Skip to main content
Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála

5/2005 Úrskurður vegna kæru Gunnars Más Sigfússonar gegn Heilbrigðiseftirliti Hafnarfjarðar- og Kópavogssvæðis.

Með

Úrskurðarnefnd skv. 31. gr. laga nr. 7/1998.

Ár 2005, miðvikudaginn 23. nóvember kom nefnd skv. 31.gr. l. nr. 7/1998 saman til fundar á skrifstofu formanns nefndarinnar að Sölvhólsgötu 7, Reykjavík.   Mætt voru  Guðrún Helga Brynleifsdóttir, Lára G. Hansdóttir og Gísli Gíslason.

Fyrir var tekið mál nr. 5/2005  Gunnar Már Sigfússon gegn Heilbrigðiseftirliti Hafnarfjarðar- og Kópavogssvæðis.

Í málinu er kveðinn upp svofelldur

úrskurður :

I.

Erindi Gunnars Más Sigfússonar vegna dreifingarbanns á “Hollywoodkúrinn” barst úrskurðarnefnd í febrúar 2005.  Litið er á erindið sem stjórnsýslukæru og Gunnar Már hér eftir nefndur kærandi.  Kært er dreifingarbann á “Hollywoodkúrnum”.

Fylgjandi erindi kæranda var:

1)      Afrit af bréfi Lýðheilsustöðvar til Umhverfisstofnunar dags. 9. desember, 2004.

Vísaði kærandi í erindi sínu til Umhverfisstofnunar og var því afrit af gögnum kæranda sent þangað og óskað greinargerðar. Umhverfisstofnun benti á að ákvörðun um sölubann hefði verið tekin af Heilbrigðseftirliti Hafnarfjarðar- og Kópavogssvæðis. Heilbrigðiseftirlit Hafnarfjarðar- og Kópavogssvæðis er hér eftir nefnt kærði. Kærða var sent afrit af gögnum kæranda með bréfi dags. 27. apríl, 2005.  Svar kærða er dags. 4. maí 2005. Bréfi kærða fylgdu eftirtalin gögn:

1)       Afrit af bréfi Umhverfisstofnunar til heilbrigðiseftirlits sveitarfélaga um ákvörðun vegna umsóknar um heimild til íblöndunar bætiefna í matvæli.

2)       Afrit af bréfi Umhverfisstofnunar dags. 6. janúar, 2005 vegna umsóknar um heimild til íblöndunar bætiefna í matvæli.

3)       Afrit af bréfi Umhverfisstofnunar til kærða dags. 15. 12. 2004, ásamt afriti af umsögn Lýðheilsustöðvar, vegna umsóknar um heimild til íblöndunar bætiefna í matvæli.

4)       Afrit af bréfi kærða til kæranda dags. 17. janúar, 2005 vegna 48 klukkustunda “Hollywoodkúrsins”.

5)       Afrit af bréfi kærða til kæranda dags. 20. janúar 2005 vegna kröfu kærða um að varan, 48 klukkustunda “Hollywoodkúrinn”, verði tekinn úr sölu.

6)       Afrit af bréfi Umhverfisstofnunar dags. 15. desember 2004 til kæranda vegna umsóknar um heimild til íblöndunar bætiefna í matvæli

7)       Afrit af tölvpóstsendingum milli Umhverfisstofnunar og kærða.

8)       Afrit af bréfi kæranda til Heilbrigðiseftirlits, dags. 19. janúar, 2005.

II.

Kærandi gerir þá kröfu að “Hollywoodkúrinn” verði ekki tekinn úr umferð strax, eins og gert hafði verið.  Lýsir hann því að þegar umsókn hans um vítamínbætingu “Hollywoodkúrsins” hafi verið send inn á sínum tíma í nóvember 2004 hafi verið unnið eftir þeim lögum og reglugerðum sem þá lágu fyrir og hafi verið unnið eftir upplýsingum af heimasíðu Lýðheilsustofnunar.  Þar sé skýrt tekið fram að hámarksskammtur A-vítamíns í formi retinols sé 7500 mg en ekki 3000 mg. eins og haldið sé fram í bréfi frá Lýðheilsustofnun.  Kveður kærandi að þegar þessi niðurstaða hafi legið fyrir hafi hann haft samband við Lýðheilsustofnun og lýst undrun sinni á því að farið væri eftir öðrum stöðlum en þeim sem séu í boði fyrir almenning. Hafi kæranda þá verið tjáð að nýverið hafi verið tekið annað viðmið fyrir A-vítamínið retinol og nýju reglurnar væru þær að hámarksskammturinn væri nú 3000 mg.  Ennfremur hafi sér verið tjáð að þetta væri svo nýtt að þetta væri ekki til á prenti í reglugerð eða á heimasíðu Lýðheilsustofnunar um hámarksskammta í matvælum.  Kærandi kveður að þar sem aðrar reglur hafi verið í gangi þegar sótt hafi verið um og þessar nýju reglur sé hvergi að finna þyki sér réttlætanlegt að hann fái að selja það magn sem eftir sé og hafi verið innkallað úr verslunum, eins og fordæmi sé fyrir hjá Ölgerð Egils Skallagrímssonar um nýjan vítamínbættan drykk þeirra en þeim hafi verið heimilað að selja það magn sem þegar hafi verið komið í dreifingu.  Kveður kærandi starfsmann Lýðheilsustöðvar hafa verið sammála þessu og hafi getað fallist á að það yrði selt sem þá þegar hafi verið komið í dreifingu.  Þetta hafi starfsmaðurinn tilkynnt sér.  Þess vegna finnist sér meira en furðulegt að Umhverfisstofnun geti tekið fram fyrir hendur þeirra og kippt vörunni úr sölu, þvert á ummæli starfsmanns Lýðheilsustöðvar.  Kveðst kærandi sáttur við að flytja vöruna ekki inn aftur vegna nýrra laga en óskar eftir því að fá að ljúka því magni sem þegar hafi verið komið í dreifingu.

III.

Eins og greint var frá var kæra send Umhverfisstofnun sem benti á að ákvörðun um sölubann hafi verið tekin af kærða.  Hins vegar upplýsti Umhverfisstofnun að hún hafi tekið þá ákvörðun 6. janúar s.l. að heimila ekki viðbætingu A-vítamíns í 48 klst. Hollywood kúrnum og sendi með gögn þar að lútandi.

Í greinargerð kærða kemur fram að kærði hafi tekið ákvörðun um að stöðva dreifingu á umræddri vöru þegar fyrir hafi legið að Umhverfisstofnun synjaði um heimild til A-vítamínbætingar sbr. fyrrgreint bréf stofnunarinnar.  Komi ákvörðun kærða fram í erindum til GM innflutnings dags. 17. janúar 2005 og 20. janúar s.á.  Vísar kærði til þess að samkvæmt ákvæðum 22. gr. laga um matvæli nr. 93/1995 hafi heilbrigðisnefnd undir yfirumsjón Umhverfisstofnunar opinbert eftirlit með framleiðslu og dreifingu matvæla að svo miklu leyti sem það sé ekki falið öðrum aðilum.  Telji kærði sér skylt að fara að leiðbeiningum Umhverfisstofnunar í málum sem þessu. Skv. 29. gr. l. um matvæli hafi eftirlitsaðila verið heimilt að stöðva eða takmarka dreifingu vörunnar.  Að mati kærða sé ágreiningur sá sem vísað hafi verið til úrskurðar um hvort leyfa hefði átt innflytjanda að selja þær vörubirgðir sem hann átti eftir þegar afstaða Umhverfisstofnunar hafi legið fyrir.  Að mati kærða var ákvörðun um sölustöðvun tekin eftir vandaða málsmeðferð og hafi ekkert komið fram um að niðurstaðan hafi verið fengin á röngum forsendum.  Álit Umhverfisstofnunar hafi verið að hætta gæti skapast vegna ofneyslu A-vítamíns ef vítamínbætingin hefði verið heimiluð.  Vakin sé athygli á að afstaða Umhverfisstofnunar hafi verið tekin eftir að fyrir hafi legið upplýsingar sem stofnunin hafi óskað eftir svo að stofnunin gæti tekið rökstudda ákvörðun.  Sérstaklega hafi verið kannað með fulltrúa Umhverfisstofnunar hvort réttlætanlegt væri að verða við ósk innflytjanda um að fá að selja þær vörubirgðir sem til væru.  Kærði bendir á að lögð sé áhersla á að ákvörðun kærða um sölustöðvun hafi verið tekin eftir að Umhverfisstofnun hafi synjað fyrirtækinu um heimild til A-vítamínbætingar, sbr. bréf stofnunarinnar dags. 6. janúar 2005.  Áður hafi Umhverfisstofnun með bréfi dags. 15. desember 2004 gefið fyrirtækinu kost á að tjá sig um gögn og koma að andmælum. Frekari rökstuðningur Umhverfisstofnunar komi fram í tölvuskeyti til heilbrigðisfulltrúa þann 20. janúar, 2005.  Sé gerð grein fyrir ástæðum nánari skoðunar og frekari rökstuðnings.  Hafi fyrirtæki kæranda óskað eftir með erindi dags. 19. janúar, 2005 að fá að klára það magn sem komið hafi verið í dreifingu.  Af hálfu kærða hafi verið haft samráð við Umhverfisstofnun um möguleika á að breyta ákvörðun um sölustöðvun.  Með tölvuskeyti 20. janúar, 2005 hafi Umhverfisstofnun lagst gegn lengri fresti, þar sem varan hafði verið dæmd óhæf á markaði á grundvelli 10. gr. l. nr. 93/1995

Vísar kærði til þess að þar sem stjórnsýslukæran lúti að stöðvun dreifingar á þeim vörubirgðum sem til hafi verið hjá kæranda sé ekki talin ástæða til að senda afrit af fleiri gögnum.  Kærði bendir á að til séu eftirfarandi gögn sem snúi að samskiptum við fyrirtækið og um málefni þess sé óskað eftir þeim:

1)           Með tölvuskeyti frá 8. október 2004 hafi kærði fengið upplýsingar frá Umhverfis- og heilbrigðisstofu í Reykjavík um að á markað sé komin “megrunarvara” sem ekki uppfylli ákvæði þeirra reglugerða sem um slíkar vörur gildi.

2)           Eftir skoðun í verslun í Garðabæ 8. október 2004 hafi verið sent tölvuskeyti til innkaupadeildar Hagkaupa sem hafði vöruna til dreifingar þar sem innflytjandi var ekki þekktur.

3)           Innkaupadeild Hagkaupa sendi svarskeyti þann 13. október, 2004 og hafi þá upplýst innflytjanda um nauðsyn þess að hafa samband við kærða.

4)           Umsókn um starfsleyfi frá GM innflutningum ehf. móttekin 19. október 2004.

5)           Starfsleyfisumsókn tekin fyrir á fundi heilbrigðisnefndar 25. október 2004.

6)           Afgreiðsla starfsleyfisumsóknar tilkynnt með bréfi dags. 27. október, 2004.

7)           Fyrirspurn barst 27. október 2004 um “Hollywoodkúrinn” frá Umhverfisstofnun þar sem tvær vikur höfðu liðið án þess að umsókn um vítamínbætingu hefði borist.

8)           15. nóvember 2004, barst tölvuskeyti frá Umhverfisstofnun um að umsókn um vítamínbætingu hafi borist.

9)           Með bréfi dags. 6. janúar, 2005  barst ákvörðun Umhverfisstofnunar um að synja GM Innflutningi um heimild til A-vítamínbætingar í 48 klst. “Hollywoodkúrinn”.

10)       Tölvuskeyti Umhverfisstofnunar með upplýsingum frá Lýðheilsustöð.

11)       Tilkynning Umhverfisstofnunar til heilbrigðiseftirlits sveitarfélaga um aðgerðir vegna sölustöðvunar.

IV.

Deilt er í máli þessu um dreifingarbann á vöru kæranda “Hollywoodkúrnum”.  Í 22. gr. laga um matvæli nr. 93/1995 hefur heilbrigðisnefnd undir yfirumsjón Umhverfisstofnunar opinbert eftirlit með framleiðslu og dreifingu matvæla að svo miklu leyti sem það er ekki falið öðrum aðilum.  Skv. 19. gr. rgl. nr. 285/2002 getur Hollustuvernd ríkisins veitt leyfi til notkunar bætiefna þar til reglugerð um íblöndun bætiefna hefur verið sett.  Niðurstaða Hollustuverndar um umsókn um heimild til íblöndunar í máli þessu var sú að hafna varð því magni A-vítamíns sem í vörunni var. Var álit Umhverfisstofnunar að hætta gæti skapast vegna ofneyslu A-vítamíns ef vítamínbætingin hefði verið heimiluð.  Ákvörðun kærða um sölustöðvun var tekin eftir að Umhverfisstofnun synjaði fyrirtækinu um heimild til vítamínbætingarinnar.  Með tilvísan til framangreinds og 3. og 10. gr. laga um matvæli er ákvörðun kærða um dreifingarbann staðfest.

 ÚRSKURÐARORÐ:

Ákvörðun kærða um dreifingarbann á vöru kæranda “Hollywoodkúrnum” er staðfest.

Lára G. Hansdóttir

Gísli Gíslason                   Guðrún Helga Brynleifsdóttir

Date: 3/30/06

09/2005 Úrskurður vegna kæru Félags hesthúsaeigenda á Varmárbakka, Mosfellsbæ gegn Mosfellsbæ.

Með

Úrskurðarnefnd skv. 31. gr. laga nr. 7/1998.

Ár 2006 miðvikudaginn 8. febrúar kom nefnd skv. 31.gr. l. nr. 7/1998 saman til fundar á skrifstofu formanns að Sölvhólsgötu 7 í Reykjavík.    Mætt voru Gunnar Eydal, Guðrún Helga Brynleifsdóttir og Lára G. Hansdóttir.

Fyrir var tekið mál nr. 9/2005  Félag hesthúsaeigenda á Varmárbakka,  Mosfellsbæ  gegn Mosfellsbæ.

Í málinu er kveðinn upp svofelldur

úrskurður

I.

Stjórnsýslukæra Félags hesthúsaeigenda á Varmárbakka  Mosfellsbæ er dags. 25. apríl, 2005.  Kærð er álagning Mosfellsbæjar á meintum ólöglegum holræsagjöldum af hesthúsum í Mosfellsbæ.  Félag hesthúsaeigenda í Mosfellsbæ er hér eftir nefnt kærandi, en Mosfellsbær kærði. Stjórnsýslukæra var send umhverfisráðuneyti, sem framsendi kröfuna til nefndarinnar.   Kærða var sent afrit af gögnum kæranda með bréfi dags. 16. maí s.l. og aftur ítrekað með bréfi dags. 9. júlí 2005.  Að fengnu síðara bréfinu óskaði kærði eftir fresti fram yfir mánaðamót vegna sumarleyfa starfsmanna og var það samþykkt.  Kærði svaraði 2. ágúst.  Var svarbréf það sent kæranda til umsagnar og sendi hann svarbréf .

1)      Afrit af bréfi kæranda til kærða dags. 22. febrúar, 2005.

2)      Afrit af fasteignagjaldaseðli 2005.

3)      Afrit af skýringaseðli með álagningaseðli.

4)      Reglugerð um holræsagerð í Mosfellshreppi.

Afrit með bréfi kærða:

1)  Afrit af skipulags- og byggingarskilmálum v. hesthúsa á Varmárbökkum.

II.

Í stjórnsýslukæru gerir kærandi þær kröfur að staðfest verði að innheimt holræsagjöld séu ólögmæt og að álögð holræsagjöld undanfarinna ára verði endurgreidd til hesthúsaeigenda.

Vísar kærandi til þess að hinn 22. febrúar s.l. hafi kærandi sent bréf til kærða þar sem vakin hafi verið athygli á því að kærði væri að innheimta ólögleg holræsagjöld af hesthúsaeigendum í bænum.  Kveður kærandi sjónarmið byggð á ákvæðum vatnalaga nr. 15/1923, sem séu megin lagaheimildin fyrir álagningu holræsagjalds, en þar komi fram í 1. mgr. 87. gr :”Bæjarstjórn er rétt að leggja gjald á hús og lóðir í kaupstaðnum til þess að standa straum af holræsakostnaði.  Gjald má miða við virðingarverð fasteigna eða við stærð lóða eða við hvorutveggja.”  Kveður kærandi að fram komi í 4. mgr. 87. gr. vatnalaga að holræsagjald skuli nánar ákveða í reglugerð.  Þá séu nánari fyrirmæli um efni og staðfestingu reglugerðar að finna í 89. og 90. gr. vatnalaga.  Vatnalög nr. 15/1923 mæli ennfremur fyrir um frekari skilyrði fyrir innheimtu holræsagjalds, sem ráðherra sé bundinn af við setningu reglugerðar, en í 1. mgr. 88. gr. segi :  “ Bæjarstjórn leggur holræsi svo, að lóðareigandi hver nái til þeirra í götu, vegi eða opnu svæði, er lóð hans telst til, enda verður maður eigi krafinn um holræsagjald fyrr en svo er”.  Kærandi vekur sérstaka athygli á þessu ákvæði.  Kveður hann að skv. skýru orðalagi sé skilyrði fyrir innheimtu  holræsagjalds vegna húsa og lóða að bæjarstjórn hafi þegar lagt holræsi sem lóðareigandi nái til í götu, vegi eða opnu svæði sem lóð hans nái til.  Vísar kærandi til þess að óumdeilt sé að ekkert holræsi sé í hesthúsahverfinu sem innheimta holræsagjaldsins tekur til. Telji kærandi því ótvírætt að enginn lagagrundvöllur sé fyrir álagningu holræsagjalds vegna hesthúsalóðanna á Varmárbökkum.  Innheimta gjaldsins fari gegn skýru ákvæði 1. mgr. 88. gr. vatnalaga nr. 15/1923.  Kærandi bendir á að fyrrnefnt bréf kæranda til bæjarstjórnar hafi verið afgreitt í bæjarstjórn án niðurstöðu og vísað til embættismanna.  Kærandi áréttar að í hesthúsahverfinu sem um ræði sé ekkert holræsi, en í þeim húsum sem hafi rotþró verði eigendur að sjá um losun á eigin kostnað.  Þá bendi kærandi og á að sú meginregla gildi, að stjórnvöld geti almennt ekki innheimt gjöld af þessu tagi nema þau hafi til þess skýra lagaheimild.  Vegna skilyrða í 1. mgr. 88. gr. vatnalaga um að gjaldið verði ekki innheimt fyrr en holræsi hefur verið lagt, sé ljóst að sveitarstjórn skorti lagaheimild til innheimtu gjaldsins í þessu tilviki  Að sögn kæranda  í stuttu máli : “Ekkert holræsi, ekkert gjald.“  Kærandi bendir á að álagning holræsagjalda á hesthús í Mosfellsbæ hafi átt sér stað árum saman og engum dottið í hug fyrr en nú að þetta væri í trássi við lög.  Bendir kærandi á að hinn 31 mars s.l. hafi verið gerð fyrirspurn um afgreiðslu bæjarstjórnar á holræsamáli hestamanna og svarið hafi verið að ekkert hafi verið gert og borið hafi verið við önnum. Kærandi bendir á að þann dag sem kæran er dagsett hafi ekkert heyrst frá bæjarstjórn kærða vegna málsins.  Telji kærandi að rök hafi verið færð fyrir því að innheimta gjaldsins standist ekki lög og að bæjarstjórn kærða beri að svara erindi og fella niður gjald eða að öðrum kosti lýsa á rökstuddan hátt afstöðu sinni til málsins.

Kærandi kveður að á álagningarseðli fasteignagjalda 2005 frá kærða komi fram að álagning holræsagjalds sé 0.15% af fasteignamati húss.  Hér sé gefið til kynna að innheimta holræsagjaldsins við þessar aðstæður sé lögleg og byggist á staðfestri reglugerð frá ráðherra sem hvíli á gildri lagastoð.  Telji kærandi að innheimta holræsagjalds vegna lóða þar sem ekki er tryggður aðgangur að holræsi, fái ekki  staðist vegna ákvæðis 1. mgr. 88. gr. vatnalaga nr. 15/1923.  Reglugerð sem vísað er til á álagningarseðli geti þar með ekki átt við hesthúsin og þær lóðir sem þau standa á, enda sé þar ekki um neitt holræsi að ræða.  Stjórn kæranda fari fram á að ráðuneyti gæti þess sem eftirlitsaðili, að efni reglugerðarinnar hafi næga lagastoð og sé í samræmi við lög og grundvallarreglur stjórnsýsluréttar og að ekki sé verið að innheimta gjald fyrir kostnaði af holræsagerð, sem aldrei hafi átt sér stað og engin lagastoð sé fyrir.  Þá fer kærandi fram á það að ráðuneyti staðfesti skilning á lögunum og taki undir þá sjálfsögðu kröfu að álögð holræsagjöld undanfarinna ára verði endurgreidd til hesthúsaeigenda enda hafi þau verið ólöglega af þeim heimt.  Svo sem fyrr greindi var kæra send til umhverfisráðuneytis sem framsendi hana til úrskurðarnefndar.  Kærandi ítrekaði kröfur sínar í bréfi dags. 22. júní s.l.  Í því bréfi var bent á að ekkert hafi frést af svörum kærða vegna fyrirspurnar kæranda og ennfremur að kærandi telji óásættanlegt að ekkert svar berist. Beðið er um að máli verði hraðað.  Í svarbréfi kæranda við gögnum kærða eru kröfur ítrekaðar.

III.

Greinargerð kærða er dagsett 2. ágúst, 2005.  Bendir kærði á að farið hafi verið yfir athugasemdir sem fram komi í stjórnsýslukæru kæranda um ólöglega innheimtu holræsagjalds.  Kærði upplýsir að á sínum tíma hafi verið lögð ræsi í allar götur í hesthúsahverfinu við Varmárbakka og hafi það verið gert í samræmi við skipulags- og byggingarskilmála sem samþykktir hafi verið í byggingarnefnd kærða í maí 1981.  Kærði kveður öll hesthús vera tengd þessu holræsi hvað varði yfirborðsvatn/afrennsli svo sem frá taðþróm, enda hafi það verið krafa skv. ofangreindum skilmálum.  Í tilgreindum byggingarskilmálum komi og fram að kostnaði við m.a. ræsi í hverfinu hafi verið jafnað út á leigutaka og reiknað sem “stofngjald” vegna tengingar við ræsið, en heimild til innheimtu tengigjalds sé að finna í 3. gr. gildandi reglugerðar um holræsi í Mosfellshreppi frá 10. ágúst 1980.  Því hafi  verið innheimt holræsagjald á ofangreindum forsendum, mótmælalaust um langan aldur, þó svo eigendur hesthúsa hafi ekki fengið að tengja salerni við ræsið heldur orðið að koma sér upp safntanki hafi þeir kosið að setja salerni í hús sin, enda strax í upphafi aðeins ætlast til þess að yfirborðsvatn/afrennsli og afrennsli frá gerðum og taðþróm væri tengt ræsinu.  Kærði vísar til þess að í reglugerð um fráveitur og skólp nr. 798/1999 sé skilgreining á hugtakinu “skólp” en þar segi í 3. gr. tl. 3.31 : “Skólp er húsaskólp og iðnaðarskólp eða blanda húsaskólps eða iðnaðarskólps og/eða ofanvatns.”   Kveður kærði því að ekki sé unnt að fallast á að ekkert holræsi sé í hesthúsahverfinu svo sem haldið sé fram í stjórnsýslukærunni og vísar til þess að álagning holræsagjalds eigi sér stoð í gildandi holræsareglugerð frá 1960.

IV.

Ágreiningur máls þessa snýst um álagningu holræsagjalds.  Kærandi telur álagningu holræsagjalds óheimila þar sem ekki séu fyrirliggjandi holræsi.  Kærði kveður holræsagerð vera í samræmi við skiplags- og byggingarskilmála fyrir hesthús á Varmárbökkum sem samþykkt hafi verið í byggingarnefnd 5. maí, 1981.  Þeir skilmálar gera ráð fyrir gerð aðalstofns fyrir jarðvatns- og regluvatnslagnir og nauðsynlegar lagnir í götur og stíga.  Þá gerir gjaldskrá ekki ráð fyrir mismunandi gjaldi miðað við mismunandi þjónustu.  Ekki verður því séð að innheimta holræsagjalda í máli þessu sé ólögmæt.

ÚRSKURÐARORÐ:

Ekki er fallist á kröfur kæranda í máli þessu.

 Lára G. Hansdóttir

Gunnar Eydal                                Guðrún Helga Brynleifsdóttir

Date: 3/31/06

3/2005 Úrskurður vegna kæru Karató ehf. vegna Hallarinnar gegn Heilbrigðiseftirliti Suðurlands.

Með

Úrskurðarnefnd skv. 31. gr. laga nr. 7/1998.

Ár 2005, miðvikudaginn 27. apríl, kom nefnd skv. 31.gr. l. nr. 7/1998 saman til fundar á skrifstofu formanns nefndarinnar að Sölvhólsgötu 7, Reykjavík.   Mætt voru Guðrún Helga Brynleifsdóttir Gunnar Eydal og Lára G. Hansdóttir.

Fyrir var tekið mál nr. 3/2005  Karató ehf. gegn Heilbrigðiseftirliti Suðurlands.  

Í málinu er kveðinn upp svofelldur

úrskurður

I.

Stjórnsýslukæra Karató ehf. vegna Hallarinnar, hér eftir nefndur kærandi  er dagsett 6. febrúar 2005.  Kærð er ákvörðun Heilbrigðiseftirlits Suðurlands um takmörkun á starfsemi Hallarinnar við opnunartíma til kl 01.00 alla daga frá og með 17. janúar s.l.  Heilbrigðiseftirlit Suðurlands er hér eftir nefnt kærði. Gögn sem kærunni fylgdu eru :

1)      Afrit af bréfi kærða dags. 7. desember  2004 um niðurstöðu mælinga og þvingunaraðgerðir.

