Skip to main content
Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála
des 22
Love0

57/2007 Borgarbraut

Með

Ár 2009, þriðjudaginn 28. júlí, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 57/2007, kæra á ákvörðun sveitarstjórnar Borgarbyggðar frá 8. mars 2007 um að samþykkja deiliskipulag fyrir Borgarbraut 55, 57 og 59 í Borgarnesi, Borgarbyggð. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 8. júní 2007, er barst nefndinni hinn 11. sama mánaðar, kærir A, Kveldúlfsgötu 2a, Borgarnesi, þá ákvörðun sveitarstjórnar Borgarbyggðar frá 8. mars 2007 að samþykkja deiliskipulag fyrir Borgarbraut 55, 57 og 59 í Borgarnesi, Borgarbyggð.  Gerir kærandi þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. 

Málavextir:  Síðla árs 2005 lögðu lóðarhafar Borgarbrautar 59 fram deiliskipulagstillögu fyrir lóðina sem bæjarstjórn Borgarbyggðar samþykkti að auglýsa eftir að breytingar höfðu verið gerðar á henni sem umhverfis- og skipulagsnefnd lagði til.  Samhliða var samþykkt að breyta aðalskipulagi varðandi lóðirnar að Borgarbraut  55, 57 og 59.  Á árinu 2006 var gerð breyting á Aðalskipulagi Borgarbyggðar 1997-2017, sem fól í sér breytta landnotkun fyrrgreindra lóða úr verslunar- og þjónustusvæði í blandaða byggð fyrir verslun, þjónustu, stofnanir og íbúðarbyggð.  Jafnframt var leyfilegt nýtingarhlutfall svæðisins hækkað úr 1,0 í 1,5.  Tók aðalskipulagsbreytingin gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda hinn 8. mars 2006. 

Eftir kynningu og samþykkt á deiliskipulagstillögu lóðarhafa Borgarbrautar 59 var ákveðið með hliðsjón af ábendingum Skipulagsstofnunar að auglýsa nýja skipulagstillögu er tók til lóðanna að Borgarbraut 55, 57 og 59.  Afmarkast reiturinn af Borgarbraut í austur, Kveldúlfsgötu í norður, Kjartansgötu í vestur og lóðarmörkum íbúðarhúss við Kjartansgötu og Klapparholt í suður.  Gerði tillagan m.a. ráð fyrir sameiningu lóðanna að Borgarbraut 55 og 57 sem yrði 3.882 m² að stærð en lóðin að Borgarbraut 59 yrði 3.050 m².  Hámarksnýtingarhlutfall lóðanna skyldi vera 1,15.  Að Borgarbraut 55-57 yrði heimilt að reisa fimm hæða hús með efstu hæð inndregna á allar hliðar.  Hámarksvegghæð væri 12,5 m og skyldi þak ekki vera hærra en einn metra yfir efri brún efstu hæðar.  Gert var ráð fyrir 30 íbúðum í húsinu af mismunandi stærðum.  Að Borgarbraut 59 var gert ráð fyrir sex hæða húsi með atvinnustarfsemi á fyrstu hæð en íbúðum á efri hæðum.  Hámarksvegghæð skyldi ekki fara yfir 18,5 m og þak ekki rísa hærra en einn metra frá efri brún efstu hæðar.  Gert var ráð fyrir 30 íbúðum í húsinu af mismunandi stærðum. 

Athugasemdir bárust við tillöguna á kynningartíma hennar, m.a. frá kæranda, en sveitarstjórn samþykkti hana hinn 8. mars 2007 með tilteknum breytingum.  Fólu þær m.a. í sér lækkun hámarksvegghæðar húss að Borgarbraut 59 úr 18,5 m í 17,9 m og hámarksvegghæð fyrstu fjögurra hæða húss að Borgarbraut 55-57 skyldi lækka úr 12,5 m í 11,9 m og hámarkshæð þess úr 15,5 m í 15,1 m.  Tók deiliskipulagið gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda hinn 16. maí 2007 að undangenginni yfirferð tillögunnar af hálfu Skipulagsstofnunar lögum samkvæmt. 

Skaut kærandi greindri skipulagsákvörðun til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir. 

Málsrök kæranda:  Af hálfu kæranda er vísað til þess að málsmeðferð hins kærða skipulags hafi verið ábótavant.  Gögn um skuggavarp, vindálag, umferðartölur og snið- og rúmmyndir, sem sýndu hlutföll fyrirhugaðra bygginga við núverandi byggð, hafi ekki legið fyrir á kynningartíma tillögunnar.  Þá hafi ekkert samráð verið haft við eigendur og íbúa nærliggjandi húsa við skipulagsferlið.  Telji kærandi að við hina kærðu ákvörðun hafi því hvorki verið gætt markmiða 1. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 um réttaröryggi borgaranna við skipulagsgerð né ákvæða 4. mgr. 9. gr. laganna um samráð. 

Engin rök hafi verið færð fram fyrir þrengingu hluta Kjartansgötu við Borgarbraut 59 en ætla megi að sú ráðstöfun sé einungis gerð í þeim tilgangi að stækka nefnda lóð svo hún rúmi fyrirhugaðra byggingu.  Þrengingin gæti valdið vandkvæðum til framtíðar litið í ljósi fyrirhugaðra blokkarbygginga við enda götunnar.  Þá stangist á rök fyrir þrengingu Borgarbrautar meðfram skipulagsreitnum þar sem annars vegar sé stefnt að lækkun umferðarhraða en hins vegar þess getið að Borgarbraut sé megin umferðaræð Borgarness. 

Ljóst sé að hæð fyrirhugaðra bygginga muni skerða útsýni frá nágrannafasteignum en jafnframt veita útsýni úr íbúðum bygginganna yfir nærliggjandi lóðir.  Þá sé hætt við að miklir sviptivindar geti verið kringum svo háar byggingar sem hér um ræði en engar tölur eða rannsóknir liggi fyrir um það atriði. 

Af framansögðu sé ljóst að hið kærða deiliskipulag feli í sér óþægindi fyrir íbúa nærliggjandi húsa og sé stílbrot við þá byggð sem fyrir sé. 

Málsrök Borgarbyggðar:  Af hálfu Borgarbyggðar er því haldið fram að hið kærða deiliskipulag hafi fengið lögmæta málsmeðferð og sé í samræmi við gildandi aðalskipulag. 

Í október 2005 hafi verið haldinn fjölmennur íbúafundur í Borgarnesi um skipulagsmál og hvert stefna skyldi í þeim efnum og hafi niðurstöður þess fundar verið kynntar á íbúafundi í desember sama ár.  Þá hafi verið haldinn kynningarfundur með íbúum í janúar 2006 um deiliskipulagstillögu varðandi lóðina að Borgarbraut 59 sem þá hafi legið fyrir.  Fleiri fundir hafi verið haldnir með íbúum um hugmyndir að skipulagi fyrir miðsvæði Borgarness þar sem lagðar hafi verið fram sniðmyndir með hliðsjón af áðurgreindri deiliskipulagstillögu sem og skuggavarpsteikningar vegna fyrirhugaðrar byggingar.  Við útfærslu skipulagstillögunnar fyrir Borgarbraut 55-57 og 59 hafi verið komið til móts við athugasemdir íbúa, m.a. með færslu byggingarreita að Borgarbraut og með því að megin aðkoma lóðanna verði frá Borgarbraut ásamt því að bílageymsla að Borgarbraut 59 verði öll neðanjarðar.  Vegna framkominna athugasemda á kynningartíma hinnar umdeildu skipulagstillögu hafi verið aflað frekari gagna um ætlað skuggavarp og sniðmyndir og þau kynnt á íbúafundi hinn 29. janúar 2007.  Jafnframt hafi athugasemdafrestur vegna skipulagstillögunnar verið lengdur um sjö daga.  Deiliskipulagið sé í samræmi við markmið aðalskipulags um þéttingu byggðar og eflingu miðsvæðis Borgarness. 

Ekki sé fallist á að fyrirhugaðar byggingar séu í ósamræmi við nærliggjandi byggð en benda megi á að í nágrenni þeirra að Borgarbraut 65 sé 18,6 m hátt hús.  Útsýnisskerðing og sjónræn áhrif verði ekki meiri en búast megi við á miðsvæði í þéttbýli.  Um sé að ræða sex hæða byggingar með efstu hæð Borgarbrautar 55-57 inndregna og muni skuggavarp ekki hafa teljandi áhrif þegar litið sé til staðsetningar fyrirhugaðra bygginga.  Ekki sé tíðkað að meta vindálag sérstaklega vegna húsa af umræddri hæð sem séu fjölmörg á Íslandi.  Umferð verði ekki að marki meiri en fylgt hafi fyrri landnotkun umræddra lóða og leitast sé við að draga úr umhverfisáhrifum hennar með þrengingu gatna og lækkun umferðarhraða. 

Loks sé skírskotað til þess að sveitarstjórn hafi gert breytingar að lokinni kynningu skipulagstillögunnar til að koma til móts við framkomnar athugasemdir.  Þannig hafi hámarkshæð húsa verið lækkuð og dregið úr fyrirhugaðri þrengingu gatna við skipulagssvæðið. 

Niðurstaða:  Með hinni kærðu ákvörðun var svæði við Borgarbraut deiliskipulagt að undangenginni breytingu á aðalskipulagi Borgarbyggðar er tók til umrædds svæðis.  Í greinargerð deiliskipulagsins er þess getið að á svæðinu við Borgarbraut, þar sem þjóðvegur 1 tengist byggðinni, hafi myndast vísir að miðbæ og sé nýjum byggingum við Borgarbraut ætlað að vera þungamiðja í þeim miðbæ.  Þá sé með skipulaginu stefnt að þéttingu byggðar þar sem rými til athafna fari óðum minnkandi bænum. 

Samkvæmt skipulags- og byggingarlögum nr. 73/1997 er vald til að skipuleggja land innan marka sveitarfélags í höndum sveitarstjórna og annast þær og bera ábyrgð á gerð deiliskipulags, sbr. 2. mgr. 3. gr. og 23. gr. laganna.  Skipulagsákvarðanir eru tæki sveitarfélags til þess að móta byggð innan síns umdæmis, m.a. með ákvörðun um landnotkun, tilhögun byggðar og húsagerðir.  Við beitingu skipulagsvalds ber að fylgja markmiðum skipulags- og byggingarlaga sem tíunduð eru í 1. gr. þeirra, en þar er m.a. kveðið á um að réttur einstaklinga og lögaðila skuli ekki fyrir borð borinn þótt hagur heildarinnar sé hafður að leiðarljósi.  Lögin gera þó ráð fyrir að með skipulagsákvörðun geti lögvörðum hagsmunum aðila verið raskað þar sem þeim er tryggður bótaréttur í 33. gr. laganna, valdi skipulagsákvörðun fjártjóni. 

Telja verður að með hinni umdeildu deiliskipulagsákvörðun sé stefnt að lögmætum skipulagsmarkmiðum.  Er landnotkun og fyrirhuguð byggð í samræmi við gildandi aðalskipulag.  Skipulagshugmyndir fyrir svæðið voru kynntar á íbúafundum og skipulagstillagan auglýst til kynningar lögum samkvæmt.  Kærandi kom að athugasemdum sínum við tillöguna og var þeim athugasemdum svarað af hálfu sveitarfélagsins auk þess sem sérstakur kynningarfundur var haldinn á kynningartíma vegna ábendinga kæranda þar sem fyrir lágu skuggavarpsmyndir.  Loks liggur fyrir að komið var til móts við sjónarmið kæranda þar sem bæjaryfirvöld ákváðu m.a. að lækka hámarkshæð umræddra bygginga. 

Að öllu framangreindu virtu verður ekki fallist á að hin kærða ákvörðun sé haldin þeim form- eða efnisannmörkum sem raskað geti gildi hennar.  Verður ógildingarkröfu kæranda því hafnað. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu ákvörðunar sveitarstjórnar Borgarbyggðar frá 8. mars 2007 um að samþykkja deiliskipulag fyrir Borgarbraut 55, 57 og 59 í Borgarnesi, Borgarbyggð. 

___________________________
Hjalti Steinþórsson

______________________________               ______________________________
Ásgeir Magnússon                                                   Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

134/2007 Brúarland

Með

Ár 2009, miðvikudaginn 29. apríl, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mætt voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Aðalheiður Jóhannsdóttir dósent. 

Fyrir var tekið mál nr. 134/2007, kæra á ákvörðun skipulagsnefndar Eyjafjarðarsveitar frá 4. september 2007 um að hafna tillögu um deiliskipulag í landi Brúarlands í Eyjafjarðarsveit. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 8. október 2007, er barst nefndinni hinn 9. s.m., kærir Karl Axelsson hrl., f.h. S og M, eigenda jarðarinnar Brúarlands í Eyjafjarðarsveit, þá afgreiðslu  skipulagsnefndar Eyjafjarðarsveitar frá 4. september 2007 að hafna tillögu um deiliskipulag í landi þeirra.  Samþykkti sveitarstjórn greinda bókun hinn 11. september 2007.  Gera kærendur þá kröfu að hin kærða afgreiðsla verði felld úr gildi. 

Málavextir:  Fyrir nokkrum árum var samþykkt deiliskipulag fyrir tvo reiti í landi Brúarlands, annars vegar árið 2001 fyrir svonefnda Brúnahlíð og hins vegar árið 2005 vegna svokallaðs Brúnagerðis, áfanga A.  Með bréfi, dags. 31. janúar 2007, óskuðu kærendur máls þessa eftir samþykki sveitarstjórnar fyrir tveimur nýjum lóðum úr landi Brúarlands.  Í bréfinu segir svo:  „Háspennulína liggur um Brúarland og verið er að kanna möguleika á því að flytja línuna til, eða setja hana í jörð.  Fyrirhugaðar lóðir eru samkvæmt áfanga B, Brúnagerðis úr landi Brúarlands.  Upphaflega var gert ráð fyrir fimm lóðum í áfanganum, en framkvæmdin hefur dregist á langinn vegna tafa á flutningi línunnar.  Við erum þeirrar skoðunar að mögulegt sé, að gera til að byrja með tvær íbúðarhúsalóðir aðra í austurhluta spildunnar við landamerki Leifsstaða og hina í vesturhluta spildunnar norður við læk, við landamerki Leifsstaða.“ 

Erindið var tekið fyrir á fundi skipulagsnefndar hinn 19. febrúar 2007 og svohljóðandi fært til bókar:  „Í erindinu er farið fram á að skipuleggja svæði norðan Brúarlands að Þingmannalæknum fyrir tvö íbúðarhús.  Með vísan til fyrri samskipta nefndarinnar og landeiganda sem og skilmála sem settir eru fram í deiliskipulagi frá 27. sept. 2005 áskilur nefndin sér fullan rétt til að skoða skipulag þessa svæðis og hugmyndir þar að lútandi mun nánar áður en hún tekur afstöðu til erindisins.“ 

Á fundi skipulagsnefndar hinn 1. mars 2007 var erindið til skoðunar að nýju og eftirfarandi bókað:  „Með vísan til afgreiðslu erindisins samþykkir skipulagsnefnd meðfylgjandi drög að greinargerð til frekari áréttingar á afstöðu sinni.“  Með bréfi, dags. 7. mars s.á., var kærendum máls þessa kynnt afgreiðsla nefndarinnar sem og tilvitnuð greinargerð.  Í henni var m.a. tekið fram að til að skipulagsnefnd gæti tekið tillögu að skipulagi svæðisins til formlegrar umfjöllunar og afgreiðslu þyrfti framkvæmdaaðilinn, þ.e. kærendur, að leggja fram tillögu er tæki mið af ákveðnum forsendum sem nánar voru tilgreindar í greinargerðinni.  Afgreiðsla þessi var staðfest á fundi sveitarstjórnar 6. mars 2007.  Nokkru síðar, eða á fundi skipulagsnefndar hinn 3. apríl s.á., var tekið fyrir erindi frá lögmanni kærenda og svohljóðandi bókað:  „Í erindinu er farið fram á að skipulagsnefnd falli frá þeim skilyrðum sem sett eru fram í greinargerð til eigenda Brúarlands og samþykkt var á fundi nefndarinnar hinn 1. mars 2007.  Nefndin telur engar efnislegar forsendur til að breyta þeirri afstöðu sem þar kemur fram.“ 

Af hálfu kærenda var gerð grein fyrir þeim tillögum sem lagðar höfðu verið fram að deiliskipulagi í landi Brúarlands á fundi skipulagsnefndar hinn 7. júní 2007 og bókað að nefndin væri tilbúin að taka til skoðunar nýja tillögu sem hagsmunaaðilar gætu hugsanlega náð samkomulagi um.  Á fundi skipulagsnefndar hinn 27. ágúst s.á. var lögð fram hugmynd að deiliskipulagi svæðis milli Þingmannalækjar og Brúnagerðis.  Var afgreiðslu málsins frestað og tekið fram að tillagan væri hliðstæð tillögu sem áður hafði verið kynnt. 

Hinn 4. september 2007 var í skipulagsnefnd samþykkt eftirfarandi bókun:  „Skipulagsnefnd vill að gefnu tilefni enn ítreka að gerð deiliskipulags fyrir frekari íbúðarbyggð í landi Brúarlands skuli lúta þeim skilmálum sem fram eru settir í tillögu að Aðalskipulagi Eyjafjarðarsveitar 2005-2025.  Þetta sjónarmið hefur margoft verið kynnt landeiganda bæði munnlega og skriflega [og] á þar af leiðandi að vera honum fullljóst.  Í deiliskipulagi fyrir umrætt svæði ber því að taka fullt tillit til fjarlægðarmarka og ákvæða um klasa eins og um ræðir í kafla “2.2.1 Íbúðarsvæði“ í greinargerð I með aðalskipulagstillögunni.  Nefndin bendir á í þessu samhengi að lega háspennulínu þvert yfir fyrirhugað skipulagssvæði mun augljóslega hafa áhrif á nýtingu þess á þann hátt að íbúðarlóðir norðan hennar virðast ekki koma til álita þegar tekið er tillit til fyrrgreindra ákvæða.  Vilji landeigandinn koma í veg fyrir þær hömlur sem lega línunnar setur á nýtingu landsins þarf hann því að færa línuna.“  Samþykkti sveitarstjórn greinda afgreiðslu hinn 11. september s.á.  Kærendum var kynnt afgreiðsla málsins með bréfi, dags. 5. september 2007, og þar vísað til erindis um málefnið, dags. 7. mars s.á. 

Hafa kærendur skotið ofangreindri afgreiðslu til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir. 

Málsrök kærenda:  Kærendur taka fram að hin kærða ákvörðun sé stjórnvaldsákvörðun sem sé ólögmæt enda haldin verulegum efnisannmörkum og því ógildanleg.  Lúti ákvörðunin að efni málsins og uppfylli að öðru leyti hugtaksskilyrði stjórnvaldsákvörðunar.  Hún sé tekin í skjóli stjórnsýsluvalds, hafi bindandi réttaráhrif um úrlausn tiltekins máls, sé beint út á við að borgurunum og bindi enda á stjórnsýslumál.  Þá beinist hún að tilteknum aðilum, sé ákvörðun í ákveðnu og fyrirliggjandi máli og sé ákvörðun um rétt eða skyldu manna.  Líta verði svo á að hin kærða ákvörðun bindi enda á stjórnsýslumálið.  Fallist kærendur ekki á að lúta hinum ólögmætu skilmálum sem settir séu fram í ákvörðun nefndarinnar verði ekki af skipulagi Brúnagerðis, áfanga B, og málinu því lokið.  Ákvörðunin snúi enda að efni málsins en ekki formi þess. 

Verði ekki talið að um stjórnvaldsákvörðun sé að ræða sé byggt á því að ákvörðunin sé eðlislík slíkri ákvörðun og beri því að fara að sams konar reglum við töku hennar og sæti hún kæru til úrskurðarnefndar.  Í 7. mgr. 8. gr. laga nr. 73/1997 sé vísað til stjórnsýslulaga um málsmeðferð fyrir úrskurðarnefnd.  Bent skuli á að við úrlausn vafatilvika sé einmitt litið til þess hvort ákvörðun sé eðlislík stjórnvaldsákvörðun auk þess sem haft sé í huga að markmið stjórnsýslulaga sé að tryggja réttaröryggi manna í samskiptum við stjórnvöld og því þurfi að huga að því hvort í málinu sé nauðsynlegt að veita aðila þá réttarstöðu sem stjórnsýslulögin veiti.  Í athugasemdum með 1. gr. frumvarps þess sem varð að stjórnsýslulögum segi að í algerum vafatilvikum beri fremur að álykta svo að lögin gildi heldur en að þau gildi ekki. 

Ákvörðun um að synja tillögu þessari samþykkis feli í sér brot á bæði almennum og sérstökum efnisreglum stjórnsýsluréttarins.  Með henni sé brotin lögmætisregla og reglan um að ákvörðun skuli vera byggð á málefnalegum sjónarmiðum.  Þá sé ákvörðunin í ósamræmi við ákvæði skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, m.a. 2. mgr. 23. gr. laganna.  Jafnframt sé afgreiðsla þessi andstæð þeirri grundvallarreglu að stjórnvaldsfyrirmælum, er sæti birtingu að lögum, verði ekki beitt fyrr en birting hafi farið fram, sbr. 8. gr. laga nr. 15/2005.  Þessir annmarkar leiði til þess að ákvörðunin sé ógildanleg. 

Skipulagsnefnd hafi gert það að skilyrði að farið væri að skilmálum sem sé að finna í tillögu að Aðalskipulagi Eyjafjarðarsveitar 2005-2025.  Þannig sé lögð til grundvallar tillaga að aðalskipulagi sem hvorki hafi hlotið lögboðna málsmeðferð Skipulagsstofnunar og staðfestingu ráðherra né verið auglýst í samræmi við lög.  Komi krafa þessi víða fram. 

