Úrskurðir Archive - Page 86 of 271 - Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála

jún 13

47/2018 Hólmasel

Með UUA

Árið 2019, þriðjudaginn 11. júní, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 47/2018, kæra á ákvörðun byggingafulltrúans í Reykjavík um að synja umsókn um byggingarleyfi fyrir breyttri notkun hluta Hólmasels 2, Reykjavík.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 18. mars 2018, er barst nefndinni 19 s.m., kærir eigandi eignarhluta 0104, að Hólmaseli 2, Reykjavík, þá ákvörðun byggingafulltrúans í Reykjavík frá 20. febrúar 2018 að synja umsókn um byggingarleyfi fyrir breyttri notkun nefnds eignarhluta hans. Skilja verður málskot kæranda svo að krafist sé ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg 19. mars 2019.

Málavextir: Mál þetta á sér nokkra forsögu. Hinn 12. maí 1998 samþykkti byggingarfulltrúinn í Reykjavík umsókn þáverandi eiganda fyrrgreinds eignarhluta í fasteigninni að Hólmaseli 2 um byggingarleyfi til að breyta atvinnuhúsnæði í rýmum 01-0103 og 01-0104 í íbúðir og breyta innbyrðis stærðarhlutföllum eignarhlutanna. Í rými 01-0103 hafði verið 37,7 m2 verslunarhúsnæði og í rými 01-0104 hafði verið 107 m2 sérhæfð eign. Í samþykkt byggingarfulltrúa var tekið fram að lokaúttekt byggingarfulltrúa væri áskilin og að leyfið félli úr gildi hæfust framkvæmdir ekki innan árs frá samþykki þess. Lokaúttekt þessi virðist aldrei hafa farið fram.

Reykjavíkurborg sendi engu að síður tilkynningu, dags. 5. desember 2000, til Fasteignamats ríkisins, nú Þjóðskrár, um að notkun rýmis 01-0104 skyldi breytt úr sérhæfðri eign í íbúð og var sú breyting skráð í fasteignaskrá 14. s.m. Skráningin byggðist á teikningu samþykktri 12. maí 1998 og meðfylgjandi skráningartöflu. Samkvæmt teikningunni er rými 01-0103 íbúð að stærð 91 m2 og rými 01-0104 íbúð að stærð 53,9 m2. Breytingar á innbyrðis stærðum eignarhlutanna, sem fram koma á teikningunni voru þó aldrei gerðar.

Hinn 26. október 2015 sendi Reykjavíkurborg aðra tilkynningu til Þjóðskrár þess efnis að samkvæmt þinglýstri eignaskiptayfirlýsingu skyldi rými 01-0104 skráð sem þjónustuhúsnæði og sett í skattflokk með atvinnuhúsnæði og skráningu eignarhlutans breytt í samræmi við það sama dag. Kærandi fékk tilkynningu frá Reykjavíkurborg, dags. 18. nóvember 2015, um að álagning fasteignagjalda hefði verið endurskoðuð. Var tekið fram að breytingin tæki til þess að 107 m2 íbúðarhúsnæði yrði skattlagt sem atvinnuhúsnæði. Átti kærandi í nokkrum samskiptum við Reykjavíkurborg í kjölfar þessa og sótti hann um byggingarleyfi vegna umrædds húsnæðis 18. desember 2017. Í umsókninni var sótt um „[t]ilfærsl[u] á innveggjum vegna íbúðarbreytingar. Stækkun á íbúð og baðherbergi, þannig að bílskúr minnkar“. Í bréfi kæranda til byggingarfulltrúa, dags. 15. desember 2017, kemur jafnframt fram að sótt sé um byggingarleyfið til að endurskrá rými 01-0104 sem íbúð.

Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 20. febrúar 2018 var erindi kæranda tekið fyrir. Samkvæmt tilkynningu um afgreiðslu máls, dags. 21. s.m., kemur fram að „[s]ótt [sé] um leyfi til að breyta áður samþykktu erindi BN016633 sem ekki tók gildi en er nú búið að framkvæma og hefur að auki breyst þannig að íbúð 0103 minnkar og 0104 er að hluta til orðið bílskúr með hurð inn í hann á norðurhlið húss á lóð nr. 2 við Hólmasel.“ Erindi kæranda var hafnað þar sem samþykki meðeigenda skorti.

Málsrök kæranda: Kærandi telur að hann hafi mátt treysta skráningu í Þjóðskrá er hann hafi fest kaup umræddri fasteign að Hólmaseli 2. Um opinbera skráningu sé að ræða og hafi kærandi, fasteignasalan og bankinn sem veitti lán öll gengið út frá því að um íbúðarhúsnæði hafi verið að ræða, en ekki atvinnuhúsnæði. Þá hafi kaupsamningi verið þinglýst hjá sýslumanni 10. október 2015 á þeim forsendum að um kaup á íbúðarhúsnæði hafi verið að ræða.

Kærandi bendir á að umsókn hans um endurskráningu eigi bara við um rými 01-0104 en ekki 01-0103, líkt og byggingarfulltrúi virðist telja. Stærð rýmis 01-0103 hafi haldist óbreytt frá upphafi og komi máli þessu ekki við. Allar breytingar á fermetrafjölda hafi varðað breytingar á herbergjum innan rýmis 01-0104. Skráningin frá 5. desember 2000 byggi ekki á neinum gögnum eða leyfum og starfsmaður Reykjavíkurborgar hafi viðurkennt að um mistök hafi verið að ræða. Fyrri leyfishafar hafi ekki farið eftir teikningum og því hafi ekki átt að senda inn hina breyttu skráningu til Þjóðskrár á árinu 2000. Það hafi hins vegar verið gert og skráningin staðið í 15 ár. Kærendur hafi gengið út frá því að opinber skráning sem hafi staðið svo lengi hafi verið rétt.

Kærandi telur að ekki þurfi að afla samþykkis núverandi eigenda þar sem samþykki fyrri eigenda hafi legið fyrir. Allir eigendur, byggingarfulltrúi og borgarráð hafi samþykkt að breyta eigninni í íbúð. Ekki sé tækt að hrófla við skráningunni 15 árum eftir að hún tók gildi út frá ábendingum eigenda rýmis 01-0102, 14 árum eftir að þau kaupa eignina. Þess sé krafist að rými 01-0104 verði aftur skráð sem 107 m2 íbúðareign, líkt og skráningin var á kaupdegi fasteignarinnar. Hlutföllin nú séu u.þ.b. 47 m2 íbúð og u.þ.b. 60m2 lagerrými en ætti að vera 60 m2 íbúð og 47m2 bílskúr. Stærð rýmis 01-0103 hafi hins vegar ekkert breyst og ekkert bendi til þess. Allar fullyrðingar um annað séu rangar. Á það sé bent að kærandi hafi ekki notið andmælaréttar vegna ákvörðunarinnar um breytingu á skráningunni úr íbúðarhúsnæði í atvinnuhúsnæði.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Borgaryfirvöld vísa til þess að kærandi geti ekki byggt rétt á ákvörðun byggingarfulltrúa frá 12. maí 1998 um samþykki þáverandi eigenda eignarhluta í húsinu að Hólmaslóð 2. Við samþykkt þess erindis var bókað að áskilin væri lokaúttekt byggingarfulltrúa. Til þess að litið væri svo á að verk hafi verið hafið og framkvæmt þyrfti að boða byggingarfulltrúa til að framkvæmda lokaúttekt á húsnæðinu sem ekki hafi verið gert. Í gr. 14.1. þágildandi byggingarreglugerðar nr. 441/1998 sagði: „Byggingarleyfi fellur úr gildi hafi byggingarframkvæmdir ekki hafist innan 12 mánaða frá útgáfu þess. Byggingarframkvæmdir teljast hafnar þegar undirstöður hafa verið steyptar eða þegar byggingarfulltrúi hefur annars, eftir því sem við á, lokið úttekt á einum eða fleirum úttektarskyldum verkþáttum, sbr. gr. 48, sem framkvæmdir hafa verið samkvæmt byggingarleyfinu.“ Fyrir liggi að ekki hafi verið farið eftir framangreindu ákvæði. Af þeirri ástæðu hafi byggingarleyfið fallið úr gildi í síðasta lagi 12. maí 1999. Kærandi geti því ekki byggt rétt á því.

Með hinni nýju byggingarleyfisumsókn sé verið að sækja um breytta notkun á tveimur rýmum í íbúðir. Á síðustu samþykktu uppdráttum og skráningartöflu, samþykktum 12. nóvember 1996, er rými 01-0103 skráð sem söluturn og rými 01-0104 sem sérhæfð bygging. Engin heimild sé fyrir íbúðum í rýmunum. Í 27. gr. fjöleignarhúsalaga nr. 26/1994 sé fjallað um breytta hagnýtingu séreignar. Í 1. mgr. segir að breytingar á hagnýtingu séreignar frá því sem verið hafi eða ráð hafi verið gert fyrir í upphafi, séu háðar samþykki allra eigenda hússins. Krafa um samþykki annarra eigenda sé þó háð því að breyting á hagnýtingu hafi í för með sér verulega meira ónæði, röskun eða óþægindi fyrir aðra eigendur eða afnotahafa en áður hafi verið og gangi og gerist í sambærilegum húsum.

Byggingarfulltrúi hafi metið það svo að skilyrði 1. mgr. 27. gr. fjöleignarhúsalaga séu uppfyllt og að leggja skuli fram samþykki annarra eigenda hússins. Fyrir liggi tölvupóstur frá eigenda rýmis 01-0102 þar sem fram komi að samþykki verði ekki veitt. Því hafi byggingarfulltrúi ákveðið að synja erindinu.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um ákvörðun byggingarfulltrúa frá 20. febrúar 2018 um að synja um byggingarleyfi fyrir breyttri notkun eignarhluta 01-0104 að Hólmaseli 2.

Samkvæmt teikningu af Hólmaseli 2, samþykktri 12. nóvember 1996, var eignarhluti 01-0103 skráður sem 38,7 m2 verslun og eignarhluti 01-0104 skráður sem 107,0 m2 sérhæfð bygging. Samtals voru eignarhlutarnir því skráðir 145,7 m2.

Hinn 31. mars 1998 sótti þáverandi eigandi umræddra eignarhluta um byggingarleyfi til að breyta þeim í íbúðir. Í umsókninni fólst annars vegar að breyta notkun rýmanna en hins vegar að breyta stærð þeirra og mörkum með nýjum vegg. Samkvæmt teikningu samþykktri 12. maí 1998, sem fylgdi með byggingarleyfisumsókninni, stækkaði rými 01-0103 og yrði 91,0 m2 íbúð. Rými 01-0104 minnkaði að sama skapi og yrði 53,9 m2 íbúð. Gera átti vegg á milli eignarhlutanna á nýjum mörkum þeirra og veggurinn sem fyrir var yrði rifinn. Útveggir rýmanna tveggja gagnvart útisvæði og öðrum eignarhlutum í húsinu áttu ekki að breytast en flatarmál eignarhlutanna samtals myndi minnka úr 145,7 m2 í 144,9 m2. Málinu var frestað í tvígang hjá skipulagsnefnd Reykjavíkur þar sem vísað var til athugasemda á umsóknarblaði annars vegar og athugasemda við hljóðvist hins vegar. Erindið var að lokum samþykkt á fundi skipulagsnefndar 5. júlí 1998 þar sem tekið var fram að áskilin væri lokaúttekt byggingarfulltrúa. Borgarráð samþykkti bókun byggingarnefndar á fundi sínum 9. s.m. Á teikningunni sem fylgdi umsókninni kemur m.a. fram að veggir milli eignarhluta eigi að vera eldveggir A60 eða B90 og með 52 dB hljóðeinangrun.

Starfsmaður Reykjavíkurborgar sendi tilkynningu til Þjóðskrár, dags. 5. desember 2000, um að breyta notkun rýmis 01-0104 úr sérhæfðri eign í íbúð skv. teikningunni frá 12. maí 1998, sem fylgdi með byggingarleyfisumsókninni. Breyting þessi var gerð í fasteignaskrá 14. desember 2000. Breytingin var þó ekki í samræmi við teikninguna þar sem aðeins notkun rýmis 01-0104 var breytt en fermetrafjöldi rýma 01-0103 og 01-0104 var óbreyttur. Byggja borgaryfirvöld hina kærðu ákvörðun sína á þeirri forsendu að byggingarleyfið frá árinu 1998 hafi fallið brott þar sem áskilin lokaúttekt hafi ekki farið fram innan tilskilins frests.

Kærendur undirrituðu kaupsamning um rými 01-0103 og 01-0104 hinn 31. maí 2015. Fyrir liggur reyndarteikning sem gerð var við kaupin. Samkvæmt henni er rými 01-0103 38,7 m2 að stærð og rými 01-0104 107,0 m2, rétt eins og á samþykktri teikningu frá 12. nóvember 1996. Á reyndarteikningunni frá 2015 eru bæði rými 01-0103 og 01-0104 skráð sem ósamþykktar íbúðir. Reyndarteikningin ber með sér að engar breytingar hefðu verið gerðar á stærð eða mörkum rýma 01-0103 og 01-0104 samkvæmt samþykkta byggingarleyfinu frá 1998. Af því verður ráðið að heimilaðar framkvæmdir samkvæmt byggingarleyfinu frá 1998 fóru aldrei fram.

Í gr. 14.1 í þágildandi byggingarreglugerð nr. 441/1998 er tekið fram: „Byggingarleyfi fellur úr gildi hafi byggingarframkvæmdir ekki hafist innan 12 mánaða frá útgáfu þess. Byggingarframkvæmdir teljast hafnar þegar undirstöður hafa verið steyptar eða þegar byggingarfulltrúi hefur annars, eftir því sem við á, lokið úttekt á einum eða fleirum úttektarskyldum verkþáttum, sbr. gr. 48, sem framkvæmdir hafa verið samkvæmt byggingarleyfinu.“ Fjallað eru úttektarskylda verkþætti í 48. gr. byggingarreglugerðarinnar. Í j-lið gr. 48.1 er kveðið á um að taka þurfi út hita- og hljóðeinangrun og í o-lið sömu greinar er fjallað um úttekt á verkþáttum varðandi eldvarnir. Telja verður að gerð eldvarnar- og hljóðeinangrandi veggja sé forsenda þess að hægt sé að breyta innbyrðis mörkum og stærð rýma 01-0103 og 01-0104. Þar sem veggir þessir hafa aldrei verið gerðir og lokaúttekt á þeim því ekki farið fram eru þeir þættir byggingarleyfisins sem snúa að veggjunum, mörkum og stærð eignarhlutanna fallnir úr gildi. Í nefndri gr. 48.1. í byggingarreglugerðinni er ekki að finna kröfu um að notkunarbreyting ein og sér krefjist lokaúttektar. Samkvæmt því og í ljósi þess að útveggir rýma 01-0103 og 01-0104 breyttust hvorki gagnvart öðrum eignarhlutum né útisvæði með veitingu byggingarleyfisins telst notkunarbreyting sú sem samþykkt var með byggingarleyfinu frá 1998 standa óhögguð.

