Skip to main content
Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála
des 22
Love0

63/2009 Kópavogsbakki

Með

Ár 2010, mánudaginn 1. mars, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 63/2009, kæra á ákvörðunum byggingarnefndar Kópavogs frá 18. ágúst, 15. september og 15. desember 2009 er varða frágang á mörkum lóðanna nr. 4 og 6 við Kópavogsbakka. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 10. september 2009, er barst nefndinni hinn 15. sama mánaðar, kæra E og G, lóðarhafar að Kópavogsbakka 4 í Kópavogi, ákvörðun byggingarnefndar Kópavogs frá 18. ágúst 2009 um frágang á mörkum lóða nr. 4 og 6 við Kópavogsbakka.  Með bréfi til úrskurðarnefndarinnar, dags. 25. september 2009, er barst hinn 28. sama mánaðar, kæra sömu aðilar synjun byggingarnefndar frá 15. september 2009 á beiðni þeirra um leyfi til að gera breytingar á lóðinni að Kópavogsbakka 4.  Að síðustu barst úrskurðarnefndinni bréf kærenda, dags. 25. desember 2009, er barst hinn 5. janúar 2010, þar sem kærð er ákvörðun byggingarnefndar frá 15. desember 2009, um að lóðin við Kópavogsbakka 4 verði jöfnuð í rétta hæð fyrir 1. febrúar 2010, en að þeim tíma liðnum muni lóðin verða jöfnuð á kostnað eiganda.  Ákvað úrskurðarnefndin að sameina tvö hin síðari kærumál máli þessu.    

Gera kærendur þá kröfu að hinar kærðu ákvarðanir byggingarnefndar verði felldar úr gildi.  Jafnframt gera kærendur kröfu um frestun réttaráhrifa ákvörðunar byggingarnefndar frá 15. desember 2009.   

Málavextir:  Deiliskipulag fyrir Kópavogstún var samþykkt í bæjarstjórn Kópavogs á árinu 2005 og samkvæmt því er heimilt að reisa einnar hæðar einbýlishús með innbyggðri bílgeymslu á lóðunum nr. 2-10 við Kópavogsbakka, allt að 230 m² að grunnflatarmáli.  Breyting var gerð á deiliskipulaginu árið 2006 sem fólst aðallega í því að lóðir voru stækkaðar til suðurs og byggingarflötur stækkaður í 271 m² fyrir lóðir nr. 4-10 við Kópavogsbakka.

Kærendur máls þessa sóttu um byggingarleyfi fyrir einbýlishúsi að Kópavogsbakka 4 í febrúar 2007.  Á teikningum sem samþykktar voru 21. febrúar 2007 eru lóðarmörk að austanverðu, sem liggja að Kópavogsbakka 6, sýnd þannig að hæð lóðarinnar fylgir nokkurn veginn gólfi aðkomuhæðar hússins til suðurs með húsinu og lækkar síðan niður að lóðarmörkum að sunnanverðu en hæðarmunur milli götu og lóðarmarka til suðurs er 2,67 m. 

Teikningar að Kópavogsbakka 6 voru samþykktar 18. apríl 2007.  Samkvæmt þeim er gert ráð fyrir að lóðin sé í svipaðri hæð og gólfplata hússins en verði stölluð innan lóðar niður í hæðarkóta 7,20 sem er uppgefinn kóti fyrir suðurmörk lóðar.  Samkvæmt útlitsmynd að vesturhlið fylgir hæð lóðar við lóðarmörk beinni línu milli uppgefinna hæðarkóta, annars vegar við götu og suðurmörk lóðar hins vegar. 

Í júlí 2008 sóttu kærendur um leyfi til að nýta gluggalaust rými undir húsinu og var umsóknin samþykkt af byggingarfulltrúa.  Henni fylgdi m.a. teikning að vesturhlið hússins þar sem hæðarlegu lóðarinnar meðfram þeirri hlið var breytt.  Hins vegar fylgdi ekki teikning að suður- eða austurhlið.  Í kjölfarið deildu kærendur og lóðarhafar Kópavogsbakka 6 um frágang á lóðarmörkum og með bréfi byggingarfulltrúa til deiluaðila, dags. 9. júlí 2009, var áréttað að frágangur lóðanna yrði samkvæmt samþykktum byggingarnefndarteikningum frá 21. febrúar 2007 fyrir Kópavogsbakka 4 og 18. apríl 2007 fyrir Kópavogsbakka 6.  Með bréfi, dags. 20. júlí 2009, ritaði lögmaður lóðarhafa Kópavogsbakka 6 bréf til byggingarnefndar þar sem óskað var eftir því að nefndin skæri úr ágreiningi aðila.  Var kærendum tilkynnt um framangreint og bárust andmæli þeirra með bréfi, dags. 22. júlí 2009.

Á fundi byggingarnefndar 18. ágúst 2009 var eftirfarandi fært til bókar:  „Við athugun á samþykktum teikningum hefur komið í ljós að misræmi er milli útfærslu á lóðamörkum á teikningum fyrir Kópavogsbakka 4 annars vegar og Kópavogsbakka 6 hins vegar, þannig að ómögulegt er að ganga frá lóðarmörkum þannig að þau samrýmist báðum teikningunum. Teikning sem sýnir austurhlið Kópavogsbakka 4, dags. 21. febrúar 2007, er í samræmi við skipulagsskilmála fyrir lóðirnar og er því eðlilegt að hafa hana til hliðsjónar við frágang á lóðarmörkum.  Þegar lóðarhafi Kópavogsbakka 4, sótti um leyfi til að gera breytingar á húsnæðinu, var ekki send inn ný teikning af austurhlið hússins og lítur nefndin svo á að áður nefnd teikning frá 2007 gildi enn hvað varðar frágang á austurhlið.  Byggingarnefnd ákveður að frágangur lóðamarka milli Kópavogsbakka 4 og 6 skuli vera eins og fram kemur í skipulagsskilmálum fyrir lóðirnar og á teikningu af austurhlið Kópavogsbakka 4.“  Var framagreint staðfest í bæjarstjórn hinn 25. ágúst 2009. 

Í kjölfar þessa lögðu kærendur fram umsókn um byggingarleyfi fyrir breytingum á lóðinni að Kópavogsbakka 4.  Henni fylgdi teikning að austurhlið hússins er sýndi breyttan frágang á lóðarmörkum.  Var umsókninni hafnað á fundi byggingarnefndar 15. september 2009 með eftirfarandi rökum:  „Hafnað með tilvísun til afgreiðslu byggingarnefndar 18. ágúst s.l. vegna lóðarmarka milli Kópavogsbakka 2 og 4.“  Var framangreint staðfest á fundi bæjarstjórnar 22. september 2009.

Með bréfi lögmanns lóðarhafa Kópavogsbakka 6, dags. 13. október 2009, var krafist að kærendum yrði gert að setja lóðina að Kópavogsbakka 4 í rétta hæð en ella myndi byggingarfulltrúi láta framkvæma verkið á kostnað kærenda.  Var bréfið lagt fram á fundi byggingarnefndar 20. október 2009 þar sem bókað var að nefndin hvetti aðila til að hlíta ákvörðun nefndarinnar frá 18. ágúst 2009.  Á fundi bæjarstjórnar hinn 10. nóvember s.á. var eftirfarandi fært til bókar og  samþykkt:  „Lið IV.3 í fundargerð byggingarnefndar frá 20/10 nr. 1309 verði vísað aftur til byggingarnefndar.  Nefndin álykti um aðgerðir til að knýja fram úrbætur sbr. 210. gr. byggingarreglugerðar nr. 441/1998.“  Af þessu tilefni var á fundi byggingarnefndar 15. desember 2009 eftirfarandi fært til bókar:  „Samkvæmt  lóðarleigusamning um lóð nr. 4 við Kópavogsbakka skal lóð vera jöfnuð í rétta hæð í síðasta lagi þann 01.09.09.  Byggingarnefnd gefur lóðarhafa að Kópavogsbakka 4 frest til 1. febrúar 2010 til að klára jöfnun lóðar.  Eftir þann tíma mun lóðin vera jöfnuð af hendi bæjarins á kostnað eiganda.“  Var framangreint staðfest á fundi bæjarstjórnar hinn 30. desember 2009. 

Eins og að framan greinir hafa kærendur skotið ákvörðunum byggingarnefndar frá 18. ágúst, 15. september og 15. desember 2009 til úrskurðarnefndarinnar.

Málsrök kærenda:  Af hálfu kærenda er vísað til þess að samkvæmt c-lið 4. gr. í skipulagsskilmálum fyrir Kópavogstún skuli öll stöllun gerð innan lóðar, í beinni línu milli uppgefinna hæðartalna, nema annað sé tekið fram eða um annað semjist við lóðarhafa aðliggjandi lóðar.  Vegna þessa eigi að ganga frá mörkunum lóðanna nr. 4 og 6 við Kópavogsbakka í beinni línu milli uppgefinna hæðarkóta á lóðarmörkum og öll stöllun fara fram innan lóðar.  Það sem fram hafi komið í bréfi byggingarfulltrúa, dags. 9. júlí 2009, eigi því að standa. 

Kærendum hafi verið synjað um að gera breytingar á lóð þeirra.  Samkvæmt teikningu sem fylgt hafi umsókninni hafi stöllun verið innan lóðarinnar, í beinni línu, sem sé í fullu samræmi við samþykkta aðaluppdrætti lóðarinnar nr. 6 og hæðarkóta beggja húsanna.  Samkvæmt teikningu hússins nr. 6 sé öll stöllun gerð innan lóðarinnar, þó á annan hátt en að Kópavogsbakka 4.  Kærendur geti á engan hátt fallist á að litið verði framhjá skipulagsskilmálum.  Þau fari fram að að fá að laga lóð sína að ákvæðum skilmálanna og samræma frágang á lóðarmörkum að samþykktum aðaluppdráttum Kópavogsbakka 6. 

Málsrök Kópavogsbæjar:  Af hálfu Kópavogsbæjar er vísað til þess að hinar kærðu ákvarðanir byggingarnefndar séu form- og efnislega réttar.  Kærurnar beinist þó á engan hátt að formhlið hinna kærðu ákvarðana og því sé ekki ástæða til að fjalla sérstaklega um það atriði. 

Byggingarnefnd skeri úr ágreiningi milli lóðarhafa um frágang sameiginlegra lóðarmarka skv. c-lið 4. gr. almennra ákvæða fyrir parhús og einbýlishús í skipulagsskilmálum fyrir Kópavogstún.  Í sama ákvæði segi að öll stöllun á lóð skuli gerð innan lóðar í beinni línu milli uppgefinna hæðartalna, nema annað sé tekið fram.  Varðandi lóðir við Kópavogsbakka 2-10 komi fram á þversniðum í skipulagsskilmálum hvernig eigi að ganga frá umræddum lóðum en það sé eins og áður segi með þeim hætti að hæð lóðar eigi að fylgja gólfhæð suður fyrir hús og lækka síðan niður að lóðarmörkum að sunnanverðu.  Það sé því ekki í samræmi við skipulagsskilmála að jafna lóðarmörk þessara lóða í beinni línu milli hæðarpunkta á norður- og suðurhlið.

Frágangur sem sýndur sé á þversniðum í skipulagsskilmálum sé eðlilegur fyrir þá tegund húsa sem skipulagið geri ráð fyrir, en það séu einnar hæðar hús, byggð á púða.  Það sé hins vegar hönnun húss nr. 4 sem skeri sig frá meginlínunni í skipulaginu og ekki sé rétt að nágrannar beri hallan af þeim frávikum sem þar hafi orðið.

Kærendur geti ekki byggt rétt sinn á bréfi byggingarfulltrúa frá 9. júlí 2009, þar sem segi að frágangur lóða skuli vera í samræmi við samþykktar teikningar, enda geri samþykktar teikningar að Kópavogsbakka 4 ráð fyrir að lóðarmörk séu í samræmi við þversnið í skipulagsskilmálum.  Það breyti engu í því sambandi þótt að annars konar stöllun hafi verið sýnd á teikningu húss nr. 6, enda hafi komið skýrt fram að það sé vilji lóðarhafa Kópavogsbakka 6 að ganga frá lóð í samræmi við þversnið í skipulagsskilmálum.

Ákvörðun byggingarnefndar 18. ágúst 2009 sé í samræmi við skipulagsskilmála og teikningar sem samþykktar hafi verið fyrir Kópavogsbakka 4.

Samkvæmt 1. mgr. 66. byggingarreglugerðar nr. 441/1998 sé óheimilt að breyta hæðarlegu lóðar frá samþykktum uppdrætti nema að fengnu samþykki byggingarnefndar.  Byggingarnefnd hafi hafnað því 15. september 2009 að breyta hæðarlegu lóðarinnar Kópavogsbakka 4 frá því sem fram komi í þversniðum í skipulagsskilmálum og samþykktum teikningum.  Kærendum sé því óheimilt að ganga frá lóðinni með öðrum hætti en upphaflega hafi verið ákveðið.

Samkvæmt 1. mgr. 68. byggingarreglugerðar sé húsbyggjanda skylt að ganga frá lóð húss síns í réttri hæð og fjarlægja uppgröft, sem ekki þurfi að nota á lóð, áður en húsið sé fokhelt.  Samkvæmt lóðarleigusamningi um Kópavogsbakka 4 hafi kærendum borið að jafna lóðina í rétta hæð eigi síðar en 1. september 2009.  Byggingarnefnd hafi því verið í fullum rétti er hún hafi ákveðið á fundi 15. desember 2009 að krefjast þess að kærendur gengju frá lóðinni fyrir 1. febrúar 2010 ella myndi bærinn láta jafna lóðina á kostnað þeirra.  Um þetta vísist m.a. til 6. mgr. 68. gr. og 2. mgr. 210. gr. byggingarreglugerðar.

Kærendur hafi ekki mjög brýna hagsmuni af því að fá að grafa niður lóðina á austurhlið þar sem ekki hafi verið heimilað að hafa glugga eða dyr á útgröfnu rými undir húsinu.

Málsrök lóðarhafa Kópavogsbakka 6:  Af hálfu lóðarhafa Kópavogsbakka 6 er vísað til þess að skipulag við Kópavogsbakka geri ráð fyrir að byggð séu hús á einni hæð og segi í skilmálum að óheimilt sé að hafa kjallara undir þeim.  Hús þeirra að Kópavogsbakka 6 sé í fullu samræmi við skilmála, en vegna aðgerða á lóð kærenda sé margra metra fall af lóðinni nr. 6 niður á niðurgrafna lóð nr. 4, sem sé alls ekki í samræmi við skipulag eða eðlilega aðlögun á lóðarmörkum.  Sniðmyndir í skipulagsskilmálunum og á uppdráttum staðfesti framangreint.    

Vettvangsganga:  Úrskurðarnefndin kynnti sér aðstæður á vettvangi hinn 11. febrúar 2010. 

Niðurstaða:  Í máli þessu er deilt um ákvarðanir bæjaryfirvalda er varða frágang á mörkum lóðanna nr. 4 og 6 við Kópavogsbakka.  Á svæðinu er í gildi deiliskipulag Kópavogstúns, samþykkt á árinu 2005.  Í 4. gr. almennra skilmála skipulagsins fyrir einbýlis- og parhús er fjallað um frágang lóða.  Í a-lið greinarinnar segir að á teikningum skuli koma fram yfirborðsfrágangur lóða og hæðarsetningar og í c-lið segir að öll stöllun á lóð skuli gerð innan hennar í beinni línu milli uppgefinna hæðartalna nema annað sé tekið fram eða um annað semjist við rétthafa aðliggjandi lóðar.  Þá eru á skipulagsuppdrættinum nokkrar sneiðmyndir er sýna tillögur að stöllun lóða og hæðarmun gatna en engar hæðartölur koma þar fram.  Eru sambærileg þversnið á skilmálateikningu fyrir reit 1, Kópavogsbakka 2, 4, 6, 8 og 10, aukennd sem dæmi og verður af því ráðið að umræddar sneiðingar séu aðeins til skýringar og því ekki bindandi, sbr. grein 5.4.3 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998.

Úrskurðarnefndin telur að skilja verði skilmála skipulagsins um hæðarsetningu lóða á þann veg að sýna skuli hæðartölur lóða á hæðarblaði og aðaluppdráttum og að hæðarmun skuli stalla innan lóðar með beinum línum milli uppgefinna hæðartalna.  Frá þessu megi þó víkja sé annað tekið fram eða um það semjist við rétthafa aðliggjandi lóðar.  Verður að ætla að slíkt frávik geti verið ákveðið við samþykkt byggingarleyfis, enda sé þá gætt samræmis í hæðarsetningu samliggjandi lóða eða aflað samþykkis beggja lóðarhafa.

Á hæðarblaði fyrir lóðirnar að Kópavogsbakka 1-15, dags. 26. október 2006, kemur fram að hæðarkóti við götu á mörkum lóðanna nr. 4 og 6 við Kópavogsbakka er 9,87 en 7,20 við suðurmörk lóðanna.  Á samþykktum aðaluppdráttum hússins nr. 4 er hæðarsetning lóðar við lóðarmörk að austanverðu, sem liggja að Kópavogsbakka 6, sýnd þannig að hæð lóðarinnar fylgir nokkurn veginn plötu aðkomuhæðar hússins suður með húsinu og lækkar síðan niður að lóðarmörkun að sunnanverðu.  Á samþykktum aðaluppdráttum fyrir húsið nr. 6 er lóðin sýnd í svipaðri hæð og gólfplata hússins en stölluð innan lóðar niður í hæðarkóta 7,20, en það er uppgefinn kóti fyrir suðurmörk lóðarinnar.  Fylgir hæð lóðar við lóðarmörk til vesturs og austurs nokkurn veginn beinni línu milli uppgefinna hæðarkóta við götu annars vegar og suðurmörk lóðar hins vegar.

Á fundi byggingarnefndar 18. ágúst 2009 var ákveðið að frágangur á mörkum lóðanna að Kópavogsbakka 4 og 6 yrði samkvæmt skipulagsskilmálum og útlitsmynd af austurhlið á aðaluppdrætti Kópavogsbakka 4, dags. 21. febrúar 2007.  Engin haldbær rök eru færð fyrir því að tilvitnuð teikning að austurhlið Kópavogsbakka 4 falli betur að skilmálum skipulagsins en samþykkt teikning að vesturhlið Kópavogsbakka 6, en í ákvörðun byggingarnefndar felst að vikið er frá samþykktum aðaluppdráttum þess húss.  Var hin kærða ákvörðun byggingarnefndar frá 18. ágúst 2009 ekki reist á málefnalegum grundvelli en auk þess skorti á að hún væri studd fullnægjandi rökum, sbr. 2. mgr. 39. gr. skipulags- og byggingarlaga  nr. 73/1997.  Þar við bætist að ákvörðunin fór í bága við þá grunnreglu að byggt skuli í samræmi við samþykkta uppdrætti, sbr. m.a. 3. mgr. 51. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Leiða þessir ágallar til ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar.

