæðum þess að ekki var fallist á þær, sbr. 1. mgr. 42. gr. skipulagslaga.

Ágreiningur er í málinu um heimildir sveitarstjórnar til að gera breytingar á deiliskipulagi Reykjaness samkvæmt beiðni erfðafestuhafa án samþykkis landeigenda. Lögmætisathugun úrskurðarnefndarinnar takmarkast við hina kærðu skipulagsákvörðun og er það ekki á færi nefndarinnar að taka afstöðu til álitaefna um bein eða óbein eignarréttindi, svo sem um efni erfðafestusamnings er tekur til umræddrar spildu. Allt að einu liggur fyrir að sá aðili sem fór fram á umdeilda deiliskipulagsbreytingu hefur umráð spildunnar í skjóli þess samnings. Samkvæmt 3. mgr. 3. gr. og 1. mgr. 38. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 bera sveitarstjórnir ábyrgð á og annast gerð deiliskipulagsáætlana. Hvergi í lögum er það áskilið að sveitarstjórn afli samþykkis landeigenda vegna skipulagsákvarðana sem varða eignir þeirra, enda verður eignarréttindum ekki ráðstafað með skipulagsáætlunum. Verður hin kærða skipulagsákvörðun því ekki ógilt á þessum forsendum.

Mannvirki þau sem hin kærða deiliskipulagsbreyting heimilar munu vera í nokkurri fjarlægð frá húsi á lóð kærenda. Samkvæmt því og með tilliti til staðhátta að öðru leyti verður ekki talið að heimilaðar byggingar geti dregið úr fjallasýn kærenda að marki.

Með vísan til alls þess sem að framan er rakið liggja ekki fyrir þeir ágallar á meðferð eða efni hinnar kærðu deiliskipulagsbreytingar sem áhrif geta haft á gildi hennar. Verður ógildingarkröfu kærenda því hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu á ákvörðun sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps frá 2. september 2013 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Reykjaness vegna garðyrkjubýlisins Reykjalundar í Grímsnes- og Grafningshreppi.

____________________________________
Ómar Stefánsson

______________________________ _____________________________
Ásgeir Magnússon Þorsteinn Þorsteinsson

des 22

Love0

21/2013 Úlfarsfell

Með dim

Árið 2015, þriðjudaginn 17. nóvember, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 21/2013, kæra á afgreiðslu Skipulagsstofnunar frá 30. janúar 2013 um að synja um meðmæli vegna veitingar byggingarleyfis fyrir fjarskiptamannvirki á toppi Úlfarsfells í Reykjavík.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 25. febrúar 2013, er barst nefndinni sama dag, kærir umhverfis- og skipulagssvið Reykjavíkurborgar, f.h. Reykjavíkurborgar, þá afgreiðslu Skipulagsstofnunar frá 30. janúar 2013, að synja um meðmæli vegna veitingar byggingarleyfis fyrir fjarskiptamannvirki á toppi Úlfarsfells í Reykjavík. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi og að úrskurðað verði að Skipulagsstofnun beri að veita meðmæli fyrir umræddum framkvæmdum.

Umsögn Skipulagsstofnunar í málinu barst úrskurðarnefndinni 27. mars 2013.

Málavextir: Mál þetta á sér nokkra forsögu. Með úrskurði úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála uppkveðnum 10. september 2012 var felld úr gildi sú ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík að veita byggingarleyfi fyrir tækjaskýli og tveimur 10 m háum tréstaurum til fjarskipta á toppi Úlfarsfells. Byggði niðurstaða nefndarinnar á því að samkvæmt 2. mgr. 37. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 skyldi gera deiliskipulag fyrir einstök svæði eða reiti þar sem framkvæmdir væru fyrirhugaðar. Eina undantekningin frá deiliskipulagsskyldu vegna leyfisskyldra mannvirkja í dreifbýli og á óbyggðum svæðum væri sú að unnt væri að veita byggingarleyfi fyrir einstökum framkvæmdum að fengnum meðmælum Skipulagsstofnunar skv. 1. tl. bráðabirgðaákvæðis laganna. Hefði umrætt svæði hvorki verið deiliskipulagt né meðmæla Skipulagsstofnunar aflað fyrir leyfisveitingunni.

Í kjölfar úrskurðarins var málið tekið fyrir að nýju hjá Reykjavíkurborg og á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 2. október 2012 var lögð fram umsókn um leyfi til að byggja 15,1 m² tækjaskýli og reisa tvo 10 m háa tréstaura vegna fjarskiptaþjónustu á toppi Úlfarsfells. Var málinu vísað til umsagnar skipulagsstjóra, sem á fundi 12. s.m. vísaði erindinu til umsagnar Póst- og fjarskiptastofnunar, Geislavarna ríkisins, Mosfellsbæjar, Flugmálastjórnar Íslands og Isavia ohf. Skipulagsráð tók málið fyrir á fundi sínum 28. nóvember s.á. Fyrir fundinum lágu umsagnir fyrrgreindra aðila, sem og minnisblað lögfræði og stjórnsýslu, dags. 15. nóvember s.á. Var erindið afgreitt með svohljóðandi hætti: „Samþykkt að óska meðmæla Skipulagsstofnunar fyrir framkvæmdinni skv. 1. tl. ákvæðis til bráðabirgða í skipulagslögum nr. 123/2010. Áfram verði unnið samkvæmt sameiginlegri yfirlýsingu Mosfellsbæjar og Reykjavíkurborgar dags. 6. júní 2012 sem samþykkt var í skipulagsráði 22.08.2012, um skipulag og umgengni á Úlfarsfelli þar sem m.a. er gert ráð fyrir að unnið verði deiliskipulag fyrir svæðið.“

Reykjavíkurborg sendi í kjölfar þessa erindi til Skipulagsstofnunar, dags. 7. janúar 2013, þar sem óskað var meðmæla stofnunarinnar fyrir fyrrgreindum framkvæmdum. Erindinu var svarað með bréfi, dags. 30. s.m., þar sem m.a. kom fram að á árinu 2011 hefði stofnuninni borist sambærilegt erindi borgarinnar vegna mannvirkja á þessum stað, en þá hefði verið ráðgert að reisa þar 15 m² skýli og 30,5 m hátt fjarskiptamastur. Hefði niðurstaða Skipulagsstofnunar þá verið sú að vinna þyrfti deiliskipulag fyrir framkvæmdasvæðið. Jafnframt var tekið fram að í erindi því sem nú lægi fyrir væri misræmi í lýsingu framkvæmdanna á uppdráttum og myndum. Þá væri umrætt svæði skilgreint í Aðalskipulagi Reykjavíkur 2001-2024 sem „óbyggt svæði“ þar sem ekki væri gert ráð fyrir mannvirkjagerð. Væri það mat Skipulagsstofnunar að vinna þyrfti deiliskipulag fyrir framkvæmdasvæðið og að umræddar framkvæmdir samræmdust ekki stefnu aðalskipulagsins.

Málsrök kæranda: Kærandi telur að ákvörðun Skipulagsstofnunar sé ólögmæt, ómálefnaleg og óskiljanleg og ekki í neinu samhengi við aðrar afgreiðslur stofnunarinnar í sambærilegum málum.

Varhugavert sé að líta svo á að ákvæði aðalskipulags Reykjavíkur leggi blátt bann við allri mannvirkjagerð á óbyggðum svæðum, en einungis segi í texta að ekki sé gert ráð fyrir mannvirkjagerð á slíkum svæðum. Hefði ætlunin verið að leggja ákveðið bann við allri mannvirkjagerð hefði slíkt verið tekið skýrt fram í skilgreiningu. Svæði þau sem skilgreind séu í aðalskipulaginu sem óbyggð séu víðfeðm, þ.e. Esjan og hlíðar hennar, kollar Úlfarsfells og uppland Reykjavíkur austan Heiðmerkur, en ljóst sé þó að á þessum svæðum sé takmörkuð mannvirkjagerð fyrir hendi. Megi þar t.d. nefna vegi og einstaka veitumannvirki sem aðalskipulag marki ekki ákveðna stefnu um. Á toppi Skálafells séu umfangsmikil fjarskiptamannvirki á svæði sem ekki hafi verið deiliskipulagt. Hafi verið talið eðlilegt og nauðsynlegt að mannvirkjum í þágu fjarskipta væri komið fyrir á óbyggðum svæðum/útivistarsvæðum, enda séu þau jafnan smá að umfangi og um afturkræfar framkvæmdir að ræða. Fjarskiptamannvirki séu m.a. mikilvægur þáttur í öryggismálum þjóðarinnar.