Reykjavíkurborg sendi inn aðra tilkynningu um breytta notkun rýmis 01-0104 til Þjóðskrár 26. október 2015. Breyta átti notkun rýmisins úr íbúð í þjónustu samkvæmt þinglýstri eignaskiptayfirlýsingu. Breyting þessi var gerð í fasteignaskrá þann sama dag. Verður ekki séð að kæranda hafi verið veittur andmælaréttur vegna þessa.

Fram er komið að í kjölfar breyttar skráningar eignahlutans var kærandi í samskiptum við borgaryfirvöld sem lauk með því að hann sendi inn umsókn sem lögð var fram á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 20. febrúar 2018. Í tilkynningu til kæranda um afgreiðslu málsins segir að sótt sé um „[…] leyfi til að breyta áður samþykktu erindi BN016633 sem ekki tók gildi en er nú búið að framkvæma og hefur að auki breyst þannig að íbúð 0103 minnkar og 0104 er að hluta til orðið að bílskúr með hurð inn í hann á norðurhlið húss á lóð nr. 2 við Hólmasel.“ Var umsókninni synjað þar sem samþykki meðeigenda skorti.

Aldrei var framkvæmt samkvæmt byggingarleyfinu frá 1998 að öðru leyti en því að notkun íbúðar 01-0104 var breytt. Stærð íbúðar 01-0103 hefur ekki breyst og aðilar málsins virðast sammála um að sá hluti byggingarleyfisins frá 1998 sem snýr að breytingu á stærð og mörkum rýma 01-0103 og 01-0104 hafi fallið úr gildi þar sem hvorki framkvæmdirnar né lokaúttekt á þeim hafi farið fram. Að auki varðar umsókn sú sem synjað var aðeins rými 01-0104, en tók ekki til rýmis 01-0103 og myndi samþykkt umsóknarinnar því í engu hrófla við mörkum rýmis 01-0104 gagnvart öðrum eignarhlutum.

Að öllu framangreindu virtu verður ekki séð að hin kærða ákvörðun byggingarfulltrúa hafi byggst á viðhlítandi forsendum og að rökstuðningi hafi af þeim sökum verið verulega áfátt. Eru framangreindir annmarkar þess eðlis að fella beri ákvörðunina úr gildi.

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi ákvörðun byggingafulltrúa Reykjavíkurborgar frá 20. febrúar 2018 um að synja umsókn um byggingarleyfi fyrir breyttri notkun hluta Hólmasels 2.

jún 13

Love0

46/2018 Hafravatn

Með UUA

Fyrir var tekið mál nr. 46/2018, kæra á ákvörðun Mosfellsbæjar frá 20. febrúar 2018 um að synja umsókn um skiptingu lóðar í tvo hluta og að heimila uppbyggingu á lóðunum.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 15. mars 2018, er barst nefndinni sama dag, kæra eigendur frístundalóðar í Úlfarsfellslandi, fasteignanúmer 2084959, þá ákvörðun Mosfellsbæjar frá 20. febrúar 2018 að synja umsókn um skiptingu lóðarinnar í tvo hluta og að heimila uppbyggingu á lóðunum. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi. Þá er þess krafist að viðurkenndur verði réttur kærenda til að skipta landi sínu í tvær lóðir og að stærð byggingar á hvorri lóð verði allt að 130 m2 eða að stærð bygginga á lóð þeirra verði allt að 200 m2 á óskiptri lóð. Þess er að auki krafist að ýmis ákvæði í aðalskipulagi Mosfellsbæjar verði ógilt. Að lokum er málskostnaðar krafist.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Mosfellsbæ 25. mars 2019.

Málavextir: Kærendur eru eigendur 9.247 m2 frístundarlóðar í Úlfarsfellslandi við norðanvert Hafravatn. Á lóðinni stendur nú 60 m2 sumarbústaður auk bátaskýlis. Með bréfi kærenda til skipulagsnefndar Mosfellsbæjar, dags. 13. apríl 2016, óskuðu þeir eftir leyfi sveitarfélagsins til að skipta lóð sinni í tvo hluta, sem yrðu u.þ.b. jafn stórir, og að byggja frístundahús á nýrri lóð. Skipulagsnefnd Mosfellsbæjar hafnaði erindi kærenda 3. maí 2016 með vísan til þess að það væri í ósamræmi við stefnumörkun aðalskipulags sveitarfélagsins. Bæjarstjórn Mosfellsbæjar staðfesti niðurstöðu skipulagsnefndar á fundi sínum 11. s.m. Kærendur sendu Mosfellsbæ erindi 10. janúar 2018 þar sem aftur var farið fram á heimild til að skipta umræddri lóð í tvær lóðir og byggja á þeim. Lögmaður Mosfellsbæjar svaraði kærendum með bréfi, dags. 20. febrúar s.á., þar sem erindinu var synjað.

Málsrök kæranda: Kærendur telja ýmis ákvæði aðalskipulags Mosfellsbæjar ekki standast skipulagslög nr. 123/2010, nánar tiltekið c.- og d.-lið 1. gr. laganna. Þá benda kærendur á að aðalskipulagið brjóti gegn jafnræðisreglu 65. gr. stjórnarskrár lýðveldisins Íslands nr. 33/1944 og 11. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Nýtingarréttur þeirra skerðist vegna brota Mosfellsbæjar á skipulagslögum, eignarréttarákvæðum stjórnarskrárinnar og jafnræðisreglu stjórnarskrár og stjórnsýslulaga. Í ljósi þessara lögbrota sé eðlileg krafa að kærendur fái fullan rétt til jafns við eigendur frístundalanda í öðrum frístundabyggðum sveitarfélagsins til að skipta landi sínu í tvær lóðir og byggja allt að 130 m2 bústað óháð lóðarstærð á hvorri lóð. Það sé einnig eðlileg krafa að viðurkenndur verði réttur kærenda til að byggja allt að 200 m2 hús á óskiptri lóð.

Málsrök Mosfellsbæjar: Af hálfu bæjaryfirvalda er á það bent að í kæru sé m.a. krafist ógildingar á ákveðnum þáttum aðalskipulags. Aðalskipulag Mosfellsbæjar 2011-2030 hafi verið staðfest af Skipulagsstofnun 19. september 2013 og tekið gildi með birtingu auglýsingar í Stjórnartíðindum 3. október s.á. Undirbúningur, gerð og samþykkt núgildandi aðalskipulags hafi verið fullkomlega í samræmi við ákvæði laga nr. 73/1997, líkt og staðfesting þess og auglýsing beri merki um. Bent sé á að samkvæmt 52. gr. skipulagslaga sæti ákvarðanir, sem Skipulagsstofnun og ráðherra beri samkvæmt skipulagslögum að staðfesta, ekki kæru til úrskurðarnefndarinnar. Þá sé kærufrestur samkvæmt 4. gr. laga um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála nr. 130/2011 löngu liðinn, enda hafi hann byrjað að líða á árinu 2013 þegar aðalskipulagið hafi verið staðfest.

Kærendur hafi sent Mosfellsbæ erindi 10. janúar 2018 þar sem farið hafi verið fram á heimild til að skipta landi undir frístundahús við Hafravatn í tvær sjálfstæðar lóðir og byggja á þeim. Sama erindi hafi áður verið synjað á 412. fundi skipulagsnefndar Mosfellsbæjar 3. maí 2016, sem staðfest hafi verið á 671. fundi bæjarstjórnar 11. s.m.

Fyrri ákvörðun varðandi erindi kæranda hafi ekki verið breytt, endurupptekin eða afturkölluð heldur hafi nýju erindi verið svarað með vísan til þess að þegar hefði verið tekin ákvörðun í málinu. Ákvörðun sú sem deilt sé um hafi því verið tekin 3. maí 2016 en ekki 10. janúar 2018, eins og haldið sé fram í kæru. Kærufrestur samkvæmt 4. gr. laga um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála sé því liðinn.

Allur rökstuðningur kærenda lúti að efni og forsendum núgildandi aðalskipulags. Engan rökstuðning sé þar að finna í þá átt að ákvörðun í málinu sé röng eða ógildanleg teljist núgildandi aðalskipulag gilt. Mosfellsbær telji aðalskipulagið hafa fullt gildi og að því gættu verði að hafna kröfum kærenda.

Að lokum sé bent á að hvorki sé heimild í skipulagslögum, lögum um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála né stjórnsýslulögum til að ákvarða málskostnað í kærumálum sem þessu. Séu því ekki lagaskilyrði til að taka málskostnaðarkröfuna til greina.

Viðbótarathugasemdir kærenda: Kærendur fara fram á að úrskurðarnefndin víki sæti í málinu þar sem nefndin hafi sýnt Mosfellsbæ ólögmætt langlundargeð og velvild með því að láta sveitarfélagið komast upp með að svara ekki kæru innan svarfrests. Þá hafi nefndin ekki orðið við ítrekuðum kröfum kærenda að úrskurða í málinu á grundvelli kærunnar og framkominna gagna þegar frestir Mosfellsbæjar til andmæla hafi verið löngu liðnir. Kærendur geti því ekki treyst því að úrskurðarnefndin líti hlutlaust á málið.

Kærendur fari jafnframt fram á að málið verði úrskurðað á grundvelli kæru og kærugagna, þar sem greinargerð Mosfellsbæjar hafi borist of seint. Það sé grundvallarregla stjórnsýslu og réttarfars að úrskurða eigi eða dæma á grundvelli kæru og kærugagna nema þær séu augljóslega rangar, berist andsvör ekki innan tilskilins frests. Réttur kærenda um hraða, skilvirka og gegnsæja málsmeðferð sé freklega brotinn og sveitarfélagið verði að bera hallann af því, frekar en kærendur. Þá sé því mótmælt að umsókn kærenda 10. janúar 2018 sé hluti af sama máli, þ.e. fyrri umsókn kærenda. Kærendur hafi aflað sér nýrra upplýsinga og gagna og byggi nýju umsóknina á öðrum lagarökum en áður.

Niðurstaða: Kærendur fara fram á að úrskurðarnefndin víki sæti í málinu með þeim rökum að nefndin hafi sýnt Mosfellsbæ ólögmætt langlundargeð og velvild með því að hafa tekið við gögnum frá sveitarfélaginu að liðnum lögmæltum fresti.

Í tilkynningu til kærenda, dags. 16. mars 2018, var upplýst að sökum mikils fjölda óafgreiddra mála hjá nefndinni væri fyrirsjáanlegt að úrskurður í máli þeirra yrði að öllum líkindum ekki kveðinn upp innan árs. Þeim var svo sendur tölvupóstur 13. febrúar 2019 þar sem fram kom að vænta mætti að málið yrði tekið fyrir á öðrum ársfjórðungi ársins 2019. Þá töf sem orðin er á afgreiðslu máls þessa má rekja til nefndra ástæðna.

Mosfellsbæ var tilkynnt um kæru þessa 16. mars 2018 og var veittur 30 daga frestur til að skila til úrskurðarnefndarinnar gögnum og umsögn um málið í samræmi við 5. mgr. 4. gr. laga um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála nr. 130/2010. Þrátt fyrir fjölmargar ítrekanir bárust nefndinni ekki gögn málsins fyrr en 25. mars 2019. Þrátt fyrir þann mikla drátt sem varð á afhendingu gagna frá Mosfellsbæ verður að telja, með hliðsjón af rannsóknarreglu 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993, að úrskurðarnefndinni beri að hafa við úrlausn málsins hliðsjón af greinargerð og þeim gögnum sem bárust frá sveitarfélaginu. Þess má og geta að kærendur fengu umbeðinn framlengdan frest til að skila viðbótarathugasemdum af sömu ástæðu þar sem framlenging frestsins tafði ekki afgreiðslu málsins, eins og atvikum var háttað.

Af framangreindu verður ekki séð að úrskurðarnefndin eða starfsmenn hennar hafi verið hlutdræg við meðferð kærumáls þessa í skilningi 6. tl. 1. mgr. 3. gr. stjórnsýslulaga og ekki liggja fyrir þar vanhæfisástæður sem tíundaðar eru í 1.-5. tl. ákvæðisins. Eru því ekki lagaskilyrði til þess að nefndarmenn úrskurðarnefndarinnar víki sæti í máli þessu.

Samkvæmt 1. mgr. 52. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 verða ákvarðanir, sem Skipulagsstofnun og ráðherra ber að skipulagslögum að staðfesta, ekki bornar undir úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála. Í 3. mgr. 29. gr. sömu laga kemur fram að aðalskipulag sé háð samþykki sveitarstjórnar og staðfestingu Skipulagsstofnunar og ráðherra í þeim tilvikum sem hann skal staðfesta aðalskipulag. Aðalskipulag Mosfellsbæjar 2011-2030 var samþykkt í bæjarstjórn Mosfellsbæjar 26. júní 2013, staðfest af Skipulagsstofnun 19. september s.á. og birt í B-deild Stjórnartíðinda 3. október s.á. Samkvæmt skýrum fyrirmælum skipulagslaga brestur úrskurðarnefndina vald til að taka nefnt aðalskipulag til endurskoðunar.

Samkvæmt 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 er kærufrestur til úrskurðarnefndarinnar einn mánuður frá því að kæranda varð kunnugt eða mátti vera kunnugt um þá ákvörðun sem kæra lýtur að. Ákvörðun bæjarstjórnar Mosfellsbæjar frá 11. maí 2016 batt enda á stjórnsýslumál það sem hófst með umsókn kærenda 13. apríl s.á. Kæra í máli þessu barst úrskurðarnefndinni 18. mars 2018 og var kærufrestur vegna þeirrar ákvörðunar þá löngu liðinn. Kærendur sendu erindi til Mosfellsbæjar 10. janúar 2018 þar sem farið var fram á heimild til að skipta landi undir frístundahús við Hafravatn í tvær sjálfstæðar lóðir og byggja á þeim. Lögmaður Mosfellsbæjar svaraði erindinu með bréfi 20. febrúar s.á. og benti á að sama erindi kærenda hefði áður verið synjað af skipulagsnefnd bæjarins og að sú synjun hefði verið staðfest á fundi bæjarstjórnar 11. maí 2016. Ekki væru efni til að breyta, endurupptaka eða afturkalla fyrri ákvörðun. Hafa kærendur skotið þeirri ákvörðun til úrskurðarnefndarinnar innan kærufrests.

Óljóst er af bréfi lögmanns Mosfellsbæjar til kærenda, dags. 20. febrúar 2018, og öðrum gögnum málsins hvort sveitarfélagið leit á erindi kærenda sem nýja beiðni um skiptingu lóðar eða beiðni um endurupptöku á máli því sem lauk með ákvörðun bæjarstjórnar Mosfellsbæjar 11. maí 2016. Hafi sveitarfélagið talið vafa leika á því hefði verið rétt að fá úr honum skorið í samræmi við 10. gr. stjórnsýslulaga, enda eiga ólík lagaskilyrði við um endurupptöku mála og ný erindi.

