Skip to main content
Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála
jan 09
Love0

5/2009 Úrskurður vegna kæru Innnes heildsölu ehf., gegn Matvælastofnun.

Með

Mál nr. 5 /2009.

Úrskurðarnefnd skv. 31. gr. laga nr. 7/1998.

Ár 2009, 11. nóvember, kom nefnd skv. 31.gr. l. nr. 7/1998 saman til fundar á skrifstofu formanns nefndarinnar að Suðurlandsbraut 6 í Reykjavík. Mætt voru Steinunn Guðbjartsdóttir, Gunnar Eydal og Guðrún Helga Brynleifsdóttir.

Fyrir var tekið mál nr. 5/2009 Innnes heildverslun ehf., Fossaleyni 21, Reykjavík, hér eftir nefndur kærandi, gegn Matvælastofnun, Austurvegi 56, 800 Selfoss, hér eftir nefndur kærði.

Í málinu er kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

I. Aðild kærumáls og kröfur

Með stjórnsýslukæru, dags 20. mars 2009, kærði Innnes heildsala ehf. únbogason HH hf.   (hér eftir nefndur kærandi) ákvörðun Matvælastofnunar, (hér eftir nefnd kærði) frá 9. desember 2008 um synjun á heimild til notkunar á aukaefninu annatto (E160b) í ostalíki.

Er gerð sú krafa af hálfu kæranda að ákvörðun Matvælastofnunar frá 9. desember 2008 sé felld úr gildi.

Kærði gerir þá aðalkröfu að kröfu kæranda sé vísað frá, en til vara að ákvörðun kærða frá 9. desember 2008 verði staðfest.

Eftirfarandi skjöl hafa verið lögð fram í málinu:

1. Stjórnsýslukæra dags. 20 mars 2009 ásamt fylgiskjölum.

2. Greinargerð vegna stjórnsýslukæru dags. 30 apríl 2009.

3. Athugasemdir kærða dags. 5. júní 2009.

4.  Athugasemdir kæranda dags. 7. ágúst 2009.

Gagnaöflun telst lokið og er málið tekið til úrskurðar.

II.    Málsmeðferð

Framangreind kæra barst úrskurðarnefnd 22. mars 2009.  Kæruheimild er í 31. gr. laga um hollustuhætti og mengunarvarnir nr. 7/1998.

III. Málsatvik

Hinn 30. október 2008 sótti kærandi um heimild til notkunar á aukaefninu annatto (E160b) í ostlíki til kærða með rafrænni umsókn. Með bréfi dags. 9. desember 2008 var framangreindri umsókn kæranda synjað með þeim röksemdum að aukaefnið annatto (E160b) væri að finna í aukaefnalista í viðauka II við reglugerð nr. 285/2002 um aukaefni í matvælum og sé því óheimilt að veita bráðabirgðaleyfi á umræddu efni m.v.t. 1. mgr. 11. gr. reglugerðar nr. 285/2002. Efnið megi aðeins nota í ákveðin matvæli sem þar eru listuð upp, t.d. í æta ostskorpu allt að 20 mg/kg.

Með stjórnsýslukæru dags. 20. mars 2009 kærði kærandi framangreinda ákvörðun til úrskurðarnefndarinnar.

Kærða var með bréfi dags. 20. maí 2009 gefinn kostur á að koma að sjónarmiðum sínum varðandi kæruna og bárust þau 5. júní 2009.

Kæranda var gefinn kostur á að gæta andmælaréttar gagnvart sjónarmiðum kærða og bárust athugasemdir þann 7. ágúst 2009.

IV. Málsástæður og rök kæranda 

Til stuðnings kröfu sinni bendir kærandi á að í fyrsta lagi hafi kærði ekki farið eftir skýru ákvæði 2. tl. 2. mgr. 20. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 með ákvörðun sinni 9. desember 2008. Þar sé aðeins að finna leiðbeiningar um kæruleiðir en ekki kærufrest. Það fari gegn skýru ákvæði 2. mgr. 20. gr. stjórnsýslulaga sem og meginreglum stjórnsýsluréttarins um skýrleika ákvarðana stjórnvalda. Kærandi telur að kærða hafi borið að fara eftir ákvæðum stjórnsýslulaganna við undirbúning og meðferð ákvörðunarinnar, sbr. 2. mgr. 1. gr. stjórnsýslulaga. Kærða hafi þannig borið að leiðbeina kæranda við meðferð málsins, sbr. 7. gr. og rannsaka málið til hlýtar áður en ákvörðun var tekin, sbr. 10. gr. Kærandi telur því að leiðbeiningar kærða hafi verið mjög ábótavant og því beri úrskurðarnefndinni að taka kæruna til meðferðar, skv. 28. gr. stjórnsýslulaga.

Kærandi bendir á að ákvörðun kærða sé óljós og illskiljanleg og telur ógjörning að átta sig á hvað felst nákvæmlega í ákvörðun kærða. Kærandi vísar til þess að synjun kærða á umsókn kæranda sé byggð á 11. gr. reglugerðar um aukaefni í matvælum nr. 285/2002, þ.e. að aukaefnið annatto (E160b) sé að finna í aukaefnalista í viðauka II við reglugerð um aukaefni í matvælum og því sé ekki unnt að fallast á umsókn kæranda. Kærandi telur ákvörðun kærða því mjög óljósa.

Kærandi bendir einnig á að tilgangur umsóknarinnar hafi verið að fá leyfi fyrir aukaefninu annatto (E160b) í ostlíki. Umsókninni hafi þannig verið ætlað að heimila innflutning á vöru sem inniheldur aukaefnið annatto (E160b) í ostlíki en vara kæranda sé  brædd ostlíki í sérpökkuðum sneiðum. Kærandi bendir einnig á að miklir hagsmunir séu í húfi um fá leyfi fyrir framangreindu og að varan verði felld í flokk með bræddum osti fremur en ostlíki enda eigi varan meira í ætt við bræddan ost en ostlíki en annatto aukaefnið sé leyfilegt aukaefni í bræddan ost og í aukaefnalista í viðauka II við reglugerð nr.  285/2002 um aukaefni í matvælum.

Kærandi telur síðan að kærði taki ekki afstöðu til umsóknar kæranda og hafi á engan hátt upplýst málið með það að markmiði að komast að niðurstöðu. Þá telur kærandi ekki rétt af kærða að leiðbeina kæranda um að beina umsókn sinni til framkvæmdastjórnar Evrópu (European Commission) og telur það hvergi koma fram í reglugerð nr. 285/2002 að framsal hafi átt sér stað á ákvörðunarvaldi.

Í bréfi sem barst úrskurðarnefndinni þann 7. ágúst 2009 koma fram sjónarmið kæranda við greinargerð kærða. Þar ítrekar kærandi að málið eigi að fá efnislega umfjöllun af úrskurðarnefndinni með vísan til 2. tl. 2. mgr. 20. gr. stjórnsýslulaganna. Ákvæðið sé skilyrðislaust og telur kærandi það hvorki skipta máli að kærandi sé einkahlutafélag eða að hann hafi notið liðsinnis lögmanns við kærugerð.

Kærandi ítrekar kröfu sína að heimilt sé að veita bráðabirgðaleyfi til notkunar aukaefna samkvæmt 11. gr. reglugerðar nr. 285/2002. Í nefndu ákvæði komi ekkert fram um að endanlegt ákvörðunarvald sé á herðum framkvæmdastjórnar Evrópusambandsins.

Kærandi ítrekar að tilgangur umsóknar sinnar um heimild til notkunar á annatto (E160b) í ostlíki, bræddum ostsneiðum, hafi verið til að innflutningur á vörunni Whitehall Specialites ostlíki væri mögulegur. Því séu miklir hagsmunir að baki þess að kærandi fái umrætt leyfi útgefið á grundvelli  11. gr. reglugerðar nr. 285/2002. Hagsmunir kæranda um að fá leyfið séu verulegir en sala og dreifing vörunnar hefur verið stöðvuð af heilbrigðiseftirliti Reykjavíkur.

Þá ítrekar kærandi framkomnar kröfur.

V. Málsástæður og rök kærða

Kærði, Matvælastofnun, telur aðallega að vísa eigi málinu frá úrskurðarnefnd um hollustuhætti og mengunarvarnir. Kæran sé of seint fram komin. Til vara krefst kærði þess að ákvörðun dags. 9. desember 2008 verði staðfest.

Kærði bendir á að þegar ákvörðun kærða var tekin um að synja umsókn um heimild til notkunar á aukaefninu annatto (E160b) í ostlíki, hafi leiðbeiningar um kærurétt fylgt ákvörðuninni. Kæranda var leiðbeint að kæra ákvörðunina til úrskurðarnefndar um hollustuhætti og mengunarvarnir m.v.t. 31. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir. Kærði bendir á að almennur kæruréttur innan stjórnsýsluréttarins sé þrír mánuðir. Kærandi sé stór matvælaheildverslun sem annist influtning á matvöru og eigi ekki að leiðbeina sérstaklega um kærufrest eins og um einstakling væri að ræða. Kærði telur einnig að kærandi hafi notið liðsinnis lögmanns við kærugerð sína og því þurfi ekki sérstakar leiðbeiningar við. Með víasn til þess eigi að vísa málinu frá nefndinni.

Til vara krefst kærði þess að ákvörðun dags. 9. desember 2008 verði staðfest. Umsókn kæranda hafi borist kærða þann 30. október 2008. Þar óskar kærandi eftir leyfi til að nota aukaefnið annatto (E160b) í ostlíki. Umsókninni var synjað á þeim forsendum að aukaefnið sé óheimilt í ostlíki samkvæmt aukaefnalista í viðauka II við reglugerð nr. 285/2002 um aukaefni í matvælum.

Kærði bendir einnig á að heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur hafi lagt sölubann á Whitehall Specialties ostlíki þar sem það innihéldi aukaefnið annatto (E160b) en aukaefnið sé aðeins heimilt í ætri ostskorpu. Þar sem Whitehall Specialties hafi ekki ostskorpu sé óheimilt að það innihaldi aukaefnið annatto (E160b).  Kæranda var kynntur kæruréttur til úrskruðarnefndar um hollustuhætti og mengunarvarnir með bréfi heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur en nýtti ekki þann kærurétt.

Kærði bendir á að umsókn á grundvelli 10. gr. reglugerðar nr. 285/2002 verði að vera mjög ítarleg og miklar kröfur séu gerðar svo hægt sé að fallast á umsókn. Kærandi hafi því haft samband við kærða í umsóknarferlinu og þar hafi kærði beint því til kæranda að aukaefnið annatto (E160b) sé óheimilt aukaefni í ostlíki nema aðeins 20 mg/kg og aðeins í æta ostskorpu. Kærandi vissi þar af leiðandi að annatto (E160b) aukaefnið væri óheimilt í ostlíki.

Kærði bendir á að reglugerð nr. 285/2002 um aukaefni í matvælum með síðari breytingum sé sett með stoð í 18. gr. laga nr. 93/1995 um matvæli, sbr. lög nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengnunarvarnir. Með reglugerðinni voru innleiddar nokkrar tilskipanir Evrópusambandsins, aðallega tilskipun nr. 94/36/EB um notkun litarefna og nr. 95/45/EB um hreinleikaskilyrði. Framangreindar tilskipanir kveða á um að aukaefnalistinn í viðauka II við reglugerðina verði að vera eins á öllu EES svæðinu. Aukaefnalistanum sé því ekki hægt að breyta einhliða, þ.e að bæta við eða breyta. Allar breytingar verða að fara fram af framkvæmdastjórn Evrópusambandsins. Þar af leiðandi hafi kæranda verið leiðbeint um að sækja sérstaklega um hjá framkvæmdastjórninni þar sem kærði synjaði umsókn hans.

Kærði bendir á að samkvæmt 3. gr. reglugerðar nr. 285/2002 sé litarefni aukaefni og við undirbúning og framleiðslu matvæla sé aðeins heimilt að nota aukaefni sem sé að finna í aukaefnalista í viðauka II við reglugerðina. Matvæli mega því ekki innihalda aukaefni, eitt eða fleiri, eða í meira magni en viðauki II segir til um, sbr. 7. gr. reglugerðarinnar. Innlendir framleiðendur séu ábyrgir fyrir því að matvæli þeirra innihaldi aukaefni sem séu í samræmi við viðauka II við reglugerð nr. 285/2002, sbr. 9. gr.

VI.  Álit og niðurstaða úrskurðarnefndar

Almenna kæruheimild til ráðherra er að finna í 1. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Þar kemur fram að aðila máls er heimilt að kæra stjórnvaldsákvörðun til æðra stjórnvalds til þess að fá hana fellda úr gildi eða henni breytt nema annað leiði af lögum eða venju.

Í 2. mgr. 1. gr. stjórnsýslulaga kemur fram stjórnsýslulögin taki til stjórnsýslu ríkis og sveitarfélaga. Lögin gildi þegar stjórnvöld, þar á meðal stjórnsýslunefndir, taki ákvarðanir um rétt eða skyldur manna.

Það telst vera stjórnvaldsákvörðun þegar stjórnvald kveður einhliða á um rétt eða skyldu tiltekins aðila í ákveðnu máli í skjóli stjórnsýsluvalds.  Um stjórnvaldsákvörðun er því aðeins að ræða að stjórnvald hafi tekið ákvörðun í skjóli stjórnsýsluvalds.

Kæruheimild til úrskurðarnefndar um hollustuhætti og mengunarvarnar er að finna í 31. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir. Þar segir í 1. ml. 1. mgr. 31. gr. að ágreiningur sem varðar framkvæmd laganna og reglugerða settra samkvæmt þeim er heimilt að vísa til úrskurðarnefndarinnar. Ekki er að finna sérstaka kærufresti í umræddu ákvæði og ber því að fara eftir ákvæðum stjórnsýslulaga nr. 37/1993 í þeim efnum. Almenn regla um kærufresti innan stjórnsýsluréttarins er þrír mánuðir. Í 2. tl. 2. mgr. 20. gr.  segir að með ákvörðun stjórnvalds skuli vera leiðbeiningar um kærufresti. Í ákvörðun kærða dags. 9. desember 2008 var ekki að finna leiðbeiningar um kærufrest eins og 20. gr. stjórnsýslulaganna kveður á um enda er ekki er ekki lögð sú skylda á aðila máls að þeim sé kunnugt um kæruleiðir, kærufresti eða kærugjöld. Stjórnvaldi er því skylt að veita leiðbeiningar um framangreind atriði þegar ákvörðun er birt, sé kæruheimild til staðar. Með vísan til alls þessa verður fallist á kröfu kæranda um að kæran verði tekin til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni á grundvelli 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 þar sem ekki voru veittar fullnægjandi upplýsingar um kærufrest í stjórnsýsluákvörðun kærða.

Ágreiningur í máli þessu snýst um það hvort ákvörðun kærða um synjun á heimild til notkunar á aukaefninu annatto (E160b) í Whitehall Specialtiesostlíki sé röng og verði þar af leiðandi felld úr gildi.

Í reglugerð nr. 285/2002 (breytt með reglugerð nr. 500/2005) um aukaefni í matvælum er að finna reglur er varða aukaefni í matvælum, aukaefni ætluðum til notkunar í matvælum eða sölu til neytenda sbr. 1. gr. reglugerðarinnar. Hugtakið aukaefni er skilgreint í 2. gr. reglugerðarinnar þannig að aukaefni er efni sem aukið er í fæðu til þess að hafa áhrif á geymsluþol, lit, lykt, bragð eða aðra eiginleika matvæla. Í 3. gr. reglugerðarinnar kemur fram að litarefni flokkast sem aukaefni og er skilgreint þannig að þau gefa matvælum lit eða skila aftur lit matvæla og meðal þeirra eru náttúruleg innihaldsefni matvæla og náttúruleg efni sem alla jafnan er ekki neytt sem matvæla og eru ekki notuð sem einkennandi hráefni í matvæli. Í a-o lið 4. gr. reglugerðarinnar eru talin upp með tæmandi hætti efni sem ekki teljast aukaefni.  Í o-lið 4. gr. segir að litarefni sem notuð eru til að lita óæta húð á matvælum teljist ekki til aukaefna. Þar er listað upp ostskorpa og pylsuskænir. Því er aukaefnið annatto (E 160b) heimilt í húð á ostlíki en ekki í ostlíkinu sjálfu. Í 5. gr. kemur fram meginreglan um að við tilbúning og framleiðslu matvæla er einungis heimilt að nota þau aukaefni sem fram koma í viðauka II (aukaefnalisti) við reglugerðina og með þeim skilyrðum sem þar koma fram en framleiðendur og dreifingaraðilar bera ábyrgð á því að vörutegundir séu í samræmi við ákvæði reglugerðarinnar, sbr. 9. gr. Því er ljóst að aukaefnið annatto (E 160b) er aukaefni sem aðeins er heimilt að nota í húð á ostlíki.

Ágreiningur aðila varðar skilgreiningu á vörunni, þ.e. hvort varan falli í undirflokk nr. 1.6.4 með yfirskriftinni bræddir ostar eða í undirflokk nr. 1.6.5 með yfirskriftinni ostlíki sem eru að finna í viðauka II við reglugerð nr. 285/2002. Undirflokkur 1.6.4 heimilar annattolausnir (E160b) 15 mg/kg en undirflokkur 1.6.5 heimilar annattolausnir (E160b) 20 mg/kg í æta ostskorpu.

Kærandi telur að varan Whitehall Specialtiesostlíki sé meira í ætt við bræddann ost og því eigi hún að falla í undirflokk nr. 1.6.4 bræddur ostur en þar eru annattólausnir (E160b) heimilar. Kærandi hafi verulega hagsmuni af því að varan sé staðsett í þann undirflokk. Í viðauka II við reglugerð nr. 285/2002 um aukaefni í matvælum, með síðari breytingum, kemur skýrt fram að aukaefnið annattolausnir (E160b) sé óheimilt aukaefni í ostlíki en ljóst er að ostlíki og bræddur ostur eru ekki samkynja vörur og falla ekki undir sama undirflokk í aukaefnalista í viðauka II við reglugerðina. Í umsókn kæranda dags. 30.10.2008 til kærða er berlega tekið fram, oftar en einu sinni, að sótt sé um aukaefnið annatto (E 160b) í ostlíki, ekki í bræddum osti. Umsóknin er rökstudd á þá leið að með því að heimila umrætt aukaefni verði ostlíkið sölulegra fyrir neytendur, varan meira aðlaðandi, girnilegri og lystugri fyrir neytendur. Er því ekki unnt að fallast á þá málsástæðu kæranda að vara hans sé í ætt við bræddan ost þegar sótt er um heimild til að nota aukaefni í ostlíki. Þar sem aukaefnið annatto (E 160b) sé óleyfilegt aukaefni og listað upp í viðauka II við reglugerð nr. 285/2002 gat kærði ekki tekið umsókn kæranda til greina enda væri það í bága við skýrt orðalag 1. mgr. 11. gr. reglugerðar nr. 285/2002, sbr. 5. gr. reglugerðar nr. 500/2005 að heimilt sé að að veita bráðabirgðaleyfi til notkunar aukaefna, sem ekki eru skráð í aukaefnalista í viðauka II. Þá segir ennfremur að slík leyfi skuli aðeins veitt á grundvelli almennra skilyrða í viðauka I við reglugerð nr. 285/2002.

Í viðauka I við reglugerð nr. 285/2002 er skýrt kveðið á um það að einungis sé heimilt að veita leyfi til notkunar aukaefna þegar sannað er að neytendum standi ekki hætta af efninu og það sé hægt að sanna á grundvelli tæknilegra upplýsinga. Þá verður einnig að sýna fram á sannarlegan ávinning fyrir neytendur, þ.e. að sýnt sé fram á þörf á notkun aukaefnanna. Hvorugt er hér fyrir hendi. Aukaefnið annatto er að finna í aukaefnalista í viðauka II við reglugerð 285/2002 og því ekki heimilt að veita bráðabirgðaleyfi á grundvelli 1. mgr. 11. gr. reglugerðar nr. 285/2002 sem kærandi sótti um 30.10.2008. Þá hefur hvorki verið sýnt fram á skilyrðin í viðauka I við reglugerð nr. 285/2002 séu uppfyllt né að varan sé réttilega bræddur ostur en ekki ostlíki en kærandi sótti um leyfi fyrir ostlíki ekki bræddan ost.

