Skip to main content
Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála
des 20
Love0

175/2021 Eskiás

Með

Árið 2021, föstudaginn 17. desember, tók Nanna Magnadóttir, formaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, með heimild í 3. mgr. 3. gr., sbr. 1. mgr. 2. gr. laga nr. 130/2011, fyrir:

Mál nr. 175/2021, kæra á ákvörðunum sveitarstjórnar Garðabæjar frá 15. ágúst 2019 og 2. september 2021 um að samþykkja tillögur að breytingum á deiliskipulagi Ása og Grunda.

 Í málinu er nú kveðinn upp til bráðabirgða svofelldur

úrskurður

 um kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 3. desember 2021, er barst nefndinni 5. s.m., kæra Lyngás 13 ehf., eigandi fasteignar á lóð með sama heiti, og Akralind ehf., eigandi Lyngáss 15, Garðabæ þá ákvörðun bæjarstjórnar Garðabæjar frá 2. september 2021 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Grunda og Ása sem birt var í B-deild Stjórnar­tíðinda 8. nóvember s.á. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi. Þá er þess krafist að bæjar­yfirvöldum verði gert að hafa samráð við kærendur og að breyting á deiliskipulagi Ása og Grunda, að því er varði Lyngás og Stórás, sem birt var í B-deild Stjórnartíðinda 14. október 2019 verði felld úr gildi eða tekin til endurskoðunar. Þess er þar að auki krafist að framkvæmdir við Eskiás verði stöðvaðar á meðan málið er til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Garðabæ 14. desember 2021. Þá liggja fyrir gögn úr fyrra máli kærenda nr. 72/2021 fyrir nefndinni sem kveðinn var upp úrskurður í 22. október s.á., en það mál varðaði m.a. breytingu á deiliskipulagi Ása og Grunda.

Málsatvik og rök: Í auglýsingu sem birt var í B-deild Stjórnartíðinda 14. október 2019 vegna samþykktar bæjarstjórnar Garðabæjar á tillögu að breytingu á deiliskipulagi Ása og Grunda, að því er varðar Lyngás og Stórás, kom m.a. fram að breytingin tæki til svæðis sem afmarkaðist af Lyngási til norðurs, Ásabraut til vesturs og suðurs og Stórási til austurs og að gert væri ráð fyrir nýrri götu sem myndi bera heitið Eskiás. Á fundi bæjarstjórnar Garða­bæjar 2. apríl 2020 var samþykkt að veita leyfi til framkvæmda fyrir gatnagerð ásamt lagningu veitu­mann­virkja í Eskiás og var tiltekið að framkvæmdin væri í samræmi við fyrrgreint deili­skipulag svæðisins. Leyfið var gefið út daginn eftir, en kæru á leyfinu var vísað frá sem of seint fram kominni í máli kærenda nr. 72/2021 fyrir úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála.

Á fundi bæjarstjórnar Garðabæjar 18. febrúar 2021 var samþykkt að auglýsa tillögu að breytingu á deiliskipulagi Ása og Grunda skv. 1. mgr. 31. gr. skipulagslaga nr. 123/2010, sbr. 1. mgr. 41. gr. sömu laga. Fól breytingartillagan í sér að hæðir húsa við Eskiás 2, 4 og 6 yrðu lækkaðar um eina hæð og heimilað að fjölga íbúðum í öðrum húsum sem næmi fækkun íbúða vegna lækkunarinnar. Hámarkshæðir annarra húsa yrðu óbreyttar en byggingarreitir lóða nr. 8 og 10 breyttust þannig að þar yrðu lokaðir innigarðar. Heildarfjöldi íbúða yrði óbreyttur, eða 276 íbúðir. Tillagan var auglýst í Lögbirtingablaðinu og Fréttablaðinu 10. mars s.á. með athuga­semda­­fresti til 21. apríl s.á. og bárust athugasemdir frá kærendum. Tillagan var sam­þykkt á fundi bæjarstjórnar Garðabæjar 2. september s.á. og birt í B-deild Stjórnar­tíðinda 8. nóvember 2021.

Kærendur krefjast þess að framkvæmdir verði stöðvaðar til bráðabirgða við Eskiás á meðan málið sé rýnt nánar á vettvangi úrskurðarnefndarinnar þar sem deili­skipulags­breytingin fari gegn lögvörðum hagsmunum þeirra og miklu varði að umrædd fram­kvæmd gangi ekki fram með þeim hætti að verkið teljist orðið vel á veg komið.

Af hálfu sveitarfélagsins er þess krafist að kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda verði hafnað. Einungis hafi verið gefin út byggingarleyfi á lóðunum við Eskiás 1 og 2 en útgáfa þeirra byggi í grundvallaratriðum á deiliskipulagi sem samþykkt hafi verið haustið 2019. Lóðirnar liggi ekki að lóðum kærenda og engin augljós ástæða geti verið til að stöðva framkvæmdir sem byggi á leyfum sem gefin hafa verið út á grundvelli lögformlegs deiliskipulags. Þá sé bæjar­yfir­völdum ekki kunnugt um að útgáfa byggingarleyfanna hafi sætt kæru til úrskurðarnefndar  umhverfis- og auðlindamála.

Niðurstaða: Í 1. mgr. 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er tekið fram að kæra til úrskurðarnefndarinnar fresti ekki réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar en jafn­framt er kæranda þar heimilað að krefjast stöðvunar framkvæmda til bráðabirgða séu þær hafnar eða yfirvofandi. Með sama hætti er kveðið á um það í 29. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 að kæra til æðra stjórnvalds fresti ekki réttaráhrifum ákvörðunar en þó sé heimilt að fresta réttar­áhrifum hinnar kærðu ákvörðunar til bráðabirgða meðan málið er til meðferðar hjá kæru­stjórnvaldi þar sem ástæður mæli með því. Tilvitnuð lagaákvæði bera með sér að meginreglan sé sú að kæra til æðra stjórnvalds frestar ekki réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar og eru heimildar­ákvæði fyrir frestun framkvæmda kærðar ákvörðunar undantekning frá nefndri megin­reglu sem skýra beri þröngt. Verða því að vera ríkar ástæður eða veigamikil rök fyrir ákvörðun um stöðvun framkvæmda.

Mál þetta snýst um gildi deiliskipulagsákvarðana. Gildistaka deiliskipulags eða breytingar á því felur ekki í sér heimildir til að hefja framkvæmdir heldur þarf til að koma sérstök stjórnvaldsákvörðun sem kæranleg er til úrskurðarnefndarinnar, s.s. veiting byggingar- eða framkvæmdaleyfis, sbr. 11. gr. og 13. gr. laga nr. 160/2010 um mannvirki og 13., 14. og 15. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Í kærumáli vegna greindra stjórnvaldsákvarðana er eftir atvikum unnt að gera kröfu um stöðvun framkvæmda eða frestun réttaráhrifa til bráðabirgða skv. 5. gr. laga nr. 130/2011. Af þessu leiðir að jafnaði er ekki tilefni til að beita heimild til stöðvunar framkvæmda eða frestunar réttar­áhrifa í kærumálum er varða gildi deiliskipulags­ákvarðana.

Þegar litið er til fyrrgreindra lagaákvæða og eðlis deiliskipulagsákvarðana, verður ekki séð að knýjandi nauðsyn sé á að fallast á kröfu kærenda stöðvun framkvæmda. Komi til þess að byggingaráform eða leyfi til framkvæmda verði sam­þykkt á grundvelli hinnar kærðu skipulagsákvörðunar, sem kærendur telji ástæðu til að kæra til nefndar­innar, geta þeir hins vegar komið að kröfu um stöðvun framkvæmda, svo sem áður er rakið. Ekki verður ráðið af kæru í málinu að kærð séu þau byggingaráform sem sam­þykkt hafa verið á svæðinu og þegar hefur verið úrskurðað vegna kæru kærenda á framkvæmdaleyfi vegna gatnagerðar á svæðinu svo sem áður er rakið. Í ljósi atvika málsins er þó rétt að benda á að telji kærendur fram­kvæmdir eiga sér stað án tilskilinna geta þeir eftir atvikum beint því til byggingarfulltrúa að beita þvingunarúrræðum samkvæmt mannvirkjalögum.

 Úrskurðarorð:

Kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda er hafnað.

des 10
Love0

111/2021 Fagurgerði

Með

Árið 2021, fimmtudaginn 9. desember, fundaði úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála í gegnum fjarfundabúnað. Þátt tóku Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon, fyrrverandi dómstjóri, og Þorsteinn Þorsteinsson byggingar­verkfræðingur

Fyrir var tekið mál nr. 111/2021, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Árborgar frá 27. maí 2020 um að breyta deiliskipulagi við Austurveg milli Sigtúns og Fagurgerðis og ákvörðun byggingarfulltrúa Árborgar frá 19. ágúst 2020 um að samþykkja byggingarleyfi fyrir fjórbýli á lóðinni Fagurgerði 12.

 Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 30. júní 2021, er barst nefndinni 2. júlí s.á., kæra eigendur, Fagurgerði 10, Selfossi, þá ákvörðun bæjarstjórnar Sveitarfélagsins Árborgar frá 27. maí 2020 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi við Austurveg milli Sigtúns og Fagurgerðis og ákvörðun byggingarfulltrúa sveitarfélagsins frá 19. ágúst s.á. um að samþykkja byggingarleyfi fyrir fjórbýli á lóðinni Fagurgerði 12. Er þess krafist að ákvarðanirnar verði felldar úr gildi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Sveitarfélaginu Árborg 18. ágúst 2021.

Málavextir: Á svæðinu sem um ræðir er í gildi deiliskipulag frá árinu 1989. Kemur þar fram að megineinkenni hverfisins eru meðalstór íbúðarhús í gróðurmiklum görðum og haldist þau óbreytt. Skipulagssvæðið sé látið halda sér sem einbýlishúsahverfi. Einnig er þar að finna fleiri skilmála, svo sem kröfu um bílageymslu með hverju húsi og að nýtingarhlutfall megi vera að hámarki 0,3.

Með umsókn, dags. 20. febrúar 2020, óskaði lóðarhafi Fagurgerðis 12 eftir leyfi fyrir byggingu fjórbýlishúss á lóðinni. Til þess að það gæti gengið eftir þyrfti að stækka byggingareit og hækka heimilað nýtingarhlutfall í gildandi deiliskipulagi. Erindið var tekið fyrir á fundi skipulags- og byggingarnefndar 26. s.m. og var skipulagsfulltrúa falið að ræða við lóðarhafa. Hinn 13. mars. s.á. sendi lóðarhafi uppfærða teikningu að fyrirhuguðu mannvirki á lóðinni. Á fundi skipulags- og byggingarnefndar 25. s.m. var samþykkt að grenndarkynna erindið fyrir eigendum fasteigna að Fagurgerði 9 og 10 og að Austurvegi 21, 21b, 21c og 25. Var eigendunum sent bréf, dags. 30. mars 2020, þar sem erindið var grenndarkynnt og þeim boðið að skila athugasemdum fyrir 27. apríl s.á. Með bréfi, dags. 24. s.m., gerðu kærendur athugasemdir við hina kynntu tillögu. Á fundi skipulags- og byggingarnefndar 6. maí 2020 var málinu frestað og skipulagsfulltrúa falið að afla frekari gagna. Á fundi nefndarinnar 20. s.m. var erindið tekið fyrir að nýju og skipulagsfulltrúa falið að svara athugasemdum. Var lagt til við bæjarstjórn að samþykkja stækkun á byggingarreit og hækkun leyfilegs nýtingarhlutfalls á lóðinni Fagurgerði 12. Á fundi bæjarstjórnar 27. maí 2020 var tillaga skipulags- og byggingar­nefndar samþykkt.

Með umsókn, dags. 29. júní 2020, sótti lóðarhafi Fagurgerðis 12 um byggingarleyfi vegna mannvirkis á lóðinni. Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 8. júlí s.á., var óskað eftir uppfærðum aðaluppdráttum frá lóðarhafa. Með bréfum, dags. 14. og 16. s.m., gerðu kærendur athugasemdir við umþrætt byggingaráform og framkvæmd grenndarkynningar og óskuðu eftir tilteknum gögnum. Bréfin voru móttekin hjá sveitarfélaginu en kærendur fengu hvorki svör né þau gögn sem óskað var eftir. Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa, dags. 19. ágúst 2020, var byggingarleyfisumsóknin tekin fyrir og hún samþykkt með fyrirvara um að brugðist yrði við athugasemdum við fyrirliggjandi uppdrætti. Með bréfi, dags. 25. janúar 2021, þar sem m.a. var vísað til fyrri bréfa, gerðu kærendur athugasemdir við meðferð málsins og óskuðu eftir svörum. Því bréfi hefur ekki verið svarað. Húsið er í dag fullbyggt.

 Málsrök kærenda: Af hálfu kærenda er tekið fram að með grenndarkynningu hafi borist ljósrit úr skipulagslögum nr. 123/2010 sem reyndar sé ekki í samræmi við núgildandi lög, þar sem búið hafi verið að merkja við síðustu málsgrein 40. gr., sem fjalli um gerð deiliskipulags, kynningu og samráð. Jafnframt hafi verið merkt við 2. mgr. 43. gr. um breytingar á deili­skipulagi og 44. gr. um grenndarkynningu. Kærendur hafni því alfarið að kynning og sam­ráð við íbúa hafi verið með fullnægjandi hætti, eins og kveðið sé á um í 40. gr. skipulags­laga, og sé þar vísað bæði til 1. og 3. mgr. þeirrar greinar laganna. Grenndarkynningin hafi í fyrsta lagi verið sett fram sem fyrirspurn og tiltekið að hún varðaði, eins og þar komi fram, stækkun á byggingarreit. Ekki hafi þar verið vikið einu orði að því að samkvæmt gildandi deiliskipulagi skuli byggt einbýli á lóðinni að Fagur­gerði 12. Upplýsingar til þeirra sem grenndarkynning hafi náð til hafi því verið ófullnægjandi og beinlínis blekkjandi.

Ekki sé um að ræða óverulega breytingu á deiliskipulagi og hafi kærendur enga tilkynningu fengið um niðurstöðu sveitarstjórnar í málinu, sbr. einnig ákvæði þar um í 44. gr. skipulagslaga. Þá hafi engar upplýsingar borist um hvort sveitarstjórn hefði tilkynnt Skipulagsstofnun um samþykkt á óverulegri breytingu á deiliskipulagi eða í hverju sú skipulagsbreyting væri fólgin. Að lokum geri skipulagslög kröfu um að samþykki um óverulega breytingu á deiliskipulagi skuli birt af hálfu sveitarstjórnar í B-deild Stjórnartíðinda. Kærendur hafi við ritun þessa erindis rúmu ári eftir ákvörðunartöku sveitarfélagsins, hver sem hún kunni að vera, ekki fundið neina auglýsingu í Stjórnartíðindum um breytingu á deiliskipulagi sem varði Fagurgerði 12 á Selfossi. Sé því full ástæða til að efast um að sveitarfélagið hafi uppfyllt skilyrði samkvæmt skipulagslögum til ákvörðunar um breytingu á deiliskipulagi eða staðfestingar slíkrar ákvörðunar.

Í athugasemdum við grenndarkynningu hefði því verið mótmælt að um óverulega breytingu á deiliskipulagi væri að ræða þar sem stækkun á byggingarreit og aukið nýtingarhlutfall leiddi til skerðingar á birtu og sjónlínu frá eign kærenda. Jafnframt hefði verið gerð athugasemd við aukið umferðarálag. Einnig sé vísað til athugasemda sem sendar hafi verið skipulags- og byggingar­nefnd Árborgar með erindi, dags. 24. apríl 2020, sem engin svör hafi borist við. Verulegur munur sé á því hvort á lóðinni Fagurgerði 12 sé byggt einbýli eða fjölbýli. Ekkert mat virðist hafa verið lagt á aukið umferðarálag sem þessu fylgi og engar upplýsingar lagðar fram um bílastæði eða aðkomu að húsinu. Miðað við fjölda bifreiða í hverfinu megi ætla að hverri íbúð að Fagurgerði 12 geti fylgt að lágmarki ein til tvær bifreiðar. Því fylgi veruleg aukning á umferðarálagi sem varði hagsmuni allra íbúa í Fagurgerði sem og í nærliggjandi götum eins og Grænuvöllum. Því megi ætla að bifreiðum verði lagt í Fagurgerði utan lóðar. Þar við bætist gestakomur vegna fjögurra íbúða í umræddu fjölbýli. Þetta mál varði því hagsmuni mun fleiri aðila en þeirra sem grenndarkynning hafi náð til. Með stækkun á byggingarreit að Fagurgerði 12 og byggingu á mun stærra húsnæði en samþykkt deiliskipulag geri ráð fyrir verði aukning á nýtingarhlutfalli lóðarinnar og byggðar svalir á efri hæð húsnæðisins með skjólveggjum og sambærilegum skjólveggjum á neðri hæð. Þetta leiði til skerðingar á birtu og sjónlínu frá húsi kærenda til viðbótar við fjölgun íbúa og aukið umferðarálag í næsta nágrenni. Þetta hafi um leið augljós áhrif á næði og friðsæld sem kærendur hafi búið við og vilji áfram geta búið við. Sé í því sambandi vísað til núgildandi deiliskipulags sem eigendur hafi haft réttmætar væntingar um að héldist óbreytt. Af þessum ástæðum hafi stækkun á byggingarreitnum verið harðlega mótmælt og um leið því að um væri að ræða óverulega breytingu á deiliskipulagi, sbr. 1. mgr. 44. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Umrædd breyting á deiliskipulaginu muni hafa veruleg áhrif á hagsmuni eigenda að Fagurgerði 10, bæði hvað varði verðmæti og gildi þeirrar eignar, auk þess ónæðis og óhagræðis sem geti fylgt verulegri stækkun húsnæðis og fjölgun íbúða á næstu lóð.

Sveitarfélagið Árborg hafi unnið að þessu máli með ámælisverðum hætti og að engu haft eigin samþykktir og lagaskyldur um viðbrögð og svör vegna andmæla kærenda. Við afgreiðslu mála í skipulags- og byggingarnefnd og bæjarstjórn sé eingöngu skráð umfjöllun og samþykkt um stækkun á byggingarreit, en ekki breyting á deiliskipulagi um byggingu fjölbýlis í stað einbýlis. Ákvörðun um að skipulagsfulltrúi skyldi í framhaldinu svara innsendum athugasemdum vegna grenndarkynningar hefði ekki verið sinnt og engin umfjöllun virðist hafa verið um alvarlegar athugasemdir vegna galla á grenndarkynningu. Ítrekuðum beiðnum um upplýsingar og skýringar á ákvörðunartöku sveitar­félagsins, beiðnum um afrit af gögnum málsins og um skyldu til að upplýsa um kærurétt hafi heldur ekki verið sinnt. Sama gildi um erindi sem sent hafi verið bæjarstjórn Árborgar í byrjun árs 2021, en bæjarstjóri hafi upplýst að því hefði verið vísað til umfjöllunar Lögmanna Suðurlandi með ósk um skjót svör. Fimm mánuðum frá því erindið hafi verið sent höfðu enn engin svör fengist. Með vísan til þessa telji kærendur að sveitarfélagið hafi bæði brotið ákvæði stjórnsýslulaga og og upplýsingalaga. Þar við bætist að sveitarfélagið virðist ekki hafa virt ákvæði 44. gr. skipulagslaga um fullnægjandi kynningu málsins og upplýsingaskyldu gagnvart þeim sem það varði. Loks verði ekki séð að breyting á deiliskipulagi hafi verið birt með lögform­legum hætti skv. 2. mgr. 43. gr. skipulagslaga og teljist ákvörðun sveitar­félagsins því ógild, hvers efnis sem hún kunni að hafa verið.

Málsrök Sveitarfélagsins Árborgar: Sveitarfélagið gerir kröfu um frávísun málsins. Kærufrestur til úrskurðar­nefndarinnar sé einn mánuður frá því kæranda varð kunnugt eða mátti vera kunnugt um ákvörðunina, skv. 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlinda­mála, og hafi hann því verið liðinn þegar kæran barst. Byggingarframkvæmdir hafi hafist á lóðinni Fagurgerði 12 skömmu eftir að byggingarleyfi hafi verið gefið út, en hinn 10. júní 2020 hafi verið óskað eftir útsetningu á greftri. Af bréfi kærenda, dags. 14. júlí 2020, megi ráða að þeim hafi verið fulljóst að framkvæmdir væru hafnar á lóðinni enda búi þau í húsinuvið hliðina.

Þá sé þess krafist að kröfum kærenda verði hafnað enda sé ákvörðun um útgáfu byggingarleyfis ekki ógildanleg þrátt fyrir annmarka á málsmeðferð hjá sveitarfélaginu. Byggt sé á því að annmarkar á málsmeðferð vegna byggingarleyfis að Fagurgerði 12 leiði ekki einir og sér til þess að ákvörðun um útgáfu þess verði ógilt samkvæmt almennum reglum stjórnsýsluréttar. Annmarkarnir séu ekki verulegir og ljóst sé að þeir hafi ekki verið til þess fallnir að hafa áhrif á efnislegt inntakt ákvörðunarinnar um útgáfu byggingarleyfisins. Því sé mótmælt að leyfið hafi neikvæð áhrif á hagsmuni lóðarhafa aðliggjandi lóða.

Ákvörðun um útgáfu hins kærða byggingarleyfis hafi ekki falið í sér breytingu á deiliskipulagi þrátt fyrir að byggingarframkvæmdir geri ráð fyrir stækkun á byggingarreit. Í 3. mgr. 43. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 komi fram að við útgáfu framkvæmda- eða byggingarleyfis geti sveitarstjórn heimilað að vikið sé frá kröfum 2. mgr. sama ákvæðis um breytingu á deili­skipulagi og grenndarkynningu þegar um svo óveruleg frávik sé að ræða að hagsmunir nágranna skerðist í engu hvað varði landnotkun, útsýni, skuggavarp eða innsýn. Það sé mat sveitarfélagsins að stækkun á byggingarreit að Fagurgerði 12 hafi ekki neikvæð áhrif á hagsmuni eigenda aðliggjandi lóða og því hafi ekki verið nauðsynlegt að gera breytingar á deiliskipulagi, enda ekki um að ræða aukið skuggavarp, leyfishafi hafi sýnt fram á næg bílastæði fyrir fyrirhugaðar íbúðir og umferð færi að mestu til suðurs án ónæðis fyrir aðra íbúa við Fagurgerði.

Sveitarfélagið hafi ákveðið, umfram skyldu sína samkvæmt skipulagslögum, að grenndarkynna frávik frá deiliskipulagsskilmálum fyrir eigendum húsa að Fagurgerði 9 og 10 og Austurvegi 21, 21b, 21c og 25 og hafi grenndarkynning farið fram í samræmi við 2. mgr. 44. gr. skipulags­laga. Þá sé grenndarkynning sem slík ekki stjórnvaldsákvörðun sem hægt sé að fá ógilta með úrskurði. Athugasemdir hafi borist frá kærendum með bréfi, dags. 24. apríl 2020, og aðallega snúið að því að stækkun á byggingareit hefði veruleg áhrif á hagsmuni þeirra og umferð og öryggi íbúa í hverfinu. Skipulags- og byggingarnefnd hafi tekið erindið fyrir á fundi sínum 20. maí s.á. og bókað að erindið hefið verið grenndarkynnt og athugasemdir borist. Hafi skipulagsfulltrúa falið að svara athugasemdum og lagt til við bæjarstjórn að samþykkja erindið, enda hafi það verið mat nefndarinnar að fyrirhugaðar framkvæmdir hefðu ekki veruleg áhrif á hagsmuni annarra íbúa hverfisins. Hefði tillagan síðan verið samþykkt af bæjarstjórn Árborgar á fundi 27. maí 2020.

Því sé hafnað að ákvörðun um útgáfu byggingarleyfis vegna byggingar á lóðinni nr. 12 við Fagurgerði hafi leitt til skerðingar á eignarrétti kærenda umfram það sem eðlilegt geti talist. Bent sé á að samkvæmt deiliskipulagi hafi verið byggingarreitur á lóðinni þrátt fyrir að á henni hafi ekki verið byggt fyrr en nú. Kærendur hafi ekki getað haft réttmætar væntingar til þess að á lóðinni yrði aldrei byggt enda eiganda lóðarinnar heimilað að byggja á lóðinni íbúðarhús samkvæmt deiliskipulagi.