Samkvæmt 48. gr. skipulagslaga er óheimilt að skipta jörðum, löndum eða lóðum nema samþykki sveitarstjórnar komi til. Sveitarstjórn er heimilt að framselja vald til fastanefndar eða einstakra starfsmanna að uppfylltum skilyrðum 42. gr. sveitarstjórnarlaga nr. 138/2011. Slíkt framsal skal koma fram í samþykkt um stjórn sveitarfélagsins. Í 51. gr. samþykktar um stjórn Mosfellsbæjar nr. 238/2014 kemur fram að um framsal bæjarstjórnar til starfsmanna til fullnaðarafgreiðslu mála vísist til 35. gr. samþykktarinnar. Samkvæmt 2. og 3. mgr. þeirrar greinar getur bæjarstjórn heimilað aðilum innan stjórnsýslu Mosfellsbæjar fullnaðarafgreiðslu erinda í því skyni að stuðla að hagræðingu, skilvirkni og hraðari málsmeðferð. Ekki liggur fyrir að slíkt framsal hafi farið fram vegna afgreiðslu umsókna um skiptingu lóðar samkvæmt 48. gr. skipulagslaga eða að sveitarstjórn hafi tekið umrætt erindi kærenda til afgreiðslu.

Í samræmi við kröfur 4. mgr. 42. gr. sveitarstjórnarlaga fjallar 6. mgr. 35. gr. samþykktar um stjórn Mosfellsbæjar um endurupptöku mála. Þar er kveðið á um að aðili máls eigi rétt á endurupptöku máls að uppfylltum skilyrðum 24. gr. stjórnsýslulaga. Beiðni um endurupptöku skuli beint til bæjarráðs. Sé litið á erindi kærenda sem beiðni um endurupptöku er það í höndum bæjarráðs, en ekki lögmanns bæjarins, að taka beiðnina til afgreiðslu samkvæmt skýrum orðum samþykktar um stjórn Mosfellsbæjar.

Samkvæmt framangreindu liggur ekki fyrir ákvörðun sem bindur enda á mál í skilningi 2. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga og verður slík ákvörðun ekki kæranleg til úrskurðarnefndarinnar fyrr en málið hefur verið til lykta leitt.

Í ljósi þess að umsókn kærenda um skiptingu lóðar og uppbyggingu á lóðunum hefur ekki fengið lögboðna lokaafgreiðslu hjá bæjaryfirvöldum þykir rétt að vekja athygli á réttarúrræði 4. mgr. 9. gr. stjórnsýslulaga. Þar kemur fram að heimilt sé að kæra óhæfilegan drátt á afgreiðslu máls til þess stjórnvalds sem ákvörðun í málinu verður kærð til, en samkvæmt 52. gr. skipulagslaga sæta stjórnvaldsákvarðanir sem teknar eru á grundvelli laganna kæru til úrskurðarnefndarinnar.

Ekki er fyrir hendi heimild í lögum fyrir úrskurðarnefndina til að ákvarða greiðslu málskostnaðar til handa aðilum máls og verður því ekki tekin afstaða til þeirrar kröfu kærenda.

Að öllu framangreindu virtu verður kærumáli þessu vísað frá úrskurðarnefndinni.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikil fjölda og umfangs mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

jún 07

Love0

55/2018 Gagnheiði

Með UUA

Árið 2019, miðvikudaginn 29. maí, tók Ómar Stefánsson, varaformaður úrskurðar-nefndar umhverfis- og auðlindamála fyrir mál nr. 55/2018 með heimild í 3. mgr. 3. gr., sbr. 1. mgr. 2. gr. l. nr. 130/2011.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 19. apríl 2018, er barst nefndinni sama dag, kærir ÞGÁ trésmíði slf., eigandi Gagnheiðar 19, Selfossi, þá ákvörðun byggingarfulltrúa Sveitarfélagsins Árborgar frá 19. mars 2018 að synja um afturköllun byggingarleyfis fyrir endurbyggingu húss að Gagnheiði 17, stöðvun framkvæmda og eftir atvikum beitingu þvingunarúrræða.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Sveitarfélaginu Árborg 7. júní 2018.

Málavextir: Fasteignirnar Gagnheiði 17 og 19, Selfossi, voru á sínum tíma í eigu leyfishafa. Hann byggði tengigang á milli eignanna og samnýtti þær. Hinn 27. október 2005 afsalaði leyfishafi til kæranda iðnaðarhúsnæðinu við Gagnheiði 19 ásamt hluta af nefndri tengibyggingu. Í kjölfar sölunnar var tengibyggingunni lokað þar sem hún mætti húsinu að Gagnheiði 17 en það hús eyðilagðist í bruna árið 2015 ásamt hluta tengibyggingarinnar. Í kjölfar brunans sótti kærandi um byggingarleyfi fyrir lokun tengibyggingarinnar og var umsóknin samþykkt 2. desember 2015 með fyrirvara um samþykki eiganda Gagnheiðar 17. Það samþykki lá ekki fyrir þegar ráðist var í framkvæmdir samkvæmt byggingarleyfinu við endurbyggingu og lokun tengibyggingarinnar.

Byggingarleyfi fyrir nýju húsi á lóðinni Gagnheiði 17 var samþykkt á fundi skipulags- og byggingarnefndar sveitarfélagsins 5. apríl 2017. Í ljós kom þegar hafist var handa við byggingu hússins að tengibyggingin hafði verið endurbyggð og liggur að hluta innan sökkuls og þar með innan byggingarreits lóðarinnar Gagnheiði 17 samkvæmt mælingu skipulags- og byggingarfulltrúa og verkfræðings á vettvangi. Með bréfi, dags. 1. janúar 2018, gerði kærandi þá kröfu að fyrrgreint byggingarleyfi yrði afturkallað og frekari framkvæmdir stöðvaðar vegna ágalla á umdeildri ákvörðun. Kæranda var tilkynnt með bréfi, dags. 19. mars 2018, að ekki yrði séð að annmarki hafi verið á ákvörðun skipulags- og byggingarfulltrúa þegar byggingarleyfi vegna Gagnheiðar 17 hafi verið veitt. Kröfum kæranda um afturköllun byggingarleyfis, stöðvun framkvæmda og eftir atvikum beitingu þvingunarúrræða væri því hafnað.

Málsrök kæranda: Kærandi styður kröfu sína um afturköllun byggingarleyfisins með þeim rökum að tengibygging hans og húsið að Gagnheiði 17 sé fjöleignarhús í skilningi laga um fjöleignarhús nr. 26/1994 og því hafi borið að fá samþykki meðeiganda áður en hið kærða byggingarleyfi var gefið út. Þá byggi ákvörðun sveitarfélagsins á ófullnægjandi gögnum sem og að byggingarleyfishafi hafi vísvitandi haldið gögnum frá embætti skipulags- og byggingarfulltrúa sem vörðuðu umsókn hans. Hin kærða ákvörðun kunni að skapa leyfishafa aukinn rétt á kostnað annarra eigenda hússins að Gagnheiði 17.

Málsrök Sveitarfélagsins Árborgar: Af hálfu sveitarfélagsins er vísað til þess að Gagnheiði 17 sé atvinnuhúsnæði og því heimilt að víkja frá almennum reglum sem fram komi í ákvæðum laga nr. 26/1994 um fjöleignarhús, sbr. 2. mgr. 2. gr. laganna. Afturköllun ákvörðunarinnar yrði til tjóns fyrir leyfishafa og þá verði ekki séð að annmarki hafi verið á ákvörðun skipulags- og byggingarfulltrúa þegar byggingarleyfi vegna Gagnheiðar 17 var veitt. Kröfum kæranda um afturköllun byggingarleyfis, stöðvun framkvæmda og eftir atvikum beitingu þvingunarúrræða vegna framkvæmda að Gagnheiði 17 sé því hafnað.

Athugasemdir leyfishafa: Leyfishafi tekur fram að samkvæmt 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála sé kærufrestur nefndarinnar einn mánuður frá því kæranda var kunnugt eða mátti vera kunnugt um ákvörðunina. Byggingarleyfi fyrir byggingu að Gagnheiði 17 hafi verið samþykkt 5. apríl 2017 og hafi framkvæmdir hafist í beinu framhaldi. Krafa kæranda um afturköllun byggingarleyfisins sé dagsett 1. janúar 2018 og því hafi framkvæmdir verið vel á veg komnar og níu mánuðir liðnir frá samþykkt byggingarleyfisins. Þá sé byggingin að Gagnheiði 17 við hlið fasteignar kæranda að Gagnheiði 19. Það hafi ekki getað farið fram hjá honum að gefið hafi verið út byggingarleyfi fyrir byggingu að Gagnheiði 17. Kærufrestur hafi því verið liðinn þegar kæran var send skipulags- og byggingarfulltrúa Árborgar.

Fallist úrskurðarnefndin ekki á að vísa kærunni frá nefndinni sé þess krafist að henni verði hafnað. Framkvæmdir leyfishafa séu í samræmi við útgefið byggingarleyfi. Byggingarleyfið veiti rétt til framkvæmda á eignum leyfishafa. Hvergi sé gengið á lögvarinn rétt eða eignarréttindi kæranda. Að kærandi hafi í heimildarleysi endurbyggt útbyggingu inn á sökkla leyfishafa veiti það honum engan rétt til að krefjast afturköllunar byggingarleyfis. Kærandi hafi með ólögmætum athöfnum sínum bakað leyfishafa umtalsvert fjártjón sem sé bótaskylt.

Niðurstaða: Samkvæmt fyrirliggjandi upplýsingum í veðbandsyfirliti frá Þjóðskrá Íslands urðu eigendaskipti að umræddri tengibyggingu milli fasteignar kæranda að Gagnheiði 19 og Gagnheiðar 17. Í afsali, þinglýstu 29. mars 2019, lýsti kærandi Sveitarfélagið Árborg réttan og lögmætan eiganda tengibyggingarinnar sem stendur á lóðinni Gagnheiði 17.

Í 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er kveðið á um að þeir einir geti skotið máli til úrskurðarnefndarinnar sem eigi lögvarða hagsmuni tengda hinni kærðu ákvörðun. Lögvarðir hagsmunir kæranda í máli þessu voru tengdir réttarstöðu hans sem eiganda áðurnefndrar tengibyggingar, m.a. með tilliti til laga nr. 26/1994 um fjöleignarhús. Eins og fyrr er rakið á kærandi ekki lengur réttindi tengd umræddri fasteign og hefur hann því ekki lengur hagsmuni af því að fá skorið úr um gildi hinnar kærðu ákvörðunar.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna mikils fjölda og umfangs mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

maí 24

Love0

109/2018 Sundhöll Keflavíkur

Með UUA

Árið 2019, fimmtudaginn 23. maí, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 109/2018, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Reykjanesbæjar frá 15. maí 2018 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Framnesvegar 11.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 11. ágúst 2018, er barst nefndinni 13. s.m., kærir A, Reykjanesbæ, þá ákvörðun bæjarstjórnar Reykjanesbæjar frá 15. maí 2018 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Framnesvegar 11. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjanesbæ 13. september 2018.

Málavextir: Á fundi umhverfis- og skipulagsráðs Reykjanesbæjar 8. maí 2018 var breyting á deiliskipulagi Framnesvegar 11 samþykkt að undangenginni auglýsingu tillögu þar um. Fól deiliskipulagið m.a. í sér heimild til niðurrifs Sundhallar Keflavíkur að Framnesvegi 9 og bárust á kynningartíma tillögunnar athugasemdir þar sem fyrirhuguðu niðurrifi var mótmælt. Var afgreiðsla umhverfis- og skipulagsráðs staðfest af bæjarstjórn 15. s.m. og tók deiliskipulagsbreytingin gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda 12. júlí s.á.

Málsrök kæranda: Kærandi vísar til þess að Sundhöll Keflavíkur hafi verið byggð árið 1945 og teiknuð af Guðjóni Samúelssyni, þáverandi húsameistara ríkisins, og Bárði Ísleifssyni arkitekt. Minjastofnun hafi staðfest í bréfi sínu 23. febrúar 2018 að í húsinu felist mikil menningarsöguleg verðmæti. Kærandi sé uppalin í Keflavík og hafi stundað sundnám í sundhöllinni og búi nú innan við 900 m frá henni. Byggt sé á því að tilvist sundhallarinnar hafi almennt og ríkt gildi fyrir alla íbúa Reykjanesbæjar. Kærandi sé formaður Hollvinasamtaka Sundhallarinnar í Keflavík, sem hefur barist fyrir því að húsið fái að standa áfram.

Það félag sem eigi Sundhöll Keflavíkur hafi óskað eftir hinni umdeildu deiliskipulagsbreytingu. Meðal þeirra sem greitt hafi deiliskipulagstillögunni atkvæði hafi verið bróðurdóttir annars af eigendum félagsins. Fyrir hendi séu alvarlegir efnis- og formannmarkar á hinni kærðu ákvörðun. Bæjaryfirvöld hafi við meðferð málsins ítrekað farið rangt með staðreyndir við framsetningu og kynningu á þeim hluta tillögunnar sem varði sundhöllina. Ekkert tillit hafi verið tekið til athugasemda sem hafi borist frá íbúum í formlegu athugasemdaferli og þeim hvergi svarað.

Málsrök Reykjanesbæjar: Af hálfu sveitarfélagsins er bent á að kærandi hafi ekki gert grein fyrir því hvaða einstaklegu og lögvörðu hagsmuni hann hafi í málinu, en það sé skilyrði aðildar að kæru fyrir úrskurðarnefndinni þegar einstaklingur eigi í hlut. Ljóst sé að heimili kæranda sé í það mikilli fjarlægð frá skipulagssvæðinu að hin umdeilda ákvörðun geti ekki haft sjónræn áhrif eða önnur grenndaráhrif sem snerti lögvarða hagsmuni kæranda. Verði því að vísa málinu frá á grundvelli aðildarskorts.

Sé það ætlun kæranda að koma einnig fram fyrir hönd Hollvinasamtaka Sundhallar Keflavíkur sé á það bent að félagið geti ekki átt aðild að kærumáli þessu án þess að eiga þá einstaklegu og lögvörðu hagsmuni sem að jafnaði séu skilyrði aðildar á þessu sviði, en ekki liggi fyrir að svo sé.

Niðurstaða: Í samræmi við 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála geta þeir einstaklingar einir átt aðild að kærumáli fyrir nefndinni sem eiga lögvarða hagsmuni tengda þeirri ákvörðun sem kæra á. Í samræmi við aðildarhugtak stjórnsýsluréttarins hefur þetta skilyrði verið túlkað svo að þeir einir teljist eiga lögvarða hagsmuni sem eiga einstaklegra hagsmuna að gæta af úrlausn máls umfram aðra og jafnframt að þeir hagsmunir séu verulegir.