Einnig sé á því byggt að ómálefnaleg sjónarmið hafi legið til grundvallar umræddri ákvörðun en sveitarstjórn hafi beitt sér til hagsbóta fyrir annan fasteignaeiganda á svæðinu með ómálefnalegum hætti. 

Málsrök Eyjafjarðarsveitar:  Tekið er fram að breytingu hafi þurft að gera á aðalskipulagi til að deiliskipulag vegna Brúnagerðis, áfanga A, næði fram að ganga þar sem ekki hafi verið gert ráð fyrir íbúðarbyggð á þessum stað.  Hafi að beiðni kærenda í máli þessu verið auglýst slík breyting. 

Ljóst sé að kærendur hafi aldrei farið með formlegum hætti fram á það á þessu stigi málsins að allt svæðið sunnan Brúnahlíðar yrði skipulagt sem íbúðarbyggð og landnotkun breytt í aðalskipulagi til samræmis við það, heldur aðeins syðri hluti svæðisins, sunnan heimreiðar, þ.e.a.s. Brúnagerði, áfangi A.  Skipulagsnefnd hafi hins vegar gert ráð fyrir því við endurskoðun aðalskipulagsins að í framtíðinni yrði svæðið norðan heimreiðarinnar, áfangi B, einnig tekið til íbúðarbyggðar og hafi verið við það miðað í tillögum nefndarinnar.  Í staðfestu Aðalskipulagi Eyjafjarðarsveitar 2005-2025 sé gert ráð fyrir allt að fimm lóðum fyrir íbúðarhús á nefndum reit. 

Þegar hin kærða ákvörðun hafi verið tekin hafi verið í gildi Aðalskipulag Eyjafjarðarsveitar 1994-2014.  Samkvæmt því hafi ekki verið gert ráð fyrir íbúðarbyggð á svæðinu og því hefði þegar af þeirri ástæðu ekki verið hægt að samþykkja deiliskipulagstillögu kærenda, þar sem slíkt hefði brotið gegn gildandi aðalskipulagi. 

Vinna við nýtt aðalskipulag hafi verið á lokastigi þegar hin kærða ákvörðun hafi verið tekin og í því hafi verið gert ráð fyrir íbúðarbyggð á reitnum.  Það hafi því verið eðlileg og málefnaleg ákvörðun að vísa til væntanlegs aðalskipulags og í raun kærendum til hagræðis að vinna deiliskipulagið þannig, í stað þess að fara fyrst fram á breytingu á aðalskipulagi sem verið væri að klára endurskoðun á.  Því sé mótmælt að sveitarfélagið hafi á óeðlilegan hátt gengið erinda annars aðila í máli þessu. 

Bent sé á varðandi umfjöllun um klasa að vísað hafi verið til þeirra í bréfi sveitarstjóra til kærenda, dags. 7. mars 2007, og jafnframt tilkynnt að skipulagsnefnd væri tilbúin að taka til meðferðar deiliskipulagstillögu sem byggðist á þessum og öðrum forsendum hins væntanlega aðalskipulags.  Hafi í umræddu bréfi jafnframt komið fram mjög ítarlegar skýringar og ábendingar til kærenda um framhald málsins.  Leiðbeiningarskyldu stjórnvaldsins hafi því verið vandlega gætt.  Af kærunni megi ráða að eftir þetta hafi hönnuðir á vegum kærenda verið í sambandi við skipulagsnefnd og lagt fram mismunandi tillögur að útfærslu á þessum svokölluðu klösum.  Ljóst sé því að kærendum hafi verið fullkunnugt um þessi skilyrði og hafi verið að vinna með skipulagsyfirvöldum, að því er virðist, að því að finna lausn er rúmaðist innan þeirra.  Augljóst sé að staðhættir á vettvangi séu þannig að Þingmannalækurinn sé mjög eðlilegt viðmið til að mynda klasaskil.  Eitt af markmiðum skipulagsins sé að það falli að náttúrulegum staðháttum.  Það sé því málefnaleg afstaða og byggð á rökum að fallast ekki á að breyta þessum klasaskilum. 

Því sé mótmælt að stjórnsýslulög eða önnur lög hafi verið brotin við meðferð málsins.  Ákvörðunin hafi verið byggð á málefnalegum rökum.  Hún hafi verið í fullu samræmi við ákvæði skipulags- og byggingarlaga þar sem á þessum tíma hefði samþykkt tillögunnar verið í andstöðu við gildandi aðalskipulag sveitarfélagsins og því ólögmæt.  Kærendur hafi ekki óskað eftir því að aðalskipulagi yrði breytt sérstaklega vegna þessarar tillögu þeirra, heldur aðeins óskað eftir deiliskipulagi nýs svæðis.  Það hafi því verið málefnalegt og eðlilegt að vísa til væntanlegs aðalskipulags.  Ákvörðunin hafi verið tekin á lögmætan hátt, bæði hvað varði form og efni.  Um sé að ræða ákvarðanir sem teknar hafi verið af réttum og til þess bærum stjórnvöldum.  Málið hafi verið rannsakað vandlega og hafi kærendur haft öll tækifæri til að koma sjónarmiðum sínum á framfæri.  Sú málsástæða kærenda að ekki hafi verið heimilt að vísa til stjórnvaldsfyrirmæla sem ekki hefðu verið birt eigi hér ekki við. 

Að lokum sé bent á að nú liggi fyrir nýtt aðalskipulag þar sem gert sé ráð fyrir íbúðarbyggð og því ekkert sem standi því í vegi að kærendur geti sent inn nýja tillögu að deiliskipulagi til meðferðar. 

—–

Niðurstaða:  Af þeim gögnum sem liggja fyrir í máli þessu verður ráðið að samskipti hafi verið milli skipulagsyfirvalda og kærenda um mótun deiliskipulags fyrir spildu úr landi þeirra í kjölfar erindis þeirra þar að lútandi.  Meðal annars ber orðalag hinnar kærðu bókunar skipulagsnefndar Eyjafjarðarsveitar á fundi hinn 4. september 2007 það með sér að þar hafi verið til umfjöllunar breytt útfærsla á deiliskipulagstillögu frá upphaflegri hugmynd.  Að teknu tilliti til greinds aðdraganda og orðalags hinnar kærðu bókunar verður hún ekki skilin svo að með henni hafi erindi kærenda verið endanlega hafnað heldur hafi verið um að ræða áréttingu á skoðun nefndarinnar á tilhögun skipulagsins. 

Telja verður, með hliðsjón af framangreindu, að hin kærða bókun hafi ekki falið í sér stjórnvaldsákvörðun sem bindi enda á meðferð máls í skilningi 2. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.  Verður kærumáli þessu af þeim sökum vísað frá úrskurðarnefndinni. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Úrskurðarorð: 

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni. 

 

 

_____________________________
Hjalti Steinþórsson

 

 

_______________________________    _____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                 Aðalheiður Jóhannsdóttir

des 22
Love0

2/2009 Vogar

Með

Ár 2009, fimmtudaginn 26. mars, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mætt voru Ásgeir Magnússon héraðsdómari, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Aðalheiður Jóhannsdóttir dósent.

Fyrir var tekið mál nr. 2/2009, kæra á ákvörðun hreppsnefndar Vatnsleysustrandarhrepps frá 11. maí 2005 um breytingu á deiliskipulagi fyrir Heiðardal, Miðdal, Lyngdal og Leirdal í Vogum, Vatnsleysustrandarhreppi.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:      

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 6. janúar 2009, er barst nefndinni hinn 13. sama mánaðar, kærir Þorbjörg I. Jónsdóttir hrl., f.h. R, Fagradal 12, Vogum, þá ákvörðun hreppsnefndar Vatnsleysustrandarhrepps frá 11. maí 2005 að samþykkja deiliskipulag fyrir Heiðardal, Miðdal, Lyngdal og Leirdal.  Skilja verður kröfugerð kæranda svo að þess sé krafist að hin kærða deiliskipulagsákvörðun verði felld úr gildi.

Málsatvik og rök:  Í febrúar 2005 var auglýst tillaga að breytingu að deiliskipulagi í Vatnsleysustrandarhreppi er tók til Heiðardals, Miðdals, Lyngdals og Leirdals.  Var tillagan til kynningar frá 23. febrúar til 23. mars 2005 og barst athugasemd vegna hennar, en þó ekki frá kæranda máls þessa.  Skipulags- og byggingarnefnd samþykkti tillöguna hinn 8. apríl 2005 og hreppsnefnd 12. sama mánaðar.  Var fundargerð skipulags- og byggingarnefndar tekin fyrir að nýju í hreppsnefnd 11. maí 2005 og eftirfarandi m.a. bókað:  „Fundargerðin er samþykkt.  Varðandi 2. mál fundargerðarinnar um nýtt deiliskipulag við Heiðardal, Miðdal, Lyngdal og Leirdal, þá samþykkir hreppsnefnd skipulagið eins og fram kemur í samþykkt Skipulags- og byggingarnefndar“.  Birtist auglýsing um gildistöku skipulagsins í B-deild Stjórnartíðinda hinn 20. maí 2005.

Hefur kærandi nú skotið hinni umdeildu deiliskipulagsákvörðun til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir.

Kærandi byggir á því að málmeðferð hafi ekki verið lögum samkvæmt.  Um verulega breytingu hafi verið að ræða og hafi borið að kynna tillöguna í ítarlegri grenndarkynningu.  Hafi breytingar sem gerðar hafi verið m.a. á hæðarpunktum verið með þeim hætti að erfitt hafi verið að gera sér grein fyrir áhrifum þeirra fyrr en þær hafi komið til framkvæmda og því sérlega mikilvægt að kynna tillöguna sérstaklega.  Hafi kærandi þannig enga grein gert sér fyrir áhrifum breytinganna fyrr en vinna hófst við lóðir á svæðinu.  Þá hefði verið eðlilegt að leita eftir sérstöku samþykki kæranda, sér í lagi vegna þess að breytingarnar hafi bein og veruleg áhrif á notkun fasteignar kæranda og verðgildi hennar.  Þegar kæranda hafi orðið ljóst hver áhrifin yrðu hafi hún haft samband við sveitarfélagið til að reyna að fá úrlausn sinna mála.  Enn fremur hafi kærandi óskað eftir því að samkomulagi yrði náð um bótagreiðslur vegna tjóns kæranda, en sveitarfélagið hafi ekki brugðist við þeim óskum hingað til og vísar kærandi til 33. gr. laga nr. 73/1997.  

Niðurstaða:  Hin kærða deiliskipulagsákvörðun var samþykkt í hreppsnefnd Vatnsleysustrandarhrepps hinn 11. maí 2005 og tók skipulagið gildi með birtingu auglýsingar þar um í B-deild Stjórnartíðinda 20. maí 2005.

Kærufrestur til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála er einn mánuður samkvæmt 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 og sé um að ræða ákvarðanir sem sæta opinberri birtingu miðast sá frestur við birtingu ákvörðunar.  Rann kærufrestur vegna hinnar umdeildu ákvörðunar því út 21. júní 2005, að teknu tilliti til útreiknings frests samkvæmt 8. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.  Kæra í máli þessu barst úrskurðarnefndinni 13. janúar 2009 eða rúmum þremur og hálfu ári eftir lok kærufrests og ber því að vísa máli þessu frá úrskurðarnefndinni samkvæmt 28. gr. stjórnsýslulaga.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

 

_____________________________
Ásgeir Magnússon

 

 

_____________________________            ____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                     Aðalheiður Jóhannsdóttir 

 

 

 

des 22
Love0

34/2008 Bergstaðir

Með

Ár 2009, föstudaginn 20. febrúar, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mætt voru Ásgeir Magnússon héraðsdómari, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Aðalheiður Jóhannsdóttir dósent. 

Fyrir var tekið mál nr. 34/2008, kæra á ákvörðun sveitarstjórnar Bláskógabyggðar frá 2. október 2007 um að samþykkja deiliskipulag frístundabyggðar í landi Bergstaða í Biskupstungum.  Jafnframt er kærð ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar frá 18. mars 2008 um að samþykkja leyfi til byggingar frístundahúss á landspildu þeirri sem deiliskipulagið tekur til. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 2. maí 2008, er barst nefndinni 8. sama mánaðar, kærir B, eigandi landspildu með landnúmer 167201 í landi Bergstaða, þá ákvörðun sveitarstjórnar Bláskógabyggðar frá 2. október 2007 að samþykkja deiliskipulag fyrir frístundahúsalóðir við Bergás í landi Bergstaða í Biskupstungum.  Var auglýsing um gildistöku deiliskipulagsins birt í B-deild Stjórnartíðinda hinn 8. apríl 2008.  Jafnframt er kærð ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar uppsveita Árnessýslu og Flóahrepps frá 18. mars 2008, er sveitarstjórn staðfesti hinn 8. apríl s.á., um að samþykkja leyfi til byggingar frístundahúss á landspildu þeirri sem hin kærða skipulagsákvörðun tekur til.  Gerir kærandi þá kröfu að hinar kærðu ákvarðanir verði felldar úr gildi. 

Málavextir:  Á fundi skipulagsnefndar uppsveita Árnessýslu hinn 20. september 2007 var samþykkt að auglýsa tillögu að deiliskipulagi þriggja frístundahúsalóða við Bergás, spildu með landnúmer 167203 úr landi Bergstaða í Biskupstungum, og staðfesti sveitarstjórn Bláskógabyggðar greinda afgreiðslu á fundi hinn 2. október s.á.  Tillagan var auglýst til kynningar frá 16. nóvember 2007 til 14. desember s.á. en engar athugasemdir bárust og var skipulagið í framhaldi af því sent Skipulagsstofnun í samræmi við 1. mgr., sbr. 3. mgr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Gerði Skipulagsstofnun ekki athugasemd við að gildistaka skipulagsins yrði auglýst og birtist sú auglýsing í B-deild Stjórnartíðinda hinn 8. apríl 2008. 

Gerir deiliskipulagið ráð fyrir þremur frístundahúsalóðum, um 5.000 m² hverri, á spildu í landi Bergstaða með landnúmer 167203, og þar af fái eldra frístundahús á spildunni skilgreinda lóð.  Skulu frístundahús að jafnaði ekki vera stærri en 150 m².  Um aðkomu að svæðinu segir svo í greinargerð skipulagsins:  „Svæðið tengist með aðkomuleið frá safnvegi 358.  Aðkomuleið verður framlenging á núverandi heimreið að frístundahúsum og er sameign lóðarhafa.“  Eru vegir og bílastæði sýnd á uppdrætti. 

Hinn 18. mars 2008 var tekin fyrir í skipulags- og byggingarnefnd umsókn um leyfi til byggingar 82 m² sumarhúss í landi Bergáss á Bergstöðum og hún samþykkt með fyrirvara um athugasemdir byggingarfulltrúa.  Staðfesti sveitarstjórn afgreiðsluna hinn 8. apríl 2008. 

Málsrök kæranda:  Kærandi tekur fram að hluti hins nýja vegar sé inni á landi hans.  Skerði vegurinn bæði aðkomu og bílastæði við sumarbústað hans og auki umferð.  Einnig fari lóð sem merkt sé nr. 3 í skipulaginu inn á landareign kæranda.  Meðal markmiða skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 sé að tryggja réttaröryggi í meðferð skipulags- og byggingarmála þannig að réttur einstaklinga og lögaðila verði ekki fyrir borð borinn þótt hagur heildarinnar sé hafður að leiðarljósi, sbr. ákvæði 3. mgr. 1. gr. laganna og grein 1.1 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998.  Hafi við gerð skipulagsins verið horft fram hjá skýrum ákvæðum jarðaskiptalýsingar sem allir eigendur Bergstaða hafi gert árið 2001.  Þá hafi tillagan ekki verið kynnt kæranda sérstaklega en eðlilegt hefði verið að gera það þar sem beinlínis sé um að ræða nýtingu á eignarrétti hans.  Vísar kærandi m.a. til ákvæða 9. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 í því sambandi sem og til meginreglu tilvitnaðra laga. 

Málsrök Bláskógabyggðar:  Af hálfu sveitarfélagsins er tekið fram að það hafi verið metið svo að auglýsingin hafi fullnægt ákvæðum skipulags- og byggingarlaga og skipulagið hafi ekki verið kynnt kæranda sérstaklega.  Í landi Bergstaða séu í gildi ákveðnar kvaðir um aðgengi að landi sem og leyfilegan fjölda frístundahúsa á mismunandi eignarhlutum og hafi verið talið að deiliskipulagið samræmdist þeim.  Ekki sé rétt að lóð nr. 3 fari inn á land kæranda sé miðað við landamerki samþykkts deiliskipulagsuppdráttar.  Þá verði umræddur vegur færður ef í ljós komi að hann fari inn á land kæranda. 

Málsrök byggingarleyfishafa:  Byggingarleyfishafi bendir á að á uppdrætti nýs deiliskipulags virðist upptök hins nýja vegar liggja að hluta til inni á landi kæranda en eftir mælingar löggilts landmælingamanns hafi komið í ljós að svo væri ekki.  Í einu og öllu hafi verið staðið eðlilega að framkvæmdum á eignarlandinu og lögbýlinu Bergási, til að mynda við lagningu téðs einkavegar og við byggingu frístundahúss á spildunni.  Hafi byggingarleyfishafi í því ferli öllu staðið að framkvæmdum samkvæmt bestu vitund, farið að lögum og fylgt ráðleggingum löggiltra fagmanna og fyrirmælum þar til bærra stjórnvalda. 

—————

Aðilar máls þessa hafa fært fram frekari rök í máli þessu sem ekki verða rakin nánar en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn málsins. 

Niðurstaða:  Á fundi skipulagsnefndar uppsveita Árnessýslu hinn 20. september 2007 var samþykkt að auglýsa tillögu að deiliskipulagi frístundabyggðar í landi Bergstaða í Bláskógabyggð.  Var samþykktin staðfest á fundi sveitarstjórnar hinn 2. október s.á. Tillagan var auglýst til kynningar frá 16. nóvember til 14. desember 2007 með athugasemdafresti til 28. desember s.á., án þess að athugasemdir bærust.  Var tekið fram í auglýsingunni að hver sá sem ekki gerði athugasemdir við tillöguna innan tilskilins frests teldist vera samþykkur henni.  Af gögnum málsins verður ekki annað ráðið en að kærandi máls þessa hafi fyrst með bréfi til skipulagsfulltrúa uppsveita Árnessýslu og Flóahrepps, dags. 25. apríl 2008, komið á framfæri athugasemdum sínum vegna hins kærða deiliskipulags. 

Í 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 segir að þegar sveitarstjórn hefur samþykkt að auglýsa tillögu að deiliskipulagi skuli hún auglýst og kynnt á sama hátt og kveðið er á um varðandi auglýsingu aðalskipulags í 1. og 2. mgr. 18. gr. laganna.  Þar segir m.a. að í auglýsingu skuli hverjum þeim aðila sem telji sig eiga hagsmuna að gæta gefinn kostur á að gera athugasemdir við tillöguna innan ákveðins frests sem eigi skuli vera skemmri en sex vikur frá birtingu auglýsingar.  Taka skuli fram hvert skila skuli athugasemdum og að hver sá sem eigi geri athugasemdir við auglýsta tillögu innan tilskilins frests teljist samþykkur henni. 

Fyrrnefnd ákvæði skipulags- og byggingarlaga verða ekki skilin öðruvísi en svo að þeir sem ekki koma á framfæri athugasemdum sínum á auglýstum kynningartíma deiliskipulagstillögu teljist vera samþykkir henni og verður að leggja það til grundvallar í máli þessu.  Eins og atvikum er hér háttað verður ekki fallist á að kærandi, sem að lögum telst hafa verið samþykkur umdeildri skipulagstillögu, geti síðar haft uppi í kærumáli kröfu um ógildingu skipulagsákvörðunar, sem samþykkt hefur verið á grundvelli tillögunnar, án breytinga er varðað geta hagsmuni hans.  Ber því að vísa kröfu hans um ógildingu hins umdeilda deiliskipulags frá úrskurðarnefndinni. 

Kærandi hefur einnig kært ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar frá 18. mars 2008 um leyfi til byggingar sumarhúss á landspildu þeirri er deiliskipulagið tekur til. 

Í máli þessu liggur fyrir að skipulags- og byggingarnefnd samþykkti leyfi til byggingar frístundahúss hinn 18. mars 2008 og var það staðfest af sveitarstjórn hinn 8. apríl s.á. eða sama dag og auglýsing um gildistöku ofangreinds skipulags var birt í B-deild Stjórnartíðinda.  Samkvæmt 8. gr. laga nr. 15/2005 um Stjórnartíðindi og Lögbirtingarblað skulu birt fyrirmæli binda alla frá og með deginum eftir útgáfudag þeirra Stjórnartíðinda þar sem fyrirmælin voru birt ef þau geyma ekki aðrar ákvarðanir um gildistöku sína.  Af þeim sökum átti hið kærða byggingarleyfi sér ekki stoð í gildandi skipulagi svo sem áskilið er í 2. mgr. 43. gr. laga nr. 73/1997 þegar ákvörðun um veitingu þess hlaut fullnaðarafgreiðslu í sveitarstjórn og verður það því fellt úr gildi. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist vegna mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Kröfu um ógildingu deiliskipulags frístundabyggðar í landi Bergstaða í Biskupstungum, sem samþykkt var af sveitarstjórn Bláskógabyggðar 2. október 2007, er vísað frá úrskurðarnefndinni. 

