Skip to main content
Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála
apr 07
Love0

88/2019 Álftamýri

Með

Árið 2020, mánudaginn 6. apríl, fundaði úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála í gegnum fjarfundabúnað. Þátt tóku Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 88/2019, kæra á ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 6. júní 2019 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Safamýrar – Álftamýrar vegna lóðarinnar nr. 7-9 við Álftamýri.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 13. september 2019, er barst nefndinni sama dag, kærir eigandi Álftamýrar 21, þá ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 6. júní 2019 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Safamýrar – Álftamýrar vegna lóðarinnar nr. 7-9 við Álftamýri. Skilja verður málskot kæranda svo að gerð sé krafa um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg 30. október 2019.

Málavextir: Á árinu 2004 var lögð fram tillaga að breytingu á deiliskipulagi Safamýrar – Álftamýrar vegna lóðanna Álftamýrar 1-5 og 7-9. Fól tillagan m.a. í sér heimild til að byggja hæð ofan á tveggja hæða hús við Álftamýri 7-9. Bárust athugasemdir á kynningartíma tillögunnar frá eigendum raðhúsa við Álftamýri 15-27, þ. á m. kæranda, þar sem lagst var gegn hækkun byggingarinnar. Var í kjölfarið fallið frá fyrirhugaðri hækkun en í stað þess var í samþykktri deiliskipulagsbreytingu, sem tók gildi með birtingu í B-deild Stjórnartíðinda 23. mars 2005, veitt heimild til byggingar tveggja hæða viðbyggingar á baklóð. Mun lóðarhafi ekki hafa sótt um byggingarleyfi fyrir þeirri viðbyggingu.

Á fundi umhverfis- og skipulagsráðs 13. febrúar 2019 var tekin fyrir umsókn um breytingu á deiliskipulagi Safamýrar – Álftamýrar vegna lóðarinnar nr. 7-9 við Álftamýri. Í breytingunni fólst m.a. að byggja eina hæð ofan á núverandi tveggja hæða byggingu, að hækka viðbyggingu á lóðarmörkum um tvær hæðir til jafns við aðalhúsið og að fjarlægja byggingarreit fyrir viðbyggingu á baklóð. Samþykkt var að auglýsa framlagða tillögu skv. 1. mgr. 41. gr., sbr. 1. mgr. 43. gr., skipulagslaga nr. 123/2010 og staðfesti borgarráð þá afgreiðslu á fundi sínum 22. febrúar s.á. Tillagan var auglýst í Fréttablaðinu 4. mars s.á. með athugasemdafresti til 15. apríl s.á. og bárust athugasemdir á kynningartíma tillögunnar, m.a. frá íbúum og eigendum raðhúsa við Álftamýri 15-27. Á fundi umhverfis- og skipulagsráðs var tillagan lögð fram að nýju ásamt umsögn skipulagsfulltrúa um framkomnar athugasemdir, en þar var lagt til að tillagan yrði samþykkt með uppfærðum bílastæðaskilmálum. Með vísan til umsagnarinnar var tillagan samþykkt og staðfesti borgarráð þá afgreiðslu á fundi sínum 6. júní s.á. Tók skipulagsbreytingin gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda 15. ágúst 2019.

Málsrök kæranda: Kærandi vísar til þess að árið 2005 hafi verið gerð tilraun til þess að afla samþykkis fyrir hækkun húsanna á lóðunum Álftamýri 1-5 og 7-9 en því hafi verið hafnað. Náðst hafi samkomulag um umtalsverðar breytingar á húsunum við Álftamýri 1-5, m.a. hækkun þeirra um eina hæð, en samræmi í hæð húsanna hafi verið meginrök þeirra breytinga. Með hinni kærðu ákvörðun 14 árum síðar sé brotið gegn þessu samkomulagi. Sjónarmiðið um samræmi virðist ekki lengur henta borgaryfirvöldum. Íbúar hverfisins megi vænta þess að Álftamýri 1-5 hækki enn frekar samræmisins vegna og höfrungahlaup borgarinnar í hækkun húsa haldi áfram. Í umsögn skipulagsfulltrúa sé ekki tekið á athugasemdum um hækkun húsa með vísan í fyrri deiliskipulagsbreytingu frá árinu 2005. Þá verði birta og yfirbragð allt annað þegar búið sé að hækka húsið, sem muni þá gnæfa enn meira yfir nálæg raðhús. Af svörum skipulagsfulltrúa megi ráða að þar sem Álftamýri 1-5 og 7-9 séu nærþjónustukjarni þá megi gera hvað sem er með tilliti til hæðar húsanna. Borgaryfirvöld taki hagsmuni húseigenda og atvinnurekenda fram yfir hagsmuni íbúa í grónu íbúðarhverfi og engu varði fyrra samkomulag.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Af hálfu borgaryfirvalda er bent á að það samkomulag sem kærandi vísi til sé breyting á umræddu deiliskipulagi frá árinu 2005. Tillaga að breyttu deiliskipulagi hafi falið í sér stækkun húseignarinnar Álftamýri 1-5 í fullar tvær hæðir og að bætt yrði einni hæð ofan á Álftamýri 7-9, þannig að hún yrði samtals þrjár hæðir. Einnig hafi tillagan falið í sér heimild til að rífa bílskúr sunnanmegin á lóðinni Álftamýri 1-5 og koma fyrir byggingarreit fyrir bílaapótek á austurhluta lóðarinnar. Kærandi hafi ásamt fleirum sent inn athugasemdir við stækkun húsanna. Niðurstaðan hafi orðið sú að samþykkja tillöguna á þann hátt að byggingaraðili hafi verið beðinn um að skoða þá möguleika „að hafa inndregna ofaná byggingu á framhúsi eða tveggja hæða viðbyggingu sunnan við fram hús við Álftamýri 7-9 en að ofanábyggingar við Álftamýri 1-5 verði inndregna um a.m.k. 3 m til suðurs“. Með hinni kærðu ákvörðun sé einungis verið að breyta skipulagi fyrir Álftamýri 7-9. Við mat á tillögunni hafi m.a. verið horft til þess að hækkun hússins hefði ekki í för með sér aukið skuggavarp á nágrannalóðir vegna staðsetningar þess norðan raðhúsabyggðarinnar, en húsið á lóð Álftamýri 7-9 sé í um 23-37 m fjarlægð frá raðhúsunum. Deiliskipulagið hafi verið auglýst skv. 1. mgr. 43. gr., sbr. 1. mgr. 41. gr., skipulagslaga nr. 123/2010, og hafi málsmeðferðin verið í fullu samræmi við þær málsmeðferðarreglur sem kveðið sé á um í skipulagslögum og stjórnsýslulögum nr. 37/1993.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um lögmæti breytingar á deiliskipulagi Álftamýrar – Safamýrar vegna lóðarinnar nr. 7-9 við Álftamýri, sem felur m.a. í sér heimild til að byggja eina hæð ofan á núverandi tveggja hæða byggingu, að hækka viðbyggingu á lóðarmörkum um tvær hæðir til jafns við aðalhúsið og að fjarlægja byggingarreit fyrir viðbyggingu á baklóð. Kærandi er eigandi raðhúss í raðhúsalengjunni nr. 15-27 við Álftamýri og stendur hús hans í u.þ.b. 25 m fjarlægð frá hinni umdeildu byggingu.

Sveitarstjórn fer með skipulagsvald innan marka sveitarfélags, eins og fram kemur í 3. mgr. 3. gr. skipulagslaga nr. 123/2010, og ber ábyrgð á og annast gerð deiliskipulags skv. 1. mgr. 38. gr. laganna. Í skipulagsvaldinu felst víðtæk heimild til breytinga á þegar gerðum deiliskipulags­áætlunum, sbr. 1. mgr. 43. gr. sömu laga. Við gerð deiliskipulags ber að gæta þess að skipulagið, og þá jafnframt breytingar á því, rúmist innan heimilda aðalskipulags, sbr. 7. mgr. 12. gr. skipulagslaga, sem og að haga málsmeðferð þannig að réttur einstaklinga og lögaðila verði ekki fyrir borð borinn þó svo að hagur heildarinnar verði hafður að leiðarljósi, sbr. c-lið 1. mgr. 1. gr. laganna. Skipulagsvaldið er jafnframt bundið af lögmætisreglu stjórnsýsluréttarins, er felur m.a. í sér að með ákvörðun sé stefnt að lögmætum markmiðum. Að gættum þessum grundvallarreglum og markmiðum hefur sveitarstjórn mat um það hvernig deiliskipulagi skuli háttað.

Hin kærða deiliskipulagsbreyting var kynnt með almennri auglýsingu í samræmi við 1. mgr. 43. gr. skipulagslaga. Að loknum athugasemdafresti var hún afgreidd í umhverfis- og skipulagsráði, þar sem framkomnum athugasemdum var svarað í samræmi við 3. mgr. 41. gr. skipulagslaga og tillagan síðan staðfest af borgarráði. Tók hún gildi með birtingu auglýsingar þar um í B-deild Stjórnartíðinda að lokinni lögboðinni yfirferð Skipulagsstofnunar. Var þannig farið að lögum við málsmeðferð hinnar kærðu ákvörðunar.

Samkvæmt Aðalskipulagi Reykjavíkur 2010-2030 er lóðin Álftamýri 7-9 á skilgreindu íbúðarsvæði, ÍB13, sem sé fullbyggt og fastmótað. Lóðin sé ætluð fyrir nærþjónustukjarna fyrir verslun og þjónustu sem sinni daglegum þörfum íbúa. Í aðalskipulaginu kemur fram að í fastmótaðri byggð megi gera ráð fyrir breytingum á núverandi húsnæði, viðbyggingum og öðrum endurbótum, svo og nýbyggingum, eftir því sem ákveðið sé í hverfis- og/eða deili­skipulagi. Verður því ekki séð að hin kærða deiliskipulagsbreyting, er felur aðallega í sér aukið byggingar­magn á fyrrgreindri lóð, gangi gegn stefnu aðalskipulags um svæðið og er því áskilnaði laga um innbyrðis samræmi skipulagsáætlana fullnægt, sbr. 7. mgr. 12. gr. skipulagslaga. Þá kemur fram í umdeildri deiliskipulagsbreytingu að markmiðið með henni sé að yfirbragð byggðar verði heillegt og sterkt með því að heimila fyrirhugaðar breytingar. Búa því efnis- og skipulagsrök að baki hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu.

Umdeild deiliskipulagsbreyting felur í sér heimild til að hækka húsið að Álftamýri 7-9, en sem fyrr segir er lóð kæranda í u.þ.b. 25 m fjarlægð frá byggingunni. Ljóst er að sú breyting hefur grenndaráhrif í för með sér gagnvart fasteign kæranda með tilliti til breytts útsýnis. Að virtum skýringaruppdráttum deiliskipulagsbreytingarinnar, þar sem finna má rýmismyndir og skuggavarp vegna heimilaðra breytinga, verða grenndaráhrif hennar þó ekki talin svo veruleg að réttur kæranda sé fyrir borð borinn í skilningi c-liðar 1. gr. skipulagslaga.