Kærandi er búsettur í 900 m fjarlægð frá umræddri sundhöll sem fjarlægja á skv. hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu. Verður henni af þeim sökum því ekki játuð kæruaðild á þeim grundvelli að grenndarhagsmunir hennar skerðist. Kærandi byggir og lögvarða hagsmuni sína á því að tilvist sundhallarinnar hafi almennt og ríkt menningarsögulegt gildi fyrir alla íbúa Reykjanesbæjar. Þau málsrök lúta að gæslu hagsmuna sem telja verður almenna.

Með hliðsjón af framangreindu uppfyllir kærandi ekki skilyrði kæruaðildar samkvæmt fyrrgreindri 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 í máli þessu og verður málinu því vísað frá úrskurðarnefndinni sökum aðildarskorts.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda og umfangs mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

maí 24

Love0

25/2018 Brekkugata

Með UUA

Fyrir var tekið mál nr. 25/2018, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúa Akureyrarkaupstaðar frá 4. janúar 2018 um að synja umsókn um byggingarleyfi fyrir breyttri notkun jarðhæðar hússins að Brekkugötu 13, Akureyri.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 19. febrúar 2018, er barst nefndinni sama dag, kæra eigendur jarðhæðar hússins að Brekkugötu 13, Akureyri, þá ákvörðun byggingarfulltrúa Akureyrarkaupstaðar frá 4. janúar 2018 að synja umsókn um byggingarleyfi fyrir breyttri notkun jarðhæðarinnar. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi og umsóknin samþykkt en ella að lagt verði fyrir byggingarfulltrúa að samþykkja umsóknina. Að öðrum kosti er gerð sú krafa að auk ógildingar verði lagt fyrir Akureyrarkaupstað að setja hæfan og óvilhallan byggingarfulltrúa til að afgreiða fyrirliggjandi byggingarumsókn kærenda.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Akureyrarbæ 14. mars 2018.

Málavextir: Kærendur festu kaup á jarðhæð hússins að Brekkugötu 13 snemma árs 2015. Eignin var skráð sem vinnustofa en fyrri eigendur starfræktu þar húsgagnavinnustofu. Hinn 5. maí 2017 sóttu kærendur um byggingarleyfi fyrir breyttri notkun jarðhæðarinnar. Byggingarfulltrúi hafnaði erindinu á afgreiðslufundi 11. maí 2017 þar sem rýmið uppfyllti ekki ákvæði byggingarreglugerðar nr. 122/2012 um lofthæð í íbúðarherbergjum.

Hinn 22. desember 2017 barst Akureyrarbæ umsókn að nýju frá kærendum, dags. 19. desember 2017, og fylgdi henni greinargerð byggingarverkfræðings, dags. 4. júlí s.á. Í greinargerðinni kom m.a. fram að umrædd fasteign hentaði vel til notkunar sem íbúð, enda væri öryggi og heilbrigði fólks þar fyllilega samanburðarhæft við aðrar íbúðir í sama húsi. Með greinargerðinni fylgdi og bréf kærenda til Mannvirkjastofnunar þar sem óskað var eftir leiðbeiningum til handa byggingarfulltrúa um túlkun á 3. mgr. gr. 6.1.5. í byggingarreglugerð og þá einkum hvort heimilt væri að víkja frá einstökum ákvæðum 6. hluta hennar, þ.m.t. ákvæðum 2. mgr. gr. 6.7.2. um lofthæð. Í svarbréfi Mannvirkjastofnunar, dags. 7. september 2017, kom fram að stofnunin hefði litið svo á að 3. mgr. gr. 6.1.5. ætti eingöngu við um þær kröfur sem gerðar væru til algildrar hönnunar og aðgengis, en hún ætti ekki við um lágmarkskröfur um lofthæð í íbúðarhúsnæði almennt skv. gr. 6.7.2. Því hefði verið talið að greinin fæli ekki í sér heimild fyrir byggingarfulltrúa til að veita undanþágur hvað varðaði lofthæð í íbúðarhúsnæði.

Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 4. janúar 2018 var umsókn kærenda um byggingarleyfi tekin fyrir. Í bókun byggingarfulltrúa var vísað til afgreiðslu fyrra erindis um sama mál, „með rökum sem nú er stutt í svarbréfi Mannvirkjastofnunar, dagsett 7. September 2017.“ Byggingarfulltrúi hafnaði erindinu þar sem ákvæði byggingarreglugerðar um lofthæð væru ekki uppfyllt, sbr. gr. 6.7.2., og einnig með vísan til gr. 6.7.4. í reglugerðinni. Með tölvupósti 10. janúar 2018 óskuðu kærendur eftir rökstuðningi fyrir ákvörðun byggingarfulltrúa. Rökstuðningurinn barst kærendum 19. s.m. Kemur þar m.a. fram að ákvörðun byggingarfulltrúa hafi byggst á ákvæðum byggingarreglugerðar nr. 112/2012, með áorðnum breytingum. Hafi erindi kærenda verið hafnað annars vegar vegna lofthæðar, sbr. ákvæði gr. 6.7.2., og hins vegar vegna þess að jarðhæðin sé niðurgrafin, ef frá sé talin austurhlið hennar, sbr. ákvæði gr. 6.7.4. Þá hafi Mannvirkjastofnun gefið út túlkun sína á gr. 6.1.5. í reglugerðinni um að ákvæðið gildi eingöngu um undanþágu frá algildri hönnun en ekki um aðra hluta hennar.

Málsrök kærenda: Kærendur byggja fyrst og fremst á því að hin kærða ákvörðun sé byggð á rangri túlkun byggingarfulltrúa á undanþáguákvæði 3. mgr. gr. 6.1.5. í byggingarreglugerð nr. 112/2012. Sé ákvörðun byggingarfulltrúa byggð á því að honum sé óheimilt að veita undanþágu frá ákvæðum gr. 6.7.2. og gr. 6.7.4. á grundvelli 3. mgr. gr. 6.1.5. í reglugerðinni. Þessi skilningur sé í engu rökstuddur en þrátt fyrir það virðist byggingarfulltrúi hafa lagt til grundvallar að ákvæði 3. mgr. gr. 6.1.5. veiti honum aðeins heimild til að veita undanþágu frá tilteknum en ekki öllum ákvæðum 6. hluta reglugerðarinnar. Telji kærendur að byggingarfulltrúa sé ekki aðeins heimilt heldur beinlínis skylt að veita undanþágu frá framangreindum ákvæðum með vísan til ákvæðis 3. mgr. gr. 6.1.5. í reglugerðinni. Slík skýring fáist í fyrsta lagi með vísan til einfaldrar orðskýringar á ákvæðinu. Í öðru lagi sé sú túlkun reglugerðarinnar sem kærendur byggi á í samræmi við stjórnarskrárvarinn rétt þeirra til nýtingar á eign sinni. Þá beri í þriðja lagi við skýringu á gr. 6.1.5. að horfa til meginreglna laga, tilgangs ákvæðisins og markmiðs þess.

Skilyrði til útgáfu umbeðins byggingarleyfis séu að fullu uppfyllt og því beri að breyta hinni kærðu ákvörðun á þá leið sem tiltekið sé í aðalkröfu kærenda eða til vara að byggingarfulltrúa verði gert að samþykkja fyrirliggjandi umsókn kærenda. Umrætt hús sem byggt sé árið 1904, sé staðsett í brattri brekku og þannig byggt að erfiðleikum sé bundið að uppfylla ákvæði gr. 6.7.2. og gr. 6.7.4. í byggingarreglugerðinni án þess að breyta að verulegu leyti megingerð mannvirkisins, burðarvirki þess, útliti, innra skipulagi og öðrum sérkennum, sem vert sé að varðveita. Af þeim sökum hafi kærendur lagt fram sérstaka greinargerð hönnuðar skv. 3. mgr. gr. 6.1.5. þar sem fram komi að verndarhagsmunir framangreindra ákvæða byggingarreglugerðar séu að fullu virtir og að eignin henti vel til notkunar sem íbúð með tilliti til öryggis og heilbrigðis fólks.

Kærendur bendi jafnframt á að stjórnsýslumeðferð málsins hafi í flestum atriðum verið verulega áfátt og beinlínis andstæð lögum. Fyrri umsókn kærenda hafi verið afgreidd án samráðs við kærendur, án vettvangsskoðunar og án þess að þeir fengju að koma að sjónarmiðum sínum. Þá hafi kærendur lagt inn nýja umsókn eftir að þeim hafi verið bent á að leggja í kostnaðarsama gagnaöflun. Byggingarfulltrúi hafi á því stigi haft uppi ummæli um kærendur, sem ótvírætt hafi borið merki þess að hann og embætti hans beri kaldan hug til þeirra. Því verði ekki hjá því komist að álykta sem svo að byggingarfulltrúi og starfsmenn hans hafi verið vanhæfir til afgreiðslu umsóknarinnar, sbr. 6. tölul. 1. mgr. 3. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Að lokum telji kærendur óhjákvæmilegt að líta til þess að hin kærða ákvörðun sé íþyngjandi. Fasteign kærenda sé skráð sem vinnustofa en hafi ekki verið nýtt sem atvinnuhúsnæði í þrjú ár. Óumdeilt sé að hvorki fasteignin sem slík né umhverfi hennar henti sem atvinnuhúsnæði en hins vegar henti hún vel sem íbúðarhúsnæði. Núverandi staða sé sú að fasteign kærenda verði hvorki með góðu móti nýtt sem atvinnuhúsnæði né íbúðarhúsnæði, sem jafngildi eðli málsins samkvæmt eignaupptöku.

Málsrök Akureyrarbæjar: Af hálfu bæjaryfirvalda er á það bent að eignin að Brekkugötu 13 sé í kjallara eða jarðhæð í húsi frá árinu 1904. Eignin, sem sé tilgreint sem vinnustofa í fasteignamati, hafi verið nýtt sem vinnustofa eða verkstæði í tugi ára. Vinnustofan sé niðurgrafin, ef frá sé talin austurhlið hennar, og lofthæð sé 2,35 m. Vísað sé í ákvæði gr. 6.7.2. í byggingarreglugerð, sem mæli fyrir um að lofthæð í íbúðarherbergjum og eldhúsi skuli vera a.m.k. 2,50 m að innanmáli, mælt frá fullfrágengnu lofti. Heimilt sé að víkja frá þessu ef meðalhæð herbergis sé minnst 2,20 m og lofthæð minnst 2,50 m í að minnsta kosti 2/3 hluta þess. Undantekningin eigi því ekki við þar sem lofthæð á framlögðum teikningum íbúðarinnar sé tilgreind 2,35 m í allri eigninni. Mannvirkjastofnun hafi einnig gefið út túlkun sína á gr. 6.1.5. í byggingarreglugerð um að ákvæðið gildi eingöngu um undanþágu frá algildri hönnun en ekki varðandi aðra hluta byggingarreglugerðarinnar.

Byggingarfulltrúi hafi hafnað umsókn kærenda á grundvelli gr. 6.7.4. í byggingarreglugerð. Þar segi að óheimilt sé að hafa sjálfstæða nýja íbúð þar sem útveggir íbúðar séu niðurgrafnir nema að uppfylltum m.a. þeim skilyrðum að minnst ein hlið íbúðarrýmis sé ekki niðurgrafin. Sú óniðurgrafna hlið skuli snúa móti suðaustri, suðri, suðvestri eða vestri og skuli þar vera stofa íbúðarinnar. Þá skuli lengd óniðurgrafinnar hliðar vera minnst 25% af lengd þeirra veggflata sem afmarki íbúðina. Ákvæði 2. mgr. ákvæðisins skuli uppfyllt hvað varði öll niðurgrafin íbúðarherbergi. Þar sem óniðurgrafin hlið umrædds húss snúi á móti austri hafi byggingarfulltrúi hafnað erindi kærenda á grundvelli fyrrgreindrar gr. 6.7.4.

Að lokum sé á því byggt að ákvæði gr. 6.1.5. og 6.7.4. í byggingarreglugerð séu fortakslaus og því sé óheimilt að víkja frá þeim. Undanþága frá ákvæðunum gildi einungis um kröfur um algilda hönnun, sem ekki eigi við í þessu tilviki.

Niðurstaða: Samkvæmt 1. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er það hlutverk nefndarinnar að úrskurða í kærumálum vegna stjórnvaldsákvarðana og í ágreiningsmálum vegna annarra úrlausnaratriða á sviði umhverfis- og auðlindamála eftir því sem mælt er fyrir um í lögum á því sviði. Tekur úrskurðarnefndin því lögmæti kærðrar ákvörðunar til endurskoðunar. Hins vegar tekur hún ekki nýja ákvörðun í málinu eða leggur fyrir stjórnvöld að taka tiltekna ákvörðun. Af þeim sökum verður ekki tekin afstaða til krafna kærenda um að úrskurðarnefndin samþykki byggingarleyfisumsókn þeirra eða leggi fyrir byggingarfulltrúa að gera slíkt. Það sama gildir um þá kröfu kærenda að lagt verði fyrir Akureyrarkaupstað að setja hæfan og óvilhallan byggingarfulltrúa til að afgreiða fyrirliggjandi byggingarumsókn þeirra.

Byggingarfulltrúi hafnaði umsókn kærenda um að breyta vinnustofu á jarðhæð að Brekkugötu 13 í íbúð þar sem ákvæði byggingarreglugerðar voru ekki talin uppfyllt. Vísaði byggingarfulltrúi í rökstuðningi sínum fyrir ákvörðuninni til túlkunar Mannvirkjastofnunar á gr. 6.1.5. í bréfi stofnunarinnar, dags. 7. september 2017, þar sem litið var svo á að 3. mgr. gr. 6.1.5. ætti eingöngu við um þær kröfur sem gerðar væru um algilda hönnun og aðgengi. Á grundvelli þessa taldi stofnunin að byggingarfulltrúa væri ekki heimilt að veita undanþágur hvað varðar lofthæð í íbúðarhúsi. Ekki liggja fyrir neinar þær ástæður sem benda til hlutdrægni byggingarfulltrúa eða starfsmanna hans við málsmeðferð umsóknar kærenda, sbr. 6. tölul. 1. mgr. 3. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993, svo sem kærendur halda fram.

Í byggingarreglugerð nr. 112/2012, kemur fram í gr. 6.7.2. að lofthæð í íbúðarherbergjum og eldhúsi skuli vera a.m.k. 2,50 m að innanmáli, mælt frá fullfrágengnu gólfi að fullfrágengnu lofti. Þó sé heimilt að víkja frá þessu ef meðalhæð herbergis er minnst 2,20 m og lofthæð minnst 2,50 m í að minnsta kosti 2/3 hluta þess. Samkvæmt fyrirliggjandi gögnum er lofthæð umræddrar jarðhæðar kærenda 2,35 m. Lofthæðin nær því ekki því lágmarki sem mælt er fyrir um í gr. 6.7.2. í reglugerðinni. Þá kemur fram í gr. 6.7.4. að óheimilt sé að hafa sjálfstæða nýja íbúð þar sem útveggir íbúðar eru niðurgrafnir nema að uppfylltu m.a. því skilyrði að minnst ein hlið íbúðarrýmis sé ekki niðurgrafin og snúi mót suðaustri, suðri, suðvestri eða vestri og skal þar þá vera stofa íbúðarinnar. Eign kærenda er skráð sem vinnustofa og er niðurgrafin ef frá er talin austurhlið hennar. Liggur því fyrir að rýmið uppfyllir ekki ákvæði gr. 6.7.4. í reglugerðinni, en umsókn kæranda um breytta notkun umrædds húsnæðis fylgdi greinargerð byggingarverkfræðings með rökstuðningi fyrir undanþágu frá gildandi ákvæðum byggingarreglugerðar.