Hið kærða byggingarleyfi, er skipulags- og byggingarnefnd uppsveita Árnessýslu og Flóahrepps samþykkti hinn 18. mars 2008, og sveitarstjórn staðfesti 8. apríl sama ár, er fellt úr gildi. 

 

 

_________________________________
Ásgeir Magnússon

 

 

______________________________               _______________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                          Aðalheiður Jóhannsdóttir

des 22
Love0

81/2007 Lyngborgir

Með

Ár 2008, mánudaginn 15. desember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.   

Fyrir var tekið mál nr. 81/2007, kæra á samþykkt sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps frá 26. október 2006 um deiliskipulag frístundabyggðar í landi Minni-Borgar í Grímsnesi.     

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 8. ágúst 2007, er barst nefndinni hinn 9. sama mánaðar, kærir B, Heiðarbæ 6 í Reykjavík, eigandi lóðar og húss nr. 48 í Oddsholti í landi Minni-Borgar í Grímsnesi, samþykkt sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps frá 26. október 2006 um deiliskipulag frístundabyggðar í landi Minni-Borgar.     

Gerir kærandi þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.  

Málavextir:  Á fundi skipulagsnefndar uppsveita Árnessýslu 19. október 2006 var  samþykkt að auglýsa tillögu að deiliskipulagi frístundabyggðar í landi Minni-Borgar.  Var samþykktin staðfest á fundi sveitarstjórnar hinn 26. sama mánaðar.  Tillagan var auglýst til kynningar frá 14. desember 2006 til 25. janúar 2007.  Engar athugasemdir bárust. 

Auglýsing um gildistöku hins kærða deiliskipulags birtist í B-deild Stjórnartíðinda hinn 27. júlí 2007. 

Framangreindri samþykkt sveitarstjórnar hefur kærandi skotið til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir. 

Málsrök kæranda:  Af hálfu kæranda er bent á að samkvæmt hinu kærða deiliskipulagi liggi aðalvegur um svæðið um fjóra metra frá mörkum lóðar kæranda og um 20 m frá húsi hans.  Um sé að ræða malarveg með tilheyrandi ryki og grjótkasti.  Í gr. 4.16.2 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998 sé talað um 50-100 m fjarlægð vegar frá byggð.  Mikil hætta sé samfara því að hafa veginn svo nærri. 

Hið kærða deiliskipulag hafi í engu verið kynnt kæranda, sem sé afar slæmt, en í 17 ár hafi hann verið íbúi í Oddsholti. 

Málsrök Grímsnes- og Grafningshrepps:  Af hálfu Grímsnes- og Grafningshrepps er þess krafist að málinu verði vísað frá úrskurðarnefndinni.  Tillaga að deiliskipulagi frístundabyggðar Lyngborgar í landi Minni-Borgar hafi verið auglýst til kynningar frá 14. desember 2006 til 25. janúar 2007 og hafi engar athugasemdir borist.  Í auglýsingunni hafi m.a. komið fram að hver sá sem ekki myndi gera athugasemd við tillöguna innan tilskilins frests teldist hafa samþykkt hana.   

Niðurstaða:  Í máli þessu liggur fyrir að samþykkt var á fundi skipulagsnefndar uppsveita Árnessýslu 19. október 2006 að auglýsa tillögu að deiliskipulagi frístundabyggðar í landi Minni-Borgar í Grímsnesi.  Var samþykktin staðfest á fundi sveitarstjórnar hinn 26. sama mánaðar.  Tillagan var auglýst til kynningar frá 14. desember 2006 til 25. janúar 2007 án þess að athugasemdir bærust.  Var tekið fram í auglýsingunni að hver sá sem ekki gerði athugasemdir við tillöguna innan tilskilins frests, teldist vera samþykkur henni.

Í 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 segir að þegar sveitarstjórn hefur samþykkt að auglýsa tillögu að deiliskipulagi skuli hún auglýst og kynnt á sama hátt og kveðið er á um varðandi auglýsingu aðalskipulags í 1. og 2. mgr. 18. gr. laganna.  Þar segir m.a. að í auglýsingu skuli hverjum þeim aðila sem telji sig eiga hagsmuna að gæta gefinn kostur á að gera athugasemdir við tillöguna innan ákveðins frests sem eigi skuli vera skemmri en sex vikur frá birtingu auglýsingar.  Taka skuli fram hvert skila skuli athugasemdum og að hver sá sem eigi geri athugasemdir við auglýsta tillögu innan tilskilins frests teljist samþykkur henni. 

Því er haldið fram af hálfu Grímsnes- og Grafningshrepps að vísa beri kærumáli þessu frá úrskurðarnefndinni þar sem kærandi hafi ekki komið á framfæri við sveitarstjórn  athugasemdum sínum þegar tillaga að hinu kærða deiliskipulagi var auglýst. 

Af gögnum málsins verður ekki annað ráðið en kærandi máls þessa hafi fyrst með kæru til úrskurðarnefndarinnar komið á framfæri athugasemdum sínum vegna hins kærða deiliskipulags. 

Fyrrnefnd ákvæði skipulags- og byggingarlaga verða ekki skilin öðruvísi en svo að þeir sem ekki koma á framfæri athugasemdum sínum vegna auglýsingar á tillögu að deiliskipulagi teljist vera samþykkir henni.  Úrskurðarnefndin er bundin af þessum lagaákvæðum og verða þau því lögð til grundvallar í málinu.  Eins og atvikum er hér háttað verður ekki fallist á að kærandi, sem að lögum telst hafa verið samþykkur umdeildri skipulagstillögu, hafi síðar getað haft uppi í kærumáli kröfu um ógildingu skipulagsákvörðunar, sem samþykkt hefur verið á grundvelli tillögunnar, án breytinga er varðað geta hagsmuni hans.  Verður kærandi því ekki talinn eiga kæruaðild í málinu og ber því að vísa því frá úrskurðarnefndinni.  
 
Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist vegna mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Máli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

 

____________________________________
Hjalti Steinþórsson

 

______________________________               _______________________________
Ásgeir Magnússon                                                   Þorsteinn Þorsteinsson 

 

 

 

 

 

des 22
Love0

87/2007 Lyngborgir

Með

Ár 2008, mánudaginn 15. desember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.   

Fyrir var tekið mál nr. 87/2007, kæra á samþykkt sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps frá 26. október 2006 um deiliskipulag frístundabyggðar í landi Minni-Borgar í Grímsnesi.     

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 27. ágúst 2007, er barst nefndinni hinn 28. sama mánaðar, kærir S, Tungubakka 32, Reykjavík, f.h. stjórnar Félags sumarbústaðaeigenda í Oddsholti í landi Minni-Borgar í Grímsnesi, samþykkt sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps frá 26. október 2006 um deiliskipulag frístundabyggðar í landi Minni-Borgar.     

Gerir kærandi þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi ásamt því að réttaráhrifum hennar verði frestað.  Með tilliti til þess að vegur sá er kærendur setja helst fyrir sig hafði þegar verið lagður, er kæran barst úrskurðarnefndinni, þóttu ekki efni til að taka kröfu kærenda um frestun réttaráhrifa til sérstakrar úrlausnar.

Málavextir:  Á fundi skipulagsnefndar uppsveita Árnessýslu 19. október 2006 var  samþykkt að auglýsa tillögu að deiliskipulagi frístundabyggðar í landi Minni-Borgar.  Í tillögunni fólst að gert var ráð fyrir 30 lóðum á um 35 ha svæði sem liggur að eldri frístundabyggð í Oddsholti, sunnan Búrfellslínu 1 og 2.  Var samþykktin staðfest á fundi sveitarstjórnar hinn 26. október s.á.  Tillagan var auglýst til kynningar frá 14. desember 2006 til 25. janúar 2007.  Í auglýsingunni sagði eftirfarandi:  „Hver sá sem ekki gerir athugasemdir við tillöguna innan tilskilins frests, telst vera samþykkur henni.“  Engar athugasemdir bárust og var því óskað eftir meðferð Skipulagsstofnunar samkvæmt 3. mgr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 með bréfi skipulagsfulltrúa, dags. 20. mars 2007. 

Með bréfi Félags sumarbústaðaeigenda í Oddsholti til Skipulagsstofnunar, dags. 28. mars 2007, var því komið á framfæri við stofnunina að auglýsing um tillögu deiliskipulagsins hefði farið framhjá félagsmönnum ásamt því að gerðar voru athugasemdir bæði við málsmeðferð og efni tillögunnar.  Í bréfi Skipulagsstofnunar til skipulagsfulltrúa, dags. 30. mars 2007, kom fram að stofnunin tæki ekki afstöðu til erindis Grímsnes- og Grafningshrepps að svo stöddu og því beint til sveitarstjórnar að taka afstöðu til athugasemda Félags sumarbústaðaeigenda í Oddsholti, þó svo að bréf félagsins hefði ekki borist fyrr en um tveimur mánuðum eftir að athugasemdafresti lauk.

Sveitarstjórn tók bréf kæranda, dags. 28. mars 2007, fyrir á fundi 17. apríl 2007 og bókaði m.a. eftirfarandi:   „Varðandi kynningu á deiliskipulaginu þá bendir sveitarstjórn á að umrætt deiliskipulag hafi verið kynnt á sama hátt og aðrar skipulagstillögur sem hafa verið til meðferðar í sveitarfélögum uppsveita Árnessýslu undanfarin misseri, þ.e. kynnt með áberandi hætti (heilsíðu auglýsingu) í héraðsblaði og blaði sem gefið er út á landsvísu.  Varðandi legu vegarins þá var að sögn landeiganda ákveðið að vera með hann á þessum stað þar sem áætlað er að leggja reiðveg meðfram byggðinni að austanverðu.  Ef bílvegurinn hefði verið að austanverðu hefði reiðvegurinn þurft að vera á þeim stað sem bílvegurinn er núna en ekki var talið æskilegt að beina þeirri umferð í gegnum mitt hverfið.  Vegsvæðið sjálft er einnig tiltölulega breitt og er vegurinn sjálfur í nokkurri fjarlægð frá girðingu við Oddsholt.  Ljóst er að eitthvað ónæði mun skapast fyrir nærliggjandi lóðarhafa á meðan á framkvæmdum stendur en slíkt ástand er einungis tímabundið.  Að mati sveitarstjórnar er ekki tilefni til að breyta deiliskipulaginu í samræmi við óskir félags sumarbústaðaeigenda í Oddsholti.“  Með bréfi sveitarstjóra, dags. 17. apríl 2007, var framangreint tilkynnt kæranda.  Með bréfi skipulagsfulltrúa, dags. 4. maí 2007, var afgreiðsla þessi kynnt Skipulagsstofnun og óskað eftir meðferð stofnunarinnar skv. 3. mgr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga.

Í bréfi Skipulagsstofnunar, dags. 25. maí 2007, kom fram að gera þyrfti grein fyrir útivistarsvæði fyrir núverandi byggð og aðgengi að því, auk þess að athuga þyrfti fjarlægð byggingarreita frá Búrfellslínu 1.  Einnig var mælst til þess að sveitarfélagið leitaðist við að ná samkomulagi við kæranda.  Með bréfi skipulagsfulltrúa, dags. 4. júní 2007, var m.a. tekið fram að ákvæði í Aðalskipulagi Grímsnes- og Grafningshrepps 2002-2014, um svæði fyrir frístundabyggð, ætti ekki við í þessu tilviki því deiliskipulag frístundabyggðar í Oddsholti hefði tekið gildi áður en aðalskipulagið hefði tekið gildi.  Því ættu þessar reglur ekki við á þegar byggðum svæðum, heldur eingöngu um óbyggð og ódeiliskipulögð svæði.  Ekki væri hægt að gera þá kröfu núna að afmarka sérstakt útivistarsvæði fyrir lóðarhafa frístundabyggðar í Oddsholti utan við skipulagssvæði þeirrar byggðar.  Þá kom fram í bréfi skipulagsfulltrúa að 65 m væru frá miðri Búrfellslínu að byggingarreit og væri búið að leiðrétta uppdrætti hvað þetta varði.  Þá var í bréfinu tekið fram að sveitarstjórn hefði tekið afstöðu til athugasemda kæranda á fundi 17. apríl 2007 og ekkert nýtt lægi fyrir í því máli.  Var deiliskipulagið sent til afgreiðslu stofnunarinnar með vísan til 3. mgr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Með bréfi skipulagsfulltrúa, dags. 26. júní 2007, var lagfærður uppdráttur að deiliskipulagi frístundabyggðarinnar Lyngborga sendur Skipulagsstofnun.  Í lagfæringunni fólst að göngustígar, sem lágu frá frístundabyggð í Oddsholti, framlengdust yfir á hið deiliskipulagða svæði.  Með bréfi Skipulagsstofnunar, dags. 5. júlí 2007, var kynnt að stofnunin gerði ekki athugasemdir við að Grímsnes- og Grafningshreppur auglýsti samþykkt deiliskipulagsins í B-deild Stjórnartíðinda og birtist auglýsing þess efnis hinn 27. júlí 2007. 

Skaut kærandi framangreindri samþykkt sveitarstjórnar til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir. 

Málsrök kæranda:  Kærandi bendir á að 27. júlí 2007 hafi verið auglýst í B-deild Stjórnartíðinda deiliskipulag fyrir Lyngborgir í landi Minni-Borgar.  Sé auglýsingin endapunktur ferils sem staðið hafi í sex mánuði sem sumarbústaðaeigendur í aðliggjandi hverfi, Oddsholti, hafi ítrekað gert athugasemdir við.  Telji kærandi að upphafleg auglýsing deiliskipulagsins hafi verið villandi og ekki þar gefið til kynna að um væri að ræða svæði nærri Oddsholti.  Svæðið hafi verið auglýst sem deiliskipulag við Lyngborgir en engin leið hafi verið fyrir félagsmenn eða aðra hagsmunaaðila að átti sig á því að um væri að ræða land það sem lægi að Oddsholti.  Auglýsingin hafi því farið framhjá öllum eigendum á svæðinu og kæranda máls þessa og því hafi enginn gert athugasemdir við tillöguna.  Það hafi ekki verið fyrr en framkvæmdir hafi byrjað við lagningu vegar um svæðið að kæranda hafi orðið ljóst hvað um væri að ræða.  Þá hafi strax hafist bréfaskriftir við sveitarfélagið og Skipulagsstofnun um málið og athugasemdir gerðar við skipulagið og málsmeðferð þess en þær hafi ekki verið teknar til greina.

Lúti athugasemdir kæranda einkum að því að aðkomuvegur að svæðinu sé lagður meðfram lóðum í Oddsholti sem fyrir vikið lendi sumar hverjar á milli tveggja aðkomuvega.  Það valdi óþægindum, ónæði og verðrýrnum á umræddum fasteignum en einfalt hefði verið að skipuleggja svæðið með þeim hætti að hafa aðkomuveg austan við hinar nýju lóðir.  Með skipulaginu hafi verið brotið gegn lögmætum væntingum og grenndarrétti lóðarhafa á svæðinu.

Það sé mat kæranda að hefði skipulagið verið kynnt með eðlilegum hætti, þannig að hagsmunaaðilar hefðu getað komið að athugasemdum við auglýsingu, hefði verið orðið við þeirri sjálfsögðu kröfu að færa veginn.  Telji kærandi að frumhlaup landeiganda við að hefja framkvæmdir á svæðinu, án leyfis, og kostnaður hans við að breyta framkvæmdum í samræmi við óskir kæranda sé í raun ástæða þess að ekki hafi verið tekið tillit til framkominna athugasemda.  Hefði verið leikur einn að laga nýtt skipulag Lyngborga að óskum lóðarhafa í Oddsholti.

Málsrök Grímsnes- og Grafningshrepps:  Af hálfu Grímsnes- og Grafningshrepps  er aðallega krafist frávísunar málsins.  Byggist krafan í fyrsta lagi á því að kæran sé of seint fram komin, en samkvæmt 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 sé frestur til að skjóta máli til úrskurðarnefndarinnar einn mánuður frá því að kæranda varð kunnugt, eða mátti vera kunnugt, um ákvörðun þá sem kæra á.  Sé um að ræða ákvarðanir sem sæti opinberri birtingu teljist kærufrestur frá birtingu ákvörðunar.  Auglýsing um gildistöku deiliskipulagsins hafi birst í B-deild Stjórnartíðinda 27. júlí 2007.  Kæran sé dagsett 27. ágúst 2007 en ekki móttekin fyrr en 28. sama mánaðar. Kærufrestur hafi því verið liðinn er kærandi skaut máli sínu til nefndarinnar.  Beri því að vísa málinu frá nefndinni, sbr. 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Í öðru lagi sé krafa um frávísun studd þeim rökum að tillaga að deiliskipulagi frístundabyggðarinnar hafi verið í kynningu frá 14. desember 2006 til 11. janúar 2007, með fresti til athugasemda til 25. janúar 2007.  Engar athugasemdir hafi borist.  Í auglýsingunni hafi m.a. komið fram að hver sá sem ekki gerði athugasemdir innan tilskilins frests teldist hafa samþykkt tillöguna.  Hinn 26. október 2006 hafi sveitarstjórn samþykkt  deiliskipulagið.

Í 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 segi að þegar sveitarstjórn hafi  samþykkt að auglýsa tillögu að deiliskipulagi skuli hún auglýst og kynnt á sama hátt og kveðið sé á um varðandi auglýsingu aðalskipulags í 1. og 2. mgr. 18. gr.  Þar segi m.a. að í auglýsingu skuli hverjum þeim aðila sem telji sig eiga hagsmuna að gæta gefinn kostur á að gera athugasemdir við tillöguna innan ákveðins frests sem eigi skuli vera skemmri en sex vikur frá birtingu auglýsingar.  Taka skuli fram hvert skila skuli athugasemdum og að hver sá sem eigi geri athugasemdir við auglýsta tillögu innan tilskilins frests teljist samþykkur henni. 

Kærandi hafi ekki komið á framfæri athugasemdum sínum vegna hins kærða deiliskipulags þó honum, líkt og öðrum íbúum í sveitarfélaginu, hafi gefist kostur á að tjá sig um tillöguna á kynningartíma hennar.

Af greindu ákvæði skipulags- og byggingarlaga leiði að þeir sem ekki komi á framfæri athugasemdum sínum vegna auglýsingar á tillögu að deiliskipulagi teljist vera samþykkir henni.  Ljóst sé að kærandi, sem að lögum teljist hafa verið samþykkur skipulagstillögunni, geti ekki síðar í kærumáli haft uppi kröfu um ógildingu skipulagsákvörðunar, sem samþykkt hafi verið á grundvelli tillögunnar án breytinga er varðað geti hagsmuni hans.  Kærandi eigi því ekki kæruaðild að málinu og beri að vísa því frá úrskurðarnefndinni, sbr. úrskurð hennar í máli nr. 6/2007.

Í þriðja lagi sé frávísunar krafist með vísan til þess að kærandi, sem sé Félag sumarbústaðaeigenda í Oddsholti, eigi ekki einstaklegra lögákveðinna hagsmuna að gæta samkvæmt 5. mgr. 8. gr. laga nr. 73/1997.  Þá sé ekki gerð grein fyrir því með hvaða hætti umrætt félag geti átt kæruaðild fyrir nefndinni.

Til vara byggir Grímsnes- og Grafningshreppur á því að hafna beri kröfu kæranda þar sem  afgreiðsla og málsmeðferð hins kærða deiliskipulags hafi verið fullkomleg lögmæt og í samræmi við 23. og 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Vakin sé athygli á að í kæru sé ekki vísað til þess að sveitarstjórn hafi brotið gegn tilteknum ákvæðum greindra laga við málsmeðferð sína.  Kynning og auglýsing umræddrar skipulagstillögu hafi verið framkvæmd á sama hátt og tíðkast hafi með aðrar deiliskipulagstillögur sem séu til meðferðar hjá sveitarfélaginu.  Athugasemdir hafi ekki verið gerðar á kynningartíma af hálfu kæranda.  Teljist hann því samþykkur tillögunni að lögum.  Athugasemdir kæranda hafi ekki borist fyrr en um tveimur mánuðum eftir að athugasemdafresti hafi lokið.  Sveitarstjórn hafi svaraði erindi kæranda en ekki talið tilefni til að breyta deiliskipulaginu í samræmi við óskir hans.  Varðandi athugasemdir kæranda að öðru leyti vísist til bókunar sveitarstjórnar frá 17. apríl 2007, þar sem þeim hafi verið svarað efnislega.

Andsvör kæranda vegna málsraka Grímsnes- og Grafningshrespps:  Kærandi mótmælir kröfu Grímsnes- og Grafningshrepps um frávísun málsins og áréttar kröfu um ógildingu hins kærða deiliskipulags. 

Vettvangur:  Úrskurðarnefndin kynnti sér með óformlegum hætti aðstæður á vettvangi hinn 18. september 2008.

Niðurstaða:  Af hálfu Grímsnes- og Grafningshrepps er krafist frávísunar málsins.  Á það verður ekki fallist.  Hin kærða ákvörðun var birt í B-deild Stjórnartíðinda hinn 27. júlí 2007 og degi síðar byrjaði kærufrestar að líða.  Kæra barst úrskurðarnefndinni hinn 28. ágúst s.á. eða á lokadegi kærufrests, sbr. 1. mgr. 8. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. 

