Skip to main content
Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála
des 22
Love0

72/2010 Bakkavegur

Með
Árið 2015, fimmtudaginn 21. maí, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson yfirlögfræðingur, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 72/2010, kæra á ákvörðun hreppsnefndar Borgarfjarðarhrepps frá 1. nóvember 2010 um að veita byggingarleyfi fyrir frístundahúsi við Bakkaveg 10, Borgarfirði eystri.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 22. nóvember 2010, er barst nefndinni sama dag, kærir S þá ákvörðun hreppsnefndar Borgarfjarðarhrepps frá 1. nóvember 2010 að veita byggingarleyfi fyrir frístundahúsi við Bakkaveg 10 í Bakkagerði, Borgarfirði eystri. Skilja verður málskot kæranda svo að þess sé krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi. Þá er kærð afgreiðsla og svör Borgarfjarðarhrepps við athugasemdum kæranda við grenndarkynningu byggingarleyfisumsóknarinnar.

Tekur úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála málið nú til úrskurðar á grundvelli ákvæðis til bráðabirgða II í lögum nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála, sbr. breytingu á þeim lögum nr. 139/2014.

Gögn málsins bárust frá Borgarfjarðarhreppi 25. janúar 2011 og 8. maí 2015.

Málavextir: Kærandi er eigandi hússins Strompleysu sem stendur við Bakkaveg en lóð Strompleysu liggur að lóð Bakkavegar 10. Bakkavegur liggur meðfram sjávarsíðunni og standa húsin Strompleysa og Bakkavegur 10 bæði neðan vegar. Strompleysa stendur milli vegarins og lóðar Bakkavegar 10 og Bakkavegur 10 stendur við sjávarbakkann. Bæði húsin standa á reit sem skilgreindur er sem frístundabyggð í Aðalskipulagi Borgarfjarðarhrepps 2004-2016 en svæðið hefur ekki verið deiliskipulagt. Á reitnum er gert ráð fyrir átta lóðum undir frístundahús og eru þær almennt minni en aðrar lóðir við Bakkaveg sem tilheyra íbúðarsvæði samkvæmt aðalskipulaginu.

Strompleysa var byggð árið 1977 en frístundahúsið á lóð Bakkavegar 10 var flutt þangað tilbúið haustið 2009, upphaflega á grundvelli stöðuleyfis. Sótt var um byggingarleyfi fyrir húsinu með umsókn, dags. 27. ágúst 2010, og á fundi skipulags- og byggingarnefndar Borgarfjarðarhrepps 6. september s.á. var samþykkt að grenndarkynna umsóknina. Athugasemdir bárust frá kæranda og tók skipulags- og byggingarnefnd afstöðu til þeirra á fundi hinn 26. október s.á. Taldi nefndin athugasemdir kæranda ekki þess eðlis að þær hefðu áhrif á byggingarleyfið og var samþykkt að veita leyfið. Afgreiðsla skipulags- og byggingarnefndar var staðfest í hreppsnefnd Borgarfjarðarhrepps hinn 1. nóvember 2010.

Málsrök kæranda: Af hálfu kæranda er vísað til þess að við skipulagningu frístundabyggðarinnar þurfi að taka mið af eldri byggð og einstökum húsum en götumyndin einkennist af dreifðri byggð frá ólíkum tíma. Þá hafi Strompleysa allnokkurt minjagildi en húsið hafi verið reist sem sumarviðverustaður trillusjómanns 1977 og eigi sinn sess í þorpssögunni.

Lóðir á frístundabyggðarreitnum séu bagalega smáar, sérstaklega lóðirnar fjórar neðan götu sem séu aðeins 350-400 m2. Lóðirnar ofan götu hafi hins vegar verið stækkaðar í 509-661 m2, en í þeirri aðgerð felist viðurkenning á því að þær hafi verið of smáar áður. Þéttleiki byggðar á frístundareitnum neðan götu sé mjög mikill og íþyngjandi fyrir eigendur húsa sem fyrir séu og skipulagslegt svigrúm sé hverfandi. Þótt hvergi sé kveðið á um lágmarksstærðir lóða þá liggi það lágmark einhvers staðar út frá faglegum forsendum skipulags og meðalhófi í stjórnsýslu. Með aðalskipulagi skapist ekki skylda til nýtingar lóða þegar engin krefjandi nauðsyn sé til hennar, flest fagleg rök mæli gegn nýtingunni og lóðin sé svo alvarlega gölluð að nýting hennar skaði stórlega hagsmuni annarra. Þá þurfi að huga að þörfum, eðli og möguleikum byggðarinnar og umhverfis en frístundabyggðin liggi mitt í íbúðarbyggð smáþorps. Með neðri helming frístundareitsins fullbyggðan sé útilokað annað en að gæði frístunda á þessum örlóðum skerðist þar sem öruggt næði og hvíld verði ekki lengur í boði.

Lóðin Bakkavegur 10 standi óeðlilega tæpt á ókönnuðum sjávarbakka en landið næst bakkanum hafi lækkað og sigið á 9. og 10. áratug síðustu aldar í kjölfar dýpkunar framræsluskurðar. Þá hafi lóð nr. 10 verið hækkuð með fyllingu undir húsið en lóð Strompleysu sé hins vegar lægri og í samræmi við hæð óraskaðs lands á Bökkum eins og það hafi verið áður. Landið hafi þá haft vægan en jafnan og nauðsynlegan halla til austurs niður á sjávarbakkann. Hæð lóðar Bakkavegar 10 sé 9,75 m, eða 1 cm yfir gólfhæð Strompleysu, en brýning á lóðamörkum sé veruleg og myndi 40-60 cm stall. Lóð Strompleysu sé nú lægri en umhverfið á alla kanta og húsið í gryfjustöðu. Gólfhæð Strompleysu sé 9,74 m en gólfhæð Bakkavegar 10 sé 10,1 m. Lóð Strompleysu þurfi eðlilegan vatnshalla til austurs en leysingavatn og krapauppistöður séu áhyggjuefni með hliðsjón af gólfhæðinni.

Útsýnisskerðing frá Strompleysu sé óviðunandi en ekkert hafi verið gert til að draga úr lokun sjónlína. Húshliðum hafi ekki verið víxlað og ekki hafi verið gripið til þess að færa húsið við Bakkaveg 10 til innan byggingarreitsins til þess að auka fjarlægð á milli húsanna tveggja, en viðbygging við Bakkaveg 10 útiloki raunar þann möguleika. Mænishæð Bakkavegar 10 sé 3,58 m yfir gólfhæð Strompleysu og útsýnisskerðingin magnist vegna hæðarmunar lóðanna og húsanna. Útsýni yfir sjó og fjöll austan fjarðar og opin sýn til austurs hafi, ásamt næði í hinni dreifðu byggð við Bakkaveg, verið þau gæði sem vegið hafi þyngst í huga eigenda Strompleysu undanfarin 30 ár, en þau gæði séu nú horfin. Ljóst sé að verðmæti Strompleysu minnki verulega vegna byggingar Bakkavegar 10 og reikna megi með að hún verði óseljanleg.

Án faglegrar skipulagsvinnu með heildarsýn fyrir alla byggðina við Bakkaveg stefni í óþarft slys en skipulagsvinna eftir aðalskipulagi geti ekki leyst menn undan skyldunni til að vanda vinnubrögð og sýna fagmennsku. Við afgreiðslur og leyfisveitingar vegna Bakkavegar 10 hafi aldrei verið hirt um þá skipulagságalla sem þarna sé við að eiga og þann skaða sem bygging á lóð Bakkavegar 10 valdi á nálægum eignum.

Málsrök Borgarfjarðarhrepps: Borgarfjarðarhreppur telur að hið umdeilda byggingarleyfi sé í fullu samræmi við gildandi skipulagsáætlun fyrir sveitarfélagið. Gögn málsins liggi í stórum dráttum fyrir í kæru og skýringum með henni og litlu sé við þau að bæta. Þó sé rétt að fram komi að við framkvæmdir á lóð Bakkavegar 10 árið 2007 hafi verið grafinn skurður á mörkum lóða Strompleysu og Bakkavegar 10, sem halli til norðurs, og hafi hann verið fylltur af drengrjóti til að koma í veg fyrir uppistöðu vatns á lóð Strompleysu. Starfsmenn hreppsins telji hann enn vel virkan en komi í ljós að hann dugi ekki til að varna vatnssöfnun á lóðinni verði það lagfært. Að lokum sé vísað til fundargerða skipulags- og byggingarnefndar og hreppsnefndar Borgarfjarðarhrepps um málið auk mynda af svæðinu.

Í tilkynningu byggingarfulltrúa til leyfishafa og kæranda um afgreiðslu skipulags- og byggingarnefndar er niðurstaða nefndarinnar skýrð nánar og kemur þar fram að nefndin telji húsið við Bakkaveg 10 falla að þeirri byggð sem fyrir sé og þar með sé tekið fullt tillit til þeirra húsa sem fyrir séu á svæðinu. Stefna sveitarfélagsins varðandi svæðið hafi verið ljós við samþykkt Aðalskipulags Borgarfjarðarhrepps 2004-2016, en í greinargerð þess komi fram að þegar séu risin tvö hús á reitnum og að gert sé ráð fyrir sex húsum til viðbótar. Lóðastærðir innan frístundabyggðarinnar séu í fullu samræmi við skipulagsáætlun en ljóst hafi verið að byggð yrði þétt á þessu svæði. Bygging á lóð Bakkavegar 10 sé í samræmi við aðalskipulag.

Hæðarsetning Strompleysu sé of lág og hæðarsetning þeirra húsa sem á eftir komi geti ekki tekið mið af henni. Eftir sem áður verði að tryggja að ekki myndist uppistöðuvatn á lóð Strompleysu með því að tryggja að yfirborðsvatn eigi örugga afrennslisleið þaðan. Skipulags- og byggingarnefnd geti ekki tekið undir þau sjónarmið kæranda að staðsetning Bakkavegar 10 og fjarlægð frá sjávarbakka sé óeðlileg. Þá hafi kærandi ekki sýnt fram á að bygging húss að Bakkavegi 10 hafi haft áhrif á verðmæti Strompleysu.

Athugasemdir leyfishafa: Leyfishafi bendir á að hann hafi sótt um byggingarleyfi fyrir húsi sem hafi verið í fullu samræmi við gildandi skipulag. Málatilbúnaður í kæru sé með ólíkindum og margt eigi ekkert erindi við leyfishafa. Kærandi hafi farið offari í skrifum sínum og öllum ásökunum hans um að ekki hafi verið farið að lögum við umsóknina sé hafnað.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um veitingu byggingarleyfis fyrir frístundahúsi við Bakkaveg 10, Borgarfirði eystri. Húsið stendur á reit sem skilgreindur er sem frístundabyggð í Aðalskipulagi Borgarfjarðarhrepps 2004-2016. Ekki er í gildi deiliskipulag fyrir svæðið.

Í 3. mgr. gr. 4.11.2 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998, er gilti á þeim tíma er hið kærða leyfi var veitt, er m.a. kveðið á um að í deiliskipulagi svæða fyrir frístundabyggð skuli byggingarreitir ekki staðsettir nær lóðarmörkum en 10 m. Lóðin Bakkavegur 10 er 20 m löng og 17,5 m breið, alls 350 m2, og fjarlægð hússins frá lóðarmörkum Strompleysu er 5,7 m.

Tilgangur umrædds ákvæðis skipulagsreglugerðar er að tryggja lágmarksfjarlægð milli frístundahúsa og dreifingu frístundabyggðar og skapa með því þá friðsæld sem sóst er eftir í slíkri byggð. Í þágildandi 2. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 kom sú meginregla fram að gera skuli deiliskipulag þar sem framkvæmdir eru fyrirhugaðar  og verður ekki talið að vikið verði frá fjarlægðarreglu 3. mgr. gr. 4.11.2 í skipulagsreglugerð fyrir frístundabyggð þótt ekki liggi fyrir deiliskipulag fyrir umrætt svæði. Verður því að telja að hreppsnefnd hafi borið að taka mið af ákvæðinu við afgreiðslu hins kærða leyfis.

Með vísan til þess sem rakið hefur verið ber að fella hina kærðu ákvörðun úr gildi.

Samkvæmt 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga sæta stjórnvaldsákvarðanir stjórnsýslu sveitarfélaga kæru til úrskurðarnefndarinnar. Með stjórnvaldsákvörðun er átt við einhliða ákvörðun stjórnvalds um rétt eða skyldu manna sem tekin er í skjóli stjórnsýsluvalds. Afgreiðsla og svör Borgarfjarðarhrepps við athugasemdum kæranda við grenndarkynningu byggingarleyfisumsóknarinnar fela ekki í sér slíka ákvörðun. Verður kröfu kæranda þar að lútandi því vísað frá úrskurðarnefndinni.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi sú ákvörðun hreppsnefndar Borgarfjarðarhrepps frá 1. nóvember 2010 að veita byggingarleyfi fyrir frístundahúsi við Bakkaveg 10 í Bakkagerði, Borgarfirði eystri.

Kæru á afgreiðslu og svörum Borgarfjarðarhrepps við athugasemdum kæranda við grenndarkynningu byggingarleyfisumsóknarinnar er vísað frá úrskurðarnefndinni.

____________________________________
Ómar Stefánsson

______________________________              _____________________________
Ásgeir Magnússon                                            Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

81/2009 Austurey II

Með
Árið 2015, föstudaginn 30. janúar, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 81/2009, kæra á ákvörðun sveitarstjórnar Bláskógabyggðar frá 11. nóvember 2008 um deiliskipulag fyrir frístundabyggð í Krossholtsmýri í landi Austureyjar 2 í Bláskógabyggð.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 27. nóvember 2009, er barst nefndinni sama dag, kæra eigendur lóðar með landnúmer 167725 í landi Austureyjar í Bláskógabyggð, þá ákvörðun sveitarstjórnar Bláskógabyggðar frá 11. nóvember 2008 að samþykkja deiliskipulag fyrir frístundabyggð í Krossholtsmýri í landi Austureyjar 2. Gera kærendur þá kröfu að hin kærða deiliskipulagsákvörðun verði felld úr gildi.

Tekur úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála málið nú til úrskurðar á grundvelli ákvæðis til bráðabirgða II í lögum nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála, sbr. breytingalög nr. 139/2014.

Málavextir: Á fundi skipulagsnefndar uppsveita Árnessýslu hinn 19. október 2006 var lögð fram umsókn landeiganda Austureyjar 2 að deiliskipulagi frístundabyggðar í svonefndri Krossholtsmýri. Kemur þar fram að á 3,51 ha svæði, sem liggur upp að eldra frístundabyggðarsvæði við Apavatn, sé gert ráð fyrir þremur nýjum lóðum, auk þess sem eldri lóð verði stækkuð og verði þær þá samtals um 1,48 ha. Fallist var á að auglýsa tillöguna þegar komið hefði verið til móts við þá athugasemd að lóðir þyrftu að jafnaði að vera 0,5 ha í samræmi við ákvæði Aðalskipulags Laugardalshrepps 2000-2012. Hinn 15. nóvember 2006 var á fundi skipulagsnefndar ákveðið að auglýsa tillöguna óbreytta í ljósi þess að sýnt hefði verið fram á að afmörkun umræddra lóða hefði verið ákveðin fyrir löngu og þeim hefði í raun þegar verið úthlutað, auk þess sem aðliggjandi lóðir væru af svipaðri stærð. Afgreiðslan var staðfest í sveitarstjórn 28. nóvember 2006. Tillagan var auglýst 14. desember s.á. og var frestur til að gera athugasemdir til 25. janúar 2007. Athugasemdir bárust frá kærendum, sem eru, ásamt umsækjanda og öðrum sameigendum, eigendur lands sem liggur að svæði því sem deiliskipulagstillagan tók til. Um það sameignarland liggur svonefndur Krossholtsvegur að sumarbústaðalandi kærenda og var því m.a. mótmælt að vegurinn yrði nýttur í þágu eigenda hinna nýju sumarhúsalóða. Í bréfi frá eiganda Austureyjar 2, dags. 7. febrúar 2007, kom fram að Krossholtsvegur væri einkavegur er lægi um land lögbýlisins Austureyjar IV, sem væri eyðijörð í eigu níu systkina í jöfnum hlutföllum. Um 2/3 af heildarlengd vegarins myndi nýtast sem vegtenging til þeirra fjögurra frístundalóða sem yrðu deiliskipulagðar. Sú vegtenging væri eðlileg og til þess fallin að koma í veg fyrir umferð um vatnsbakka Apavatns og óþarfa landröskun. Fráleitt væri að leggja annan veg í landi Austureyjar 2, samsíða Krossholtsveginum, og auka þannig sjón- og rykmengun af vegum. Með því yrði einnig gengið gegn markmiðum skipulagslaga um skynsamlega og hagkvæma nýtingu lands. Óuppbyggður vegslóði lægi meðfram Apavatni að syðstu lóðinni og myndi umferð sem um hann færi falla niður með tilkomu þeirrar vegtengingar sem fram kæmi í deiliskipulagstillögunni. Með því að banna eiganda að hagnýta veginn væri verið að tálma honum eðlilegri hagnýtingu sameignar.

Hin auglýsta tillaga var samþykkt óbreytt á fundi skipulagsnefndar 23. ágúst 2007 og staðfesti sveitarstjórn Bláskógabyggðar afgreiðsluna 4. september s.á. Með bréfum, dags. 2. október 2007, var athugasemdum kærenda frá því í janúar s.á. svarað. Skipulagsstofnun gerði athugasemd við birtingu auglýsingar í B-deild Stjórnartíðinda með bréfi, dags. 15. október 2007, þar sem sveitarstjórn hefði ekki rökstutt svör við athugasemdum nægilega vel varðandi aðkomuveg að svæðinu.

