Skip to main content
Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála
des 22
Love0

78/2012 Lindarbraut

Með

Árið 2013, föstudaginn 22. mars, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík.  Mætt voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 78/2012, kæra á afgreiðslu skipulags- og mannvirkjanefndar Seltjarnarness frá 17. júlí 2012 um að hafast ekki frekar að vegna kröfu um að verkstæðisskúr er standi að hluta á lóð nr. 9 við Lindarbraut, Seltjarnarnesi, verði fjarlægður.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 26. júlí 2012, er barst nefndinni sama dag kærir H, eigandi lóðarinnar Lindarbrautar 9, Seltjarnarnesi þá afgreiðslu skipulags- og mannvirkjanefndar Seltjarnarness frá 17. júlí 2012 að aðhafast ekkert frekar vegna beiðni kæranda um að verkstæðisskúr, sem sé að hluta á lóðinni nr. 9 við Lindarbraut, yrði fjarlægður.  Gerir kærandi þá kröfu að umræddur skúr verði fjarlægður og að þeim hluta lóðar hans sem skúrinn standi á verði komið í eðlilegt horf, kæranda að kostnaðarlausu.

Málavextir:  Forsaga máls þessa er sú að árið 1976 var samþykkt á fundi byggingarnefndar Seltjarnarnesbæjar svonefnt bráðabirgðabyggingarleyfi til fimm ára fyrir viðbyggingu verkstæðis er tilheyra myndi Lindarbraut 11, sem er einbýlishúsalóð.  Var og sett það skilyrði fyrir útgáfu leyfisins að þinglýst samþykki lóðarhafa Lindarbrautar 9 lægi fyrir.  Síðar mun hafa komið upp ágreiningur milli leyfishafa og lóðarhafa Lindarbrautar 9 um staðsetningu skúrsins og lóðamörk og óskaði Seltjarnarnesbær eftir álitsgerð lögmanns um réttarstöðu lóðarhafa.  Niðurstaða álitsgerðarinnar, dags. 2. nóvember 2005, var sú að þinglýst samþykki lóðarhafa Lindarbrautar 9 lægi ekki fyrir og að stærð lóðanna væri í samræmi við þinglýst lóðarblað frá árinu 1971.  Gæti eigandi lóðar nr. 11 ekki borið fyrir sig lóðarblað, dags. í júlí 1990, þar sem enginn samningur lægi fyrir milli eigenda lóðanna um breytt lóðamörk.  Stæði því umrædd viðbygging að Lindarbraut 11 að hluta til innan lóðar Lindarbrautar nr. 9 og bæri að víkja sem því næmi. 

Með bréfi til byggingarfulltrúa, dags. 8 maí 2008, fór þáverandi eigandi lóðarinnar nr. 9 við Lindarbraut fram á að hin umdeilda viðbygging yrði fjarlægð af lóð hans.  Skipulagsyfirvöld svöruðu erindi þessu með bréfi, dags. 22. maí 2009.  Þar var m.a. tekið fram að hin umdeilda bygging hefði staðið um áratuga skeið og fyrirkomulag lóða verið óbreytt.  Jafnframt sagði svo:  „[Seltjarnarnesbær] lítur svo á að um sé að ræða ágreining um eignarhald og eignamörk sem hann á ekki aðild [að] og getur skorið úr um. [Seltjarnarnesbær] telur því að hann geti ekki aðhafst í málinu og […] verði að beina kröfum sínum að eiganda lóðarinnar nr. 11.“  Jafnframt var veittur 14 daga frestur til að koma að athugasemdum vegna fyrirhugaðrar afgreiðslu sveitarfélagins í málinu.  Þá var þess sérstaklega óskað að færð yrðu fram lagarök fyrir því á hvaða grundvelli Seltjarnarnesbær ætti að skera úr um ágreining milli lóðarhafa eða kveða á um niðurrif viðbyggingarinnar, teldi erindishafi að sveitarfélagið hefði heimildir til þess.  Ekki liggur fyrir að lóðarhafi Lindarbrautar 9 hafi svarað fyrrgreindu bréfi en með bréfi skipulags- og byggingarfulltrúa, dags. 23. febrúar 2011, var lóðarhafanum veittur að nýju frestur til andmæla.  Málið var næst tekið fyrir á 157. fundi skipulags- og mannvirkjanefndar hinn 1. apríl 2011 og eftirfarandi bókað:  „Með vísan til þeirra raka sem fram koma í bréfi […], dags. 22. maí sl., og ekki hefur verið andmælt af hálfu lóðarhafa, telur skipulags- og mannvirkjanefnd ekki ástæðu til að aðhafast frekar í málinu, enda um [að ræða] einkaréttarlegan ágreining milli eigenda lóða nr. 9 og 11 við Lindarbraut.“. 

Hinn 5. október 2011 mat forvarnarsvið slökkviliðs höfuðborgarsvæðisins, að beiðni kæranda, aðstæður að Lindarbraut 9 vegna umrædds skúrs.  Var niðurstaðan sú að nokkur sambrunahætta væri milli bílskúrs á lóð Lindarbrautar 9 og verkstæðisskúrs úr timbri á lóð Lindarbrautar 11.  Í framhaldi af því, eða með bréfi, dags. 11. s.m., óskaði kærandi eftir því að Seltjarnarnesbær beitti þeim úrræðum sem bærinn hefði yfir að ráða til að umræddur skúr yrði fjarlægður eða minnkaður þannig að hann yrði allur inni á lóðinni Lindarbrautar 11 og í lögboðinni fjarlægð frá mörkum lóðar kæranda.  Einnig var farið fram á að sveitarfélagið upplýsti um og merkti mörk lóða Lindarbrautar 9 og 11 eins og þau væru samkvæmt fyrirliggjandi gögnum.  Þá var óskað skýringa teldi sveitarfélagið mörkin vera önnur en fram kæmi í þinglýstum skjölum, fasteignaskrá eða mæliblaði frá árinu 1971.  Erindi kæranda var tekið fyrir á fundi skipulags- og mannvirkjanefndar hinn 18. október 2011 og fært til bókar að óska skyldi eftir skýringum lóðarhafa Lindarbrautar 11 á því hvers vegna viðbyggingin hefði ekki verið fjarlægð og var það gert með bréfi skipulags- og byggingarfulltrúa, dags. 15. nóvember s.á.  Jafnframt var í bréfinu skorað á lóðarhafann að bæta eldvarnir á lóðinni í samræmi við athugasemdir slökkviliðsins.

Engin svör munu hafa borist frá lóðarhöfum Lindarbrautar 11 við bréfi þessu og var erindi kæranda næst tekið fyrir á fundi skipulags- og mannvirkjanefndar hinn 17. júlí 2012 og afgreitt með svofelldri bókun:  „Lóðamörk eru samkvæmt þinglýstu mæliblaði.  Mæliblaði sem gert var 1991 (sic) hefur ekki verið þinglýst og er því ekki í gildi.  Varðandi spurningu um að fjarlægja verkstæðisskúr vísast til svars nefndarinnar til eiganda Lindarbrautar 9 frá 157. fundi.“ 

Hefur kærandi skotið nefndri afgreiðslu til úrskurðarnefndarinnar eins og að framan greinir. 

Málsrök kæranda:  Kærandi vísar til þess að aldrei hafi verið fullnægt skilyrðum um samþykki lóðarhafa Lindarbrautar 9 sem áskilið hafi verið fyrir samþykkt hins tímabundna byggingarleyfis fyrir skúrnum.  Standi skúrinn nánast alveg upp við hús kæranda og sé af honum sambrunahætta.  Rýri það gæði lóðar hans að á henni sé skúr sem sé kæranda óviðkomandi og til almennrar óprýði.  Þá sé bent á að í hinni kærðu afgreiðslu hafi hvorki verið fjallað um greinda sambrunahættu né útskýrt hvernig skúrinn, sem sé óleyfisbygging og hýsi starfsemi sem ekki eigi heima í íbúðarhverfi, sé skipulagsyfirvöldum óviðkomandi. 

Málsrök Seltjarnarnesbæjar:  Sveitarfélagið gerir kröfu um að máli þessu verði vísað frá úrskurðarnefndinni eða að hin kærða ákvörðun verði staðfest.  Úrskurðarnefndin úrskurði í kærumálum vegna stjórnvaldsákvarðana og ágreiningsmála vegna annarra úrlausnaratriða á sviði umhverfis- og auðlindamála eftir því sem mælt sé fyrir um í lögum nr. 130/2011.  Álitaefni það sem hér sé til meðferðar feli í sér úrlausn ágreinings um réttindi sem leidd séu af samningi einkaréttarlegs eðlis.  Sé ekki á færi Seltjarnarnesbæjar að aðhafast í slíkum málum og enn síður á færi úrskurðarnefndarinnar að skera úr slíkum ágreiningi enda nefndin ekki til þess bær að taka stjórnvaldsákvörðun um þetta.

Fallist nefndin ekki á frávísun málsins byggi sveitarfélagið á því að það eigi ekki aðild að kröfu um fjarlægingu skúrsins.  Um sé að ræða ágreining um eignarhald og eignamörk milli einkaaðila.  Slíkur einkaréttarlegur ágreiningur milli eigenda lóða, á grundvelli einkaréttarlegra kaupsamninga, stofni ekki til athafnaskyldu af hálfu sveitarfélagsins.

Þá vilji sveitarfélagið benda á að það sé á ábyrgð eiganda mannvirkis að það fullnægi kröfum um brunavarnir, sbr. 1. mgr. 23. gr. laga um brunavarnir nr. 75/2000.  Þá sé eiganda jafnframt skylt að hlíta fyrirmælum eftirlitsmanna sveitarfélaga og opinberra stofnana um úrbætur, sbr. 2. mgr. sama ákvæðis.  Hafi Seltjarnarnesbær skorað á eiganda Lindarbrautar 11 að bæta úr eldvörnum á lóð sinni í samræmi við athugasemdir slökkviliðs höfuðborgarsvæðisins. 

Málsrök lóðarhafa Lindarbrautar 11:  Lóðarhafar benda á að hin umdeilda verkstæðisbygging standi inni á lóð Lindarbrautar 11 og vísa til mæliblaðs sem undirritað sé af byggingarfulltrúanum á Seltjarnarnesi í júlí 1990 máli sínu til stuðnings.  Megi þetta vera hverjum manni ljóst þar sem áratuga gömul tré varði lóðarmörk Lindarbrautar 11 við lóð nr. 9.  Á téðum lóðarmörkum sé verkstæðishluti og geymsluhluti en ekki verði séð hvaða byggingu kærandi vilji láta fjarlægja enda sé kæran það ruglingsleg og ónákvæm að henni hljóti að verða vísað frá. 

Hafi lóðin að Lindarbraut 9 verið í eigu föður lóðarhafa sem hafi átt margar byggingarlóðir á svæðinu og hafi ráðið ráðstöfun þeirra.  Einnig hafi hann haft talsvert með að segja um stærð, skipulag og lögun lóða á svæðinu.  Sé bent á að þarna hafi verið starfrækt trésmíðaverkstæði í meira en fimm áratugi og hafi verkstæðið verið reist áratugum á undan húsinu að Lindarbraut 9.  Þá sé tekið fram að í vetur muni veggur er snúi að Lindarbraut 9 verða gerður eldþolinn.  

Niðurstaða:  Með hinni kærðu samþykkt ákváðu bæjaryfirvöld Seltjarnarness bregðast ekki við kröfu kæranda um að fjarlægja óleyfismannvirki af lóð hans.  Var ákvörðunin studd þeim rökum að um væri að ræða einkaréttarlegan ágreining milli eigenda lóða nr. 9 og 11 við Lindarbraut.
Samkvæmt 2. mgr. 4. gr. laga nr. 160/2010 um mannvirki ber sveitarstjórn ábyrgð á að stjórnsýsla og eftirlit byggingarfulltrúa sé í samræmi við ákvæði laganna og annast byggingarfulltrúi eftirlit með mannvirkjagerð er fellur undir 1. og 2. mgr. 9. gr. sömu laga.  Jafnframt skal byggingarfulltrúi eftir föngum hafa eftirlit með því að viðhald húsa og mannvirkja í umdæmi hans sé viðhlítandi, sbr. gr. 3.10.1. í byggingarreglugerð nr. 112/2012.  Þá er samkvæmt 48. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 óheimilt að skipta jörðum, löndum eða lóðum eða breyta landamerkjum og lóðamörkum nema samþykki sveitarstjórnar komi til. 
Af fyrirliggjandi gögnum verður ekki annað ráðið en að hinn umdeildi skúr sé án tilskilins byggingarleyfis.  Ekki er í gildi deiliskipulag fyrir umrætt svæði en í gildi er hnitsett mæliblað, m.a. fyrir lóðir 9 og 11 við Lindarbraut, dags. í ágúst 1971, þar sem sýndir eru byggingarreitir, fjarlægð þeirra frá lóðarmörkum og mörk lóða.  Stendur skúr sá sem um er deilt í málinu út fyrir byggingarreit lóðarinnar nr. 11 við Lindarbraut og jafnframt út fyrir mörk lóðarinnar og inn á lóð nr. 9.  Er því þá hafnað að breyting á mörkum lóðanna nr. 9 og 11 við Lindarbraut í júlí 1990 hafi nokkra þýðingu enda lá ekki fyrir þinglýstur samningur lóðarhafa.

Fyrir liggur í málinu álit slökkviliðs höfuðborgarsvæðisins um að sambrunahætta sé milli bílskúrs á lóð kæranda og umdeilds timburskúrs á lóð nr. 11.  Verður ekki á það fallist að bæjaryfirvöld hafi getað synjað erindi kæranda um afskipti af málinu með þeim rökum að um einkaréttarlegan ágreining væri að ræða þegar litið er til þess að erindi hans var stutt haldbærum rökum um gæslu öryggishagsmuna og eftirfylgni skipulags- og byggingarmálefna sem sveitarfélagið fer með að lögum.  Var rökstuðningi hinnar kærðu ákvörðunar að þessu leyti verulega áfátt og leiðir þessi annmarki til ógildingar hennar.  Það fellur hins vegar utan valdsviðs úrskurðarnefndarinnar að mæla fyrir um úrbætur og kemur krafa kæranda í því efni ekki til álita í málinu.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda mála sem liggja fyrir úrskurðarnefndinni. 

Úrskurðarorð: 

Ákvörðun skipulags- og mannvirkjanefndar Seltjarnarnesbæjar frá 17. júlí 2012 um að bregðast ekki við kröfu kæranda um að fjarlægja óleyfismannvirki af lóð hans er felld úr gildi.

____________________________________
Hjalti Steinþórsson

______________________________                _____________________________
Aðalheiður Jóhannsdóttir                                     Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

19/2010 Laufásvegur.

Með

Ár 2011, þriðjudaginn 25. október, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 19/2010, kæra á ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 18. febrúar 2010 um að eiganda fasteignarinnar að Laufásvegi 68 verði gefinn frestur að viðlögðum dagsektum til að koma mannvirkjum á suðurhluta lóðarinnar til samræmis við samþykkta aðaluppdrætti. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 31. mars 2010, er barst nefndinni sama dag, kærir Gunnar Ingi Jóhannsson hdl., f.h. V ehf., eiganda fasteignarinnar að Laufásvegi 68, Reykjavík, þá ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 18. febrúar 2010 að gefa eiganda fasteignarinnar að Laufásvegi 68 frest að viðlögðum dagsektum til að koma mannvirkjum á suðurhluta lóðarinnar til samræmis við samþykkta aðaluppdrætti. 

Gerir kærandi þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.  Verði þeirri kröfu hafnað er sú krafa gerð að úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála felli niður dagsektir sem kunni að vera áfallnar við uppkvaðningu úrskurðar og leggi fyrir borgarráð að mæla fyrir um nýjan frest í málinu og tilkynna kæranda um hann með sannanlegum hætti. 

Til vara er þess krafist, verði ofangreindum kröfum hafnað, að réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar verði frestað til uppkvaðningar úrskurðar úrskurðarnefndarinnar.

Málavextir:  Eigandi Laufásvegar 68 sótti um breytingu á deiliskipulagi vegna fasteignarinnar með skipulagstillögu, dags. 28. október 2006.  Tillagan var grenndarkynnt og hlaut í kjölfarið staðfestingu borgarráðs.  Var breytingin auglýst í B-deild Stjórnartíðinda hinn 3. janúar 2007.  Á grundvelli breytts deiliskipulags var sótt um byggingarleyfi vegna fyrirhugaðra framkvæmda.  Byggingarleyfisumsóknin var tekin til umfjöllunar í skipulagsráði hinn 21. mars 2007 og hlaut þar samþykki.  Fól samþykktin í sér leyfi til þess að byggja við Laufásveg 68 anddyri við 1. hæð norðurhliðar, stækka nýsamþykktar svalir við suðurhlið 1. hæðar, með geymslurými þar undir, koma fyrir heitum potti á stækkuðum svölum, breyta gluggum og bæta við glugga á 1. hæð norðurhliðar.  Þá voru samþykktar leiðréttar teikningar og breytt stærð bílskúrs á lóðinni.  Af uppdráttum verður ráðið að einnig hafi verið samþykktar tröppur af svölum við suðurhlið niður á suðurhluta lóðar, þótt þess sé ekki getið í bókun. 

Með bréfi lóðarhafa að Smáragötu 11 til skipulags- og byggingarsviðs Reykjavíkurborgar, dags. 5. desember 2007, var óskað eftir rökstuðningi fyrir ákvörðun um leyfi til framkvæmda á lóðinni að Laufásvegi 68.  Var krafist stöðvunar framkvæmda sem færu út fyrir veitt byggingarleyfi og að ólögmæt mannvirki yrðu fjarlægð.  Voru kröfur þessar ítrekaðar með bréfum, dags. 21. febrúar og 11. apríl 2008. 

Hinn 23. apríl 2008 barst skipulags- og byggingarsviði bréf umboðsmanns Alþingis þar sem hann óskaði upplýsinga um hvað liði svörum eða öðrum viðbrögðum sviðsins við erindi eigenda Smáragötu 11.  Ritaði byggingarfulltrúa sama dag bréf til eigenda Smáragötu 11, þar sem tilkynnt var að byggingarleyfishafi yrði krafinn skýringa á málinu.  Með bréfi byggingarfulltrúa til kæranda, dags. 28. apríl s.á., var greint frá því að embættinu hefði borist ábending um að ekki hefði verið farið eftir samþykktum aðaluppdráttum lóðarinnar og að við skoðun hefðu komið í ljós ýmis atriði sem væru ekki í samræmi við samþykkta aðaluppdrætti.  Var þess krafist að kærandi gæfi nákvæma lýsingu á öllum þeim atriðum sem ekki væru í samræmi við samþykkta aðaluppdrætti og var honum veittur 14 daga frestur til þess. 

Í svari byggingarstjóra til byggingarfulltrúa, dags. 9. maí 2008, var vikið að nokkrum atriðum sem ábendingar embættisins kynnu að eiga við um en áréttað að endurbótum væri ekki lokið og ekki komið að lokaúttekt.  Unnið væri að því að fá samþykki eigenda aðliggjandi fasteignar vegna breyttrar hæðarlegu lóðar og að gerðar yrðu ráðstafanir fengist það ekki. 

Með bréfi lögmanns kæranda til skipulags- og byggingarsviðs, dags. 14. maí 2008, var svo greint frá því að kærandi gæti með engu móti gert sér grein fyrir hvaða atriði það væru sem ekki væru í samræmi við samþykkta aðaluppdrætti. 

Hinn 28. maí 2008 fór byggingarfulltrúi í vettvangsskoðun og lagði í kjölfarið fram bréf til skipulagsráðs, dags. 12. júní 2008, þar sem tilgreint var hvað hefði komið fram við skoðunina ásamt tillögum að meðferð málsins.  Þar kom fram að utan byggingarreits hefði verið byggð útigeymsla og verönd útbúin á þaki hennar.  Jafnframt virtist hæðarlegu allrar suðurlóðar hússins hafa verið raskað með óleyfilegri hækkun og tröppuvirki, sem tengdi nefnda verönd, og að lóð væri ekki eins og á aðaluppdráttum vegna þeirrar hækkunar sem orðið hefði á lóðinni.  Í bréfi byggingarfulltrúa var einnig vísað til þess að ábendingar vegna málsins hefðu borist frá lóðarhöfum og eigendum Smáragötu 11. 