Kærendur byggi á því að verðmæti fasteignar þeirra hafi rýrnað m.a. vegna þess að bygging mannvirkis að Fagurgerði 12 hafi leitt til skerðingar á birtu og sjónlínu frá fasteign þeirra. Þótt tekið væri undir það þá væri skerðingin ekki umfram það sem hefði mátt ætla samkvæmt deili­skipulagi og kærendur því ekki getað haft réttmætar væntingar til annars en að á lóðinni yrði byggt og að útsýni og birta á þeirra lóð myndi skerðast. Ekki sé um ólögmæta skerðingu að ræða. Þess beri að geta að byggingarreitur á lóðinni Fagurgerði 12 hafi verið stækkaður til suðurs en hús kærenda standi norðanmegin við lóðina og því ljóst að stækkunin hafi engin áhrif á útsýni eða birtu frá húsi kærenda.

Umferðarálag aukist ekki í hverfinu umfram það sem eðlilegt sé vegna framkvæmda á lóð sem hafi frá upphafi verið ætluð undir íbúðarhúsnæði. Kærendur hafi ekki sýnt fram á að umferðar­álag aukist umfram það sem eðlilegt geti talist með uppbyggingu deiliskipulagðra íbúðarhúsa­lóða í þéttbýli. Þá sé bent á að ætla megi að umferð til og frá Fagurgerði 12 beinist að stærstum hluta inn á Austurveg þar sem meginhluti verslunar- og þjónustu á Selfossi sé. Austurvegur liggi í gagnstæða átt frá húsi kærenda. Þá séu engar reglur í gildi um lágmarksfjölda bílastæða við íbúðarhús skv. skipulagsreglugerð nr. 90/2013. Gert sé ráð fyrir sex bílastæðum við Fagur­gerði 12 samkvæmt teikningu, eða einu og hálfu stæði á hverja íbúð, og séu þau öll innan lóðar.

 Viðbótarathugasemdir kærenda: Því er hafnað af hálfu kærenda að þau hafi verið meðvituð um hina kærðu ákvörðun 14. júlí 2020 enda komi fram í athugasemdum Árborgar að umsókn um byggingaráform og byggingarleyfi hafi ekki verið tekin til samþykktar fyrr en 19. ágúst 2020 og samþykktin þá háð fyrirvara. Hvenær þær efniskröfur hafi verið uppfylltar og fyrirvara þar með aflétt hafi kærendur engar upplýsingar um. Í þessu samhengi sé bent á að beiðnum um upplýsingar um kærurétt hafi ekki verið sinnt. Hér sé vert að vísa til 20. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 þar sem segi að eftir að stjórnvald hafi tekið ákvörðun skuli tilkynna aðila máls um hana og skuli þar veita leiðbeiningar um kæruheimild þegar hún sé fyrir hendi, kærufresti og hvert beina skuli kæru. Þar sem fyrir liggi að málsmeðferðarreglum hafi ekki verið fylgt og að stjórnsýsla sveitarfélagsins hafi misfarist, svo notuð séu þeirra eigin orð, sé því mótmælt að ekki beri að taka málið fyrir efnislega. Það sé ekki hægt að láta kæruaðila líða fyrir mistök sveitarfélagsins og að það hafi ekki sinnt skyldum sínum um að upplýsa kærendur um niður­stöðu málsins og leiðbeina um kærurétt. Sérstaklega þegar fyrir liggi að ítrekað hafi verið óskað eftir svörum og upplýsingum um málið án þess að sveitarfélagið hafi svarað þeim erindum.

Þegar litið sé til málsatvika sé ljóst að sveitarfélagið komi nú með eftiráskýringar í þeirri viðleitni að ramma gjörðir skipulags- og byggingaryfirvalda innan lagaramma, en sú viðleitni sé mótsagnakennd og gangi ekki upp. Eins og viðurkennt sé hafi farið fram grenndar­kynning í samræmi við 2. mgr. 43. gr. skipulagslaga. Sú grenndarkynning, þótt gölluð væri, hefði verið undanfari samþykkta um deiliskipulagsbreytingu bæði af hálfu skipulags- og byggingar­nefndar og bæjarstjórnar, þó svo sú breyting hefði aðeins náð til stækkunar á byggingarreit, en ekki breytingar úr einbýli í fjölbýli. Þar með liggi fyrir að málið hafi alfarið verið unnið á grundvelli 2. mgr. 43. gr. laganna, þó svo að misfarist hefði eins og annað, að birta auglýsingu um skipulags­breytinguna í B-deild Stjórnartíðinda og jafnvel einnig að senda Skipulagsstofnun tilkynningu um breytinguna.

Við nánari skoðun á ákvæði 3. mgr. 43. gr. laganna megi einnig geta þess að orðalagið „svo óveruleg frávik“ geti aldrei átt við um byggingu tveggja hæða fjölbýlis á þessari byggingarlóð í stað einbýlis samkvæmt gildandi deiliskipulagi sem samkvæmt fram komnum athuga­semdum varnaraðila hafi ekki verið breytt.

Lýsing sveitarfélagsins á umferðarálagi vegna byggingar fjórbýlis í stað einbýlis að Fagurgerði 12 staðfesti í raun að ekkert mat á þessum þætti málsins hafi farið fram í aðdraganda ákvörðunar um að heimila slíka byggingu þvert á gildandi deiliskipulag sem fullyrt sé að ekki hafi tekið breytingum. Að sjálfsögðu muni umferðarálag vegna fjórbýlis verða meira en ef á lóðinni væri einbýli samkvæmt gildandi skipulagi. Þá telji sveitarfélagið að umferð verði að mestu til og frá Austurvegi, en sú sé ekki raunin í dag og hafi ekki verið. Íbúar í þessu hverfi forðist iðulega umferðarálag á Austurvegi og leiti því annarra leiða út úr hverfinu til vinnu og til að sækja þjónustu.

—–

Leyfishafa var gefinn kostur á að koma að athugasemdum sínum vegna málsins, en engar slíkar hafa borist úrskurðarnefndinni af hans hálfu.

Niðurstaða: Samkvæmt 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er kærufrestur til úrskurðarnefndarinnar einn mánuður frá því að kæranda varð kunnugt eða mátti vera kunnugt um ákvörðun þá sem kæra lýtur að. Sé um að ræða ákvörðun sem sætir opinberri birtingu telst kærufrestur frá birtingu ákvörðunar. Í 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 er fjallað um áhrif þess að kæra berst að liðnum kærufresti. Ber þá samkvæmt 1. mgr. ákvæðisins að vísa kæru frá nema að afsakanlegt verði talið að kæran hafi ekki borist fyrr eða veigamiklar ástæður mæli með því að kæran verði tekin til efnismeðferðar. Í 2. mgr. 28. gr. laganna kemur fram að kæru skuli ekki sinnt ef meira en ár sé liðið frá því að ákvörðun var tilkynnt aðila.

Sveitarfélagið vísar til þess að kærendum hafi átt að vera kunnugt um að framkvæmdir væru hafnar hinn 14. júlí 2020 með vísan til bréfs kærenda sem dagsett hafi verið þann dag og að þeir búi á lóðinni við hlið Fagurgerðis 12. Byggingarframkvæmdir hafi hafist á lóðinni skömmu eftir að byggingarleyfi hafi verið gefið út, en hinn 10. júní 2020 hafi verið óskað eftir útsetningu fyrir greftri. Í gögnum málsins kemur þó fram að umsókn um byggingarleyfi hafi verið samþykkt með fyrirvara á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 19. ágúst 2020. Þá bera gögn málsins ekki með sér að kærendur hafi fengið tilkynningu um töku hinna kærðu ákvarðana eða leiðbeiningar um kæruheimild og kærufrest. Þrátt fyrir að framkvæmdir hafi hafist í kjölfar útgáfu byggingarleyfis verður að líta til þess að kærendur hafa ítrekað óskað eftir upplýsingum og gögnum frá sveitarfélaginu um framkvæmdirnar án þess að hafa haft erindi sem erfiði. Með hliðsjón af greindum málsatvikum verður málið tekið til efnismeðferðar á grundvelli 28. gr. stjórnsýslu­laga þar sem afsakanlegt verður að telja að dráttur hafi orðið á kæru í málinu en óvíst er hvenær kæranda hafi orðið eða mátt vera kunnugt um hinar kærðu ákvarðanir.

Í 43. gr. skipulagslaga 123/2010 er fjallað um málsmeðferð við breytingu á deiliskipulagi. Í 2. mgr. ákvæðisins kemur fram að telji sveitarstjórn að gera þurfi breytingar á samþykktu deili­skipulagi, sem séu það óverulegar að ekki sé talin ástæða til meðferðar skv. 1. mgr. skuli fara fram grenndarkynning. Við mat á því hvort breyting á deiliskipulagi teljist óveruleg skuli taka mið af því að hve miklu leyti tillagan víki frá notkun, nýtingarhlutfalli, útliti og formi viðkom­andi svæðis. Sveitarstjórn skal senda Skipulagsstofnun samþykkta deiliskipulags­breytingu og birta auglýsingu um samþykkt hennar í B-deild Stjórnartíðinda. Í 3. mgr. segir að við útgáfu framkvæmda- eða byggingarleyfis geti sveitarstjórn heimilað að vikið sé frá kröfum 2. mgr. um breytingu á deiliskipulagi og grenndarkynningu þegar um svo óveruleg frávik sé að ræða að hagsmunir nágranna skerðist í engu hvað varði landnotkun, útsýni, skuggavarp eða innsýn.

Upphaf máls þessa var að óskað var eftir stækkun á byggingarreit og breytingu á nýtingar­hlutfalli lóðarinnar nr. 12 við Fagurgerði svo hægt væri að byggja þar fjórbýlishús. Sú ósk var lögð fram á fundi skipulags- og byggingarnefndar 25. mars 2020 sem fyrirspurn um stækkun byggingarreits. Á fundinum var samþykkt að grenndarkynna erindið með vísan til 44. gr. skipulags­laga og í grenndarkynningunni var ástæðan sögð vera breyting á byggingarreit, en ekki kom fram að til stæði að fjölga íbúðum og bílastæðum eða hækka nýtingarhlutfall. Fyrir liggur að auglýsing um samþykkt deiliskipulags var hins vegar ekki birt í B-deild Stjórnartíðinda og liggur af þeim sökum ekki fyrir kæranleg ákvörðun um breytingu á deiliskipulagi. Verður kröfu kæranda um ógildingu deiliskipulagsbreytingar því vísað frá úrskurðarnefndinni.

Með umsókn, dags. 29. júní 2020, var sótt um byggingarleyfi fyrir fjórbýlishúsi á umræddri lóð. Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 19. ágúst 2020 var umsóknin samþykkt með fyrirvara um að brugðist yrði við athugasemdum. Vísað hefur verið til þess af hálfu sveitarfélagsins að skv. 3. mgr. 43. gr. skipulagslaga geti sveitarstjórn, við útgáfu framkvæmda- eða byggingarleyfis, heimilað að vikið sé frá kröfum 2. mgr. sama ákvæðis um breytingu á deiliskipulagi og grenndarkynningu þegar um svo óveruleg frávik sé að ræða að hagsmunir nágranna skerðist í engu hvað varði landnotkun, útsýni, skuggavarp eða innsýn. Í gögnum málsins er þó ekki að sjá að sveitarstjórn hafi samþykkt hið kærða byggingarleyfi, eins og ákvæðið gerir að skilyrði. Með hinu kærða byggingarleyfi er vikið frá gildandi deiliskipulagi meðal annars hvað varðar stærð byggingar­reits, nýtingarhlutfall umræddrar lóðar og fjölda íbúða á lóð. Er óhjákvæmilegt að sú breyting hafi einhver grenndaráhrif gagnvart næstu fasteignum og kemur því ekki til álita að víkja frá skilmálum gildandi deiliskipulags í þessu tilviki á grundvelli fyrrnefndrar 3. mgr. 43. gr. skipulagslaga.

Með vísan til þess sem að framan er rakið er hið kærða byggingarleyfi ekki í samræmi við gildandi deiliskipulag, svo sem áskilið er í 11. gr. og 1. mgr. 13. gr. laga nr. 160/2010 um mannvirki, og verður leyfið því fellt úr gildi.

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi ákvörðun byggingarfulltrúa Sveitarfélagsins Árborgar frá 19. ágúst 2020 um að samþykkja byggingarleyfi fyrir fjórbýli á lóðinni Fagurgerði 12, Selfossi.

Kærumáli þessu er að öðru leyti vísað frá úrskurðarnefndinni.

des 03
Love0

109/2021 Innbær Höfn

Með

Árið 2021, fimmtudaginn 2. desember, fundaði úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála í gegnum fjarfundabúnað. Þátt tóku Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon, fyrr­verandi dómstjóri, og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 109/2021, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Sveitarfélagsins Horna­fjarðar frá 12. maí 2021 um að samþykkja nýtt deiliskipulag vegna þéttingar byggðar í Innbæ á Höfn í Hornafirði.

 Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 2. júlí 2021, er barst nefndinni sama dag, kærir eigandi Hrísbrautar 1, Höfn í Hornafirði, þá ákvörðun bæjarstjórnar Sveitarfélagsins Hornarfjarðar frá 12. maí s.á. að samþykkja nýtt deiliskipulag vegna þéttingar byggðar í Innbæ á Höfn í Hornafirði, sem auglýst var í B-deild Stjórnar­tíðinda 3. júní 2021. Gerir kærandi þá kröfu að hið kærða deiliskipulag verði fellt úr gildi. Í greinargerð kæranda, sem barst nefndinni 9. júlí 2021, lýsa eigendur húsa í nágrenni við fyrirhugaðar byggingar­lóðir, því yfir að þau standi jafnframt að fyrrgreindri kæru.

Þess var jafnframt krafist að réttaráhrifum deiliskipulagsins yrði frestað á meðan málið væri til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni en þeirri kröfu var hafnað með úrskurði nefndarinnar upp­kveðnum 22. júlí 2021.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá sveitarfélaginu 6. ágúst 2021.

Málavextir: Á fundi bæjarstjórnar Sveitarfélagsins Hornafjarðar 13. júní 2019 var samþykkt að auglýsa skipulags- og matslýsingu fyrir breytingu á aðalskipulagi sveitarfélagsins skv. 30. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Helstu breytingar samkvæmt lýsingunni voru að opnum svæðum við Silfurbraut og Hvannabraut yrði breytt í íbúðarsvæði. Samhliða drögum að aðalskipulags­breytingunni var unnið að deiliskipulagi vegna þéttingar byggðar í Innbæ á Höfn. Tók skipulagstillagan til 4,3 ha svæðis í norðurjaðri byggðar á Höfn og náði hún yfir 16 þegar byggðar lóðir og 8 nýjar. Kynningarfundir vegna skipulagsvinnunnar voru haldnir fyrir íbúa sveitarfélagsins 4. nóvember og 5. desember 2019. Samþykkt var á fundi bæjarstjórnar 12. desember s.á. að auglýsa deiliskipulagstillögu vegna þéttingar byggðar í Innbæ á Höfn sam­hliða tillögu að aðalskipulagi með athugasemdafrest frá 19. desember s.á. til 3. febrúar 2020. Á fundi umhverfis- og skipulagsnefndar 11. mars s.á. var málinu frestað til að gefa forsvígis­mönnum undirskriftarlista tækifæri á að svara þeim breytingartillögum sem sveitar­félagið lagði fram.

 

Umhverfis- og skipulagsnefnd tók deiliskipulagstillöguna fyrir á fundi sínum 1. apríl 2020 þar sem gerðar voru breytingar á auglýstri tillögu til að koma til móts við athugasemdir. Lagði meirihluti nefndarinnar til að tillagan yrði samþykkt skv. 42. gr. skipulagslaga. Deiliskipulagið var samþykkt á fundi bæjarstjórnar 16. apríl 2020 og var gildistaka þess auglýst í B-deild Stjórnartíðinda 11. febrúar 2021. Þar sem athugasemdafresti við deiliskipulagið lauk meira en ári áður en deiliskipulagið var birt í Stjórnartíðindum taldist skipulagið ógilt, sbr. 3. mgr. 42. gr. skipulagslaga, og fór málsmeðferð skv. 41. gr. skipulagslaga því fram að nýju. Deiliskipulags­tillagan var auglýst að nýju 18. mars 2021 með fresti til að skila inn athugasemdum til 30. apríl s.á. Á fundi umhverfis- og skipulagsnefndar 5. maí s.á. samþykkti meirihluti nefndarinnar svör við þeim athugasemdum sem bárust og var málinu vísað til afgreiðslu bæjarstjórnar, sem samþykkti skipulagstillöguna 12. maí 2021. Tók deiliskipulagið gildi með auglýsingu þess efnis í B-deild Stjórnartíðinda 3. júní 2021.

 Málsrök kærenda: Kærendur benda á að sveitarfélagið hafi ekki uppfyllt ákvæði 40. gr. skipulags­laga þar sem ekki hafi verið gerð skipulagslýsing og engin lýsing hafi verið auglýst eða gerð með samráði við íbúa og aðra hagsmunaaðila. Skipulagslýsing með breytingu á aðalskipulagi hefði verið mjög opin um fyrirhugaðar breytingar á aðalskipulagi en að erfitt hefði verið að ráða af henni hvaða áform væru fyrirhuguð og til dæmis hefði ekki verið fjallað um áætlaðan fjölda nýrra lóða. Ekki sé að finna bókun um hvort og þá hvenær ákvörðun hefði verið tekin um að falla frá gerð lýsingar á deiliskipulaginu. Vitað væri að jarðvegur á svæðinu væru óstöðugur og að hafa yrði í huga að nágrannalóðir og eignir gætu legið undir skemmdum við jarðvegsframkvæmdir. Vísað hafi verið til minnisblaðs frá verkfræðistofu, dags. 18. mars 2020, þar sem mælst hafi verið til þess að gerðar yrðu jarðvegskannanir á fyrirhuguðum byggingarstöðum. Ekki liggi fyrir að slíkar kannanir hafi verið framkvæmdar. Svæðið sem afmarkað sé í skipulaginu falli ekki undir skilgreiningu Skipulagsstofnunar um myndum heildstæðrar einingar, sbr. gr. 5.3.1. í skipulagsreglugerð nr. 90/2013. Gatnagerð sem hið nýja skipulag hafi kallað á væri óhagkvæm þar sem ekki yrði byggt beggja vegna götunnar og hefði sveitarfélagið ekki látið gera samanburð á losun CO2 við gerð gatna á svæðinu þar sem hægt væri að koma fyrir húsum beggja vegna götunnar. Þá beri deiliskipulagið ekki með sér að framkvæmd hefði verið húsakönnun. Byggingarreitir séu aðeins sýndir þar sem nýjar lóðir séu fyrirhugaðar og stærðir eldri lóða séu ekki gefnar upp. Skipulagið kveði ekki á um heimildir til að byggja geymsluhús sem séu undanþegin byggingarleyfi eða aðrar tilkynningarskyldar framkvæmdir. Telji kærendur að það sé í andstöðu við skipulagsreglugerð að ekki hafi verið tekin afstaða til hæðarsetninga á lóðum í skipulaginu, sbr. gr. 5.3.4.4. í skipulagsreglugerð, og að ekki hafi verið gefnir upp hæðarkótar á uppdráttum eða kveðið á um hæð lóða. Þetta leiði til þess að þeir sem eigi hagsmuna að gæta geti ekki gert sér grein fyrir hvort eða hvernig byggingar á lóðum hafi áhrif á t.d. útsýni, landnotkun og fleira. Sveitarfélagið sé að leggja nýjar kvaðir á húseigendur með því að kveða á um í deiliskipulaginu að ofanvatn verði ekki leitt í fráveitukerfi heldur leyst innan lóða. Íbúar hafi ekki verið upplýstir um hvort aukinn kostnaður fylgi þessum breytingum. Þá sé skilmálum um húsagerðir áfátt í deiliskipulaginu og hvernig uppbygging skuli verða. Aðalskipulag kveði á um að uppbygging skuli verða „á forsendum byggðarmynstursins“. Skortur á mæliblöðum og hæðarblöðum valdi því að þeir sem hagsmuna eigi að gæta geti ekki gert sér grein fyrir hvað sé leyfilegt.

Málsrök Sveitarfélagsins Hornafjarðar: Sveitarfélagið telur að vísa beri kærumáli þessu frá þar sem kæran, dags. 2. júlí 2021, hafi ekki borist innan kærufrests. Hún uppfylli ekki heldur skilyrði 1. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála þar sem hvorki hafi komið fram í henni kröfur kæranda né rök fyrir kærunni. Þá hafi ekki komið fram hverjir væru kærendur. Auglýsing um hið kærða deiliskipulag hafi verið birt í B-deild Stjórnartíðinda 3. júní 2021, en fullnægjandi upplýsingar skv. 1. mgr. 4. gr. laga um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála hafi ekki borist fyrr en 9. júlí s.á. Öllum skráðum og óskráðum meginreglum hafi verið fylgt við gerð skipulagsins og engir form- eða efnisannmarkar séu til staðar sem leitt geti til ógildingar þess. Hið kærða skipulag hafi verið auglýst til kynningar í samræmi við 41. gr. skipulagslaga og kærendur hafi átt þess kost að gera athugasemdir við það. Þá hafi samhliða verið auglýst lýsing á breytingu á aðalskipulagi. Ekki hafi verið gerður samanburður á CO2 losun við umhverfismat tillögunnar en gera megi ráð fyrir að slíkt verði gert við breytingar á deiliskipulagi í framtíðinni. Í deiliskipulaginu sé fjallað um góð tengsl nýrra lóða við núverandi byggð á svæðinu og sé þar átt við að lóðir, nýtingarhlutfall, hæðir húsa og yfirbragð séu í samræmi við núverandi byggð. Eldri lóðir séu sumar hverjar með heimild fyrir viðbyggingum eða bílskúr á lóð þar sem slíkar byggingar hafi ekki þegar verið reistar. Um íbúðarhúsalóðir sé að ræða og ekki sé gert ráð fyrir breyttri notkun enda sé slíkt skilgreint í aðalskipulagi. Ekki hafi þótt þörf á gerð húsakönnunar á svæðinu enda séu flest húsin einbýlishús á einni hæð af svipaðri stærð. Húsið við Hvannabraut 3-5 sé gistiheimili í svipuðum stíl. Nýjar byggingar verði á einni hæð og bundin byggingarlína við götu í samræmi við núverandi byggð. Gert sé ráð fyrir hæðarsetningu lóða á mæliblöðum og að tekið verði tillit til aðliggjandi byggðar við hæðarsetningu. Mæli- og hæðarblöð verði unnin út frá deiliskipulagi og séu ekki hluti af deiliskipulagsgögnum. Gerð hafi verið könnun á jarðvegsdýpt og verði niðurstöður könnunarinnar aðgengilegar á lóðablöðum. Þá hafi verið settir skilmálar um grundun húsa og muni væntanlegir lóðarhafar fá afhent minnisblað um jarðvegsaðstæður á svæðinu.

 Viðbótarathugasemdir kærenda: Bent er á að verið sé að staðsetja byggingarlóðir í blautum og viðkvæmum jarðvegi og að framkvæmdir við byggingu húsa þar muni valda skemmdum á eldri húsum í kring. Þá sé verið að staðsetja hús á eina túninu sem eftir sé við strandlengju sveitarfélagsins. Bæjaryfirvöld séu með þessu að virða að vettugi vilja íbúa, sem hafi m.a. komið fram í íbúakönnun árið 2019 um að túnið sé eitt besta útivistarsvæðið á Höfn. Fráveitu­mál hverfisins sé komið að þolmörkum og vitað sé að mikill kostnaður fylgi því að fara í úrbætur á því. Sé ekki ábyrgt að tengja fleiri hús inn á kerfið. Einungis hafi verið haldnir tveir fundir með íbúum vegna málsins og þeir hafi verið ófullnægjandi að efni til.

 Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um þá ákvörðun bæjarstjórnar Sveitarfélagsins Hornafjarðar frá 12. maí 2021 að samþykkja deiliskipulag vegna þéttingar byggðar í Innbæ á Höfn. Með deili­skipulaginu er íbúðarhúsalóðum á skipulagssvæðinu fjölgað úr 16 í 24. Er krafist frávísunar málsins sökum þess að kæra hafi borist að liðnum kærufresti.