Með vísan til alls framangreinds verður talið að kærða hafi verið rétt að synja umsókn kæranda um notkun á aukaefninu annatto (E160b) í ostlíki og ber því að fallast á varakröfu kærða.

Úrskurðarorð: 

Ákvörðun Matvælastofnunar frá 9. desember 2008 um synjun á heimild til notkunar á aukaefninu annatto (E160b) í ostlíki er staðfest.

Date: 11/24/09

jan 09
Love0

1/2009 Úrskurður vegna kæru á útgáfu starfsleyfis fyrir Flugklúbb Selfoss gegn Heilbrigðisnefnd Suðurlands

Með

Mál nr. 1/2009.

Úrskurðarnefnd skv. 31. gr. laga nr. 7/1998.

Ár 2010, mánudaginn 14. júní kom nefnd skv. 31.gr. l. nr. 7/1998 saman til fundar á skrifstofu formanns nefndarinnar að Lágmúla 7, Reykjavík. Mætt voru Steinunn Guðbjartsdóttir formaður, Gunnar Eydal og Guðrún Helga Brynleifsdóttir.

Fyrir var tekið mál nr. 1/2009 Helga Jóhannesdóttir og Hannes Stefánsson, Vogi, Ölfusi, 801 Selfoss, Gunnar M. Friðþjófsson, Árbæjarhverfi, Ölfusi, Hildur Hákonardóttir og Þór Vigfússon, Straumum, 801 Selfossi, hér eftir nefnd kærendur, gegn Heilbrigðisnefnd Suðurlands, Austurvegi 56, 800 Selfoss, hér eftir nefnt kærði. Nefndin fékk málið framsent frá Umhverfisráðuneytinu með bréfi dags. 23. desember 2008. Úrskurður í málinu hefur tafist í umsagnarferli og vegna anna nefndarmanna. Aðilum málsins var tilkynnt um fyrirséða töf málsins.

Í málinu er kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

I. Aðild kærumáls og kröfur

Með stjórnsýslukærum, dags. 11. mars 2007 kærði Guðjón Ármannsson hdl. til ráðherra f.h. Hildar Hákonardóttur og Þórs Vigfússonar útgáfu starfsleyfis til handa Flugklúbbi Selfoss frá 12. febrúar 2007 vegna mikils ónæðis snertilendinga á Selfossflugvelli. Þann 10. og 15. apríl 2008, kærðu Gunnar Friðþjófsson, Helga Jóhannesdóttir og Hannes Stefánsson sömu ákvörðun kærða og töldu eftirlit kærða með Selfossflugvelli ófullnægjandi. Krafa kærenda um ógildingu á útgáfu starfsleyfis til handa Flugklúbbi Selfoss fékk meðferð Umhverfisráðuneytisins með úrskurði dags. 22. desember 2008. Í máli þessu verður úrskurðað um ágreining milli aðila er varðar eftirlit kærða með Selfossflugvelli.

Eftirfarandi skjöl hafa verið lögð fram í málinu:

1. Stjórnsýslukærur dags. 11. mars 2007, 10.  og 15. apríl 2008 ásamt fylgiskjölum.

2. Úrskurður Umhverfisráðuneytisins dags. 22. desember 2008.

3. Athugasemdir kærða dags. 22. júní 2009.

4. Athugasemdir kærenda dags. 9. ágúst 2009.

5. Ítrekun um andmælarétt til kærenda dags. 19. október 2009.

6. Tilkynning um töf á uppkvaðningu úrskurðar dags. 24. febrúar 2010.

Gagnaöflun telst lokið og er málið tekið til úrskurðar.

II.    Málsmeðferð

Stjórnsýslukærur kærenda voru áframsendar til úrskurðarnefndar með bréfi dags. 23. desember 2008. Voru þær sendar kærða til umsagnar með bréfi 27. mars 2009.  Kæruheimild er í 31. gr. laga um hollustuhætti og mengunarvarnir nr. 7/1998.

III. Málsatvik

Þann 19. febrúar 2008 tók Heilbrigðiseftirlit Suðurlands ákvörðun um útgáfu á starfsleyfi til handa Flugklúbbi Selfoss til reksturs flugvallar með eldsneytisafgreiðslu á Selfossi. Kærendum var birt ákvörðun kærða með bréfi dags. 26. og 28. febrúar 2008.

Með stjórnsýslukærum dags. 11. mars 2007, 10. og 15. apríl 2008 kærðu kærendur framangreinda ákvörðun til Umhverfisráðuneytisins. Kveðinn var upp úrskurður þann 22. desember 2008. Í úrskurðinum taldi ráðuneytið að ágreiningur um skort á eftirliti varðaði framkvæmd laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir skv. 1. ml. 1. mgr. 31. laganna. Var sá hluti ágreinings aðila framsendur úrskurðarnefndinni í samræmi við 2. mgr. 7. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Kærða var með bréfi dags. 27. mars 2009 gefinn kostur á að koma að sjónarmiðum sínum varðandi kæruna. Bárust þau 22. júní 2009. Erindi kærða var sent kærendum til umsagnar með bréfi dags. 14. júlí s.á. Umsögn barst frá einum kæranda. Erindi nefndarinnar var ítrekað með bréfi dags. 19. október 2009 og veittur viðbótarfrestur til andmæla. Ekki bárust andmæli frá kærendum.

IV. Málsástæður og rök kæranda

Kærendur búa allir í námunda við flugvöllinn og telja að af honum stafi óásættanlegt ónæði sem orsakist aðallega af yfirflugi og snertilendingum. Kærendur telja að kærði hafi ekki sinnt þeirri eftirlitsskyldu sem honum bar að sinna samkvæmt fyrra starfsleyfi Flugklúbbs Selfoss. Kærendur kveða mikinn hávaða samfara því  þegar flugvélar taka á loft eða lenda á Selfossflugvelli en þær fljúgi mjög nálægt og rétt yfir heimilum kærenda með tilheyrandi hávaða. Kærendur telja því augljóst að mikil hávaðamengun sé fyrir hendi og að það ónæði sem þau þurfa að þola vegna flugvallarins sé langt umfram það sem eðlilegt getur talist.

Kærendur telja óeðlilegt að engar takmarkanir séu fyrir hendi í endurnýjuðu starfsleyfi Flugklúbbs Selfoss en slíkar takmarkanir voru fyrir hendi í fyrra starfsleyfi útg. 12. febrúar 2007. Þær takmarkanir hafi aðallega varðað bann við flugumferð á ákveðnum tímum sólarhrings sem og á almennum frídögum. Þá hafi einnig verið að finna skorður við snertilendingum og sérstök fyrirmæli hafi verið um flugtaks- og akstursstefnur. Hafi framangreindar takmarkanir átt að tryggja að flugumferð yrði í lágmarki vegna nærliggjandi íbúðarbyggðar.

Kærendur telja að ekkert eftirlit hafi verið viðhaft um takmarkanir og bann við flugumferð sem kveðið var á um í fyrra starfsleyfi Flugklúbbs Selfoss. Kærendur kveða aðflug yfir íbúðarhúsum þeirra vera á öllum tímum sólarhringsins og þar með hafi öll ákvæði laga og reglugerða um hávaða nr. 399/1999 (núg. 724/2008)  verið þverbrotin.

Kærendur krefjast þess að ákvörðun kærða frá 19. febrúar 2008 um útgáfu á starfsleyfi til handa Flugklúbbi Selfoss verði felld úr gildi. Verði fallist á útgáfu starfsleyfisins krefjast kærendur þess að mælt verði fyrir um nauðsynlegar takmarkanir á aðflugi.

V. Málsástæður og rök kærða

Kærði kveður reglugerð nr. 399/1999 um hávaða hafa verið í gildi þegar starfsleyfi til handa Flugklúbbi Selfoss var gefið út, sem og ákvæði reglugerðar um mengunarvarnareftirlit nr. 386/1999. Kærði bendir á að samkvæmt reglugerð nr. 386/1999 er meðaltíðni eftirlits með flugvöllum ólíkt og miðar við eðli þeirra, stærð og hvort þar sé eldsneytisafgreiðsla. Þá kveður kærði að eftirlit með flugvöllum sé ólíkt þar sem mikill munur sé á ómönnuðum flugvöllum eins og Selfossflugvelli og alþjóðlegum flugvelli eins og Keflavíkurflugvelli.

Kærði bendir á að Selfossflugvöllur hafi fengið það eftirlit sem eftirlitsáætlun fyrir þess konar flugvöll kveður á um, sem er annað hvert ár. Í greinargerð kærða er bent á að eftirlit hafi síðast verið framkvæmt þann 30. maí 2007 og hafi það verið án athugasemda. Eftirlit sé næst á árinu 2009. Kærði bendir á að gera verði greinarmun á lögbundnu eftirliti samkvæmt reglugerð um mengunarvarnareftirlit og kvartana vegna hávaða frá starfseminni.

Við mat á hávaða styðst kærði við ákvæði reglugerðar um hávaða nr. 724/2008. Kærði kveður kærur kærenda hafa varðað hávaða frá starfsemi Selfossflugvallar og að hann hafi verið yfir þau mörk sem eðlileg eru og því brot gegn ákvæðum í framangreindri reglugerð um hávaða. Kærði bendir á að hann hafi beint tillögum til sveitarfélags Árborgar um að takmarka og banna snertilendingar sem voru samþykktar. Snertilendingar eru nú aðeins heimilar virka daga milli kl. 07:00 – 18:00 á daginn og bannaðar alla daga frá kl. 23:00-07:00 nema í neyðartilfellum.

Kærði bendir á að nýlegar mælingar sem framkvæmdar voru í júní 2009 frá flugvél hafi ekki gefið tilefni til aðgerða eða athugasemda varðandi starfsemi flugvallarins. Mælingar voru gerðar í 16 mínútur meðan flugvél fór nokkra hringi yfir svæðið og tók tvær snertilendingar. Mælingar voru gerðar við nærliggjandi íbúðarhús í Árbæjarhverfi sem eru næst flugvellinum. Mælingarnar voru undir þeim viðmiðunarmörkum sem er að finna í ákvæði reglugerðar um hávaða. Kærði telur að flugumferð yfir Selfossflugvöll fari ekki yfir framangreind viðmiðunarmörk miðað við umferð um völlinn, þar sem flugumferð er bönnuð að næturlagi. Þá síðast bendir kærði á að íbúar Selfoss séu nær Selfossflugvelli en íbúar Árbæjarhverfis þar sem kærendur búa. Kærði bendir á að sveitarfélagið Árborg hafi gert hljóðvistarkort sem sýni að íbúar Árbæjarhverfis ættu ekki að verða fyrir ónæði vegna hávaða af völdum flugvallarins umfram það sem leyfilegt er samkvæmt reglugerð um hávaða.

VI.  Álit og niðurstaða úrskurðarnefndar

Mál þetta snýst um hvort kærði hafi framkvæmt fullnægjandi eftirlit með Selfossflugvelli og hvort kærendur hafi orðið fyrir hávaðamengun vegna starfsemi flugvallarins.

Almenna kæruheimild til ráðherra er að finna í 1. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Þar kemur fram að aðila máls er heimilt að kæra stjórnvaldsákvörðun til æðra stjórnvalds til þess að fá hana fellda úr gildi eða henni breytt nema annað leiði af lögum eða venju.  Kæruheimild til úrskurðarnefndar um hollustuhætti og mengunarvarir er að finna í 31. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir en þar segir að rísi ágreiningur um framkvæmd laganna, reglugerða settra samkvæmt þeim, heilbrigðissamþykkta sveitarfélaga eða ákvarðanir yfirvalda, sé heimilt að vísa málinu til sérstakrar úrskuðarnefndar. Stjórnsýslukæru kærenda var upphaflega beint til Umhverfisráðuneytisins og varðaði útgáfu á starfsleyfi til handa Flugklúbb Selfoss og annmarka við veitingu þess. Leyst var úr þeim ágreiningi með úrskurði ráðuneytisins dags. 22. desember 2008. Ágreiningur um eftirlit kærða með Selfossflugvelli og hvort hávaði frá flugvellinum sé brot gegn ákvæði reglugerðar um hávaða nr. 724/2008 kemur hér til skoðunar.

Í 1. gr. laga um hollustuhætti og mengunarvarnir kemur fram að markmið laganna sé að búa landsmönnum heilnæm lífsskilyrði og vernda þau gildi sem felast í heilnæmu og ómenguðu umhverfi. Í 2. mgr. 6. gr. sömu laga kemur fram að heilbrigðisnefndir gefi út starfsleyfi fyrir atvinnurekstur sem geti haft í för með sér mengun. Í 13. gr. er svo skýrt kveðið á um það að heilbrigðisnefndir beri ábyrgð á því að ákvæðum laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir og reglugerða settra samkvæmt þeim sé fylgt eftir. Eftirlitsskylda sem hvílir á kærða er ítrekuð í 6. gr. reglugerðar um hávaða nr. 724/2008 en þar segir að heilbrigðisnefnd beri að tryggja að kröfur og skilyrði í starfsleyfum sem hún gefur út og veiting þeirra sé í samræmi við ákvæði laga og reglugerða þar að lútandi.

Samkvæmt gögnum málsins voru á bæjarráðsfundi þann 15. nóvember 2007 samþykktar tillögur kærða um takmarkanir á flugtökum og lendingum. Fólu tillögurnar í sér bann við flugtaki og lendingu alla daga milli kl. 23:00 – 07:00 nema neyðartilvik sé fyrir hendi en þá skuli skrá það sérstaklega. Þá var einnig lagt til að snertilendingar yrðu aðeins leyfðar milli kl. 07:00 – 18:00 virka daga. Verður að telja að framangreindar tillögur kærða og samþykki þeirra fullnægi þeirri skyldu sem lögð er á kærða í 6. gr. reglugerðar um hávaða og að starfsleyfi Flugklúbbs Selfoss sé í samræmi við lög og reglugerð um hávaða, en kærendur hafa ekki sýnt fram á að þær hafi verið virtar að vettugi.

Í 1. gr. reglugerðar um hávaða segir að markmið hennar sé að koma í veg fyrir eða draga úr skaðlegum áhrifum af völdum hávaða en samkvæmt 2. gr. tekur hún til hávaða af mannavöldum. Í 3. gr. reglugerðarinnar kemur fram að heilbrigðisnefndir séu eftirlitsaðilar og eigi að hafa eftirlit með atvinnurekstri sem geti haft í för með sér mengun. Í sömu grein er hávaði skilgreindur sem mengun, sbr. liður 3.10.  Við mat á því hvað sé óeðlilegur hávaði er samkvæmt reglugerð um hávaða stuðst við mælingar í desíbelum sem líkja eftir næmni eyrans. Í 4. gr. reglugerðarinnar segir að við mat á því hvað sé heilsuspillandi hávaði verði að miða við þau viðmiðunarmörk sem er að finna í viðauka við reglugerðina. Í viðaukanum er að finna í töflu nr. II viðmiðunarmörk fyrir flugumferð. Í töflunni kemur fram að hávaði frá flugumferð megi mælast allt að 65 dB eða meiri utan við húsvegg, ef tryggð er bein aðfærsla útlofts um hljóðgildrur, íbúðarhúsnæðis í nágrenni við þegar starfandi flugvöll. Að nóttu til má hljóðmengun nema allt að 90 dB og allt að 30 dB inni í íbúðarhúsnæði. Af 6. gr. reglugerðar um hávaða er kærða skylt að sjá til þess að hávaði frá Selfossflugelli fari ekki yfir framangreind viðmiðunarmörk. Í gögnum málsins kemur fram að kærði framkvæmdi mælingar þann 18. júní 2009 á flugtaki, flugumferð, lendingum og snertilendingum. Af þeim er ljóst að hávaðinn fer ekki umfram framangreind viðmiðunarmörk reglugerðar um hávaða. Niðurstöður mælinganna reyndust vera 50,5 dB. Með vísan til þess verður ekki talið að hávaði frá starfsemi Selfossflugvallar sé í andstöðu við ákvæði reglugerðar um hávaða nr. 724/2008.

Um eftirlitsskyldu kærða á starfsemi Selfossflugvallar gilda ákvæði reglugerðar nr. 786/1999 um mengunarvarnareftirlit. Samkvæmt 1. gr. reglugerðarinnar er markmið hennar að koma í veg fyrir og draga úr mengun af völdum atvinnurekstri með því að tryggja að mengunarvarnareftirlit sé með þeim hætti að mengun valdi ekki óæskilegum og skaðlegum áhrifum, m.a. á heilsufar almennings. Samkvæmt 2. gr. gilda ákvæði hennar um mengun á landi og í lofthelgi. Samkvæmt lið 3.5 í 3. gr. reglugerðarinnar eru heilbrigðisnefndir eftirlitsaðilar með atvinnustarfsemi sem getur valdið mengun vegna hávaða. Samkvæmt 3. gr. ber kærða að viðhafa eftirlit sem er til þess fallið að fyrirbyggja eða draga úr hávaðamengun frá Selfossflugvelli. Í 12. gr. reglugerðarinnar er að finna ákvæði um reglubundið mengunarvarnareftirlit. Þar segir að eftirlit skuli vera reglubundið en tíðni þess er mismunandi eftir nánari flokkun reglugerðarinnar. Samkvæmt viðauka við reglugerðina n.t.t. í fylgiskjali nr. 2 fellur Selfossflugvöllur undir eftirlitsflokk númer 3. Samkvæmt þeirri flokkun skal eftirlit fara fram einu sinni á ári og eftirlitsmælingar framkvæmdar tíunda hvert ár. Samkvæmt gögnum málsins fór eftirlit fram af hálfu kærða í maí 2009 og eftirlitsmælingar framkvæmdar í júní sama ár. Engar athugasemdir voru gerðar við eftirlit og mælingar sýndu fram á að hávaði var undir viðmiðunarmörkum reglugerðar um hávaða.

Með vísan til alls framangreinds er ekki fallist á kröfur þess efnis að eftirlit kærða með Selfossflugvelli hafi verið vanrækt og í andstöðu við reglugerð um mengunarvarnareftirlit nr. 386/1999. Þá verður ekki talið að hávaði frá flugvellinum sé brot gegn ákvæðum reglugerðar um hávaða nr. 724/2008.

Úrskurðarorð:

Ekki er fallist á kröfur kærenda Helgu Jóhannesdóttur og Hannesar Stefánssonar, Vogi, Ölfusi, 801 Selfossi, Gunnars M. Friðþjófssonar, Árbæjarhverfi, Ölfusi, Hildar Hákonardóttur og Þórs Vigfússonar, Straumum, 801 Selfossi, að kærði hafi vanrækt eftirlitsskyldur sínar varðandi starfsemi Selfossflugvallar og að hávaði frá starfseminni hafi verið í andstöðu við ákvæði reglugerðar um hávaða nr. 724/2008.

Date: 6/22/10

jan 09
Love0

4/2009 Úrskurður vegna kæru BSI á Íslandi ehf. gegn Heilbrigðiseftirliti Hafnarfjarðar- og Kópavogssvæðis.

Með

Mál nr. 4/2009.

Úrskurðarnefnd skv. 31. gr. laga nr. 7/1998.

Ár 2009, miðvikudaginn 11. nóvember kom nefnd skv. 31. gr. l. nr. 7/1998 saman til fundar á skrifstofu formanns nefndarinnar að Suðurlandsbraut 6 í Reykjavík. Mætt voru Steinunn Guðbjartsdóttir, Gunnar Eydal og Guðrún Helga Brynleifsdóttir.