2)      Afrit af bréfi kærða dags. 5. janúar, 2005, svar kærða við tölvupósti kæranda dags. 29. desember 2004.

Afrit af gögnum kæranda var sent kærða  sem svaraði með bréfi dags. 3. mars, 2005 og greinargerð ásamt eftirfarandi fylgiskjölum :

1)      Afrit af starfsleyfi til handa Höllinni- Karató útg. 27. júní, 2001.

2)      Afrit af starfsleyfi til handa Höllinni-Karató útg. 26. apríl, 2002.

3)      Afstöðumynd hússins ásamt brunavarnaruppdrætti, grunnmynd 2. hæðar.

4)      Afrit af greinargerð kærða v. hávaðamála, dags. 18. nóvember, 2002.

5)      Afrit bréf ásamt mæliskýrslum frá Umhverfis- og heilbrigðisstofu Reykjavíkur v. Hallarinnar.

6)      Afrit af bréfi kærða til kæranda v. hávaðamælinga dags. 29. apríl, 2002.

7)      Afrit af bréfi kærða  dags. 24. maí 2002.

8)      Afrit af bréfi kærða til kæranda dags. 17. október 2002 ásamt bréfi kærða til kæranda dags. 8. janúar, 2003 og bréfi kæranda dags. 14. janúar, 2003 og 27. janúar 2003.

9)      Afrit af fundargerð fundar heilbrigðisnefndar Suðurlands frá 5. febrúar 2003.

10)  Afrit af bréfi til kærða dags. 5. maí, 2003, v. hávaðamælinga við Höllina.

11)  Afrit af bréfi kæranda til kærða dags. 6. maí, 2003.

12)  Afrit af bréfi kærða til kæranda dags. 27. maí, 2003 vegna hávaðavarna Hallarinnar.

13)  Bréf kærða til kæranda dags. 1. júlí 2003.

14)  Afrit af bréfi  Höskuldar Kárasonar dags. 12. júlí 2003 til kærða hávaðamæling.

15)  Afrit af bréfi kærða til kæranda dags. 29. september, 2003.

16)  Afrit af bréfi kærða til kæranda dags. 22. október, 2003 ásamt afriti af bréfi vegna hávaðamælingar, afriti af bréfi kæranda til kærða dags. 1. október, 2003 og afrit af svarbréfi kærða til kæranda dags. 7. október, 2003.

17)  Afrit af bréfi kærða til kæranda dags. 20.nóvember, 2003, tilkynning um ákvörðun.

18)  Afrit af bréfi kærða til kæranda dags. 23. febrúar, 2004 v. hávaðavarna Hallarinnar.

19)  Afrit af bréfi kærða til kæranda dags. 2. mars, 2004 v. hávaðavarna ásamt niðurstöðu hávaðamælinga 29. febrúar, 2004 og afriti af tölvupósti kæranda.

20)  Afrit af bréfi Höskuldar Kárasonar dags. 10. apríl, 2004 með niðurstöðum hávaðamælinga.

21)  Afrit af bréfi kærða dags. 13. apríl  2004 og afrit af bréfi kæranda til kærða dags. 23. apríl  2004.

22)  Afrit af bréfi kærða til kæranda dags. 17. ágúst 2004, afrit af bréfi kæranda til kærða ódags. svo og afrit af bréfi kærða til kæranda dags. 23. júlí 2004, bókun heilbrigðisnefndar Suðurlands.

23)  Afrit af bréfi Höskuldar Kárasonar dags. 28. nóvember 2004, hávaðamæling.

24)  Afrit af bréfi kærða til kæranda dags. 7. desember, 2004, afrit af bréfi Höskuldar Kárasonar dags. 28. nóvember 2004, hávaðamæling og afrit af bréfi kæranda til kærða dags. 10. desember 2004.

25)  Afrit af bréfi kærða til kæranda dags. 15. desember 2004, tilkynning um þvingunaraðgerðir.

Afrit af gögnum kærða var sent kæranda sem svaraði með athugasemdum dags.

17. mars, 2005.

II.

Kæranda kærir ákvörðun kærða um þvingunaraðgerðir, sem komu til framkvæmda 17. janúar s.l. Þvingunaraðgerðirnar fólust í því að skerða opnunartíma Hallarinnar, skemmtistaðar kæranda  við kl. 01:00 hverja nótt vegna hávaða.  Kærandi vísar til þess að allt frá fyrstu skóflustungu hafi tveir nágrannar hússins kært starfsemi hússins vegna hljóðmengunar og matarlyktar.  Gerir kærandi grein fyrir því að húsið sé 1200 fermetrar að grunnfleti og skiptist m.a. í tæplega 700 fermetra aðalsal og 200 fermetra koníaksstofu.  Húsið hafi verið opnað í maí árið 2000 og hafi hýst helstu menningaratburði í Vestmannaeyjum síðan.  Á síðasta ári hafi verið alls 16 dansleikir og af þeim u.þ.b. 5 sem flokkist undir hávaðasamar hlómsveitir.  Dansleikjafjöldi þessi þyki mjög lítill á landsvísu þar sem flest hús séu með milli 4-8 dansleiki á mánuði. Kærandi kveðst ávallt hafa reynt að vinna að öllum þeim úrbótum sem heilbrigðisnefnd Suðurlands hafi óskað eftir.  Vísar kærandi til þess að talið hafi verið að hljóðleki hafi mestur verið út um mænisglugga sem um leið sé reyklosun og hafi verið sett sérpöntuð postulínshúð sem máluð hafi verið á glerið og talið hafi verið að myndi lækka hljóðið út þaðan um 40%. Síðar hafi verið ráðist í ennþá stærri og fjárfrekari framkvæmd.  Hafi geymsluherbergi verið smíðað á austurvegg hússins sem nýtist sem geymsla fyrir hljóðfæri, stativ og snúrur.  Hafi veggir verið einangraðir með 4 tommu steinull og gipsklæddir til betri einangrunar.  Þá hafi stórt fundarherbergi verið smíðað í norð-austurhorni hússins við hliðina á sviði.  Sama einangrun og tvöföld gipsklæðning hafi verið notuð.  Herbergið skermi af 4 stór gluggabil sem snúi að Fjólugötu 27.  Að auki hafi verið keyptur svokallaður hljóðvaki og settur á kerfi hússins.  Hljóðvakinn hafi verið settur upp og stilltur af viðurkenndum hljóðmanni.  Aðgerðir þessar hafi allar skilað miklum árangri að mati kæranda og hafi verið nokkur friður fyrst á eftir.  Hljóðvakinn hafi svo bilað s.l. haust og þá hafi kvartanir hafist aftur frá nágrönnum.  Hljóðvaki hafi þá verið lagfærður og endurstilltur. Heilbrigðisnefnd Suðurlands hafi svo látið hljóðmæla hinn 28. nóvember s.l. og í kjölfar þeirra mælinga hafi verið send tilkynning um þvingunaraðgerðir 17. janúar s.l.  Getur kærandi þess sérstaklega að stórhljómsveitin Sálin hans Jóns míns hafi spilað þetta kvöld.  Kærandi mótmælir fyrrgreindum mælingum, þó svo hann kveðist vita að meira heyrist frá stórhljómsveit eins og þeirri sem tilgreind er sem sé með mikinn sviðsbúnað og keyri músíkina þéttar en flestar hljómsveitir.  Kærandi kveður að þessa nótt hafi mikil umferð verið í bænum og veður ekki gott, mikil umhverfishljóð hafi því verið og ekki unnt að staðsetja meðalstyrk.  Kærandi kveður að vindhraði megi ekki vera skv. staðli yfir 5 m á sek. annars fari hávaði frá vindinum að hafa áhrif til hækkunar á mælinguna.  Blautar götur og aðrir fletir endurkasti meira hljóði en þurrar þannig að hávaði mælist meiri en við staðalaðstæður.  Þá kveður kærandi að vindur geti valdið truflun á mælingu innandyra, aðallega þegar mæld séu lágtíðnihljóð.  Sé hávaði frá vindi sem skelli á rúðum og húsi umtalsverður sé ekki hægt að framkvæma mælingar innandyra.  Meðan hljóðmælingar hafi verið gerðar hafi verið mikil bílaumferð í næsta nágrenni og alla leið niður við kirkju og hafi sá umferðarhávaði farið mjög hátt upp. Kveðst kærandi af þessum ástæðum kæra mælingarnar og óski eftir því að þvingunaraðgerðum verði aflétt tafarlaust.  Kærandi bendir á að hann hafi ásamt hljóðmanni hússins verið að skoða leiðir til lagfæringar eða lækkunar hljóðstyrks.  Hafi hátalarbox sem hengd voru í keðjur neðan í þakbitana verið tekin niður og færð niður á svið.  Telji kærandi að þetta skili strax árangri.  Þá hafi verið haft samband við bæjarstjóra um aðstoð við frekari aðgerðir og aðkomu að málinu.  Hafi bæjarstjóri tekið vel í málaleitan og sé allur af vilja gerður til að koma inn í málið með einhverjum framkvæmdum.  Hafi bæjarstjóri nefnt að hljóðhönnuður sé væntanlegur í bæinn vegna íþróttahússins og muni hann koma því við að sá skoði hús kæranda í leiðinni. Þá hafi bæjartæknifræðingur lofað aðstoð í málinu og sé verið að kanna svokölluð hljóðtjöld til að klæða sviðið innan.

Í athugasemdum við greinargerð og gögn kærða minnir kærandi á að í Vestmannaeyjum sé afar vindasamt.  Því hafi umhverfishljóð gífurlega mikil áhrif á mælitæki manna sem notuð séu við hljóðmælingar.  Telur kærandi að ekki hafi verið vandað nægilega til hljóðmælinga við Höllina og hafi kærandi aldrei fengið svör við því á hvern máta augljós umhverfishljóð hafi verið dregin frá í mælingum.  Kærandi vísar til þess að þegar starfsleyfi hafi verið veitt hafi legið fyrir umsagnir og afgreiðsla skipulags- og byggingarnefndar fyrir starfsemi hússins.  Í byrjun árs 2002 hafi verið settur upp hljóðvaki til að hindra að hávaði færi yfir ásættanleg mörk.  Hafi kerfið verið stillt fyrir 95dB og toppur á 110 dB.  Nýr vaki hafi verið keyptur í apríl, 2003.  Þá hafi lagfæringar verið gerðar á mænisglugga eftir endilöngu húsinu og einnig hafi verið sett upp herbergi í norðausturhluta salar til að loka af stór gluggabil næst íbúðabyggðinni austan og ofan við Höllina.  Kærandi vísar enn til þess að hávaði í bifreiðum hafi hækkað mælingu um 60-80 dB.  Hafi kærandi ítrekað gert athugasemdir við mælingar, en svarið hafi verið að tillit yrði tekið til þess, án þess að nokkur grein hafi verið gerð fyrir viðmiðunum.

Kærandi mótmælir greinargerð kærða.    Umsögn um að Höllin sé nær ballhúsi svarar kærandi svo að slíkar fullyrðingar séu alrangar.  Böll árið 2004 hafi alls verið 16.  Dansleikir með vinsælustu og öflugustu hljómsveitunum séu 4-5 á ári.  Mælingar hafi undantekningarlaust verið gerðar þegar stórhljómsveitir hafi verið að spila.   Þá bendir kærandi á þekkingarleysi kærða varðandi lausn á hljóðdreifingu þegar kærði tali um uppsetningu á mön undir glugga til að koma í veg fyrir að hljóð komi út  um mænisglugga.  Kveður kærandi að slíkt sé ekki framkvæmanlegt nema að mokað sé yfir húsið.  Kærandi bendir á aðkomu lögreglu að málinu vegna margvíslegra athugasemda.  Þá bendir kærandi á að þegar þvingunaraðgerðir hafi verið settar hafi hann enn verið að vinna að ýmsum þáttum í úrbótum til þess að stuðla að friði um Höllina og starfsemi hennar.  Einhvers staðar hljóti þó mörkin að vera.  Kærandi kveðst hafa verið í Reykjavík í mars, til þess að skoða hvað unnt væri að gera.  Óskað hafi verið álits á hljóðeinangrun hússins og fáist álit á næstu vikum.  Ræddir hafi verið möguleikar á stillingu og uppsetningu hljóðkerfa við færan sérfræðing á því sviði og fleiri möguleikar séu til skoðunar.  Þá hafi kærandi boðist til þess að kosta ísetningu á gleri í hús kvörtunarmanna, þreföldu gleri sem takmarka eigi hljómburð utan frá inn í húsin. Allt þetta sýni að kærandi hafi fullan vilja og sé enn að vinna að endurbótum.  Með tilvísan til alls þessa óskar kærandi eftir því að þvingunarbanni verði nú þegar aflétt.

III.

Bréf  kærða, sem greinargerð og gögn fylgdu, er dags. 3. mars, 2005. Greinir kærði frá því að fyrsta erindi sem borist hafi kærða vegna Hallarinnar veitingastaðar kæranda hafi verið 11. maí, 2000 beiðni um umsögn við teikningar frá byggingarfulltrúa.  15. júní, 2001 hafi borist umsókn um starfsleyfi frá forsvarsmönnum kæranda.  Sama dag sé umsögn veitt af sýslumanni, en þar komi fram að kærði geri ekki athugasemdir við að Höllin verði nýtt sem skemmtistaður “svo framarlega sem staðið sé við þær kröfur sem gerðar hafa verið s.s. í sambandi við þrifaáætlanir, fjölda gesta og hávaðatakmarkanir.”  Starfsleyfi hafi verið afgreitt 27. júní 2001 enda hafi legið fyrir afgreiðsla skipulags- og byggingarnefndar sveitarfélagsins á málinu.  Veitt hafi verið leyfi vegna skemmtistaðar með veislu- og framleiðslueldhúsi.  Leyfið hafi verið endurnýjað 26. apríl, 2002 og þá vegna skemmtistaðar, veisluþjónustu og framleiðslu tilbúinna rétta.

Kveður kærði að fljótlega eftir að starfsemi hafi hafist hafi farið að bera á kvörtunum nágranna vegna hávaða frá samkomuhaldi í Höllinni.  Séu til margvísleg gögn um kvartanir yfir hávaða.  Kærði kveðst hafa unnið úr kvörtunum með eftirliti hjá kærða auk þess sem settar hafi verið fram kröfur til að fyrirbyggja meint ónæði sem íbúar hafi orðið fyrir.  Tekur kærði fram að einungis hafi verið gerðar alvarlegar athugasemdir er snerti hávaða frá starfseminni en aðbúnaður, umgengni oþh. hafi oftast verið í mjög góðu lagi.  Deilt hafi verið um hvort húsið í heild sinni sé heppilegt til dansleikja- og skemmtanahalds, en það sé grind úr límtrésbitum, með álklæðningu auk þess sem ein hlið hússins/salarins sé gler. Eftir endilöngu þaki hússins sé svo mænisgluggi sem talið hafi verið að “læki” hávaða.  Hafi íbúar við Smáragötu og Fjólugötu kvartað yfir hávaða og hafi mælingar verið gerðar við þessar götur.  Leitað hafi verið leiða bæði með forsvarsmönnum fyrirtækisins og íbúum í nágrenni þess til að ná fram settum markmiðum um hávaðatakmarkanir en þær hafi ekki náð tilætluðum árangri.  Málið sé búið að vera í nokkuð stöðugri meðferð hjá kærða alveg frá því starfsemi hófst.

Kærði gerir grein fyrir því að þegar heilbrigðisnefndir sveitarfélaga beiti sér vegna hávaða með atvinnustarfsemi gildi um það reglugerð nr. 933/1999 um hávaða, sbr. og reglugerð nr. 478/2003 um breytingu á fyrrgreindri reglugerð.  Skv. 1. gr. rgl. gildi hún um viðmiðunargildi fyrir hávaða og hávaðavarnir og eigi m.a. við um atvinnurekstur.  Þá sé að finna almennt ákvæði í rgl. nr. 941/2002 sem vísi jafnframt í hávaðareglugerð.  Þá vísar kærði til þess að byggingareglugerð gildi um hávaða sem berist með byggingum og byggingarhlutum og lög um aðbúnað, hollustuhætti og öryggi á vinnustöðum um hávaða frá vinnustöðum.  Hafi því kærði stuðst við rgl. nr. 933/1999, rgl. nr. 941/2002 og l. nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir við meðferð málsins og ákvarðanatöku.  Í samræmi við 22. gr. áðurnefndrar hollustuháttareglugerðar hafi heilbrigðisnefnd Suðurlands sett fram ákvæði um hávaðatakmarkanir á samkomum.  Hafi verið samþykkt á fundi nefndarinnar 24. apríl, 2001 að miða jafngildishljóðstig við 95dB og hávaðatopp við 110 dB.  Hafi ákvörðunin tekið mið af þeim hávaðatakmörkunum sem Heilbrigðisnefnd Reykjavíkur hafi sett  og séu gildin þau sömu og þar.  Sé þessi samþykkt um hávaðatakmarkanir enn í gildi.  Þar með hafi verið hægt að gera mælingar innandyra í Höllinni með það fyrir sjónum að meta hvort hávaði hafi verið of mikill eða ekki .  Auk þess hafi mælingar verið gerðar utandyra, í íbúðabyggð, þar sem tekið hafi verið mið af þeim kröfum sem gildi um hávaða í íbúabyggð að næturlagi skv. reglugerð umhávaða nr. 933/1999.  Ennfremur hafi verið gerðar mælingar inni í híbýlum íbúða, bæði meðan á dansleikjahaldi stóð og svo mæld “eðlileg” umhverfishljóð.

Þar sem kærði eigi ekki viðurkenndan mælibúnað fyrir hljóðmælingar hafi sú þjónusta verið keypt af Höskuldi Kárasyni, Vinnueftirliti ríkisins í Vestmannaeyjum og Umhverfis- og heilbrigðisstofu Reykjavíkur.  Gerir kærði grein fyrir því sem máli skiptir vegna ákvörðunar nefndarinnar :

1)      Kærði hafi fengið sérfræðing Umhverfis- og heilbrigðisstofu Reykjavíkur til að gera mælingar á hávaða 23. og 24. mars, 2002.  Í skýrslu komi fram að kvartanir íbúa vegna hávaða frá Höllinni séu á rökum reistar.  Að jafnaði hækki mæligildi innandyra um 4-10 dB án leiðréttingar við dansleikjahald en mun meira ef leiðrétt er fyrir högghljóðum.  Hins vegar séu ekki til í reglugerðum gildi fyrir leyfileg hljóðstig innandyra vegna hávaða frá atvinnustarfsemi en miðað sé við 25 dB til viðmiðunar.  Í skýrslunni komi fram hvert ríkjandi umhverfishljóð sé hverju sinni og tekið sé fram að greinilega hafi mátt heyra texta laga inni í herbergi íbúða.  Mælingar innandyra í Höllinni hafi sýnt að hljóðstig innandyra hafi verið of hátt miðað við gildandi  hávaðasamþykkt.  Mælingar utandyra í íbúabyggð hafi einnig verið yfir leyfilegum gildum.  Þá komi fram í skýrslunni að aðstæður hafi ekki verið heppilegar til mælinga vegna veðurs, en metin sé leiðrétting vegna vinds og endurkast hljóðs vegna bleytu.

2)      Í kjölfar skýrslu hafi kærði send kæranda bréf dags. 29. apríl 2002 þar sem farið hafi verið fram á endurstillingu hávaðatemprunarbúnaðar þannig að jafngildishljóðstig fari ekki upp fyrir 95 dB og toppur ekki yfir 110 dB

3)      24. maí 2002 hafi  kærði sent svarbréf til íbúa í nágrenninu sem sent höfðu inn skriflega kvörtun.  Komi fram í bréfinu m.a. að talið hafi verið að árangur hafi náðst með kröfum settum 29. apríl 2002 en kærði muni bregðast við kvörtunum með frekari kröfum.

4)      Kærði hafi farið fram á skriflegar upplýsingar um stöðu mála vegna úrbóta ásamt tímasettri framkvæmdaáætlun hinn 17. október  2002.  Ekki hafi verið orðið við því og hafi bréf verið sent 8. janúar 2003 þar sem upplýst hafi verið að kærði hygðist beita þvingunaraðgerðum með takmörkun opnunartíma til kl. 01.00 á hverju kvöldi.  Hafi kærandi sent svarbréf 14. janúar 2003 þar sem rakin hafi verið staða mála og í  bréfi kæranda dags. 27. janúar 2003 hafi verið tímasett framkvæmdaáætlun.

5)      Kærði fjallar um bréfin á fundi 5. febrúar 2003 og fer fram á að framkvæmdum verði hraðað og að fullu lokið fyrir 1. júlí 2003.

6)      Mælingar hafi farið fram 17. apríl að næturlagi (yfir mörkum), 29. apríl og 4. maí til stillingar á hljóðvaka, niðurstöður mælinga séu í bréfi dags. 5. maí.

7)      Kærandi hafi gert grein fyrir niðurstöðu hönnunar auk áætlaðra verkloka fyrir 1. júlí 2003 í bréfi sínu dags. 6. maí 2003.

8)      Ákveðið á fundi heilbrigðisnefndar 21. maí 2003 að meðan unnið sé að úrbótum skuli hávaðavaki stilltur neðar eða á jafngildið 92 dB og hávaðatopp 99 dB.

9)      Kærði fer fram á skýrslu um úrbætur ásamt niðurstöðum hávaðamælinga bæði innan- og utandyra, með bréfi dags. 1. júlí 2003.  Upplýsingum verði skilað fyrir 10. júlí.

10)  Mælingar gerðar 12. júlí 2003, hávaði enn yfir mörkum, engri skýrslu skilað.

11)  Samþykkt hafi verið af heilbrigðisnefndinni 19. ágúst 2003 að fá lögfræðilegt álit á málinu.  Álit hafi legið fyrir 22. september 2003 og í kjölfarið hafi kæranda verið sent bréf þar sem tilkynnt hafi verið um meðferð máls og gefinn kostur á að koma að athugasemdum.

12)  Svarbréf kærða hafi borist 2. október 2003 með rökum forsvarsmanna kæranda og ósk um frekari mælingu.  Kærandi varð við beiðni og lét mæla 19. október þegar hljómsveit var í húsinu.  Niðurstöður mælingar á sama veg og áður mikið yfir leyfðum mörkum sem séu 40 dB.  Tilkynning hafi verið um ákvarðanatöku á grundvelli fyrirliggjandi gagna með bréfi dags. 22. október 2003.

13)  Á fundi heilbrigðisnefndar 19. nóvember, 2003 hafi verið tekin ákvörðun um að takmarka starfsemi Hallarinnar þannig að frá kl. 23:00-07:00 hvern dag skyldi lækka hljóðstyrk hljómtækja hússins svo að ákvæði hávaðareglugerðar væru uppfyllt.  Fallið var frá þessari ákvörðun.

14)  Svarbréf kæranda um að miklum endurbótum til hljóðeinangrunar á húsnæði væri lokið ásamt staðfestingu skipulags- og byggingafulltrúa.  Á grundvelli þessara upplýsinga hafi nefndin samþykkt að færa hávaðatakmarkanir til fyrra horfs, eða í jafngildið 95 dB og hávaðatopp í 110 dB.  Ennfremur hafi verið farið fram á að skilað yrði inn mælingum á næstu auglýstu dansleikjum.

15)  Mælingar gerðar 29. febrúar 2004 hafi sýnt að ekki hafi náðst tilætlaður árangur vegna hávaðavarna og hafi hávaði farið langt upp fyrir mörk við íbúðabyggð auk þess sem kærandi hafi ekki uppfyllt kröfur um hávaðatakmarkanir innandyra.  Hafi því verið farið fram á tafarlausa endurstillingu hávaðavaka og mælingu vegna endurstillingar.

16)  Hljóðvaki hafi verið endurstilltur 24. mars 2004 á tilskilin gildi og mæling aftur gerð 10. apríl, eða á næsta dansleik.  Niðurstöður mælinga voru á sömu leið, allt of milkill hávaði bæði innan-og utandyra.

17)  Í bréfi kærða dags. 13. apríl 2004 hafi verið tilkynnt ákvörðun um að takmarka starfsemi fyrirtækisins við opnunartíma 01:00 hverja nótt auk þess sem sérstaklega er óskað skýringa á því hvernig hávaði geti farið upp yfir stillingu hljóðvaka.  Kærandi hafi svarað 23. apríl og gefið hugsanlega skýringu að hljóðvaki hafi bilað.

18)  Á fundi heilbrigðisnefndarinnar 26. maí 2004 hafi verið farið fram á frekari staðfestingu á bilun hljóðvaka og að fyrir næsta dansleik yrði tæki endurstillt skv. fyrri kröfum og staðfestingu skilað til kærða.  Engin svör hafi borist og hafi kærði ítrekað fyrri bókun á næsta fundi 21. júlí 2004.  Erfitt hafi reynst að ná til aðila sem stilla hljóðvaka sbr. bréf og beiðni kæranda um frest dags. 13. ágúst 2004 m.a. vegna þess að ekkert dansleikjahald var í húsinu.  Frestur hafi verið veittur til 1. september 2004.

19)  Mælingar gerðar að nýju og hljóðvaki hafi verið stilltur 1. september.  Mælingar utandyra hafi ekki verið raunhæfar vegna umferðarþunga og hafi því verið mælt að nýju 28. nóvember 2004 við dansleikjahald.  Niðurstöður hafi enn verið langt fyrir ofan gildandi mörk.

20)  Kærði tilkynnir kæranda með bréfi dags. 7. desember 2004 að þrátt fyrir úrbætur og endurteknar mælingar hafi ekki náðst viðunandi úrbætur og kærði hafi til skoðunar að takmarka starfsemina við kl. 01:00 dag hvern.  Athugasemdir hafi borist 10. desember 2004.

21)  Kærði tekur ákvörðun um að takmarka opnunartíma staðar kæranda og skyldu þvingunaraðgerðir taka gildi 17. janúar s.l.