Á fundi skipulagsnefndar uppsveita Árnessýslu hinn 30. janúar 2008 var málið tekið fyrir og fyrri niðurstaða þess áréttuð. Var á það bent að eigandi fyrirhugaðra lóða væri einnig einn eigenda þess lands sem núverandi vegur lægi um og hefði þannig jafnan rétt á við aðra sameigendur til að nýta veginn. Staðfesti sveitarstjórn Bláskógabyggðar afgreiðslu skipulagsnefndar hinn 5. febrúar 2008. Kærendur gerðu á ný athugasemdir við deiliskipulagstillöguna með bréfi, dags. 18. s.m. Með bréfi Skipulagsstofnunar, dags. 28. febrúar 2008, gerði hún enn athugasemd við birtingu auglýsingar um gildistöku skipulagsins í B-deild Stjórnartíðinda. Í bréfi stofnunarinnar kom fram að landið sem umræddur vegur lægi um væri í óskiptri sameign. Af því leiddi að hverjum eiganda væri heimilt að hagnýta veginn og nota að virtum sama rétti annarra eigenda, að teknu sanngjörnu tilliti til þeirra. Eigendum væri óheimilt að nýta óskipta sameign til annars en hún væri ætluð og einstökum eigendum yrði ekki fenginn aukinn og sérstakur réttur til hagnýtingar umfram aðra eigendur nema allir eigendur léðu því samþykki sitt með formlegum hætti. Það væri mat Skipulagsstofnunar að með hagnýtingu vegarins sem aðkomu að frístundabyggð, sem kynni að leiða til aukinnar umferðar og þar af leiðandi aukinna óþæginda fyrir aðra eigendur, yrði til aukinn réttur til hagnýtingar sem til þyrfti samþykki annarra eigenda.

Á fundi skipulagsnefndar 27. mars 2008 kom fram að samþykki fimm af níu eigendum viðkomandi lands væri fyrir notkun vegtengingarinnar. Að mati nefndarinnar hefðu forsendur afgreiðslu hennar ekki breyst og myndi samþykki deiliskipulagsins gilda. Málið var til umfjöllunar á fundum sveitarstjórnar og byggðaráðs á tímabilinu 8. apríl 2008 til 11. nóvember s.á. er afgreiðslan var samþykkt á fundi sveitarstjórnar. Í kjölfarið var þess farið á leit við Skipulagsstofnun að hún myndi endurskoða afstöðu sína þar sem fyrir lægi samþykki meirihluta eigenda. Í bréfi stofnunarinnar, dags. 30. júní 2009, var ekki gerð athugasemd við birtingu auglýsingar um gildistöku deiliskipulagsins í B-deild Stjórnartíðinda en mælt með því að ágreiningur milli landeigenda um veginn yrði til lykta leiddur áður en sú auglýsing yrði birt. Deiliskipulagið tók gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda 10. nóvember 2009. Með bréfi, dags. 17. s.m., var þeim sem gert höfðu athugasemdir við tillöguna tilkynnt að deiliskipulagið hefði tekið gildi auk þess sem bent var á kæruheimild til úrskurðarnefndarinnar.

Málsrök kærenda: Af hálfu kærenda er vísað til þess að deiliskipulagið feli í sér vegtengingu af því svæði sem skipulagið nái yfir í vestur, yfir skurð og inn á einkaveg, er liggi um svæði með landnúmer 167725, en kærendur séu eigendur þess ásamt öðrum. Einkavegurinn liggi að svonefndu Krossholti þar sem kærendur eigi sumarhús. Kæran snúi að þeirri vegtengingu sem fyrirhuguð sé samkvæmt deiliskipulaginu en hún sé utan þess svæðis sem deiliskipulagið nái til. Önnur vegtenging sé til staðar inn á svæðið sem hið nýja deiliskipulag nái til og væri eðlilegast að tenging að hinum nýju lóðum færi um þá vegtengingu. Sú vegtenging liggi alfarið um land í eigu eiganda hins deiliskipulagða svæðis. Landsvæðið sem einkavegurinn liggi um hafi verið samþykkt sem nýbýli fyrir skógrækt og garðyrkju. Um málefni nýbýlisins fari að jarðalögum nr. 81/2004. Í 9. gr. þeirra laga sé fjallað um fyrirsvar jarða í sameign o.fl. en samkvæmt henni skuli tilnefna fyrirsvarsmann sem hafi umboð til að koma fram fyrir hönd annarra eigenda jarðarinnar við úrlausn mála sem lúti að réttindum og skyldum eigenda. Þar sem eigendahópurinn hafi ekki tilnefnt slíkan fyrirsvarsmann sé því haldið fram að málefni jarðarinnar hljóti að ráðast í samræmi við 2. tl. 1. gr. laga nr. 50/2007 um sameignarfélög. Í ákvæðinu komi fram að lögin gildi einnig um óskráð sameignarfélög þar sem meiri hluti félagsmanna búi hér á landi, enda sé meginhluti starfsemi félagsins ekki rekinn í öðru landi. Í 19. gr. laganna um sameignarfélög sé fjallað um stjórnunarheimildir félagsmanna en þar segi í 1. mgr. að sé stjórn ekki kosin og framkvæmdastjóri ekki ráðinn geti hver og einn félagsmaður gert ráðstafanir sem séu eðlilegur þáttur í rekstri félagsins og enginn félagsmaður hafi lýst sig mótfallinn. Þrír félagsmanna hafi sent skrifleg mótmæli til skipulagsnefndar vegna umræddrar vegtengingar og sé því ljóst að einn félagsmaður, þ.e. eigandi bújarðarinnar Austureyjar 2, geti ekki gert slíkar ráðstafanir varðandi rekstur þessa sameignarfélags samkvæmt lögum.

Kærendur hafi gert fleiri athugasemdir við meðferð málsins hjá skipulagsnefndinni og sveitarstjórn Bláskógabyggðar en samskipti við þessi stjórnvöld hafi verið erfið og svör þeirra við athugasemdum hafi borist seint og verið efnisrýr. Athugasemdum kærenda hafi verið svarað rúmum níu mánuðum eftir að þær hafi verið sendar, sem geti tæplega talist góðir stjórnsýsluhættir og sé raunar andstætt ákvæðum 9. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Þá hafi í bréfi skipulagsfulltrúa, dags. 18. febrúar 2009, verið vísað til þess að leitað hefði verið lögfræðiráðgjafar þar sem m.a. hafi komið fram að ekki þyrfti samþykki allra sameigenda landsins með tilvísun í fjöleignarhúsalög nr. 26/1994. Þessu sé mótmælt þar sem umrædd lög hafi ekki gildi í málinu enda séu engar sameiginlegar byggingar eða fjöleignarhús á landinu.

Málsrök Bláskógabyggðar: Af hálfu sveitarstjórnar Bláskógabyggðar er vísað til þess að málið hafi verið tekið fyrir alloft í skipulagsnefnd, skipulags- og byggingarnefnd og sveitarstjórn Bláskógabyggðar, enda hafi meðferð þess tekið þrjú ár. Fljótlega hafi komið í ljós ágreiningur milli landeigenda og þá aðallega um aðkomu að hinu deiliskipulagða svæði. Vegna þessa hafi verið skoðaðar þrjár mögulegar aðkomur, þ.e. sú sem gert hafi verið ráð fyrir í auglýstri tillögu, nýr vegur samhliða núverandi vegi og að vegslóðin meðfram Apavatni yrði byggð upp. Hafi það verið álit skipulagsyfirvalda að sú tenging sem auglýst tillaga gerði ráð fyrir væri hentugust út frá skipulagslegum forsendum og myndi valda minnstu raski. Talið hafi verið óskynsamlegt að leggja nýjan veg samhliða þeim vegi sem þegar væri til staðar. Auk þess væri ólíklegt að Vegagerðin leyfði nýja tengingu við hlið þeirrar sem fyrir væri. Þá hafi einnig verið talið óheppilegt að byggja upp nýjan veg rétt við vatnsbakka Apavatns, sérstaklega í ljósi þess að fyrirhugaðar frístundahúsalóðir liggi upp að áður gerðum vegi sem liggi um land sem sé að hluta til í eigu þess aðila sem sé eigandi landsins sem deiliskipulagið nái yfir. Ekki verði talið að nýting vegarins hafi neikvæð áhrif á byggðina við bakka Apavatns enda muni umferð frá nýjum lóðum ekki fara um það svæði.

Niðurstaða: Samkvæmt 1. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, er giltu á þeim tíma er hér um ræðir, er landeiganda eða framkvæmdaraðila heimilt að gera tillögu til sveitarstjórnar að deilskipulagi eða breytingu á deiliskipulagi á sinn kostnað. Í máli þessu er deilt um samþykki sveitarstjórnar á umsókn landeiganda um gerð deiliskipulags, er tekur til séreignarlands hans og felur í sér stofnun þriggja sumarhúsalóða og stækkun þeirrar fjórðu sem fyrir er. Gerir deiliskipulagið ráð fyrir vegtengingu þessara lóða við svonefndan Krossholtsveg, sem liggur við mörk hins deiliskipulagða svæðis í landi sem er í sameign nefnds landeiganda og átta annarra að jöfnu. Er ágreiningur með aðilum um þá vegtengingu og byggja kærendur á því að fyrirhuguð vegtenging, og sú notkun á Krossholtsvegi sem henni fylgi, sé háð þeirra samþykki sem sameigenda.

Svæði það sem hin kærða deiliskipulagsákvörðun tekur til nær ekki inn á umrætt sameignarland þar sem Krossholtsvegur liggur. Hvort af ráðgerðri vegtengingu verður ræðst af rétti einstakra sameigenda til nýtingar vegarins. Ágreiningur um slík afnot af landi í sameign ræðst af óskráðum reglum eignaréttarins um réttarstöðu sameigenda við töku ákvarðana um afnot og ráðstöfun sameignar. Réttarágreiningur á því sviði heyrir ekki undir úrskurðarnefndina enda geta skipulagsákvarðanir ekki falið í sér ráðstöfum eignaréttinda.

Með vísan til þess sem að framan er rakið, og þar sem ekki liggja fyrir annmarkar á málsmeðferð hinnar kærðu ákvörðunar sem geta haft áhrif á gildi hennar, verður ógildingarkröfu kærenda í máli þessu hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu ákvörðunar sveitarstjórnar Bláskógabyggðar frá 11. nóvember 2008 um að samþykkja deiliskipulag fyrir frístundabyggð í Krossholtsmýri í landi Austureyjar 2 í Bláskógabyggð.

____________________________________
Nanna Magnadóttir

______________________________                _____________________________
Ásgeir Magnússon                                               Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

57/2012 Dvergahraun

Með

Árið 2012, fimmtudaginn 4. október, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mætt voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 57/2012, kæra á ákvörðun sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps frá 4. apríl 2012 um að hafna sameiningu frístundalóðanna nr. 26 og 28 við Dvergahraun í landi Miðengis. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 1. júní 2012, er barst nefndinni 6. s.m., kærir G, Lækjarási 5, Garðabæ, þá ákvörðun sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps frá 4. apríl 2012 að hafna sameiningu frístundalóða nr. 26 og 28 við Dvergahraun.  Skilja verður málatilbúnað kæranda svo að þess sé krafist að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. 

Úrskurðarnefndinni bárust gögn í málinu frá Grímsnes- og Grafningshreppi 5. júlí 2012 og viðbótargögn hinn 12. september 2012 s.á. 

Málavextir:  Á fundi skipulags- og byggingarnefndar uppsveita Árnessýslu og Flóahrepps 22. mars 2012 var tekin fyrir beiðni kæranda um sameiningu lóðanna nr. 26 og 28 við Dvergahraun í landi Miðengis.  Samkvæmt Fasteignaskrá er lóð nr. 26 skráð 6.500 m² og lóð nr. 28 skráð 7.500 m².  Erindinu var hafnað og var sú afgreiðsla  staðfest í sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps hinn 4. apríl 2012.  Kæranda var tilkynnt um niðurstöðu skipulags- og byggingarnefndar í bréfi, dags. 27. mars s.á. 

Málsrök kæranda:  Kærandi, sem er rétthafi samliggjandi frístundalóða við Dvergahraun 26 og 28 í Grímsnes- og Grafningshreppi, vísar til þess að hann hafi keypt lóðirnar í því skyni að sameina þær fyrir hús sem standi á lóðinni nr. 28, en ekki hafi verið reist hús á lóðinni nr. 26.  Erindinu hafi verið synjað á þeirri forsendu m.a. að við það myndi falla niður félagsgjald fyrir eina lóð á svæðinu við sameininguna.  Aðrar lóðir á svæðinu hafi fengið samþykki fyrir samskonar sameiningu og kæranda hafi verið synjað um og ekki verði séð hvað réttlæti þessa mismunun sem felist í afgreiðslu samskonar mála. 

Málsrök Grímsnes- og Grafningshrepps:  Af hálfu sveitarfélagsins er á það bent að við afgreiðslu á erindi kæranda hafi verið tekin fyrir tvö önnur sambærileg mál sem einnig hafi verið hafnað.  Í gildandi aðalskipulagi Grímsnes- og Grafningshrepps sé ákvæði sem kveði á um að ekki sé heimilt að skipta upp sumarhúsalóðum í þegar byggðum sumarhúsahverfum.  Ekki sé tekið sérstaklega á því hvort heimilt sé að sameina sumarhúsalóðir, en undanfarin ár hafi verið nokkuð um að óskað hafi verið eftir sameiningu sumarhúsalóða.  Í sumum tilvikum hafi það verið heimilað en í öðrum ekki og hafi þær ákvarðanir verið byggðar á mismunandi ástæðum og stundum á niðurstöðu grenndarkynningar.  Það sem af sé árinu 2012 hafi beiðnum um sameiningu lóða fjölgað nokkuð og hafi í kjölfar þess verið skoðað hvort æskilegt væri að heimila sameiningu lóða í sumarhúsahverfum.  Niðurstaðan hafi orðið sú að svo væri ekki þar sem það breytti forsendum uppbyggingar á svæðinu m.t.t. vegagerðar, lagningu veitna o.s.frv.  Þá sé nauðsynlegt að ákveðinn stöðugleiki ríki í skipulagsmálum og að ekki sé ráðist í breytingar nema að veigamikil rök mæli með breytingum á samþykktu deiliskipulagi.  Í flestum sumarhúsahverfum miðist byggingarmagn við ákveðið nýtingarhlutfall og myndi sameining lóða gera það að verkum að heimilt yrði að byggja mun stærra hús á sameinaðri lóð en ella.  Varðandi fordæmi fyrir sambærilegri afgreiðslu máls og hér um ræði, megi benda á úrskurð úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála í málinu nr. 15/2010. 

Niðurstaða:  Hin kærða ákvörðun var tekin í skipulags- og byggingarnefnd uppsveita Árnessýslu og Flóahrepps hinn 22. mars 2012 og var kæranda tilkynnt um þá afgreiðslu með bréfi, dags. 27. s.m.  Þar kom fram sá fyrirvari að ákvörðunin væri háð staðfestingu sveitarstjórnar á næsta fundi hennar.  Í tilkynningunni er ekki að finna leiðbeiningar til kæranda um kæruheimild og kærufrest vegna ákvörðunarinnar.  Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps staðfesti ákvörðunina hinn 4. apríl 2012 en kæranda mun ekki hafa verið tilkynnt sérstaklega um þá afgreiðslu. 

Samkvæmt 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er kærufrestur til nefndarinnar einn mánuður frá því að kæranda varð kunnugt eða mátti vera kunnugt um ákvörðunina.  Berist kæra að liðnum kærufresti skal vísa henni frá nema að afsakanlegt þyki að kæra hafi borist of seint eða að veigamiklar ástæður mæli með því að kæran sé tekin til meðferðar, sbr. 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. 

Kæra í máli þessu barst úrskurðarnefndinni hinn 6. júní 2012, eða rúmum tveimur mánuðum frá því að kæranda var tilkynnt um niðurstöðu skipulags- og byggingarnefndar og frá staðfestingu sveitarstjórnar á afgreiðslu nefndarinnar.  Með hliðsjón af því verður að líta svo á að kæran hafi borist meira en mánuði frá því að kæranda mátti vera kunnugt um hina kærðu ákvörðun og kærufrestur því liðinn.  Hinsvegar var kæranda ekki leiðbeint um kærurétt og kærufrest af hálfu sveitarfélagsins svo sem bar að gera skv. 2. tl. 2. mgr. 20. gr. stjórnsýslulaga.  Verður kærumál þetta því tekið til efnismeðferðar með vísan til 1. tl. 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga þar sem afsakanlegt þykir að kæran hafi borist að liðnum kærufresti. 

Samkvæmt 48. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 er óheimilt að skipta jörðum, löndum eða lóðum eða breyta landamerkjum og lóðamörkum nema samþykki sveitarstjórnar komi til.  Á umræddu svæði er í gildi deiliskipulag fyrir Farborgir í landi Miðengis í Grímsnes- og Grafningshreppi frá árinu 2005 og því yrði ákvörðun samkvæmt fyrrgreindri 48. gr. gerð með deiliskipulagsbreytingu. 

Með deiliskipulagi eru fest í sessi skipulagsmarkmið viðkomandi svæðis, m.a. með afmörkun lóða og byggingarreita og eiga fasteignaeigendur að geta treyst því að ekki verði ráðist í skipulagsbreytingar sem geti raskað forsendum og réttarstöðu þeirra sem fasteignareigenda nema að ríkar málefnalegar ástæður búi þar að baki. 

Með breytingu þeirri sem um var sótt er raskað samræmi í stærð lóða og skiptingu sameiginlegs kostnaðar sumarhúsaeigenda á svæðinu.  Verður ekki annað séð en að umdeild ákvörðun sveitarstjórnar, sem fer með skipulagsvald í sveitarfélaginu, hafi verið lögmæt og til þess fallin að fylgja skipulagsmarkmiðum gildandi deiliskipulags umrædds svæðis.  Ekki þykir það eiga að ráða úrslitum í máli þessu þótt dæmi séu um að sameining lóða hafi verið heimiluð á svæðinu.  Virðist þar vera um undantekningu að ræða sem verður ekki talin hafa skapað fordæmi sem víki til hliðar markmiðum gildandi deiliskipulags. 

Að öllu framangreindu virtu verður kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar hafnað. 

Úrskurðarorð: 

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu á ákvörðun sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps frá 4. apríl 2012 um að synja sameiningu frístundalóðanna nr. 26 og 28 við Dvergahraun í landi Miðengis. 