Samkvæmt 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er kærufrestur til úrskurðarnefndarinnar einn mánuður frá því að kæranda varð kunnugt eða mátti vera kunnugt um ákvörðun þá sem kæra lýtur að. Sé um að ræða ákvörðun sem sætir opinberri birtingu telst kærufrestur frá birtingu ákvörðunar. Auglýsing um hið kærða deiliskipulag birtist í B-deild Stjórnartíðinda 3. júní 2021 en kæra í máli þessu barst úrskurðarnefndinni 2. júlí s.á. og var þá kærufrestur ekki liðinn, sbr. 8. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Af hálfu sveitar­félagsins er þess krafist að kærunni verði vísað frá þar sem hún hafi ekki upp­fyllt skilyrði 1. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011, en rökstuðningur frá kærendum vegna kærunnar hafi borist 9. júlí 2021, eða eftir að kærufrestur hafi verið liðinn. Í 1. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 kemur fram að kæra til nefndarinnar skuli vera skrifleg og undirrituð. Þar skuli koma fram hver sé kærandi, hvaða ákvörðun eða ætlað brot á þátttökurétti almennings sé kært, kröfur kæranda og rök fyrir kæru. Úrskurðarnefndinni ber, líkt og öðrum stjórnvöldum, skylda til að veita leiðbeiningar í samræmi við 7. gr. stjórnsýslulaga. Við móttöku kærunnar veitti nefndin leiðbeiningar um efni nefndrar 1. mgr. 4. gr. og barst efnislegur rökstuðningur nefndinni skömmu síðar. Verður að því virtu að telja að kæra hafi borist innan kærufrests þrátt fyrir það að efnislegur rökstuðningur hafi ekki borist fyrr en að honum loknum. Í þessu sambandi er rétt að benda á að á úrskurðarnefndinni hvílir einnig sjálfstæð skylda til að sjá til þess að mál sé nægjanlega upplýst skv. 10. gr. stjórnsýslulaga, m.a. með því að kalla eftir frekari gögnum og sjónarmiðum.

Af framangreindum ástæðum verður kærumáli þessu ekki vísað frá úrskurðarnefndinni.

Skipulagsvald innan marka sveitarfélags er í höndum sveitarstjórnar skv. 3. mgr. 3. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Í aðalskipulagi er sett fram stefna sveitarstjórnar um þróun sveitar­félags, m.a. varðandi landnotkun, sbr. 1. mgr. 28. gr., en við gerð deiliskipulags ber að byggja á stefnu aðalskipulags auk þess sem deiliskipulag skal rúmast innan heimilda aðalskipulags, sbr. 2. mgr. 37. gr. og 7. mgr. 12. gr. nefndra laga. Við beitingu skipulagsvalds ber enn fremur að fylgja markmiðum skipulagslaga, sem tíunduð eru í 1. gr. þeirra. Sveitarstjórn er einnig bundin af lögmætisreglu stjórnsýsluréttarins er felur m.a. í sér að með ákvörðun sé stefnt að lögmætum markmiðum. Að gættum þessum grundvallarreglum hefur sveitarstjórn mat um það hvernig deiliskipulagi skuli háttað. Þegar vinna við deiliskipulagstillögu hefst skal sveitarstjórn taka saman lýsingu á skipulagsverkefni, sbr. 1. mgr. 40. gr. skipulagslaga. Í greinargerð með frumvarpi því er varð að skipulagslögum segir um ákvæðið að það sé nýmæli og byggist á þeirri meginreglu að því fyrr sem athugasemdir komi fram við gerð deiliskipulags því betra. Sveitarstjórn er þó heimilt að falla frá gerð slíkrar lýsingar ef allar meginforsendur deili­skipulagsins liggja fyrir í aðalskipulagi, sbr. 3. mgr. sömu greinar.

Sveitarstjórn nýtti sér heimild 2. mgr. 41. gr. skipulagslaga og var aðalskipulagi breytt samhliða vinnu við hið kærða deiliskipulag. Tók hið breytta aðalskipulag gildi með auglýsingu þess efnis í B-deild Stjórnartíðinda 2. nóvember 2020. Breytingin sneri að þéttingu byggðar á því svæði sem hið kærða deiliskipulag tekur til en með breytingunni var um 1 ha af opnu svæði breytt í íbúðarbyggð. Í skipulags- og matslýsingu sem gerð var vegna aðalskipulagsbreytingarinnar var fjallað um áform um að þétta byggð í Innbæ með byggingu einbýlis- og raðhúsa og sett það markmið að hin nýja íbúðarbyggð yrði í samræmi við núverandi byggð hvað varðaði tegundir, stærðir, þéttleika og ásýnd byggðar.

Í 5. mgr. 37. gr. skipulagslaga er kveðið á um að við gerð deiliskipulags í þegar byggðu hverfi skuli framkvæma húsakönnun til að meta varðveislugildi einstakra húsa og svipmót byggðar. Í athugasemdum við nefnda grein í frumvarpi því er varð að skipulagslögum kemur m.a. fram að tilgangur húsakönnunar sé að tekið sé tillit til menningararfsins við gerð deili­skipulags, hvort heldur sé um að ræða einstök hús eða yfirbragð hlutaðeigandi byggðar. Með setningu ákvæðisins sé tilgangur húsa­könnunar gerður skýrari þannig að húsakönnun sé lögð til grund­vallar deiliskipulagsskilmálum um þau hús sem fyrir séu. Þannig sé lagður betri grundvöllur til að taka ákvarðanir um hvaða hús skuli varðveita, í hverju varðveisluhlutverkið felist og þar með taka afstöðu til þess hvaða framkvæmdir séu heimilar með hliðsjón af slíku mati.

Ákvæði 5. mgr. 37. gr. skipulagslaga um gerð húsaskönnunar gildir hvort heldur um er að ræða nýtt deili­skipulag eða breytingu á eldra skipulagi sé slík húsakönnun ekki þegar til staðar. Hið kærða deiliskipulag tekur til byggingar fimm einbýlishúsa og þriggja raðhúsa. Með skipulaginu er engin ákvörðun eða afstaða tekin til niðurrifs nærliggjandi húsa og hefur breytingin ekki teljandi áhrif á yfirbragð byggðar hverfisins. Þrátt fyrir að fyrir liggi að húsakönnun hafi ekki farið fram við málsmeðferð umdeilds deiliskipulags getur það ekki haft nein áhrif á gildi hinnar kærðu ákvörðunar.

Tilgangur deiliskipulags er að setja fram skipulagsskilmála fyrir uppbyggingu og framkvæmdir á afmörkuðu svæði. Gildistaka deiliskipulags felur ekki í sér heimildir til að hefja framkvæmdir heldur þarf til að koma sérstök stjórnvaldsákvörðun sem kæranleg er til úrskurðarnefndarinnar, s.s. veiting byggingar- eða framkvæmdaleyfis, sbr. 11. gr. og 13. gr. laga nr. 160/2010 um mannvirki og 13., 14. og 15. gr. skipulagslaga. Það að ekki hafi verið framkvæmd jarðvegskönnun, tekin afstaða til hæðarsetninga á lóðum eða tilgreindir hæðarkótar á uppdráttum er ekki um annmarka að ræða við deiliskipulagsgerðina. Eru hæðarblöð fyrir einstakar lóðir unnar í kjölfar gildistöku deiliskipulags og þá með stoð í skipulaginu. Þá er jarðvegskönnun að jafnaði gerð við undirbúning framkvæmda samkvæmt veittum byggingar­leyfum. Geta nefnd atriði því ekki hnekkt hinni kærðu ákvörðun.

Að framangreindu virtu er ekki að finna neina þá form- eða efnisannmarka á hinni kærðu ákvörðun er raskað geta gildi hennar og verður kröfu kærenda þar um því hafnað.

Rétt þykir þó að benda á að geti kærendur sýnt fram á tjón vegna hins kærða deiliskipulags geta þeir eftir atvikum átt rétt á bótum af þeim sökum, sbr. 51. gr. skipulagslaga. Það álitaefni á hins vegar ekki undir úrskurðarnefndina heldur dómstóla.

Úrskurðarorð:

 Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu ákvörðunar bæjarstjórnar Sveitarfélagsins Hornafjarðar frá 12. maí 2021 um að samþykkja deiliskipulag vegna þéttingar byggðar í Innbæ á Höfn.

nóv 26
Love0

61 og 62/2021 Hnoðraholt

Með

Árið 2021, fimmtudaginn 25. nóvember, fundaði úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála í gegnum fjarfundabúnað. Þátt tóku Ómar Stefánsson varaformaður, Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 61/2021, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Garðabæjar frá 18. mars 2021 um að samþykkja nýtt deiliskipulag fyrir norðurhluta Hnoðraholts.

 Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

 Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 12. maí 2021, er barst nefndinni sama dag, kæra Framsýn stéttarfélag og Þingiðn, félag iðnaðarmanna, þá ákvörðun bæjarstjórnar Garðabæjar frá 18. mars 2021 að samþykkja nýtt deiliskipulag fyrir norðurhluta Hnoðraholts. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi en til vara að „hið auglýsta deiliskipulag á svæðinu handan sveitarfélagamarka Kópavogs og Garðabæjar gegnt Þorrasölum, sem skv. deiliskipulaginu er úrskýrt[sic] sem: Vorbraut í stokk eða lega endurskoðuð við deiliskipulag golfvallar sem og tenging við gatnakerfi Kópavogs við Leirdalsop verði fellt úr gildi.“

Með bréfi til úrskurðarnefndarinnar, dags. 12. maí 2021, er barst nefndinni sama dag, kæra 20 tilgreindir íbúar við Þrymsali, Kópavogi, sömu ákvörðun bæjarstjórnar Garðabæjar með kröfu um ógildingu hennar. Til vara er þess krafist að sá hluti deiliskipulagsins sem kallast Vorbraut 21-55 verði felldur úr gildi og til þrautavara að byggð á svæðinu skv. samþykktu deiliskipulagi verði felld úr gildi á 25 metra belti og færð að lágmarki 25 metra fjær núverandi byggð við Þrymsali í Kópavogi. Verður það kærumál, sem er nr. 62/2021, sameinað máli þessu þar sem sama ákvörðun er kærð til ógildingar og hagsmunir kærenda þykja ekki standa því í vegi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Garðabæ 16. september 2021.

Málavextir: Deiliskipulagsvinna fyrir Hnoðraholt norður fór fram samhliða breytingu á Aðalskipulagi Garðabæjar 2016-2030, sem sett er fram sem rammahluti aðalskipulags, og nær til vestasta hluta Vífilstaðalands, þ.e. Hnoðraholts, Vetrarmýrar, Vífilsstaða, Smalaholts, Rjúpnadals og Vífilsstaðahrauns. Á svæðinu var í gildi deiliskipulag frá árinu 1996 fyrir Hnoðraholt og Vetrarmýri og samkvæmt því var gert ráð fyrir íbúðahverfi á Hnoðraholti norður. Samkvæmt því deiliskipulagi var gert ráð fyrir 78 einbýlishúsum og 54 raðhúsum á svæðinu. Í hinu nýja deiliskipulagi er gert ráð fyrir 450 íbúðum í einbýlishúsum, raðhúsum og fjölbýlishúsum á svæðinu og 20.000 m2 af atvinnuhúsnæði.

Deiliskipulagstillaga fyrir Hnoðraholt norður var kynnt í samræmi við 4. mgr. 40. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 frá 3. desember 2019 til 6. janúar 2020. Einnig var boðað til kynningarfundar 10. desember 2019. Þær ábendingar sem bárust voru lagðar fram á fundi skipulagsnefndar 16. janúar 2020. Á fundi bæjarstjórnar 5. maí s.á. var samþykkt að vísa deiliskipulagstillögunni til auglýsingar í samræmi við 1. mgr. 41. gr. skipulagslaga. Var hún auglýst 11. júní 2020 með athugasemdafresti til 7. september s.á. Á fundi skipulagsnefndar 12. nóvember s.á. var deiliskipulagstillagan samþykkt með breytingu og sú afgreiðsla staðfest á fundi bæjarstjórnar 19. nóvember s.á. ásamt umsögn um framkomnar athugasemdir samkvæmt 41. gr. skipulagslaga.

Eftirfarandi breytingar voru samþykktar á hinni auglýstu tillögu. Götur fengu götuheiti í samræmi við samþykkt skipulagsnefndar 29. október 2020. Fjölbýlishúsum F-5 við austurhluta Vorbrautar með 47 íbúðum og 4 innkeyrslum var breytt í raðhús R-1 og 4 raðhúslengjur við tvær botnlangagötur með 18 íbúðareiningum. Fjölbýlishús voru 2-3 hæðir en raðhús verða 2 hæðir. Leiksvæði var bætt við austan við raðhúsin á móts við Þorrasali 13-15. Fjölgað var stígatengingum frá stíg meðfram bæjarmörkum Kópavogs inn á stíga og gangstéttar í Þrymsölum og Þorrasölum í Kópavogi og sett inn ákvæði um að Vorbraut milli golfbrauta og fjölbýlishúsa við Þorrasali yrði niðurgrafin. Útfærslum golfboltavarna var vísað til deiliskipulags golfvallarins. Hnoðraholtsbraut var breytt á þann veg að núverandi gata héldist óbreytt en í stað tengingar að sunnan var hún framlengd upp á holtið til norðurs og tengd þar Vetrarbraut við hringtorg. Vetrarbraut næði norður yfir holtið að Arnarnesvegi, heiti núverandi Hnoðraholtsbrautar í holtinu var breytt í Hnoðraholt en heiti brautarinnar frá Karlabraut að Vetrarbraut héldi sér. Tengingar við Eskiholt, Hrísholt og Háholt yrðu óbreyttar, þ.e. beint við Hnoðraholt, og Vetrarbraut yrði breikkuð í 4 akreinar til norðurs frá Þorraholti að Arnarnesvegi. Í sérskilmálum fyrir fjölbýlishús F-1 og F-2 var lengd uppbrota breytt úr 6 m í 8 m. Kaflar 2 og 3 voru sameinaðir í einn kafla sem nefnist Deiliskipulag og almennir skilmálar og númer annarra kafla samræmd þeirri breytingu. Í kafla 2.4 var breytt tilvísun í útfærslu leiksvæða. Bætt var við texta um viðmiðunarmörk hljóðvistar í kafla 2.18 og texti í kafla 3.11 felldur út um að B-rými reiknist ekki með. Lóðir F-2 fjölbýlishúsa í kafla 3.2 voru minnkaðar vegna snúningshausa og töflum því breytt í yfirlitstöflu í kafla 3.14.1.

Skipulagsstofnun barst deiliskipulagið til yfirferðar 11. desember 2020. Beðið var með að afgreiða það þar til fyrir lægi endanleg samþykkt vegna aðalskipulagsbreytingar sem þá var í vinnslu. Stofnunin sendi þó leiðbeiningar um nánari útfærslu deiliskipulagsins áður en það var tekið til endanlegrar afgreiðslu bæjarstjórnar. Deiliskipulagið var tekið fyrir að nýju á fundi bæjarstjórnar 18. mars 2021 vegna athugasemda Skipulagsstofnunar, sbr. minnisblað, dags. 25. febrúar 2021. Bæjarstjórn samþykkti að fallast á athugasemdir Skipulagsstofnunar og voru deiliskipulagsgögn uppfærð og löguð í samræmi við þær athugasemdir. Með erindi, dags. 19. mars 2021, var deiliskipulagið sent að nýju til Skipulagsstofnunar til yfirferðar samkvæmt 1. mgr. 42. gr. skipulagslaga og gerði stofnunin ekki athugasemd við að birt yrði auglýsing um samþykkt þess og birtist sú auglýsing í B-deild Stjórnartíðinda 13. apríl 2021.

 Málsrök kærenda: Af hálfu kærenda er vísað til þess að eitt af markmiðum skipulags sé að draga úr óvissu og auka fyrirsjáanleika eins og kostur sé. Þetta sé m.a. gert til þess að draga úr væntum kostnaði og óhagræði fyrir hagsmunaaðila. Það að Garðabær muni leggja í kostnað upp á tvö þúsund milljónir í tengingu sem eigi eingöngu að þjónusta 11-12% af umferð inn og út úr hverfinu sé ekki trúverðugt. Þegar óvissa skipulags sé með þeim hætti að nánast engar líkur séu á að sá kostur sem settur sé fram komi til framkvæmda sé óhætt að tala um óraunhæft og þar af leiðandi ónýtt skipulag. Þetta telji kærendur vera uppi á teningnum í tengslum við að Vorbraut verði lögð í stokk.

Fyrir liggi að Skipulagsstofnun hafi synjað Garðabæ um afgreiðslu aðal- og deiliskipulagsbreytingar vegna Hnoðraholts norður sökum þess að ekki hafi verið búið að ná samkomulagi við Kópavogsbæ um vegtengingar Vorbrautar við vegakerfi innan Kópavogs. Vegna þessarar ákvörðunar Skipulagsstofnunar hafi Garðabær verið þvingaður til samninga við Kópavogsbæ varðandi veglagninguna. Sú afgreiðsla Garðabæjar sé öll í skötulíki þar sem endanleg staðsetning og lega vegarins liggi alls ekki fyrir.

Á kynningartíma deiliskipulagsins hafi Kópavogur hafnað tengingu fyrirhugaðrar Vogabrautar við Arnarnesveg í Leirdalsopi þar sem veglagningin væri ekki framkvæmanleg vegna nálægðar við fjölbýlishús við Þorrasali og 13. braut golfvallar GKG. Bent hafi verið á þann möguleika að vegurinn færi í stokk á þeim stað sem hann færi meðfram fjölbýlishúsunum. Í athugasemdum Kópavogsbæjar hafi sérstaklega verið tekið fram að færi vegurinn ekki í stokk á umræddu svæði myndu bæjaryfirvöld útiloka vegtenginguna við gatnakerfi Kópavogs. Það „samkomulag“ sem liggi fyrir milli sveitarfélaganna sé ekki endanlegt. Í sjálfu samkomulaginu segi að Garðabær skuli breyta samþykktri tillögu að nýju deiliskipulagi þannig að vegurinn verði settur í stokk. Þrátt fyrir það setji Garðabær inn ákvæði á skipulagsuppdrátt um að vegurinn verði annað hvort leiddur í stokk eða fundinn ný lega við mótun deiliskipulags golfvallar. Þannig sé enn gert ráð fyrir lausn sem Kópavogsbær hafi hafnað.

Í ljósi þess að endanleg lega vegarins liggi engan veginn fyrir og vegna þeirrar staðreyndar að engin fyrirheit liggi fyrir af hálfu Garðabæjar um kostnað við þá lausn að setja umræddan veg í stokk við Þorrasali megi ljóst vera að þær forsendur sem deiliskipulag Hnoðraholts norður hvíli á liggi ekki ákveðnar fyrir. Komist sveitarfélögin ekki að samkomulagi um kostnaðarskiptingu sína vegna umferðarstokks, bresti sú forsenda deiliskipulagsins að Kópavogur hafi samþykkt veglagninguna og tengingu vegarins við gatnakerfi Kópavogs. Með hliðsjón af framangreindu telji kærendur að þessar óljósu fyrirætlanir varðandi framkvæmd og fyrirkomulag veglagningar skv. deiliskipulagi Hnoðraholts norður fullnægi ekki þeim kröfum sem gera verði til deiliskipulagsgerðar og því beri að ógilda deiliskipulagið.

Af hálfu kærenda í Þrymsölum 1-19 er á það bent að hið kærða deiliskipulag feli í sér grundvallarbreytingu frá gildandi deiliskipulagi fyrir svæðið frá 1996. Þá felist í tillögunni grundvallarbreytingar frá áðurgildandi rammaskipulagi sem gilti fyrir svæðið. Fasteignir kærenda liggi í jaðri byggðar við bæjarmörk Kópavogsbæjar og Hnoðraholts í Garðabæ og hafi þeir verulega grenndarhagsmuni að gæta.

Áður en kærendur hafi keypt lóðir sínar hafi þeir kynnt sér gildandi deiliskipulag fyrir Hnoðraholt enda skipti byggð sunnan við lóðir þeirra þá verulegu máli. Gildandi deiliskipulag Hnoðraholts, sem staðið hafi óbreytt í nær 25 ár, sýni að í Hnoðraholti næst fasteignum kærenda séu í skipulagi einnar hæðar sérbýli sem standi í hæfilegri fjarlægð frá lóðarmörkum ystu byggðar við Þrymsali. Sú byggð samræmist vel heildarskipulagi svæðisins. Nú sé horfið frá lágreistri sérbýlishúsabyggð og í stað þess gert ráð fyrir tveggja hæða raðhúsum sem standa muni afar nálægt núverandi byggð við Þrymsali.

Með gerð rammaskipulags séu lagðar meginlínur í skipulagi svæða eða bæjarhluta. Þar komi fram stefnumörkun sveitarfélags fyrir áframhaldandi deiliskipulagsvinnu. Í gildandi rammaskipulagi fyrir Hnoðraholt frá árinu 2008 sé sérstaklega tekið fram að allir íbúar eigi að njóta útsýnis. Í kafla um húsagerðir sé tekið fram að í Hnoðraholti komi lágreist byggð. Ennfremur sé þar að finna eftirfarandi texta: „Leitast er við að nýta þennan landhalla til jákvæðra hluta m.a. er lögð áhersla á að sem flestir njóti útsýnis og til að auka á fjölbreytileika í húsgerðum.“ Hið kærða deiliskipulag geri ráð fyrir tveggja hæða raðhúsum efst og næst húsum við sérbýlishúsabyggðina við Þrymsali og fari það algjörlega gegn rammaskipulagi svæðisins. Íbúar við Þrymsali og kærendur eigi ekki að þurfa að sæta því að skipulagsvaldinu sé beitt með svo grófum hætti að deiliskipulagið á svæðinu sé með öllu tekið upp og gerðar á því slíkar grundvallarbreytingar að öllum forsendum sem áður hafi verið boðaðar sé nú breytt. Slík misnotkun skipulagsvalds sé brot á stjórnarskrárvörðum eignarrétti kærenda, sbr. 72. gr. stjórnarskrár Íslands. Við meðferð skipulagsvalds beri sveitarfélögum einnig að hafa í heiðri meginreglur stjórnsýslulaga nr. 37/1993 og sé þá einkum vísað til grundvallarreglna eins og þeirri að stjórnvöldum beri að gæta meðalhófs. Það felist ekkert meðalhóf í að gera þær grundvallarbreytingar sem um sé að ræða í þessu máli. Þá sé einnig brotið á rannsóknarreglu stjórnsýslulaga, en engin athugun eða mat hafi farið fram á hagsmunum kærenda við málsmeðferð deiliskipulagsins.

Kærendur hafi haft réttmætar væntingar til þess að það svæði sem standi þeim næst taki ekki grundvallarbreytingum frá áður gildandi skipulagi. Skipulagsvald sveitarfélaga afmarkast af slíkum réttmætum væntingum eins og fordæmi dómstóla beri með sér, sbr. t.d. Hrd. 138/2012. Með hinu kærða deiliskipulagi sé verið að beita deiliskipulagsvaldi við mörk tveggja sveitarfélaga. Þó hvert sveitarfélag hafi visst forræði á skipulagsvaldi sínu innan marka skipulagslaga beri sveitarfélagi að gæta að hagsmunum nágranna sinna. Skylt sé að taka eðlilegt tillit til byggðar nágrannasveitarfélagsins. Samkvæmt svæðisskipulagi höfuðborgarsvæðisins skuli byggjast upp blönduð byggð í Hnoðraholti. Sú blandaða byggð verði að taka mið af húsagerðum og einkennum þess svæðis sem næst standi. Það svæði einkennist af einbýlishúsum en síðan fjölbýlishúsum við Þorrasali. Eðlilegast sé því að tryggja samræmi í hinni blönduðu byggð sem standi næst sérbýlishúsabyggðinni í stað þess að brjóta upp mynstur húsagerðar. Hið kærða deiliskipulag geri ráð fyrir verulegri breytingu á hæð og legu húsa. Fjarlægð milli húsa sitt hvoru megin sveitarfélagamarkanna hafi styst úr 60 m í 20 m. Vegna mikils landhalla á svæðinu þýði það að byggðin muni standa a.m.k. 3-6 m hærra og 40 m nær en vænta hafi mátt miðað við rammaskipulag. Auk þess sé ekki lengur gert ráð fyrir einbýlishúsum heldur tveggja hæða raðhúsalengjum. Garðabær sé bundinn af þeim fyrirheitum sem gefin hafi verið með rammaskipulaginu frá árinu 2008. Þar hafi verið kveðið á að um væri að ræða stefnumörkun um helstu skipulagssjónarmið Hnoðraholts og tengsl þess við aðliggjandi svæði. Ekki verði séð að knýjandi nauðsyn hafi borið til að breyta skipulagi svæðisins á eins afdrifaríkan hátt og gert hafi verið. Öllum megi vera ljóst að deiliskipulagið rýri verðmæti eigna við Þrymsali.