Kærði vísar til þess að hann hafi í störfum sínum og ákvarðanatöku tekið mið af stjórnsýslulögum 37/1999 auk áður tilgreindra laga og reglna.  Sérstaklega hafi nefndin haft til hliðsjónar 12. gr. laganna og leitast við að beita vægasta úrræðinu hverju sinni til að ná fram settum markmiðum.  Kærandi hafi gert úrbætur á húsnæðinu, en því miður hafi aðgerðir þeirra ekki náð tilætluðum árangri.  Hafi kærandi leitast við að koma til móts við sjónarmið kæranda en talið hafi verið fullreynt að unnt yrði að verða við kröfum hennar með vægari úrræðum en þeim sem gripið var til 14. desember s.l. og tóku gildi 17. janúar s.l.  Hafi kærði fyrst og fremst byggt ákvarðanir sínar á mælingum vegna brota á reglum um hávaða sbr. samþykkt um hávaðatakmarkanir en kærandi virðist geta farið fram hjá stillingum þrátt fyrir ítrekaðar endurstillingar.  Þá hafi kærði tekið mið af gildandi hávaðamörkum í íbúðabyggð sem skuli vera 40 dB að næturlagi.  Þyki sannað að hávaði sem berist frá fyrirtækinu valdi því að umrædd mörk náist ekki í skilgreindri íbúðabyggð.  Í kæru sé niðurstöðum mælinga sem gerðar hafi verið 28. nóvember s.l sérstaklega mótmælt vegna slæms veðurs og mikillar bílaumferðar.  Mæliskýrsla geti hins vegar um að veður hafi verið gott, logn og þurrt en það séu einmitt kjöraðstæður til mælinga.  Farið hafi að rigna um nóttina en sérstaklega hafi verið leiðrétt með tilliti til þess.  Þá kveður kærði rétt að benda á jafngildismælingu sem mæli meðaltalshljóð í mínútu.  Í öllum tilvikum hafi sú mæling verið of há og sé langt yfir mörkin í mælingu gerðri 28. nóvember s.l.  Með jafngildismælingu séu einnig lágmörkuð áhrif þeirra bíla sem keyri framhjá hverju sinni.  Rétt sé að benda á viðmiðunarmælingu í þessu sambandi þar sem umhverfishljóð á mælistöðum hafi verið 21.0-23.7 dB.

Kærði ítrekar að leitast hafi verið við að vinna með forsvarsmönnum fyrirtækisins að settu marki m.a. með því að verða við óskum um fresti, endurteknar mælingar og að taka tillit til úrbóta kæranda.  Telur kærði að með því hafi hann unnið skv. ákvæðum laga nr. 7/1998, 37/1999 til að ná fram settum markmiðum skv. rgl. nr. 941/2002 og nr. 933/1999.

IV.

Krafa kæranda er að ákvörðun kærða um þvingunaraðgerðum vegna skemmtistaðar kæranda Hallarinnar verði aflétt.

Í rgl. nr. 933/1999 kemur fram að reglugerðin gildi um viðmiðunargildi fyrir hávaða og hávaðavarnir hér á landi og eigi við um atvinnurekstur samgöngur og athafnir einstaklinga eins og við geti átt.  Í 3. gr. reglugerðarinnar kemur fram að heilbrigðisnefnd hafi eftirlit með framkvæmd reglugerðar þessarar. Í 5. gr. reglugerðarinnar segir að hávaði skuli vera undir þeim viðmiðunarmörkum sem fram komi í viðauka sbr. þó 8. gr. þar sem heilbrigðisnefnd geti vegna sérstakra, óviðráðanlegra aðstæðna og að höfðu samráði við Hollustuvernd ríkisins leyft að á ákveðnum, afmörkuðum svæðum megi hávaði vera yfir viðmiðunarmörkum.  Reglugerðin er sett með stoð í 5. gr. laga um hollustuhætti og mengunarvarnir.

Svo sem fram kemur í tilgreindum lögum og reglugerðum er það hlutverk kærða að sinna hávaðavörnum skv. rgl. 933/1999.   11. gr. rgl. 933/1999  er ákvæði um valdsvið og þvingunarúrræði og vísað til 26 gr. laga nr. 7/1998.  Ekki verður séð að kærði hafi farið út fyrir heimildir sínar  til athafna í málinu með vísan til fyrrgreinds lagaákvæðis.

Ekki verður annað séð en mælingar af hálfu kærða hafi verið í samræmi við hefðbundnar mælingar.  Er því hafnað málsástæðu kæranda um að mælingar hafi ekki verið marktækar.  Ekkert í gögnum málsins styður þá fullyrðingu.   Ljóst er að kærandi hefur unnið að margvíslegum úrbótum til þess að uppfylla kröfur  en benda verður á að það er á valdi kæranda sjálfs að endurheimta fyrra starfsleyfi með endurbótum sínum. Með tilvísan til framangreinds er hafnað kröfu um afléttingu þvingunaraðgerða kærða hjá kæranda vegna Hallarinnar.

ÚRSKURÐARORÐ:

Hafnað er kröfu kæranda um afléttingu þvingunaraðgerða af hálfu kærða.

Lára G. Hansdóttir

Gunnar Eydal                                         Guðrún Helga Brynleifsdóttir

Date: 8/11/06

8/2005 Úrskurður vegna kæru Hreins Pálssonar gegn Bláskógabyggð.

Með

Úrskurðarnefnd skv. 31. gr. laga nr. 7/1998.

Ár 2005 föstudaginn 18. nóvember, kom nefnd skv. 31.gr. l. nr. 7/1998 saman til fundar á skrifstofu formanns nefndarinnar að Sölvhólsgötu 7 í Reykjavík. Mætt voru Gunnar Eydal, Guðrún Helga Brynleifsdóttir og Lára G. Hansdóttir.

Fyrir var tekið mál nr. 8/2005 Hreinn Pálsson, Asparteigi 2, 270 Mosfellsbæ gegn Bláskógabyggð.

Í málinu er kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

I.

Stjórnsýslukæra Hreins Pálssonar, Asparteigi 2, 270 Mosfellsbæ er dags. 27. apríl, 2005. Kærð er stjórnvaldsákvörðun Bláskógabyggðar á rotþróargjaldi fyrir árið 2005 vegna sumarhúss Hreins, B-gata lóð 17 í landi Miðdals í Bláskógabyggð. Þess er krafist að ákvörðun um rotþróargjald verði felld úr gildi. Þá er og krafist lækkunar á sorphirðugjaldi og að það verði ákvarðað í samræmi við birta og gildandi gjaldskrá sveitarfélagins. Hreinn er hér eftir nefndur kærandi, en Bláskógabyggð kærði.. Kærða var sent afrit af gögnum kæranda með bréfi dags. 16. maí s.l. Svarbréf kærða er dags. 20. júní s.l. Var svarbréf það sent kæranda til umsagnar og sendi hann svarbréf dags. 12. júlí 2005. Stjórnsýslukæru fylgdu eftirfarandi gögn:

1) Afrit af seðli um álagningu fasteignagjalda 2005.

2) Afrit af bréfi kærða, skýringar á álagningarreglum fasteignagjalda fyrir Bláskógabyggð árið 2005.

Greinargerð kærða fylgdu eftirfarandi gögn:

1) Samþykkt Bláskógabyggðar, samþykkt Heilbrigðisnefndar Suðurlands frá 15. febrúar 2005 og auglýsing umhverfisráðuneytis í Stjórnartíðindum

B 53/2005.

2) Gjaldskrá vegna seyrulosunar frá nóvember 2004, samþykkt Heilbrigðiseftirlits Suðurlands frá 15. mars, 2005 og auglýsing í Stjórnartíðindum.

3) Upplýsingar og staðreyndir, Umhverfisstofnun maí 2005.

4) Gjaldskrá vegna sorphirðu í Bláskógabyggð.

II.

Í stjórnsýslukæru dags. 27. apríl 2005 gerir kærandi þær kröfur að úrskurðarnefnd felli úr gildi stjórnvaldsákvörðun kærða um álagningu rotþróargjalds á kæranda vegna sumarhúss kæranda við B-götu lóð 17 fyrir árið 2005. Þá er þess og krafist að sorpgjald verði lækkað og ákvarðað í samræmi við birta og gildandi gjaldskrá kærða.

Málavöxtum lýsir kærandi svo að hann séi eigandi sumarhúss í landi Miðdals. Hafi honum fyrir nokkrum dögum borist í pósti ódagsettur álagningarseðill fasteignagjalda svo og rotþróar- og sorpgjalds. Telji kærandi að sorphirðugjaldið hafi verið ákvarðað of hátt og ekki í samræmi við birta og gildandi gjaldskrá. Aftur á móti telji kærandi að rotþróargjald verði ekki lagt á þar sem til þess skorti allar heimildir. Gerir kærandi þær kröfur að kærði rökstyðji og leggi fram gildandi og birta gjaldskrá sem heimili kærða töku sorpgjalds og að fjárhæð sorpgjalds verði ekki ákveðin hærri en gjaldskrá segi til um. Krafist er ógildingar rotþróargjalds þar sem engin gild réttarheimild hafi verið til staðar til álagningar gjaldsins þegar það hafi verið lagt á. Þannig hafði samþykkt um gjaldið staðfest af umhverfisráðherra ekki verið birt þegar gjaldið hafi verið lagt á. Á sama máta hafði gjaldskráin ekki verið birt í Stjórnartíðindum. Því fari þessi álagningarháttur í bága við skýr fyrirmæli 5. mgr. 25.gr. laga nr. 7/1998 svo og 7. gr. l. nr. 64/1943 um birtingu laga og stjórnvaldserinda.

Bendir kærandi á að fari svo að gjaldskráin verði birt áður en úrskurður í máli þessu sé uppkveðinn sé álagningin engu að síður ólögleg, þar sem hún sé þá afturvirk og taki til mánaða sem þegar séu liðnir. Vísar kærandi um ólögmæti afturvirkra álagningu þjónustugjalda til dóms Hrd. 1984:560.

Kærandi kveður að í öðru lagi sé því haldið fram að kærði hafi farið út fyrir valdheimildir sínar þegar hann hafi skyldað alla íbúða sveitarfélagsins til þess að kaupa af sér þjónustu um seyrulosun. Hvorki lög né reglugerðir geti leitt til þessarar niðurstöðu. Á hinn bóginn sé íbúum sveitarfélaga skylt að sjá til þess að seyrulosun sé í samræmi við lög og reglugerðir og hafi heilbrigðisfulltrúi og eftir atvikum starfsmenn sveitarfélaga löglegar heimildir til þess að hafa eftirlit með því og eftir atvikum að láta framkvæma seyrulosun á kostnað fasteignareiganda ef hann vanræki að kaupa að sér slíka þjónustu aðila sem hafi opinber leyfi til þess að sinna henni.

Kveður kærandi að hvernig sem á sé litið sé því álagning seyrulosunargjald ólöglegt og beri að ógilda það. Kærandi áskilur sé rétt til þess að koma að nýjum lagarökum og kröfum. Ennfremur að koma að andmælum við þau gögn sem kærði kunni að leggja fram.

Svarbréf kæranda v. greinargerðar kærða er dags. 12. júlí s.l. Ítrekar kærandi kröfur sínar, en gerir kröfu um að sorpgjald verði lækkað fyrir janúar til apríl 2005 og ákvarðað í samræmi við birta og þágildandi gjaldskrá kærða nr. 96/2004.

Kærandi ítrekar enn að kærði hafi farið út fyrir valdheimildir sínar þegar hann hafi tekið ákvörðun um að skylda alla íbúa sveitarfélagsins til þess að kaupa af sér þjónustu um seyrulosun. Hvorki lög né reglugerðir leiði til þessarar niðurstöðu. Slík íþyngjandi ákvörðun verði á grundvelli lögmætisreglunnar að eiga sér bæði skýra og ótvíræða lagastoð sem kærandi kveður ákvörðun ekki hafa, enda komi það ekki fram í greinargerð kærða. Bendir kærandi á að ekki megi rugla saman skorti á lagaheimild til þess fyrir kærða að þvinga borgara til að kaupa þessa þjónustu af kærða og þeirri skylda sumarhúsaeigenda að láta losa seyru hjá sér í samræmi við lög og reglur. Kveður kærandi að hinn einfaldi kjarni málsins sé að 25. gr. l. nr. 7/1998 veiti kærða ekki lagaheimild til þess að skylda fasteignareigendur kærða til þess að kaupa hjá sér þjónustu um seyrulosun. Á grundvelli lögmætisreglu gildi því frelsi borgaranna til þess að velja sér viðsemjanda svo lengi sem hann hefur tilskilin leyfi til þess að sinna slíkri þjónustu og farið sé að öðru leyti að gildandi lögum og reglum um seyrulosun.

Kærandi krefst þess til vara að rotþróargjald verði ógilt þar sem engin gild réttarheimild hafi verið til staðar til álagningar gjaldsins þegar það hafi verið lagt á. Þannig hafi samþykkt um gjaldið ekki verið birt í Stjórnartíðindum þegar gjaldið hafi verið lagt á. Eldri gjaldskrá hafi ekki heldur verið til staðar. Fari því þessi álagningarháttur í bága við skýr fyrirmæli 5. mgr. 25. gr. l. nr. 7/1998 svo og 7. gr. l. nr. 64/1943. Þá ítrekar kærandi og skýrir kröfur varðandi sorphirðugjald sem hafi verið ákveðið of hátt fyrir mánuðina febrúar til apríl og ekki í samræmi við gildandi gjaldskrá nr. 96/2004 og krefst hann því endurgreiðslu.

III.

Greinargerð kærða er dagsett 20. júní, 2005. Vísar sveitarstjóri kærða til þess að sveitarstjórn kærða hafi rætt ítarlega um losun seyru úr rotþróm. Vandamál þetta hafi farið vaxandi, en að auki hafi komið fram vitneskja um að losun hafi ekki verið sinnt og í kjölfar þess komið upp vandamál m.a. mengun vatnsbóla og sýkingar. Hafi málið orðið flóknara þar sem bændur með haugsugur hafi ekki heimild til að sjá um losun og urðun seyru heldur þurfi til þess viðurkenndar aðferðir og tækjabúnað. Til þess að uppfylla skyldur kærða hafi verið samþykktar reglur um seyrulosun, gjaldskrá og ennfremur hafi verkið verið boðið út og það tilkynnt sérstaklega með ýmsu móti. Heilbrigðiseftirlit Suðurlands hafi verið með í ráðum, enda þurfi samþykki þess til að koma að aflokinni umræðu í sveitarstjórn.

Sveitarstjóri kærða kveður heimild kærða vera í 14. gr. rgl. um meðhöndlun seyru. Skv. 25. gr. l. nr. 7/1998 sé sveitarstjórnum heimilt að setja samþykktir og gjaldskrá um meðferð úrgangs og skólps. Sveitarstjóri bendir á að þó sveitarfélög hafi skýrar heimildir til þess að leggja á seyrulosunargjöld sé ljóst að heimildir sveitarfélags nái ekki til annars en að leggja á gjöld fyrir meiru en áföllnum kostnaði við þennan verkþátt. Er ennfremur bent á að ákvörðun kærða um seyrulosun sé tekin í ljósi brýnna heildarhagsmuna og í samræmi við lög og reglugerðir. Bendir kærði á að gjaldskrá vegna seyrulosunar sé byggð á greiðsludreifingu til þriggja ára sem eigi að nægja fyrir einni losun. Gjaldskrá kærða vegna næsta árs muni byggja á kostnaði vegna ársins 2005 og gjald vegna ársins 2007 á raunkostnaði áranna 2005 og 2006. Bent er ennfremur á að um sé að ræða árgjald en ekki mánaðargjald þó greiðslu sé dreift og innheimt um leið og fasteignagjöld. Sé framangreint skoðað í heild er það skoðun sveitarstjóra kærða að vísa skuli kröfum kæranda á bug, en til vara sé kærði tilbúinn til að greiða viðkomandi hlutfallslega af álögðu árgjaldi 2005 til þess tíma er auglýsing um gjaldskrá birtist í Stjórnartíðindum.

IV.

Ágreiningur máls þessa snýst um hækkun sorphirðugjalds annars vegar og hins vegar álagningu seyrulosunargjalds. Gjaldskrá kærða um sorphirðu var birt 27. apríl 2005. Gildistími hækkunar getur ekki verið fyrr en frá og með þeim tíma enda kemur fram í gjaldskrá fyrir 2005 að frá og með sama tíma falli úr gildi eldri gjaldskrá fyrir sorphirðu í Bláskógabyggð.

Í 14. gr. rgl. nr. 799/1999 kemur fram að sveitarstjórnir skuli sjá til þess að komið sé á kerfisbundinni tæmingu á seyru úr rotþróm. Með tilvísan til þess og með tilvísun til 25. gr. l. nr. 7/1998 er sveitarstjórnum heimilt að setja samþykktir og gjaldskrá um meðferð úrgangs og sorps. Eru því heimildir kærða í samræmi við gildandi lög og reglugerðir og álagning gjalda vegna seyrulosunar einnig. Álögð gjöld mega þó aldrei vera hærri heldur en þjónusta sú sem veitt er.

Með tilvísan til framangreinds er það því niðurstaða nefndarinnar að kærða hafi ekki verið heimilt að krefja um hærri sorphirðugjöld fyrr en auglýsing um gjaldskrá var birt. Er því fallist á kröfu kæranda um að hækkun sé bundin birtingu gjaldskrár.

Eins og fram er komið eru álögð gjöld vegna seyrulosunar lögmæt.

ÚRSKURÐARORÐ:

Fallist er á kröfu kæranda um gildistíma auglýsingar um sorphirðugjald. Breyting á gjaldskrá tekur fyrst gildi með birtingu auglýsingar. Ekki er fallist á kröfu kæranda um ógildingu á ákvörðun kærða um álagningu seyrulosunargjalds.

Lára G. Hansdóttir

Gunnar Eydal                             Guðrún Helga Brynleifsdóttir

Date: 11/25/05

6/2005 Úrskurður vegna kæru Jóns Bergkvistssonar gegn Austurbyggð

Með

Úrskurðarnefnd skv. 31. gr. laga nr. 7/1998.

Ár 2005, föstudaginn 11. nóvember kom nefnd skv. 31.gr. l. nr. 7/1998 saman til fundar í Ráðhúsi Reykjavíkur. Mætt voru Gunnar Eydal, Guðrún Helga Brynleifsdóttir og Lára G. Hansdóttir.

Fyrir var tekið mál nr. 6/2005 Jón Bergkvistsson gegn Austurbyggð.

Í málinu er kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

I.

Erindi Jóns Bergkvistssonar, Búðavegi 10 A, 750 Fáskrúðsfirði er dags. 25. apríl 2005. Litið er á erindið sem stjórnsýslukæru og er því Jón hér eftir nefndur kærandi. Kærð er álagning Austurbyggðar (áður Búðahrepps) á álagningu sorphirðugjalds á fasteignir kæranda að Hlíðargötu 12 og Hafnargötu 41 á Fáskrúðsfirði. Austurbyggð er hér eftir nefnd kærði. Kærandi óskar eftir áliti á því hvort sveitarfélag geti innheimt sorphirðu- og sorpeyðingargjöld óháð því hvort þjónusta er innt af hendi eða ekki og ennfremur hvort kærandi teljist hafa greitt fullnægjandi fyrir sorphirðu með því að greiða gjöld v. þess húsnæðis sem hann býr í. Í ljósi þessa lítur úrskurðarnefnd svo á að kærandi geri kröfu um niðurfellingu sorphirðugjalds vegna fasteignanna Hlíðargötu 12 og Hafnargötu 41 á Fáskrúðsfirði. Kærða var sent afrit af gögnum kæranda með bréfi dags. 16. maí s.l. og sendi greinargerð ásamt gögnum með bréfi dags. 30. maí s.l. Bréfi kærða fylgdu eftirfarandi gögn:

1) Afrit af bréfi nefndarinnar ásamt kærubréfi kæranda.

2) Afrit af bréfi Austurbyggðar dags. 20. janúar 2005.

3) Afrit af bréfi kæranda dags 6. janúar 2005.

4) Afrit af bréfi umhverfisráðuneytis dags. 10. desember 2004.

5) Afrit af bréfi til kæranda dags. 19. október 2004.

6) Afrit af bréfi til umhverfisráðuneytis dags. 3. nóvember 2004.

7) Afrit af bréfi kæranda dags. 30. september, 2004.

8) Afrit af bréfi umhverfisráðuneytis dags. 15. september 2004.

9) Afrit af bréfi kæranda dags. 30. júlí 2004.

10) Afrit af bréfi kærða dags. 9. maí 2003.

11) Afrit af bréfi kærða dags. 10. mars 2003.

12) Afrit af bréfi kæranda dags. 3. mars 2003.

13) Afrit af bréfi kærða dags. 20. mars 2001.

14) Afrit af bréfi kæranda dags. 29. janúar 2001.

15) Afrit af bréfi kærða dags. 17. janúar 2001.

16) Afrit af úrskurði úrskurðarnefndar dags. 29. maí 2000.

17) Afrit af svari frá Sambandi ísl. Sveitarfélaga við fyrirspurn í kjölfar bréfs kæranda 30. september 2004 og bréfs Umhverfisstofnunar 15. september 2004.

18) Gjaldskrá fyrir sorphirðu í Austurbyggð 2005.

Gögn kærða voru send kæranda með bréfi dags. 9. júlí. Svarbréf kæranda er dags. 23. júlí 2005.

II.

Kærandi lýsir málavöxtum á þá leið að hann sé sjálfstæður atvinnurekandi með smábátaútgerð á Fáskrúðsfirði. Hann sé eigandi að einbýlishúsi að Hlíðargötu 12 og að einbýlishúsi að Búðavegi 10A á Fáskrúðsfirði. Þess utan sé hann eigandi að Hafnargötu 41 s.st. sem sé sjóhús með bátaskýli og bryggju. Hann kveður ekki hafa verið búið að Hlíðargötu 12 í fjölda ára og séu engin sorpílát við húsið og ekkert sorp hafi verið hirt þaðan. Ekki séu heldur sorpílát við Hafnargötu 41 og það litla sem til hafi fallið þar hafi kærandi sjálfur séð um losun á. Kveðst kærandi hafa búið að Búðavegi 10A ásamt aldraðri móður þar til hún féll frá á árinu 2003 en síðan hafi hann búið einn í húsinu. Kærandi kveður að fram til ársins 2001 hafi Austurbyggð fellt niður gjöldin af Hafnargötu 41 og Hlíðargötu 12 af ofangreindum ástæðum, þ.e. að sveitarfélagið hafi ekki þurft að veita neina sorphirðuþjónustu þeirra vegna.

Hinnn 17. janúar 2001 hafi sveitarstjóri kærða tilkynnt kæranda að heimild til niðurfellingar á sorphirðu- og sorpeyðingargjöldum hafi verið felld úr gildi og kæranda gert að greiða álögð gjöld á umræddar fasteignir. Þessu hafi kærandi strax mótmælt með bréfi dags. 29. janúar, 2001 þar sem ekkert hefði breyst varðandi búsetu eða notkun á viðkomandi húsnæði að Hlíðargötu 12 og Hafnargötu 41 og því væri þetta gjaldtaka fyrir þjónustu sem ekki hefði verið innt af hendi af sveitarfélaginu. Erindinu hafi verið hafnað af kærða. Í ársbyrjun 2003 hafi kærði breytt um aðferð og leggi tunnugjald kr.12.100 pr. tunnu í stað sorphirðu- og sorpeyðingargjalda. Hafi þá kærandi aftur mótmælt bréflega hinn 3. mars 2003 þar sem við tilgreindar fasteignir við Hlíðargötu og Hafnargötu hafi aldrei verið sorptunnur og að kærði hafi ekki séð ástæðu til að leggja þær til við þessi hús þar sem starfsmenn kærða hafi vitað að þeirra hafi ekki verið þörf. Hafi því kærandi óskað eftir því að fá tunnugjöldin felld niður þar sem enn væri um tilefnislausa gjaldtöku að ræða. Sveitarstjóri kærða hafi svarað þessu með því að láta starfsmenn sína fleygja tómum tunnum inn á lóðir viðkomandi húsa, væntanlega til að réttlæta gjaldtökuna. Kærandi hafi skilað þeim aftur í áhaldahús kærða þar sem þeirra hafi ekki verið þörf.

Kærandi kveður koma fram í samþykkt kærða 7. gr. að gjöld megi aldrei vera hærri en sem nemi rökstuddum kostnaði við veitta þjónustu eða framkvæmd eftirlits með einstökum þáttum. Gjöld skuli lögð á hverja fasteign, stofnun eða fyrirtæki sem njóti framangreindrar þjónustu. Vísar kærandi til þess að þar sem um sé að ræða gjald fyrir veitta þjónustu en ekki skatt veki það upp spurningar um lögmæti framangreindrar framkomu sveitarfélagsins. Vísar kærandi til þess að hann hafi áður sent mál þetta til félagsmálaráðuneytis sem hafi vísað því til umhverfisráðuneytis. Fram komi í áliti ráðuneytisins að sé engin þjónusta veitt af hálfu sveitarfélagsins sé að mati ráðuneytisins óheimilt að innheimta fyrir hana. Kærandi bendir á að kærði hafi ekki fallist á þessa niðurstöðu sbr. bréf hans dags. 20. júní 2005. Óumdeilt sé að á vegum kærða sé veitt sorphirðuþjónusta sem sitt kosti að reka, en þegar fyrir liggi í upphafi hvers árs að ekki sé þörf á þessari þjónustu vegna ofangreindra fasteigna líti kærandi svo á að sveitarfélagið sé vísvitandi að misskipta kostnaðinum. Kostnaðinum skuli skipta milli þeirra sem þjónustuna nota.