Í máli þessu liggur fyrir að kærandi setti fram athugasemdir vegna hins kærða deiliskipulags eftir að fresti samkvæmt auglýsingu varðandi deiliskipulagstillöguna rann út.  Voru athugasemdirnar teknar fyrir á fundi sveitarstjórnar hinn 17. apríl 2007 og þeim svarað með bréfi til kæranda, dags. 4. maí s.á.  Í 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 segir að þegar sveitarstjórn hafi samþykkt að auglýsa tillögu að deiliskipulagi skuli hún auglýst og kynnt á sama hátt og kveðið sé á um varðandi auglýsingu aðalskipulags í 1. og 2. mgr. 18. gr. laganna.  Þar segir m.a. að í auglýsingu skuli hverjum þeim aðila sem telji sig eiga hagsmuna að gæta gefinn kostur á að gera athugasemdir við tillöguna innan ákveðins frests sem eigi skuli vera skemmri en sex vikur frá birtingu auglýsingar.  Taka skuli fram hvert skila skuli athugasemdum og að hver sá sem eigi geri athugasemdir við auglýsta tillögu innan tilskilins frests teljist samþykkur henni.  Ákvæði þessi eru mjög íþyngjandi og verður að túlka þau þröngt.  Í máli þessu tók sveitarstjórn til meðferðar athugasemdir kæranda sem bárust eftir tilskilinn frest og verður að telja að með því hafi sveitarstjórn firrt sig rétti til að bera tilvitnuð ákvæði fyrir sig.  Verður málinu því ekki vísað frá með þeim rökum að athugasemdir kæranda hafi borist eftir að athugasemdafrestur var liðinn. 

Sumarbústaðareigendur í Oddholti hafa stofnað með sér félag um hagsmunamál sín.  Er félagið skráð í fyrirtækjaskrá og telst lögaðili.  Verður að telja að félagið geti komi fram sem aðili máls fyrir úrskurðarnefndinni í málum er varða hagsmuni félagsmanna eins og í máli þessu.

Kærandi krefst ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar með vísan til þess að meðferð málsins hafi verið andstæð lögum ásamt því að grenndaráhrif aðkomuvegar að svæðinu hafi í för með sér óþægindi, ónæði og verðrýrnum á fasteignum félagsmanna. 

Af gögnum málsins verður ekki annað ráðið en að meðferð þess hjá sveitarstjórn og Skipulagsstofnun hafi verið í samræmi við skipulags- og byggingarlög.  Þá er efni hinnar kærðu ákvörðunar í samræmi við heimildir aðalskipulags og er tenging svæðisins við samgöngur sýnd í aðalskipulagi.  Ekki verður heldur talið að regla gr. 4.16.2 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998 um fjarlægð mannvirkja frá vegum komi til álita í málinu þar sem hún á ekki við um einkaveg sem jafnframt er aðkomuvegur að lóðum.  Þá verður og til þess að líta að hafi félagsmenn kæranda sannanlega orðið fyrir fjárhagslegu tjóni við gildistöku skipulagsins er þeim tryggður réttur til skaðabóta samkvæmt 33. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.

Með vísan til alls framanritaðs verður ekki fallist á ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu samþykktar sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps frá 26. október 2006 um deiliskipulag frístundabyggðar í landi Minni-Borgar í Grímsnesi.     

 

____________________________________
Hjalti Steinþórsson

 

______________________________               _______________________________
Ásgeir Magnússon                                                   Þorsteinn Þorsteinsson 

 

 

 

 

 

 

des 22
Love0

22/2006 Melar

Með

 

Ár 2008, mánudaginn 15. desember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 22/2006, kæra á samþykkt borgarráðs Reykjavíkur frá 26. janúar 2006 um deiliskipulag Mela, sem tekur til hluta Melahverfis við Hagamel, Grenimel og Reynimel í Reykjavík. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 17. mars 2006, er barst nefndinni 20. sama mánaðar, kæra K og L, Grenimel 44, G og H Grenimel 48, E og V, Reynimel 65, H, J og E, Reynimel 63, B, Reynimel 61, S, F og E, Grenimel 45, K og H, Grenimel 47, og J og V, Grenimel 42 ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 26. janúar 2006 um deiliskipulag Mela, sem tekur til hluta Melahverfis við Hagamel, Grenimel og Reynimel í Reykjavík. 

Skilja verður kröfugerð kærenda svo að þess sé krafist að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.

Málavextir:  Á fundi skipulagsráðs hinn 10. ágúst 2005 var lögð fram tillaga skipulagsfulltrúa að deiliskipulagi Mela, en skipulagsreiturinn afmarkast af Hofsvallagötu, Hagamel, Reynimel og lóðarmörkum Reynimels 58-68 og Víðimels 55-67.  Var samþykkt á fundinum að kynna tillöguna fyrir hagsmunaaðilum á svæðinu og stóð kynning frá 15. ágúst til 5. september 2005.  Bárust athugasemdir frá nokkrum íbúum á svæðinu. 

Málið var tekið fyrir að nýju á fundi skipulagsráðs hinn 5. október 2005 og samþykkt að auglýsa tillöguna með þeim breytingum er fram kæmu í umsögn skipulagsfulltrúa, dags. 30. september s.á.  Samþykkti borgarráð greinda afgreiðslu á fundi sínum hinn 27. október 2005.  Þá gerðu skipulags- og byggingarsvið, byggingarlistadeild Listasafns Reykjavíkur og Minjasafn Reykjavíkur húsakönnun fyrir umrætt svæði í október 2005 og var niðurstaðan sú að ekki væri gerð tillaga um verndun svæðis eða friðun húsa. 

Var tillaga að deiliskipulagi Mela auglýst frá 4. nóvember til 16. desember 2005 og bárust athugasemdir frá fjölmörgum aðilum, m.a. listi með undirskriftum 100 aðila. 

Tillagan var enn á ný lögð fram á fundi skipulagsráðs hinn 18. janúar 2006 og hún samþykkt með vísan til umsagnar skipulagsfulltrúa og málinu vísað til borgarráðs er staðfesti samþykktina á fundi sínum hinn 26. janúar s.á.  Birtist auglýsing um gildistöku skipulagsins í B-deild Stjórnartíðinda hinn 20. febrúar 2006 að undangenginni lögboðinni afgreiðslu Skipulagsstofnunar.  Þá samþykkti skipulagsráð leiðréttingu á skilmálum deiliskipulagsins hinn 10. maí 2006, en upplýsingar í skilmálatöflu skipulagsins höfðu víxlast og birtist auglýsing þess efnis 30. maí s.á. í B-deild Stjórnartíðinda.  Skutu kærendur fyrrgreindri ákvörðun borgarráðs frá 26. janúar 2006 til úrskurðarnefndarinnar eins og áður greinir. 

Deiliskipulagsreiturinn afmarkast sem fyrr segir af Hofsvallagötu, Hagamel, Reynimel og lóðarmörkum Reynimels 58-68 og Víðimels 55-67.  Skiptist svæðið í tvo götureiti og hluta af þeim þriðja og samkvæmt skilmálum hins kærða deiliskipulags er ekki gert ráð fyrir miklum breytingum á reitunum.  Þó er m.a. gert ráð fyrir að byggja megi við húsin að Grenimel 46 og Reynimel 66 innan byggingarreits, eða að ný hús verði byggð á lóðunum verði hin eldri rifin.  Þá er m.a. heimilt á öðrum lóðum, þar sem nýtingarhlutfall er innan við 0,75, að byggja litlar viðbyggingar í samræmi við byggingarstíl húsanna.  Jafnframt er m.a. heimilt að byggja litlar geymslur á baklóðum, og á lóðinni að Hagamel 42 er gert ráð fyrir byggingu bílgeymslu. 

Málsrök kærenda:  Kærendur telja að deiliskipulagið taki ekki nægjanlega mikið mið af þeirri byggð sem fyrir sé, en um sé að ræða þegar uppbyggt hverfi og verið sé að leyfa nýbyggingar sem séu mun stærri en hús þau sem fyrir séu á reitnum. 

Nýtingarhlutfall nýbygginga sé of hátt og ekki sé tryggt að útreikningur sá sem nýtingarhlutfallið sé byggt á sé sambærilegur við útreikning nýtingarhlutfalls þeirra húsa sem séu á reitnum.  Setja þurfi inn ákvæði um hámarksrúmmál húsa og/eða hversu stórt hlutfall gólfflata teljist ekki með í nýtingarhlutfalli. 

Gert sé ráð fyrir að nýbyggingar geti verið hærri en aðliggjandi hús og salarhæðin sé ekki tilgreind.  Ekki sé gerður greinarmunur á hæð húsa með flötum þökum og húsa með mæni.  Form og skipulag húsa sem nú þegar séu í hverfinu komi ekki fram í skipulaginu.  Megi þar t.d. nefna hæð lóða miðað við götuhæð og mismunandi húsagerðir sem skipta megi í þrjá flokka. 

Deiliskipulagið virðist taka mið af því að sameina á lóðinni nr. 46 við Grenimel allt það sem stuðli að því að ná sem mestri nýtingu út úr lóðinni.  Þannig eigi að nota nýtingarhlutfall til að ákvarða byggingarmagnið og hafi of hátt hlutfall verið valið þar sem lóðin sé langstærst.  Fyrirhugað hús á lóðinni sé miklu stærra en nýtingarhlutfallið segi til um, með því að taka með svæði þar sem gólffletir teljist ekki með í nýtingarhlutfallinu, og valdi aukin stærð hússins miklu skuggavarpi sérstaklega við Reynimel.  Flatarmál byggingarreits hússins við Grenimel 46 sé 221 eða 247 m² og hússins við Reynimel 66 sé 186 m².  Stærsti grunnflötur húss í húsagerðarflokki 3, Reynimels 59, sé 185 m² og grunnflötur þess húss sem sé á stærstu lóðinni, Hagamel 52, sé 180 m².

Ekki sé hægt að endurreisa hús af sömu tegund á lóðum í fyrstu húsaröðinni við Hofsvallagötu þar sem skipulagið leyfi ekki hærri hús en 9 m.  Þá komi ekki skýrt fram að skipulag nýbygginga og lóða skuli vera í samræmi við þá byggð sem fyrir sé.  Kærendur geri athugasemdir við að málsetningar vanti á reiti og flatarmál byggingarreita nýbygginga til að meta umfang þeirra.  Deiliskipulagið sýni aðeins hvar húseigendur þriggja húsa geti byggt við hús sín en ekki sé sýnt hvar aðrar viðbyggingar geti risið. 

Þá benda kærendur á að árið 2004 hafi verið grenndarkynnt tillaga að deiliskipulagi fyrir lóðina að Grenimel 46 þar sem nýtingarhlutfall hafi farið úr 0,24 í 0,92.  Hafi íbúar mótmælt þessu en ekkert deiliskipulag hafi verið til fyrir hverfið og því ekki hægt að grenndarkynna nýtt deiliskipulag og þaðan af síður fyrir einungis eina lóð.  Í ársbyrjun 2005 hafi svo verið grenndarkynnt breyting á deiliskipulagi fyrir lóðina nr. 46 við Grenimel þar sem í ljós hefði komið uppdráttur frá 1951 er sagður hefði verið gildandi deiliskipulag fyrir hverfið.  Hafi nýtingarhlutfall lóðar verið lækkað í 0,75 en umfang hafi verið hið sama og áður, en búið hafi verið að gera breytingar á gólfflötum og lækka þannig nýtingarhlutfallið.  Um 45 aðilar hafi mótmælt tillögunni og verði að líta svo á að grenndarkynningin standi enn yfir þar sem íbúar hafi aldrei fengið svör við athugasemdum sínum. 

Málsrök Reykjavíkurbogar:  Af hálfu borgaryfirvalda er farið fram á að kröfum kærenda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar verði hafnað.  Bent sé á að hæð hússins á lóðinni nr. 46 við Grenimel sé svipuð og annarra húsa á reitnum.  Nýtingarhlutfall lóðarinnar sé 0,75, en helmingur lóða hafi þegar þá nýtingu eða hærri.  Bílskúr sé af sömu stærð og hæð og aðrir bílskúrar á reitnum. 

Málsmeðferð sé í fullu samræmi við skipulags- og byggingarlög en nýtt deiliskipulag hafi verið unnið þar sem ekki hafi verið til deiliskipulag að svæðinu.  Hagsmunaaðilum hafi verið kynnt niðurstaða skipulagsráðs í málinu, en ekki sé skylt að senda þeim sem athugasemdir hafi gert svör skipulagsfulltrúa við athugasemdum.  Geti aðilar kynnt sér slík gögn.  Ekki sé rétt að málsetningar vanti á reiti nýbygginga.  Ákvæði í skilmálum, um að neðsta hæð húss sé einum metra undir götuhæð, sé í samræmi við önnur hús á svæðinu en ekki sé þó gert ráð fyrir að öll lóðin sé metra lægri en götuhæð.  Hæðarkótar lóða á lóðarmörkum séu gefnir upp á hæðarblöðum. 

Heimilt sé að byggja innan byggingarreits hús með flötu þaki eða þak með allt að 30 gráðu halla, en þó ekki út fyrir reitinn.  Sé það í samræmi við önnur hús á reitnum.  Við gerð tillögunnar hafi verið leitast við að hafa skilmála nokkuð opna þannig að ákveðið frelsi gæfist við að hanna húsin.  Þó hafi þess verið gætt að hæð þeirra og þakform væru í samræmi við önnur hús á reitnum.  Séu hús á skipulagssvæðinu nokkuð mishá, bæði miðað við vegghæð og efsta punkt þaks.  Þar séu hús sem séu með vegghæð verulega undir því sem gert sé ráð fyrir í deiliskipulaginu en einnig hús með hærri útveggi.  Þök húsa séu flest einhalla en þó séu nokkur með mænisþaki þar sem mænirinn fari yfir hámarkshæð.  Því sé ekki talið að 9 metra hátt hús muni skera sig úr í umhverfinu. 

Ekki sé venja að gefa upp hámarksrúmmál húsa í deiliskipulagi, enda takmarkist stærðin annars vegar af byggingarreit og hins vegar af brúttóflatarmáli húss á lóðinni.  Þá hafi verið sett ákvæði um frágang lóða og húsa í skilmálum skipulagsins. 

———-

Gerð hefur verið ítarlegri grein fyrir rökum og sjónarmiðum sem ekki verða rakin hér en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn málsins. 

Niðurstaða:  Í máli þessu er deilt um lögmæti deiliskipulags fyrir Mela, sem tekur til hluta Melahverfis við Hagamel, Grenimel og Reynimel í Reykjavík.  Á svæðinu er gróin byggð og í skilmálum skipulagsins kemur fram að ekki sé gert ráð fyrir miklum breytingum á reitnum. 

Umrætt deiliskipulag ber þess merki að megintilgangur þess sé að koma fram áformum um endurbyggingu á lóðinni nr. 46 við Grenimel, en eins og fyrr hefur verið greint frá munu tvisvar hafa verið grenndarkynnt byggingaráform á þeirri lóð áður en tillaga að deiliskipulagi svæðisins kom fram.  Hafa kærendur m.a. haldið því fram að nýtingarhlutfall á lóðum, þar sem nýbyggingar séu heimilaðar, sé of hátt og að ekki sé tryggt að útreikningur sá, er nýtingarhlutfall byggist á, sé sambærilegur þeim er byggt hafi verið á við útreikning á nýtingarhlutfalli annarra lóða á skipulagsreitnum.  Þá sé deiliskipulaginu m.a. áfátt að því leyti að málsetningar vanti á reiti nýbygginga til að meta umfang þeirra. 

Fyrir liggur að byggingarframkvæmdir eru hafnar á lóðinni að Grenimel 46 en leyfi vegna þeirra hefur ekki verið kært til úrskurðarnefndarinnar og er því ekki tilefni til að meta hvort þær séu í samræmi við deiliskipulag svæðisins.  Í skipulaginu er hins vegar gerð grein fyrir heimildum til nýbygginga þar sem við á og tekið fram hvert sé nýtingarhlutfall lóðanna sem og hámarkshæð fyrirhugaðra bygginga.  Einnig virðist hinu kærða skipulagi ætlað að jafna nýtingarhlutfall lóða á skiplagsreitnum og er þannig heimilt að reisa viðbyggingar á þeim lóðum þar sem nýtingarhlutfall er lægra en 0,75.

Fallast má á það sjónarmið kærenda að skýrara hefði verið að sýna byggingarreiti fyrir viðbyggingar á lóðum, en til þess ber þó að líta að um gróna byggð er að ræða og setur það möguleikum til viðbygginga nokkrar skorður.  Þá er í skipulaginu gerður áskilnaður um fjarlægð viðbygginga frá lóðamörkum og verður að telja að framsetning skipulagsins fullnægi lágmarkskröfum, enda er ákvæði gr. 5.4.1 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998 ekki fortakslaust hvað þetta varðar. 

Samkvæmt 3. mgr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 skal sveitarstjórn senda þeim aðilum er athugasemdir gerðu við auglýsta tillögu um deiliskipulag umsögn sína um þær.  Hafa kærendur gert athugasemd við að málsmeðferð hafi m.a. verið áfátt að þessu leyti.  Meðal málsganga er bréf skipulags- og byggingarsviðs til eins kærenda þar sem tilkynnt er um hina kærðu ákvörðun og fylgir bréfinu umsögn skipulagsfulltrúa um framkomar athugasemdir.  Verður að telja að eins og hér stóð á hafi þessi tilkynning verið fullnægjandi enda bera málsgögn það með sér að samráð hafi verið með kærendum um andmæli þeirra við tillögunni.  Verður því ekki fallist á að málsmeðferð hafi verið svo áfátt að þessu leyti að leiða eigi til þess að hið umdeilda skipulag verði fellt úr gildi. 

Um útreikning nýtingarhlutfalls segir í skilmálum skipulagsins að óupphituð rými, s.s. svalalokanir, reiknist ekki með í flatarmáli húsa og teljist því ekki með þegar nýtingarhlutfall lóða sé reiknað.  Var þessari málsgrein bætt við skilmála skipulagsins eftir að þeir voru auglýstir og felur ákvæðið í sér að gólfflötur tiltekins rýmis í lokunarflokki B telst ekki með við útreikning nýtingarhlutfalls.  Ákvæðið fer í bága við skilgreiningu orðsins nýtingarhlutfall í gr. 1.3 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998, eins og þeirri grein var breytt með reglugerð nr. 420/2002, en í greininni segir að nýtingarhlutfall sé hlutfall milli brúttóflatarmáls bygginga og byggingarhluta í lokunarflokkum A og B, sbr. ÍST 50:1998, á lóð eða reit og flatarmáls lóðar eða reits.

Skipulagsreglugerð nr. 400/1998 er staðfest af ráðherra og eru skipulagsyfirvöld bundin af ákvæðum hennar við skipulagsgerð.  Verður ekki frá henni vikið með ákvæðum í skipulagsskilmálum og verður að meta ógild þau ákvæði skipulagsskilmála sem fara í bága við ákvæði reglugerðarinnar, nema sérstök heimild sé til slíkra frávika.  Í tilviki því sem hér um ræðir er slíkri heimild ekki fyrir að fara og var borgarráði því óheimilt að taka upp í skilmála hins umdeilda skipulags ákvæði sem vék frá ákvæði skipulagsreglugerðar nr. 400/1998 um útreikning nýtingarhlutfalls.  Verður hin kærða ákvörðun því ógilt hvað varðar þetta ákvæði skipulagsskilmála, en með hliðsjón af meðalhófsreglu 12. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 verður hún að öðru leyti látin standa óröskuð, enda þykja ekki slíkir ágallar á hinni kærðu ákvörðun að efni séu til að ógilda hana í heild sinni.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð: 

Hin kærða samþykkt borgarráðs Reykjavíkur frá 26. janúar 2006 um deiliskipulag Mela skal óröskuð standa, að öðru leyti en því að fellt er úr gildi ákvæði í skipulagsskilmálum um að óupphituð rými, s.s. svalalokanir, reiknist ekki með í flatarmáli húsa og teljist því ekki með þegar nýtingarhlutfall lóða er reiknað.

 

___________________________
Hjalti Steinþórsson

 

_____________________________        _______________________________
Ásgeir Magnússon                                          Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

10/2007 Bykoreitur

Með

Ár 2008, föstudaginn 5. desember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 10/2007, kæra á samþykkt borgarráðs Reykjavíkur frá 14. desember 2006 um deiliskipulag svokallaðs Bykoreits í Reykjavík. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 4. febrúar 2007, er barst úrskurðarnefndinni hinn 5. sama mánaðar, kæra íbúar að Sólvallagötu 82, 83 og 84 í Reykjavík samþykkt borgarráðs frá 14. desember 2006 um deiliskipulag svokallaðs Bykoreits í Reykjavík er afmarkast af Framnesvegi, Hringbraut og Sólvallagötu. 

Gera kærendur þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.

Málavextir:  Á fundi skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur hinn 28. apríl 2004 voru lögð fram drög að forsögn skipulagsfulltrúa, dags. í apríl 2004, að deiliskipulagi svokallaðs Bykoreits er afmarkast af Hringbraut, Sólvallagötu og Framnesvegi.  Var forsögnin samþykkt með þeim breytingum sem fram komu á fundinum.  Á fundi nefndarinnar í desember sama ár voru lögð fram drög að deiliskipulagi reitsins ásamt hljóðvistarútreikningum.  Var gerð eftirfarandi bókun:  „Samþykkt að kynna tillöguna fyrir hagsmunaaðilum á svæðinu. Tillagan send til umsagnar Fræðsluráðs. Jafnframt samþykkt að óska heimildar umhverfis- og heilbrigðisnefndar vegna fráviks frá hljóðvistarkröfum skv. reglugerð um hávaða.“  Athugasemdir bárust og á fundi skipulagsráðs hinn 16. nóvember 2005 var eftirfarandi fært til bókar:  „Samþykkt að kynna að nýju framlagða tillögu fyrir hagsmunaaðilum innan reitsins og fyrir hagsmunaaðilum að Sólvallagötu 80-84.“  Að lokinni þeirri kynningu var á fundi skipulagsráðs 11. janúar 2006 lögð fram tillaga að deiliskipulagi svæðisins og var eftirfarandi bókað:  „Samþykkt að auglýsa framlagða tillögu með þeim breytingum sem fram koma í umsögn skipulagsfulltrúa.“  Var tillagan auglýst frá 18. júlí til og með 29. ágúst 2006 og bárust athugasemdir, m.a. frá kærendum.  Á fundi skipulagsráðs hinn 29. nóvember 2006 var tillagan samþykkt með eftirfarandi bókun:  „Auglýst tillaga að deiliskipulagi samþykkt með þeim breytingum sem fram koma á nýjum uppdrætti dags. nóvember 2006 og með vísan til umsagnar skipulagsfulltrúa.  Vísað til borgarráðs.“  Borgarráð staðfesti ofangreinda afgreiðslu skipulagsráðs á fundi hinn 14. desember 2006.  Auglýsing um gildistöku deiliskipulagsins birtist í B-deild Stjórnartíðinda 5. janúar 2007. 