Kærendur upplifi að ekkert samráð hafi verið haft við húseigendur í Þrymsölum við gerð deiliskipulagsins. Samráð feli í sér samtal og að réttmætt tillit sé tekið til málefnalegra athugasemda sem samræmist þeim skipulagsmarkmiðum sem gilt hafi fyrir svæðið bæði samkvæmt deiliskipulagi og rammaskipulagi. Svör Garðabæjar við athugasemdum kærenda hafi verið mjög rýr. Þá hafi gengið treglega að afla gagna frá Garðabæ við gerð athugasemda. Auglýsing á skipulaginu hafi verið birt 10. júní 2020 og frestur til athugasemda gefinn til 7. september s.á. Beiðni um gögn frá Garðabæ hafi verið send með tölvupósti 20. júní og ítrekuð 26. s.m., 10. ágúst og svo 27. ágúst þar til henni hafi verið svarað 28. ágúst. Þá hafi verið of seint að nýta gögnin við gerð athugasemda fyrir uppgefinn frest.

Umrætt deiliskipulag feli í sér ólögmæta skerðingu á gæðum fasteigna kærenda. Í 51. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 felist hlutlæg bótaregla þegar skipulagsgerð valdi tjón. Kærendur áskilja sér allan rétt til að leggja fram rökstudda bótakröfu á hendur Garðabæ.

 Málsrök Garðabæjar: Bæjaryfirvöld benda á að framsetning skipulagsins um að Vorbraut skuli lögð í stokk fullnægi vel kröfum skipulagslaga og skipulagsreglugerðar um framsetningu og skýrleika skipulagsákvarðana. Enginn vafi sé um efni skipulagsins varðandi það að umræddur vegur skuli lagður í stokk og væri ekki hægt að víkja frá þeirri ákvörðun að óbreyttu skipulagi. Breyti þar engu þótt í skipulaginu sé vikið að þeim möguleika að marka veginum aðra legu við mótun deiliskipulags golfvallar, enda þyrfti þá að koma til breytingar á deiliskipulaginu. Megi einnig benda á að Garðabær hefði vel getað fitjað upp á slíkri breytingu alveg óháð því hvort á þennan möguleika væri minnst í hinu umdeilda skipulagi eða ekki, enda liggi skipulagsvaldið hjá sveitarfélaginu. Þá geti það ekki talist ágalli á skipulagi að ekki liggi fyrir samkomulag um skiptingu kostnaðar af innviðauppbyggingu milli sveitarfélaga eða trygging fyrir fjármögnun framkvæmda, enda sé hvergi í skipulagslöggjöfinni heimild fyrir því að slík skilyrði verði sett fyrir samþykkt deiliskipulags. Loks sé rétt að taka fram um þennan þátt málsins að deiliskipulag umrædds svæðis sé ekki háð samþykki Kópavogsbæjar umfram það sem varði tengingar samgöngukerfa yfir sveitarfélagamörk. Að öðru leyti sé aðeins um samráðsskyldu að ræða.

Deiliskipulagið frá 1996 sem vitnað sé til í kærunum hafi verið sett í gildistíð skipulagslaga nr. 19/1964 þegar allt aðrar kröfur hafi verið gerðar til framsetningar skipulags. Þá sé skipulagi frestað fyrir stóran hluta svæðisins og mátti kærendum vera ljóst að ekki væri raunhæft að hafa miklar væntingar á grundvelli þessa gamla skipulags um framtíðauppbyggingu svæðisins. Komi þar bæði til aldur skipulagsins og það hversu stór hluti þess beri það með sér að vera ekki endanlegur. Skipti hér einnig máli að eignir kærenda séu á öðru skipulagssvæði og í öðru sveitarfélagi en hið umdeilda skipulag og geti þeir því ekki byggt á því að skipulagi þess svæðis sem eignir þeirra séu á hafi verið breytt, sbr. þau sjónarmið sem sett séu fram í áliti umboðsmanns Alþingis nr. 727/1992 þar sem segi m.a.: „Þar sem skipulag er bindandi bæði fyrir stjórnvöld og almenning um framtíðarnot tiltekins svæðis og er almennt ætlaður langur gildistími, verður að vanda til þess. Hönnun og bygging mannvirkja er meðal annars reist á forsendum, sem fram koma í skipulagi. Verður almenningur því að geta treyst því, að festa sé í framkvæmd skipulags og að því verði almennt ekki breytt, nema veigamiklar ástæður mæli með því. Ber þar að taka tillit til réttmætra hagsmuna þeirra, er breyting skipulags varðar. Skal hér áréttað, að skipulag er í senn stjórntæki stjórnvalda um þróun byggðar og landnotkun, og trygging almennings fyrir því, að allar framkvæmdir innan marka skipulags séu í samræmi við það.“

Með þessu sé ekki sagt að fasteignaeigendur geti ekki átt lögvarða hagsmuni tengda breytingu á skipulagi á aðliggjandi skipulagsreitum, jafnvel í öðrum sveitarfélögum. Hins vegar megi segja að deiliskipulagi nýs byggingarsvæðis í þéttbýli megi jafna til einhvers konar sáttmála milli viðkomandi sveitarfélags og lóðarhafa á skipulagssvæðinu en sama máli gegni ekki um skipulag aðliggjandi svæða. Megi sem dæmi um hagsmuni íbúa aðliggjandi svæða og/eða aðliggjandi sveitafélaga tengda breytingu á deiliskipulagi nefna mál nr. 4/2002 fyrir úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála þar sem íbúar í Seljahverfi í Reykjavík og Salarhverfi í Kópavogi kærðu breytingu á deiliskipulagi við Rjúpnasali í Kópavogi en hagsmunir þeirra af breytingunni voru ekki taldir eiga að standa í vegi fyrir henni.

Tæpum tveimur árum eftir gildistöku skipulagsins frá 1996 hafi tekið gildi skipulags- og byggingarlög nr. 73/1997. Þar hafi verið kveðið á um að deiliskipulag skyldi gera á grundvelli aðalskipulags fyrir einstök svæði eða reiti þar sem framkvæmdir væru fyrirhugaðar og sé sambærilegt ákvæði nú í 2. mgr. 37. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Miði ákvæði þetta að því að ekki sé ráðist í gerð deiliskipulags fyrir byggingarsvæði til framtíðar fyrr en þar séu fyrirhugaðar framkvæmdir og uppbygging og að þannig verði komið í veg fyrir að deiliskipulag sé gert langt inn í framtíðina sem skapa kunni væntingar um tiltekið fyrirkomulag byggðar eða byggðamynstur enda þurfi við skipulagsgerð að vera hægt að taka mið af breyttum þörfum og aðstæðum í samfélaginu á hverjum tíma. Megi þannig vera ljóst að áratugagamalt skipulag sem ekki hafi komið til framkvæmda kunni að vera úrelt og jafnvel í andstöðu við breytta stefnu um þéttleika byggðar og annað það sem máli skipti við gerð skipulags. Í þessu ljósi megi segja að skipulagið frá 1996 hafi byggst á úreltum réttarheimildum og að öllum hlutaðeigendum hafi átt að vera ljóst að til endurskoðunar þess hlyti að koma. Leiði og af þessu að þeim mun eldra sem deiliskipulag sé án þess að það hafi komið til framkvæmda, því minna traust og væntingar geti nágrannar reist á tilvist þess. Sú áhersla sem kærendur leggi á það að eldra deiliskipulag Hnoðraholts hafi staðið óbreytt í nær 25 ár missi af þessum sökum marks.

Í þessu sambandi skipti einnig máli að þegar deiliskipulagið frá 1996 hafi verið gert hafi allt aðrar forsendur verið fyrir skipulagsgerð á umræddu svæði en síðar. Þannig hafi t.d. ekki verið gert ráð fyrir blokkunum við Þorrasali í þágildandi skipulagi Kópavogs og hefði ekki verið unnt að byggja húsið nr. 1-3 við Þorrasali á þeim stað sem það standi vegna þess að fyrirhuguð lega Arnarnesvegar hafi verið önnur á þeim tíma og lóð hússins því á helgunarsvæði vegarins. Garðabær hafi því ekki þurft á þeim tíma að taka tillit til þéttrar íbúðarbyggðar á þessu svæði við uppbyggingu á því svæði þar sem deiliskipulagi hafi verið frestað í skipulaginu frá 1996. Í Aðalskipulagi Kópavogs frá 2012 sé hins vegar búið að færa legu Arnarnesvegar og skapa þannig möguleika á íbúðarbyggð að sveitarfélagamörkum á þessu svæði og segi þar að í samþykktu deiliskipulagi fyrir Hnoðraholt – Smalaholt, sem afmarkist af Arnarnesvegi til norðurs og sveitarfélagsmörkum Garðabæjar og Kópavogs til suðurs sé gert ráð fyrir að byggðin aukist frá núverandi stöðu um 140 íbúðir að mestu í fjölbýli við Þorrasali. Það sé því alveg ljóst að forsendur fyrir skipulaginu frá 1996 hafi verið gjörbreyttar eftir þessar tilfærslur.

Deiliskipulag það sem þarna sé vitnað til fyrir Hnoðraholt – Smalaholt í Kópavogi sé frá árinu 2006 og geri það ráð fyrir verulega aukinni byggð á umræddu svæði frá því sem áður hafi verið. Þá sé þessu skipulagi svo háttað að lóðir séu látnar ná að mörkum sveitarfélaganna og megi því segja að Kópavogsbær hafi átt stóran þátt í því að skapa þá nálægð og óhagræði sem íbúar þar setji nú fyrir sig. Auki það enn á þessi vandræði að deiliskipulagi fyrir Hnoðraholt – Smalaholt í Kópavogi frá 2006 hafi verið breytt á þann veg að fjölbýlishúsin við Þorrasali snúi aðalhlið (langhlið) sinni að sveitarfélagamörkum en í upphaflegu deiliskipulagi hafi endi húsanna snúið frá mörkum sveitarfélaganna. Megi því segja að þær aðstæður sem kærendur í Þorrasölum búi við séu að mestu til komnar vegna ákvarðana Kópavogsbæjar í skipulagsmálum. Við þessu hafi Garðabær reynt að bregðast, m.a. með því að gera ráð fyrir göngustíg og breiðu auðu svæði samsíða honum meðfram mörkum sveitarfélaganna inni á sínu landi og auki það fyrirkomulag verulega á gæði svæðisins. Þá sé hæð húsa haldið í lágmarki á því svæði þar sem skipulagi hafi verið frestað en þar hefðu kærendur þurft að sætta sig við miklu hærri byggð, sbr. Áðurnefndan úrskurð í máli nr. 4/2002 fyrir úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála.

 Viðbótarathugasemdir kærenda: Af hálfu kærenda í Þrymsölum 1-19 er tekið fram að ef sjónarmið Garðabæjar yrðu lögð til grundvallar væru borgarar landsins sviptir með öllu þeim fyrirsjáanleika sem sé eitt af markmiðum og beinum tilgangi skipulagslaga nr. 123/2010, sbr. Einnig c-lið 1. gr. þeirra. Í því sambandi megi vísa til álits umboðsmanns Alþingis nr. 727/1992 þar sem segi: „Þar sem skipulag er bindandi bæði fyrir stjórnvöld og almenning um framtíðarnot tiltekins svæðis og er almennt ætlaður langur gildistími, verður að vanda til þess […] Verður almenningur að geta treyst því að festa sé í framkvæmd skipulags og að því verði almennt ekki breytt, nema veigamiklar ástæður mæli með því.“

Ekki komi fram í málflutningi Garðabæjar hvaða hluta skipulagssvæðis frá 1996 hafi verið frestað. Þegar kærendur hafi sótt um sínar lóðir hafi deiliskipulag Hnoðraholts verið einungis 10 ára gamalt og því eðlilegt að þeir tækju mið af þeim vísbendingum sem það hafi gefið á þeim tíma. Auk þess hafi rammaskipulagið frá 2008 stutt við þau fyrirheit sem gefin hafi verið með eldra deiliskipulaginu. Þá hafi það ekki þýðingu að aðliggjandi byggð við skipulagssvæði hins kærða deiliskipulags sé handan sveitarfélagamarka.

Hinn fyrirhugaði göngustígur meðfram mörkum sveitarfélaganna muni ekki hafa breitt autt svæði báðum megin við sig líkt og fullyrt sé í greinargerð Garðabæjar. Hann muni ekki draga úr þeim grenndaráhrifum sem tveggja hæða raðhús á hæsta punkti hins kærða deiliskipulags muni leiða af sér. Þá muni eigendur þeirra raðhúsa geta byggt svalir/útivistarsvæði sem snúi að görðum íbúa Þrymsala með tilheyrandi óþægindum og röskun á friðhelgi.

Í greinargerð Garðabæjar sé staðfest að fjármögnun og kostnaðarskipting við að setja Vorbraut í stokk liggi ekki fyrir. Deiliskipulagið hafi verið kynnt með tveimur möguleikum varðandi þessa veglagningu. Annars vegar með því að leggja veginn í stokk fyrir framan Þorrasali og hins vegar opnað á annars konar legu í samráði við GKG þar sem sú veglagning geri ráð fyrir að vegurinn liggi inn á vallarsvæði golfvallarins. Svona framsetning á deiliskipulagi gangi ekki upp. Lágmarkskrafa sé að endanleg lega vegarins liggi fyrir áður en deiliskipulag sé staðfest.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um ákvörðun bæjarstjórnar Garðabæjar frá 18. mars 2021 um að samþykkja nýtt deiliskipulag fyrir Hnoðraholt norður. Samkvæmt skipulaginu er gert ráð fyrir blöndu af íbúðarhúsum frá einni hæð upp í fjórar hæðir en verslunar- og þjónustubyggingar á norðvesturhluta svæðisins ná upp í fimm hæðir með efstu hæðina inndregna. Leik- og dvalarsvæði eru í grænum geirum milli svæðanna sem og efst á holtinu.

Gerð skipulags innan marka sveitarfélags er í höndum sveitarstjórnar skv. 3. mgr. 3. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Í aðalskipulagi er sett fram stefna sveitarstjórnar um þróun sveitarfélags, m.a. varðandi landnotkun, sbr. 1. mgr. 28. gr., en við gerð deiliskipulags ber að byggja á stefnu aðalskipulags auk þess sem deiliskipulag skal rúmast innan heimilda aðalskipulags, sbr. 2. mgr. 37. gr. og 7. mgr. 12. gr. nefndra laga. Við skipulagsgerð ber enn fremur að fylgja markmiðum skipulagslaga sem tíunduð eru í 1. gr. þeirra. Sveitarstjórn er einnig bundin af lögmætisreglu stjórnsýsluréttarins er felur m.a. í sér að með ákvörðun sé stefnt að lögmætum markmiðum. Að gættum þessum grundvallarreglum hefur sveitarstjórn mat um það hvernig deiliskipulagi skuli háttað.

Samkvæmt 7. mgr. 12. gr. skipulagslaga skulu gildandi skipulagsáætlanir vera í innbyrðis samræmi. Svæðisskipulag er rétthærra en aðalskipulag og aðalskipulag rétthærra en deiliskipulag. Við gerð nýrra skipulagsáætlana eða breytinga á þeim skulu sveitarstjórnir taka mið af gildandi landsskipulagsstefnu. Gert hafði verið rammaskipulag fyrir svæðið á árinu 2008, en ekki hafði verið unnið nýtt deiliskipulag á grundvelli þess rammaskipulags sem hefur ekki skuldbindingargildi að lögum. Bæjarstjórn nýtti sér heimild 2. mgr. 41. gr. og var aðalskipulagi breytt samhliða hinu kærða deiliskipulagi. Kemur fram í aðalskipulags­breytingunni að áfram sé gert ráð fyrir íbúðabyggð í Hnoðraholti ásamt leikskóla og lítilsháttar verslun og þjónustu. Í norðurhluta Hnoðraholts sé gert ráð fyrir 400-450 íbúðum og 20.000 m2 af atvinnuhúsnæði. Þá koma fram frekari skilmálar um uppbyggingu svæðisins. Samkvæmt hinu kærða deiliskipulagi er gert ráð fyrir 419 nýjum íbúðum til viðbótar þeim 44 sem eru þegar á vesturhluta svæðisins og verða þær því 463 í heildina þegar svæðið verður uppbyggt. Þá er gert ráð fyrir 20.000 m2 af atvinnuhúsnæði ofanjarðar auk bílakjallara. Er hið kærða deiliskipulag í samræmi við gildandi aðalskipulag svo sem því var breytt samhliða málsmeðferð deiliskipulagstillögunnar.

Umrædd deiliskipulagstillaga var auglýst til kynningar í samræmi við 1. mgr. 41. gr. skipulagslaga og kynnt fyrir Kópavogsbæ þar sem tillagan tekur til svæðis sem liggur að mörkum sveitarfélaganna. Framkomnar athugasemdir voru teknar til umfjöllunar og þeim svarað. Bæjarstjórn samþykkti deiliskipulagstillöguna að undangenginni umfjöllun skipulagsnefndar og var tillagan send Skipulagsstofnun til lögboðinnar yfirferðar. Var formleg málsmeðferð hennar því lögum samkvæmt.

Samkvæmt skilmálum aðal- og deiliskipulags verður Vorbraut lögð í stokk austast til móts við Þorrasali nema lega hennar verði endurskoðuð við gerð deiliskipulags fyrir golfvöllinn. Verður þessi skilmáli ekki skilinn öðruvísi en svo en að samkvæmt gildandi skipulagi verði Vorbraut lögð í stokk að hluta til nema að deiliskipulagi verði breytt. Deiliskipulagsáætlanir geta breyst, að gættum þeim grundvallarreglum sem reifaðar voru að framan, og er nefndur fyrirvari af þeim sökum ekki annmarki á hinu kærðu deiliskipulagi.

Ákveði sveitarstjórn að breyta auglýstri tillögu í grundvallaratriðum skal hin breytta tillaga auglýst á ný, sbr. 4. mgr. 41. gr. skipulagslaga. Eins og fram kemur í málavaxtalýsingu voru gerðar ýmsar breytingar á hinu kærða deiliskipulagi eftir auglýsingu þess. Meðal þeirra breytinga var að fjölbýlishúsum F-5 við austurhluta Vorbrautar með 47 íbúðum og 4 innkeyrslum var breytt í raðhús R-1, 4 raðhúslengjur við tvær botngötur með 18 íbúðareiningum. Fjölbýlishús voru 2-3 hæðir en raðhús verða 2 hæðir. Þá var einnig gerð breyting á Hnoðraholtsbraut þannig að núverandi gata helst óbreytt en í stað tengingar að sunnan er hún framlengd upp á holtið til norðurs og tengist þar Vetrarbraut á hringtorgi. Þrátt fyrir að um sé að ræða ýmsar breytingar sem gerðar voru eftir kynningu umræddrar deiliskipulagstillögu verður ekki talið að með þeim sé tillögunni breytt í grundvallaratriðum enda miða breytingarnar almennt að því að draga úr grenndaráhrifum með lækkun húsa og fækkun íbúða en legu vega er ekki breytt. Var því ekki nauðsynlegt að auglýsa hina kynntu tillögu að nýju vegna þeirra breytinga sem gerðar voru að lokinni kynningu hennar.

Að öllu framangreindu virtu liggja ekki fyrir þeir form- eða efnisannmarkar á undirbúningi og málsmeðferð hinnar kærðu ákvörðun sem raskað geta gildi hennar. Verður ógildingarkröfu kærenda af þeim sökum hafnað.

Rétt þykir að benda á að geti kærendur sýnt fram á tjón vegna hins kærða deiliskipulags geta þeir átt rétt á bótum, sbr. 51. gr. skipulagslaga. Það álitaefni á hins vegar ekki undir úrskurðarnefndina heldur eftir atvikum dómstóla.

 Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfum kærenda um ógildingu ákvörðunar bæjarstjórnar Garðabæjar frá 18. mars 2021 um að samþykkja nýtt deiliskipulag fyrir norðurhluta Hnoðraholts.

nóv 19
Love0

106/2021 Selvogsgata

Með

Árið 2021, fimmtudaginn 18. nóvember, fundaði úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála í gegnum fjarfundabúnað. Þátt tóku Ómar Stefánsson varaformaður, Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor og Þorsteinn Þorsteinsson byggingar­verkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 106/2021, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúa Hafnarfjarðar frá 2. júní 2021 um að samþykkja byggingaráform fyrir geymsluskúr á lóðinni Selvogsgötu 3.

 Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 30. júní 2021, er barst nefndinni sama dag, kærir eigandi, Brekkugötu 25, Hafnarfirði, þá ákvörðun byggingar­­fulltrúa Hafnarfjarðar frá 2. júní 2021 að samþykkja byggingaráform fyrir skúr á lóðinni Selvogs­­götu 3. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Hafnarfirði 7. júlí 2021.

Málavextir: Á lóðinni Selvogsgötu 3 stendur einbýlishús og er skráð byggingarmagn á lóðinni 190,8 m2. Lóðin var stækkuð um 76 m2 með nýju deiliskipulagi fyrir Suðurbæ sunnan Hamars sem birt var í B-deild Stjórnartíðinda 7. júlí 2014 og hámarksbyggingarmagn aukið í 200 m2. Lóðirnar Selvogsgata 3 og Brekkugata 25 liggja saman við ­suður­mörk hinnar síðarnefndu. Samkvæmt aðaluppdráttum sem samþykktir voru með áritun byggingarfulltrúa 5. október 1989 stendur bílgeymsla á Brekkugötu 25. Er langhlið hennar í 0,5 m fjarlægð frá framan­­greindum lóðamörkum og skammhlið við útmörk lóðarinnar í austur. Eftir stækkun lóðarinnar er Selvogsgata 3 dýpri til austurs og liggja lóðirnar nú einnig saman við austurmörk Brekku­götu 25 og nær skammhlið bílgeymslunnar því nú að mörkum lóðanna. Ágreiningur hefur verið á milli eigenda lóðanna um framkvæmdir og nýtingu á þeim hluta Selvogs­götu 3 er liggur að skammhlið bílgeymslunnar við austurmörk­ Brekkugötu 25 og felldi úrskurðar­nefndin hinn 2. febrúar 2017­­ úr gildi ákvörðun skipulags- og byggingarfulltrúans í Hafnarfirði frá 9. nóvember 2016 um að veita eiganda Selvogsgötu 3­­ framkvæmdaleyfi fyrir því að steypa upp í vegg í stígshæð frá Selvogsgötu að leikvelli þar sem um byggingar­leyfis­skylda framkvæmd væri að ræða.

 Eigandi Selvogsgötu 3 sótti um leyfi til að rífa geymsluskúr á lóðinni hinn 23. október 2015 og sam­þykkti byggingar­­fulltrúi niðurrif skúrsins á afgreiðslufundi skipulags- og byggingar­fulltrúa 4. nóv­ember s.á. Á sama fundi var fært til bókar að umsókn eiganda Selvogsgötu 3 um að breyta skúr á lóð í bílskúr/geymslu væri vísað til umferðarráðshóps hjá umhverfis- og skipulags­þjónustu. Hinn 18. s.m. samþykkti skipulagsfulltrúi að grenndarkynna skv. 1. mgr. 44. gr. skipulags­laga nr. 123/2010 erindi um að breyta skúr á lóð Selvogsgötu 3 í bíl­skúr/geymslu. Afgreiðslu erindisins var frestað 27. janúar 2016 þar til búið væri að fara yfir athugasemdir. Hinn ­25. júlí 2018 samþykkti skipulagsfulltrúi, með vísan til 2. gr. samþykktar um embættis­afgreiðslur skipulags- og byggingarfulltrúans í Hafnarfirði frá 4. maí 2004, að grenndar­­kynna umsókn eigenda Selvogsgötu 3 um leyfi til að endurbyggja geymslu með stækkun. Athugasemd barst frá kæranda á kynningartímanum og var erindinu vísað til afgreiðslu skipulags- og byggingar­ráðs 19. september 2018. Í kjölfar þess að nýjar teikningar bárust var erindi um endur­byggingu geymslu með stækkun tekið fyrir að nýju á afgreiðslu­fundi skipulags- og byggingar­­fulltrúa 30. mars 2021. Erindið var ekki talið samræmast deiliskipulagi, en þar sem um óverulega breytingu væri að ræða var ákveðið að grenndar­­­kynna erindið skv. 44. gr. skipulags­­laga, og samkvæmt fundargerð sat skipulags­fulltrúi ekki fundinn. Erindið var grenndar­­kynnt með vísan til 2. mgr. 43. gr. skipulags­laga frá 12. apríl 2021 til og með 17. maí s.á. og barst athugasemd frá kæranda 12. maí s.á. Byggingar­áform um að reisa 24 m2 skúr í horni lóðarinnar þar sem áður stóð geymsluskúr voru samþykkt í samræmi við skipulagslög og lög um mannvirki 2. júní ­s.á.