Hin kærðu synjum byggingarnefndar frá 15. september 2009 var gerð með stoð í ákvörðun nefndarinnar frá 18. ágúst 2009.  Með vísan til þess að sú ákvörðun er felld úr gildi verður  hin kærða synjum byggingarnefndar frá 15. september 2009 einnig felld úr gildi, enda var hún ekki reist á réttum forsendum.   Loks verður ákvörðun byggingarnefndar frá 15. desember 2009, um eftirfylgni vegna ákvörðunar nefndarinnar frá 18. ágúst 2009, einnig felld úr gildi þar sem ekki eru lengur réttar forsendur fyrir henni.

Úrskurðarorð: 

Felldar eru úr gildi ákvarðanir byggingarnefndar Kópavogs frá 18. ágúst, 15. september og 15. desember 2009 er varða frágang á mörkum lóða nr. 4 og 6 við Kópavogsbakka.

____________________________________
Hjalti Steinþórsson

______________________________                _____________________________
Ásgeir Magnússon                                                    Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

144/2007 Helgafellsbraut

Með

Ár 2010, miðvikudaginn 24. febrúar, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 144/2007, kæra 17 íbúa í Álafosskvos í Mosfellsbæ á ákvörðun bæjarstjórnar Mosfellsbæjar frá 29. ágúst 2007, um deiliskipulag I. áfanga tengibrautar í landi Helgafells í Mosfellsbæ.   

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 26. október 2007, er barst úrskurðarnefndinni samdægurs, kærir Katrín Theodórsdóttir hdl., f.h. 17 íbúa í Álafosskvos í Mosfellsbæ, samþykkt bæjarstjórnar Mosfellsbæjar frá 29. ágúst 2007 um deiliskipulag I. áfanga tengibrautar í landi Helgafells.  Auglýsing um gildistöku samþykktarinnar birtist í B-deild Stjórnartíðinda 26. september 2007. 

Af hálfu kærenda er þess krafist að hin kærða samþykkt verði felld úr gildi. 

Málavextir:  Mál þetta á sér nokkurn aðdraganda og hefur úrskurðarnefndin áður haft til umfjöllunar kærumál vegna framkvæmda í Helgafellslandi í Mosfellsbæ.  Hinn 2. janúar 2007 öðlaðist gildi deiliskipulag vegna tengibrautar um svæðið, sem kært var til úrskurðarnefndarinnar með kæru, dags. 28. janúar 2007.  Með úrskurði nefndarinnar uppkveðnum 14. febrúar 2007 í kærumáli vegna framkvæmdaleyfis fyrir tengibrautina var fallist á kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda til bráðabirgða þar sem vafi léki á lögmæti fyrrgreinds deiliskipulags, m.a. vegna þess að ekki hefði verið höfð hliðsjón af lögum nr. 105/2006 um umhverfismat áætlana.  Í kjölfar úrskurðarins felldi Mosfellsbær deiliskipulagið úr gildi. 

Með bréfi Skipulagsstofnunar til Mosfellsbæjar, dags. 5. mars 2007, tilkynnti stofnunin að fyrirhugað deiliskipulag tengibrautarinnar félli undir ákvæði laga nr. 105/2006 um umhverfismat áætlana.  Var unnin umhverfisskýsla þar sem m.a. voru bornir saman fimm kostir um gatnatengingar innan hverfisins.  Var umhverfisskýrslan auglýst, ásamt tillögu að deiliskipulagi tengibrautarinnar, og var frestur til að koma að athugasemdum til 12. júlí 2007.  Á fundi skipulags- og byggingarnefndar 24. ágúst 2007 voru samþykkt svör við athugasemdum er bárust vegna tillögunnar og lagt til við bæjarstjórn að tillagan yrði samþykkt.  Bæjarstjórn samþykkti tillöguna á fundi sínum 29. s.m. 

Með bréfi Skipulagsstofnunar, dags. 21. september 2007, tilkynnti stofnunin að ekki væri gerð athugasemd við að auglýsing um gildistöku samþykktar bæjarstjórnar yrði birt í B-deild Stjórnartíðinda og birtist auglýsing þess efnis hinn 26. s.m.

Skutu kærendur ákvörðun bæjarstjórnar til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir. 

Málsrök kærenda:  Af hálfu kærenda er vísað til þess að í 2. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 segi að deiliskipulag skuli gera á grundvelli aðalskipulags fyrir einstök svæði eða reiti  þar sem framkvæmdir séu fyrirhugaðar.  Hið kærða deiliskipulag samræmist ekki Aðalskipulagi Mosfellsbæjar 2002-2024 í tveimur veigamiklum atriðum. 

Í fyrsta lagi sé gert ráð fyrir að tengibrautin þjóni 1.100 íbúðum en aðalskipulag heimili aðeins 900 íbúðir í Helgafellslandi. 

Í öðru lagi hafi gatnamót tengibrautarinnar verið færð af þeim stað sem aðalskipulag geri ráð fyrir og því sé ósamræmi milli hins kærða deiliskipulags og gildandi aðalskipulags.  Ósamræmið felist í því að samkvæmt hinu kærða deiliskipulagi sé gert ráð fyrir að gatnamót Álafossvegar og Helgafellsvegar verði nær byggðinni í Álafosskvos, þ.e. gert sé ráð fyrir gatnamótum á milli Álafossvegar 18 og 21.  Þetta samræmist ekki aðalskipulaginu sem geri ráð fyrir gatnamótum skammt vestan Brekkulands.  Þá samræmist hið kærða deiliskipulag ekki heldur deiliskipulagi Álafosskvosar frá árinu 1997 hvað varði tengingu Álafossvegar við Helgafellsveg.   Hönnun nýrrar tengingar og mengunaráhrif hennar hafi ekki verið kynnt íbúum, en ljóst sé að búa þurfi til brekku upp frá Álafossvegi, á milli Álafossvegar 18 og 21, sem tengi kvosina við Helgafellsbraut og megi draga þá ályktun að þetta valdi útblástursmengun og slysahættu við kvosina.  Neikvæð umhverfisáhrif tengibrautarinnar samræmist auk þess ekki stefnu Mosfellsbæjar í aðalskipulagi, umhverfisskipulagi bæjarins frá árinu 1997 og deiliskipulagi Álafosskvosar, þar sem áhersla sé lögð á ásýnd og sögulega sérstöðu svæðisins og menningarstarfsemi.

Þá haldi kærendur því fram að hið kærða deiliskipulag eigi undir lög nr. 105/2006 um umhverfismat áætlana, sbr. 3. gr. laganna, og því hafi verið óheimilt að einskorða mat á umhverfisáhrifum við lítinn skipulagsreit, einkum og sér í lagi þar sem um sé að ræða svæði sem sé að hluta á náttúruminjaskrá og að hluta friðlýst með auglýsingu nr. 506/1987.  Lögin geri ráð fyrir að metin verði sammögnunaráhrif tengibrautarinnar í heild sinni.  Í  a-lið 2. mgr. 6. gr. laganna sé kveðið á um að gert sé yfirlit yfir efni og helstu stefnumið viðkomandi áætlunar og tengsl hennar við aðra áætlanagerð.  Í 10. gr. laganna segi að við mat á því hvort líklegt sé að umhverfisáhrif skipulags- og framkvæmdaáætlana verði veruleg skuli meta eiginleika áhrifa og þau svæði sem verði fyrir áhrifum með hliðsjón m.a. af samlegð og sammögnun áhrifa eins og áskilið sé í 2. tl. b-liðarins.  Framkvæmdasvæði í Helgafellslandi sé skipt niður í litla skipulagsreiti og hafi umhverfisáhrif ekki verið metin í heild sinni.  Deiliskipulag Helgafellsvegar, sem umhverfismatið taki til, markist aðeins af hluta vegarins og mjórri landræmu sitt hvoru megin hans.  Vegstúfurinn sem hér um ræði nái frá hringtorgi í svokölluðu Auga í Helgafellslandi að Vesturlandsvegi við Varmá.  Sé áhrifasvæði framkvæmdarinnar allt of takmarkað.  Þannig taki matið aðeins til hluta þeirra skipulagseininga sem Helgafellsvegur liggi að og um.  Bæði miðbær Mosfellsbæjar og íþrótta- og skólasvæðið við Varmá teljist t.d. ekki til áhrifasvæðis Helgafellsvegar þótt í aðalskipulagi sé gert ráð fyrir að vegurinn liggi þangað í framtíðinni. 

Markmið laga nr. 105/2006 um umhverfismat áætlana sé að stuðla að sjálfbærri þróun, draga úr neikvæðum umhverfisáhrifum og stuðla að því að við áætlanagerð sé tekið tillit til umhverfissjónarmiða.  Telji kærendur að umhverfisskýrslan sem Mosfellsbær hafi látið vinna í tengslum við hið kærða deiliskipulag uppfylli ekki ofangreind markmið þar sem ekki sé gerð grein fyrir áhrifum áætlunarinnar á umhverfið, kynning hafi verið ófullnægjandi og ekki hafi verið haft samráð við íbúa, sbr. 5. laganna.  Ennfremur telji þeir að umhverfisskýrslan geymi ekki upplýsingar sem sanngjarnt sé að krefjast, að teknu tilliti til þekkingar sem sé til staðar, en kveðið sé á um það í 6. gr.  Mat á líklegum umhverfisáhrifum samrýmist ekki 10. gr. laganna þar sem kveðið sé á um mat á eiginleikum áhrifa og þeirra svæða sem verði fyrir áhrifum svo sem 1. mgr. 2. tl. b-liðarins um mat á sammögnunaráhrifum.  Þá samrýmist það hvorki kröfunni í 1. mgr. 4. tl. b-liðarins um mat á hættu fyrir heilbrigði manna eða umhverfi, s.s. vegna slysa, né ákvæði 1. mgr. 6. tl. b-liðarins um gildi og eiginleika þess svæðis sem verði fyrir áhrifum vegna sérstaks náttúrufars eða menningarminja og umhverfis- eða viðmiðunarmarka eða vegna umfangs landnýtingar og  áhrifa á svæði eða landslag sem viðurkennt sé að hafi verndargildi á landsvísu.  Skýrslan beri með sér að bæjaryfirvöld hafi kastað til hendinni við matið enda hafi gerð hennar verið til málamynda og gerð í þeim eina tilgangi að slá ryki í augu almennings.  Það sjáist á því að í mörgum tilvikum séu umhverfisáhrif einstakra þátta metin og slegið fram fullyrðingum um áhrifin enda þótt þau hafi aldrei verið rannsökuð.  Skýrslan sé því innihaldslaus hvað varði þessa þætti.  

Kærendur haldi því fram að efnisatriði umhverfismatsskýrslunnar sýni fram á annmarka hennar sem hvert og eitt leiði til þess að ógilda beri deiliskipulagið.  Vísað sé til þess að hvorki hafi legið fyrir hljóðvistarútreikningar né mælingar gerðar á mengun lofts.  Þá hafi áhrif framkvæmdarinnar á landslag, ásýnd og einkenni kvosarinnar ekki verið könnuð í réttu samhengi og engar rannsóknir verið gerðar á áhrifum hennar á lífríki og vatnabúskap Varmár, en áin sé á náttúruminjaskrá auk þess sem ósar hennar séu friðlýstir.  Ekki liggi fyrir mat á áhrifum tengibrautarinnar á menningarminjar í Álafosskvos,  gæði og öryggisþættir mismunandi samgöngumáta ekki verið skoðuð og borin saman.  Auk þess sem fullyrðingar um að tengibrautin muni ekki hafa áhrif á fasteignaverð í Álafosskvos séu órökstuddar.  Meta hefði þurft áhrif af deiliskipulagi Helgafellsbrautar á skipulag Álafosskvosar.  Ástæðan sé sú að deiliskipulag Helgafellsvegar og gatnamótin sem flutt hafi verið inn í kvosina kalli á miklar breytingar á  skipulagi Álafosskvosar sem virðast nánast eingöngu hafa neikvæð áhrif á skipulag svæðisins og atvinnurekstur þar.

Þá sé því haldið fram að í skipulagsferlinu hafi verið brotið á rétti íbúa.  Beri aðgerðir og önnur viðbrögð bæjarstjórnar Mosfellsbæjar vott um valdníðslu í garð þeirra íbúa sveitarfélagsins sem neytt hafi réttar síns til að koma að ákvörðunarferlinu.  Yfirvöld hafi heimilað vegagerð í vegstæði tengibrautarinnar á meðan tillaga að deiliskipulagi hennar hafi enn verið í athugasemdaferli.  Með því hafi rétturinn til að gera athugasemdir við skipulagið samkvæmt 9. og 25. gr. skipulags- og byggingarlaga og skipulagsreglugerð nr. 400/1998 verið tekinn af íbúunum.

Að lokum sé því haldið fram að hið kærða deiliskipulag sé andstætt reglugerð um varnir gegn mengun vatns nr. 796/1999 og náttúruverndarlögum nr. 44/1999.  Hvorki hafi verið gripið til haldbærra mótvægisaðgerða til að koma í veg fyrir mengun Varmár né leitað umsagnar Umhverfisstofnunar eins og gert sé ráð fyrir í 37. og 38. gr. laganna  þegar um sé að ræða umfangsmiklar framkvæmdir á náttúruverndarsvæðum.  

Málsrök Mosfellsbæjar:  Af hálfu Mosfellsbæjar er tekið undir með kærendum að áætluðum íbúðafjölda í Helgafellslandi hafi ekki verið breytt í aðalskipulagi bæjarins en sú breyting sé í bígerð.  Í þeim áföngum fyrir byggð í Helgafellslandi sem deiliskipulag hafi verið samþykkt fyrir (til og með 4. áfanga) séu 749 íbúðir, þannig að ekki hafi verið náð þeim fjölda sem núgildandi aðalskipulag geri ráð fyrir.  Þá sé ekki alveg ljóst af rökstuðningi kærenda hvaða tengsl séu í núgildandi aðalskipulagi á milli samþykkts deiliskipulags fyrir 500 metra tengibraut, sem sé ein af þremur akstursleiðum út úr Helgafellshverfi, og samþykkts íbúðafjölda.  Ekki verði séð hvernig slíkt ætti að geta valdið ógildi deiliskipulags um tengibrautina.

Samkvæmt 2. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 skuli gera deiliskipulag á grundvelli aðalskipulags.  Samkvæmt 3. mgr. 2. gr. laga nr. 73/1997 sé deiliskipulag skilgreint svo:  „Skipulagsáætlun fyrir afmarkaða reiti innan sveitarfélags sem byggð er á aðalskipulagi og kveður nánar á um útfærslu þess.“  Deiliskipulag feli því í sér nánari útfærslu á aðalskipulagi en geti aldrei sýnt útfærslur einstakra liða í smáatriðum.  Uppdrátturinn með aðalskipulagsbreytingunni, sem samþykkt hafi verið í bæjarstjórn 18. október 2006, sé í mælikvarðanum 1:15.000, en uppdrátturinn með deiliskipulaginu sé í mælikvarðanum 1:1.000, eða margfalt nákvæmari útfærsla.  Á umræddum aðalskipulagsuppdrætti sé sýnd gata í gegnum Álafosskvos sem tengist Helgafellsvegi vestan Brekkulands.  Gatan sé táknuð með grönnum svörtum línum, með hvítu á milli, sem þýði samkvæmt skýringum á uppdrætti: „Aðrir vegir (til skýringar).“ Viðurkennt sé að það sem sett sé fram á uppdrætti „til skýringar“ sé ekki bindandi hluti af staðfestu skipulagi og geti breyst í útfærslu deiliskipulags.  Þannig sé hvorki hið kærða  deiliskipulag Helgafellsvegar né gildandi deiliskipulag Álafosskvosar í andstöðu við aðalskipulag bæjarfélagins en rétt sé að deiliskipulagi tengibrautarinnar og gildandi deiliskipulagi Álafosskvosar beri ekki saman um tenginguna niður í Álafosskvos. 

Mosfellsbær hafi sent fyrirspurn til Skipulagsstofnunar með bréfi, dags. 21. febrúar 2007, og spurst fyrir um, með vísan til 3. mgr. 3. gr. laga nr. 105/2006, hvort umrætt deiliskipulag heyrði undir lögin.  Svar hafi borist frá Skipulagsstofnun með bréfi, dags.  5. mars 2007, og hafi stofnunin komist að þeirri niðurstöðu að deiliskipulagið ætti undir lögin.  Í framhaldi af því hafi verið unnin umhverfisskýrsla samkvæmt lögunum.  Hafi skýrslan og tillaga deiliskipulagsins verið auglýst og kynnt í samræmi við ákvæði skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 og lög nr. 105/2006 um umhverfismat áætlana.  Fráleitt sé að halda því fram að mat á umhverfisáhrifum hafi verið einskorðað við lítinn skipulagsreit, þ.e. skipulagssvæði tengibrautarinnar.  Þvert á móti hafi í umhverfisskýrslunni verið fjallað ítarlega og í víðu samhengi um mismunandi kosti umhverfistenginga Helgafellshverfis og mismunandi heildaráhrif þeirra.  Þegar afstaða Skipulagsstofnunar hafi legið fyrir hafi verið hafist handa við gerð umhverfisskýrslu.  Í samræmi við ákvæði 3. mgr. 7. gr. laga nr. 105/2006 hafi skýrslan verið send Skipulagsstofnun og Umhverfisstofnun auk þess sem hún hafi verið auglýst til kynningar í Lögbirtingarblaði og Morgunblaðinu.  Umhverfisstofnun hafi metið skýrsluna fullnægjandi og Skipulagsstofnun hafi engar athugasemdir gert við auglýsingu hins kærða deiliskipulags.  Sérstaklega sé mótmælt fullyrðingu kærenda þess efnis að skýrslan „...beri með sér að bæjaryfirvöld hafi kastað til hendinni við matið enda hafi gerð skýrslunnar verið til málamynda og gerð í þeim eina tilgangi að slá ryki í augu almennings.“

Að lokum sé því hafnað að hið kærða deiliskipulag sé andstætt ákvæðum reglugerðar nr. 796/1999 um varnir gegn mengun vatns og ákvæðum náttúruverndarlaga nr. 44/1999. 