Þá telur kærandi að sveitarfélagið misbeiti valdi sínu með því að innheimta í einu lagi fyrir lögboðin fasteignagjöld og þjónustugjöld. Þar með sé íbúum gert ókleift að skilja á milli þessara gjalda við greiðslu og hafi forsvarsmenn sveitarfélagsins enga löngun til að leita svara við ágreiningsmálum. Fjármunir fyrir þjónustugjöld séu innheimtir í skjóli lögboðinna fasteignagjalda og ekki hlustað á neinar mótbárur. Því óskar kærandi eftir áliti á því :

1) Hvort sveitarfélag geti innheimt sorphirðu- og sorpeyðingargjöld óháð því hvort þjónustan sé innt af hendi eða ekki,

2) Hvort kærandi teljist ekki hafa greitt fullnægjandi fyrir sorphirðu með því að greiða af því húsnæði sem hann raunverulega býr í að Búðavegi 10A.

Með bréfi dags. 23. júlí s.l. svaraði kærandi framlögðum gögnum kærða í málinu. Telur kærandi að enn á ný hafi kærða mistekist að svara ágreiningsefninu. Vísar hann enn á ný til þess að ekki sé veitt þjónusta nema við eina fasteigna hans. Ítrekar kærandi að sorphirðugjöld hafi verið felld niður í nokkur ár af fasteignum hans að Hlíðargötu og Hafnargötu þar sem viðurkennt hafi verið að ekki hafi nein þjónusta verið veitt þar. Bendir hann á að óþolandi stjórnsýsluhættir séu að íbúar þurfi að búa við það að sveitarstjóri og sveitarstjórn geti ákveðið eftir því hvernig á þeim liggur hvort þjónusta teljist hafa verið veitt og hvort greiða skuli fyrir hana eða ekki. Kveður kærandi það von sína að úrskurðarnefnd taki undir það sjónarmið að slíkir stjórnsýsluhættir séu hverju sveitarfélagi til skammar burtséð frá því hver niðurstaða mála verði.

III.

Í bréfi kærða dags. 30. maí 2005 er vísað til meðfylgjandi gagna til rökstuðnings synjunar sveitarfélagsins á því að fella niður sorphirðugjöld af tveim fasteignum í eigu kæranda. Í svarbréfi kærða dags. 9. maí 2003 kemur fram að gjald fyrir sorphirðu og sorpeyðingu sé lagt á allar húseignir í hreppnum og fylgi þar með rétturinn til þess að fá þá þjónustu hvort sem hún sé mikið eða lítið nýtt. Gjald vegna þessa svari til gjalds fyrir eina tunnu og sé óháð fjölda íbúa og því hve stóran hluta árs eignin sé notuð. Gerir svo sveitarstjóri kærða grein fyrir því að kostnaður við sorphirðu og sorpeyðingu kærða sé miklu mun meiri en innkomnar tekjur. Er erindi hafnað með þeim rökum að í einni fasteigninni sé um að ræða vinnustað sem sé aðsetur starfsmanns og því skuli greitt fyrir sorphirðu og sorpeyðingu sem svari til gjalds fyrir eina tunnu. Þar falli til sorp vegna aðstöðu starfsmanna sem flokkist undir heimilissorp. Í bréfi kærða frá 20. mars 2001 kemur fram að rök fyrir því að ekki sé samþykkt að fella niður gjöld af öðrum eignum kæranda sé að sveitarfélagið sé skyldugt til að bjóða upp á þessa þjónustu að taka við sorpi og koma því fyrir með viðurkenndum hætti. Ekki sé gerður greinarmunur á því hvort eigandi eignar noti þjónustu mikið eða lítið eða ekki neitt, sama gjald sé á hverja eign. Þjónusta standi öllum til boða og lagt hafi verið í umtalsverðan stofnkostnað til að geta veitt þessa þjónustu í samræmi við lög og reglugerðir þar um. Telur kærði rétt að fram komi að þrátt fyrir álögð gjöld þá kosti þjónusta sveitarfélagsins töluvert meira en fáist við innheimtu þessara gjalda. Kærði leggur fram í málinu m.a. úrskurð úrskurðarnefndar frá árinu 2000. Í úrskurði þeim er vísað frá kæru vegna álagningar sorphirðugjalda þar sem fasteign var ekki í notkun.

IV.

Deilt er í máli þessu um álagningu sorphirðugjalda á fasteignir að Hliðargötu 12 og Hafnargötu 41 á Fáskrúðsfirði, sem báðar eru í eigu kæranda. Kærandi kveður ekkert sorp falla til vegna fasteignanna en kærði vísar til þess að sorp falli til vegna vinnustaðar starfsmanna að Hafnargötu 41 en kærandi kveðst sjálfur hafa séð um losun á því litla sem þar hafi til fallið.

Í 9. gr. l. nr. 45/1998 kemur fram að sveitarstjórnir hafi ákvörðunarvald um nýtingu tekjustofna sveitarfélagsins og um framkvæmd þeirra verkefna sem sveitarfélag annast, að svo miklu leyti sem ekki séu settar um það reglur í löggjöf. Í 11. gr. rgl. um úrgang nr. 805/1999 kemur fram að sveitarstjórn sé ábyrg fyrir reglubundinni tæmingu og flutningi heimilisúrgangs á viðkomandi svæðum. Í 25. gr. l.nr. 7/1998 segir m.a. að sveitarfélög geti sett sér eigin samþykktir um atriði sem ekki er fjallað um í reglugerðum eða gert um einstök atriði ítarlegri kröfur en fram koma í þeim, enda falli þau undir lögin og síðar segir áfram að sveitarfélögum sé heimilt að setja gjaldskrá vegna leyfa, leigu eða veittrar þjónustu en gjöld megi ekki vera hærri en nemur kostnaði við veitta þjónustu eða framkvæmd eftirlits með einstökum þáttum.

Í samræmi við framangreint hefur kærði sett sér gjaldskrá fyrir sorphirðu í Austurbyggð, nr. 1087 frá 30. desember 2004.

Í samræmi við framangreint er litið svo á að sorphirðugjald sé bundið veittri þjónustu þó ekki komi slíkt fram í gjaldskrá kærða.

Nefnd skv. 31. gr. l. nr. 7/1998 lítur svo á að sorphirðugjald sé bundið veittri þjónustu. Ekki kemur fram í gögnum málsins að ágreiningur sé með aðilum um hvort sorp falli til frá tilgreindum fasteignum. Verður því að líta svo á að ágreiningslaust sé að sorp falli ekki til vegna fasteignarinnar að Hlíðargötu 12 á Fáskrúðsfirði en að sorp falli til vegna Hafnargötu 41, enda sé það vinnustaður. Með tilvísan til þessa er fallist á kröfu kæranda varðandi sorphirðugjöld af Hlíðargötu 12 á Fáskrúðsfirði, en hafnað er kröfu kæranda um niðurfellingu sorphirðugjalda af Hafnargötu 41.

ÚRSKURÐARORÐ:

Fallist er á kröfu kæranda um að ekki beri að greiða sorphirðugjöld vegna fasteignar hans að Hlíðargötu 12 á Fáskrúðsfirði. Kröfu kæranda um niðurfellingu sorphirðugjalds af Hafnargötu 41 á Fáskrúðsfirði er hafnað.

Lára G. Hansdóttir

Gunnar Eydal                                Guðrún Helga Brynleifsdóttir

Date: 11/25/05

1/2005 Úrskurður vegna kæru Ólafur Guðmundsson gegn Umhverfis- og heilbrigðisstofu Reykjavíkur

Með

Úrskurðarnefnd skv. 31. gr. laga nr. 7/1998.

Ár 2005,   föstudaginn  2. september, kom nefnd skv. 31.gr. l. nr. 7/1998 saman til fundar á skrifstofu formanns nefndarinnar að Sölvhólsgötu 7, Reykjavík.   Mætt voru Gísli Gíslason, Guðrún Helga Brynleifsdóttir og Lára G. Hansdóttir.

Fyrir var tekið mál nr. 1/2005  Ólafur Guðmundsson gegn Umhverfis- og heilbrigðisnefnd Reykjavíkur.

Í málinu er kveðinn upp svofelldur

úrskurður

I.

Stjórnsýslukæra Ólafs Guðmundssonar  hér eftir nefndur kærandi, er dags. 23. desember, 2004, en barst úrskurðarnefnd 5. janúar, 2005.   Kærð er ákvörðun Umhverfis- og heilbrigðisnefndar  Reykjavíkur, hér eftir nefnd kærði, um að kæranda beri að afla samþykkis beggja sameigenda sinna fyrir hundahaldi að Grenimel 6 í Reykjavík.

Gögn sem kærunni fylgdu eru :

1)      Afrit af úrskurði kærða dags. 23. september, 2004.

2)      Afrit af bréfi kærða dags. 23. september, 2004.

3)      Afrit af athugasemdum  kæranda við bréfi kærða dags. 22.júlí, 2004.

4)      Afrit af umsögn Umhverfis- og heilbrigðisstofu Reykjavíkur vegna kæru kæranda til kærða vegna skilyrðis um samþykki sameigenda fyrir veitingu hundaleyfis.

5)      Afrit af greinargerð með kæru kæranda dags. 24. mars 2004.

6)      Afrit af kæru kæranda dags. 6. febrúar 2004.

7)      Afrit af úrskurði kærða í máli Birgis Jónssonar gegn Heilbrigðiseftirliti Reykjavíkur.

8)      Afrit af svarbréfi Umhverfis- og heilbrigðisstofu dags. 25. ágúst 2003 vegna umsóknar um hundahald í Reykjavík.

9)      Afrit af bréfi kæranda til kærða dags. 15. september 2003.

10)  Afrit af svarbréfi Umhverfis- og heilbrigðisstofu til kæranda dags. 12. október, 2003.

11)  Afrit af bréfi kæranda til Umhverfis- og heilbrigðisstofu dags. 22. október, 2003

12)  Afrit af samþykki Huldu Jessen fyrir hundahaldi kæranda.

13)  Afrit af bréfi kæranda til Umhverfis- og heilbrigðisstofu dags. 7. nóvember, 2003.

14)  Afrit af svarbréfi Umhverfis- og heilbrigðisstofu við umsókn um leyfi til hundahalds dags. 7. nóvember, 2003.

15)  Afrit af bréfi kæranda til Umhverfis- og heilbrigðisstofu  dags. 30. janúar, 2004.

16)  Afrit af bréfi Umhverfis- og heilbrigðisstofu til kæranda dags. 8. febrúar 2004.

17)  Afrit af bréfi kæranda til Umhverfis- og heilbrigðisstofu dags. 3. mars, 2004.

Afrit af gögnum kæranda var sent kærða til umsagnar.  Gögn kærða voru send með bréfi póststimpluðu  4. maí 2005, en bréf er dags. 4. apríl, 2005.

II.

Kærandi kærir úrskurð kærða dags 23. september, 2004 um að honum beri að afla samþykkis beggja sameigenda sinna fyrir hundahaldi sínu að Grenimel 6 í Reykjavík.  Gerir kærandi þá kröfu aðallega að hinn kærði úrskurður verði ómerktur og verði ekki fallist á aðalkröfu sé þess krafist að hinn kærði úrskurður verði felldur úr gildi og staðfest verði að kærða sé ekki á grundvelli samþykktar um hundahalds í Reykjavík nr. 52/2002 fært að binda útgáfu leyfis til kæranda til að halda hund á efri hæð í fjöleignarhúsinu að Grenimel 6 í Reykjavík, því  skilyrði að sameigendur þar lýsi sig samþykka hundahaldinu. Kærandi vísar um málavexti til fylgiskjals síns nr. 5, í meðfylgjandi gögnum.  Kveðst kærandi hafa afhent umsókn um leyfi til hundahalds hinn 23. ágúst 2003.  Hafi umsókn og fylgigögnum verið veitt viðtaka en starfsmaður Umhverfis- og heilbrigðisstofu hafi talið að veiting leyfis væri háð því skilyrði að lagt yrði fram samþykki eigenda íbúðar á neðri hæð fyrir hinu áformaða hundahaldi.  Kærandi kveður að þar eð umrædd skoðun hafi eigi verið í samræmi við ákvæði 13. tl. A-liðar 41. gr. laga um fjöleignarhús nr. 26/1994 og virðist ekki eiga stoð í ákvæðum samþykktar nr. 52/002 um hundahald í Reykjavík hafi undirritaður óskað eftir að fá gögn sem staðfestu réttmæti þessarar afstöðu starfsmanns. Komið hafi þá til annar starfsmaður Umhverfis- og heilbrigðisstofu sem hafi afhent útprentun af úrskurði kærða dags. 24. febrúar 2000.  Þegar kærandi hafi skoðað úrskurðinn hafi hann ekki getað séð að hann styddi staðhæfingar um nauðsyn á samþykki af hálfu eigenda íbúðarinnar á neðri hæð að Grenimel 6.  Þar eð sá úrskurður varði túlkun á ákvæðum eldri samþykktar um hundahald í Reykjavík eigi hann ekki við.  Þá komi það eitt fram í niðurstöðum úrskurðarins varðandi forsendur að talið sé að hlutaðeiganda hafi borið að afla samþykkis allra sameigenda í húsinu þar eð húsið sé fjöleignarhús skv. 5. gr. þágildandi samþykktar um hundahald í Reykjavík.  Telur kærandi því að þessi staða hafi ekki ein og sér átt að nægja til þess arna sbr. 13. tl. A- liðar 41. gr. l. nr. 26/1994 og því síður sé svo nú sbr. ákvæði 6. gr. 13. tl A-liðar 41. gr. laga nr. 26/1994.  Þá sé í niðurstöðum ekki umfjöllun um hvað sé talið felast í hugtakinu “sameiginlegur inngangur” sem fram komi í tilgreindum 13. tl. A-liðar 41. gr. laga nr. 26/1994 hvað þá um hvað teljist “sérinngangur “ í skilningi ákvæða 2. mgr. 6. gr. samþykktar um hundahald í Reykjavík nr. 52/2002.  Því hafi kærandi talið að starfsmaður Umhverfis- og heilbrigðisstofu  hlyti að hafa gert mistök með því að afhenda honum umræddan úrskurð.

Kærandi kveður Umhverfis- og heilbrigðisstofu hafa með bréfi dags. 25. ágúst 2003 krafið sig um að afla samþykkis eigenda neðri hæðar að Grenimel 6 vegna hundahalds.  Hafi þá kærandi svarað og bent á að afstaða stofunnar væri byggð á misskilningi og að eflaust ættu við ákvæði 2. mgr. 5. gr. samþykktar nr.52/2002 auk þess sem vísað hafi verið til ótvíræðra ákvæða 13. tl. 41. gr. laga nr. 26/1994.  Hafi kærandi óskað afgreiðslu umsóknar án frekari málalenginga en óskað þess að ef Umhverfis- og heilbrigðisstofa ætlaði að halda kröfu sinni til streitu yrði gerð skilmerkilega og ítarlega rökstudd grein fyrir grundvelli þeirrar afstöðu áður en frekara framhald yrði á málinu.  Kveður kærandi að bréf hafi borist frá Umhverfis- og heilbrigðisstofu dags. 12. október 2003. Í bréfinu hafi verið slíkar mótsagnir að ekki hafi verið unnt að henda reiður á því hvert væri raunverulegt efni þess.  Hafi því kærandi sent svarbréf og bent á að slíkar sendingar yrði að skoða sem markleysu.  Kærandi lýsti þó að í ljósi aðstæðna og krafna um fjárútlát hafi hann talið ráðlegast að afla tímabundins samþykkis af hálfu eiganda íbúðarinnar á neðri hæð að Grenimel 6.  Hafi samþykki verið sent til Umhverfis- og heilbrigðisstofu.  Skömmu síðar hafi borist bréf forstöðumanns Umhverfis- og heilbrigðisstofu dags. 7. nóvember 2003 um að ritvilla hafi verið í bréfi dags. 12. október 2003 en það væri meining stofnunarinnar að “aðkoma”að húsnæði kæranda að Grenimel 6 félli ekki undir þær kringumstæður sem lýst væri í 2. mgr. 6. gr. samþykktar nr. 52/2002.  Ekki hafi verið frekari skýringar í bréfinu en vísað væri til þess að samþykkt um hundahald sé sett með stoð í lögum nr. 7/1998 er veiti sveitarstjórnum heimild til að setja í samþykktir sínar ítarlegri kröfur en fram komi í sjálfum lögunum  eða reglugerðum settum samkvæmt þeim og að á grundvelli þessa sé skilyrði fyrir veitingu leyfis til hundahalds í fjöleignarhúsi í Reykjavík við þær aðstæður sem lýst er í 1. og 2. mgr. samþykktar um hundahald að samþykki sameigenda liggi fyrir.  Þá hafi mátt ráða af niðurlagsmálsgrein bréfsins að það fæli í sér ákvörðun af hálfu Umhverfis- og heilbrigðisstofu um að samþykki eigenda íbúðar á neðri hæð að Grenimel 6 yrði sett sem skilyrði fyrir veitingu leyfis til hundahalds í íbúð kæranda.

Kærandi bendir á að með bréfi til Umhverfis- og heilbrigðisstofu dags. 30. janúar 2004 hafi hann krafist þess að þegar í stað yrði gengið frá afgreiðslu leyfis til hundahalds honum til handa og krafist skýringa á því af hverju það hefði ekki enn verið veitt, auk þess sem því var lýst yfir að áskilinn væri réttur til að krefjast endurgreiðslu gjalds sem greitt hafði verið.  Með bréfi Umhverfis- og heilbrigðisstofu dags. 8. febrúar 2004 hafi verið greint frá því að afgreiðsla umsóknar hefði tafist vgna mistaka en úr því yrði bætt.  Ennfremur kom fram að sakir þess að afgreiðsla leyfisins hefði misfarist yrði ekki um að ræða gjaldtöku vegna ársins 2004.  Nokkrum dögum síðar barst bréf er innihélt skilríki til staðfestingar því að leyfi til hundahalds væri veitt.

Kærandi kveðst hafa kært ákvörðun Umhverfis- og heilbrigðisstofu um að binda veitingu leyfis því skilyrði að eigendur íbúðar á neðri hæð samþykktu hundahaldið til kærða.  Þá kveðst kærandi hafa sent Umhverfis- og heilbrigðisstofu bréf og gert grein fyrir þeim brestum sem hann teldi á málsmeðferð stofunnar og boðið að umrætt bréf frá 7. nóvember yrði tekið til baka og yrði þá kæran afturkölluð. Er ekki varð orðið við þessu boði hafi kærandi lagt fram ítarlega greinargerð með kærunni dags. 23. mars, 2004,  krafist ómerkingar vegna málsmeðferðarágalla, en til vara að staðfest yrði að 2. mgr. 6. gr. samþykktar nr. 52/2002 ætti við um hundahald í íbúð kæranda.  Orðið var við tilmælum kæranda um að fá í hendur “umsögn” Umhverfis- og heilbrigðisstofu vegna kærunnar, en við lestur hennar kveður kærandi hafa komið í ljós að stofan hafði algjörlega horfið frá fyrra grundvelli í málinu þ.e. að samþykkis sameiganda neðri hæðarinnar væri krafist þar sem inngangur íbúðanna teldist sameiginlegur og hefði því nú verið haldið fram að samþykkis væri þörf þar sem lóð væri sameiginleg.  Kærandi kveður að þessi afstaða hafi þó m.a. verið með öllu ósamrýmanleg hinu veitta leyfi til hundahalds sem hafði verið afgreitt án nokkurrar kröfu um samþykki eiganda kjallaraíbúðar í húsinu, sem lóð hússins hafi ekki síður verið tilheyrandi heldur en hæðunum tveim.  Hafi því kærandi sent ítarlegar athugasemdir og aðalkrafa um ómerkingu verið afturkölluð.  Kærandi hafi því kært ákvörðun Umhverfis- og heilbrigðisstofu Reykjavíkur til kærða og sent með greinargerð dags. 24. mars, 2004 þar sem ítarleg grein hafi verið gerð fyrir málinu.

Kærði hafi fellt úrskurð sinn hinn 23. september s.l. og hafi úrskurðurinn borist kæranda 28. september s.l.  Í úrskurðarorðum komi fram að lagt sé fyrir kæranda að afla samþykkis beggja sameigenda sinna fyrir hundahaldinu.  Kærandi kveður að greindur úrskurður sé bæði efnislega rangur og auk þess afar óvandaður.  Ítarlegar efnislegar röksemdir kæranda fái þar enga umfjöllun og ábendingum um ágalla sé í engu sinnt og ekkert sé að því fundið að Umhverfis- og heilbrigðisstofa Reykjavíkur hafi við kærumeðferð byggt afstöðu sína á öðrum grundvelli en við töku hinnar kærðu ákvörðunar.  Þá sé með úrskurðarorðum tekin ný ákvörðun en ekki lýst ákvörðun til kæruefnis, auk þess sem þau séu ósamþýðanleg áður veittu leyfi til hundahalds sem ekki hafi verið hróflað við.

Rök kæranda til stuðnings aðalkröfu.

Í kæru byggir kærandi aðalkröfu sína á hæfisskorti nefndarmanna kærða.  Um sé að ræða lögfræðileg atriði af því tagi sem ekki sé unnt að búast við að leikmenn valdi.  Telur kærandi úrskurðinn bera þess merki.  Þá byggir hann og á því að kærði hafi látið hjá líða að fjalla um og taka afstöðu til málsmeðferðar Umhverfis- og heilbrigðisnefndar, en kærandi hafi í greinargerð dags. 24. mars, 2004 lýst fjölmörgum ágöllum sem á ákvörðun virtust vera.

Kærandi vísar til þess að Umhverfis- og heilbrigðisstofu hafi borið að gæta ákvæða stjórnsýslulaga við meðferð mála eins og þessa.  Kærandi féll frá kröfu um ómerkingu úrskurðar í bréfi sinu dags. 22. júlí 2004. Telur kærandi að ekki sé til neins að láta Umhverfis- og heilbrigðisstofu  fjalla um málið að nýju.

Aðalkrafan sé og studd með vísan til þess að reifun málsástæðna í hinum kærða úrskurði dags. 23. september, 2004 sé bæði ófullnægjandi og beinlínis röng.  Fari því mjög fjarri að málsástæðum kæranda fram bornum í greinargerð dags. 24. mars, 2004 og í athugasemdum dags. 22. júlí sé lýst með fullnægjandi hætti í þeim fjórum setningum um þær sem séu fram settar í úrskurði kærða.  Þannig sé t.d. í engu vikið að því ákvæði laga nr. 26/1994 um fjöleignarhús sem séu höfuðundirstaða í röksemdafærslu kæranda.  Þá sé rangt með farið að fram hafi komið að kærandi telji “ómálefnalegt að og óréttmætt” það sjónarmið að túlka verði undanþágur frá banni við hundahaldi í Reykjavík þröngt með hagsmuni samborgaranna að leiðarljósi “  Hins vegar sé í athugasemdun kæranda dags. 22. júlí 2004 vísað til þess að tilfærð orð afhjúpi að starfsmenn Umhverfis- og heilbrigðisstofu láti við embættisfærslu sína stjórnast af því viðhorfi að hagsmunir þeirra sem andsnúnir eru hundahaldi hafi meira vægi en hagsmunir þeirra sem vilja halda hunda og þeirri skoðun síðan lýst að það viðhorf sé algjörlega ómálefnalegt og óréttmætt.

Þá sé aðalakrafan og sérstaklega studd með vísan til þess að kærði hafi alls ekki fjallað um helstu málsástæður kæranda viðvíkjandi efnishlið þeirra ákvörðunar er hinn kærði úrskurður varðar. Telur kærandi að mjög alvarlegur brestur sé uppi að þessu leyti þar eð ekki sé neina umfjöllun að finna í kærðum úrskurði um þá meginröksemd kæranda að ákvæði 13. tl. A liðar 41. gr. l.nr. 26/1994 um fjöleignarhús laga gangi framar ákvæðum samþykkta sveitarfélaga sem sett hafi verið grundvelli 25. gr. l. nr. 7/1998.  Tekið skuli fram að orð í úrskurðinum fengin úr dómi héraðsdóms Reykjavíkur frá 20. september 1999 í máli Jóns Guðmundssonar gegn Reykjavíkurborg, á þá leið að samþykki um hundahald í Reykjavík hafi næga lagastoð, hafi enga þýðingu í þessu sambandi þar eð kærandi byggi ekki á því að samþykkt um hundahald í Reykjavík, skorti lagastoð.  Þá sé ekki heldur fjallað um athugasemdir kæranda um að umhverfis- og heilbrigðisstofa hafi undir rekstri horfið frá fyrra efnisgrundvelli, og vísar kærandi til athugasemda sinna dags. 22. júlí 2004 um þetta málefni.  Kærandi bendir á að þegar ákvörðun stjórnvalds sé skotið til æðra stjórnvalds sbr. 1. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga, beri hinu æðra stjórnvaldi að taka hina kærðu ákvörðun og þær ástæður sem kærandi færi fram, til sjálfstæðrar, óvilhallrar og hlutlægrar skoðunar.  Þá beri æðra stjórnvaldi að rökstyðja niðurstöðu sína í kærumáli. Kveður kærandi að ekki fáist staðist að í slíkum úrskurði sé látið hjá liða að fjalla um helstu ástæður sem kærandi byggi á.  Í máli þessu hafi úrskurðaraðili þó skotið sér undan þessu og sé svo sem kærða hafi fallist hendur gagnvart því verkefni að fjalla með rökstuddum hætti um efnishlið kæru.  Telur kærandi að hinn kærði úrskurður beri ekki með sér að kæran hafi hlotið óvilhalla og hlutlæga skoðun.

Aðalkrafan sé og studd þeim röksemdum að með úrskurðarorðum hins kærða úrskurðar hafi kærði tekið nýja ákvörðun en eigi lýst yfir afstöðu til fram kominna krafna.  Séu greind úrskurðarorð ósamþýðanleg veittu leyfi til hundahalds sem ekki hafi verið hróflað við.  Þá sé þversögn í því fólgin að kærði skuli annars vegar setja fram þá kröfu sem úrskurðarorð greina en hins vegar í engu finna að málsmeðferð Umhverfis- og heilbrigðisstofu.