 Málsrök kæranda: Kærandi telur sveitarfélagið hafa gengið fram með ólögmætum hætti í málinu og vísar m.a. til almennra reglna um grenndarrétt. Kærandi hafi um nokkurra ára skeið reynt að verja réttindi sín gagnvart nágranna sínum sem hyggist byggja bílskúr á lóðamörkum eignanna og nota gafl geymsluskúrs kæranda sem vegg. Ekki geti gengið að samþykkt séu byggingar­­­áform fyrir mannvirki alveg upp að mannvirki á aðliggjandi lóð án samþykkis hlut­að­eigandi. Yrði það talið heimilt gætu menn byggt ofan í eignum annarra sem ekki gætu sinnt viðhaldi á eignum sínum þar sem þeir kæmust ekki að þeim.

Tillaga að núgildandi deili­skipulagi Suðurbæjar sunnan Hamars hafi verið auglýst 27. mars 2014 en stækkun lóðarinnar Selvogsgötu 3 fyrst verið samþykkt af skipulags- og byggingar­fulltrúa 2. apríl s.á­. og ekki tekið gildi fyrr en við samþykkt bæjarstjórnar 3. september s.á. Hins vegar hafi fyrr­greint deiliskipulag Suðurbæjar sunnan Hamars tekið gildi 7. júlí s.á. með birtingu í B-deild Stjórnar­tíðinda. Til austurs fyrir ofan geymsluskúr á lóð kæranda hafi áður verið bæjarland. Á því hafi ekkert mann­virki staðið og kærandi átt greiðan aðgang að gafli skúrs síns. Lóðin að Selvogs­­götu 3 hafi nú verið stækkuð þannig að hún liggi á tvo vegu að vegg geymsluskúrs kæranda. Ekki hafi verið haft samráð við hann um stækkun lóðarinnar. Þá hafi stækkunin ekki verið afmörkuð í deiliskipulaginu og ekki hefði mátt setja nýtt skipulag með stækkun lóðar­innar án þess að kæranda væri, með kvöðum eða öðrum hætti, tryggð aðkoma að hliðum síns skúrs, sbr. gr. 5.3.2.2. skipulagsreglugerðar nr. 90/2013.

Umsókn um niðurrif bílskúrs hafi verið sett fram í blekkingarskyni svo fara mætti framhjá lögum og reglum um deiliskipulag og byggingarleyfi. Þetta hafi verið gert til þess að síðar mætti sækja um „endurbyggingu“ bílskúrs og ekki þyrfti samþykki lóðareiganda Brekkugötu 25, sem hefði þurft ef enginn bílskúr eða geymsla hefði áður staðið þarna. Í deiliskipulagi fyrir svæðið séu skilmálar fyrir bílskúra og heimild til að reisa þá innan byggingarreita lóða sem sýndir væru í skipulaginu fyrir þá. Ekki sé sýndur byggingar­reitur fyrir bílskúr á lóð Selvogs­götu 3.

Hafnarfjarðarbær hafi ekki farið að lögum í málinu heldur grenndarkynnt byggingar­leyfis­um­sóknir án þess að breyta deiliskipulagi fyrst. Hin kærða ákvörðun hafi ekki verið færð í deili­skipulag með breytingu sem birt hafi verið í Stjórnar­tíðindum.

Málsrök Hafnarfjarðarbæjar: Sveitarfélagið bendir á að hinn umdeildi skúr muni vera fyrir aftan skúr sem fyrir sé á lóð kæranda á lóðamörkum umræddra lóða. Hæðarmunur á lóðunum sé nokkur en hinn fyrirhugaði skúr muni einungis vera 87 cm hærri en skúr sem fyrir sé á lóð kæranda að Brekkugötu 25. Skúrinn muni ekki hafa áhrif á útivistarmöguleika, skuggavarp, inn­sýn eða annað í garðinum á þeirri lóð. Þá hafi áður staðið skúr á umræddum stað og nú hafi verið veitt leyfi til að byggja þar geymsluskúr. Fyrir mistök hafi starfsmaður bæjarins skráð að sótt hefði verið um niðurrif bílskúrs þrátt fyrir að á umsókn hafi komið fram að sótt væri um niður­­rif skúrs. Ómögulegt sé að hafa bílskúr á umræddum stað, innst innan lóðar og útgefið leyfi sé fyrir geymsluskúr.

 Athugasemdir leyfishafa: Leyfishafi vísar til þess að bygging skúrs á lóð hans lúti ákvörðunar­­­­­valdi skipulagsyfirvalda og nágranni hans eigi aðeins rétt til að stöðva framkvæmdir vegna svokallaðs smáhýsis.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um þá ákvörðun byggingar­fulltrúa Hafnarfjarðar frá 2. júní 2021 að samþykkja byggingaráform fyrir skúr á lóðinni Selvogs­götu 3, að undangenginni grenndarkynningu.­

­­­Líkt og fram hefur komið var á afgreiðslufundi skipulags- og byggingar­fulltrúa 30. mars 2021 ákveðið að grenndarkynna erindi um endurbyggingu á geymslu með stækkun á umræddri lóð þar sem það samræmdist ekki deiliskipulagi en um óverulega breytingu væri að ræða og málsmeðferð færi skv. 44. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Fyrirhuguð deiliskipulags­breyting hefur hins vegar ekki tekið gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda svo sem kveðið er á um í 2. mgr. 43. gr. skipulagslaga og verður því ekki tekin afstaða til gildis hennar. Deili­skipulag fyrir Suðurbæ sunnan Hamars frá árinu 2014 er því óbreytt varðandi umrædda lóð. Þar kemur m.a. fram að stærð lóðarinnar Selvogsgötu 3 hafi verið 370 m2 en verði 446 m2, byggingar­magn á lóðinni sé aukið um 10 m2 og hámarksbyggingarmagn verði 200 m2.

Í hinni kærðu ákvörðun kemur fram að samþykkt séu áform fyrir endurbyggingu geymslu, 24 m2 að stærð. Samkvæmt skráningu í fasteignaskrá er stærð þess húss sem stendur á umræddri lóð 190,8 m2. Á aðaluppdrætti með grunnmynd, sem samþykktur var með áritun byggingar­fulltrúa 2. júní 2021, kemur fram að flatarmál íbúðarhluta húss sé 190,8 m2, flatarmál geymslu 24 m2 og að flatarmálið sé alls 214,8 m2. Er því ljóst að samþykkt byggingaráform vegna geymslu eru umfram hámarksbyggingarmagn lóðarinnar samkvæmt gildandi deili­skipulagi.

Samkvæmt 11. gr. laga nr. 160/2010 um mannvirki skulu aðaluppdrættir byggingarleyfis upp­fylla ákvæði laganna og reglugerða sem settar hafa verið á grundvelli þeirra. Samkvæmt ákvæðinu tilkynnir leyfisveitandi umsækjanda um samþykki byggingaráforma, enda sé fyrir­huguð mannvirkjagerð í samræmi við skipulagsáætlanir á viðkomandi svæði. Skal útgefið byggingar­­­­leyfi vera í samræmi við skipulagsáætlanir, sbr. 1. tl. 1. mgr. 13. gr. laganna. Voru byggingar­­­áformin því ekki í samræmi við gildandi deiliskipulag, svo sem áskilið er í fyrr­greindum ákvæðum mannvirkjalaga.

Heimiluð skúrbygging samkvæmt hinni kærðu ákvörðun liggur að hluta til við lóðamörk Selvogs­­­götu 3 og lóðar kæranda og verður fyrirhugaður skúr samkvæmt upplýsingum sveitar­félagsins 87 cm hærri en skúr sá sem fyrir er við lóðamörkin á síðarnefndri lóðinni. Mun byggingin því óhjákvæmilega hafa einhver grenndaráhrif gagnvart lóð kæranda. Eru skilyrði 3. mgr. 43. gr. skipulags­­laga til frávika frá deiliskipulagi af þeim sökum ekki uppfyllt.

Með vísan til þess sem að framan er rakið verður hin kærða ákvörðun felld úr gildi.

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi ákvörðun byggingarfulltrúa Hafnarfjarðar frá 2. júní 2021 um að samþykkja byggingar­leyfi fyrir skúr á lóðinni Selvogsgötu 3.

nóv 19
Love0

103/2021 Miðbær Eskifjarðar

Með

Árið 2021, fimmtudaginn 18. nóvember, fundaði úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála í gegnum fjarfundabúnað. Þátt tóku Ómar Stefánsson varaformaður, Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 103/2021, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Fjarðabyggðar frá 6. maí 2021 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi miðbæjar Eskifjarðar.

 Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 30. júní 2021, er barst nefndinni sama dag, kærir íbúi, Lambeyrarbraut 10, Eskifirði, þá ákvörðun bæjar­stjórnar Fjarðabyggðar frá 6. maí 2021 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi miðbæjar Eski­fjarðar. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi og að tillagan, með öllum þeim athugasemdum sem bárust, verði lögð fyrir eigna-, skipulags- og umhverfisnefnd Fjarða­byggðar til afgreiðslu.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Fjarðabyggð 27. júlí 2021.

Málavextir: Hinn 13. janúar 2021 samþykkti eigna-, skipulags- og umhverfisnefnd Fjarða­byggðar tillögu um breytingu á deiliskipulagi miðbæjar Eskifjarðar. Í tillögunni fólst að gatan Lambeyrarbraut var gerð að vistgötu og gert ráð fyrir byggingarlóð fyrir íbúðarhús á milli Lambeyrarbrautar 1 og 3. Var þeirri afgreiðslu vísað til bæjarstjórnar sem samþykkti á fundi sínum 21. janúar 2021 að auglýsa tillöguna til kynningar. Deiliskipulagstillagan var auglýst með athugasemdafresti frá 27. s.m. til og með 10. mars s.á. Athugasemdir bárust á kynningartíma, þ. á m. frá kæranda. Í umsögn eigna-, skipulags- og umhverfisnefndar, dags. 19. mars 2021, var tekin afstaða til tveggja framkominna athugasemda, en ekki var fjallað um athugasemdir kæranda. Á fundi nefndarinnar 22. mars 2021 var deiliskipulags­breytingin samþykkt og vísað til bæjarstjórnar sem samþykkti hana á fundi 25. s.m. og var hún send Skipulagsstofnun til lögboðinnar meðferðar. Í bréfi sínu, dags. 6. maí 2021, gerði stofnunin ekki athugasemdir við birtingu auglýsingar um deiliskipulagsbreytinguna og tók hún gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda 4. júní 2021.

 Málsrök kæranda: Kærandi telur að ekki hafi verið farið efnislega yfir allar þær athugasemdir sem borist hafi vegna kynningar tillögu að hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu. Í 36. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 segi að gögn á rafrænu formi séu talin fullnægja áskilnaði um skrifleg gögn, enda séu þau aðgengileg móttakanda þannig að hann geti kynnt sér efni þeirra, varðveitt þau og framvísað þeim síðar.

 Málsrök Fjarðabyggðar: Sveitarfélagið tekur fram að kærandi hafi verið beðinn um að senda athugasemdir sínar undirritaðar og ítrekað veitt honum frest til þess. Athugasemdir hans séu sama efnis og hluti þeirra athugasemda sem teknar hafi verið til formlegrar afgreiðslu við meðferð málsins. Verði því að leggja til grundvallar að allar athugasemdir hafi í raun fengið „formlega efnislega“ afgreiðslu, þótt erindi kæranda hafi ekki verið tekið til sérstakrar meðferðar. Í 35. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 segi að stjórnvald ákveði hvort boðið verði upp á þann valkost að nota rafræna miðlun upplýsinga við meðferð máls. Sveitarfélagið hafi því ráðið formkröfum sem gerðar hafi verið til athugasemda. Kæranda hafi verið leiðbeint um hvernig mætti skila inn athugasemdunum. Sveitarfélagið hafi haft fulla heimild til að gera slíkar lágmarkskröfur til erinda sem mynda stjórnsýslumál. Kærandi hafi getað prentað athuga­semdirnar út, skrifað undir þær, skannað inn eða tekið mynd af þeim og sent þannig eða skrifað undir með rafrænum skilríkjum í gegnum viðurkennda aðila. Án slíkra undirritana hafi ekki verið um fullnægjandi erindi að ræða og var kæranda gefinn kostur á að bæta úr því. Í athuga­semdum við 2. gr. frumvarps þess sem varð að lögum nr. 51/2003, sem síðar varð 35. gr. stjórnsýslulaga, segi: „Ef stjórnvald hefur ekki tekið ákvörðun um að gefa kost á rafrænni meðferð máls, en berst engu síður erindi með rafrænum hætti, á það eftir sem áður kost á að halda meðferð málsins áfram með hefðbundnum leiðum. Við þessar aðstæður ræðst það af atvikum hvort erindi er yfirhöfuð tækt til meðferðar, t.d. ef erindi á að vera skriflegt eða undirritað.“

 Viðbótarathugasemdir kæranda: Nánast engin hönnunarvinna hafi verið lögð fram um fyrirhugaðar breytingar á Lambeyrarbraut þótt framkvæmdir hafi fyrst verið kynntar í maí 2020 í tengslum við ofanflóðavarnir í nágrenni götunnar, en þá hafi íbúum hennar verið tilkynnt að Lambeyrarbraut yrði gerð að botngötu og síðar vistgötu. Ný byggingarlóð hafi fyrst verið kynnt íbúum götunnar með bréfi, dags. 10. nóvember 2020. Þá hafi kærandi svarað sveitarfélaginu og skýrt mál sitt og aðstæður þegar sveitarfélagið hafi ítrekað við hann að skila undirrituðum athugasemdum vegna deiliskipulagstillögunnar.

 Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um málsmeðferð breytingar á deiliskipulagi Miðbæjar Eski­fjarðar. Kærandi er búsettur við Lambeyrarbraut og er það svæðið sem umræddar breytingar ná til. Sendi hann athugasemdir með tölvupósti til sveitarfélagsins og lutu þær að því að deiliskipu­lagsbreytingin hefði ekki verið kynnt nægjanlega auk þess sem hann ítrekaði athuga­semdir um fyrirhugaða byggingarlóð sem hann hafði áður komið á framfæri.

Hin kærða deiliskipulagsbreyting var kynnt með auglýsingu í samræmi við 41. gr. skipulagslaga nr. 123/2010, afgreitt í eigna-, skipulags- og umhverfisnefnd 22. mars 2021 og staðfest í bæjarstjórn Fjarðabyggðar 25. s.m. Í gögnum málsins eru athugasemdir frá eigendum Lambeyrarbrautar 2, 4, 8 og 10, en í umsögn skipulagsfulltrúa um athugasemdir vegna deiliskipulagstillögunnar, dags. 19. mars 2021, var einungis svarað athugasemdum frá eigendum Lambeyrarbrautar 2 og 8. Var því ekki tekin afstaða til athugasemda frá kæranda sem hann sendi með tölvupósti 8. mars 2021. Skipulagsfulltrúi svaraði tölvupósti kæranda á eftirfarandi hátt: „Pósturinn er móttekinn, bið þig þó um að setja athugasemdina á pappír, undirrita og koma hingað. Jafngott er að fá þetta skannað og undirritað í tölvupóstinum.“ Kærandi kom þá á framfæri að hann væri erlendis og gæti því ekki orðið við beiðninni. Sveitarfélagið ítrekaði beiðni sína við kæranda í tvígang en hann gat ekki orðið við henni.

Um athugasemdir á auglýsingartíma er fjallað í 3. mgr. 41. gr. skipulagslaga en þar segir: „Þegar frestur til athugasemda er liðinn skal sveitarstjórn taka tillöguna til umræðu að undan­genginni umfjöllun skipulagsnefndar. Í þeirri umfjöllun skal taka afstöðu til athugasemda sem borist hafa og þess hvort gera skuli breytingar á tillögunni. Ef engar athugasemdir eru gerðar við tillöguna er ekki skylt að taka hana aftur til umræðu í sveitarstjórn heldur skal senda hana Skipulagsstofnun. Hafi borist athugasemdir skal niðurstaða sveitarstjórnar auglýst.“ Hvergi er í lögunum fjallað um formkröfur sem gera skuli til athugasemda. Í gr. 5.6.2 í skipulags­reglugerð nr. 90/2013 er fjallað um auglýsingu deiliskipulagstillögu til kynningar og segir í 3. mgr. hennar að í auglýsingu deiliskipulagstillögu skuli m.a. koma fram að athugasemdir skuli vera skriflegar. Ekki er fjallað um að athugasemdir skuli vera undirritaðar.

Í samræmi við ákvæði 41. gr. skipulagslaga skal hverjum þeim aðila sem telur sig eiga hags­muna að gæta gefinn kostur á að gera athugasemdir við tillöguna innan ákveðins frests. Jafnframt eiga þeir sem gera athugasemdir við auglýsta skipulagstillögu rétt á því að skipulagsyfirvöld taki málefnalega afstöðu til athugasemda, sbr. 2. málsl. 3. mgr. 41. gr. skipulagslaga. Fela þessi ákvæði í sér andmælarétt þeirra sem telja sig eiga hagsmuna að gæta vegna fyrirhugaðra deiliskipulagsákvarðana en er jafnframt þáttur í rannsókn máls af sveitar­félagsins hálfu.

 Athugasemdir kæranda við deiliskipulagstillöguna lutu annars vegar að því að hann gæti ekki fallist á fyrirhugaðar breytingar þar sem hann hefði ekki upplýsingar um hvaða áhrif þær myndu hafa á hans nánasta umhverfi, þ.e. við og innan hans lóðarmarka. Hins vegar lutu athugasemdirnar að fyrirhugaðri byggingarlóð og vísaði kærandi til athugasemda sem áður höfðu komið fram vegna hennar. Lutu þær m.a. að því að þegar væri þröngt um byggðina á svæðinu og ætti það við um umferð, bílastæði og gangbrautir, en fjölgun íbúða á svæðinu myndi aðeins auka á þann vanda. Með byggingu á reitnum myndi uppgróið svæði hverfa. Þá gæti reynst fordæmisgefandi að þarna væri verið að leyfa nýbyggingu á eða við hættusvæði.

Samkvæmt framangreindum lagaákvæðum bar skipulagsyfirvöldum að taka athugasemdir kæranda sem borist höfðu á kynningartíma umræddrar skipulagstillögu til umfjöllunar, svara þeim og senda kæranda niðurstöðu málsins en svo var ekki gert.

Með vísan til framangreinds þykja þeir annmarkar vera á málsmeðferð hinnar kærðu ákvörðunar að ógildingu varði.

Úrskurðarorð:

 Felld er úr gildi ákvörðun bæjarstjórnar Fjarðabyggðar frá 6. maí 2021 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi miðbæjar Eskifjarðar.

nóv 19
Love0

70/2021 Kolgrafarhólsvegur

Með

Árið 2021, fimmtudaginn 18. nóvember, fundaði úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála í gegnum fjarfundabúnað. Þátt tóku Ómar Stefánsson varaformaður, Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor og Þorsteinn Þorsteinsson byggingar­verkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 70/2021, kæra á ákvörðun sveitarstjórnar Bláskógabyggðar frá  10. desember 2020 um að samþykkja deiliskipulag í landi Kolgrafarhóls.

 Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 28. maí 2021, er barst nefndinni sama dag, kærir eigandi sumarhúsalóðar í landi Apavatns 2, þá ákvörðun sveitarstjórnar Bláskógabyggðar frá 10. desember 2020 að samþykkja deiliskipulag í landi Kolgrafarhóls. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi og að staðsetningu byggingarreita, heimiluð hæð bygginga og byggingarmagni lóða á svæðinu verði breytt.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Bláskógabyggð 28. júní 2021.

Málavextir: Á fundi skipulagsnefndar umhverfis- og tæknisviðs Uppsveita 10. júní 2020 var tekin fyrir umsókn um deiliskipulag fyrir fimm frístundalóðir og eina lóð sem skilgreind var sem landbúnaðarland í landi Apavatns 2, Efra-Apavatns, í Bláskógabyggð. Skipulagsnefnd mæltist til að sveitarstjórn Bláskógabyggðar samþykkti og auglýsti deiliskipulagstillöguna þar sem hún væri í samræmi við aðalskipulag Bláskógabyggðar. Sveitarstjórn samþykkti hana á fundi 18 s.m. og var deiliskipulagstillagan auglýst með athugasemdafresti frá 8. júlí til og með 20. ágúst s.á. Athugasemdir bárust á kynningartíma frá kæranda. Tillaga skipulagsnefndar að svörum við framkomnum athugasemdum var lögð fram á fundi nefndarinnar 9. september 2020 og mæltist skipulagsnefnd til að sveitarstjórn samþykkti og auglýsti deiliskipulagið sem og hún gerði á fundi sínum 17. s.m. og var það sent Skipulagsstofnun til lögboðinnar meðferðar.

Skipulagsstofnun tilkynnti sveitarstjórn með bréfi, dags. 28. október 2020, að hún gerði athuga­semd við að birt yrði auglýsing um samþykkt deiliskipulagsins í B-deild Stjórnartíðinda, þar sem m.a. byggingarheimildir á lóðum hafi ekki verið í samræmi við ákvæði í gildandi aðal­skipulagi. Bent var á að staðsetning byggingarreita yrði að vera markvissari með mótun yfirbragðs svæðisins í huga. Einnig kom fram að skýra þyrfti ákvæði fyrir tiltekna lóð og gera yrði grein fyrir öflun neysluvatns og fyrirkomulagi varðandi sorp í greinargerð. Á fundi skipulagsnefndar 9. desember 2020 var deiliskipulagstillagan lögð fram þar sem brugðist hafði verið við athugasemdum Skipulagsstofnunar. Deiliskipulagið var samþykkt á fundi sveitarstjórnar 10. s.m. og tók gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda 30. apríl 2021.

Málsrök kæranda: Kærandi bendir á að aðkomuveginum á umræddu deiliskipulagssvæði sé einungis ætlað að þjóna sumarhúsalóðum meðfram Grafará. Þær lóðir séu staðsettar norðan við veginn, sem nefndur sé Kolgrafarhólsvegur í deiliskipulaginu, en lóðirnar séu ekki hluti deiliskipulagssvæðisins. Kolgrafarhólsvegur sé í eigu Félags sumarhúsaeigenda Grafarár, FSGÁ, sem hafi ekki komið að gerð umrædds deiliskipulags. Notkun á veginum sé ekki í sátt við félagið. Aukin notkun á veginum snerti ýmsa hagsmuni lóðareigenda við Grafará. Bæri þar að nefna umferð, ónæði, hávaða, kostnaðarauka og virðisrýrnun eigna.

Í afsali frá 1982 og á uppdrætti frá 1977 komi fram að veginum sé einungis ætlað að þjóna lóðum meðfram Grafará. Uppdrátturinn sýni einnig að gert sé ráð fyrir að annar vegur skuli lagður fyrir lóðir sunnan vegar og þá að sunnanverðu við þær lóðir sem merktar séu 2, 4, 6 og 9 á uppdrætti hins kærða deiliskipulags. Í 6. gr. samþykktar FSGÁ segi að félagsaðild sé einungis opin þeim sem eigi land og/eða sumarhús við Grafará. Samkomulag lóðarhafa um viðhald og rekstur á aðkomuveginum sem vísað sé til í umræddu deiliskipulagi liggi ekki fyrir. Veginum hafi upphaflega einungis verið ætlað að þjóna lóðareigendum fyrir norðan veg sem eru eigendur vegarins. Alltaf hafi verið leitast við að lágmarka umferð um veginn, en upprunaleg gerð hans og uppbygging geri ekki ráð fyrir mikilli umferð né þungaflutningum. Svæðið sé votlent og reynsla sýni að áhrif umferðar og þungaflutninga hafi verulegan aukinn kostnað í för með sér vegna viðhalds. Hvorki landeigandi lóða í nýju deiliskipulagi né sveitarfélagið hafi komið að gerð eða viðhaldi vegarins.