Í áðurgildandi byggingarreglugerð nr. 441/1998 kemur fram í gr. 12.8 að við umfjöllun um byggingarleyfisumsóknir, sem varði breytingar á byggingum sem byggðar hafi verið fyrir gildistöku reglugerðarinnar, skuli taka mið af þeim reglugerðarákvæðum sem í gildi voru þegar þær voru byggðar, eftir því sem hægt sé að teknu tilliti til gildandi krafna um öryggis- og heilbrigðismál. Í núgildandi byggingarreglugerð er ekki að finna sambærilegt ákvæði en í einstökum ákvæðum hennar er tekin afstaða til þess hvort þargreindar kröfur þurfi að uppfylla við breytingar á eldri mannvirkjum. Má þar nefna að í gr. 9.2.5. kemur fram að við breytingar á þegar byggðu mannvirki eða við breytta notkun skuli þess gætt að brunavarnir uppfylli kröfur skv. reglugerðinni og að breytingin skerði ekki brunavarnir annarra þátta mannvirkisins. Er tekið fram í gr. 12.1.2. að ákvæði 12. hluta reglugerðarinnar um öryggi við notkun eigi við um breytingu á þegar byggðu mannvirki og um breytta notkun þess. Þá er í gr. 6.1.5. fjallað um breytingu á þegar byggðu mannvirki eða breytta notkun þess. Í 2. mgr. ákvæðisins segir að við breytingu á mannvirki sem byggt sé í gildistíð eldri byggingarreglugerða skuli eftir því sem unnt sé byggja á sjónarmiðum algildrar hönnunar. Þá hljóðar 3. mgr. ákvæðisins svo: „Ef sérstökum erfiðleikum er bundið að uppfylla ákvæði þessa hluta reglugerðarinnar án þess að breyta að verulegu leyti megin gerð mannvirkis, burðarvirki, útliti, innra skipulagi eða öðrum sérkennum sem vert er að varðveita, getur leyfisveitandi heimilað að vikið sé frá einstökum ákvæðum þessa hluta reglugerðarinnar. Í slíkum tilvikum skal hönnuður skila sérstakri greinargerð um það hvaða ákvæðum óskað er eftir að víkja frá, um ástæður þess að ekki er unnt að uppfylla þau og hvort unnt er með öðrum hætti að tryggja aðgengi þannig að markmið þessa hluta reglugerðarinnar séu uppfyllt. Taka skal sérstakt tillit til mannvirkja sem falla undir ákvæði laga um menningarminjar.“

Af framangreindum ákvæðum núgildandi byggingarreglugerðar verður sú ályktun dregin að beita skuli þeim ákvæðum hennar er varða öryggi og heilbrigði við breytingar á eldri mannvirkjum og við breytta notkun þeirra, en auk þess geti leyfisveitandi heimilað að vikið sé frá einstökum ákvæðum 6. hluta reglugerðarinnar, sem hefur m.a. að geyma reglur um lofthæð íbúðarrýma, að uppfylltum tilteknum skilyrðum.

Af hinni kærðu ákvörðun verður ekki ráðið að byggingarfulltrúi hafi tekið efnislega afstöðu til greinargerðar þeirrar sem fylgdi byggingarleyfisumsókn kærenda og þar með til þess hvort skilyrði væru uppfyllt fyrir undanþágu frá kröfum byggingarreglugerðar um íbúðarhúsnæði og hvort tilefni væri til að víkja frá einstökum ákvæðum 6. hluta reglugerðarinnar í samræmi við ákvæði 3. mgr. gr. 6.1.5.

Með hliðsjón af framangreindu voru slíkir annmarkar á rökstuðningi hinnar kærðu ákvörðunar að ekki verður hjá því komist að fella hana úr gildi.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda og umfangs mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi ákvörðun byggingarfulltrúa Akureyrarkaupstaðar frá 4. janúar 2018 um að synja umsókn um byggingarleyfi fyrir breyttri notkun jarðhæðar hússins að Brekkugötu 13, Akureyri.

maí 24

Love0

14/2018 Helluhraun

Með UUA

Árið 2019, mánudaginn 20. maí 2019, tók Nanna Magnadóttir, forstöðumaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála fyrir mál nr. 14/2018 með heimild í 3. mgr. 3. gr. laga nr. 130/2011.

Fyrir var tekið mál nr. 14/2018, kæra á álagningu stöðuleyfisgjalds vegna gáma á lóðinni að Helluhrauni 10, að fjárhæð kr. 80.690.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með ódagsettu bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, er barst nefndinni 2. febrúar 2018, kærir Slökkvitæki ehf., Helluhrauni 10, Hafnarfirði, álagningu stöðuleyfisgjalds vegna gáma á lóðinni að Helluhrauni 10, að fjárhæð kr. 80.690. Gerir kærandi þá kröfu að hin kærða álagning verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust frá Hafnarfjarðarkaupstað 6. mars 2018.

Málavextir: Kærandi fékk sent bréf frá byggingarfulltrúa Hafnarfjarðarbæjar, dags. 20. desember 2017, þar sem tilkynnt var að samkvæmt gr. 2.6.1. í byggingarreglugerð nr. 112/2012 væri skylt að sækja um stöðuleyfi ef gámur ætti að standa lengur en tvo mánuði innan lóðar. Kærandi og sameigandi hans að lóðinni Helluhrauni 10 sóttu um stöðuleyfi 19. janúar 2018 fyrir tímabilið frá 18. janúar 2018 til 30. janúar 2019 vegna gáma á fyrrnefndri lóð og óskaði kærandi eftir því að stöðuleyfisgjaldinu yrði skipt til helminga milli þeirra tveggja.

Með greiðsluseðli frá Hafnarfjarðabæ, dags. 29. janúar 2018, var lagt stöðuleyfisgjald á fyrirtæki kæranda fyrir 2,5 gámum að upphæð kr. 80.690 og mun sameiganda hans að lóðinni hafa verið sendur greiðsluseðill með sambærilegri innheimtu. Gjald fyrir hvern gám var skráð kr. 32.276 krónur og var því innheimt samtals stöðuleyfisgjald fyrir fimm gámum að upphæð kr. 161.380.

Málsrök kæranda: Kærandi telur að innheimta hefði átt eitt stöðuleyfisgjald fyrir lóðina Helluhraun 10 sem skipta hefði átt jafnt á milli kæranda og meðeiganda hans að lóðinni.

Samkvæmt 51. gr. laga nr. 160/2010 um mannvirki eigi upphæð stöðuleyfisgjalds að taka mið af kostnaði við þjónustu og einstök verkefni byggð á rekstraráætlun þar sem rökstudd séu þau atriði sem ákvörðun gjalds byggist á. Gjaldið megi ekki vera hærra en sá kostnaður og skuli gjaldskrá birt í B-deild Stjórnartíðinda. Upphæð stöðuleyfisgjalds fyrir einn gám hjá Hafnarfjarðarbæ hafi verið 32.276 krónur. Kærandi og meðeigandi hans hafi fengið greiðsluseðil upp á 161.380 krónur eða 80.690 krónur á hvort fyrirtæki sem sótt hafi um stöðuleyfi og hafi ekkert stöðuleyfi fylgt með. Með þessu hafi kærandi verið rukkaður fyrir stöðuleyfi nágrannans á hálfum gám þar sem ekki sé hægt að deila fimm gámum í tvennt, en kærandi eigi tvo gáma og meðeigandi hans þrjá.

Samkvæmt upplýsingum frá byggingarfulltrúa Hafnarfjarðarbæjar sé kostnaður við hvert stöðuleyfi 11.000 krónur og að auki sé rukkað um tveggja klukkustunda eftirlitsgjald. Þar sem hér sé fimmfalt gjald innheimt sé innheimt 10 klukkustunda eftirlitsgjald. Kærandi efist um að vinna á lóðinni vegna umræddra gjalda hafi tekið svo langan tíma og hafi m.a. enginn komið á staðinn. Mannvirkjastofnun hafi gefið út leiðbeiningabækling fyrir byggingafulltrúa um stöðuleyfi ásamt því að halda fund fyrir þá. Þar hafi skýrt komið fram að ef óskað væri eftir stöðuleyfi fyrir fleiri en einn lausafjármun á sömu lóð væri gert ráð fyrir því að gefið væri út eitt stöðuleyfi og skyldi gjaldtakan miðast við þann kostnað óháð fjölda lausafjármuna á lóðinni.

Telur kærandi að með því að innheimta fimmfalt stöðuleyfisgjald sé sveitarfélagið að búa til auka tekjustofn. Í huga kæranda eigi stöðuleyfi ekki að vera tekjustofn fyrir sveitarfélög heldur snúist þau einungis um að hlutir valdi ekki hættu fyrir börn að leik og umferð. Í bæjarblaði Hafnarfjarðarbæjar hafi verið grein þar sem fram hafi komið að um 4000 gámar væru í landi bæjarins. Ef svo sé þá sé gjaldtakan fyrir þá gáma kr. 32.276 x 4000 = kr. 129.104.000. Kærandi stórefist um að sú upphæð sé eðlileg laun fyrir eitt embætti árlega sem sjái um veitingu stöðuleyfa á gámum. Hjá Kópavogsbæ kosti stöðuleyfi ekkert og væri best ef gjaldið myndi vera fellt niður að öllu leyti, sérstaklega ef litið sé til þess hvaða tilgangi það eigi að þjóna.

Málsrök Hafnarfjarðarkaupstaðar: Af hálfu Hafnarfjarðarkaupstaðar er farið fram á að kröfu kæranda verði vísað frá úrskurðarnefndinni þar sem engin kæranleg ákvörðun hafi verið tekin, sbr. 3. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála. Gjald fyrir stöðuleyfi byggi á lögum um mannvirki og gildandi gjaldskrá Hafnarfjarðakaupstaðar. Ef ekki verði fallist á frávísun sé þess krafist að kröfu kæranda verði hafnað. Í grein 2.6.1. í byggingarreglugerð nr. 112/2012 sem fjalli um stöðuleyfi komi m.a. fram að sækja skuli um stöðuleyfi ef láta eigi gáma standa lengur en tvo mánuði utan þeirra svæða sem sérstaklega séu skipulögð og ætluð til geymslu þeirra. Sömu sjónarmið komi einnig fram í reglum um stöðuleyfi sem samþykktar hafi verið í bæjarstjórn Hafnarfjarðar 24. maí 2017.

Samkvæmt 51. gr. laga nr. 160/2010 um mannvirki sé sveitarstjórnum heimilt að setja gjaldskrá fyrir veitta þjónustu og verkefni byggingarfulltrúa, þ.m.t. útgáfu stöðuleyfa. Eigi upphæð gjalds að taka mið af kostnaði við þjónustu og einstök verkefni. Hafnarfjarðarbær hafi sett gjaldskrá fyrir stöðugjald fyrir gáma með stoð í þessu ákvæði laganna og samkvæmt henni sé gjaldið fyrir gjaldárið 2018 kr. 32.276 á hvern gám.

Hafnarfjarðarkaupstaður sé ósammála túlkun Mannvirkjastofnunar um að ef óskað sé eftir stöðuleyfi fyrir fleiri en einn lausafjármun á sömu lóð eigi að gefa út eitt stöðuleyfi sem taki til þeirra allra og að gjaldtakan eigi að miðast við þann kostnað sem hljótist af útgáfu þess stöðuleyfis sem um ræði, óháð fjölda lausafjármuna. Sveitarstjórnum sé heimilt að setja gjaldskrá fyrir útgáfu stöðuleyfa þar sem upphæð gjalds taki mið af kostnaði við þjónustuna. Augljóst sé að kostnaður við útgáfu leyfa sé hærri eftir því sem gámar sem sótt sé um leyfi fyrir séu fleiri. Yfirferð umsókna sé flóknari og tímafrekari enda kunni tilgangur og lengd stöðuleyfis ekki að vera sá sami á milli allra gáma. Að auki sé tímafrekara að yfirfara uppdrætti enda ljóst að fleiri atriði þurfi að hafa í huga ef fleiri gámar séu á lóð s.s. út frá skipulagi og öryggissjónarmiðum og jafnvel sé nauðsynlegt fyrir byggingarfulltrúa að fara á vettvang áður en leyfi sé gefið út. Að virtu framangreindu og ekki síst jafnræðisreglu stjórnsýsluréttarins geti sveitarfélög ekki veitt afslátt af gjaldi fyrir stöðuleyfi þegar aðili sæki um leyfi fyrir fleiri en einn gám á sömu lóð. Væru þá þeir aðilar sem hefðu sótt um og fengið leyfi fyrir einum gám á lóð þannig að niðurgreiða leyfið fyrir aðra. Í þessu sambandi megi benda á að umræddur texti í leiðbeiningum Mannvirkjastofnunar hafi ekki verið í þeim drögum sem stofnunin hafi kynnt fyrir Sambandi íslenskra sveitarfélaga og lögfræðingum hjá sveitarfélögum.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um lögmæti þeirrar ákvörðunar byggingarfulltrúa Hafnarfjarðar að leggja á stöðuleyfisgjald vegna gáma á lóðinni Helluhraun 10. Úrskurðarnefndin óskaði frekari skýringa af hálfu sveitarfélagsins og var í kjölfarið upplýst um að kærandi hefði aldrei greitt umþrættan reikning og reikningurinn á endanum verið felldur niður. Hefur kærandi staðfest að svo hafi verið gert, en hann óski efnislegrar niðurstöðu úrskurðarnefndarinnar þar sem hann efist um lögmæti álagningarinnar í öndverðu og um fordæmisgefandi mál sé að ræða.

Samkvæmt 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála geta þeir einir kært stjórnvaldsákvarðanir til nefndarinnar sem eiga lögvarða hagsmuni tengda þeirri ákvörðun sem kærð er. Verður við úrlausn þess atriðis að meta hagsmuni og tengsl kærenda við úrlausn málsins, þ.e. hvort þeir eigi verulegra, sérstakra og lögvarinna hagsmuna að gæta. Eftir að álagning stöðuleyfisgjaldsins var afturkölluð hefur hún ekki lengur réttarverkan að lögum, enda ekki lengur til staðar. Á kærandi af þeim sökum ekki lengur einstaklingsbundinna hagsmuna að gæta af úrlausn málsins og kæruaðild sína getur hann ekki byggt á gæslu almannahagsmuna með því að vísa til fordæmisgildis málsins. Verður því ekki komist hjá því að vísa kærumáli þessu frá úrskurðarnefndinni vegna skorts á kæruaðild, sbr. nefnda 3. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda og umfangs mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

maí 16

Love0

30/2019 Laxeldi Berufirði rekstrarleyfi

Með UUA

Árið 2019, fimmtudaginn 16. maí, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Geir Oddsson auðlindafræðingur. Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor tók þátt í fundi nefndarinnar í gegnum fjarfundarbúnað.