Engin tilraun sé gerð af hálfu Skipulagsstofnunar til að fjalla um hvort framkvæmdir af þessu tagi séu án undantekninga skipulagsskyldar. Um bráðabirgðaframkvæmd sé að ræða og til standi að deiliskipuleggja svæðið í samvinnu við Mosfellsbæ. Teljist það eftir sem áður óbyggt þótt litlu fjarskiptamastri sé komið fyrir á fjallstindi og slíkt því ekki í andstöðu við ákvæði aðalskipulagsins. Mannvirkið sé minniháttar og forsvaranlegt að veita byggingarleyfi. Jafnframt sé bent á að minniháttar mannvirkjagerð sé möguleg á hverfisverndarsvæðum en í aðalskipulagi segi að allri mannvirkjagerð skuli haldið í lágmarki á þeim svæðum.

Sveitarfélagið skírskoti jafnframt til þess að samkvæmt nýrri skipulagsreglugerð nr. 90/2013, er tekið hafi gildi 31. janúar 2013, séu framkvæmdir sem þessar heimilaðar á óbyggðum svæðum, sbr. gr. 6.2. Í k-lið gr. 4.3.1. sé beinlínis gert ráð fyrir að ekki þurfi að deiliskipuleggja lóðir fyrir fjarskiptamannvirki. Falli umrædd framkvæmd fullkomlega að nefndum ákvæðum og því umhugsunarvert hvers vegna litið hafi verið framhjá þeim við meðferð málsins. Þá sé hin kærða ákvörðun einnig án fordæma og megi í því sambandi nefna álit Skipulagsstofnunar vegna fjarskiptamannvirkja í landi Engimýrar í Öxnadal, Hörgárbyggð og fjarskiptastöð á leigulóð Tals í landi Hallands, Svalbarðsstrandahreppi.

Loks sé á því byggt að Skipulagsstofnun hafi ekki gætt hlutleysis við meðferð málsins í ljósi forsögu þess og aðkomu tilgreinds starfsmanns stofnunarinnar af því á fyrri stigum. Sá starfsmaður sé búsettur í Úlfarsársdal og eigi persónulegra hagsmuna að gæta tengda mannvirkjunum. Starfsmenn stofnunarinnar hafi verið vanhæfir til meðferðar málsins á grundvelli ákvæða 6. tl. 1. mgr. 3. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993, en þar komi fram að starfsmaður sé vanhæfur til meðferðar máls ef að öðru leyti séu fyrir hendi þær aðstæður sem fallnar séu til þess að draga óhlutdrægni hans í efa.

Málsrök Skipulagsstofnunar: Skipulagsstofnun tekur fram að í Aðalskipulagi Reykjavíkur 2001-2024 sé neðri hluti og rætur Úlfarsfells skilgreint sem opið svæði til sérstakra nota og falli „græni trefilinn“ undir það. Efri hluti Úlfarsfells sé í aðalskipulagi skilgreindur sem óbyggt svæði, en þar sé, skv. gr. 3.1.10 í greinargerð með aðalskipulagi, ekki gert ráð fyrir mannvirkjagerð. Svæðin séu ætluð til almennrar útivistar og þau megi gera aðgengileg með gönguslóðum. Byggi greinin á gr. 4.13 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998.

Enn fremur komi fram í reglugerðinni að gera skuli grein fyrir þeim svæðum sem skilgreind séu sem óbyggð í svæðis- og aðalskipulagi og að almennt sé ekki gert ráð fyrir deiliskipulagningu þeirra nema ef mannvirki, s.s. „… stígar eru fyrirhuguð á óbyggðum svæðum getur þurft að deiliskipuleggja þau“. Þá segi í aðalskipulaginu að í deiliskipulagi skuli huga að staðsetningu fjarskiptamastra. Reykjavíkurborg hafi ekki tekið afstöðu til þess hvort fjarskiptamannvirkin kölluðu á breytingu á aðalskipulagi, líkt og Skipulagsstofnun hafi við fyrri afgreiðslu bent á að sveitarfélagið þyrfti að gera. Því hafi stofnunin lagt mat á það og væri niðurstaða hennar að þess þyrfti.

Skipulagsreglugerð nr. 90/2013 hafi ekki tekið gildi fyrr en eftir að niðurstaða Skipulagsstofnunar hafi legið fyrir. Samkvæmt almennum reglum um lagaskil og gildistöku stjórnsýslufyrirmæla sé ekki hægt að byggja úrlausn máls á reglugerð sem ekki hafi tekið gildi. Hafi Skipulagsstofnun byggt ákvörðun sína á gildandi lögum og skipulagsreglugerð nr. 400/1998, líkt og lögmætisreglan kveði á um. Jafnframt sé bent á að aðalskipulag Reykjavíkur byggi á reglugerð nr. 400/1998. Gangi ný skipulagsreglugerð ekki framar ákvæðum aðalskipulagsins.

Vegna þeirra málsraka Reykjavíkurborgar að synjun Skipulagsstofnunar sé án fordæma sé bent á að forsendur meðmæla hafi verið aðrar í tilvikum þeim sem tilgreind séu. Aðalskipulag hafi ekki hindrað veitingu meðmæla. Ekki hafi heldur verið talin þörf á gerð deiliskipulags, en mannvirkin séu ekki staðsett í nágrenni þéttrar byggðar og hvorki fyrirsjáanleg fjölgun þeirra né aukin umsvif, líkt og við Úlfarsfell.

Þá hafi tilgreindur starfsmaður Skipulagsstofnunar ekki komið að afgreiðslu málsins nú eða árið 2011, enda vanhæfur til þess á grundvelli 5. og 6. tl. 1. mgr. 3. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Því sé alfarið hafnað að hann hafi haft eða reynt að hafa áhrif á afgreiðslu málsins. Meginreglan sé sú að samstarfsmenn verði ekki sjálfkrafa vanhæfir. Bendi ekkert til þess að þeir eigi sérstakra og verulegra hagsmuna að gæta af afgreiðslu málsins og sé því hafnað að þeir séu vanhæfir á grundvelli ofangreindra ákvæða.

—–

Aðilar hafa gert ítarlegri grein fyrir máli sínu. Þau sjónarmið verða ekki rakin nánar hér en úrskurðarnefndin hefur haft þau til hliðsjónar við úrlausn málsins.

Niðurstaða: Samkvæmt 1. tl. ákvæðis til bráðabirgða í skipulagslögum nr. 123/2010 getur sveitarstjórn, án þess að fyrir liggi staðfest aðal- eða svæðisskipulag eða samþykkt deiliskipulag og að fengnum meðmælum Skipulagsstofnunar, leyft einstakar framkvæmdir sem um kann að verða sótt. Er afgreiðsla stofnunarinnar kæranleg til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála samkvæmt tilvitnuðu ákvæði. Með nefndu ákvæði er vikið frá þeirri meginreglu skipulagslaga að gera skuli deiliskipulag fyrir einstök svæði eða reit þar sem framkvæmdir eru fyrirhugaðar, sbr. 37. gr. laganna. Hefur Skipulagsstofnun við ákvörðun sína m.a. á því byggt að nauðsynlegt sé að deiliskipuleggja umrætt svæði og jafnframt að hin umdeilda framkvæmd sé í andstöðu við stefnu Aðalskipulags Reykjavíkur 2001-2024.

Ný skipulagsreglugerð nr. 90/2013 tók gildi 16. janúar 2013 og var birt í B-deild Stjórnartíðinda 31. s.m. Um óbyggð svæði segir í gr. 6.2. nýrrar reglugerðar að þau séu að mestu án mannvirkja annarra en þeirra sem t.a.m. þjóni fjarskiptum. Samkvæmt 1. mgr. 8. gr. laga nr. 15/2005 um Stjórnartíðindi og Lögbirtingablað má almennt eigi beita fyrirmælum, er felast í lögum, auglýsingum, reglugerðum, samþykktum eða öðrum slíkum ákvæðum almenns eðlis, fyrr en birting í Stjórnartíðindum hafi farið fram. Óbirt fyrirmæli binda þó stjórnvöld frá gildistöku þeirra, sbr. lokamálslið nefnds ákvæðis. Umhverfis- og auðlindaráðherra fer með yfirstjórn skipulagsmála skv. 3. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 og er Skipulagsstofnun honum til aðstoðar. Um hlutverk stofnunarinnar er fjallað í 4. gr. sömu laga og er tekið fram í a-lið að það sé m.a. að hafa eftirlit með framkvæmd laga þessara og reglugerða sem settar eru samkvæmt þeim. Þrátt fyrir þetta hlutverk Skipulagsstofnunar verður ákvæði lokamálsliðar 1. mgr. 8. gr. laga nr. 15/2005 ekki túlkað með víðtækari hætti en svo að það taki aðeins til þess stjórnvalds sem ábyrgð ber á setningu og birtingu viðkomandi stjórnvaldsfyrirmæla, í þessu tilviki umhverfis- og auðlindaráðherra, en tekið er fram í greinargerð með frumvarpi því sem varð að tilvitnuðum lögum að ákvæðið styðjist við þau rök að stjórnvöld geti ekki borið fyrir sig að farist hafi fyrir að birta fyrirmæli sem veiti almenningi og borgurunum tiltekin réttindi. Með vísan til þess verður við það að miða að þegar hin umþrætta ákvörðun var tekin hafi Skipulagsstofnun verið rétt að byggja á ákvæðum skipulagsreglugerðar nr. 400/1998.