___________________________
Hjalti Steinþórsson

____________________________   ___________________________
Aðalheiður Jóhannsdóttir                   Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

48/2008 Kiðjaberg

Með

Árið 2012, miðvikudaginn 4. apríl, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson formaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 48/2008, kæra á ákvörðun hreppsnefndar Grímsnes- og Grafningshrepps frá 8. maí 2008 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi frístundasvæðis í landi Kiðjabergs. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur 

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 23. júlí 2008, er barst nefndinni sama dag, kærir Ívar Pálsson hrl., f.h. Þ og Þ, Glaðheimum 14, Reykjavík, eigenda sumarhúss á lóð nr. 111 (áður 120) í landi Kiðjabergs í Grímsnesi, þá ákvörðun hreppsnefndar Grímsnes- og Grafningshrepps frá 8. maí 2008 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi frístundasvæðis í landi Kiðjabergs.  Auglýsing um gildistöku breytingarinnar var birt í B-deild Stjórnartíðinda 23. júní 2008.  Gera kærendur þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. 

Málsatvik:  Mál þetta á sér nokkra forsögu en deilur hafa verið um deiliskipulags ákvarðanir sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps er varða frístundasvæði í landi Kiðjabergs, en upphaflegt deiliskipulag svæðisins er frá árinu 1990.  Hinn 23. ágúst 2006 öðlaðist gildi breyting á umræddu deiliskipulagi er varðaði stærð og legu sumarhúsalóða á svæðinu og hinn 9. október 2006 tók gildi deiliskipulagsbreyting er laut að stærð og hæð sumarhúsa þar.  Voru breytingar þessar kærðar til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála sem með úrskurði uppkveðnum 4. júlí 2007 vísaði frá kæru á fyrri skipulagsbreytingunni en felldi þá síðari úr gildi.  Þá voru einnig felld úr gildi leyfi til bygginga tveggja sumarhúsa á skipulagssvæðinu. 

Hinn 24. september 2007 öðlaðist enn á ný gildi breyting á deiliskipulagi svæðisins er varðaði stærð, hæð og útlit sumarhúsa þar.  Var breytingin kærð til úrskurðarnefndarinnar, sem með úrskurði uppkveðnum hinn 8. janúar 2008 felldi hana úr gildi.  Þá voru jafnframt felld úr gildi leyfi til bygginga fyrrgreindra sumarhúsa.  Á fundi skipulagsnefndar uppsveita Árnessýslu 30. janúar 2008 var lögð fram að nýju tillaga að breytingu á skilmálum deiliskipulags í landi Kiðjabergs, orlofs- og sumarhúsasvæðis Meistarafélags húsasmiða.  Í fundargerðinni kom m.a. fram eftirfarandi:  „Í tillögunni felst að gerð er breyting á skilmálum er varða stærð og útlit húsa, h. lið í greinargerð deiliskipulagsins.  Gert er ráð fyrir að heimilt verði að reisa allt að 350 m2 frístundahús að grunnfleti og 40 m2 aukahús á hverri lóð, þó þannig að nýtingarhlutfall verði ekki hærra en 0,03.  Einnig verða breytingar er varða hæðir húsa, mænishæð og þakhalla.  Sambærileg breyting á skilmálum svæðisins var samþykkt í sveitarstjórn 6. september 2007 og tók hún gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda 24. september 2007.  Úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála felldi breytinguna síðan úr gildi að kröfu lóðarhafa á lóð nr. 111 í landi Kiðjabergs með úrskurði þann 8. janúar 2008 með vísan til þess að formlegri afgreiðslu sveitarstjórnar hefði verið ábótavant.  Af hálfu greindra lóðarhafa hafa athugasemdir fyrst og fremst beinst að sumarhúsabyggingum á lóðum nr. 109 og 112.  Ákvæði 4. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga stendur ekki í vegi umræddrar breytingar á skilmálum svæðisins.  Er því tillagan lögð fram að nýju.  Samþykkt að auglýsa tillöguna skv. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga.“ 

Fundargerð skipulagsnefndar var samþykkt í sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps 7. febrúar 2008.  Var tillagan auglýst til kynningar í Lögbirtingablaðinu hinn 21. s.m.  Auglýsingin birtist einnig í Glugganum, 24 stundum og á heimasíðu skipulagsfulltrúa.  Kærendur gerðu athugasemdir við tillöguna með bréfum, dags. 2. og 3. apríl sama ár.  Hinn 23. apríl 2008 var málið tekið fyrir á fundi skipulagsnefndar þar sem eftirfarandi var bókað:  „Tillagan var í kynningu frá 21. febrúar til 20. mars 2008 með athugasemdafresti til 3. apríl 2008.  Þrjú athugasemdarbréf bárust á kynningartíma.  Fyrir liggur umsögn skipulagsfulltrúa um innkomnar athugasemdir.  Samþykkt skv. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga og er umsögn skipulagsfulltrúa samþykkt.“ 
Hinn 8. maí 2008 var fundargerð skipulagsnefndar samþykkt í sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps.  Með bréfum, dags. 29. maí 2008, var málið sent Skipulagsstofnun og umsögn skipulagsfulltrúa send þeim aðilum sem gert höfðu athugasemdir.  Í bréfi Skipulagsstofnunar, dags. 11. júní 2008, kom fram að stofnuninni væri kunnugt um að byggingar sem væru ekki í samræmi við gildandi deiliskipulagsskilmála hefðu verið reistar á svæðinu og með vísan til 4. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga gerði stofnunin athugasemd við að auglýsing um gildistöku skipulagsins yrði birt í B-deild Stjórnartíðinda. 
Kærendur höfðuðu mál fyrir Héraðsdómi Suðurlands, með stefnu þingfestri 4. júní 2008, þar sem þess var krafist að felld yrði úr gildi samþykkt um breytingu á deiliskipulagi Kiðjabergs, er öðlast hafði gildi 23. ágúst 2006 og tók til lóðarstærða.  Jafnframt var þess krafist að hús á lóðum nr. 109 og 112 yrðu fjarlægð.  Lauk meðferð málsins með dómi Hæstaréttar 9. desember 2010 þar sem öllum kröfum kærenda var hafnað. 
Málsrök kærenda:  Af hálfu kærenda er á því byggt að hin kærða deiliskipulagsbreyting sé ólögmæt með vísan til þess að samkvæmt 4. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 sé óheimilt „… að breyta skipulagi svæðis þar sem framkvæmt hefur verið í ósamræmi við skipulag fyrr en hin ólöglega bygging, eða byggingarhluti, hefur verið fjarlægð, jarðrask afmáð eða starfsemi hætt.“ 

Margar byggingar hafi verið reistar og framkvæmdir átt sér stað á svæðinu í ósamræmi við gildandi skilmála.  Sambærilegir skilmálar hafi áður verið samþykktir en felldir úr gildi með úrskurði nefndarinnar frá 4. júlí 2007.  Sveitarstjórn hafi aftur samþykkt skilmálana hinn 6. september 2007, en þeir hafi enn verið felldir úr gildi með úrskurði nefndarinnar frá 8. janúar 2008.  Þá hafi kærendur þrisvar kært byggingarleyfi fyrir sumarhúsum á lóðunum nr. 109 og 112, sem haldið sé fram að byggð hafi verið eftir umræddum skilmálum.  Með úrskurði nefndarinnar frá 4. júlí 2007 hafi byggingarleyfi þessara húsa verið felld úr gildi þar sem leyfi þeirra hafi byggt á skilmálum sem þá hafi verið samþykktir á ólögmætan hátt.  Byggingarleyfi fyrir framangreindum húsum hafi aftur verið gefin út 25. september 2007.  Með úrskurði nefndarinnar 8. janúar 2008 hafi byggingarleyfi húsanna enn á ný verið felld úr gildi af sömu ástæðum.  Byggingarleyfi fyrir báðum þessum húsum hafi verið samþykkt löngu áður en umræddir skilmálar hafi verið samþykktir.  Hafi sveitarfélagið fyrst þurft að hlutast til um að hinar ólögmætu byggingar yrðu fjarlægðar áður en skipulaginu hafi verið breytt.  Þar sem það hafi ekki verið gert sé breytingin í beinni andstöðu við umrætt lagaákvæði, sem sett hafi verið til að koma í veg fyrir háttsemi af þessum toga.  Tilgangur samþykktar skilmálanna virðist því hafa verið sá að koma sér hjá bótaskyldu gagnvart eigendum allra þeirra húsa sem reist hafi verið í trássi við skipulag, þ.m.t. á lóðunum nr. 109 og 112. 

Kærendur telji deiliskipulagsbreytinguna ólögmæta þar sem ólögmætt sé að breyta tiltölulega nýlegu deiliskipulagi, eins og hér um ræði, enda verði eigendur fasteigna að geta treyst því að því umhverfi og þeim réttindum sem þeim séu sköpuð með skipulagsáætlunum sé ekki breytt nema fyrir því liggi sterk málefnaleg og lögmæt sjónarmið.  Með breytingu sem þessari sé raskað öllum þeim væntingum sem kærendur hafi haft er þau sóttu um og fengu lóð á svæðinu og hófu þar uppbyggingu. 

Þá sé því haldið fram að hin kærða breyting á skilmálum sé andstæð reglum stjórnsýslulaga nr. 37/1993 og stjórnsýsluréttar um samræmi og jafnræði borgaranna.  Með því að breyta skilmálum eftir á sitji lóðarhafar ekki við sama borð. 

Þegar kærendur hafi keypt lóð á Kambasvæðinu í landi Kiðjabergs hafi verið heimilt að byggja þar 60 m² hús.  Útivistarsvæði hafi verið mikil í nágrenni lóðar þeirra og flestar lóðir á svæðinu hafi verið um 0,5-0,7 ha og 50 m breiðar.  Hafi væntingar kærenda við lóðarkaupin verið í samræmi við þágildandi skipulag.  Nú hafi lóðir í kring um lóð kærenda verið stækkaðar allt upp í 1,55 ha og útivistarsvæði tekið undir nýjar lóðir.  Hin kærða breyting muni því skerða mjög friðhelgi og grenndarrétt kærenda.  Hærri og stærri hús kalli á meiri yfirsýn yfir lóð þeirra, og gera megi ráð fyrir fleira fólki í hverju húsi og aukinni umferð.  Hægt verði að reisa 350 m² hús að grunnfleti, þriggja hæða, með flötu þaki, 6 m að hæð frá gólfi að mæni og kjallara þar undir, eða samtals 1050 m², auk 40 m² geymslu eða gestahúss.  Að auki hafi þegar verið leyfðar tengibyggingar á milli aðalhúss og aukahúss sem ekki séu taldar með í stærðartölu.  Í nýju skipulagi séu lóðir norðan við lóð kærenda aðeins 65 m á breidd, þrátt fyrir mikla stækkun, en stækkunin sé öll á lengdina og séu þær því óvenju langar og mjóar, eða 160 og 200 m langar.  Byggingarreitir efst á lóðarmörkum séu stækkaðir og séu jafn nálægt lóðarmörkum og fyrr.  Lóðir sunnan við lóð kærenda séu 34-50 m breiðar og tvær lóðir liggi samsíða þeirra lóð.  Þéttleiki byggðar á svæðinu umhverfis lóð kærenda verði því mjög mikill þótt byggingarmagn hverrar lóðar sé takmarkað við 3% af stærð hennar. 

Ekki séu fordæmi fyrir að leyfð sé bygging svo stórra húsa á svæði skipulagsfulltrúa uppsveita Árnessýslu, hvorki í þegar byggðum sumarhúsahverfum né nýjum.  Sumarhús kærenda verði komið inn í ígildi stóreinbýlishúsasvæðis og megi þeir eiga von á fastri búsetu fólks þar.  Það sé þvert ofan í væntingar kærenda um friðsæla sumarhúsabyggð eins og upphaflegt skipulag hafi gert ráð fyrir.  Með breytingunni séu leyfð flöt þök sem samræmist engan veginn þeirri byggð sem fyrir sé og opni möguleika á viðverurými á háum þökum húsa með óhindruðu útsýni yfir á næstu lóðir.  Þá séu leyfðir geymslukjallarar undir hús og þegar hafi verið reist hús sem sé orðið þriggja hæða.  Sé það byggt við brekkurætur og auki það yfirsýn yfir útivistarsvæði þar sem síður verði næði til útivistar.  Ákvæði um ákveðinn lit og efni á þökum og veggjum sé fellt úr gildi.  Því sé nú allt leyfilegt sem skapi ósamræmi og raski heildrænni sýn svæðisins.  Á lóðum nr. 109 og 112 séu t.d. komin hús með glerveggi og álveggi.  Glerveggir skapi ekki aðeins óhefta yfirsýn heldur sé gífurlegt endurvarp af sólargeislum og einnig sé mikil birtumengun að kvöldlagi frá ljósum innandyra.  Álveggir skapi sömuleiðis endurvarp ljóss. 

Þá mótmæli kærendur því harðlega að jafn róttæk tillaga að breyttum skilmálum deiliskipulags hafi ekki verið kynnt lóðarhöfum áður en hún hafi verið auglýst til kynningar.  Auglýsing í staðarblöðum á Suðurlandi nái ekki til sumarhúsaeigenda á höfuðborgarsvæðinu. 

Málsrök Grímsnes- og Grafningshrepps:  Af hálfu sveitarfélagsins er þess aðallega krafist að kærunni verði vísað frá úrskurðarnefndinni, en til vara að ákvörðun sveitarstjórnar verði staðfest. 

Aðalkrafa um frávísun sé byggð á því að kærufrestur samkvæmt 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 hafi verið liðinn þegar kæran barst úrskurðarnefndinni hinn 24. júlí 2008.  Þá eigi kærendur ekki einstaklega og lögvarða hagsmuni af ógildingu skilmálanna, sbr. tilvitnað lagaákvæði, sökum þess að dómsmál, höfðað af kærendum á hendur sveitarfélaginu, byggi á sömu málsástæðum og fram komi í kæru, þ.e. fyrst og fremst 4. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Þá eigi kærendur ekki lögvarða hagsmuni af ógildingu skilmála fyrir allt það svæði sem viðkomandi breyting taki til.  Bæði aðal- og deiliskipulag sé í gildi á umræddu svæði en ágreiningur afmarkist nú við skilmálana sem slíka, þ.e. stærðir tveggja húsa.  Þrátt fyrir það sé ekki að finna rökstuðning fyrir því með hvaða hætti húsin, sem nú séu fullbúin, hafi áhrif á hagsmuni kærenda. 

Þeirri málsástæðu kærenda að fjarlægja þurfi byggingarnar á grundvelli 4. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga áður en hægt sé að samþykkja nýja deiliskipulagsskilmála fyrir svæðið sé harðlega mótmælt.  Byggingarnar séu í samræmi við skipulag, þ.e. aðalskipulag og deiliskipulag frá 7. desember 2005 sem hafi tekið gildi 23. ágúst 2006. 

Benda megi á að framkvæmdir við hús á lóð nr. 112 hafi hafist eftir að breytingar á skilmálum deiliskipulagsins hafi tekið gildi haustið 2006.  Frá þeim tíma og allt til 4. júlí 2007 hafi framkvæmdirnar verið í samræmi við byggingarleyfi og gildandi deiliskipulag.  Húsin sem hafi risið á lóðum nr. 109 og 112 séu í góðu samræmi við hús sem hafi verið leyfð á öðrum svæðum innan sveitarfélagsins.  Það geti ekki talist skynsamlegt að rífa húsin til þess eins að leyfa uppbyggingu þeirra þegar nýir skipulagsskilmálar hafi tekið gildi. 

Skipulagið í Kiðjabergi sé eitt elsta deiliskipulag frístundabyggðar í sveitarfélaginu.  Á þeim tíma þegar upphaflegt deiliskipulag hafi verið unnið hafi ekki verið heimilt að byggja stærri frístundahús en 60 m² samkvæmt lagafyrirmælum og hafi skipulagið miðast við þá stærð.  Í dag sé ekki kveðið á um hámarksstærð frístundahúsa í lögum og sé litið til þróunar síðustu ára þá hafi frístundahús smám saman verið að stækka í samræmi við kröfur húsbyggjenda.  Ekki sé talið óeðlilegt að þessi þróun nái einnig til byggðarinnar í Kiðjabergi. 

Þá séu skilmálar eðlilegir í samræmi við fordæmi.  Leyfilegt byggingarmagn á hverri lóð megi samkvæmt deiliskipulagsskilmálunum ekki vera meira en 3%.  Þetta þýði t.d. að á lóð sem sé 0,5 ha megi byggingarmagn ekki fara upp fyrir 150 m².  Gildi það fyrir allt svæðið.  Sé það í góðu samræmi við þróun annarra svæða í Grímsnes- og Grafningshreppi, sem og nágrannasveitarfélögum.  Því til stuðnings sé bent á nýlegar breytingar á skilmálum eldri frístundabyggðar í landi Norðurkots (200 m²) og Ormsstaða (150 m²).  Á mörgum svæðum sé nú miðað við nýtingarhlutfallið 0,03 eins og í landi Kiðjabergs. 

Sveitarfélagið telji að ekki hafi verið gengið gegn 4. mgr. 56. gr. laga nr. 73/1997 þar sem í ákvæðinu sé ekki gerður áskilnaður um að byggingar séu fjarlægðar í öllum tilvikum.  Í ljósi þess að framangreint ákvæði sé undantekningarregla verði að beita þröngri lögskýringu við túlkun þess.  Þröng skýring leiði til þess að nægjanlegt sé að starfsemi sé hætt og ljóst sé að engin starfsemi hafi verið á umræddum lóðum eða framkvæmdir í gangi á meðan hin kærða breyting á skilmálum hafi verið til meðferðar. 

Túlkun kærenda á framangreindu ákvæði fari gegn sjálfsstjórnarrétti sveitarfélaga skv. 1. mgr. 78. gr. stjórnarskrárinnar nr. 33/1944, þar sem segi að sveitarfélög skuli sjálf ráða málefnum sínum eftir því sem lög ákveði.  Í 2. mgr. 3. gr. skipulags- og byggingarlaga sé sveitarstjórnum, með gerð svæðis-, aðal- og deiliskipulagsáætlana, falið skipulagsvald á landinu öllu.  Í þessu felist að efnislegar ákvarðanir sveitarstjórna sæti ekki endurskoðun dómstóla svo framarlega sem réttum málsmeðferðarreglum hafi verið fylgt.  Fyrir liggi að öllum málsmeðferðarreglum hafi verið fylgt og hvorki úrskurðarnefndin né dómstólar hafi vald til að endurskoða þá ákvörðun sveitarfélagsins að auglýsa umrædda deiliskipulagsbreytingu. 