——-

Aðilar máls þessa hafa fært fram ítarlegri rök fyrir máli sínu, sem ekki verða rakin hér frekar, en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn málsins. 

Vettvangsskoðun:  Úrskurðarnefndin kynnti sér með óformlegum hætti aðstæður á vettvangi hinn 2. febrúar 2010. 

Niðurstaða:  Í máli þessu er deilt um gildi samþykktar bæjarstjórnar Mosfellsbæjar frá 29. ágúst 2007 um deiliskipulag I. áfanga tengibrautar í landi Helgafells.  Auglýsing um gildistöku samþykktarinnar birtist í B-deild Stjórnartíðinda 26. september 2007. 

Samkvæmt Aðalskipulagi Mosfellsbæjar 2002-2024 er gert ráð fyrir tengibraut frá hringtorgi á Vesturlandsvegi austan Varmár til austurs um Helgafellsland, austur og suður fyrir Reykjalund.  Er brautin norðan Álafosskvosar og tengist Álafossvegi, sem liggur í gegnum kvosina, gengt neðstu húsum við Brekkuland.  Í hinu kærða deiliskipulagi er tenging þessi aftur á móti nokkru austar eða við hús nr. 18 við Álafossveg. 

Við samanburð á uppdrætti gildandi aðalskipulags og uppdrætti hins kærða deiliskipulags verður að hafa í huga að aðalskipulagsuppdrátturinn er í mælikvarða 1:15.000 og verður ekki gerð krafa um að fyrirhuguð lega vega eða önnur slík atriði verði greind með mikilli nákvæmni á honum.  Verður og að gera ráð fyrir nokkru svigrúmi við gerð deiliskipulags til nánari útfærslu á stefnu aðalskipulags um einstök mannvirki, en skilmálar deiliskipulags fela í sér bindandi útfærslu stefnu og ákvæða aðalskipulags fyrir viðkomandi skipulagssvæði.   Í gr. 4.16.2 skipulagsreglugerðar nr. 400/1998 er áskilið að í aðalskipulagi skuli gera grein fyrir helstu umferðaræðum og tengingum við þær en ekki er kveðið á um hvort það skuli gert í greinargerð eða á uppdrætti.   

Þegar framanritað er virt verður ekki fallist á að slíkt misræmi sé á milli uppdráttar aðalskipulags og hins kærða deilskipulags að það fari gegn heimildum skipulags- og byggingarlaga og skipulagsreglugerðar.  Verður því ekki fallist á ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar af þeim sökum.

Er hin kærða deiliskipulagsákvörðun var samþykkt var í gildi deiliskipulag Álafosskvosar frá árinu 1997.  Deiliskipulag þetta markast af Varmá í austri og Álafossvegi í norðri og tekur að litlum hluta til sama svæðis og hin kærða ákvörðun, vestast á skipulagssvæðinu.  Í greinargerð á uppdrætti hins kærða deiliskipulags kemur fram að skipulagið feli í sér breytingu frá eldri skipulagstillögum, sem m.a. sé fólgin í því að tenging Álafossvegar við hina nýju tengibraut verði færð til austurs.  Verður að líta svo á að með hinni kærðu ákvörðun hafi verið felld niður fyrirhuguð tenging Álafossvegar við brautina sem vera átti gegnt Brekkulandi samkvæmt deiliskipulaginu frá 1997.  Hafi skipulaginu því verið  breytt að þessu leyti með hinni kærðu ákvörðun.

Á uppdrætti hins kærða deiliskipulags er sýnd ný tenging Álafossvegar við tengibrautina, rétt austan við hús nr. 18 við Álafossveg.  Tenging þessi nær inn á svæði sem ekki hafði verið deiliskipulagt er hin kærða ákvörðun var samþykkt.  Þar hefur þó augljóslega verið gengið út frá því að gera þyrfti breytingu á deiliskipulagi Álafosskvosar frá 1997.  Hefur sú breyting þegar verið gerð og birtist auglýsing um gildistöku hennar í B-deild Stjórnartíðinda 10. september 2009.  Verður ekki talið að það eigi að leiða til ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar þótt deiliskipulag nærliggjandi svæðis hafi verið lagað að henni eftir gildistöku hennar, en fallast má á að það hefði verið betri stjórnsýsla að vinna þessar áætlanir samtímis.

Í 1. gr. laga nr. 105/2006 um umhverfismat áætlana segir að markmið þeirra sé að stuðla að sjálfbærri þróun og draga úr neikvæðum umhverfisáhrifum og jafnframt að stuðla að því að við áætlanagerð sé tekið tillit til umhverfissjónarmiða.  Skuli það gert með umhverfismati tiltekinna skipulags- og framkvæmdaáætlana stjórnvalda sem líklegt sé að hafi í för með sér veruleg áhrif á umhverfið. 

Eins og lýst hefur verið hér að framan ákvað Mosfellsbær að unnin yrði umhverfisskýrsla þar sem lagt væri mat á áhrif hins kærða deiliskipulags.  Var skýrsla þessi kynnt ásamt uppdrætti og greinargerð þegar tillaga deiliskipulagsins var lögð fram.  Lá skýrslan fyrir við lögboðna yfirferð Skipulagsstofnunar á hinni umdeildu skipulagstillögu án þess að nokkar athugasemdir kæmu fram um hana af hálfu stofnunarinnar.  Er það niðurstaða úrskurðarnefndarinnar að lagaskilyrðum hafi verið fullnægt hvað varðar umhverfismat hins kærða deiliskipulags.  Loks verður ekki séð að með skipulaginu hafi verið brotið gegn náttúruverndarlögum nr. 44/1999 eða reglugerð um verndun gegn mengun vatns nr. 796/1999.     

Að öllu framangreindu virtu verður ekki fallist á að hin kærða ákvörðun sé haldin þeim form- eða efnisannmörkum er leiða eigi til ógildingar og verður kröfu kærenda um ógildingu hennar því hafnað. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu ákvörðunar bæjarstjórnar Mosfellsbæjar frá 29. ágúst 2007 um deiliskipulag I. áfanga tengibrautar í landi Helgafells. 

___________________________
Hjalti Steinþórsson

___________________________           ________________________
Ásgeir Magnússon                                        Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

77/2007 Helgafellshverfi

Með

Ár 2010, miðvikudaginn 24. febrúar, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 77/2007, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Mosfellsbæjar frá 11. apríl 2007, um að samþykkja tillögu að deiliskipulagi III. áfanga Helgafellshverfis í Mosfellsbæ. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 1. ágúst 2007, sem barst nefndinni 2. sama mánaðar, kæra B, Álafossvegi 23 og G, Álafossvegi 16 í Mosfellsbæ ákvörðun bæjarstjórnar Mosfellsbæjar frá 11. apríl 2007 um að samþykkja tillögu að deiliskipulagi III. áfanga Helgafellshverfis. 

Auglýsing um gildistöku samþykktar bæjarstjórnar birtist í B-deild Stjórnartíðinda 2. júlí 2007. 

Í kæru kemur fram að kært sé f.h. íbúa og Varmársamtakanna en engin umboð íbúa fylgdu kærunnu.  Þá liggur ekki fyrir hvort kærendur hafi stöðu til þess að koma fram f.h. Varmársamtakanna, en þar sem málið varðar ekki ákvörðun um framkvæmdir sem falla undir lög um mat á umhverfisáhrifum kemur ekki til álita að umrædd samtök geti átt aðild að málinu.  Eru því ekki efni til að staðreyna stöðu kærenda að því leyti.  Því eru ekki aðrir aðilar að málinu en þeir tveir kærendur sem að framan eru nefndir. 

Málavextir og rök:  Á fundi bæjarstjórnar Mosfellsbæjar hinn 11. apríl 2007 var samþykkt tillaga að deiliskipulagi III. áfanga íbúðahverfis í Helgafellslandi.  Nær deiliskipulagið til um 14,6 ha svæðis syðst og vestast í svokölluðu Helgafellshverfi, en Varmá og Skammadalslækur afmarka skipulagssvæðið til suðurs.  Samkvæmt deiliskipulaginu er gert ráð fyrir 114 íbúðum á 57 lóðum, aðallega í sérbýli.  Skutu kærendur ákvörðun bæjarstjórar til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir. 

Af hálfu kærenda er vísað til þess að eitt fallegasta kennileitið í landslagi Mosfellsbæjar sé án efa gljúfur Skammadalslækjar, sem renni í Varmá við Álanes ofan Álafoss.  Hávaxinn trjálundur sé í og við gljúfrið sem setji mikinn svip á landslagið og gefi svæðinu mikið útivistargildi.  Með hinu kærða deiliskipulagi sé skipulögð einbýlishúsabyggð í kringum gljúfrið.  Slíkt sé í andstöðu við aðalskipulag og uppfylli ekki skilyrði gr. 4.22 í skipulagsreglugerð nr. 440/1998, um skilgreiningu á hverfisverndarsvæðum í skipulagsáætlunum.  Deiliskipulagið sé hvorki í samræmi við stefnu gildandi aðalskipulags né umhverfisskipulags bæjarins.  Þá brjóti deiliskipulagið í bága við 9. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 og 3. kafla laganna þar sem segi að svæðis-, aðal- og deiliskipulagsáætlanir skuli vera í innbyrðis samræmi.  Þá sé bent á að Sauðhóll, sem sé fyrir ofan gljúfrið, geti haft mikið útivistargildi fyrir íbúa í Helgafellslandi í framtíðinni og því óráðlegt að þrengja um of að hólnum. 

Kærendur telji að skipulagsyfirvöldum í Mosfellsbæ hafi borið að láta Skipulagsstofnun meta hvort afgreiða bæri deiliskipulagið á grundvelli laga um mat á umhverfisáhrifum framkvæmda nr. 106/2000, annars vegar vegna náttúruminjagildis og hins vegar vegna vegagerðar, sem samkvæmt skipulagsáætluninni sé fyrirhuguð yfir Varmá, steinsnar frá fossinum Álafossi, í gegnum trjálundinn við Álanes.  Þá brjóti kynning á tillögu hins kærða deiliskipulags í bága við 9. gr. laga nr. 73/1997, því samkvæmt endanlegum uppdrætti hafi verið komið fyrir 1.500 m2 settjörn til hreinsunar mengaðs ofanvatns á hverfisverndarsvæði við bakka Varmár við Álanes.  Hafi tillaga að staðsetningu settjarnar í Helgafellslandi ekki verið kynnt íbúum þegar tillaga að deiliskipulaginu hafi upphaflega verið auglýst og því hafi endanleg niðurstaða ekki heldur verið kynnt íbúum, sbr. 25. gr. laganna. 

Vettvangsskoðun:  Úrskurðarnefndin kynnti sér óformlega aðstæður á vettvangi hinn 2. febrúar 2010. 

Niðurstaða:  Kærendur máls þessa eru búsettir í nokkurri fjarlægð frá svæði því er hið kærða deiliskipulag tekur til.  Í kæru er vísað til atriða er lúta að almennum kröfum um form og efni skipulags svo og að almannahagsmunum, s.s. náttúruvernd og útivistarmöguleikum almennings.  Hins vegar liggur ekki fyrir að umdeild ákvörðun snerti einstaklega og lögvarða hagsmuni kærenda, sem er skilyrði aðildar kærumáls fyrir úrskurðarnefndinni, sbr. 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, og verður málinu af þeim sökum vísað frá nefndinni. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Úrskurðarorð: 

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni. 

 

____________________________________
Hjalti Steinþórsson

 

_______________________________            _________________________________
Ásgeir Magnússon                                                   Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

46/2007 Álafosskvos

Með

Ár 2010, miðvikudaginn 24. febrúar, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 46/2007, kæra 19 íbúa og eigenda fasteigna við Álafossveg og Brekkuland í Mosfellsbæ á leyfi Mosfellsbæjar til framkvæmda í og við vegstæði Helgafellsvegar og til framkvæmda á bökkum Varmár, bak við gömlu ullarverksmiðjuna að Álafossi samkvæmt staðfestingu skipulagsfulltrúa og byggingarfulltrúa Mosfellsbæjar frá 15. maí 2007.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 15. maí 2007, sem barst nefndinni hinn 22. sama mánaðar, kærir Katrín Theodórsdóttir hdl., f.h. 19 íbúa og eigenda fasteigna við Álafossveg og Brekkuland í Mosfellsbæ, leyfi til framkvæmda í og við vegstæði Helgafellsvegar og til framkvæmda á bökkum Varmár, bak við gömlu ullarverksmiðjuna að Álafossi, samkvæmt staðfestingu skipulagsfulltrúa og byggingarfulltrúa Mosfellsbæjar frá 15. maí 2007.

Gera kærendur þá kröfu að hið kærða leyfi verði metið ólögmætt.  Þá gerðu kærendur og þá kröfu að úrskurðað yrði til bráðabirgða um stöðvun allra framkvæmda þar til ákvörðun úrskurðarnefndarinnar í málinu lægi fyrir.  Á fundi nefndarinnar hinn 15. júní 2007 var þeirri kröfu hafnað.  Er málið nú tekið til lokaúrskurðar. 

Málsatvik og rök:  Í bréfi skipulagsfulltrúa og byggingarfulltrúa Mosfellsbæjar til Helgafellsbygginga hf., dags. 15. maí 2007, segir eftirfarandi:  „Undirritaðir f.h. Mosfellsbæjar staðfesta hér með að yfirstandandi framkvæmdir á vegum Helgafellsbygginga hf. við lagningu stofnlagna vegna Helgafellshverfis norðan Álafossvegar eru með fullu leyfi Mosfellsbæjar.  Tekið skal fram að ekki er um að ræða framkvæmdir við lagningu Helgafellsvegar, heldur er um að ræða nauðsynlegar tengingar nýs Helgafellshverfis sem alltaf hefur legið fyrir að þyrftu að liggja um þetta svæði, óháð því hvort þar kæmi vegur eða ekki.  Umræddar veituframkvæmdir eru ekki framkvæmdaleyfisskyldar.“ 

Hafa kærendur skotið framangreindu til úrskurðarnefndarinnar svo sem áður greinir. 

Kröfu sína byggja kærendur á því að ekki hafi verið gefið út framkvæmdaleyfi fyrir þeim framkvæmdum sem fram fari á umræddu svæði, en framkvæmdirnar séu framkvæmdaleyfisskyldar skv. 27. gr. laga nr. 73/1997, sbr. 11. gr. laga 135/1997.  Óheimilt hafi því verið að hefja umræddar framkvæmdir fyrr en að fengnu leyfi sveitarstjórnar.  Hafi slík framkvæmd verið hafin án framkvæmdaleyfis geti kærendur, með heimild í 6. mgr. 8. gr. laga nr. 73/1997, krafist stöðvunar framkvæmda.  Í 6. mgr. gr. 9.1 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998 sé tekið fram að framkvæmdaleyfi veiti ekki heimild til framkvæmda sem brjóti í bága við skipulag, ákvæði laga og reglugerða eða rétt annarra.  Á því sé byggt að hinar umdeildu framkvæmdir séu á svæði sem ekki hafi verið skipulagt, en deiliskipulag þess hafi verið afturkallað hinn 28. febrúar 2007.  Auk þess séu framkvæmdirnar í andstöðu við aðalskipulag sveitarfélagins. 

Af hálfu Mosfellsbæjar hefur verið gerð grein fyrir málsástæðum og lagarökum bæjarins í málinu.  Er því m.a. haldið fram að kæran sé að hluta til byggð á misskilningi þar sem hinar umdeildu framkvæmdir lúti að nokkru að nauðsynlegri endurnýjun gamalla fráveitulagna.  Þá sé álitamál hvort framkvæmdaleyfi þurfi vegna lagnanna. 

Niðurstaða:    Í máli þessu er deilt um framkvæmdir sem Mosfellsbær hefur heimilað við veitulagnir er tengjast nýju íbúarhverfi, Helgafellshverfi, auk heimilda til endurnýjunar gamalla fráveitulagna er liggja skammt austan Varmár, nærri Álafosskvos.  Ekki hafa verið gefin út framkvæmdaleyfi samkvæmt 27. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 fyrir umræddum framkvæmdum enda telja bæjaryfirvöld þær ekki háðar slíkum leyfum.

Samkvæmt 8. mgr. nefndrar 27. greinar er umsækjanda um framkvæmdaleyfi og hlutaðeigandi sveitarstjórn heimilt að skjóta máli til úrskurðarnefndarinnar leiki vafi á því hvort framkvæmdir séu háðar ákvæðum greinarinnar um framkvæmdaleyfi.  Verður að skilja ákvæði þetta svo að ekki geti aðrir en umsækjandi um slíkt leyfi eða hlutaðeigandi sveitarstjórn átt aðild að máli til úrlausnar um vafa um það hvort framkvæmd sé háð framkvæmdaleyfi og verður því ekki skorið úr því álitaefni í máli þessu, jafnvel þótt kröfugerð kærenda þætti gefa tilefni til þess.

Eftir stendur að skipulagsfulltrúi og byggingarfulltrúi Mosfellsbæjar hafa staðfest að hinar umdeildu framkvæmdir hafi verið með fullu leyfi Mosfellsbæjar og krefjast kærendur þess að leyfi bæjarins verði metið ólögmætt.  Ekki liggur annað fyrir um leyfi þetta en staðfesting skipulagsfulltrúa og byggingarfulltrúa sem hvorki hefur hlotið afgreiðslu skipulags- og byggingarnefndar né verið samþykkt í bæjarstjórn.  Er því hér ekki um að ræða ákvörðun sem bindur enda á meðferð máls.  Meint leyfi, sem staðfestingin tekur til, sætir því ekki kæru skv. 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga, sbr. 2. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993, og ber af þeim sökum að vísa kæru þessari frá úrskurðarnefndinni. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Úrskurðarorð: 

Máli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni. 

_________________________________
Hjalti Steinþórsson

______________________________           _______________________________
Ásgeir Magnússon                                            Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

57/2009 Grímsárvirkjun

Með

Ár 2010, fimmtudaginn 11. febrúar, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 57/2009, kæra á innheimtu Fljótsdalshéraðs á gjaldi fyrir framkvæmdaleyfi vegna Grímsárvirkjunar.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 19. ágúst 2009, er barst nefndinni 20. sama mánaðar, kærir Orkusalan ehf. innheimtu Fljótsdalshéraðs á gjaldi fyrir framkvæmdaleyfi vegna Grímsárvirkjunar.   Fer kærandi fram á niðurfellingu greinds framkvæmdaleyfisgjalds.