Fjallað er um óbyggð svæði í 4. kafla skipulagsreglugerðar nr. 400/1998. Eru þau skilgreind svo í gr. 4.13.1 að um sé að ræða opin svæði til almennrar útiveru eða takmarkaðar umferðar fólks þar sem ekki sé gert ráð fyrir mannvirkjagerð, þ.m.t. skógræktarsvæði önnur en nytjaskógrækt á bújörðum og landgræðslusvæði. Þá kemur fram í gr. 4.13.2 að gera skuli grein fyrir þeim svæðum sem skilgreind séu sem óbyggð svæði í svæðis- og aðalskipulagi. Jafnframt er tekið fram að almennt sé ekki gert ráð fyrir deiliskipulagningu óbyggðra svæða en séu mannvirki, s.s. stígar, fyrirhuguð á óbyggðum svæðum geti þurft að deiliskipuleggja þau. Bera ákvæðin með sér að almennt skuli við það miðað að ekki séu heimilaðar framkvæmdir á óbyggðum svæðum og að ef vikið sé frá þessu þurfi að meta hverju sinni hvort deiliskipulags sé þörf. Í Aðalskipulagi Reykjavíkur 2001-2024 er að finna sambærilega skilgreiningu og í skipulagsreglugerðinni á því hvað teljist til óbyggðra svæða. Jafnframt er þar tekið fram að sú meginregla gildi að ekki skuli reisa frekari byggð á óbyggðum svæðum og enn fremur að nánari útfærsla á þeim fari fram á aðalskipulagsstigi. Þá segir í 5. kafla greinargerðar aðalskipulagsins að huga skuli að staðsetningu fjarskiptamannvirkja í deiliskipulagi.

Ákvæði þau í skipulagsreglugerð og aðalskipulagi sem að framan eru rakin eru ekki afdráttarlaus um skyldu til deiliskipulagningar þegar mannvirkjagerð er fyrirhuguð á óbyggðum svæðum, enda er gert ráð fyrir þeirri undantekningu að leyfi megi veita til slíks að fengnum meðmælum Skipulagsstofnunar. Þó er um undantekningu að ræða frá þeirri meginreglu að deiliskipuleggja skuli svæði þar sem framkvæmdir eru fyrirhugaðar og ber því með hliðsjón af því að beita þeirri heimild með varfærnum hætti. Ekki verður fram hjá því litið að Reykjavíkurborg hefur beitt skipulagsvaldi sínu með því að skilgreina topp Úlfarsfells í aðalskipulagi sem óbyggt svæði og tekið fram að nánari útfærsla á óbyggðum svæðum fari fram á því skipulagsstigi. Ekki liggur fyrir að svo hafi verið gert og verður að öllu framangreindu virtu að telja að synjun Skipulagsstofnunar um meðmæli hafi byggt á málefnalegu og lögmætu mati stofnunarinnar. Þá gefa þau gögn sem liggja fyrir úrskurðarnefndinni ekki tilefni til að ætla að brotið hafi verið gegn jafnræði með hinni kærðu ákvörðun. Þannig hefur Skipulagsstofnun í nokkrum fjölda mála synjað um meðmæli á grundvelli þess bráðabirgðaákvæðis sem hér um ræðir og að sama skapi liggur fyrir að í þeim tilvikum, sem kærandi hefur haldið fram sem sambærilegum og meðmæli fengist fyrir, hafa aðstæður verið með öðrum hætti, s.s. vegna þess að aðalskipulag hafi ekki legið fyrir eða að eldri landnotkunarskilgreiningar hafi ekki staðið framkvæmd í vegi. Loks verður ekki talið að um hafi verið að ræða vanhæfi við töku hinnar kærðu ákvörðunar samkvæmt hæfisreglum stjórnsýslulaga. Bera málsgögn með sér að annar starfsmaður Skipulagsstofnunar, en sá sem sveitarfélagið telur eiga persónulegra hagsmuna að gæta í máli þessu, hafi tekið ákvörðun í málinu og ekki verður séð að ástæða hafi verið til að draga óhlutdrægni þess starfsmanns eða stofnunarinnar sem slíkrar í efa.

Með vísan til alls þess er að framan greinir er kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu á ákvörðun Skipulagsstofnunar frá 30. janúar 2013 um að synja um meðmæli vegna veitingar byggingarleyfis fyrir fjarskiptamannvirki á toppi Úlfarsfells í Reykjavík.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________ _____________________________
Ásgeir Magnússon Þorsteinn Þorsteinsson

des 22

Love0

66/2013 Miðbraut

Með dim

Fyrir var tekið mál nr. 66/2013, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Seltjarnarnesbæjar frá 12. júní 2013 um að synja um breytingu á deiliskipulagi Vesturhverfis vegna Miðbrautar 34, Seltjarnarnesi.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 11. júlí 2013, er barst nefndinni 12. s.m., kærir Í, Miðbraut 34, Seltjarnarnesi, þá ákvörðun bæjarstjórnar Seltjarnarnesbæjar frá 12. júní 2012 að synja um breytingu á deiliskipulagi Vesturhverfis vegna Miðbrautar 34, Seltjarnarnesi. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust frá Seltjarnarnesbæ 27. nóvember 2014 og í nóvember 2015.

Málavextir: Mál þetta á sér nokkra forsögu. Lóðin að Miðbraut 34 er á svæði þar sem í gildi er deiliskipulag Vesturhverfis, sem markast af Lindarbraut, Melabraut, Valhúsabraut og Hæðarbraut. Tilgreind lóð er staðsett innan svæðis sem merkt er A á deiliskipulaginu. Þar er að finna einbýlishús og er þar hvorki heimilt að fjölga íbúðum né bæta við viðbótarhæð. Heimilað nýtingarhlutfall á svæðinu er 0,3. Nefnt deiliskipulag tók gildi 7. ágúst 2007, en var kært til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, m.a. af kærendum þessa máls. Kvað nefndin upp úrskurð 28. apríl 2008 í því kærumáli, sem er nr. 94/2007, og hafnaði kröfu um ógildingu samþykktar deiliskipulagsins.

Fyrirspurn kærenda um deiliskipulagsbreytingu vegna hækkunar þaks hússins á nefndri lóð var tekin fyrir á fundi skipulags- og mannvirkjanefndar 19. júní 2012. Var bókað að nefndin tæki jákvætt í fyrirspurnina og óskaði eftir frekari gögnum. Umsókn kærenda um breytingu á deiliskipulagi, vegna hækkunar á nefndu húsi úr einni hæð í eina og hálfa hæð, var móttekin 2. ágúst s.á. og fylgdu henni uppdrættir, dags. 24. júlí s.á. Á fundi nefndarinnar 21. ágúst 2012 var umsóknin tekin fyrir og hún samþykkt til auglýsingar. Bæjarstjórn staðfesti afgreiðslu nefndarinnar á fundi sínum 12. september s.á. Var tillagan auglýst í kjölfarið og tekið fram í auglýsingu að tillagan fæli í sér hækkun þaks og breytingu húss úr einni hæð í eina og hálfa hæð að hámarki. Var gefinn kostur á að koma að athugasemdum til 17. desember s.á. Með bréfi, dags. 11. desember s.á., gerðu íbúar að Melabraut 29, 30, 31, 32, 33 og 34, auk íbúa að Miðbraut 36, athugasemdir við auglýsta tillögu.