Hin kærða deiliskipulagssamþykkt felur í sér að heimilt er að byggja við eða endurnýja að fullu húsin að Framnesvegi 48-58B og auka byggingarmagn á lóðunum talsvert.  Þá er og heimilað að sameina lóðirnar að Sólvallagötu 77 og 79 og svokallaða Steindórslóð við Hringbraut þar sem heimilt verði að byggja allt að 50 íbúðir í einu eða tveimur húsum.  Heimilt verður að sameina byggingarrétt á þeirri lóð byggingarrétti á aðliggjandi lóðum að Framnesvegi 56A og 58B. Leyfilegt nýtingarhlutfall þessarar nýju lóðar verður 2,0.

Hafa kærendur kært framangreinda samþykkt til úrskurðarnefndarinnar svo sem áður greinir. 

Málsrök kærenda:  Af hálfu kærenda er vísað til þess að ástæða kæru sé m.a. skortur á lögbundnu samráði en í febrúar 2005 hafi íbúi að Sólvallagötu 84 rekist á blaðagrein þar sem rakin hafi verið mikil byggingaráform á Bykoreit.  Það hafi verið í fyrsta sinn sem íbúar að Sólvallagötu 80-84 hafi frétt af áformunum.  Þá hafi þeir ekki vitað af áformunum við kaup á íbúðum sínum.  Í framhaldi fréttarinnar hafi einn kærenda sent bréf, dags. 8. febrúar 2005, til skipulags- og byggingarsviðs þar sem áformunum hafi verið mótmælt.  Hafi m.a. verið vísað til þess að ekkert samráð hafi verið viðhaft við íbúa, nálægð fyrirhugaðra bygginga hefði í för með sér skerðingu á friðhelgi einkalífs auk þess sem útsýni myndi skerðast.  Áform um skipulag reitsins hafi verið óbreytt þrátt fyrir mótmælin og ekkert samband eða samráð haft við íbúa.  Einu svörin sem fengist hafi varðandi samráð hafi verið þau að ekki tíðkaðist að kynna málið öðrum en íbúum þess reits sem verið væri að skipuleggja.  Samkvæmt þessu komi það íbúum að Sólvallagötu 80-84 ekki við þótt reisa eigi fimm hæða steinmúra, 12 metra frá útsýnisgluggum þeirra. 

Þrátt fyrir að á fundi skipulagsnefndar hafi verið samþykkt að kynna ætti tillögurnar hagsmunaaðilum að Sólvallagötu 80-84 hafi það ekki verið gert.  Í bréfi skipulagsfulltrúa, dags. 9. október 2006, sé fullyrt að húsfélaginu Sólvallagötu 80-84 hafi verið sent bréf varðandi málið en engin kannist við að hafa móttekið slíkt bréf.  Þá hafi í sama bréfi verið gefið í skyn að samráð hafi falist í því að formanni húsfélagsins hafi verið send útprentun af tillögunni.  Að Sólvallagötu 80-84 séu starfandi fjögur húsfélög, eitt fyrir hvern stigagang, og eitt sameiginlegt fyrir alla stigaganga.  Því sé erfitt að átta sig á við hvaða formann sé átt og ekki boðlegt að kalla svo óformleg og tilviljunarkennd samskipti lögformlegt samráð. 

Hinn 27. ágúst 2006 hafi íbúar að Sólvallagötu 80-84 sent bréf til skipulagsyfirvalda þar sem fyrirhuguðum áformum hafi verið mótmælt.  Þar hafi komið fram að ekkert samráð hafi verið haft við íbúa, þrátt fyrir kröfu þar um, fjarlægð milli bygginga mótmælt sem og hæð bygginganna, skuggavarp yrði of mikið og áhrif bílaumferðar yrðu neikvæð.  Þá hafi verið bent á að verðlagning íbúða ráðist m.a. af útsýni en það myndi skerðast ef áformin næðu fram að ganga.  Að lokum hafi því verið haldið fram að sterkir vindstrengir myndu myndast á svæðinu og krafist rannsóknar á veðurfarslegum áhrifum.  Í desember 2006 hafi einum kærenda borist bréf, dags. 19. s.m., sem hafi átt að vera svar vegna bréfa 26 íbúa til skipulags- og byggingarsviðs.  Einu breytingarnar sem gerðar hafi verið á deiliskipulagsáformunum hafi verið þær að a.m.k. 2/3 hlutar bygginga meðfram Sólvallagötu skyldu vera inndregnar um tvo metra á lóðina.  Auk þess væri fimm hæða bygging flutt innar á lóðina. 

Af hálfu kærenda er mótmælt því verklagi að hver íbúi fái ekki svar við sínu eigin bréfi.  Það geti ekki talist eðlilegt að skipulags- og byggingarsvið skipi einhliða einn úr hópi íbúa sem tengilið við aðra íbúa og því brjóti meðferð málsins gegn 5. mgr. 18. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Jafnframt beri að vekja athygli þeirra sem gert hafi athugasemdir á að þeir eigi möguleika á að kæra ákvörðunina til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingamála, en það hafi ekki verið gert.  Þá séu svör vegna vindálags ófullnægjandi.  Færsla fimm hæða blokkar sé spor í rétta átt en ekki ásættanleg lausn varðandi skuggavarp og eðlilega fjarlægð á milli húsa. 

Mikið ójafnræði hafi verið á milli íbúa á Sólvallagötu og eigenda Bykolóðar.  Svo virðist sem eigendur lóðarinnar hafi greiðan aðgang að skipulagsyfirvöldum og geti lagt inn eigin arkitektateikningar og hugmyndir meðan ekkert sé rætt við íbúa Sólvallagötu eða þeim gefin kostur á að leggja fram hugmyndir að skipulagi reitsins þannig mannvirki þar  falli vel að umhverfi sínu.  Á milli íbúa Sólvallagötu og eigenda Bykoreits mætist andstæð sjónarmið þar sem mikið byggingarmagn á Bykoreit hækki söluvirði hans en lækki verðmæti íbúða á Sólvallagötu. 

Þá sé því mótmælt að lóðin að Sólvallagötu 80-84 og Bykoreitur séu ekki skipulögð sem ein heild þannig að íbúum Sólvallagötu hafi verið ljóst frá upphafi þær miklu breytingar á nánasta umhverfi sem ætlunin sé að ráðast í.  Auk þess sé því mótmælt að bygging tveggja fimm hæða blokka í 12-18 metra fjarlægð frá húsi kærenda lagi sig að eldri byggð og staðháttum eins og talað sé um í deiliskipulaginu. 

Málsrök Reykjavíkurborgar:  Reykjavíkurborg telur að tillagan að deiliskipulagi svæðisins hafi verið kynnt með fullnægjandi hætti.  Hún hafi fyrst verið kynnt þeim er hagsmuna áttu að gæta á svæðinu frá 30. desember til 14. janúar 2005.  Í kjölfarið hafi skipulagsráð samþykkt að kynna tillöguna að nýju fyrir hagsmunaaðilum innan reitsins sem og hagsmunaaðilum að Sólvallagötu 80-84.  Hafi kynningin staðið frá 25. nóvember til 9. desember 2005.  Fullyrðingar kærenda þess efnis að þeim hafi ekki verið sent bréf vegna hagsmunaaðilakynningarinnar séu rangar.  Húsfélaginu Sólvallagötu 84 hafi verið sent bréf, dags. 23. nóvember 2005, til kynningar á tillögunni. 

Hinn 11. janúar 2006 hafi skipulagsráð samþykkt að auglýsa tillöguna með þeim breytingum sem fram hafi komið í umsögn skipulagsfulltrúa, dags. 9. janúar 2006.  Nokkrar athugasemdir hafi borist frá hagsmunaaðilum á svæðinu, en skipulagsráð hafi samþykkt deiliskipulagstillöguna á fundi hinn 29. nóvember 2006, m.a. með vísan til umsagnar skipulagsfulltrúa um athugasemdirnar.  Í umsögn skipulagsfulltrúa, dags. 9. október 2006, hafi komið fram að byggingar, eins og gert væri ráð fyrir, væru fremur lágar meðfram Sólvallagötu og í takti við það sem gerðist í vesturbænum, eða 2-3 hæðir.  Sá hluti hússins sem væri hæstur, þ.e. fimm hæðir, næði ekki alveg að horni Sólvallagötu og Ánanausta.  Þó væri skiljanlegt að íbúar að Sólvallagötu 80-82 hefðu áhyggjur af hæð hússins, það myndi hafa áhrif á skuggavarp seinni hluta dags og tæki einnig útsýni.  Íbúum þar hefði þó mátt vera ljóst að byggt yrði upp á Bykolóðinni, þar sem byggingar þar væru gamlar og lágreistar og starfsemi þar á undanhaldi.  Þegar deiliskipulag Sólvallagötureits hafi verið samþykkt hafi verið til drög að fyrirkomulagi bygginga á Bykoreit, sem að nokkru leyti hafi verið grunnur að deiliskipulagsvinnu Bykoreitsins.  Reiturinn væri á þéttingarsvæði samkvæmt aðalskipulagi.  Því hefði tillagan verið auglýst óbreytt þrátt fyrir athugasemdir í hagsmunaaðilakynningu. 

Í áðurnefndri umsögn skipulagsfulltrúa, dags. 9. október 2006, hafi verið komið til móts við óskir íbúa í veigamiklum atriðum.  T.a.m. hafi verið samþykkt að lækka hæsta húsið, þ.e. það sem sé áætlað fimm hæðir, næst Sólvallagötu, eða færa það fjær Sólvallagötu. Við það myndi skuggavarp á Sólvallagötu 80-84 minnka og áhrif á útsýni yrðu líklega minni.  Mesta hæð nýbyggingar yrði ekki meiri en hæð Sólvallagötu 80-84.  Í umsögn skipulagsfulltrúa hafi einnig komið fram að rætt hefði verið við veðurfræðing um áhrif bygginga á vind.  Með því að byggja hús á horni Sólvallagötu og Ánanausta mætti búast við vindstreng eftir Sólvallagötu við ákveðin veðurskilyrði og yrði sá strengur líklega meiri þeim mun hærri sem byggingin væri.  Það væri því hagstæðara út frá því sjónarmiði að færa hæsta hluta hússins fjær Sólvallagötu. 

Óskir hagsmunaaðila hafi einnig verið þær að byggingarreitur meðfram Sólvallagötu skyldi færður innar á reitinn.  Komið hafi verið til móts við þetta atriði og skilmálum breytt þannig að aðeins yrði heimilt að byggja þriðjung byggingar að byggingarlínu við Sólvallagötu, en afganginn a.m.k. tveimur metrum innar.  Þannig væri tryggt að á tveimur þriðju hluta götuhliðar yrði garður meðfram Sólvallagötu enda ekki heimilt að koma fyrir bílastæðum á þessum hluta lóðarinnar.  Götumyndina mætti gera heillega með því að á þeim hluta lóðarinnar þar sem hús væri inndregið yrðu reistir steinveggir, allt að 1,20 m háir, meðfram lóðarmörkum svipað og við Hávallagötu. 

Það sé eðli borga að geta tekið breytingum og vera í stöðugri þróun.  Því verði eigendur húsa á miðborgarsvæðinu að gera ráð fyrir því að hvorki óbreytt útsýni né sólarljós sé sjálfgefið í þéttri byggð og geti ávallt tekið breytingum í uppbyggingu hverfa og við þéttingu byggðar.  Það sé aftur á móti hlutverk skipulagsyfirvalda að tryggja hagsmuni allrar heildarinnar og að aldrei sé svo langt gengið á eignir borgaranna að um óþolandi skerðingu á gæðum eða verðrýrnun sé að ræða vegna framkvæmda á annarri eign. 

Bent sé á að telji aðilar sig hafa orðið fyrir tjóni vegna tillögunnar sé vísað til 33. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997. 

Niðurstaða:  Í máli þessu er deilt um gildi deiliskipulags svokallaðs Bykoreits er markast af Framnesvegi, Hringbraut og Sólvallagötu.  Felur skipulagið m.a. í sér heimild til sameiningar lóðanna að Sólvallagötu 77 og 79 og svokallaðrar Steindórslóðar við Hringbraut, þar sem fyrirhugað er að byggðar verði allt að 50 íbúðir í einu eða fleiri húsum.  Þá er og heimilt að sameina byggingarrétt á lóðinni byggingarrétti á aðliggjandi lóðum, þ.e. Framnesvegi 56A og 58B.  Leyfilegt nýtingarhlutfall þessarar sameinuðu lóðar verði 2,0. 

Af hálfu kærenda er því haldið fram að ógilda beri hina kærðu ákvörðun sökum þess að með henni sé með íþyngjandi hætti gengið gegn grenndarhagsmunum þeirra, m.a. með auknu skuggavarpi, skerðingu á útsýni og því að umferð muni þyngjast á svæðinu. 

Samkvæmt Aðalskipulagi Reykjavíkur 2001-2024 er á svæði því er hér um ræðir gert ráð fyrir þéttingu byggðar og er heimilt að byggja þar 90 íbúðir.  Hafa þegar verið byggðar 39 íbúðir við Sólvallagötu og er hið kærða deiliskipulag innan marka aðalskipulags hvað þetta varðar.  Áður en umrætt deiliskipulag öðlaðist gildi var ekki í gildi deiliskipulag að svæðinu og gátu kærendur því ekki treyst því að þar yrði ekki byggt með líkum hætti og heimilað er með hinu umdeilda skipulagi.  Eftir að tillaga að deiliskipulagi svæðisins hafði verið auglýst voru gerðar á henni breytingar sem telja verður að hafi verið kærendum til hagsbóta. 

Fallast má á með kærendum að vanda hefði mátt betur til undirbúnings og kynningar á tillögu að hinu umdeilda skipulagi með vísan til 4. mgr. 9. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Hins vegar var tillagan auglýst svo sem áskilið er í 1. mgr. 25. gr. laga nr. 73/1997 og var málsmeðferð eftir það í samræmi við ákvæði skipulags- og byggingarlaga.  Verður, með vísan til framanritaðs, ekki fallist á að undirbúningi hinnar kærðu ákvörðunar hafi verð svo áfátt að ógildingu varði.

Þrátt fyrir að í hinu kærða deiliskipulagi sé ekki með ótvíræðum hætti gerð grein fyrir staðsetningu mannvirkja innan byggingarreits hinnar sameinuðu lóðar Sólvallagötu 77-79 og svokallaðrar Steinsdórslóðar, fyrirkomulagi innan hennar og fjölda bílastæða, verður að telja að deiliskipulagið og framsetning þess fullnægi skilyrðum skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 og skipulagsreglugerðar nr. 400/1998 hvað þessi atriði varðar.  

Með hliðsjón af öllu framansögðu verður ekki fallist á ógildingu hins kærða deiliskipulags. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna mikilla anna hjá úrskurðarnefndinni. 

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu samþykktar borgarráðs Reykjavíkur frá 14. desember 2006 um deiliskipulag svokallaðs Bykoreits í Reykjavík. 

 

 

_______________________________
Hjalti Steinþórsson

 

_______________________________            ________________________________
Ásgeir Magnússon                                                   Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

17/2007 Kirkjuferjuhjáleiga

Með

Ár 2008, fimmtudaginn 6. nóvember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 17/2007, kæra á samþykkt bæjarstjórnar Sveitarfélagsins Ölfuss frá 21. desember 2006 um deiliskipulag sorpurðunarsvæðis Sorpstöðvar Suðurlands í landi Kirkjuferjuhjáleigu. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 7. mars 2007, er barst nefndinni sama dag, kærir Reynir Karlsson hrl., f.h. eigenda jarðanna Grænhóls, Strýtu og Auðsholtshjáleigu í Ölfusi, samþykkt bæjarstjórnar Sveitarfélagsins Ölfuss frá 21. desember 2006 um deiliskipulag sorpurðunarsvæðis Sorpstöðvar Suðurlands í landi Kirkjuferjuhjáleigu. 

Kærendur gera þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og hafa jafnframt krafist bráðabirgðaúrskurðar um stöðvun framkvæmda við urðun sorps á svæðinu þar til niðurstaða liggi fyrir í kærumálinu.  Ljóst er að í mörg ár hefur urðun sorps átt sér stað á svæðinu og þótti því ekki tilefni til að fjalla sérstaklega um þá kröfu kærenda að framkvæmdir yrðu stöðvaðar. 

Málavextir:  Deilumál þetta á sér langan aðdraganda og áður hafa ákvarðanir bæjarstjórnar Ölfuss varðandi sorpstöðina verið kærðar til úrskurðarnefndarinnar.  Sorpstöð Suðurlands er í eigu 13 sveitarfélaga í Árnes- og Rangárvallasýslum og fer starfsemi stöðvarinnar fram í landi Kirkjuferjuhjáleigu í Ölfusi, en í september 1992 var undirritaður leigusamningur milli landbúnaðarráðherra og sorpstöðvarinnar um leigu á 20 hekturum af landi jarðarinnar fyrir starfsemi sorpstöðvarinnar og gilti hann til ársloka 2017.  Aðal- og deiliskipulag fyrir svæðið var samþykkt á árinu 1994.  Var upphaflegt starfsleyfi stöðvarinnar gefið út sama ár sem og leyfi fyrir framkvæmdum.  Starfsleyfi stöðvarinnar var endurnýjað á árinu 1998 og er núgildandi starfsleyfi frá árinu 2002.  Í gildi er Aðalskipulag Sveitarfélagsins Ölfuss 2002-2014 og samkvæmt því er svæði það er um ræðir skilgreint sem sorpförgunarsvæði. 

Á árinu 2001 ritaði skipulags- og byggingarfulltrúi Sveitarfélagsins Ölfuss sorpstöðinni bréf þess efnis að urðun sorps á svæðinu væri í andstöðu við samþykkt deiliskipulag hvað hæð urðunarreina varðaði og krafðist þess að farið yrði eftir deiliskipulaginu, ella yrði beitt ákvæðum 1. mgr. 57. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Mótmælti sorpstöðin framangreindu og vísaði til þess að í samþykktu deiliskipulagi kæmi hvergi fram leyfileg hámarkshæð urðunarreina.  Með bréfi Skipulagsstofnunar á árinu 2002 til sveitarfélagsins var greint frá því áliti stofnunarinnar að sniðmynd sem fylgt hefði skipulaginu á sínum tíma væri hluti af samþykktu deiliskipulagi svæðisins en á sniðmynd þessari voru m.a. tilgreindar hæðir urðunarreina. 