Með bréfi byggingarfulltrúa til eiganda Laufásvegar 68, dags. 11. júlí 2008, var tilkynnt að skipulagsráð hefði falið byggingarfulltrúa að óska eftir skýringum og afstöðu lóðarhafa að Laufásvegi 68 vegna fyrirætlana byggingaryfirvalda um að krefjast niðurrifs á ólögmætum mannvirkjum á lóðinni.  Bréfinu var ekki svarað og var send ítrekun 13. október 2008 og þar tilkynnt um áform embættisins.  Sagði þar m.a:  „Embætti byggingarfulltrúa áformar því að leggja fyrir skipulagsráð tillögu byggða á ákv. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 þess efnis að gefa yður tímafrest að viðlögðum dagsektum til þess að koma mannvirkjum á suðurhluta lóðarinnar til þess horfs sem sýnt er á samþykktum aðaluppdráttum frá 21. mars 2007, hér er átt við óleyfishækkun lóðar og breytingum á tröppuvirki.“ 

Með bréfi lögmanns kæranda, dags. 7. nóvember 2008, var fyrirhuguðum áformum mótmælt og var því bréfi svarað með bréfi skipulags- og byggingarsviðs hinn 25. nóvember s.á. 

Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 3. febrúar 2009 var lögð fram umsókn kæranda um leyfi til að breyta hæðarlegu í suðvesturhorni lóðarinnar, færa heitan pott í garði og bæta dyrum á bílgeymslu einbýlishúss á lóðinni nr. 68 við Laufásveg.  Var málinu frestað og vísað til umsagnar skipulagsstjóra.  Á embættisafgreiðslufundi skipulagsstjóra 6. mars 2009 var erindinu frestað og bókun lögð fram þess efnis að umsækjandi skyldi leggja fram samþykki lóðarhafa Smáragötu 11.  Með bréfi kæranda til skipulags- og byggingarsviðs, dags. 19. mars 2009, var óskað eftir fresti til 1. apríl s.á. til að afla samþykkis lóðarhafa Smáragötu 11 fyrir breytingu á hæðarlegu lóðar. 

Með bréfi byggingarfulltrúa til kæranda, dags. 9. desember 2009, var honum veittur 14 daga frestur til að andmæla áformum byggingaryfirvalda um að beita þvingunarúrræðum í málinu.  Sagði m.a. eftirfarandi í bréfinu:  „Þann 28. apríl 2009 var synjað byggingarleyfisumsókn yðar nr. BN039427, þar sem sótt var um byggingarleyfi fyrir ýmsum óleyfisframkvæmdum á lóð nr. 68 við Laufásveg.  Byggðist synjunin á því að byggt var út fyrir þær heimildir sem fram koma í deiliskipulagi svæðisins.  Áður eða þann 13. október 2008 hafði yður verið kynnt tillaga um að gefa yður tímafrest að viðlögðum dagsektum til þess að koma mannvirkjum á suðurhluta lóðarinnar til þess horfs sem sýnt er á samþykktum aðaluppdráttum frá 21. mars 2007.  Engin viðbrögð hafa orðið af yðar hálfu til þess að koma fyrirkomulagi mannvirkja og lóð til samræmist við ívitnaða aðaluppdrætti.  Embætti byggingarfulltrúa áformar því að leggja fyrir skipulagsráð tillögu byggða á ákv. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 þess efnis að gefa yður tímafrest að viðlögðum dagsektum til þess að koma mannvirkjum á suðurhluta lóðarinnar til þess horfs sem sýnt er á samþykktum aðaluppdráttum frá 21. mars 2007, hér er átt við óleyfishækkun lóðar og breytingum á tröppuvirki.  Jafnframt verði útigeymsla sem staðsett er utan gildandi deiliskipulags fjarlægð.  Tímafrestur til þess að vinna verkin verði gefinn 70 dagar frá móttöku tilkynningar þar að lútandi og upphæð dagsekta, verði tímafrestur ekki virtur, 25.000 kr. fyrir hvern dag sem það kann að dragast að vinna verkin.  Dagsektir og kostnaður verði innheimt sbr. ákvæði 57 gr. fyrrnefndra laga.  Með vísan til 13. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 er yður hér með gefinn 14 daga tímafrestur frá móttöku bréfs þessa til þess að tjá yður um málið.  Að tímafresti liðnum verður tillagan lögð fyrir skipulagsráð Reykjavíkur til ákvörðunar.“ 

Með bréfi lögmanns kæranda, dags. 22. desember 2009, var framangreindum áformum byggingarfulltrúa mótmælt.  Er í bréfinu vikið að þeim meintu óleyfisframkvæmdum sem fjallað er um í bréfi byggingarfulltrúa frá 9. desember s.á. og viðhorfum kæranda lýst til hvers þessara atriða fyrir sig. 

Á fundi skipulagsráðs 3. febrúar 2010 var lagt fram bréf byggingarfulltrúa, dags. 1. febrúar 2010, þar sem sagði m.a. eftirfarandi:  „Byggingarfulltrúi ályktar að málið sé fullrannsakað og staðreyndir þess liggi fyrir.  Í því ljósi er sú tillaga sem fram kemur í bréfi byggingarfulltrúa dags. 9. desember 2009 hér með lögð fyrir skipulagsráð og lagt til að ráðið samþykki tillöguna og vísi henni til meðferðar borgarráðs sbr. ákv. 1. mgr. 57. gr. laga nr. 73/1997.“  Bókaði skipulagsráð eftirfarandi af þessu tilefni:  „Laufásvegur 68, bréf byggingarfulltrúa.  Lagt fram bréf byggingarfulltrúa dags. 1. febrúar 2010, varðar lóð nr. 68 við Laufásveg.  Bréfinu fylgir afrit af bréfi dags. 9. desember 2009, bréfi dags. 22. desember 2009, bréfi dags. 22 desember 2009 og bréfi dags. 5. janúar 2010. Bréf byggingarfulltrúa samþykkt.  Vísað til borgarráðs.“  Á fundi borgarráðs 4. febrúar 2010 var eftirfarandi bókað undir lið 3.  „Lögð fram fundargerð skipulagsráðs frá 3. febrúar. R10010027. B-hluti fundargerðarinnar samþykktur“.  Á fundi skipulagsráðs 10. febrúar 2010 var bókað undir lið 20.  „Laufásvegur 68, bréf byggingarfulltrúa (01.197.207) Mál nr. BN041009
Lagt fram bréf byggingarfulltrúa dags. 1. febrúar 2010, varðar lóð nr. 68 við Laufásveg. Bréfinu fylgir afrit af bréfi dags. 9. desember 2009, bréfi dags. 22. desember 2009, bréfi dags. 22 desember 2009 og bréfi dags. 5. janúar 2010.
Bréf byggingarfulltrúa samþykkt“.  Á fundi borgarráðs 11. febrúar 2010 var enn bókað undir lið 3:  „Lögð fram fundargerð skipulagsráðs frá 10. febrúar. R10010027 B-hluti fundargerðarinnar samþykktur“. Á fundi borgarráðs 18. febrúar 2010 var eftirfarandi loks bókað:  „Lagt fram bréf byggingarfulltrúa frá 11. þ.m., sbr. samþykkt skipulagsráðs 10. s.m., þar sem lagt er til að eigendum fasteignarinnar að Laufásvegi 68 verði gefinn tímafrestur að viðlögðum dagsektum til að koma mannvirkjum á suðurhluta lóðarinnar til samræmis við samþykkta aðaluppdrætti. R10020045.  Samþykkt.“

Hinn 1. mars 2010 ritaði byggingarfulltrúi kæranda bréf þar sem honum var tilkynnt að á fundi borgarráðs 18. febrúar s.á. hefði verið samþykkt tillaga sem honum hefði áður verið kynnt með bréfi, dags. 9. desember 2009.  Samþykkt hafi verið að gefa honum 70 daga frest frá móttöku bréfsins til að koma mannvirkjum á suðurhluta lóðar að Laufásvegi 68 til þess horfs sem sýnt sé á samþykktum aðaluppdráttum frá 21. mars 2007 og jafnframt að fjarlægja útigeymslu sem staðsett sé utan byggingarreits í samþykktu deiliskipulagi.  Jafnframt hafi verið samþykkt að yrði frestur ekki virtur yrði beitt dagsektum, 25.000 krónur á hvern dag sem það kynni að dragast að vinna verkið.  Í lok bréfsins var kæranda leiðbeint um málskotsrétt. 

Skaut kærandi áðurnefndri ákvörðun borgarráðs til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir. 

Málsrök kæranda:  Af hálfu kæranda er á því byggt að meðferð máls þessa af hálfu borgaryfirvalda hafi verið ólögmæt og með eindæmum ósanngjörn fyrir hann.  Málið virðist hafa hafist með bréfi eigenda Smáragötu 11, dags. 5. desember 2007, þar sem kvartað hafi verið undan ýmsum atriðum sem ekki hafi átt við rök að styðjast og verulegar rangfærslur settar fram um staðreyndir.  Kærandi hafi ekki verið upplýstur um þetta erindi fyrr en með bréfi, dags. 12. júní 2008, en þá hafi verið liðið ár frá lokum framkvæmda.  Þá fyrst hafi kærandi gert sér grein fyrir að borgaryfirvöldum hefðu borist kvartanir á umliðnum mánuðum.  Þegar lóðarhafar Smáragötu 11 hafi hótað borgaryfirvöldum með umboðsmanni Alþingis hafi verið farið af stað með miklum látum gegn kæranda og þess krafist að hann rannsakaði og upplýsti málið sjálfur og léti borgaryfirvöld vita hvaða mannvirki á lóðinni væru ekki í samræmi við samþykkta aðaluppdrætti.  Í kjölfarið hafi verið ákveðið að endurupptaka eða breyta þeirri stjórnvaldsákvörðun sem tekin hefði verið um að samþykkja teikningar kæranda og veita honum leyfi fyrir mannvirkjunum.  Telji kærandi að engin lagaskilyrði séu fyrir hendi sem réttlæti slíkt og að sú málsmeðferð sem viðhöfð hafi verið standist ekki lög.

Málsmeðferð hinnar kærðu ákvörðunar brjóti í nokkrum grundvallaratriðum gegn stjórnsýslulögum nr. 37/1993.  Þannig byggi ákvörðunin einungis á fullyrðingum byggingaryfirvalda, sem engin gögn styðji.  Ákvörðunin brjóti og gegn rannsóknarreglu 10. gr. sömu laga.  Séu til gögn um málið sem ákvörðunin byggi á og styðji málatilbúnað byggingaryfirvalda sé ljóst að andmælaréttur kæranda hafi gróflega verið brotinn enda hafi kærandi engin slík gögn fengið að sjá, þrátt fyrir beiðnir um að fá öll gögn málsins.  Þá sé hin kærða ákvörðun ekki í neinu samræmi við 12. gr. stjórnsýslulaga um meðalhóf.  Hún sé verulega íþyngjandi fyrir kæranda og feli í sér milljónatjón standi hún óhögguð.  Ekki geti talist réttlætanlegt að taka slíka íþyngjandi ákvörðun til að ná fram léttvægum hagsmunum eigenda Smáragötu 11, einkum þar sem túlkun byggingaryfirvalda um efnisatriði málsins byggi á hæpnum forsendum.  Meðferð málsins hafi tekið tæp þrjú ár hjá borgaryfirvöldum og kærandi hafi ekki verið upplýstur um málið fyrr en löngu eftir að það hafi verið hafið.  Sé því ljóst að við meðferð málsins hafi verið brotið gegn réttindum kæranda í grundvallaratriðum. 

Sérstaklega sé athugavert að þegar kærandi hafi gert tilraun til að sækja um byggingarleyfi fyrir þeim atriðum sem að mati byggingaryfirvalda hafi verið talin óleyfisframkvæmd hafi umsókninni verið hafnað á þeim forsendum að samþykki lóðareigenda Smáragötu 11 lægi ekki fyrir.  Kærandi bendi á að hann hafi ekki fengið upplýsingar um það hvaða lagarök lægju til grundvallar þeirri forsendu að samþykki lóðarhafa að Smáragötu 11 þyrfti að liggja fyrir áður en málið fengi frekari framgang, enda sé um að ræða framkvæmdir sem að öllu leyti séu innan lóðar kæranda.  Benda megi á fyrirliggjandi gögn um að lóðareigendur Smáragötu 11 telji sig vel geta sætt sig við hin umdeildu atriði.  Bréf þeirra frá 5. desember 2007 sé uppfullt af rangfærslum og fráleitum fullyrðingum, t.d. um að framkvæmdir á lóð kæranda komi í veg fyrir stækkun hússins að Smáragötu 11 til norðurs.  Kærandi telji að byggingaryfirvöld hafi gert sér far um að leggja stein í götu hans að tilefnislausu og sé hin kærða ákvörðun því byggð á annarlegum og ómálefnalegum forsendum. 

Hvað varði efni hinnar kærðu ákvörðunar þá sé mótmælt öllu því sem borgaryfirvöld hafi fært fram er lúti að verönd og svokallaðri geymslu á 1. hæð hússins við suðurhlið.  Staðreynd málsins sé sú að á samþykktum aðaluppdráttum hússins sé verönd sýnd með sama hætti og hún hafi verið frá því hún hafi verið byggð.  Á uppdráttunum sé breytingarlýsing þar sem fram komi að meðal þess sem sótt sé um séu „… steyptar svalir stækkaðar á 1. hæð (með geymslurými undir)“.  Bæði embætti byggingarfulltrúa og skipulags- og byggingarsvið borgarinnar hafi haldið því fram að „vangá“ byggingarfulltrúa hafi valdið samþykki skipulagsráðs og byggingarfulltrúa á umsókninni, þ.e. því hafi ekki verið veitt eftirtekt að rými væri undir svölunum.  Þrátt fyrir þessa fullyrðingu sé sérstaklega bókað í fundargerð byggingarfulltrúa við meðferð umsóknarinnar að sótt sé um „… að stækka nýsamþykktar svalir með geymslurými undir við suðurhlið 1. hæðar“.  Það stoði því ekki að borgaryfirvöld haldi því fram, líkt og gert sé í bréfi byggingarfulltrúa, dags. 12. júní 2010, að þetta hafi farið framhjá starfsmönnum skipulags- og byggingarsviðs, eða hafi verið vangá, líkt og komi fram í bréfi lögmanns borgarinnar, dags. 25. nóvember 2008.  Sú vangá geti að minnsta kosti ekki verið á ábyrgð kæranda.  Kærandi telji að byggingaryfirvöld hafi augljóslega verið að fullu meðvituð um að verið væri að samþykkja verönd sem þannig væri úr garði gerð að undir henni væri holrými.  Ekki hafi undir nokkrum kringumstæðum vakað fyrir kæranda að sækja eingöngu um geymslu og nýta þak hennar sem verönd, enda hafi umsókn hans um byggingarleyfi ekki verið þannig úr garði gerð. 

Þrátt fyrir framangreint komi fram í bréfi byggingarfulltrúa til skipulagsráðs, dags. 12. júní 2008, að mat hans sé það að utan byggingarreits hafi verið byggð útigeymsla og á þaki geymslunnar hafi verið byggð verönd í sömu hæð og gólf á 1. hæð hússins.  Með þessu sé öllum staðreyndum snúið á hvolf á þann hátt að í stað þess að um sé að ræða verönd, líkt og kærandi hafi sótt um og sýnd sé á samþykktum uppdráttum, hafi að mati byggingarfulltrúa verið byggð útigeymsla og verönd verið útbúin á þaki hennar.  Kærandi telji þetta mat byggingarfulltrúans ekki standast neina skoðun og sé alls ekki í samræmi við samþykkta aðaluppdrætti.  Það holrými sem sé undir samþykktum svölum hússins nýti kærandi ekki á nokkurn hátt og sé lokað rými.  Ekki sé innangengt í það rými úr húsinu og teljist það því tæpast vera geymsla. 

Að mati kæranda hvíli á borgaryfirvöldum sönnunarbyrði fyrir því að það holrými sem sé undir samþykktri og teiknaðri verönd, sbr. aðaluppdrætti, sé í raun útigeymsla með verönd á þakinu en ekki verönd með holrými undir.  Borgaryfirvöld hafi hins vegar á engan hátt rökstutt þessa skoðun sína.  Kærandi bendi á og ítreki að umsókn hans hafi lotið að stækkun svala á suðurhlið hússins og að framkvæmdin sé í samræmi við samþykkta aðaluppdrætti eins og hún sé úr garði gerð.  Kærandi byggi á því að svalirnar, eins og þær séu úr garði gerðar, stangist ekki á við gildandi deiliskipulag, enda sé fullkomlega heimilt að sækja um og stækka svalir með þeim hætti sem gert hafi verið.  Svalirnar séu ekki óleyfisframkvæmd og ákvörðun borgarráðs um að leggja fyrir kæranda að fjarlægja þær á þeim grundvelli að þær séu útigeymsla sé ólögmæt.  Beri þess vegna að fella ákvörðunina úr gildi. 

Því sé einnig mótmælt sem fram komi í ákvörðun borgarráðs um meinta óleyfishækkun lóðarinnar.  Því sé ekki mótmælt að lóðin hafi verið hækkuð lítið eitt í suðvesturhorni hennar.  Hins vegar sé því alfarið mótmælt sem röngu að allur suðurhluti lóðarinnar hafi verið hækkaður eins og fullyrt sé í bréfi byggingarfulltrúa til skipulagsráðs, dags. 12. júní 2008.  Hin kærða ákvörðun borgarráðs virðist hvíla á þessum ósannindum.  Því sé einnig mótmælt að hæðarlegu lóðar hafi verið breytt frá samþykktum aðaluppdráttum.  Sá hluti suðurlóðarinnar standi 50 cm hærra en áður og geri það vegna þess að hann sé steinsteyptur eins og ráð sé fyrir gert á samþykktum aðaluppdráttum.  Á samþykktum aðaluppdráttum sé umræddur hluti reyndar sýndur hellulagður og sérstaklega merktur þannig.  Hafi því óveruleg breyting orðið frá samþykktum aðaluppdráttum hvað varði það efni sem þeki umræddan lóðarhluta, en ávallt hafi verið gert ráð fyrir að þessi hluti væri þakinn með steyptu efni. 

Kærandi geti ekki fallist á að umrædd hækkun lóðarinnar sé ólögmæt.  Hin kærða ákvörðun byggi á því að suðvesturhorn lóðarinnar hafi verið hækkað umfram það sem sé leyfilegt.  Kærandi bendi hins vegar á að engin fyrirmæli séu um það í byggingarreglugerð eða annars staðar hver þau mörk séu sem kalli á útgáfu sérstaks leyfis fyrir framkvæmdinni.  Umrædd hækkun sé mjög afmörkuð og óveruleg og byggi kærandi á því að hann hafi ekki þurft sérstakt leyfi til hennar.  Bent sé á að engir hæðarkótar mæli fyrir um hæðarlegu lóðarinnar.  Því sé í raun ómögulegt fyrir borgaryfirvöld að byggja á því að lóðin sé ekki í réttri hæð, enda sé „rétt hæð“ lóðarinnar ekki til, hvorki samkvæmt gildandi deiliskipulagi eða samþykktum uppdráttum. 

Hæðarbreyting í horni lóðarinnar sé það óveruleg að langur vegur sé frá því að hún teljist byggingar- eða framkvæmdaleyfisskyld framkvæmd.  Embætti byggingarfulltrúa hafi engar mælingar framkvæmt á lóðinni við skoðun og hafi ekkert fyrir sér í því um hvaða hæðarbreytingar sé að ræða.  Því sé engu að síður slegið fram í bréfum embættisins að hækkunin nemi allt að einum metra.  Sé sú fullyrðing fráleit.  Sömuleiðis sé fráleit og ósönn sú fullyrðing byggingarfulltrúa að allur suðurhluti lóðarinnar hafi verið hækkaður.  Hæð lóðarinnar sé hin sama og áður.  Byggingarfulltrúi hefði getað gengið úr skugga um þetta með því að skoða ummerki á hinum steinsteypta vegg lóðarinnar og þá séð strax að lóðin sé í dag jafnhá og hún hafi verið fyrir.  Byggingarfulltrúi hafi hins vegar kosið að gera þetta ekki heldur rita bréf til skipulagsráðs þess efnis að líklega væri rétt að álykta, gegn neitun kæranda, að lóðin hafi verið hækkuð sem einhverju nemi.  Þessi ályktun byggingarfulltrúa sé með öllu órökstudd og ósönn.  Á slíkum ósönnum og órökstuddum fullyrðingum hvíli hin kærða ákvörðun, sem meðal annars valdi því að hún sé ólögmæt. 