Með vísan til alls þess sem að framan er rakið verður kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda og umfangs mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu ákvörðunar borgarráðs Reykjavíkur frá 6. júní 2019 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Safamýrar – Álftamýrar vegna lóðarinnar nr. 7-9 við Álftamýri.

apr 07
Love0

86/2019 Gulaþing

Með

Árið 2020, mánudaginn 6. apríl, fundaði úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála í gegnum fjarfundabúnað. Þátt tóku Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 86/2019, kæra á ákvörðun bæjarráðs Kópavogs frá 22. ágúst 2019 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Vatnsenda – Þings vegna lóðarinnar Gulaþings 21.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 11. september 2019, er barst nefndinni sama dag, kærir lóðarhafi Gulaþings 62, Kópavogi, þá ákvörðun bæjarráðs Kópavogs frá 22. ágúst 2019 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Vatnsenda – Þings vegna lóðarinnar Gulaþings 21. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Kópavogsbæ 9. október 2019.

Málavextir: Á fundi skipulagsráðs Kópavogsbæjar 15. júlí 2019 var tekin fyrir tillaga að breytingu á deiliskipulagi Vatnsenda – Þings vegna lóðarinnar Gulaþings 21. Í breytingunni fólst annars vegar að vegghæð suðausturhliðar húss lóðarinnar myndi hækka úr 6,3 m í 7,5 m og hins vegar að vegghæð norðvesturhliðar hússins myndi hækka úr 6,3 m í 7,0 m. Samþykkti nefndin að grenndarkynna tillöguna með vísan til 43. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Var tillagan grenndarkynnt með bréfi, dags. 17. s.m., og kostur gefinn á að koma að athugasemdum til 14. ágúst s.á. Á kynningartíma tillögunnar bárust athugasemdir frá kæranda. Deiliskipulagstillagan var lögð fram að nýju á fundi skipulagsráðs 19. s.m. ásamt umsögn skipulags- og byggingardeildar sveitarfélagsins um athugasemdir kæranda. Samþykkti skipulagsráð deiliskipulagsbreytinguna og var sú afgreiðsla staðfest í bæjarráði 22. ágúst 2019. Tók deiliskipulagsbreytingin gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda 12. september s.á.

Málsrök kæranda: Kærandi vísar til þess að umdeild breyting feli í sér umtalsverða hækkun hússins á lóðinni Gulaþingi 21, sem muni hafa áhrif á skuggamyndun á lóð kæranda. Teikningar sem fylgt hafi umsögn deiliskipulagstillögunnar hafi verið mjög óskýrar. Þannig liggi ekkert fyrir um áhrif skuggamyndunar frá júlí til september eða október. Í umsögninni segi að ekki sé hægt að sjá að skuggavarp muni hafa meiri áhrif gagnvart lóð kæranda en núverandi skipulag heimili. Þó sé ljóst að umrædd skipulagsbreyting muni hafa áhrif á útsýni frá húsi sem byggt verði á lóðinni. Skilyrði til breytingar á deiliskipulagi í þá veru sem hér um ræði séu ekki fyrir hendi þar sem ekki sé um svo óveruleg frávik að ræða að hagsmunir nágranna skerðist í engu hvað varði landnotkun, útsýni, skuggavarp og innsýn, sbr. 3. mgr. 43. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Sú fullyrðing í athugasemdum með deiliskipulagstillögunni sé með öllu ósönnuð og enginn rökstuðningur sé fyrir hendi til að fallast á breytingartillöguna.

Kæranda hafi ekki verið kynnt hvaða rök séu fyrir því að fallast á tillögu lóðarahafa Gulaþings 21 um breytingu á deiliskipulagi. Í íslenskum rétti sé viðurkennt að deiliskipulag sé bindandi bæði fyrir lóðarhafa og sveitarfélög og treysta megi því að deiliskipulagi verði ekki breytt nema til komi almannahagsmunir. Þá taki fræðimenn sérstaklega fram að gjalda skuli varhug við óskum einstakra lóðarhafa um breytingar. Lóðarhafi Gulaþings 21 hafi ekki mátt gera ráð fyrir því að honum yrði heimilað að hækka hús sitt jafnmikið og fyrirliggjandi breyting heimili. Einnig hafi kærandi mátt geta treyst því að deiliskipulag stæði áfram óbreytt eins og það hefði verið samþykkt. Ekkert réttlæti að sveitarfélög hlaupi á eftir óskum einstakra lóðarhafa um breytingar gegn hagsmunum annarra lóðarhafa án þess að brýna nauðsyn beri til.

Málsrök Kópavogsbæjar: Af hálfu sveitarfélagsins er vísað til þess að hin kærða deiliskipulagsbreyting teljist óveruleg breyting á deiliskipulagi, eins og hún hafi verið grenndarkynnt lögum samkvæmt, sbr. 2. mgr. 43. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Þá hafi á málsmeðferðartíma verið óskað eftir skuggavarpsteikningum, sem sýnt hafi að litlar breytingar myndu verða á skuggavarpi við breytinguna. Hvað varði tilgang deiliskipulags sé það svo að þrátt fyrir að deiliskipulag eigi að gefa ákveðna sýn á skipulag tiltekins svæðis sé ekki hægt að gera ráð fyrir því að skipulag haldist óbreytt um ókomna tíð. Skipulagsvaldið sé í höndum bæjarstjórnar innan marka sveitarfélagsins, sbr. 3. mgr. 3. gr. skipulagslaga, og hafi hún talsvert svigrúm við þróun byggðar og umhverfis þess. Þá hafi málsmeðferð hinnar kærðu ákvörðunar verið í fullu samræmi við gildandi lög og reglur.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um lögmæti breytingar á deiliskipulagi Vatnsenda – Þings vegna lóðarinnar Gulaþings 21, sem felur í sér heimild til að hækka vegghæðir á suðaustur- og norðvesturhlið húss þess sem mun vera í byggingu á lóðinni, úr 6,3 m í 7,5 m annars vegar og úr 6,3 m í 7,0 m hins vegar. Lóð kæranda stendur öndvert handan götu til austurs í um 25 m fjarlægð frá umræddu húsi.

Sveitarstjórn fer með skipulagsvald innan marka sveitarfélags, eins og fram kemur í 3. mgr. 3. gr. skipulagslaga nr. 123/2010, og ber ábyrgð á og annast gerð deiliskipulags skv. 1. mgr. 38. gr. laganna. Í skipulagsvaldinu felst víðtæk heimild til breytinga á þegar gerðum deiliskipulagsáætlunum, sbr. 1. mgr. 43. gr. sömu laga. Almennt ber að haga málsmeðferð deiliskipulagsbreytinga þannig að réttur einstaklinga og lögaðila verði ekki fyrir borð borinn.

Hin kærða deiliskipulagsbreyting var grenndarkynnt í samræmi við 2. mgr. 43. gr. skipulags­laga. Var því ekki um það að ræða að beitt hefði verið ákvæði 3. mgr. 43. gr. eins og kærandi heldur fram. Við mat á því hvort breyting á deiliskipulagi teljist óveruleg skv. 2. mgr. 43. gr. á að taka mið af því að hve miklu leyti tillagan víkur frá notkun, nýtingarhlutfalli, útliti og formi viðkomandi svæðis. Breytingin snýr aðeins að einni lóð þar sem heimiluð er hækkun húss á lóðinni um 0,7-1,2 m. Hvorki er um það að ræða að nýtingarhlutfall eða notkun lóðarinnar breytist né að vikið sé að marki frá útliti eða formi byggðarinnar samkvæmt gildandi deiliskipulagi. Var því heimilt að grenndarkynna deiliskipulagstillöguna í samræmi við 2. mgr. 43. gr. skipulagslaga. Hún var svo afgreidd í skipulagsráði, þar sem framkomnum athugasemdum kæranda var svarað í samræmi við 3. mgr. 41. gr. laganna. Að lokum var breytingin samþykkt í bæjarráði Kópavogs lögum samkvæmt. Verður því ekki annað séð en að málsmeðferð tillögunnar hafi að formi til verið í samræmi við ákvæði skipulagslaga.

Með hinni kærðu breytingu eykst vegghæð hússins á lóðinni Gulaþingi 21 á suðaustur- og norðvesturhlið, eins og að framan er rakið, en lóð kæranda er samkvæmt núgildandi skipulagi í um 25 m fjarlægð frá því húsi. Af skýringarmyndum deiliskipulagstillögunnar og gögnum um skuggavarp verður ekki ráðið að breytingin raski grenndarhagsmunum kæranda að nokkru marki umfram það sem vænta mátti að óbreyttu skipulagi, svo sem vegna skerðingar á útsýni, breytingar á skuggavarpi eða með öðrum hætti. Verður með hliðsjón af því ekki talið að umfang breytingarinnar sé slíkt að raski lögvörðum hagsmunum kæranda raskist á þann hátt að leitt geti til ógildingar ákvörðunarinnar.

Með vísan til  þess sem að framan er rakið verður kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda og umfangs mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu ákvörðunar bæjarráðs Kópavogs frá 22. ágúst 2019 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Vatnsenda – Þings vegna lóðarinnar Gulaþings 21.

apr 07
Love0

79/2019 Héðinsgata

Með

Árið 2020, mánudaginn 6. apríl fundaði úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála í gegnum fjarfundarbúnað. Þátt tóku Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 79/2019, kæra á ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 18. júlí 2019 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Klettasvæðis, Reykjavíkurhöfn, sem fól í sér stofnun nýrrar lóðar undir smáhýsi fyrir skjólstæðinga velferðarsviðs borgarinnar.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 15. ágúst 2019, er barst nefndinni sama dag, kærir Þingvangur ehf., eigandi Héðinsgötu 1 og 2 og Köllunarklettsvegar 3, þá ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 18. júlí 2019 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Klettasvæðis, Reykjavíkurhöfn, sem fól í sér stofnun nýrrar lóðar undir smáhýsi fyrir skjólstæðinga velferðarsviðs borgarinnar. Er þess krafist að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg 30. október 2019.

Málavextir: Á fundi umhverfis- og skipulagsráðs Reykjavíkurborgar 3. júlí 2019 var tekin fyrir tillaga umhverfis- og skipulagssviðs að breytingu á deiliskipulagi Köllunarkletts til að unnt væri að koma fyrir einu til fimm smáhýsum fyrir skjólstæðinga velferðarsviðs Reykjavíkur, hvert um sig u.þ.b. 30 m2 að flatarmáli. Tillagan gerði ráð fyrir nýrri lóð, Héðinsgötu 8, fyrir smáhýsin á núverandi bílastæði á borgarlandi. Lagðar voru fram á fundinum umsagnir Faxaflóahafna sf. og Minjastofnunar, auk athugasemda sem bárust á auglýsingartíma tillögunnar. Í umsögn Faxaflóahafna sf., dags. 2. janúar 2019, kom fram að ekki væri lagst gegn staðsetningunni og breytingu á deiliskipulagi ef ákvæði aðalskipulags stæðu ekki þar í vegi. Ekki væri talið heppilegt að stofna sérstaka lóð fyrir smáhýsin þar sem þau ættu aðeins að vera til bráðabirgða. Lagt var til að Faxaflóahafnir og Reykjavíkurborg gerðu með sér samning um skammtímaleigu í afmarkaðan tíma. Ljóst væri samkvæmt aðalskipulagi að íbúðir væru ekki heimilar á svæðinu. Hafa þyrfti samráð við lóðarhafa nærliggjandi lóða og kynna fyrir þeim áformin með viðeigandi hætti. Þá var að auki lögð fram á fundi umhverfis- og skipulagsráðs umsögn skipulagsfulltrúa, dags. 24. júní 2019.