Skipulags- og byggingarnefnd sé ekki skylt að lögum að láta fjarlægja sumarhús á greindum lóðum eða öðrum lóðum á svæðinu áður en gerð sé breyting á deiliskipulaginu, þrátt fyrir að byggingarleyfi hafi verið afturkölluð vegna einhverra formgalla við afgreiðslu á breytingu skilmála.  Ekki sé hægt að túlka ákvæði 4. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga með þeim hætti.  Í tilvitnaðri 56. gr. laganna sé ekki með skýrum hætti kveðið á um hvernig með skuli fara þegar mannvirki sé reist á grundvelli byggingarleyfis sem síðar sé ógilt eða afturkallað.  Engin fyrirmæli séu í skipulags- og byggingarlögum sem skyldi byggingarnefnd til að taka ákvörðun um að fjarlægja mannvirki sem þegar hafi verið reist á grundvelli byggingarleyfis.  Þá verði að skoða ákvæði 4. mgr. 56. gr. í samhengi við önnur þvingunarúrræði greinarinnar.  Ákvæði 2., 3. og 4. mgr. 56. gr. eigi fyrst og fremst við um byggingarleyfisskyldar framkvæmdir samkvæmt 4. kafla skipulags- og byggingarlaga og taki fyrst og fremst til framkvæmda sem hafnar séu án þess að fengin hafi verið tilskilin leyfi.  Ákvæði 4. mgr. 56. gr. eigi því ekki við í því tilviki er bygging hafi verið reist á grundvelli gilds byggingarleyfis, sem talið hafi verið í samræmi við skipulag á þeim tíma sem það hafi verið veitt.  Ákvæðinu sé fyrst og fremst ætlað að taka á þeim tilvikum þegar framkvæmt sé án allra tilskilinna leyfa.  Slík túlkun sé í samræmi við forsögu ákvæðisins og tilgang þess. 

Einnig sé vert að hafa í huga að þegar mannvirki hafi verið reist á grundvelli byggingarleyfis komi til önnur sjónarmið, m.a. um eyðileggingu verðmæta, sem geti staðið því í vegi að unnt sé að rífa eða fjarlægja viðkomandi eign.  Einnig verði að líta til skipulagssjónarmiða og hagsmuna eiganda viðkomandi eignar, en niðurrif eignar hans væri augljóslega verulega íþyngjandi fyrir hann.  Þá verði að gæta meðalhófs og jafnræðisreglu við töku slíkra ákvarðana.  Beitt hafi verið málefnalegu mati við afgreiðsluna og á þeim hagsmunum sem í húfi hafi verið, sem verði ekki hnekkt af úrskurðarnefndinni eða dómstólum. 

Sveitarfélagið hafni röksemdum kærenda byggðum á 4. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga enda sé ómöguleiki fyrir hendi.  Fyrir liggi að á lóðunum tveimur standi fullbúnar fasteignir.  Við þessar aðstæður sé fráleitt að rífa eða fjarlægja slíkar fasteignir einungis vegna ágreinings um skilmála.  Þetta úrræði sé einnig ótækt og ekki hægt að beita því þar sem eignarréttindi viðkomandi eigenda njóti verndar samkvæmt stjórnarskrá.  Telja verði að hagsmunir kærenda séu nægilega tryggðir með ákvæði 33. gr. skipulags- og byggingarlaga geti þeir sýnt fram á tjón vegna bygginganna á lóðum nr. 109 og 112.  Í nýju frumvarpi til skipulagslaga sé ekki að finna ákvæði sambærilegt 4. mgr. 56. gr. og sýni það afstöðu löggjafans til þessa.  Þá sé ekki hægt að ógilda deiliskipulag fyrir allt það svæði sem deiliskipulag Kiðjabergs nái yfir, þ.e. svæði A-háls, B-holt og C-kambar, þegar ágreiningsefni kærenda lúti einungis að skilmálum fyrir stærð húsa á tveimur lóðum á svæði C.  Í ljósi alls framangreinds sé ekki hægt að fallast á túlkun kærenda á 4. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga vegna breytinga á deiliskipulagsskilmálum. 

———–

Aðilar máls þessa hafa fært fram frekari rök til stuðnings kröfum sínum og hefur nefndin haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn málsins. 

Niðurstaða:  Í málinu er deilt um gildi ákvörðunar sveitarstjórnar frá 8. maí 2008 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi frístundasvæðis í landi Kiðjabergs er varðar stærð, hæð og útlit húsa. 

Af hálfu Grímsnes- og Grafningshrepps er krafist frávísunar málsins með þeim rökum að kærufrestur hafi verið liðinn þegar kæran barst úrskurðarnefndinni hinn 24. júlí 2008.  Frestur til að kæra ákvarðanir til nefndarinnar sem sættu opinberri birtingu var einn mánuður frá birtingu samkvæmt 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, sem giltu á þeim tíma er hér um ræðir.  Auglýsing um gildistöku breytingarinnar var birt í B-deild Stjórnartíðinda 23. júní 2008, en samkvæmt 1. mgr. 8. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 telst sá dagur ekki með í frestinum. Var upphafsdagur kærufrests því 24. júní 2008 og var fresturinn þar af leiðandi ekki liðinn er kæran var árituð um móttöku hinn 24. júlí s.á. 

Frávísunarkrafan er einnig á því byggð að kærendur hafi höfðað dómsmál á hendur sveitarfélaginu og byggi í því máli á sömu málsástæðum og í kærumáli þessu.  Kröfur kærenda í dómsmálinu snéru að deiliskipulagsbreytingu er öðlaðist gildi hinn 23. ágúst 2006 og varðaði stærðir lóða.  Er þar um aðra ákvörðun að ræða en þá sem kærð er í máli þessu og verður ekki fallist á að nefnd málshöfðun hafi staðið því í vegi að kærendur bæru hina kærðu ákvörðun undir úrskurðarnefndina, þrátt fyrir að þeim kunni að hafa verið unnt að koma ágreining um hana að í dómsmálinu.  Verður því ekki fallist á að vísa beri málinu frá. 

Af hálfu kærenda er á því byggt að óheimilt hafi verið að gera hina umdeildu skipulagsbreytingu þar sem þágildandi ákvæði 4. mgr. 56. gr. tilvitnaðra skipulags- og byggingarlaga hafi staðið því í vegi, en þar kemur fram að óheimilt sé að breyta skipulagi svæðis þar sem framkvæmt hafi verið í ósamræmi við skipulag fyrr en hin ólöglega bygging, eða byggingarhluti, hafi verið fjarlægð, jarðrask afmáð eða starfsemi hætt. Með dómi Hæstaréttar í máli nr. 80/2010, var komist að þeirri niðurstöðu að ekki samræmdist tilgangi tilvitnaðs ákvæðis 4. mgr. 56. gr. að skýra það svo að það tæki til tilvika eins og þeirra sem um ræddi í málinu, en framkvæmdir þær sem um væri að ræða hefðu hafist á grundvelli nýsamþykkts skipulags sem ekki hefði öðlast gildi.  Byggingarleyfi fyrir sumarhúsum þeim er hér um ræðir voru endurnýjuð hinn 25. september 2007, eftir að breytt deiliskipulag með rýmkuðum skilmálum hafði öðlast gildi, og studdust framkvæmdir við þau eftir það ótvírætt við formlega gilt deiliskipulag fram til 8. janúar 2008, er úrskurðanefndin felldi umrædda deiliskipulagsbreytingu úr gildi.  Mun húsið á lóð nr. 112 þá hafa verið fullbyggt en leyfi fyrir húsinu á lóð nr. 109 hafa verið endurnýjað með samþykkt sveitarstjórnar 11. júlí 2008.  Verður samkvæmt framansögðu ekki fallist á að ákvæði 4. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga hafi átt að koma í veg fyrir að heimilt væri að samþykkja hina kærðu ákvörðun um breytingu á deiliskipulagi frístundasvæðis í landi Kiðjabergs og verður því ekki fallist á að ógilda beri hana af þeim sökum.

Þá halda kærendur því fram að breytingin á skilmálunum skerði grenndarrétt þeirra og að með henni hafi jafnræðisregla stjórnsýslulaga verið brotin.  Á þetta verður ekki fallist.  Með hinni kærðu ákvörðun var horfið frá ákvæðum um útlit húsa og úreltri viðmiðun um stærð þeirra, en með ákvæði skilmálanna um nýtingarhlutfall og ákvæði gr. 4.11.2 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998 um lámarksfjarlægð frá lóðarmörkum er tryggt að ekki sé um of gengið gegn grenndarhagsmunum lóðarhafa á svæðinu.  Breytingin er almenn og getur því komið öllum lóðarhöfum að notum, þar á meðal kærendum.  Verður því ekki fallist á að með hinni kærðu ákvörðun hafi verið brotið gegn jafnræðisreglu eða grenndarhagsmunum kærenda. 

Sá galli er á hinni kærðu ákvörðun að ekki er í skilmálum getið um leyfilegan fjölda hæða í húsum heldur segir þar aðeins að möguleiki sé á að byggja geymslukjallara undir húsi þar sem aðstæður í landi gefi tilefni til.  Getur þessi ágalli leitt til vafa um túlkun skilmálanna en ekki þykja efni til að ógilda hina kærðu ákvörðun af þessum sökum. 

Samkvæmt framansögðu eru ekki á hinni kærðu ákvörðun slíkir annmarkar að ógildingu varði og verður kröfu kærenda þar um því hafnað. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Úrskurðarorð: 

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu ákvörðunar hreppsnefndar Grímsnes- og Grafningshrepps frá 8. maí 2008 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi frístundasvæðis í landi Kiðjabergs. 

_________________________________
Hjalti Steinþórsson

_____________________________           _____________________________
Ásgeir Magnússon                                              Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

25/2009 Borðeyri

Með

Árið 2012, fimmtudaginn 1. mars, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 25/2009, kæra á ákvörðun hreppsnefndar Bæjarhrepps frá 5. nóvember 2008 um að samþykkja nýtt deiliskipulag fyrir Borðeyri í Bæjarhreppi. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 15. apríl 2009, er barst nefndinni 17. s.m., kærir K, eigandi svonefnds BM húss á Borðeyri, þá ákvörðun hreppsnefndar Bæjarhrepps frá 5. nóvember 2008 að samþykkja tillögu að nýju deiliskipulagi Borðeyrar.  Öðlaðist samþykktin gildi hinn 17. mars 2009 við birtingu auglýsingar þar að lútandi í B-deild Stjórnartíðinda.  Gerir kærandi þá kröfu að ákvörðunin verði felld úr gildi.  Jafnframt er þess krafist að fjarlægt verði sumarhús er flutt hafi verið á svæði þar sem ekki hafi verið gert ráð fyrir frístundabyggð.  Eftir að kæra barst úrskurðarnefndinni mun umrætt sumarhús hafa verið fjarlægt og verður því ekki vikið nánar að kröfu kæranda er að því snýr. 

Málavextir:  Hinn 8. nóvember 2007 var á fundi skipulags- og byggingarnefndar Bæjarhrepps samþykkt að auglýsa tillögu að deiliskipulagi fyrir Borðeyri.  Skyldi það leysa af hólmi eldra deiliskipulag frá árinu 1997 og taka til heldur stærra svæðis en það skipulag.  Var fundargerð nefndarinnar samþykkt á fundi hreppsnefndar hinn 15. s.m. og var tillagan auglýst til kynningar frá 2. mars til 20. júní 2008.  Nokkrar athugasemdir bárust við tillöguna, þ.á m. frá kæranda, og á fundi skipulags- og byggingarnefndar hinn 13. júlí s.á. var samþykkt að vísa framkomnum athugasemdum til hreppsnefndar til afgreiðslu.  Á fundi hreppsnefndar hinn 6. ágúst s.á. var fundargerð skipulags- og byggingarnefndar frá 13. júlí s.á. lögð fram og samþykkt.  Jafnframt fóru fram umræður um athugasemdir þær er borist höfðu á kynningartíma tillögunnar og var oddvita, varaoddvita og lögfræðingi sveitarfélagsins falið að svara öllum athugasemdum.  Var kæranda kynnt afstaða hreppsnefndar vegna framkominna athugasemda hans með bréfi, dags. 11. ágúst 2008.

Hinn 5. nóvember 2008 var á fundi hreppsnefndar samþykkt tillaga að deiliskipulagi Borðeyrar.  Var skipulagið því næst sent Skipulagsstofnun í samræmi við 3. mgr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, sem gerði með bréfi, dags. 5. desember s.á., athugasemdir við að tillagan yrði samþykkt, m.a. þar sem ekki væri gerð fullnægjandi grein fyrir efni skipulagsins, en í sumum tilvikum væri óljóst hvaða ákvarðanir væri verið að taka.  Eins væru skilmálar ófullnægjandi um t.d. byggingarreiti, byggingarmagn, stærðir lóða og nýtingarhlutfall.  Jafnframt var bent á að skipulagið væri ekki að öllu leyti í samræmi við breytt aðalskipulag.  Að teknu tilliti til ábendinga Skipulagsstofnunar var auglýsing um hið greinda deiliskipulag birt í B-deild Stjórnartíðinda. 

Samhliða vinnu við deiliskipulagið var unnin tillaga að breytingu á Aðalskipulagi Bæjarhrepps, Borðeyri 1995-2015 og öðlaðist sú breyting gildi í B-deild Stjórnartíðinda hinn 19. september 2008. 

Framangreindri ákvörðun um deiliskipulag hefur kærandi skotið til úrskurðarnefndarinnar eins og áður er rakið. 

Málsrök kæranda:  Af hálfu kæranda er bent á að hann telji sig eiga lögvarinna hagsmuna að gæta en í hinu kærða skipulagi sé gert ráð fyrir götu er fari inn á þinglýsta leigulóð hans.  Hafi ekkert samráð verið haft við kæranda hvað þetta varði.  Þá vanti í skipulagið afmarkaðar lóðir við nokkur hús á eyrinni, þ.m.t. hús hans.  Hafi kærandi gert athugasemdir á kynningartíma tillögunnar en sveitarstjórn Bæjarhrepps hafi látið hjá líða að svara þeim efnislega þrátt fyrir athugasemdir Skipulagsstofnunar þess efnis.  Séu þetta með öllu óásættanleg vinnubrögð og framkoma af hálfu sveitarstjórnar.  Jafnframt sé fundið að því að hvorki hafi verið haldinn kynningarfundur um aðalskipulag Bæjarhrepps né umrætt deiliskipulag áður en skipulagstillögurnar hafi verið auglýstar, eins og lög geri þó ráð fyrir. 

Ennfremur sé vísað til þess að samkvæmt hinu kærða deiliskipulagi sé gert ráð fyrir frístundabyggð svo að segja í miðju þorpinu á Borðeyri, en þaðan séu aðeins um 60 metrar að íbúðarhúsi kæranda.  Muni umferð um svæðið aukast verulega vegna þessa með tilheyrandi ónæði fyrir íbúa í næsta nágrenni.  Jafnframt muni útsýni breytast.  Hafi ekki verið gert ráð fyrir þessari landnotkun á umræddu svæði þegar kærandi hafi keypt fasteign sína fyrir þremur árum og rýri þetta ráðslag eign hans til muna.

Málsrök Bæjarhrepps:  Af hálfu Bæjarhrepps er vísað til þess að samkvæmt 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 sæti stjórnvaldsákvarðanir sveitarfélaga kæru til úrskurðarnefndar.  Ágreiningur sé uppi meðal fræðimanna hvort samþykkt skipulags sé stjórnvaldsfyrirmæli eða stjórnvaldsákvörðun.  Bæjarhreppur byggi á því að með samþykkt deiliskipulags af þeirri stærðargráðu sem hér um ræði séu sett stjórnvaldsfyrirmæli sem beinist að ótilteknum fjölda manna.  Sé ekki hægt að líta á samþykki þeirra sem stjórnvaldsákvörðun gagnvart kæranda, sem þar með sé kæranlegt til úrskurðarnefndar, nema að svo miklu leyti sem með samþykktu skipulagi sé tekin sérstök ákvörðun í ákveðnu og fyrirliggjandi máli, þar sem kærandi hafi sérstaklegra, einstaklegra og verulegra hagsmuna að gæta.  Einnig verði að líta til þess sem fram komi í áliti umboðsmanns Alþingis í máli nr. 2906/2000 að skýra verði úrskurðarvald kærunefndar þröngt með þeim rökstuðningi sem þar sé vísað til.  Bæjarhreppur telji því að ekki sé unnt að líta á deiliskipulagið í heild sinni sem stjórnvaldsákvörðun sem beint sé að kæranda sérstaklega í ákveðnu og fyrirliggjandi máli og hafi kærandi því ekki lögvarða hagsmuni af þeirri kröfu að deiliskipulagið í heild sinni sé fellt úr gildi. 

Einnig bendi Bæjarhreppur á að gata sú, sem kærandi nefni svo, sé aðkoma að húsum sem liggi norðan við hús kæranda og hafi verið með þeim hætti a.m.k. áratugum saman.  Með skipulaginu sé því einungis verið að staðfesta það ástand sem verið hafi svo lengi sem elstu menn muni.  Ástæða þess að lóðir séu ekki afmarkaðar á skipulagsuppdrætti sé sú að eigandi landsins, þ.e. íslenska ríkið, hafi ekki enn tekið endanlega afstöðu til afmörkunar lóða þótt fyrir liggi að lóð kæranda sé 651 m².  Hafi sveitarfélagið þrýst mjög á að þessari vinnu yrði lokið vegna skipulagsmála en verið tjáð að ekki væri unnt að ljúka henni fyrr en niðurstaða skipulagsvinnu lægi fyrir.  Málið hafi því verið komið í óþolandi pattstöðu sem ekki hafi verið hægt að láta tefja nauðsynlega skipulagsvinnu í sveitarfélaginu. 