Málsatvik og rök:  Kærandi er dótturfélag RARIK og er megintilgangur fyrirtækisins að framleiða, kaupa og selja rafmagn.  Ein af virkjunum kæranda er Grímsárvirkjun sem er í Grímsá á Völlum í Skriðdal.

Hinn 30. júní 2009 sótti kærandi um framkvæmdaleyfi til Fljótsdalshéraðs fyrir áformuðum framkvæmdum vegna viðhalds á sográsarlokum Grímsárvirkjunar.  Var um að ræða gerð um 800 m³ stíflu framan við sográsarlokurnar, útjöfnun stíflunnar að loknum viðhaldsframkvæmdum, flutning um 300 m³ malareyrar neðar í farveg Grímsár og gerð vegslóða að vinnusvæðinu sem yrði fjarlægður við verklok.  Umsókninni fylgdi yfirlitsmynd af vinnusvæði, umsókn til Fiskistofu vegna framkvæmda við ár og vötn skv. 33. til 34. gr. laga nr. 61/2006 um lax- og silungsveiði, umsögn Veiðimálastofnunar og leyfi Fiskistofu til framkvæmdanna.  Skipulags- og mannvirkjanefnd Fljótsdalshéraðs samþykkti umsóknina hinn 7. júlí 2009 og staðfesti sveitarstjórn þá afgreiðslu hinn 22. júlí sama ár.  Í kjölfar leyfisveitingarinnar var kæranda sendur reikningur, dags. 29. júlí 2009, vegna framkvæmdaleyfisgjalds að upphæð kr. 103.059 með stoð í samþykkt um gatnagerðargjald, byggingarleyfisgjald og þjónustugjöld byggingarfulltrúa Fljótsdalshéraðs nr. 1034/2008.

Byggingarfulltrúa Fljótsdalshéraðs var sent erindi af hálfu kæranda hinn 10. ágúst 2009  þar sem farið var fram á niðurfellingu framkvæmdaleyfisgjaldsins.  Var vísað til þess að um væri að ræða bráðabirgðastíflu í vatnsfarvegi, sem væri venjuleg hliðarframkvæmd við viðhald búnaðar í virkjunum, og yrði hún afmáð að loknu viðhaldi.  Ekki væri um að ræða óafturkræfa meiri háttar framkvæmd sem hvorki hefði áhrif á umhverfi né ásýnd þess og hefði mat á umhverfisáhrifum aldrei komið til álita vegna hennar.  Byggingarfulltrúi hafnaði erindinu hinn 17. ágúst 2009 og benti á að um lágmarksgjald væri að ræða og að það væri úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála sem skæri úr um hvort framkvæmdin væri leyfisskyld.

Kærandi byggir málskot sitt á fyrrgreindum sjónarmiðum og bendir á að þótt sótt hafi verið um framkvæmdaleyfi í umræddu tilfelli beri sveitarfélaginu að meta hvort þörf sé á framkvæmdaleyfi og gjaldtöku vegna þess.  Ekki verði séð að kostnaður falli á sveitarfélagið vegna framkvæmda kæranda nema vegna bréfaskrifta er málinu tengist og þyki gjaldið því ríflegt.

Af hálfu Fljótsdalshéraðs er vísað til þess að um sé að ræða framkvæmdaleyfi fyrir stíflu í farvegi Grímsár, lagningu vegslóða og tilflutning á um 300 m³ malareyri í farvegi árinnar en ekki sérstaklega leyfi fyrir viðhaldi á sográsarlokum.

Niðurstaða:  Krafa kæranda í máli þessu lýtur að því að gjald vegna veitts framkvæmdaleyfis verði fellt niður þar sem umsóttar framkvæmdir séu ekki framkvæmdaleyfisskyldar.

Í 8. mgr. 27. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 er heimild fyrir umsækjanda um framkvæmdaleyfi og hlutaðeigandi sveitarstjórn að bera undir úrskurðarnefndina vafa um  hvort framkvæmdir séu háðar ákvæðum um framkvæmdaleyfi.  Þá segir í 4. mgr. gr. 9.1 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998 að leiki vafi á því hvort framkvæmdir séu háðar ákvæðum um framkvæmdaleyfi skuli úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála skera úr um það.  Skilja verður inntak þessara ákvæða svo að sá sem hyggur á framkvæmdir og einnig viðkomandi sveitarstjórn geti borið vafa um leyfisskyldu framkvæmda undir úrskurðarnefndina áður en mál er til lykta leitt með stjórnvaldsákvörðun.  Eftir það verði álitaefnið ekki borið undir úrskurðarnefndina nema í kærumáli um gildi viðkomandi stjórnvaldsákvörðunar.

Í máli þessu var af hálfu kæranda sótt um framkvæmdaleyfi til sveitarstjórnar fyrir áformuðum framkvæmdum og var það leyfi veitt.  Ákvörðun umdeilds framkvæmdaleyfisgjalds var ekki hluti þeirrar ákvörðunar heldur byggðist gjaldtakan á almennum stjórnvaldsfyrirmælum í samþykkt Fljótsdalshéraðs nr. 1034/2008 um gatnagerðargjald, byggingarleyfisgjald og þjónustugjöld byggingarfulltrúa á Fljótsdalshéraði.  Sú samþykkt á stoð í 55. gr. skipulags- og byggingarlaga og öðlaðist hún gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda hinn 11. nóvember 2008.  Samkvæmt 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga sæta stjórnvaldsákvarðanir stjórnsýslu sveitarfélaga kæru til úrskurðarnefndarinnar, en almenn stjórnvaldsfyrirmæli eins og hér um ræðir verða ekki borin undir hana, sbr. og 1. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Að öllu þessu virtu verður kröfu kæranda um niðurfellingu umdeilds framkvæmdaleyfisgjalds vísað frá úrskurðarnefndinni.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

___________________________
Hjalti Steinþórsson

_____________________________           ____________________________
    Ásgeir Magnússon                                          Þorsteinn Þorsteinsson

 

    

des 22
Love0

58/2009 Grundarstígur

Með

Ár 2010, mánudaginn 8. febrúar, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 58/2009, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 21. júlí 2009 um að veita leyfi m.a. til að byggja við kjallara og hækka þak hússins að Grundarstíg 10 í Reykjavík og breyta notkun þess. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 19. ágúst 2009, er barst nefndinni hinn 24. sama mánaðar, kæra H, Hl og Ha, eigendur fasteignarinnar að Grundarstíg 9 í Reykjavík, þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 21. júlí 2009 að veita leyfi m.a. til að byggja við kjallara og hækka þak hússins að Grundarstíg 10 og heimila þar blandaða starfsemi í stað íbúðar.  Hin kærða ákvörðun var staðfest í borgarráði 6. ágúst 2009.

Gera kærendur þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.  Til vara er þess krafist að ákvörðuninni verði frestað þar til deiliskipulag fyrir húsið og næsta umhverfi þess liggi fyrir.  Til þrautavara er þess krafist að skipulagsstjóra verði gert að skilyrða rekstrarleyfi til starfseminnar.  Með bréfi kærenda til úrskurðarnefndarinnar, dags. 30. nóvember 2009, er barst nefndinni hinn 1. desember s.á., gerðu kærendur einnig kröfu um að kveðinn yrði upp úrskurður til bráðabirgða um stöðvun framkvæmda á meðan málið væri til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni.  Þykir málið nú vera tækt til efnisúrskurðar og verður því ekki fjallað sérstaklega um þá kröfu kærenda. 

Málavextir:  Á fundi skipulagsráðs 25. febrúar 2009 var tekin fyrir fyrirspurn um hvort byggja mætti sal við kjallara hússins á lóð nr. 10 við Grundarstíg og breyta nýtingu þessa fyrrum íbúðarhúss Hannesar Hafstein í blandaða atvinnustarfsemi.  Einnig var lögð fram umsögn skipulagsstjóra, dags. 20. febrúar 2009.  Ráðið gerði ekki athugasemdir við erindið með vísan til umsagnar skipulagsstjóra og bókaði að byggingarleyfisumsókn yrði grenndarkynnt þegar hún bærist.  Í tilvitnaðri umsögn skipulagsstjóra kom m.a. fram að ekki væri ástæða til að leggjast gegn því að menningartengd starfsemi yrði rekin í húsinu þar sem ætlun eigenda væri að láta hverfið njóta góðs af starfseminni.  Einnig kom fram að ekki væru gerðar athugasemdir við viðbyggingu í garði, m.a. með vísan til umsagna borgarminjavarðar og Húsafriðunarnefndar ríkisins.  Einnig var tekið fram að fyrirhuguð hækkun mænisáss væri það óveruleg að húsið myndi ekki skera sig úr umhverfinu og ekki líklegt að hækkunin hefði áhrif á skuggamyndun á næstu lóðum. 

Hinn 31. mars 2009 var tekin fyrir á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa umsókn um byggingarleyfi vegna hússins.  Sótt var um leyfi til að byggja sal við kjallara með steyptri loftplötu og torfi á þaki, lækka gólf í núverandi kjallara, miðjusetja glugga á vesturgafli, hækka þak um 70 cm, byggja svalir á rishæð, steypa vegg á lóðarmörkum að Grundarstíg nr. 8, setja op og hlið í vegg að Skálholtsstíg og breyta nýtingu hússins í blandaða atvinnustarfsemi.  Afgreiðslu umsóknarinnar var frestað og vísað til athugasemda á umsóknarblaði.  Erindinu var einnig vísað til umsagnar skipulagsstjóra til ákvörðunar um grenndarkynningu og jafnframt var óskað umsagnar um bílastæðakröfu.  Á afgreiðslufundi skipulagsstjóra 3. apríl 2009 var samþykkt að grenndarkynna framlagða umsókn fyrir hagsmunaaðilum.  Að lokinni grenndarkynningu var umsóknin lögð fram að nýju á fundi skipulagsráðs 10. júní 2009, ásamt fylgigögnum og tölvubréfi eins kærenda, dags. 11. maí 2009, þar sem óskað var eftir framlengingu á athugasemdafresti.  Grenndarkynning stóð frá 14. apríl til 14. maí og var framlengd til og með 22. maí 2009.  Bárust athugasemdir, m.a. frá kærendum.  Á fundinum hinn 10. júní 2009 bókaði skipulagsráð að ekki væru gerðar athugasemdir við að veitt yrði byggingarleyfi þegar teikningar hefðu verið lagfærðar í samræmi við athugasemdir á umsóknareyðublaði, með þeim breytingum sem fram kæmu í umsögn skipulagsstjóra.  Í umsögninni kom m.a. fram að við útgáfu byggingarleyfis skyldi setja það skilyrði að mannfagnaðir í nýbyggingunni stæðu ekki lengur en til kl. 23:00 á kvöldin, alla daga vikunnar, og að yfirlýsingu þessa efnis skyldi þinglýst á lóðina fyrir samþykkt byggingarleyfis.  Á embættisafgreiðslufundi byggingarfulltrúa hinn 21. júlí 2009 var eftirfarandi samþykkt:  „Sótt er um leyfi til að byggja við kjallara sal úr steinsteypu með steyptri loftplötu og torfi á þaki, lækka gólf í núverandi kjallara, miðjusetja glugga á vesturgafli, hækka þak um 70 cm, byggja svalir á rishæð, steypa vegg á lóðamörkum að Grundarstíg nr. 8, setja op og hlið í vegg að Skálholtsstíg og breyta nýtingu þessa fyrrum einbýlishúss Hannesar Hafstein í blandaða atvinnustarfsemi á lóð nr. 10 við Grundarstíg.  Kynning stóð frá 14. apríl til 14. maí, framlengt til og með 22. maí 2009.  Athugasemdir bárust. …  Niðurrif: Bílskúr 19,5 ferm., 42,9 rúmm.  Stækkun: Kjallari 110,5 ferm., 3. hæð 16,6 ferm.  Samtals stækkun: 127,1 ferm., 455,9 rúmm.  Gjald kr. 7.700 + 7.700 + 35.104.  Samþykkt.  Samræmist ákvæðum laga nr. 73/1997.“  Var framangreint staðfest á fundi borgarráðs hinn 6. ágúst 2009. 

Skutu kærendur ákvörðun byggingarfulltrúa til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir. 

Málsrök kærenda:  Af hálfu kærenda er vísað til þess að hið kærða leyfi heimili að húsinu að Grundarstíg 10 verði breytt úr íbúð í aðstöðu til skemmtanahalds með tónleikasal, veitingasal og fundaraðstöðu.  Húsið standi inni í miðju íbúðarhverfi.  Leyfið stangist á við ákvæði gr. 4.2.1 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998 þar sem segi að á íbúðarsvæðum skuli fyrst og fremst gera ráð fyrir íbúðarhúsnæði.  Þar megi þó einnig gera ráð fyrir starfsemi sem eðlilegt sé að þar sé til þjónustu við íbúa viðkomandi hverfis, s.s. verslunum, hreinlegum iðnaði, handiðnaðarfyrirtækjum, þjónustustarfsemi og leiksvæðum, eða annarri starfsemi sem hvorki verði ætlað að muni valda óþægindum vegna lyktar, hávaða eða óþrifnaðar né dragi að sér óeðlilega mikla umferð.  Hið kærða leyfi gangi gegn framangreindu í þremur atriðum.  Í fyrsta lagi sé ólíklegt að fyrirhuguð starfsemi í húsinu muni nýtast sem þjónusta við íbúa hverfisins nema að mjög litlu leyti.  Ekki sé hægt að skilgreina fyrirhugað margmiðlunarsafn sem þjónustu við íbúana og það að gera ýmsum menningarverðmætum úr nánasta umhverfi hússins skil geti varla talist til þjónustu.  Fundaraðstaða fyrir íbúana sé góðra gjalda verð, en slíka þjónustu megi sækja víða í nágrenninu og því ekki knýjandi þörf íbúanna fyrir slíkt inni í miðju hverfinu.  Starfsemin sé ætluð fyrir aðra en þá sem í hverfinu búi.  Í öðru lagi muni hin fyrirhugaða notkun augljóslega valda hávaða.  Tónleikum fylgi alltaf einhver hljóð, annars væri ekki um tónleika að ræða.  Það sé álit kærenda að starfsemi, sem m.a. sé beinlínis ætlað að framleiða hljóð, valdi ónæði vegna hávaða með þeim hætti að það stangist á við ofangreint ákvæði í skipulagsreglugerð.  Þá sé ótalinn hávaði sem ávallt myndist við það að fólk safnist saman utandyra til að reykja og vegna umferðar í kring um húsið, m.a. þegar leigubílar bíði eftir fólki o.þ.h.  Í þriðja lagi snúist hin fyrirhugaða starfsemi um að draga að sér umferð.  Ef enginn mæti á fundi eða tónleika og ef kaffigestir verði sjaldséðir sé engin starfsemi.  Umferð sé beinlínis tilgangur starfseminnar.  Tónleikasalurinn muni taka um 70 manns í sæti og fundarsalir í húsinu taki líklega nokkra tugi að auki.  Starfsemin hljóti því að draga að sér umferð.  Hugmyndir byggingarleyfishafa um að auðvelt verði að fá landsmenn til að leggja bílum sínum í 200-300 metra fjarlægð frá staðnum, þegar þeir sæki fundi, tónleika, kaffihús, veislur, sýningar eða aðrar uppákomur í húsinu, séu léttvægar.  Gestir Grundarstígs 10 muni leggja bílum sínum í öll stæðin á Grundarstíg og nálægum götum og upp á gangstéttir.  Ábyrgðarlaust sé að halda öðru fram.  Íbúar í kringum Grundarstíg 10 búi á svæði þar sem talsverður bílastæðaskortur sé nú þegar.  Þeir muni sjá fram á aukinn bílastæðaskort, einkum á kvöldin. 

Þá sé á því byggt að hið kærða leyfi stangist á við Aðalskipulag Reykjavíkur 2001-2025 en í kafla 3.1.2 þess segi að á íbúðarsvæðum sé gert ráð fyrir íbúðarbyggð ásamt tilheyrandi nærþjónustu.  Þá segi þar ennfremur:  „Við mat á umsókn um tiltekna starfsemi, t.d. verslun innan íbúðarsvæða, þar sem ekki liggur fyrir deiliskipulag, er lagt til grundvallar úttekt á framboði á nærþjónustu í viðkomandi hverfi og áhrif hugsanlegrar starfsemi á umhverfið, s.s. vegna aukinnar umferðar, hávaða eða annars ónæðis af starfseminni og áhrif byggingar á yfirbragð hverfis.  Gott aðgengi íbúa hverfisins að þjónustunni skal enn fremur lagt til grundvallar við mat á umsókninni.“  Fyrirhuguð starfsemi á Grundarstíg 10 hafi í för með sér mikla umferð um svæðið, valdi auknum hávaða og sé fyrst og fremst ætluð öðrum en íbúunum sjálfum, þó í undantekningartilfellum megi hugsa sér að íbúarnir hafi einhver not af starfseminni.  Að auki sé rétt að benda á að hvorki hafi farið fram úttekt á framboði á þeirri nærþjónustu sem byggingarleyfishafi ætli að veita í hverfinu né heldur áhrif hugsanlegrar starfsemi á umhverfið, s.s. vegna aukinnar umferðar, hávaða eða annars ónæðis af starfseminni.  Samkvæmt aðalskipulaginu sé gert ráð fyrir því að ný þjónusta á íbúðarsvæði sé aðallega fyrir íbúa svæðisins. 

Þá vísi kærendur til þess að skilyrði sem byggingarleyfishafa hafi verið sett séu ótrygg, sbr. það að mannfagnaðir í nýbyggingunni skuli ekki standa lengur en til kl. 23:00 á kvöldin.  Vandséð sé hvers vegna tímatakmarkanir á mannfagnaði séu eingöngu lagðar á nýbygginguna en ekki húsið allt.  Mannfagnaðir inni í gamla húsinu geti valdið jafnmikilli truflun og í nýbyggingunni og ættu því að lúta sömu reglum.  Þá sé núverandi lagaumhverfi hvað varði grenndarrétt og nábýli óljóst og skilyrði af þessu tagi því haldlítil. 