Tillagan var samþykkt og henni vísað til borgarráðs, sem staðfesti hana á fundi sínum 18. júlí 2019. Í bréfi frá Skipulagsstofnun, dags. 29. ágúst s.á., kemur fram að fyrirhugað sé að koma fyrir allt að fimm tímabundnum íbúðareiningum sem hver um sig geti verið allt að 30 m2 að stærð. Ekki sé gert ráð fyrir að búseta verði varanleg á lóðinni heldur sé um tímabundið neyðarúrræði að ræða fyrir skjólstæðinga velferðarsviðs Reykjavíkurborgar. Ekki var á fundi borgarráðs gerð athugasemd við að sveitarstjórn birti auglýsingu um samþykkt deiliskipulags-breytingarinnar í B-deild Stjórnartíðinda.

Málsrök kæranda: Kærandi byggir í fyrsta lagi á því að hin kærða ákvörðun samrýmist ekki gildandi Aðalskipulagi Reykjavíkur 2010-2030. Kunni það að skýrast af því að í deili­skipulagstillögunni sé eldra aðalskipulag lagt til grundvallar, sbr. það sem segi í greinargerð með tillögunni: „Miðsvæði merkt M18, Köllunarklettur er skilgreint: „Einkum skrifstofur, ýmis þjónusta og léttur iðnaður auk íbúða.““ Eins og aðalskipulaginu hafi verið breytt með auglýsingu nr. 760/2017 hafi heimild til byggingar íbúða verið felld niður, en um þá ákvörðun segi á bls. 8 í greinargerð með aðalskipulagsbreytingunni „10. Köllunarklettur (reitur 29). Lagt er til að ekki verði heimilt að byggja íbúðir á umræddu svæði (miðsvæði M18), þar sem reiturinn er aðskilinn frá nærliggjandi byggð með stofnbrautum, og stendur nálægt lóðum þar sem iðnaðarstarfsemi er heimil. Reitur 29 verður því felldur út sem byggingarreitur fyrir íbúðabyggð …“

Kærandi hafi í samstarfi við Reykjavíkurborg og Faxaflóahafnir unnið að gerð heildar­deiliskipulags fyrir reitinn. Sú vinna sé langt komin, þ.m.t. vinna við forsögn og lýsingu. Í þeirri vinnu hafi ekki verið minnst einu orði á þá breytingu sem birtist í hinni kærðu tillögu og hvorki hafi verið haft samráð við kæranda né Faxaflóahafnir áður en tillagan hafi verið auglýst.

Þegar vinna við gerð deiliskipulagstillögu hefst skuli sveitarstjórn taka saman lýsingu á skipulagsverkefninu þar sem fram komi hvaða áherslur sveitarstjórnin hafi við deiliskipulags­gerðina og upplýsingar um forsendur og fyrirliggjandi stefnu og fyrirhugað skipulagsferli, svo sem um kynningu og samráð við skipulagsgerðina gagnvart íbúum og öðrum hagsmunaaðilum, sbr. 1. mgr. 40. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Í 3. mgr. ákvæðisins komi fram að sveitarstjórn sé heimilt að falla frá gerð slíkrar lýsingar ef allar meginforsendur deiliskipulagsins liggi fyrir í aðalskipulagi. Í Aðalskipulagi Reykjavíkur 2010-2030 sé á umræddu svæði einungis gert ráð fyrir atvinnuhúsnæði. Þar komi fram að áætluð aukning slíks húsnæðis sé um 85 þúsund m2.

Í 2. mgr. 37. gr. skipulagslaga komi fram að deiliskipulag skuli gera fyrir einstök svæði eða reiti þar sem framkvæmdir séu fyrirhugaðar og skuli jafnan miða við að það taki til svæða sem myndi heildstæða einingu. Í greinargerð sem fylgt hafi frumvarpi því er orðið hafi að skipulagslögum komi fram að með þessu hafi ætlunin verið að koma í veg fyrir að skipulagðar séu einstakar lóðir þótt að slíkt geti þó stundum átt við. Hin umdeilda tillaga sæki því heimild til undantekningarreglu, sem beri samkvæmt viðurkenndum skýringaraðferðum laga að túlka þröngt. Kærandi telji engin skilyrði til beitingar fyrrgreinds undantekningarákvæðis.

Með deiliskipulagi sé markmiðið m.a. að útfæra nánar ákvæði aðalskipulags, taka ákvarðanir um notkun lóða og stuðla að skynsamlegri og hagkvæmri nýtingu lands. Við skipulagsgerð skuli og tryggja réttaröryggi einstaklinga og lögaðila þótt almannahagsmunir séu hafðir að leiðarljósi, sbr. 1. gr. skipulagslaga. Hvorki verði séð að hin umdeilda tillaga sé í samræmi við markmið deiliskipulags né að hún uppfylli þær kröfur sem lög geri til slíkra tillagna. Tillagan hljóti því að teljast fara í bága við landnotkunarákvæði gildandi aðalskipulags auk þess sem hún samræmist ekki ákvæði 2. mgr. 37. gr. skipulagslaga og öðrum meginreglum um gerð deiliskipulags.

Reykjavíkurborg hafi leitast við að slá ryki í augu þeirra sem gert hafi athugasemdir við tillöguna og fullyrt að ekki væri um hefðbundna búsetu að ræða heldur tímabundið úrræði fyrir skjólstæðinga velferðarsviðs borgarinnar. Þessi fullyrðing fái ekki staðist að mati kæranda. Búseta skjólstæðinga velferðarsviðs borgarinnar hljóti að teljast hefðbundin búseta á allan hátt. Það eina sem kunni að vera tímabundið í þessu sambandi sé búseta hvers og eins skjólstæðings, þar sem einn taki við af öðrum. Hljóti að vera út frá því gengið af hálfu borgarinnar að úrræðið sé viðvarandi og þar af leiðandi geti búseta ekki verið annað en hefðbundin og viðvarandi.

Sveitarfélagið hafi ekki gætt rannsóknarreglu 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Kærandi telji afgreiðslu borgarinnar á athugasemdum sínum, Alanó samtakanna og rekstrarfélags Drauma­setursins vera byggða á ófullnægjandi rannsókn á aðstæðum og atvikum öllum. Sveitarfélagið hafi með hinni kærðu ákvörðun brotið í bága við meðalhófsreglu stjórnsýsluréttarins, sbr. 12. gr. stjórnsýslulaga, en samkvæmt reglunni skuli stjórnvald því aðeins taka íþyngjandi ákvörðun þegar lögmætu markmiði, sem að sé stefnt, verði ekki náð með öðru og vægara móti. Kærandi hafi ítrekað boðið borginni að reisa fyrirhuguð smáhýsi á lóð kæranda að Köllunarklettsvegi 3. Kærandi telji unnt að reisa smáhýsi, eins og þau sem lýst sé í hinni umdeildu tillögu, á grund­velli stöðuleyfis til eins árs í senn og að slík ráðstöfun samræmist betur aðalskipulagi og þeirri deiliskipulagsvinnu sem þegar hafi verið unnin. Þá telji kærandi að verulega skorti á að hin kærða ákvörðun hafi verið rökstudd með viðhlítandi hætti, sbr. 20. gr. stjórnsýslulaganna.

Til viðbótar framangreindu bendi kærandi á að hann hafi haft réttmætar væntingar til þess að einungis atvinnuhúsnæði yrði reist á grundvelli þess deiliskipulags sem unnið hafi verið að í samvinnu aðila. Hafi framkoma borgarinnar í þeirri skipulagsvinnu einungis styrkt kæranda í þeirri trú, sem samræmist jafnframt gildandi aðalskipulagi. Annars konar starfsemi á deiliskipulagsreitnum kunni að leiða til verðrýrnunar á eignum kæranda innan reitsins og gangi slíkt gegn stjórnarskrárvörðum eignarréttindum hans, sbr. 72. gr. stjórnarskrárinnar.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Af hálfu borgaryfirvalda er á það bent að í umræddri deili­skipulagsbreytingu felist að stofnuð sé 806 m2 lóð undir allt að fimm smáhýsi, sem þjóna eigi sem tímabundið búsetuúrræði fyrir skjólstæðinga velferðarsviðs Reykjavíkurborgar, en ekki sé gert ráð fyrir varanlegri búsetu á svæðinu. Þannig sé ekki um hefðbundna búsetu að ræða. Samkvæmt Aðalskipulagi Reykjavíkur 2010-2030 sé reiturinn á miðsvæði M18 og sé svæðið skilgreint sem þéttingarsvæði Þ47. Heimilt sé að vera með þjónustustarfsemi á svæðinu. Samkvæmt skilgreiningu skipulagsreglugerðar geti íbúðarhúsnæði verið á miðsvæðum. Í gildandi stefnu aðalskipulagsins sé ekki gert ráð fyrir almennri og umfangsmikilli íbúðar­uppbyggingu á svæðinu, sbr. skilgreiningar á mynd 13 í kaflanum Borgin við Sundin. Hins vegar verði að líta svo á að í aðalskipulaginu sé heimild fyrir því að skilgreina í deiliskipulagi á svæði M18 minniháttar uppbyggingu íbúðarhúsnæðis. Það yrði þó alltaf metið sérstaklega m.t.t. nálægðar við atvinnustarfsemi. Á Héðinsgötu 8 sé verið að skilgreina í deiliskipulagi búsetuúrræði fyrir heimilislausa, sem verði ávallt að líta á sem tímabundna húsnæðislausn fyrir viðkomandi, auk þess sem smáhýsin sem gert sé ráð fyrir séu færanlegar byggingar.

Viðbótarathugasemdir kæranda: Kærandi bendir á að hvorki í skipulagslögum nr. 123/2010 né skipulagsreglugerð nr. 90/2013 sé að finna heimildir til að fara á svig við skipulag á einstökum svæðum með þeim hætti sem Reykjavíkurborg leitist við, þ.e.a.s. með því að skáka í því skjóli að íbúðarhúsnæði sé á einhvern hátt færanlegt og falli því ekki undir skilgreiningu íbúðarhúsnæðis. Kærandi telji einsýnt að um hefðbundna búsetu sé að ræða og þótt vera kunni að íbúar komi og fari, eins og almennt gerist, einkum þegar íbúar eigi ekki húsnæði sem þeir búi í, þá séu áhrifin þau sömu á þá sem hafi með höndum starfsemi á svæðinu. Kærandi bendi sérstaklega á að í skipulagi skuli nota landnotkunarflokka skv. gr. 6.2. í skipulagsreglugerð. Í a-lið sé fjallað um íbúðarbyggð, sem bent sé á að eigi ekki við um það svæði sem um sé að tefla. Ekki sé gert ráð fyrir öðrum flokkum fyrir íbúðarbyggð. Engar sérreglur gildi því um tilgreiningu landnotkunar, burtséð frá því hverskonar húsnæði sé þar byggt eða hverjir kunni að búa þar hverju sinni. Þá séu heimildir til þess að skipuleggja frístundabyggð jafnframt þess eðlis að föst búseta sé þar óheimil.