Umrædd breyting á hæð lóðarinnar í horni garðsins sé að öllu leyti innan lóðar hans og hafi engin grenndaráhrif hvað eigendur Smáragötu 11 varði eða aðra nágranna.  Sérstaklega sé vísað til bréfaskrifa eigenda Smáragötu 11, sem hafi tekið það fram að fyrir þeim sé þessi framkvæmd aukaatriði og trufli þá ekki heldur sé veggur á lóðamörkum aðalatriðið.  Þetta megi m.a. ráð af tölvubréfi annars þeirra til kæranda hinn 26. maí 2010 þar sem segi orðrétt:  „Málið snýst að okkar mati fyrst og fremst um það hvernig frágangi á lóðamörkum verði háttað til að við [H] getum sætt okkur við óleyfilegar framkvæmdir ykkar megin.“  Umrædd hæðarbreyting sé óveruleg en hafi í för með sér að tröppuvirkið sem tengi svalirnar á húsi kæranda við garðinn sé minna í sniðum en ella væri þar sem tröppum í því hafi fækkað um ca. þrjár.  Mat byggingarfulltrúa og skipulags- og byggingarsviðs borgarinnar, sem hin kærða ákvörðun hvíli á, sé sú að þar sem færri tröppur séu í tröppuvirkinu, og það sé minna í sniðum en ella, sé um óleyfisframkvæmd að ræða. 

Kærandi mótmæli þeim sjónarmiðum sem hin kærða ákvörðun hvíli á.  Hann telji að heimilt hafi verið að hafa tröppuvirki á þeim stað sem samþykktir aðaluppdrættir sýni og þann fjölda trappa sem þar sé sýndur.  Hins vegar hafi kæranda verið fullkomlega heimilt að byggja ekki tröppuvirkið að fullu. Það sé honum í sjálfsvald sett hvort hann nýti þá heimild að fullu sem samþykkt hafi verið. 

Bent sé á að minna tröppuvirki hafi í för með sér minni grenndaráhrif.  Vísað sé til bréfa eigenda Smáragötu 11, sem telji þetta atriði sig engu skipta.  Kærandi telji að þegar litið sé til þess hversu smávægilegt atriði sé um að ræða, og að fyrir liggi skrifleg yfirlýsing eigenda Smáragötu 11 um að þetta atriði skipti þá engu, beri að hafna þeirri ákvörðun borgarráðs að kæranda verði gert að bæta við þeim þremur tröppum sem talið sé að vanti neðst á tröppuvirkið.  Slík niðurstaða væri í samræmi við meðalhófsreglu 12. gr. stjórnsýslulaga. 

Kærandi telji með ólíkindum hvernig einn lóðareigandi virðist geta þrýst á borgaryfirvöld um að beita þvingunarúrræðum í annarlegum tilgangi, til að knýja fram að kærandi leggi í framkvæmdir sem ekki sé deilt um í málinu, þ.e. að endurbyggja steinvegg sem ekki komi málinu við að neinu leyti.  Þvingunarúrræði þessi séu borgaryfirvöldum fengin með lögum til að beita í þágu almannahagsmuna.  Engir slíkir hagsmunir séu á ferðinni í þessu máli.  Það sé raunar þannig vaxið að þau meintu óleyfismannvirki sem málið lúti að snerti á engan hátt hagsmuni eigenda Smáragötu 11.  Þau hafi hvorki áþreifanleg né sjónræn áhrif á hagsmuni þessara aðila né nokkurra annarra og því séu engir grenndarhagsmunir í húfi í málinu sem réttlæti ákvörðun borgaryfirvalda.  Áréttað sé að eigendur Smáragötu 11 hafi ítrekað lýst því yfir að þeir sætti sig við þau mannvirki sem reist hafi verið, en þeirra markmið sé að knýja fram nýjan steinvegg milli garðanna. 

Málsrök Reykjavíkurborgar:  Af hálfu Reykjavíkurborgar er því haldið fram að fullyrðing kæranda þess efnis að honum hafi ekki verið kunnugt um aðfinnslur lóðarhafa Smáragötu 11 fyrr en með bréfi byggingarfulltrúa, dags. 12. júní 2008, standist ekki neina skoðun.  Ljóst sé að kæranda hafi verið kunnugt um kvörtun eigenda Smáragötu 11 hinn 5. maí 2008, sbr. birtingarvottorð, dags. þann dag, en þá hafi honum verið birt bréf byggingarfulltrúa, dags. 28. apríl 2008, og honum veittur frestur til andmæla.  Hafi lögmaður kæranda sent byggingarfulltrúa bréf, dags. 14. maí 2008, sem svar við bréfi byggingarfulltrúa, dags. 28. apríl s.á. 

Kærandi hafi sjálfur kosið að upplýsa ekki hvaða atriði það væru sem ekki væru í samræmi við samþykkta uppdrætti og hafi lagt þá vinnu á herðar byggingarfulltrúa.  Í því sambandi sé minnt sérstaklega á 32. gr. byggingarreglugerðar nr. 441/1998 þar sem segi að byggingarstjóri beri ábyrgð á því að byggt sé í samræmi við samþykkta uppdrætti, lög og reglugerðir.  Með bréfi, dags. 11. júlí 2008, hafi kæranda einnig verið veittur 18 daga frestur til að tjá sig um bréf skipulags- og byggingarsviðs, dags. 12. júní s.á, en í bréfinu hafi verið lagt til að skipulagsráð fæli byggingarfulltrúa að óska eftir skýringum og afstöðu kæranda til fyrirætlana skipulagsráðs um að krefjast niðurrifs ólögmætra mannvirkja á lóðinni og að þeim fengnum yrði málið lagt fyrir skipulagsráð að nýju.  Þá hafi kæranda verið sent bréf skipulags- og byggingarsviðs til skipulagsráðs, dags. 12. júní 2008, þar sem öll efnisatriði málsins hafi komið fram og hann þar með upplýstur um hvaða framkvæmdir væri um að tefla sem teldust ekki í samræmi við samþykkta uppdrætti.  Það sé því mat Reykjavíkurborgar að málsmeðferð borgaryfirvalda hafi í einu og öllu verið í samræmi við ákvæði stjórnsýslulaga um andmælarétt. 

Þá sé það beinlínis rangt hjá kæranda að rannsóknarregla stjórnsýslulaga hafi verið brotin.  Mál þetta hafi þvert á móti verið rannsakað í þaula af byggingaryfirvöldum, m.a. með tveimur vettvangsrannsóknum byggingarfulltrúa, hinn 21. og 28. maí 2008, þar sem staðreynd hafi verið þau atriði sem ekki hafi þótt vera í samræmi við samþykkta uppdrætti.  Sérstaklega sé vísað til bréfs skipulags- og byggingarsviðs, dags. 12. júní 2008, þar sem skýrt komi fram þau atriði sem í ljós hafi komið við vettvangsskoðun, en í bréfinu segi m.a:  „1. Út fyrir byggingarreit deiliskipulags hefur verið byggð útigeymsla 0002, brúttóflötur 32,2 ferm. Gengur þessi geymsla 4 m út úr byggingarreit. Á þaki geymslunnar og samfellt að húsi er verönd í sömu hæð og gólf 1. hæðar hússins. 2. Í stað þess að útitröppum af verönd var ætlað að tengjast yfirborði lóðarinnar hefur lóðaryfirborð verið hækkað á u.þ.b. 47 ferm svæði þannig að steypt plata liggur nú ofan á lóðarvegg milli Laufásvegar 68 og Smáragötu 11. Er ætluð hækkun u.þ.b. 1 m. Þrátt fyrir neitun eigenda verður ekki annað ráðið af uppdráttum en hæðarlega allrar suðurlóðar hússins hafi verið raskað. Sjá snið A-A á uppdrætti 10-02. 3. Ekki var annað að sjá en stærðir á bílgeymslu séu í samræmi við ákv. deiliskipulags en þar er ekki getið um hæð hennar eða hæðarsetningu.“  Útigeymsla sé því öll utan byggingarreits og tröppuvirki sé í reynd átta tröppur en ekki þrettán eins og samþykktir uppdrættir beri með sér.  Ástæða þess að tröppum hafi fækkað svo sé augljós, þ.e. lóðin hafi verið hækkuð það mikið að ekki sé lengur þörf á þrettán tröppum.  Hafi hækkun lóðarinnar numið fimm tröppum eða sem nemi um einum metra.  Engum blöðum sé um það að fletta að hækkun lóðar og breyting á tröppuvirki sé hrein óleyfisframkvæmd. 

Því sé einnig mótmælt að réttur til andmæla hafi verið brotinn á kæranda.  Þvert á móti hafi hann fengið alla fresti sem óskað hafi verið eftir til að koma að sjónarmiðum sínum og öll gögn hafi verið kæranda aðgengileg.  Sé vandséð hvað kærandi eigi við með fullyrðingu sinni um að hann hafi ekki fengið gögn um málið þrátt fyrir óskir þar að lútandi.  Í gögnum málsins sé ekki að finna ósk frá kæranda um að fá gögn þess send, en embættið hefði að sjálfssögðu sent kæranda þau gögn sem hann hefði viljað fá.  Á það sé þó bent að aðalgögn málsins séu uppdrættir, samþykktir 21. mars 2007, sem stafi frá kæranda sjálfum.  Kæranda hafi ætíð verið haldið upplýstum og honum gerð grein fyrir því í smáatriðum hvaða aðfinnslur Reykjavíkurborg hefði uppi við framkvæmdir hans á lóðinni.  Hafi honum verið gefinn kostur á að svara þeim, bæði bréflega og á fundi með byggingarfulltrúa og lögfræðingi lögfræði- og stjórnsýslu.  Sé því vandséð hvaða gögn það séu sem kærandi telji að hann hafi ekki haft aðgang að.  Fullyrðingum kæranda um að ákvörðun Reykjavíkurborgar hafi verið tekin í annarlegum tilgangi, og á grundvelli ómálefnalegra sjónarmiða, sé algjörlega vísað á bug sem ósannri og ósannaðri og eigi hún ekki við nein rök að styðjast.  Staðreynd málsins sé sú að samkvæmt 2. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 beri að fjarlægja ólöglegar byggingar sem byggðar hafi verið í bága við skipulag.  Breyti þar engu þótt byggingarleyfi liggi til grundvallar framkvæmdunum, allt að einu beri að fjarlægja óleyfisbyggingar.  Í 3. mgr. 56. gr. laganna sé tekið fram að sveitastjórn sé beinlínis skylt að hlutast til um að óleyfisframkvæmdir séu fjarlægðar innan sex mánaða frá því að henni hafi orðið kunnugt um málið.  Að öðrum kosti beri Skipulagsstofnun að láta fjarlægja hin ólöglegu mannvirki á kostnað sveitarfélagsins. 

Hvað varði þá málsástæðu kæranda að um sé að ræða steyptar svalir með geymslu undir, en ekki útigeymslu eins og byggingaryfirvöld hafi haldið fram, þá breyti það í raun engu hvað rýmið sé kallað, enda sé það allt utan byggingarreits lóðarinnar og því utan skipulags.  Klárlega sé um að ræða steypt rými undir steyptum svölum, staðsett utan byggingarreits.  Ekki sé innangengt í rýmið úr húsinu, heldur sé gengið inn í geymsluna að utanverðu og sé því eðlilegt að álykta að um útigeymslu sé að ræða. 

Ekki hafi tíðkast að kótasetja hæðir lóða á þeim tíma er húsið hafi verið byggt fyrir sextíu til sjötíu árum.  Sú hæð sem lóðin hafi verið í áður en kærandi hafi ráðist í framkvæmdir hafi því verið rétt hæð lóðarinnar og sú hæð sem sátt hafi verið um í umhverfinu.  Ljóst sé að lóðin, eða a.m.k. hluti hennar, hafi verið hækkuð um u.þ.b. einn metra.  Í 66. gr. byggingarreglugerðar nr. 441/1998 sé skýrt kveðið á um að óheimilt sé að breyta hæðarlegu lóðar frá samþykktum uppdrætti nema að fengnu samþykki byggingarnefndar.  Verði ákvæðið ekki túlkað öðruvísi en svo en að allar lóðahækkanir séu byggingarleyfisskyldar, enda hvergi í reglugerðinni eða annars staðar kveðið á um neinar undanþágur frá ákvæðinu.  Hækkun á lóð kæranda sé auk þess svo umfangsmikil að ekki leiki neinn vafi á að um byggingarleyfisskylda framkvæmd sé að ræða og óumdeilt sé að kærandi hafi ráðist í að hækka lóðina án byggingarleyfis. 

Byggingaryfirvöldum beri skylda til að fjarlægja óleyfisframkvæmdir skv. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga óháð því hvort framkvæmdir klagi upp á aðra íbúa eður ei.  Ekki sé þó fallist á með kæranda að um framkvæmdir innan lóðar sé að ræða sem ekki hafi áhrif á hagsmuni eigenda aðliggjandi lóðar að Smáragötu 11 enda séu svalirnar beinlínis lagðar ofan á steyptan vegg á lóðamörkum Smáragötu 11 og Laufásvegar 68.

Vettvangsskoðun:  Úrskurðarnefndin kynnti sér aðstæður á vettvangi hinn 6. júlí 2011 að viðstöddum fulltrúum kæranda og fulltrúa byggingaryfirvalda í Reykjavík. 

Niðurstaða:  Í máli þessu er kærð ákvörðun byggingaryfirvalda í Reykjavík um að beita þvingunarúrræðum gagnvart kæranda vegna framkvæmda við fasteign hans að Laufásvegi 68.  Samkvæmt tilkynningu byggingarfulltrúa til kæranda, dags. 1. mars 2010, var honum annars vegar gert að koma mannvirkjum á suðurhluta lóðarinnar að Laufásvegi 68 til þess horfs sem sýnt væri á samþykktum aðaluppdráttum frá 21. mars 2007 og hins vegar að fjarlægja útigeymslu, sem staðsett væri utan byggingarreits í samþykktu deilskipulagi.  Var veittur 70 daga frestur til að ljúka verkinu að viðlögðum 25.000 króna dagsektum fyrir hvern dag sem verkið kynni að dragast fram yfir veittan frest.  Við undirbúning hinnar kærðu ákvörðunar vísaði byggingarfulltrúi til 56. og 57. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Samkvæmt nefndri 56. gr. gat byggingarnefnd ávallt mælt fyrir um að fjarlægja skyldi ólöglega byggingu eða byggingarhluta og skv. 57. gr. gat sveitarstjórn ákveðið að beita dagsektum væri fyrirmælum byggingarfulltrúa eða byggingarnefndar ekki sinnt innan þess frests sem ákveðinn væri af sveitarstjórn. 

Mjög er óljóst hvernig skipulagsráð Reykjavíkur, sem fer með vald byggingarnefndar samkvæmt lögunum, stóð að töku ákvörðunar um afskipti byggingaryfirvalda af meintum óleyfisframkvæmdum, en í bókun ráðsins um málið hinn 3. febrúar 2010 segir aðeins að lagt hafi verið fram bréf byggingarfulltrúa, dags. 1. febrúar 2010, varðandi lóð nr. 68 við Laufásveg.  Bréfinu fylgi afrit af bréfi dags. 9. desember 2009, tveimur bréfum dags. 22. desember 2009 og bréfi dags. 5. janúar 2010.  Síðan segir orðrétt:  „Bréf byggingarfulltrúa samþykkt.“  Málið var aftur tekið fyrir á fundi ráðsins 10. febrúar 2010 og orðrétt bókað um það á sama veg og á fundi ráðsins 3. febrúar 2010.  Verður ekki séð að ráðið hafi með þessum bókunum tekið afstöðu til erindis byggingarfulltrúa um að samþykkja tillögu hans um aðgerðir og vísa henni til borgarráðs, sem fram kom í bréfi hans til ráðsins 1. febrúar 2010.

Á fundi borgarráðs hinn 4. febrúar 2010 var lögð fram fundargerð skipulagsráðs frá 3. sama mánaðar og var B-hluti fundargerðarinnar samþykktur.  Þá var fundagerð skipulagráðs frá 10. febrúar 2010 lögð fram á fundi borgarráðs hinn 11. sama mánaðar og B-hluti hennar staðfestur.  Sama dag ritaði byggingarfulltrúi bréf til borgarráðs þar sem rakið var að skipulagsráð hefði samþykkt tillögu hans um að eiganda Laufásvegar 68 yrði veittur 70 daga frestur, að viðlögðum 25.000 króna dagsektum að honum liðnum, til þess koma mannvirkjum á suðurhluta lóðarinnar til þess horfs sem sýnt væri á samþykktum aðaluppdráttum frá 21. mars 2007 og til að fjarlægja útigeymslu sem staðsett væri utan byggingarreits.  Tók borgarráð þetta bréf fyrir á fundi sínum hinn 18. febrúar 2010 og afgreiddi það með svofelldri bókun:  „Lagt fram bréf byggingarfulltrúa frá 11. þ.m., sbr. samþykkt skipulagsráðs 10. s.m., þar sem lagt er til að eigendum fasteignarinnar að Laufásvegi 68 verði gefinn tímafrestur að viðlögðum dagsektum til að koma mannvirkjum á suðurhluta lóðarinnar til samræmis við samþykkta aðaluppdrætti. R10020045. Samþykkt“.  Kemur ekkert fram í bókun þessari um lengd frests eða fjárhæð dagsekta og verður ekki talið að afgreiðsla borgarráðs fullnægi skilyrðum 57. gr. skipulags- og byggingarlaga um að frestur og fjárhæð dagsekta skuli ákveðin af sveitarstjórn. 

Sem meintar óleyfisframkvæmdir nefnir byggingarfulltrúi í bréfi sínu hækkun lóðar og breytingar á tröppuvirki.  Hvað varðar fullyrðingar um breytta hæðarsetningu lóðar í suðvesturhorni hennar skal tekið fram að engin fyrirmæli eru um hæðarsetningu lóða í gildandi deiliskipulagi frá 8. maí 2006, þrátt fyrir ákvæði gr. 5.4.2 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998, og fór breytt hæðarsetning því ekki í bága við skipulag.  Skortir jafnframt á að skorið sé úr um við hvað miða eigi hæðarsetninguna, en fullyrðingar byggingaryfirvalda um breytta hæðarsetningu suðurhluta lóðar svara því ekki nákvæmlega hvernig hún skuli vera að þeirra mati.  Steinsteypt plan í suðvesturhorni lóðar er sýnt sem hellulagt svæði á aðaluppdráttum og liggur ekki fyrir hver hefði verið rétt hæðarsetning þess svæðis miðað við samþykkta uppdrætti, en auk þess liggur ekki fyrir hver hafi verið hæðarlega lóðar á umræddu svæði áður en framkvæmdir hófust eða samkvæmt eldri uppdráttum.  Hvað svonefnt tröppuvirki varðar þá er það vissulega ekki byggt í samræmi við samþykkta uppdrætti en ekki hafa komið fram haldbær rök borgaryfirvalda fyrir því að ekki hafi verið hægt að samþykkja umsókn kæranda um þær breytingar sem á því höfðu verið gerðar enda ekki á því byggt af hálfu Reykjavíkurborgar að þessi byggingarhluti fari í bága við deiliskipulag svæðisins. 