Fyrir var tekið mál nr. 4/2009 BSI á Íslandi ehf., Skúlagötu 19, Reykjavík, hér eftir nefndur kærandi, gegn heilbrigðiseftirliti Hafnafjarðar- og Kópavogssvæðis, Garðatorgi 7, 210 Garðabæ, hér eftir nefndur kærði.

Í málinu er kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

I. Aðild kærumáls og kröfur

Með stjórnsýslukæru, dags 16. desember 2008, kærði BSI á Íslandi ehf. únbogason HH hf.   (hér eftir nefndur kærandi) útgáfu sex starfsleyfa af hálfu heilbrigðisnefndar Hafnafjarðar og Kópavogs, (hér eftir nefnd kærði) útgefin 7. mars 2008 til Hvaleyrarskóla kt. 570890-2049, 28. ágúst 2008 til Kjarrsins okkar, kt. 550808-0210, 31. október 2008 til Skólar ehf., kt. 630800-2930, 19. desember 2008 til Bjargir leikskólar ehf., kt. 430408-0890, 23. desember 2008 til Hjallastefnunnar ehf. kt. 540599-2039 og 22. janúar 2009 til leikskólans Kató kt. 590169-7579. Kærandi telur útgáfu starfsleyfanna ekki uppfylla skilyrði reglugerðar nr. 941/2002 um hollustuhætti og reglugerðar nr. 942/2002 um öryggi leikvallatækja og leiksvæða og eftirlit með þeim.

Er gerð sú krafa af hálfu kæranda að útgáfa ofangreindra starfsleyfa verði felld úr gildi.

Eftirfarandi skjöl hafa verið lögð fram í málinu:

1. Stjórnsýslukæra dags. 16. desember 2008.

2. Framsending kærunnar frá Umhverfisstofnun dags. 22. desember 2008.

3. Framsending kærunnar frá Umhverfisráðuneytinu dags. 17. febrúar 2009.

4. Athugasemdir kærða dags. 5. maí 2009.

3. Athugasemdir kæranda dags 10. júní 2009.

Gagnaöflun telst lokið og er málið tekið til úrskurðar.

II.    Málsmeðferð

Framangreind kæra barst úrskurðarnefnd þann 27. mars 2009. Kæruheimild er í 31. gr. laga um hollustuhætti og mengunarvarnir nr. 7/1998.

III. Málsatvik

Kærandi er faggildur aðili fyrir aðalskoðanir leiksvæða. Þann 16. desember 2008 kærði kærandi útgáfu starfsleyfa til handa leik- og grunnskólum í Hafnafirði og Kópavogi þar sem kærandi taldi þau ekki uppfylla skilyrði reglugerðar nr. 941/2002 um hollustuhætti og reglugerð nr. 942/2002 um öryggi leikvallatækja og eftirlit með þeim. Kærandi sendi kæruna til Umhverfisstofnunar á þeim grundvelli að Umhverfisstofnun hefur í samræmi við heilbrigðiseftirlit sveitarfélaga samræmt starfsleyfisskilyrði fyrir starfsleyfisskyldar atvinnugreinar.

Kæran var framsend frá Umhverfisstofnun til umhverfisráðuneytisins með bréfi dags. 22. desember 2008 þar sem erindið var sett fram sem kæra. Kæran var svo framsend frá umhverfisráðuneytinu til úrskurðarnefndar um hollustuhætti og mengunarvarnir á þeim grundvelli að kæran ætti undir nefndina með vísan til 2. mgr. 7. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 og 1. mgr. 31. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir. Kæran barst úrskurðarnefndinni þann 27. mars 2009.

Kærða var með bréfi dags. 27. mars 2009 gefinn kostur á því að koma sjónarmiðum sínum á framfæri varðandi kæruna og bárust þau 5. maí 2009.

Kæranda var veittur kostur á því að gæta andmælaréttar gagnvart sjónarmiðum kærða með bréfi dags. 20 maí 2009 og bárust athugasemdir þann 10. júní 2009.

IV. Málsástæður og rök kæranda

Til stuðnings kröfu sinni bendir kærandi á að starfsleyfi fyrir leikskóla og skóla falli undir reglugerð nr. 942/2002 um öryggi leikvallatækja og leiksvæða og eftirlit með þeim. Kærandi bendir á að samkvæmt ákvæðum reglugerðarinnar verði aðalskoðun að fara fram með 12 mánaða millibili að hámarki. Kærandi telur að aðalskoðun sé hluti af starfsleyfisskilyrðum þar sem aðalskoðun er hluti af innra eftirliti. Þá bendir kærandi jafnframt á að með reglugerð nr. 607/2005 um breytingu á reglugerð nr. 942/2002 um öryggi leikvallatækja og leiksvæða og eftirliti með þeim, megi aðeins þeir sem hlotið hafa faggildingu framkvæma aðalskoðun.

Kærandi telur að þar sem aðalskoðun hafi ekki farið fram megi álykta að um ásetning og/eða stórfellt gáleysi sé að ræða af hálfu heilbrigðiseftirlits Hafnafjarðar- og Kópavogssvæðis, þar sem starfsleyfi hafi verið gefin út án þess að aðalskoðun hafi farið fram, en slíkt sé brot gegn ákvæðum reglugerðar nr. 942/2002. Þá telur kærandi að aðalskoðanir margra annarra leiksvæða þessara sömu sveitarfélaga hafi ekki farið fram og hugsanlega eigi það einnig við um önnur heilbrigðisumdæmi.

Í greinargerð kærða kemur fram að kærði telur kæranda ekki hafa lögvarða hagsmuni af úrlausn málsins. Svarbréf kæranda v. greinargerðar kærða er dags. 10. júní s.l. Þar kemur fram að kærandi er faggild skoðunarstofa á sviði öryggis leikvallatækja og leikvalla og hefur hann viðhaldið faggildingu á þessu sviði og borið af því kostnað frá árinu 2005. Kærandi telur því að hann hafi lögvarða hagsmuni af því að farið sé eftir ákvæðum reglugerðar nr. 942/2002 og þeim reglum sem gilda um slíkar skoðanir og að þær séu framkvæmdar.

Kærandi bendir á að fjölmargir Hæstaréttardómar og álit umboðsmanns Alþingis hafi staðfest að fyrirtæki eigi lögvarða hagsmuni af því að farið sé að lögum og reglum á sviði sem varðar starfsemi fyrirtækisins og vísar til Hæstaréttardóms nr. 83/2003.

Kærandi bendir einnig á að valdsvið úrskuðarnefndar um hollustuhætti og mengunarvarnir skv. 31 gr. laga nr. 7/1998 sé augljóslega ætlað að vera mjög rúmt. Nefndinni sé augljóslega ekki aðeins ætlað að fjalla um stjórnvaldsákvarðanir heldur um allan ágreining um framkvæmd laganna, reglugerðir, heilbrigðissamþykktir sveitarfélaga og aðrar ákvarðanir yfirvalda og ákvæði stjórnsýslulaga nr. 37/1993 takmarki því ekki aðild að úrskurðarnefndinni.  Með þessum rökum hafnar kærandi röksemdum kærða um frávísun málsins frá nefndinni á þeim forsendum að kærandi hafi ekki lögvarða hagsmuni af úrlausn málsins.

Í svarbréfi kæranda ítrekar kærandi framkomnar kröfur, að starfsleyfisskilyrði reglugerðar nr. 942/2002 um öryggi leikvallatækja og leikvalla og reglugerð nr. 941/2002 um hollustuhætti,  hafi ekki verið fyrir hendi þar sem aðalskoðun hafi ekki farið fram en hana megi aðeins faggildir aðilar framkvæma.

V.  Málsástæður og rök kærða

Kærði, heilbrigðiseftirlit Hafnafjarðar- og Kópavogssvæðis telur að þeir einir eigi kæruheimild í máli sem eiga lögvarða hagsmuni af úrlausn þess, ef ekki er kveðið á um annað í lögum. Kærði telur að gögn málsins beri það með sér að kærandi eigi ekki lögvarða hagsmuni af starfsleyfisveitingum þeim sem kærðar eru og bendir á að í 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 komi fram að aðili máls sé sá sem hafi heimild til að kæra stjórnvaldsákvörðun. Kærði telur að með vísan til þessa beri að vísa málinu frá.

Kærði telur þó að ef úrskurðarnefnd telji rétt að taka umrætt erindi til nánari skoðunar með vísan til 1. mgr. 31. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir, þá beri að staðfesta útgáfu starfsleyfanna þar sem fylgt hafi verið ákvæðum laga og reglugerða.

Kærði bendir á að heilbrigðisnefnd Hafnafjarðar- og Kópavogssvæðis afgreiði umsóknir um starfsleyfi á reglulegum fundum eftir að heilbrigðisfulltrúi hefur farið í vettvangsferð og skoðað aðstæður og rætt við forsvarsmenn um þær kröfur sem gerðar eru til hollustuverndar. Auk þessa er jafnframt haft samráð við byggingarfulltrúa og það embætti upplýst um starfsemina áður en umsókn um starfsleyfi er frágengin. Með vísan til þessa telur kærði að undirbúningur og veiting starfsleyfa og töku ákvarðana því samfara, hafi verið viðhafðir vandaðir stjórnsýsluhættir.

Kærði telur að rekstraraðili sé ábyrgur fyrir því að leiksvæði og leikvallatæki þess sé í samræmi við ákvæði reglugerðar nr. 942/2002 sbr. 5. gr. reglugerðarinnar. Ábyrgðin sé ekki á kærða, en kærði beri ábyrgð á því að rekstraraðili sinni innra eftirliti sínu og fari að ákvæðum reglugerðarinnar sbr. 11. gr. Kærði bendir á að aðalskoðun sé hluti af innra eftirliti og því ekki skilyrði fyrir veitingu starfsleyfis. Kærði bendir jafnframt á að kærandi hafi ekki leitað eftir upplýsingum eða leiðbeiningum varðandi kærð starfsleyfi eða annað það sem mál þetta varðar, heldur látið nægja að skoða lauslega fundargerðir kærða og kært út frá þeim upplýsingum sem þar koma fram. Kærði bendir á að við undirbúning og afgreiðslu kærðra starfsleyfa hafi ekkert komið fram sem bendir til þess að afgreiðsla þeirra hafi verið gegn ákvæðum reglugerðar nr. 941/2002 og 942/2002 og vekur það furðu kærða að í kæru komi fram ásakanir um brot með ásetningi og/eða stórfelldu gáleysi starfsmanna kærða við veitingu starfsleyfa.

Kærði bendir á að á næstu mánuðum muni vera gerð heildarúttekt á öryggi leiksvæða og leikvallatækja þ.m.t. á framkvæmd innra eftirlits með leiklóðum og leikvallatækjum í umdæminu.

Þá síðast leggur kærði áherslu á að við útgáfu starfsleyfanna hafi ákvæðum 4. gr. a í lögum nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir verið fylgt, varðandi almenn atriði starfsleyfa og ákvæða um innra eftirlit og öryggisrástafanir eftir því sem við á hverju sinni og starfsleyfin því í samræmi við ákvæði laga nr. 7/1998 og reglugerða settum skv. þeim.

VI.  Álit og niðurstaða úrskurðarnefndar 

Ágreiningur í máli þessu snýst um það hvort kærandi hafi lögvarða hagsmuni af úrlausn málsins og hvort útgáfa starfsleyfa til grunn- og leikskóla hafi uppfyllt skilyrði reglugerða nr. 941/2002 um hollustuhætti og reglugerð nr. 942/2002 um öryggi leikvallatækja og leiksvæða og eftirlit með þeim.

Kærði telur að kærandi hafi ekki lögvarinna hagsmuna að gæta af úrlausn málsins með vísan til 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Í 1. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga kemur fram að aðila máls er heimilt að kæra stjórnvaldsákvörðun til æðra stjórnvalds til þess að fá hana fellda úr gildi eða henni breytt nema annað leiði af lögum eða venju.

Það telst vera stjórnvaldsákvörðun þegar stjórnvald kveður einhliða á um rétt eða skyldu tiltekins aðila í ákveðnu máli í skjóli stjórnsýsluvalds. Um stjórnvaldsákvörðun er því aðeins að ræða að stjórnvald hafi tekið ákvörðun í skjóli stjórnsýsluvalds.

Innan stjórnsýsluréttarins er ekki að finna skilgreiningu á því hver er aðili máls heldur er byggt á hinni almennu skilgreiningu stjórnsýsluréttarins; aðili máls getur verið m.a. félög eða stofnanir sem átt geta réttindi og borið skyldur að landslögum og aðrir sem eiga lögvarinna hagsmuna að gæta af úrlausn máls. Í ljósi þess að kærandi er faggildur aðili fyrir aðalskoðanir leiksvæða og hefur borið kostnað af henni frá 2005 verður að telja að úrlausn málsins varði hagsmuni hans. Verður því fallist á að kærandi hafi lögvarinna hagsmuna að gæta af úrlausn málsins.

Reglugerð nr. 942/2002 um eftirlit með leikvallatækjum og leiksvæðum er sett samkvæmt ákvæðum 4. gr. laga nr. 7/1998, um hollustuhætti og mengunarvarnir, með síðari breytingum, og lögum nr. 134/1995 um öryggi vöru og opinbera markaðsgæslu að höfðu samráði við viðskiptaráðherra. Þá er reglugerðin sett að höfðu samráði við Samband íslenskra sveitarfélaga hvað varðar skyldur sveitarfélaga, sbr. ákvæði 3. mgr. 9. gr. laga nr. 7/1998. Markmið reglugerðarinnar er að stuðla að öryggi barna og annarra með því að tryggja að leikvallatæki og leiksvæði séu hönnuð, frágengin og þeim viðhaldið á öruggan og viðurkenndan hátt sbr. 1. gr. reglugerðar 942/2002.

Grunn- og leikskólar eru starfsleyfisskyldir samkvæmt I viðauka við reglugerð 942/2002 en skv. 5. gr. eru rekstraraðilar ábyrgir fyrir öryggi leikvallatækja og leiksvæða og að eftirlit sé í samræmi við ákvæði reglugerðarinnar. Í 12 gr. segir að heilbrigðisnefndir skuli gera kröfu í starfsleyfi um innra eftirlit á leiksvæðum og með leikvallatækjum en þar segir að rekstraraðili beri ábyrgð á innra eftirliti. Í 12. gr. kemur einnig fram að innra eftirlit  greinist í reglubundna yfirlitsskoðun, rekstrarskoðun og aðalskoðun, þá segir að aðalskoðun skuli framkvæmd af hæfum aðila.

Í 3. gr. reglugerðar nr. 942/2002 kemur fram að aðalskoðun sé skoðun sem sé ætlað að staðfesta öryggi tækis, undirstöðu þess og umhverfi. Aðalskoðun er svo nánar skilgreind í viðauka III við reglugerð nr. 942/2002. Þar segir að með ástandsskoðun sé gerð heildarúttekt á öryggi leikvallatækja, yfirborðsefna, m.a. yfirborðsefna til dempunar falls, og undirstaða undir leikvallatækjum (stöðugleikapróf), til dæmis vegna áhrifa veðrunar eins og ryðs og rotnunar á leikvallatæki og á yfirborðsefni. Einnig allar breytingar er geta haft áhrif á öryggi leikvallatækja. Þar má nefna áhrif viðgerða eða ísetningu nýrra hluta og uppsetningu nýrra tækja á leiksvæðum. Í reglugerð nr. 607/2005 sem breytti reglugerð nr. 942/2002 kemur fram að aðalskoðun skuli framkvæmd af aðila sem hlotið hefur faggildingu til þess og skal hún fara fram með 12 mánaða millibili sbr. 3. gr. reglugerðar nr. 942/2002.

Af framangreindu verður ekki talið að aðalskoðun sé skilyrði fyrir veitingu starfsleyfis. Í reglugerð 942/2002 er gerð krafa um innra eftirlit í starfsleyfi sem rekstaraðili beri ábyrgð á, kærði ber aftur ábyrgð á því að rekstaraðili framkvæmi innra eftirlit. Reglugerð 942/2002 kveður á um að aðalskoðun skuli framkvæmd af hæfum aðila og skuli framkvæmd með 12 mánaða millibili en gerir aðalskoðun ekki að skilyrði fyrir veitingu starfsleyfis.

Í greinargerð kærða kemur fram að heildarúttekt verði gerð í umdæminu á öryggi leiksvæða og leikvallatækja á næstu mánuðum. Þar sem kærð starfsleyfi eru gefin út árið 2008 og 2009 verður að telja slíkt nægilegt, enda kveður reglugerð nr. 942/2002  á um að aðalskoðun skuli fara fram  með 12 mánaða millibili, og er kærði því innan þeirra tímamarka.

Samkvæmt framansögðu er kröfu kæranda hafnað.

Úrskurðarorð:

Kröfu kæranda, BSI á Íslandi ehf, er hafnað.

Date: 11/24/09

jan 09
Love0

11/2008 Úrskurður vegna kæru Erlings Ellingsen, gegn Heilbrigðiseftirliti Suðurlands.

Með

Mál nr. 11/2008.

Úrskurðarnefnd skv. 31. gr. laga nr. 7/1998.

Ár 2009, fimmtudaginn 11. júní kom nefnd skv. 31.gr. l. nr. 7/1998 saman til fundar á skrifstofu formanns nefndarinnar að Suðurlandsbraut 6 í Reykjavík.  Mætt voru Steinunn Guðbjartsdóttir, Gunnar Eydal og Guðrún Helga Brynleifsdóttir.

Fyrir var tekið mál nr. 11/2008. Erling Ellingsen, hér eftir nefndur kærandi, gegn Heilbrigðiseftirliti Suðurlands, hér eftir nefnt kærði. Í málinu er kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

I. Aðild kærumáls og kröfur

Með stjórnsýslukæru, dags. 08.10.2008 kærði Erling Ellingsen umsögn Heilbrigðiseftirlits Suðurlands, frá 10 apríl 2008 þar sem fram kemur að teknu tilliti til barna væri húsnæðið að Dalbraut 4, Laugarvatni óíbúðarhæft.

Eftirfarandi skjöl hafa verið lögð fram í málinu:

1.      Stjórnsýslukæra dags. 08.10.2008 ásamt fylgiskjölum.

2.      Athugasemdir kærða dags. 06.11.2008 ásamt fylgiskjölum.

3.      Athugasemdir kæranda dags. 16.01.2009 ásamt fylgiskjölum.

Gagnaöflun telst lokið og er málið tekið til úrskurðar.

II.    Málsmeðferð

Kæran barst úrskurðarnefndinni 08.10.2008.  Þegar umsögn barst frá kærða var hún send til kæranda og honum gefinn kostur á að koma sjónarmiðum sínum á framfæri.  Athugasemdir kæranda bárust 16.01.2009.

Uppkvaðning úrskurðar þessa hefur dregist vegna anna.

III. Málsatvik

Að beiðni leigjanda í fasteigninni að Dalbraut 4, Bláskógarbyggð skoðaði Heilbrigðiseftirlit Suðurlands húsnæðið.  Ástæða þess var að leigjandi taldi húsnæðið hugsanlega heilsuspillandi, en nýfædd dóttir hans hafði verið veik.

Heilbrigðiseftirlitið skoðaði húsnæðið 9. apríl og veitti leigjanda umsögn dagsetta 10. apríl 2008.  Í umsögninni kemur fram að viðhaldi húsnæðisins sé verulega ábótavant.  Greinileg merki séu um raka í íbúð og þarfnist húsið gagngerra endurbóta.  Að teknu tilliti til barna sé húsnæðið óíbúðarhæft.

Með bréfi dags. 08.10.2008 kærði kærandi framangreinda ákvörðun til úrskurðarnefndar.

Kærða var með bréfi dags. 28.10.2008 gefinn kostur á að koma að sjónarmiðum sínum varðandi kæruna og bárust þau 06.11.2008.

Kæranda var gefinn kostur á að gæta andmælaréttar gagnvart sjónarmiðum kærða með bréfi dags. 16.12.2008.