Fyrir var tekið mál nr. 30/2019, kæra á ákvörðun Matvælastofnunar frá 21. mars 2019 um að gefa út rekstrarleyfi fyrir eldi á 9.800 tonnum af laxi í sjókvíum í Berufirði, þar af að hámarki 6.000 tonnum af frjóum laxi.

Í málinu er nú kveðinn upp til bráðabirgða svofelldur

úrskurður

um kröfu kærenda um frestun réttaráhrifa:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 22. apríl 2019, er barst nefndinni sama dag, kæra Náttúruverndarsamtök Íslands, náttúruverndarfélagið Laxinn lifi, Veiðifélag Breiðdæla, Veiðifélag Hofsár og Sunnudalsár, Veiðifélag Selár og Veiðifélag Vesturdalsár þá ákvörðun Matvælastofnunar frá 21. mars 2019 að gefa út rekstrarleyfi fyrir eldi á 9.800 tonnum af laxi í sjókvíum í Berufirði á vegum Fiskeldis Austfjarða hf., þar af að hámarki 6.000 tonnum af frjóum laxi. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Jafnframt er gerð krafa um að réttaráhrifum hins kærða leyfis verði frestað eða framkvæmdir stöðvaðar. Verður nú tekin afstaða til þeirrar kröfu kærenda.

Gögn málsins bárust frá Matvælastofnun 6. maí 2019.

Málavextir: Hinn 19. september 2017 lagði Fiskeldi Austfjarða hf. fram frummatsskýrslu um eldi á allt að 21.000 tonnum af laxi í Berufirði og Fáskrúðsfirði í samræmi við ákvæði laga nr. 106/2000 um mat á umhverfisáhrifum. Matsskýrsla, dags. 19. mars 2018, var lögð fram og var leitað álits Skipulagsstofnunar um mat á umhverfisáhrifum framkvæmdarinnar. Álit stofnunarinnar þar um er frá 14. júní 2018.

Í kjölfarið voru gefin út rekstrarleyfi og starfsleyfi til handa Fiskeldi Austfjarða vegna framkvæmdarinnar.

Matvælastofnun gaf hinn 21. mars 2019 út rekstrarleyfi fyrir kynslóðaskiptu sjókvíaeldi í Berufirði. Tekur leyfið til 9.800 tonna ársframleiðslu af laxi, þar af 6.000 tonna af frjóum laxi. Auglýsing um útgáfu rekstrarleyfisins birtist í Fréttablaðinu 26. mars 2019 og var leyfið kært til úrskurðarnefndarinnar 22. apríl s.á., eins og áður greinir.

Sama dag gaf Matvælastofnun út rekstrarleyfi fyrir kynslóðaskiptu sjókvíaeldi í Fáskrúðsfirði. Tekur leyfið til 11.000 tonna ársframleiðslu af laxi, þar af 6.000 tonna af frjóum laxi. Hefur það leyfi einnig verið kært til úrskurðarnefndarinnar og er það kærumál nr. 29/2019.

Hinn 19. mars 2019 gaf Umhverfisstofnun út starfsleyfi fyrir sjókvíaeldi á 9.800 tonna ársframleiðslu á laxi í Berufirði, þar af að hámarki 6.000 tonnum af frjóum laxi. Hefur það leyfi einnig verið kært til úrskurðarnefndarinnar og er það kærumál nr. 28/2019.

Sama dag gaf Umhverfisstofnun einnig út starfsleyfi fyrir sjókvíaeldi á 11.000 tonna ársframleiðslu á laxi, þar af að hámarki 6.000 tonnum af frjóum laxi, í Fáskrúðsfirði. Hefur það leyfi jafnframt verið kært til úrskurðarnefndarinnar og er það kærumál nr. 26/2019.

Hafa kærendur krafist frestunar réttaráhrifa kærðra leyfa í kærumálum nr. 26, 28, 29 og 30/2019.

Málsrök kærenda: Kærendur kveðast eiga mikilla hagsmuna að gæta af því að ekki verði stefnt í hættu lífríki Breiðdalsár, Hofsár, Sunnudalsár, Vesturdalsár og Selár, þar á meðal hinum villtu laxa- og silungastofnum ánna, m.a. með lúsafári og erfðamengun frá framandi og kynbættum eldislaxi, sem enginn mótmæli að muni sleppa í meira eða minna mæli úr fyrirhuguðu sjókvíaeldi. Víst sé að eldisfiskurinn muni dreifa sér í veiðiár allt í kringum landið, eins og nýleg reynsla sýni, en þó mest í veiðiár á Austfjörðum, að ekki sé minnst á lúsafár, sjúkdómasmit og stórfellda saur- og fóðurleyfamengun í nágrenni eldiskvíanna.

Byggi kærendur ógildingarkröfu sína á ýmiss konar vanrækslu framkvæmdaraðila og leyfisveitanda og því að verulegir annmarkar séu á leyfinu og þeirri málmeðferð sem leitt hafi til útgáfu þess. Beri að fresta réttaráhrifum hins kærða leyfis eða stöðva framkvæmdir samkvæmt því.

Málsrök Matvælastofnunar: Af hálfu stofnunarinnar er bent á að krafa um stöðvun framkvæmda til bráðabirgða á grundvelli 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála sé undantekning frá þeirri meginreglu stjórnsýsluréttar að kæra fresti ekki réttaráhrifum ákvörðunar. Almennt sé það talið mæla gegn því að réttaráhrifum ákvörðunar verði frestað ef fleiri en einn aðili sé að máli og þeir eigi andstæðra hagsmuna að gæta, sbr. skýringarsjónarmið að baki 29. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Leggja verði heildstætt mat á þau sjónarmið sem fjallað sé um við útgáfu leyfisins, réttmæta hagsmuni aðila og hversu líklegt sé að ákvörðuninni verði breytt, en í athugasemdum við 5. gr. í frumvarpi því sem orðið hafi að lögum um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála sé vísað til síðastnefnda atriðisins, þ.e. að horfa verði til þess hversu líklegt sé að kæra breyti efni ákvörðunar.

Stofnunin telji að við útgáfu hins kærða leyfis hafi hún fylgt ákvæðum þeirra laga og reglugerða sem um leyfisveitinguna gilda og ekkert hafi komið fram í kærunni sem bendi til þess að fallist verði á kröfu kærenda í málunum. Ekki verði því séð að nokkur rök mæli með því að fallast beri á kröfu um frestun réttaráhrifa. Þvert á móti telji stofnunin með hliðsjón af framangreindum sjónarmiðum einsýnt að taka skuli málið til efnislegrar meðferðar. Við matið beri jafnframt að hafa í huga réttmætar væntingar og hagsmuni fyrirtækisins, en það hafi unnið að framkvæmdinni um margra ára skeið. Ljóst sé að frestun réttaráhrifa myndi hafa gríðarlega mikil og slæm áhrif á fyrirtækið og ekki síður á atvinnulíf á Austfjörðum, sbr. umfjöllun í matsskýrslu um áhrif framkvæmdarinnar á samfélagslega þætti á svæðinu.

Sé miðað við að leyfi stofnunarinnar sé innan þeirra marka sem annars vegar burðarþolsmat og hins vegar áhættumat Hafrannsóknastofnunar geri ráð fyrir verði ekki séð að starfsemi í skjóli leyfisins valdi óafturkræfu tjóni á meðan meðferð kærumálsins standi yfir. Afstaða Matvælastofnunar til mats á umhverfisáhrifum liggi fyrir í greinargerð stofnunarinnar um útgáfu rekstrarleyfanna. Þar sé að finna rökstudda afstöðu stofnunarinnar til þeirra sjónarmiða sem Skipulagsstofnun hafi sett fram í áliti sínu um mat á umhverfisáhrifum vegna framkvæmdarinnar. Þá liggi fyrir að eldi sé nú þegar stundað á landinu, þ.m.t. bæði í Reyðarfirði og í Berufirði. Hvorki sé því hægt að fallast á að hin kærða framkvæmd auki verulega á þau umhverfisáhrif sem þegar séu af fiskeldi á svæðinu né að framkvæmdin auki eða breyti sjónarmiðum varðandi eyðileggingu á ímynd hreinnar og ómengaðrar náttúru og orðspor landsins.

Þá bendi Matvælastofnun á fordæmi úrskurðarnefndarinnar í sambærilegum málum þar sem óskað hafi verið eftir frestun réttaráhrifa rekstrarleyfa vegna fiskeldis, sem gefin hafi verið út af stofnuninni. Slíkum kröfum hafi verið hafnað með hliðsjón af þeirri starfsemi sem þegar sé til staðar, meiri hagsmunum leyfishafa andstætt minni hagsmunum kærenda og að ekki verði ráðið að framkvæmdunum fylgi svo stórfelld og óafturkræf áhrif á umhverfið að kæruheimild verði þýðingarlaus. Þrátt fyrir að nefndin hafi í tveimur þeirra tilvika síðar fellt úr gildi leyfi Matvælastofnunar þá telji stofnunin þau sjónarmið sem valdið hafi ógildingunni ekki eiga við um þau mál sem nú liggi fyrir nefndinni.

Athugasemdir leyfishafa: Leyfishafi gerir þá kröfu að málinu verði vísað frá í heild sinni þar sem ekki liggi fyrir fullnægjandi umboð kærenda til þess lögmanns er riti undir kæruna. Ekki liggi fyrir umboð frá öllum kærendum og þau umboð sem liggi fyrir séu óvottuð og því ógild. Ekki verði heldur séð að þeir sem undirriti umboðin hafi heimild til slíks. Þá uppfylli náttúruverndarfélagið Laxinn lifi ekki skilyrði aðildar skv. 3. og 4. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála. Of seint sé að bæta úr greindum annmörkum. Þá sé byggt á því að í umboðunum felist ekki heimild til að krefjast frestunar réttaráhrifa, umboðin séu öll efnislega samhljóða og nái einvörðungu til þess að kæra leyfið til ógildingar. Úrskurður um frestun yrði meira íþyngjandi og hefði alvarlegri réttaráhrif fyrir leyfishafa en úrskurður um ógildingu leyfis þar sem útgáfa bráðabirgðaleyfis sé heimil í kjölfar ógildingar, en ekki ef ákvörðun sé tekin um frestun réttaráhrifa.

Kröfugerð í kæru sé óljós og vanreifuð og uppfylli ekki kröfur 1. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011. Skortur sé á lögvörðum hagsmunum, sbr. 3. mgr. 4. gr. laganna, en kærendur hafi ekki lagt fram nein gögn um hvaða hagsmuni þeir kunni að hafa af úrlausn málsins. Þá skorti kærendur heimild til að krefjast frestunar réttaráhrifa en 5. gr. laga nr. 130/2011 heimili einungis, samkvæmt skýru orðalagi sínu, að kærendur geti krafist stöðvunar framkvæmda til bráðabirgða. Það skorti því lagaheimild til að krefjast „frestunar réttaráhrifa eða að framkvæmdir verði stöðvaðar“ og því beri að vísa þeim kröfulið frá.

Gerð sé sú krafa til vara að hafnað verði kröfu um að réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar verði frestað eða framkvæmdir stöðvaðar. Meginregla stjórnsýsluréttar sé sú að stjórnsýslukæra fresti ekki réttaráhrifum, sbr. 1. mgr. 29. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Hagsmunir leyfishafa séu gríðarlegir í málinu og varði bæði fjárhagslega hagsmuni og hagsmuni allra þeirra starfsmanna sem starfi hjá leyfishafa, auk þess sem hagsmunir sveitarfélagsins komi líka til skoðunar. Frestun réttaráhrifa myndi valda leyfishafa slíku tjóni að það væri ekki vafa undirorpið að félagið hætti þar með starfsemi. Ekkert í málinu gefi til kynna að kæruheimild verði þýðingarlaus verði réttaráhrifum ekki frestað. Engin rök séu færð fram fyrir þessum kröfum kærenda, enda engin málefnaleg sjónarmið sem leiði til þess að rétt sé að fresta réttaráhrifum gildandi leyfis.

Miklir hagsmunir séu í húfi fyrir leyfishafa og telji hann að kærendur hafi engra slíkra hagsmuna að gæta sem réttlæti frestun réttaráhrifa. Til grundvallar liggi atvinnufrelsi leyfishafa, sem varið sé í stjórnarskrá Íslands. Sé á því byggt að hættan sem kærendur haldi fram að skapist við umrædda framkvæmd sé þegar komin fram og aukist ekkert eða lítið við framkvæmdina sjálfa.

Komi til frestunar réttaráhrifa fari öll fjárfesting í mannvirkjum fyrir bí og slátra þurfi öllum lífmassa leyfishafa. Það þurfi ekki að orðlengja um hvað yrði um félagið sjálft og starfsmenn þess, en félagið sé stærsti vinnuveitandinn á sunnanverðum Austfjörðum. Samkvæmt áhættumati Hafrannsóknarstofnunar sé Breiðdalsá eina áin sem sé í hættu á Austfjörðum. Í Breiðdalsá hafi verið stundaðar seiðasleppingar í tugþúsundatali á hverju ári síðan 1966. Efast megi réttilega um að þar hafi nokkurn tíma verið villtur laxastofn, en öruggt sé að svo sé ekki í dag.

Niðurstaða: Í málinu er því haldið fram auk annars að fyrirliggjandi umboð umboðsmanns kærenda séu haldin ágöllum, meðal annars hvað varðar heimild umboðsmannsins til að gera kröfu fyrir þeirra hönd um frestun réttaráhrifa eða stöðvun framkvæmda. Sú meginregla er viðurkennd að sá sem fram kemur sem umboðsmaður annars manns ábyrgist að hann hafi nægilegt umboð til þess sem hann aðhefst í nafni umbjóðanda síns, sbr. 1. mgr. 25. gr. laga nr. 7/1936 um samningsgerð, umboð og ógilda löggerninga. Þá liggur ekkert fyrir í málinu að svo stöddu sem gefur tilefni til að vefengja umboðin almennt. Verður því tekin efnisleg afstaða til framkominnar kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda eða frestun réttaráhrifa hinnar kærðu ákvörðunar.

Í 1. mgr. 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála segir að kæra til nefndarinnar fresti ekki réttaráhrifum ákvörðunar. Kærandi geti þó krafist úrskurðar um stöðvun framkvæmda til bráðabirgða séu þær hafnar eða yfirvofandi og getur úrskurðarnefndin með sömu skilmálum frestað réttaráhrifum ákvörðunar sem ekki felur í sér stöðvun framkvæmda, sbr. 3. mgr. lagagreinarinnar. Um undantekningu er að ræða frá þeirri meginreglu að kæra fresti ekki réttaráhrifum ákvörðunar og ber að skýra slíkar undantekningar þröngt. Í athugasemdum með frumvarpi því sem varð að lögum nr. 130/2011 segir um 5. gr. að í málum sem varði framkvæmdir sem hafi áhrif á umhverfið kunni kæruheimild að verða þýðingarlaus ef úrskurðarnefndin hafi ekki heimild til að fresta réttaráhrifum hennar, þó sé mikilvægt að gætt sé að því að efnislegar forsendur liggi að baki kæru, þ.e. að horft sé til þess hversu líklegt sé að kæra breyti efni ákvörðunar.