Málið var tekið fyrir á ný á fundi bæjarstjórnar 13. febrúar 2013 og samþykkt að tillagan um breytingar á deiliskipulaginu yrði auglýst að nýju í Lögbirtingablaði og með áberandi hætti í dagblaði sem gefið væri út á landsvísu. Skyldi athugasemdafrestur eigi vera skemmri en sex vikur frá birtingu auglýsingarinnar skv. 1. mgr. 43. skipulagslaga nr. 123/2010. Í auglýsingu var tekið fram að breytingin vegna Miðbrautar 34 væri hækkun um hálfa hæð, þ.e.a.s. valmaþak með mæni 2,7 m yfir núverandi þaki. Á fundi skipulags- og mannvirkjanefndar 16. apríl s.á. var bókað að athugasemdir hefðu borist frá tilgreindri lögfræðistofu: „… fyrir hönd flestra eigenda á Melabraut 29 til 34 og á Miðbraut 36 um að hækkun yki skuggavarp á lóð og byrgði útsýn“. Frestaði nefndin afgreiðslu þar til aflað hefði verið frekari gagna. Á fundi sömu nefndar 14. maí s.á. var málið enn tekið fyrir og bókað að móttekin væri beiðni umsækjanda: „… um að fá að setja upp létta grind með útlínum þakhækkunar til að skýra erindi sitt betur“. Féllst nefndin á beiðnina og bókaði að hún myndi „… meta grenndaráhrif af uppsetningu á staðnum“.

Tillagan var næst tekin fyrir á fundi nefndarinnar 6. júní s.á. og var bókað að umfang þakhækkunar hefði verið markað með listum og snúrum á húsið til skoðunar fyrir nefndina. Á fundinum var umsóknin afgreidd með svofelldri bókun: „Nefndin hefur kynnt sér málavexti og hafnar áformum um hálfa efri hæð vegna grenndaráhrifa.“ Var fundargerð nefndarinnar lögð fram á fundi bæjarstjórnar hinn 12. s.m. og staðfest. Er það sú ákvörðun sem kærð er í máli þessu.

Málsrök kærenda: Kærendur taka fram að fyrir nokkrum misserum hafi komið í ljós að húsþak á fasteign þeirra að Miðbraut 34 væri ónýtt. Vegna þessa hafi þeir farið fram á breytingu á deiliskipulagi þannig að leyfð yrði hálf hæð undir valmaþaki ofan á hús sitt og yrði það þá ein og hálf hæð. Synjun bæjarstjórnar vegna andmæla nokkurra nágranna brjóti í bága við jafnræðis-, meðalhófs- og réttmætisreglu stjórnsýslulaga. Ákvarðanir um byggingarmagn í deiliskipulagi Vesturhverfis virðist ráðast af geðþótta sem mismuni fasteignareigendum í hverfinu. Samkvæmt gildandi deiliskipulagi svæðisins sé heimilt að reisa hús sem séu ein og hálf eða tvær hæðir á lóðum sem standi næst kærendum, vestan, sunnan og suðaustan við lóð þeirra. Þetta skapi talsverða mismunun á milli einstakra eigenda fasteigna á skipulagsreitnum í nýtingarheimildum lóða. Þá hafi enginn rökstuðningur fylgt hinni kærðu ákvörðun.

Málsrök Seltjarnarnesbæjar: Af hálfu sveitarfélagsins er bent á að fyrir liggi nýlegt skipulag af því svæði þar sem hús kærenda standi. Deiliskipulagið hafi átt sér langan aðdraganda og hafi verið umdeilt, m.a. vegna mismunandi heimilda til uppbyggingar á svæðinu, hæða húsa, byggingarmagns o.fl. Skipulagið hafi áður sætt kæru, m.a. á þeim grunni að það væri andstætt jafnræðisreglu stjórnsýslulaga. Á því álitaefni hafi verið tekið í úrskurði úrskurðanefndar skipulags- og byggingarmála í máli nr. 94/2007. Með vísan til þeirra forsendna sem liggi að baki úrskurðinum um skipulagið í heild sinni stangist hin kærða ákvörðun, þ.e. synjun á breytingu á skipulaginu, ekki á við jafnræðisreglu, meðalhófsreglu eða réttmætisreglu stjórnsýslulaga. Lögmæt og málefnaleg sjónarmið hafi búið að baki synjuninni. Borgarar megi almennt búast við því að nokkur festa sé í skipulagsmálum og ekki séu gerðar breytingar á skipulagi nema þegar nauðsyn krefji, það styðjist við almannaþörf og lögmæt og málefnaleg sjónarmið.

Athugasemdir hafi borist frá nágrönnum í sjö húsum sem mótmælt hafi breytingunni vegna grenndaráhrifa. Að beiðni kærenda hafi verið veittur kostur á að sýna breytinguna með uppsetningu grindar á húsið. Sveitarfélagið hafi hafnað breytingunni eftir að hafa kynnt sér framangreint, þá með hliðsjón af andmælum nágranna og grenndaráhrifum.

Kærendur hafi farið fram á rökstuðning hinnar kærðu ákvörðunar með bréfi, dags. 27. ágúst 2013, og beri að líta á málsrök sveitarfélagsins sem frekari rökstuðning fyrir synjun erindisins.

Loks hafi tillaga að deiliskipulagsbreytingu verið endurauglýst til að lengja athugasemdafrest og tryggja lögmæti meðferðar málsins, en fyrri auglýsing hafi ekki birst í Lögbirtingablaði. Athugasemdir sem borist hafi við fyrri auglýsingu hafi því verið látnar halda gildi sínu við endurauglýsingu.

Athugasemdir kærenda við umsögn Seltjarnarnesbæjar: Vísað er til þess að sveitarstjórn hafi ákveðið að auglýsa tillögu að breytingu á deiliskipulagi í samræmi við umsókn kærenda. Hefði því samkvæmt skipulagslögum átt að vinna tillöguna eins og um nýtt deiliskipulag væri ræða. Það hafi ekki verið gert og sé hin kærða ákvörðun og málsmeðferð hennar haldin svo verulegum ágöllum að ógildingu hljóti að varða.

Ekki hafi verið gætt að lagaskyldu um samráð við gerð tillögunnar, sbr. 4. mgr. 12. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Bæjarstjórn hafi samþykkt að auglýsa tillöguna á fundi sínum 13. febrúar 2013 og hefði tillagan þá þegar þurft að fullnægja skilyrðum skipulagsreglugerðar nr. 90/2013. Hins vegar hafi ekki verið gætt að ákvæði gr. 5.2.1. í reglugerðinni, en þar segi að ef tillaga að deiliskipulagi, eða tillaga að breytingu á því, taki til svæðis sem liggi að lóðamörkum, landamörkum eða sveitarfélagamörkum skuli haft samráð við eiganda þess lands, lóðarhafa eða viðkomandi sveitarfélag áður en tillagan sé samþykkt til auglýsingar. Ákvæðið verði ekki skilið öðruvísi en svo að þegar um sé að ræða breytingartillögu um deiliskipulag einnar lóðar beri að hafa samráð við lóðarhafa aðliggjandi lóða, áður en tillagan sé auglýst.

Ekki hafi heldur verið gætt að ákvæðum í gr. 5.8.5.1. og 5.8.5.2. í sömu skipulagsreglugerð við meðferð málsins, en þar komi m.a. fram að í greinargerð skuli lýsa breytingunni, forsendum hennar, rökstuðningi fyrir henni, samráði við hagsmunaaðila og samræmi við aðalskipulag. Auglýst tillaga sé þegar samþykkt af sveitastjórn og verði ráðið af því að komi ekki fram athugasemdir þurfi ekki að taka tillöguna aftur fyrir í sveitarstjórn heldur nægi þá fyrri samþykkt hennar til auglýsingar, sbr. 3. mgr. 41. gr. skipulagslaga. Leiði af þessu að ljúka þurfi gerð skipulagstillögu fyrir auglýsingu hennar. Allar meginforsendur eigi að liggja fyrir, svo og upplýsingar um grenndaráhrif tillögunnar. Annars skorti á að fullnægt hafi verið rannsóknarreglu stjórnsýslulaga við undirbúning málsins. Af sömu ástæðu ætti það að heyra til undantekninga að athugasemdir sem fram hafi komið við auglýsta tillögu leiði til þess að frá henni sé fallið.

Bera verði áhrif þeirrar hækkunar á húsi kærenda sem um sé deilt saman við þá hæð sem húsið geti haft miðað við gildandi skipulagsskilmála. Á lóðinni sé jafnframt ónýttur byggingarreitur fyrir viðbyggingu og þótt sú viðbygging megi aðeins vera á einni hæð sé ekkert í skipulaginu um hæðarsetningu gólfplötu eða um þakgerð, en ekki sé kvöð um flöt þök á svæðinu. Þá liggi fyrir að erindi kærenda sé til komið vegna þess að þak á húsi þeirra leki og sé vandséð að mögulegt sé að neita þeim um byggingarleyfi fyrir mænisþaki eða valmaþaki á húsið án nýtanlegs rýmis, enda sé það ekki andstætt skipulagi svæðisins. Engin athugun á þessum mismunandi kostum hafi farið fram og því hafi skort á rannsókn málsins.