IV. Málsástæður og rök kæranda

Kærandi gerir þá kröfu að úttektin verði úrskurðuð ógild í heild sinni, þar sem hún byggi ekki á réttum forsendum.  Meðal annars sé því haldið fram að húsnæðið sé minna en það í raun er, lofthæð sé minni, einfalt gler sé í gluggum auk fleiri atriða sem ekki standist.

Kærandi telur að í bréfi kærða dagsettu 10. apríl 2008 felist stjórnsýsluákvörðun.  Í bréfinu segi: „að teknu tilliti til barna er húsnæðið óíbúðarhæft“.  Kærandi telur að með þessu sé í raun verið að segja að óheimilt sé að leigja húsnæðið út og /eða búa þar með börn.  Þá bendir hann á að málið hafi verið tekið til umfjöllunar hjá úrskurðarnefndinni og felist í því staðfesting á að málið sé kæruhæft.

Kærandi hefur fært frekari rök fyrir kærunni. Með vísun til 31. gr. stjórnsýslulaga er ekki ástæða til að gera frekari grein fyrir þessum röksemdum í úrskurði þessum, en úrskurðarnefnd hefur haft þær til hliðsjónar við úrlausn málsins.

V. Málsástæður og rök kærða

Kærði tekur fram að umrætt mál sé ekki kæra heldur umsögn.  Í bréfi kærða hafi því hvorki verið veittur andmælaréttur né upplýst um kæruleiðir samkvæmt stjórnsýslulögum.  Í umsögninni komi fram mat heilbrigðiseftirlitsins á ástandi húsnæðisins en ekki ákvörðun um bann á afnotum þess.  Í umsögninni komi fram atriði sem hægt er að bæta/laga þannig að koma íbúðinni í betra ástand.

Kærði hefur fært frekari rök fyrir sjónarmiðum sínum og hefur úrskurðarnefnd haft þau til hliðsjónar við úrlausn málsins.

VI.  Álit og niðurstaða úrskurðarnefndar 

Í 2. mgr. 1. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 segir að lögin gildi þegar stjórnvöld, þar á meðal stjórnsýslunefndir, taka ákvarðanir um rétt eða skyldu manna.

Í 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 kemur fram að aðila máls er heimilt að kæra stjórnvaldsákvörðun til æðra stjórnvalds til þess að fá hana fellda úr gildi eða henni breytt.  Ákvörðun, sem ekki bindur enda á mál, verður ekki kærð fyrr en málið hefur verið til lykta leitt.

Um stjórnvaldsákvörðun er samkvæmt því að ræða þegar starfsmaður eða starfsmenn heilbrigðiseftirlits sveitarfélaga kveða einhliða á um rétt og/eða skyldur tiltekins aðila í ákveðnu máli.

Í bréfi kærða dags. 10. apríl 2008 kemur skýrlega fram að um sé að ræða umsögn sem látin sé í té að undangenginni álitsumleitan.  Umsögn sem þessi er ekki stjórnvaldsákvörðun að mati úrskurðanefndar.  Í bréfinu er ekki lagt bann við notkun húsnæðisins heldur kemur einungis fram það álit að húsnæðið sé óíbúðarhæft með tilliti til barna, miðað við þær forsendur sem taldar eru upp í bréfinu.

Í samræmi við stjórnsýslulög var málið sent til umsagnar til málsaðila.  Í því fólst engin afstaða til kæruefnisins.

Að mati úrskurðarnefndar verður krafa kæranda um að úttekt á húsnæðinu að Dalbraut 4, Bláskógarbyggð verði úrskurðuð ógild í heild sinni ekki kærð til úrskurðarnefndar og verður af þeim sökum að vísa kæru hans frá nefndinni.

Kæru Erling Ellingsen er vísað frá úrskurðarnefndinni.

Úrskurðarorð:

Kæru Erling Ellingsen er vísað frá úrskurðarnefndinni .

Steinunn Guðbjartsdóttir

Gunnar Eydal                 Guðrún Helga Brynleifsdóttir

Date: 6/26/09

jan 09
Love0

15/2008 Úrskurður vegna kæru Dreifingar ehf. gegn Heilbrigðiseftirliti Reykjavíkur.

Með

Mál nr. 15/2008.

Úrskurðarnefnd skv. 31. gr. laga nr. 7/1998.

Ár 2009, fimmtudaginn 11. júní kom nefnd skv. 31.gr. l. nr. 7/1998 saman til fundar á skrifstofu formanns nefndarinnar að Suðurlandsbraut 6 í Reykjavík.  Mætt voru Steinunn Guðbjartsdóttir, Gunnar Eydal og Guðrún Helga Brynleifsdóttir.

Fyrir var tekið mál nr. 15/2008 Dreifing ehf., Vatnagörðum 8, 104 Reykjavík, hér eftir nefnt kærandi gegn Heilbrigðiseftirliti Reykjavíkur, hér eftir nefnt kærði.

Í málinu er kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

I. Aðild kærumáls og kröfur

Fyrir nefndinni liggur kæra Dreifingar ehf. dagsett 15. desember 2008 þar sem ákvörðun Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur dagsett 11. nóvember 2008 er kærð. Með þeirri ákvörðun var kæranda gert að innkalla og hætta sölu frá og með 1. janúar 2009 á McCain Pizza Crescendo Rising Crust Pizza 4 Cheese og McCain Pizza Crescendo Rising Crust Pizza Pepperoni vegna notkunar aukefnisins E 541 í þeim.

Framangreind ákvörðun var kærð þann 15. desember 2008.  Í kærunni var þess einnig krafist að réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar yrði frestað þar til nefndin kvæði upp fullnaðarúrskurð í málinu. Úr þeirri kröfu var leyst með úrskurði nr. 14/2008.

Eftirfarandi skjöl hafa verið lögð fram í málinu:

1. Stjórnsýslukæra dags. 15.12.2008 ásamt fylgiskjölum 1-4.

2. Athugasemdir kærða dags. 30.12.2008 ásamt fylgiskjölum.

3. Athugasemdir kæranda dags. 23.01.2009 ásamt fylgiskjölum.

II.    Málsatvik 

Kærandi flytur inn McCain pizzubotna. Honum var send ákvörðun kærða með bréfi dagsettu 11.11.2008.  Í ákvörðun kærða kemur fram að við athugun á innihaldi pizzubotna hafi komið í ljós notkun á aukaefninu E 541, sem sé óheimilt að mati kærða. Var kæranda gert að innkalla og hætta sölu frá og með 1. janúar 2009.

IV. Málsástæður og rök kæranda

Kærandi hefur verið umboðsmaður McCain á Íslandi síðastliðin 35 ár. Hann hefur flutt inn þá pizzubotna sem málið snýst um frá árinu 1997 án þess að vandamál eða kvartanir hafi komið upp vegna þeirra.  Í bréfi kæranda til nefndarinnar kemur fram að í ágúst 2008 hafi kærði haft samband og óskað eftir fundi við kæranda þar sem við athugun á innihaldi pizzubotnanna hafi m.a. komið í ljós að þar væri að finna aukefnið E 541 sem sé óleyfilegt að mati kærða.  Þessu til stuðnings vísaði kærði til reglugerðar nr. 285/2002, með síðari breytingum um aukaefni í matvælum og að umræddir botnar falli undir lið 7.1 í aukaefnalista við nefnda reglugerð.

Umræddur fundur var haldinn á starfsstöð kæranda hinn 19.08.2008.  Þar var farið yfir málið og var það skilningur kæranda að ekki væri að vænta frekari aðgerða af hálfu kærða.  Sú varð þó ekki raunin og með bréfi dags. 21.08.2008 var kæranda gert skylt að stöðva þá þegar dreifingu varanna innkalla þær af markaði og þá mættu vörurnar ekki vera til sölu eftir 21.10.2008.

Kærandi mótmælti þessari ákvörðun kærða og sendi honum ódagsett bréf þar sem m.a. var bent á að samkvæmt tilskipun Evrópusambandsins nr. 95/2/EC væri heimilt að nota efnið í skonsur. Að mati kærða ættu pizzubotnarnir undir þá skilgreiningu.

Kærandi bendir á að efnið geti ekki verið hættulegt mönnum þar sem það sé heimilt í skonsum, sé magnið innan heimilaðra marka, sem ágreiningslaust er að raunin sé í botnunum.

Með bréfi dags. 21.10.2008 hafnaði kærði þessu, m.a. með þeim rökum að ger væri notað í botnana og því féllu þeir undir lið 7.1. í reglugerð 285/2002 með síðari breytingum.

Kærandi sendi kærða frekari gögn máli sínu til stuðnings þann 29.10.2008 þar sem bent var á að skonsur innihaldi oft ger þannig að ekki gæti það ráðið úrslitum í máli þessu.

Kærandi segir að kærði hafi þrátt fyrir það ákveðið að breyta ekki fyrri afstöðu.  Forsendan hafi verið sú að mati kæranda að það væri álit kærða að pizzubotnar geti ekki flokkast undir það sem á ensku kallist fine bakery wares.

Kærandi bendir á að í aukaefnalista reglugerðar nr. 285/2002 sé jákvæð upptalning, þannig að það efni sem er ekki á listanum er bannað.  Kærandi bendir á að listinn sé í sífeldri þróun og mörg dæmi þess að efnum hafi verið bætt á hann.  Kærandi leggur áherslu á að það sé álitamál hvar eigi að staðsetja umrædda pizzubotna. Kærandi telur að varan sé deig með áleggi, nánar tiltekið lyftideigsbotn en ekki pizza. Þá leggur kærandi enn fremur áherslu á að vara hans hafi annað tollanúmer (1901-2023 og 1901-2024) en hefðbundnar pizzur (1905-9051 og 1905- 9059) sem sýni að ekki er um samskonar vörur að ræða.

Kærandi telur að kærði hafi ekki fylgt meginreglum stjórnsýsluréttar. Mikilvæg meginregla innan stjórnsýsluréttarins er andmælaréttur aðila máls sbr. 13. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Kærandi telur að hann hafi ekki verið virtur. Kæranda hafi ekki verið gefinn kostur á að koma að athugasemdum áður en umdeilt ákvörðun var tekin. Ákvörðun kærða var tilkynnt kæranda með bréfi dags. 21.08.2008 og þá hafði kæranda ekki gefist kostur til neinnar gagnaöflunar eða útskýringa á sjónarmiðum sínum og ekki er fallist á af hans hálfu að óformlegur fundur haldinn tveimur dögum fyrir dagsetningu umrædds bréfs fullnægi skilyrðum laga að þessu leyti.

Þá telur kærandi að kærði hafi ekki sinnt rannsóknarskyldu sinni sbr. 10. gr. stjórnsýslulaga þar sem ekkert bendi til þess að kærði hafi framkvæmt sjálfstæða rannsókn á innihaldi vörunnar, en þar sem um sé að ræða íþyngjandi ákvörðun. Skoðun utan á pakkningar vöru sé ekki nóg til að uppfylla skilyrði rannsóknarreglu stjórnsýslulaga.

Þá telur kærandi að kærði hafi ekki fylgt meðalhófsreglu stjórnsýslulaga sbr. 12. gr. en samkvæmt henni skuli farið varlega í beitingu íþyngjandi ákvarðana

Að mati kæranda er það álitamál hvar nákvæmlega eigi að staðsetja pizzubotnana í þeim reglugerðarákvæðum sem komi til skoðunar.  Að mati kæranda verði að gera þær kröfur að stjórnvald sem beitir jafn róttækri ákvörðun og sölubanni og innköllun hafi fast land undir fótum að þessu leyti.  Það nægi ekki að til grundvallar sé lagt álit eða skoðun.  Vissa þurfi að vera fyrir hendi og um hana sé ekki að ræða í máli þessu.

Samkvæmt bréfi kærða dags. 11.11. 2008 er ákvörðun kærða byggð á 5. gr. rgl. 285/2002, 26. gr. l. 7/1998 og 29. gr. l. 93/1995.  Að mati kæranda er engin heimild í ákvæðunum til sölubanns og innköllunar og bendir á að í 2. mgr. 26. gr. l. 7/1998 segi:  „Stöðvun starfsemi og förgun á vörum skal því aðeins beitt að um alvarlegri tilvik eða ítrekað brot sé að ræða eða ef aðilar sinna ekki úrbótum innan tiltekins frests og er heimilt að leita aðstoðar lögreglu ef með þarf. Sé um slík brot að ræða getur heilbrigðisnefnd afturkallað starfsleyfi viðkomandi reksturs.“ Kærandi telur útilokað að fallast á að eitthvað af því sem þarna er rakið, þ.e. alvarlegt tilvik, ítrekað brot eða úrbótum ekki sinnt, eigi við.

Þá fellst kærandi ekki á að 29. gr. l . 93/1995 eigi við enda ekki um það að ræða að fyrir liggi rökstuddur grunur um að matvæli uppfylli ekki ákvæði laganna eða reglugerða settra samkvæmt þeim.  Kærandi telur einnig með vísan til matvælalaganna nr. 93/1995 að áherslan að þessu leyti liggi á því hvort aukefni geti talist hættuleg neytendum.  Ekkert slíkt mat hafi farið fram varðandi það álitamál sem hér er uppi og þaðan af síður að fram hafi farið íslenskt áhættumat. Kærandi telur því að ekki hafi verið sýnt fram á það af hálfu eftirlitsins að ákvæði reglugerðar  nr. 285/2002, með síðari breytingum sbr. reglugerð nr. 500/2005 heimili þær róttæku aðgerðir sem hér er gripið til.

Kærandi telur einnig að hér sé vegið að atvinnufrelsi hans m.a. með vísan til 75. gr. stjórnarskrárinnar nr. 33/1944 og slíkar aðgerðir geti aldrei verið heimilar sé minnsti vafi á lögmæti þeirra eins og hér er vafalaust raunin.

Þá bendir kærandi að framleiðandinn McCain foods ætli frá og með 1. janúar 2010 hætt að nota lyftiefnið E 541 og í stað þess notast við E450i.

Í ljósi framanritaðs krefst kærandi þess að ákvörðun kærða verði úr gildi felld.

V. Málsástæður og rök kærða

Kærði mótmælir því að um ranga ákvörðun sé að ræða pizzubotnar geti ekki talist vera skonsur þrátt fyrir að það henti kæranda að líta svo á málið. Kærði telur að það sé útilokað að fella pizzubotna undir önnur lagaákvæði eða reglur en gert er í bréfi kærða dags. 21.08.2008 þar sem rækilega er gert ráð fyrir þeim vanköntum sem séu á vörum kæranda. Kærði bendir á, að kæranda var veittur andmælaréttur með bréfi kærða dags. 21. ágúst s.l. og enn á ný í bréfi kæranda 21. október s.l. Því er alröng sú fullyrðing kæranda, að hann hafi ekki notið andmælaréttar, enda neytti hann réttarins með ódags. bréfi sínu, sem fylgir kæru hans.

Kærandi heldur því fram að rannsóknarregla stjórnsýslulaga hafi verið brotin.  Sú fullyrðing er þó órökstudd að mati kærða. Hann sinni matvælaeftirliti á markaði sem fram fóru með viðurkenndum aðferðum við matvælaeftirlit þ.e. að sýna var aflað og varan rannsökuð af kærða. Sú rannsókn beindist að merkingum á vörunni, sem voru ófullnægjandi og gáfu jafnframt til kynna, að í vörunni væru óleyfileg aukaefni,  sem ekki eru leyfð í pizzubotnum hér á landi og rækilega er gerð grein fyrir niðurstöðum rannsóknarinnar í bréfi kærða 21. ágúst s.l.  Frekari rannsókna var ekki þörf til að komast að niðurtöðu varðandi vöruna

Kærði heldur því fram að meðalhófsregla hafi verið brotin með því að kærði fallist ekki á að kalla pizzubotna skonsur.  Matavælalöggjöfin og reglur um merkingar matvæla veita ekki svigrúm til svo rúmrar túlkunar. Merkingar vöru eru annað hvort í lagi eða ekki í lagi og eina úrræðið varðandi vörur, sem ekki uppfylla kröfur um merkingar og innihald vöru, er að taka þær af markaði.  Það er í langflestum tilvikum gert með góðri samvinnu við framleiðendur og dreifendur matvæla og þá jafnframt veittir rúmir frestir til aðgerða.  Áður en aðgerða er krafist, er þó ávallt reynt til þrautar að leysa mál með samkomulagi við dreifendur. Gerir það málsmeðferðartíma oft mjög rúman til hagsbóta fyrir dreifandann. Önnur úrræði en að innkalla vöruna eru ekki fyrir hendi, auk þess sem kærði verður að gæta jafnræðis við matvælaeftirlit. Kærði telur það vera ófrávíkjanlega reglu að ranglega merktar vörur eru innkallaðar og merktar á ný, oftast í góðri samvinnu við ábyrga matvælainnflytjendur.

Kærði  vill þessu til viðbótar taka fram eftirfarandi:

Í málavaxtalýsing kæranda vísar hann til fundar með kærða hinn 19. ágúst s.l. , þar sem farið hafi verið yfir málin. Þar telur kærði að kærandi fari ekki með rétt mál og vísar þar til meðfylgjandi minnisblaðs um fundinn, sem kæranda var sent að loknum fundi og hann hefur ekki gert athugasemdir við. Kærði telur að á  fundinum komi einmitt fram, að rætt hafi verið um ýmsar vörur kærða og sérstaklega rætt bréf kærða vegna  McCain pizzubotna, sem innihaldi efnið E541.  Á fundinum kvaðst fulltrúi kæranda ætla að reyna að fá framleiðendur til að hætta notkun efnisins. Alls ekki kom fram á  fundinum, að ekki væri að vænta frekari aðgerða vegna pizzubotnana.

McCain pizzubotnar eru seldir víða í Evrópu.  Þar eru merkingar skv. Evrópureglum og samkvæmt meðfylgjandi innihaldslýsingu frá Danmörku komi einmitt fram, að framleiðandinn notar ekki E541 í pizzubotnana, heldur annað lyftiefni.  Þannig virðist framleiðandinn geta tekið tillit til Evrópureglna við sölu til annarra landa en Íslands og notað leyfileg aukaefni í framleiðslu sína.

Kærandi heldur því fram, að 2. mgr. 26. gr. l. 7/1998 eigi ekki við um innköllun McCain pizzubotna, þar sem ekki sé um að ræða alvarlegt tilvik, ítrekað brot eða úrbótum ekki sinnt.  Kærði bendir hins vegar á, að heimild til notkunar ákvæðisins er einmitt í þeim tilvikum, sem úrbótum er ekki sinnt innan tiltekins frests, auk hinna alvarlegu og ítrekuðu tilvika.  Fullyrðing kæranda er því röng.

Kærandi heldur því fram, að kærði hafi ekki vissu um málstað sinn, þar sem orðalag í bréfi sé „álit eftirlitsins“ hvar staðsetja eigi pizzubotna.  Ekki skiptir máli í þessu tilviki, hvaða orðalag notað er, þar sem niðurstaða kærða liggur ljós fyrir.  Kærði hefði allt eins geta notað orðið „mat“, eða „skoðun“ eða „niðurstaða“ og í öllum tilvikum er niðustaða kærða kæranda fullkomlega ljós og ekki fallin til þess að valda misskilningi.

Kærði bendir á, varðandi það að kærandi fallist ekki á að 29. gr. l.93/1995 eigi hér við, þar sem ekki liggi fyrir að viðkomandi aukaefni geti talist hættulegt neytendum, að við samingu aukefnalista reglugerðar 500/2005 sbr. 285/2002 fór þetta slíkt fram og var unnið af sérfræðingum Evrópusambandsins.  Íslensk áhættumat hefur af þeim sökum ekki farið fram. Ákvæðið um bann við notkun E541 er skýrt og enginn vafi á því sbr. aukefnalista og leiðbeiningum með reglugerð nr. 285/2002 um aukaefni matvælum. Kærði telur því að sá vafi sem kærandi vísar til sé ekki fyrir hendi.