Áréttað sé að tilvísanir til þess að reiturinn M18 sé á þéttingarsvæði styðji ekki kröfur Reykjavíkur­borgar, enda sé vandséð hvernig smáhýsi, hvort sem þau séu þung, létt, færanleg eður ei, geti samrýmst markmiðum um þéttingu. Bendi kærandi á að hin kærða ákvörðun sé að þessu leyti sem öðru í hróplegu ósamræmi við aðalskipulag. Ekki verði séð að kröfur Reykjavíkurborgar fái nokkra stoð í þeim röksemdum að heimilt sé að hafa þjónustustarfsemi á svæðinu, enda felist ekki í því heimild til íbúðarbyggðar, þvert á móti.

Varðandi þau rök borgarinnar að íbúðarhúsnæði geti verið á miðsvæðum samkvæmt skilgreiningu skipulagsreglugerðar þá bendi kærandi á að tilvísun Reykjavíkurborgar sem að þessu lúti fái ekki stoð í skipulagsreglugerð eða öðrum réttarheimildum. Í gr. 6.2. í skipulagsreglugerð sé fjallað um stefnu um landnotkun. Í b-lið sé fjallað um miðsvæði og segi þar orðrétt: „Svæði fyrir verslunar- og þjónustustarfsemi og stjórnsýslu sem þjónar heilu landsvæði, þéttbýlisstað eða fleiri en einu bæjarhverfi, svo sem verslanir, skrifstofur, þjónustustofnanir, hótel, veitinga- og gistihús, menningarstofnanir og önnur hreinleg atvinnustarfsemi sem talin er samræmast yfirbragði og eðli starfsemi miðsvæðis.“

Reykjavíkurborg hafi sem fyrr segi einnig vísað til þess að þrátt fyrir að í gildandi stefnu sé ekki gert ráð fyrir almennri og umfangsmikilli íbúðaruppbyggingu á svæðinu þá verði engu að síður að líta til þess að í aðalskipulagi sé heimild til að skilgreina í deiliskipulagi á svæði M18 minniháttar uppbyggingu íbúðarhúsnæðis. Kærandi vísi þessum röksemdum til föðurhúsanna. Meðal staðfestra breytinga á gildandi aðalskipulagi sé breytingin „Íbúðarbyggð og blönduð byggð 2010-2030“, dags. í júní 2017 og uppfærð 11. ágúst s.á. Á bls. 7 í 4. kafla sé fjallað um breytingartillögurnar sem síðar hafi verið gerðar. Tekið sé fram að þær lúti að því að uppfæra íbúðarheimildir á reitum sem þegar séu skilgreindir í stefnunni um íbúðarbyggð eins og hún birtist á mynd 13. Síðan sé tekið fram að reitur 29, Köllunarklettur, verði felldur út af mynd 13, og landnotkun viðkomandi miðsvæðis verði endurskilgreind. Í kafla 4.1. sé vísað til þess að þar sé að finna breytingar á mynd 13, Íbúðarbyggð og blönduð byggð 2010-2030. Undir 10. tl. sé síðan að finna tillögur varðandi reit 29 sem hafi verið samþykktar, en þar segi orðrétt: „Lagt er til að ekki verði heimilt að byggja íbúðir á umræddu svæði (miðsvæði M18), þar sem reiturinn er aðskilinn frá nærliggjandi íbúðarbyggð með stofnbrautum, og stendur nálægt lóðum þar sem iðnaðarstarfsemi er heimil. Reitur 29 verður því felldur út sem byggingarreitur fyrir íbúðar­byggð, af mynd 13, en heimildir um magn atvinnuhúsnæðis á svæðinu verða auknar sam­svarandi í töflu 3, Miðsvæði í AR2010-2030, bls. 52 í kaflanum Skapandi borg, sjá kafla 4.4. hér að neðan.“

Kærandi bendi á að framangreindar röksemdir Reykjavíkurborgar stangist samkvæmt þessu algjörlega á við gildandi aðalskipulag og að tilvísanir til þess að heimilt sé að skipuleggja minniháttar uppbyggingu íbúðarhúsnæðis á umþrættum reit séu í besta falli á misskilningi byggðar.

Niðurstaða: Með hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu var stofnuð ný lóð, Héðinsgata 8, þar sem gert er ráð fyrir fimm smáhýsum fyrir skjólstæðinga velferðarsviðs Reykjavíkurborgar. Er lóðin á miðsvæði, M18, í Aðalskipulagi Reykjavíkur 2010-2030, reit 29.

Í gr. 6.2. í skipulagsreglugerð nr. 90/2013 er miðsvæði skilgreint sem „svæði fyrir verslunar- og þjónustustarfsemi og stjórnsýslu sem þjónar heilu landsvæði, þéttbýlisstað eða fleiri en einu bæjarhverfi, svo sem verslanir, skrifstofur, þjónustustofnanir, hótel, veitinga- og gistihús, menningarstofnanir og önnur hreinleg atvinnustarfsemi sem talin er samræmast yfirbragði og eðli starfsemi miðsvæðis“, sbr. b-lið greinarinnar. Í gr. 4.3.1. er fjallað um viðfangsefni og efnistök aðalskipulags. Er meginviðfangsefni þess stefnumörkun sveitarstjórnar um landnotkun og þróun byggðar og skal í skipulagsgögnum gera grein fyrir og marka stefnu um tilgreind málefni og setja þau fram með ákvörðunum um landnotkun eftir því sem við á. Meðal þeirra málefna er blöndun byggðar og íbúaþróun, sbr. b- og d-liði greinarinnar, og er þar m.a. átt við blöndun íbúða við aðra landnotkun, t.d. þar sem blanda á íbúðum og verslunar-, menningar- og þjónustustarfsemi í þéttbýli. Gæta skuli sérstaklega að búsetuhagsmunum íbúa, svo sem með því að blanda ekki íbúðum við starfsemi sem ætla megi að valdi nágrönnum óþægindum, t.d. vegna lyktar, hávaða eða óþrifnaðar. Staðsetning nýrra íbúða eða starfsemi hamli ekki starfsemi sem fyrir sé á svæðinu.

Í Aðalskipulagi Reykjavíkur 2010-2030 kom áður fram að á svæðinu M18 væru einkum skrifstofur, ýmis þjónusta og léttur iðnaður, auk íbúða, og er vísað til þessa í greinargerð hinnar kærðu deiliskipulagsbreytingar. Með aðalskipulagsbreytingu, sem tók gildi með birtingu auglýsingar þess efnis í B-deild Stjórnartíðinda 30. ágúst 2017, var heimild til íbúðar­uppbyggingar á þessu svæði felld brott. Í breytingunni kemur eftirfarandi fram: „M18 við Köllunarklett: Þar sem heimildir um íbúðarhúsnæði á svæðinu eru alfarið felldar út, er lagt til að atvinnuhúsnæði á svæðinu verði aukið samsvarandi. Lagt er til að heimildir um atvinnuhúsnæði aukist um 25 þúsund fermetra.“ Þá var tafla nr. 3, á bls. 52 í kaflanum Skapandi borg í aðal­skipulaginu, uppfærð til samræmis við þetta, þ.e. að engin fjölgun íbúða sé heimil og að um sé að ræða bindandi stefnu.

Samkvæmt 7. mgr. 12. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 skulu gildandi skipulagsáætlanir vera í innbyrðis samræmi. Svæðisskipulag er rétthærra en aðalskipulag og aðalskipulag rétthærra en deiliskipulag. Með hinu kærða deiliskipulagi er veitt heimild fyrir fimm smáhýsum á nýrri lóð, Héðinsgötu 8, fyrir skjólstæðinga velferðarsviðs borgarinnar í því skyni að veita einstaklingum þann stuðning sem þeir óska eftir til að halda heimili. Eru smáhýsin því ótvírætt ætluð til íbúðarnota. Er hin kærða deiliskipulagsbreyting því ekki í samræmi við gildandi aðalskipulag, svo sem áskilið er í 3. mgr. 37. gr. skipulagslaga. Hefði, með hliðsjón af framangreindu ákvæði skipulagsreglugerðar í gr. 4.3.1., jafnframt þurft að gera grein fyrir þessari blöndun byggðar í aðalskipulagi, en svo var ekki gert.

Með hliðsjón af öllu framangreindu verður ekki hjá því komist að fella hina kærðu ákvörðun úr gildi.

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 18. júlí 2019 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Klettasvæðis, Reykjavíkurhöfn.

apr 01
Love0

44/2019 Gráhelluhraun

Með

Árið 2020, mánudaginn 30. mars fundaði úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála í gegnum fjarfundabúnað. Þátt tóku Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 44/2019, kæra á ákvörðun umhverfis- og framkvæmdaráðs Hafnarfjarðar frá 2. maí 2019 um að synja beiðni kæranda um að lagður verði af göngu­stígur í Gráhelluhrauni. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 7. júní 2019, er barst nefndinni 11. s.m., kærir hestamannafélagið Sörli þá ákvörðun umhverfis- og framkvæmdaráðs Hafnarfjarðar að synja beiðni kæranda um aflagningu göngustígs í Gráhelluhrauni. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi. Jafnframt var þess krafist að framkvæmdir yrðu stöðvaðar á meðan málið væri til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni. Með hliðsjón af því að Hafnarfjarðarbær tilkynnti úrskurðarnefndinni 13. júní 2019 að ekki yrði farið í framkvæmdir á meðan málið væri til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni verður ekki tekin afstaða til fram­kominnar stöðvunarkröfu og málið nú tekið til endanlegs úrskurðar.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Hafnarfjarðarbæ 27. júní 2019.

Málavextir: Hinn 10. apríl 2019 lagði kærandi inn formlegt erindi til Hafnarfjarðarbæjar þar sem óskað var eftir því að göngustígur í Gráhelluhrauni yrði lagður af með öllu og að öll gangandi umferð yrði leidd inn á nýgerðan göngustíg fyrir neðan Hlíðarþúfur. Ásókn gangandi og hjólandi vegfarenda á útivistarsvæðið fyrir ofan athafnasvæði kæranda væri gríðarlegt og gönguleiðin í Gráhelluhrauni kæmi inn á aðalreiðveg kæranda, sem væri að mati félagsmanna barn síns tíma. Reiðleiðahringirnir tveir á svæðinu væru í raun æfingasvæði félagsmanna kæranda, sem vildu  hafa tök á að vera þar á lítið gerðum og lítið tömdum hrossum. Hættulegt væri að vísa gangandi og hjólandi umferð inn á þessa tvo reiðleiðahringi þar sem hestar væru lifandi skepnur og í eðli sínu flóttadýr sem gætu auðveldlega hræðst ef eitthvað „óvenjulegt yrði á vegi þeirra“.