Í athugasemdum kæranda dags. 22. júlí 2004 sé því lýst að aðkoma Umhverfis- og heilbrigðisstofu Reykjavíkur að kærumeðferð kærða veki grun um að vera kunni að með fyrirmælum í 2. mgr. 1. gr. samþykktar um hundahald í Reykjavík um málsskotsrétt til kærða, sé í raun farið á svig við ákvæði 1. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.  Ennfremur sé þar lýst grunsemdum um að verið geti að Umhverfis- og heilbrigðisstofa komi að úrskurðum í eigin málum með þeim hætti að í bága fari við góða stjórnsýsluhætti eða jafnvel ákvæði stjórnsýslulaga og ennfremur að spurningar vakni um það hvort kærði reiði  sig að öðru leyti á liðsinni starfsmanna Umhverfis- og heilbrigðisstofu við undirbúning og vinnu að úrskurðum sínum í málum sem sú sama stofnun á aðild að.   Kærandi fer þess á leit, verði orðið við kröfu um ómerkingu að réttaráhrif hennar verði tilgreind, þ.e. t.d. hvort kærða beri þá að endurtaka málsmeðferð sína eða hvort slík endurmeðferð sé háð kröfu um að hún fari fram.

Rök til stuðnings varakröfu.

Kærandi vísar til verndar eignarréttar í 72. gr. stjórnarskrár Íslands nr. 33/1944 enda sé friðhelgi eignarréttar ein helsta stoð almennra mannréttinda.  Telur kærandi gildi tilvísaðrar lagagreinar ekki síst í því fólgið að hún leiði til þess að almennt beri að túlka þröngt þau ákvæði er setja eignarréttindum skorður.  Kærandi bendir á að um gagnkvæm réttindi og skyldur eigenda fjöleignarhúsa sé mælt fyrir um í l. nr. 26/1994 um fjöleignarhús.  Umrædd lög séu sérlög varðand sérsvið eignarréttarins.  Skv. 1. mgr. 2. gr. laganna séu ákvæði þeirra ófrávíkjanleg nema annað sé tekið fram í þeim eða leiði af eðli máls. Kveður kærandi að löggjafinn hér á landi hafi skipað réttindum og skyldum sameigenda fjöleignarhúsa með samræmdum hætti óháð því hvar á landinu eignir þeirra séu.  Til fyllingar lögunum standi hinar almennu ólögfestu  lagareglur eignarréttar, einkum reglur varðandi sameign sem og reglur grenndarréttar.  Vísar kærandi til þess að í lögum um fjöleignarhús nr. 26/1994 sé mælt fyrir um við hvaða aðstæður hundahald eiganda íbúðar í fjöleignarhúsi sé háð samþykki eigenda annarra eignarhluta, sbr. A-lið 41. gr. laganna þar sem upp séu talin þau tilvik er samþykki allra sameigenda fjöleignarhúss þurfi til ráðstöfunar.  Í 13. tl. A-liðar 41. gr. segi um að halda hunda og/eða ketti í húsinu að þegar hús skiptist í aðgreinda hluta nægi samþykki þeirra eigenda sem hafi sameiginlegan inngang, stigagang eða annað semeiginlegt húsrými.  Kærandi vísar og til athugsemdar með frumvarpi umræddra laga og þar komi fram að skýra beri gildissvið greinds A-liðar 41. gr. þröngri lögskýringu.  Með tilvísan til framangreinds sé rökrétt að álykta að séu þær aðstæður sem lýst sé í 13. tl. ekki fyrir hendi sé hundahald ekki háð samþykki sameigenda.     Telur kærandi óhjákvæmilegt að líta svo á að orðin “sameiginlegt húsrými” í umræddum 13. tl. taki til húsrýmis þar sem snertifletir vegna umgengni hunda og katta sem haldin væru, yrðu ámóta og óhjákvæmilegt er þegar um er að ræða sameiginlegan inngang eða stigagang.  Ennfremur verði samkvæmt ofantöldu ályktað að merking hugtaksins”inngangur” verði ekki skilin víðtækum skilningi í því sambandi sem tilgreindur 13. tl. tekur til heldur þvert á móti.  Skv. því verði eigi talið að þar gæti verið um annað að ræða en þær aðstæður að beinlínis sé gengið inn í húsrými um sameiginlegar dyr. Á sama hátt verði fráleitt talið að “inngangur”geti í þessu sambandi átt við sameiginlega aðkomuleið undir beru lofti.  Vísar kærandi til ákvæðis 72. gr. stjskr. sem og almenn sjónarmið um að varlega beri að fara við að túlka lög til takmörkunar athafnafrelsis manna séu framangreindum ályktunum til frekari styrktar.  Kærandi bendir hins vegar á í þessu sambandi að enda þótt hundahald í fjöleignarhúsi kunni þannig að vera óháð samþykki sameigenda hljóti þó vegna hagsmuna og réttar sameigenda að verða að gæta strangari hamla við hundahald í fjöleignarhúsi en er um ræði hundahald í einbýli.

Kærandi bendir á að þeirri innbyrðisskipan réttinda sameigenda fjöleignarhúsa sem ákveðin hafi verið með lögum um fjöleignarhús, sérlögum um þau málefni verði ekki vikið til hliðar nema með ótvíræðum lagaákvæðum.  Vísar kærandi þar um til þess að samþykktir sveitarfélaga geti eigi gengið framar ákvæðum laga sem Alþingi hafi sett.  Kærandi bendir á að ákvæði 1. mgr. 25. gr. l. nr. 7/1998 geti ekki staðist sem frávik frá þeirri reglu, enda alls ekki unnt með almennu lagaákvæði að framselja til handhafa framkvæmdavalds, hvað þá til sveitarfélaga vald til að setja reglur sem ryðja til hliðar ákvæðum laga.

Kærandi lýsir aðkomu að Grenimel 6 þannig að í húsinu séu þrjár íbúðir og þrír eignarhlutar.  Sé stígur frá götu að tröppuuppgangi á vesturhlið hússins og breikki stígurinn úr 1 m í 1.7 m er fáir metrar séu ófarnir að uppganginum.  Dyr að íbúðum á fyrstu og annarri hæð séu hlið við hlið á tilgreindum tröppuuppgangi sem sé með 8 tröppum.  Telur kærandi að vafalaust sé að samkvæmt þeirri merkingu sem lögð sé í orðið sérinngangur sé um að ræða lýsingu eiginleika fasteigna hvort heldur sé í tengslum við fasteignaviðskipti eða í almennu tali sé sérinngangur að íbúð kæranda á 2. hæð að Grenimel 6.  Með hliðsjón af þeim staðháttum fáist því ekki staðist að telja að aðstæður við innganga íbúða að 1. og 2. hæð að Grenimel 6 séu með því móti að með umgengni hunds um tröppuuppganginn á leið að og frá íbúðinni á 2. hæð hljóti íbúar 1. hæðar að komast í slíka snertingu við dýrið að óþægindi myndu skapast.   Ítrekar kærandi enn á ný að með hliðsjón af tilgangi þeim sem að baki hafi búið við lögfestingu ákvæðis 13. tl. A-liðar 41. gr. l. nr. 26/1994 séu ekki fyrir hendi forsendur til að teygja svo úr hugtakinu “sameiginlegur inngangur” í skilningi ákvæðisins að það geti átt við um aðkomu að 1. og 2. hæð að Grenimel 6.

Kærandi ítrekar á ný að ekki liggi fyrir vitneskja um af hverju Umhverfis- og heilbrigðisstofa telji að aðstæður varðandi inngang íbúðar hans falli ekki undir kringumstæður  sem 2. mgr. 6. gr. samþykktar nr. 52/2002 taki til.  Telur því kærandi að ekki verði komið að endanlegum rökstuðningi varðandi efnishlið málsins fyrr en upplýst hafi verið um framangreind atriði.  Kærandi ítrekar og að um það hvenær hundahald í fjöleignarhúsum sé háð samþykki sameigenda gildi ákvæði 13. tl. A-liðar l. nr. 26/1994.   Í ljósi aðstæðna við inngang íbúða sjái kærandi ekki að hundahald í íbúð hans geti verið háð samþykki eigenda íbúðar á neðri hæð.  Kærandi kveður að starfsmenn sveitarfélaga geti ekki tekið sér það fyrir hendur að skýra hugtök eins og “sérinngangur “ að eigin geðþótta og sé þá um valdníðslu að ræða er þeir fari svo fram án þess að byggja á haldbærum rökum eða málefnalegum ástæðum.

III.

Eins og fyrr greinir sendi kærði svör, bréf dags. 4. apríl, 2005 ásamt tillögu að umsögn umhverfisráðs dags. 15. mars 2005, en gögnin bárust í bréfi sem er póststimplað 4. maí s.l.  Í bréfinu kemur fram að á fundi Umhverfisráðs  4. apríl hafi verið lögð fram drög að umsögn ráðsins og kæra kæranda til úrskurðarnefndar.  Tillagan að umsögn hafi verið samþykkt einróma.  Í tillögunni kemur fram að Umhverfisráð hafi kynnt sér kæru kæranda.  Telji Umhverfisráð rétt að taka fram að málsástæður kæranda hafi verið ítrekað ræddar af kærða þó ekki hafi verið talin ástæða til þess að fjalla um hverja málsástæðu í úrskurði nefndarinnar.  Að mati ráðsins hafi ekki komið fram ný efnisleg rök frá kæranda sem kalli á að ráðið fjalli sérstaklega um þau. Því vísar Umhverfisráð til tilgreinds úrskurðar kærða og þá sérstaklega til forsendna og niðurstöðu í úrskurði kærða, en þar komi eftirfarandi fram :

Um hundahald í Reykjavík gildi ákvæði samþykktar nr. 52/2002.  Þessi samþykkt sé sérstök heilbrigðissamþykkt sveitarfélags sett með stoð í 25. gr. l. nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir, en hún veiti sveitarfélögunum heimild til að setja í samþykktir ítarlegri kröfur en fram komi í lögum um hollustuhætti og mengunarvarnir eða reglugerðum settum skv. þeim.  Skv. 1. tl. 1. mgr. 25. gr. l. nr. 7/1998 sé sveitarfélögum heimilt að setja í slíkar samþykktir ákvæði um bann eða takmörkun gæludýrahalds og húsdýrahalds.  Vísað er og til þess að samþykkt um hundahald í lögsagnarumdæmi Reykjavíkur hafi næga lagastoð.

Vísað er til þess að skv. 2. gr. samþykktar um hundahald í Reykjavík nr. 52/2002 sé hundahald bannað í Reykjavík.  Heimilt sé þó að veita einstaklingum undanþágur frá meginreglunni um bann við hundahaldi, að uppfylltum tilteknum skilyrðum.  Fallast beri á það álit gagnaðila að túlka beri heimild til að veita undanþágu frá banni við hundahaldi þröngt.  Það feli í sér, að ríkar kröfur verði að gera hverju sinni til umsækjenda um undanþágu frá banni við hundahaldi og að þeir uppfylli öll skilyrði samþykktarinnar fyrir undanþágu.  Þá leiði af þröngri túlkun á undanþáguheimildinni að allur vafi um að umsækjandi uppfylli skilyrði samþykktarinnar beri að meta umsækjanda í óhag. Þá kemur og fram að kærandi krefjist þess að kærði staðfesti með úrskurði sínum að íbúð kæranda sé þannig að ekki sé þörf á leyfi sameigenda sbr. 2. mgr. 6. gr. samþykktar um hundahald.  Hljóði umrætt ákvæði svo :  “Þegar íbúð umsækjanda hefur sérinngang, þótt um sé að ræða annars konar sameiginlegt húsrými eða sameiginlega lóð þá er veiting undanþágu til hundahalds ekki háð samþykki annarra eigenda enda er öll viðvera og /eða umferð hundsins um slíkt rými stranglega bönnuð. “

Í máli þessu liggi fyrir að kærandi búi í húsi með þrem íbúðum og til þess að komast inn í íbúð kæranda þurfi að fara um lóð sem sé sameiginleg öllum þrem íbúðum hússins og tröppur og stigapall að dyrum, sem séu sameiginleg með íbúð kæranda og annars sameiganda.  Ekki verði séð að kærandi geti uppfyllt það skilyrði 2. mgr. 6. gr. samþykktar um hundahald að öll viðvera og/eða umferð hunds kæranda um sameiginlegt rými, hvort sem um ræðir lóð eða tröppur/stigapall verði stranglega bönnuð og beri honum því að skila inn samþykki sameigenda sinna.  Með vísan til ofanritaðs sé það niðurstaða kærða að kæranda beri að skila inn samþykki sameigenda sinna fyrir hundahaldi.  Drög þessi voru lögð fram í Umhverfisráði og var tillagan samþykkt einróma.

IV.

Krafa kæranda er að hinn kærði úrskurður um að kærandi skuli afla samþykkis beggja sameigenda sinna fyrir hundahaldi að Grenimel 6, verði ómerktur.  Til vara er þess rkafist að úrskurðurinn verði felldur úr gildi og staðfest verði að Reykjavíkurborg sé ekki á grundvelli samþykktar um hundahald í Reykjavík fært að binda útgáfu leyfis til kæranda til að halda hund á efri hæð í fjöleignarhúsinu að Grenimel 6 í Reykjavík því skilyrði að sameigendur þar lýsi sig samþykka hundahaldinu.

Ekkert í gögnum málsins bendir til vanhæfis nefndarmanna kærða að lögum til að leysa úr því álitaefni sem hinn kærði úrskurður varðar.  Hvað varðar vísan kærða til þess að reifun málsástæðna sé ófullnægjandi og beinlínis röng verður að vísa til þess að niðurstaða í úrskurði er í samræmi við gildandi lög og reglugerðir og fyrirliggjandi úrskurði.  Hvað varðar þá málsástæðu kæranda að kærði hafi látið hjá líða að fjalla um og taka afstöðu til málsmeðferðar Umhverfis- og heilbrigðisstofu verður að benda á að málsmeðferð sé ekki háð þeim annmörkum sem varði ómerkingu úrskurðar.  Þá verður ekki heldur talið að skuli valda ómerkingu úrskurðar þó reifun málsástæðna hafi ekki verið nægileg að mati kæranda.  Ljóst virðist af öllum gögnum málsins að öll sjónarmið kæranda hafi legið fyrir og kemur fram í svari Umhverfisráðs við kærunni að þó málsástæður kæranda hafi ekki verið teknar upp í úrskurði hafi þær verið margræddar.   Kærandi byggir málsástæðu á því að A liður 41. gr. laga um  fjöleignarhús nr. 26/1994 gangi framar samþykkt um hundahald í Reykjavík.    13. tl. A liðar 41. gr. l. nr. 26/1994 er svohljóðandi :

Við ákvarðanatöku um sameiginleg málefni í fjöleignarhúsum, sbr. 39. gr., gilda þessar reglur:

A. Til ákvarðana um eftirfarandi þarf samþykki allra eigenda:

13. Um að halda megi hunda og/eða ketti í húsinu. Þegar hús skiptist í aðgreinda hluta nægir samþykki þeirra eigenda sem hafa sameiginlegan inngang, stigagang eða annað sameiginlegt húsrými.

Aðilar máls eru sammála um að túlka beru heimild til að veita undanþágu frá banni við hundahaldi þröngt.

Með tilvísan til framangreinds og í ljósi aðstæðna við fasteignina að Grenimel 6 í Reykjavík verður að telja að samþykki sameigenda neðri hæðar sem eru með sameiginlegan inngang með kæranda, sé fullnægjandi.

Er því kærður úrskurður felldur úr gildi og lagt fyrir kærða að taka málið til meðferðar að nýju.

ÚRSKURÐARORÐ:

  Úrskurður kærða er felldur úr gildi og lagt fyrir kærða að taka málið til meðferðar að nýju.

  Lára G. Hansdóttir

 Gísli Gíslason                      Guðrún Helga Brynleifsdóttir

Date: 10/4/05

8/2004 Úrskurður vegna kæru Sláturfélag Suðurlands gegn Umhverfisstofnun.

Með

Úrskurðarnefnd skv. 31. gr. laga nr. 7/1998.

Ár 2005, miðvikudaginn 22. ágúst, kom nefnd skv. 31.gr. l. nr. 7/1998 saman til fundar á skrifstofu formanns nefndarinnar að Sölvhólsgötu 7, Reykjavík.   Mætt voru Gísli Gíslason, Guðrún Helga Brynleifsdóttir og Lára G. Hansdóttir.

Fyrir var tekið mál nr.  8/2004  Sláturfélag Suðurlands Fosshálsi 1, Reykjavík gegn Umhverfisstofnun Suðurlandsbraut 24, Reykjavík.  

Í málinu er kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

I

Stjórnsýslukæra Einars Arnar Davíðssonar hdl f.h. Sláturfélags Suðurlands, hér eftir nefnt kærandi er dags 9. desember, 2004.  Kærð er synjun Umhverfisstofnunar, hér eftir nefnd kærði,  á umsókn um heimild til notkunar á aukaefnum E 475, E 435 og E 127 í matvælaflokki 16.2 og 15.1.

Eftirtalin gögn fylgdu kærunni :

1)      Afrit af umsókn um heimild til notkunar aukaefna  (Bac´n Pieces-Bacon flavored chips).

2)      Afrit af umsókn um heimild til notkunar aukaefna  (Salad Toppings).

3)      Afrit af bréfi Umhverfisstofunar dags. 9. september, 2004, synjun umsóknar.

4)      Afrit af bréfi Umhverfis- og heilbrigðisstofu Reykjavíkur dags. 28. október 2004.

5)      Afrit af bréfi Hollustuverndar ríkisins dags. 12. febrúar, 1991.

Afrit af gögnum kæranda voru send kærða,  Greinargerð kærða er dags. 9. febrúar 2005.  Kærandi gerði athugasemdir við þá greinargerð með bréfi dags. 28. febrúar, 2005.

II.

Lögmaður kæranda kærir synjun kærða á umsókn um heimild til notkunar á aukaefnum E 475, E 435 og E 127 í matvælaflokki 16.2 og 15.1  Kröfur kæranda eru:

1)      Að réttaráhrifum hinnar kærðu stjórnvaldsákvörðunar verði frestað meðan kæra sé til meðferðar úrskurðarnefndar.

2)      Að kæranda verði heimilt að nota aukaefnin E 127 (erýtrósýn), E 435 (Pólýocilen sorbitanmónósterat) og E 475 (Pólýglyserófitusýruesterar) í matvælaflokki 16.2  (Skreyting og vörur til yfirborðsmeðhöndlunar).

3)      Að kæranda verði heimilt að nota aukaefnið E 127 (Erýtrósýn), í matvælaflokki 15.1 (Naslvörur úr korni, kartöflum eða sterkju).

4)      Einnig er krafist að í niðurstöðu úrskurðarnefndar verði kærða gert að greiða kostnað við að hafa kæruna uppi.

Lögmaður kæranda kveður kæranda hafa um langt skeið flutt inn til landsins

og selt ýmsar vörur og matvæli.  Meðal annars vörurnar McCormick Bac´n Pieces-Bacon flavored chips 92. gr. og McCormick Salad Toppings 106 gr. frá bandaríska framleiðandanum McCormick.  Einnig Betty Crocker kökuskreytingakrem frá bandaríska framleiðandanum Signature Brands.  Vegna athugasemda kærða við umræddar matvörur hafi kærandi lagt umsóknir inn til kærða. Þeim umsóknum hafi verið hafnað.  Með bréfi Umhverfis- og heilbrigðisstofu Reykjavíkur dags. 28. október, 2004 hafi kæranda verið gert að stöðva dreifingu á vörunum Betty Crocker kökuskreytingakremi frá Signature Brands, Bac´n Pieces-Bacon flavored chips frá McCormick og Salad Toppings frá Mc Cormick og innkalla vörurnar af markaði.

Rökstuðningur lögmanns kæranda um frestun réttaráhrifa er sá að kæran sé í

raun þýðingarlaus sé kærðri ákvörðun hrundið í framkvæmd áður en úrskurðarnefndin komist að niðurstöðu í málinu. Séu umræddar vörur kæranda teknar úr hillum matvörubúða sé nær tilgangslaust fyrir kæranda að nýta lögmæta heimild sína til að kæra ákvörðun kærða þar sem kærandi hafi þá þegar orðið fyrir tjóni.  Um þetta vísar lögmaður kæranda til meðalhófsreglu 12. gr. stjórnsýslulaga.  Kærandi telji að Umhverfis- og heilbrigðisstofa Reykjavíkur eigi ekki að leita strangari leiða í framkvæmd sinni en nauðsyn beri til.  Vísar lögmaður kæranda til þess að við framkvæmd ákvörðunar skuli velja það úrræði sem vægast sé þar sem fleiri úrræða sé völ er þjónað gæti því markmiði sem að sé stefnt.  Þá er vísað til þess að stjórnvald gæti hófs í beitingu þess úrræðis sem valið sé.

Rökstuðningur lögmanns kæranda um kröfuliði 2 og 3 er sá að kærði hafi ekki litið til allra þátta við ákvörðun sína og að stofnunin hafi brotið 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.  Kærandi vísi til meðfylgjandi umsókna um efnisinnihald og annarra staðreynda um vörurnar.  Sér í lagi að aukaefnin séu með öllu hættulaus jafnvel þó þeirra sé neytt í miklum mæli.  Þá vísar lögmaður kæranda til þess að hér á landi sé heimilt að selja rauð kokteilber, Cocktail Cherries frá framleiðandum Opies, sem innihaldi litarefnið E 127.  Vísi því kærandi til meginsjónarmiða um jafnræði.  Telur kærandi að þar sem heimilt sé að selja umrædd kokteilber með þessu litarefni sé kærða ekki stætt á að banna sölu á Bac´n Pieces-Bacon flavored chips, Salad Toppings og öðrum vörum sem innihaldi tilgreint litarefni.  Þá telur lögmaður kæranda það ekki samrýmast grundvallarmarkmiðum laga og reglna stjórnsýslunnar að mismuna matvælainnflytjendum á þann hátt sem að ofan greini.  Með vísan til 21. gr. stjórnsýslulaga sérstaklega 1. liðar 2. mgr. telur kærandi að kærði hafi ekki rökstutt ákvörðun sína nægilega.  Sé það óskiljanlegt hvernig vara sem til margra ára hafi verið seld hér á landi sé nú orðin ólögleg.

Lögmaður kæranda greinir frá því að allt frá því honum bárust athugasemdir kærða vegna umræddra vörutegunda hafi hann leitað að vöru sem komið gæti í stað þeirra sem hin kærða ákvörðun beinist að.  Komið hafi í ljós að hvorki í Evrópu né Bandaríkjunum sé til vara sem komi í stað bakonlíkis (Bac´n Pieces-Bacon flavored chips).  Vísar lögmaður kæranda af þeirri ástæðu til sjónarmiða um meðalhófsreglu stjórnsýslulaga.  Kærandi telur að af þeirri ástæðu ætti að gera enn strangari kröfur á hendur kærða fyrir að banna bakonlíkið.

Lögmaður kæranda bendir á að kærandi hafi undir höndum heimild frá Hollustuvernd ríkisins dags. 12. febrúar, 1991 til að selja bakonlíki (stytting á Bac´n Pieces Bacon flavored ships) með því skilyrði að límt sé yfir ”No cholesterol”.  Kærandi telur þessa heimild ekki hafa verið afturkallaða og því í fulu gildi.  Með vísan til efnisinnihalds umræddrar vöru og þeirrar staðreyndar að aukaefnin sem umsókn kæranda beindist að séu með öllu hættulaus telur kærandi að kærði hafi með ákvörðun sinni brotið gegn meðalhófsreglu 12. gr. stjórnsýslulaga.  Kærandi telur að stofnunin eigi ekki að leita strangari leiða í framkvæmd sinni en nauðsyn beri til og við framkvæmd ákvörðunar skuli velja það úrræði sem vægast sé þar sem fleiri úrræða sé völ er þjónað geta því markmiði sem að sé stefnt.  Þá er vísað til þess að kærði eigi að gæta hófs í beitingu þess úrræðis sem valið sé.

Lögmaður kæranda gerir þá kröfu að nefndin taki fram í niðurstöðu sinni að kærði beri kostnað kæranda við að hafa kæruna uppi.  Farið er fram á að nefndin ákvarði upphæð greiðslu kærða til kæranda skv. mati sínu og að fjárhæðin sé tiltekin í niðurstöðu nefndarinnar. Lögmaður kæranda ítrekar kröfur kæranda og áskilur sér rétt til frekari málsreifana, málsástæðna og lagaraka ef krafist sé.