Eftir þetta áttu sér stað samskipti milli sorpstöðvarinnar og bæjarstjórnar er lutu að hæð urðunarreina á svæðinu.  Í bréfi Skipulagsstofnunar til sveitarfélagsins, dags. 15. mars 2004, sagði m.a. eftirfarandi:  „Í deiliskipulagi fyrir sorpstöðina er fjallað um hæð urðunarreina en svo virðist sem hæð þeirra sé nokkru hærri en miðað var við í upphafi samkvæmt umræddu deiliskipulagi.  Skipulagsstofnun telur ljóst með tilliti til starfsemi sorpstöðvarinnar þá sé óframkvæmanlegt að lækka hæð urðunarreina til samræmis við gildandi deiliskipulag.  Má líta svo á að um sé að ræða ómöguleika, þar sem umrót sorphaugs leiðir til verulegs umhverfistjóns og mengunar.  Með þetta að leiðarljósi og þann ágreining sem um starfsemi stöðvarinnar hefur ríkt leggur Skipulagsstofnun til að gert verði nýtt deiliskipulag fyrir sorpstöðina.“ 

Í bréfi Umhverfisstofnunar til sorpstöðvarinnar, dags. 31. mars 2004, sagði m.a. eftirfarandi:  „Almenn ákvæði í starfsleyfi sorpstöðvarinnar gera það óheimilt að hróflað sé við úrgangi sem búið er að urða á urðunarsvæðinu.  Við rotnun lífrænna efna myndast meðal annars hauggas, sem aðallega samanstendur af metan og kolsýru. … Með ofangreint í huga telur Umhverfisstofnun að rekstraraðili geti ekki tryggt við lækkun urðunarreina að úrgangur valdi hvergi ónæði eða óþrifnaði … Umhverfisstofnun telur því ljóst að lækkun urðunarreina muni brjóta í bága við ákvæði starfsleyfis.“ 

Komu kærendur á framfæri mótmælum sínum vegna framangreinds og vísuðu m.a. til ákvæða 4. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Í bréfi Skipulagsstofnunar til lögmanns kærenda, dags. 29. apríl 2004, sagði m.a. eftirfarandi:  „…er ljóst að um ómöguleika er að ræða við lækkun umræddra urðunarreina.  Þótt Umhverfisstofnun hafi í bréfi sínu fjallað um samhengi starfsleyfis og lækkun urðunarreina og það umhverfisslys sem af slíku leiðir þá fjallar erindi stofnunarinnar með skýrum hætti um efnislegar afleiðingar lækkunar urðunarreina og það umhverfisslys sem af slíku leiðir.  Niðurstaða Umhverfisstofnunar er að lækkun urðunarreina brjóti ákvæði starfsleyfis, sem m.a. er byggt upp af gildandi lögum og reglum umhverfisréttar.  Þar af leiðandi eru þær forsendur sem þér nefnið í bréfi yðar til Skipulagsstofnunar með vísan til 4. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 ekki fyrir hendi.“  Þá sagði m.a. eftirfarandi í bréfi Skipulagsstofnunar til lögmanns kærenda, dags. 29. október 2004,:  „Ljóst er að sveitarfélaginu ber að stöðva þær framkvæmdir sem fram fara og brjóta í bága við gildandi skipulag svæðisins.[…] Skipulagsstofnun telur hins vegar að eingöngu sé unnt að framfylgja 4. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga í þessu tilfelli, þ.e. að lækka urðunarreinar til samræmis við gildandi skipulag, ef fyrir liggur að mengunarvarnaryfirvöld telji slíkt ekki hafa í för með sér óásættanlega mengun og hættu.  Einnig minnir stofnunin á að slík framkvæmd væri ekki í samræmi við gildandi starfsleyfi sorpurðunarsvæðisins.  Einnig virðist stofnuninni ljóst að taka þarf til endurskoðunar skipulag svæðisins, s.s. hvað gera eigi ráð fyrir háum urðunarreinum til framtíðar.  Stofnunin telur hins vegar að til að sátt náist um málið, þurfi sveitarfélagið að endurskoða deiliskipulag svæðisins í samráði við hagsmunaaðila og leggja fram deiliskipulagstillögu til opinberrar kynningar sem fyrst.“ 

Hinn 3. nóvember 2004 var gert samkomulag milli Sorpstöðvar Suðurlands annars vegar og Sveitarfélagsins Ölfuss hins vegar um tilhögun sorpurðunar að Kirkjuferjuhjáleigu.  Í 4. gr. samkomulagsins sagði að aðilar þess væru sammála um að láta vinna, í samræmi við tilmæli Skipulagsstofnunar ríkisins er fram hafi komið í bréfi, dags. 15. mars 2004, nýtt deiliskipulag að urðunarsvæði í Kirkjuferjuhjáleigu.  Þá sagði í 5. gr. að urðunarrein nr. 7 yrði lækkuð til eðlilegs samræmis við þá hæð urðunarreina sem skilgreind yrði í nýju deiliskipulagi.  Bráðabirgðalækkun reinarinnar skyldi vera lokið fyrir 1. desember 2004 og endanlegum frágangi innan þriggja mánaða frá því að nýtt deiliskipulag tæki gildi.  Komu kærendur á framfæri mótmælum sínum vegna samkomulags þessa. 

Á fundi bæjarstjórnar hinn 23. júní 2005 var m.a. eftirfarandi fært til bókar:  „Tillaga að breytingu á deiliskipulagi á urðunarsvæði Sorpstöðvar Suðurlands.  Lögð fram tillaga að breytingu á deiliskipulagi á sorpurðunarsvæði Sorpstöðvar Suðurlands í Kirkjuferjuhjáleigu dags. 13. apríl 2005 unnin af Landformi ehf.  Samþykkt samhljóða að heimila auglýsingu á tillögunni.“ 

Þá var á fundi skipulags-, byggingar- og umhverfisnefndar 12. júlí 2005 m.a. eftirfarandi fært til bókar:  „Bæjarstjórn hefur samþykkt að breytt deiliskipulag fyrir urðunarstað að Kirkjuferjuhjáleigu fari í auglýsingu.  Kallað hefur verið eftir að deiliskipulagsgögn frá Landformi berist skipulags-, byggingar- og umhverfisnefnd til að setja í auglýsingu.  Afgreiðsla:  Málið rætt.“ 

Hinn 22. júlí 2005 birtist auglýsing í Lögbirtingablaðinu þar sem sagði m.a. eftirfarandi:  „Auglýsing sbr. 1. mgr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga og 2. mgr. 6.2.3 í skipulagsreglugerð.  Bæjarstjórn Ölfuss auglýsir hér með tillögu að breytingu á deiliskipulagi Sorpstöðar Suðurlands við Kirkjuferjuhjáleigu, Ölfusi, samkvæmt 26. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Deiliskipulagið og greinargerð hefur verið afgreitt á lögboðinn hátt í skipulags- og byggingarnefnd og bæjarstjórn Sveitarfélagins Ölfuss.[…]  Við afgreiðslu þessa breytta skipulags fellur eldra skipulag úr gildi sem afgreitt var í sveitarstjórn Ölfuss í mars 1993 og staðfest af skipulagsstjórn ríkisins 28. apríl 1994.“  Komu m.a. kærendur á framfæri athugasemdum sínum vegna tillögunnar.  Á fundi bæjarráðs hinn 6. október 2005 voru teknar fyrir athugasemdir er borist höfðu og þeim svarað ásamt því að tillagan var samþykkt.  Á fundi bæjarstjórnar 27. sama mánaðar var fundargerð bæjarráðs samþykkt. 

Hinn 8. nóvember 2005 voru athugasemdir þær er bárust vegna tillögunnar kynntar í skipulags-, byggingar- og umhverfisnefnd og svör við þeim samþykkt.  Var um að ræða sömu svör og bæjarráð hafði áður veitt vegna sömu tillögu.  Var fundargerð þessi samþykkt á fundi bæjarstjórnar hinn 25. nóvember 2005. 

Á fundi bæjarstjórnar 5. október 2006 var eftirfarandi fært til bókar:  „Deiliskipulag sorpurðunarsvæðis Kirkjuferjuhjáleigu.  Lögð fram tillaga að breyttu deiliskipulagi sorpurðunarsvæðis Sorpstöðvar Suðurlands að Kirkjuferjuhjáleigu Ölfusi unnin af Landformi ehf.  Tillagan var samþykkt á fundi skipulags- byggingar- og umhverfisnefnd Ölfuss þann 8. nóvember 2005 og er um lítilsháttar orðalagsbreytingar að ræða.  Samþykkt samhljóða.“ 

Með bréfi Skipulagsstofnunar til bæjarstjóra, dags. 19. október 2006, var greint frá því mati stofnunarinnar að ekki hafi verið teknar til greina athugasemdir hennar varðandi deiliskipulagið.  Í bréfi lögmanns sveitarfélagsins til Skipulagsstofnunar, dags. 9. nóvember 2006, var greint frá fyrirhuguðum viðbrögðum vegna þessa og með bréfi stofnunarinnar til lögmannsins, dags. 16. nóvember 2006, var á þau fallist. 

Á fundi skipulags-, byggingar- og umhverfisnefndar hinn 19. desember 2006 var fært til bókar að deiliskipulagstillaga fyrir Sorpstöð Suðurlands hefði verið lagfærð til samræmis við athugasemdir sem Skipulagsstofnun hefði gert við staðfestingu á deiliskipulaginu og sé það þannig afgreitt til auglýsingar í Stjórnartíðindum.  Þá voru og samþykkt endurskoðuð svör nefndarinnar við athugasemdum er bárust á auglýsingartíma tillögunnar.  Var framangreint staðfest á fundi bæjarstjórnar 28. desember 2006.  Bréf til þeirra er athugasemdir gerðu var dagsett 10. janúar 2007 og var auglýsing um gildistöku skipulagsins birt í B-deild Stjórnartíðinda hinn 7. febrúar 2007. 

Skutu kærendur áðurgreindri ákvörðun til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála svo sem að framan greinir. 

Málsrök kærenda:  Kærendur kveða mál þetta eiga sér langan aðdraganda en þau séu eigendur og/eða ábúendur jarða skammt frá urðunarsvæði Sorpstöðvar Suðurlands í landi Kirkjuferjuhjáleigu í Ölfusi. 

Kærendur hafi fljótlega eftir að framkvæmdir hafi hafist tekið eftir því að á sorpurðunarsvæðinu væri ekki allt með felldu.  Bæði hafi virst sem magn sorps væri meira en gert hafi verið ráð fyrir í upphafi auk þess sem hæð urðunarreina væri ekki í samræmi við samþykkt deiliskipulag.  Þá hafi frágangi á sorpi verið ábótavant. 

Í starfsleyfi stöðvarinnar frá 2002 sé gert ráð fyrir „…urðun úrgangsefna, allt að 30.000 tonnum á ári“ en í eldri starfsleyfum, sem gefin hafi verið út af Hollustuvernd ríkisins á árunum 1994 og 1998, hafi ekki verið tiltekið ákveðið magn úrgangsefna sem heimilt væri að urða.  Í þágildandi deiliskipulagi, sem nú hafi verið fellt úr gildi með nýju deiliskipulagi, hafi verið gert ráð fyrir að urðunarreinar gætu orðið allt að fimm metrum yfir landkóta.  Með bréfi Skipulagsstofnunar, dags. 21. mars 2002, hafi verið staðfestur sá skilningur að líta bæri á sniðmynd sem hluta af þágildandi deiliskipulagi þar sem vísað væri til hennar á deiliskipulagsuppdrætti og hún hafi verið fylgigagn með aðal- og deiliskipulagstillögum á sínum tíma. 

Kærendur hafi um árabil krafist þess af sveitarstjórn að gengið væri eftir því að framkvæmd urðunar færi eftir eldra deiliskipulagi.  Skemmst sé frá því að segja að því hafi lítt verið sinnt af sveitarstjórn og sé hæð urðunarreina mun meiri en gert hafi verið ráð fyrir í eldra deiliskipulagi. 

Árið 2004 hafi málið tekið nýja stefnu þegar bæjarstjórn hafi vísað til þess að Umhverfisstofnun teldi óframkvæmanlegt að færa urðunarreinar í þá hæð sem gert hefði verið ráð fyrir í þágildandi deiliskipulagi og að Skipulagsstofnun hefði lagt til að deiliskipulagi svæðisins yrði breytt þannig að urðunarreinar yrðu hækkaðar frá því sem gert hefði verið ráð fyrir.  Síðan þá hafi kærendur ítrekað komið á framfæri mótmælum sínum við þar til bær yfirvöld vegna áætlana um breytt deiliskipulag svæðisins sem í engu hafi verið sinnt. 

Með auglýsingu í Lögbirtingablaðinu 22. júlí 2005 hafi bæjarstjórn auglýst tillögu að breyttu deiliskipulagi sorpstöðvarinnar.  Þar hafi verið gert ráð fyrir að urðunarreinar gætu farið a.m.k. í 20 metra hæð.  Með bréfi, dags. 29. ágúst 2005, hafi kærendur mótmælt tillögunni og gert kröfu um að farið væri eftir þágildandi deiliskipulagi sem hafi gert ráð fyrir fimm metra jarðlagi yfir landkóta á hverjum stað.  Hafi þau ítrekað þau sjónarmið sín sem áður hafi komið fram að með tillögu að breyttu deiliskipulagi svæðisins væri sveitarfélagið að freista þess að „…gera ólögmætt ástand lögmætt“, en slíkt væri ótvírætt brot á 4. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Þá hafi sveitarfélagið ekki nýtt sér þau úrræði sem fram komi í VI. kafla laga nr. 73/1997 til þess að koma í veg fyrir hina ólögmætu háttsemi sorpstöðvarinnar.  Þá hafi þau bent á að þau teldu óhjákvæmilegt að fram færi umhverfismat vegna breytinga á deiliskipulaginu þar sem breytingar væru það miklar að jafna mætti til nýs sorpurðunarsvæðis vegna verulega aukins sorps á svæðinu, a.m.k. á hvern fermetra lands.  Hafi þau minnt á að sorphaugarnir væru nálægt Ölfusárósi þar sem væri uppgöngustaður lax og silungs í þekktar laxveiðiár auk þess sem kærendur stundi þar hrossarækt.  Hafi þau einnig bent á að mikill sóðaskapur og lyktarmengun fylgdi sorphaugunum auk þess sem þeir skyggðu á fjallasýn kærenda.  Hafi þau einnig vakið athygli á að ekki væri annað að sjá en að bæjarstjórn hefði ákveðið að vinna eftir hinu nýja skipulagi, sbr. samkomulag hennar og sorpstöðvarinnar frá 3. nóvember 2004.  Skemmst sé frá því að segja að öllum athugasemdum kærenda hafi verið hafnað með bréfi, dags. 12. október 2005. 

Kærendur hafi lögvarða hagsmuni af úrskurði nefndarinnar þar sem þau séu eigendur og eða ábúendur nærliggjandi jarða í sömu sveit, sbr. 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  G ehf. sé eigandi Grænhóls og Strýtu en þau G og K séu ábúendur þar.  K eigi jörðina Auðsholtshjáleigu með foreldrum sínum, þeim E og Þ, og systkinum sínum, þeim H og Þ. 

Þá sé bent á að ekkert framkvæmdaleyfi hafi verið gefið út vegna framkvæmda samkvæmt hinu nýja deiliskipulagi en slíkt sé ótvírætt brot á 1. mgr. 27. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Hafi sveitarstjórn borið því við að ekki þyrfti framkvæmdaleyfi þar sem framkvæmdir hafi hafist fyrir gildistöku laganna og að enginn áskilnaður hafi verið í eldri lögum um framkvæmdaleyfi.  Þá hafi sveitarstjórn haldið því fram að framkvæmdirnar ættu sér stoð í eldra skipulagi og væru því ekki háðar framkvæmdaleyfi.  Kærendur telji hins vegar að um sé að ræða meiriháttar framkvæmdir sem hafi veruleg áhrif á umhverfið og muni breyta ásýnd þess.  Öllum hljóti að vera ljóst að hækkun urðunarreina um fleiri metra frá eldra deiliskipulagi hljóti að teljast meiriháttar breyting á umhverfinu.  Það að framkvæmdir hafi verið hafnar fyrir gildistíð núgildandi laga geti ekki veitt afslátt frá þeim kröfum sem 1. mgr. 27. gr. skipulags- og byggingarlaga setji mönnum ef verulegt rask verði á umhverfinu með nýju deiliskipulagi frá því sem verið hafi samkvæmt eldra deiliskipulagi.  Ef skilningur sveitarstjórnar réði þýddi það að hægt væri að gerbreyta ásýnd landsins þar sem upphaflegar framkvæmdir á svæðinu hefðu hafist fyrir gildistöku laganna, burtséð frá því hvaða framkvæmdir yrðu síðar þótt þær væru verulegar.  Það sé augljóslega ekki tilgangurinn með fyrrgreindu lagaákvæði, heldur hitt að tryggja að framkvæmdaleyfi verði fengið frá hlutaðeigandi yfirvöldum áður en óafturkræf spjöll verði unnin á landinu. 

Kröfu sína styðji kærendur við 4. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga, sbr. 8. gr. sömu laga.  Óheimilt hafi verið að gera nýtt deiliskipulag fyrir sorphaugana við þessar aðstæður „…fyrr en hin ólöglega bygging eða byggingarhluti, hefur verið fjarlægð, jarðrask afmáð eða starfsemi hætt“, eins og það sé orðað í ákvæðinu.  Þessa hafi ekki verið gætt, heldur hafi urðun farið fram án hlés langt umfram leyfilega hámarkshæð samkvæmt eldra deiliskipulagi og haldi nú áfram samkvæmt hinu nýja.  Þetta sé ótvírætt brot á 4. mgr. 56. gr. fyrrgreindra laga.  Því sé ekkert annað að gera en að fella samþykktina úr gildi. 

Málsrök Sveitarfélagins Ölfuss:  Af hálfu sveitarfélagsins er bent á að mál þetta eigi sér langan aðdraganda en við mælingu á hæð urðunarreina á urðunarstað Sorpstöðvar Suðurlands í júlí 2001 hafi komið upp ágreiningur milli stöðvarinnar og sveitarfélagsins um hæð urðunarreina á svæðinu.  Í framhaldi af því hafi bæjarstjórn ákveðið að hefja undirbúning aðgerða í samræmi við skipulags- og byggingarlög er miðað hafi að því að urðun sorps í framangreindum urðunarreinum yrði hætt og þess gætt að hæð nýrra urðunarreina bryti ekki í bága við deiliskipulag. og hæð þeirra lækkuð til samræmis við þágildandi deiliskipulag.  Þá hafi einnig verið skorað á sorpstöðina að hætta þegar í stað urðun sorps í framangreindum urðunarreinum þannig að hæð þeirra bryti ekki í bága við deiliskipulag svæðisins.  Ágreiningur hafi hins vegar verið á milli sveitarfélagsins og sorpstöðvarinnar um túlkun á gildandi deiliskipulagi.  Samkomulag hafi náðst með sveitarfélaginu og sorpstöðinni um að urðun, er færi yfir tiltekin hæðarmörk, yrði tafarlaust hætt meðan fundin yrði lausn á málinu. 

Leitað hafi verið bæði til Skipulagsstofnunar og Umhverfisstofnunar varðandi úrlausn málsins.  Á grundvelli afstöðu þessara stofnana um þann ómöguleika sem fyrir hendi hafi verið um lækkun umræddra urðunarreina hafi sorpstöðin, í samráði við sveitarfélagið, farið að tilmælum Skipulagsstofnunar og gert breytingar á deiliskipulagi svæðisins.  Áður hafi verið gert samkomulag milli sorpstöðvarinnar og sveitarstjórnar um þessa ráðstöfun, eða hinn 3. nóvember 2004.  Hafi þá ágreiningur sveitarfélagsins og sorpstöðvarinnar um deiliskipulagið verið lagður til hliðar. 

Sveitarfélagið krefjist frávísunar málsins og byggi þá kröfu á því að kærendur eigi ekki einstaklegra lögákveðinna hagsmuna að gæta samkvæmt 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Kærendur hafi í engu rökstutt hvaða lögvörðu hagsmuni þeir telji sig hafa vegna breytinga á deiliskipulagi svæðisins.  Í kæru sé einungis tiltekið að kærendur séu eigendur eða ábúendur „…nærliggjandi jarða í sömu sveit“.  Tekið sé fram að hluti kærenda sé búsettur í Reykjavík, þ.e. Eyvindur og Þóra, auk þess sem einn kærenda, Hreggviður, búi í Svíþjóð.  Samkvæmt skráningu Fasteignamats ríkisins sé G ehf. eigandi Grænhóls og Strýtu en K, Þ, E og H eigendur Auðsholtshjáleigu.  Óútskýrð sé þá aðild G persónulega, Þ  og Þ. 

Talsverð vegalengd sé frá eignum kærenda og hins deiliskipulagða svæðis.  Fasteignin Grænhóll sé í meira en tveggja km fjarlægð og Auðsholtshjáleiga í rúmlega eins og hálfs km fjarlægð frá hinu deiliskipulagða svæði.  Sama gildi um Strýtu.  Kærendur geti vissulega haft sértæka hagsmuni af tilteknum þáttum skipulagsins en þeir geti ekki haft beina, einstaklega og lögvarða hagsmuni af því að fá fellt úr gildi hið breytta deiliskipulag.  Hagsmunir þeirra af umræddu deiliskipulagi geti ekki talist meiri en annarra íbúa sveitarfélagsins eða þá Suðurlands alls, sbr. Hrd. mál nr. 171/2004. 

Þá hafi deiliskipulagið ekki í för með sér skerðingu á útsýni eða verulegar breytingar á umhverfi kærenda þegar miðað sé við staðsetningu húsa þeirra, afstöðu og fjarlægð þeirra frá hinu deiliskipulagða svæði, sbr. t.d. úrskurð úrskurðarnefndarinnar í máli nr. 90/2006.  Þá verði að hafa í huga að með breytingu á deiliskipulaginu sé urðunarsvæðið minnkað frá því sem gilt hafi samkvæmt hinu eldra skipulagi auk þess sem breytingin hafi ekki í för með sér hækkun á landhæð urðunar. 

Bent sé á að þegar kærendur hafi sett fram kæru sína til úrskurðarnefndarinnar hinn 7. mars 2007 hafi verið rekið dómsmál vegna sama kæruefnis og fleiri atriða fyrir Héraðsdómi Suðurlands.  Úrskurður í því máli hafi ekki verið kveðinn upp fyrr en 4. apríl 2007.  Þar sem mál verði ekki rekið samhliða fyrir úrskurðarnefndinni og dómstólum hafi borið að vísa því frá nefndinni. 

Verði ekki fallist á kröfu sveitarfélagsins um frávísun sé á það bent að við samþykkt og auglýsingu hinnar kærðu ákvörðunar hafi verið farið í einu og öllu eftir málsmeðferðarreglum, bæði skipulags- og byggingarlaga sem og stjórnsýslulaga.  Þannig hafi tillagan verið auglýst, aðilum gefinn kostur á að koma að athugasemdum, þeim svarað og hið samþykkta skipulag sent Skipulagsstofnun.  Fullt tillit hafi verið tekið til athugasemda Skipulagsstofnunar og deiliskipulaginu breytt í samræmi við þær. 

Hafnað sé með öllu þeirri málsástæðu kærenda að óheimilt hafi verið að gera breytingar samkvæmt hinu kærða deiliskipulagi vegna ákvæða 4. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga. 

Við skoðum ákvæðisins sé ljóst að þvingunarúrræði 2., 3. og 4. mgr. 56. gr. eigi fyrst og fremst við um byggingarleyfisskyldar framkvæmdir samkvæmt IV. kafla laganna en ekki framkvæmdir sem falli undir III. kafla þeirra, eins og þær framkvæmdir sem hér um ræði, þ.e. framkvæmdir sem háðar séu framkvæmdaleyfi. 