Á fundi umhverfis- og framkvæmdaráðs Hafnarfjarðar 2. maí 2019 var erindi kæranda synjað með þeim rökum að umræddur göngustígur væri samkvæmt Aðalskipulagi Hafnarfjarðar 2015-2030.

Málsrök kæranda: Kærandi tekur fram að sjónarmið hans hafi komið fram í erindi því sem sem synjað hafi verið með hinni kærðu ákvörðun. Að auki bendir kærandi á að hönnun umrædds göngustígs sé stórgölluð þar sem fólki sé nánast beint inn á aðalreiðleið félagsmanna. Skammt frá umræddri gönguleið sé ný göngu- og hjólaleið með góðu aðgengi að upplandi Hafnarfjarðar og því sé nýja framkvæmdin óþörf og stórhættuleg. Skipulagið taki ekkert mið af aðstæðum í dag og stóraukinni umferð gangandi og hjólandi, en nú þegar hafi oft legið við slysum á þessum stað og óhöpp orðið. Félagið hafi mætt algjöru skilnings­­leysi af hálfu skipulagsyfirvalda og miklum fjármunum hafi verið kostað til að auka umferð á þessu svæði á kostnað hestamanna, sem vilji fá að hafa það óáreittir. Göngustígurinn sé aðför að öryggi félagsmanna kæranda og beri lagning stígsins þvert á reiðleiðir kæranda og synjun á lokun hans um Gráhelluhraun þess gleggst vitni.

Málsrök Hafnarfjarðarbæjar: Að hálfu bæjaryfirvalda er vísað til þess að umdeildur göngu­stígur sé í samræmi við Aðalskipulag Hafnarfjarðar 2015-2030 og því hafi erindinu verið synjað af umhverfis- og framkvæmdaráði Hafnarfjarðar.

Vettvangsskoðun: Úrskurðarnefndin kynnti sér aðstæður á vettvangi 5. mars 2020 að viðstöddum fulltrúum bæjaryfirvalda og kæranda.

———-

Eftir að kæra í máli þessu barst úrskurðarnefndinni var afgreiðslu málsins vísað til skipulags- og byggingarráðs, sem synjaði erindi kæranda 27. ágúst 2019 með þeim rökum að umræddur göngustígur væri samkvæmt Aðalskipulagi Hafnarfjarðar 2015-2030 og gildandi deiliskipulagi.

Niðurstaða: Samkvæmt 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er kærufrestur til úrskurðarnefndarinnar einn mánuður frá því að kæranda varð kunnugt eða mátti vera kunnugt um ákvörðunina. Í því máli sem hér um ræðir var hin kærða ákvörðun tekin á fundi umhverfis- og framkvæmdaráðs 2. maí 2019 en kæra var móttekin hjá úrskurðarnefndinni 11. júní s.á. Málinu var í kjölfarið vísað til skipulags- og byggingaráðs Hafnarfjarðar, sem annast afgreiðslu mála samkvæmt skipulagslögum nr. 123/2010, og var fyrri ákvörðun umhverfis- og framkvæmdaráðs þar staðfest 27. ágúst 2019. Verður því litið svo á að kærufrestur vegna umdeildrar afgreiðslu bæjaryfirvalda á erindi kæranda hafi ekki verið liðinn þegar kæra í máli þessu barst úrskurðarnefndinni.

Í 1. mgr. 42. gr. sveitarstjórnarlaga nr. 138/2011 er kveðið á um að í því skyni að stuðla að hagræðingu, skilvirkni og hraðari málsmeðferð geti sveitarstjórn ákveðið í samþykkt um stjórn sveitarfélagsins að fela fastanefnd fullnaðarafgreiðslu einstakra mála sem ekki varða verulega fjárhag sveitarfélagsins, nema lög eða eðli máls mæli sérstaklega gegn því. Samkvæmt 1. mgr. 6. gr. skipulagslaga skal skipulagsnefnd, sem kjörin er af sveitarstjórn, starfa í hverju sveitar­félagi og er hún því fastanefnd innan stjórnsýslu sveitarfélags. Framsal sveitarstjórnar á valdi til fullnaðargreiðslu mála þarf að koma fram í samþykkt um stjórn sveitarfélagsins skv. 1. mgr. 42. gr. sveitarstjórnarlaga. Að sama skapi kemur fram í 2. málsl. 2. mgr. 6. gr. skipulagslaga að sveitarstjórn sé heimilt í samþykkt sveitarfélagsins að fela skipulagsnefnd eða öðrum aðilum innan stjórnsýslu sveitarfélagsins heimild til fullnaðarafgreiðslu mála, svo sem afgreiðslu deiliskipulagsáætlana og útgáfu framkvæmdaleyfa.

Í gildi er samþykkt um stjórn Hafnarfjarðarkaupstaðar og fundarsköp bæjarstjórnar, sem birt var í B-deild Stjórnartíðinda 26. maí 2016. Í 40. gr. hennar kemur fram að bæjarstjórn staðfesti erindisbréf fyrir ráð, nefndir og stjórnir þar sem kveðið sé á um hlutverk, valdsvið og starfshætti þeirra í samræmi við lög, reglugerðir og almennar samþykktir bæjarstjórnar. Samkvæmt 41. gr. samþykktarinnar er ráðum þeim sem upp eru talin í 1.-5. tölul. A-liðar 39. gr. heimilt að afgreiða mál á verksviði þeirra á grundvelli erindisbréfs skv. 40. gr. án staðfestingar bæjarstjórnar, ef í fyrsta lagi lög eða eðli máls mæla ekki sérstaklega gegn því og í öðru lagi að þau varði ekki fjárhag sveitarfélagsins umfram það sem kveðið sé á um í fjárhagsáætlun og þau víki ekki frá stefnu bæjarstjórnar. Undir þetta ákvæði falla umhverfis- og framkvæmdaráð, sbr. 4. tölul. A-liðar 39. gr., og skipulags- og byggingarráð, sbr. 5. tölul. ákvæðisins. Ekki er að sjá að aðrar heimildir til fullnaðarafgreiðslu nefnda bæjarins sé þar að finna. Staðfest erindisbréf er til staðar fyrir skipulags- og byggingarráð þar sem segir í 6. gr. að ráðið fari m.a. með mál sem heyri undir skipulagslög nr. 123/2010. Í 7. gr. erindisbréfsins er síðan m.a. tekið fram að samþykktum, reglugerðum og gjaldskrám sem hljóta eiga staðfestingu ráðherra, skuli vísað til bæjarstjórnar, ásamt afgreiðslu erinda sem kveðið sé á um í skipulagslögum. Fundargerð skipulags- og byggingarráðs frá 27. ágúst 2019 var lögð fram til kynningar í bæjarstjórn 4. september s.á.

Samkvæmt 1. mgr. 9. gr. sveitarstjórnarlaga skal samþykkt um stjórn sveitarfélags send ráðuneytinu til staðfestingar og skv. 1. tölul. 1. mgr. 18. gr. sömu laga skal sveitarstjórn ræða samþykktir og aðrar reglur sem samkvæmt lögum eiga að hljóta staðfestingu ráðherra við tvær umræður. Samþykktir sem staðfestar eru af ráðherra skulu vera birtar í B-deild Stjórnartíðinda skv. 1. mgr. 3. gr. laga um Stjórnartíðindi og Lögbirtingablað nr. 15/2005. Af því leiðir að erindisbréf sem ekki hefir hlotið framangreinda málsmeðferð getur ekki verið viðhlítandi heimild fyrir framsali á valdi til fullnaðarafgreiðslu mála. Erindisbréf skipulags- og byggingaráðs var undirritað af bæjarstjóra 7. desember 2011 en hvorki liggur fyrir að það hafi hlotið staðfestingu ráðherra né að það hafi verið birt í B-deild Stjórnartíðinda. Valdheimildir skipulags- og byggingarráðs Hafnarfjarðar voru því bundnar við þær heimildir sem fram koma í lögum og samþykkt sveitarfélagsins, enda hafði sveitarstjórn Hafnarfjarðarkaupstaðar ekki framselt það vald skv. 2. máls. 2. mgr. 6. gr. skipulagslaga, sbr. 1. mgr. 42. gr. sveitarstjórnarlaga. Í samþykktinni er það eitt sagt um nefndina í 1. mgr. 71. gr. að hún fari með mál sem heyri undir skipulagslög nr. 123/2010, lög um mannvirki nr. 160/2010, lög nr. 106/2000 um mat á umhverfisáhrifum og umferðarlög nr. 50/1987. Þá segir í 2. mgr. ákvæðisins að skipulags- og byggingarráð geri tillögur til bæjarstjórnar um afgreiðslu einstakra mála sem það fái til með­ferðar og að þá geti bæjarstjórn falið ráðinu og einstökum starfsmönnum fullnaðarafgreiðslu mála nema lög mæli á annan veg, sbr. 41. og 42. gr. samþykktarinnar. Samkvæmt 2. mgr. 40. gr. sveitarstjórnarlaga teljast ályktanir nefnda sveitarfélags tillögur til sveitarstjórnar hafi nefnd ekki verið falin fullnaðarafgreiðsla máls samkvæmt lögum eða í samþykkt um stjórn sveitar­félagsins. Umdeild ákvörðun skipulags- og byggingarráðs telst samkvæmt framangreindu tillaga til bæjarstjórnar Hafnarfjarðar um afgreiðslu máls.

Með vísan til þess sem að framan hefur verið rakið liggur ekki fyrir ákvörðun sem bindur enda á mál í skilningi 2. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 og verður slík ákvörðun ekki borin undir úrskurðarnefndina fyrr en málið hefur verið til lykta leitt af þar til bæru stjórnvaldi. Verður kærumáli þessu af þeim sökum vísað frá nefndinni.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

apr 01
Love0

81/2019 Laxabakki

Með

Árið 2020, mánudaginn 30. mars, fundaði úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála í gegnum fjarfundabúnað. Þátt tóku Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 81/2019, kæra á ákvörðun sveitarstjórnar Sveitarfélagsins Árborgar um að hafna umsókn um byggingarleyfi á lóðinni Laxabakka 4 án nokkurs rökstuðnings.  

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:  

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 22. ágúst 2019, er barst nefndinni sama dag, er kærð sú ákvörðun sveitarstjórnar Sveitarfélagsins Árborgar að hafna umsókn um byggingarleyfi á lóðinni Laxabakka 4 án nokkurs rökstuðnings. Skilja verður kæruna á þann veg að þar sé átt við ákvörðun sveitarstjórnar Árborgar frá 21. ágúst 2019. Gerir kærandi þá kröfu að skipulags- og byggingarnefnd Árborgar samþykki umsókn hans um byggingarleyfi samkvæmt útgefnum og samþykktum teikningum fyrir Laxabakka 4.

Gögn málsins bárust frá Sveitarfélaginu Árborg 18. september 2019.