Því sé alfarið hafnað að kærandi geti haft einhverjar væntingar til þess að skipulag sem nái yfir svo stórt svæði, og sé svo mikil miðstöð í heilu sveitarfélagi, taki engum breytingum.  Sérstaklega skuli vegna þessa bent á að hús kæranda, sem sé á umþrættri lóð, sé gamalt skólahús og hafi því ekki verið breytt í íbúðarhús fyrr en umsókn kæranda þar um hafi verið samþykkt í hreppsnefnd í janúar 2007. 
 
—————– 

Aðilar hafa fært fram frekari rök fyrir sjónarmiðum sínum í málinu sem ekki verða rakin hér en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn þess. 

Niðurstaða:  Samkvæmt 1. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, sem við eiga í máli þessu, kvað úrskurðarnefndin upp úrskurði í ágreiningsmálum um skipulags- og byggingarmál samkvæmt lögunum og reglugerðum settum samkvæmt þeim.  Átti það því undir nefndina að skera úr um ágreining um lögmæti deiliskipulagsákvarðana.  Verður ekki fallist á að orðalag 5. mgr. ákvæðisins hafi átt að skilja svo að úrskurðarvald nefndarinnar væri einskorðað við stjórnvaldsákvarðanir í svo þröngri merkingu sem Bæjarhreppur byggir á.  Er m.a. til þess að líta að í ákvæðinu var kveðið á um upphaf kærufrests þeirra ákvarðana sem sættu opinberri birtingu og verður af lögunum ráðið að það ákvæði hafi fyrst og fremst átt við um deiliskipulagsákvarðanir.  Þá var í ákvæðinu áréttað að ákvarðanir sem ráðherra bæri að lögum að staðfesta sættu ekki kæru til nefndarinnar, en slíkt hefði verið óþarft ef úrskurðarvald hennar hefði verið takmarkað með framangreindum hætti.  Verður ekki heldur ráðið af því áliti umboðsmanns Alþingis sem vísað er til að úrskurðarvald nefndarinnar sé takmarkað með þeim hætti sem haldið er fram.  Ber nefndinni þvert á móti að rannsaka lögmæti kærðar ákvörðunar án þess að sú rannsókn takmarkist við þá þætti eina er varðað geti hagsmuni kæranda. 

Sveitarstjórn bar ábyrgð á og annaðist gerð deiliskipulags samkvæmt 1. mgr. 23. gr. greindra laga og bar eftir föngum að leita eftir sjónarmiðum og tillögum íbúa og annarra þeirra sem hagsmuna áttu að gæta um mörkun stefnu og markmið við skipulagsgerðina, sbr. 4. mgr. 9. gr. laganna.  Í hinu umþrætta deiliskipulagi er sýndur vegslóði, sem ekki var í eldra skipulagi, milli íbúðarhúss kæranda og svo nefnds Ris-húss.  Telur kærandi að vegur þessi fari inn á leigulóð hans, en ekkert samráð hafi verið haft við hann vegna þessarar nýtingar á lóðinni.  Verður að telja, eins og atvikum er hér háttað, að kærandi eigi hagsmuna að gæta um nýtingu lóðarinnar og að hreppsnefnd hafi borið að leita samráðs við hann við gerð hins umþrætta deiliskipulags, enda kunni skipulagið að fela í sér skerðingu á lóð kæranda, sem ekki verði gerð nema með samningi eða að undangengnu eignarnámi, séu fyrir hendi skilyrði til þess.  Kærandi kom að athugasemdum sínum við auglýsta tillögu, en samkvæmt 1. mgr. 25. gr. tilvitnaðra laga skal sveitarstjórn fjalla um auglýsta tillögu að deiliskipulagi þegar frestur til athugasemda er liðinn.  Skal í þeirri umfjöllun taka afstöðu til athugasemda sem borist hafa og þess hvort gera skuli breytingar á tillögunni.  Verður ekki af málsgögnum ráðið að sveitarstjórn hafi tekið efnislega afstöðu til athugasemda kæranda um legu ætlaðs vegar um lóð hans sem þó gat haft verulega þýðingu fyrir hagsmuni hans.  Var málsmeðferð við gerð hinnar kærðu ákvörðunar að þessu leyti áfátt.

Kærandi byggir málatilbúnað sinn ennfremur á því að ekki séu í öllum tilvikum sýndar afmarkaðar lóðir í deiliskipulagi eins og beri að gera lögum samkvæmt en samkvæmt greinargerð sveitarfélagsins var slíkt ekki gerlegt.  Deiliskipulag er skipulagsáætlun fyrir afmarkað svæði eða reiti innan sveitarfélags sem byggð er á aðalskipulagi og kveður nánar á um útfærslu þess.  Skal í deiliskipulagi m.a. sýna lóðamörk á skipulagsuppdrætti, sbr. gr. 5.1.2 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998.  Þá skal í skipulagsskilmálum deiliskipulags m.a. kveða á um landnotkun, lóðastærðir, frágang lóða og lóðamarka og kvaðir, s.s. vegna umferðarréttar.  Skortir á að í hinu umdeilda skipulagi sé gerð fullnægjandi grein fyrir þessum þáttum og er það að því leyti haldið verulegum efnisannmörkum. 

Með vísan til þess sem að framan er rakið er það niðurstaða úrskurðarnefndarinnar að svo verulegir annmarkar hafi verið á málsmeðferð og efni hinnar kærðu ákvörðunar að leiða eigi til ógildingar hennar. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Úrskurðarorð: 

Felld er úr gildi ákvörðun hreppsnefndar Bæjarhrepps frá 5. nóvember 2008 nýtt deiliskipulag fyrir Borðeyri í Bæjarhreppi. 

_____________________________
Hjalti Steinþórsson

_____________________________                  ____________________________
Ásgeir Magnússon                                                  Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

1/2008 Lækjarhvammur

Með

Ár 2011, fimmtudaginn 8. desember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 1/2008, kæra á ákvörðun sveitarstjórnar Bláskógabyggðar frá 2. október 2007 um deiliskipulag fyrir frístundabyggð í landi Lækjarhvamms í Bláskógabyggð. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 2. janúar 2008, er barst nefndinni hinn 3. s.m., kærir G, f.h. rekstrarfélags Seljalands í Bláskógabyggð, þá ákvörðun sveitarstjórnar Bláskógabyggðar frá 2. október 2007 að samþykkja deiliskipulag fyrir frístundabyggð í landi Lækjarhvamms.  Gerir kærandi þá kröfu að hin kærða deiliskipulagsákvörðun verði felld úr gildi. 

Með bréfi, dags. 3. janúar 2008, er nefndinni barst hinn 4. s.m., kærir J, eigandi sumarhúss í landi Lækjarhvamms, áðurgreinda deiliskipulagsákvörðun og krefst ógildingar hennar.  Þar sem hagsmunir kærenda í nefndum málum standa því ekki í vegi verður greint kærumál, sem er nr. 3/2008, sameinað kærumáli þessu. 

Málavextir:  Hinn 31. ágúst 2006 var auglýst tillaga að breytingu á Aðalskipulagi Laugardalshrepps 2000-2012 er snerti land Lækjarhvamms ásamt tillögu að deiliskipulagi er snertir hluta þess svæðis.  Í aðalskipulagsbreytingunni fólst að um 90 ha landsvæði úr landi Lækjarhvamms, milli Urriðalækjar og Grafarár, yrði að svæði fyrir frístundabyggð í stað landbúnaðarsvæðis en í deiliskipulagstillögunni var gert ráð fyrir 60 frístundalóðum, 4.800 til 11.200 m² að stærð, á um 57 ha svæði.  Við kynningu tillagnanna bárust athugasemdir m.a. frá kærendum, en frestur til athugasemda var til 12. október 2006.  Aðalskipulagsbreytingin var samþykkt í sveitarstjórn 22. maí 2007 og tók hún gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda 9. júlí s.á., að undangengnum meðmælum Skipulagsstofnunar og staðfestingu ráðherra.  Hinn 2. október 2007 staðfesti sveitarstjórn Bláskógabyggðar samþykkt skipulagsnefndar uppsveita Árnessýslu frá 23. ágúst s.á. um deiliskipulag frístundabyggðar í landi Lækjarhvamms með svofelldri bókun: 

„Lögð fram endurskoðuð tillaga að deiliskipulag frístundabyggðar í landi Lækjarhvamms í Laugardal. Tillagan var í kynningu ásamt breytingu á aðalskipulagi sveitarfélagsins frá 31. ágúst til 28. september 2006 með fresti til athugasemda til 12. október 2006. Fjögur athugasemdabréf bárust auk þess sem fyrir liggja umsagnir Umhverfisstofnunar, Fornleifaverndar ríkisins og Heilbrigðiseftirlits Suðurlands. Aðalskipulagsbreytingin hefur verið staðfest. Til að koma til móts við athugasemdir og umsagnir er tillagan nú lögð fram með eftirfarandi breytingum: Lóðum fækkar úr 60 í 46. Vegir innan svæðisins breytast og ekki er lengur gert ráð fyrir að nýta núverandi veg við sunnanvert svæðið. Gert er ráð fyrir sameiginlegum rotþróm. Ekki er lengur gert ráð fyrir framræsluskurðum meðfram vegum. Umfjöllun um neysluvatn er ítarlegri auk þess sem afmarkað er vatnsverndarsvæði umhverfis fyrirhugað vatnsból.“ 

Deiliskipulagið tók síðan gildi með birtingu auglýsingar í B-deild Stjórnartíðinda 4. desember 2007 og skutu kærendur deiliskipulagsákvörðuninni til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir. 

Málsrök kærenda:  Af hálfu kærenda er vísað til efnislegra athugasemda sem borist hafi á kynningartíma skipulagsins, en þær hafi í meginatriðum snúið að því að aðkomuvegur og lega aðkomuleiða að hinu nýja frístundasvæði væru óásættanleg og að verðmæti eigna þeirra myndi rýrna.  Byggingarmagn á nefndu svæði væri mun meira en almennt væri í þeirri frístundabyggð er fyrir væri og því væri jafnræðis ekki gætt.  Þá hafi athugasemdir snúið að nýtingu vatnsbóla og annarra réttinda auk þess sem vísað hafi verið til yfirbragðs og þéttleika byggðar. 

Í gögnum sem notuð hafi verið til kynningar við gerð aðalskipulagsbreytingarinnar og tillögu að deiliskipulagi hafi uppdráttur hluta gildandi skipulags verið rangur.  Þar hafi verið gerð grein fyrir að við núverandi frístundabyggð væri að vænta frístundabyggðar á um 52 ha landsvæði en breyting á landnotkun tæki til um 90 ha.  Auk þess hafi ekki verið gerð grein fyrir því að landeigendur mættu eiga von á enn frekari frístundabyggð í næsta nágrenni. 

Í umdeildu deiliskipulagi sé ekki gerð grein fyrir því að ekið skuli fram hjá núverandi frístundabyggð, m.a. í Seljalandi, að hinu nýja skipulagssvæði.  Sú aðkoma sé skilgreind sem tengivegur.  Samkvæmt vegalögum frá 1994 þurfi slíkur vegur að hafa miðlínu sem sé í það minnsta 20 m frá mannvirki, nema til komi undanþága Vegagerðar sem ekki liggi fyrir í málinu.  Ekki sé brugðist við athugasemdum um að núverandi vegur sé ekki talinn bera aukna umferð, sem yrði íþyngjandi fyrir landeigendur í Seljalandi og hefði í för með sér rýrnun á verðmæti fasteigna.  Þessu til viðbótar sé í greinargerð deiliskipulagsins ekki gerð grein fyrir malar- og efnistöku vegna uppbyggingar gatnakerfis og annarra framkvæmda á nýja skipulagssvæðinu, eins og lög geri ráð fyrir.  Loks sé á  það bent að þeim aðilum sem athugasemdir gerðu hafi ekki borist bréf um samþykkt umrædds skipulags. 

Aðrir þættir er lúti að hollustu, s.s. neysluvatni og frárennsli frá umræddri byggð, séu ófullnægjandi.  Ekki hafi verið gerð grein fyrir 5 ha vatnsverndarsvæði því sem kynnt hafi verið á síðari stigum við vinnslu deiliskipulagstillögunnar.  Þá liggi ekki heldur fyrir samningar um vatnsveitu fyrir núverandi byggð og sé ekki fjallað um það efni í greinargerð skipulagsins þrátt fyrir ábendingar Heilbrigðiseftirlits Suðurlands þar um.  Mörgum atriðum varðandi skipulagið sé enn ósvarað auk þess sem kynnt gögn hafi verið röng og málsmeðferð sveitarstjórnar í ýmsu ábótavant. 

Annar kærenda vísar sérstaklega til vatnsréttinda sem hann eigi á hinu deiliskipulagða landi.  Í fundargerð sveitarstjórnar Bláskógabyggðar frá 7. nóvember 2006 komi fram ábending til landeiganda um að kanna hvort hægt væri að koma til móts við fram komnar athugasemdir við skipulagstillöguna áður en hún yrði tekin fyrir.  Enginn samningur liggi hins vegar fyrir um bætur fyrir vatnsréttindi þau sem kærandi muni tapa, standi deiliskipulagið óhaggað.  Þá hafi legið fyrir munnlegur samningur milli seljanda lóða í Lækjarhvammi og lóðareigenda á svæði, sem markist af Urriðalæk í suðri og austri og Grafará í norðri, um að ekki yrðu seldar fleiri lóðir á svæðinu en ráðstafað hafi verið fram til ársins 1992.  Kærandi hafi því í góðri trú farið í framkvæmd við vatnsveitu fyrir sína lóð sem standi í jaðri umrædds skipulagsvæðis.  Starfsmaður Heilbrigðiseftirlits Suðurlands og skipulagsfulltrúi uppsveita Árnessýslu hafi sagt að vatnsveita kæranda væri væntanlega ónýt kæmi byggð á svæði það sem verið sé að skipuleggja. 

Þótt fram komi í umdeildu skipulagi að framkvæmdaraðili skuli bæta þá skerðingu eða röskun á vatnsveitu sem verði hjá aðilum á svæðinu, allt að Urriðalæk í austri, sé  réttarstaða kæranda að þessu leyti ekki tryggð.  Ekki sé tilgreint hver sé framkvæmdaraðili og því engin vissa fyrir hvort hugsanleg krafa á þann aðila fengist greidd.  Af þeim sökum geri kærandi þá kröfu að Bláskógabyggð bæti það tjón sem kunni að verða vegna glataðra vatnsréttinda.  Loks sé það óásættanlegt fyrir kæranda að búa við þá stöðugu hættu að neysluvatn muni spillast og valda heilsutjóni í framtíðinni vegna væntanlegrar byggðar á svæðinu.  Með því væru forsendur fyrir nýtingu sumarhúss kæranda brostnar. 

Óásættanlegt sé að vegur, sem ótvírætt sé innan lóða eldri frístundabyggðar, samkvæmt texta skipulagsuppdráttar, dags. 7. maí 1996, og mælingu á lóðum, sé nýttur sem aðkoma að 46 sumarhúsum til viðbótar með tilheyrandi slysahættu.  Núverandi tenging þjóni vel hagsmunum þeirrar byggðar sem fyrir sé en geti ekki þjónað 46 sumarhúsum til viðbótar. 

Málsrök Bláskógabyggðar:  Af hálfu sveitarstjórnar Bláskógabyggðar er gerð sú krafa að kæru rekstrarfélags Seljalands verði vísað frá úrskurðarnefndinni og að kröfu um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar verði hafnað. 

Rekstarfélagið hafi ekki lögvarða hagsmuni tengda hinu kærða deiliskipulagi skv. 5. mgr. 8. gr. laga nr. 73/1997, sbr. nú 59. gr. laga nr. 160/2010 og 5. mgr. 52. gr. laga nr. 123/2010.  Í kæru sé hvorki gerð grein fyrir því hvaða lögvörðu hagsmuni kærandi, sem sé félag, hafi vegna hins kærða deiliskipulags né fylgi upplýsingar um tilgang félagsins eða samþykktir þess.  Þó að um félagsskap sé að ræða, sem hugsanlega annist rekstur tiltekinnar sameignar, geti það ekki heimilað félaginu rekstur kærumála vegna skipulags- og byggingarmála nema til staðar sé sérstök heimild fyrir slíku. 

Hið kærða deiliskipulag hafi verið lögmætt og í samræmi við 23. og 25. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Kynning og auglýsing þess hafi verið í samræmi við fyrirmæli greindra laga og Skipulagsstofnun hafi samþykkt fyrir sitt leyti birtingu auglýsingar um gildistöku þess í B-deild Stjórnartíðinda.  Skipulagsskilmálar fyrir svæðið séu hófsamir og komið hafi verið til móts við athugasemdir með því að draga úr byggingarmagni.  Byggðin umhverfis umrætt svæði sé frá þeim tíma þegar óheimilt hafi verið samkvæmt byggingarreglugerð að reisa stærri frístundahús en 60 m², en slík stærðarmörk sé ekki að finna í byggingarreglugerð nr. 441/1998.  Bent sé á að þegar bæði sé verið að fjalla um deiliskipulags- og aðalskipulagsbreytingu sé óþarft að óska sérstaklega eftir umsögn Umhverfisstofnunar eða annarra um aðalskipulagsbreytingu enda séu gögn deiliskipulags mun nákvæmari.  Í umræddu deiliskipulagi séu gerðar meiri kröfur til neysluvatns- og fráveitumála en víðast hvar annars staðar í skipulögðum frístundabyggðum.  Sveitarstjórn hafi við afgreiðslu deiliskipulagsins svarað innsendum athugasemdum og aðilum hafi verið send umsögn sveitarstjórnar um leið og málið hafi verið sent Skipulagsstofnun. 

Sveitarstjórn verði við afgreiðslu á skipulagi að byggja á fyrirmælum, tilgangi og markmiðum skipulags- og byggingarlaga.  Núverandi eigandi landsins hafi keypt landið með það að markmiði að nýta það undir frístundabyggð og það sé á valdi sveitarstjórnar hvernig þeirri nýtingu sé háttað.  Í þessu tilviki hafi verið komið til móts við innkomnar athugasemdir því lóðum hafi verið fækkað um fjórðung frá auglýstri tillögu.  Vatnsveita kæranda, sem komi úr borholu sem boruð hefðu verið án þess að skipulagsyfirvöld hefðu vitneskju þar um, geti ekki sett þær kvaðir á nærliggjandi land að þar megi ekki byggja.  Telji kærandi sig hafa orðið fyrir tjóni vegna deiliskipulagsins geti hann haft uppi kröfur þar að lútandi á grundvelli 33. gr. skipulags- og byggingarlaga, en kærandi geti ekki hindrað gildistöku skipulagsins sjálfs. 