Hvað varði þá málsástæðu kærenda að framkvæmdaleyfi hafi ekki verið gefið út vegna framkvæmda samkvæmt hinu nýja skipulagi, og sé slíkt ótvírætt brot á 1. mgr. 27. gr. skipulags- og byggingarlaga, sé bent á að framkvæmdir við sorpurðun á umræddu svæði hafi hafist löngu fyrir gildistöku skipulags- og byggingarlaga.  Ákvæði 27. gr. hafi verið nýmæli í lögum við gildistöku þeirra.  Því séu framkvæmdir við sorpurðun á umræddu svæði ekki framkvæmdaleyfisskyldar. 

Verði ekki fallist á að 56. gr. skipulags- og byggingarlaga eigi ekki við í málinu sé bent á að í 4. mgr. þeirrar greinar segi:  „Óheimilt er að breyta skipulagi svæðis þar sem framkvæmt hefur verið í ósamræmi við skipulag fyrr en hin ólöglega bygging, eða byggingarhluti, hefur verið fjarlægð, jarðrask afmáð eða starfsemi hætt.“ 

Þannig segi í ákvæðinu að aðeins sé óheimilt að breyta skipulagi ef framkvæmt hafi verið í ósamræmi við skipulag og hið ólöglega jarðrask hafi ekki verið afmáð eða starfsemi hætt.  Í framangreindu ákvæði sé aðeins gerður áskilnaður um að ýmist skuli „…jarðrask afmáð eða starfsemi hætt.“  Þannig sé í ákvæðinu ekki gerður áskilnaður um að jarðrask skuli afmáð í öllum tilvikum, heldur látið nægja að tiltaka að í ákveðnum tilvikum sé nægjanlegt að starfsemi skuli hætt.  Líkt og að framan greini hafi hinni umdeildu urðun verið hætt og leiði það til þess að 4. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga hafi ekki getað staðið því í vegi að gert yrði nýtt deiliskipulag fyrir svæðið. 

Í ljósi þess að framangreint ákvæði 4. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga sé undantekningarregla verði að beita þröngri lögskýringu við túlkun ákvæðisins og verði það því aldrei túlkað á þann veg að allri starfsemi á svæðinu skuli hætt.  Telja verði nægjanlegt að aðeins þeirri starfsemi sem talin hafi verið í ósamræmi við skipulag hafi verið hætt, líkt og gert hafi verið. 

Sveitarfélagið hafni ennfremur röksemdum kærenda byggðum á 4. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga með vísan til þess að ákveðinn ómöguleiki sé fyrir hendi.  Líkt og að framan sé rakið hafi Umhverfisstofnun með bréfi, dags. 31. mars 2004, gefið það álit sitt að lækkun þeirra urðunarreina sem taldar hafi verið brjóta í bága við gildandi deiliskipulag gæti stofnað heilsufari almennings í hættu og/eða valdið röskun lífríkis á svæðinu og nágrenni þess.  Þá hafi Skipulagsstofnun með bréfi, dags. 15. mars 2004, látið í ljós það álit sitt, að teknu tilliti til eðlis starfsemi sorpstöðvarinnar, að óframkvæmanlegt væri að lækka urðunarreinar til samræmis við þær kröfur sem settar hafi verið fram.  Hafi Skipulagsstofnun litið svo á að um væri að ræða ómöguleika þar sem umrót sorphaugs leiddi til verulegs umhverfistjóns og mengunar.  Í þessu ljósi hafi Skipulags¬stofnun lagt til að gert yrði nýtt deiliskipulag fyrir sorpstöðina. 

Sveitarfélagið bendi á að hagsmunir þess og Sorpstöðvar Suðurlands, sem og alls samfélagsins á Suðurlandi, séu mun meiri af áframhaldandi starfsemi stöðvarinnar heldur en óljósir hagsmunir kærenda af stöðvun. 

Að endingu bendi sveitarfélagið á að kærendur vísi ítrekað í afgreiðslu Umhverfisstofnunar og Skipulagsstofnunar á erindum þeirra til framangreindra stofnana.  Rétt sé að taka fram að sveitarfélagið svari ekki fyrir gjörðir framangreindra stofnana.  Þau atriði sem lúti að afgreiðslu þeirra á erindum kærenda eigi að mati sveitarfélagsins ekki að falla undir úrskurð úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála og því máli þessu óviðkomandi.  Af þeim sökum sé í greinargerð að engu vikið að þessum röksemdum kærenda. 

Málsrök Sorpstöðvar Suðurlands:  Af hálfu Sorpstöðvar Suðurlands er bent á að með bréfi, dags. 28. maí 1993, hafi sveitarstjóri Ölfushrepps (nú Sveitarfélagið Ölfus) óskað eftir heimild frá skipulagsstjórn ríkisins til að auglýsa aðal- og deiliskipulag vegna svæðis fyrir sorpurðun í landi Kirkjuferjuhjáleigu í samræmi við 17. og 18. gr. þágildandi skipulagslaga nr. 19/1964.  Samkvæmt upplýsingum frá Skipulagsstofnun hafi umræddu erindi fylgt gögn, m.a. þversnið af urðunarstað í mkv. 1:100 (sic), svonefnt snið A-A.  Einnig hafi fylgt með skipulaginu greinargerð þar sem fram hafi komið að innan lóðarmarka komi jarðvegsgarður um 1,5 m á hæð og ræktað svæði, ýmist 25 eða 50 m breitt, sem ætlað sé undir trjágróður og gras, en ekki hafi verið umfjöllun um hæð urðunarreina. 

Með auglýsingu nr. 192/1994 hafi verið staðfest skipulag fyrir sorpurðun á þessu svæði með heimild í þágildandi skipulagslögum nr. 19/1964.  Hafi skipulagið átt að vera í gildi til ársins 2013.  Hollustuvernd ríkisins hafi gefið út starfsleyfi fyrir sorpstöð á þessum stað 29. apríl 1994 og með bréfi, dags. 30. sama mánaðar, hafi sveitarfélagið veitt leyfi fyrir framkvæmdum á svæðinu fyrir sitt leyti með vísun til staðfests aðal- og deiliskipulags. 

Starfsleyfi stöðvarinnar hafi verið endurnýjað 30. júní 1998 og í tengslum við endurnýjun þess hafi umhverfisráðuneytið kveðið upp úrskurð 31. ágúst 1998, um að starfsleyfi Hollustuverndar ríkisins skyldi óbreytt standa að undanskildum tveimur ákvæðum varðandi aðstöðu til að skoða blandaðan framleiðsluúrgang og eftirlit með losun gass.  Í forsendum úrskurðarins hafi sagt orðrétt, þar sem fjallað hafi verið um athugasemd sem fram hafi komið um að hæð urðunarreina væri ekki í samræmi við skipulag svæðisins:  „Liður 3.  Ráðuneytið bendir á að athugasemdir hafa verið gerðar varðandi frágang og hæð urðunarreina.  Í deiliskipulagi er ekki fjallað um þennan þátt og ráðuneytið sér ekki ástæðu til að takmarka hæð reina.“ 

Nýtt starfsleyfi hafi verið gefið út af Hollustuvernd ríkisins (nú Umhverfisstofnun) hinn 4. desember 2002 með gildistíma í sex ár.  Leyfið sé í samræmi við ákvæði laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir, lög nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs, reglugerð nr. 737/2003 um meðhöndlun úrgangs og reglugerð nr. 738/2003 um urðun úrgangs. 

Samskipti hafi átt sér stað milli sorpstöðvarinnar og sveitarfélagsins um skipulag svæðisins.  Með bréfi Umhverfisstofnunar, dags. 31. mars 2004, hafi niðurstaðan verið sú að lækkun urðunarreina myndi brjóta í bága við ákvæði starfsleyfis.  Skipulagsstofnun hafi lagt til að unnið yrði nýtt deiliskipulag fyrir sorpstöðina með bréfi, dags. 15. mars 2004. 

Samkomulag hafi verið gert milli sorpstöðvarinnar og sveitarfélagsins hinn 3. nóvember 2004 um gerð nýs deiliskipulags fyrir sorpurðunarsvæðið í samræmi við tillögu Skipulagsstofnunar.  Deiliskipulagið hafi verið afgreitt, eftir lagfæringar á gögnum, á fundi bæjarstjórnar 28. desember 2006 og samkvæmt því sé svæði til urðunar nú um 11,6 ha að stærð en hafi áður verið 19 ha.  Við samþykkt breytingarinnar hafi fallið úr gildi áður samþykkt deiliskipulag fyrir sama svæði frá 28. apríl 1994. 

Af hálfu sorpstöðvarinnar sé tekið undir kröfu sveitarstjórnar um frávísun málsins og vísað til sömu raka þar að lútandi. 

Verði ekki fallist á frávísun sé þess krafist að kröfu kærenda verði hafnað.  Bent sé á að sveitarfélagið hafi veitt sorpstöðinni framkvæmdaleyfi í skilningi 27. gr. skipulags- og byggingarlaga hinn 30. apríl 1994.  Þar hafi verið tekið fram að sækja þyrfti sérstaklega um leyfi til húsbygginga.  Hafi því aldrei verið veitt byggingarleyfi vegna urðunarreinanna en það skipti verulegu máli að gera greinarmun á þessu þegar komi að beitingu þvingunarúrræða skipulags- og byggingarlaga. 

Sorpstöðin hafi fengið framkvæmdaleyfi 30. apríl 1994 en um slík leyfi sé nú fjallað í III. kafla skipulags- og byggingarlaga, einkum 27. gr.  Í IV. kafla laganna séu ákvæði um byggingarleyfi, sbr. 36. gr.  Samkvæmt 3. mgr. 36. gr. skuli mannvirki, sem séu undanþegin byggingarleyfi, t.d. þær framkvæmdir sem veitt sé framkvæmdaleyfi fyrir skv. 27. gr., byggð í samræmi við III. kafla laganna.  Í VI. kafla séu ákvæði um þvingunarúrræði úttektar- og eftirlitsaðila, ábyrgð aðila og viðurlög við brotum á lögunum og reglugerðum sem settar séu samkvæmt þeim. 

Þegar ákvæði 56. gr. laga nr. 73/1997 séu skoðuð sé ljóst að þvingunarúrræði 2., 3. og 4. mgr. 56. gr. eigi fyrst og fremst við um byggingarleyfisskyldar framkvæmdir skv. IV. kafla laganna en ekki framkvæmdir sem falli undir III. kafla þeirra, eins og þær framkvæmdir sem hér um ræði, þ.e. framkvæmdir sem háðar séu framkvæmdaleyfi.  Þá hafi framkvæmdir á svæðinu, hvað sem öðru líði, verið í samræmi við skipulagið frá 1993, sem nú sé fallið úr gildi, og því ekkert tilefni til beitingar úrræðis 4. mgr. 56. gr.  Einnig liggi fyrir álit Umhverfisstofnunar um að hugmyndir kærenda og vangaveltur séu einfaldlega óframkvæmanlegar.  Fari svo ólíklega að talið verði að fyrri urðun hafi verið andstæð þágildandi skipulagi liggi fyrir, hvort heldur sem er, að þeirri starfsemi hafi verið hætt. 

Vegna umfjöllunar kærenda um framkvæmdaleyfi sé áréttað að sorpstöðin hafi fengið framkvæmdaleyfi 30. apríl 1994, sbr. bréf byggingarfulltrúa Ölfushrepps til Sorpstöðvarinnar. 

Af hálfu kærenda sé því haldið fram að samkvæmt eldra deiliskipulagi frá 1993 hafi hæð urðunarreina verið takmörkuð við „5 metra hæð yfir landkóta“.  Þetta sé rangt. 

Fyrir liggi að hvorki í greinargerð sem fylgt hafi hinu eldra deiliskipulagi svæðisins, né á deiliskipulagsuppdrættinum sjálfum frá 1993 hafi verið að finna sérstaka umfjöllun um hæð urðunarreina eða takmarkanir þar að lútandi.  Sniðmynd A-A, sem unnin hafi verið af Verkfræðistofu Suðurlands, hafi ekki verið ætlað að setja sérstakar takmarkanir þar að lútandi heldur einungis sett fram til viðmiðunar, enda hafi umfjöllun um hæð urðunarreina ekki verið  tekin upp í greinargerðinni eða deiliskipulagsuppdrættinum, sem hefði þurft að gera ef ætlunin hefði verið að binda hendur stjórnvalda og notendur eigna á svæðinu við þetta atriði. 

Minnt sé á að deiliskipulag sé stjórnvaldsákvörðun sem birta skuli, annars vegar með skriflegri greinargerð og hins vegar á uppdrætti, sbr. 23. gr. laga nr. 73/1997 og 11. gr. þágildandi skipulagslaga nr. 19/1964, og eldri skipulagsreglugerð nr. 318/1985.  Þess þurfi að gæta að samræmi sé í efni þessa tveggja skjala.  Í greindu ákvæði laga nr. 73/1997 sé tiltekið hvaða atriði skuli koma fram í greinargerðinni en sambærileg ákvæði hafi verið í eldri lögum.  Eins og tekið sé fram í lagaákvæðinu „…atriði sem skylt er að hlíta samkvæmt skipulaginu“ þurfi þau atriði sem skipulag eigi að vera bindandi um fyrir stjórnvöld, eigendur og notendur fasteigna að koma fram í greinargerð og uppdrætti að því marki sem efni skipulags sé lýst þar.  Það hafi ekki verið gert í þessu tilviki varðandi hæð urðunarreina eða einstakar framkvæmdir bundnar ákveðnum skilyrðum varðandi tíma. 

Framangreint sé líka í samræmi við úrskurð umhverfisráðuneytisins frá 31. ágúst 1998, en eins og fyrr greini hafi ráðuneytið ekki talið ástæðu til að takmarka hæð reina í starfsleyfi til stöðvarinnar þar sem í deiliskipulagi svæðisins væri ekki fjallað um þennan þátt.  Þrátt fyrir að ráðuneytið hafi verið að fjalla um útgáfu starfsleyfis til handa sorpstöðinni hafi skipulag svæðisins engu að síður komið til skoðunar vegna athugasemda sem þá hafi komið fram við hæð urðunarreina.  Minnt sé á að umhverfisráðuneytið fari með yfirstjórn skipulags- og byggingarmála skv. 3. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, sbr. einnig 1. gr. laga nr. 19/1964 og 3. gr. laga nr. 54/1978, sbr. 14. og 15. gr. laga nr. 47/1990, þar sem tekið sé fram að umhverfisráðuneytið fari með stjórn þessara mála.  Það hafi því þegar verið kveðinn upp úrskurður um þetta atriði af hálfu æðsta stjórnvalds skipulags- og byggingarmála.  Þeim úrskurði hafi aldrei verið hnekkt.  Það skipti hins vegar engu máli í dag, enda nýtt deiliskipulag tekið gildi. 

Þá hafi komið fram hjá höfundi deiliskipulagsins frá 1993 að sniðmyndin hafi einungis átt að vera leiðbeinandi og hafi ekki átt að fela í sér skilyrði eða ná yfir allt svæðið.  Það hafi einungis verið sett fram til skýringar þar sem ekki hafi verið unnt, miðað við fyrirliggjandi upplýsingar, að láta það hafa víðtækara gildi.  Það liggi því fyrir að sniðmynd A-A hafi ekki getað talist vera hluti af bindandi ákvæðum deiliskipulags á svæðinu þar sem ekki hafi verið fjallað um það með skýrum hætti í skipulagsskilmálum, hvorki í greinargerð né á deiliskipulagsuppdrætti, heldur eingöngu minnst á það sem snið á urðunarsvæði samkvæmt sniðmerkingu á korti.  Sniðið hafi því ekki getað falið í sér slíkar takmarkanir á hæð urðunarreina sem afstaða kærenda virðist byggja á. 

Þá sé ljóst að enda þótt litið yrði svo á að sniðmyndin væri hluti af deiliskipulaginu frá 1993 væri ekki unnt að heimfæra sniðmynd A-A á allt urðunarsvæðið þar sem sniðinu hafi verið markaður einn ákveðinn staður og hann einkenndur (staðsettur) á grunnkorti.  Sniðmynd A-A hafi því einungis gilt fyrir þann eina stað.  Það verði að teljast harla óvenjulegt ef styðjast ætti við einungis eitt kennisnið í svo umfangsmiklu máli.  Gildi hins vegar sniðmynd A-A fyrir þann hluta af svæðinu þar sem það hafi verið tekið, og ef það ætti að gilda fyrir heildarsvæðið, væri fyllingarhæð um 18,2 m á öllu svæðinu samkvæmt því.  Þegar fyllingarhæðir í sniðmyndinni hafi verið heimfærðar upp á mældar yfirborðshæðir urðunarreina, áður en nýtt deiliskipulag hafi tekið gildi, hafi fyllingarhæðir verið í lagi. 

Starfsemi sorpstöðvarinnar lúti opinberu eftirliti sem taki mið af starfsleyfi stöðvarinnar.  Hinn 4. desember 2002 hafi Umhverfisstofnun gefið út starfsleyfi til sex ára fyrir urðunarstað stöðvarinnar og hafi því endurnýjað eldra starfsleyfi frá 22. september 1998.  Einn kærenda, K, hafi kært útgáfu starfsleyfisins en með úrskurði umhverfisráðuneytisins frá 26. júní 2003 hafi kröfum hennar verið hafnað og ákvörðun Umhverfisstofnunar staðfest óbreytt. 

Starfsemi og staðsetning urðunarsvæðisins í Kirkjuferjuhjáleigu hafi verið samþykkt á sínum tíma af hálfu þeirra sérfróðu aðila sem að málinu hafi komið og hafi sorpstöðin ætíð reynt að haga starfsemi sinni í samræmi við þær kröfur sem gerðar séu í starfsleyfi stöðvarinnar, sem og opinberum fyrirmælum.  Starfsemin brjóti ekki bága við gildandi aðal- og deiliskipulag og hafi stöðin auk þess öll tilskilin leyfi.  Athugasemdum varðandi starfsemi og rekstur stöðvarinnar hafi auk þess verið hafnað af hálfu stjórnvalda.  Að mati sorpstöðvarinnar séu umkvörtunaratriði kærenda ekki á rökum reist. 

Andsvör kærenda við greinargerðum Sveitarfélagsins Ölfuss og Sorpstöð Suðurlands:  Kærendur telja fráleitt að halda því fram að þau eigi ekki lögvarða hagsmuni tengda hinni kærðu ákvörðun enda séu þau eigendur aðliggjandi jarða.  Kærendur hafi þurft að sæta því að sorphaugarnir byrgi fjallasýn þeirra, þaðan sé lyktarmengun, sjónmengun auk þess sem rusl fjúki á jarðir þeirra.  Þá fylgi sorphaugunum fjöldi vargfugla sem hætta sé á að smiti búfénað kærenda, hætta sé á mengun grunnvatns, Ölfusár og lands og þar sé enn urðað riðufé, sbr. fundargerð sorpstöðvarinnar frá 5. desember 2007. 

Vegna fullyrðinga þess efnis að Auðsholtshjáleiga sé í 1,5 km fjarlægð frá hinu deiliskipulagða svæði, sé rétt að taka fram, að aðeins séu 300-400 m á milli sorpstöðvarinnar og lands Auðsholtshjáleigu.  Kort sem sorpstöðin og sveitarfélagið hafi lagt fram tilgreini augljóslega ekki fjarlægð milli landamerkja lands sorpstöðvarinnar og landa kærenda.  Fullyrða megi að verð fyrir jarðir kærenda hafi fallið vegna nálægðar við stöðina.  Það sé því fjarstæða að þau hafi engra lögmætra hagsmuna að gæta vegna breytinga á deiliskipulaginu sem hafi í för með sér hærri urðunarreinar og meira sorpmagn. 

Ekki verði heldur fallist á að vísa beri máli þessu frá úrskurðarnefndinni vegna dómsmáls þess er höfðað hafi verið vegna sorpstöðvarinnar enda hafi því máli verið vísað frá dómi.

Kærendur mótmæla þeirri túlkun sveitarfélagsins og sorpstöðvarinnar að ákvæði 56. gr. laga nr. 73/1997 eigi fyrst og fremst við um framkvæmdir samkvæmt IV. kafla laganna en ekki framkvæmdir sem falli undir III. kafla laganna.  Vísi kærendur m.a. til þess að í 1. mgr. 56. gr. laganna sé vísað til 27. gr. laganna þar sem fjallað sé um framkvæmdir sem háðar séu framkvæmdaleyfi.  Þá sé 4. mgr. 56. gr. alls ekki einskorðuð við byggingaleyfisskyldar framkvæmdir, sbr. orðalag greinarinnar. 

Þá telji kærendur fráleita þá málsástæðu að ekki sé tilefni til beitingar úrræðis samkvæmt 4. mgr. 56. gr. þar sem framkvæmdum samkvæmt eldra skipulagi hafi verið hætt.  Það sem máli skipti sé að ennþá sé verið að urða sorp í andstöðu við gamla deiliskipulagið, í „ólögmætar hæðir“.  Með nýju skipulagi reyni sveitarfélagið að gera það ólögmæta ástand lögmætt sem sé í andstöðu við ákvæði 4. mgr. 56. gr. laganna.  Starfsemi hafi alls ekki verið hætt. 