Málavextir: Mál þetta á sér nokkra forsögu. Hinn 14. október 2016 keypti kærandi lóð nr. 4 við Laxabakka og fylgdu teikningar að tveggja hæða einbýlishúsi sem samþykktar voru af byggingarfulltrúa 19. júní 2006. Árið 2017 sótti kærandi um leyfi til að byggja tveggja hæða hús samkvæmt nefndum teikningum. Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 25. apríl 2017 var samþykkt að grenndarkynna erindið fyrir eigendum og íbúum Laxabakka 1, 2, 3, 5 og 6 og Hellubakka 1, 3 og 5. Var það og gert og bárust fimm athugasemdir þar sem veitingu byggingar­leyfis fyrir tveggja hæða húsi var mótmælt. Málið var tekið fyrir á fundi skipulags- og byggingarnefndar 7. júní 2017, þar sem umsókn kæranda var hafnað. Var sú afgreiðsla staðfest á fundi bæjarstjórnar Árborgar 14. s.m. Skipulags- og byggingarfulltrúi tilkynnti kæranda um synjun á erindi hans með bréfi, dags. 8. júní 2017. Synjun þessi var kærð til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála og fékk málið númerið 112/2017. Því kærumáli var vísað frá úrskurðarnefndinni 28. nóvember 2018, þar sem byggingarfulltrúi hafði ekki fjallað um erindi kæranda og ekki lá því fyrir lokaákvörðun í málinu í skilningi 2. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Lagði úrskurðarnefndin fyrir byggingarfulltrúa að taka umsókn kæranda um byggingar­leyfi fyrir tveggja hæða einbýlishúsi á lóðinni nr. 4 við Laxabakka til efnis­legrar afgreiðslu, án ástæðulauss dráttar.

Í kjölfarið sendi kærandi inn nýja umsókn um endurnýjun byggingarleyfis í byrjun desember 2018. Lögmaður kæranda ítrekaði erindið með bréfi, dags. 8. mars 2019, þar sem farið var fram á útgáfu byggingarleyfis. Við athugun málsins hjá sveitarfélaginu kom í ljós að deiliskipulag Fosslands hefði aldrei birst í B-deild Stjórnartíðinda og því ekki tekið gildi. Á fundi skipulags- og byggingarnefndar 22. maí 2019 var því ákveðið að grenndarkynna erindi kæranda að nýju fyrir sömu aðilum og áður. Grenndarkynningin var send út 24. s.m. og bárust athugasemdir á kynningartíma frá öllum þeim er grenndarkynnt var fyrir. Lutu athuga­semdir þeirra að því að bygging á tveimur hæðum hefði í för með sér mikil grenndaráhrif, hún myndi ekki falla inn í hverfið og að við samþykkt deiliskipulag hefði verið gert ráð fyrir að réttur til að byggja tveggja hæða hús á svæðinu myndi falla niður að þremur árum liðnum. Mætti því eingöngu byggja einnar hæðar hús. Að grenndarkynningu lokinni tók skipulags- og byggingar­nefnd erindið fyrir á fundi hinn 26. júní s.á. Á fundinum var bókað að lagt yrði til við bæjar­stjórn að tillögunni yrði hafnað. Á fundi bæjarráðs 4. júlí s.á. var tillögunni hafnað í samræmi við tillögu skipulags- og byggingarnefndar. Með bréfi, dags. 22. s.m., var kæranda tilkynnt að skipulags- og byggingarnefnd hefði lagt til við bæjarstjórn að tillögunni yrði hafnað. Kærandi óskaði eftir rökstuðningi með bréfi, dags. 14. ágúst s.á. Fundargerð bæjarráðs frá 4. júlí s.á var staðfest á fundi bæjarstjórnar 21. ágúst 2019 og barst kæra í máli þessu 22. s.m., svo sem áður greinir. Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 3. desember 2019 var erindi kæranda hafnað og var honum tilkynnt um þá afgreiðslu með bréfi, dags. 5. s.m.

Málsrök kæranda: Kærandi bendir á að enginn rökstuðningur hafi fylgt höfnun á erindi hans. Byggingarfulltrúi Árborgar hafi þó tjáð kæranda að ástæða höfnunarinnar hafi verið sú að nágrannar vildu ekki tveggja hæða hús á lóðinni. Kærandi hafi haft réttmætar ástæður til þess að ætla að hann fengi umsókn sína samþykkta í fyrsta skipti sem hún hafi verið lögð fram. Þannig séu til samþykktar teikningar af húsi á lóðinni og samtöl við embætti byggingarfulltrúa hafi ekki gefið annað til kynna en að umsóknin yrði samþykkt.

Deiliskipulag það sem vitnað sé til í svarbréfi sveitarfélagsins til úrskurðarnefndarinnar í fyrra skiptið sem kærandi hafi kært höfnun sveitarfélagsins sé hvorki aðgengilegt á heimasíðu sveitarfélagsins né á vef Skipulagsstofnunar. Kærandi hafi því enga ástæðu haft til að ætla að umsókn hans um byggingarleyfi yrði hafnað.

Tveggja hæða hús megi finna á lóðunum nr. 15 og 16 við Hellubakka og á lóð nr. 1 við Lækjarbakka, en það séu þær tvær götur sem standi beggja vegna götunnar Laxabakka. Með því að hafna umsókn kæranda sé því verið að brjóta gegn jafnræðisreglu 11. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Ekki hafi farið fram grenndarkynning vegna þeirra húsa sem byggð hafi verið í hverfinu undanfarin fjögur ár, þrátt fyrir að sótt hafi verið um breytingar á teikningum í a.m.k. einhverjum tilfellum.

Málsrök Sveitarfélagsins Árborgar: Af hálfu sveitarfélagsins er farið fram á að máli þessu verði vísað frá úrskurðarnefndinni. Ekki hafi verið tekin efnisleg ákvörðun af hálfu byggingar­fulltrúa um samþykkt eða höfnun byggingarleyfis á lóðinni Laxabakka 4, líkt og gert sé ráð fyrir í 9. gr. laga um mannvirki nr. 160/2010. Því liggi ekki fyrir lokaákvörðun í málinu í skilningi 2. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 sem borin verði undir úrskurðarnefndina.

Verði málinu ekki vísað frá sé þess krafist að hafnað verði kröfum kæranda um að samþykkt verði umsókn hans um byggingarleyfi. Í kjölfar fyrra kærumáls hafi komið í ljós að farist hefði fyrir að auglýsa deiliskipulag fyrir Fossland á sínum tíma og það því ekki tekið gildi. Hefði sveitarfélagið því talið nauðsynlegt að grenndarkynna að nýju umsókn kæranda um endurnýjun byggingarleyfis. Hafi það einnig verið í samræmi við 4. mgr. 44. gr. skipulagslaga nr. 123/2010, sem mæli fyrir um að grenndarkynning skuli fara fram að nýju hafi byggingarleyfi á grundvelli grenndar­kynningar ekki verið gefið út innan eins árs frá afgreiðslu sveitarstjórnar skv. 2. mgr. Þá hefðu orðið breytingar á eignarhaldi stórs hluta þeirra fasteigna sem fyrri grenndarkynning hefði tekið til. Mikil andstaða hefði komið fram í athugasemdum eigenda fasteigna í nágrenninu. Þau sjónarmið hefðu komið fram að húsið passaði ekki inn í þennan hluta hverfisins þar sem á öllum aðliggjandi lóðum væru hús á einni hæð, auk þess sem af því yrðu mikil grenndaráhrif. Við ákvörðunartökuna hefðu legið málefnaleg sjónarmið til grundvallar, sem sveitarfélagið hefði talið leiða til þess að ekki væri unnt að veita umrætt byggingarleyfi án deiliskipulagsgerðar. Sveitarfélagið hafi ákveðið að láta uppfæra fyrirliggjandi deiliskipulag fyrir hverfið og muni það hljóta meðferð samkvæmt skipulagslögum.

Viðbótarathugasemdir kæranda: Kærandi telur af og frá að stjórnvöld komist upp með að fría sig ábyrgð vegna sömu mistaka tvisvar í röð og mótmælir frávísunarkröfu sveitarfélagsins. Kærandi hafi skilað inn byggingarstjóratryggingu að beiðni byggingarfulltrúa og sá hefði mætt á staðinn til að gera botnúttekt. Aukinheldur hefði byggingarfulltrúi beðið starfsmenn verkfræðistofu um að setja út fyrir púða á lóðinni og mæla hæðarpunkta. Slíkt hefði hann vart gert ef ekki hefði staðið til að gefa út byggingarleyfi.

Niðurstaða: Í máli þessu er kærð ákvörðun sveitarstjórnar Sveitarfélagsins Árborgar frá 21. ágúst 2019. Í kjölfar fyrirspurnar frá úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála tók byggingarfulltrúi sveitar­félagsins málið fyrir á afgreiðslufundi 3. desember s.á., enda er það byggingarfulltrúi sem tekur lokaákvörðun í málinu í skilningi 2. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993, eins og nánar er lýst í fyrra máli aðila fyrir úrskurðarnefndinni nr. 112/2017. Ákvörðun byggingarfulltrúa var tekin eftir að kæra barst í máli þessu. Er hún efnislega samhljóða hinni kærðu ákvörðun sveitarstjórnar og virðist tilefnið hafa verið fyrirspurn úrskurðarnefndarinnar um hvort byggingarfulltrúi ætti enn eftir að taka málið fyrir. Í ljósi þess að byggingarfulltrúi hefur nú tekið lokaákvörðun í málinu verður ekki fallist á frávísunarkröfu Sveitarfélagsins Árborgar, enda þykir ekki rétt að kærandi beri hallann af þeim vanköntum við meðferð málsins sem að framan er lýst. Því verður að líta svo á að hin kærða ákvörðun sé í reynd synjun byggingar­fulltrúa frá 3. desember 2019 og að krafist sé ógildingar hennar, enda einskorðast valdheimildir úrskurðarnefndarinnar við endurskoðun á lögmæti þeirra ákvarðana er undir hana eru bornar, en það fellur utan þeirra valdheimilda að taka nýja ákvörðun, t.d. um veitingu byggingarleyfis, svo sem kærandi hefur krafist.

Deiliskipulag fyrir Fossland mun hafa verið samþykkt árið 2004 en ekki tekið gildi þar sem það var ekki birt í B-deild Stjórnartíðinda, svo sem áskilið er. Uppbygging svæðisins hefur að miklu leyti farið fram á grundvelli þess skipulags og liggja fyrir samþykktar teikningar, dags. 19. júní 2006, að tveggja hæða húsi á lóð Laxabakka 4. Eins og fram kemur í málavaxtalýsingu sótti kærandi um endurnýjun byggingarleyfis á grundvelli teikninganna rúmum 10 árum síðar og við meðferð umsóknarinnar kom í ljós að vegna framangreinds er Laxabakki 4 á ódeiliskipulögðu svæði.