Vettvangur:  Úrskurðarnefndin kynnti sér aðstæður á vettvangi hinn 4. ágúst 2011. 

Niðurstaða:  Annar kærenda er rekstrarfélag sem sumarbústaðareigendur í Seljalandi hafa stofnað með sér um hagsmunamál sín.  Er félagið skráð í fyrirtækjaskrá og telst lögaðili.  Verður að telja að félagið geti komið fram fyrir hönd félagsmanna fyrir úrskurðarnefndinni vegna vörslu hagsmuna þeirra sem eigenda fasteigna í næsta nágrenni hinnar nýju frístundabyggðar.  Í öllu falli verður ekki fallist á að vísa umræddri kæru frá enda er hún undirrituð af einum eiganda sumarhúss í nágrenni umdeilds deiliskipulagssvæðis sem á hagsmuna að gæta um gildi hinnar kærðu ákvörðunar. 

Samhliða hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu var gerð breyting á Aðalskipulagi Laugardalshrepps 2000-2012 þar sem landsvæði það sem deiliskipulagið tekur til var gert að frístundasvæði, brunnsvæði afmarkað og aðkoma að frístundabyggðinni sýnd.  Sætir málsmeðferð og efni þeirrar aðalskipulagsbreytingar ekki endurskoðun úrskurðarnefndarinnar enda hefur breytingin fengið lögmætisathugun og staðfestingu ráðherra sem æðsta handhafa stjórnsýsluvalds. 

Umrædd deiliskipulagstillaga var auglýst til kynningar lögum samkvæmt, framkomnar athugasemdir teknar til umfjöllunar og þeim svarað, auk þess sem fundað var með hagsmunaaðilum eftir kynninguna.  Aðilum sem gert höfðu athugasemdir við tillöguna var síðan tilkynnt um afgreiðslu hennar og þær breytingar sem gerðar höfðu verið á henni. 

Að efni til er hið kærða deiliskipulag í samræmi við gildandi aðalskipulag hvað varðar landnotkun og aðkomu að heimilaðri frístundabyggð.  Lóðir á svæðinu eru frá 6.300-10.600 m² að stærð og á þeim má byggja allt að 120 m² sumarhús og 30 m² útihús.  Heimilað nýtingarhlutfall lóðanna er því á bilinu 0,014-0,024 sem telja má hóflegt fyrir sumarhúsalóðir.  Þótt sumarhús á hinu nýja skipulagssvæði séu heimiluð stærri en í eldri sumarhúsabyggð á svæðinu felur það ekki í sér ólögmæta mismunun enda giltu ólíkar reglur um stærðir sumarhúsa hvað varðar hámarksstærð þeirra.  Skýrlega kemur fram í greinargerð umrædds deiliskipulags að skipulagssvæðið tengist Laugavatnsvegi um heimreið að Lækjarhvammi og að horfið hafi verið frá því að nota veg við suður- og austurmörk skipulagssvæðisins vegna framkominna andmæla við kynningu skipulagsins.  Þar kemur og fram að ný vatnsveita, sem kostuð skuli af framkvæmdaraðila, geti þjónað núverandi frístundabyggð, allt að Urriðalæk í austri.  Gert er ráð fyrir að tenging vatnsveitunnar til þeirra sem verði fyrir skerðingu eða röskun á sinni vatnsveitu við framkvæmd skipulagsins skuli vera þeim að kostnaðarlausu. 

Þess ber að geta að þeim sem sýnt geta fram á að framkvæmd deiliskipulags valdi þeim fjártjóni er tryggður bótaréttur, sbr. 33. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, sem hér eiga við, en úrskurðarnefndin fjallar ekki um þann bótarétt samkvæmt nefndu lagaákvæði.  Þá verður og að hafa í huga að hönnun nýrra vega, vatns- og fráveitu á svæðinu á sér stað við upphaf framkvæmda, að gættum lögum og reglum er um slík mannvirki gilda. 

Að öllu framangreindu virtu, og að gættum rétti landeiganda til eðlilegrar nýtingar lands, verður hið kærða deiliskipulag ekki talið haldið form- eða efnisgöllum sem raskað geti gildi þess. Verður því ekki fallist á ógildingarkröfu kærenda. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Úrskurðarorð: 

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu samþykktar sveitarstjórnar Bláskógabyggðar frá 2. október 2007 um að samþykkja deiliskipulag fyrir frístundabyggð í landi Lækjarhvamms í Bláskógabyggð. 

________________________________
Hjalti Steinþórsson

______________________________                _____________________________
Ásgeir Magnússon                                                    Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

15/2010 Tóftabraut

Með

Ár 2011, mánudaginn 29. ágúst, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumanns, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 15/2010, kæra á ákvörðun sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps frá 4. febrúar 2010 um að hafna sameiningu sumarhúsalóðanna Tóftabrautar 2 og 4 í eina lóð. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 15. mars 2010, er barst nefndinni sama dag, kærir I, Bakkastöðum 131, Reykjavík, ákvörðun sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps frá 4. febrúar 2010 um að hafna sameiningu sumarhúsalóðanna Tóftabrautar 2 og 4 í eina lóð. 

Fyrir liggur að kæra í máli þessu barst þegar meira en 30 dagar voru liðnir frá hinni kærðu ákvörðun.  Ekki verður þó talið að það eigi að leiða til frávísunar m.t.t. þess að óskað var eftir endurupptöku málsins, en með því var kærufrestur rofinn, sbr. 27. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.  Verður málið því tekið til efnisúrlausnar. 

Málavextir:  Upphaf málsins má rekja til þess að eigandi lóðanna Tóftabrautar 2 og 4, Grímsnes- og Grafningshreppi, óskaði eftir breytingu á deiliskipulagi sem fólst í því að mörk nefndra lóða breyttust lítillega svo unnt væri að staðsetja gestahús sem til stóð að byggja á annarri lóðinni.  Umrædd breyting var samþykkt í sveitarstjórn 2. júlí 2009.  Í nóvember s.á. óskaði eigandi lóðanna eftir því að fá að sameina lóðirnar tvær og var á fundi skipulags- og byggingarnefndar 25. nóvember 2009 samþykkt að grenndarkynna slíka breytingu fyrir eigendum sjö aðliggjandi lóða.  Samhljóða athugasemd barst frá eigendum fimm lóða á svæðinu þar sem breytingartillögunni var mótmælt.  Tillagan var tekin fyrir í skipulags- og byggingarnefnd 26. janúar 2010 ásamt athugasemdum er borist höfðu og var breytingunni hafnað í ljósi þeirra athugasemda.  Sveitarstjórn staðfesti þá afgreiðslu hinn 4. febrúar s.á. með frekari rökstuðningi í tilefni af viðbótarrökum sem kærandi hafði sent inn til stuðnings beiðni sinni. 

Með bréfi, dags. 10. febrúar 2010, óskaði kærandi eftir endurupptöku málsins.  Á fundi skipulags- og byggingarnefndar var erindinu hafnað með vísan til fyrri afgreiðslu og var sú afgreiðsla staðfest í sveitarstjórn 4. mars s.á. 

Málsrök kæranda:  Af hálfu kæranda er vísað til þess að aldrei hafi verið ætlunin að byggja bústaði á báðum lóðunum heldur hafi alltaf staðið til að nýta þær sem eina lóð.  Kærandi hafi fært mörkin milli umræddra lóða einu sinni og sjái fram á að þurfa að gera það að nýju til þess að geta staðsett aðalhús á miðju landi, þar sem lóðamörkin séu nú. 

Kærandi telji að eðlilegast hefði verið að fresta málinu hinn 4. febrúar 2010 til að skoða fyrirliggjandi rök og gefa honum færi á að koma að andmælum.  Ljóst sé að fram komnar athugasemdir eigi ekki við rök að styðjast enda skiptist sameignarkostnaður í umræddu sumarhúsahverfi á milli 40 lóðareigenda, en ekki 16 eins og þar sé haldið fram.  Þá leiddi breytingin til að færri bústaðir yrðu á svæðinu og umferð og viðhald vegar yrði minna.  Sameignarkostnaður tengist auk þess rekstri en ekki skipulagsmálum.  Skipulags- og byggingarnefnd eigi ekki að hafa afskipti af skiptingu kostnaðar og viðhaldi vega og sé nefndinni því ekki rétt að hafna erindinu á þeim forsendum.  Loks bendi kærandi á að formaður félags landeigenda á svæðinu hafi hvatt kæranda til að sameina umræddar lóðir. 

Málsrök Grímsnes- og Grafningshrepps:  Af hálfu sveitarfélagsins er vísað til þess að ákveðinn stöðuleiki þurfi að ríkja í skipulagsmálum og að veigamikil rök þurfi til breytinga á áður samþykktu deiliskipulagi á sumarhúsasvæðum.  Einnig hafi fimm eigendur lóða á svæðinu sent inn samhljóða athugasemdir og lagst gegn sameiningu lóðanna. 

Niðurstaða:  Í máli þessu er krafist ógildingar á synjun sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps á beiðni um sameiningu sumarhúsalóðanna Tóftabrautar 2 og 4 í eina lóð. 

Fallast má á það með sveitarfélaginu að festa þurfi að ríkja í skipulagsmálum.  Í gildi er nýlegt deiliskipulag fyrir umrætt svæði og væri með breytingu þeirri sem um var sótt raskað samræmi í stærð lóða og skiptingu sameiginlegs kostnaðar á svæðinu.  Lóðarhafar á deiliskipulagssvæði eiga almennt að geta treyst því að nýlegu deiliskipulagi verði ekki breytt nema ríkar málefnalegar ástæður séu fyrir hendi.  Verða ákvæði þágildandi skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 heldur ekki skilin svo að lóðarhafar eigi rétt á að fá deiliskipulagi breytt til samræmis við óskir sem þeir kunna að hafa.  Verður ekki annað séð en að umdeild ákvörðun sveitarstjórnar, sem fer með skipulagsvald í sínu sveitarfélagi, hafi verið lögmæt og að rétt hafi verið staðið að undirbúningi hennar.  Verður kröfu kæranda um ógildingu hennar því hafnað. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Úrskurðarorð: 

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu synjunar sveitastjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps frá 4. febrúar 2010 á beiðni um sameiningu sumarhúsalóðanna Tóftabrautar 2 og 4 í eina lóð. 

_______________________________
Hjalti Steinþórsson

______________________________                _____________________________
Ásgeir Magnússon                                              Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

34/2008 Bergstaðir

Með

Ár 2009, föstudaginn 20. febrúar, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mætt voru Ásgeir Magnússon héraðsdómari, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Aðalheiður Jóhannsdóttir dósent. 

Fyrir var tekið mál nr. 34/2008, kæra á ákvörðun sveitarstjórnar Bláskógabyggðar frá 2. október 2007 um að samþykkja deiliskipulag frístundabyggðar í landi Bergstaða í Biskupstungum.  Jafnframt er kærð ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar frá 18. mars 2008 um að samþykkja leyfi til byggingar frístundahúss á landspildu þeirri sem deiliskipulagið tekur til. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 2. maí 2008, er barst nefndinni 8. sama mánaðar, kærir B, eigandi landspildu með landnúmer 167201 í landi Bergstaða, þá ákvörðun sveitarstjórnar Bláskógabyggðar frá 2. október 2007 að samþykkja deiliskipulag fyrir frístundahúsalóðir við Bergás í landi Bergstaða í Biskupstungum.  Var auglýsing um gildistöku deiliskipulagsins birt í B-deild Stjórnartíðinda hinn 8. apríl 2008.  Jafnframt er kærð ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar uppsveita Árnessýslu og Flóahrepps frá 18. mars 2008, er sveitarstjórn staðfesti hinn 8. apríl s.á., um að samþykkja leyfi til byggingar frístundahúss á landspildu þeirri sem hin kærða skipulagsákvörðun tekur til.  Gerir kærandi þá kröfu að hinar kærðu ákvarðanir verði felldar úr gildi. 

Málavextir:  Á fundi skipulagsnefndar uppsveita Árnessýslu hinn 20. september 2007 var samþykkt að auglýsa tillögu að deiliskipulagi þriggja frístundahúsalóða við Bergás, spildu með landnúmer 167203 úr landi Bergstaða í Biskupstungum, og staðfesti sveitarstjórn Bláskógabyggðar greinda afgreiðslu á fundi hinn 2. október s.á.  Tillagan var auglýst til kynningar frá 16. nóvember 2007 til 14. desember s.á. en engar athugasemdir bárust og var skipulagið í framhaldi af því sent Skipulagsstofnun í samræmi við 1. mgr., sbr. 3. mgr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Gerði Skipulagsstofnun ekki athugasemd við að gildistaka skipulagsins yrði auglýst og birtist sú auglýsing í B-deild Stjórnartíðinda hinn 8. apríl 2008. 

Gerir deiliskipulagið ráð fyrir þremur frístundahúsalóðum, um 5.000 m² hverri, á spildu í landi Bergstaða með landnúmer 167203, og þar af fái eldra frístundahús á spildunni skilgreinda lóð.  Skulu frístundahús að jafnaði ekki vera stærri en 150 m².  Um aðkomu að svæðinu segir svo í greinargerð skipulagsins:  „Svæðið tengist með aðkomuleið frá safnvegi 358.  Aðkomuleið verður framlenging á núverandi heimreið að frístundahúsum og er sameign lóðarhafa.“  Eru vegir og bílastæði sýnd á uppdrætti. 

Hinn 18. mars 2008 var tekin fyrir í skipulags- og byggingarnefnd umsókn um leyfi til byggingar 82 m² sumarhúss í landi Bergáss á Bergstöðum og hún samþykkt með fyrirvara um athugasemdir byggingarfulltrúa.  Staðfesti sveitarstjórn afgreiðsluna hinn 8. apríl 2008. 

Málsrök kæranda:  Kærandi tekur fram að hluti hins nýja vegar sé inni á landi hans.  Skerði vegurinn bæði aðkomu og bílastæði við sumarbústað hans og auki umferð.  Einnig fari lóð sem merkt sé nr. 3 í skipulaginu inn á landareign kæranda.  Meðal markmiða skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 sé að tryggja réttaröryggi í meðferð skipulags- og byggingarmála þannig að réttur einstaklinga og lögaðila verði ekki fyrir borð borinn þótt hagur heildarinnar sé hafður að leiðarljósi, sbr. ákvæði 3. mgr. 1. gr. laganna og grein 1.1 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998.  Hafi við gerð skipulagsins verið horft fram hjá skýrum ákvæðum jarðaskiptalýsingar sem allir eigendur Bergstaða hafi gert árið 2001.  Þá hafi tillagan ekki verið kynnt kæranda sérstaklega en eðlilegt hefði verið að gera það þar sem beinlínis sé um að ræða nýtingu á eignarrétti hans.  Vísar kærandi m.a. til ákvæða 9. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 í því sambandi sem og til meginreglu tilvitnaðra laga. 

Málsrök Bláskógabyggðar:  Af hálfu sveitarfélagsins er tekið fram að það hafi verið metið svo að auglýsingin hafi fullnægt ákvæðum skipulags- og byggingarlaga og skipulagið hafi ekki verið kynnt kæranda sérstaklega.  Í landi Bergstaða séu í gildi ákveðnar kvaðir um aðgengi að landi sem og leyfilegan fjölda frístundahúsa á mismunandi eignarhlutum og hafi verið talið að deiliskipulagið samræmdist þeim.  Ekki sé rétt að lóð nr. 3 fari inn á land kæranda sé miðað við landamerki samþykkts deiliskipulagsuppdráttar.  Þá verði umræddur vegur færður ef í ljós komi að hann fari inn á land kæranda. 

Málsrök byggingarleyfishafa:  Byggingarleyfishafi bendir á að á uppdrætti nýs deiliskipulags virðist upptök hins nýja vegar liggja að hluta til inni á landi kæranda en eftir mælingar löggilts landmælingamanns hafi komið í ljós að svo væri ekki.  Í einu og öllu hafi verið staðið eðlilega að framkvæmdum á eignarlandinu og lögbýlinu Bergási, til að mynda við lagningu téðs einkavegar og við byggingu frístundahúss á spildunni.  Hafi byggingarleyfishafi í því ferli öllu staðið að framkvæmdum samkvæmt bestu vitund, farið að lögum og fylgt ráðleggingum löggiltra fagmanna og fyrirmælum þar til bærra stjórnvalda. 

—————

Aðilar máls þessa hafa fært fram frekari rök í máli þessu sem ekki verða rakin nánar en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn málsins. 

Niðurstaða:  Á fundi skipulagsnefndar uppsveita Árnessýslu hinn 20. september 2007 var samþykkt að auglýsa tillögu að deiliskipulagi frístundabyggðar í landi Bergstaða í Bláskógabyggð.  Var samþykktin staðfest á fundi sveitarstjórnar hinn 2. október s.á. Tillagan var auglýst til kynningar frá 16. nóvember til 14. desember 2007 með athugasemdafresti til 28. desember s.á., án þess að athugasemdir bærust.  Var tekið fram í auglýsingunni að hver sá sem ekki gerði athugasemdir við tillöguna innan tilskilins frests teldist vera samþykkur henni.  Af gögnum málsins verður ekki annað ráðið en að kærandi máls þessa hafi fyrst með bréfi til skipulagsfulltrúa uppsveita Árnessýslu og Flóahrepps, dags. 25. apríl 2008, komið á framfæri athugasemdum sínum vegna hins kærða deiliskipulags. 