Bent sé á að í umsókn um byggingarleyfið hafi sú skoðun verið sett fram að húsið að Grundarstíg 10 sé í jaðri miðborgarinnar og beri að taka tillit til þess við útreikninga á bílastæðisgjöldum.  Hugtakið „jaðar miðborgarinnar“ sé óskilgreint en engu að síður  notað, m.a. í viðleitni borgaryfirvalda til að færa miðbæjarstarfsemina inn í nærliggjandi íbúðarhverfi.  Þannig sé t.d. „jaðar miðborgarinnar“ notað á bls. 2-3 í þróunaráætlun miðborgar.  Hér séu yfirvöld að gera mörkin milli íbúðarbyggðar og miðbæjar óskýr, en þau mörk hafi til þessa verið nokkuð skýr. 

Að lokum sé vísað til þess að vinnubrögð skipulagsstjóra séu að sumu leyti óvönduð.  Þau gefi tilefni til að ætla að ákveðin mismunun hafi átt sér stað.  Slík vinnubrögð séu líkleg til að leiða til ranglátrar eða a.m.k. óheppilegrar niðurstöðu. 

Málsrök Reykjavíkurborgar:  Af hálfu Reykjavíkurborgar er þess krafist að hin kærða ákvörðun verði staðfest.  Til vara er þess krafist að kröfum kærenda verði vísað frá úrskurðarnefndinni.  Varakröfur kærenda séu ekki tækar, enda sé það utan valdheimilda úrskurðarnefndarinnar að fresta og/eða skilyrða ákvarðanatöku sveitarstjórnarinnar.  Einnig sé á það bent að skipulagsstjóri sé ekki útgefandi rekstrarleyfis og geti þ.a.l. ekki skilyrt útgáfu slíks leyfis. 

Af hálfu kærenda sé því haldið fram að fyrirhuguð starfsemi í húsinu að Grundarstíg 10 sé ekki í samræmi við gr. 4.2.1 í skipulagsreglugerð um íbúðarsvæði.  Hvað þetta varði þá hafi m.a. komið fram hjá byggingarleyfishafa að ætlunin sé að reka í húsinu sal sem unnt sé að nota til tónleikahalds, sýninga, fyrirlestra og fundarhalda.  Um sé að ræða starfsemi sem falli í flokk I samkvæmt ákvæðum 4. gr. laga nr. 85/2007 um veitingastaði, gististaði og skemmtanahald, en það séu veitingastaðir án áfengisveitinga.  Reykjavíkurborg hafi litið svo á að umrædd starfsemi falli beint undir skilgreiningu á þjónustustarfsemi sem skilgreind sé í skipulagsreglugerð, enda hafi ítrekað komið fram í erindum byggingarleyfishafa að starfsemin sé að miklu leyti miðuð að íbúum hverfisins.  Jafnframt hafi það verið álit Reykjavíkurborgar að starfsemin væri alls ekki til þess fallin að valda óþægindum vegna lyktar, hávaða eða óþrifnaðar eða að hún dragi að sér óeðlilega mikla umferð.  Bent sé á að fyrirætlanir byggingarleyfishafa séu í fullu samræmi við þá stefnumörkun sem liggi fyrir bæði í núgildandi Aðalskipulagi Reykjavíkur 2001-2024 og í fyrirliggjandi vinnu að nýju aðalskipulagi um þjónustu í íbúðarhverfum og um sjálfbær hverfi, en sérstök stefnumörkun þess efnis muni fylgja nýju aðalskipulagi. 

Þar að auki sé bent á að Reykjavíkurborg hafi, í góðu samstarfi við byggingarleyfishafa, sett skilyrði fyrir veitingu byggingarleyfis í því skyni að tryggja að reksturinn í húsinu verði innan þeirra marka sem sett séu, m.a. í skipulagsreglugerð.  Í gögnum málsins liggi fyrir greinargerðir byggingarleyfishafa um fyrirætlanir og þær leiðir sem verði farnar til að draga úr grenndaráhrifum vegna breytinganna.  Hafi það verið einróma mat skipulagsráðs og skipulagsstjóra að þær aðgerðir séu sannfærandi og að ástæðulaust sé að gera ráð fyrir óásættanlegum ágangi í grenndinni vegna fyrirhugaðra breytinga. 

Tekið sé fram að væntanlega hafi það ekki verið ætlun höfunda skipulags- og byggingarlaga eða skipulagsreglugerðar að banna íbúum annarra hverfa að nýta sér einstakar þjónustueiningar sem séu staðsettar innan íbúðahverfa, enda myndi slík túlkun hafa í för með sér óeðlilega niðurstöðu.  Myndi hún m.a. leiða það af sér að íbúum í Hlíðunum væri óheimilt að versla í Melabúðinni og að íbúum í Vesturbænum væri meinað að fara í klippingu á hárgreiðslustofunni að Bergstaðastræti 10, því þótt rekstur beggja þjónustueininga sé innan íbúðahverfis og aðallega ætlaður íbúum hverfisins sé óumdeilt að fleiri íbúar Reykjavíkur nýti sér hann og myndi það teljast bæði óeðlilegt og ómálefnalegt að gera skipulagslegar athugasemdir við það. 

Í kærunni séu raktar áhyggjur kærenda af hávaða vegna fyrirhugaðrar starfsemi, sérstaklega vegna tónleikahalds, reykingafólks og umferðar.  Reykjavíkurborg vísi til þeirra skilyrða sem sett hafi verið við útgáfu byggingarleyfisins þess efnis að mannfagnaðir skuli ekki standa lengur en til kl. 23:00 á kvöldin, alla daga vikunnar.  Telja verði að skipulagsstjóri, í samstarfi við byggingarleyfishafa, hafi gert nauðsynlegar ráðstafanir til að lágmarka áhrif vegna hávaða frá umferð og vegna reykingafólks með því að útbúa reykingaaðstöðu innan lóðar.  Í rekstrarleyfi verði skilyrði um að hávaði verði innan eðlilegra marka og muni brot á slíkum skilyrðum varða sviptingu leyfisins.  Í umsögn skipulagsstjóra um athugasemdir er borist hafi á kynningartíma hafi m.a. verið fallist á að hin samþykkta breyting gæti valdið auknu umferðarálagi í næsta nágrenni.  Í bréfi byggingarleyfishafa sé tekið fram að umtalsverðan fjölda almennra bílastæða sé að finna í um 200-300 m fjarlægð (2-4 mínútna gangur) frá Grundarstíg 10.  Auk þess sé tekið fram að unnið verði gagngert að því að viðskiptavinir hússins nýti sér umrædd bílastæði.  Einn aðaltilgangur borgaryfirvalda með uppbyggingu bílastæðahúsa sé að gera almenningi kleift að sækja sér þjónustu án þess að skylda alla þjónustuaðila til að leggja stóran hluta af lóð sinni undir bílastæði.  Þyki það vera óeðlileg krafa í nálægð við miðborg auk þess sem það stuðli hvorki að hagkvæmri nýtingu lands né dragi úr því að verðmætt land á miðborgarsvæði fari undir samgöngumannvirki og bílastæði.  Athugun skipulagsstjóra hafi því leitt í ljós að ekki væri ástæða til þess að fara fram á að lóðarhafar gerðu ráð fyrir auknum fjölda bílastæða innan lóðar, þar sem næg almenn bílastæði á borgarlandi væru í næsta nágrenni.  Hins vegar muni byggingarleyfishafi að sjálfsögðu greiða sig frá bílastæðakröfu vegna nýbyggingar. 

Ekki sé fallist á að hið kærða byggingarleyfi sé í andstöðu við Aðalskipulag Reykjavíkur 2001-2024.  Bent sé á að við meðferð byggingarleyfisumsóknarinnar og þeirrar fyrirspurnar sem hafi verið undanfari hennar, hafi skipulagsstjóri með meðferð sinni lagt mat á efni erindisins, m.a. með því að kanna þjónustuframboð í nágrenninu og leggja heildstætt skipulagslegt mat á umsóknina.  Ekki sé því hægt að halda því fram að skipulags- og byggingarsvið hafi ekki sinnt hlutverki sínu við meðferð málsins þótt niðurstaða skipulagsstjóra, skipulagsráðs og byggingarfulltrúa sé ekki í samræmi við skoðanir kærenda á umfjöllunarefninu. 

Málsrök byggingarleyfishafa:  Af hálfu byggingarleyfishafa er vísað til þess að í fjölmörgum bréfum og greinagerðum hafi verið settar fram skýrar áætlanir um eðli og umfang þeirrar starfsemi sem fyrirhuguð sé í húsinu að Grundarstíg 10.  Þannig hafi íbúum hverfisins, íbúasamtökum miðborgarinnar og skipulagsyfirvöldum verið gefinn kostur á að kynna sér áformin til hlítar.  Bent sé á að áformaðar breytingar á fasteigninni og fyrirhuguð starfsemi þar falli innan ramma skipulags- og byggingarlaga og skipulagsreglugerðar eins og atvinnustarfsemi í íbúðarbyggð sé skilgreind í gr. 4.2.1 reglugerðarinnar.  Fyrirhuguð starfsemi bjóði upp á aðstöðu til samveru íbúa, m.a. með heimsókn á kaffihús stofnunarinnar.  Íbúar geti fengið aðstöðu í húsinu fyrir skilgreinda viðburði samkvæmt samkomulagi.  Menningarsögu og byggingarlist hverfisins verði haldið til haga í margmiðlunarsýningu.  Þjónustan verði valkvæð eins og önnur þjónusta í hverfinu en sé viðbót við fræðslu- og afþreyingarmöguleika íbúa. 

Fyrirhuguð starfsemi sé afar ólík þeirri mynd sem dregin sé upp í kærunni og sé vísað til skipulagsskrár stofnunarinnar þar að lútandi.  Nýbyggingin verði hljóðeinangruð eins og best verði á kosið.  Þá hafi verið þinglýst kvöð þess efnis að ekkert samkomuhald verði í nýbyggingunni eftir kl. 23:00.  Í anda markmiða stofnunarinnar verði gestir hússins hvattir til að nota vistvænan ferðamáta, s.s. almenningsvagna, reiðhjól og að koma fótgangandi.  Akandi umferð verði beint í nálæg bílastæðahús og almenningsbílastæði sem þáttur í þeirri viðleitni að framfylgja manngildisstefnumiðum stofnunarinnar.  Starfsemi stofnunarinnar, sem og starfsemi annarra fyrirtækja í hverfinu, dreifist yfir daginn.  Þessi víxlverkun í starfsemi leiði því til heppilegrar nýtingar bílastæða. 

Fullyrðingar um hávaða og umferðaþunga í kæru eigi ekki við rök að styðjast. Salurinn taki að hámarki 70 manns og þrjú fundarherbergi í húsinu taki á bilinu 4-14 manns.  Húsið standi í þegar byggðu hverfi þar sem deiliskipulag liggi ekki fyrir.  Starfsemi hússins sé sannarlega breytt en breytingar á landnotkun á reitnum verði að teljast minni háttar.  Sé litið til götureitsins sem markist af Grundarstíg, Skálholtsstíg, Þingholtsstræti og Spítalastíg sé ljóst að þar sé og hafi verið íbúðarbyggð en jafnframt atvinnustarfsemi sem samræmist íbúðarbyggð.  Að Þingholtsstræti 27, sem liggi að lóðarmörkum Grundarstígs 10, hafi lengi verið prentsmiðja og einnig lessalur Borgarbókasafns Reykjavíkur.  Í því húsi séu nú auk íbúða m.a. arkitektastofur og hugbúnaðarfyrirtæki.  Að Þingholtsstræti 25 hafi áður verið spítali en nú sé þar gistiskýli.  Að Grundarstíg 2a hafi myndlistar- og handíðaskóli verið til húsa um árabil og þar hafi einnig verið starfrækt matvöruverslun.  Breyting á starfsemi Grundarstígs 10 verði í þessu samhengi að teljast minni háttar breyting á landnotkun götureitsins en jafnframt ný og aðgengileg þjónusta við íbúa hverfisins alls.  Byggingarleyfishafi sé sannfærður um að starfsemi Hannesarholts, þ.e. sjálfseignarstofnunin sem rekin verði í húsinu, verði farsæl viðbót við það fjölbreytta mannlíf og blönduðu byggð sem þrifist hafi í hverfinu í áraraðir eins og önnur starfsemi beri vott um. 

Hvað varði starfsemina sem rekin verði í húsinu þá sé um að ræða lítið kaffihús sem verði opið á dagtíma, aðstöðu til fundahalda og sal í viðbyggingu sem notaður verði fyrir minni háttar listviðburði, fyrirlestra og annað sambærilegt.  Margmiðlunarsýning og/eða -safn verði starfrækt en aðgangur að því verði að mestu leyti í gegnum vefsíðu Hannesarholts.  Fyrirhugað sé að leigja aðstöðuna í húsinu í takmörkuðum mæli til einkaafnota en um slík not gildi að sjálfsögðu þinglýstar reglur um opnunartíma hússins. 

Mikilvægt sé að hafa í huga að Hannesarholt sé hugsjónastofnun þar sem kjarninn í starfseminni sé rekstur menningartengdrar starfsemi.  Slíkri stofnun sé og verði mjög annt um að virða í hvívetna rétt nágranna til friðhelgi og óþægindalítils umhverfis.  Hannesarholt muni því, óháð lögum og reglugerðum, leggja áherslu á mannvænt líf í húsinu og nágrenni þess.  Til að undirstrika þennan einlæga vilja forsvarsmanna Hannesarholts hafi íbúasamtökum miðborgarinnar verið boðið sæti í fimm manna stjórn stofnunarinnar.  Slíkt boð sé líklega einsdæmi í miðborginni. 

Ítrekað sé að í hverfinu hafi alla tíð verið blönduð byggð, lifandi og fjölbreytt mannlíf.  Starfsemi hafi komið og farið og eðlilegt að framhald verði á því.  Það sé engin tilviljun að eigendur hússins hafi horft til hverfisins varðandi fyrirhugaða starfsemi Hannesarholts enda sé þetta merkilega hús Hannesar Hafstein staðsett við Grundarstíg og verði tæplega flutt.  Þá eigi mörg önnur hús í hverfinu sér langa og merkilega sögu sem mikilvægt sé að halda á lofti.  Sem dæmi um hina blönduðu byggð hverfisins í gegnum árin sé skemmst að minnast Borgarbókasafns Reykjavíkur sem starfrækt hafi verið að Þingholtsstræti 29a (Esjubergi), en það hús ásamt Grundarstíg 10 sé eitt af elstu steinsteypuhúsum í Reykjavík, reist um 1916.  Önnur stofnun hafi einnig verið starfrækt örskammt frá Grundarstíg 10 til margra ára, Tónskóli Sigursveins D. Kristinssonar í Hellusundi 7, frá árunum 1971-1996.  Þegar skólinn hafi um síðir flust úr Hellusundinu hafi nemendur verið um 650 og kennarar um 66 talsins.  Í dag sé Bónusvídeó á næsta götuhorni við Grundarstíg 10, þ.e. að Grundarstíg 12.  Safnaðarheimili Fríkirkjunnar sé skammt frá eða að Laufásvegi 13, Hótel Holt sé á næstu grösum, Volcano Show að Hellusundi 6, Kvennaskólinn og Bónus í seilingarfjarlægð.  Á Grundarstígnum megi að auki finna leikskóla, heildverslun, ERGO Engineering Geology ehf. og Menningar- og friðarsamtök íslenskra kvenna.  Í Þingholtsstræti, næstu götu fyrir neðan Grundarstíg, megi nefna að í húsi nr. 23 sé fyrirtæki er framleiði kvikmyndir og tannlækningastofa.  Í húsi nr. 27 sé arkitekta- og verkfræðistofa, fyrirtæki á sviði upplýsingatækni og Amnesty International.  Þá sé Stofnun Sigurðar Nordals í húsi nr. 29.  Af framangreindu megi glögglega sjá að byggð í hverfinu sé og hafi lengi verið afar blönduð þótt hverfið sé skilgreint íbúðarhverfi.  Starfsemi Hannesarholts yrði því áhugaverð viðbót við þá fjölbreyttu flóru mannlífs sem þar þrífist fyrir. 

Smekklegar og löngu tímabærar lagfæringar á húsinu ásamt menningarlegri starfsemi innandyra geti orðið verulegur vegsauki fyrir hverfið og umhverfi þess.  Sú staðreynd að ætlunin sé að halda til haga menningarsögu hverfisins og byggingarlist í væntanlegri margmiðlunarsýningu hljóti einnig að vera dýrmætt fyrir það fólk sem kosið hafi að búa sér heimili í hverfinu.  Byggingarleyfishafar telji hafið yfir allan vafa að fyrirhuguð starfsemi flokkist undir „þjónustu við íbúa viðkomandi hverfis“ og viti það fyrir víst út frá samtölum við nágrannana að fjölmargir íbúar muni nota einn eða fleiri þátt þessarar starfsemi.  Að öðru leyti sé starfsemi Hannesarholts einnig ætluð öllum almenningi rétt eins og starfsemi Borgarbókasafnsins í Þingholtsstræti forðum. 

Hvað varði fullyrðingar kærenda um hávaða sé bent á að áformað sé að halda tónleika í fyrirhugaðri viðbyggingu í bakgarði hússins að Grundarstíg 10.  Veggurinn á Þingholtsstræti 27, sem liggi að viðbyggingunni að lóðarmörkum, sé brunagafl.  Í viðbyggingunni (salnum) verði gluggar með tvöföldu, þykku verksmiðjugleri að garðinum og þakgluggar að gamla húsinu verði með samlímdu öryggisgleri.  Bæði gamla húsið og viðbyggingin séu steinsteypt hús, þar sem efnisþyngdin ein sé besta hljóðeinangrunin.  Veggir verði slitnir frá steinveggjum Þingholtsstrætis 27 með steinullarmottum.  Á þaki viðbyggingarinnar verði gras sem sannarlega sé hljóðeinangrandi.  Salurinn verði að auki með sérstakri loftræstingu svo ekki þurfi að opna glugga.  Veggir og gluggar verði sérstaklega útbúnir þannig að ekkert heyrist af utanhússhljóðum inn.  Þetta virki að sjálfsögðu í báðar áttir, þ.e. ekkert heyrist út.  Þannig eigi að vera hægt að flytja þar klassíska tónlist án truflana.  Fyrir utan viðbygginguna/salinn sé gróður og síðan garðveggurinn 2,5 m hár.  Einnig sé minnt á ákvæði þess efnis að samkomuhald í nýbyggingunni sé aðeins heimilað til kl. 23:00. 