Kærði bendir á, varðandi það að kærandi telur innköllun og sölubann brjóta gegn stjórnarskrárvörðum rétti sínum sbr. 75. gr. stjórnarskrárinnar, að ákvæðinu megi setja skorður með lögum. Hæstiréttur hefur metið það svo að það sé mat löggjafans að meta hvenær rétt sé að takmarka atvinnuréttindi manna en það sé þó aðeins gert með settum lögum frá Alþingi. Þetta er áréttað í dómi Hæstaréttar frá 15. desember 1988.

Það er mat kærða, að með setningu laga um matvæli nr. 93/1995 og laga um hollustuhætti og mengunarvarnir nr. 7/1998 og reglugerða settum samkvæmt þeim, hafi löggjafinn framkvæmt umrætt mat um takmarkanir atvinnufrelsins sem séu innan ramma 75. gr. stjórnarskrárinnar og fullyrðing kæranda því röng.

VI.  Álit og niðurstaða úrskurðarnefndar

Ágreiningur í máli þessu snýst um það hvort ákvörðun kærða um innköllun á vörunum McCain Pizza Crescendo Rising Crust Pizza 4 Cheese og McCain Pizza Crescendo Rising Crust Pizza Pepperoni, sé röng.

Í reglugerð nr. 285/2002 (br. með 500/2005) um aukaefni í matvælum er að finna reglur er varða aukaefni í matvælum og aukaefni ætluðu til notkunar í matvælum eða sölu til neytenda sbr. 1. gr. reglugerðarinnar. Hugtakið aukaefni er skilgreint í 2. gr.: „Aukefni eru efni sem aukið er í fæðu til þess að hafa áhrif á geymsluþol, lit, lykt, bragð eða aðra eiginleika matvæla, eins og nánar er kveðið á um í viðauka 4. Í fullunninni vöru eru aukefni til staðar að öllu leyti eða að hluta, í breyttri eða óbreyttri mynd.“ Í 3. gr. sömu reglugerðar kemur fram að lyftiefni flokkist sem aukaefni.

Í 5. gr. reglugerðar nr. 285/2002 með síðari breytingum kemur fram meginregla. Þar segir að við tilbúning og framleiðslu matvæla er einungis heimilt að nota þau aukaefni sem fram koma í viðauka II (aukaefnalisti) við reglugerðina og með þeim skilyrðum sem þar koma fram. Í 9. gr. er kveðið á um ábyrgð framleiðanda og dreifanda en framleiðandi og dreifandi, þegar um innflutta vöru er að ræða, eru ábyrgir fyrir því að vörutegundir séu í samræmi við ákvæði reglugerðarinnar.

Ágreiningur aðila varðar skilgreiningu á þeim vörunum þ.e. hvort varan falli í undirflokk 7.1 eða 7.2 í aukaefnalista reglugerðar 285/2002, með síðari breytingum. Undirflokkur 7.1 ber yfirskriftina bökunarvörur (brauð, annað matbrauð og gerbakstur). Þar er lyftiefnið sem um er deilt, natríumálfosfat E 541, ekki listað upp. Í undirflokki númer 7.2 sem ber yfirskriftina annar bakstur, kökur og smjördeigsbrauð er lyftiefnið E 541 listað upp, með takmörkunum.

Kærandi telur að vörurnar eigi að falla undir flokk 7.2 þar sem varan sem um er deilt sé ekki pizza heldur deig með áleggi, nánar tiltekið lyftideigsbotn og leggur áherslu á að efnið sem um er deilt sé notað í svipaðar vörur sem falla í flokk 7.2, eins og skonsur. Kærandi telur að samkvæmt meðalhófsreglu 12. gr. stjórnsýslulaga verði að velja sértækari kostinn umfram þann almenna. Kærði telur að pizzubotnar geti alls ekki talist vera skonsur og því útilokað að fella þá undir önnur ákvæði reglugerðarinnar.

Í leiðbeiningum með reglugerð nr. 285/2002 um aukaefni í matvælum, með síðari breytingum segir að pizzur falli undir flokk 7.1. Þar er pizza ekki felld undir flokk 7.2. Í athugasemdum við undirflokk 7.2 í nefndum aukaefnalista reglugerðarinnar segir að natríumálfosfat E 541 sé aðeins leyfilegt í lagkökur, rúllutertur og líkum vörum (fine bakary wares). Ber því að fallast á skilgreiningu kærða að um sé að ræða pizzu sem samkvæmt reglugerð nr. 285/2002 og leiðbeiningum með henni er felld í undirflokk 7.1 enda leyfa ákvæði matvælalöggjafarinnar ekki svo rúma túlkun að pizzue flokkist með rúllutertum og álíka vörum. Ekki hefur verið sýnt fram á af kæranda með haldbærum gögnum að vörurnar falli réttilega undir flokk 7.2.

Samkvæmt 26. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir hefur heilbrigðisfulltrúi heimild til að beita þvingunarúrræðum til að knýja á um framkvæmd ráðstöfunar samkvæmt lögunum og reglugerðum settum samkvæmt þeim. Í 3. tl. 1. mgr. 26. gr. laganna segir að heilbrigðisfulltrúi geti lagt hald á vörur og fyrirskipað förgun þeirra. Í 29. gr. laga nr. 93/1995 um matvæli er eftirlitsaðila heimilt að stöðva eða takmarka framleiðslu og dreifingu matvæla og leggja hald á þau þegar rökstuddur grunur er um að matvæli uppfylli ekki ákvæði laganna og eða reglugerða settra samkvæmt þeim.

Því ber að fallast á það með kærða að umdeildar vörur innihaldi óleyfilegt aukaefni, lyftiefnið E 541. Bann við notkun efnisins er skýrt í aukaefnalista með reglugerð nr. 285/2002, með síðari breytingum sem Heilbrigðiseftirlitinu er heimilt að innkalla og farga samkvæmt l. 7/1998 og 93/1995. Fallast ber á það með kæranda að almenningi stafi ekki bráð hætta af því efni sem hér um ræðir en aukaefnið er eftir sem áður óleyfilegt samkvæmt nefndu reglugerðar- og lagaákvæðum.

Úrskurðarorð:

Ákvörðun Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur dags. 11.11.2008 er staðfest.

Steinunn Guðbjartsdóttir

Gunnar Eydal                         Guðrún Helga Brynleifsdóttir

Date: 6/26/09

jan 09
Love0

3/2009 Úrskurður vegna kæru Friðbjörns Ó. Valtýsssonar, Vestmannaeyjum gegn Heilbrigðisnefnd Suðurlands.

Með

Mál nr.3/2009.

Úrskurðarnefnd skv. 31. gr. laga nr. 7/1998.

Ár 2009, fimmtudaginn 11. júní  kom nefnd skv. 31.gr. l. nr. 7/1998 saman til fundar á skrifstofu formanns nefndarinnar að Suðurlandsbraut 6 í Reykjavík. Mætt voru Steinunn Guðbjartsdóttir, Gunnar Eydal og Guðrún Helga Brynleifsdóttir.

Fyrir var tekið mál nr. 3/2009 Friðbjörn Ó. Valtýsson, Smáragötu 2, Vestmannaeyjum, hér eftir nefndur kærandi, gegn heilbrigðisnefnd Suðurlands, Austurvegi 56, 800 Selfossi, hér eftir nefndur kærði.

Í málinu er kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

I. Aðild kærumáls og kröfur

Með stjórnsýslukæru, dags. 23 febrúar 2009, kærði Friðbjörn Ó. Valtýsson únbogason HH hf.   (hér eftir nefndur kærandi) ákvörðun heilbrigðisnefndar Suðurlands, (hér eftir nefnd kærði) frá 25. nóvember 2008 um útgáfu starfsleyfis til handa Millet ehf. kt. 640908-0760, Höllinni Vestmannaeyjum vegna of mikils hávaða þar sem húsnæði Hallarinnar uppfylli ekki skilyrði reglugerðar nr. 724/2008 um hávaða.

Er gerð sú krafa af hálfu kæranda að starfsleyfið verði fellt úr gildi og nýtt starfsleyfi verði ekki veitt fyrr en tryggt sé að húsnæði Hallarinnar standist skilyrði reglugerðar nr. 724/2008 um hávaða.

Eftirfarandi skjöl hafa verið lögð fram í málinu:

1. Stjórnsýslukæra dags. 23. febrúar 2009 ásamt fylgiskjölum.

2. Athugasemdir kærða dags. 20. apríl  2009.

3. Rannsókn frá Rannsóknarstofnun byggingariðnaðarins dags. 2. desember 2002.

Gagnaöflun telst lokið og er málið tekið til úrskurðar.

II.    Málsmeðferð

Framangreind kæra barst úrskurðarnefnd 27. mars 2009. Kæruheimild er í 31. gr. laga um hollustuhætti og mengunarvarnir nr. 7/1998.

III. Málsatvik

Millet ehf. er rekstararaðili skemmtistaðarins Hallarinnar í Vestmannaeyjum en um er að ræða veislu- og ráðstefnuhús. Íbúar sem búa í námunda við skemmtistaðinn hafa kvartað mikið undan hávaða sem þeir telja að berist frá Höllinni. Rannsókn var gerð á hávaða frá Höllinni dags. 2. desember 2002. Niðurstöður rannsóknarinnar gáfu til kynna að endurbætur á þaki og þakglugga væru nauðsynlegar þar sem hávaði sem frá húsinu stafaði væri  langt umfram þau mörk sem sett eru fram í reglugerðum um hávaða. Þann 25. nóvember 2008 veitti heilbrigðisnefnd Suðurlands Millet ehf. starfsleyfi til handa Höllinni í Vestmannaeyjum. Kærandi kvartaði undan ákvörðun nefndarinnar með tölvupósti þann 30. nóvember 2008 og óskaði eftir frekari upplýsingum sem lágu til grundvallar ákvörðun heilbrigðisnefndarinnar. Kærði svaraði þeirri fyrirspurn kæranda með tölvupósti þann 1. desember 2008.

Með stjórnsýslukæru dags. 23. febrúar 2009 kærði kærandi framangreinda ákvörðun til úrskurðarnefndarinnar.

Kærða var með bréfi dags. 27. mars 2009 gefinn kostur á að koma að sjónarmiðum sínum varðandi kæruna og bárust þau 20. maí 2009.

IV. Málsástæður og rök kæranda

Kærandi málsins, Friðbjörn Ó. Valtýsson, er íbúi í efsta hverfi Vestmannaeyja sem staðsett er upp undir Helgafelli. Kærandi telur að óásættanlegt sé að hafa skemmtistað staðsettan innan friðsæls íbúahverfis sem staðsett sé langt frá athafnarsvæði bæjarins.

Kærandi telur sig hafa orðið fyrir miklu ónæði vegna skemmtistaðarins og telur að um sé að ræða mjög óvandaða byggingu hússins til þeirrar notkunar sem um er rætt.

Til stuðnings kröfu sinni bendir kærandi á að hávaði af völdum tónlistar frá Höllinni sé langt umfram það sem telst vera ásættanlegur fyrir íbúa innan íbúahverfis.

Þá telur kærandi túlkun heilbrigðisnefndar Suðurlands vera alranga þ.e. að túlka  rafmangnaða rokktónlist þannig að ekki sé um að ræða ríkjandi tón eða högghljóð sem falli þar af leiðandi ekki undir ákvæði reglugerðar nr. 724/2008 um hávaða.

Kærandi telur að niðurstaða heilbrigðisnefndar Suðurlands sem kveður á um að ekkert ónæði sé frá dansleikjum í Höllinni umfram það sem fyrir er í hverfinu, sé alröng og telur hana vera „grátbroslegt yfirklór“.  Kærandi bendir á að ástæða þess að kvartað er undan skemmtistaðnum, sé ófullnægjandi húsnæði sem skemmtistaðurinn er staðsettur í. Það að verklagsreglur séu settar fram í starfsleyfi sé ekki vandamálið sem hér sé deilt um.

Kærandi telur sig því verða að kæra útgáfu starfsleyfis frá 20. nóvember 2008 af hálfu heilbrigðisnefndar Suðurlands, til skemmtistaðarins Hallarinnar og krefst þess að stafsleyfið verði fellt út gildi á grundvelli reglugerðar nr. 724/2008 um hávaða og ekki gefið út nýtt starfsleyfi fyrr en tryggt sé að húsnæðið standist kröfur um hljóðmengun.

V. Málsástæður og rök kærða

Kærði, heilbrigðisnefnd Suðurlands telur að málið eigi ekki undir úrskurðarnefnd um hollustuhætti og mengunarvarnir þar sem kæra kæranda varði útgáfu á starfsleyfi en samkvæmt 32. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir skal leggja allan ágreining er varðar útgáfu starfsleyfis fyrir ráðherra.  Kærði telur því að fella eigi málið niður fyrir úrskurðarnefndinni.

Kærði bendir á að þegar kæranda var tilkynnt ákvörðun heilbrigðisnefndar Suðurlands um útgáfu starfsleyfis með bréfi dags. 25.11.2008 var hann upplýstur, fyrir mistök, um kæruheimild til úrskurðarnefndar um hollustuhætti og mengunarvarnir í stað Umhverfisráðuneytis, þar sem um útgáfu á starfsleyfi var að ræða. Þegar þessi mistök urðu ljós hafði kærði samband við úrskurðarnefnd og upplýsti um framangreind mistök.

Kærði telur að kærur sem borist hafa úrskurðarnefndinni eigi að framsenda til Umhverfisráðuneytsins í samræmi við ákvæði stjórnsýslulaga.

VI.  Álit og niðurstaða úrskurðarnefndar 

Mál þetta snýst um útgáfu á starfsleyfi til Hallarinnar Vestmannaeyjum af heilbrigðisnefnd Suðurlands þann 25. nóvember 2008 og hvort mál þetta eigi undir úrskurðarnefnd um hollustuhætti og mengunarvarnir.

Almenn kæruheimild til ráðherra er að finna í 1. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Þar kemur fram að aðila máls er heimilt að kæra stjórnvaldsákvörðun til æðra stjórnvalds til þess að fá hana fellda úr gildi eða henni breytt nema annað leiði af lögum eða venju.

Kæruheimild til úrskurðarnefndar um hollustuhætti og megunarvarir er að finna í 31. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir. Í 1. mgr. 31. gr. laganna segir að rísi ágreiningur um framkvæmd laganna, reglugerða settra samkvæmt þeim eða heilbrigðissamþykkta sveitarfélaga eða um ákvarðanir yfirvalda sé heimilt að vísa málinu til sérstakrar úrskuðarnefndar. Í síðari málslið 1. mgr. 31. gr. segir að framangreint gildi þó ekki þegar umhverfisráðherra fari með úrskurðarvald samkvæmt lögunum, sbr. ákvæði 32. gr., eða þegar ágreiningur rís vegna ákvörðunar um útgáfu starfsleyfis samkvæmt ákvæði 6. gr. laganna.

Ágreiningur aðila varðar ekki eftirlit eða skort á eftirliti með stafsemi Hallarinnar eða framkvæmd laganna sem þá ætti undir úrskurðarnefndina sbr. 1. ml. 1. mgr. 31. gr. laga nr. 7/1998. Sjórnsýslukæra kæranda ber það skýrt með sér að kærð er ákvörðun heilbrigðisnefndar Suðurlands um útgáfu á stafsleyfi til handa Höllinni Vestmannaeyjum. Ágreiningur er varðar ákvörðun um útgáfu starfsleyfi á réttilega undir umhverfisráðherra samkvæmt nefndri 32. gr., ekki úrskurðarnefnd. Þá hefur umhverfisráðuneytið ekki kveðið upp úrskurð varðandi þennan ágreining.

Kæranda var tilkynnt með bréfi kærða dags. 25. nóvember 2008 að kæruheimild í málinu væri til úrskurðarnefndar um hollustuhætti og mengunarvarnir í stað Umhverfisráðuneytis þar sem um útgáfu starfsleyfis var að ræða. Kærði leiðrétti framangreind mistök um leið og þau urðu ljós með því að setja sig í samband við úrskurðarnefndina og tjáði henni að málið ætti réttilega undir Umhverfisráðuneytið, sbr. ákvæði stjórnsýslulaga. Ber að fallast á þær röksemdir kærða.

Það er afstaða úrskurðarnefndar að vísa beri frá kæru Friðbjörns Ó Valtýssonar.

Úrskurðarorð:     

Kæru Friðbjörns Ó. Valtýssonar er vísað frá úrskurðanefndinni.

Steinunn Guðbjartsdóttir

Gunnar Eydal               Guðrún Helga Brynleifsdóttir

Date: 6/26/09

jan 09
Love0

12/2008 Úrskurður vegna kæru Sláturfélags Suðurlands svf., gegn Heilbrigðiseftirliti Reykjavíkur. Krafa um að réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar verði frestað.

Með

Mál nr. 12/2008.

Úrskurðarnefnd skv. 31. gr. laga nr. 7/1998.

Ár 2008, þriðjudaginn 16. desember kom nefnd skv. 31.gr. l. nr. 7/1998 saman til fundar á skrifstofu formanns nefndarinnar að Suðurlandsbraut 6 í Reykjavík.  Mætt voru Steinunn Guðbjartsdóttir, Gunnar Eydal og Guðrún Helga Brynleifsdóttir.

Fyrir var tekið mál nr. 12/2008 Sláturfélag Suðurlands svf., Fosshálsi 1, 110, Reykjavík, hér eftir nefndur kærandi gegn Heilbrigðiseftirliti Reykjavíkur, hér eftir nefnt kærði.

Í málinu er kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

I. Aðild kærumáls og kröfur

Fyrir nefndinni liggur kæra Sláturfélags Suðurlands svf. dagsett 28. nóvember 2008 þar sem ákvörðun Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur dagsett 3. september 2008 er kærð.   Með ákvörðuninni var kæranda gert að stöðva alla dreifingu og innkalla vörurnar McCormick Spicy Season All, McCormick Garlic Season All og McCormick Season All og áttu vörurnar ekki að vera til sölu eftir 3. desember 2008.

Framangreind ákvörðun var kærð þann 28. nóvember 2008.  Í kærunni var þess einnig krafist að réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar yrði frestað þar til nefndin kvæði upp fullnaðarúrskurð í málinu. Er sú krafa hér til umfjöllunar.

Eftirfarandi skjöl hafa verið lögð fram í málinu:

1. Stjórnsýslukæra dags. 06.02.2008

2. Athugasemdir kæranda dags. 14.12.2008

II.    Málsatvik

Kærandi flytur inn vörurnar McCormick Spicy Season All, McCormick Garlic Season All og McCormick Season All.  Honum var send ákvörðun kærða með bréfi dagsettu 3. september 2008.  Í ákvörðuninni var kæranda greint frá því að vörur hans innihéldu aukaefni, litarefnið E 160 b, sem var að mati kærða óleyfilegt í kryddi.  Var kæranda gert að stöðva dreifingu og innkalla vörurnar af markaði.  Vörurnar máttu ekki vera til sölu eftir 3. desember 2008.  Með tölvupósti dagsettum 3. desember 2008 var sá frestur framlengdur til 17. desember.  Enginn aðdragandi var að því að umrædd ákvörðun var tekin og kæranda var ekki veittur andmælaréttur.

IV. Málsástæður og rök kæranda

Kærandi bendir á að innflutningur á umræddum vörum sé þáttur í atvinnustarfsemi hans.

Hann bendir á að atvinnufrelsi manna sé verndað í 75. gr. stjórnarskrárinnar.  Ákvæðið tryggi rétt manna til að stunda þá atvinnu sem þeir kjósa með þeim skorðum sem settar eru í lögum.  Túlka beri þau lög sem fella byrðar eða skyldur á borgarana þröngt auk þess sem gæta verði meðalhófs.  Meginregluna um meðalhóf í stjórnskipunarrétti sé að finna í 12. gr. stjórnsýslulaga. Í reglunni felst meðal annars að hóf verði að vera í beitingu lögskýringakosta miðað við þá hagsmuni sem í húfi eru hverju sinni.  Þegar unnt er að velja milli lögskýringaleiða beri að velja vægasta kostinn, þ.e. þann kost sem skerðir stjórnarskrárvarin réttindi að sem minnstu marki.  Kærða beri að sýna fram á að til staðar séu þeir almannahagsmunir sem kalli á þá skerðingu sem fylgir ákvörðun kærða.  Það hafi hann ekki gert.