Í 1. mgr. 44. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 er kveðið á um að þegar sótt sé um byggingarleyfi fyrir framkvæmd sem sé í samræmi við aðalskipulag en deiliskipulag liggi ekki fyrir megi veita leyfi án deiliskipulagsgerðar ef framkvæmdin er í samræmi við landnotkun, byggðamynstur og þéttleika byggðar. Skal þá skipulagsnefnd láta fara fram grenndarkynningu. Samkvæmt 2. mgr. sama ákvæðis felst grenndarkynning í því að skipulagsnefnd kynnir leyfisumsókn fyrir þeim nágrönnum sem taldir eru geta átt hagsmuna að gæta og gefur þeim kost á að tjá sig um hana. Grenndar­kynning fór fram í samræmi við greint lagaákvæði. Bárust athugasemdir á kynningartíma, en í þeim öllum var lagst gegn leyfisveitingu. Í athugasemdum kom m.a. fram að húsið passaði ekki inn í þennan hluta hverfisins þar sem á aðliggjandi lóðum væru hús á einni hæð, byggingin væri til þess fallin að valda skuggavarpi á nágrannalóðum, óþægindi yrðu vegna útsýnis af efri hæð hússins yfir á verandir og sólskála nálægra húsa, sviptivindar væru líklegir til að myndast og verðmæti nálægra húsa myndi skerðast.

Líkt og áður segir er eitt af skilyrðum þess að byggingarleyfi sé veitt, að undangenginni grenndarkynningu þegar deiliskipulag liggur ekki fyrir, að framkvæmdin sé í samræmi við byggðamynstur. Í ljósi mikillar andstöðu nágranna við áformin og þess að öll önnur hús við Laxabakka eru einnar hæðar verður að telja málefnalegt af byggingarfulltrúa að hafna byggingar­leyfisumsókninni að svo stöddu. Þykir rétt að benda á í þessu samhengi að athugasemdir við grenndarkynningu væru til lítils ef byggingarfulltrúa væri óheimilt að taka mið af þeim við leyfisveitingu. Í bréfi byggingarfulltrúa til kæranda, dags. 5. desember 2019, voru efnislegar athugasemdir við umsóknina reifaðar. Vísaði byggingarfulltrúi þar til þess að í ljósi þeirra hefði ekki þótt tækt að veita leyfi án deiliskipulagsgerðar og því verið tekin ákvörðun um höfnunina. Færði byggingarfulltrúi með þessu móti haldbær rök fyrir synjun sinni, en slíkum rökstuðningi átti kærandi ekki rétt á að stjórnsýslulögum fyrr en lokaákvörðun lá fyrir í málinu. Það hefði þó verið í samræmi við vandaða stjórnsýsluhætti að svara fyrr beiðni kæranda um rökstuðning frá 14. ágúst 2019, enda á sá sem beinir skriflegu erindi til stjórnvalda jafnan rétt á að honum verði svarað skriflega svo fljótt sem auðið er, sbr. og 9. gr. stjórnsýslulaga. Loks verður ekki talið að brotið hafi verið gegn jafnræðisreglu 11. gr. þeirra laga, þar sem þau tveggja hæða hús sem kærandi hefur vísað til að finna megi í nágrenninu voru byggð á árunum 2004-2006. Auk þess geta þau ekki talist sambærileg við fyrirhugað hús kæranda, en hús þessi eru annars vegar staðsett innst í botngötu og hins vegar á horni botngötu og safngötu. Þá hefur það ekki þýðingu varðandi mál kæranda þótt sveitarfélagið hafi í villu um gildi deiliskipulags Fosslands látið hjá líða að grenndarkynna framkvæmdir vegna upp­byggingar í hverfinu, svo sem hefði borið að gera.

Með vísan til alls þess sem að framan er rakið verður kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda og umfangs mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð: 

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu ákvörðunar byggingarfulltrúa frá 3. desember 2019 um að hafna umsókn um endurnýjun byggingarleyfis fyrir Laxabakka 4.

apr 01
Love0

53/2019 Heiðargerði

Með

Árið 2020, mánudaginn 30. mars fundaði úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála í gegnum fjarfundarbúnað. Þátt tóku Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 53/2019, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 26. júní 2018 um að veita byggingarleyfi fyrir stækkun efri hæðar hússins nr. 29 við Heiðar­gerði í Reykjavík með því að byggja yfir svalir á 2. hæð og til að klæða húsið með litaðri stál- eða álklæðningu.   

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

 úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 5. júlí 2019, er barst nefndinni sama dag, kærir eigandi Heiðargerðis 27 þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 26. júní 2018 að veita byggingarleyfi fyrir stækkun efri hæðar hússins nr. 29 að Heiðargerði í Reykjavík með því að byggja yfir svalir á 2. hæð og til að klæða húsið með litaðri stál- eða álklæðningu. Skilja verður kæruna svo að krafist sé að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg 19. júlí 2019.

Málavextir: Hinn 17. apríl 2018 sóttu eigendur Heiðargerðis 29, Reykjavík, um byggingarleyfi til að stækka efri hæð hússins með því að byggja fyrir svalir á 2. hæð og til að klæða húsið með litaðri stál- eða álklæðningu. Á teikningum sem fylgdu umsókninni koma fram þær breytingar sem snúa að yfirbyggingu svalanna og breyting á glugga á suðurhlið hússins. Í umsögn skipulagsfulltrúa var óskað eftir því að gögn yrðu endurbætt og að sýnt yrði fram á að framkvæmdir samræmdust deiliskipulagsskilmálum svæðisins. Ný gögn bárust skipulags­fulltrúa 29. maí 2018 og gerði hann ekki skipulagslega athugasemd við áformin í umsögn sinni frá 1. júní s.á. og var umsóknin samþykkt á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 26. s.m. Í júní 2019 barst byggingarfulltrúa ábending frá kæranda þess efnis að framkvæmdir væru hafnar án þess að byggingarleyfi væri fyrir hendi. Var kæranda tjáð að byggingarleyfi væri til staðar en haft var samband við eigendur Heiðargerðis 29 og þeim bent á að leyfið gerði ráð fyrir yfir­byggingu úr timbri en ekki steypu. Var af því tilefni sótt um leyfi til að breyta byggingarleyfinu þannig að útveggir byggingarinnar yrðu steinsteyptir og einangraðir að innan auk þess sem plastklæðning yrði fjarlægð og í staðinn sett múrkerfi á allt húsið. Breyting þessi var samþykkt á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 2. júlí 2019.

Málsrök kæranda: Kærandi bendir á að tveir nýir gluggar muni verða á suðurhlið Heiðargerðis 29, sem valdi miklu ónæði þar sem útsýni frá gluggunum í garð og stofu kæranda verði algert. Eðli máls samkvæmt hafi gluggar á efri hæðum húsa meiri nábýlisáhrif en gluggar á neðri hæðum. Þá kröfu verði að gera að leitað sé samþykkis nágranna fyrir breytingum sem þessum. Kærandi hafi hins vegar ekki verið látinn vita af breytingunum, hvorki með grenndar­kynningu né öðrum hætti. Kærandi hafi fyrst orðið var við framkvæmdirnar 10. júní 2019, þegar búið hafi verið að slá upp Dokaplötum og steypuvinna hafi hafist, en hafði fyrir það ekki vitneskju um að til stæði að ráðast í breytingar á húsinu. Engin umræða virðist hafa farið fram á fundum byggingarfulltrúa eða umhverfis- og skipulagsráðs um áhrif breytinganna gagnvart nær­liggjandi húsum.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Reykjavíkurborg gerir þá kröfu að málinu verði vísað frá úrskurðarnefndinni. Samkvæmt 2. mgr. 4. gr. laga um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlinda­mála nr. 130/2011 sé kærufrestur einn mánuður frá því að kæranda varð kunnugt eða mátti vera kunnugt um hina kæranlegu ákvörðun. Kærð sé ákvörðun byggingarfulltrúa frá 26. júní 2018. Rúmt ár sé liðið síðan ákvörðunin hafi verið tekin og því ljóst að kærufrestur sé liðinn, en kæra hafi borist úrskurðarnefndinni 5. júlí 2019. Verði að skýra þetta ákvæði í samræmi við ákvæði stjórnsýslu­réttarins um kærufresti, en þar komi fram að kæru skuli ekki sinnt sé ár síðan hún hafi verið tilkynnt aðila.

Athugasemdir byggingarleyfishafa: Af hálfu leyfishafa er bent á að kærandi hafi verið upplýstur um tilvonandi framkvæmdir í júní 2018 og ekki hafi komið fram neinar athugasemdir við framkvæmdirnar. Ekkert óhagræði fyrir kæranda felist í framkvæmdunum og þær séu í samræmi við deiliskipulag fyrir Heiðargerði, sem birt hafi verið í B-deild Stjórnartíðinda 18. júlí 2003.

Við flest öll hús í götunni, þar sem stofa hafi verið stækkuð, hafi þurft að byggja yfir svalir vegna leka og mörg fordæmi séu fyrir slíkri framkvæmd. Þá séu fordæmi fyrir því að fleiri en einn gluggi séu á suðurhlið húsa. Byggt hafi verið yfir svalir húsa bæði við sömu botngötu og Heiðar­gerði 27 standi við og víðar í Heiðargerði. Útsýni úr þeim glugga sem hafi verið lokað fyrir hafi verið mun meira í garð kæranda en úr nýjum glugga á suðurhlið hússins. Þá hafi leyfishafi aldrei séð og muni ekki sjá inn í stofu kæranda þar sem húsin standi nánast hlið við hlið. Nýr gluggi gegni m.a. hlutverki neyðarútgangs úr rýminu.

Veitt hafi verið leyfi til að byggja yfir svalir Heiðargerðis 31 hinn 6. ágúst 2008 og hafi sú framkvæmd hvorki verið grenndarkynnt né leitað eftir samþykki eigenda Heiðargerðis 29. Sú framkvæmd hafi þó verið enn umfangsmeiri en sú framkvæmd sem kærð sé. Ekki hafi verið þörf á grenndarkynningu þar sem hin umdeilda framkvæmd sé í samræmi við deiliskipulag og kærandi hafi verið upplýstur um framkvæmdina í júní 2018. Þá hafi kærandi aldrei notið þess einkasvæðis sem vitnað sé til í kæru þar sem eigendur fasteignarinnar beint á móti hafi fulla sýn yfir allan garð kæranda, sem og inn í stofu og svefnherbergi, frá svölum og herbergis­glugga á annarri hæð.

Viðbótarathugasemdir kæranda: Á það er bent að tveir nýir gluggar verði vestarlega á suðurhlið viðbyggingarinnar. Umræddir gluggar snúi í suður og í átt að garði kæranda. Úr gluggunum sé fullkomin yfirsýn yfir allan garð hans sem áður hafi ekki verið til staðar. Fyrir breytingu hafi verið lítill gluggi á svalahurð, en sá gluggi hafi verið lengra frá húsi kæranda, eða um fjórum metrum norðar. Sjónlína í garðinn hafi þar verið allt önnur og yfirsýn minni. Áréttað sé að útsýni frá efri hæðum húsa sé meiri en frá neðri hæðum og hægt sé að setja upp grindverk allt að 180 cm á hæð sem geti hamlað útsýni frá neðri hæðum. Þrátt fyrir að bílskúr sé á milli húsanna þá skýli hann á engan hátt yfirsýn af efri hæð. Staðhæfingar um annað sýni að Reykjavíkurborg hafi takmarkaða innsýn á málið.