Í athugasemdum kæranda við greinargerð kærða kemur fram að þar sem kærði og Umhverfis- og heilbrigðisstofa Reykjavíkur hafi í raun orðið við kröfu kæranda sé ekki ástæða til þess að nefndin taki ákvörðun um þá kröfu að fresta réttaráhrifum meðan á meðferð málsins standi.  Lögmaður kæranda telur að í málavaxtalýsingu kærða sé ekki getið um samskipti kærða og kæranda áður en kærða hafi borist umsókn kæranda um leyfi á grundvelli 10. gr.  Þyki því rétt að fjalla nánar um forsögu þess að umsókn hafi verið send kærða.  Eins og fram komi í kæru hafi kærandi um langt skeið flutt inn og selt þær vörur sem mál þetta snúist um.  Hafi kærandi fengið tilkynningu frá kærða þess efnis að hann gæti ekki haldið áfram innflutningi og dreifingu á nokkrum vörum nema að sótt yrði um leyfi á grundvelli 10. gr.  Kveður lögmaður kæranda að látið hafi verið að því liggja að slík umsókn væri aðeins formsatriði en greiða þyrfti gjald fyrir. Hafi kærandi skv. leiðbeiningum kærða sótt um heimild til að nota ofangreind aukefni en hafi verið hafnað.  Kærandi bendir á að fram komi í greinargerð kærða að það sé álit hans að við túlkun á 10. gr. rgl.nr. 285/2002 beri að líta til orðalags 5. gr. tilskipunar 89/107/EBE.  Kærandi hafnar túlkun kærða á þessu og bendir á að í ljósi forsögu málsins telji hann að með túlkun sinni á 10. gr. rgl. nr. 285/2002 fari kærði gegn ákvæðum stjórnsýslulaga nr. 37/1993, sér í lagi 7. gr. um leiðbeiningarskyldu.  Kærði hafi yfirumsjón með opinberu eftirliti með framleiðslu og dreifingu matvæla hér á landi og hefði á auðveldan hátt getað greint kæranda frá “túlkun” sinni strax í upphafi og með því sparað kæranda tíma og peninga. Í stað þess hafi kærði leitt kæranda út í kostnaðarsamar aðgerðir sem hafi valdið honum miklu fjárhagslegu tjóni.  Með því að gefa til kynna að kæranda yrði veitt bráðabirgðaleyfi til notkunar aukefna sem ekki samræmdist aukefnalista hafi kærði gefið kæranda tilefni til að ætla að hann gæti áfram verslað með umræddar vörur.  Hafi kærandi tekið mið af því í áætlanagerð sinni.

Kveður kærandi að með hliðsjón af 12. gr. stjórnsýslulaga og vinnubrögðum kæranda telji kærandi að nefndin ætti að heimila notkun á aukefnum skv. kröfuliðum 2 og 3 í kæru.

Kærandi vísar á bug tilvísunum kærða í norrænar vinnunefndir og birtar greinar.  Upplýsingaskylda hvíli á kærða og hefði kærði viljað byggja á tilvitnuðum gögnum hefði honum mátt vera ljóst að slík gögn hefðu átt að fylgja greinargerð hans.   Kærandi ítrekar að hann hafi undir höndum heimild frá Hollustuvernd ríkisins dags. 12. febrúar 1991 til að selja Bakonlíki með því skilyrði að límt sé yfir “No Cholesterol”, sbr. fylgiskjal 5.  Breyting á reglugerð breyti ekki þessari heimild.  Kærandi telji þessa heimild ekki hafa verið afturkallaða og því enn í fullu gildi.

Kærandi bendir á að það komi fram í greinargerð kærða að kærandi eigi að bera allan kostnað við að hafa kæruna uppi.  Í nokkrum lögum sé að finna heimild til að taka gjald af aðilum kærumáls.  Það leiði af lögmætisreglunni að kærugjald verði ekki tekið af aðilum kærumáls nema til grundvallar slíkri ákvörðun liggi ótvíræð lagaheimild.  Þar sem ekki sé skýr heimild til þess að taka gjald af kæranda fyrir að hafa kæruna uppi, komi slíkt ekki til álita hjá nefndinni.

Kærandi mótmælir þessu. Varðandi kröfulið 4 í kæru vísar kærandi til rökstuðnings um aðdraganda þess að kærandi lagði fram umsókn um heimild til notkunar á aukefnum og framferðis kærða.

Kærandi vísar til þess að með orðalagi í greinargerð kærða hafi mátt ráða að frá upphafi hafi verið tilgangslaust fyrir kæranda að sækja um heimild.  Kærandi lýsir yfir endurkröfurétti á hendur kærða verði niðurstaðan gegn hagsmunum kæranda.

Lögmaður kæranda  ítrekar að heimila skuli kæranda að nota umsótt aukefni og ítrekar gerðar kröfur.

III.

Greinargerð kærða er dags. 9. febrúar, 2005.  Getur kærði þess fyrst að opinbert eftirlit með framleiðslu og dreifingu matvæla sé í höndum heilbrigðisnefnda undir yfirumsjón kærða að svo miklu leyti sem það sé ekki falið öðrum.  Skv. 10. gr. rgl. nr. 285/2002 um aukefni í matvælum sé kærða falið að veita bráðabirgðaleyfi til notkunar aukefna sem ekki samræmist aukefnalista.  Því verði einungis fjallað um kröfuliði tvö og þrjú þar sem þeir kröfuliðir snúi að kærða.

Kærði kveður málavexti þá að umsókn hafi borist kærða frá kæranda á grundvelli 10. gr. rgl. nr. 285/2002 um aukefni í matvælum og hafi verið óskað leyfis kærða til að nota aukefnin E-127 í kafla 15.1 naslvörur úr korni, kartöflum og sterkju í aukefnalista í viðauka II með reglugerðinni.  Einnig hafi verið sótt um aukefnin  E 475, 435 og 127 í flokki 16.2 skreytingar og vörur til yfirboðsmeðhöndlunar.  Kærði hafi tekið ákvörðun 9. september 2004 þar sem hafnað hafi verið að heimila ofangreind aukefni í aðra matvælafloka en þá sem þegar séu tilgreindir í viðauka II með reglugerðinni.

Kærði bendir á að ákvæði 10. gr. rgl. sæki uppruna sinn í 5. gr. tilskipunar 89/107/EBE.  Þar segi að heimilt sé að að leyfa tímabundið á yfirráðasvæði landanna markaðssetningu og notkun á aukefni úr einhverjum þeim flokkum sem taldir séu í I. viðauka og séu ekki taldir með í skrá (þ.e. jákvæðum aukefnalista).  Það sé álit kærða að við túlkun á 10. gr. reglulgerðarinnar beri að líta til orðalags þessa ákvæðis tilskipunarinnar.  Í því felist að einungis sé mögulegt að veita bráðabirgðaleyfi fyrir þau aukefni sem ekki hafi þegar verið sett inn á aukefnalista í viðauka II.  Hafi tiltekið aukefni hins vegar verið tekið inn á skrána í tiltekna flokka sé ekki heimilt skv. 10. gr. að veita bráðabirgðaleyfi til að þau aukefni séu heimil í aðra flokka.

Kærði kveður verklagið, þegar ný efni séu tekin inn í aukefnalista, vera með þeim hætti sem vísað sé til í 5. gr. tilskipunnar 89/107/EBE en þar sé vísað til málsmeðferðar sem kveðið sé á um í 100. gr. Rómarsáttmálans.  Sé aukefni leyft sé það leyfi takmarkað við tiltekna flokka á jákvæða aukefnalistanum og gefin sé út tilskipun sem tekin sé upp í íslenskan rétt með breytingum á viðauka II með aukaefnareglugerð.

Heimild kærða til útgáfu bráðabirgðaleyfis á grundvelli 10. gr. rgl. skv. 5. gr. tilskipunarinnar byggi þannig á því sjónarmiði að ef ný aukefni komi til sögunnar sem Evrópusambandið hafi ekki tekið til skoðunar geti stofnunin veitt bráðabirgðaleyfi til tveggja ára meðan tekið sé til skoðunar hjá Evrópusambandinu hvort breyta eigi hinum jákvæða aukefnalista og setja inn hið nýja aukefni í skrána.  Við ákvörðun sína hafi kærði byggt á þessu lögmæta og málefnalega sjónarmiði þ.e. að einungis sé heimilt að veita bráðabirgðaleyfi fyrir aukefnum sem ekki hafa þegar verið leyfð í t.t. flokka í viðauka II.  Aukefnið E-127 sé leyft í eftirfarandi flokka í viðauka II með reglugerðinni : 4.3.3, 4.3.5 og 10.1  Aukefnið E-475 sé leyft í  eftirfarandi flokka : 3.2, 1.4.4, 1.7, 2.2.1.2, 2.3, 2.4, 4.3.7, 5.2, 5.3, 6.3, 6.5, 7.2, 10.2, 10.3, 10.4, 10.5, 13.3, 13.4, 13.6, 14.2.6.1, 14.3, 16.1 og aukefnið E-435 sé leyft í flokka : 2.2.1.2, 2.2.2, 2.3, 2.4, 3, 4.3.7, 5.2, 5.3, 6.5, 7.2, 10.5, 12.5, 12.6.1, 13.3, 13.4, 13.6 og 16.1.  Því hafi umsókn kæranda verið hafnað með þeim rökum að heimildin í 10. gr. nái einungis til nýrra efna, þ.e. efna sem ekki séu þegar á aukefnalista í viðauka II við reglugerð 285/2002, sbr. tilskipun ESB 89/107 frá 21. desember 1999 sem reglugerðin sé m.a. byggð á.  Þessi rökstuðningur komi fram í ákvörðun kærða með skýrum hætti.

Kærði bendir á að kærandi vísi til heimildar til að selja á markaði rauð kokteilber, coctail cherries frá enska framleiðandanum Opies, en ber þessi innihaldi litarefnið E-127.  Skv. viðauka II sé heimilt að nota umrætt aukefni í flokki 4.3.5 í 200mg/kg aðeins í kokkteil- og kirsuber.  Umrædd vara sé því lögleg á markaði og í fullu samræmi við ákvæði rgl. nr. 285/2002.

Kærði bendir á að fram komi í kærunni að aukefnin séu með öllu hættulaus.  Um það sé að segja hvað viðkomi E-127 að í úttekt norrænnar vinnunefndar um eiturefnafræði og áhættumat sem birtist í ritinu “Food additives in Europe 2000. Status of safety asessments of food additives presently permitted in the EU og sem aðgengilegt sé á heimasíðu Umhverfisstofnunar, komi fram að þrátt fyrir margar mismunandi rannsóknir sýni eiturefnafræðileg gögn m.a. frá Scientific Committee of Food að ADI gildi efnisins sé lágt og að notkun þess eigi að vera í algjöru lágmarki.  Þá komi jafnframt fram að ekki sé þörf á endurmati á aukefninu.  Kærði vísar til nefndrar heimildar frá Hollustuvernd ríkisns til að selja Bakonlíki, sem sent hafi verið Sláturfélagi Suðurlands í myndsendi 12. febrúar 1991.  Þegar umrædd heimild hafi verið send hafi verið í gildi reglugerð nr. 409/1988 um aukefni í matvælum og öðrum neysluvörum.  Skv. þeirri reglugerð hafi Hollustuvernd ríkisins veitt bráðabirgðaleyfi til notkunar aukefna hafi slíkt verið samþykkt af aukefnanefnd.  Ekkert leyfi hafi verið gefið út vegna umræddrar matvöru né hafi aukefnanefnd fjallað um vöruna.  Í myndsenda bréfinu hafi einungis verið vísað til þess að sem rétt var á þeim tíma að aukefnið E-127 hafi verið leyfilegt í flokk 16 í fylgiskjali með reglugerðinni.  Það hafi þó einungis gilt um búðinga og kökuskraut í magni 30mg/kg.

IV.

Kröfur kæranda eru að honum verði heimilað að nota aukaefnin E 127, E 435 og E 475 í matvælaflokki 16.2 (Skreyting og vörur til yfirborðsmeðhöndlunar).  Ennfremur að honum verði heimilað að nota aukefnið E 127 í matvælaflokk 15.1 /Naslvörur úr korni, kartöflum eða sterkju).  Lögmaður kæranda hefur fallið frá kröfu um frestun á réttaráhrifum kærðrar stjórnvaldsákvörðunar þar sem fallist hafi verið á hana af kærða.  Krafist er úrskurðar úrskurðarnefndar  um kostnað við að hafa kæruna uppi.

Úrskurðarnefndin hefur ekki vald til þess að ákvarða um kostnað og er því þeirri kröfu kæranda vísað frá.

Svo sem fram kemur í 10. gr. rgl. nr. 285/2002 um aukefni í matvælum hefur kærði heimild til að veita bráðabirgðaleyfi til tveggja ára fyrir aukefni sem ekki samræmast ákvæðum í aukefnalista.  Heimildin nær einvörðungu til nýrra efna, þ.e. efna sem ekki eru þegar á aukefnalista í viðauka II við reglugerð 285/2002, sbr. tilskipun ESB89/107 frá 21. desember 1988 sem reglugerðin byggir m.a. á.  Því er heimild kærða bundin framangreindum heimildum.  Samkvæmt því hefur kærði ekki heimild til að veita bráðabirgðaleyfi til tveggja ára, enda ekki um ný aukefni að ræða.  Þegar liggja fyrir í tilgreindri rgl. hver heimild er til notkunar á þeim aukefnum sem kærandi óskar eftir heimild að nota sbr. lista í viðauka II. í tilgreindri rgl.  Þar kemur ekki fram heimild til að nota aukefnið í þær vörur sem kærandi hefur flutt inn.  Með tilvísan til þess verður að staðfesta synjun kærða á umsókn kæranda.

ÚRSKURÐARORÐ:

Niðurstaða kærða um synjun á umsókn kæranda er staðfest.  Kröfu kæranda um kostnað við að hafa kæruna uppi er vísað frá.

                                                                                                                        Lára G. Hansdóttir

Gísli Gíslason                            Guðrún Helga Brynleifsdóttir

Date: 10/4/05

7/2005 Úrskurður vegna kæru Jóns Otta Jónssonar gegn Bláskógabyggð.

Með

Úrskurðarnefnd skv. 31. gr. laga nr. 7/1998.

Ár 2005 föstudaginn 11. nóvember, kom nefnd skv. 31.gr. l. nr. 7/1998 saman til fundar í ráðhúsi Reykjavíkur.  Mætt voru Gunnar Eydal, Guðrún Helga Brynleifsdóttir og Lára G. Hansdóttir.

Fyrir var tekið mál nr. 7/2005  Jón Otti Jónsson, Efstasundi 2 Reykjavík gegn Bláskógabyggð.

Í málinu er kveðinn upp svofelldur

úrskurður

I.

Stjórnsýslukæra Jóns Otta Jónssonar, Efstasundi 2, 104 Reykjavík er dags. 27. apríl, 2005.  Kærð er álagning Bláskógabyggðar á rotþróar- og sorpgjaldi vegna sumarhúss Jóns Otta,  B-gata lóð 19, í landi Miðdals í Bláskógabyggð. Jón Otti er hér eftir nefndur kærandi, en Bláskógabyggð kærði.  Kærða var sent afrit af gögnum kæranda með bréfi dags. 16. maí s.l. Svarbréf kærða er dags. 20. júní s.l. Var svarbréf það sent kæranda til umsagnar en hann svaraði því ekki. Stjórnsýslukæru fylgdu eftirfarandi gögn:

1)      Afrit af seðli um álagningu fasteignagjalda 2005.

2)      Afrit af bréfi Bláskógabyggðar, skýringar á álagningarreglum fasteignagjalda fyrir Bláskógabyggð árið 2005.

Greinargerð kærða fylgdu eftirfarandi gögn:

1)       Samþykkt Bláskógabyggðar, samþykkt Heilbrigðisnefndar Suðurlands frá 15. febrúar 2005 og auglýsing umhverfisráðuneytis í Stjórnartíðindum B53/2005.

2)       Gjaldskrá vegna seyrulosunar frá nóvember 2004, samþykkt Heilbrigðiseftirlits Suðurlands frá 15. mars, 2005 og auglýsing í Stjórnartíðindum.

3)       Upplýsingar og staðreyndir, Umhverfisstofnun maí 2005.

4)       Gjaldskrá vegna sorphirðu í Bláskógabyggð.

II.

Í stjórnsýslukæru  dags. 27. apríl s.l. gerir kærandi þær kröfur að úrskurðarnefnd felli úr gildi stjórnvaldsákvörðun kærða um álagningu rotþróargjalds á kæranda vegna fasteignarinnar við B-götu lóð 19 fyrir árið 2005.  Þá er þess og krafist að sorpgjald verði lækkað og ákvarðað í samræmi við birta og gildandi gjaldskrá kærða.

Málavöxtum lýsir kærandi svo að hann sé eigandi sumarhúss í landi Miðdals.  Hafi honum fyrir nokkrum dögum borist í pósti ódagsettur álagningarseðill fasteignagjalda svo og rotþróar- og sorpgjalds.  Telji kærandi að sorphirðugjaldið hafi verið ákvarðað of hátt og ekki í samræmi við birta og gildandi gjaldskrá.  Aftur á móti telji kærandi að rotþróargjald verði ekki lagt á þar sem til þess skorti allar heimildir.  Gerir kærandi þær kröfur að kærði rökstyðji og leggi fram gildandi og birta gjaldskrá sem heimili kærða töku sorpgjalds og að fjárhæð sorpgjalds verði ekki ákveðin hærri en gjaldskrá segi til um. Krafist er ógildingar rotþróargjalds þar sem engin gild réttarheimild hafi verið til staðar til álagningar gjaldsins þegar það hafi verið lagt á.  Þannig hafði samþykkt um gjaldið staðfest af umhverfisráðherra ekki verið birt þegar gjaldið hafi verið lagt á. Á sama máta hafði gjaldskráin ekki verið birt í Stjórnartíðindum. Því fari þessi álagningarháttur í bága við skýr fyrirmæli 5. mgr. 25. gr. laga nr. 7/1998 svo og 7. gr. l. nr. 64/1943 um birtingu laga og stjórnvaldserinda.

Bendir kærandi á að fari svo að gjaldskráin verði birt áður en úrskurður í máli þessu sé uppkveðinn sé álagningin engu að síður ólögleg, þar sem hún sé þá afturvirk og taki til mánaða sem þegar séu liðnir.  Vísar kærandi um ólögmæti afturvirkra álagningu þjónustugjalda til dóms Hrd 1984:560.

Kærandi kveður að í öðru lagi sé því haldið fram að kærði hafi farið út fyrir valdheimildir sínar þegar hann hafi skyldað alla íbúa sveitarfélagsins til þess að kaupa af því þjónustu um seyrulosun.  Hvorki lög né reglugerðir geti leitt til þessarar niðurstöðu. Á hinn bóginn sé íbúum sveitarfélaga skylt að sjá til þess að seyrulosun sé í samræmi við lög og reglugerðir og hafi heilbrigðisfulltrúi og eftir atvikum starfsmenn sveitarfélaga löglegar heimildir til þess að hafa eftirlit með því og eftir atvikum að láta framkvæma seyrulosun á kostnað fasteignareiganda ef hann vanræki að kaupa að sér slíka þjónustu aðila sem hafi opinber leyfi til þess að sinna henni.

Kveður kærandi að hvernig sem á sé litið sé því álagning seyrulosunargjalds ólögleg og beri að ógilda hana.  Kærandi áskilur sé rétt til þess að koma að nýjum lagarökum og kröfum.  Ennfremur að koma að andmælum við þau gögn sem kærði kunni að leggja fram.

III.

Greinargerð kærða er dagsett 20. júní, 2005.  Vísar sveitarstjóri kærða til þess að sveitarstjórn kærða hafi rætt ítarlega um losun seyru úr rotþróm.  Vandamál þetta hafi farið vaxandi, en að auki hafi komið fram vitneskja um að losun hafi ekki verið sinnt og í kjölfar þess komið upp vandamál m.a. mengun vatnsbóla og sýkingar.  Hafi málið orðið flóknara þar sem bændur með haugsugur hafi ekki heimild til að sjá um losun og urðun seyru heldur þurfi til þess viðurkenndar aðferðir og tækjabúnað.  Til þess að uppfylla skyldur kærða hafi verið samþykktar reglur um seyrulosun, gjaldskrá og ennfremur hafi verkið verið boðið út og það tilkynnt sérstaklega með ýmsu móti.  Heilbrigðiseftirlit Suðurlands hafi verið með í ráðum, enda þurfi samþykki þess til að koma að aflokinni umræðu í sveitarstjórn.

Sveitarstjóri kærða kveður heimild kærða vera í 14. gr. rgl. um meðhöndlun seyru.  Skv. 25. gr. l. nr. 7/1998 sé sveitarstjórnum heimilt að setja samþykktir og gjaldskrá um meðferð úrgangs og skólps.  Sveitarstjóri kærða bendir á að þó sveitarfélög hafi skýrar heimildir til þess að leggja á seyrulosunargjöld sé ljóst að heimildir sveitarfélags nái ekki til annars en að leggja á gjöld fyrir  áföllnum kostnaði við þennan verkþátt. Er ennfremur bent á að ákvörðun kærða um seyrulosun sé tekin í ljósi brýnna heildarhagsmuna og í samræmi við lög og reglugerðir.  Bendir kærði á að gjaldskrá vegna seyrulosunar sé byggð á greiðsludreifingu til þriggja ára sem eigi að nægja fyrir einni losun.  Gjaldskrá kærða vegna næsta árs muni byggja á kostnaði vegna ársins 2005 og gjald vegna ársins 2007 á raunkostnaði áranna 2005 og 2006.  Bent er ennfremur á að um sé að ræða árgjald en ekki mánaðargjald þó greiðslu sé dreift og innheimt um leið og fasteignagjöld.  Sé framangreint skoðað í heild er það skoðun sveitarstjóra kærða að vísa skuli kröfum kæranda á bug, en til vara sé kærði tilbúinn til að greiða viðkomandi hlutfallslega af álögðu árgjaldi 2005 til þess tíma er auglýsing um gjaldskrá birtist í Stjórnartíðindum.

IV.

Ágreiningur máls þessa snýst um hækkun sorphirðugjalds annars vegar og hins vegar álagningu seyrulosunargjalds.  Gjaldskrá kærða um sorphirðu var birt 27. apríl 2005.  Gildistími hækkunar getur ekki verið fyrr en frá og með þeim tíma enda kemur fram í gjaldskrá fyrir 2005 að frá og með sama tíma falli úr gildi eldri gjaldskrá fyrir sorphirðu í Bláskógabyggð.

Í 14. gr rgl. nr. 799/1999 kemur fram að sveitarstjórnir skuli sjá til þess að komið sé að kerfisbundinni tæmingu á seyru úr rotþróm.  Með tilvísan til þess og og með tilvísun til 25. gr. l. nr. 7/1998 er sveitarstjórnum heimilt að setja samþykktir og gjaldskrá um meðferð úrgangs og sorps. Eru því heimildir kærða í samræmi við gildandi lög og reglugerðir og álagning gjalda vegna seyrulosunar einnig.  Álögð gjöld mega þó aldrei vera hærri heldur en þjónusta sú sem veitt er.

Með tilvísan til framangreinds er það því niðurstaða nefndarinnar að kærða hafi ekki verið heimilt að krefja um hærri sorphirðugjöld fyrr en  auglýsing um gjaldskrá var birt.  Er því fallist á kröfu kæranda um að hækkun sé bundin birtingu gjaldskrár.

Eins og fram er komið eru álögð gjöld vegna seyrulosunar lögmæt.

ÚRSKURÐARORÐ:

Fallist er á kröfu kæranda um gildistíma auglýsingar um sorphirðugjald. Breyting á gjaldskrá tekur fyrst gildi með birtingu auglýsingar.  Ekki er fallist á kröfu kæranda um að kærða sé óheimilt að leggja á gjald fyrir seyrulosun.

Lára G. Hansdóttir

 Gunnar Eydal                   Guðrún Helga Brynleifsdóttir

Date: 11/25/05

7/2004 Úrskurður vegna kæru Þórðar Sigurjónssonar gegn Umhverfis- og heilbrigðisstofu Reykjavíkur.

Með

Úrskurðarnefnd skv. 31. gr. laga nr. 7/1998.

Ár 2005, föstudaginn 8. apríl, kom nefnd skv. 31.gr. l. nr. 7/1998 saman til fundar á skrifstofu formanns nefndarinnar að Sölvhólsgötu 7, Reykjavík.   Mætt voru Gísli Gíslason, Guðrún Helga Brynleifsdóttir og Lára G. Hansdóttir.

Fyrir var tekið mál nr.  7/2004  Þórður Sigurjónsson, Kleppsvegi 102, Reykjavík gegn Umhverfis- og heilbrigðisstofu Reykjavíkur.  

Í málinu er kveðinn upp svofelldur

úrskurður

I

Stjórnsýslukæra Helga Birgissonar hrl. f.h. Þórðar Sigurjónssonar, hér eftir nefndur kærandi er dags. 5. október, 2004, en barst úrskurðarnefnd 11. október, 2004. Kærð er ákvörðun Umhverfis- og heilbrigðisstofu Reykjavíkur, hér eftir nefnd kærði, um afturköllun á leyfi til hundahalds.

Gögn sem kærunni fylgdu eru :

1)      Afrit af bréfi kærða dags. 24. september 2004 um afturköllun leyfis til hundahalds..

2)      Afrit af bréfi lögmanns kæranda dags. 20. september, 2004.

3)      Afrit af bréfi kærða dags. 10. september 2004.

Afrit af gögnum kærenda var sent kærða með bréfi dags. 15. október, 2004.  Greinargerð kærða barst 15. mars, 2005 en er dagsett 28. október 2004. Ítrekunarbréf hafði verið sent kærða í lok desember og fyrirspurnir símleiðis.

II.

Lögmaður kæranda kærir ákvörðun kærða um staðfestingu á afturköllun kærða dags. 10. september 2004 á leyfi til að halda hundinn Tímon nr. 3875.  Krafist er að ákvörðun verði felld úr gildi og að lagt verði fyrir kærða að afhenda kæranda hundinn Tímon.

Lögmaður kæranda greindir frá því að Umhverfis- og heilbrgðisnefnd hafi staðfest afturköllun kærða með þrem atkvæðum.  Minnihluti nefndarinnar hafi fallist á sjónarmið kæranda um að honum hafi ekki verið gefinn nægjanlegur kostur á að gæta hagsmuna sinna áður en ákvörðun um að svipta hann leyfinu hafi verið tekin og kveður lögmaður að því hafi verið beint til kærða að í framtíðinni yrðu áminningarbréf send með sannanlegum hætti.  Meirihluti hafi tekið undir nauðsyn þess að áminningarbréf yrðu send með þeim hætti að þau bærust örugglega hlutaðeigendum  en hafi samt talið með vísan til “ítrekaðra kvartana borgara vegna lausagöngu hundsins sem og þeirrar staðreyndar að eiganda hafi sannanlega borist eitt áminningarbréf vegna máls”, skylt að afturkalla umrætt leyfi til hundahalds.  Lögmaður kveður kæranda gera alvarlega athugasemd við þessa afgreiðslu meirihluta. Hann kannist ekki við að ítrekaðar kvartanir eigi við rök að styðjast.  Leyfisveitandi verði að sýna fram á réttmæti slíkra fullyrðinga ella væri einstaklingum í lófa lagið að gera hundeigendum skráveifu með röngum og óréttmætum kvörtunum.  Þá kannist kærandi ekki við að hafa borist nein áminningarbréf vegna málsins eins og haldið sé fram af meirihluta Umhverfis- og heilbrigðisnefndar, en nefndin hafi ekki séð ástæðu til að upplýsa nánar um hvaða bréf sé að ræða. Þá vísar lögmaður kæranda til frekari rökstuðnings í kæru sinni til Umhverfis- og heilbrigðisnefndar Reykjavíkurborgar sem dagsett sé 20. september 2004.