Sveitarfélagið og sorpstöðin geri mikið úr því að ekki sé hægt að lækka urðunarreinar og vísa þar til úrskurðar Umhverfisstofnunar og tillögu Skipulagsstofnunar um nýtt deiliskipulag vegna þessa.  Sé látið að því liggja að nauðsyn hafi verið að breyta skipulaginu vegna þessa sem sé fráleitt.  Auðvitað hafi verið hægt, jafnvel eftir að athugasemdir hafi komið fram, að urða sorp í hæðir samkvæmt gamla skipulaginu.  Jafnvel þótt rétt væri að ekki væri hægt að lækka urðunarreinar hafi engin ástæða verið til að halda áfram að urða í hæstu hæðir.  Sé þetta sérstaklega ámælisvert ef um óafturkræfar framkvæmdir sé að ræða eins og haldið sé fram í málatilbúnaði sveitarfélagsins og sorpstöðvarinnar.  Enn sé því gengið á rétt kærenda.

Mótmælt sé þeirri málsástæðu að hagsmunir sorpstöðvarinnar og sveitarfélagsins séu ríkari en „óljósir“ hagsmunir kærenda eins og það sé orðað í greinargerðunum.  Lögin séu skýr.

Vettvangsskoðun:  Úrskurðarnefndin kynnti sér með óformlegum hætti aðstæður á vettvangi hinn 18. september 2008. 

Niðurstaða:  Í máli þessu er deilt um gildi samþykktar bæjarstjórnar Sveitarfélagsins Ölfuss um deiliskipulag sorpurðunarsvæðis Sorpstöðvar Suðurlands í landi Kirkjuferjuhjáleigu í Ölfusi en með samþykktinni féll úr gildi eldra deiliskipulag svæðisins. 

Af hálfu sveitarfélagsins og sorpstöðvarinnar er krafist frávísunar máls þessa og því haldið fram að kærendur eigi ekki lögvarða hagsmuni tengda hinni kærðu ákvörðun.  Á þetta verður ekki fallist.  Meðal kærenda eru eigendur jarðarinnar Strýtu sem liggur að Kirkjuferjuhjáleigu ásamt því að aðrir kærendur eru eigendur aðliggjandi jarða.  Miðað við aðstæður á umræddu svæði verður að fallast á að grenndaráhrif frá starfsemi sorpstöðvarinnar aukast nokkuð vegna þeirra breytinga sem hið kærða deiliskipulag felur í sér og er kærendum því játuð kæruaðild að máli þessu. 

Þá er því haldið fram að vísa beri málinu frá sökum þess að rekið hafi verið dómsmál fyrir Héraðsdómi Suðurlands vegna sama sakarefnis á sama tíma og kærendur settu fram sína kæru til úrskurðarnefndarinnar.  Dómsmálinu var hins vegar vísað frá áður en úrskurðarnefndin tók málið til meðferðar og hefur engin efnisleg afstaða verið tekin til málsins af hálfu dómstóla.  Verður því ekki fallist á frávísun málsins af þeirri ástæðu.

Eins og að framan er rakið var upphaflegt deiliskipulag fyrir sorpurðunarsvæðið staðfest á árinu 1993.  Af málsgögnum verður ráðið að nokkur ágreiningur hafi staðið um rekstur sorpstöðvarinnar, er laut að framkvæmd við urðun sorps í sérstakar urðunarreinar, sbr. bréf skipulags- og byggingarfulltrúa til sorpstöðvarinnar, dags. 20. nóvember 2001.  Sagði þar m.a. að hæð urðunarreina á svæðinu bryti í bága við deiliskipulag svæðisins og þess krafist að framkvæmt yrði eftir staðfestu deiliskipulagi ella yrði beitt ákvæðum 1. mgr. 57. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Í kjölfar þessa samþykkti bæjarráð að beita sorpstöðina dagsektum á grundvelli laganna.  Var sú ákvörðun kærð til úrskurðarnefndarinnar en kæran dregin til baka með bréfi, dags. 29. ágúst 2003. 

Hin kærða ákvörðun um nýtt deiliskipulag sorpurðunarsvæðisins virðist grundvallast á tillögu Skipulagsstofnunar frá 15. mars 2004 þess efnis að unnið verði nýtt deiliskipulag svæðisins.  Segir m.a. í nefndu bréfi að Skipulagsstofnun telji ljóst með tilliti til starfsemi sorpstöðvarinnar að óframkvæmanlegt sé að lækka hæð urðunarreina til samræmis við gildandi deiliskipulag.  Megi líta svo á að um sé að ræða ómöguleika þar sem umrót sorphaugs leiði til verulegs umhverfistjóns og mengunar.  Leggi Skipulagsstofnun til að gert verði nýtt deiliskipulag fyrir sorpstöðina.  Er framangreint ítrekað í síðari bréfum stofnunarinnar varðandi sama efni.  Þá kemur og fram í bréfi Umhverfisstofnunar, dags. 31. mars 2004, að samkvæmt ákvæðum í starfsleyfi stöðvarinnar sé óheimilt að hrófla við úrgangi sem þegar hafi verið urðaður. 

Samkvæmt framansögðu töldu bæði bæjarstjórn og Skipulagsstofnun að framkvæmdir við urðun sorps á sorpurðunarsvæði stöðvarinnar væru í andstöðu við eldra deiliskipulag svæðisins.  Verður ekki annað ráðið en að sú hafi verið raunin, enda höfðu ekki verið virt ákvæði skipulagsins um hámarkshæð urðunarreina, en á deiliskipulagsuppdrætti svæðisins er vísað í snið A-A, þar sem gerð er grein fyrir leyfilegri hæð reinanna en líta verður svo á að umrædd sneiðmynd hafi verið hluti eldra deiliskipulags.  Verður ekki heldur fallist á að úrskurðarnefndin sé bundin af sjónarmiðum sem fram koma í úrskurði umhverfisráðuneytisins frá 31. ágúst 1998 um starfsleyfi sorpstöðvarinnar enda var þar ekki kveðið á um gildi umrædds deiliskipulags.

Samkvæmt 4. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga er óheimilt að breyta skipulagi svæðis þar sem framkvæmt hefur verið í ósamræmi við skipulag fyrr en hin ólöglega bygging, eða byggingarhluti, hefur verið fjarlægð, jarðrask afmáð eða starfsemi hætt.  Verður að telja að ákvæðið taki til allra skipulagsskyldra og leyfisskyldra framkvæmda.  Var bæjarstjórn því óheimilt að samþykkja hina kærðu ákvörðun nema að því undangengnu að framkvæmdir þær sem farið höfðu í bága við eldra skipulag yrðu fjarlægðar, jarðrask afmáð og starfsemi hætt, enda verður ekki fallist á að meintur ómöguleiki eða skilmálar í starfsleyfi hafi geta réttlætt það að ákvæðinu væri vikið til hliðar.  Verður hin kærða ákvörðun því felld úr gildi. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna mikilla anna hjá úrskurðarnefndinni. 

Úrskurðarorð:

Samþykkt bæjarstjórnar Sveitarfélagsins Ölfuss frá 21. desember 2006, um deiliskipulag sorpurðunarsvæðis Sorpstöðvar Suðurlands í landi Kirkjuferjuhjáleigu, er felld úr gildi. 

 

_________________________________
Hjalti Steinþórsson

 

______________________________           _______________________________
Ásgeir Magnússon                                             Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

30/2007 Hveramýri

Með

Ár 2008, fimmtudaginn 30. október, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 30/2007, kæra á ákvörðun sveitarstjórnar Hrunamannahrepps frá 7. mars 2007 um að samþykkja deiliskipulag frístundabyggðar í Hveramýri í landi Garðs í Hrunamannahreppi.  Jafnframt er kærð ákvörðun byggingarfulltrúa hreppsins frá 14. mars 2006 um að veita stöðuleyfi fyrir tveimur sumarhúsum í Hveramýri. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 16. apríl 2007, er barst nefndinni 18. sama mánaðar, kæra K og B, Hvammi, Hrunamannahreppi, þá ákvörðun sveitarstjórnar frá 7. mars 2007 að samþykkja deiliskipulag frístundabyggðar í Hveramýri í landi Garðs í Hrunamannahreppi. 

Jafnframt er kærð ákvörðun byggingarfulltrúa hreppsins frá 14. mars 2006 um að veita stöðuleyfi fyrir tveimur sumarhúsum í Hveramýri.  Gera kærendur þá kröfu að hinar kærðu ákvarðanir verði felldar úr gildi. 

Málavextir:  Forsaga máls þessa er sú að á fundi sveitarstjórnar Hrunamannahrepps hinn 14. febrúar 2006 var samþykkt að auglýsa breytingu á aðalskipulagi sveitarfélagsins er fól m.a. í sér að landnotkun á um 6 ha svæði, Hveramýri, yrði breytt úr landbúnaðarsvæði í frístundabyggð.  Aðkoma að umræddu svæði frá þjóðvegi hafði verið um veg sem liggur um land Hvamms. 

Tillagan var auglýst og bárust athugasemdir m.a. frá kærendum máls þessa.  Bentu þeir á að landspildu þessari hefði verið skipt úr jörðinni Hvammi á fimmta áratug síðustu aldar.  Skýrt hefði verið tekið fram þegar landið hefði verið tekið á leigu árið 1946 að það væri leigt til „…garðyrkju og venjulegs búreksturs og [..] leiguliða heimilt að reisa á því gróðurhús, fénaðarhús og önnur mannvirki er að starfi hans lýtur“.  Í tengslum við starfsemi garðyrkjustöðvarinnar hafi leigutaka verið heimil umferð eftir vegi um land Hvamms að landi sínu í Hveramýri.  Teldu kærendur sér ekki skylt að taka við þeirri umferðaraukningu sem yrði við breytta nýtingu landsins.  Sveitarstjórn tók tillöguna fyrir á fundi sínum hinn 27. júní 2006 og samþykkti eftirfarandi umsögn um fyrrgreinda athugasemd:  „Í stað þess að fella út svæði fyrir frístundabyggð á landspildunni Hveramýri mun sveitarstjórn beina því til eigenda svæðisins að leita lausna á aðkomu að svæðinu, annað hvort með samkomulagi við eigendur Hvamms I eða með nýjum vegi á öðrum stað og ekki verða gefin út byggingarleyfi fyrir frístundahús fyrr en viðeigandi lausn hefur fundist sem eigendur Hvamms I og landspildunnar Hveramýri geta sætt sig við.  Svæðið verður því skilgreint sem svæði fyrir frístundabyggð í aðalskipulagi.“  Var aðalskipulagsbreyting þessi endanlega samþykkt í sveitarstjórn hinn 16. ágúst 2006 og tók hún gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda hinn 4. október sama ár. 

Hinn 13. september 2006 var samþykkt á fundi skipulagsnefndar að auglýsa tillögu að deiliskipulagi frístundabyggðar í Hveramýri og staðfesti sveitarstjórn þá afgreiðslu hinn 4. október s.á. 

Í deiliskipulagstillögunni fólst að á um 6 ha svæði um 500 m austan við bæinn Hvamm yrði gert ráð fyrir sjö lóðum á bilinu 2.990-7.393 fermetrar að stærð þar sem heimilt yrði að reisa allt að 180 fermetra frístundahús, allt að tvær hæðir, með 6 m mænishæð.  Var samkvæmt tillögunni gert ráð fyrir að aðkoma að svæðinu yrði um veg í landi kærenda.  Komu kærendur á framfæri athugasemdum við auglýsta tillögu þar sem fyrri afstaða þeirra til aðkomu að svæðinu var m.a. ítrekuð. 

Á fundi skipulagsnefndar hinn 8. febrúar 2007 var tillagan lögð fram að nýju ásamt minnisblaði lögmanna um innkomna athugasemd og var tillagan samþykkt.  Jafnframt var skipulagsfulltrúa falið að svara athugasemdinni í samræmi við framlagt minnisblað.  Staðfesti sveitarstjórn Hrunamannahrepps greinda afgreiðslu á fundi sínum hinn 7. mars 2007 og var auglýsing um gildistöku deiliskipulagsins birt í B-deild Stjórnartíðinda hinn 16. maí 2007. 

Hinn 14. mars 2006 mun byggingarfulltrúi Hrunamannahrepps hafa veitt stöðuleyfi fyrir sumarhúsi að Hveramýri. 

Hafa kærendur skotið greindri deiliskipulagsákvörðun, sem og ákvörðun um stöðuleyfi, til úrskurðarnefndarinnar eins og að framan greinir. 

Málsrök kærenda:  Af hálfu kærenda er bent á að þeir hafi mótmælt tillögu að deiliskipulagi en þeir hafi ekkert frétt af meðferð málsins fyrr en með bréfi skipulagsfulltrúa, dags. 20. mars 2007.  Af því bréfi megi helst ráða að tillaga að deiliskipulagi hafi verið samþykkt.  Það segi þó hvergi berum orðum og ekki sé að finna efnislegan rökstuðning í bréfinu en staðhæft að farið hafi verið eftir skipulags- og byggingarlögum við afgreiðslu málsins.  Þá megi af því ráða að umferðarréttur eigenda Hveramýrar í gegnum land Hvamms sé óháður notkun, þ.e.a.s. að skilyrði aðalskipulagsins skipti engu máli.  Samþykkt deiliskipulags í þessa veru sé andstæð ákvæði 4.11.2 í skipulagsreglugerð og valdi eigendum Hvamms verulegu ónæði. 

Veitt hafi verið tímabundið stöðuleyfi fyrir tveimur sumarhúsum í Hveramýri en samkvæmt gr. 4.4 í byggingarreglugerð nr. 441/1998 sé ekki gert ráð fyrir því að veitt sé stöðuleyfi fyrir sumarhúsi eða öðrum mannvirkjum sem standa eigi áfram eftir að stöðuleyfistímabili ljúki.  Stöðuleyfið hafi hvorki verið samþykkt af byggingarnefnd né hreppsnefnd og þá sé liðið meira en eitt ár frá því að leyfið hafi verið veitt og það því ekki lengur í gildi.  Hafi hið svonefnda stöðuleyfi enga lagaheimild. 

Málsrök Hrunamannahrepps:  Af hálfu sveitarfélagsins er vísað til þess að áður en tillaga um deiliskipulag hafi verið lögð fyrir í skipulagsnefnd hafi eigandi Hveramýrar lagt fram samning er sýnt hafi fram á að eigendum landsins væri heimil aðkoma að því, óháð nýtingu þess.  Þessi gögn hafi ekki legið fyrir þegar breyting á aðalskipulagi hafi verið samþykkt í sveitarstjórn.  Í ljósi þessa hafi verið ákveðið að halda áfram með málið þó svo að ekki lægi fyrir samkomulag eigenda landsins og Hvamms um lausn á því.  Ekki verði séð hvernig samþykkt deiliskipulagsins sé andstæð ákvæðum 4.11.2 í skipulagsreglugerð enda komi ekki efnislega fram í kæru með hvaða hætti svo sé og vísar sveitarfélagið til fyrrgreinda gagna sem landeigandi svæðisins hafi lagt fram. 

Óskað hafi verið eftir stöðuleyfi fyrir sumarhúsi á Hveramýri meðan beðið væri eftir fullnaðarafgreiðslu á deiliskipulagi svæðisins og hafi byggingarfulltrúi með bréfi, dags. 14. mars 2006, heimilað flutning á sumarhúsi frá Selfossi og veitt því stöðuleyfi meðan gengið væri frá skipulagsmálum.  Hafi leyfið ekki verið lagt fyrir byggingarnefnd enda hafi byggingarfulltrúi heimild til að afgreiða slík mál án hennar samþykkis.

Málsrök eigenda Hverarmýrar:  Eigendum landspildunnar Hverarmýrar, sem hið umdeilda deiliskipulag tekur til, var gefinn kostur á að koma að sjónarmiðum sínum í kærumáli þessu.  Mótmæla þeir kröfum kærenda í málinu.  Hvað stöðuleyfi varðar taka þeir fram að leyfi hafi verið veitt fyrir einu húsi hinn 14. mars 2006 og hafi það verið flutt á staðinn í framhaldi af því.  Húsið hafi verið þarna á bráðabirgðaundirstöðum og ekki fest á nokkurn hátt.  Hafi ekkert verið unnið við húsið fyrr en eftir að deiliskipulagið hafi tekið gildi og teikningar verið samþykktar.

Varðandi umferðarrétt að landspildunni vísa eigendur til fyrirliggjandi samnings frá 13. ágúst 1983 og minnisblaðs frá Lögmönnum Suðurlandi þar sem fram komi að réttur til aðkomu að spildunni sé talinn óháður notkun hennar.

———————-

Aðilar hafa fært fram frekari rök í máli þessu sem ekki verða rakin nánar en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn málsins.

Niðurstaða:  Kærendur styðja ógildingarköfu sína á hinni kærðu deiliskipulagsákvörðun þeim rökum að hún fari í bága við gildandi aðalskipulag enda sé hún andstæð gr. 4.11.2 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998.  Auk þess verði grenndaráhrif gagnvart þeim vegna umferðar að hinu skipulagða sumarhúsasvæði óásættanleg. 

Í gr. 4.11.2 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998 segir að í svæðisskipulagi og á sveitarfélagsuppdrætti aðalskipulags skuli gera grein fyrir þegar byggðum og fyrirhuguðum svæðum fyrir frístundabyggð utan þéttbýlisstaða.  Þá segir m.a. í ákvæðinu að gera skuli grein fyrir tengslum slíkra svæða við samgöngur, þjónustu og opin svæði.  Jafnframt segir m.a. í gr. 4.16.2 sömu reglugerðar að á sveitarfélagsuppdrætti aðalskipulags skuli gera grein fyrir þjóðvegum og almennum vegum.  Einnig skuli gera grein fyrir gömlum þjóðbrautum og göngu-, hjólreiða- eða reiðstígum, þegar til staðar eða fyrirhuguðum. 

Frístundasvæði það sem hið kærða deiliskipulag tekur til var fært inn á sveitarfélagsuppdrátt aðalskipulags með breytingu sem samþykkt var í sveitarstjórn Hrunamannahrepps 16. ágúst 2006.  Ekki er þar gerð grein fyrir tengingu svæðisins við samgöngur og ekki er heldur á uppdrætti aðalskipulags sýndur vegur sá sem fyrir var að landi Hveramýrar og ætlunin mun hafa verið að nýta fyrir umferð að og frá deiliskipulagssvæðinu.  Var þó full þörf á að gera grein fyrir vegtengingu við svæðið þar sem fyrir lá að ágreiningur var með hagsmunaaðilum um þetta atriði.  Verður að telja, eins og hér stendur á, að hið umdeilda deiliskipulag eigi sér ekki fullnægjandi stoð í aðalskipulagi hvað varðar aðkomu að svæðinu og fullnægi því ekki skilyrði 2. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 þar sem kveðið er á um að deiliskipulag skuli gert á grundvelli aðalskipulags. 

Á uppdrætti hins kærða deilskipulags sýnist ekki vera gerð með skýrum hætti grein fyrir afmörkun skipulagssvæðis og sætti sá ágalli aðfinnslum af hálfu Skipulagsstofnunar við afgreiðslu hennar á deiliskipulagstillögunni.  Af samanburði við aðalskipulagsuppdrátt og af skýringum á deiliskipulagsuppdrætti verður þó ráðið að deiliskipulagið taki til svæðis sem sýnt er í stækkaðri mynd í mælikvarða 1:1400 á uppdrætti deiliskipulagsins þar sem jafnframt er vísað til hnitaskrár um afmörkun svæðisins.  Í skilmálum sem fram koma á deiliskipulagsuppdrætti kemur fram að aðkoma að lóðum sé frá þjóðvegi nr. 30.  Á uppdrættinum er sýndur vegur sem liggur að deiliskipulagssvæðinu en hann er allur utan þess og sama á að hluta til við um vegtengingar við einstakar lóðir, sé við það miðað að punktar í tilgreindri hnitaská séu ákvarðandi um afmörkun svæðisins.  Telur úrskurðarnefndin að hinu umdeilda skipulagi sé svo áfátt, bæði hvað framsetningu og samræmi við aðalskipulag varðar, að leiða eigi til ógildingar og verður það því fellt úr gildi. 

Af hálfu kærenda er jafnframt kært stöðuleyfi sem þeir halda fram að veitt hafi verið fyrir staðsetningu tveggja sumarhúsa í Hveramýri.  Upplýst hefur verið af hálfu byggingaryfirvalda Hrunamannahrepps að einungis hafi verið veitt stöðuleyfi fyrir einu húsi á umræddum stað og hafi það leyfi verið veitt hinn 14. mars 2006.  Fyrir liggur að kærendum var kunnugt um hús það sem umdeilt stöðuleyfi tekur til þegar á árinu 2006, en í bréfi þeirra til skipulagsfulltrúa, dags. 19. maí það ár, og í bréfi lögmanns þeirra til hans, dags. 28. nóvember sama ár, koma fram athugasemdir kærenda varðandi sumarhús á svæðinu.  Bar kærendum þá að kynna sér hvernig háttað væri leyfisveitingu vegna þessara mannvirkja og var kærufrestur vegna umrædds stöðuleyfis því löngu liðinn er kærendur skutu málinu til úrskurðarnefndarinnar hinn 16. apríl 2007.  Verður þessum lið kærunnar því vísað frá úrskurðarnefndinni. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Úrskurðarorð: 

Ákvörðun sveitarstjórnar Hrunamannahrepps frá 7. mars 2007 um að samþykkja deiliskipulag frístundabyggðar í Hveramýri í landi Garðs í Hrunamannahreppi er felld úr gildi.

Kröfu kærenda um ógildingu stöðuleyfis frá 14. mars 2006 fyrir flutningshúsi er vísað frá úrskurðarnefndinni. 

 

_________________________________
Hjalti Steinþórsson

 

 

______________________________       _______________________________
Ásgeir Magnússon                                           Þorsteinn Þorsteinsson