Þá er í tillögu byggingarfulltrúa, sem hann telur borgarráð hafa samþykkt hinn 18. febrúar 2010, lagt til að kæranda verði gert að fjarlægja útigeymslu sem staðsett sé utan byggingarreits sunnan við hús hans.  Þessi geymsla er í samræmi við samþykkta aðaluppdrætti og á þeim tíma sem hér skiptir máli var fyrir henni byggingarleyfi.  Gat hin kærða ákvörðun borgarráðs, sem einungis varðaði óleyfisframkvæmdir, því ekki tekið til þessarar geymslu.  Skiptir hér ekki máli þótt leyfi fyrir geymslunni hafi síðar verið afturkallað en mál um lögmæti þeirrar afturköllunar er til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni. 

Ef framfylgja ætti ákvörðunum byggingaryfirvalda í máli þessu, eins og þær hafa verið kynntar kæranda, fælist m.a. í því að breyta ætti tröppuvirki til samræmis við samþykkta uppdrætti, en jafnframt að fjarlægja þann byggingarhluta, útigeymsluna,  sem tröppurnar tengjast við.  Þá ætti einnig að koma heitum potti fyrir á þeim palli sem myndar þak útigeymslunnar sem fjarlægja á samkvæmt sömu ákvörðun.  Er þannig ljóst að hin kærða ákvörðun væri um margt óframkvæmanleg. 

Hafi hins vegar vakað fyrir byggingaryfirvöldum að aðeins ætti að fjarlægja veggi umræddrar útigeymslu en leyfa áfram svalir þær sem samþykktar voru ofan á geymslunni þá liggur ekki fyrir að gerð hafi verið rannsókn á því hvort burðarþol svalanna væri nægilegt til að slíkt væri mögulegt.  Skortir þannig bæði á skýrleika ákvörðunar og rannsókn máls hvað þetta varðar.

Loks telur úrskurðanefndin að ekki hafi verið rétt að gera kæranda með einni og sömu ákvörðun að færa meintar óleyfisframkvæmdir til rétts horfs og að fjarlægja byggingarhluta sem byggður hafði verið í samræmi við útgefið byggingarleyfi, enda hvíla ákvarðanir um þessi óskyldu atriði á afar ólíkum grunni.  Bar að haga málum svo að kærandi gæti leyst sig undan þeirri skyldu er laut að meintum óleyfisframkvæmdum án þess að þurfa jafnframt að gangast undir ákvörðun um að fjarlægja á eigin kostnað og ábyrgð mannvirki sem reist hafði verið í samræmi við útgefið byggingarleyfi.  Verður ekki fallist á að byggingaryfirvöldum hafi ekki mátt vera ljóst að umræddur byggingarhluti væri utan byggingarreits, enda er lína byggingarreits greinilega merkt á grunnmynd 1. hæðar á aðaluppdrætti, samþykktum 21. mars 2007. 

Eins og að framan er rakið er ákvörðun sú sem kærð er í máli þessu haldin verulegum annmörkum, bæði hvað varðar form og efni.  Verður að gera þá kröfu að íþyngjandi ákvarðanir um beitingu þvingunarúrræða séu skýrar og framkvæmanlegar og studdar málefnalegum rökum.  Þykir mikið á skorta að hin kærða ákvörðun fullnægi þessum skilyrðum og verður hún því felld úr gildi. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Úrskurðarorð: 

Felld er úr gildi ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 18. febrúar 2010 um að eiganda fasteignarinnar að Laufásvegi 68 verði gefinn frestur að viðlögðum dagsektum til að koma mannvirkjum á suðurhluta lóðarinnar til samræmis við samþykkta aðaluppdrætti.  Jafnframt falla niður áfallnar og áfallandi dagsektir sem lagðar hafa verið á með stoð í hinni kærðu ákvörðun, svo og vextir og kostnaður af innheimtu þeirra. 

__________________________________
Hjalti Steinþórsson

_____________________________            _____________________________
Ásgeir Magnússon                                         Þorsteinn Þorsteinsson

 

des 22
Love0

2/2010 Stuðlaberg

Með

Ár 2011, föstudaginn 7. október, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 2/2010, kæra á ákvörðun skipulags- og byggingarfulltrúa Hafnarfjarðar frá 9. desember 2009 um að hafast ekki frekar að vegna kröfu kærenda um að geymsluskúr á mörkum lóðanna nr. 62 og 64 við Stuðlaberg verði fjarlægður.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 10. janúar 2010, er barst nefndinni 11. s.m., kæra G og H, Stuðlabergi 62 í Hafnarfirði, þá ákvörðun skipulags- og byggingarfulltrúa Hafnarfjarðar frá 9. desember 2009 að hafast ekki frekar að vegna kröfu kærenda um að geymsluskúr á mörkum lóðanna nr. 62 og 64 við Stuðlaberg verði fjarlægður.  Hin kærða ákvörðun var staðfest í bæjarstjórn hinn 22. desember 2009.

Málavextir:  Kærendur eru eigendur að fasteigninni nr. 62 við Stuðlaberg í Hafnarfirði.  Sumarið 2009 fóru þau fram á við bæjaryfirvöld að geymsluskúr á lóðamörkum Stuðlabergs 62 og 64 yrði fjarlægður, en skúrinn tilheyrir Stuðlabergi 64. 

Hinn 11. júní 2009 var mál kærenda tekið fyrir á afgreiðslufundi skipulags- og byggingarfulltrúa Hafnarfjarðar og óskaði hann eftir að eigandi Stuðlabergs 64 gerði grein fyrir heimildum fyrir hinum umdeilda skúr og framkvæmdum við hann á lóðamörkum.  Svar barst frá eiganda skúrsins 4. ágúst sama ár þar sem fram kemur að skúrinn hafi staðið á lóðinni um áraraðir og að engar athugasemdir hafi komið fram fyrr en á árinu 2009. 

Hinn 28. október 2009 gerði skipulags- og byggingarfulltrúi eiganda skúrsins skylt að fjarlægja hann innan fjögurra vikna, eða færa hann frá lóðarmörkum sem svaraði mænishæð hans, og sækja um byggingarleyfi.  Var sú ákvörðun staðfest í bæjarstjórn Hafnarfjarðar hinn 10. nóvember s.á.  Eigandi skúrsins kom á framfæri frekari athugasemdum á fundi með skipulags- og byggingarfulltrúa hinn 2. desember s.á.  Í kjölfar þess ákvað skipulags- og byggingarfulltrúi á afgreiðslufundi hinn 9. desember 2009 að hafast ekki frekar að í málinu. 

Málsrök kærenda:  Kærendur krefjast þess að ákvörðun skipulags- og byggingarfulltrúa um að fjarlægja skúrinn af lóðamörkum Stuðlabergs 62 og 64 skuli standa.  Skúrinn sé kærendum til ama og þurfi þau að hluta til að halda honum við.  Einnig safnist mikið af pöddum og köngulóm undir skyggninu á skúrnum, sem viti að lóð kærenda.  Þá hafi eigandi skúrsins meinað kærendum að hengja blómapotta utan á skúrinn, en málið hafi snúist um það frá upphafi. 

Engar samþykktir séu fyrir  skúrnum og hann sé því í algeru óleyfi.  Loks sé bent á að ekki sé farið rétt með staðreyndir varðandi skúrinn af hálfu eigenda Stuðlabergs 64.

Málsrök eigenda að Stuðlabergi 64:  Eigendur Stuðlabergs 64 benda á að hinn umdeildi skúr hafi verið tilgreindur í kaupsamningi þegar þau hafi keypt húsið árið 2002.  Skúrinn hafi verið byggður á árunum 1994-1996 samkvæmt upplýsingum frá fyrri eiganda hússins, en núverandi eigendur Stuðlabergs 62 hafi þá búið í húsinu og verið í fullum rétti til að mótmæla byggingu skúrsins.  Engin mótmæli hafi hins vegar borist fyrr en í byrjun júní 2009.

Sama dag og bréf hafi borist frá skipulags- og byggingarfulltrúa hafi eigendur Stuðlabergs 64 átt orð við annan eigenda Stuðlabergs 62 til að fá útskýringar á málinu og hafi þá komið í ljós að ástæða deilunnar væri aðallega sú að kærendur teldu að þeim hefði verið meinað að hengja blómapotta á gafl skúrsins.  Sú ástæða væri hins vegar á misskilningi byggð.  Rangt sé að kofinn sé 2,4 m á hæð heldur sé hann 2,2 m frá steyptum grunni.  Hægt sé að minnka þakkant og fjarlægja torfþak og setja bárujárn í staðinn og myndi skúrinn þá lækka um 10 cm. 

Loks sé bent á að kofinn sé ekki fyrir eigendum Stuðlabergs 62 að neinu leyti, hvorki varðandi sól né útsýni.  Fallist sé á að leyfa blómapotta við kofann og fjarlægja þakkant en ekki sé hægt að lækka skúrinn líkt og kærendur óski eftir að gert verði.

Málsrök Hafnarfjarðar:  Bæjaryfirvöldum var gefinn kostur á að tjá sig um málið en engar athugasemdir bárust úrskurðarnefndinni.  Af fyrirliggjandi gögnum verður ráðið að bæjaryfirvöld byggi á því að á afgreiðslufundi skipulags- og byggingarfulltrúa hinn 9. desember 2009 hafi verið komist að þeirri niðurstöðu að þar sem skúrinn hefði staðið á lóðamörkum í allmörg ár, án þess að athugasemd hefði verið gerð við hann, jafngilti það samþykki lóðarhafa aðliggjandi lóðar, sbr. grein 67.1 í byggingarreglugerð nr. 441/1998.  Af þeim sökum hafi byggingarfulltrúi ákveðið að hafast ekki frekar að í málinu.

Niðurstaða:  Í kröfu kærenda felst að sveitarfélaginu verði gert að beita úrræði 56. gr. þágildandi skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 til að umræddur skúr verði fjarlægður.  Samkvæmt hinni kærðu ákvörðun hyggjast bæjaryfirvöld ekki verða við kröfum um að skúrinn verði fjarlægður með stoð í tilvitnaðri 56. gr.  Verður jafnframt að telja að með hinni kærðu ákvörðun hafi byggingarfulltrúi tekið upp fyrri ákvörðun í málinu og breytt henni, sbr. 24. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Samkvæmt 5. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga var byggingarnefnd heimilt að mæla fyrir um niðurrif óleyfisbygginga.  Var ákvörðun um beitingu þess þvingunarúrræðis háð mati hverju sinni.  Hlýtur slíkt mat fyrst og fremst að byggjast á almannahagsmunum og skipulagsrökum en einstaklingum eru tryggð önnur réttarúrræði til að verja einkaréttarlega hagsmuni.

Hin umdeilda ákvörðun er einkum studd þeim rökum að fyrir liggi að skúrinn hafi staðið um árabil á lóðinni að Stuðlabergi 64, án athugasemda eigenda Stuðlabergs 62.   Verður að telja, með hliðsjón af greindum atvikum og lagasjónarmiðum, að málefnaleg rök hafa búið að baki þeirri ákvörðun bæjaryfirvalda að beita ekki þvingunarúrræði 56. gr. skipulags- og byggingarlaga til niðurrifs umdeilds skúrs. Verður kröfu kærenda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar því hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð: 

Kröfu kærenda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar er hafnað.

_______________________________
Hjalti Steinþórsson

______________________________                _____________________________
Ásgeir Magnússon                                              Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

60/2010 Haukaberg

Með

Ár 2011, fimmtudaginn 11. ágúst, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.     

Fyrir var tekið mál nr. 60/2010, kæra á ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar Vesturbyggðar frá 5. júní 2008 um að hafna umsókn kæranda um afmörkun sumarhúsalóðar í landi jarðarinnar Haukabergs í Vesturbyggð og synjun nefndarinnar um byggingarleyfi fyrir sumarhúsi á lóðinni.  Þá er kærð ákvörðun nefndarinnar frá 2. júlí 2010, er bæjarstjórn staðfesti hinn 7. s.m., um að kæranda verði gert að fjarlægja öll mannvirki af lóð hans í landi Haukabergs að viðlögðum dagsektum. Loks er kærð ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar Vesturbyggðar frá 21. september 2010, er bæjarstjórn samþykkti 22. s.m., um að leggja 25.000 króna dagsektir á kæranda frá og með 1. september 2010. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 23. september 2010, er barst nefndinni 27. s.m., kærir H, handhafi lóðarsamnings um sumarhúsalóð í landi Haukabergs á Barðaströnd, ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar Vesturbyggðar frá 5. júní 2008 um að hafna umsókn kæranda um afmörkun sumarhúsalóðar í landi nefndrar jarðar og synjun nefndarinnar um byggingarleyfi fyrir sumarhúsi á lóðinni.  Þá er kærð ákvörðun nefndarinnar frá 2. júlí 2010, er bæjarstjórn staðfesti hinn 7. s.m., um að kæranda verði gert að fjarlægja öll mannvirki af lóð hans í landi Haukabergs að viðlögðum dagsektum. Loks er kærð ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar Vesturbyggðar frá 21. september 2010, er bæjarstjórn staðfesti 22. s.m., um að leggja 25.000 króna dagsektir á kæranda frá og með 1. september 2010. 

Málavextir:  Jörðin Haukaberg er á landbúnaðarsvæði samkvæmt Aðalskipulagi Vesturbyggðar 2006-2018.  Samkvæmt aðalskipulaginu er á slíkum svæðum fyrst og fremst gert ráð fyrir byggingum og starfsemi sem tengjast búrekstri.  Aðalskipulagið heimilar afmörkun lóða og byggingu allt að þriggja íbúðarhúsa þar sem aðstæður leyfa á lögbýlum, auk þeirra íbúðarhúsa sem tilheyra búrekstrinum, og skulu nýbyggingar vera í samræmi við samþykkt deiliskipulag.  Þá er heimilt að byggja allt að þrjú stök frístundahús á lögbýlum, þ.m.t. veiðihús, auk aðstöðu fyrir ferðaþjónustu og léttan iðnað. 

Á fundi skipulags- og byggingarnefndar Vesturbyggðar 5. júní 2008 var tekin fyrir umsókn kæranda frá 13. maí 2008 um afmörkun lóðar undir sumarhús í heimatúni jarðarinnar Haukabergs.  Erindinu var hafnað með þeim rökum að ekki lægi fyrir deiliskipulag að svæðinu auk þess sem breyta þyrfti aðalskipulagi Vesturbyggðar þar sem farið væri út fyrir heimildir þess um fjölda frístundahúsa á lögbýlum.  Í kjölfar þeirrar afgreiðslu beindu byggingaryfirvöld sveitarfélagsins fyrirspurn til Skipulagsstofnunar um hvort unnt yrði að veita kæranda byggingarleyfi fyrir íbúðarhúsi á umræddri lóð.  Taldi Skipulagsstofnun slíkt íbúðarhús ekki fara gegn gildandi aðalskipulagi Vesturbyggðar en minnti á ákvæði í greinargerð aðalskipulagsins um að nýbyggingar ættu að vera í samræmi við deiliskipulag.  Mun kæranda hafa verið tilkynnt um þá afstöðu. 

Hinn 8. júní 2010 sótti eiginkona kæranda um stöðuleyfi fyrir „stöðuhýsi” í landi Haukabergs og var um staðsetningu vísað til þinglýsts lóðarleigusamnings kæranda.  Umsóknin var tekin fyrir á fundi skipulags- og byggingarnefndar 2. júlí 2010 og afgreidd með eftirfarandi bókun: 

„Umrædd lóð er ekki til í Fasteignaskrá Íslands. Haraldur Einarsson sótti um framangreinda lóð undir sumarhús vorið 2008. Á fundi skipulags- og byggingarnefndar þann 5. júní 2008 var erindinu hafnað, án undangengins deiliskipulags og breytingar á aðalskipulagi Vesturbyggðar. Í framhaldi af þessari afgreiðslu byggði Haraldur sumarhús á lóðinni án leyfis og braut þar með alvarlega gegn skipulags- og byggingarlögum. Gerð hefur verið krafa um að sumarhúsið verði fjarlægt en því hefur ekki verið sinnt. Skipulags- og byggingarnefnd veitir hér með frest til að fjarlægja öll mannvirki af lóðinni til 31. ágúst 2010 að viðlögðum dagsektum skv. 210. gr. byggingarreglugerðar nr. 441/1998. Varðandi íbúðargám (stöðuhýsi) sem flutt var á lóðina í byrjun júní þá tekur skipulags- og byggingarnefnd jákvætt í að veita stöðuleyfi til allt að eins árs að fengnu samþykki allra landeigenda sem málið varðar.“ 

Þessi afgreiðsla nefndarinnar var staðfest á fundi bæjarstjórnar Vesturbyggðar 7. júlí 2010. 

Kærandi og eiginkona hans mótmæltu fyrrgreindri afgreiðslu með bréfi til bæjarstjórnar Vesturbyggðar, dags. 14. júlí 2010, þar sem sjónarmið þeirra í málinu voru reifuð.  Andmælin voru tekin fyrir á fundi skipulags- og byggingarnefndar 23. júlí 2010.  Taldi ekki efni til að breyta fyrri afstöðu sinni en benti á að samþykkt bæjarstjórnar frá 7. júlí 2010 á afgreiðslu nefndarinnar frá 2. júlí s.á. væri kæranleg til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála.  Var fundargerð greinds fundar staðfest í bæjarráði Vesturbyggðar hinn 27. júlí 2010.  Skipulags- og byggingarnefnd ákvað síðan á fundi hinn 21. september 2010, með vísan til fyrri afgreiðslu málsins, að upphæð dagsekta skyldi vera krónur 25.000.- frá 1. september 2010 að telja. 

Málsrök kæranda:  Af hálfu kæranda er á það bent að jarðirnar Brekkuvellir og Haukaberg deili með sér óskiptu landi í úthaga og séu uppi deilur milli eigenda jarðanna vegna hins óskipta lands.  Í landi Brekkuvalla séu tvö sumarhús en í landi Haukabergs sé aðeins eitt sumarhús sem byggingarleyfi sé fyrir.  Í óskiptu landi jarðanna séu þrjú sumarhús sem byggingarleyfi hafi verið veitt fyrir. 

Hinn 6. maí 2008 hafi kærandi gert lóðarleigusamning við móður sína um leigu á afmörkuðu landi undir frístundahús í landi Haukabergs og hafi þeim samningi verið þinglýst.  Í kjölfarið hafi formlega verið óskað eftir afmörkun lóðarinnar en því erindi verið hafnað af skipulags- og byggingarnefnd Vesturbyggðar þar sem ekki hefði verið gert deiliskipulag að svæðinu.  Með bréfi, dags. 21. ágúst 2008, hafi byggingarfulltrúi Vesturbyggðar hins vegar staðfest að umrædd lóð væri staðsett í heimatúni Haukabergs eins og fram kæmi á uppdrætti og hnitaskrá. 

Sótt hafi verið um byggingarleyfi 13. maí 2008 en erindinu verið hafnað á röngum forsendum hvað varðar fjölda frístundahúsa í landi Haukabergs að mati kæranda.  Það sem fram komi í greinargerð Vesturbyggðar um að sex íbúðarhús hafi verið reist í landi Haukabergs og Brekkuvalla sé málinu óviðkomandi.  Þrjú frístundahúsanna standi í óskiptu landi jarðanna en tvö þeirra á jörðinni Brekkuvöllum.  Einungis eitt frístundahús standi í landi Haukabergs og sé því heimilt að reisa þar tvö frístundahús til viðbótar samkvæmt gildandi aðalskipulagi.  Hér verði einnig að hafa í huga að samkvæmt 23. gr. þágildandi skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 beri sveitastjórn ábyrgð á og annist gerð deiliskipulags.  Sé það því ekki á ábyrgð kæranda að annast gerð deiliskipulags á svæðinu heldur Vesturbyggðar sem hafi brugðist þeim lögbundnu skyldum sínum.  Með hinni umdeildu synjun um byggingarleyfi hafi auk þess verið farið gegn jafnræðisreglu stjórnsýsluréttar, þar sem áður hafi verið veitt byggingarleyfi fyrir sumarhúsi á jörðinni sem þó hafi ekki uppfyllt ekki skilyrði skipulags- og byggingarlaga og ekki hlotið meðmæli Skipulagsstofnunar. 