Ástæða sé til að ítreka að markmiðið með starfseminni sé allt annað en að reka skemmtistað.  Því sé hvorki ástæða til að óttast umtalsverða umferð leigubíla né annarra bíla.  Miðað við að fyrirhugaður fyrirlestra/tónleikasalur taki á bilinu 50-70 manns í sæti og oftast mæti tveir saman, þar af sumir gangandi/hjólandi eins og Hannesarholt muni leggja mikla áherslu á, megi ljóst vera að ekki þurfi að hafa áhyggjur af þungri umferð. 

Tilgangur fyrirhugaðrar starfsemi lúti að fólki, ekki umferð.  Fundarherbergin í húsinu sjálfu, auk fyrirlestrasalar í viðbyggingu, verði þrjú talsins.  Tvö þeirra rúmi 4-8 manns og hið þriðja 12-14 manns samkvæmt teikningum.  Það sé því alrangt að fundarsalir í húsinu sjálfu taki nokkra tugi.  Áætlað sé að salur í viðbyggingu verði aðallega notaður á kvöldin og um helgar, en minna á daginn þegar kaffihúsið verði opið.  Þannig sé líklegt að fjöldi gesta dreifist allvel á dag-, kvöld- og helgaropnunartíma, sem muni leiða til hagstæðrar nýtingar á opinberum bílastæðum.  Líklegt sé að sú starfsemi sem dragi að sér flest fólk og þar með einhverja umferð verði að kvöldi þegar fjölmörg opinber bílastæði, sem annars séu upptekin á dagtíma, losni. 

——-

Aðilar máls þessa hafa fært fram ítarlegri rök fyrir máli sínu, sem ekki verða rakin hér frekar, en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn málsins. 

Vettvangsskoðun:  Úrskurðarnefndin kynnti sér með óformlegum hætti aðstæður á vettvangi 25. janúar 2010. 

Niðurstaða:  Í máli þessu er krafist ógildingar á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 21. júlí 2009 um að veita leyfi m.a. til að byggja við kjallara og hækka þak hússins að Grundarstíg 10 og heimila þar blandaða atvinnustarfsemi í stað íbúðar.  Þá felur hið kærða leyfi og í sér heimild til niðurrifs bílskúrs á lóðinni.  Á umræddu svæði er ekki í gildi deiliskipulag en samkvæmt Aðalskipulagi Reykjavíkur 2001-2024 stendur húsið á íbúðarsvæði, nánar tiltekið á miðborgarsvæði, þar sem byggð er þétt, nýtingarhlutfall lóða hátt og götur þröngar. 

Samkvæmt 2. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga með síðari breytingum, sem og 9. og 43. gr. sömu laga, gildir sú meginregla að byggingarleyfi verði að eiga sér stoð í deiliskipulagi.  Frá þeirri reglu er að finna undantekningu í 3. mgr. 23. gr. laganna þar sem segir að sveitarstjórn geti veitt leyfi til framkvæmda í þegar byggðum hverfum að undangenginni grenndarkynningu.  Ákváðu borgaryfirvöld að neyta þessarar undanþáguheimildar í máli því sem hér er til meðferðar og grenndarkynntu því framkomna byggingarleyfisumsókn.  Er það meðal úrlausnarefna málsins að skera úr um hvort skilyrði hafi verið til að beita umræddri undanþáguheimild í málinu.

Við afmörkun undantekningarreglu 3. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga gagnvart meginreglunni hefur verið talið að skýra beri ákvæðið til samræmis við 1. og 2. mgr. 26. gr. sömu laga þar sem segir að fara skuli með breytingu á deiliskipulagi eins og um nýtt skipulag sé að ræða nema breytingin sé óveruleg.

Þegar meta skal hvort bygging teljist einungis hafa í för með sér óverulega breytingu verður m.a. að líta til þess hversu umfangsmikil hún sé í hlutfalli við þær byggingar sem fyrir eru á umræddri lóð eða svæði og hver grenndaráhrif hennar séu á nærliggjandi eignir.  Sé um breytta notkun að ræða, eins og í hinu kærða tilviki, verður og að líta til þeirra áhrifa sem fyrirhuguð starfsemi kann að hafa á umferð, bílastæðaþörf og aðrar breytingar sem starfseminni kunni að fylgja.

Eins og að framan hefur verið rakið heimilar hið kærða byggingarleyfi bæði umtalsverða stækkun hússins að Grundarstíg 10 og að notkun þess verði breytt úr íbúð í blandaða atvinnustarfsemi þar sem heimilt sé að halda mannfagnaði til kl. 23:00 öll kvöld vikunnar.  Má ætla að þessari starfsemi fylgi aukin umferð og umgangur, hávaði og aukið álag á bílastæði fram eftir kvöldum.  Telur úrskurðarnefndin að um svo verulega breytingu sé að tefla að ekki hafi verið skilyrði til þess að fara með umsókn um byggingarleyfi eftir undantekningarákvæði 3. mgr. 23. gr. laga nr. 73/1997. 

Úrskurðarnefndin telur jafnframt að ekki hafi verið gerð nægileg grein fyrir því hvernig fullnægja eigi ákvæðum 64. gr. byggingarreglugerðar nr. 441/1998 um bílastæði.  Í byggingarlýsingu á aðaluppdráttum er að vísu gerð grein fyrir bílastæðaþörf en hvorki er þar gerð grein fyrir bílastæði fyrir hreyfihamlaða né útskýrt hvers vegna ekki þurfi að líta til sætafjölda í húsinu við ákvörðun um fjölda bílastæða.  Þá er ekki heldur vikið að því í hinni kærðu ákvörðun hvort mæta eigi bílastæðakröfu með greiðslu bílastæðagjalds skv. 28. gr. byggingarreglugerðar eða með öðrum hætti.

Loks er engin grein gerð fyrir því hvernig hið umdeilda byggingarleyfi samræmist stefnumarkandi ákvörðunum þróunaráætlunar miðborgar um íbúðarsvæði, samþykktum í borgarráði 10. október 2000, þar sem fram kemur að á íbúðarsvæðum miðborgarsvæðis sé meginmarkmið borgaryfirvalda að vernda og bæta íbúðarbyggð og umhverfi hennar.  Þar skuli og stefnt að því að halda núverandi íbúðarhúsnæði og íbúðarlóðum sem slíkum nema í þeim tilvikum þar sem aðstæður mæli sérstaklega gegn því og að notkun húsnæðis til léttiðnaðar, undir skrifstofur eða ámóta verði ekki heimiluð ef hætta sé á að hún valdi íbúum stöðugu ónæði eða auki umferð verulega. 

Samkvæmt því sem að framan er rakið er það niðurstaða úrskurðarnefndarinnar að ekki hafi verið skilyrði til þess að fara með málið eftir undantekningarákvæði 3. mgr. 23. gr. laga nr. 73/1997, auk þess sem hinni kærðu ákvörðun og rökstuðningi fyrir henni hafi verið áfátt.  Verður ákvörðunin því felld úr gildi.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist vegna mikilla anna og málafjölda hjá úrskurðarnefndinni. 

Úrskurðarorð: 

Felld er úr gildi ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 21. júlí 2009, sem staðfest var í borgarráði 6. ágúst 2009, um að veita leyfi til að byggja við og hækka þak hússins að Grundarstíg 10 í Reykjavík og breyta notkun þess. 

____________________________________
Hjalti Steinþórsson

______________________________          _____________________________
Ásgeir Magnússon                                              Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

40/2009 Bústaðavegur

Með

Ár 2010, fimmtudaginn 28. janúar, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 40/2009, kæra á ákvörðun skipulagsráðs Reykjavíkur frá 22. apríl 2009 um að veita leyfi fyrir smáhýsi úr timbri á lóð Veðurstofu Íslands að Bústaðavegi 9 í Reykjavík. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 4. júní 2009, er barst nefndinni sama dag, kærir Dögg Pálsdóttir hrl., f.h. S, Stigahlíð 87 og S, Stigahlíð 89, Reykjavík, þá ákvörðun skipulagsráðs Reykjavíkur frá 22. apríl 2009 að veita leyfi fyrir smáhýsi úr timbri á lóð Veðurstofu Íslands að Bústaðavegi 9 í Reykjavík. 

Gera kærendur þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að umdeild bygging verði fjarlægð. 

Málavextir:  Á afgreiðslufundi skipulagsstjóra Reykjavíkur hinn 29. febrúar 2008 var lögð fram fyrirspurn Geislavarna ríkisins um byggingu 20 m² smáhýsis á lóð Veðurstofu Íslands að Bústaðavegi 9.  Skipulagsstjóri afgreiddi fyrirspurnina með eftirfarandi bókun:  „Ekki eru gerðar athugasemdir við að fyrirspyrjandi láti vinna tillögu að breytingu á deiliskipulagi í samráði við embætti skipulagsstjóra, á eigin kostnað, sem síðar verður grenndarkynnt án þess tekin sé afstaða til staðsetningu samkvæmt skissu.“ 

Fyrirspurnin var tekin fyrir að nýju á afgreiðslufundi skipulagsstjóra hinn 4. apríl 2008 og svohljóðandi bókað:  „Leiðrétt bókun frá afgreiðslufundi skipulagsstjóra frá 29. febrúar 2008. Ekki eru gerðar athugasemdir við erindið. Byggingarleyfisumsókn verður grenndarkynnt þegar hún berst.“ 

Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa hinn 6. maí 2008 var tekin fyrir umsókn um leyfi fyrir 24,3 m² smáhýsi úr timbri fyrir Geislavarnir ríkisins á lóð nr. 9 við Bústaðaveg og fylgdi umsókninni samþykki lóðarhafa.  Var umsóknin afgreidd með svohljóðandi bókun:  „Samþykkt. Samræmist ákvæðum laga nr. 73/1997.“  Staðfesti borgarráð afgreiðsluna á fundi hinn 15. maí 2008. 

Hinn 22. desember 2008 höfðu kærendur máls þessa samband við embætti byggingarfulltrúa og mótmæltu framkvæmdum á lóð Veðurstofu Íslands og með tölvupósti byggingarfulltrúa, dags. 26. desember s.á., var þeim m.a. tilkynnt að embættið hefði samþykkt byggingu smáhýsis á umræddri lóð og hafi þá legið fyrir umsagnir ýmissa aðila, m.a. skipulagsstjóra.  Væri ekki annað að sjá en að starfsmönnum hefði við yfirferð umsóknar yfirsést bókun þess efnis að umsókn um byggingarleyfi yrði grenndarkynnt ef hún bærist.  Þegar þetta hefði komið í ljós hefðu framkvæmdir verið stöðvaðar. 

Í kjölfar þessa var kærendum sendur aðaluppdráttur, er samþykktur hafði verið 6. maí 2008, af umræddu smáhýsi til óformlegrar kynningar á málinu og þeim bent á að hefðu þeir einhverjar athugasemdir fram að færa myndi fara fram grenndarkynning. 

Með tölvupósti til byggingarfulltrúa, dags. 5. janúar 2009, fóru kærendur fram á að formleg grenndarkynning ætti sér stað.  Með svarbréfi byggingarfulltrúa, dags. 8. janúar s.á., var þeim tilkynnt að fallið hefði verið frá grenndarkynningu á byggingarleyfisumsókn og að stöðvun framkvæmda hefði verið aflétt með vísan til minnisblaðs skipulagsstjóra, dags. 8. janúar 2009. 

Var ákvörðun um veitingu byggingarleyfisins skotið til úrskurðarnefndarinnar af hálfu kærenda og með úrskurði, dags. 26. febrúar 2009, felldi nefndin leyfið úr gildi þar sem grenndarkynning á áformuðum framkvæmdum hafði ekki farið fram skv. fyrirmælum 3. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997. 

Á afgreiðslufundi skipulagsfulltrúa 27. febrúar 2009 var tekin fyrir umsókn um leyfi fyrir áðurgreindu smáhýsi á lóð Veðurstofunnar og var ákveðið að grenndarkynna umsóknina.  Að henni lokinni var málið tekið fyrir á fundi skipulagsráðs 22. apríl sama ár og lágu þar fyrir andmæli kærenda og umsögn skipulagsstjóra.  Var umsóknin samþykkt með vísan til nefndrar umsagnar skipulagsstjóra og var sú ákvörðun staðfest í borgarráði hinn 24. apríl 2009. 

Málsrök kærenda:  Kröfur kærenda byggjast á því að hið kærða byggingarleyfi sé ólögmætt og með veitingu þess sé gengið á mikilvæga hagsmuni þeirra. 

Umdeilt smáhýsi standi framan við stofuglugga Stigahlíðar 87 og byrgi fyrir útsýni til suðurs sem áður hafi verið óskert.  Að mati kærenda sé húsið allt of hátt og muni tilvist þess hafa áhrif á verðmæti fasteigna þeirra.  Einfalt hefði verið að finna smáhýsinu annan stað á lóð Veðurstofunnar en með því hefði dregið verulega úr grenndaráhrifum þess.  Smáhýsið sé auk þess í ósamræmi við aðrar byggingar á svæðinu og falli illa að umhverfi sínu.  Íbúðarhúsin við Stigahlíð standi lægra en umrædd bygging og verði því áhrif hennar á umhverfið og útsýni meiri en ella.  Kærendur hefðu átt þess kost að benda á þessi atriði áður en byggingin var reist ef áður hefði farið fram grenndarkynning.  Umrætt smáhýsi muni ennfremur takmarka þá fjölþættu útivist sem til þessa hafi verið stunduð á svæðinu. 

Kærendum sé ekki kunnugt um þá starfsemi sem fram muni fara í greindu húsi en henni fylgi mikil hávaðamengun og óljóst sé hversu mikil umferð muni fylgja starfseminni.  Nóg sé komið af mælitækjum og sendum í nágrenni fasteigna kærenda en um sé að ræða svæði sem sé ódeiliskipulagt. 

Málsmeðferð hinnar kærðu ákvörðunar beri með sér að hagsmunir nágranna séu fyrir borð bornir.  Húsið hafi verið reist án grenndarkynningar en hún síðan farið fram eftir að húsið hafi verið komið á lóðina og byggingarleyfið fellt úr gildi.  Ekkert tillit hafi verið tekið til athugasemda sem fram hafi komið við grenndarkynninguna enda megi ætla að kynningin hafi aðeins þjónað þeim tilgangi að bæta úr formgalla á málsmeðferð byggingarleyfis fyrir þegar reistri byggingu. 
 
Málsrök Reykjavíkurborgar:  Af hálfu borgaryfirvalda er farið fram á að kröfum kærenda verði hafnað. 

Grenndaráhrif umrædds smáhýsis séu svo óveruleg að ekki raski hagsmunum kærenda né annarra íbúa að neinu leyti.  Það sé aðeins um 20 m² að flatarmáli og um fjórir metrar á hæð.  Það sé staðsett innarlega á lóð, í a.m.k. 60 m frá stofuglugga kærenda og um 40 m fjarlægð frá lóðarmörkum.  Lóð Veðurstofunnar sé á ódeiliskipulögðu svæði og sé stofnanalóð samkvæmt aðalskipulagi.  Byggingin hafi einhver sjónræn grenndaráhrif en þau þyki ekki þess eðlis að hafna hefði átt umsókn byggingarleyfishafa.  Minnt sé á að eigendur fasteigna í þéttbýli geti ávallt vænst þess að breytingar verði gerðar í nágrenni þeirra sem haft geti í för með sér útsýnisskerðingu, skuggavarp eða önnur grenndaráhrif.  Telja verði að hagsmunir Geislavarna ríkisins af því að sinna lögboðinni starfsemi sinni með byggingu umrædds smáhýsins séu mun ríkari en hagsmunir kærenda af lítilsháttar útsýnisskerðingu.  Ekki verði gerð krafa um að smáhýsið falli að byggingarstíl annarra húsa í hverfinu, enda standi það sér á lóðinni og eigi kærendur og aðrir íbúar ekki kröfu til nýtingar lóðarinnar til útivistar.  Þar að auki verði ekki séð að ca. 20 m² smáhýsi komi í veg fyrir útivist og leiki á lóðinni. 

Starfsemi sú sem smáhýsið þjóni eigi að vera kunn kærendum enda hafi hún verið kynnt við grenndarkynningu og upplýst um að smáhýsinu sé ætlað að hýsa mælitæki fyrir Geislavarnir ríkisins.  Ekkert bendi til þess að íbúum stafi hætta af starfseminni og ekki sé fallist á að frá skúrnum berist verulegur hávaði.  Við val á staðsetningu smáhýsisins hafi m.a. verið tekið tillit til masturs, lagnastokks, jarðvegs og álfasteins sem á lóðinni sé.  Á öðrum stöðum, nær Bústaðavegi, sé gert ráð fyrir annarri uppbyggingu eins og uppdráttur af lóðinni sem samþykktur hafi verið 11. maí 1999 beri með sér.  Eðlilegt sé að umrædd stofnanalóð sé nýtt fyrir mælingar og þess háttar og mannvirki reist á henni í því skyni enda hafi svo verið um árabil og almenningi verið það kunnugt.  Telji Reykjavíkurborg að málsmeðferð umdeildrar byggingarleyfisumsóknar hafi verið eðlileg og að engin efnisleg rök séu fyrir því að fella byggingarleyfið úr gildi. 

Þá sé ekki unnt að fallast á kröfu kærenda um að úrskurðað verði í málinu að umrætt smáhýsi verði fjarlægt.  Smáhýsið sé byggtr skv. samþykktu byggingarleyfi og hafi úrskurðarnefndin enga lagalega heimild til að fyrirskipa slíka aðgerð. 

Málsrök byggingarleyfishafa:  Byggingarleyfishafi hefur komið sjónarmiðum sínum á framfæri við úrskurðarnefndina í fyrra kærumáli um sama efni og bendir hann á að kærendur búi í meira en 60 m fjarlægð frá umræddu smáhýsi sem sé fyrirferðarlítið, aðeins um 20 m² að flatarmáli og 4 m á hæð.  Hafi það því hverfandi grenndaráhrif  Byggingin muni ekki fela í sér skert útsýni fyrir kærendur, hún sé ekki í óþægilegri nálægð við þá og muni ekki varpa skugga á lóðir kærenda eða á annan hátt skerða hagsmuni þeirra. 