Lóðir merktar nr. 12 og 14 á deiliskipulagsuppdrætti hafi aðgang að veginum. Það séu undan­tekningar en ekki fordæmi. FSGÁ hafi veitt kaupendum framangreindra lóða undanþágu eftir að landeigandi seldi þeim lóðirnar undir því yfirskyni að vegurinn væri innifalinn og án þeirra vitneskju um að vegurinn væri í eigu FSGÁ. Lausn hafi verið fundin og þeim verið heimilaður aðgangur að veginum. Síðar þegar landeigandi hafi haldið uppteknum hætti og selt lóð, sem merkt er nr. 10 á deiliskipulagsuppdrætti, hafi beiðni um aðgang að veginum verið hafnað og ákveðið að fleiri undanþágur yrðu ekki veittar. Landeigandi hafi sett sig í samband við FSGÁ varðandi notkun á veginum. Hann sé upplýstur um að heimildar og samkomulags sé þörf við FSGÁ um notkun á veginum. FSGÁ hafi upplýst hann um að kostnaðarskipting vegarins gilti eingöngu fyrir núverandi félagsmenn. Hafi landeigandi ákveðið að fara sínar eigin leiðir við gerð deili­skipulags og mótað það fyrir nýtt svæði sem ætlað sé að nýta aðgang að vegi sem sé ekki í eigu hans. Deiliskipulagið og skilmálar þess séu einungis mótuð af hags­munum og geðþótta land­eiganda án samráðs við eigendur vegarins.

Skortur sé á svörum sveitarstjórnar við innsendum athugasemdum ásamt gögnum og upp­lýsingum til rökstuðnings. Ræktun lands og fuglalíf hafi vaxið og dafnað í þá fjóra áratugi sem lögð hefði verið rækt við land og lífríki á svæðinu. Hvorki hafi samtal átt sér stað né gögn lögð fram varðandi hugsanleg neikvæð áhrif á núverandi umhverfi og lífríki á svæðinu. Gerð hafi verið grein fyrir þessu í athugasemdum kæranda við deiliskipulagstillögu. Svar sveitarstjórnar beri með sér að lítið hafi verið kannað eða gögn tiltæk sem hægt sé að leggja til grundvallar mati hennar.

Ýmislegt í deiliskipulaginu gefi vísbendingu um að umferð um veginn muni aukast umtalsvert hvort sem það sé vegna ökutækja, fólks eða dýra. Allt rask, aukin umferð og ónæði hafi neikvæð áhrif á upplifun svæðisins og rýri þau gæði sem felist í friðsælli náttúru. Það muni bæði rýra notagildi og valda núverandi eigendum fjártjóni. Getið sé í deiliskipulagstillögu að hesthús séu leyfileg en það sé ekki í takti við núverandi staðhætti eða notkun á veginum.

Afmörkun byggingarreita og staðsetning þeirra við veg sé ein af mörgum breytingum frá upp­haflegri tillögu. Í deiliskipulagsuppdrætti séu skurðir ekki sjáanlegir. Þeir gegni lykilhlutverki á svæðinu, sem sé mýrlendi, fyrir vegi og önnur mannvirki. Skurður liggi m.a. meðfram Kolgrafarvegi að sunnanverðu. Mikilvægt sé að heildstæð tillaga fyrir nýtt svæði búi betur um möguleg vandamál með varanlegum lausnum. Byggingarmagn, staðsetning og hæð mannvirkja verði að vera í takti við núverandi upplifun á svæðinu og það sem fyrir sé á lóðum fyrir norðan veg. Upplýsingum og gegnsæi í ferlinu sé ábótavant. Núverandi vegur nái ekki eins langt og deiliskipulagsuppdráttur sýni. Lóðarnúmerum hafi verið breytt á núverandi lóðum norðan vegar sem séu ekki hluti af deiliskipulaginu. Rafmagnslína liggi norðan vegar og grafa þurfi í sundur veg sem liggur um mýrlendi. Allt vatn sem komi sunnan vegar muni streyma um lóðir norðan vegar. Því sé ljóst að huga þurfi að mögulegum áhrifum af byggingum og öðru sem valdi mengun á jarðvegi. Ekki liggi fyrir gögn um mat á umhverfisáhrifum, t.a.m. á fuglalíf. Óskað hafi verið eftir upplýsingum frá skipulagsfulltrúa um athugasemdir Skipulagsstofnunar við deiliskipulagstillögu en þær hafi ekki verið veittar.

 Málsrök Bláskógabyggðar: Sveitarfélagið bendir á að skipulagsvald sveitarfélaga skv. 3. mgr. 3. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 gildi óháð eignarhaldi lands. Ekki sé óeðlilegt að hinn umdeildi vegur sé sýndur á deiliskipulagsuppdrætti. Tilvist vegarins sé ekki byggð á deili­skipulaginu heldur hafi umræddur vegur verið lengi til staðar. Það sé ekki hlutverk sveitar­félagsins að taka afstöðu til inntaks umferðarréttar um vegsvæðið. Hið kærða deiliskipulag fari ekki í bága við markmið og stefnu aðalskipulags og því sé skilyrði 7. mgr. 12. gr. skipulagslaga um innbyrðis samræmi skipulagsáætlana uppfyllt. Samkvæmt 2. mgr. 12. gr. laganna skuli í skipulagsáætlunum taka afstöðu til samgangna í samræmi við markmið þeirra. Í a-lið gr. 5.3.2.5. í skipulagsreglugerð nr. 90/2013 sé tekið fram að við deiliskipulag svæða í þéttbýli og í dreifbýli skuli eftir atvikum gera grein fyrir því samgöngukerfi sem fyrir sé og fyrirhugað er samkvæmt aðalskipulagi. Gera skuli grein fyrir frekari stefnumörkun varðandi útfærslu gatna­kerfis eftir því sem við eigi. Verði að telja að tilgreining umrædds vegar á uppdrætti hins kærða deiliskipulags hafi ekki falið annað og meira í sér en að sveitarstjórn hafi framfylgt áður­nefndum ákvæðum skipulagslaga og reglugerðar um framsetningu deiliskipulags. Deili­skipulag geti ekki hróflað við eða ráðstafað eignaréttindum manna nema að undangengnum samningi eða eftir atvikum eignarnámi, séu talin skilyrði til þess. Nýr vegur inn á svæðið myndi raska töluverðu landsvæði að óþörfu og hefði í för með sér slæm áhrif á náttúru og vistkerfi svæðisins. Ný tenging fyrir annan veg í svo lítilli fjarlægð frá núverandi vegslóða myndi ekki samræmast kröfum Vegagerðarinnar um fjarlægðir á milli vegtenginga út frá öryggis­sjónarmiðum.

Staðsetning byggingarreita, byggingarmagn og hámarkshæð bygginga brjóti hvorki gegn skipulagslögum né skipulagsreglugerð. Umrætt deiliskipulag sé í samræmi við eldri uppdrætti af svæðinu þar sem gert hafi verið ráð fyrir lóðum á því svæði sem deiliskipulagið tekur til. Þá sé byggingarmagn lóða í samræmi við aðalskipulag varðandi nýtingarhlutfall frístundalóða. Svæðið sem deiliskipulagið tekur til sé um 13,9 ha en heildarsvæði sem tekur til frístunda­byggðar á svæðinu sé um 45 ha innan aðalskipulags Bláskógabyggðar. Fjölgun lóða innan skilgreinds frístundasvæðis sé því hófleg.

 Viðbótarathugasemdir kæranda: Markmið skipulagslaga nr. 123/2010 sé að tryggja m.a. sjálfbæra þróun, samráð, útlit bygginga og að faglegur undirbúningur sé viðhafður. Skipulags­vinna skuli taka mið af núverandi aðstæðum, umhverfi, uppleggi, sögu og á sama tíma að horfa til komandi áratuga. Gæta skuli þess að markmiðum skipulagslaga sé mætt og deiliskipulag sé afrakstur slíkrar vinnu. Þegar afraksturinn sé hvorki heildstæður né sátt um hann sé markmið laganna að tryggja að sú vinna og ferli sé betrumbætt. Ljóst sé að fyrir rúmum 40 árum hafi umræddur vegur einungis verið ætlaður þeim lóðum sem séu meðfram Grafará. Skýr eignar­réttur sé á veginum. Uppdráttur frá 1977 sýni að annar vegur hafi verið hugsaður fyrir lóðir sem kæmu sunnan vegar. Þessi teikning hafi verið gerð fyrir eigendur Efra Apavatns sem lögð hafi verið til grundvallar lóðarkaupum í upphafi.

Skipulagsstofnun hafi þurft að leiðbeina sveitarfélaginu um að draga úr byggingarmagni og hafa skýrari afmörkun byggingarreita sem í nýjustu útgáfu hafi verið staðsettir næst vegi.  Afmörkun byggingarreita svo nálægt veginum sé úr takti við það sem fyrir sé á svæðinu. Sveitarfélagið gefi í skyn að notkun vegarins snúi að lágmörkun rasks á landi og fuglalífi en nefni einnig að fyrirhuguð sé mun meiri frístundabyggð á svæðinu. Öll mótun þessa deiliskipulags virðist miðuð að nýtingu þessa vegar fyrir nýjar lóðir sunnan hans án samkomulags við núverandi eigendur. Kröfur varðandi öryggi geti ekki verið ástæða þess að markmið skipulagslaga séu ekki uppfyllt eða farið sé gegn eignarétti fólks. Markmið laganna séu skýr og þau séu ekki uppfyllt í umræddu deiliskipulagi.

 Niðurstaða: Samkvæmt 1. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlinda­mála er það hlutverk nefndarinnar að úrskurða í kærumálum vegna stjórnvaldsákvarðana og í ágreiningsmálum vegna annarra úrlausnaratriða á sviði umhverfis- og auðlindamála eftir því sem mælt er fyrir um í lögum á því sviði. Í samræmi við þetta tekur úrskurðarnefndin lögmæti kærðrar ákvörðunar til endurskoðunar en tekur ekki nýja ákvörðun í málinu eða breytir efni ákvörðunar. Verður því ekki tekin afstaða til krafna kæranda um hver staðsetning byggingar­reita, byggingarmagn og hæð bygginga á umræddu skipulagssvæði skuli vera.

Umrætt deiliskipulag var auglýst til kynningar í samræmi við  1. mgr. 41. gr. skipulagslaga og átti kærandi kost á að koma á framfæri athugasemdum sínum vegna hennar sem hann og gerði. Samþykkt tillaga ásamt samantekt um málsmeðferð og athugasemdir var send Skipulags­stofnun til lögboðinnar afgreiðslu í samræmi við 1. mgr. 42. gr. skipulagslaga. Sveitarfélagið brást við athugasemdunum og breytti deiliskipulagstillögunni á þann veg að byggingar­heimildir og reitir voru minnkaðir, ákvæði um landbúnaðarsvæði á lóð nr. 19 voru þrengd og fjallað var nánar um neysluvatn og sorp. Var formleg málsmeðferð skipulagsins lögum samkvæmt.

Í skilmálum hins kærða deiliskipulags er gert ráð fyrir að aðkoma að nýjum lóðum sunnan Kolgrafarhólsvegar verði frá Laugarvatnsvegi, með vegnúmer 37, og um Kolgrafar­hólsveg sem þegar er fyrir á svæðinu. Fjórar nýjar lóðir verði sunnan við veginn og tvær við enda hans. Skilgreind er ný lóð fyrir Kolgrafarhólsveg sem er á landi Apavatns 2. Lóðarhafar þeirra lóða sem fyrir eru og þeirra sem bætist við hafi aðkomu að sínum lóðum um aðkomuveginn og skuli gera samkomulag um rekstur og viðhald hans. Hafa kærendur mótmælt þessum fyrirætlunum um notkun Kolgrafarhólsvegar sem sé í eigu Félags sumarhúsaeigenda Grafarár og einungis ætlað að þjóna sumarhúsalóðum norðan við veginn sem séu utan deiliskipulagssvæðisins.

Samkvæmt 2. mgr. 12. gr. skipulagslaga skal í skipulagsáætlunum m.a. taka afstöðu til sam­gangna í samræmi við markmið laganna. Þá er tekið fram í a-lið gr. 5.3.2.5. í skipulags­reglugerð nr. 90/2013 að við deiliskipulag svæða í þéttbýli og í dreifbýli skuli eftir atvikum gera grein fyrir því samgöngukerfi sem fyrir sé og fyrirhugað er skv. aðalskipulagi. Gera skuli grein fyrir frekari stefnumörkun varðandi útfærslu gatnakerfis eftir því sem við eigi. Er því ekki óeðlilegt að umræddur vegur sé sýndur á deiliskipulagsuppdrætti. Gögn málsins bera með sér að eigendur lóða norðan við veginn hafi umráðarétt yfir honum og hafi umsjón með rekstri hans og viðhaldi. Deiliskipulagsákvarðanir geta ekki falið í sér ráðstöfun eignarréttinda manna nema að undangengnum samningi eða eftir atvikum eignarnámi, séu talin skilyrði til þess. Er það ekki á hendi sveitarfélaga að kveða á um gerð samninga einkaréttarlegs efnis með bindandi hætti í deiliskipulagi, svo sem um ráðstöfun beinna eða óbeinna eignarréttinda.

Í Aðalskipulagi Bláskógabyggðar 2015-2027 er landnotkun umrædds svæðis tilgreind sem frístundabyggð. Þar kemur m.a. fram að frístundabyggð skuli rísa sem mest á samfelldum svæðum og leitast skuli við að samnýta vegi og veitur. Er landnotkun svæðisins í hinu kærða deiliskipulagi í samræmi við gildandi aðalskipulag. Samkvæmt skilmálum aðalskipulagsins fyrir frístundabyggð getur stærð aukahúss/gestahúss verið allt að 40 m2 og stærð geymslu allt að 15 m2 og teljast þessar byggingar með í heildarbyggingarmagni lóðar.

Í upphaflegri tillögu umrædds skipulags kom fram að heimilt væri að byggja allt að 75 m2 gestahús og 75 m2 annað húsnæði. Sveitarfélagið brást við athugasemdum Skipulagsstofnunar með því að breyta deiliskipulagstillögunni á þann veg að heimilt væri að byggja allt að 45 m2 gestahús og 45 m2 annað húsnæði en samkvæmt deiliskipulaginu fellur þar undir geymsla, hesthús, áhaldahús eða gufubað.

Samkvæmt 7. mgr. 12. gr. skipulagslaga skulu gildandi skipulagsáætlanir vera í innbyrðis samræmi og er aðalskipulag rétthærra en deiliskipulag. Eins og fram hefur komið felst í hinu kærða deiliskipulagi heimild til að byggja 45 m2 gestahús og 45 m2 húsnæði af öðru tagi, þ.m.t. geymslu. Er hið kærða deiliskipulag að þessu leyti ekki í samræmi við gildandi aðalskipulag.

Með vísan til þess sem að framan er rakið er hin kærða ákvörðun haldin ágalla sem leiðir til ógildingar hennar en með hliðsjón af meðalhófsreglu 12. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993, verður hún aðeins felld úr gildi að því er varðar heimilaða stærð gestahúsa og annarra aukabygginga, þ.m.t. geymsla.

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi ákvörðun sveitarstjórnar Bláskógabyggðar frá 10. desember 2020 um að samþykkja deiliskipulag í landi Kolgrafarhóls að því er varðar heimild fyrir allt að 45 m2 gestahúsum og aukahúsum.

nóv 01
Love0

112/2021 Traðarreitur eystri

Með

Árið 2021, föstudaginn 29. október, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Borgartúni 21, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon, fyrrverandi dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 112/2021, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogsbæjar frá 24. nóvember 2020 um að samþykkja nýtt deiliskipulag fyrir Traðarreit eystri.

 Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með kæru til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, er barst nefndinni 5. júlí 2021, kærir eigandi, Digranesvegi 38, þá ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogsbæjar frá 24. nóvember 2020 að samþykkja nýtt deiliskipulag fyrir Traðarreit eystri. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi. Með bréfum til úrskurðarnefndarinnar, dags. 7. júlí 2021, fara 76 tilgreindir aðilar fram á að þeim verði heimilað að gerast meðkærendur í málinu. Með bréfi, dags. 7. júlí 2021, var þess jafnframt krafist að réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar yrði frestað til bráðabirgða á meðan málið væri til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni. Þeirri kröfu var hafnað með úrskurði nefndarinnar uppkveðnum 22. s.m.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Kópavogsbæ 29. júlí 2021.

Málavextir: Upphaf máls þess má rekja til ársins 2019 þegar skipulagsráð Kópavogsbæjar samþykkti á fundi sínum 29. apríl skipulagslýsingu fyrir svæðið. Var sú afgreiðsla staðfest á fundi bæjarstjórnar 14. maí s.á. Var skipulagslýsingin auglýst í Fréttablaðinu 22. maí 2019 og var hún aðgengileg á heimasíðu Kópavogsbæjar með athugasemdafresti til 27. júní s.á. Á fundi skipulagsráðs 2. september s.á. var lögð fram vinnslutillaga að deiliskipulagi svæðisins. Var hún auglýst í fjölmiðlum 14. desember 2019 með athugasemdafresti til og með 16. janúar 2020. Þann dag var jafnframt haldinn kynningarfundur fyrir íbúa og aðra hagsmunaaðila. Á fundi skipulagsráðs 3. febrúar 2020 var samþykkt að hefja vinnu við deiliskipulag fyrir Traðarreit eystri á grundvelli framlagðrar vinnslutillögu. Samþykkti ráðið á fundi sínum 16. mars s.á.  að auglýsa framlagða deiliskipulagstillögu og var sú samþykkt staðfest af bæjarráði 19. s.m. og bæjarstjórn 24. s.m.

Deiliskipulagstillagan var auglýst í fjölmiðlum 23. maí 2020 með athugasemdafresti til og með 20. júlí sá. Samhliða var auglýst opið hús 25. júní 2020 og 9. júlí s.á. þar sem íbúum og öðrum hagsmunaaðilum var gefinn kostur á að koma að athugasemdum og fá svör við spurningum. Á fundi skipulagsráðs 17. ágúst s.á. var tillagan tekin fyrir að nýju og þar sem athugasemdir bárust var málinu vísað til umsagnar skipulags- og byggingardeildar. Á fundi skipulagsráðs 7. september s.á. var deiliskipulagstillagan tekin fyrir og samþykkt ásamt umsögn, dags. 2. s.m. Var sú afgreiðsla skipulagsráðs staðfest í bæjarráði 19. nóvember s.á og í bæjarstjórn 24. s.m. Tók deiliskipulagið gildi með auglýsingu þess efnis í B-deild Stjórnartíðinda 9. júní 2021.

Samhliða þessari málsmeðferð deiliskipulagstillögunnar fyrir Traðarreit eystri var auglýst breyting á aðalskipulagi fyrir umrætt svæði. Var aðalskipulagsbreytingin samþykkt á fundi skipulagsráðs 7. september 2020. Var sú afgreiðsla staðfest í bæjarráði 17. s.m. og í bæjarstjórn 22. s.m. Samkvæmt aðalskipulagsbreytingunni verður landnotkun svæðisins áfram skilgreind sem íbúðarsvæði en það jafnframt skilgreint sem þróunarsvæði. Tók aðalskipulagsbreytingin gildi með auglýsingu þess efnis í B-deild Stjórnartíðinda 2. nóvember 2020.

Hið kærða deiliskipulag nær til 8.300 m2 reits sem markast af Digranesvegi í suður, lóðar­mörkum Kópavogsskóla í vestur, Hávegi í norður og Álftröð í austur. Gert er ráð fyrir blandaðri íbúðarbyggð með möguleika á þjónustustarfsemi. Samkvæmt deiliskipulaginu er gert ráð fyrir því að núverandi hús verði rifin og reist verði fjölbýlishúsabyggð á tveimur til fjórum hæðum með inndreginni þakhæð og að þar verði allt að 180 íbúðir. Þá er gert ráð fyrir niðurgrafinni bílageymslu með 1,3 stæðum fyrir hverja íbúð og einu stæði á hverja 50 m2 atvinnuhúsnæðis.

 Málsrök kærenda: Kærendur telja að Kópavogsbær hafi ekki farið eftir gr. 5.2.1. í skipulags­reglugerð nr. 90/2013 þar sem fram komi m.a. að við gerð deiliskipulags skuli eftir föngum leita eftir sjónarmiðum og tillögum íbúa, umsagnaraðila og annarra þeirra sem hagsmuna eigi að gæta. Það skuli gert með virkri samvinnu við íbúa og aðra hagsmunaaðila gegnum allt skipulagsferlið. Kærendur búi í nágrenni við skipulagsreitinn.

 Samkvæmt auglýsingu í Stjórnartíðindum komi fram að íbúðarfjöldi á viðkomandi reit muni aukast úr átta einbýlishúsum í 180 íbúðir, eða um 2.250%. Þyki nærliggjandi íbúum sú aukning vera allt of mikil og hafi þeir, á flestum stigum vinnslutillögunnar, komið með athugasemdir þess efnis. Um sé að ræða stórkostlegar breytingar á yfirbragði hverfisins. Hverfið sé gamalt og gróið og sé í dag engin blokk austan megin við Kópavogsskóla, eingöngu einbýli, tvíbýli, hæðir og raðhús, sem ekki séu hærri en þrjár hæðir. Samkvæmt hinu kærða deiliskipulagi sé gert ráð fyrir allt að fimm hæða blokkum á umræddum skipulagsreit.

Sveitarfélög hafi getað í nafni þéttingarstefnu breytt skipulagi á slíkum reitum og þjappað mörgum íbúðum saman, en einhverjar reglur eða kvaðir hljóti að gilda um hve mikið megi þétta. Ættu sveitarfélög að þurfa að skoða og taka tillit til nærliggjandi byggðar, m.t.t. tegunda bygginga og þéttleika byggðar. Með hinu kærða deiliskipulagi sé verið að margfalda byggingarmagn og það í sérbýlishverfi. Telji íbúar í nágrenninu það óviðunandi aukningu.

Í gildandi aðalskipulagi komi fram að við gerð deiliskipulags skuli taka mið af þörfum og óskum íbúa sem og annarra hagsmunaaðila. Einnig komi þar fram: „Fyrirhugaðar breytingar, á einstökum lóðum eða hluta götureita í eldri hverfum bæjarins, skulu ekki raska yfirbragði aðliggjandi byggðar þar sem m.a. er gætt samræmis hvað varðar götumynd, hlutföll bygginga og byggingarlist. Stuðla skal að verndun og viðhaldi þess menningarsögulega arfs sem fólginn er í sögu og þróun byggðar í Kópavogi á þann hátt að einstök hús, húsaraðir og götumyndir verði vernduð með bæjarvernd.“ Með hliðsjón af framangreindu fari hið samþykkta deiliskipulag gegn markmiðum Aðalskipulags Kópavogs 2021-2024.

Með því að samþykkja einhliða að breyta sérbýlishúsahverfi í hverfi með fimm hæða blokkum sé verið að breyta stórkostlega forsendum íbúa í nágrenninu sem hafi talið sig vera að kaupa eignir í gamalgrónu sérbýlis-, hæða- og/eða raðhúsahverfi. Byggi kærendur á því  að það hljóti því að vera skylda bæjarins og/eða byggingarverktaka að bjóða nærliggjandi íbúum, sem augljóslega verði fyrir áhrifum af viðkomandi breytingu, að selja byggingaraðilum eign sína með í það minnsta 50% álagi eða að hlusta á vilja kærenda, sem vilji sjá uppbyggingu sem nemi 40 íbúðum í formi hæða eða raðhúsa á viðkomandi reit sem yrðu ekki hærri en þrjár hæðir og í samræmi við götumynd, hlutföll bygginga og byggingarlist. Í þéttingarstefnu Kópavogsbæjar eða annarra sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu hafi ekki fundist neinar skilgreiningar sem takmarki áðurnefnt byggingarmagn á reit eða hæð húsa innan um sérbýli, rað- eða parhús. Það megi hins vegar gera ráð fyrir að í þéttingarstefnu felist ekki að byggt sé fjölbýlishús á mörgum hæðum innan um einbýlishúsalóðir án þess að nærliggjandi íbúar samþykki slíkt eða fái þar til gerðar bætur frá sveitarfélaginu.

Nú þegar sé mikill umferðarþungi á Digranesvegi og eftir 2.250% íbúðaaukningu á svæðinu verði erfitt, ef ekki ómögulegt, að draga úr umferðarþunga þarna með nokkru móti. Megi gera ráð fyrir að fleiri og stærri umferðarstíflur myndist með tilheyrandi hættu fyrir börn sem gangi í skólann. Samkvæmt deiliskipulaginu sé gert ráð fyrir 1,3 bílastæðum á hverja íbúð. Þá sé fjallað um að gestastæði séu við götu utan lóðar, en litlu meira fjallað um fjölda þeirra eða staðsetningu. Kærendur telji bílastæðaþörf vanmetna á svæðinu og séu sterkar líkur á að gestir viðkomandi bygginga muni leggja í bílastæði íbúa í nágrenni umrædds reits.