Kærandi hafi brugðið á það ráð haustið 2008 að festa kaup á færanlegu húsi sem byggingarfulltrúinn í Hafnarfirði hafi tekið út og vottað sem stöðuhýsi og flutt það að Haukabergi.  Áður hafi kærandi fengið þær upplýsingar að sækja þyrfti um leyfi fyrir stöðuhýsi innan þriggja ára frá því að það væri sett niður.  Með bréfi, dags. 8. júní 2010, hafi verið sótt um stöðuleyfi fyrir stöðuhýsi í landi Haukabergs en ekki verði séð að það erindi hafi verið afgreitt á fundi skipulags- og byggingarnefndar 2. júlí 2010 þegar það hafi verið tekið fyrir.  Í bókun nefndarinnar komi hins vegar fram að reist hafi verið sumarhús á lóðinni án leyfis og að kröfu byggingarfulltrúa Vesturbyggðar um að það yrði fjarlægt hafi ekki verið sinnt.  Rétt sé að taka fram að kærandi hafi talið sig í fullum rétti til að flytja umrætt stöðuhýsi á lóðina auk þess sem honum hefði engin áskorun borist frá byggingarfulltrúa um að fjarlægja umrætt hús fyrr en með bréfi, dags. 12. júlí 2010.  Húsið hafi ekki verið reist á lóðinni heldur flutt þangað sem stöðuhýsi.  Þrátt fyrir bókun nefndarinnar á greindum fundi um að öll mannvirki skyldu fjarlægð af lóðinni að viðlögðum dagsektum hafi verið tekið jákvætt í fyrirliggjandi umsókn um stöðuleyfi fyrir stöðuhýsinu.  Telja verði að hús það sem nú standi á lóðinni uppfylli skilyrði um stöðuhýsi, enda liggi fyrir úttekt byggingarfulltrúans í Hafnarfirði á því að um sé að ræða slíkt hús. 

Kærandi telji hina kærðu ákvörðun um dagsektir ólögmæta.  Í fyrsta lagi hafi honum ekki borist áskorun frá skipulags- og byggingarnefnd um að fjarlægja stöðuhýsið af jörðinni þegar ákvörðun um dagsektir hafi verið tekin.  Í öðru lagi sé á því byggt að við ákvörðunina hafi fyrirmælum stjórnsýslulaga ekki verið fylgt.  Ekki hafi verið tilkynnt að taka ætti tillögu um álagningu dagsekta eða kröfu um brottnám mannvirkja fyrir á fundi skipulags- og byggingarnefndar og hafi þar með réttur kæranda til andmæla þar með verið brotinn.  Við ákvarðanatökuna hafi legið fyrir umsókn um leyfi fyrir stöðuhýsi á umræddri lóð en kæranda hafi aldrei verið tilkynnt um álagningu dagsektanna.  Hafi hann frétt af henni fyrir tilviljun hjá bændum á Barðaströnd.  Enn þann dag í dag hafi kærandi hvorki fengið áskorun um að fjarlægja mannvirki af lóðinni né tilkynningu um álagningu dagsekta.  Ekki verði betur séð en að umrædd ákvörðun sé einungis að finna í fundargerð skipulags- og byggingarnefndar. 

Í stuttu máli snúist mál þetta í fyrsta lagi um lögmæti ákvörðunar Skipulags- og byggingarnefndar um að synja um byggingarleyfi fyrir umdeildu húsi.  Eins og fyrr sé að vikið byggi sú ákvörðun á röngum forsendum og röngum upplýsingum um fjölda frístundahúsa á lóðinni.  Að auki komi til skoðunar sjónarmið um jafnræði sem og sjónarmið um skyldu bæjarstjórnar til að deiliskipuleggja svæði.  Í öðru lagi snúist málið um gildi ákvörðunar skipulags- og byggingarnefndar um að fjarlægja beri öll mannvirki af lóð kæranda en veita um leið tímabundið leyfi fyrir stöðuhýsi á lóðinni.  Í ljósi þess að eina mannvirkið á lóðinni sé umrætt stöðuhýsi sé erfitt að átta sig á innihaldi ákvörðunarinnar en kærandi telji sig hafa fengið leyfi fyrir stöðuhýsinu.  Loks sé á því byggt að formleg málsmeðferð ákvarðana um að fjarlægja mannvirki af lóð kæranda og álagningu dagsekta fari í bága við stjórnsýslulög. 

Málsrök Vesturbyggðar:  Af hálfu Vesturbyggðar er gerð krafa um frávísun málsins en ella að öllum kröfum kæranda verði hafnað. 

Kæra í málinu sé ófullkomin og erfitt að átta sig á kæruefninu.  Enga skýra kröfugerð sé að finna í kærunni en hún beri yfirskriftina „Ábending um stöðu frístundahúss í landi Haukabergs…“  Af þessum sökum sé erfitt að taka afstöðu til málsins og verði að telja að kæran uppfylli ekki þær lágmarkskröfur sem gerðar séu í 3. gr. reglugerðar nr. 621/1997 um úrskurðarnefndina. 

Fyrir liggi að skipulags- og byggingarnefnd Vesturbyggðar hafi á árinu 2008 hafnað umsókn kæranda um byggingarleyfi fyrir byggingu sumarhúss í landi Haukabergs.  Þá hafi legið fyrir að þá þegar hefðu verið reist sex stök frístundahús í landi Haukabergs og Brekkuvalla og séu þrjú þeirra, Haukaberg lóð nr. 1, Haukaberg lóð nr. 2 og Haukaberg lóð nr. 3, í óskiptu landi jarðanna.  Tvö sumarhús, Brekkuvellir lóð nr. 1 og Brekkuvellir lóð nr. 2, séu í útskiptu landi Brekkuvalla og eitt hús, Haukaberg lóð nr. 4, sé á útskiptu landi Haukabergs.  Málefnalegar ástæður hafi því legið að baki þeirri ákvörðun að synja umsókn kæranda þar sem að ekki hafi legið fyrir deiliskipulag að svæðinu og ákvæði aðalskipulags um hámarksfjölda frístundahúsa á lögbýlum hafi staðið í vegi fyrir útgáfu byggingarleyfis.  Kærufrestur skv. 5. mgr. 8. gr. þágildandi skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 vegna fyrrgreindrar ákvörðunar skipulags- og byggingarnefndar sé löngu liðinn og ákvörðunin því ekki tæk til endurskoðunar hjá úrskurðarnefndinni. 

Með bréfi, dags. 27. júlí 2010, hafi eiginkonu kæranda verið tilkynnt um að afgreiðsla skipulags- og byggingarnefndar Vesturbyggðar frá 2. júlí s.á. væri kæranleg til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála.  Ekki verði séð að hún standi að kærunni til úrskurðarnefndarinnar og því vandséð að ákvörðunin varðandi umsókn hennar um stöðuleyfi sé til endurskoðunar hjá úrskurðarnefndinni, auk þess sem kærufrestur skv. 5. mgr. 8. gr. laga nr. 73/1997 til nefndarinnar hafi verið liðinn er kæran hafi borist nefndinni. 

Standi því einungis eftir sú ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar Vesturbyggðar frá 21. september 2010 að leggja dagsektir á eiganda þess frístundahúss sem reist hafi verið á umdeildri lóð án byggingarleyfis og því í andstöðu við 1. mgr. 43. gr. þágildandi skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Þá sé tekið fram í 2. mgr. 43. gr. að framkvæmdir skv. 1. mgr. skuli vera í samræmi við staðfest aðalskipulag og samþykkt deiliskipulag.  Í 2. mgr. 56. gr. laganna segi jafnframt að ef byggingarframkvæmd sé hafin án þess að leyfi sé fengið fyrir henni og hún brjóti í bága við skipulag, beri byggingarfulltrúa að stöðva framkvæmdir tafarlaust og síðan skuli hin ólöglega bygging eða byggingarhluti fjarlægður.  Í 11. kafla byggingarreglugerðar nr. 441/1998 sé að finna úrræði til að knýja fram úrbætur vegna framkvæmda sem séu án leyfis eða brjóti í bága við skipulag.  Í 210. gr. reglugerðarinnar komi fram að sinni aðili ekki fyrirmælum byggingarfulltrúa eða byggingarnefndar innan þess frests sem bæjarstjórn setji geti hún ákveðið dagsektir þar til úr verði bætt.  Eigendur umrædds frístundahúss að Haukabergi hafi ekki sinnt ítrekuðum fyrirmælum byggingarfulltrúa Vesturbyggðar um að fjarlægja húsið og í ljósi þess hafi skipulags- og byggingarnefnd ákveðið að að leggja dagsektir á eiganda þess.  Hafi því legið fyrir fullnægjandi heimild til beitingar dagsekta og réttilega hafi verið að málum staðið af hálfu byggingaryfirvalda í Vesturbyggð. 

Aðilar hafa fært fram frekari rök í máli þessu sem ekki verða rakin hér nánar en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn málsins.

Niðurstaða:  Samkvæmt 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, sbr. nú 52. gr. skipulagslaga nr. 123/2010, er kærufrestur til úrskurðarnefndarinnar einn mánuður frá því að kæranda varð kunnugt, eða mátti vera kunnugt, um ákvörðun þá sem kæra skal.  Berist kæra að liðnum kærufresti skal vísa henni frá nema afsakanlegt verði talið að hún hafi ekki borist fyrr eða veigamiklar ástæður mæli með því að taka hana til meðferðar, sbr. 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.  Kæru verður þó ekki sinnt berist hún meira en ári eftir upphaf kærufrests skv. 2. mgr. tilvitnaðar lagagreinar. 

Í fyrirliggjandi kæru, er barst úrskurðarnefndinni 27. september 2010, er farið fram á að úrskurðarnefndin taki til skoðunar ákvarðanir Vesturbyggðar sem tengjast lóðum í landi Haukabergs frá árinu 2008 og fyrr.  Samkvæmt áðurgreindum lagaákvæðum voru ekki lengur skilyrði til að bera þær ákvarðanir undir úrskurðarnefndina er kæran barst og verður þeim þætti málsins því vísað frá nefndinni.  Hins vegar verður kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Vesturbyggðar frá 7. júlí 2010, um að mannvirki á lóð kæranda skyldu fjarlægð að viðlögðum dagsektum, tekin til efnismeðferðar með vísan til 1. tl. 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga þótt kærufrestur hafi verið liðinn er kæra barst.  Er það gert í ljósi þess að kæranda var ekki leiðbeint um kærufrest í tilkynningu um ákvörðunina, svo sem mælt er fyrir um í 2. tl. 20. gr. stjórnsýslulaga.  Þykir því afsakanlegt að kæra á þeirri ákvörðun hafi borist að liðnum kærufresti.  Óumdeilt er að kæra ákvörðunar um að leggja 25.000 króna dagsektir frá 1. september 2010 barst innan kærufrests. 

Embætti byggingarfulltrúans í Hafnarfirði gaf út vottorð hinn 8. september 2008 um að burðarvirki húss þess sem kærandi flutti síðar á lóð sína væri í samræmi við teikningar.  Hins vegar var ekki aflað byggingarleyfis, eins og nauðsynlegt hefði verið, fyrir staðsetningu og frágangi hússins á lóð kæranda hjá byggingaryfirvöldum Vesturbyggðar skv. 43. gr. þágildandi skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, sbr. gr. 121.3 í byggingarreglugerð nr. 441/1998.  Í nefndu reglugerðarákvæði er skýrlega kveðið á um að frístundahúsi eða sambærilegu húsi, sem reist sé utan lóðar, skuli fylgja vottorð frá byggingarfulltrúa þess svæðis sem það er byggt á og skuli það vottorð hafa borist byggingarfulltrúa sem veitir endanlegt byggingarleyfi áður en það er gefið út. 

Fyrir liggur að kærandi kom fyrir húsi á lóð sinni án leyfis byggingaryfirvalda Vesturbyggðar og höfðu þau yfirvöld því rétt til að krefjast brottflutnings þess skv. 56. gr. þágildandi skipulags- og byggingarlaga.  Þótt tilkynning um ákvörðunina hafi ekki verið stíluð á kæranda heldur eiginkonu hans getur það ekki ráðið úrslitum um gildi ákvörðunarinnar enda liggur fyrir að kæranda var kunnugt um efni hennar og andmælti henni í bréfi, dags. 14. júlí 2010.  Var auk þess veittur rúmur frestur til þess að verða við umræddri kröfu byggingaryfirvalda.  Að þessu virtu verður ekki fallist á kröfu um ógildingu þeirrar ákvörðunar enda liggur ekki fyrir að þeir annmarkar hafi verið við undirbúning og töku ákvörðunarinnar sem raskað gætu gildi hennar. 

Ákvörðun um álagningu og upphæð dagsekta á hendur kæranda var tekin af skipulags- og byggingarnefnd Vesturbyggðar hinn 21. september 2010 og staðfest í kjölfar þess í bæjarstjórn án þess að séð verði að kæranda hafi verið veittur andmælaréttur í samræmi við fyrirmæli 13. gr. stjórnsýslulaga áður en ákvörðunin var tekin.  Var sérstaklega brýnt að gæta þessa réttar kæranda í ljósi þess að um verulega íþyngjandi stjórnvaldsákvörðun var að ræða.  Þá fólst í ákvörðuninni álagning sekta með afturvirkum hætti, eða frá 1. september 2010.  Auk þess var tilkynningu um ákvörðunina ekki beint til kæranda, sem þinglýsts lóðarhafar umdeildrar lóðar, heldur eiginkonu hans.  Þykir ákvörðunin af þessum sökum haldin slíkum annmörkum að fella beri hana úr gildi. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Úrskurðarorð: 

Hafnað er kröfu um ógildingu ákvörðunar skipulags- og byggingarnefndar Vesturbyggðar frá 2. júlí 2010, er bæjarstjórn staðfesti 7. s.m., um að kæranda verði gert að fjarlægja öll mannvirki af lóð hans í landi Haukabergs að viðlögðum dagsektum. 

Ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar Vesturbyggðar frá 21. september 2010, er bæjarstjórn staðfesti 22. s.m., um að leggja 25.000 króna dagsektir á kæranda frá og með 1. september 2010, er felld úr gildi. 

Að öðru leyti er kærumáli þessu vísað frá úrskurðarnefndinni. 

_______________________________
Hjalti Steinþórsson

______________________________     ______________________________
Ásgeir Magnússon                                   Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

2/2011 Björtusalir

Með

Ár 2011, miðvikudaginn 27. júlí, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 2/2011, kæra á ákvörðun bæjarráðs Kópavogsbæjar frá 16. desember 2010 um synjun á stækkun sorpgeymslu að Björtusölum 17, Kópavogi.  Einnig er kærð ákvörðun byggingarfulltrúa Kópavogsbæjar um að fjarlægja útigeymslu sem er fyrir framan húsið að Björtusölum 17. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 4. janúar 2011, er barst nefndinni 6. sama mánaðar, kæra H og E, lóðarhafar að Björtusölum 17, Kópavogi, ákvörðun skipulagsnefndar Kópavogsbæjar frá 16. (sic) desember 2010 um synjun á umsókn um stækkun sorpgeymslu að Björtusölum 17.  Skilja verður kæruna svo að krafist sé ógildingar á ákvörðun bæjarráðs Kópavogsbæjar frá 16. desember 2010 um synjun á stækkun umræddrar sorpgeymslu en sú ákvörðun er lokaákvörðun í málinu og sætir því kæru til úrskurðarnefndarinnar. 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 19. maí 2011, er barst nefndinni 23. sama mánaðar, kæra kærendur og ákvörðun byggingarfulltrúans í Kópavogi frá 11. maí 2011 um að fjarlægja skuli útigeymslu, sem staðsett er fyrir framan húsið að Björtusölum 17, fyrir 1. júlí 2011. 

Með hliðsjón af efni hinna kærðu ákvarðana var síðari kæran, sem er nr. 35/2011, sameinuð máli þessu. 

Málavextir:  Upphaf máls þessa má rekja til þess að með bréfi dags. 27. október 2009, benti byggingarfulltrúi kærendum á að sorpgeymsla sem búið var að byggja framan við hús þeirra væri ekki í samræmi við samþykktar teikningar.  Þetta var ítrekað með bréfi, dags. 8. apríl 2010, og kærendum bent á að koma sorpgeymslunni í rétt horf eða leggja fram ósk um leyfi til að breyta sorpgeymslu.  Tekið var fram að leita þyrfti álits skipulagsnefndar. 

Umrædd sorpgeymsla er reist þar sem gert er ráð fyrir sorpgeymslu á samþykktum aðaluppdráttum að Björtusölum 17.  Hún er hins vegar 40 cm lengri, 70 cm breiðari og 20 cm hærri en sýnt er á samþykktum uppdráttum og er auk þess hólfuð í tvennt, annar vegar í rými fyrir sorp og hins vegar fyrir reiðhjól, og því í senn sorpgeymsla og útigeymsla. 

Kærendur lögðu fram beiðni til skipulagsnefndar hinn 15. júní 2010 og umsókn um byggingarleyfi fyrir sorpgeymslunni 16. júní s.á.  Erindið fór í grenndarkynningu samkvæmt 2. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 til allra lóðarhafa í Björtusölum.  Skipulagsnefnd hafnaði erindinu 13. desember 2010 og var afgreiðsla nefndarinnar staðfest og erindinu hafnað í bæjarráði hinn 16. sama mánaðar. 

Hinn 11. maí 2011 ritaði byggingarfulltrúi kærendum bréf þar sem skorað var á þau, með vísan til synjunar skipulagsnefndar, að fjarlægja geymsluna og gera sorpgeymslu í samræmi við samþykkt byggingarleyfi fyrir 1. júlí 2011. 

Málsrök kærenda:  Varðandi fyrri kæruna er af hálfu kærenda vísað til þess að stækkun sorpgeymslu hafi verið óveruleg og að hún hafi engin neikvæð grenndaráhrif gagnvart þeim sem gert hefðu athugasemdir við breytinguna.  Sorpgeymslan liggi ekki að lóðarmörkum heldur að opnu svæði.  Hugsanlega hafi ekki verið skylt að grenndarkynna umrædda breytingu enda sé sorpgeymslan gerð úr timbri og ekki steypt föst.  Teljist hún því ekki mannvirki sem sé varanlega skeytt við jörðu í skilningi laga.  Hægt sé að kaupa sorpgeymslur sem séu bæði forsteyptar og úr timbri og almennt hafi ekki verið gerð krafa um byggingarleyfi eða deiliskipulagsbreytingu vegna þeirra. 

Varðandi síðari kæruna sé byggt á því að kærendum hafi ekki verið gefinn kostur á að andmæla, sbr. stjórnsýslulög nr. 37/1993, áður en ákvörðun var tekin af hálfu byggingarfulltrúa um að geymslan skyldi fjarlægð.  Jafnframt telji kærendur að ákvörðun hans brjóti í bága við meðalhófsreglu stjórnsýslulaga.  Ekki komi fram að ákvörðunin sé byggð á lögum enda engin tilvísun til þeirra ákvæða sem hún byggist á. 

Málsrök Kópavogsbæjar:  Varðandi fyrri kæruna gerir Kópavogsbær þá kröfu að ákvörðun skipulagsnefndar frá 13. desember 2010 verði staðfest.  Vísað sé til þess að geymslan sé ekki í samræmi við skipulagsskilmála og falli ekki að gildandi deiliskipulagi vegna stærðar.  Hún uppfylli ekki kröfur um brunavarnir og hafi neikvæð áhrif á götumynd og heildaryfirbragð götunnar.  Grundvöllur þess að fá samþykki fyrir breytingu á deiliskipulagi parhúsalóðar sé jafnframt að fyrir liggi samþykki eigenda aðliggjandi eignar en í þessu tilviki liggi fyrir mótmæli eigenda aðliggjandi parhúss. 

Ekki sé hægt að líkja umræddri geymslu við forsteypta sorpgeymslu líkt og kærendur geri enda sé hún mun stærri en slíkar geymslur.  Geymslan sé einnig fest með einhverjum hætti við jörðu.  Umrædd bygging falli ekki utan skilgreiningar á „byggingu“ og „mannvirki“ í eldri skipulags- og byggingarlögum nr. 73/1997 sem gilt hafi þegar ákvörðunin hafi verið tekin.  Skoða verði þessa framkvæmd sem hluta af fasteigninni Björtusölum 17 og jafnvel sem hluta af fjöleignarhúsinu Björtusölum 15-17.  Ljóst sé að byggingin standi ekki utan við lög og rétt á sviði byggingarmála. 