Kærendur byggja í kæru sinni á því að gífurlegt magn úrgangs stafi frá eldinu og að því fylgi hætta á lúsafári, sjúkdómasmiti og erfðamengun. Áður en hið kærða leyfi var veitt hafði Fiskeldi Austfjarða rekstrarleyfi til framleiðslu á allt að 6.000 tonnum af laxi á ári í Berufirði, en nýtt rekstrarleyfi tekur til 9.800 tonna ársframleiðslu á laxi, þar af séu að hámarki 6.000 tonn af frjóum laxi. Undir rekstri málsins aflaði úrskurðarnefndin upplýsinga frá leyfishafa um fyrirhugaða útsetningu seiða. Mun útsetning ekki fyrirhuguð í Berufirði árið 2019, enda séu öll eldissvæði nú þegar í notkun. Með hliðsjón af því laxeldi sem nú þegar er fyrir hendi í Berufirði, sem og því að fyrirhuguð aukning þess samkvæmt hinu kærða leyfi er ekki yfirvofandi, verður ekki talin hætta á að slík umhverfisáhrif komi fram á meðan á meðferð málsins stendur að kæruheimild verði þýðingarlaus. Að sama skapi verður að telja hættu á að frestun réttaráhrifa hinnar kærðu ákvörðunar myndi hafa í för með sér tjón fyrir leyfishafa. Eru því ekki forsendur til að beita undantekningarheimild 3. mgr. 5. gr. laga nr. 130/2011 og fresta réttaráhrifum hins kærða rekstrarleyfis. Þó skal á það bent að ýmis álitaefni eru uppi í málinu og ber leyfishafa alla áhættu af því að hefja nýtingu á grundvelli hins kærða leyfis á meðan ekki liggur fyrir endanleg niðurstaða um lögmæti þess.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um frestun réttaráhrifa á ákvörðun Matvælastofnunar frá 21. mars 2019 um að gefa út rekstrarleyfi fyrir eldi á 9.800 tonnum af laxi í sjókvíum í Berufirði á vegum Fiskeldis Austfjarða hf., þar af að hámarki 6.000 tonnum af frjóum laxi.

maí 16

Love0

29/2019 Laxeldi Fáskrúðsfirði rekstrarleyfi

Með UUA

Fyrir var tekið mál nr. 29/2019, kæra á ákvörðun Matvælastofnunar frá 21. mars 2019 um að gefa út rekstrarleyfi fyrir eldi á 11.000 tonnum af laxi í sjókvíum í Fáskrúðsfirði, þar af að hámarki 6.000 tonnum af frjóum laxi.

Í málinu er nú kveðinn upp til bráðabirgða svofelldur

úrskurður

um kröfu kæranda um frestun réttaráhrifa:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 22. apríl 2019, er barst nefndinni sama dag, kæra Náttúruverndarsamtök Íslands, náttúruverndarfélagið Laxinn lifi, Veiðifélag Breiðdæla, Veiðifélag Hofsár og Sunnudalsár, Veiðifélag Selár og Veiðifélag Vesturdalsár þá ákvörðun Matvælastofnunar frá 21. mars 2019 að gefa út rekstrarleyfi fyrir eldi á 11.000 tonnum af laxi í sjókvíum í Fáskrúðsfirði á vegum Fiskeldis Austfjarða hf., þar af að hámarki 6.000 tonnum af frjóum laxi. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Jafnframt er gerð krafa um að réttaráhrifum hins kærða leyfis verði frestað eða framkvæmdir stöðvaðar. Verður nú tekin afstaða til þeirrar kröfu kærenda.

Gögn málsins bárust frá Matvælastofnun 6. maí 2019.

Í kjölfarið voru gefin út rekstrarleyfi og starfsleyfi til handa Fiskeldi Austfjarða vegna framkvæmdarinnar.

Matvælastofnun gaf hinn 21. mars 2019 út rekstrarleyfi til kynslóðaskipts sjókvíaeldis í Fáskrúðsfirði. Tekur leyfið til 11.000 tonna ársframleiðslu af laxi, þar af 6.000 tonna af frjóum laxi. Auglýsing um útgáfu rekstrarleyfisins birtist í Fréttablaðinu 26. mars 2019 og var leyfið kært 22. apríl s.á., eins og áður greinir.

Sama dag gaf Matvælastofnun út rekstrarleyfi til kynslóðaskipts sjókvíaeldis í Berufirði. Tekur leyfið til 9.800 tonna ársframleiðslu af laxi, þar af 6.000 tonna af frjóum laxi. Hefur það leyfi einnig verið kært til úrskurðarnefndarinnar og er það kærumál nr. 30/2019.

Hinn 19. mars 2019 gaf Umhverfisstofnun út starfsleyfi fyrir sjókvíaeldi á 11.000 tonna ársframleiðslu á laxi, þar af að hámarki 6.000 tonnum af frjóum laxi, í Fáskrúðsfirði. Hefur það leyfi verið kært til úrskurðarnefndarinnar og er það kærumál nr. 26/2019.

Sama dag gaf Umhverfisstofnun einnig út starfsleyfi fyrir sjókvíaeldi á 9.800 tonna ársframleiðslu á laxi, þar af að hámarki 6.000 tonnum af frjóum laxi, í Berufirði. Hefur það leyfi einnig verið kært til úrskurðarnefndarinnar og er það kærumál nr. 28/2019.

Hafa kærendur krafist frestunar réttaráhrifa kærðra leyfa í kærumálum nr. 26, 28, 29 og 30/2019.

Kærendur byggja í kæru sinni á því að gífurlegt magn úrgangs stafi frá eldinu og að því fylgi hætta á lúsafári, sjúkdómasmiti og erfðamengun. Áður en hið kærða leyfi var veitt hafði Fiskeldi Austfjarða leyfi til 3.000 tonna ársframleiðslu af regnbogasilungi í sjókvíum í Fáskrúðsfirði. Sótt var um nýtt rekstrarleyfi 5. janúar 2017 til aukinnar framleiðslu auk þess sem sótt var um tegundarbreytingu. Tekur nýtt rekstrarleyfi til 11.000 tonna ársframleiðslu á laxi, þar af séu að hámarki 6.000 tonn af frjóum laxi.

Undir rekstri málsins aflaði úrskurðarnefndin upplýsinga frá leyfishafa um fyrirhugaða útsetningu seiða. Mun útsetning fyrirhuguð í júní 2019 í Fáskrúðsfirði á alls 120.000 geldseiðum og 1.080.000 frjóum seiðum. Í Fáskrúðsfirði hefur ekki verið stundað laxeldi áður og verður því almennt að telja að hætta á að fram komi þau umhverfisáhrif sem kærendur halda fram muni aukast frá því sem áður var. Hins vegar eru til staðar leyfi til handa öðru fyrirtæki til framleiðslu á 6.000 tonnum af laxi í Reyðarfirði. Er í því sambandi rétt að benda á að í áhættumati Hafrannsóknastofnunar vegna mögulegrar erfðablöndunar milli eldislaxa og náttúrulegra laxastofna á Íslandi er lögð fram tillaga um æskilegt hámarkseldi á hverju svæði fyrir sig samkvæmt útreikningum áhættumatslíkans. Er lagt til 15.000 tonna hámarkseldi á svæðinu Fáskrúðsfjörður og Reyðarfjörður og er tekið fram að ekki skipti höfuðmáli hvernig eldið skiptist milli fjarðanna hvað varði áhættu. Sú hætta sem kærendur vísa til varðandi erfðamengun hefur því vart aukist að því marki við útgáfu hins kærða leyfis að hætta sé á óafturkræfu tjóni. Þá benda gögn málsins ekki til þess að sjúkdómar og lúsasmit, sem óvíst er að komi upp í hinu kærða eldi, muni hafa í för með sér svo yfirvofandi neikvæð umhverfisáhrif á meðan á meðferð málsins stendur að kæruheimild verði þýðingarlaus. Að sama skapi verður að telja hættu á að frestun réttaráhrifa hinnar kærðu ákvörðunar myndi hafa í för með sér tjón fyrir leyfishafa.

Samkvæmt því sem að framan er rakið eru ekki forsendur til að beita undantekningarheimild 3. mgr. 5. gr. laga nr. 130/2011 og fresta réttaráhrifum hins kærða rekstrarleyfis. Þó skal á það bent að ýmis álitaefni eru uppi í málinu og ber leyfishafa alla áhættu af því að hefja nýtingu á grundvelli hins kærða leyfis á meðan ekki liggur fyrir endanleg niðurstaða um lögmæti þess.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um frestun réttaráhrifa á ákvörðun Matvælastofnunar frá 21. mars 2019 um að gefa út rekstrarleyfi fyrir eldi á 11.000 tonnum af laxi í sjókvíum í Fáskrúðsfirði á vegum Fiskeldis Austfjarða hf., þar af að hámarki 6.000 tonn af frjóum laxi.

maí 16

Love0

28/2019 Laxeldi Berufirði starfsleyfi

Með UUA

Fyrir var tekið mál nr. 28/2019, kæra á ákvörðun Umhverfisstofnunar frá 19. mars 2019 um að gefa út starfsleyfi fyrir eldi á 9.800 tonnum af laxi á ári í sjókvíum í Berufirði, þar af að hámarki 6.000 tonnum af frjóum laxi.

Í málinu er nú kveðinn upp til bráðabirgða svofelldur

úrskurður

um kröfu kæranda um frestun réttaráhrifa:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 22. apríl 2019, er barst nefndinni sama dag, kæra Náttúruverndarsamtök Íslands, náttúruverndarfélagið Laxinn lifi, Veiðifélag Breiðdæla, Veiðifélag Hofsár og Sunnudalsár, Veiðifélag Selár og Veiðifélag Vesturdalsár þá ákvörðun Umhverfisstofnunar frá 19. mars 2019 að gefa út starfsleyfi fyrir eldi á 9.800 tonnum af laxi á ári í sjókvíum í Berufirði á vegum Fiskeldis Austfjarða hf., þar af að hámarki 6.000 tonnum af frjóum laxi. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi. Jafnframt er gerð krafa um að réttaráhrifum hins kærða starfsleyfis verði frestað eða framkvæmdir stöðvaðar.

Jafnframt er gerð krafa um að réttaráhrifum hins kærða leyfis verði frestað eða framkvæmdir stöðvaðar. Verður nú tekin afstaða til þeirrar kröfu kærenda.

Gögn málsins bárust frá Umhverfisstofnun 7. maí 2019.

Í kjölfarið voru gefin út rekstrarleyfi og starfsleyfi til handa Fiskeldi Austfjarða vegna framkvæmdarinnar.

Hinn 19. mars 2019 gaf Umhverfisstofnun út starfsleyfi fyrir sjókvíaeldi á 9.8000 tonna ársframleiðslu á laxi, þar af að hámarki 6.000 tonnum af frjóum laxi, í Berufirði. Skyldi leyfið öðlast gildi við afhendingu Matvælastofnunar á því til rekstraraðila. Auglýsing um útgáfu starfsleyfisins birtist á vefsíðu Umhverfisstofnunar 22. mars 2019 og var leyfið kært til úrskurðarnefndarinnar 22. apríl s.á., eins og áður greinir.

Umhverfisstofnun hefur einnig gefið út starfsleyfi fyrir sjókvíaeldi á 11.000 tonna ársframleiðslu á laxi í Fáskrúðsfirði, þar af séu að hámarki 6.000 tonn af frjóum laxi. Hefur það leyfi jafnframt verið kært til úrskurðarnefndarinnar og er það kærumál nr. 26/2019.

Matvælastofnun gaf hinn 21. mars 2019 út rekstrarleyfi til kynslóðaskipts sjókvíaeldis í Berufirði. Tekur leyfið til 9.800 tonna ársframleiðslu af laxi, þar af 6.000 tonna af frjóum laxi. Hefur það leyfi einnig verið kært til úrskurðarnefndarinnar og er það kærumál nr. 30/2019.

Sama dag gaf Matvælastofnun út rekstrarleyfi til kynslóðaskipts sjókvíaeldis í Fáskrúðsfirði. Tekur leyfið til 11.000 tonna ársframleiðslu af laxi, þar af 6.000a tonn af frjóum laxi. Hefur leyfið verið kært til úrskurðarnefndarinnar og er það kærumál nr. 29/2019.

Hafa kærendur krafist frestunar réttaráhrifa kærðra leyfa í kærumálum nr. 26, 28, 29 og 30/2019.

Byggi kærendur ógildingarkröfu sína á ýmiss konar vanrækslu framkvæmdaraðila og leyfisveitanda og því að verulegir annmarkar séu á starfsleyfinu og þeirri málmeðferð sem leitt hafi til útgáfu þess. Beri að fresta réttaráhrifum hins kærða starfsleyfis eða stöðva framkvæmdir samkvæmt því.

Málsrök Umhverfisstofnunar: Umhverfisstofnun kveðst hafa gefið út nýtt starfsleyfi til leyfishafa 19. mars 2019 fyrir framleiðslu á 9.800 tonnum af laxi í Berufirði, þar af verði að hámarki 6.000 tonn með frjóum fiski. Við gildistöku þess falli niður eldra starfsleyfi leyfishafa.

Varðandi Varðandi kröfu kærenda um frestun framkvæmda bendi stofnunin á að í 1. mgr. 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála komi fram sú meginregla að kæra til úrskurðarnefndarinnar fresti ekki réttaráhrifum ákvörðunar, sbr. og meginreglu 29. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 og almennar meginreglur stjórnsýsluréttar. Í undantekningartilfellum sem skýra beri þröngt sé úrskurðarnefndinni heimilt að fresta réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar, þar sem ástæður mæli með því, á meðan kæra sé til efnislegrar meðferðar hjá nefndinni.

Við mat á því hvort ástæður mæli með frestun réttaráhrifa verði að líta til þess hvort án frestunar réttaráhrifa myndi gæta röskunar sem væri óafturkræf eða hefði með öðrum hætti þungbærar afleiðingar. Það liggi ekki fyrir í þessu máli. Í kæru sé engin umfjöllun um forsendur og hagsmuni sem leiða ættu til þeirrar niðurstöðu að fresta ætti réttaráhrifum þar til efnisúrskurður gengi í málinu. Það liggi þó í hlutarins eðli að frestun réttaráhrifa hefði gríðarlega mikil áhrif á leyfishafa og starfsemi hans.