Kærandi tekur fram að við mat á því hvort fresta eigi réttaráhrifum beri að líta til réttmætra hagsmuna aðila málsins.  Kærandi bendir á að ekki var veittur andmælaréttur áður en ákvörðunin var tekin.  Kæranda var þannig ekki gefið tækifæri til að koma að sínum sjónarmiðum í málinu.  Ákvörðunin snertir að mati kæranda ekki mikilvæga almannahagsmuni.  Ekki hefur verið sýnt fram á að umrætt efni sé hættulegt. Innihaldsefnið sem um ræðir er ekki fortakslaust bannað heldur er það einungis bannað í ákveðnu samhengi.  Er það t.d. að finna í margs konar matvælum m.a. þeim flokki matvæla sem kærandi telur að vörurnar tilheyri. Sá rúmi frestur sem kærði hefur veitt sýni einnig að ekki eru veigamiklir hagsmunir í húfi.

Kærandi bendir á að ákvörðunin sé til þess fallin að valda kæranda töluverðu fjárhagslegu tjóni.  Verði réttaráhrifum ekki frestað munu vörurnar sem um ræðir verða fyrir mikilli neikvæðri umræðu og það valda óbætanlegu tjóni á þeirri neytendavild sem vörurnar njóta.  Það tjón verði ekki endurheimt þótt hin kærða ákvörðun verði ógilt á síðari stigum.

V. Málsástæður og rök kærða

Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur krefst þess, að ekki verði tekið tillit til sjónarmiða kæranda varðandi frestun réttaráhrifa ákvörðunar um innköllun á McCormick kryddblöndum, sem kærandi flytur inn og dreifir hér á landi.

Í fyrsta lagi telur kærandi að ákvörðunin sé röng.  Um það verður endanlega fjallað í umsögn Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur um aðalefni kærunnar, en því er mótmælt að um ranga ákvörðun sé að ræða.  Varan inniheldur kryddblöndu, sem að uppistöðu til er salt.  Skv. meðfylgjandi lýsingu framleiðanda á vörunni er ráðlagt að nota vörurnar í stað salts við eldun matar eða til að hafa með mat.   Sú röksemdarfærsla kæranda að umrædd vara sé aðeins ætluð til yfirborðsmeðhöndlunar mats stenst einfaldlega alls ekki, sbr. lýsingu framleiðanda sjálfs á vörunni.  Ákvörðun Heilbrigðiseftirlitsins er því rétt, en frjálsleg og heimasmíðuð túlkun kæranda röng.

Í öðru lagi telur kærandi að sér hafi ekki verið veittur andmælaréttur áður en ákvörðun var tekin.  Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur bendir á, að fyrirspurnir um vöruna voru sendar kæranda í tölvupósti 17. apríl s.l. og  ítrekaðar hinn 25. apríl.  28. apríl s.l.er  kærandi upplýstur um hvaða vankantar séu á vörunni.  Enn var haft samband við fulltrúa kæranda 26. maí og 2. júní og 3. júní barst svar frá kæranda.  3.  september óskar fulltrúi kæranda eftir fundi með Heilbrigðseftirlitinu til að koma að sjónarmiðum sínum og var fallist á þá beiðni.  Kærandi hefur enn ekki komið á fund og hefur ekki svarað fundarboði.  Í hálft ár hefur kæranda því verið ljóst, að varan væri með rangri innihaldslýsingu skv. reglum þeim, sem hér gilda.   Kæranda er endanlega kynnt ákvörðun Heilbrigðiseftirlitsins hinn 3. september og honum veittur frestur til 3. nóvember s.l. til að taka vöruna af markaði. Í því bréfi var kæranda veittur andmælaréttur, auk rúms frests til aðgerða og honum bent á kæruleiðir.  Kærandi fór síðan fram á aukinn frest í málinu og hefur honum verið veittur sá frestur, sem beðið var um eða til 17. desember n.k.    Ekki er því unnt að fallast á frekari fresti í máli þessu.  Kærandi hefur haft meira en hálft ár til að koma sjónarmiðum sínum og andmælum á framfæri, en ekki hirt um það og hefur ekki sinnt tilboði Heilbrigðiseftirlitsins um fund til að fara yfir málið.  Sjónarmiðum sínum hefur hann einungis komið á framfæri með stjórnsýslukæru sinni og eru það sjónarmið, sem hann hefur aldrei borið á borð Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur.  Með tilliti til hins langa tíma frá því afskipti Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur hófust í máli þessu og tómlætis og tregra svara kæranda við að upplýsa málið, og þess, að kærandi hafði 2 mánuði til að koma andmælum sínum á framfæri, auk þess sem honum hefur verið veittur aukinn frestur til að koma sínum sjónarmiðum fram, er ekki hægt að fallast á að hann fái frekari fresti í máli þessu.

Kærandi heldur því fram að málið varði ekki mikilvæga almannahagsmuni.  Um það er ekki deilt, en önnur úrræði en að innkalla vöruna eru ekki fyrir hendi, auk þess sem Heilbrigðiseftirlitið verður að gæta jafnræðis við matvælaeftirlit.  Það er ófrávíkjanleg regla að ranglega merktar vörur eru innkallaðar og merktar á ný, oftast í góðri samvinnu við ábyrga matvælainnflytjendur.  Ábyrgðin er framleiðanda og dreifanda vöru.  Gætt hefur verið hagsmuna kæranda með því að veita honum aukna fresti í máli þessu og þannig dregið stórlega úr hugsanlegu fjárhagslegu tjóni hans, sem jafnframt er með öllu ósannað og órökstutt.  Líklegra er hins vegar, að kærandi valdi sjálfur óbætanlegu tjóni á neytendavild vörunnar með því veita neytendum rangar upplýsingar um hana.  Ábyrgari afstaða hans væri að koma merkingu varanna í rétt horf og myndi það bæta stöðu hans á markaði, eins og dæmi sína, þegar framleiðendur eða dreifendur vöru leiðrétta mistök sín og sýna ábyrgð.

Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur  telur einnig, að kærunefnd skv. l. nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir sé komin á hálan ís með því að fara með beinum hætti inn í störf þess, veiti kærunefndin aukinn frest í máli þessu.  Kærunefndinni ber að úrskurða um lögmæti ákvarðana eftirlitsaðila, ekki taka beinar ákvarðanir um eftirlit.  Kærunefndin er ekki æðra stjórnvald heilbrigðiseftirlitsins í þeim skilningi, að hún geti tekið ákvarðanir fyrir það.  Hlutverk kærunefndarinnar er einfaldlega að skera úr um lögmæti ákvarðana eftirlitsaðilanna, ekki að sinna eftirlitsstörfum eða beita þvingunarúrræðum.

VI.  Álit og niðurstaða úrskurðarnefndar

Í 1. mgr. 29. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 er lögfest sú meginregla að stjórnsýslukæra fresti ekki réttaráhrifum ákvörðunar stjórnvalds.  Í 2. mgr. 29 gr. laganna er kveðið á um, að heimilt sé að fresta réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar meðan kæra er til meðferðar, séu fyrir hendi ástæður sem mæla með því.  Þetta ákvæði hefur verið skýrt á þann veg að líta beri til réttmætra hagsmuna allra aðila málsins.  Líta beri til þess m.a. hversu langt er um liðið frá því að hin kærða ákvörðun var tilkynnt aðilum, og þess hversu líklegt sé að ákvörðuninni verði breytt.

Á það er fallist með kæranda að hagsmunir hans af frestun réttaráhrifa séu miklir.  Verði réttaráhrifum ekki frestað munu vörurnar sem um ræðir verða fyrir neikvæðri umræðu og er það til þess valdið að valda tjóni.  Það tjón verður ekki endurheimt þó hin kærða ákvörðun verði ógilt á síðari stigum.

Í greinargerð með stjórnsýslulögunum er að finna leiðbeiningar um notkun þess úrræðis að fresta réttaráhrifum ákvörðunar.  Meta verður í hverju tilviki fyrir sig hvort réttlætanlegt sé að fresta réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar. Við slíkt mat ber að líta til hagsmuna hjá öllum aðilum málsins. Líta ber til þess hversu langt er um liðið frá því að hin kærða ákvörðun var tilkynnt aðilum, en einnig verður að horfa til þess hversu líklegt það sé að ákvörðuninni verði breytt. Almennt mælir það á móti því að réttaráhrifum ákvörðunar sé frestað ef til staðar eru mikilvægir almannahagsmunir, t.d. þar sem ákvörðun hefur að markmiði að koma í veg fyrir hættuástand. Það mælir hins vegar með því að fresta réttaráhrifum ákvörðunar ef aðili máls er aðeins einn og ákvörðun er íþyngjandi fyrir hann, veldur honum t.d. tjóni. Þetta sjónarmið vegur sérstaklega þungt í þeim tilvikum þar sem erfitt yrði að ráða bót á tjóninu, enda þótt ákvörðunin yrði síðar felld úr gildi af hinu æðra stjórnvaldi. Loks má svo nefna þau tilvik þar sem kæruheimild verður í raun þýðingarlaus verði réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar ekki frestað.

Að mati nefndarinnar eru rök til þess að fresta réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar.  Hún er íþyngjandi fyrir hann og til þess fallin að valda honum tjóni.     Kærði hefur enn ekki beitt þvingunaraðgerðum og ekki hefur verið sýnt fram á að hagsmunir hans standi gegn frestun.  Meðferð málsins hófst í apríl 2008 og í september 2008 tók kærði ákvörðun.  Málið var því í meðferð um nokkurra mánaða skeið áður en ákvörðun var tekin.  Málið er nú komið í formlegan farveg og að mati nefndarinnar mæla rök með því að fresta réttaráhrifum enda má búast við að efnisúrskurður liggi fyrir innan tíðar.   Langt er um liðið síðan ákvörðunin var tekin og ekki verður séð að hún snerti mikilvæga almannahagsmuni.

Með vísun til þess, sem að framan greinir er það niðurstaða nefndarinnar að fallast á kröfu kæranda um frestun réttaráhrifa.

Úrskurðarorð:

Fallist er á frestun réttaráhrifa ákvörðunar Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur frá 3. september 2008.

Steinunn Guðbjartsdóttir

Gunnar Eydal                     Guðrún Helga Brynleifsdóttir

Date: 6/26/09

jan 09
Love0

13/2008 Úrskurður í kæru Sláturfélags Suðurlands svf. dagsett 26. nóvember 2008 gegn Heilbrigðiseftirliti Reykjavíkur.

Með

Mál nr. 13/2008.

Úrskurðarnefnd skv. 31. gr. laga nr. 7/1998.

Ár 2009, fimmtudaginn 11. júní. kom nefnd skv. 31.gr. l. nr. 7/1998 saman til fundar á skrifstofu formanns nefndarinnar að Suðurlandsbraut 6 í Reykjavík.  Mætt voru Steinunn Guðbjartsdóttir, Gunnar Eydal og Guðrún Helga Brynleifsdóttir.

Fyrir var tekið mál nr. 13/2008 Sláturfélag Suðurlands svf., Fosshálsi 1, 110, Reykjavík, hér eftir nefndur kærandi gegn Heilbrigðiseftirliti Reykjavíkur, hér eftir nefnt kærði.

Í málinu er kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

I. Aðild kærumáls og kröfur

Fyrir nefndinni liggur kæra Sláturfélags Suðurlands svf. dagsett 26. nóvember 2008 þar sem ákvörðun Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur dagsett 3. september 2008 er kærð.  Með ákvörðuninni var kæranda gert að stöðva alla dreifingu og innkalla vörurnar McCormick Spicy Season All, McCormick Garlic Season All og McCormick Season All og áttu vörurnar ekki að vera til sölu eftir 3. desember 2008.

Framangreind ákvörðun var kærð þann 26. nóvember 2008.  Í kærunni var þess einnig krafist að réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar yrði frestað þar til nefndin kvæði upp fullnaðarúrskurð í málinu. Úr þeirri kröfu var leyst með úrskurði nr. 12/2008.

Eftirfarandi skjöl hafa verið lögð fram í málinu:

1. Stjórnsýslukæra dags. 26.11.2008

2. Athugasemdir kæranda dags. 15.12.2008

II.    Málsatvik

Kærandi flytur inn vörurnar McCormick Spicy Season All, McCormick Garlic Season All og McCormick Season All.  Honum var send ákvörðun kærða með bréfi dagsettu 3. september 2008.  Í ákvörðuninni var kæranda greint frá því að vörur hans innihéldu aukaefni, litarefnið E 160 b, sem var að mati kærða er óleyfilegt að bæta í kryddjurtir, krydd og kryddblöndur. Var kæranda gert að stöðva dreifingu og innkalla vörurnar af markaði. Vörurnar máttu ekki vera til sölu eftir 3. desember 2008.  Með tölvupósti dagsettum 3. desember 2008 var sá frestur framlengdur til 17. desember s.á. Þann 16 desember var kveðinn upp úrskurður þar sem fallist var á frestun réttaráhrifa þar til endanlegur efnis úrskurður yrði kveðinn upp af kærunefndinni.

IV. Málsástæður og rök kæranda

Kærandi bendir á að innflutningur á umræddum vörum sé þáttur í atvinnustarfsemi hans.

Kærandi bendir á að atvinnufrelsi manna sé verndað í 75. gr. stjórnarskrár Íslands nr. 33/1944. Ákvæðið tryggi rétt manna til að stunda þá atvinnu sem þeir kjósa með þeim skorðum sem settar eru í lögum sem ávallt verði að túlka þröngt.  Kærandi krefst þess að málsmeðferð verði í samræmi við þá hagsmuni sem í húfi eru og að þeim verði ekki settar þrengri skorður en raunverulegur lagatexti og viðurkenndar lögskýringarreglur geri ráð fyrir.

Kærandi byggir ennfremur á að við túlkun laga ber stjórnvaldi að hafa til hliðsjónar þau stjórnarskrárvörðu réttindi sem um ræðir og gæta meðalhófs. Meginregluna um meðalhóf í stjórnskipunarrétti sé að finna í 12. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 sbr. 65. gr. stjórnarskrárinnar. Í reglunni felst meðal annars að hóf verði að vera í beitingu lögskýringakosta miðað við þá hagsmuni sem í húfi eru hverju sinni.  Þegar unnt er að velja milli lögskýringaleiða beri að velja vægasta kostinn, þ.e. þann kost sem skerðir stjórnarskrárvarin réttindi að sem minnstu marki.

Kærandi telur að kærði beri að sýna fram á að til staðar séu þeir almannahagsmunir sem kalli á þá skerðingu sem fylgir ákvörðun kærða og telur að það hafi hann ekki gert. Þá verði einnig að sýna fram á nauðsyn þess að beita skerðingu en kærandi telur að til staðar verði að vera samfélagsleg nauðsyn sem réttlætt geti takmörkun á atvinnuréttindum manna.

Kærandi telur að ákvörðun kærða sé röng þar sem kærði hafi gengið út frá því að þær vörur sem hér um ræðir hafi verið felldar í flokk 12.2 í viðauka II (aukaefnalista) í reglugerð nr. 285/2002, með síðari breytingum.  Ber sá flokkur yfirskriftina kryddjurtir, krydd og kryddblöndur. Kærandi fellst ekki á þess skilgreiningu og flokkun varanna. Telur kærandi að við heimfærslu til umræddra undirkafla verði að velja sértækari valkost umfram þann almennari.  Kærandi viðurkennir að umræddar vörur séu bragðbætandi en þeim er hinsvegar ekki ætlað að vera blandað í matvæli eins og kryddi, kryddjurtum og kryddblöndum. Sérstaða vörunnar er umfram allt annað að henni er ætlað að hafa sjónræn áhrif. Kærandi telur því að vörunni sé fyrst og fremst ætlað til yfirborðsmeðhöndlunar á matvælum.  Í ljósi þess telur kærandi að rétt sé að flokka vörurnar í flokk 16.2 í nefndum aukaefnalista reglugerðar nr. 285/2002, með síðari breytingum sem ber yfirskriftina skreytingar og vörur til yfirborðsmeðhöndlunar.  Sú niðurstaða leiðir til þess að málatilbúnaður kærða er fyrir borð borinn enda umrætt aukaefni heimilt í vörum til skreytingar eða til yfirborðsmeðhöndlunar. Kærandi telur að vörurnar innihaldi aukaefnið E 160b af þeirri ástæðu einni að þær eru ætlaðar til yfirborðsmeðhöndlunar.

Kærandi telur að honum hafi ekki verið veittur kostur á að tjá sig um málið áður en kærði tók ákvörðun sem sé í andstöðu við 13. gr. stjórnsýslulaga. Samkvæmt 13. gr. á aðili máls að eiga þess kost að tjá sig um efni máls áður en stjórnvald tekur ákvörðun í máli nema þegar afstaða aðila liggur fyrir eða er óþörf. Bréf kærða dags. 3 september 2008 hafi borist kæranda án undanfara og án aðdraganda. Kærandi telur að slíkt brot á andmælarétti leiði til þess að ógilda eigi ákvörðun kærða.

Kærandi vekur jafnframt athygli á að margir aðilar, aðrir en kærandi, flytja inn umræddar vörur en úrskurður kærða beinist aðeins að kæranda. Slíkt sé brot gegn 11. gr. stjórnsýslulaga sbr. 65. gr. stjórnarskrárinnar. Kærandi telur að ákvörðunin muni ekki þjón tilgangi sínum ef henni er aðeins beint að kæranda þar sem seljendur munu einfaldlega snúa sér til þeirra aðila sem heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur hefur ekki þótt ástæða til að banna dreifingu umræddra vara.

V. Málsástæður og rök kærða

Kærði mótmælir því að um ranga ákvörðun sé að ræða. Varan sé kryddblanda sem að uppistöðu til er salt sem eigi að falla undir viðauka II í reglugerð 285/2002 með síðari breytingum þar sem um sé að ræða kryddblöndu. Kærði bendir á að samkvæmt lýsingu framleiðanda á vörunni er ráðlagt að nota vörurnar í stað salts við eldun matar eða til að hafa með mat. Kærði telur að sú röksemdarfærsla kæranda að umrædd vara sé aðeins ætluð til yfirborðsmeðhöndlunar mats standist alls ekki, sbr. lýsingu framleiðanda sjálfs á vörunni.  Kærði telur því ákvörðun Heilbrigðiseftirlitsins rétta en frjálsleg og heimasmíðuð túlkun kæranda sé röng.

Hvað varðar meint brot kærða á andmælarétti kæranda bendir kærði á að fyrirspurnir kærða um vöru kæranda hafi verið sendar kæranda í tölvupósti 17. apríl s.l. og  ítrekaðar hinn 25. apríl og aftur 28. apríl 2008 en þar hafi kærandi verið upplýstur um hvaða vankantar væru á vörunni.  Þá bendir kærði á að enn hafi verið haft samband við fulltrúa kæranda þann 26. maí og 2. júní og 3. júní hafi svo borist svar frá kæranda. Þann 3.  september hafi fulltrúi kæranda óskað eftir fundi með kærða til að koma að sjónarmiðum sínum og var fallist á þá beiðni.  Kærandi hefur hins vegar ekki enn komið á fund við kærða og hefur ekki svarað fundarboði.  Kærði telur því að í hálft ár hefur kæranda því verið ljóst, að varan væri með rangri innihaldslýsingu skv. reglum þeim, sem hér á landi gilda og hafi strax hinn 17 apríl 2008 komið að athugasemdum við fyrirspurnir kærða.