Varðandi ákvörðun byggingarfulltrúa um að fjarlægja útigeymsluna sé því hafnað að kærendum hafi ekki verið gefinn kostur á andmælum.  Búið sé að hafna því að breyta deiliskipulagi til að geymslan fái að standa áfram og því sé augljóst næsta skref að krefjast þess að hún verði fjarlægð.  Bent sé á að ef kærendur teldu sig hafa eitthvað nýtt fram að færa hefðu þau getað sent byggingarfulltrúa athugasemdir sínar fyrir 1. júlí 2011.  

Meðalhófsreglan hafi ekki verið brotin enda hafi kærendum verið gefinn langur tími til að koma málum í rétt horf og hafi byggingarfulltrúi beðið með aðgerðir á meðan kærendum hafi verið gefinn kostur á að leita eftir breytingu á deiliskipulagi. 

Kópavogsbær telji afgreiðslu bæjarins á erindum kærenda bæði formlega og efnislega rétta og geri þá kröfu að úrskurðarnefndin hafni framkomnum kröfum og staðfesti hinar kærðu ákvarðanir. 

Niðurstaða:  Í máli þessu er krafist ógildingar á synjun bæjarráðs Kópavogsbæjar frá 16. desember 2010 á umsókn um stækkun á sorpgeymslu að Björtusölum 17.  Í skipulagsskilmálum fyrir viðkomandi skipulagsreit segir að sorpgeymsla skuli vera við hvert hús og skuli stærð hennar miðast við að hún geti rúmað a.m.k. tvö sorpílát.  Enda þótt í þessu ákvæði felist ekki skýr ákvörðun um hámarksstærð á sorpgeymslum verður að fallast á þann skilning bæjaryfirvalda að sorp- og útigeymsla sú sem sótt var um rúmist ekki innan skilmála deiliskipulags.  Var bæjaryfirvöldum því rétt að fara með málið eins og um beiðni um óverulega breytingu á deiliskipulagi væri að ræða svo sem gert var. 

Húsin að Björtusölum 15 og 17 eru sambyggð en standa ekki á sameiginlegri lóð.  Verður að telja, með hliðsjón af ákvæðum 3. gr. laga nr. 26/1994 um fjöleignarhús, að um sjálfstæð hús sé að ræða og því hafi ekki verið réttmætt að áskilja samþykki eigenda Björtusala 15 fyrir skipulagsbreytingunni, en það virðist hafa verið ein af forsendum fyrir niðurstöðu bæjaryfirvalda í málinu.  Á hitt ber hins vegar að líta að geymsla sú sem um er deilt í málinu er í senn sorpgeymsla og útigeymsla fyrir reiðhjól.  Ekki er í skipulagi svæðisins gert ráð fyrir slíkum útigeymslum á framlóðum og gátu kærendur ekki vænst þess að leyft yrði að reisa slíka geymslu sem er til muna meiri að umfangi en gera mátti ráð fyrir að sorpgeymsla væri.  Verður því að fallast á að synjun bæjarráðs á umsókn kærenda um breytt deiliskipulag hafi verið studd málefnalegum rökum, enda verða íbúar í deiliskipulögðum hverfum almennt að geta treyst því að festa sé í framkvæmd nýlegs skipulags og að því verði almennt ekki breytt nema veigamiklar ástæður mæli með því.  Verður því hafnað kröfu kærenda um ógildingu á synjun bæjarráðs á erindi þeirra um breytt deiliskipulag vegna margnefndrar útigeymslu. 

Í málinu er einnig krafist ógildingar á ákvörðun byggingarfulltrúans í Kópavogi frá 11. maí 2011 um að fjarlægja umrædda útigeymslu sem staðsett er fyrir framan húsið að Björtusölum 17, fyrir 1. júlí 2011.  Útigeymslan er byggingarleyfisskylt mannvirki sem ekki var reist í samræmi við samþykkta aðaluppdrætti og átti krafa byggingarfulltrúa sér því stoð í 1. mgr. 56. gr. mannvirkjalaga nr. 160/2010. 

Fallast má á að það sé ágalli á umræddri ákvörðun að ekki sé getið þeirrar lagaheimildar sem stuðst er við en sá ágalli þykir þó ekki stórvægilegur og leiðir ekki til ógildingar.  Þegar litið er til þess að ákvörðun byggingarfulltrúa fól ekki í sér beitingu dagsekta eða annarra þvingunarúrræða og að kærendum var veittur rúmur frestur til viðbragða verður að telja að undirbúningur þessarar ákvörðunar hafi verið fullnægjandi eins og á stóð.  Samkvæmt því verður kröfu kærenda um ógildingu hennar hafnað. 

Með vísan til réttaröryggissjónarmiða og réttar borgaranna til að skjóta ákvörðunum til æðra stjórnvalds ber, þrátt fyrir þessa niðurstöðu, að veita kærendum hæfilegan frest, sbr. 61. gr. byggingarreglugerðar nr. 441/1998, frá uppkvaðningu úrskurðar þessa, til að færa umrætt mannvirki til samræmis við samþykkta uppdrætti. 

Úrskurðarorð: 

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu synjunar bæjarráðs Kópavogsbæjar frá 16. desember 2010 á umsókn um að stækka og breyta sorpgeymslu að Björtusölum 17.   

Einnig er hafnað er kröfu kærenda um ógildingu ákvörðunar byggingarfulltrúans í Kópavogi frá 11. maí 2011 um að fjarlægja útigeymslu sem staðsett er fyrir framan húsið að Björtusölum 17 en ákvarða ber kærendum að nýju hæfilegan frest til að ljúka verkinu. 

____________________________________
Hjalti Steinþórsson

______________________________     _____________________________
Ásgeir Magnússon                                         Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

68/2009 Háaberg

Með

Ár 2011, föstudaginn 25. mars, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Ómar Stefánsson hdl., staðgengill forstöðumanns, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 68/2009, kæra á synjun skipulags- og byggingarfulltrúans í Hafnarfirði frá 2. september 2009 á beitingu þvingunarúrræða samkvæmt ákvæðum þágildandi skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 30. september 2009, er barst nefndinni hinn 1. október s.á., kæra A og E, Háabergi 1, Hafnarfirði, synjun skipulags- og byggingarfulltrúans í Hafnarfirði frá 2. september 2009 á beiðni um beitingu þvingunarúrræða samkvæmt ákvæðum þágildandi skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997. 

Skilja verður kröfugerð kærenda svo að krafist sé ógildingar hinnar kærðu synjunar. 

Málavextir:  Kærendur máls þessa eru eigendur íbúðar í tvíbýlishúsinu að Háabergi 1 í Hafnarfirði.  Íbúðin er á tveimur hæðum en önnur íbúð er á neðri hæð hússins. 

Á afgreiðslufundi skipulags- og byggingarfulltrúa 23. júlí 2008 var lögð fram beiðni kærenda um leyfi til að byggja sólpall á þeim hluta lóðarinnar nr. 1 við Háaberg sem væri í þeirra eigu.  Þá fóru og kærendur fram á að eigandi hluta neðri hæðar hússins yrði gert að lagfæra sólpall í hans eigu að íbúðarmörkum, lækka skjólvegg og honum jafnframt bannað að staðsetja heitan pott á pallinum.  Með bréfi kærenda til skipulags- og byggingarsviðs Hafnarfjarðar, dags. 7. ágúst 2008, féllu kærendur frá áformum sínum um byggingu sólpalls en óskuðu eftir því að skipulags- og byggingarfulltrúi beitti sér fyrir því að timburpallur og heitur pottur við íbúð neðri hæðar hússins yrði fjarlægðir og lóð komið í það horf sem þinglýst eignaskiptayfirlýsing kvæði á um. 

Í bréfi skipulags- og byggingarfulltrúa til eigenda neðri hæðar hússins, dags. 27. maí 2009, var m.a. bent á að framkvæmdir á lóðinni væru andstæðar gr. 67.1 í byggingarreglugerð, að tafarlaust bæri að fjarlægja vegg við sólpall og setlaug og að leita yrði samþykkis kærenda fyrir sólpallinum.  Jafnframt voru boðaðar aðgerðir með vísan til þágildandi 56. og 57. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Með bréfi lögmanns eigenda íbúðar á neðri hæð hússins til skipulags- og byggingarsviðs bæjarins, dags. 15. júlí 2009, var því m.a. haldið fram að fyrri eigendur að íbúð kærenda hefðu samþykkt smíði pallsins á árinu 1997, heiti potturinn á pallinum væri ekki tengdur lagnakerfi hússins og að veggur sólpallsins væri hæstur 1,80 m. 

Málið var til umfjöllunar á fundi skipulags- og byggingarráðs 11. ágúst 2009 er fól skipulags- og byggingarfulltrúa að ljúka málinu í samræmi við ákvæði byggingarreglugerðar. 

Á afgreiðslufundi skipulags- og byggingarfulltrúa 19. ágúst 2009 var bókað:  „Skipulags- og byggingarfulltrúi hefur staðfest að skjólveggur við pall er yfir leyfilegri hæð og gerir eiganda skylt að færa hann í rétta hæð.  Ennfremur telur skipulags- og byggingarfulltrúi að setlaugar séu byggingarleyfisskyldar skv. 69. grein byggingarreglugerðar, þar sem öryggisþættir eru þeir sömu og við fastar setlaugar, og áhrif á umhverfið og nágranna eru þau sömu í báðum tilvikum.  Gera verður kröfu um að frárennsli setlauga sé tengt frárennsliskerfi húss þar sem í vatninu geta verið efni sem óæskilegt er að fá í jörð eða regnvatnslagnir.“  Á afgreiðslufundi skipulags- og byggingarfulltrúa 26. s.m. var bókað að eigendur neðri hæðar hefðu gert frekari grein fyrir málinu, m.a. varðandi vegghæð og frárennsli og hljóð frá setlaug, og var skoðunarmanni falið að skoða málið frekar.  Á fundi embættisins 2. september s.á. var eftirfarandi fært til bókar:  „Með tilvísan til skýringar húseiganda neðri hæðar og skoðunar eftirlitsmanns fellur skipulags- og byggingarfulltrúi frá málinu og telur því lokið.“ 

Framangreint kærðu kærendur til úrskurðarnefndarinnar svo sem áður greinir. 

Málsrök kærenda:  Af hálfu kærenda er vísað til þess að ástæða þess að þau hafi látið sólpallinn óátalinn í átta ár sé sú að er þau hafi fest kaup á íbúð sinni hafi þáverandi eigendur íbúðar á neðri hæð hússins verið í óreglu og umgengni um lóðina verið slæm.  Næstu eigendur hafi umgengist pallinn og húsið eðlilega.  Aftur á móti sé umgengni núverandi eigenda íbúðarinnar ekki til fyrirmyndar, þau hafi komið fyrir arni á pallinum sem hafi í för með sér reyk og skapi eldhættu.  Heiti potturinn hljóti að vera tengdur affalli og sé umgengni um hann kærendum til ama. 

Málsrök Hafnarfjarðarbæjar:  Af hálfu Hafnarfjarðarbæjar er vísað til þess að í kjölfar bókunar á afgreiðslufundi skipulags- og byggingarfulltrúa 19. ágúst 2009 hafi eigandi íbúðar á neðri hæð staðhæft að kærandi hafi grafið jarðveg frá pallinum og hafi veggurinn þá mælst hærri en ella.  Þá hafi eigandi íbúðar á neðri hæð bent á að potturinn væri hvorki tengdur við vatnskerfi hússins né frárennsliskerfi, heldur væri hann laus, fylltur með garðslöngu og tæmt úr honum í baðker íbúðarinnar.  Að þessum upplýsingum fengnum hafi eftirlitsmður farið á staðinn og mælt hæð veggjar við pallinn um 1,80 m frá upphaflegum jarðvegi, og væri pallgólfið u.þ.b. í upphaflegri jarðvegshæð. 

Með vísan til þessa hafi byggingarfulltrúa þótt mikið vafamál hvort framkvæmdin væri byggingarleyfisskyld þar sem girðing pallsins samræmdist grein 67.1 í byggingarreglugerð og líta mætti á gólf pallsins sem frágang á lóð til jafns við gangstétt, þar sem það væri u.þ.b. í hæð landsins í kring.  Þessa reglu hafi embætti byggingarfulltrúa stuðst við enda væri óðs manns æði að gera athugasemdir við palla sem byggðir hafi verið út um allan bæ og með því að krefjast byggingarleyfis af einum aðila væri hugsanlega verið að ganga á skjön við jafnræðisreglu stjórnsýslulaga.  Ekki hafi byggingarfulltrúi heldur talið að umræddur heitur pottur félli undir skilyrði gr. 69.1 í byggingarreglugerð um setlaugar. 

Það sé álit byggingarfulltrúa að mál þetta byggist á nágrannaerjum og sé ekki hlutverk  byggingarfulltrúa að leysa það.  Kærendur hafi keypt húseignina árið 2001 og hafi enga athugasemd gert við umræddan sólpall fyrr en 2008 þegar þessar nágrannaerjur hafi hafist. 

———–

Aðilar hafa fært fram ítarlegri rök fyrir sjónarmiðum sínum og kröfum, sem ekki verða rakin nánar, en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn málsins. 

Niðurstaða:  Kærendur máls þessa óskuðu eftir því við byggingaryfirvöld í Hafnarfirði að þau beittu sér fyrir því að timburpallur, skjólveggur og heitur pottur við íbúð neðri hæðar hússins að Háabergi 1 yrði fjarlægð og lóðinni komið í það horf sem þinglýst eignaskiptayfirlýsing kvæði á um.  Verður að skilja erindið svo að þar hafi verið gerð krafa um að byggingarvöld beittu þvingunarúrræðum þeim sem þeim eru veitt að lögum.  Með hinni kærðu bókun var beitingu slíkra þvingunarúrræða hafnað.  Umdeild mannvirki munu hafa verið byggð árið 1997 og ekki var veitt sérstakt byggingarleyfi fyrir þeim. 

Þvingunarúrræði þau sem hér koma til álita var að finna í 56. gr. þágildandi skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Í 5. mgr. ákvæðisins var byggingarnefnd m.a. heimilað að knýja fram niðurrif óleyfisbygginga og er ákvörðun um beitingu þess úrræðis háð frjálsu mati stjórnvalds hverju sinni, en slíkt mat hlýtur fyrst og fremst að byggjast á almannahagsmunum og skipulagsrökum.  Að lokinni rannsókn byggingaryfirvalda á málinu var það mat þeirra að ekki væri tilefni til að beita þvingunarrúrræðum fyrrgreindrar 56. gr. skipulags- og byggingarlaga og telur úrskurðarnefndin engin rök standa til að hnekkja því mati.  Með vísan til þessa er kröfu kærenda hafnað. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu synjunar skipulags- og byggingarfulltrúans í Hafnarfirði frá 2. september 2009 á beiðni um beitingu þvingunarúrræða samkvæmt ákvæðum þágildandi skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997. 

__________________________
Ómar Stefánsson

_________________________           ________________________
Ásgeir Magnússon                                    Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

11/2010 Lofnarbrunnur

Með

Ár 2010, miðvikudaginn 26. maí, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 11/2010, kæra á ákvörðun skipulagsráðs Reykjavíkur frá 9. desember 2009, er borgarráð staðfesti hinn 14. sama mánaðar, um að krefja lóðarhafa Lofnarbrunns 6-8 í Reykjavík um tilteknar úrbætur á byggingarstað innan 30 daga frests en að öðrum kosti að verkið verði unnið á vegum borgaryfirvalda á kostnað lóðarhafa. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 20. febrúar 2010, er barst nefndinni 4. mars sama ár, kæra A og B, lóðarhafar Lofnarbrunns 6-8 í Reykjavík, þá ákvörðun skipulagsráðs Reykjavíkur frá 9. desember 2009, er borgarráð staðfesti hinn 14. sama mánaðar, að krefja kærendur um tilteknar úrbætur á byggingarstað á lóðinni að Lofnarbrunni 6-8 innan 30 daga frests, en að öðrum kosti að verkið verði unnið á vegum borgaryfirvalda á kostnað lóðarhafa.  Gera kærendur þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. 

Málsatvik og rök:  Með bréfi byggingarfulltrúa til kærenda, dags. 18. ágúst 2009, voru gerðar kröfur um hreinsun og frágang á lóðinni að Lofnarbrunni 6-8 í Reykjavík, nánar tiltekið að hreinsa og flytja brott til förgunar innan 14 daga allt ónýtanlegt byggingarefni, flytja brott uppgrafið efni meðfram Úlfarsbraut eða jafna það út, koma fyrir grjóthleðslu við lóðarmörk Lofnarbrunns 2-4 þannig að unnt væri að ganga frá þeirri lóð og koma fyrir aksturshindrunum á lóðarmörkum við Lofnarbrunn.  Þá var í bréfinu farið fram á að gerð yrði grein fyrir gámi á staðnum.  Tók byggingarfulltrúi fram að ef ekki yrði brugðist við áskorun um úrbætur myndi hann leita atbeina skipulagsráðs til að knýja þær fram.  Var kærendum gefinn kostur á að koma á framfæri athugasemdum vegna krafna byggingarfulltrúa.  Kærendur svöruðu með bréfi, dags. 12. september 2009, og komu á framfæri rökum sínum og sjónarmiðum fyrir því að þeim bæri ekki að verða við kröfum byggingarfulltrúa að öðru leyti en því að koma fyrir umkrafinni aksturshindrun.  Var jafnframt upplýst að 20 feta gámur sem stæði ofan við lóð kærenda væri á þeirra vegum. 

Skipulagsráð samþykkti á fundi sínum 9. desember 2009 að veita kærendum 30 daga frest til að verða við kröfu byggingarfulltrúa um áðurgreindar úrbætur og staðfesti borgarráð þá ákvörðun hinn 14. desember 2009.  Kærendum var síðan tilkynnt um málalyktir með bréfi byggingarfulltrúa, dags. 19. janúar 2010. 

Kærendur benda á að á þeirra vegum sé ekkert ónýtanlegt byggingarefni á umræddri lóð.  Á því hafi hins vegar borið að húsgrunnar á svæðinu hafi verið nýttir sem urðunarstaðir fyrir rusl af þeim sem leið hafi átt um.  Það efni sem grafið hafi verið upp á lóð kærenda muni nýtast til uppfyllingar að sökklum eftir að þeir hafi verið steyptir upp.  Mikill kostnaður myndi fylgja því að fjarlægja uppgröftinn og kaupa síðar í hans stað fyllingarefni þegar sökklar væru tilbúnir.  Ekki sé fallist á að ganga nú frá grjóthleðslu við lóðarmörk Lofnarbrunns 2-4, þar sem það myndi hamla framkvæmdum svo sem við mótauppslátt og uppsteypu sökkla á lóð kærenda vegna plássleysis.  Borgaryfirvöld hafi lengt alla framkvæmdafresti og því hafi öllum mátt vera ljóst að framkvæmdir í hverfinu stæðu lengur en ella. 

Af hálfu Reykjavíkurborgar er farið fram á að kröfu kærenda í málinu verði vísað frá úrskurðarnefndinni þar sem kæran sé of seint fram komin.  Kærendum hafi verið tilkynnt skriflega um ákvörðun skipulagsráðs með bréfi, dags. 19. janúar 2010, sem birt hafi verið kærendum hinn 25. sama mánaðar skv. birtingarvottorði dagsettu sama dag.  Kæra í máli þessu sé stimpluð móttekin hjá úrskurðarnefndinni 4. mars 2010, eða réttum 5 vikum eftir birtingu ákvörðunarinnar fyrir kærendum.  Samkvæmt 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 teljist kærufrestur vera einn mánuður frá því að kæranda varð eða mátti vera kunnugt um ákvörðun þá sem kæra eigi.  Frestur til að kæra umdeilda ákvörðun í máli þessu hafi því runnið út 25. febrúar 2010. 