Starfsleyfið sé gefið út samkvæmt lögum nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir og í samræmi við burðarþolsmat fjarðarins. Leyfið taki mið af áhættumati erfðablöndunar, sé í samræmi við útgefið rekstrarleyfi Matvælastofnunar og mat á umhverfisáhrifum hafi farið fram. Þá séu kröfur í starfsleyfi um vöktun og hvíldartíma svæða. Í samræmi við þá meginreglu stjórnsýsluréttar að kæra fresti ekki réttaráhrifum ákvörðunar leggist stofnunin gegn því að réttaráhrifum verði frestað, enda hafi ekki verið sýnt fram á neinar þær ástæður sem leiða eigi til slíkrar niðurstöðu.

Athugasemdir leyfishafa: Leyfishafi gerir þá kröfu að málinu verði vísað frá í heild sinni þar sem ekki liggi fyrir fullnægjandi umboð kærenda til þess lögmanns er riti undir kæruna. Ekki liggi fyrir umboð frá öllum kærendum og þau umboð sem liggi fyrir séu óvottuð og því ógild. Ekki verði heldur séð að þeir sem undirriti umboðin hafi heimild til slíks. Þá uppfylli náttúruverndarfélagið Laxinn lifi ekki skilyrði aðildar skv. 3. og 4. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála. Of seint sé að bæta úr greindum annmörkum. Þá sé byggt á því að í umboðunum felist ekki heimild til að krefjast frestunar réttaráhrifa, umboðin séu öll efnislega samhljóða og nái einvörðungu til þess að kæra starfsleyfið til ógildingar. Úrskurður um frestun yrði meira íþyngjandi og hefði alvarlegri réttaráhrif fyrir leyfishafa en úrskurður um ógildingu leyfis þar sem útgáfa bráðabirgðaleyfis sé heimil í kjölfar ógildingar, en ekki ef ákvörðun sé tekin um frestun réttaráhrifa.

Miklir hagsmunir séu í húfi fyrir leyfishafa og telji hann að kærendur hafi engra slíkra hagsmuna að gæta sem réttlæti frestun réttaráhrifa. Til grundvallar liggi atvinnufrelsi leyfishafa, sem varið sé í stjórnarskrá Íslands. Fiskeldi í Reyðarfirði hafi sömu áhrif samkvæmt áhættumati og eldi í Fáskrúðsfirði. Sé á því byggt að hættan sem kærendur haldi fram að skapist við umrædda framkvæmd sé þegar komin fram og aukist ekkert eða lítið við framkvæmdina sjálfa.

Í 1. mgr. 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála segir að kæra til nefndarinnar fresti ekki réttaráhrifum ákvörðunar. Kærandi geti þó krafist úrskurðar um stöðvun framkvæmda til bráðabirgða séu þær hafnar eða yfirvofandi og getur úrskurðarnefndin með sömu skilmálum frestað réttaráhrifum ákvörðunar sem ekki felur í sér stöðvun framkvæmda, sbr. 3. mgr. lagagreinarinnar. Um undantekningu er að ræða frá þeirri meginreglu að kæra fresti ekki réttaráhrifum ákvörðunar og ber að skýra slíkar undantekningar þröngt. Í athugasemdum með frumvarpi því sem varð að lögum nr. 130/2011 segir um 5. gr. að í málum sem varði framkvæmdir sem hafi áhrif á umhverfið kunni kæruheimild að verða þýðingarlaus ef úrskurðarnefndin hafi ekki heimild til að fresta réttaráhrifum ákvörðunar. Þó sé mikilvægt að gætt sé að því að efnislegar forsendur liggi að baki kæru, þ.e. að horft sé til þess hversu líklegt sé að kæra breyti efni ákvörðunar.

Kærendur byggja í kæru sinni á því að gífurlegt magn úrgangs stafi frá eldinu og að því fylgi hætta á lúsafári, sjúkdómasmiti og erfðamengun. Áður en hið kærða leyfi var veitt hafði Fiskeldi Austfjarða leyfi til framleiðslu á allt að 6.000 tonnum af laxi á ári í Berufirði, en nýtt starfsleyfi tekur til 9.800 tonna ársframleiðslu á laxi, þar af að hámarki 6.000 tonn af frjóum laxi. Undir rekstri málsins aflaði úrskurðarnefndin upplýsinga frá leyfishafa um fyrirhugaða útsetningu seiða. Mun útsetning ekki fyrirhuguð í Berufirði árið 2019, enda séu öll eldissvæði nú þegar í notkun. Með hliðsjón af því laxeldi sem nú þegar er fyrir hendi í Berufirði, sem og því að fyrirhuguð aukning þess samkvæmt hinu kærða leyfi er ekki yfirvofandi, verður ekki talin hætta á að slík umhverfisáhrif komi fram á meðan á meðferð málsins stendur að kæruheimild verði þýðingarlaus. Að sama skapi verður að telja hættu á að frestun réttaráhrifa hinnar kærðu ákvörðunar myndi hafa í för með sér tjón fyrir leyfishafa. Eru því ekki forsendur til að beita undantekningarheimild 3. mgr. 5. gr. laga nr. 130/2011 og fresta réttaráhrifum hins kærða leyfis. Þó skal á það bent að ýmis álitaefni eru uppi í málinu og ber leyfishafi alla áhættu af því að hefja nýtingu á grundvelli hins kærða leyfis á meðan ekki liggur fyrir endanleg niðurstaða um lögmæti þess.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um frestun réttaráhrifa á ákvörðun Umhverfisstofnunar frá 19. mars 2019 um að gefa út starfsleyfi fyrir eldi á 9.800 tonnum af laxi í sjókvíum í Berufirði á vegum Fiskeldis Austfjarða hf., þar af að hámarki 6.000 tonnum af frjóum laxi.

maí 16

Love0

26/2019 Laxeldi Fáskrúðsfirði starfsleyfi

Með UUA

Fyrir var tekið mál nr. 26/2019, kæra á ákvörðun Umhverfisstofnunar frá 19. mars 2019 um að gefa út starfsleyfi fyrir eldi á 11.000 tonnum af laxi á ári í sjókvíum í Fáskrúðsfirði, þar af að hámarki 6.000 tonnum af frjóum laxi.

Í málinu er nú kveðinn upp til bráðabirgða svofelldur

úrskurður

um kröfu kærenda um frestun réttaráhrifa:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 22. apríl 2019, er barst nefndinni sama dag, kæra Náttúruverndarsamtök Íslands, náttúruverndarfélagið Laxinn lifi, Veiðifélag Breiðdæla, Veiðifélag Hofsár og Sunnudalsár, Veiðifélag Selár og Veiðifélag Vesturdalsár þá ákvörðun Umhverfisstofnunar frá 19. mars 2019 að gefa út starfsleyfi fyrir eldi á 11.000 tonnum af laxi á ári í sjókvíum í Fáskrúðsfirði á vegum Fiskeldis Austfjarða hf., þar af að hámarki 6.000 tonnum af frjóum laxi. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Jafnframt er gerð krafa um að réttaráhrifum hins kærða leyfis verði frestað eða framkvæmdir stöðvaðar. Verður nú tekin afstaða til þeirrar kröfu kærenda.

Gögn málsins bárust frá Umhverfisstofnun 7. maí 2019.

Í kjölfarið voru gefin út rekstrarleyfi og starfsleyfi til handa Fiskeldi Austfjarða vegna framkvæmdarinnar.

Hinn 19. mars 2019 gaf Umhverfisstofnun út starfsleyfi fyrir sjókvíaeldi á 11.000 tonna ársframleiðslu á laxi í Fáskrúðsfirði, þar af að hámarki 6.000 tonnum af frjóum laxi. Skyldi leyfið öðlast gildi við afhendingu Matvælastofnunar á því til rekstraraðila. Auglýsing um útgáfu starfsleyfisins birtist á vefsíðu Umhverfisstofnunar 22. mars 2019 og var leyfið kært til úrskurðarnefndarinnar 22. apríl s.á., eins og áður greinir.

Umhverfisstofnun hefur einnig gefið út starfsleyfi fyrir sjókvíaeldi á 9.800 tonna ársframleiðslu á laxi í Berufirði, þar af séu að hámarki 6.000 tonn af frjóum laxi. Hefur það leyfi jafnframt verið kært til úrskurðarnefndarinnar og er það kærumál nr. 28/2019.

Matvælastofnun gaf hinn 21. mars 2019 út rekstrarleyfi fyrir kynslóðaskiptu sjókvíaeldi í Fáskrúðsfirði. Tekur leyfið til 11.000 tonna ársframleiðslu af laxi, þar af 6.000 tonna af frjóum laxi. Hefur leyfið einnig verið kært til úrskurðarnefndarinnar og er það kærumál nr. 29/2019.

Sama dag gaf Matvælastofnun út rekstrarleyfi fyrir kynslóðaskiptu sjókvíaeldi í Berufirði. Tekur leyfið til 9.800 tonna ársframleiðslu af laxi, þar af 6.000 tonna af frjóum laxi. Hefur það leyfi jafnframt verið kært til úrskurðarnefndarinnar og er það kærumál nr. 30/2019.

Hafa kærendur krafist frestunar réttaráhrifa kærðra leyfa í kærumálum nr. 26, 28, 29 og 30/2019.

Málsrök Umhverfisstofnunar: Umhverfisstofnun kveðst hafa gefið út nýtt starfsleyfi til leyfishafa 19. mars 2019 fyrir framleiðslu á 11.000 tonnum af laxi í Fáskrúðsfirði, þar af verði að hámarki 6.000 tonn með frjóum fiski. Við gildistöku þess falli niður eldra starfsleyfi leyfishafa fyrir framleiðslu á regnbogasilungi.

Varðandi kröfu kærenda um frestun framkvæmda bendi stofnunin á að í 1. mgr. 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála komi fram sú meginregla að kæra til úrskurðarnefndarinnar fresti ekki réttaráhrifum ákvörðunar, sbr. og meginreglu 29. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 og almennar meginreglur stjórnsýsluréttar. Í undantekningartilfellum sem skýra beri þröngt sé úrskurðarnefndinni heimilt að fresta réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar, þar sem ástæður mæli með því, á meðan kæra sé til efnislegrar meðferðar hjá nefndinni.

Athugasemdir leyfishafa: Leyfishafi gerir þá kröfu að málinu verði vísað frá í heild sinni þar sem ekki liggi fyrir fullnægjandi umboð kærenda til þess lögmanns er riti undir kæruna. Ekki liggi fyrir umboð frá öllum kærendum og þau umboð sem liggi fyrir séu óvottuð og því ógild. Ekki verði heldur séð að þeir sem undirriti umboðin hafi heimild til slíks. Þá uppfylli náttúruverndarfélagið Laxinn lifi ekki skilyrði aðildar skv. 3. og 4. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála. Of seint sé að bæta úr greindum annmörkum. Þá sé byggt á því að í umboðunum felist ekki heimild til að krefjast frestunar réttaráhrifa, umboðin séu öll efnislega samhljóða og nái einvörðungu til þess að kæra starfsleyfið til ógildingar. Úrskurður um frestun yrði meira íþyngjandi og hefði alvarlegri réttaráhrif fyrir leyfishafa en úrskurður um ógildingu leyfis þar sem útgáfa bráðabirgðaleyfis sé heimil í kjölfar ógildingar, en ekki ef ákvörðun sé tekin um frestun réttaráhrifa.

Miklir hagsmunir séu í húfi fyrir leyfishafa og telji hann að kærendur hafi engra slíkra hagsmuna að gæta sem réttlæti frestun réttaráhrifa. Til grundvallar liggi atvinnufrelsi leyfishafa, sem varið sé í stjórnarskrá Íslands. Fiskeldi í Reyðarfirði hafi sömu áhrif samkvæmt áhættumati og eldi í Fáskrúðsfirði. Sé á því byggt að hættan sem kærendur haldi fram að skapist við umrædda framkvæmd sé þegar komin fram og aukist ekkert eða lítið við framkvæmdina sjálfa.

Í 1. mgr. 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála segir að kæra til nefndarinnar fresti ekki réttaráhrifum ákvörðunar. Kærandi geti þó krafist úrskurðar um stöðvun framkvæmda til bráðabirgða séu þær hafnar eða yfirvofandi og getur úrskurðarnefndin með sömu skilmálum frestað réttaráhrifum ákvörðunar sem ekki felur í sér stöðvun framkvæmda, sbr. 3. mgr. lagagreinarinnar. Um undantekningu er að ræða frá þeirri meginreglu að kæra fresti ekki réttaráhrifum ákvörðunar og ber að skýra slíkar undantekningar þröngt. Í athugasemdum með frumvarpi því sem varð að lögum nr. 130/2011 segir um 5. gr. að í málum sem varði framkvæmdir sem hafi áhrif á umhverfið kunni kæruheimild að verða þýðingarlaus ef úrskurðarnefndin hafi ekki heimild til að fresta réttaráhrifum ákvörðunar. Þó sé mikilvægt að gætt sé að því að efnislegar forsendur liggi að baki kæru, þ.e. að horft sé til þess hversu líklegt sé að kæra breyti efni ákvörðunar.

Kærendur byggja í kæru sinni á því að gífurlegt magn úrgangs stafi frá eldinu og að því fylgi hætta á lúsafári, sjúkdómasmiti og erfðamengun. Áður en hið kærða leyfi var veitt hafði Fiskeldi Austfjarða starfsleyfi til 3.000 tonna ársframleiðslu af regnbogasilungi í sjókvíum í Fáskrúðsfirði. Sótt var um nýtt starfsleyfi 5. janúar 2017 til aukinnar framleiðslu auk þess sem sótt var um tegundarbreytingu. Tekur nýtt starfsleyfi til 11.000 tonna ársframleiðslu á laxi, þar af séu að hámarki 6.000 tonn af frjóum laxi.

Samkvæmt því sem að framan er rakið eru ekki forsendur til að beita undantekningarheimild 3. mgr. 5. gr. laga nr. 130/2011 og fresta réttaráhrifum hins kærða leyfis. Þó skal á það bent að ýmis álitaefni eru uppi í málinu og ber leyfishafi alla áhættu af því að hefja nýtingu á grundvelli hins kærða leyfis á meðan ekki liggur fyrir endanleg niðurstaða um lögmæti þess.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um frestun réttaráhrifa á ákvörðun Umhverfisstofnunar frá 19. mars 2019 um að gefa út starfsleyfi fyrir eldi á 11.000 tonnum af laxi á ári í sjókvíum í Fáskrúðsfirði á vegum Fiskeldis Austfjarða hf., þar af að hámarki 6.000 tonnum af frjóum laxi.

47/2018 Hólmasel

46/2018 Hafravatn

55/2018 Gagnheiði

109/2018 Sundhöll Keflavíkur

25/2018 Brekkugata

14/2018 Helluhraun

30/2019 Laxeldi Berufirði rekstrarleyfi

29/2019 Laxeldi Fáskrúðsfirði rekstrarleyfi

28/2019 Laxeldi Berufirði starfsleyfi

26/2019 Laxeldi Fáskrúðsfirði starfsleyfi

Um okkur

Opnunartími