Fyrrverandi úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála hafi hafnað kröfu um ógildingu á deiliskipulagi Vesturhverfis, þrátt fyrir að í skipulaginu fælist talsverð mismunun milli lóðarhafa á svæðinu. Í ljósi þessa hljóti bæjaryfirvöld að þurfa að taka til skoðunar einstök tilvik á svæðinu þar sem um óeðlilega mismunun sýnist vera að ræða. Augljóst sé að betra væri að fallast á umsókn kærenda og samræma þannig stærðir húsa, yfirbragð og nýtingar-
hlutfall lóða, sbr. markmið skipulagsins.

Athugasemdir sem borist hafi við fyrri auglýsingu tillögunar virðist hafa ráðið úrslitum um afstöðu bæjaryfirvalda. Þær hafi hins vegar legið fyrir þegar bæjarstjórn samþykkti 13. febrúar 2013 að skipulagstillagan yrði auglýst að nýju. Með því að samþykkja að auglýsa tillöguna, þrátt fyrir fram komin mótmæli, hafi bæjarstjórn í raun hafnað mótmælunum. Þegar málið hafi verið tekið fyrir í skipulags- og mannvirkjanefnd 16. apríl 2013 eftir endurtekna auglýsingu hafi verið bókað á þann veg að skilja megi að athugasemdir hafi komið fram við þá auglýsingu. Málsgögn beri með sér að um sömu athugasemdir sé að ræða og bókað hafi verið um 18. desember 2012. Séu þessi vinnubrögð ámælisverð og til þess fallin að villa þeim sýn er komi ókunnugir að málinu. Þá hafi fram komnum mótmælum verið safnað og þeirra aflað með því að gefa ranga mynd af fyrirhugaðri breytingu. Bæjaryfirvöldum hafi borið að kanna uppruna þeirrar myndar og upplýsa hið sanna um umfang stækkunarinnar. Að afla ekki þeirra gagna sé brot á rannsóknarreglu.

——-

Aðilar hafa gert ítarlegri grein fyrir máli sínu. Þau sjónarmið verða ekki rakin nánar hér en úrskurðarnefndin hefur haft þau til hliðsjónar við úrlausn málsins.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um þá ákvörðun bæjarstjórnar Seltjarnarnesbæjar frá 12. júní 2013 að synja umsókn um breytingu á deiliskipulagi Vesturhverfis vegna lóðar nr. 34 við Miðbraut. Umsótt breyting fól í sér að bæta mætti við hús kærenda á lóðinni hálfri hæð undir valmaþaki þannig að húsið yrði ein og hálf hæð.

Um deiliskipulagsáætlanir er fjallað í VIII. kafla skipulagslaga nr. 123/2010. Ber sveitarstjórn ábyrgð á og annast gerð deiliskipulags skv. 1. mgr. 38. gr. tilvitnaðra laga, en landeigandi eða framkvæmdaraðili getur m.a. óskað eftir því við sveitarstjórn að gerð sé tillaga að breytingu á deiliskipulagi á sinn kostnað, sbr. 2. mgr. 38. gr. Samkvæmt 1. mgr. 43. gr. laganna skal fara með breytingar á samþykktu deiliskipulagi eins og um nýtt deiliskipulag sé að ræða að öðru leyti en því að ekki er skylt að taka saman lýsingu á skipulagsverkefninu skv. 1. mgr. 40. gr. Um gerð deiliskipulags, kynningu og samráð er fjallað í 40. gr. og um auglýsingu og samþykkt þess í 41. gr. Þá gilda um skipulagsmál almennt ákvæði skipulagsreglugerðar nr. 90/2013, sem tók gildi 31. janúar 2013, en áður gilti skipulagsreglugerð nr. 400/1998.

Kærendur telja þá ágalla vera á meðferð málsins að leiða eigi til ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar, og hafa í því sambandi m.a. vísað til þess að ekki hafi verið gætt að lagaskyldu um samráð við gerð tillögunnar, sbr. 4. mgr. 12. gr. skipulagslaga. Hafa kærendur um þá samráðsskyldu bent á gr. 5.2.1. í skipulagsreglugerð nr. 90/2013, sem kveður á um að ef tillaga að breytingu deiliskipulags tekur til svæðis sem m.a. liggi að lóðamörkum, skuli haft samráð við eiganda þess lands og lóðarhafa áður en tillagan er samþykkt til auglýsingar. Sambærilegt ákvæði var ekki að finna í eldri skipulagsreglugerð nr. 400/1998. Í máli þessu háttar svo til að bæjarstjórn staðfesti á fundi sínum 12. september 2012 að tillagan um deiliskipulagsbreytingarnar væri samþykkt til auglýsingar og var hún auglýst 3. nóvember s.á., hvoru tveggja í gildistíð skipulagsreglugerðar nr. 400/1998. Bæjarstjórn samþykkti tillöguna til auglýsingar að nýju á fundi sínum 13. febrúar 2013 og var hún auglýst 14. s.m. Hafði skipulagsreglugerð nr. 90/2013 þá tekið gildi. Í 9. kafla þeirrar reglugerðar er að finna ákvæði til bráðabirgða og segir þar í 4. tl. að ákvæði hennar gildi ekki um tillögur að breytingum á deiliskipulagi skv. 1. mgr. 43. gr. skipulagslaga sem sveitarstjórn hafi fyrir gildistöku hennar samþykkt að auglýsa í samræmi við 1. mgr. 41. gr. skipulagslaga. Þá gildi ákvæði eldri skipulagsreglugerðar nr. 400/1998. Samkvæmt fyrirliggjandi gögnum var ástæða endurauglýsingar umræddrar breytingartillögu til kynningar sú að láðst hafði við fyrri auglýsingu að birta hana í Lögbirtingablaði, svo sem áskilið er í 1. mgr. 31. gr., sbr. 1. mgr. 41. gr. skipulagslaga. Var bæjarstjórn því rétt að auglýsa tillöguna að deiliskipulagsbreytingunni að nýju til þess að uppfylla skilyrði um form auglýsingarinnar að lögum. Um lagaskil verður hins vegar að miða við fyrri samþykkt til auglýsingar, enda var endurauglýsing samþykkt vegna framangreindra formskilyrða og var um eina samfellda málsmeðferð að ræða. Þá eru að öðru leyti ekki efni til þess að ætla að ónógt samráð hafi farið fram í skilningi 4. mgr. 12. gr. skipulagslaga.

Kærendur halda því jafnframt fram að það leiði af 3. mgr. 41. gr. skipulagslaga að fyrir auglýsingu skipulagstillögu þurfi að ljúka gerð hennar, m.a. í samræmi við gr. 5.8.5.1. og 5.8.5.2. í skipulagsreglugerð nr. 90/2013, þannig að hægt sé að samþykkja hana að óbreyttu. Að öðrum kosti hafi rannsókn ekki verið sinnt nægjanlega, en nefnd reglugerð hafi tekið gildi fyrir ákvörðun sveitarstjórnar um endurauglýsingu tillögunnar. Að sama skapi hafi sveitarfélaginu við endanlega ákvörðun ekki verið heimilt að líta til athugasemda sem fram hefðu komið við fyrri auglýsingu tillögunnar þar sem hún hefði í raun hafnað þeim þegar ákveðið hafi verið að endurauglýsa.

Í 3. mgr. 41. gr. skipulagslaga segir að sveitarstjórn skuli taka tillögu til umræðu að undangenginni umfjöllun skipulagsnefndar þegar frestur til athugasemda sé liðinn. Í þeirri umfjöllun skuli taka afstöðu til athugasemda sem borist hafi. Ef engar athugasemdir séu gerðar við tillöguna sé ekki skylt að taka hana aftur til umræðu í sveitarstjórn heldur skuli senda hana Skipulagsstofnun. Samkvæmt þeim gögnum sem liggja fyrir úrskurðarnefndinni komu fram athugasemdir í kjölfar fyrri auglýsingar deiliskipulagsbreytingartillögunnar, en engar nýjar athugasemdir bárust við endurauglýsingu. Ljóst er af bókun bæjarstjórnar 13. febrúar 2013 að ekki var þá tekin afstaða til þeirra athugasemda sem þá voru fram komnar, heldur sneri afgreiðsla bæjarstjórnar þá eingöngu að því að auglýsa breytinguna á ný. Verður hvorki séð að ákvæði skipulagslaga eða reglugerðar hafi staðið endurauglýsingu í vegi né því að líta til áður fram kominna athugasemda við endanlega afgreiðslu málsins, enda er beinlínis skylt lögum samkvæmt að taka afstöðu til þeirra áður en mál er afgreitt. Þá er ljóst, að gr. 5.8.2.1. og 5.8.5.2. í skipulagsreglugerð nr. 90/2013 um framsetningu breytinga á deiliskipulagi koma ekki til skoðunar, sbr. það sem áður hefur komið fram um skil milli eldri og yngri skipulagsreglugerðar, og þar sem breyting sú sem að var stefnt að beiðni kærenda kom greinilega fram í auglýsingu og kynningargögnum var skilyrðum þar um í skipulagslögum og þágildandi skipulagsreglugerð nr. 400/1998 fullnægt.