Bent sé á að byggingin hýsi búnað er mæli geislavirkar svifagnir í andrúmslofti og séu strangar kröfur gerðar um staðarval slíkra mælinga.  Vegi veðurfarsleg skilyrði hvað þyngst auk þess sem sjónlína þurfi að vera við gervihnött.  Hvað hávaða af notkun skúrsins varði beri að taka það fram að byggingarleyfishafi hafi gert sérstaka kröfu til hönnuða um að tryggja að hávaði verði innan ásættanlegra marka, enda skúrinn nærri fjölmennum vinnustað.  Því sé alfarið vísað á bug að búnaðurinn hafi þann hávaða í för með sér að hann hafi áhrif á kærendur. 

—————

Aðilar hafa fært fram frekari rök í málinu sem ekki verða rakin hér en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn málsins. 

Vettvangsskoðun:  Úrskurðarnefndin kynnti sér óformlega aðstæður á vettvangi hinn 20. febrúar 2009 í tilefni af fyrra kærumáli vegna umrædds mannvirkis. 

Niðurstaða:  Lóð Veðurstofu Íslands, er hin umdeilda bygging stendur á, er á ódeiliskipulögðu svæði en hún er skilgreind sem stofnanalóð í gildandi aðalskipulagi Reykjavíkur.  Lóðin er hluti af svæði með mótaða byggð en engar byggingar standa á milli fasteigna kærenda og umdeilds smáhýsins. 

Samkvæmt meginreglu, sem fram kemur í 2. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, skal gera deiliskipulag þar sem framkvæmdir eru fyrirhugaðar.  Sú undantekning er gerð í 3. mgr. ákvæðisins, þegar um er að ræða þegar byggð hverfi, að sveitarstjórn getur veitt heimild til framkvæmda þótt deiliskipulag liggi ekki fyrir, en þá að undangenginni grenndarkynningu samkvæmt 7. mgr. 43. gr. laganna.  Hefur umrædd bygging verið grenndarkynnt í samræmi við tilvitnað ákvæði eftir að úrskurður gekk í fyrra máli um gildi byggingarleyfis fyrir henni og verður að telja eins og atvikum er háttað að heimilt hafi verið að fara með málið eftir undantekningarreglu 3. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Hins vegar verður að fallast á með kærendum að grenndarkynning þjóni ekki tilgangi sínum með viðunandi hætti  eftir að mannvirki það sem kynningin tekur til er risið.  Er meðferð málsis haldi ágalla að þessu leyti en ekki þykir, þrátt fyrir það, alveg næg ástæða til þess að ógilda hina kærðu ákvörðun.
 
Eins og áður greinir stendur umdeild bygging Geislavarna ríkisins á stofnanalóð Veðurstofunnar sem er 30.591 m2 að stærð samkvæmt fyrirliggjandi aðaluppdrætti af lóðinni.  Nýtingarhlutfall lóðarinnar er lágt og mátti því vænta að frekari uppbygging gæti þar átt sér stað.  Á lóðinni standa möstur og önnur mannvirki er tengjast starfsemi Veðurstofunnar og ekki verður talið óeðlilegt eða ófyrirséð að mælingum eins og hér um ræðir sé fundinn staður á slíkri lóð.  Byggingin er ekki stór og stendur í nokkurri fjarlægð frá fasteignum kærenda.  Þótt hún hafi grenndaráhrif og þá einkum á útsýni frá hýbýlum kærenda, verða áhrifin ekki talin slík að raskað geti gildi hins kærða byggingarleyfis þegar tekið er mið af framangreindum atvikum.  Verður kröfu um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar því hafnað. 

Að þeirri niðurstöðu fenginni þykir ekki ástæða til að fjalla um kröfu kærenda um brottnám hinar umdeildubyggingar í máli þessu. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu ákvörðunar skipulagsráðs Reykjavíkur frá 22. apríl 2009, sem borgarráð staðfesti 24. sama mánaðar, um að veita leyfi fyrir smáhýsi úr timbri á lóð Veðurstofu Íslands að Bústaðavegi 9 í Reykjavík. 

___________________________
Hjalti Steinþórsson

_____________________________            ____________________________
Ásgeir Magnússon                                              Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

86/2007 Njálsgötureitur 3

Með

Ár 2010, fimmtudaginn 21. janúar, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 86/2007, kæra á samþykkt borgarráðs Reykjavíkur frá 21. júní 2007 um deiliskipulag fyrir Njálsgötureit 3. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 17. ágúst 2007, er barst úrskurðarnefndinni hinn 20. sama mánaðar, kærir Ásgeir Þór Árnason hrl., f.h. eigenda fasteignarinnar að Njálsgötu 56, Reykjavík, samþykkt borgarráðs Reykjavíkur frá 21. júní 2007 um deiliskipulag fyrir Njálsgötureit 3.  Auglýsing um hina kærðu ákvörðun var birt í B-deild Stjórnartíðinda 19. júlí 2007.

Af hálfu kærenda er þess krafist að byggingarreitur að Njálsgötu 56 verði stækkaður frá auglýstu deiliskipulagi,  að sérstaklega verði tiltekið að fasteignin að Njálsgötu 56 hafi óheftan umferðarrétt fyrir ökutæki frá götu að austurhluta lóðarinnar og að kvöð um akstur meðfram vesturlóðarmörkum Njálsgötu 58 verði breytt í kvöð um aðkomu.  Til vara er þess krafist að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. 

Málavextir:  Á fundi skipulags- og byggingarnefndar 29. september 2004 var samþykkt forsögn skipulagsfulltrúa að deiliskipulagi fyrir þrjá reiti við Njálsgötu, þar á meðal Njálsgötureit 3, sem markast af Njálsgötu, Barónsstíg, Bergþórugötu og Vitastíg, dags. í september 2004.  Voru skipulagsáform fyrir umrædda reiti kynnt íbúum á svæðinu og bárust allmargar athugasemdir. 

Á fundi skipulagsráðs 7. júní 2006 var samþykkt að kynna framlagða tillögu fyrir hagsmunaaðilum innan reitsins.  Stóð kynning yfir frá 13. júní til og með 27. júní 2006.  Að þeirri kynningu lokinni var málið tekið fyrir á fundi skipulagsráðs hinn 21. febrúar 2007.  Fyrir lágu athugasemdir sem borist höfðu frá þremur aðilum, þar á meðal frá kærendum.  Lögð var fram samantekt skipulagsfulltrúa, dags. 19. febrúar 2007, ásamt húsakönnun Minjasafns Reykjavíkur og bréfi húsafriðunarnefndar, dags. 23. október 2006.  Jafnframt var lögð fram ný tillaga Teiknistofunnar Traðar, dags. 8. febrúar 2007, ásamt greinargerð, dags. 23. janúar 2007.  Skipulagsráð samþykkti að auglýsa tillöguna með eftirfarandi bókun:  „Samþykkt að auglýsa framlagða tillögu. Jafnframt samþykkt að senda þeim sem gerðu athugasemdir við hagsmunaaðilakynningu tilkynningu um auglýsingu.  Vísað til borgarráðs.“

Að lokinni auglýsingu var málið tekið fyrir á fundi skipulagsráðs 13. júní 2007 og var þá lögð fram að nýju tillaga Teiknistofunnar Traðar, dags. 8. febrúar 2007, ásamt greinargerð, dags. 21. febrúar 2007.  Einnig var lögð fram samantekt skipulagsfulltrúa eftir hagsmunaaðilakynningu, dags. 19. febrúar 2007, húsakönnun Minjasafns Reykjavíkur nr. 122 og bréf húsafriðunarnefndar, dags. 23. október 2006.  Þá var og lögð fram umsögn skipulagsstjóra, dags. 11. maí 2007.  Skipulagsráð samþykkti hina auglýstu tillögu með eftirfarandi bókun:  „Auglýst tillaga samþykkt með vísan til umsagnar skipulagsstjóra.  Vísað til borgarráðs.“  Borgarráð samþykkti afgreiðsluna á fundi sínum þann 21. júní 2007.

Skutu kærendur framangreindri samþykkt til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir. 

Málsrök kærenda:  Kærendur telja að með samþykkt skipulagsráðs Reykjavíkur á hinu umdeilda deiliskipulagi hafi ráðið brotið gegn réttindum þeirra samkvæmt jafnræðisreglu 65. gr. og eignarréttarákvæði 72. gr. stjórnarskrárinnar nr. 33/1944, sbr. 3. gr. og 5. gr. stjórnskipunarlaga nr. 97/1995, sbr. og 1. mgr. 11. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Samkvæmt deiliskipulaginu séu kærendur einu eigendur fasteigna á Njálsgötureit 3, sem ekki verði heimilað hér eftir að byggja að mörkum grannlóða við götu.  Þá sé nýtingarhlutfall lóðar þeirra hið lægsta á reitnum, aðeins 1,38, á meðan nýtingarhlutfall sambærilegarar eignar að Njálsgötu 54 sé 1,7.  Þó heimilað hafi verið á sínum tíma að reisa bakhús á lóð nr. 58 eigi það ekki nú að hafa þær afleiðingar að kærendum verði meinað að byggja að lóðarmörkum til austurs.  Í því sambandi sé vakin athygli á því að nægjanleg aðkoma sé að bakhúsinu um vesturhluta þeirrar lóðar.  Sérstaklega sé bent á að samskonar aðgengis sé þörf að lóð nr. 52A, vegna húss nr. 52B á baklóð, en þrátt fyrir það sé lóðarhafa að Njálsgötu 54 heimilt að byggja að vesturmörkum lóðar sinnar samkvæmt hinu kærða deiliskipulagi.

Kærendur bendi á að fyrir sé bílskúr á þeim lóðarhluta sem þeir krefjist byggingarreits  og hafi skúrinn staðið þar a.m.k. frá 1950.  Hafa fasteignagjöld verið greidd af honum til Reykjavíkurborgar með tíðkanlegum hætti.  Kærendur hafi því hefðað rétt til að hafa byggingu á téðum hluta lóðar sinnar en um eignarlóð sé að ræða.

Kærendur hafi ítrekað bent starfsmönnum Reykjavíkurborgar á framangreind atriði og hafi bent formlega á þau í nóvember 2004 og í bréfum, dags. 25. júní 2006 og 22. og 24. apríl 2007.  Þeim hafi verið svarað með bréfi skrifstofu skipulags- og byggingarsviðs Reykjavíkurborgar, dags. 11. maí 2007, en þar sé kröfum þeirra hafnað með vísan til þess að þarna sé „…mikilvægt að opna inn á baklóðirnar“.  Þá sé þess einnig getið að ef kærendur fengju byggingarreit að lóðarmörkum Njálsgötu 58 myndi rísa þar stór lokaður brunaveggur og ef byggja ætti að lóðarmörkunum yrði að vera skilyrði um að Njálsgata 58 byggðist einnig að lóðarmörkum á sama tíma.  Þá séu uppi hugleiðingar um að eigendur beggja lóðanna gætu átt með sér samstarf í þessu tilliti og kæmi þá hugsanlega til greina að breyta deiliskipulagi.  Kærendur sætti sig ekki við þessi rök og telji að þau byggist á sértækum sjónarmiðum til hagsbóta fyrir eigendur Njálsgötu 58, sem tekin hafi verið fram yfir hagsmuni þeirra.  Þegar hins vegar sé virt að kröfur kærenda lúti að því að gera þau eins sett og eigendur annarra eigna á Njálsgötureit 3 beri að taka kröfur þeirra til greina.        

Í hinu samþykkta deiliskipulagi sé ekki gert ráð fyrir aðkomu ökutækja að bílskúr kærenda, sem standi á austurhluta lóðarinnar.  Þetta sé gert þrátt fyrir að sá réttur hafi verið fyrir hendi a.m.k. frá því að bílskúrinn hafi verið byggður, sem kærendur telji að hafi verið um 1924.  Þessi réttur hafi um langa hríð verið virtur í reynd af Reykjavíkurborg enda hafi hin síðari ár, við gerð gangstéttar fyrir framan lóðina, ávallt verið gert ráð fyrir innkeyrslu á lóðina á þessum stað og megi nú t.d. glögglega sjá sérstakar tilfæringar í götunni í því skyni.  Nauðsynlegt sé því að taka skýrlega upp í deiliskipulagið tilvísun til þessa aðgangsréttar kærenda.

Samþykkt hafi verið með fyrrgreindu bréfi að breyta kvöð um akstur eftir vesturlóðarmörkum Njálsgötu 58 í kvöð um aðkomu en það virðist síðan ekki hafa verið gert á endanlegum uppdrætti.  Því sé nauðsynlegt að kæra samþykktina einnig að því leyti.

Málsrök Reykjavíkurborgar:  Reykjavíkurborg krefst þess að hin kærða samþykkt verði staðfest.

Reykjavíkurborg taki ekki undir málsástæður kærenda eins og þær birtist í kæru.  Bent sé á að kröfugerð kærenda feli beinlínis í sér kröfu um að úrskurðarnefndin breyti deiliskipulaginu í samræmi við óskir kærenda.  Til þess sé nefndin ekki bær heldur hafi hún einungis vald til að skera úr um lögmæti skipulagsákvarðana.  Ekki sé þó krafist frávísunar málsins vegna þessa annmarka og líti Reykjavíkurborg svo á að einungis sé verið að krefjast ógildingar deiliskipulagsins sem til umfjöllunar sé í málinu.

Varðandi málsástæður kærenda um mismunandi nýtingarhlutfall og brot á jafnræði skuli á það bent að aðstæður á lóðum innan reitsins séu mismunandi og nýtingarhlutfall sé bara eitt þeirra atriða sem notuð séu til að stýra og takmarka byggingarheimildir innan lóða.  Á þeim lóðum þar sem veittar séu heimildir til viðbygginga og/eða til að rífa núverandi hús og byggja ný sé kveðið á um mismunandi hátt nýtingarhlutfall, sem ráðist af stærð þess byggingarreits sem lóðin sé talin þola með tilliti til legu hennar gagnvart eldri byggð og annarra atriða sem máli geti skipt.  Hvergi sé kveðið á um það í skipulags- og byggingarlögum að nýtingarhlutfall skuli vera það sama á öllum lóðum þegar deiliskipulagt sé í þröngri og gamalli byggð.  Ætíð þurfi að meta hverja lóð fyrir sig þegar nýtingarhlutfall sé ákveðið og sé því vísað á bug að gengið sé á jafnræði borgaranna með því að ákvarða mismunandi nýtingarhlutfall á lóðum innan reitsins.  Aðstæður hagi því þannig að ekki sé mælt með því að byggja að lóðarmörkum Njálsgötu 58 og skýrist mismunandi nýtingarhlutfall að hluta til af því að sums staðar séu lóðir litlar og byggt á baklóðum, en annars staðar sé svo ekki.

Mikilvægt sé að opna inn á baklóðirnar.  Kvöð sé um aðkomu að Njálsgötu 58B þannig að húsið að Njálsgötu 58 geti ekki byggst upp að lóðarmörkum Njálsgötu 56.  Með fjarlægðinni á milli húsanna gefist möguleiki á að hafa glugga á göflum þeirra.  Að öðrum kosti myndi myndast þarna stór lokaður brunaveggur.  Ef byggja ætti að lóðarmörkum Njálsgötu 58 yrði að vera skilyrði um að Njálsgata 58 byggðist samtímis að lóðarmörkum.  Nauðsynlegt sé að hafa kvöð um aðkomu fyrir lóðina Njálsgötu 58B og sé því vísað á bug að skipulagið byggist á einhverjum sértækum hagsmunum eigenda Njálsgötu 58.

Ekki hafi verið lagt til að setja bílskúr inn á lóð kærenda vegna fjarlægðar milli húsa, en skúr sá sem standi á austurhluta lóðarinnar sé ósamþykktur.  Eigi kærendur því engan rétt til að gert sé ráð fyrir aðkomu að skúrnum.

Bent skuli á að á staðfestum deiliskipulagsuppdrætti sé kvöð um aðgengi að lóð Njálsgötu 58B en ekki akstur.

Engin rök séu færð fyrir því hvers vegna kærendur telji eignarréttarákvæði stjórnarskrár brotin.  Af því tilefni sé ástæða til að benda á ákvæði 33. gr. skipulags- og byggingarlaga, en þar komi fram að ef gildistaka skipulags valdi því að verðmæti fasteignar lækki, nýtingarmöguleikar hennar skerðist frá því sem áður hafi verið heimilt, eða að hún rýrni svo að hún nýtist ekki til sömu nota og áður, eigi sá sem sýnt geti fram á að hann verði fyrir tjóni af þessum sökum rétt á bótum úr sveitarsjóði eða að sveitarstjórn leysi fasteignina til sín.  Leiði þessi málsástæða því ekki til þess að hin kærða ákvörðun teljist ógildanleg.

Niðurstaða:  Í máli þessu er deilt um gildi samþykktar borgarráðs Reykjavíkur frá 21. júní 2007 um deiliskipulag fyrir Njálsgötureit 3.  Er þess aðallega krafist af hálfu kærenda að gerðar verði tilteknar breytingar á hinu kærða deiliskipulagi, en til vara að hin kærða samþykkt verði felld úr gildi.

Úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála er stjórnvald á kærustigi og er það hlutverk nefndarinnar að endurskoða lögmæti kærðra ákvarðana.  Það er hins vegar ekki á færi nefndarinnar að mæla fyrir um breytingar á kærðri skipulagsákvörðun, enda væri henni þá fengið skipulagsvald sem að lögum er í höndum sveitarstjórna.  Verður aðalkröfu kærenda um breytingar á hinu kærða deiliskipulagi því vísað frá.

Hið kærða deiliskipulag er sett fram á uppdrætti og er á honum stutt lýsing á svæðinu og markmiðum skipulagsins.  Þá er á uppdrættinum stutt greinargerð en í henni er vísað til meðfylgjandi greinargerðar og skilmála.  Greinargerð sú er fylgir uppdrættinum er um margt óskýr, einkum sá hluti hennar sem hefur yfirskriftina almennir skilmálar/kvaðir.  Segir þar m.a. í gr. 1.1 að innan svæðisins sé heimil sú landnotkun sem samræmist reglum Aðalskipulags Reykjavíkur 2001-2024 m.s.br. með þeim takmörkunum sem getið verði um í greinargerðinni.  Þá segir að í því sambandi sé rétt að minna á að sérstakar takmarkanir gildi um stafsemi á götuhliðum jarðhæða innan miðborgarinnar, sbr. kort yfir skilgreind götusvæði og fylgiskjal nr. 1.