Samkvæmt reglugerð nr. 724/2008 um hávaða séu viðmiðunarmörk hávaða á íbúðarsvæðum 55 dB(A). Miðað við fyrirliggjandi útreikninga fari hávaði yfir þau  mörk. Með aukinni bílaumferð og íbúafjölda megi gefa sér að hljóðmengun muni aukast og vera meiri en íbúar geti sætt sig við.

Einnig standi til að þétta byggð á Traðarreit vestri þar sem gert sé ráð fyrir að íbúðum muni fjölga um 550 og að börn á þeim reit muni ganga í Kópavogsskóla, rétt eins og þau börn sem komi til með að búa á Traðarreit eystri. Þá sé einnig gert ráð fyrir leikskóla á sama svæði. Núverandi stærð Kópavogsskóla rúmi ekki þessa aukningu og þurfi því að stækka hann, sem aftur minnki þá leiksvæði sem þar sé í kring.

Í vinnslutillögunum sé fjallað mikið um Borgarlínu og að íbúðarfjöldinn verði að vera mikill og þéttur þar sem Borgarlínan keyri í gegn og stoppi. Þessu sé mótmælt. Að því er kærendur best viti sé „Borgarlínan“ ennþá á teikniborðinu og ekkert hafi enn verið samþykkt. Þá eigi eftir að leysa fjármögnun og önnur vandamál áður en Borgarlínan muni hefja akstur. Þá sé kærandi að Digranesvegi 38(, sá sem skrifað hafi kæruna,) í níu mínútur að ganga að strætóskýli þar sem leið 1 stoppi í átt að miðbæ Reykjavíkur. Sé varla hægt að kalla það „spölkorn frá Hamraborginni“.

Sá tími sem verktaki virðist fá til að byggja upp á svæðinu, þ.e. 10-15 ár, sé óviðunandi. Framkvæmdatími ætti aldrei að vera meira en 2-3 ár og muni varla verða íbúðarhæft á svæðinu þegar byrjað verði að sprengja, fleyga og flytja jarðveg af svæðinu.

Í nefndri aðalskipulagsbreytingu og hinu kærðu deiliskipulagi sé ekki minnst á skipulagsmál norðan Hávegar en kærendur telji að heildstætt skipulag vanti fyrir það svæði. Öll einbýlis­húsin norðan Hávegar séu í eigu sama verktaka og meiri líkur en minni séu á að í framhaldinu verði óskað eftir því að byggja fimm hæða hús þar.

 Málsrök Kópavogsbæjar: Af hálfu Kópavogsbæjar kemur fram að hin kærða ákvörðun sé í samræmi við stefnu og markmið Kópavogsbæjar í gildandi aðalskipulagi um þéttingu byggðar og góða nýtingu lands og landgæða, með umhverfis- og verndarsjónarmið að leiðarljósi. Þá sé tillagan einnig í takt við þær áherslur sem gerðar séu varðandi byggð með fjölbreyttu framboði húsnæðis og þjónustu.

 Málsmeðferð hinnar kærðu ákvörðunar hafi verið viðamikil og ítarleg. Í skipulagsferlinu hafi legið fyrir húsakönnun, samþykkt af Minjastofnun, þar sem niðurstaðan hafi verið sú að engin hús, húsaraðir eða götumyndir á reitnum gæfu tilefni til verndunar vegna byggingarlistarlegrar, menningarsögulegrar og/eða umhverfislegrar sérstöðu. Það sé því ekki sjálfgefið að rótgróin byggð njóti verndar heldur sé það metið sérstaklega hverju sinni. Jafnframt hafi legið fyrir minnisblöð varðandi umferð og hljóðvist þar sem uppbyggingin sé ekki talin líkleg til að hafa mikil áhrif á gatnakerfið. Þá séu í hinu kærða deiliskipulagi gerðar kröfur til hljóðvarna með hliðsjón af niðurstöðu greinds minnisblaðs varðandi hljóðvist.

Í skipulagsferlinu hafi íbúar, sem og aðrir hagsmunaaðilar, jafnframt fengið tækifæri til að koma sínum sjónarmiðum á framfæri. Á kynningartíma tillögunnar hafi aðilum verið gefinn kostur á að senda inn athugasemdir og mæta á kynningarfund þar sem tillagan hafi verið kynnt. Þá hafi í tvígang verið haldin opin hús á vegum skipulags- og byggingardeildar á kynningartíma deiliskipulagstillögunnar sjálfrar og að sama skapi hafi aðilum verið gefinn kostur á að senda inn athugasemdir á kynningartíma. Sé því ekki tekið undir sjónarmið kærenda um að skort hafi á samráð. Í því samhengi megi nefna að með hliðsjón af innsendum athugasemdum og umsögnum hafi verið gerðar breytingar að lokinni kynningu á vinnslutillögunni og hún síðar orðið að endanlegri deiliskipulagstillögu.

Hin kærða ákvörðun taki til svæðis sem í aðalskipulagi sé skilgreint sem ÍB-2 Digranes. Sé því lýst sem nokkuð fastmótaðri byggð, sem sé jafnframt þéttasta byggð Kópavogs, með mjög blönduðum húsagerðum, þó mest fjölbýli. Þá segi jafnframt að gert sé ráð fyrir fjölgun íbúða á svæðinu. Sé það mat Kópavogsbæjar að hin kærða deiliskipulagstillaga sé í fullu samræmi við svæðisskipulag höfuðborgarsvæðisins, sem og Aðalskipulag Kópavogs 2021-2024, og hafi innbyrðis samræmis skipulagsáætlana því verið gætt, sbr. 7. mgr. 12. gr. skipulagslaga nr. 123/2010.

Samhliða hinni kærðu deiliskipulagsákvörðun hafi verið gerð aðalskipulagsbreyting fyrir svæðið og sé það nú skilgreint sem þróunarsvæði. Liggi fyrir framkvæmdaáætlun þar sem gert sé ráð fyrir að uppbygging skipulagsvæðisins taki um fimm ár en ekki 10-15 ár, líkt og kærendur haldi fram. Þá hafi verið gert sérstakt samkomulag við verktaka uppbyggingarverkefnisins þar sem framkvæmdatími, framkvæmdasvæðið og umgengnisreglur á framkvæmdatíma sé sérstaklega tilgreint, með áherslu á að ónæði í nærliggjandi byggð verði sem minnst á framkvæmdatíma. Hafi greint samkomulag verið samþykkt á fundi bæjarráðs 3. júní 2021 og í kjölfarið hafi auglýsing um gildistöku deiliskipulagstillögunnar verið birt.

Á það skuli bent að skipulagsvaldið sé í höndum viðkomandi sveitarstjórnar, sbr. 3. mgr. 3. gr. skipulagslaga. og hafi sveitarstjórn talsvert svigrúm við þróun byggðar og umhverfis eftir því sem talin sé þörf á hverju sinni. Fasteignaeigendur og aðrir hagsmunaaðilar geti því ekki gengið út frá því að skipulag haldist óbreytt um ókomna tíð.

Sé það mat Kópavogsbæjar að málsmeðferð hinnar kærðu ákvörðunar hafi verið að fullu í samræmi við gildandi lög og reglur.

 Viðbótarathugasemdir kærenda: Kærendur gera athugasemd við að hvorki hafi farið fram íbúakosning né hugarfar íbúa gagnvart skipulagsbreytingunni kannað með öðrum hætti áður en skipulagslýsing hafi verið auglýst. Bent sé á að ekkert í lögum eða reglugerðum heimili sveitarfélögum að setja skipulagsbreytingar upp í svokallað „vinnslutillögu ferli“. Ef  slík ákvæðu væru til mætti gera ráð fyrir að (nærliggjandi íbúar) sjónarmið íbúa í nágrenninu/húsa í nágrenninu fengju meira vægi í upphafi ákvörðunarferlisins.

Þá vanti í greinargerð bæjarins að tilgreina að athugasemdafrestur vegna skipulagstillögunnar hefði verið veittur frá 16. janúar 2020 til 29. s.m. og að fjöldinn allur af athugasemdum hefði borist. Ljóst þyki að bærinn hafi lítið eða ekkert tekið þær athugasemdir til greina, en fimm dögum eftir lok frestsins hafi skipulagsráð samþykkt að hefja vinnu að deiliskipulagi fyrir Traðarreit eystri.

Augljóst sé að þarna verði alltof þétt byggt og um sé að ræða forsendubrest fyrir kærendur sem hafi talið sig vera að flytja á rólegt svæði með litlum fjölbýlishúsum, raðhúsum og einbýlum. Þá sé villandi að tala um að byggðin á svæðinu einkennist af fjölbýli, enda geti fallið undir það hugtak allt frá parhúsum og hæðum til 15 hæða skýjablokka. Á reitnum séu ekki blokkir heldur raðhús, parhús, einbýlishús og hæðir.

 Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um þá ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogsbæjar frá 24. nóvember 2020 að samþykkja nýtt deiliskipulag fyrir Traðarreit eystri. Samkvæmt 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála geta þeir einir kært stjórnvaldsákvörðun til úrskurðarnefndarinnar sem eiga lögvarða hagsmuni tengda ákvörðun sem kæra á. Að stjórnsýslurétti hefur skilyrðið um lögvarða hagsmuni fyrir kæruaðild verið túlkað svo að þeir einir teljist aðilar kærumáls sem eigi einstaklegra hagsmuna að gæta af úrlausn máls umfram aðra og jafnframt að þeir hagsmunir séu verulegir. Kærendur í máli þessu eru 77 talsins. Til þess að hafa lögvarða hagsmuni þarf hin kærða ákvörðun að snerta hagsmuni þeirra beint, til að mynda vegna útsýnisskerðingar eða skuggavarps. Við mat á því hvort kærendur eigi lögvarinna hagsmuna að gæta af hinni kærðu ákvörðun verður því að líta til staðhátta allra. Þarf þannig meðal annars að kanna hvar hús þeirra standa með tilliti til hins umþrætta skipulagsreits og fyrirhugaðrar uppbyggingar þar.

Af þeim upplýsingum sem fyrir liggja verður ráðið að kærendur máls þessa séu búsettir í grennd við hið umþrætta skipulagssvæði. Hins vegar teljast þeir ekki allir eiga lögvarða hagsmuni þegar litið er til staðhátta. Húsnæði kærenda í Bræðratungu 12 og 28, Hrauntungu 29, 62 og 81, Víðihvammi 36, Reynihvammi 7 og Lindarhvammi 11, svo og að Hlíðarvegi 48, liggja sunnan Digranesvegar og neðar í landi en umræddur götureitur, sem er norðan Digranesvegar. Á milli eigna nefndra kærenda og framkvæmdasvæðisins eru hús, allmikill gróður og í flestum tilvikum fleiri götur en Digranesvegur. Húsnæði kærenda við Digranesveg 61 og 63, Meltröð 2 og 4, Víghólastíg 6 og Bjarnhólastíg 24 eru í a.m.k. 200 m fjarlægð frá framkvæmdasvæðinu og er húsnæði Menntaskólans í Kópavogi þar á milli. Húsnæði kærenda að Álfhólsvegi 16, 16a, 18, 18a, 20, 20a, 43a og 89 er norðan við framkvæmdasvæðið, neðar í landi, og eru hús, gróður og götur þar á milli. Vegna greindra staðhátta teljast framangreindir kærendur ekki eiga lögvarinna hagsmuna að gæta með tilliti til grenndaráhrifa. Hús kærenda að Álfhólsvegi 22b og að Skólatröð 1, 5, 7, 9 og 11 eru nær framkvæmdasvæðinu, eða í um 40-70 m fjarlægð, en liggja eilítið neðar í landi og eru mannvirki og gróður þar á milli. Þykja þeir kærendur því ekki heldur eiga lögvarinna hagsmuna að gæta vegna grenndar þótt einhverjir þeirra í þessum húsum muni geta eygt þau hús sem fyrirhugað er að reisa. Sama á við um hús kærenda að Digranesvegi 18 og 22, gegnt Kópavogsskóla, og að Digranesvegi 50, 52, 54 og 56, gegnt Menntaskólanum í Kópavogi. Þar að auki hafa tveir kærenda að Digranesvegi 54 selt íbúð sína og afhent samkvæmt þinglýstum kaupsamningi. Verður kröfum framangreindra kærenda því vísað frá úrskurðarnefndinni, svo sem nánar er tilgreint í úrskurðarorði. Öðrum kærendum er hins vegar játuð kæruaðild vegna grenndar, en hús þeirra að Digranesvegi 32, 36, 38, 40, 42, 44, 46 og 48 eru sunnan götunnar gegnt framkvæmdasvæðinu, sem er í ríflega 20 m fjarlægð norðan götu.

Skipulagsvald innan marka sveitarfélags er í höndum sveitarstjórnar skv. 3. mgr. 3. gr. skipulags­laga. Í aðalskipulagi er sett fram stefna sveitarstjórnar um þróun sveitar­félags, m.a. varðandi landnotkun, sbr. 1. mgr. 28. gr., en við gerð deiliskipulags ber að byggja á stefnu aðalskipulags auk þess sem deiliskipulag skal rúmast innan heimilda aðalskipulags, sbr. 2. mgr. 37. gr. og 7. mgr. 12. gr. nefndra laga. Við beitingu skipulagsvalds ber enn fremur að fylgja markmiðum skipulagslaga sem tíunduð eru í 1. gr. þeirra. Sveitarstjórn er einnig bundin af lögmætisreglu stjórnsýsluréttarins er felur m.a. í sér að með ákvörðun sé stefnt að lög­mætum markmiðum. Að gættum þessum grundvallarreglum hefur sveitarstjórn mat um það hvernig deiliskipulagi skuli háttað.

Í samræmi við 1. mgr. 40. gr. skipulagslaga var tekin saman lýsing fyrir hið kærða deiliskipulag og hún kynnt fyrir almenningi og umsagnaraðilum ásamt því að leitað var umsagnar Skipulags­stofnunar, sbr. 3. mgr. 40. gr. Þá var tillaga að deiliskipulagi auglýst í samræmi við 41. gr. laganna, frá 23. maí til 20. júlí 2020. Að lokinni auglýsingu var tekin afstaða til þeirra athugasemda sem bárust skv. 3. mgr. 41. gr. laganna. Var málsmeðferð deiliskipulagsins þannig í samræmi við ákvæði skipulagslaga. Þrátt fyrir að hugtakið vinnslutillaga sé ekki að finna í skipulagslögum er ekkert sem kemur í veg fyrir að sveitarfélög gangi lengra í kynningu skipulagsáætlana en lögin gera ráð fyrir, svo sem hér var gert með auglýsingu slíkrar tillögu á árinu 2019. Þá voru haldnir kynningarfundir og opin hús, eins og fram kemur í málavaxtalýsingu. Að mati úrskurðarnefndarinnar var þannig viðhaft það samráð sem skipulagslög og skipulags­reglugerð mæla fyrir um, en  tekið skal fram að lögbundið samráð leiðir ekki endilega til þess að fallist verði á öll sjónarmið íbúa.

Samkvæmt 7. mgr. 12. gr. skipulagslaga skulu gildandi skipulagsáætlanir vera í innbyrðis sam­ræmi. Svæðisskipulag er rétthærra en aðalskipulag og aðalskipulag rétthærra en deiliskipulag. Við gerð nýrra skipulagsáætlana eða breytinga á skipulagsáætlunum skulu sveitarstjórnir taka mið af gildandi landsskipulagsstefnu. Bæjarstjórn nýtti sér heimild 2. mgr. 41. gr. og var aðalskipulagi breytt samhliða hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu. Var viðkomandi svæði breytt í þróunasvæði og settir sérstakir skilmálar um þéttingu byggðar á reitnum. Kemur fram í aðalskipulagsbreytingunni að meginmarkmið hennar sé að afmarka nýtt svæði fyrir þéttingu byggðar í nánd við miðbæ Kópavogs. Breytingin felist í því að heimila enduruppbyggingu á reitnum fyrir fjölbýlishús. Eftir þá breytingu er hin kærða deiliskipulagsákvörðun í samræmi við gildandi aðalskipulag.

Í samræmi við 5. mgr. 37. gr. skipulagslaga var unnin húsakönnun og lagt mat á varðveislugildi byggðarinnar og einstakra bygginga sem fyrir voru á svæðinu. Niðurstaða húsakönnunar var sú að á reitnum væru engin einstök hús, húsaraðir eða götumyndir sem gæfu tilefni til verndunar. Þá væru heldur engar samstæður húsa eða heildir sem lagt væri til að vernda vegna umhverfislegrar sérstöðu. Einnig liggur fyrir minnisblað um hljóðvist. Samkvæmt því eru nokkur hús, bæði innan skipulagsreitsins og utan hans, þar sem hljóðstig mun fara yfir mörk reglugerðar nr. 724/2008 um hávaða við framhlið, þ.e. þeirri sem snýr út að götu. Er tekið fram í minnisblaðinu að þau hús utan skipulagsreitsins þar sem það eigi við hafi þó öll hljóðláta hlið og uppfylli þannig skilyrði reglugerðarinnar. Ef einhverjar íbúðanna á skipulagsreitnum muni ekki hafa hljóðláta hlið sem snúi inn í garð þurfi að huga sérstaklega að hljóðvist í þeim með byggingartæknilegum lausnum við hönnun. Er í hinu kærða deiliskipulagi vísað til nefndrar reglugerðar og tekið fram að á öllum íbúðarlóðum verði hljóðvist í samræmi við 5. gr. hennar um hávaða innan viðmiðunarmarka við að minnsta kosti eina húshlið samkvæmt ÍST 45:2011, en nefnt reglugerðarákvæði heimilar skipulagsyfirvöldum að ákveða að í stað marka hljóðstigs í viðauka reglugerðarinnar gildi greindur staðall um íbúðarhúsnæði. Liggur því ekki annað fyrir en að rannsókn málsins og málsmeðferð hinnar kærðu ákvörðunar hafi verið lögum samkvæmt.

Að framangreindu virtu er ekki að finna neina þá form- eða efnisannmarka á hinni kærðu ákvörðun er raskað geta gildi hennar og verður kröfu kærenda þar um því hafnað.

Rétt þykir þó að benda á að geti kærendur sýnt fram á tjón vegna hins kærða deiliskipulags geta þeir eftir atvikum átt rétt á bótum af þeim sökum, sbr. 51. gr. skipulagslaga. Það álitaefni á hins vegar ekki undir úrskurðarnefndina heldur dómstóla.

 Úrskurðarorð:

Vísað er frá úrskurðarnefndinni kröfu kærenda að Bræðratungu 12 og 28, Hrauntungu 29, 62 og 81, Víðihvammi 36, Meltröð 2 og 4, Hlíðarvegi 48, Reynihvammi 7, Víghólastíg 6, Lindarhvammi 11, Bjarnhólastíg 24, Skólatröð 1, 5, 7, 9 og 11, Álfhólsvegi 16, 16a, 18, 18a, 20, 20a, 22b, 43a og 89 og  Digranesvegi 18, 22, 50, 52, 54, 56, 61 og 63.

Hafnað er kröfu kærenda að Digranesvegi 32, 36, 38, 40, 42, 44, 46 og 48 um að felld verði úr gildi ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogsbæjar frá 24. nóvember 2020 um að samþykkja nýtt deiliskipulag fyrir Traðarreit eystri.

okt 18
Love0

66/2021 Stekkjarsel

Með

Árið 2021, föstudaginn 15. október, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Borgartúni 21, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson vara­­formaður, Ásgeir Magnússon, fyrrverandi dómstjóri, og Þorsteinn Þorsteinsson byggingar­verkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 66/2021, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 2. mars 2021 um að synja umsókn um byggingarleyfi fyrir áður gerðum breytingum, sem fólust í því að óútgröfnu rými og geymslu í kjallara var breytt í íbúðarrými, bætt var við gluggum og dyrum á norðurhlið og gluggar stækkaðir á austurhlið einbýlishússins að Stekkjarseli 7.

 Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 25. maí 2021, er barst nefndinni sama dag, kærir eigandi, Stekkjarseli 7, Reykjavík, þá ákvörðun byggingar­fulltrúans í Reykjavík frá 2. mars 2021 að synja umsókn um byggingarleyfi fyrir áður gerðum breytingum sem fólust í því að óútgröfnu rými og geymslu í kjallara var breytt í íbúðarrými, bætt var við gluggum og dyrum á norðurhlið og gluggar stækkaðir á austurhlið einbýlishússins nr. 7 við Stekkjarsel. Fer kærandi fram á að umsóttar breytingar verði samþykktar með sama hætti og gert hafi verið í tilviki Stekkjarsels 5. Skilja verður málatilbúnað kæranda svo að gerð sé krafa um að ákvörðunin verði felld úr gildi.

 

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg 28. júní 2021.

Málavextir: Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúans í Reykjavík 2. mars 2021 var umsókn kæranda um leyfi fyrir áður gerðum breytingum á einbýlishúsinu að Stekkjarseli 7 synjað með vísan til umsagnar skipulagsfulltrúa, dags. 15. janúar s.á. Var kæranda tilkynnt um afgreiðslu málsins með bréfi, dags. 3. mars s.á. Kærandi lagði fram nýjar teikningar 16. s.m. og var erindi hans þá tekið fyrir að nýju hjá byggingarfulltrúa 12. maí s.á., ásamt umsögn verkefnisstjóra, og er þar enn óafgreitt.

Málsrök kæranda: Kærandi bendir á að byggingarfulltrúi hafi áður leyst úr samkynja álitamáli þegar umsókn um byggingarleyfi var samþykkt í máli nágranna hans 18. mars 2003 vegna Stekkjarsels 5. Ákvörðunin muni hafa gríðarleg áhrif á hagsmuni kæranda þar sem hann hefði keypt húsið í góðri trú um að mál hans fengi sambærilega meðferð hjá byggingarfulltrúa og mál nágrannans og að eigendur gætu selt sinn hluta í húsinu án þess að þurfa að krefjast þess að eignin væri seld í heild sinni. Þá yrði eignin talsvert verðmætari þegar búið væri að skipta henni upp í þrjár aðskildar fasteignir. Um sé að ræða eðlislík mál sem snúist um fasteignir sem hafi verið byggðar á sama tíma og standi hlið við hlið. Því sé vísað til jafnræðisreglu stjórnsýslulaga. Engin lög eða reglugerðir sem varði niðurstöðu þessara mála hafi breyst og eigi málin því að hljóta sömu niðurstöðu.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Borgaryfirvöld benda á að breytingarnar séu ekki í samræmi gildandi deiliskipulag, m.a. vegna þess að núverandi nýtingarhlutfall lóðar kæranda sé þegar komið yfir tilskilið hámark samkvæmt skipulaginu og að ekki sé heimild fyrir fleiri en tveimur íbúðum á lóðinni. Þá sé á það bent að þær framkvæmdir sem kærandi vísi til í Stekkjarseli 5 hafi verið í samræmi við þágildandi ákvæði skipulags- og byggingarlaga nr. 79/1997 og þá­gildandi skipulag þegar þær hafi verið samþykktar öfugt við framkvæmdir samkvæmt umsókn kæranda sem ekki samræmdust gildandi deiliskipulagi.

 Viðbótarathugasemdir kæranda: Kærandi bendir á að umsóttar breytingar séu í samræmi við núverandi frágang hússins og óski hann því eftir því að skráning þess taki mið af því. Fyrir liggi burðarvirkis- og lagnateikningar hjá byggingarfulltrúa, stimplaðar af honum á byggingartíma hússins, sem sýni öll þau rými sem sótt sé um leyfi fyrir. Ekki sé verið að óska eftir stækkun hússins. Sama deiliskipulag sé í gildi og verið hafi þegar breytingar hafi verið samþykktar af byggingarfulltrúa vegna Stekkjarsels 5. Skipulagslög hafi í engu breyst þannig að þau standi í vegi fyrir sömu niður­stöðu í báðum málum. Borgaryfirvöld færi engin lagarök fyrir því að sett lög og reglur hafi að einhverju leyti breyst að því er varði þetta mál. Lágmarkskrafa sé að greinargóð skil séu gerð á því hvaða lagaheimildir það séu sem hafi breyst sem hamli því að umsókn kæranda hljóti sömu niðurstöðu og umsóknin varðandi Stekkjarsel 5. Um íþyngjandi ákvörðun sé að ræða og því beri að rökstyðja hana með lagarökum. Kærandi byggi kröfu sína aðallega á jafnræðis­reglu stjórnsýslulaga, jafnræðisreglu 65. gr. stjórnarskrárinnar, sbr. 14. gr. mannréttinda­sáttmála Evrópu, sbr. lög nr. 62/1994 um mannréttindasáttmála Evrópu, og á óskráðri réttarreglu um bann við mismunun.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um synjun Reykjavíkurborgar á byggingarleyfi fyrir áður gerðum breytingum á einbýlishúsinu nr. 7 við Stekkjarsel. Hin kærða ákvörðun var rök­studd á þann veg að umsóttar breytingar færu í bága við skipulag.