Sveitarstjórn fer með skipulagsvald innan marka sveitarfélags, eins og fram kemur í 3. mgr. 3. gr. skipulagslaga. Í því felst tæki sveitarstjórnar til að hafa áhrif á og þróa byggð og umhverfi með bindandi hætti. Á því svæði sem hér um ræðir hefur bæjarstjórn nýtt sér framangreint skipulagsvald með deiliskipulagi Vesturhverfis, sem úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála tók afstöðu til í kærumáli nr. 97/2007. Þá hefur sveitarstjórn í skjóli skipulagsvalds síns synjað kærendum um breytingu á því skipulagi. Kemur þá til skoðunar hvort að sveitarstjórn hafi beitt valdi sínu á málefnalegan hátt og í samræmi við það markmið c-liðar 1. mgr. 1. gr. nefndra laga að tryggt sé að réttur einstaklinga og lögaðila verði ekki fyrir borð borinn þótt hagur heildarinnar sé hafður að leiðarljósi.

Á svæði merktu A í deiliskipulagi Vesturhverfis sem hér á við, er ekki gert ráð fyrir hækkun húsa í tvær hæðir. Tillaga kærenda að breyttu deiliskipulagi fól í sér hækkun húss um hálfa hæð með gerð valmaþaks á húsið í stað núverandi flats þaks, en við þá breytingu yrði mænishæð 2,7 m. Í breytingartillögunni kemur fram að skuggavarp eykst við breytinguna á nærliggjandi lóðir. Við meðferð málsins komu fram athugasemdir nágranna, sem lutu m.a. að skuggavarpi, og var bókað um þær athugasemdir, svo sem nánar greinir í málavöxtum. Þá liggur fyrir að umfang umbeðinnar þakhækkunar var markað með listum og snúrum til kynningar og skoðunar og kynntu fulltrúar skipulagsyfirvalda bæjarins sér aðstæður á vettvangi. Var það mat sveitarfélagsins að hafna bæri tillögu um hækkun húss kærenda með tilliti til grenndaráhrifa. Þrátt fyrir að fallast megi á að grenndaráhrif hinnar umþrættu breytingar séu ekki mikil er hin kærða ákvörðun studd efnisrökum og verður ekki talið að réttur kærenda hafi verið fyrir borð borinn í skilningi 1. mgr. 1. gr. skipulagslaga.

Með vísan til alls þess sem að framan er rakið, og þeirrar staðreyndar að íbúum sveitarfélags er almennt ekki tryggður lögvarinn réttur til að knýja fram breytingu á gildandi deiliskipulagi, verður kröfu kærenda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu á ákvörðun Seltjarnarnesbæjar frá 12. júní 2013 um að synja um breytingu á deiliskipulagi Vesturhverfis vegna Miðbrautar 34, Seltjarnarnesi.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________ _____________________________
Ásgeir Magnússon Þorsteinn Þorsteinsson

des 22

Love0

51/2015 Laufásvegur

Með dim

Árið 2015, fimmtudaginn 5. nóvember, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 51/2015, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 9. júní 2015 um að veita byggingarleyfi fyrir niðurrifi eldri viðbygginga að norðan- og vestanverðu við einbýlishúsið að Laufásvegi 59, lækkun gólfs í kjallara, byggingu anddyris til vesturs og borðstofu til austurs, breytingum á innra skipulagi og gerð svala ofan á viðbyggingar.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 3. júlí 2015, er barst nefndinni sama dag, kæra G og S, Laufásvegi 61, Reykjavík, þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 9. júní 2015 að veita byggingarleyfi fyrir niðurrifi eldri viðbygginga að norðan- og vestanverðu við einbýlishúsið að Laufásvegi 59, lækkun gólfs í kjallara, byggingu anddyris til vesturs og borðstofu til austurs, breytingum á innra skipulagi og gerð svala ofan á viðbyggingar. Með bréfi, dags. 5. október 2015, krefjast sömu aðilar þess jafnframt að framkvæmdir verði stöðvaðar á meðan málið er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni.

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 9. júlí 2015, er barst nefndinni 10. s.m., kæra Unnur Ingimundardóttir, Sandra S. Einarsdóttir, Sonja Diego og Páll V. Kolka, Bergstaðastræti 64, Reykjavík, ráðgerðar byggingarframkvæmdir samkvæmt fyrrgreindri ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík. Þar sem kærurnar lúta að sömu ákvörðun og hagsmunir kærenda þykja ekki standa því í vegi verður það kærumál, sem er nr. 53/2015, sameinað kærumáli þessu.

Verður að skilja málatilbúnað kærenda svo að krafist sé ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar. Þykir málið nú nægilega upplýst til að það verði tekið til endanlegs úrskurðar og verður því ekki tekin afstaða til framkominnar kröfu um stöðvun framkvæmda.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg 17. ágúst, 7., 16. og 29. október og 2. nóvember 2015.

Málavextir: Með umsókn, dags. 17. febrúar 2015, sótti leyfishafi um byggingarleyfi fyrir niðurrifi eldri viðbygginga við hús hans að Laufásvegi 59, lækkun gólfs í kjallara, byggingu anddyris til vesturs, bogadreginnar viðbyggingar úr stofu til suðurs og borðstofu til austurs, breytingum á innra skipulagi og gerð svala ofan á allar viðbyggingar. Skipulagsfulltrúi samþykkti á embættisafgreiðslufundi sínum 27. s.m. að grenndarkynna byggingarleyfisumsóknina fyrir hagsmunaaðilum að Bergstaðastræti 60, 62, 62A og 64 og Laufásvegi 57, 58, 60 og 61.

Umsóknin var grenndarkynnt frá 5. mars til og með 2. apríl 2015 og bárust athugasemdir frá íbúum við Bergstaðastræti 64 og Laufásveg 61. Var þeim svarað með umsögn skipulagsstjóra, dags. 3. maí s.á., en umsögnin var samþykkt á fundi umhverfis- og skipulagsráðs 6. s.m. og málinu vísað til fullnaðarafgreiðslu byggingarfulltrúa. Staðfesti borgarráð þá afgreiðslu 7. s.m. Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 19. s.m. var byggingarleyfisumsóknin tekin fyrir að nýju, nú á grundvelli breyttra teikninga, þar sem horfið var frá því að gera bogadregna viðbyggingu úr stofu til suðurs. Var umsóknin að endingu samþykkt á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 9. júní 2015. Fundargerð þess fundar var lögð fram til kynningar á fundi umhverfis- og skipulagsráðs 10. s.m. og samþykkt á fundi borgarráðs 11. s.m.

Húsið við Laufásveg 59 var byggt árið 1924 og fellur því undir 30. gr. laga nr. 80/2012 um menningarminjar, sem kveður á um að eigendum húsa og mannvirkja, sem ekki njóta friðunar en byggð voru 1925 eða fyrr, sé skylt að leita álits hjá Minjastofnun Íslands ef þeir hyggjast breyta þeim, flytja þau eða rífa. Álit Minjastofnunar Íslands, dags. 17. mars 2015, vegna fyrirhugaðra breytinga á húsinu nr. 59 við Laufásveg lá fyrir þegar samþykkt var að veita hið kærða byggingarleyfi.

Málsrök kæranda: Kærendur að Laufásvegi 61 vísa til þess að nái framkvæmdirnar fram að ganga verði fjarlægð milli húsanna að Laufásvegi 59 og 61 allt of lítil og minni en byggingarreglugerð heimili. Hvað brunavarnir varði verði að taka tillit til sólstofu/gróðurhúss með plastþaki, sem áföst sé við húsið nr. 61. Ekki virðist hafa verið tekið tillit til sólstofunnar í umsögn skipulagsfulltrúa um athugasemdir sem borist hafi við grenndarkynningu byggingarleyfisins. Ekki sé heldur reiknað með þakskeggi á húsinu nr. 61, sem skagi um 35-40 cm út fyrir gafl hússins.