Í kæru þeirri vísar lögmaður kæranda til afturköllunar leyfis til hundahalds og að rökin fyrir því hafi verið að með ítrekaðri lausagöngu hundsins Tímons hafi kærandi brotið gegn 13. gr. samþykkta um hundahald í Reykjavík.  Hafi kæranda verið send áminning skv. 26. gr. l. nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir, með bréfi dags. 28.  júlí s.l.  Þar sem hundurinn hafi verið handsamaður í lausagöngu þann 10. september sé leyfið afturkallað.  Lögmaður kveður kæranda mótmæla framangreindri ákvörðun og krefjast þess að hún verði felld úr gildi og lagt verði fyrir kærða að afhenda honum þegar hundinn.  Lögmaður vísar til þess að ákvörun kærða byggi m.a. á því að kæranda hafi verið send áminning með bréfi þann 28. júlí s.l. og þar bent á að við endurtekið brot yrði leyfi hans afturkallað.  Lögmaður vísar til ákvæðis 26. gr. laga nr. 7/1998 sem sé svohljóðandi :

Til að knýja á um framkvæmd ráðsöfunar samkvæmt lögum þesusm reglugerðum, samþykktum sveitarfélaga eða eigin fyrirmælum samkævmt þessum ákvæðum geta heilbrigðisnefnd og heilbrigðisfulltrúi beitt eftirfarandi aægerðum :

1.      veitt áminningu

2.      veitt áminningu og  tilhlýðilegan frest til úrbóta.

Þá vísar lögmaður kæranda einnig til 30. gr. laganna þar sem fram komi :

Við meðferð mála samkvæmt þessum kafla skal fylgja ákvæðum stjórnsýslulaga.

Telur lögmaður kæranda ljóst vera að áminning og frestur til að bæta úr sé almennt undanfari ráðstafana samkvæmt lögnunum og að málsmeðferð (við afturköllun) beri að haga eftir almennum reglum stjórnsýsluréttarins.  Þannig hafi borið að gera kæranda viðvart um að leyfi hans væri til skoðunar og gefa honum færi á að tjá sig og tækifæri til að bæta úr.  Umrætt áminningarbréf hafi hins vegar aldrei borist kæranda og eftirgrennslan hafi leitt í ljós að það hafi ekki verið sent honum með sannanlegum hætti.  Því hafi kæranda aldrei í raun verið gefinn kostur á að gæta hagsmuna sinna, bæta ráð sitt og koma að sjónarmiðum sínum áður en sú ákvörðun hafi verið tekin að svipta hann leyfinu.

Lögmaður kæranda vísar ennfremur til þess að hafi kvartanir borist vegna hundahalds kæranda stafi þær eingöngu frá einum nágranna sem virðist hafa horn í síðu kæranda.  Í flestum tilvikum hafi þessar kvartanir ekki átt við nein rök að styðjast.  Lögmaður vísar til 11. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 og þess að stjórnvöld skuli gæta samræmis og jafnræðis í lagalegu tilliti og ekki mismuna aðilum.  Kærandi viðurkenni að hafa orðið á mistök við gæslu hundsins Tímons.  Slíkt eigi einnig við  um flesta aðra hundaeigendur, að fyrir komi að dýr þeirra sleppi laus innan borgarmarkanna.  Þó að finna megi að kæranda sem hundaeiganda  telji hann að í samanburði hafi hann ekki staðið sig verr en margur hundaleyfishafi sem kærði hafi ekki talið sig þurfa að beita áminningum eða afturköllun hundaleyfis.  Hundaeftirlitsmenn borgarinnar geti væntanlega borið um þetta atriði og veki athygli að ekki skuli hafa verið talin ástæða til að kalla eftir upplýsingum frá þeim áður en gripið hafi verið til svo viðurhlutamikillar ákvörðunar sem afturköllun leyfis sé.  Kærandi hafi engar skýringar fengið á því hvers vegna hann fái ekki sambærilega meðhöndlun og aðrir leyfishafar hundahalds.

Vísar lögmaður kæranda til andmælareglu, rannsóknarreglu, jafnræðisreglu og meðalhófsreglu stjórnsýslulaga auk annarra raka og krefst þess að afturköllun leyfis verði felld úr gildi.

Lögmanni kæranda var send greinargerð kærða.  Hann ítrekaði kröfur og málsástæður í fyrirliggjandi gögnum.

III.

Greinargerð kærða er dags. 28. október 2004, en barst nefndinni í tölvupósti 15. mars 2005 og var undirritað eintak sent formanni samdægurs.  Vísar kærði til þess að í kjölfar kvörtunar sem kærða hafi borist vegna lausagöngu hunds kæranda hafi kæranda verið sent bréf, dags. 30. mars, 2004 þar sem hann hafi verið minntur á ákvæði 13. gr. samþykktar um hundahald í Reykjavík nr. 52/2002 sem kveði á um bann við lausagöngu hunda.  Hafi kæranda jafnframt verið bent á að ítrekuð brot á ákvæðum samþykktar um hundahald í Reykjavík gætu leitt til afturköllunar á leyfi til hundahalds, sbr. ákv. 20. gr. áðurnefndrar samþykktar.  Ekkert lát hafi orðið á lausagöngu hundsins og hafi kærða m.a. borist kvartanir þ. 6. maí, 9. og 26. júlí v. þessa. Hafi því kæranda verið send áminning skv. 26 gr. l. nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir, þann 28. júlí 2004 og honum tilkynnt að við endurtekið brot hyggðist kærði afturkalla leyfi hans til hundahalds.  Bréfið hafi ekki verið endursent kærða líkt og með bréf sem pósturinn komi ekki til skila.  Þá hafi kærða borist aftur kvörtun vegna lausagöngu hundsins þann 17. ágúst.  Rétt sé að taka það fram að kvartanir hafi borist frá fleiri en einum aðila í nágrenni kæranda.

Kærði kveður að þann 7. september 2004, hafi aftur verið kvartað til lögreglu vegna lausagöngu hundsins og hafi lögregla handsamað hundinn.  Þar sem kærandi hafi haft samband við lögreglu meðan á aðgerð stóð hafi hundinum verið ekið heim til kæranda í stað þess að fara í dýrageymslu.  Lögreglu hafi þá ekki verið kunnugt um að kærði hyggðist afturkalla leyfi kæranda til hundahalds gengi hundurinn laus.   Aftur hafi hundurinn gengið laus þann 10. september og hafi hundaeftirlitsmaður kærða þá handsamað hundinn.  Hann hafi þá verið færður í hundageymslu og kæranda tilkynnt með bréfi dags. 10. september s.l. að leyfi hans til hundahalds hafi verið afturkallað.  Hafi honum þá verið veitttur frestur til andmæla og jafnframt bent á að skv. 2. mgr. 1. gr. samþykktar um hundahald í Reykjavík gæti hann vísað ákvörðun kærða til úrskurðar Umhverfis- og heilbrigðisnefndar. Kærði lýsir því að með bréfi dags. 20. september 2004 hafi lögmaður kæranda vísað ákvörðun kærða um afturköllun á leyfinu til úrskurðar Umhverfis- og heilbrigðisnefndar.  Málið hafi verið tekið fyrir og afgreitt á fundi nefndarinnar þann 23. september 2004, eins og lýst sé í bréfi lögmanns kæranda.

Kærði bendir á að skv. lýsingu hafi kærandi ítrekað brotið ákvæði 13. gr. samþykktar um hundahald í Reykjavík nr. 52/2002 um bann við lausagöngu og kærða hafi því verið heimilt skv. 20. gr. sömu samþykktar að afturkalla leyfi hans til hundahalds.  Með áðurnefndu bréfi dags. 30. mars .sl. hafi kæranda verið gert fullljóst að ítrekuð lausaganga myndi leiða til afturköllunar á leyfi til hundahalds.  Hafi því kærði ekki talið þörf á að veita frekari áminningu þó svo að kærandi telji sig ekki hafa fengið formlegt áminningarbréf sem sent hafi verið, heldur afturkallað leyfi til hundahalds.

Kærði vísar til tilvísunar kæranda um að stjórnsýslulög hafi verið brotin þar sem kæranda hafi ekki “sannanlega”  borist áminningarbréf  kærða vegna hundahalds  og hann hafi því ekki fengið færi á að tjá sig og bæta úr ástandinu.  Kærandi haldi því fram að áminning og frestur til að bæta úr ástandi sé almennt undanfari ráðstafana skv. lögum nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir.  Kærði tekur fram af þessu tilefni að skv. tilgreindum lögum sé það ekki skilyrði til að knýja á um framkvæmd ráðstafana skv. lögunum að áminning og síðan áminning með tilhlýðilegum fresti til úrbóta sé undanfari ráðstafana.  Þvert á móti sé hægt að grípa án tafar til ráðstafana, án þess að til áminningar þurfi að koma  sérstaklega þegar hætta sé á að broti sé haldið áfram af viðkomandi.  Kveður kærði það liggja í hlutarins eðli að sumar ráðstafanir skv. lögunum séu þess eðlis að ekki sé unnt að fara þessa leið.  Hann kveður það vera viðtekna venju við eftirlit með hundum í borginn að þeir séu teknir án viðvörunar og undangenginnar áminningar þegar um lausagöngu sé að ræða, upp komi bitmál, veruleg óþægindi o.sv. frv.  Þar að auki kveður kærði að andmælaréttur kæranda hafi verið virkur, þar sem hann hafi átt þess kost að koma sjónarmiðum sínum á framfæri bæði við kærða, Umhverfis- og heilbrigðisnefnd og nú síðast kærunefnd skv. l. nr. 7/1998.  Sé vandséð hver fleiri tækifæri eigi að veita aðila sem viðurkenni brot sín skv. hundasamþykkt, til þess að koma sjónarmiðum sínum á framfæri.  Jafnframt kveður kærði að meðalhófs hafi verið vandlega gætt í málinu þar sem hundurinn hafi ekki enn verið fjarlægður af heimili kæranda og því hafi ekki verið gengið lengra en nauðsyn hafi borið af hálfu kærða.  Rannsóknarreglum hafi verið sinnt þar sem staðfest hafi verið með rannsókn brot kæranda á samþykkt um hundahald í Reykjavík.

IV.

Krafa kæranda er að ákvörðun kærða um afturköllun leyfis til hundahalds verði

felld úr gildi. Kærði krefst staðfestingar á ákvörðun sinni.

Í VI. kafla laga nr.  7/1998 um valdsvið og þvingunaraðgerðir kemur fram að til að knýja á um framkvæmd ráðstöfunar skv. lögunum, reglugerðum, samþykktum sveitarfélaga eða eigin fyrirmælum geti heilbrigðisnefnd og heilbrigðisfulltrúi beitt þeim aðgerðum að veita áminningu  og að veita áminningu og tilhlýðilegan frest til úrbóta.  Í gögnum málsins kemur fram að  kæranda hafi ekki borist áminningarbréf það sem kærði kveðst hafa sent.  Kærði lýsir því yfir að áminnningarbréf hafi verið sent, en hefur ekki lagt fram neina staðfestingu á því.  Kærði verður að bera hallann af því að geta ekki sýnt fram á að áminningarbréf hafi verið sent með sannanlegum hætti. Fram kemur í gögnum málsins að venja sé  að senda áminningarbréf og verður kærði að bera ábyrgð á því að það berist hlutaðeigandi.   Ekki er unnt að fallst á sjónarmið kærða um að ítrekuð brot kæranda og meint viðurkenning á brotum sé næg ástæða til afturköllunar án áminningar og frests til úrbóta.  Verður því fallist á kröfur kæranda.  Afturköllun leyfis til hundahalds er  íþyngjandi ákvörðun og á kærandi því rétt að koma sjónarmiðum sínum á framfæri áður en til ákvörðunar kemur sbr. ákvæði stjórnsýslulaga nr. 37/1993.  .  Ekki verður séð að þess hafi verið gætt í máli þessu.  Með tilvísan til framangreinds er fallist á kröfur kæranda  og er ákvörðun kærða felld úr gildi.

ÚRSKURÐARORÐ:

Fallist er á kröfur kæranda.  Ákvörðun kærða um afturköllun leyfis til hundahalds fyrir hundinn Tímon er felld úr gildi.

Lára G. Hansdóttir

Gísli Gíslaon                             Guðrún Helga Brynleifsdóttir

Date: 4/18/05

4/2005 Úrskurður vegna kæru Ölgerðarinnar Egils Skallagrímssonar ehf. gegn Umhverfisstofnun.

Með

Úrskurðarnefnd skv. 31. gr. laga nr. 7/1998.

Ár 2005,   föstudaginn  2. september kom nefnd skv. 31.gr. l. nr. 7/1998 saman til fundar á skrifstofu formanns nefndarinnar að Sölvhólsgötu 7, Reykjavík.   Mætt voru Gísli Gíslason, Guðrún Helga Brynleifsdóttir og Lára G. Hansdóttir.

Fyrir var tekið mál nr. 4/2005  Ölgerðin Egill Skallagrímsson gegn Umhverfisstofnun.   

Í málinu er kveðinn upp svofelldur

úrskurður

I.

Stjórnsýslukæra  Helgu Melkorku Óttarsdóttur hdl. f.h. Ölgerðarinnar Egils Skallagrímssonar ehf., hér eftir nefnd kærandi er dags. 11. apríl, 2005  og var móttekin 13. apríl.  Kærð er ákvörðun Umhverfisstofnunar, hér eftir nefnd kærði, um að skilyrða leyfi til vítamínbætingar á Kristal Plús.  Gögn sem kærunni fylgdu eru:

1)      Afrit af umsögn Lýðheilsustöðvar dags. 26. janúar, 2005 um umsókn kæranda um íblöndun bætiefna í léttkolsýrðan gosdrykk, Kristal plús ásamt afriti bréfs frá kærða til kæranda dags. 28. janúar, 2005 þar sem gefinn er kostur á andmælum.

2)      Afrit af bréfi kæranda til kærða dags. 1. febrúar, 2005, athugasemdir við umsögn Lýðheilsustöðvar.

3)      Afrit af bréfi kærða til kæranda dags. 10. febrúar 2005, ákvörðun um leyfi til notkunar á nokkrum bætiefnum ásamt afriti af leyfi.

4)      Afrit af bréfi  kærða til kæranda dags. 21. febrúar, 2005, rökstuðningur kærða vegna ákvörðunar.

Afrit af gögnum kæranda var sent kærða sem skilaði greinargerð dags. 11.  maí, 2005.  Afrit af greinargerð kærða var send kæranda og skilaði kærandi andmælum sínum með bréfi dags. 27. maí, 2005.  Sérstök beiðni kærða var að andmæli yrðu send til að unnt yrði að gera athugasemdir.  Var slíkt gert með bréfi dags.  11. júlí s.l.  Engar frekari athugasemdir voru gerðar.

II.

Lögmaður kæranda kærir ákvörðun kærða um setningu skilyrðis fyrir leyfi til vítamínbætingar Kristal PLÚS.  Kröfur kæranda eru að fellt verði úr gildi skilyrði um eftirfarandi merkingu Kristal PLÚS :” Ekki ætlað til neyslu fyrir börn yngri en 7 ára.”

Kveður lögmaður kæranda að kærandi hafi hafið markaðssetningu vítamínsbætts vatnsdrykkjar, Kristal PLÚS í upphafi árs 2005.  Hinn 4. janúar s.l hafi Umhverfis- og heilbrigðisstofa Reykjavíkur bannað dreifingu á drykknum þar sem ekki hefði verið sótt um leyfi til vítamínbætingar skv. 19. gr. rgl. nr. 285/2002.  Með úrskurði 2/2005 hafi úrskurðarnefnd um hollustuhætti og mengunarvarnir komist að þeirri niðurstöðu að óheimilt hefði verið að setja dreifingarbann á vöruna.  Kveður lögmaður að kærandi hafi sótt um leyfi til vítamínbætingar drykkjarins 11. janúar 2005 og hafi kærði veitt leyfið þann 10. febrúar s.l. með því skilyrði að merkingin :”Ekki ætlað til neyslu fyrir börn yngri en 7 ára” kæmi fram á umbúðum vörunnar eða áföstum merkimiða. Hafi kærandi óskað eftir skriflegum rökstuðningi fyrir skilyrði um sérstaka merkingu þann 15, febrúar s.l. og hafi svar kærða borist 21. febrúar s.l.

Um málsástæður vísar lögmaður kæranda til þess að skilyrði kærða fyrir leyfi til vítamínbætingar Kristal PLÚS sé hvorki málefnalegt né lögmætt.  Vísar kærandi til þess að fram komi í skriflegum rökstuðningi kærða að ákvörðun þeirra um skilyrðingu grundvallist á hugsanlegri hættu sem börnum innan 7 ára aldurs stafi af íblöndun fólasíns í drykki.  Kærandi hafnar því að hætta stafi af íblöndun fólasíns í drykkinn hvorki fyrir börn né aðra.  Vísar lögmaður kæranda til nýlegs dóms Evrópudómstólsins nr. C-41/02 þar sem fram komi að viðkomandi aðildarríki hefði ekki sýnt fram á með neinum vísindalegum gögnum að mönnum stafaði raunveruleg hætta af neyslu m.a. fólasíns, sama hve mikið það væri yfir ráðlögðum dagsskammti.  Vísar lögmaður kæranda til þess að hið sama eigi við í máli þessu ekki hafi verið sýnt fram á með vísindalegum gögnum að íblöndun fólasíns í því magni sem um ræðir hér þ.e. 30 µg í 100 ml., í vatnsdrykkinn Kristal PLÚS gæti falið í sér þá hættu fyrir börn að það réttlæti sérstaka merkingu hans.  Þar skipti meginmáli að neysla barna undir sjö ára aldri á vatnsdrykkjum s.s. umræddum drykk, sé lítil sem engin og fyrirsjáanlegt sé að hið sama muni eiga við um þennan drykk.  Þá kemur ennfremur fram að í nýlegri rannsókn kæranda, framkvæmdri af nemendum í markaðsrannsóknum við Tækniháskóla Íslands, komi fram að 93.4 % foreldra barna á aldrinum 4-12 ára velji drykki fyrir börn sín.  Ennfremur að 82.4 % foreldra velji frekar ókolsýrt vatn fyrir börnin.

Kveður lögmaður kæranda að í ákvörðun kærða og rökstuðningi sé ekki vikið einu orði að neyslu barna á vatni eða gosdrykkjum eða líklegri neyslu þeirra á Kristal PLÚS, þrátt fyrir að skilyrði um sérstaka merkingu grundvallist á því að börnum gæti stafað hætta af viðbætingu fólasíns í vatnsdrykk.  Telji kærandi ljóst að þegar af þessari ástæðu sé grundvöllur skilyrðasetningar kærða brostinn enda beri stjórnvöldum að eigin frumkvæði að gæta þess að málsatvik stjórnsýslumáls séu nægjanlega upplýst áður en ákvörðun er tekin í því.  Vísar lögmaður til 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 varðandi þetta.  Því skilji kærandi ekki hvernig hætta geti stafað af drykknum þegar engin gögn séu fyrir liggjandi um neyslu barna á sambærilegum drykkjum. Lögmaður kæranda bendir á að sérstaka áherslu verði að leggja á að í rökstuðningi kærða segi að ávallt sé framkvæmt áhættumat þegar fjallað sé um umsóknir um íblöndun bæriefna.  Áhættumatið sé sagt felast í mati á þeirri hættu sem neytendum kunni að stafa af neyslu vöru í því magni sem líklegt sé að hennar verði neytt.  Kærandi sjái hvergi að slíkt mat hafi verið framkvæmt af kæranda.  Telur kærandi hverfandi líkur á að 2-6 ára börn verði neytendur drykkjarins sem eingöngu sé seldur í hálfslítra umbúðum og verði töluvert dýrari en gosdrykkir.  Kærandi minnir á að umsögn Lýðheilsustöðvar miði við að börn neyti 7 flaskna á viku.  Kærandi kveður gera verði þá kröfu að kærði geri greinarmun á neyslu og ofneyslu fólasíns og ítrekar að í 100 ml. af  Kristal Plús séu 30 µg af viðbættu fólasíni eða 150 µg í hverjum 500 ml..  Vísindanefnd Evrópusambandsins hafi gefið út að efri mörk miðað við fólinsýru hjá börnum á aldrinum 1-6 ára séu 200-300 µg á dag.  Neysla á umræddum drykk sé því ekki skaðleg í sjálfu sér.

Lögmaður kæranda vísar til þess að ákvörðun kærða brjóti í bága við sjónarmið um jafnræði og samræmi sbr. 11. gr. stjórnsýslulaga.  Samkvæmt upplýsingum kæranda virðist hann eini aðilinn sem hafi þurft að sæta slíku skilyrði um merkingu vöru sinnar, þó fólasíni sé bætt við fjölmargar vörur s.s. morgunkorn, hrísgrjón og.fl.  Telji því kærandi að þó um ólíkar vörur sé að ræða séu mál sambærileg sérstaklega hvað varði morgunkorn.  Í 100 gr af Cheerios séu til að mynda 666.7 µg af fólasíni þ.e. rúmlega tvöfaldur ráðlagður dagsskammtur fyrir 6 ára börn, en í 100 ml. af Kristal PLÚS, sé umtalsvert minna. Í samræmi við þetta mætti ætla að meiri ástæða væri til þess að vara sérstaklega við neyslu barna á morgunkorni.  Staðreyndin sé hins vegar sú að íslensk heilbrigðisyfirvöld geri enga kröfu til þessa.  Bent skal á að öll markaðssetning morgunkorns miðast við börn þó neysla 2 og 6 ára barna á fólasíni sé yfir efri mörkum.  Telji kærandi því að þessi stjórnsýsluframkvæmd geti ekki samræmst jafnræðisreglum og skilyrðing um sérstaka merkingu Kristal Plús sé því ólögmæt.

Lögmaður kæranda vísar til síðara málsliðs 12. gr. stjórnsýslulaga um að aðeins skuli taka íþyngjandi ákvörðun þegar lögmætu markmiði sem stefnt sé að verði ekki náð með öðru og vægara móti.  Skuli þess þá gætt að ekki sé farið strangar í sakirnar en nauðsyn beri til.  Telji því kærandi að kærði hafi ekki gætt meðalhófs með fullnægjandi hætti við úrlausn málsins.  Ekki hafi verið nauðsynlegt að taka íþyngjandi ákvörðun um að skilyrða leyfi til vítamínbætingar.  Þá telji kærandi ennfremur að orðalag merkingarinnar sé strangara en tilefni sé til.  Ná hefði mátt markmiði um vernd heilsu barna með vægari hætti, t.d. með því að merkja sérstaklega hver sé ráðlagður dagskammtur fólasíns fyrir börn undir 7 ára aldri.  Hafa verði í huga áhrif merkingar á vöru með þessum hætti.  Hafi kærandi nú þegar orðið fyrir verulegum fjárhagslegum skaða vegna málsmeðferðar kærða.  Talið sé að merking sú sem kærði krefjist sé að ástæðulausu til þess fallin að skapa neikvæða ímynd af umræddri vöru.

Lögmaður kæranda bendir á að kærandi hafi ekki notið andmælaréttar vegna umrædds skilyrðis.  Telur lögmaður að þetta sé verulegur ágalli á málsmeðferð varðandi skilyrðissetninguna sbr. 13. gr. stjórnsýslulaga.  Kærandi hafi ekki átt von á slíku skilyrði enda virðist það einsdæmi í leyfisveitingum kærða á grundvelli 19. gr. rgl. nr. 285/2002.  Skilyrði sé íþyngjandi og mikilvægt atriði í málinu.  Þessi ágalli í málsmeðferð leiði til þess að skilyrðið sé ólögmætt.

Um lagagrundvöll skilyrðis kærða kveður kærandi að í 19. gr. rgl. nr. 285/2002 um aukefni í matvælum komi fram að þar til reglugerð um íblöndun bætiefna í matvæli hafi verið sett geti Umhverfisstofnun veitt leyfi til notkunar bætiefna.  Ekki sé vikið að setningu skilyrða og telji kærandi því að þessi vöntun veiti kærða ekki meira svigrúm við mat sitt á ákvarðanir heldur auki mikilvægi þess að hafið sé yfir allan vafa að málefnaleg og lögmæt sjónarmið liggi ákvörðun þess að öllu leyti til grundvallar.  Ennfremur telji kærandi ljóst að ákvörðun kærða um að merkja vöruna sérstaklega sé í ósamræmi við framkvæmd í öðrum Evrópuríkjum.  Sé í þessu sambandi rétt að vekja sérstaka athygli á því að í Austurríki, Sviss, Póllandi, Portúgal Spáni, Þýskalandi og Finnlandi sé að finna á markaði vítamínbætta vatnsdrykki með sama vítamíninnihaldi og hlutföllum, þ.á.m. fólínsýru,  Yfirvöld þessara landa geri ekki kröfu um sérstaka merkingu og því mætti samkvæmt reglunni um gagnkvæma viðurkenningu, flytja þessa vöru til Íslands og markaðssetja án merkingar. Lögmaður kæranda bendir á að í ákvörðun kærða sé vísað til 10.  og 30. gr. sbr. 9. gr. rgl. nr. 588/1993 um merkingu, auglýsingu og kynningu matvæla.  Í 9. gr. komi fram með hvaða upplýsingum sé skylt að merkja matvæli m.a. notkunarleiðbeiningum.  Telji kærandi einsýnt að umrædd ákvæði veiti kærða ekki heimild til að skylda umbjóðanda sinn til að merkja Kristal Plús með umræddum hætti.  Tilgreind ákvæði beri með sér að eiga við um notkun og rétta meðhöndlun en ekki neyslu.  Ekkert komi fram í þessari reglugerð né sérreglugerð um merkingu næringargildis matvæla nr. 586/1993 um viðvaranir eða sérmerkingar sambærilegar við þær sem kærði geri nú kröfu um.