 Samkvæmt 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er kærufrestur til úrskurðarnefndarinnar einn mánuður frá því að kæranda varð kunnugt, eða mátti vera kunnugt, um þá ákvörðun sem kæra skal. Berist kæra að liðnum kærufresti skal vísa henni frá nema afsakanlegt verði talið að hún hafi ekki borist fyrr eða veigamiklar ástæður mæli með því að taka hana til meðferðar, sbr. 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Kæranda var tilkynnt um hina kærðu ákvörðun með bréfi, dags. 3. mars 2021. Í bréfinu var leiðbeint um málskotsrétt með eftirfarandi hætti: „Í slíkum tilvikum er heimilt að skjóta málinu til æðra stjórnvalds, sem er úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála. Úrskurðarnefndin starfar á grundvelli laga um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála nr. 130/2011.“ Þá var í bréfinu upplýst um netfang og vefsíðu úrskurðarnefndarinnar. Kærufrests var ekki sérstaklega getið svo sem mælt er fyrir um í 2. tl. 20. gr. stjórnsýslulaga. Í ljósi greinds annmarka á leiðbeiningum til kæranda þykir afsakanlegt að kæran hafi borist að liðnum kærufresti og verður málið því tekið til efnismeðferðar með hliðsjón af 1. tl. 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga.

­Samkvæmt 1. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er það hlut­verk nefndarinnar að úrskurða í kærumálum vegna stjórnvaldsákvarðana og í ágreiningsmálum vegna annarra úrlausnaratriða á sviði umhverfis- og auðlindamála, eftir því sem mælt er fyrir um í lögum á því sviði. Í samræmi við þetta tekur úrskurðarnefndin lögmæti kærðrar ákvörðunar til endurskoðunar en tekur ekki nýja ákvörðun í málinu. Verður því ekki tekin afstaða til kröfu kæranda um að umsóttar breytingar verði samþykktar.

Í umsóttum breytingum fólst að „óútgröfnu rými“ og geymslu í kjallara umrædds húss yrði breytt í íbúðir, bætt yrði við gluggum og dyrum á norðurhlið hússins og gluggar stækkaðir á austurhlið. Sótt var um samþykki fyrir „afmörkun áður gerðra séreigna“ á þann veg að efri hæð og bílskúr yrðu skilgreind sem ein eign, íbúð á neðri hæð fengi sérstakt fasteignanúmer og önnur íbúð í kjallara yrði skráð sem ósamþykkt íbúð með sérstakt fasteignanúmer.

Á svæðinu er í gildi deiliskipulag Seljahverfis, Selhryggur, sem samþykkt var í borgarráði 17. desember 1974. Samkvæmt skilmálum deiliskipulagsins er heimild fyrir tveimur íbúðum á lóð. Önnur íbúðin má ekki vera stærri en 70 m2 og skulu gluggar vera á henni í minnst tvær áttir. Hámarksnýtingarhlutfall á lóð er 0,4.

Í fasteignaskrá Þjóðskrár Íslands er skráð stærð hússins 311,8 m2. Núverandi nýtingarhlutfall er samkvæmt því 0,43 og er því þegar umfram leyfilegt nýtingarhlutfall samkvæmt deili­skipulaginu. Með umsókn kæranda var óskað eftir að húsinu yrði skipt í þrjár eignir og fengju þær hver sitt fasteignanúmer. Samrýmast þær breytingar ekki gildandi deiliskipulagi sem heimilar einungis tvær íbúðir á lóðinni að tilteknum skilyrðum uppfylltum. Var því ekki heimilt að óbreyttu deiliskipulagi að samþykkja byggingarleyfisumsókn kæranda, en skilyrði fyrir sam­þykkt og útgáfu byggingar­­­leyfis er m.a. að mannvirkið og notkun þess samræmist skipulags­­áætlunum á svæðinu, sbr. 11. gr. og 1. tl. 1. mgr. 13. gr. laga nr. 160/2010 um mannvirki.

Með vísan til þess sem að framan er rakið verður kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar hafnað.

 Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu ákvörðunar byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 2. mars 2021 um að synja umsókn um byggingarleyfi fyrir breytingum á einbýlishúsi að Stekkjarseli 7.

okt 07
Love0

60/2021 Sólhlíð

Með

Árið 2021, miðvikudaginn 6. október, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Borgartúni 21, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon, fyrrverandi dómstjóri, og Þorsteinn Þorsteinsson byggingar­verkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 60/2021, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Vestmannaeyjabæjar frá 25. febrúar 2021 um að samþykkja deiliskipulag austurbæjar, norðurhluta.

 Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 10. maí 2021, er barst nefndinni 11. s.m., kærir A þá ákvörðun bæjarstjórnar Vestmannaeyjabæjar frá 25. febrúar 2021 að samþykkja deiliskipulag austurbæjar, norðurhluta. Gerir kærandi þá kröfu að hið kærða deiliskipulag verði fellt úr gildi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Vestmannaeyjabæ 9. júní 2021.

Málavextir: Vinna við deiliskipulag fyrir austurbæ, norðurhluta, í Vestmannaeyjum hófst í maí 2016 með auglýsingu skipulagslýsingar. Lýsingin var send á alla lóðarhafa innan deili­skipulags­­svæðisins og þeim gefinn kostur á að koma ábendingum á framfæri. Í ágúst s.á. var haldinn opinn íbúafundur með helstu hagsmunaaðilum og íbúum hverfisins þar sem kynnt voru skipulagsdrög og áherslur skipulagsins auk þess sem gefinn var kostur á að koma ábendingum á framfæri er hafðar yrðu til hliðsjónar við mótun tillögu að deiliskipulagi. Í september s.á. setti kærandi sem lóðarhafi Sólhlíðar 17 fram óskir um að fá að reisa á lóðinni þriggja hæða viðbyggingu við húsið Tindastól. Með bréfi, dags. 26. apríl 2019, óskaði kærandi einnig eftir því að útbúin yrði ný lóð á horni Sólhlíðar og Fífilgötu til samræmis við lóð nr. 7 við Sólhlíð og á jarðhæð viðbyggingarinnar yrði bílageymsla. Í samræmi við óskir kæranda kom fram í drögum að tillögu að deiliskipulagi frá 20. maí 2019 að heimilt yrði að byggja við húsið Tindastól á lóðinni Sólhlíð 17. Lóðinni yrði einnig skipt í tvennt og ný lóð stofnuð á horni Sólhlíðar og Fífilgötu þar sem yrði byggingarreitur fyrir íbúðarhús á tveimur hæðum með kjallara ásamt bílskúr. Ný drög að deiliskipulagstillögu, þar sem fallið var frá framangreindum áformum um breytingar vegna Sólhlíðar 17, voru kynnt hagsmuna­aðilum með bréfi, dags. 13. október 2020, og þeim gefinn frestur til 23. október s.á. til að setja fram athugasemdir. Á fundi skipulagsráðs Vestmannaeyjabæjar 26. október s.á. var skipulagsfulltrúa falið að svara þeim athugasemdum sem bárust. Mótmæli kæranda við breytingu á drögunum bárust sveitarfélaginu 30. október s.á. og var honum svarað með bréfi, dags. 1. desember s.á. og með tölvupósti 23. s.m. Tillaga að deiliskipulagi var síðan auglýst skv. 1. mgr. 41. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 frá 3. desember 2020 til 18. janúar 2021 og var frestur til að skila inn athuga­semdum þá framlengdur til 9. febrúar s.á. Kærandi sendi bæjar­yfirvöldum frekari athugasemdir og mótmæli með tölvupósti 7. febrúar 2021. Á fundi bæjarstjórnar 25. febrúar 2021 var tillaga að nýju deiliskipulagi fyrir austurbæ, norðurhluta, samþykkt og öðlaðist það gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda 8. apríl 2021.

Málsrök kæranda: Kærandi kveðst byggja á því að Vestmannaeyjabær hafi með samþykkt hins kærða skipulags brotið gegn ákvæðum stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Þannig hefðu bæjaryfirvöld brotið gegn jafnræðisreglu 11. gr. laganna með því að samþykkja á árunum 2016-2020 áform, sambærileg við áform kæranda, á lóðum í nágrenni við Sólhlíð 17. Þau byggingaráform hefðu ekki þurft að bíða nýs deiliskipulags, líkt og áform hans sjálfs, heldur hefðu þau verið afgreidd á grundvelli grenndarkynningar. Þá hefðu bæjaryfirvöld bætt við byggingarreit á Sólhlíð 4 þannig að í stað einnar byggingar með 10 meðalstórum íbúðum sé þar nú gert ráð fyrir tveimur byggingum með 20 íbúðum. Bæjaryfirvöld hefðu sagt umsótta breytingu hans vera verulega en breytingar á sambærilegum lóðum í kring hefðu verið sagðar óverulegar og því einungis þar þörf á grenndarkynningu. Kærandi telji augljósa hagsmunaárekstra til staðar hjá byggingarfulltrúa þar sem hann bæði stýrði verkferlum byggingarmála bæjarins og væri í að „redda“ sér og sínum verkefnum á sama tíma.

Kærandi byggi og á því að brotið hafi verið gegn upplýsingarétti hans, sbr. 15. gr. stjórnsýslulaga, þar sem hann hefði ekki fengið aðgang að öllum þeim gögnum sem hann hefði óskað eftir, sem og gegn meginreglu stjórnsýsluréttar um réttmætar væntingar, enda hefði honum verið gefið til kynna að gert væri ráð fyrir að byggt yrði á lóð hans. Brotið hefði verið gegn meðalhófsreglu 12. gr. stjórnsýslulaga þar sem ákvörðun bæjarins hefði grundvallast á því að ekki væri hægt að byggja á lóðinni Sólhlíð 17 þar sem um kennileiti væri að ræða. Því markmiði hefði mátt ná með öðru og vægara móti sem hefði þá jafnframt fallið að yfirlýstu markmiði bæjarins um þéttingu byggðar á svæðinu. Þá hafi bæjaryfirvöld ekki veitt nægjanlegan rökstuðning fyrir þeirri breytingu sem gerð hafi verið á drögum að tillögu að deiliskipulagi frá 20. maí 2019 og vörðuðu Sólhlíð 17, auk þess sem máls­hraða­regla 9. gr. stjórnsýslulaga hafi ekki verið virt enda hafi málið hafist árið 2016.

Málsrök Vestmannaeyjabæjar: Af bæjaryfirvöldum er þess krafist að kröfu kæranda verði hafnað þar sem afgreiðsla umdeilds deiliskipulags og annarra mála gagnvart kæranda hafi verið í samræmi við gildandi lög og reglur. Að öðrum kosti er farið fram á að deili­skipulagið verði einungis ógilt hvað varði Sólhlíð 17 og þá ákvörðun bæjaryfirvalda að heimila ekki umbeðið byggingarmagn á lóðinni.

Byggingaráform kæranda hafi að mati bæjaryfirvalda ekki fallið að mikilvægi og varðveislugildi hússins Tindastóls, sem standi á lóðinni Sólhlíð 17. Leitað hafi verið álits Minjastofnunar sem staðfest hafi það mat bæjarins. Þau mál sem kærandi vísi til séu ekki sambærileg við mál kæranda. Að Heimagötu 20-22 hafi verið byggt einnar hæðar einbýlishús til hliðar við eldra hús sem ekki hafi haft sömu sérstöðu og húsið á Sólhlíð 17. Það sama eigi við um Sólhlíð 4, þar sem staðið hafi eldra einbýlishús sem heimilað hafi verið að rífa og fjarlægja. Hafi jafnræðis­regla stjórnsýslulaga því verið virt við málsmeðferð hins kærða deiliskipulags.

Eldri deiliskipulagstillaga hafi ekki hlotið samþykki bæjaryfirvalda og því aldrei tekið gildi. Þegar ný deiliskipulagstillaga hafi legið fyrir hafi hún verið kynnt lögum samkvæmt, sbr. 40. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Kæranda hafi verið sent bréf, dags. 13. október 2020, og tveimur dögum síðar hafi hann komið á skrifstofur bæjarins og rætt við starfsmenn umhverfis- og framkvæmdasviðs um málið. Hafi honum verið leiðbeint um að senda inn skriflegar athugasemdir í samræmi við leiðbeiningar í útsendu bréfi. Frestur til athugasemda hafi verið til 23. október 2020 en andmæli kæranda hafi ekki borist fyrr en 30. s.m. Honum hafi verið svarað með bréfi, dags. 1. desember 2020, og eftir þann tíma hafi verið frekari samskipti milli kæranda og starfsmanna Vestmannaeyjabæjar. Kærandi hafi óskað eftir viðbótarfresti til að koma með athugasemdir við auglýsta tillögu að deiliskipulagi og fengið frest til 8. febrúar 2021. Kæranda hafi gefist færi á að koma að andmælum og hafi hann nýtt sér þann rétt. Hafi kærandi því notið andmælaréttar við meðferð málsins og bæjaryfirvöld ekki tekið endanlega ákvörðun um samþykkt deiliskipulagsins fyrr en eftir að athugasemdir kæranda hafi legið fyrir. Skipulagsráð hafi gert skriflega grein fyrir afstöðu sinni að fengnum athugasemdum hagsmunaaðila, þ.m.t. kæranda.

Hafnað sé fullyrðingum kæranda um að brotið hafi verið gegn upplýsingarétti hans. Kærandi hefði fengið öll umbeðin gögn. Einnig hefði kærandi ítrekað óskað eftir fundi með bæjarráði eða bæjarstjórn, sem orðið hafi verið við 2. febrúar 2021, með fundi í gegnum fjarfundabúnað. Fundinum hafi hins vegar verið slitið þar sem kærandi hafi ekki mætt til fundarins.

Ekki verði séð að samskipti kæranda og byggingarfulltrúa hafi skapað kæranda réttmætar væntingar til þess að hann fengi heimild til að byggja leiguíbúðir. Byggingarfulltrúi hefði tekið skýrt fram í tölvupósti 25. október 2016 að skipulagið væri enn í vinnslu hjá skipulagsráðgjafa. Með því að setja inn í deiliskipulagstillögu árið 2019 hugmyndir kæranda um byggingar á Sólhlíð 17 hefði honum verið gefið tækifæri til að kynna þau áform. Þessi áform hefðu hins vegar ekki hlotið samþykki bæjaryfirvalda. Kærandi hefði ekki getað haft réttmætar væntingar til þess að hugmyndir hans um byggingu á Sólhlíð 17 yrðu samþykktar þótt þær hefðu verið kynntar með tillögu að deiliskipulagi enda væri slík kynning ekki bindandi með neinum hætti.

Höfnun á framkomnum byggingarhugmyndum kæranda hafi ekki gengið gegn meðalhófsreglu stjórnsýslulaga. Bæjaryfirvöld sjái ekki meðalhóf í þeim tillögum kæranda að byggja tveggja hæða hús með risi fyrir framan húsið Tindastól. Kærandi geti óskað eftir því að fá að byggja við eða á lóðinni til framtíðar litið en slíkt mál yrði tekið til afgreiðslu í samræmi við gildandi lög og reglur. Deiliskipulagstillagan hafi verið kynnt með þeim hætti sem lög áskilji. Í svörum bæjaryfirvalda við athugasemdum kæranda hafi komið fram skýr rökstuðningur fyrir því hvers vegna byggingarhugmyndir hans væru ekki samþykktar. Þá eigi athugasemdir kæranda er varði málshraða ekki við rök að styðjast.

 Viðbótarathugasemdir kæranda: Kærandi kveðst telja einkennilegt að eigandi hússins að Sólhlíð 4 hafi fengið leyfi til að rífa það, enda hafi það hús verið byggt árið 1925 og því friðað. Eigandi þess húss hafi fengið þá lóð undir fyrirhugað stórhýsi. Þarna sé ekkert jafnræði. Vestmannaeyjabær hafi í engu svarað honum fyrr en um mánaðarmótin nóvember/desember 2020 og þá hafi verið skautað fram hjá flestu mikilvægu varðandi deiliskipulagstillöguna frá árinu 2019. Hafi hann ekki fengið neinar upplýsingar fyrr en ný tillaga deiliskipulags hafi verið kynnt 13. október 2020, en þar hafi öll hans áform verið tekin út úr ferlinu. Honum hafi ekki borist bréf frá bænum með leiðbeiningum um að skila inn skriflegum athugasemdum, eins og haldið sé fram. Það hafi ekki verið fyrr en í desember 2020 og janúar og febrúar 2021 sem hann hafi farið að fá einhverjar upplýsingar, en í þeim hafi fá svör og nánast engar eðlilegar skýringar verið að finna. Óskað hafi verið eftir fundi í október, nóvember, desember og janúar en loks 2. febrúar 2021 hafi bærinn boðað til fjarfundar á tilteknum tíma. Fundinum hefði svo verið slitið nokkru síðar þar sem hann hefði ekki mætt. Hann hefði hins vegar ekki séð fundarboðið í tölvupósti fyrr en tveimur tímum áður en fundurinn átti að hefjast. Hefði hann látið einn bæjarfulltrúa vita að hann kæmist ekki á umræddum tíma og beðið um nýjan fundartíma en það hefði enn ekki gengið eftir. Það hljóti að teljast óeðlilegt að taka öll hans áform út af borðinu án nokkurra útskýringa. Til að gæta meðalhófs hefði verið hægt að fara aðrar minna íþyngjandi leiðir. Bæjaryfirvöld hafi ekki svarað athugasemdum hans á faglegan hátt og reyni að fela sig á bakvið Minjastofnun og tilvísun til kennileitis.

—–

Færðar hafa verið fram frekari athugasemdir í máli þessu sem ekki verða raktar nánar en úrskurðarnefndin hefur haft þær til hliðsjónar við úrlausn málsins.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um lögmæti ákvörðunar bæjarstjórnar Vestmannaeyjabæjar frá 25. febrúar 2021 um að samþykkja deiliskipulag austurbæjar, norðurhluta. Kærandi telur ólögmæta þá ákvörðun bæjaryfirvalda að gera breytingar á deiliskipulagstillögu frá árinu 2019 þannig að hvorki væri þar gert ráð fyrir viðbyggingu við húsið Tindastól að Sólhlíð 17 né þeim áformum hans að skipta lóðinni í tvennt, þannig að nýr byggingarreitur væri á hinni nýju lóð.

Samkvæmt fyrirliggjandi gögnum er ljóst að undirbúningur hins kærða deiliskipulags hófst í maí 2016 með auglýsingu á skipulagslýsingu. Drög að deiliskipulagi voru fyrst kynnt íbúum og hagsmunaaðilum í apríl 2018. Ný drög að deiliskipulagi voru kynnt í október 2020 í samræmi við 40. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 og veittur frestur til að gera athugasemdir. Tillaga að deiliskipulagi var síðan auglýst til kynningar skv. 1. mgr. 41. gr. skipulagslaga frá 3. desember 2020 til 18. janúar 2021 og veittur frestur til að skila inn athugasemdum til 8. febrúar s.á. Skipulagsráð tók afstöðu til innsendra athugasemda og var sú afgreiðsla staðfest af sveitarstjórn. Samþykkt tillaga ásamt samantekt um málsmeðferð og athugasemdir var send Skipulagsstofnun til lögboðinnar afgreiðslu í samræmi við 1. mgr. 42. gr. skipulagslaga. Tók deiliskipulagið loks gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda 12. maí 2021.

Skipulagsvald innan marka sveitarfélags er í höndum sveitarstjórnar skv. 3. mgr. 3. gr. skipulags­laga. Í aðalskipulagi er sett fram stefna sveitarstjórnar um þróun sveitar­félags, m.a. varðandi landnotkun, sbr. 1. mgr. 28. gr., en við gerð deiliskipulags ber að byggja á stefnu aðalskipulags auk þess sem deiliskipulag skal rúmast innan heimilda aðalskipulags, sbr. 2. mgr. 37. gr. og 7. mgr. 12. gr. nefndra laga. Við beitingu skipulagsvalds ber enn fremur að fylgja markmiðum skipulagslaga sem tíunduð eru í 1. gr. þeirra. Sveitarstjórn er einnig bundin af lögmætisreglu stjórnsýsluréttarins er felur m.a. í sér að með ákvörðun sé stefnt að lög­mætum markmiðum. Að gættum þessum grundvallarreglum hefur sveitarstjórn mat um það hvernig deiliskipulagi skuli háttað.

Við undirbúning deiliskipulags geta fyrirliggjandi tillögur tekið breytingum og geta íbúar og hagsmunaaðilar ekki gert ráð fyrir að upphafleg tillaga að deiliskipulagi verði samþykkt óbreytt. Hin kærða ákvörðun var studd þeim rökum að það væri mat skipulagsnefndar að áform lóðar­hafa um uppbyggingu myndu hafa veruleg áhrif á ásýnd hússins Tindastóls. Það væri vilji ráðsins að vegna sérstöðu hússins fengi það áfram að njóta sín í götumyndinni. Því hafi ekki verið vilji fyrir því að heimila framsett byggingaráform. Verður með hliðsjón af framangreindu að telja að efnisleg rök hafi búið að baki ákvörðuninni.

 Við mat á því hvort jafnræðis hafi verið gætt við töku hinnar umdeildu ákvörðunar verður að líta til þess að um er að ræða stjórnvaldsákvörðun sem veitir skipulagsyfirvöldum ákveðið svigrúm í skjóli lögbundins skipulagsvalds til að móta byggð einstakra svæða. Íbúar sveitar­félags hafa rétt á að koma athugasemdum sínum að við undirbúning deiliskipulags og að stjórnvöld svari þeim athugasemdum sem gerðar eru. Hins vegar eiga íbúar ekki skilyrðislausan rétt á að sveitarfélagið fari eftir þeim óskum eða athugasemdum sem gerðar eru við tillögur að deiliskipulagi. Byggingarfulltrúi leitaði álits Minjastofnunar vegna óska kæranda um viðbyggingu við húsið Tindastól og nýjan byggingarreit sunnan við húsið. Var það mat Minjastofnunar að þrátt fyrir að húsið félli ekki undir ákvæði laga um menningarminjar nr. 80/2012 hefði það mikið varðveislugildi. Fara bæri varlega í að heimila umfangsmiklar breytingar á svo merku húsi og jafnframt bæri að gæta þess í nýju deiliskipulagi að húsið fengi áfram að njóta sín. Verður að telja að sá rökstuðningur sem kæranda var gefinn vegna synjunar á óskum hans um framkvæmdir á lóðinni Sólhlíð 17 hafi verið byggður á málefnalegum sjónarmiðum. Þá verður ekki á það fallist að bæjaryfirvöld hafi með synjun sinni á áformum kæranda brotið gegn jafnræðisreglu, enda sýnast þau tilvik sem kærandi vísaði til í rökstuðningi sínum ekki allsendis sambærileg.

Kærandi lagði fram óskir um byggingaráform og breytingar á lóðinni Sólhlíð 17 við undirbúning deiliskipulagstillögunnar og féllust bæjaryfirvöld á að taka tillit til þeirra óska í tillögu að deiliskipulagi sem kynnt var hagsmunaaðilum í maí 2019. Ljóst var á þeim tíma að um væri að ræða tillögu að deiliskipulagi sem vænta mætti að tæki breytingum áður en endanlegt skipulag tæki gildi. Kærandi kom ítrekað að athugasemdum við undirbúning deiliskipulagsins og var þeim svarað af starfsmönnum bæjarins. Verður að telja að kærandi hafi fengið notið andmælaréttar síns, bæði í formlegu ferli skipulagsins samkvæmt skipulagslögum sem og með samskiptum við starfsmenn bæjarins.

Með vísan til þess sem að framan er rakið verður kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar hafnað. 

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu ákvörðunar bæjarstjórnar Vestmannaeyjabæjar frá 25. febrúar 2021 um að samþykkja deiliskipulag austurbæjar, norðurhluta.