Við þetta er það að athuga að umrætt svæði er utan miðborgar og eru þar engin skilgreind götusvæði.  Er greinargerðin að þessu leyti villandi og á fylgiskjal nr. 1 ekki við í þessu sambandi, en það hefur að geyma reglur um afgreiðslu umsókna um breytta notkun á skilgreindum götusvæðum.  Þá segir í greinargerðinni að önnur starfsemi en búseta sé háð þeim skilyrðum sem fram komi í 4. hefti þróunaráætlunar miðborgar, sem samþykkt hafi verið í október árið 2000. 

Telja verður að ætlunin hafi verið að vísa í 5. hefti þróunaráætlunar miðborgar, sem samþykkt var í borgarráði 10. október 2000, en heftið fjallar um íbúðarsvæði á miðborgarsvæði og í miðborg.  Hið umdeilda deiliskipulag er innan miðborgarsvæðis en utan miðborgar samkvæmt skilgreiningu aðalskipulags.  Gætu skilmálar í nefndu hefti 5 því útaf fyrir sig gilt á umdeildu svæði.  Þess er hins vegar að gæta að ákvæði þau sem fram koma í hefti 5 eru ekki hluti af samþykktri greinargerð aðalskipulags og munu aldrei hafa fengið meðferð sem skipulagstillaga.  Þurfti því að taka efni þeirra upp í auglýsta deiliskipulagstillögu ef ætlunin var að þau yrðu hluti skipulagsgreinargerðar og nægði ekki sú tilvísun sem fram kemur í greinargerðinni.  Er greinargerðarinni áfátt að þessu leyti.

Þá eru í skilmálum greinargerðarinnar, í köflum 3.2-3.5, fjölmörg ákvæði sem lýsa skilmálum í mislöngu máli sem síðan er tekið fram að eigi ekki við.  Eru þetta óvönduð vinnubrögð, til þess fallin að valda misskilningi.

Loks er verulegt misræmi milli uppdráttar og þeirra skilmála fyrir hverja lóð sem fram eru settir sem hluti greinargerðar eða fylgiskjal með henni.  Segir þar um Njálsgötu 58A, sem liggur að lóð kærenda, að byggingar skuli vera þar óbreyttar, en á uppdrætti er sýndur á lóðinni allstór byggingarreitur fyrir viðbyggingu sem má vera kjallari, þrjár hæðir og ris.

Auk þeirra ágalla sem að framan eru raktir verður að fallast á að ekki hafi verið gerð viðhlítandi grein fyrir mögulegum rétti kærenda vegna bílskúrs á lóð þeirra.  Skúrinn er sýndur á uppdrætti þar sem lýst er byggingum á svæðinu fyrir gildistöku hins umdeilda deiliskipulags, en hvorki er í greinargerð né í skilmálum fyrir lóðina nr. 56 við Njálsgötu tekin afstaða til þess hvort hann skuli rifinn eða hver réttur kæranda sé í því sambandi.  Var þó meiri þörf á að fjalla í skipulaginu um mannvirki sem fyrir voru á svæðinu heldur en að fjalla þar um verndun byggðar og byggðamynsturs og fleiri atriði sem ekki voru talin eiga við í skipulagi svæðisins.

Með vísan til þess sem að framan er rakið telur úrskurðarnefndin að svo verulegir ágallar séu á gerð og efni hinnar kærðu ákvörðunar að ekki verði hjá því komist að fella hana úr gildi.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna mikilla anna og málafjölda hjá úrskurðarnefndinni. 

Úrskurðarorð:

Vísað er frá kröfu kærenda um breytingar á hinu kærða deiliskipulagi.

Felld er úr gildi samþykkt borgarráðs Reykjavíkur frá 21. júní 2007 um deiliskipulag Njálsgötureits 3, sem birt var í B-deild Stjórnartíðinda hinn 19. júlí 2007.

___________________________
Hjalti Steinþórsson

______________________________            _____________________________
Ásgeir Magnússon                                                Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

78/2009 Hagamelur

Með

Ár 2010, fimmtudaginn 14. janúar, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 78/2009, kæra eiganda fasteignarinnar að Hagamel 7, Hvalfjarðarsveit, á álagningu skipulagsgjalds vegna endurbyggingar húss. 

Á málið er nú lagður svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi, dags. 9. nóvember 2009, fer Í, Hagamel 7, Hvalfjarðarsveit, fram á að skipulagsgjald sem lagt hefur verið á nýreist hús hans að Hagamel 7 verði fellt niður. 

Málavextir:  Kærandi er eigandi fasteignarinnar að Hagamel 7 í Hvalfjarðarsveit.  Að sögn kæranda stóð á lóðinni íbúðarhús ásamt bílgeymslu, byggt árið 1986.  Húsið hafi verið dæmt ónýtt vegna myglusveppa og hafi það verið rifið og nýtt hús byggt í þess stað á lóðinni.  Sér hafi síðan borist reikningur fyrir skipulagsgjaldi að fjárhæð 153.894 krónur vegna nýbyggingarinnar þrátt fyrir að skipulagsgjald hafi áður verið greitt af eldra húsi.  Sé þess krafist að álagning þessi verði felld úr gildi. 

Málsrök:  Kærandi styður kröfu sína þeim rökum að um endurbyggingu húss hafi verið að ræða sem farið hafi forgörðum vegna óviðráðanlegra atvika.  Það tjón verði kærandi að bera óbætt.  Vísað sé til þess að fyrir hendi sé undanþága frá skipulagsgjaldi í þeim tilvikum er hús séu reist í kjölfar eyðileggingar af völdum snjóflóða og skriða, sbr. 2. gr. reglugerðar nr. 737/1997, og telur kærandi að hér sé um sambærilegt tilvik að ræða. 

Af hálfu Fasteignaskrár Íslands hefur verið upplýst að í kjölfar Suðurlandsskjálftans árið 2000 hafi undanþáguákvæði 2. gr. reglugerðar nr. 727/1997 verið túlkað rúmt þannig að það taki einnig til nýbyggðra og endurbættra húsa eftir tjón af völdum jarðskjálfta. 

Niðurstaða:  Samkvæmt 2. mgr. 35. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 skal greiða skipulagsgjald í eitt skipti af nýbyggingum sem virtar eru til brunabóta.  Telst nýbygging hvert nýreist hús sem virt er til brunabóta, svo og viðbyggingar við eldri hús, ef virðingarverð hinnar nýju viðbyggingar nemur a.m.k. 1/5 verðs eldra húss.  Er gjaldi þessu ætlað að standa straum af kostnaði við gerð skipulagsáætlana skv. 1. mgr. ákvæðisins. 

Nánar er kveðið á um álagningu, innheimtu og ráðstöfun gjaldsins í reglugerð nr. 737/1997 um skipulagsgjald.  Í 2. mgr. 1. gr. reglugerðarinnar er kveðið á um að tiltekin mannvirki, sem ekki séu háð byggingarleyfi, skuli undanþegin greiðslu skipulagsgjalds.  Þá kemur fram í 2. gr. reglugerðarinnar að sé hús flutt á nýja lóð sé það undanþegið skipulagsgjaldi hækki virðingarverð þess ekki meira en sem nemur 20% á hinum nýja stað.  Samkvæmt ákvæðinu gildir sama regla ef heimilað er að byggja ný hús eða endurbæta hús ef á þau hafa fallið snjóflóð eða skriður.  Hefur ákvæði þetta verið túlkað rúmt og einnig látið ná til þess er heimilað hefur verið að reisa ný hús eða endurbyggja hús eftir tjón af völdum jarðskjálfta. 

Í máli því sem hér er til úrlausnar eru atvik þau að fasteign kæranda var metin ónýt vegna myglusveppa.  Það verður þó ekki fallist á að um náttúruvá hafi verið að ræða, enda kemur fram í skoðunarskýrslu frá 6. desember 2007, sem kærandi hefur lagt fram, að ekki hafi verið farið eftir teikningum hönnuðar er varðar frágang á drenlögn, loftrásum í veggjum skriðkjallara og þrifalag í gólfi.  Hafa þessir byggingargallar leitt til óeðlilegrar rakamyndunar í húsinu og skapað skilyrði fyrir myglusveppi sem leiddu til þess að rífa þurfti húsið.  Þykir ekki tækt að beita undanþáguheimild 2. gr. reglugerðar um skipulagsgjald í tilviki kæranda þar sem ekki verður talið að um náttúruvá hafi verið að ræða.  Verður krafa kæranda um niðurfellingu umdeilds skipulagsgjalds því ekki tekin til greina. 

Engar athugasemdir hafa komið fram í máli þessu um gjaldstofn eða fjárhæð hins umdeilda gjalds og verður því lagt til grundvallar að álagning þess sé tölulega rétt. 

Úrskurðarorð:

Kröfu kæranda um niðurfellingu skipulagsgjalds vegna Hagamels 7 í Hvalfjarðarsveit, að fjárhæð 153.894 krónur samkvæmt innheimtuseðli sýslumannsins í Borgarnesi, með gjalddaga 1. nóvember 2009, er hafnað. 

_____________________________
Hjalti Steinþórsson

_____________________________       ____________________________
Ásgeir Magnússon                                        Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

72/2009 Skipulagsgjald

Með

Ár 2010, fimmtudaginn 14. janúar, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 72/2009, kæra á álagningu skipulagsgjalds vegna húseigna á fyrrum umráðasvæði Bandaríkjahers á Keflavíkurflugvelli. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 19. október 2009, er barst nefndinni 22. sama mánaðar, kærir Þróunarfélag Keflavíkurflugvallar ehf. álagningu skipulagsgjalds vegna húseigna á fyrrum umráðasvæði Bandaríkjahers á Keflavíkurflugvelli, samtals að fjárhæð kr. 82.649.481.  Gerir kærandi þá kröfu að hin kærða álagning verði felld úr gildi. 

Málsatvik og rök:  Kærandi, sem er einkahlutafélag í eigu íslenska ríkisins, var sett á laggirnar á árinu 2006 og er markmið og tilgangur þess að leiða þróun og umbreytingu á fyrrum umráðasvæði Bandaríkjahers við Keflavíkurflugvöll.  Yfirtók félagið á annað hundrað fasteignir á svæðinu sem flestar munu vera byggðar fyrir árið 2000. 

Bendir kærandi á að hann hafi komið mörgum fasteignum á umræddu svæði í borgaraleg not með sölu og útleigu á grundvelli þjónustusamnings við fjármálaráðuneytið.  Við það að fasteignirnar hafi verið skráðar í Fasteignaskrá Íslands lögum samkvæmt hafi kæranda verið gert að standa straum af háu skipulagsgjaldi sem lagt hafi verið á í tengslum við skráninguna.  Félagið hafi gert athugasemdir  við greiðslu umræddra gjalda og hafi farið fram á rökstuðning Skipulagsstofnunar, sem vörsluaðila skipulagssjóðs, fyrir álagningunni með bréfi, dags. 30. október 2008, en umbeðinn rökstuðningur hafi ekki borist.  Skipulagsstofnun hafi hins vegar framsent erindi kæranda til embættis sýslumannsins í Keflavík, en engin formleg viðbrögð við erindinu hafi borist þaðan. 

Að mati kæranda eigi hin kærða álagning ekki lagastoð enda komi skýrt fram í 2. mgr. 35. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 að gjaldið skuli lagt á nýreist hús eða viðbyggingar við eldri hús, en umræddar fasteignir hafi verið reistar á síðustu áratugum liðinnar aldar.  Gjaldið skuli lagt á við virðingu nýbyggingar til brunabóta og telji kærandi að skipulagsgjald vegna fasteigna félagsins sem byggðar hafi verið fyrir mörgum áratugum kunni að vera fyrnt.  Þá beri að líta til þess að fasteignirnar hafi verið byggðar af Bandaríkjaher á sínum tíma og geti álagt skipulagsgjald því ekki átt að standa undir umsýslukosnaði við þær framkvæmdir hersins.  Vísar kærandi til úrskurðar úrskurðarnefndarinnar nr. 17/2009 varðandi túlkun á hugtakinu nýreist hús í skilningu 2. mgr. 35. gr. skipulags- og byggingarlaga. 

Í bréfi Fasteignarskrár Íslands til úrskurðarnefndarinnar vegna málsins er tekið fram að kærandi hafi ekki beint kvörtun um álagningu og innheimtu skipulagsgjaldsins vegna umræddra fasteigna til stofnunarinnar.  Af þeim sökum hafi málið ekki komið til athugunar. 

Niðurstaða:  Samkvæmt fyrirliggjandi yfirliti frá kæranda hafa umdeild gjöld verið lögð á og innheimt frá lokum árs 2007 og fram í mars 2009.  Samkvæmt 5. mgr. 8. gr. skipulag- og byggingarlaga nr. 73/1997 er kærufrestur til nefndarinnar einn mánuður frá því að kæranda varð kunnugt eða mátti vera kunnugt um ákvörðun þá er kæra á.  Samkvæmt því var kærufrestur vegna umdeildrar gjaldtöku liðinn þegar kæra barst í máli þessu hinn 22. október 2009. 

Í 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 er kveðið á um að berist kæra að liðnum kærufresti skuli vísa henni frá nema að afsakanlegt verði talið að kæran hafi ekki borist fyrr eða að veigamiklar ástæður mæli með því að kæran verði tekin til meðferðar.  Kæru verður þó ekki sinnt ef meira en ár er liðið frá því að ákvörðun var tilkynnt aðila skv. 2. mgr. ákvæðisins. 

Ekki liggur fyrir að kæranda hafi verið leiðbeint um málskotsrétt sinn til úrskurðarnefndarinnar skv. 7. gr. reglugerðar um skipulagsgjald eða um kærufrest svo sem kveðið er á um í 2. mgr. 20. gr. stjórnsýslulaga.  Þá virðist krafa hans um rökstuðning ekki hafa verið framsend Fasteignaskrá Íslands, í samræmi við 2. mgr. 7. gr. stjórnsýslulaga, en sú stofnun gefur fyrirmæli um álagningu og innheimtu skipulagsgjalds skv. 3. mgr. 35. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Með hliðsjón af þessum atvikum þykir afsakanlegt að kæran hafi borist svo seint sem raun ber vitni og verður því ágreiningur um álögð og innheimt skipulagsgjöld síðasta árið fyrir móttöku kæru í máli þessu tekinn til efnismeðferðar en ágreiningi um eldri álagningu skipulagsgjalda verður vísað frá úrskurðarnefndinni í samræmi við fyrrnefnda 2. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga. 

Álögð skipulagsgjöld, sem féllu til innan árs fram að því að kæra í máli þessu barst úrskurðarnefndinni, eru þessi:  Frá 22. desember 2008 vegna Flugvallabrautar 941 að fjárhæð kr. 131.238 og Flugvallabrautar 752 að fjárhæð kr. 848.034 og frá 6. mars 2009 vegna Fjörubrautar 1229 að fjárhæð kr. 1.237.698, Keilisbrautar 755 að fjárhæð kr. 480.513, Suðurbrautar 758 að fjárhæð kr. 456.936, Valhallarbrautar 743 að fjárhæð kr. 558.234 og Keilisbrautar 749 að fjárhæð kr. 512.178 eða samtals kr. 4.224.831.  Eru nefndar fasteignir byggðar á árunum 1953 til 1992 nema Flugvallarbraut 941 sem reist var árið 2005. 

Samkvæmt 2. mgr. 35. gr. skipulags- og byggingarlaga skal greiða skipulagsgjald af nýbyggingum sem virtar eru til brunabóta.  Telst nýbygging hvert nýreist hús sem virt er til brunabóta, svo og viðbyggingar við eldri hús, ef virðingarverð hinnar nýju viðbyggingar nemur a.m.k. 1/5 verðs eldra húss.  Í 3. mgr. sömu greinar segir að skipulagsgjald falli í gjalddaga þegar virðingargjörð hafi farið fram og Fasteignaskrá Íslands hafi tilkynnt hana innheimtumanni ríkissjóðs. 

Skipulagsgjald er sérstakt gjald sem ætlað er að standa straum af kostnaði við gerð skipulagsáætlana.  Er það lagt á fullbyggðar nýbyggingar og á sér lagastoð í 35. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Samkvæmt 4. gr. reglugerðar nr. 737/1997 fellur skipulagsgjald í gjalddaga þegar brunabótavirðing hefur farið fram eða stofnverð tilkynnt og Fasteignaskrá Íslands hefur tilkynnt innheimtumanni ríkissjóðs þær fjárhæðir.  Gjaldinu fylgir lögveð í þeirri fasteign sem það er lagt á. 

Eins og háttað er reglum um álagningu skipulagsgjalds má við því búast að hún fari að jafnaði fram nokkru eftir að viðkomandi bygging hefur verið tekin í notkun og hefur úrskurðarnefndin í fyrri úrskurðum fallist á að réttlætanlegt kunni að vera að leggja gjaldið á allnokkru eftir að byggingu mannvirkis hafi lokið.  Á hitt ber að líta að miðað er við að gjaldið sé lagt á nýreist hús og nýjar viðbyggingar.  Verður ekki á það fallist að umræddar fasteignir, sem reistar hafa verið fyrir árum og áratugum, verði talin nýreist hús í skilningi 35. gr. skipulags- og byggingarlaga er umdeild álagning fór fram.  Engin eðlis- eða efnisrök leiða til þess að beitt verði svo rúmri lögskýringu við túlkun þess lagaákvæðis, sem umdeild álagning styðst við, þegar litið er til orðalags þess.  Verður og að líta til þess að um er að ræða eldri fasteignir á svæði sem löngu hafði verið byggt upp og skipulagt á kostnað framkvæmdaaðila er álagning skipulagsgjaldsins fór fram. 

Samkvæmt því sem að framan er rakið ber að fella úr gildi álagningu skipulagsgjalds á tilgreindar fasteignir kæranda eins og nánar greinir í úrskurðarorði.

Úrskurðarorð: 

Felld er úr gildi álagning skipulagsgjalds, dags. 22. desember 2008 vegna Flugvallabrautar 941 að fjárhæð kr. 131.238 og Flugvallabrautar 752 að fjárhæð kr. 848.034, og álagning dags. 6. mars 2009 vegna Fjörubrautar 1229 að fjárhæð kr. 1.237.698, Keilisbrautar 755 að fjárhæð kr. 480.513, Suðurbrautar 758 að fjárhæð kr. 456.936, Valhallarbrautar 743 að fjárhæð kr. 558.234 og Keilisbrautar 749 að fjárhæð kr. 512.178. 

__________________________________
Hjalti Steinþórsson

_____________________________            _____________________________
Ásgeir Magnússon                                              Þorsteinn Þorsteinsson