Í 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 segir að þegar sveitarstjórn hefur samþykkt að auglýsa tillögu að deiliskipulagi skuli hún auglýst og kynnt á sama hátt og kveðið er á um varðandi auglýsingu aðalskipulags í 1. og 2. mgr. 18. gr. laganna.  Þar segir m.a. að í auglýsingu skuli hverjum þeim aðila sem telji sig eiga hagsmuna að gæta gefinn kostur á að gera athugasemdir við tillöguna innan ákveðins frests sem eigi skuli vera skemmri en sex vikur frá birtingu auglýsingar.  Taka skuli fram hvert skila skuli athugasemdum og að hver sá sem eigi geri athugasemdir við auglýsta tillögu innan tilskilins frests teljist samþykkur henni. 

Fyrrnefnd ákvæði skipulags- og byggingarlaga verða ekki skilin öðruvísi en svo að þeir sem ekki koma á framfæri athugasemdum sínum á auglýstum kynningartíma deiliskipulagstillögu teljist vera samþykkir henni og verður að leggja það til grundvallar í máli þessu.  Eins og atvikum er hér háttað verður ekki fallist á að kærandi, sem að lögum telst hafa verið samþykkur umdeildri skipulagstillögu, geti síðar haft uppi í kærumáli kröfu um ógildingu skipulagsákvörðunar, sem samþykkt hefur verið á grundvelli tillögunnar, án breytinga er varðað geta hagsmuni hans.  Ber því að vísa kröfu hans um ógildingu hins umdeilda deiliskipulags frá úrskurðarnefndinni. 

Kærandi hefur einnig kært ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar frá 18. mars 2008 um leyfi til byggingar sumarhúss á landspildu þeirri er deiliskipulagið tekur til. 

Í máli þessu liggur fyrir að skipulags- og byggingarnefnd samþykkti leyfi til byggingar frístundahúss hinn 18. mars 2008 og var það staðfest af sveitarstjórn hinn 8. apríl s.á. eða sama dag og auglýsing um gildistöku ofangreinds skipulags var birt í B-deild Stjórnartíðinda.  Samkvæmt 8. gr. laga nr. 15/2005 um Stjórnartíðindi og Lögbirtingarblað skulu birt fyrirmæli binda alla frá og með deginum eftir útgáfudag þeirra Stjórnartíðinda þar sem fyrirmælin voru birt ef þau geyma ekki aðrar ákvarðanir um gildistöku sína.  Af þeim sökum átti hið kærða byggingarleyfi sér ekki stoð í gildandi skipulagi svo sem áskilið er í 2. mgr. 43. gr. laga nr. 73/1997 þegar ákvörðun um veitingu þess hlaut fullnaðarafgreiðslu í sveitarstjórn og verður það því fellt úr gildi. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist vegna mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Kröfu um ógildingu deiliskipulags frístundabyggðar í landi Bergstaða í Biskupstungum, sem samþykkt var af sveitarstjórn Bláskógabyggðar 2. október 2007, er vísað frá úrskurðarnefndinni. 

Hið kærða byggingarleyfi, er skipulags- og byggingarnefnd uppsveita Árnessýslu og Flóahrepps samþykkti hinn 18. mars 2008, og sveitarstjórn staðfesti 8. apríl sama ár, er fellt úr gildi. 

 

 

_________________________________
Ásgeir Magnússon

 

 

______________________________               _______________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                          Aðalheiður Jóhannsdóttir

des 22
Love0

87/2007 Lyngborgir

Með

Ár 2008, mánudaginn 15. desember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.   

Fyrir var tekið mál nr. 87/2007, kæra á samþykkt sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps frá 26. október 2006 um deiliskipulag frístundabyggðar í landi Minni-Borgar í Grímsnesi.     

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 27. ágúst 2007, er barst nefndinni hinn 28. sama mánaðar, kærir S, Tungubakka 32, Reykjavík, f.h. stjórnar Félags sumarbústaðaeigenda í Oddsholti í landi Minni-Borgar í Grímsnesi, samþykkt sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps frá 26. október 2006 um deiliskipulag frístundabyggðar í landi Minni-Borgar.     

Gerir kærandi þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi ásamt því að réttaráhrifum hennar verði frestað.  Með tilliti til þess að vegur sá er kærendur setja helst fyrir sig hafði þegar verið lagður, er kæran barst úrskurðarnefndinni, þóttu ekki efni til að taka kröfu kærenda um frestun réttaráhrifa til sérstakrar úrlausnar.

Málavextir:  Á fundi skipulagsnefndar uppsveita Árnessýslu 19. október 2006 var  samþykkt að auglýsa tillögu að deiliskipulagi frístundabyggðar í landi Minni-Borgar.  Í tillögunni fólst að gert var ráð fyrir 30 lóðum á um 35 ha svæði sem liggur að eldri frístundabyggð í Oddsholti, sunnan Búrfellslínu 1 og 2.  Var samþykktin staðfest á fundi sveitarstjórnar hinn 26. október s.á.  Tillagan var auglýst til kynningar frá 14. desember 2006 til 25. janúar 2007.  Í auglýsingunni sagði eftirfarandi:  „Hver sá sem ekki gerir athugasemdir við tillöguna innan tilskilins frests, telst vera samþykkur henni.“  Engar athugasemdir bárust og var því óskað eftir meðferð Skipulagsstofnunar samkvæmt 3. mgr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 með bréfi skipulagsfulltrúa, dags. 20. mars 2007. 

Með bréfi Félags sumarbústaðaeigenda í Oddsholti til Skipulagsstofnunar, dags. 28. mars 2007, var því komið á framfæri við stofnunina að auglýsing um tillögu deiliskipulagsins hefði farið framhjá félagsmönnum ásamt því að gerðar voru athugasemdir bæði við málsmeðferð og efni tillögunnar.  Í bréfi Skipulagsstofnunar til skipulagsfulltrúa, dags. 30. mars 2007, kom fram að stofnunin tæki ekki afstöðu til erindis Grímsnes- og Grafningshrepps að svo stöddu og því beint til sveitarstjórnar að taka afstöðu til athugasemda Félags sumarbústaðaeigenda í Oddsholti, þó svo að bréf félagsins hefði ekki borist fyrr en um tveimur mánuðum eftir að athugasemdafresti lauk.

Sveitarstjórn tók bréf kæranda, dags. 28. mars 2007, fyrir á fundi 17. apríl 2007 og bókaði m.a. eftirfarandi:   „Varðandi kynningu á deiliskipulaginu þá bendir sveitarstjórn á að umrætt deiliskipulag hafi verið kynnt á sama hátt og aðrar skipulagstillögur sem hafa verið til meðferðar í sveitarfélögum uppsveita Árnessýslu undanfarin misseri, þ.e. kynnt með áberandi hætti (heilsíðu auglýsingu) í héraðsblaði og blaði sem gefið er út á landsvísu.  Varðandi legu vegarins þá var að sögn landeiganda ákveðið að vera með hann á þessum stað þar sem áætlað er að leggja reiðveg meðfram byggðinni að austanverðu.  Ef bílvegurinn hefði verið að austanverðu hefði reiðvegurinn þurft að vera á þeim stað sem bílvegurinn er núna en ekki var talið æskilegt að beina þeirri umferð í gegnum mitt hverfið.  Vegsvæðið sjálft er einnig tiltölulega breitt og er vegurinn sjálfur í nokkurri fjarlægð frá girðingu við Oddsholt.  Ljóst er að eitthvað ónæði mun skapast fyrir nærliggjandi lóðarhafa á meðan á framkvæmdum stendur en slíkt ástand er einungis tímabundið.  Að mati sveitarstjórnar er ekki tilefni til að breyta deiliskipulaginu í samræmi við óskir félags sumarbústaðaeigenda í Oddsholti.“  Með bréfi sveitarstjóra, dags. 17. apríl 2007, var framangreint tilkynnt kæranda.  Með bréfi skipulagsfulltrúa, dags. 4. maí 2007, var afgreiðsla þessi kynnt Skipulagsstofnun og óskað eftir meðferð stofnunarinnar skv. 3. mgr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga.

Í bréfi Skipulagsstofnunar, dags. 25. maí 2007, kom fram að gera þyrfti grein fyrir útivistarsvæði fyrir núverandi byggð og aðgengi að því, auk þess að athuga þyrfti fjarlægð byggingarreita frá Búrfellslínu 1.  Einnig var mælst til þess að sveitarfélagið leitaðist við að ná samkomulagi við kæranda.  Með bréfi skipulagsfulltrúa, dags. 4. júní 2007, var m.a. tekið fram að ákvæði í Aðalskipulagi Grímsnes- og Grafningshrepps 2002-2014, um svæði fyrir frístundabyggð, ætti ekki við í þessu tilviki því deiliskipulag frístundabyggðar í Oddsholti hefði tekið gildi áður en aðalskipulagið hefði tekið gildi.  Því ættu þessar reglur ekki við á þegar byggðum svæðum, heldur eingöngu um óbyggð og ódeiliskipulögð svæði.  Ekki væri hægt að gera þá kröfu núna að afmarka sérstakt útivistarsvæði fyrir lóðarhafa frístundabyggðar í Oddsholti utan við skipulagssvæði þeirrar byggðar.  Þá kom fram í bréfi skipulagsfulltrúa að 65 m væru frá miðri Búrfellslínu að byggingarreit og væri búið að leiðrétta uppdrætti hvað þetta varði.  Þá var í bréfinu tekið fram að sveitarstjórn hefði tekið afstöðu til athugasemda kæranda á fundi 17. apríl 2007 og ekkert nýtt lægi fyrir í því máli.  Var deiliskipulagið sent til afgreiðslu stofnunarinnar með vísan til 3. mgr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Með bréfi skipulagsfulltrúa, dags. 26. júní 2007, var lagfærður uppdráttur að deiliskipulagi frístundabyggðarinnar Lyngborga sendur Skipulagsstofnun.  Í lagfæringunni fólst að göngustígar, sem lágu frá frístundabyggð í Oddsholti, framlengdust yfir á hið deiliskipulagða svæði.  Með bréfi Skipulagsstofnunar, dags. 5. júlí 2007, var kynnt að stofnunin gerði ekki athugasemdir við að Grímsnes- og Grafningshreppur auglýsti samþykkt deiliskipulagsins í B-deild Stjórnartíðinda og birtist auglýsing þess efnis hinn 27. júlí 2007. 

Skaut kærandi framangreindri samþykkt sveitarstjórnar til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir. 

Málsrök kæranda:  Kærandi bendir á að 27. júlí 2007 hafi verið auglýst í B-deild Stjórnartíðinda deiliskipulag fyrir Lyngborgir í landi Minni-Borgar.  Sé auglýsingin endapunktur ferils sem staðið hafi í sex mánuði sem sumarbústaðaeigendur í aðliggjandi hverfi, Oddsholti, hafi ítrekað gert athugasemdir við.  Telji kærandi að upphafleg auglýsing deiliskipulagsins hafi verið villandi og ekki þar gefið til kynna að um væri að ræða svæði nærri Oddsholti.  Svæðið hafi verið auglýst sem deiliskipulag við Lyngborgir en engin leið hafi verið fyrir félagsmenn eða aðra hagsmunaaðila að átti sig á því að um væri að ræða land það sem lægi að Oddsholti.  Auglýsingin hafi því farið framhjá öllum eigendum á svæðinu og kæranda máls þessa og því hafi enginn gert athugasemdir við tillöguna.  Það hafi ekki verið fyrr en framkvæmdir hafi byrjað við lagningu vegar um svæðið að kæranda hafi orðið ljóst hvað um væri að ræða.  Þá hafi strax hafist bréfaskriftir við sveitarfélagið og Skipulagsstofnun um málið og athugasemdir gerðar við skipulagið og málsmeðferð þess en þær hafi ekki verið teknar til greina.

Lúti athugasemdir kæranda einkum að því að aðkomuvegur að svæðinu sé lagður meðfram lóðum í Oddsholti sem fyrir vikið lendi sumar hverjar á milli tveggja aðkomuvega.  Það valdi óþægindum, ónæði og verðrýrnum á umræddum fasteignum en einfalt hefði verið að skipuleggja svæðið með þeim hætti að hafa aðkomuveg austan við hinar nýju lóðir.  Með skipulaginu hafi verið brotið gegn lögmætum væntingum og grenndarrétti lóðarhafa á svæðinu.

Það sé mat kæranda að hefði skipulagið verið kynnt með eðlilegum hætti, þannig að hagsmunaaðilar hefðu getað komið að athugasemdum við auglýsingu, hefði verið orðið við þeirri sjálfsögðu kröfu að færa veginn.  Telji kærandi að frumhlaup landeiganda við að hefja framkvæmdir á svæðinu, án leyfis, og kostnaður hans við að breyta framkvæmdum í samræmi við óskir kæranda sé í raun ástæða þess að ekki hafi verið tekið tillit til framkominna athugasemda.  Hefði verið leikur einn að laga nýtt skipulag Lyngborga að óskum lóðarhafa í Oddsholti.

Málsrök Grímsnes- og Grafningshrepps:  Af hálfu Grímsnes- og Grafningshrepps  er aðallega krafist frávísunar málsins.  Byggist krafan í fyrsta lagi á því að kæran sé of seint fram komin, en samkvæmt 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 sé frestur til að skjóta máli til úrskurðarnefndarinnar einn mánuður frá því að kæranda varð kunnugt, eða mátti vera kunnugt, um ákvörðun þá sem kæra á.  Sé um að ræða ákvarðanir sem sæti opinberri birtingu teljist kærufrestur frá birtingu ákvörðunar.  Auglýsing um gildistöku deiliskipulagsins hafi birst í B-deild Stjórnartíðinda 27. júlí 2007.  Kæran sé dagsett 27. ágúst 2007 en ekki móttekin fyrr en 28. sama mánaðar. Kærufrestur hafi því verið liðinn er kærandi skaut máli sínu til nefndarinnar.  Beri því að vísa málinu frá nefndinni, sbr. 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Í öðru lagi sé krafa um frávísun studd þeim rökum að tillaga að deiliskipulagi frístundabyggðarinnar hafi verið í kynningu frá 14. desember 2006 til 11. janúar 2007, með fresti til athugasemda til 25. janúar 2007.  Engar athugasemdir hafi borist.  Í auglýsingunni hafi m.a. komið fram að hver sá sem ekki gerði athugasemdir innan tilskilins frests teldist hafa samþykkt tillöguna.  Hinn 26. október 2006 hafi sveitarstjórn samþykkt  deiliskipulagið.

Í 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 segi að þegar sveitarstjórn hafi  samþykkt að auglýsa tillögu að deiliskipulagi skuli hún auglýst og kynnt á sama hátt og kveðið sé á um varðandi auglýsingu aðalskipulags í 1. og 2. mgr. 18. gr.  Þar segi m.a. að í auglýsingu skuli hverjum þeim aðila sem telji sig eiga hagsmuna að gæta gefinn kostur á að gera athugasemdir við tillöguna innan ákveðins frests sem eigi skuli vera skemmri en sex vikur frá birtingu auglýsingar.  Taka skuli fram hvert skila skuli athugasemdum og að hver sá sem eigi geri athugasemdir við auglýsta tillögu innan tilskilins frests teljist samþykkur henni. 

Kærandi hafi ekki komið á framfæri athugasemdum sínum vegna hins kærða deiliskipulags þó honum, líkt og öðrum íbúum í sveitarfélaginu, hafi gefist kostur á að tjá sig um tillöguna á kynningartíma hennar.

Af greindu ákvæði skipulags- og byggingarlaga leiði að þeir sem ekki komi á framfæri athugasemdum sínum vegna auglýsingar á tillögu að deiliskipulagi teljist vera samþykkir henni.  Ljóst sé að kærandi, sem að lögum teljist hafa verið samþykkur skipulagstillögunni, geti ekki síðar í kærumáli haft uppi kröfu um ógildingu skipulagsákvörðunar, sem samþykkt hafi verið á grundvelli tillögunnar án breytinga er varðað geti hagsmuni hans.  Kærandi eigi því ekki kæruaðild að málinu og beri að vísa því frá úrskurðarnefndinni, sbr. úrskurð hennar í máli nr. 6/2007.

Í þriðja lagi sé frávísunar krafist með vísan til þess að kærandi, sem sé Félag sumarbústaðaeigenda í Oddsholti, eigi ekki einstaklegra lögákveðinna hagsmuna að gæta samkvæmt 5. mgr. 8. gr. laga nr. 73/1997.  Þá sé ekki gerð grein fyrir því með hvaða hætti umrætt félag geti átt kæruaðild fyrir nefndinni.

Til vara byggir Grímsnes- og Grafningshreppur á því að hafna beri kröfu kæranda þar sem  afgreiðsla og málsmeðferð hins kærða deiliskipulags hafi verið fullkomleg lögmæt og í samræmi við 23. og 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Vakin sé athygli á að í kæru sé ekki vísað til þess að sveitarstjórn hafi brotið gegn tilteknum ákvæðum greindra laga við málsmeðferð sína.  Kynning og auglýsing umræddrar skipulagstillögu hafi verið framkvæmd á sama hátt og tíðkast hafi með aðrar deiliskipulagstillögur sem séu til meðferðar hjá sveitarfélaginu.  Athugasemdir hafi ekki verið gerðar á kynningartíma af hálfu kæranda.  Teljist hann því samþykkur tillögunni að lögum.  Athugasemdir kæranda hafi ekki borist fyrr en um tveimur mánuðum eftir að athugasemdafresti hafi lokið.  Sveitarstjórn hafi svaraði erindi kæranda en ekki talið tilefni til að breyta deiliskipulaginu í samræmi við óskir hans.  Varðandi athugasemdir kæranda að öðru leyti vísist til bókunar sveitarstjórnar frá 17. apríl 2007, þar sem þeim hafi verið svarað efnislega.

Andsvör kæranda vegna málsraka Grímsnes- og Grafningshrespps:  Kærandi mótmælir kröfu Grímsnes- og Grafningshrepps um frávísun málsins og áréttar kröfu um ógildingu hins kærða deiliskipulags. 

Vettvangur:  Úrskurðarnefndin kynnti sér með óformlegum hætti aðstæður á vettvangi hinn 18. september 2008.

Niðurstaða:  Af hálfu Grímsnes- og Grafningshrepps er krafist frávísunar málsins.  Á það verður ekki fallist.  Hin kærða ákvörðun var birt í B-deild Stjórnartíðinda hinn 27. júlí 2007 og degi síðar byrjaði kærufrestar að líða.  Kæra barst úrskurðarnefndinni hinn 28. ágúst s.á. eða á lokadegi kærufrests, sbr. 1. mgr. 8. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. 