Niðurstaða:  Fyrir liggur í málinu birtingarvottorð er ber með sér að hin kærða ákvörðun hafi verið birt á heimili kærenda fyrir öðrum þeirra hinn 25. janúar 2010, kl. 20:20.  Komu fram í tilkynningunni upplýsingar um kæruheimild, kærustjórnvald og kærufrest.  Kærendum var gefinn kostur á að tjá sig um frávísunarkröfu Reykjavíkurborgar en engar athugasemdir hafa borist úrskurðarnefndinni af því tilefni.  Verður því í máli þessu lagt til grundvallar að birting hinnar kærðu ákvörðunar hafi verið með þeim hætti sem birtingarvottorðið ber með sér. 

Frestur til að kæra ákvörðun til úrskurðarnefndarinnar er einn mánuður frá því að aðila var eða mátti vera kunnugt um hana, sbr. 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Miðað við nefnt birtingarvottorð og skv. 8. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 rann kærufrestur út í máli þessu hinn 26. febrúar 2010.  Úrskurðarnefndinni barst málskot kærenda hinn 4. mars sama ár, eða sex dögum eftir lok kærufrests. 

Berist kæra að liðnum kærufresti ber að vísa henni frá samkvæmt 28. gr. stjórnsýslulaga, nema afsakanlegt verði talið að kæran hafi ekki borist fyrr eða að veigamiklar ástæður mæli með því að taka hana til efnismeðferðar. 

Þar sem engar upplýsingar liggja fyrir um atvik sem geta réttlætt að vikið sé frá kærufresti samkvæmt greindum undantekningarákvæðum, verður máli þessu vísað frá úrskurðarnefndinni. 

Úrskurðarorð:

Máli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

____________________________
Hjalti Steinþórsson

_______________________________            _____________________________
Ásgeir Magnússon                                                   Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

85/2009 Austurstræti

Með

Ár 2009, föstudaginn 18. desember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mætt voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor og Sigurður Erlingsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 85/2009, kæra á samþykkt borgarráðs Reykjavíkur frá 10. desember 2009 á tillögu byggingarfulltrúa um að samkomutjald, sem sett hafi verið upp í óleyfi á lóð Hressingarskálans að Austurstræti 20, verði fjarlægt á kostnað eiganda, fjarlægi hann það ekki sjálfur innan tilskilins frests.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður
um kröfu kæranda um stöðvun framkvæmda eða frestun réttaráhrifa:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 15. desember 2009, er barst  nefndinni samdægurs, kærir Björgvin Halldór Björnsson hdl., f.h. E, fyrirsvarsmanns Hressingarskálans ehf., þá samþykkt borgarráðs Reykjavíkur frá 10. desember 2009 að samkomutjald sem sett hafi verið upp í óleyfi á lóðinni að Austurstræti 20 í Reykjavík verði fjarlægt á kostnað eiganda hafi hann ekki fjarlægt það innan tilskilins frests.  

Af hálfu kæranda er þess krafist að hin kærða samþykkt verði felld úr gildi.  Jafnframt er gerð krafa um að framkvæmdir verði stöðvaðar en ella að réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar verði frestað á meðan málið sé til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni og eru þær kröfur nú teknar til úrskurðar. 

Málsatvik og rök:  Kærandi máls þessa reisti, án heimildar skipulags- og byggingaryfirvalda, samkomutjald í bakgarði lóðarinnar að Austurstræti 20, þar sem rekinn er veitingastaður.    Af því tilefni ritaði byggingarfulltrúi kæranda bréf, dags. 2. nóvember 2009, þar sem honum var m.a. veittur fimm daga frestur frá móttöku bréfsins til að fjarlægja tjaldið.  Kærandi varð ekki við tilmælunum og með bréfi, dags. 27. sama mánaðar mótmælti hann framgöngu borgaryfirvalda með vísan til jafnræðis- og meðalhófsreglu stjórnsýsluréttarins.  Sama dag ritaði embætti byggingarfulltrúa kæranda bréf þar sem röksemdum hans var hafnað og m.a. vísað til þess að um óleyfisframkvæmdir væri að ræða.  Þá sagði einnig að embættið myndi leggja til við skipulagsráð að frestur yrði veittur til 4. desember 2009 til að fjarlægja tjaldið og yrði ekki orðið við því myndi embættið fjarlægja það án frekari fyrirvara á kostnað kæranda með vísan til ákvæða gr. 209 og gr. 210 í byggingarreglugerð nr. 441/1998.  Á fundi skipulagsráðs 2. desember 2009 var eftirfarandi fært til bókar:  „Lagt fram bréf byggingarfulltrúa, dags. 2. nóv. 2009, vegna samkomutjalds í bakgarði Hressingarskálans á lóð nr. 20 við Austurstræti. Jafnframt er lagt fram bréf lögfræðinga Hressingarskálans, dags. 27. nóv., bréf lögfræði- og stjórnsýslu, dags. 27. nóv., og tölvubréf, dags. 27. og 30. nóv. 2009.  Bréf lögfræði- og stjórnsýslu samþykkt.“  Á fundi borgarráðs 10. desember 2009 var af sama tilefni eftirfarandi bókað:  „Lagt fram bréf byggingarfulltrúa frá 3. þ.m., sbr. samþykkt skipulagsráðs frá 2. s.m., þar sem lagt er til að samkomutjald, sem sett hefur verið upp í óleyfi á lóð Hressingarskálans að Austurstræti 20, verði fjarlægt á kostnað eiganda, fjarlægi hann það ekki sjálfur innan tilskilins frests… Samþykkt“ 

Kæranda var tilkynnt um þessa ákvörðun með bréfi byggingarfulltrúa, dags. 11. desember 2009, og honum veittur frestur til 14. desember s.á. til þess að fjarlægja margnefnt tjald.  Var í því bréfi einnig vísað til bréfs byggingarfulltrúa til kæranda, dags. 3. desember 2009, en þar sagði að auk þess að framkvæmdin hefði verið gerð í óleyfi væri, að mati forvarnardeildar Slökkviliðs höfuðborgarsvæðisins, „…umtalsverð hætta fyrir hendi á öryggi gesta veitingastaðarins.“

Skaut kærandi málinu til úrskurðarnefndarinnar 15. desember 2009 svo sem fyrr greinir. 

Af hálfu kæranda er m.a. vísað til þess að miklu varði fyrir hann að fá úr því skorið, áður en úrskurðarnefndin kveði upp lokaúrskurð í málinu, hvort borgaryfirvöldum sé stætt á að mæta á starfsstöð hans og taka niður umrætt tjald á hans kostnað.  Kærandi hafi mikla hagsmuni af því að hafa tjaldið uppi. Enginn beri skaða af því að réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar verði frestað, enda hafi ástandið varað í nokkurn tíma án þess að vandamál hafi hlotist af.  Engar framkvæmdir séu í gangi og því sé fyrirséð að ástandið muni ekki breytast í náinni framtíð.  Atvinnufrelsi kæranda sé verndað af 75. gr. stjórnarskrárinnar nr. 33/1944, en skipun um að rífa niður tjald sem sé hluti af starfsemi sé verulega íþyngjandi ákvörðun í garð kæranda og þurfi því að vera vel ígrunduð.

Þá mótmælir kærandi því að slík hætta stafi frá tjaldinu að réttlætt geti þá ákvörðun borgaryfirvalda að láta fjarlægja tjaldið með svo skjótum hætti sem ætlunin sé.  Kveður hann sviðsstjóra forvarnarsviðs Slökkviliðs höfuðborgarsvæðisins hafa tjáð sér í símtali að ekki væri talið að tjaldið skapaði bráða hætti.

Þá vísi kærandi til þess að samþykkt skipulagsráðs hafi verið staðfest í borgarráði 10. desember 2009.  Honum hafi borist bréf 14. s.m., sem sé dagsett 11. desember 2009, þar sem honum hafi verið kynnt ákvörðunin.  Í ljósi þess hve skamman tíma kærandi hafi haft til að bregðast við ákvörðuninni sé enn mikilvægara að réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar verði frestað.

Af hálfu Reykjavíkurborgar er mótmælt þeirri kröfu kæranda að réttaráhrifum hinnar kærðu  ákvörðunarinnar verði frestað á meðan málið sé til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni.  Því  til rökstuðnings sé vísað til tölvubréfs sviðstjóra forvarnarsviðs Slökkviliðs höfuðborgarsvæðisins til byggingarfulltrúa, dags. 3. desember 2009, en þar segi eftirfarandi: 

„Vegna fyrirspurnar þinnar um afstöðu slökkviliðs til tjalds við Hressingarskálann vil ég greina þér frá eftirfarandi:  Þann 22. október sl. fór undirritaður ásamt eldvarnareftirlitsmanni að skoða aðstæður í Austurstræti 20.  Umræddu tjaldi var þannig fyrir komið að það liggur alveg upp að vegg á bakhluta Hressingarskálans og u.þ.b. fjóra metra frá vegg þess hluta er liggur að Austurstræti.  Við þetta breytast flóttaleiðir frá veitingastaðnum á þann hátt að þar sem áður var farið beint út í garð er nú farið í gegnum tjaldið.  Þetta lengir flóttaleið til öruggs staðar undir beru lofti og skerðir öryggi hennar umtalsvert.  Þá er leiðin torfarin þar sem frá bakhluta húsnæðisins þarf að fara í gegnum tvöfalda lokun tjalddúks sem haldið er með frönskum rennilásum til að komast út í tjaldið.  Einnig liggur flóttaleið úr tjaldinu að stóru tré sem heftir leið og veldur augljósri slysahættu ef hópur fólks þarf að flýja þarna um. Verði eldur laus í húsnæði Hressingarskálans geta flóttamerkingar í tjaldi einnig valdið þeim misskilningi að fólk flýji á öðrum stað aftur inn í húsið sem er að brenna og er það ótækt.  Tjaldið sjálft er um 150 fm. að stærð og samkvæmt reiknireglu Brunamálastofnunar má ætla að þar geti verið á þriðja hundrað manns sem er veruleg aukning miðað við samþykktan gestafjölda á staðnum.  Þá hefur Brunamálastofnun staðfest að ekki liggi fyrir vottun stofnunarinnar á dúknum.  Af þessum sökum er það mat slökkviliðsstjóra að þessar aðstæður geti haft umtalsverð áhrif á öryggi fólks í eldsvoða á staðnum.  Þá gerir rekstrarleyfi staðarins ekki ráð fyrir þessu tjaldi og það reist án nokkurra leyfa.  Það er því eindregin ósk slökkviliðsstjóra að embætti byggingarfulltrúa hlutist til um að tjaldið verði fjarlægt hið fyrsta.“ 

Þá hafi lögreglustjóri höfuðborgarsvæðisins haft afskipti af málinu.  Það sé því einlægt mat skipulags- og byggingarsviðs að nauðsyn beri að fjarlægja tjaldið án ástæðulauss dráttar.

—————-

Aðilar hafa fært fram frekari rök fyrir sjónarmiðum sínum í málinu sem ekki verða rakin nánar í bráðbirgðaúrskurði þessum, en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn þessa þáttar málsins. 

Niðurstaða:  Í máli þessu er gerð krafa um að framkvæmdir borgaryfirvalda við að rífa niður umrætt tjald verið stöðvaðar með vísun til 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 en ella að réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar verði frestað með stoð í 2. mgr. 29. gr. stjórnsýslulaga nr. 73/1997 og eru þær kröfur hér til úrlausnar.

Samkvæmt 6. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga getur kærandi krafist úrskurðar um stöðvun framkvæmda til bráðabirgða séu þær hafnar eða yfirvofandi.  Segir í ákvæðinu að komi fram krafa um slíkt skuli úrskurðarnefndin svo fljótt sem verða megi kveða upp úrskurð um það atriði. Úrskurði um stöðvun framkvæmda beri sveitarstjórn að framfylgja þegar í stað, með aðstoð lögreglu ef með þurfi.

Ákvæði þetta verður að skilja svo að það heimili úrskurarnefndinni að stöðva framkvæmdir sem hafnar eru eða yfirvofandi á grundvelli leyfis sem byggingaryfirvöld hafa veit til mannvirkjagerðar og borið hefur verið undir nefndina.  Verður ákvæðið ekki talið taka til þess þegar framfylgt er ákvörðunum sveitarstjórnar um beitingu þvingunarúræða svo sem í máli þessu.  Verður kröfu kæranda um stöðvun framkvæmda samkvæmt 8. gr. skipulags- og byggingarlaga því hafnað.

Samkvæmt mgr. 2. mgr. 29. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 er æðra stjórnvaldi heimilt að fresta réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar þar sem ástæður mæla með því.  Við mat á því hvort fallast eigi á kröfu kæranda um frestun réttaráhrifa verður að líta til þess að hvorki er umfangsmikla né óafturtæka framkvæmd að ræða og hefur hún því ekki í för með stórfellda röskun á hagsmunum kæranda.

Af hálfu borgaryfirvalda er upplýst að áformað sé að fjarlægja umrætt tjald í dag, hinn 18. desember.  Gefst því ekki ráðrúm til þess að leita umsagnar Brunamálastofnunar um þá hættu sem stafa kann frá margnefndu tjaldi.  Verður, í ljósi allra atvika, að telja að mögulegir almannahagmunir, sem borgaryfirvöld vísa til, vegi þyngra en hagsmunir kæranda og verður kröfu hans um frestun réttaráhrifa því hafnað þrátt fyrir að ágallar kunni að vera á gerð og efni hinnar kærðu ákvörðunar, enda er framkvæmd hennar á ábyrgð og áhættu borgayfirvalda meðan ekki er genginn efnisúrskurður í málinu.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um stöðvun framkvæmda við niðurrif umdeilds tjalds.  Jafnframt er hafnað kröfu hans um frestun réttarháhrifa samþykktar borgarráðs Reykjavíkur frá 10. desember 2009 á tillögu byggingarfulltrúa um að samkomutjald, sem sett hafi verið upp í óleyfi á lóð Hressingarskálans að Austurstræti 20, verði fjarlægt á kostnað eiganda, fjarlægi hann það ekki sjálfur innan tilskilins frests.

_____________________________
Hjalti Steinþórsson

______________________________              ______________________________
Aðalheiður Jóhannsdóttir                                      Sigurður Erlingsson

des 22
Love0

24/2009 Flatahraun

Með

Ár 2009, fimmtudaginn 3. desember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mætt voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor. 

Fyrir var tekið mál nr. 24/2009, kæra á synjun skipulags- og byggingarráðs Hafnarfjarðar frá 24. mars 2009 á beiðni um breytta skráningu fasteignarinnar að Flatahrauni 29 í Hafnarfirði og bókun skipulags- og byggingarráðs frá 7. júlí 2009 um rýmingu íbúðar í húsinu. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 13. apríl 2009, er barst nefndinni 15. s.m., kæra G og S, Flatahrauni 29, Hafnarfirði, synjun skipulags- og byggingarráðs Hafnarfjarðar frá 24. mars 2009 á beiðni um breytta skráningu fasteignarinnar að Flatahrauni 29 í Hafnarfirði.  Hinn 13. júlí 2009 lögðu kærendur fram hjá úrskurðarnefndinni bréf Hafnarfjarðarbæjar með bókun skipulags- og byggingarráðs frá 7. júlí 2009 um rýmingu íbúðar í húsinu og óskuðu úrlausnar nefndarinnar. 

Skilja verður málatilbúnað kærenda svo að krafist sé ógildingar á framangreindum afgreiðslum. 

Málavextir:  Kærendur eru eigendur eignarhluta nr. 207-4792 og 207-4793 í fasteigninni að Flatahrauni 29 í Hafnarfirði.  Á fundi skipulags- og byggingarráðs 24. mars 2009 var lagt fram bréf þeirra, dags. 10. febrúar 2009, og bréf Gústafs Þórs Tryggvasonar hrl., dags. 28. febrúar 2008.  Í bréfi kærenda sagði m.a. eftirfarandi:  „Erindi:  Röng álagning fasteignagjalda ársins 2009 v/207-4792 og 207-4793.  Í bréfi Hafnarfjarðarbæjar (hjálagt) ódagsett undirritað af bæjarlögmanni er þetta staðfest.  Oftekin fasteignagjöld v/207-4792 v/áranna 2004 til og með 2008 er endurgreitt.  Oftekin fasteignagjöld v/207-4793 v/áranna 2004 til og með 2006 er endurgreitt.  Krafa okkar hjóna er! 1.  Skráning fasteignar okkar skal vera rétt.  2. Álagning fasteignagjalda skal vera rétt.  3. Greiðsluseðlar skulu vera réttir.  4. Endurgreiða skal oftekin fasteignagjöld v/207-4793 vegna áranna 2007 og 2008.  5. Greiða skal vexti af ofteknum fasteignagjöldum 2004 til og með 2008 vegna 207-4792 og 207-4793.“  Þá sagði m.a. í fyrrnefndu bréfi lögmanns kærenda að þess væri óskað að skráning vegna eignarhluta þeirra yrði leiðrétt til samræmis við raunveruleg not.  Á fundinum var eftirfarandi fært til bókar:  „Lagt fram bréf, dags. 24. febrúar sl.(sic), frá Gylfa Sveinssyni og Sigríði Önnu Þorgrímsdóttur vegna fasteignarinnar nr. 29 við Flatahraun.  Lagt fram bréf Gústafs Þórs Tryggvasonar hrl., dags. 28.02.2008, þar sem farið er fram á að skráningu hússins verði breytt til samræmis við raunverulega notkun.  Lóðin er á athafnasvæði skv. Aðalskipulagi Hafnarfjarðar 2005-2025.  Beiðni um breytingu á skráningu hússins úr iðnaðarhúsnæði í íbúðarsvæði er synjað með tilvísun í 2. mgr. gr. 4.6.1 í skipulagsreglugerð, skilgreining athafnasvæða.  Þar segir m.a. að almennt skuli ekki gera ráð fyrir íbúðum á athafnasvæðum.“  Var fundargerð skipulags- og byggingarráðs lögð fram til kynningar á fundi bæjarstjórnar 31. mars 2009. 

Í bréfi embættis byggingarfulltrúa til kærenda, dags. 30. mars 2009, var þeim greint frá því að framangreind afgreiðsla væri kæranleg til úrskurðarnefndarinnar og væri kærufrestur einn mánuður. 

Með bréfi Hafnarfjarðarbæjar til kærenda, dags. 27. apríl 2009 var þeim tilkynnt eftirfarandi:  „Efni:  Flatahraun 29, ólögleg búseta.  Á afgreiðslufundi skipulags- og byggingarfulltrúa 22. apríl sl. var eftirfarandi mál:  Fram hefur komið að ólögleg búseta er í húsinu.  Umsókn um húsvarðaríbúð var synjað af skipulags- og byggingarráð 23.09.2003 og bæjarráði 21.10.2004.  Skipulags- og byggingarráð synjaði breyttri skráningu 24.03.2009 með tilvísun í 2. mgr. gr. 4.6.1 í skipulagsreglugerð.  Skipulags- og byggingarfulltrúi bendir á að ekki er samþykkt íbúð í húsinu, sem er á athafnasvæði.  Íbúðin er því ólögleg og ber að rýma hana án tafar.  Verði það ekki gert innan fjögurra vikna mun skipulags- og byggingarfulltrúi gera tillögu til skipulags- og byggingarráðs um beitingu dagsekta í samræmi við VI. kafla skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.“ 

Þá var kærendum sent bréf Hafnarfjarðarbæjar, dags. 2. júlí 2009, þar sem þeim var tilkynnt eftirfarandi:  „Efni:  Flatahraun 29, ólögleg búseta.  Á afgreiðslufundi skipulags- og byggingarfulltrúa 1. júlí sl. var eftirfarandi mál:  Fram hefur komið að ólögleg búseta er í húsinu.  Umsókn um húsvarðaríbúð var synjað af skipulags- og byggingarráði 23.09.2003 og bæjarráði 21.10.2004.  Skipulags- og byggingarráð synjaði breyttri skráningu 24.03.2009 með tilvísun í 2. mgr. gr. 4.6.1 í skipulagsreglugerð.  Skipulags- og byggingarfulltrúi benti eiganda 22.04.2009 á að ekki er samþykkt íbúð í húsinu, sem er á athafnasvæði.  Íbúðin væri því ólögleg og bæri að rýma hana án tafar.  Yrði það ekki gert innan fjögurra vikna mundi skipulags- og byggingarfulltrúi gera tillögu til skipulags- og byggingarráðs um beitingu dagsekta í samræmi við VI. kafla skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Skipulags- og byggingarfulltrúi vísar erindinu til skipulags- og byggingarráðs með eftirfarandi tillögu:  „Skipulags- og byggingarráð bendir á að ekki er samþykkt íbúð í húsinu, sem er á athafnasvæði.  Íbúðin er því ólögleg og ber að rýma hana án tafar.  Verði það ekki gert innan fjögurra vikna mun skipulags- og byggingarráð gera tillögu til bæjarstjórnar um beitingu dagsekta í samræmi við VI. kafla skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.““

Á fundi skipulags- og byggingarráðs 7.  júlí 2009 var framangreint staðfest og tilkynnt kærendum með bréfi, dags. 8. s.m.  Á fundi bæjarráðs 9. júlí s.á. var fundargerðin lögð fram til kynningar. 