Svo virðist sem lækka eigi yfirborð lóðar um 40-60 cm eða meira við lóðamörk húsanna, fjarlægja timburskjólvegg á lóðamörkum og steypa nýjan vegg á sama stað. Þessu fylgi verulegt rask vegna jarðvinnu á lóð Laufásvegar 61 ásamt hættu á því að trjágróður næst lóðamörkunum skemmist. Samhliða breytingum á húsinu við Laufásveg 59 virðist einnig gert ráð fyrir að um 80-90 ára gamall hlynur á lóð hússins verði fjarlægður, en hlynurinn setji mikinn svip á lóðina og næsta nágrenni. Þá boði fyrirhugaðar breytingar aukið ónæði fyrir eigendur Laufásvegar 61, en stórar svalir verði nánast samtengdar því húsi og umferð út á bílskúrsþak, sem verði samtengt viðbyggingunni, verði meiri.

Kærendur að Bergstaðastræti 64 skírskota til þess að greinargerð, sem samin hafi verið um athugasemdir sem fram hafi komið við grenndarkynningu byggingarleyfisumsóknarinnar, hafi ekki borist þeim frá Reykjavíkurborg. Þeim þyki skjóta skökku við að heimiluð skuli vera svo mikil stækkun gamals húss í gömlu og grónu hverfi með mjög óeðlilegri og ágengri nýtingu lóðar á kostnað nágranna, heildarsvips götunnar og hverfisins alls. Í áðurnefndri greinargerð hafi verið látið í veðri vaka að reynt hafi verið að gæta sæmdarréttar arkitekts hússins og hússins sjálfs með því að umturna ekki útliti þess algerlega, en kærendum þyki þó sem hefðarréttur hverfisins í heild og yfirbragðs þess sé fyrir borð borinn.

Lögboðið bil milli húsa sé ekki virt og engar eðlilegar ástæður hafi verið gefnar fyrir því. Með þessu sé gengið á hlut nágranna í næstu húsum og rétt þeirra til friðhelgi einkalífs og hefðbundins útsýnis. Þá eru athugasemdir sem gerðar voru við grenndarkynningu byggingarleyfisins ítrekaðar, en í þeim kom fram að áformaðar framkvæmdir myndu skerða freklega birtu og útsýni, sem verið hefði meðal helstu kosta íbúðanna í húsinu, skerða notagildi lóðar til útivistar með auknu skuggavarpi og verulega færri sólskinsstundum, þrengja að lóð Bergstaðastrætis 64 og rýra stórkostlega verðgildi íbúða í húsinu.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Reykjavíkurborg fer fram á að kröfum kærenda í málinu verði hafnað, enda hafi ekkert komið fram sem leitt geti til ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar.

Í grein 9.7.5. í byggingarreglugerð nr. 112/2012 sé sett fram sú meginregla að bil á milli bygginga skuli vera nægjanlega mikið til þess að eldur nái ekki að breiðast út á milli þeirra. Umrædd viðbygging standi uppi á bílskúr (sic) og standi því mun hærra en gróðurskáli kærenda við Laufásveg 61. Einn lítill óopnanlegur gluggi sé sýndur á gafli viðbyggingarinnar með E60 brunaþolnu gleri en 6 m séu á milli viðbyggingarinnar og húss kærenda við Laufásveg 61. Slökkvilið höfuðborgarsvæðisins hafi farið yfir uppdrættina og engar athugasemdir gert. Viðbyggingin uppfylli því kröfur byggingarreglugerðar um brunavarnir. Kærendur við Laufásveg 61 geti auk þess ekki vænst þess að gróðurskáli þeirra, sem sé við lóðamörkin, verði til þess að hindra nýtingarmöguleika næstu lóðar um aldur og ævi.

Stækkun og umfang hússins við Laufásveg 59 sé í samræmi við stækkunarmöguleika nærliggjandi lóða, sbr. deiliskipulag Smáragötureita frá 2005, en litið hafi verið til þess deiliskipulags við mat á því hvort byggingarleyfisumsóknin samræmdist byggðamynstri hverfisins. Framkvæmdin sé því í fullu samræmi við það sem gangi og gerist hvað varðar umfang, stærð og nýtingarhlutfall í nágrenninu. Skipulagsyfirvöld hafi talið byggingarleyfisumsóknina í samræmi við byggðamynstur svæðisins og þéttleika byggðarinnar, en ekki sé ljóst hvað kærendur eigi við með orðinu „hefðarréttur“ hverfisins. Horfið hafi verið frá bogabyggingu og framhlið hússins verði því óbreytt. Varðandi bil á milli húsa vísist til umsagnar skipulagsfulltrúa, en þar komi fram að brunavarnir muni samræmast kröfum byggingarreglugerðar.

Athugasemdir leyfishafa: Af hálfu leyfishafa er skírskotað til þess að byggingarfulltrúinn í Reykjavík hafi þegar fjallað um nálægð viðbyggingar við fasteignina að Laufásvegi 61. Um sé að ræða steinsteypta viðbyggingu með föstum glugga úr eldvarnargleri, sem snúi að Laufásvegi 61. Ekki verði séð að fyrirhuguð viðbygging standi of nálægt umræddri fasteign.

Skúr með plastþaki, sem standi á lóð nr. 61 við Laufásveg, sé á samþykktri teikningu frá 1991 og sé hann sambyggður við bílskúr á Laufásvegi 59 og fasteignina við Laufásveg 61. Ljóst sé að þáverandi eigendur Laufásvegar 59 hafi veitt heimild fyrir umræddum skúr, sem standi við lóðamörkin, en með því hafi þeir ekki verið að afsala sér réttindum yfir eignarlóð sinni og veita kærendum rétt til að helga sér svæði langt inn á lóðina Laufásveg 59. Þak bílskúrsins að Laufásvegi 59 sé afmörkuð verönd sem nýtt sé til sólbaða og sem grillaðstaða. Ekki sé um að ræða neina eðlisbreytingu varðandi nálægð fasteignanna heldur einungis aukið byggingarmagn á lóðinni. Þá sé bent á að umræddur skúr á lóð Laufásvegar 61 sé byggður úr ólögmætum byggingarefnum, þ.e. plasti, og ótækt sé að láta hann koma í veg fyrir framkvæmdir sem feli í sér byggingu vandaðrar og glæsilegrar steinsteyptrar byggingar. Jafnframt sé augljós brunahætta af því að hafa skúr með plastþaki sambyggðan timburhúsinu við Laufásveg 61.

Fyrirhuguð viðbygging muni standa langt frá fasteigninni að Bergstaðastræti 64 og ekki verði séð að athugasemdir íbúa þar eigi við rök að styðjast. Hvað sæmdarrétt arkitekts hússins varði hafi erfingjar hans um hann að segja en ekki nágrannar. Minjastofnun Íslands hafi fjallað um ytra útlit viðbyggingarinnar með ítarlegum hætti og ljóst megi vera að hún sé ekki í slíku ósamræmi við ytra útlit hússins að það fari í bága við höfundarrétt arkitekts eða almenna ásýnd hverfisins. Þá liggi fyrir fjölmörg fordæmi um afar áþekkar viðbyggingar í hverfinu.

Erfitt sé að átta sig á tilvísun kærenda til friðhelgi einkalífs og hefðbundins útsýnis. Rétt sé að útsýni yfir þak bílskúrsins að Laufásvegi 59 skerðist eitthvað. Þó beri að hafa í huga að viðbyggingin sem um ræði sé annars vegar kjallari, sem ekkert útsýni taki af nágrönnum, og hins vegar 28 m2 borðstofa á 1. hæð, sem sé 4 m breið og inndregin og geti ekki valdið mikilli skerðingu á útsýni. Þá sé hér um að ræða fasteignir í miðborg Reykjavíkur þar sem útsýni manna sé almennt aðeins yfir í næsta garð.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík að veita byggingarleyfi fyrir viðbyggingum og breytingum á einbýlishúsi á lóð nr. 59 við Laufásveg. Ekki er í gildi deiliskipulag á svæðinu.

Í 1. mgr. 44. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 kemur fram að þegar sótt er um byggingar- eða framkvæmdaleyfi fyrir framkvæmd sem er í samræmi við landnotkun, byggðamynstur og þéttleika byggðar í þegar byggðu hverfi og deiliskipulag liggur ekki fyrir eða um er að ræða óverulega breytingu á deiliskipulagi skuli skipulagsnefnd láta fara fram grenndarkynningu. Þá segir í 2. mgr. ákvæðisins að grenndarkynning felist í því að skipulagsnefnd kynni nágrönnum sem taldir eru geta átt hagsmuna að gæta leyfisumsókn eða tillögu að breytingu á skipulagsáætlun og gefi þeim kost á að tjá sig um hana innan tilskilins frests sem skuli vera a.m.k. fjórar vikur. Að þeim fresti liðnum og þegar sveitarstjórn hefur afgreitt málið skal þeim sem tjáðu sig um það tilkynnt niðurstaða sveitarstjórnar, þ. á m. svör við framkomnum athugasemdum.