Kæranda er endanlega kynnt ákvörðun Heilbrigðiseftirlitsins hinn 3. september 2008 og honum veittur frestur til 3. nóvember s.á. til að taka vörurnar af markaði. Í því bréfi var kæranda veittur andmælaréttur, auk rúms frests til aðgerða og honum bent á kæruleiðir.  Kærandi fór síðan fram á aukinn frest í málinu og hefur honum verið veittur sá frestur, sem beðið var um eða til 17. desember 2008. Kærði telur því að kæranda hafi verið veittur andmælaréttur en þau sjónarmið sem koma fram í stjórnsýslukæru kæranda eru sjónarmið sem hann hefur aldrei borið á borð Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur, enda hafi hann ekki sinnt fundarboði kærða til að fara yfir mál þetta.

Kærði bendir á að málið varði ekki mikilvæga almannahagsmuni en kærði telur að um það sé ekki deilt. Ágreiningur aðila varðar innköllun á vöru sem inniheldur óleyfilegt aukaefni E 160 b.  Kærði bendir á það að ófrávíkjanleg regla er að ranglega merktar vörur eigi að innkalla og merkja á ný.  Ábyrgðin er á framleiðanda og dreifanda viðkomandi vöru.  Kærði telur að gætt hafi verið hagsmuna kæranda með því að veita honum aukna fresti í máli þessu og þannig dregið stórlega úr hugsanlegu fjárhagslegu tjóni hans, sem jafnframt að mati kærða er með öllu ósannað og órökstutt. Kærandi eigi að koma merkingu varanna í rétt horf sem myndi bæta stöðu hans á markaði, eins og dæmi sína, þegar framleiðendur eða dreifendur vöru leiðrétta mistök sín og sýna þar með ábyrgð gagnvart neytendum.

VI.  Álit og niðurstaða úrskurðarnefndar

Ágreiningur í máli þessu snýst um það hvort ákvörðun kærða um innköllun á vörum kæranda, McCormic Spicy Season All, McCormic Garlic Season All og McCormic Season All, sé röng.

Í reglugerð nr. 285/2002 (br. með 500/2005) um aukaefni í matvælum er að finna reglur er varða aukaefni í matvælum og aukaefni ætluðu til notkunar í matvælum eða sölu til neytenda sbr. 1. gr. reglugerðarinnar. Hugtakið aukaefni er skilgreint í 2. gr.: „Aukefni eru efni sem aukið er í fæðu til þess að hafa áhrif á geymsluþol, lit, lykt, bragð eða aðra eiginleika matvæla, eins og nánar er kveðið á um í viðauka 4. Í fullunninni vöru eru aukefni til staðar að öllu leyti eða að hluta, í breyttri eða óbreyttri mynd.“ Í 3. gr. sömu reglugerðar kemur fram að litarefni flokkist sem aukaefni ef þau gefa matvælum lit eða skila aftur lit matvæla og meðal þeirra eru náttúruleg innihaldsefni matvæla og náttúruleg efni sem alla jafnan er ekki neytt sem matvæla og eru ekki notuð sem einkennandi hráefni í matvæli. Í 4. gr. er kveðið á um þau efni sem ekki teljast til aukaefna. Í leiðbeiningum með reglugerð nr. 285/2002 um aukaefni í matvælum er að finna skýringu á 4. gr. þ.e. hvaða efni teljist ekki til aukaefna. Þar kemur fram að ýmis krydd, sem notuð eru til að gefa ákveðið bragð, teljist ekki til litarefna, þrátt fyrir að þau gefi matvælum lit. Upptalning á þeim kryddum sem ekki teljast til aukaefna er tæmandi. Þar segir að átt sé við  papriku, túrmerik og saffran.

Í 5. gr. reglugerðar nr. 285/2002 með síðari breytingum kemur fram meginregla. Þar segir að við tilbúning og framleiðslu matvæla er einungis heimilt að nota þau aukaefni sem fram koma í viðauka II (aukaefnalisti) við reglugerðina og með þeim skilyrðum sem þar koma fram. Í 9. gr. er kveðið á um ábyrgð framleiðanda og dreifanda en framleiðandi og dreifandi, þegar um innflutta vöru er að ræða, eru ábyrgir fyrir því að vörutegundir séu í samræmi við ákvæði reglugerðarinnar.

Ágreiningur aðila varðar skilgreiningu á vörunni þ.e. hvort varan falli í undirflokk 12.2. eða 16.2 í aukaefnalista reglugerðar nr. 285/2002, með síðari breytingum. Undirflokkur 12.2 ber yfirskriftina kryddjurtir, krydd og kryddblöndur. Þar er litarefnið sem um er deilt, E 160 b, ekki listað upp. Í undirflokki númer 16.2 sem ber yfirskriftina skreytingar og vörur til yfirborðsmeðhöndlunar er litarefnið E 160 b listað upp.

Kærandi telur að vörurnar eigi að falla undir flokk 16.2 þar sem vörunni sé ekki ætlað að vera blandað út í matvæli heldur aðeins ætlað að vera notað til yfirborðsmeðhöndlunar. Kærandi telur að samkvæmt meðalhófsreglu 12. gr. stjórnsýslulaga verði að velja sértækari kostinn umfram þann almenna. Kærði telur að um sé að ræða kryddblöndu sem að meginuppistöðu sé salt en framleiðandi vörunnar skilgreinir sjálfur vöru sína sem krydd sem megi nota í stað salts við eldun matar eða til að hafa með mat.

Í leiðbeiningum með reglugerð nr. 285/2002 um aukaefni í matvælum, með síðari breytingum segir að krydd falli undir flokk 12.2 sem og kryddjurtir. Þar er krydd eða kryddblanda ekki fellt undir flokk 16.2. Því ber að fallast á skilgreiningu kærða og framleiðanda vörunnar að um sé að ræða krydd sem fellur í undirflokk 12.2. í aukaefnalista  reglugerðar nr. 285/2002. Ekki hefur verið sýnt fram á af kæranda með haldbærum gögnum að vörurnar falli réttilega undir flokk 16.2 í aukaefnalista nefndrar reglugerðar en vörur kæranda eru, hvorki í reglugerð 285/2002 né leiðbeiningum við þá reglugerð, felldar í undirflokk 16.2.

Kærandi telur að hann verði fyrir umtalsverðu fjárhagslegu tjóni verði vörurnar innkallaðar. Það tjón er með öllu ósannað auk þess hefur kæranda verið tvívegis veittur frestur sem hann óskaði eftir og því ekki hægt að fallast á að tjón kæranda komi í veg fyrir innköllun á vörum sem eru óleyfilegar samkvæmt gildu reglugerðarákvæði. Hér verða hagsmunir neytenda að ganga framar hagsmunum framleiðanda og/eða dreifanda.

Samkvæmt 26. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir hefur heilbrigðisfulltrúi heimild til að beita þvingunarúrræðum til að knýja á um framkvæmd ráðstöfunar samkvæmt lögunum og reglugerðum settum samkvæmt þeim. Í 3. tl. 1. mgr. 26. gr. laganna segir að heilbrigðisfulltrúi geti lagt hald á vörur og fyrirskipað förgun þeirra.  Í 29. gr. laga nr. 93/1995 um matvæli er eftirlitsaðila heimilt að stöðva eða takmarka framleiðslu og dreifingu matvæla og leggja hald á þau þegar rökstuddur grunur er um að matvæli uppfylli ekki ákvæði laganna og eða reglugerða settra samkvæmt þeim.

Því ber að fallast á það með kærða að umdeildar vörur innihaldi óleyfilegt aukaefni, litarefnið E 160 b. Bann við notkun efnisins er skýrt í aukaefnalista við reglugerð nr. 285/2002, með síðari breytingum sem Heilbrigðiseftirlitinu er  heimilt að innkalla og farga samkvæmt nefndum lagaákvæðum.

Það er heimilt að innkalla óleyfilegar vörur sem uppfylla ekki skilyrði laga- og reglugerðarákvæða skv. l. 7/1998 og 93/1995. Fallast ber á það með kæranda að almenningi stafi ekki bráð hætta af því efni sem hér um ræðir en aukaefnið er eftir sem áður óleyfilegt samkvæmt nefndu reglugerðar- og lagaákvæðum.

Úrskurðarorð:

Ákvörðun Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur frá 3. september 2008 er staðfest.

Steinunn Guðbjartsdóttir

Gunnar Eydal                                     Guðrún Helga Brynleifsdóttir

Date: 6/26/09

jan 09
Love0

10/2008 Úrskurður vegna kæru landeigenda í Melaleiti Heilbrigðisnefnd Vesturlands, vegna brots á starfsleyfi

Með

Mál 10/2008.

Úrskurðarnefnd skv. 31. gr. laga nr. 7/1998.

Ár 2009, fimmtudaginn 11. júní kom nefnd skv. 31.gr. l. nr. 7/1998 saman til fundar á skrifstofu formanns nefndarinnar að Suðurlandsbraut 6 í Reykjavík. Mætt voru Steinunn Guðbjartsdóttir, Gunnar Eydal og Guðrún Helga Brynleifsdóttir.

Fyrir var tekið mál nr. 10/2008 Melaleiti, 301 Akranes, hér eftir nefndur kærandi, gegn Heilbrigðiseftirliti Vesturlands, Borgarbraut 14, 310 Borgarnes, hér eftir nefnt kærði.

Í málinu er kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

I. Aðild kærumáls og kröfur

Með stjórnsýslukæru, dags 21. ágúst 2008, kærðu landeigendur í Melaleitiúnbogason HH, (hér eftir nefndur kærandi) vegna brots á starfsleyfi þauleldisbús Stjörnugríss að Melum Hvalfjarðarsveit hvað varðar dreifingu á úrgangi á jörðinni Belgsholti. Þá leitaði kærandi eftir formlegri túlkun úrskuðarnefndarinnar varðandi tímamörk starfsleyfisins. Kærði er heilbrigðisnefnd Vesturlands.

Kærandi leitar eftir formlegri túlkun á því hvort tímamörk á dreifingu á úrgangi  samkvæmt starfsleyfi gildi einungis á jörð Mela. Krafa kæranda er byggð á því að  dreifing á seyru og svínaskít frá þauleldisbúinu á Melum hafi í för með sér loftmengun fyrir ábúendur í Melaleiti.

Eftirfarandi skjöl hafa verið lögð fram í málinu:

1. Stjórnsýslukæra dags. 21. 08. 08.  ásamt fylgiskjölum.

2. Athugasemdir kærða dags. 08.09.08 ásamt fylgiskjölum.

3.  Athugasemdir kærenda dags. 28.09.2008.

4.  Afrit af tölvupóstum er varða samskipti framkvæmdastjóra Heilbrigðiseftirlits Vesturlands og fulltrúa Melaleitis dags. 14.07/15.07 og 22.07 2008 .

5.  Bréf frá Heilbrigðiseftirliti Vesturlands varðandi endurnýjun á starfsleyfi Stjörnugríss hf. dags. 8.02.08.

6. Starfsleyfi Stjörnugríss hf. dags. 29.10.03 ásamt fylgiskjölum.

Gagnaöflun telst lokið og er málið tekið til úrskurðar.

II.    Málsmeðferð

Framangreind kæra barst úrskurðarnefnd 25. ágúst 2008.  Kæruheimild er í 31. gr. laga um hollustuhætti og mengunarvarnir nr. 7/1998.

Uppkvaðning úrskurðar þessa hefur dregist vegna anna.

III. Málsatvik

Með kæru dags. 21.08.2008 til úrskurðarnefndar um hollustuhætti og mengunarvarnir var kært vegna brota á starfsleyfi þauleldisbús Stjörnugríss að Melum í Hvalfjarðarsveit varðandi dreifingu svínaskíts frá búinu dagana 12. og 13. júlí 2008 þar sem dreifingin hafi átt sér stað utan leyfilegs dreifingartíma samkvæmt starfsleyfi frá 1997 og án þess að undanþága hefði verið veitt fyrir dreifingunni.

Óskaði kærandi eftir formlegri túlkun á því hvaða tímamörk gildi um dreifingu á úrgangi samkvæmt starfsleyfi.

Kærði svaraði erindi kæranda með bréfi dagsettu 08.09.2008.  Í svari kærða kemur m.a. fram sú ákvörðun að takmörkun á dreifingu úrgangs samkvæmt starfsleyfi Stjörnugríss hf. gildi aðeins um áburð á Melum, ekki áburðardreifingu á öðrum jörðum. Því nái dreifing áburðar á jörðinni Belgsholti ekki undir þær takmarkanir sem settar eru fram í starfsleyfi Stjörnugríss hf.

Kæranda var gefinn kostur á að gæta andmælaréttar gagnvart sjónarmiðum kærða með bréfi dags. 19.09.2008 og bárust athugasemdir þann 28.09.2008.

IV. Málsástæður og rök kæranda

Kærandi er eigandi jarðar sem staðsett er nærri þauleldisbúi Stjörnugríss hf. að Melum í Hvalfjarðarsveit.  Kærandi krefst þess að dreifing á svínaskít, sem upprunninn er frá svínabúinu á Melum, á aðra jörð, verði látin falla undir þær takmarkanir sem er að finna í starfsleyfi Stjörnugríss hf.

Kærandi byggir kröfu sína á grein 2.9 í starfsleyfi Stjörnugríss hf.  Krafan er sett fram vegna  brots á útgefnu starfsleyfi fyrir svínabúið Stjörnugrís hf. og reglum um loftmengun.  Kærandi heldur því fram að dreifing á svínaskít frá búinu dagana 12. og 13. júlí 2008 hafi verið utan leyfilegs dreifingartíma skv. starfsleyfi Stjörnugríss hf. frá 1997 án þess að undanþága hafi verið veitt frá starfsleyfinu. Kærandi byggir kæru sína á því að þauleldi sé starfsleyfisskyld starfsemi vegna mengunarhættu þar sem dreifing á úrgangi sé þar stór þáttur. Kærandi byggir jafnframt á því að starfsleyfi Stjörnugríss hf. innihaldi ekki reglur sem kveða á um það að úrgangi sem dreift sé á aðra bæi falli utan við umrætt starfsleyfi. Kærandi heldur því fram að tímamörk um dreifingu úrgangsins eigi að gilda óháð dreifingarstað.

Kærandi kvartar einnig undan því að á undanförnum árum hafi, og á umræddum tíma, verið veittar undanþágur frá starfsleyfi svínabús Stjörnugríss hf. vegna dreifingar á seyru og svínaskít á Melum. Sú dreifing valdi ábúendum á Melaleiti miklum óþægindum þar sem loftmengun frá úrganginum gerir útivinnu erfiða, mengun berist inn um glugga og dyr sem skerði lífsgæði ábúenda og rýri notagildi þeirra af landareign sinni.

Kærandi vekur jafnframt athygli á því að dreifing svínaskíts á jörð Mela hafi átt sér stað innan við 100 metra frá vatnsbakka, miðað við efri fjörumörk sem er einnig brot gegn nefndu starfsleyfi Stjörnugríss hf.

V. Málsástæður og rök kærða

Kærði, Heilbrigðisnefnd Vesturlands starfar á grundvelli laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir. Kærði veitti þauleldisbúi Stjörnugríss hf. starfsleyfi dags. 29 október 2003 en leyfið er gefið út skv. 6. gr. laga nr. 7/1998 og reglugerð nr. 785/1999 um starfsleyfi fyrir atvinnurekstur sem getur haft í för með sér mengun, sbr. 9. gr.

Í bréfi kærða kemur fram að umrætt starfsleyfi gildi fyrir starfsemi svínabús Stjörnugríss hf. að Melum, ekki aðra bæi. Um dreifingu á úrgangi fyrir starfsleyfisskylda búfjárframleiðslu gildir 7. gr. reglugerðar nr. 804/1999 (br. 592/2001) en þar segir að miða skuli við að dreifing búfjáráburðar fari að jafnaði fram á tímabilinu 15. mars til 1. nóvember ár hvert og að jafnaði sé ekki dreift á frosna jörð.

Í starfsleyfi svínabús Stjörnugríss hf. að Melum er þessi tímarammi hertur enn frekar en sbr. grein 2.9 í starfsleyfi svínabúsins. Þar segir að aðeins megi dreifa skít á tímabilinu 15. mars til 15. júní og 31. ágúst til 1. nóvember ár hvert. Aldrei megi dreifa áburði á frosna jörð eða gegnblauta. Í síðari málslið greinarinnar kemur svo fram að veita megi undanþágu frá þessu ákvæði í allt að viku ef nauðsyn ber til.

Kærði telur að starfsleyfi svínabús Stjörnugrís hf. að Melum gildi ekki fyrir aðra bæi sem hugsanlega kunna að nýta sér áburð frá Melum og telur kærði að ekki sé hægt að banna öðrum bæjum dreifingu á skít umrædda daga á grundvelli þeirra tímaskilyrða sem sett eru fram í starfsleyfi Stjörnugríss hf. og áburðardreifing á jörðinni Belgsholti brýtur því ekki í bága við umþrætt starfsleyfi þrátt fyrir að notast hafi verið við skít frá Melum.

Kærði telur einnig að umrætt svæði sé á aðalskipulagi skilgreint sem landbúnaðarsvæði og því verði íbúar á svæðinu, hvort sem þeir stunda landbúnað eða ekki, að una við þá lykt sem fylgir landbúnaðarstörfum.

VI.  Álit og niðurstaða úrskurðarnefndar

Ágreiningur í máli þessu snýst um dreifingu á svínaskít dagana 12. og 13. júlí 2008 á jörðinni Belgsholti, hvort dreifingin hafi verið brot gegn starfsleyfi Stjörnugríss hf. Þá er einnig deilt um túlkun á tímamörkum starfsleyfisins, hvort dreifing á svínaskít á aðrar jarðir en Stjörnugríss hf. falli undir umrætt starfsleyfi.

Í 3. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir kemur fram að hollustuhættir og mengunarvarnir taki í lögunum til hollustuverndar, mengunarvarnaeftirlits, vöktunar, tengdra rannsókna og fræðslu um þessi mál.  Hollustuvernd tekur til eftirlits með matvælum, fegrunar- og snyrtiefnum, eiturefnum og hættulegum efnum, húsnæði, öðrum vistarverum og umhverfi þeirra og öryggisþáttum þeim tengdum. Einnig tekur hún til sóttvarna og fræðslu í þessum efnum, m.a. með tilliti til manneldismála.

Mengunarvarnareftirlittekur til eftirlits með þeim þáttum sem eiga að fyrirbyggja eða draga úr mengun lofts, láðs eða lagar, eftirlits með eiturefnum og hættulegum efnum og fræðslu um þessi mál. Vöktun umhverfisins telst til mengunarvarnaeftirlits.

Með mengun er átt við það þegar örverur, efni og efnasambönd og eðlisfræðilegir þættir valda óæskilegum og skaðlegum áhrifum á heilsufar almennings, röskun lífríkis eða óhreinkun lofts, láðs eða lagar. Mengun tekur einnig til ólyktar, hávaða, titrings, geislunar og varmaflæðis og ýmissa óæskilegra eðlisfræðilegra þátta.

Heilbrigðiseftirlit tekur til hollustuhátta og mengunarvarna.

Í reglugerð nr. 941/2002 um hollustuhætti sem sett var skv. 4. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir kemur fram í 7. gr. að stofnanir, fyrirtæki og önnur starfsemi sem talin er upp í fylgiskjali við nefnda reglugerð skuli hafa gilt starfsleyfi gefið út af heilbrigðisnefnd.

Stjörnugrís hf. var veitt starfsleyfi í samræmi við 6. gr. laga nr. 7/1998 sbr. einnig 9. gr. reglugerðar nr. 785/1999 um starfsleyfi fyrir atvinnurekstur sem getur haft í för með sér mengun.  Þar í 3. gr. er hugtakið starfsleyfi skilgreint þannig að það sé ákvörðun viðkomandi heilbrigðisnefndar eða Hollustuverndar ríkisins í formi skriflegs leyfis þar sem tilteknum rekstraraðila er heimilað að starfrækja tilgreindan atvinnurekstur að því tilskyldu að hann uppfylli viðeigandi ákvæði laga, reglugerða og starfsleyfisins.