Með bréfi fostöðumanns úrskurðarnefndarinnar til Hafnarfjarðarbæjar, dags. 3. september 2009, var óskað upplýsinga um hvort kærendur hafi í skrám á vegum bæjarins, svo sem íbúaskrám og kjörskrám, verið taldir til heimilis að Flatahrauni 29 og hafi svo verið frá hvaða tíma.  Með bréfi Hafnarfjarðarbæjar, dags. 3. október s.á., var greint frá því að annar kærenda hafi verið skráður til heimilis að Flatahrauni 29 frá 8. júní 1993 og hinn frá 14. maí 1999.  Bæði hafi þau verið á kjörskrá vegna Alþingiskosninga 2007 með heimili að Flatahrauni 29. 

Framangreindum afgreiðslum skutu kærendur til úrskurðarnefndarinnar svo sem að ofan greinir. 

Málsrök kærenda:  Af hálfu kærenda er vísað til þess að þau séu bæði skráð til heimilis í íbúðum sínum og hafi verið skráð þar lengst þeirra er búið hafi í hverfinu.  Það hafi þau ásamt börnum sínum gert með samþykki bæjaryfirvalda.  Í engu hafi þau því brotið gegn ákvæðum skipulagsreglugerðar nr. 400/1998. 

Þá bendi kærendur á að í hinni kærðu synjun frá 24. mars 2009 sé vísað til 2. mgr. gr. 4.6.1 í skipulagsreglugerð en þó sé ekki tekið tillit til þess að í ákvæðinu komi fram að unnt sé að gera ráð fyrir íbúðum á athafnasvæðum svo sem fyrir húsverði. 

Kærendur hafi átt í deilum við bæjaryfirvöld í meira en 10 ár og hafi fengið hluta fasteignagjalda vegna beggja íbúðanna endurgreiddan. 

Samkvæmt lögum um skráningu og mat fasteigna nr. 6/2001 skuli eignir vera rétt skráðar í samræmi við notkun og eigi álagning fasteignagjalda að taka mið af því.  Það sé hlutverk Fasteignaskrár Íslands að kveða upp fullnaðarúrskurði í deilumálum sem þessu á stjórnsýslustigi. 

Málsrök Hafnarfjarðarbæjar:  Af hálfu Hafnarfjarðarbæjar er vísað til þess að mál þetta eigi sér nokkurn aðdraganda.  Árið 2004 hafi kærendum verið synjað um beiðni um skráningu rýmis í þeirra eigu sem húsvarðaríbúð með vísan til samþykktar bæjarstjórnar frá 1989 og laga um fjöleignarhús nr. 26/1994. 

Með bréfi kærenda til bæjarstjóra, dags. 10. febrúar 2009, hafi þau m.a. farið fram á að skráning fasteignar þeirra skuli vera rétt.  Virðist það bréf ritað í framhaldi af því að bæjarlögmaður hafði fallist á að endurgreiða fasteignagjöld fjögur ár aftur í tímann vegna þess að nýting húsnæðis var ekki í samræmi við skráningu.  Hafi sú niðurstaða bæjarlögmanns verið byggð á dómi Hæstaréttar frá 5. október 2006, mál nr. 85/2006. 

Húsnæði það sem hér um ræði sé á ódeiliskipulögðu svæði og athafnasvæði samkvæmt aðalskipulagi. 

———–

Aðilar hafa fært fram frekari rök fyrir sjónarmiðum sínum sem ekki verða rakin nánar, en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn málsins.

Niðurstaða:  Í máli þessu er annars vegar deilt um synjun skipulags- og byggingarráðs Hafnarfjarðar frá 24. mars 2009 á beiðni um breytta skráningu hluta fasteignarinnar að Flatahrauni 29 í Hafnarfirði og hins vegar um bókun skipulags- og byggingarráðs frá 7. júlí 2009 um rýmingu íbúðar í húsinu. 

Í 2. mgr. 14. gr. laga nr. 6/2001 um skráningu og mat fasteigna segir að ef óskað sé eftir að breyta fyrirliggjandi upplýsingum um fasteign skuli eigandi sækja um breytingu á skráningarupplýsingum um fasteign í fasteignaskrá hjá viðkomandi sveitarfélagi.  Í 19. gr. sömu laga segir jafnframt að viðkomandi sveitarstjórn sé ábyrg fyrir því að Fasteignaskrá Íslands berist upplýsingar um lönd og lóðir og breytingar á þeim, svo og um öll mannvirki, sem gerð séu í umdæmum sveitarfélaganna hvers um sig, og um breytingar á þeim og eyðingu þeirra.  Skuli sveitarstjórn að jafnaði fela byggingarfulltrúa upplýsingagjöf um fyrrgreind atriði.  Verður að telja að á grundvelli þessara heimilda hafi kærendum verið rétt að snúa sér til bæjaryfirvalda með erindi um breytta skráningu eignarhluta sinna í Flatahrauni 29 svo sem þau gerðu.  Jafnframt verður að telja að þeim hafi verið heimilt að bera afgreiðslu bæjaryfirvalda undir úrskurðarnefndina þegar litið er til gr. 9.6 í byggingarreglugerð nr. 441/1998 og ákvæðis 29. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 um skyldu sveitarstjórna til að halda landeignaskrár. 

Hin kærða synjun er studd þeim rökum að það samræmist ekki 2. mgr. gr. 4.6.1 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998 að fallast á erindi kærenda, en eign þeirra sé á skilgreindu athafnasvæði þar sem almennt skuli ekki gera ráð fyrir íbúðum. 

Úrskurðarnefndin telur að tilgreind rök skipulags- og byggingaráðs séu ekki haldbær enda segir í tilvitnuðu ákvæði að á athafnasvæðum sé unnt að gera ráð fyrir íbúðum tengdri starfsemi fyrirtækja, s.s. fyrir húsverði.  Verður því ekki talið að fullnægt hafi verið skilyrði 2. mgr. 39. gr. skipulags- og byggingarlaga um rökstuðning og verður hin kærða synjun því felld úr gildi.  Er þá ekki tekin afstaða til þess hvort unnt hefði verið að fallast á erindi kærenda án undangengins byggingarleyfis og samþykkis meðeigenda. 

Samkvæmt 1. mgr. 57. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 er það á valdsviði sveitarstjórnar að ákveða dagsektir til að knýja fram fyrirmæli byggingarfulltrúa eða byggingarnefndar.  Í máli þessu liggur aðeins fyrir tillaga skipulags- og byggingarráðs til bæjarstjórnar um að beita dagsektum að ákveðnum tíma liðnum.  Hins vegar liggur ekki fyrir að bæjarstjórn hafi tekið ákvörðun um dagsektir í málinu og breytir þar engu um þótt fundgerð ráðsins, þar sem umrædd tillaga er gerð, hafi verið lögð fram til kynningar á fundi bæjarstjórnar.  Var tillaga skipulags- og byggingarráðs ekki lokaákvörðun í málinu og verður hún því ekki borin undir úrskurðarnefndina, sbr. 2. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.  Verður þeim þætti málsins því vísað frá úrskurðarnefndinni. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Úrskurðarorð:

Ákvörðun skipulags- og byggingarráðs frá 24. mars 2009 varðandi beiðni um breytta skráningu fasteignarinnar að Flatahrauni 29 í Hafnarfirði er felld úr gildi. 

Kæru á bókun skipulags- og byggingarráðs frá 7. júlí 2009 um rýmingu íbúðar í húsinu að Flatahrauni 29 er vísað frá úrskurðarnefndinni.

___________________________
Hjalti Steinþórsson

____________________________     _____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                           Aðalheiður Jóhannsdóttir

des 22
Love0

13/2009 Smiðjuvegur

Með

Ár 2009, fimmtudaginn 29. október, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 13/2009, kæra á synjun byggingarnefndar Kópavogs frá 21. janúar 2009 á kröfu um beitingu þvingunarúrræða vegna fasteignarinnar að Smiðjuvegi 68-70. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 23. febrúar 2009, er barst nefndinni samdægurs, kærir Sigurmar K. Albertsson hrl., f.h. R ehf., Smiðjuvegi 68, Kópavogi, synjun byggingarnefndar Kópavogs frá 21. janúar 2009 á kröfu um beitingu þvingunarúrræða samkvæmt skipulags- og byggingarlögum nr. 73/1997 vegna fasteignarinnar að Smiðjuvegi 68-70.  Var framangreind synjun staðfest á fundi bæjarstjórnar hinn 27. janúar 2009. 

Gerir kærandi þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.  Til vara er þess krafist að lagt verði fyrir byggingarnefnd að beita þvingunarúrræðum samkvæmt VI. kafla laganna þar til a.m.k. þær tvennar innkeyrsludyr, sem settar voru í húsnæðið að Smiðjuvegi 68-70 og eru næstar eignarhluta kæranda, verði fjarlægðar og húsnæðinu komið í fyrra horf í samræmi við skipulag og teikningar. 

Málavextir:  Kærandi er eigandi hluta fasteignarinnar að Smiðjuvegi 68-70, nánar til tekið 407 m2 iðnaðarhúsnæðis á jarðhæð, merkt 01.01 og er í húsnæðinu starfrækt bón- og ryðvarnarþjónusta.  Eigandi rýmis í húsinu við hliðina á eign kæranda virðist hafa, án heimildar byggingaryfirvalda, breytt húsnæði sínu þannig að í stað glugga sem upphaflega voru á norðurhlið hússins hafi hann komið þar fyrir innkeyrsludyrum. 

Með bréfi lögmanns kæranda til byggingarfulltrúa, dags. 27. október 2008, sagði m.a. eftirfandi:  „Vísað er til bréfa sem yður hafa verið send, símtala svo og tölvupósta er varða innkeyrsludyr, sem settar voru upp í óleyfi af ýmsum eigendum ofangreindrar fasteignar. … Því er sú krafa gerð að bæjaryfirvöld í Kópavogi geri þá kröfu til þeirra, sem eiga húsnæðið að Smiðjuvegi 68-72, að þeir breyti húsnæðinu í fyrra horf og í samræmi við samþykkt skipulag og teikningar.  Jafnframt er gerð sú krafa að bæjaryfirvöld beiti úrræðum VI. kafla l. nr. 73/1997, sbr. m.a. 57. gr. laganna.“ 

Í bréfi byggingarfulltrúa til lögmanns kæranda, dags. 21. janúar 2009, sem lagt var fram og samþykkt á fundi byggingarnefndar sama dag, sagði m.a. eftirfarandi:  „Við rannsókn á málinu hefur komið í ljós álitamál er hvenær ráðist hafi verið í framkvæmdir við mannvirkið.  Ekki er útilokað að þær breytingar sem gerðar höfðu verið á ytra byrði hússins hafi verið framkvæmdar áður en umbjóðandi yðar keypti sinn eignarhluta í Smiðjuvegi 68-70.  Ef atvik máls eru með þeim hætti hafa breytingar á mannvirkinu staðið í fjölda ára án afskipta umbjóðanda yðar, annara eigenda að mannvirkinu sem og byggingaryfirvalda.  Hefur þá umbjóðandi yðar sem og aðrir sameigendur sýnt af sér tómlæti vegna þeirra breytinga sem gerðar voru á mannvirkinu.  Í máli úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála nr. 2/2005 reyndi á áhrif tómlætis vegna beitingu þvingunarúrræða.  Í því máli hafði verið framkvæmt án þess að byggingarleyfi hafi legið fyrir.  Engar athugasemdir voru gerðar af hálfu sameigenda fyrr en löngu eftir að framkvæmdir áttu sér stað.  Komst nefndin að þeirri niðurstöðu að ákvörðun byggingarfulltrúa um að synja um beitingu þvingunarúrræða í því tilfelli hafi verið heimil og vísaði þar m.a. til tómlætisáhrifa.  Í ljósi málsatvika, meðalhófsreglu og framangreinds fordæmis er það mat byggingarnefndar að heimild skorti til þess að beita þvingunarúrræðum 6. kafla skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 í máli þessu.  Með vísan til þess er ekki unnt að verða við erindi yðar.“ 

Hefur kærandi skotið framangreindri synjun til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir. 

Málsrök kæranda:  Af hálfu kæranda er vísað til þess að breytingar þær er gerðar hafi verið á húsinu séu í því fólgnar að í stað glugga sem verið hafi á norðurhlið hússins hafi verið settar upp stórar innkeyrsludyr og sé ekki um það deilt að það hafi verið gert án leyfis byggingaryfirvalda.  Mikið óhagræði hafi orðið af þessum óleyfilegu breytingum fyrir kæranda sem reki ryðvarnar- og bónþjónustu.  Í hinum hluta húsnæðisins sé einnig rekin bifreiðaþjónusta, þ.m.t. dekkjaverkstæði.  Á álagstímum, vor og haust, þegar bifreiðaeigendur skipti um dekk sé atgangur slíkur að kærandi sé því sem næst verklaus, en þá sé bifreiðum þannig lagt fyrir utan húsið að viðskiptavinir kæranda komist ekki að.  Geti þessi tími verið allt að fjórir mánuðir á ári. 

Kærandi hafi kvartað og mótmælt strax þessum óleyfilegu breytingum og sífellt hafi verið lofað úrbótum en ekkert hafi verið gert.  Vissulega hafi kvartanir og mótmæli ekki verið borin fram á formlegan hátt, en loks hafi verið leitað til lögmanns sem komið hafi kvörtunum og mótmælum formlega á framfæri.  Eftir að bæjaryfirvöld hafi loks sinnt erindum kæranda hafi þannig verið brugðist við af öðrum eigendum hússins að kalla saman húsfund í þeim tilgangi að koma óleyfilegum verknaði í löglegt form.  Neytt hafi verið upp á kæranda samþykkt sem hann hafi kært til kærunefndar fjöleignarhúsamála og hafi niðurstaða nefndarinnar verið kæranda í hag. 

Ljóst sé að sameigendur kæranda hafi breytt eigninni án leyfis og í óþökk kæranda.  Eigi slíkt í sjálfu sér að nægja til að knýja það fram að eigninni verði breytt í fyrra horf.  Sé ljóst að hinar umdeildu breytigar hafi í för með sér stórfellt óhagræði fyrir kæranda ásamt því að verðgildi eignar hans muni rýrna. 

Málsrök Kópavogsbæjar:  Kópavogsbær hefur ekki skilað sérstakri greinargerð í máli þessu heldur vísar til fyrirliggjandi gagna er úrskurðarnefndinni hafa borist. 

Niðurstaða:  Kærumál þetta lýtur að því að nágranni kæranda, eigandi hluta fasteignarinnar að Smiðjuvegi 68-70, breytti eignarhluta sínum án heimildar byggingaryfirvalda á þann veg að í stað glugga á norðurhlið var þar komið fyrir innkeyrsludyrum.  Heldur kærandi því fram að fyrirkomulag þetta trufli atvinnurekstur hans í sama húsi.  Kröfu kæranda um aðgerðir byggingaryfirvalda hafa ekki borið árangur en með hinni kærðu synjun hafnaði byggingarnefnd Kópavogs að beita úrræðum 56. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 til þess að knýja fram breytingar á húsinu. 

Á svæði því er um ræðir er í gildi deiliskipulag sem samþykkt var í bæjarstjórn Kópavogs 13. júní 1989 og af skipulagsstjóra ríkisins 27. júlí sama ár.  Tekur deiliskipulag þetta til lóða við Smiðjuveg.  Á árinu 1993 var heimiluð breyting á deiliskipulaginu vegna lóðanna nr. 68, 70 og 72 við Smiðjuveg er laut að breyttu þakformi og 3. júlí 2009 tók gildi breyting er varðaði sömu fasteignir og laut að heimild til að nýta þriðju hæð hússins sem gistiheimili.  Á upphaflegum deiliskipulagsuppdrætti er í engu gerð grein fyrir fyrirkomulagi innan lóðarinnar á þeim hluta hennar er mál þetta varðar, hvorki aðkomu að henni og húsinu sjálfu né bílastæðum.  Vegna þessa verður ekki talið að hagnýting þess eignarhluta sem næstur er kæranda brjóti gegn deiliskipulagi svæðisins þótt hún fari í bága við aðaluppdrætti hússins og afstöðumynd er þeim fylgdi. 

Í 1. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 segir að ef framkvæmd, sem falli undir 27. gr. eða undir IV. kafla laganna, sé hafin án þess að leyfi sé fengið fyrir henni, hún byggð á annan hátt en leyfi standi til eða ef bygging sé tekin til annarra nota en sveitarstjórn hafi heimilað geti skipulagsfulltrúi/byggingarfulltrúi stöðvað slíkar framkvæmdir tafarlaust.  Þá segir ennfremur í 2. mgr. sömu greinar að ef byggingarframkvæmd, sem falli undir IV. kafla laganna, sé hafin án þess að leyfi sé fengið fyrir henni og hún brjóti í bága við skipulag eða framkvæmd sé hafin með byggingarleyfi sem brjóti í bága við skipulag beri byggingarfulltrúa að stöðva framkvæmdir tafarlaust.  Samkvæmt þessum lagafyrirmælum er ákvörðun um beitingu þvingunarúrræða, þegar byggingarframkvæmdir eru ekki í andstöðu við skipulag, háð mati byggingaryfirvalda hverju sinni. 

Í 5. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga er byggingarnefnd heimilað að knýja fram niðurrif óleyfisbygginga og er ákvörðun um beitingu þess þvingunarúrræðis einnig háð frjálsu mati hverju sinni.  Mat um beitingu þessa úrræðis hlýtur fyrst og fremst að byggjast á almannahagsmunum og skipulagsrökum en einstaklingum eru tryggð önnur réttarúrræði til þess að verja einkaréttarlega hagsmuni sína. 

Hin umdeilda ákvörðun er einkum studd þeim rökum að álitamál sé hversu langt sé liðið síðan umræddar breytingar hafi verið gerðar og að kærandi kunni að hafa sýnt af sér tómlæti. 

Samkvæmt fyrirliggjandi gögnum eignaðist kærandi eignarhluta sinn á árinu 1996.  Munu hinar umdeildu innkeyrsludyr hafa verið settar í stað glugga á norðurhlið umrædds eignarhluta þegar á árinu 1997, en fyrir munu þá hafa verið einar dyr á þeirri hlið.  Ekki nýtur gagna um að kærandi hafi gert formlegar athugasemdir við breytingarnar fyrr en á árinu 2007, eða tíu árum eftir að honum mátti vera um þær kunnugt.  Verður að telja, með hliðsjón af þessum atvikum, að haldbær rök hafi búið að baki þeirri ákvörðun byggingarnefndar að beita ekki þvingunarúrræði 56. gr. skipulags- og byggingarlaga gagnvart eiganda margnefnds eignarhluta.  Verður kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar því hafnað. 

Varakrafa kæranda lýtur að breytingu hinnar kærðu synjunar.  Til þess er úrskurðarnefndin ekki bær og er þeirri kröfu því vísað frá úrskurðarnefndinni. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu synjunar byggingarnefndar Kópavogs frá 21. janúar 2009 á kröfu um beitingu þvingunarúrræða vegna fasteignarinnar að Smiðjuvegi 68-70. 

Varakröfu kæranda er vísað frá úrskurðarnefndinni. 

___________________________
Hjalti Steinþórsson

______________________________               _____________________________
Ásgeir Magnússon                                                   Þorsteinn Þorsteinsson