Kærendur við Bergstaðastræti 64 hafa gert athugasemd við að þeim hafi ekki verið send svör skipulagsfulltrúa við athugasemdum sem fram komu við grenndarkynninguna. Af gögnum málsins verður hins vegar ráðið að kærendur höfðu fengið svör skipulagsfulltrúa í hendur og var kunnugt um efni þeirra þegar kæra þeirra var útbúin og urðu þeir því ekki fyrir réttarspjöllum af því tilefni.

Eins og rakið er í málavöxtum var það skipulagsfulltrúi sem tók ákvörðun um grenndarkynningu byggingarleyfisumsóknar leyfishafa en ekki skipulagsnefnd, svo sem framangreint lagaákvæði kveður á um. Samkvæmt 2. mgr. 6. gr. skipulagslaga fara skipulagsnefndir með skipulagsmál undir yfirstjórn sveitarstjórna. Kemur þar einnig fram að sveitarstjórn sé heimilt í samþykkt sveitarfélagsins að fela skipulagsnefnd eða öðrum aðilum innan stjórnsýslu sveitarfélagsins heimild til fullnaðarafgreiðslu mála samkvæmt lögunum, sbr. 42. gr. sveitarstjórnarlaga nr. 138/2011. Á þeim tíma er hér um ræðir lá ekki fyrir heimild fyrir skipulagsfulltrúa til að taka slíka ákvörðun sem stoð ætti í samþykkt sem birt hefði verið í Stjórnartíðindum. Umhverfis- og skipulagsráð, sem fer með verkefni skipulagsnefndar samkvæmt skipulagslögum, tók hins vegar afstöðu til hinnar grenndarkynntu umsóknar og var sú afgreiðsla ráðsins síðan staðfest í borgarráði.

Af framangreindum ástæðum verða nefndir annmarkar á málsmeðferð ekki taldir þess eðlis að raskað geti gildi hinnar kærðu ákvörðunar og ekki liggur fyrir að aðrir hnökrar hafi verið á formlegri málsmeðferð umsóknarinnar sem áhrif geta haft á gildi hennar.

Um bil á milli bygginga er fjallað í gr. 9.7.5. í byggingarreglugerð nr. 112/2012. Er þar sett fram sú meginregla að bil á milli bygginga skuli vera nægjanlega mikið til að ekki sé hætta á að eldur nái að breiðast út á milli þeirra. Þá eru í greininni settar fram viðmiðunarreglur um bil á milli bygginga og er þar m.a. vísað í töflu um lágmarksfjarlægðir, en þær gilda þó eingöngu við nánar tilgreindar aðstæður og þegar ekki er sýnt fram á að annað sé nægjanlegt til að uppfylla skilyrði meginreglunnar. Í máli þessu er upplýst að Slökkvilið höfuðborgarsvæðisins fór yfir uppdrættina og gerði ekki athugasemdir. Verður því við það miðað að skilyrði meginreglunnar í gr. 9.7.5. í byggingarreglugerð séu uppfyllt.

Hið kærða byggingarleyfi áskilur að frágangur á lóðamörkum verði gerður í samráði við lóðarhafa aðliggjandi lóða. Er byggingarleyfið þannig skilyrt hvað þetta varðar og byggingarleyfishafa því óheimilt að ráðast í breytingar á lóðamörkum án slíks samráðs. Þá heimilar hið kærða byggingarleyfi ekki að hlynur sá sem stendur á lóð leyfishafa, og kærendur nefna, verði fjarlægður.

Samkvæmt skýringarmyndum um skuggavarp sem liggja fyrir í málinu hefur skuggavarp af umræddum viðbyggingum ekki teljandi grenndaráhrif. Þá verður að telja að útsýnisskerðing sem kærendur kunna að verða fyrir vegna nefndra viðbygginga sé ekki umfram það sem íbúar í þéttbýli megi almennt búast við.

Laufásvegur 59 er á svæði innan Hringbrautar sem skilgreint er sem sérstakt hverfisverndarsvæði í Aðalskipulagi Reykjavíkur 2010-2030. Þar eru markmið og ákvæði um hverfisvernd á svæðinu skilgreind og kemur þar m.a. fram að stefna sem komi fram í heftinu „Húsvernd í Reykjavík“, ásamt uppfærðu húsverndarkorti, gildi áfram. Samkvæmt þessum gögnum er Laufásvegur 59 á svæði sem lagt er til að vernda. Er lagt til að svip húsa verði sem minnst raskað, t.d. þak- og gluggagerðum. Sýna þurfi sérstaka aðgát við hönnun breytinga og viðbygginga. Breytingar voru gerðar á byggingarleyfisumsókn leyfishafa áður en hún var samþykkt, en með þeim var komið til móts við athugasemdir Minjastofnunar Íslands sem byggðust á framangreindum gögnum. Svo sem áður var rakið var fallið frá breytingum á framhlið hússins, þar sem áður var fyrirhugað að gera bogadregna viðbyggingu. Þá voru gerðar breytingar á útliti glugga á götuhlið hússins. Í ljósi þessa verður ekki séð að umrætt leyfi fari gegn framangreindum markmiðum aðalskipulags.

Eins og fyrr er að vikið að eru skilyrði þess að veita megi byggingarleyfi í þegar byggðum hverfum, án þess að fyrir liggi deiliskipulag, þau að fyrirhuguð framkvæmd sé í samræmi við landnotkun, byggðamynstur og þéttleika byggðar, sbr. 1. mgr. 44. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Í máli þessu er um að ræða leyfi til breytinga og viðbygginga við íbúðarhús á lóð í grónu hverfi á svæði sem skilgreint er sem íbúðarsvæði í gildandi aðalskipulagi. Nýtingarhlutfall, sem er mælikvarði á þéttleika byggðar, verður 0,67 eftir breytingar, samkvæmt samþykktum uppdráttum. Er það innan þeirra marka sem Aðalskipulag Reykjavíkur 2010-2030 tilgreinir, en þar kemur fram að meðalnýtingarhlutfall í Miðborg – borgarhluta 2 hafi verið 0,66 á árinu 2010 og að áætlað sé að það verði 0,88 á árinu 2030. Ekki verður talið að fyrirhugaðar viðbyggingar verði til þess að húsið samræmist ekki byggðamynstri.

Samkvæmt hinu kærða byggingarleyfi verða byggðar svalir á 2. hæð hússins ofan á viðbyggingar, nánar tiltekið 22,1 m2 svalir ofan á viðbyggingu til austurs, sem snýr að Laufásvegi 61, og 6,3 m2 svalir ofan á viðbyggingu til vesturs. Jafnframt er gert ráð fyrir veröndum á 1. hæð ofan á viðbyggingu til austurs að hluta, til viðbótar við þá nýtingu sem verið hefur á þaki bílskúrs.

Notkun þakflatar undir svalir er óhefðbundin og getur eftir atvikum haft veruleg áhrif á nýtingarmöguleika nágrannalóða, svo sem vegna hljóðvistar og yfirsýnar yfir næstu lóðir. Með hinni kærðu ákvörðun er m.a. heimiluð gerð 22,1 m2 svala á 2. hæð á þakfleti viðbyggingar til austurs. Verður að telja að notkun umrædds þakflatar fari gegn grenndarhagsmunum kærenda. Af framangreindum ástæðum er það álit úrskurðarnefndarinnar að leyfi fyrir slíkri notkun þurfi að eiga stoð í deiliskipulagi, en sem áður greinir er ekki til að dreifa deiliskipulagi fyrir umrætt svæði. Ber af þeim sökum að ógilda hið kærða byggingarleyfi, en með vísan til meðalhófsreglu 12. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 verður byggingarleyfið þó eingöngu ógilt að því er varðar heimild til að gera 22,1 m2 svalir á 2. hæð á þakfleti viðbyggingar til austurs.

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 9. júní 2015 um að veita byggingarleyfi til að gera 22,1 m2 svalir á 2. hæð á þakfleti viðbyggingar til austurs við Laufásveg 59. Að öðru leyti skal hin kærða ákvörðun standa óröskuð.

____________________________________
Ómar Stefánsson

______________________________ _____________________________
Ásgeir Magnússon Þorsteinn Þorsteinsson

54/2015 Sorpgjöld á Akranesi

100/2015 Hringrás

104/2013 Hverfisgata

102/2013 Álfsnes

11/2013 Brekknaás

60/2013 Brynjureitur

110/2013 Reykjanes Grímsnes- Grafningshreppi

21/2013 Úlfarsfell

66/2013 Miðbraut

51/2015 Laufásvegur

Um okkur

Opnunartími