Í máli þessu liggur fyrir að kærandi setti fram athugasemdir vegna hins kærða deiliskipulags eftir að fresti samkvæmt auglýsingu varðandi deiliskipulagstillöguna rann út.  Voru athugasemdirnar teknar fyrir á fundi sveitarstjórnar hinn 17. apríl 2007 og þeim svarað með bréfi til kæranda, dags. 4. maí s.á.  Í 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 segir að þegar sveitarstjórn hafi samþykkt að auglýsa tillögu að deiliskipulagi skuli hún auglýst og kynnt á sama hátt og kveðið sé á um varðandi auglýsingu aðalskipulags í 1. og 2. mgr. 18. gr. laganna.  Þar segir m.a. að í auglýsingu skuli hverjum þeim aðila sem telji sig eiga hagsmuna að gæta gefinn kostur á að gera athugasemdir við tillöguna innan ákveðins frests sem eigi skuli vera skemmri en sex vikur frá birtingu auglýsingar.  Taka skuli fram hvert skila skuli athugasemdum og að hver sá sem eigi geri athugasemdir við auglýsta tillögu innan tilskilins frests teljist samþykkur henni.  Ákvæði þessi eru mjög íþyngjandi og verður að túlka þau þröngt.  Í máli þessu tók sveitarstjórn til meðferðar athugasemdir kæranda sem bárust eftir tilskilinn frest og verður að telja að með því hafi sveitarstjórn firrt sig rétti til að bera tilvitnuð ákvæði fyrir sig.  Verður málinu því ekki vísað frá með þeim rökum að athugasemdir kæranda hafi borist eftir að athugasemdafrestur var liðinn. 

Sumarbústaðareigendur í Oddholti hafa stofnað með sér félag um hagsmunamál sín.  Er félagið skráð í fyrirtækjaskrá og telst lögaðili.  Verður að telja að félagið geti komi fram sem aðili máls fyrir úrskurðarnefndinni í málum er varða hagsmuni félagsmanna eins og í máli þessu.

Kærandi krefst ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar með vísan til þess að meðferð málsins hafi verið andstæð lögum ásamt því að grenndaráhrif aðkomuvegar að svæðinu hafi í för með sér óþægindi, ónæði og verðrýrnum á fasteignum félagsmanna. 

Af gögnum málsins verður ekki annað ráðið en að meðferð þess hjá sveitarstjórn og Skipulagsstofnun hafi verið í samræmi við skipulags- og byggingarlög.  Þá er efni hinnar kærðu ákvörðunar í samræmi við heimildir aðalskipulags og er tenging svæðisins við samgöngur sýnd í aðalskipulagi.  Ekki verður heldur talið að regla gr. 4.16.2 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998 um fjarlægð mannvirkja frá vegum komi til álita í málinu þar sem hún á ekki við um einkaveg sem jafnframt er aðkomuvegur að lóðum.  Þá verður og til þess að líta að hafi félagsmenn kæranda sannanlega orðið fyrir fjárhagslegu tjóni við gildistöku skipulagsins er þeim tryggður réttur til skaðabóta samkvæmt 33. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.

Með vísan til alls framanritaðs verður ekki fallist á ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu samþykktar sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps frá 26. október 2006 um deiliskipulag frístundabyggðar í landi Minni-Borgar í Grímsnesi.     

 

____________________________________
Hjalti Steinþórsson

 

______________________________               _______________________________
Ásgeir Magnússon                                                   Þorsteinn Þorsteinsson 

 

 

 

 

 

 

des 22
Love0

30/2007 Hveramýri

Með

Ár 2008, fimmtudaginn 30. október, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 30/2007, kæra á ákvörðun sveitarstjórnar Hrunamannahrepps frá 7. mars 2007 um að samþykkja deiliskipulag frístundabyggðar í Hveramýri í landi Garðs í Hrunamannahreppi.  Jafnframt er kærð ákvörðun byggingarfulltrúa hreppsins frá 14. mars 2006 um að veita stöðuleyfi fyrir tveimur sumarhúsum í Hveramýri. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 16. apríl 2007, er barst nefndinni 18. sama mánaðar, kæra K og B, Hvammi, Hrunamannahreppi, þá ákvörðun sveitarstjórnar frá 7. mars 2007 að samþykkja deiliskipulag frístundabyggðar í Hveramýri í landi Garðs í Hrunamannahreppi. 

Jafnframt er kærð ákvörðun byggingarfulltrúa hreppsins frá 14. mars 2006 um að veita stöðuleyfi fyrir tveimur sumarhúsum í Hveramýri.  Gera kærendur þá kröfu að hinar kærðu ákvarðanir verði felldar úr gildi. 

Málavextir:  Forsaga máls þessa er sú að á fundi sveitarstjórnar Hrunamannahrepps hinn 14. febrúar 2006 var samþykkt að auglýsa breytingu á aðalskipulagi sveitarfélagsins er fól m.a. í sér að landnotkun á um 6 ha svæði, Hveramýri, yrði breytt úr landbúnaðarsvæði í frístundabyggð.  Aðkoma að umræddu svæði frá þjóðvegi hafði verið um veg sem liggur um land Hvamms. 

Tillagan var auglýst og bárust athugasemdir m.a. frá kærendum máls þessa.  Bentu þeir á að landspildu þessari hefði verið skipt úr jörðinni Hvammi á fimmta áratug síðustu aldar.  Skýrt hefði verið tekið fram þegar landið hefði verið tekið á leigu árið 1946 að það væri leigt til „…garðyrkju og venjulegs búreksturs og [..] leiguliða heimilt að reisa á því gróðurhús, fénaðarhús og önnur mannvirki er að starfi hans lýtur“.  Í tengslum við starfsemi garðyrkjustöðvarinnar hafi leigutaka verið heimil umferð eftir vegi um land Hvamms að landi sínu í Hveramýri.  Teldu kærendur sér ekki skylt að taka við þeirri umferðaraukningu sem yrði við breytta nýtingu landsins.  Sveitarstjórn tók tillöguna fyrir á fundi sínum hinn 27. júní 2006 og samþykkti eftirfarandi umsögn um fyrrgreinda athugasemd:  „Í stað þess að fella út svæði fyrir frístundabyggð á landspildunni Hveramýri mun sveitarstjórn beina því til eigenda svæðisins að leita lausna á aðkomu að svæðinu, annað hvort með samkomulagi við eigendur Hvamms I eða með nýjum vegi á öðrum stað og ekki verða gefin út byggingarleyfi fyrir frístundahús fyrr en viðeigandi lausn hefur fundist sem eigendur Hvamms I og landspildunnar Hveramýri geta sætt sig við.  Svæðið verður því skilgreint sem svæði fyrir frístundabyggð í aðalskipulagi.“  Var aðalskipulagsbreyting þessi endanlega samþykkt í sveitarstjórn hinn 16. ágúst 2006 og tók hún gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda hinn 4. október sama ár. 

Hinn 13. september 2006 var samþykkt á fundi skipulagsnefndar að auglýsa tillögu að deiliskipulagi frístundabyggðar í Hveramýri og staðfesti sveitarstjórn þá afgreiðslu hinn 4. október s.á. 

Í deiliskipulagstillögunni fólst að á um 6 ha svæði um 500 m austan við bæinn Hvamm yrði gert ráð fyrir sjö lóðum á bilinu 2.990-7.393 fermetrar að stærð þar sem heimilt yrði að reisa allt að 180 fermetra frístundahús, allt að tvær hæðir, með 6 m mænishæð.  Var samkvæmt tillögunni gert ráð fyrir að aðkoma að svæðinu yrði um veg í landi kærenda.  Komu kærendur á framfæri athugasemdum við auglýsta tillögu þar sem fyrri afstaða þeirra til aðkomu að svæðinu var m.a. ítrekuð. 

Á fundi skipulagsnefndar hinn 8. febrúar 2007 var tillagan lögð fram að nýju ásamt minnisblaði lögmanna um innkomna athugasemd og var tillagan samþykkt.  Jafnframt var skipulagsfulltrúa falið að svara athugasemdinni í samræmi við framlagt minnisblað.  Staðfesti sveitarstjórn Hrunamannahrepps greinda afgreiðslu á fundi sínum hinn 7. mars 2007 og var auglýsing um gildistöku deiliskipulagsins birt í B-deild Stjórnartíðinda hinn 16. maí 2007. 

Hinn 14. mars 2006 mun byggingarfulltrúi Hrunamannahrepps hafa veitt stöðuleyfi fyrir sumarhúsi að Hveramýri. 

Hafa kærendur skotið greindri deiliskipulagsákvörðun, sem og ákvörðun um stöðuleyfi, til úrskurðarnefndarinnar eins og að framan greinir. 

Málsrök kærenda:  Af hálfu kærenda er bent á að þeir hafi mótmælt tillögu að deiliskipulagi en þeir hafi ekkert frétt af meðferð málsins fyrr en með bréfi skipulagsfulltrúa, dags. 20. mars 2007.  Af því bréfi megi helst ráða að tillaga að deiliskipulagi hafi verið samþykkt.  Það segi þó hvergi berum orðum og ekki sé að finna efnislegan rökstuðning í bréfinu en staðhæft að farið hafi verið eftir skipulags- og byggingarlögum við afgreiðslu málsins.  Þá megi af því ráða að umferðarréttur eigenda Hveramýrar í gegnum land Hvamms sé óháður notkun, þ.e.a.s. að skilyrði aðalskipulagsins skipti engu máli.  Samþykkt deiliskipulags í þessa veru sé andstæð ákvæði 4.11.2 í skipulagsreglugerð og valdi eigendum Hvamms verulegu ónæði. 

Veitt hafi verið tímabundið stöðuleyfi fyrir tveimur sumarhúsum í Hveramýri en samkvæmt gr. 4.4 í byggingarreglugerð nr. 441/1998 sé ekki gert ráð fyrir því að veitt sé stöðuleyfi fyrir sumarhúsi eða öðrum mannvirkjum sem standa eigi áfram eftir að stöðuleyfistímabili ljúki.  Stöðuleyfið hafi hvorki verið samþykkt af byggingarnefnd né hreppsnefnd og þá sé liðið meira en eitt ár frá því að leyfið hafi verið veitt og það því ekki lengur í gildi.  Hafi hið svonefnda stöðuleyfi enga lagaheimild. 

Málsrök Hrunamannahrepps:  Af hálfu sveitarfélagsins er vísað til þess að áður en tillaga um deiliskipulag hafi verið lögð fyrir í skipulagsnefnd hafi eigandi Hveramýrar lagt fram samning er sýnt hafi fram á að eigendum landsins væri heimil aðkoma að því, óháð nýtingu þess.  Þessi gögn hafi ekki legið fyrir þegar breyting á aðalskipulagi hafi verið samþykkt í sveitarstjórn.  Í ljósi þessa hafi verið ákveðið að halda áfram með málið þó svo að ekki lægi fyrir samkomulag eigenda landsins og Hvamms um lausn á því.  Ekki verði séð hvernig samþykkt deiliskipulagsins sé andstæð ákvæðum 4.11.2 í skipulagsreglugerð enda komi ekki efnislega fram í kæru með hvaða hætti svo sé og vísar sveitarfélagið til fyrrgreinda gagna sem landeigandi svæðisins hafi lagt fram. 

Óskað hafi verið eftir stöðuleyfi fyrir sumarhúsi á Hveramýri meðan beðið væri eftir fullnaðarafgreiðslu á deiliskipulagi svæðisins og hafi byggingarfulltrúi með bréfi, dags. 14. mars 2006, heimilað flutning á sumarhúsi frá Selfossi og veitt því stöðuleyfi meðan gengið væri frá skipulagsmálum.  Hafi leyfið ekki verið lagt fyrir byggingarnefnd enda hafi byggingarfulltrúi heimild til að afgreiða slík mál án hennar samþykkis.

Málsrök eigenda Hverarmýrar:  Eigendum landspildunnar Hverarmýrar, sem hið umdeilda deiliskipulag tekur til, var gefinn kostur á að koma að sjónarmiðum sínum í kærumáli þessu.  Mótmæla þeir kröfum kærenda í málinu.  Hvað stöðuleyfi varðar taka þeir fram að leyfi hafi verið veitt fyrir einu húsi hinn 14. mars 2006 og hafi það verið flutt á staðinn í framhaldi af því.  Húsið hafi verið þarna á bráðabirgðaundirstöðum og ekki fest á nokkurn hátt.  Hafi ekkert verið unnið við húsið fyrr en eftir að deiliskipulagið hafi tekið gildi og teikningar verið samþykktar.

Varðandi umferðarrétt að landspildunni vísa eigendur til fyrirliggjandi samnings frá 13. ágúst 1983 og minnisblaðs frá Lögmönnum Suðurlandi þar sem fram komi að réttur til aðkomu að spildunni sé talinn óháður notkun hennar.

———————-

Aðilar hafa fært fram frekari rök í máli þessu sem ekki verða rakin nánar en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn málsins.

Niðurstaða:  Kærendur styðja ógildingarköfu sína á hinni kærðu deiliskipulagsákvörðun þeim rökum að hún fari í bága við gildandi aðalskipulag enda sé hún andstæð gr. 4.11.2 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998.  Auk þess verði grenndaráhrif gagnvart þeim vegna umferðar að hinu skipulagða sumarhúsasvæði óásættanleg. 

Í gr. 4.11.2 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998 segir að í svæðisskipulagi og á sveitarfélagsuppdrætti aðalskipulags skuli gera grein fyrir þegar byggðum og fyrirhuguðum svæðum fyrir frístundabyggð utan þéttbýlisstaða.  Þá segir m.a. í ákvæðinu að gera skuli grein fyrir tengslum slíkra svæða við samgöngur, þjónustu og opin svæði.  Jafnframt segir m.a. í gr. 4.16.2 sömu reglugerðar að á sveitarfélagsuppdrætti aðalskipulags skuli gera grein fyrir þjóðvegum og almennum vegum.  Einnig skuli gera grein fyrir gömlum þjóðbrautum og göngu-, hjólreiða- eða reiðstígum, þegar til staðar eða fyrirhuguðum. 

Frístundasvæði það sem hið kærða deiliskipulag tekur til var fært inn á sveitarfélagsuppdrátt aðalskipulags með breytingu sem samþykkt var í sveitarstjórn Hrunamannahrepps 16. ágúst 2006.  Ekki er þar gerð grein fyrir tengingu svæðisins við samgöngur og ekki er heldur á uppdrætti aðalskipulags sýndur vegur sá sem fyrir var að landi Hveramýrar og ætlunin mun hafa verið að nýta fyrir umferð að og frá deiliskipulagssvæðinu.  Var þó full þörf á að gera grein fyrir vegtengingu við svæðið þar sem fyrir lá að ágreiningur var með hagsmunaaðilum um þetta atriði.  Verður að telja, eins og hér stendur á, að hið umdeilda deiliskipulag eigi sér ekki fullnægjandi stoð í aðalskipulagi hvað varðar aðkomu að svæðinu og fullnægi því ekki skilyrði 2. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 þar sem kveðið er á um að deiliskipulag skuli gert á grundvelli aðalskipulags. 

Á uppdrætti hins kærða deilskipulags sýnist ekki vera gerð með skýrum hætti grein fyrir afmörkun skipulagssvæðis og sætti sá ágalli aðfinnslum af hálfu Skipulagsstofnunar við afgreiðslu hennar á deiliskipulagstillögunni.  Af samanburði við aðalskipulagsuppdrátt og af skýringum á deiliskipulagsuppdrætti verður þó ráðið að deiliskipulagið taki til svæðis sem sýnt er í stækkaðri mynd í mælikvarða 1:1400 á uppdrætti deiliskipulagsins þar sem jafnframt er vísað til hnitaskrár um afmörkun svæðisins.  Í skilmálum sem fram koma á deiliskipulagsuppdrætti kemur fram að aðkoma að lóðum sé frá þjóðvegi nr. 30.  Á uppdrættinum er sýndur vegur sem liggur að deiliskipulagssvæðinu en hann er allur utan þess og sama á að hluta til við um vegtengingar við einstakar lóðir, sé við það miðað að punktar í tilgreindri hnitaská séu ákvarðandi um afmörkun svæðisins.  Telur úrskurðarnefndin að hinu umdeilda skipulagi sé svo áfátt, bæði hvað framsetningu og samræmi við aðalskipulag varðar, að leiða eigi til ógildingar og verður það því fellt úr gildi. 

Af hálfu kærenda er jafnframt kært stöðuleyfi sem þeir halda fram að veitt hafi verið fyrir staðsetningu tveggja sumarhúsa í Hveramýri.  Upplýst hefur verið af hálfu byggingaryfirvalda Hrunamannahrepps að einungis hafi verið veitt stöðuleyfi fyrir einu húsi á umræddum stað og hafi það leyfi verið veitt hinn 14. mars 2006.  Fyrir liggur að kærendum var kunnugt um hús það sem umdeilt stöðuleyfi tekur til þegar á árinu 2006, en í bréfi þeirra til skipulagsfulltrúa, dags. 19. maí það ár, og í bréfi lögmanns þeirra til hans, dags. 28. nóvember sama ár, koma fram athugasemdir kærenda varðandi sumarhús á svæðinu.  Bar kærendum þá að kynna sér hvernig háttað væri leyfisveitingu vegna þessara mannvirkja og var kærufrestur vegna umrædds stöðuleyfis því löngu liðinn er kærendur skutu málinu til úrskurðarnefndarinnar hinn 16. apríl 2007.  Verður þessum lið kærunnar því vísað frá úrskurðarnefndinni. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Úrskurðarorð: 

Ákvörðun sveitarstjórnar Hrunamannahrepps frá 7. mars 2007 um að samþykkja deiliskipulag frístundabyggðar í Hveramýri í landi Garðs í Hrunamannahreppi er felld úr gildi.

Kröfu kærenda um ógildingu stöðuleyfis frá 14. mars 2006 fyrir flutningshúsi er vísað frá úrskurðarnefndinni. 

 

_________________________________
Hjalti Steinþórsson

 

 

______________________________       _______________________________
Ásgeir Magnússon                                           Þorsteinn Þorsteinsson