Í grein 6.6 við viðauka I í reglugerð nr. 785/1999 kemur fram að þauleldisbú fyrir svín sé starfsleyfisskylt. Í samræmi við það var Stjörnugrís hf. veitt starfsleyfi, gefið út af heilbrigðisnefnd Vesturlands, dags. 29.10.2003.

Almennar reglur fyrir dreifingu á skít fyrir starfsleyfisskylda búfjárframleiðslu er að finna í 7. gr. reglugerðar nr. 804/1999 þar sem kemur fram að almennt megi dreifa búfjáráburði frá 15. mars til 1. nóvember ár hvert. Þar sem dreifing á svínaskít er veigamikill þáttur í þauleldi svína og henni fylgi loftmengun, var slíkri dreifingu sett ströng skilyrði í starfsleyfi Stjörnugríss hf. þar sem dreifing er aðeins heimil 15. mars til 15. júní og 31. ágúst til 1. nóvember.

Af gögnum málsins má ráða að dreifing á svínaskít að Melum valdi kæranda verulegum óþægindum vegna þeirrar loftmengunar sem af henni hlýst. Í málinu liggur fyrir stjórnsýslukæra frá kæranda þar sem þessum óþægindum er lýst.

Starfsleyfið sem um er deilt er gefið út á viðkomandi rekstraraðila en hvergi er að finna ákvæði sem segir að reglur starfsleyfisins gildi um aðra búfjárframleiðslu eða aðra rekstaraðila eða dreifingu þeirra á svínaskít og gildir því um þá almennar reglur 7. gr. reglugerðar nr. 804/1999.

Með vísun til þess, sem að framan greinir, er það niðurstaða nefndarinnar að starfsleyfi Stjörnugríss hf. sé gefið út á rekstraraðilann Stjörnugrís hf. og eru skilyrði starfsleyfisins bindandi fyrir Stjörnugrís hf. ekki aðra. Áburður svínaskíts dagana 12. og 13. júlí 2008 á jörðina Belgsholt féll þar af leiðandi ekki undir umrætt starfsleyfi Stjörnugríss hf. Kærandi hefur ekki lagt fram gögn í málinu sem sýna fram á að eigendur jarðarinnar Belgsholt hafi verið bundnir við samskonar skilyrði og Stjörnugrís hf. varðandi dreifingu á svínaskít.

Umrætt landsvæði er skilgreint sem landbúnaðarsvæði sem verður til þess að ábúendur svæðisins verða að una við þá lykt sem fylgir landbúnaðarstörfum en skv. 7. gr. reglugerðar nr. 804/1999 er áburður heimill á jarðir frá 15. mars til 1. nóvember ár hvert. Dreifing sem hér er deilt um átti sér stað innan þessara tímamarka og því ekki brot á nefndu reglugerðarákvæði.

Dreifing á svínaskít dagana 12. og 13. júlí 2008 á jörðina í Belgsholti var ekki brot gegn starfsleyfi Stjörnugríss hf. né 7. gr. reglugerðar nr. 804/1999. Ekki verður fallist á að áburður frá Stjörnugrís hf. á aðra jörð falli undir starfsleyfi Stjörnugríss hf.

Úrskurðarorð: 

Fallist er á ákvörðun Heilbrigðiseftirlits Vesturlands frá 8. september 2008.

Steinunn Guðbjartsdóttir

Gunnar Eydal                                      Guðrún Helga Brynleifsdóttir

Date: 6/26/09

jan 09
Love0

2/2009 Úrskurður vegna kæru Gunnars Bernhards gegn Fljótsdalshéraði vegna rotþróargjalds á frístundarhús í Hjallaskógi.

Með

Mál nr. 2/2009.

Úrskurðarnefnd skv. 31. gr. laga nr. 7/1998.

Ár 2009, fimmtudaginn 11. júní  kom nefnd skv. 31. gr. l. nr. 7/1998 saman til fundar á skrifstofu formanns nefndarinnar að Suðurlandsbraut 6 í Reykjavík.  Mætt voru Steinunn Guðbjartsdóttir, Gunnar Eydal og Guðrún Helga Brynleifsdóttir.

Fyrir var tekið mál nr. 2/2009 Gunnar Bernhard, Langholtsvegi 78, Reykjavík, hér eftir nefndur kærandi, gegn Fljótsdalshéraði, Lynghálsi 12, 700 Egilsstaðir, hér eftir nefnt kærði.

Í málinu er kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

I. Aðild kærumáls og kröfur

Með stjórnsýslukæru, dags. 28. janúar 2009, kærði Gunnar Bernhardúnbogason HH, (hér eftir nefndur kærandi) ákvörðun Fljótsdalshéraðs, (hér eftir nefnd kærði) frá 9. september 2008 þar sem því var hafnað að lækka eða falla frá rotþróargjaldi sem lagt var á frístundarhús í Hjallaskógi.

Er gerð sú krafa af hálfu kæranda að hreinsun á rotþró fari fram á fjögurra til sex ára fresti en ekki á tveggja ára fresti og að gjaldtaka fyrir hreinsunina verði lækkuð.

Eftirfarandi skjöl hafa verið lögð fram í málinu:

1. Stjórnsýslukæra dags. 28.01.2009 ásamt fylgiskjölum.

2. Athugasemdir kærða dags. 16.04.2009.

3.  Athugasemdir kæranda dags. 2. júní 2009.

4.  Bókun frá fundi fasteigna- og þjónustunefndar Fljótsdalshéraðs dags. 12.04. 2006 og 21.11.2007.

Gagnaöflun telst lokið og er málið tekið til úrskurðar.

II.    Málsmeðferð

Framangreind kæra barst úrskurðarnefnd 28. janúar 2009. Kæruheimild er í 31. gr. laga um hollustuhætti og mengunarvarnir nr. 7/1998.

III. Málsatvik

Með bréfi dags. 14. mars 2003 og aftur 10. janúar 2006 fór kærandi fram á lækkun á gjaldtöku fyrir hreinsun á rotþróm þar sem kærandi taldi hana ekki réttmæta.

Kærði svaraði erindi kæranda með bréfi dags. 12. apríl 2006. Í svari til kæranda kemur m.a. fram sú ákvörðun að ekki sé hægt að fallast á kröfu um lækkun eða niðurfellingu þjónustugjalda þar sem staðfestar samþykktir liggja fyrir um gjaldtökuna.

Með stjórnsýslukæru dags. 28.01.2009 kærði kærandi framangreinda ákvörðun til úrskurðarnefndarinnar.

Kærða var með bréfi dags. 27.03.2009 gefinn kostur á að koma að sjónarmiðum sínum varðandi kæruna og bárust þau 16.04.2009.

Kæranda var gefinn kostur á að gæta andmælaréttar gagnvart sjónarmiðum kærða með bréfi dags. 20.05.2009 og bárust athugasemdir þann 02.06.2009.

IV. Málsástæður og rök kæranda

Kærandi er landeigandi í Hjallaskógi á Egilsstöðum og á þar frístundarhús. Kærandi segir að landeigendur í Hjallaskógi hafi ávallt séð sjálfir um frárennslismál, sorphirðu og þess háttar enda sé landeigendum afar kært að halda umhverfi Hjallaskógar hreinu. Kærandi segir að landeigendur í Hjallaskógi hreinsi rotþrær og endurnýi þær eftir þörfum og hafi þeir gert það frá 1980.  Kærandi telur því gjaldtöku Fljótdalshéraðs fyrir hreinsun á rotþróm vera „ósanngjarna og tilhæfulausa“.

Kærandi byggir kröfu sína á því að þar sem landeigendur annist sjálfir þessa vinnu sé ekki rétt að krefjast greiðslu fyrir þjónustu sem ekki var innt af hendi. Þá séu öll frístundarhúsin í Hjallaskógi sumarhús en ekki heilsárshús. Því sé ekki rétt að innheimta rotþróargjald fyrir hreinsun á rotþróm annað hvert ár eins og um heilsárshús sé að ræða. Kærandi kveður mörg húsanna aðeins notuð 30 daga á ári og sum jafnvel minna. Þá sé lokað fyrir vatn í byrjun september ár hvert og fram í miðjan apríl vegna frosthættu. Þá séu húsin í Hjallaskógi ekki leigð út. Kærandi telur því óásættanlegt að Fljótdalshérað innheimti kr. 9.059 ár hvert fyrir hreinsun á rotþró sem fari fram annað hvert ár og telur að rotþró frístundarhúsanna þurfi aðeins að hreinsa fjórða til sjötta hvert ár vegna lítillar notkunar. Kærandi telur því ásættanlegt rotþróargjald sé kr. 3.020, þar sem  hreinsun fari fyrst og fremst eftir notkun.

Kærandi byggir ennfremur á því að kærði geti fylgst með notkun frístundarhúsanna í  Hjallaskógi þar sem þau séu aðeins í notkun yfir sumarmánuðina. Þá sé kærandi með rafmagnsmæli frá RARIK þar sem lesa má dvalartíma hans í frístundarhúsi sínu. Að lokum fellst kærandi á að greiða kr. 24.898 gegn því að hreinsun fari fram fjórða hvert ár.

V. Málsástæður og rök kærða

Kærði, Fljótsdalshérað, byggir á því að álagning rotþróunargjalda byggi á samþykktri gjaldskrá fyrir hreinsun rotþróa á Fljótdalshéraði, sem birt var í B-deild Stjórnartíðinda undir númerinu 301/2005. Fyrirkomulag tæmingar byggi á samþykkt Fljóstdalshéraðs um hreinsun, losun og frágang rotþróa á Fljótsdalshéraði nr. 260/2005, sem gerð var eftir umsögn Heilbrigðiseftirlits Austurlands og staðfest af umhverfisráðuneytinu.

Kærði byggir á því að eigendum rotþróa sé skylt að hlýta ákvörðun sveitarstjórna m.a að greiður aðgangur sé að rotþró sbr. 2. mgr. 4. gr. samþykktar nr. 260/2005. Álagning rotþróargjaldsins sé í samræmi við skyldur sveitarfélagsins í málaflokkum og miðast hún við að leggja gjald á þá sem þjónustuna nota og er í raun skylt að nota.

Kærði telur að hreinsun á rotþróm annað hvert ár sé í samræmi við þá skyldu sem á hann er lagt í 14. gr. reglugerðar nr. 799/1999 um meðhöndlun seyru þar sem segir að sveitarfélög eigi að koma á kerfisbundinni tæmingu á seyru úr rotþróm. Kærði bendir jafnframt á að það sé skylda á frístundahúsaeigendum að láta losa hjá sér seyru í samræmi við lög og reglur.

Kærði telur að sveitarfélög hafi heimild skv. 5. mgr. 4. gr. laga nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs að kveða á um meðhöndlun úrgangs úr rotþróm við sumarhús. Kærði bendir á að þessi atriði byggi á því mati sem löggjafar og reglugerðarhandhafar hafa talið vera nauðsynlegt að fari fram m.t.t. heilbrigðissjónarmiða og almannahagsmuna.

Kærði telur að ákvörðun og fyrirkomulag tæmingar byggi á skýrum lagaheimildum og sé innan sjálfsstjórnunarréttiar sveitarfélaganna og telur að slíkt eigi ekki að vera endurskoðað af úrskurðarnefnd.

Kærði bendir á að frístundarhús séu mismikið í notkun og því óframkvæmanlegt að með tilliti til öryggis, jafnræðis og kostnaðar að miða gjaldtöku við mismunandi afnot. Kærði byggir á því að hvergi komi fram í stjórnsýslukæru kæranda að álagning og gjöld vegna hreinsunar rotþróa séu í ósamræmi við meginreglur um þjónustugjöld. Kærði geti lagt fram yfirlit yfir kostnað hreinsunar á rotþróm, sé þess óskað. Kærði bendir á að Fljótsdalshérað sé stærsta sveitarfélag landsins auk þess sem það sé dreifbýlt og dýr tækjabúnaður sé notaður við losun á seyru.

Kærði telur að álagningin sé í samræmi við gjaldskrá sveitarfélagsins sem byggi á samþykkt um hreinsun og losun og fágang rotþróa á Fljótsdalshéraði og lagaheimildum sem hún hvílir á. Kærði bendir á að hann hafi ávallt svarað fyrirspurnum kæranda varðandi álagningu rotþróargjalda Fljótsdalshéraðs, þar hafi kærði skýrt fyrir kæranda  heimildir sveitarfélagsins til gjaldtökunnar.

Kærði telur að lokum að heimildir til gjaldtöku vegna seyrulosunar vera í samræmi við sjálfstjórnarrétt sveitarfélaga og í samræmi við ákvæði laga.

VI.  Álit og niðurstaða úrskurðarnefndar 

Ágreiningur í máli þessu snýst um álagningu rotþróargjalds og hvort kærða beri að lækka eða falla frá gjaldtöku sinni fyrir hreinsun rotþróa.

Í 3. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir kemur fram að hollustuhættir og mengunarvarnir taki í lögunum til hollustuverndar, mengunarvarnaeftirlits, vöktunar, tengdra rannsókna og fræðslu um þessi mál.  Hollustuvernd tekur til eftirlits með matvælum, fegrunar- og snyrtiefnum, eiturefnum og hættulegum efnum, húsnæði, öðrum vistarverum og umhverfi þeirra og öryggisþáttum þeim tengdum. Einnig tekur hún til sóttvarna og fræðslu í þessum efnum, m.a. með tilliti til manneldismála.

Mengunarvarnaeftirlittekur til eftirlits með þeim þáttum sem eiga að fyrirbyggja eða draga úr mengun lofts, láðs eða lagar, eftirlits með eiturefnum og hættulegum efnum og fræðslu um þessi mál. Vöktun umhverfisins telst til mengunarvarnaeftirlits.

Með mengun er átt við það þegar örverur, efni og efnasambönd og eðlisfræðilegir þættir valda óæskilegum og skaðlegum áhrifum á heilsufar almennings, röskun lífríkis eða óhreinkun lofts, láðs eða lagar. Mengun tekur einnig til ólyktar, hávaða, titrings, geislunar og varmaflæðis og ýmissa óæskilegra eðlisfræðilegra þátta.

Heilbrigðiseftirlit tekur til hollustuhátta og mengunarvarna.

Reglugerð nr. 799/1999 um meðhöndlun seyru er sett samkvæmt ákvæðum 5. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir og samkvæmt 9. gr. laga nr. 32/1986 um varnir gegn mengun sjávar með síðari breytingum. Jafnframt er reglugerðin sett að höfðu samráði við Samband íslenskra sveitarfélaga hvað varðar skyldur sveitarfélaga, sbr. ákvæði 3. mgr. 9. gr. laga nr. 7/1998.

Í 1. gr. reglugerðar nr. 799/1999 kemur fram að markmið hennar sé að setja reglur um notkun seyru og koma í veg fyrir skaðleg áhrif hennar á umhverfið og heilsu almennings. Í 3. gr. kemur fram að eftirlitsaðilar séu viðkomandi heilbrigðisnefnd og Hollustuvernd ríkisins. Þá kemur fram í 14. gr. að sveitarstjórnum sé skylt að koma upp kerfisbundinni tæmingu á seyru úr rotþróm.

Í 25. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuvernd og mengunarvarnir kemur skýrt fram að sveitarfélög megi setja sér samþykktir og gera þar ítarlegri kröfur en fram koma í reglugerðum. Á grundvelli þess setti kærði samþykkt Fljótsdalshéraðs nr. 260/2005 um hreinsun, losun og frágang rotþróa við Fljótsdalshérað þann 22. febrúar 2005 í samræmi við nefnda 25. gr. sem staðfest var af ráðherra. Í 1. gr. samþykktar nr. 260/2005 kemur fram að hreinsun rotþróa sveitarfélagsins skuli fara eftir þeirri samþykkt. Í 2. gr. samþykktarinnar segir að Fljótsdalshérað annist alla meðhöndlun seyru í sveitarfélaginu þ.e. seyrulosun úr rotþróm og hreinsun. Í 4. gr. kemur svo fram að hreinsun skuli fara fram annað hvert ár.

Gjaldskrá nr. 301/2005 fyrir hreinsun rotþróa á Fljótsdalshéraði er byggð á samþykkt um hreinsun, losun og frágang rotþróa á Fljótsdalshéraði nr. 260/2005 og 5. mgr. 25. gr. laga um hollustuhætti og mengunarvarnir nr. 7/1998, með síðari breytingum. Gjaldskrá þessi var samþykkt af umhverfis- og náttúruverndarnefnd Fljótsdalshéraðs þann 16. febrúar 2005, og staðfest af bæjarstjórn Fljótsdalshéraðs þann 2. mars 2005. Í 2. gr. gjaldskrárinnar kemur skýrt fram hvert þjónustugjald sé fyrir hreinsun á rotþró og er þá farið eftir fermetrastærð viðkomandi eigna. Í 3. gr. gjaldskrárinnar er skýrt ákvæði um gjalddaga rotþróargjalds.

Kærandi telur að fella eigi niður eða lækka árleg rotþróargjöld út frá sanngirnissjónarmiðum, þar sem kærandi dveljist aðeins nokkra mánuði á ári í frístundarhúsi sínu í Hjallaskógi m.a. þar sem húsið sé ekki heilsárshús og hreinsun annað hvert ár sé því óþörf. Kærði telur ekki fært að fylgjast með dvöl kærða eða annarra í frístundarhúsum í Hjallaskógi. Slíkt  hefði í för með sér aukna vinnu og kostnað fyrir kærða. Kærði bendir á að kostaður af þessum málaflokk megi skýra með því að um sé að ræða stærsta sveitarfélag landsins auk þess að það sé mjög dreifbýlt og tækjabúnaður sem notaður sé við seyrulosun sé dýr. Þá séu þeir sem annist seyrulosun starfsleyfisskyldir og eyðing og urðun seyru kostnaðarsöm.

Árlegt þjónustugjald fyrir hreinsun á rotþró sem hér er deilt um á sér stoð í gjaldskrá nr. 301/2005 sem sett er á grunni samþykktar nr. 260/2005 og 25. gr. l. 7/1998. Innheimta kærða á umdeildu þjónustugjaldi á sér því skýra laga- og reglugerðarheimild og því er innheimta þess ekki ólögmæt og ekkert hefur komið fram í málatilbúnaði kæranda að gjaldtakan sé ómálefnaleg eða í andstöðu við þær reglur sem gilda um þjónustugjöld. Þvert á móti er um skyldu að ræða sem laga- og reglugerðarhandhafar hafa lagt á kærða sem kæranda og öðrum frístundarhúsaeigendum er skylt að fara eftir.

Kærði hefur vald til þess að kveða á um inntak skyldu sinnar í skjóli sjálfstjórnarréttar síns sem hann hefur ákveðið að fari fram annað hvert ár sbr. 4. gr. samþykktar nr. 260/2005 en sú samþykkt hefur lagastoð sbr. 25. gr. l. 7/1998. Kærða ber ekki skylda samkvæmt nefndum reglugerðar- og lagaákvæðum að fylgjast með dvöl frístundarhúsa í Hjallaskógi, heldur þvert á móti ber eigendum frístundarhúsa Hjallaskógar skylda til að fara eftir aðgerðum sveitastjórnar Fljótdalshéraðs sbr. 5. mgr. 4. gr. samþykktar nr. 260/2005. Því verður ekki fallist á kröfur kæranda þess efnis að kærði skuli hreinsa rotþrær á öðrum tíma en samþykkt nr. 260/2005 kveður á um.

Með vísan til þess, sem að framan greinir er það niðurstaða nefndarinnar að staðfesta beri ákvörðun Fljótsdalshrepps frá 9. september 2008 þar sem kröfu kæranda var hafnað um að lækka eða fella niður rotþróargjald.

Úrskurðarorð: 

Ákvörðun Fljótsdalshrepps frá 9. september 2008 er staðfest.

Steinunn Guðbjartsdóttir

Gunnar Eydal                             Guðrún Helga Brynleifsdóttir

Date: 6/26/09