Lögmaður kæranda ítrekar kröfur sínar og bendir á :

1)      Viðbæting fólasíns í tilgreindum drykk skapi ekki hættu á heilsutjóni hvorki fyrir börn né aðra.  Ástæðulaust sé því að merkja hann sérstaklega.

2)      Kærði hafi ekki krafist þess að aðrar vörur, sem innihaldi jafnvel meira fólasín og séu sérstaklega markaðassettar fyrir börn séu merktar með sambærilegum hætti, því sé jafnræðisregla brotin.

3)      Meðalhófs hafi ekki verið gætt varðandi orðalag merkingar.

4)      Engin ákvæði virðist vera að finna í lögum eða reglugerðum um hliðstæðar sérmerkingar.

Lögmaður ítrekar því kröfur kæranda um að skilyrði um merkingar verði fellt úr gildi, enda fái það ekki staðist, hvorki að efni né formi til.

Lögmaður kæranda sendi andmæli dags. 27. maí  2005, við greinargerð kærða.

Ítrekar lögmaður þar að merking sú sem kærði hafi krafist gefi drykknum mjög neikvæða ímynd.  Lögmaður kæranda telur vafalaust að margumræddur drykkur sé ekki skaðlegur í sjálfu sér.  Bent er á að ekki hafi verið framkvæmt fullt áhættumat, miðað við eigin staðla kærða og komi það fram í greinargerð kærða.  Lögmaður mótmælir því að kærði bendi á að kærandi hafi ekki lagt fram nein gögn um skaðleg áhrif af ofneyslu barna á fólasíni.  Telur lögmaður kæranda með þessari yfirlýsingu orðin endaskipti á hlutverkum.  Þetta sé ekki í verkahring kæranda.  Er og bent á að viðurkennt sé m.a. í fjölda dóma EB-dómstólsins að hömlur við markaðssetningu vara með íblönduðum bætiefnum verði ekki settar nema að undangengnu ítarlegu áhættumati.  Slíkt hefur ekki verið framkvæmt.  Kærandi bendir á að gögn sem kærði bendi á séu ritgerðir háskólanema sem bendi til umtalsverðrar neyslu barna yngri en 7 ára á gosi.  Slíkt telur kærandi á engan máta sambærilegt.  Lögmaður kæranda bendir á að kærði kveðist byggja skilyrði sitt á því að börn neyti nú þegar of mikils fólasíns skv. upplýsingum frá Lýðheilsustöð og geti öll viðbót leitt til skaðlegrar ofneyslu.  Kærandi mótmælir þessari villandi einföldun á málinu og ítrekar að kærði hafi ekki sýnt fram á að framkvæmt hafi verið ítarlegt áhættumat. Jafnræði.  Lögmaður kæranda bendir á að kærði telur fullyrðingu kæranda um að skv. upplýsingum hans sé hann sá eini sem sætt hafi skilyrðingu um merkingu vera staðlausa stafi.  Kærandi bendir á að eina sambærilega varan sem finna megi á listum kærða um veitt leyfi (til fólasínsbætingar) sé River White Rice, þar sem ekki sé að sjá að sett hafi verið skilyrði um merkingar. Lögmaður kæranda mótmælir fullyrðingum kærða um að verði sótt um leyfi þá muni málsmeðferð kærða vera sú sama við alla.  Kveður lögmaður kæranda það fela í sér að kærandi njóti jafnræðis við þann aðila á markaði sem sé helsta uppspretta fólasínsneyslu barna, þegar, og ef, sá aðili hættir að markaðssetja vörur sínar í óleyfi.  Lögmaður ítrekar að fullyrðingar kæranda um að hann njóti ekki jafnræðis á markaði standi.

Meðalhóf. Lögmaður ítrekar að merking sú sem kærði hefur krafist sé að ástæðulausu til þess fallin að skapa neikvæða ímynd af vörunni.  Þá er því harðlega mótmælt að kærði hefði getað gengið skrefinu lengra og bannað íblöndunina ef litið sé til dómaframkvæmdar Evrópudómstólsins.  Lögmaður kæranda telur þetta staðlausar fullyrðingar og sé ekki hægt að réttlæta aðgerðir sem gangi of langt, með því að benda á að heimilt hefði verið að ganga enn lengra.

Andmælaréttur.  Kærandi ítrekar þá skoðun að rétt hefði verið að veita honum færi á að tjá sig um skilyrði það sem kærði setti við leyfisveitinguna. Ekki hafi verið hægt að gera ráð fyrir því að kærandi hafi talið það “líklegt “ að íblöndun fólasíns yrði í “besta falli skilyrt” eins og kærði haldi fram eða að slíkt hafi verið “öllum ljóst”.  Bendir lögmaður kæranda á að andmælarétti sé einmitt ætlað að veita aðilum máls tækifæri til að tjá sig.

Lagagrundvöllur skilyrðis kærða.  Lögmaður bendir á að í umfjöllun kærða um lagagrundvöll vísi kærði í skilgreiningu dr. Páls Hreinssonar á matskenndum stjórnvaldsákvörðunum og segi :” Ákvörðun stofnunarinnar á grundvelli 19. gr. reglugerðarinnar er matskennd stjórnvaldsákvörðun þar sem lög og stjónvaldsfyrirmæli ákvarða ekki  þau skilyrði sem þurfa að vera fyrir hendi svo ákvörðun verði tekin í málinu.”  Lögmaður kæranda bendir á að kærða hafi yfirsést mikilvægur þáttur í skilgreiningunni en dr. Páll segi í tilvitnuðum fræðiritum að matskenndar stjórnvaldsákvarðanir séu ákvarðanir stjórnvalda þegar lög eða stjórnvaldsfyrirmæli ákvarða ekki að öllu leyti þau skilyrði sem þurfa  að vera fyrir hendi svo ákvörðun verði tekin og/eða veita stjórnvöldum að einhverju leyti  mat á því hvert efni ákvörðunar skuli vera.  Að þessu gefnu vilji kærandi undirstrika þá fullyrðingu sína að 19. gr. rgl. nr. 285/2002 sé verulega óskýrt ákvæði þar sem þar sé í engu lýst þeim viðmiðum sem kærða beri að fylgja við veitingu leyfa.  Kærandi kannist ekki við þá óskráðu meginreglu sem kærði vísi til  enda komi fram hjá dr. Páli Hreinssyni að margs sé að gæta þegar stjórnvald taki matskennda stjónrvaldsákvörðun en t.a.m. leiði það af lögmætisreglu stjórnsýslunnar að ákvarðanir verði að vera í samræmi við lög og eiga sér viðhlítandi stoð í þeim.  Ennfremur að þegar stjórnvöld taki íþyngjandi stjórnvaldsákvarðanir þá þurfi þær að eiga sér skýra lagastoð og séu slíkar ákvarðanir auðþekkjanlegar þar sem almennt eigi að vera skýr heimild í lögum fyrir slíkum ákvörðunum.  Lögmaður kæranda mótmælir tilvísun kærða til 10. og 30. gr. sbr. 9. gr. reglugerðar nr. 588/1993 um merkingu, auglýsingu og kynningu matvæla og bendir enn á að þau ákvæði varði leiðbeiningar um notkun vöru, en ekki neyslu.  Telur kærandi að ákvæðin geti ekki verið grundvöllur skilyrðisins. Lögmaður kæranda víkur að ósk kærða til þess að fá að koma frekari sjónarmiðum á framfæri ef ástæða þyki til.  Kærandi telji að hann hafi ekki fært fram málsástæður og rökstuðning sem kærði þurfi að andmæla sérstaklega, enda sé ekki vani að stjórnvald geti haft uppi andmæli við andmælum, en áskilur sér sama rétt komi til þess að frekari andmæli berist.  Lögmaður ítrekar að fellt verði úr gildi skilyrði um merkingu Kristal PLÚS.

III.

Greinargerð kærða er dagsett 11. maí 2005.

Málavöxtum lýsir kærði á þann veg að þegar umsókn um leyfi hafi borist frá kæranda hafi hún verið send Lýðheilsustofnun til umsagnar.  Þá hafi kæranda gefist kostur að tjá sig um umsögn Lýðheilsustofnunar sem kærandi hafi gert með athugasemdum í bréfi dagsettu 1. febrúar 2005.

Eftir að hafa framkvæmt áhættumat fyrir vöru kæranda, farið yfir umsögn Lýðheilsustofnunar og athugasemdir kæranda við umsögninni hafi verið tekin ákvörðun um að veita kæranda leyfi fyrir vítamínbætingu að því tilskildu að notkunarleiðbeiningar um að varan væri ekki ætluð til neyslu fyrir börn yngri en 7 ára kæmu fram á umbúðum vörunnar eða á áföstum merkimiða.  Þetta kemur fram í ákvörðun kærða dagsettri 10. febrúar s.l.  Kærða hafi síðar borist ósk um rökstuðning fyrir ákvörðun og  komi sá rökstuðningur fram í bréfi dags. 21. febrúar s.l.

Málsástæður kæranda.

Í kæru er vísað til dóms Evrópudómstólsins nr. C-41/02 og fullyrt að í þessum dómi hafi viðkomandi aðildarríki ekki sýnt fram á með neinum vísindalegum rökum að raunveruleg hætta stafi af neyslu fólasíns, sama hve hátt það sé yfir ráðlögðum dagskammti.  Kærði kveðst benda á að skv. tilgreindum dómi og greinargerð með honum hafi helstu rök aðildarríkisins fyrir máli sínu verið landsreglur sem kveði á um að næringarfræðileg þörf fyrir íblöndun viðkomandi bætiefna þurfi að vera fyrir hendi til að aðildarríki leyfi íblöndum og hafi ekki verið gerð alvarleg tilraun til að sýna fram á hættu vegna neyslu einstakra bætiefna.  Tilvitnaður dómur fjalli því einkum um lögmæti þess að leggja til grundvallar næringarfræðilega þörf fyrir viðkomandi íblöndun bætiefna og hafi verið komist að þeirri niðurstöðu að það væri ekki heimilt.  Það sjónarmið kveðst kærði ekki á nokkurn hátt hafa lagt til grundvallar við ákvörðun sína, enda hafa þessi og fyrri dómar Evrópudómstólsins staðfest að næringarfræðileg þörf sé ekki málefnalegt sjónarmið við ákvörðunartöku um að heimila eða hafna íblöndun bætiefna í matvæli.  Niðurstaða kærða vegna umsóknar kæranda um vítamínbætingu í Kristal PLÚS hafi þvert á móti byggst á mati á hverju bætiefni fyrir sig m.t.t. hættu sem stafað gæti af neyslu þeirra og niðurstaðan hafi orðið sú að hætta stafaði af fólasíni fyrir tilgreindan, en viðkvæman hóp neytenda þ.e. börn yngri en 7 ára.

Kærði kveðst algerlega ósammála því að hann hafi ekki sýnt fram á með vísindalegum gögnum að íblöndun fólasíns í Kristal PLÚS geti falið í sér hættu fyrir börn.  Kærði kveðst undrast slíka umræðu enda hafi það komið skýrt fram m.a. í skriflegum rökstuðningi kærða fyrir ákvörðun sinni hvaða málsþætti stofnun hafi haft mestar áhyggjur af. Í rökstuðningi kveður kærði að fram komi að afar ólíklegt sé að fólasín sem slíkt valdi beinum eituráhrifum, en að ofneysla á fólasíni gæti aftur á móti dulið einkenni B12 vítamínskorts sem haft gæti alvarlegar afleiðingar í för með sér, væri það látið afskiptalaust.  Þetta eigi við hvort heldur um sé að ræða barn eða fullorðinn sem þjáist af B12-vítamínskorti.  Þar sem hluti íslenskra barna fái nú þegar of mikið af fólasíni úr fæðunni hafi kærði skilyrt ákvörðun sína með notkunarleiðbeiningum.

Kærði vísar til þess að kærandi telji hann ekki hafa kannað neyslu barna á vatni eða gosdrykkjum.  Vísar kærði til þess að rétt sé að geta þess hvernig almennt áhættumat fari fram þegar sótt sé um leyfi fyrir íblöndun bætiefna í matvæli og sé því einnig lýst í skriflegum rökstuðningi sínum fyrir ákvörðun.

1)            afla þurfi upplýsinga um heildarneyslu þjóðarinnar og ákveðinna þjóðfélagshópa á þeim bætiefnum sem til standi að íblanda.  Þessar upplýsingar sé að finna hjá Lýðheilsustöð og því nauðsynlegt með vísan til rannsóknarreglu stjórnsýslurettar sbr. 10. gr. stjórnnsyslulaga nr. 37/1993 að leita umsagnar hennar áður en ákvörðun sé tekin í málinu.

Sé neysla á bætiefninu ástættanleg, sé næst litið til eftirfarandi :

2)            Leggja þurfi mat á þá hættu sem neytendum kunni að stafa af neyslu vörunnar í því magni sem líklegt sé að hennar verði neytt.

Kærði kveður að geta verði þess að þegar neysla þjóðarinnar sé skoðuð þá sé skoðaður sá hópur sem mest fái af viðkomandi bætiefni.    Samkvæmt vísindalegum aðferðum, skuli nota neyslu 95 hundraðshluta neytenda sem viðmiðun þannig að sé neysla stærsta hluta neytenda (95%) undir efri mörkum sé óhætt að bæta vítamíninu í matvælin.  Eins og áður hafi komið fram hafi verið sett efri mörk fyrir fólasín og séu þau gefin upp m.t.t. aldurs.  Fyrir mörg næringarefni skorti nægjanleg vísindaleg gögn til að setja efri mörk, en það eigi ekki við um fólasín.

Í umsögn Lýðheilsustofnunar sé getið um neyslu barna á fólasíni og þar sé vísað í niðurstöður rannsókna sem framkvæmdar hafi verið af Rannsóknarstofu í næringarfræði.  Neyslutölur sýni að ekkert rúm sé til frekari fólasínbætingar í matvæli sem ætlað sé að fara á íslenskan markað nema þess sé sérstaklega gætt að fólasínbættra matvæla verði ekki neytt af börnum yngri en 7 ára.  Til þess að kærði skoðaði þætti í skrefi númer 2 sem væri að kanna neyslu á vatni eða gosdrykkjum hefði þurft að vera svigrúm til íblöndunar fólasíns í drykkinn sem í þessu tilviki hafi ekki verið og þar af leiðandi hafi ekki verið skoðuð neysla á sambærilegum drykkjum við Kristal PLÚS.  Kærði bendir á að þess utan séu ekki sambærilegir drykkir við Kristal PLÚS hér á markaði, þ.e. orkusnauður drykkur sem sé vítamínbættur með 6 tegundum B-vítamíns.

Kærði vísar til markaðsrannsóknar sem kærandi nefni.  Komi þar fram að kærandi hafi látið framkvæma könnun sem gefið hafi niðurstöðu.  Kærði bendir á að hann geti ekki tjáð sig frekar um gögnin þar sem stofnunin hafi þau ekki undir höndum.  Þó verði að teljast undarlegt af hálfu kæranda að setja þessi gögn fram með þeim hætti sem gert er til að sýna að neysla á Kristal PLÚS sé mjög takmörkuð þegar komi að börnum, einkum í ljósi þess að í umsókn kæranda dagsettri 6. janúar s.l. og í umsókn sem lögð hafi verið fram sem viðbótargögn 11. janúar s.l. sé sérstaklega tekið fram að margumræddum drykk sé ætlað að koma í stað neyslu á gosdrykkjum.  Ekki sé minnst á að drykknum sé ætlað að koma í stað neyslu á öðru vatni.  Gosdrykkjaneysla íslenskra barna yngri en 7 ára sé umtalsverð og vísar kærði um það til mastersritgerðar Björns S. Gunnarssonar.  Telur kærði að reikna verði með neyslu fyrrgreinds aldurshóps á Kristal PLÚS ef kærandi nái yfirlýstu markmiði sínu.  Ekkert það sé í merkingu, auglýsingu og kynningu Kristals PLÚS sem geri það að verkum að foreldrar muni ekki velja drykkinn fyrir börn sín ef engar merkingar væru á umbúðum, með tilgreindum notkunarleiðbeiningum.  Þessari merkingu sé einmitt ætlað að ná til foreldra til að upplýsa þá um að þetta sé ekki heppilegur drykkur fyrir börn.  Mat kærða sé að þetta sé ein besta aðferðin til þess.

Skilyrði sitt kveðst kærði byggja á því að börn neyti nú þegar of mikils fólasíns skv. upplýsingum frá Lýðheilsustofnun og geti öll viðbót leitt til skaðlegrar ofneyslu.

Jafnræði. Kærði hafnar því að ekki hafi verið gætt jafnræðis við ákvörðunartöku um að leyfa eða hafna íblöndun bætiefna á grundvelli 19. gr. rgl. nr. 285/2002 um aukefni í matvælum með síðari breytingum, á grundvelli þeirra umsókna sem borist hafa stofnuninni til meðferðar.  Kveður kærði fjölmargar umsóknir berast sér á hverju ári um leyfi til íblöndunar bætiefna og sé ýmist veitt leyfi eða umsóknum hafnað eftir að áhættumat, eins og lýst sé að framan, hafi farið fram.  Fyrirtækjum hafi og verið sett skilyrði um merkingar matvæla.  Þannig hafi markaðssetning kalkbætts ávaxtasafa verið skilyrt árið 2000 og skilyrði sett um merkingu Benecols árið 2004.  Hafi skilyrði lotið að því að varan væri ekki ætluð börnum.  Því sé það staðlaus fullyrðing af hálfu kæranda að hann virðist vera sá eini sem hefur þurft að sæta skilyrðum um sérstaka merkingu vöru sinnar.  Kærði kveðst því í hvívetna hafa gætt jafnræðis sbr. 11. gr. stjórnsýslulaga við meðferð umsóknar kæranda um leyfi til íblöndunar bætiefna.  Kærði kveður þó að skipulag matvælaeftirlits sé í lögum og stjórnvaldsfyrirmælum með þeim hætti að heilbrigðisnefndir sveitarfélaga fari með eftirlitið undir yfirumsjón kærða að því leyti sem það sé ekki falið öðrum.  Yfirumsjónarhlutverk kærða feli ekki í sér heimildir til að grípa til aðgerða svo sem stjórnvaldsþvingana, gagnvart þeim aðilum sem ekki sæki um leyfi til íblöndunar en kjósi í trássi við réttarreglur þar um að markaðssetja og dreifa vörum sínum án þess að hafa fyrst sótt um leyfi til kærða.  Raunar hafi kærandi í upphafi haft þann háttinn á.  Úrræðaleysi heilbrigðisnefnda geti ekki komið niður á ákvörðun kærða við afgreiðslu þeirra umsókna sem honum berist.

Kærði bendir á aðhann hafi gætt sérstaklega að því að kærandi hefði á hverjum tíma öll þau sömu gögn og kærði hafði undir höndum og byggði á við ákvörðunartöku.  Ítrekar kærði að ákvörðun um að binda leyfi til íblöndunar skilyrði í þessu tilviki hafi byggt á málefnalegum sjónarmiðum um jafnræði við ákvarðanatöku.

Meðalhóf.  Kærði kveðst telja að gætt hafi verið meðalhófs við ákvarðanatökuna.  Vísað er þegar til þess að börnum yngri en 7 ára gæti stafað hætta af neyslu drykkjarins  þar eð það magn sem þau fá af fólasíni úr fæðunni sé nú þegar yfir efri mörkum fyrir neyslu vítamínsins.  Ekki sé því frekara rúm fyrir viðbætingu þess.  Til að ná því lögmæta markmiði að vernda neytendur fyrir hættu samfara neyslu matvæla sem sé ein af meginreglum laga um matvæli nr. 93/1995 og finna megi stað m.a. í 3. og 10. gr. laganna, hafi verið nauðsynlegt að skilyrða heimild til íblöndunarinnar með þeim hætti sem gert sé í ákvörðun kærða og koma í veg fyrir hættu á því að tiltekinn neytendahópur yrði fyrir skaða af völdum drykkjarins.  Kærði telur ennfremur að ekki hefði verið unnt að ná tilgreindu lögmætu markmiði með öðru vægara móti en gert hafi verið.  Sú uppástunga kæranda að merkja drykkinn með ráðlögðum dagskammti fólasíns fyrir þennan aldurshóp hefði ekki náð tilvísuðu lögmætu neytendaverndarmarkmiði sem getið er að framan.   Skv. umsögn Lýðheilsustofnunar sé ekki rúm fyrir frekari fólasínbætingu matvæla sem neytt sé af börnum yngri en 7 ára og þá skipti engu máli hver sé ráðlagður dagskammtur vítamínsins fyrir þennan aldurshóp, því ráðlagður dagskammtur segi til um það magn sem æskilegt sé að einstaklingar fái á hverjum degi en ekkert um hættuna sem skapist af ofneyslu.

Andmælaréttur. Kærði hafnar því alfarið að ekki hafi verið gætt andmælaréttar með fullnægjandi hætti við meðferð málsins hjá stofnuninni og telur að efnislegur grundvöllur málsins hafi verið nægilega upplýstur áður en stofnunin hafi tekið efnislega rétta ákvörðun í málinu.  Kærði hafi leitað umsagnar Lýðheilsustofnunar þar sem manneldiskannanir hafi verið framkvæmdar af Manneldisráði, sem sé nú hluti af Lýðheilsustofnun og öll gögn um neyslu landsmanna á næringarefnum og matvælum séu vistuð þar.  Í áliti Lýðheilsustofnunar komi skýrt fram að stöðin hafi eingöngu áhyggjur af ofneyslu fólasíns en taldi að ekki þyrfti að hafa miklar  áhyggjur af ofneyslu annarra vítamína sem bætt sé í Kristal PLÚS.  Því var fólasín sérstaklega skoðað og álit gefur án nokkurs vafa til kynna að börnum 2 til 6 ára gæti stafað hætta af tilgreindum drykk. Kærði kveður að kæranda hafi verið gefinn kostur á að koma að sjónarmiðum sínum og athugasemdum.  Hafi umsögn borist frá kæranda 1. febrúar.  Í athugasemdum takmarki kærandi umfjöllun við fólasín enda taldi kærandi líklegt að viðbæting annarra vítamína en fólasíns yrði heimiluð.

IV.

Lögmaður kæranda kærir ákvörðun  kærða um að veiting leyfis til vítamínbætingar Kristal PLÚS sé háð skilyrði um eftirfarandi merkingu drykkjarins : “Ekki ætlað til neyslu fyrir börn yngri en 7 ára.”   Telur lögmaður kæranda ekki lagastoð fyrir ákvörðun kærða og krefst þess að ákvörðun varðandi skilyrðingu verði felld úr gildi.  Kærði krefst þess að ákvörðun sín verði staðfest og vísar m.a. til rgl. 588/1993 svo og óskráðrar meginreglu íslensks stjórnsýsluréttar að matskenndar stjónrvaldsákvarðanir megi binda skilyrðum án þess að þess sé getið í lögum sérstaklega.  Slík skilyrði verði að byggjast á málefnalegum sjónarmiðum, megi ekki vera verulega íþyngjandi m.t.t. aðalefnis ákvörðunar og hafa eðlileg efnisleg tengsl við aðalefni ákvörðunarinnar.

Í 19. gr. rgl. nr. 285/2000  kemur fram í ákvæði til bráðabirgða að þar til reglugerð um íblöndun bætiefna í matvæli hafi verið sett geti Hollustuvernd ríkisins veitt leyfi til notkunar bætiefna.  Um er að ræða heimildarákvæði sem aðeins varðar veitingu eða höfnun leyfis til íblöndunar bætiefna í matvæli.  Sérstök reglugerð varðandi íblöndun bætiefna í matvæli hefur ekki verið sett og er því ákvæði þetta í gildi. Í reglugerð nr. 588/1993 um merkingu, auglýsingu og kynningu matvæla kemur fram sitthvað varðandi merkingu auglýsingu og kynningu matvæla.  Ekki er unnt að fallast á með kærða að ákvæði 10. og 30. gr þeirrar reglugerðar geti verið lagagrundvöllur skilyrðingarmerkingar á Kristal PLÚS.  Benda verður á að tilgreind reglugerð er sett áður en rgl. nr. 285/2000 með tilgreindu bráðabirgðaákvæði var sett.  Ekki verður heldur talið að IV. kafli rgl. um aukefni nr. 285/2002 eigi við um íblöndun bætiefna.  Með tilvísan til framangreinds er ekki  unnt að fallast á það með kærða að nægileg lagastoð sé fyrir skilyrðingu leyfis fyrir Kristal PLÚS.  Fallist er því á kröfur kæranda.  Í samræmi við framangreint er ógilt skilyrði um eftirfarandi merkingu Kristal PLÚS :  “Ekki ætlað til neyslu fyrir börn yngri en 7 ára.”.

ÚRSKURÐARORÐ:

Fallist er á kröfu kæranda.  Skilyrði kærða um eftirfarandi merkingu Kristal PLÚS : “Ekki ætlað til neyslu fyrir börn yngri en 7 ára “,  er fellt úr gildi.

                                                                                                                        Lára G. Hansdóttir

 Gísli Gíslason                      Guðrún Helga Brynleifsdóttir

Date: 10/4/05