Ákvörðun hafi ekki verið tilkynnt kæranda, hvorki með grenndarkynningu né öðrum hætti. Kærandi hafi ekki haft vitneskju um fyrirhugaða stækkun fyrr en 10. júní 2019 þegar fram­kvæmdir hafi hafist. Þá skuli á það bent að ekki hafi verið sótt um leyfi fyrir framkvæmdunum í endanlegri mynd fyrr en 26. júní 2019 og að sú breyting hafi verið samþykkt af byggingar­fulltrúa 2. júlí s.á.

Breytingin gangi gegn skilmálum gildandi deiliskipulags og meginreglum nábýlisréttar. Í deiliskipulagi komi fram að byggingarskilmálar taki mið af þeirri húsakönnun sem gerð hafi verið fyrir hverfið í kjölfar deiliskipulagsvinnunnar. Sé þar mælst til þess að við frekari endurbætur verði hús færð nær uppruna sínum. Um sé að ræða 32 hús sem öll séu eins byggð við Heiðargerði og upprunalegir gluggar séu austarlega á suðurgafli húsanna. Sú breyting að setja tvo glugga á umrætt hús samræmist því ekki því markmiði deiliskipulagsins að varðveita upprunaleg útlits­einkenni og samræmi milli húsanna.

—–

Aðilar hafa gert ítarlegri grein fyrir sjónarmiðum sínum sem ekki verða rakin hér en þau hafa verið höfð til hliðsjónar við úrlausn málsins.

Niðurstaða: Samkvæmt 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er kærufrestur einn mánuður frá því að kæranda varð kunnugt eða mátti vera kunnugt um hina kærðu ákvörðun. Í 2. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 er kveðið á um að kæru skuli ekki sinnt ef meira en ár er liðið frá því að ákvörðun var tilkynnt aðila.

Hið umdeilda byggingarleyfi var gefið út 26. júní 2018. Engin gögn benda til þess að kærandi hafi vitað eða mátt vita um tilvist þess fyrr en framkvæmdir hófust. Fyrstu skráðu samskipti kæranda og Reykjavíkurborgar eru með tölvupóstum frá 21. júní 2019, en í þeim vísar kærandi til símtals þann sama dag og segist munu senda byggingarfulltrúa mótmæli. Kærandi var upplýstur um kæruheimild til „úrskurðarnefndar“ 27. s.m. Kærandi kveður framkvæmdir hafa hafist 10. júní 2019, en kæra í máli þessu barst nefndinni 5. júlí s.á. Verður því við það að miða að kæra hafi borist úrskurðarnefndinni innan mánaðar frá því að kærandi varð kunnugt eða mátti vera kunnugt um hið kærða byggingarleyfi í skilningi 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011. Þá var endanlegt byggingarleyfi samþykkt af byggingarfulltrúa 2. júlí 2019. Kæra þessi er því fram komin innan kærufrests og verður málið því tekið til efnismeðferðar.

Samkvæmt 1. tölul. 1. mgr. 13. gr. mannvirkjalaga nr. 160/2010 er eitt af skilyrðum fyrir útgáfu byggingarleyfis að mannvirki og notkun þess samræmist skipulagsáætlunum á svæðinu. Í 1. mgr. 44. gr. skipulagslaga er kveðið á um að skipulagsnefnd skuli láta fara fram grenndar­kynningu þegar sótt sé um byggingarleyfi fyrir framkvæmd sem sé í samræmi við aðalskipulag ef deiliskipulag liggi ekki fyrir. Í gildi er deiliskipulag Heiðargerðisreits sem samþykkt var í borgarráði 19. júní 2003 og birt í B-deild Stjórnartíðinda 18. júlí s.á. Var því ekki þörf á að grenndarkynna hið umdeilda byggingarleyfi.

Í deiliskipulagi Heiðargerðisreits eru svokallaðir viðbyggingarreitir hverrar lóðar skil­greindir. Þannig kemur fram að á lóðinni Heiðargerði 29 er m.a. heimilt að reisa tveggja hæða viðbyggingu, merkt C, við suðvesturhorn hússins. Verður því ekki fallist á með kæranda að viðbyggingin sem slík sé í andstöðu við deiliskipulag svæðisins. Þrátt fyrir að mælt sé fyrir um að taka skuli mið af húsakönnun í skilmálum deiliskipulags getur almennt orðalag þess efnis að hús skuli færð nær upprunalegri gerð ekki gengið framar skýrri heimild til að byggja viðbyggingu við Heiðargerði 29. Þá verður ekki talið að grenndaráhrif umræddra framkvæmda verði önnur og meiri en búast hafi mátt við samkvæmt skilmálum gildandi deiliskipulags. Að þessu virtu verður ekki séð að neinir þeir annmarkar séu á hinu kærða byggingarleyfi sem leitt geti til ógildingar þess.

Með vísan til alls þess sem að framan er rakið verður kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda og umfangs mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð: 

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu hins kærða byggingarleyfis  byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 26. júní 2018 vegna hússins nr. 29 við Heiðargerði.

apr 01
Love0

8/2020 Dýraspítalinn í Víðidal

Með

Árið 2020, mánudaginn 30. mars, fundaði úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála í gegnum fjarfundabúnað. Þátt tóku Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor og Ásgeir Magnússon dómstjóri.

Fyrir var tekið mál nr. 8/2020, kæra vegna eftirlits með bálförum gæludýra.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 7. febrúar 2020, er barst nefndinni sama dag, kærir eigandi, Hamrakór 9, Kópavogi, Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkurborgar og Heilbrigðiseftirlit Suðurnesja vegna eftirlits með bálförum gæludýra. Gerir kærandi m.a. þá kröfu að skorið verði úr því hvort dýraspítalar á höfuðborgarsvæðinu hafi gilt starfsleyfi til reksturs bálfaraofna. Jafnframt er Heilbrigðiseftirlit Hafnarfjarðar- og Kópavogssvæðis kært fyrir að vísa ekki í gilt starfsleyfi til brennslu gæludýra í umdæminu. Loks er Dýraspítalinn í Víðidal kærður fyrir ætlaða sviksemi í þjónustu sinni við gæludýraeigendur.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg 2. mars 2020.

Málsatvik: Hinn 27. desember 2019 fór kærandi með hund sinn í aflífun til Dýraspítalans í Víðidal. Samkvæmt gögnum málsins borgaði kærandi fyrir sérbrennslu og þar til gert box fyrir ösku. Kærandi sendi fyrirspurn með tölvupósti 30. s.m. til Heilbrigðiseftirlits Reykja­víkur og spurðist fyrir um hvort dýraspítalinn hefði starfsleyfi til bálfara eða fyrir bálstofu gæludýra. Var honum svarað því til að dýraspítalinn hefði gilt starfsleyfi. Bálstofan væri ekki tiltekin sérstaklega í því en væntanlega hefði verið litið svo á að hún félli þar undir. Brennsluofninn og skráningar sættu skoðun í reglubundnu eftirliti með starfsemi dýraspítalans. Kærandi sendi tölvupóst að nýju til eftirlitsins 2. janúar 2020 þar sem farið var fram á að það kannaði hvort brennsluofninn á dýraspítalanum hefði verið notaður á tímabilinu frá 28. desember 2019 til 6. janúar 2020. Vísaði kærandi til þess að hann hefði borgað 50.000 kr. fyrir förgun á hundinum sínum, en samkvæmt upplýsingum frá sorpeyðingarstöðinni Kölku í Reykjanesbæ brenni þeir gæludýr fyrir Dýraspítalann í Víðidal fyrir u.þ.b. 2.000 kr. Tiltók kærandi og að hann hefði ekki séð ofn dýraspítalans virkjaðan eða í gangi á tilgreindu tímabili.

Heilbrigðiseftirlitið svaraði erindi kæranda með tölvupósti 22. janúar 2020. Var vísað til þess að í reglubundnu eftirliti undanfarin ár hefði verið staðfest að brennsluofn dýraspítalans væri eingöngu starfræktur á nóttinni. Sjálfvirk tíma­stýring væri á ofninum. Dagbrennsla hefði ekki farið fram síðan árið 2016. Samhliða var kærandi í samskiptum við Heilbrigðiseftirlit Hafnarfjarðar- og Kópavogssvæðis í þeim tilgangi að fá felld niður gjöld ársins 2020 vegna hundsins og krafðist hann þess jafnframt að kannað yrði hvort dýraspítalinn hefði látið bálför dýrsins fara fram hjá Kölku, Reykjanesbæ. Var honum svarað svo með tölvupósti 21. janúar 2020 að samkvæmt eftirgrennslan eftirlitsins væri dýraspítalinn með brennsluofn og sæi sjálfur um brennslu. Þá var kæranda tilkynnt að reikningur vegna gjalda ársins 2020 hefði verið felldur niður.

Málsrök kæranda: Kærandi bendir á að tilgangur kærunnar sé að fá úr því skorið hvort dýraspítalar á höfuðborgarsvæðinu hafi gilt starfsleyfi til reksturs bálfaraofna fyrir gæludýr eða hvort bálfaraofnar á þeirra vegum séu skraut til að blekkja gæludýraeigendur til að borga okurverð fyrir þjónustu sem sé ekki framkvæmd af þeim sjálfum heldur sorpbrennslustöðum annars staðar.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Af hálfu Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur er farið fram á frávísun málsins þar sem engin stjórnvaldsákvörðun hafi verið tekin af hálfu eftirlitsins og því sé engin kæranleg ákvörðun fyrir hendi. Heilbrigðiseftirlitið vísar til þess að dýraspítalar séu starfsleyfis- og eftirlitsskyldir samkvæmt lögum nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir og reglugerðum byggðum á lögunum sem eigi við um slíka starfsemi. Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur hafi eftirlit með Dýra­spítalanum í Víðidal og sé hann með gilt starfsleyfi frá heilbrigðisnefnd Reykjavíkur, sem hafi verið endurnýjað 20. apríl 2010, og gildi það til 20. apríl 2022. Kalka á Suðurnesjum sé rekin á starfsleyfi útgefnu af Umhverfisstofnun. Dýraspítalanum beri að meðhöndla úrgang á fullnægjandi hátt, þ.m.t. geymslu, flutning og förgun hans. Dýra­hræjum sé ýmist fargað á urðunarstaðnum í Álfsnesi eða þau brennd í brennsluofni á staðnum að ósk eigenda dýranna. Heilbrigðiseftirlitið hafi ekki eftirlit með þjónustu Dýraspítalans við brennslu á einstökum dýrum og beri ekki skylda til að hafa eftirlit með afdrifum einstakra dýra sem send séu til brennslu á Dýraspítalanum eða fargað á annan hátt að öðru leyti en því að skráningar yfir fjölda brennsla í brennsluofni og kvittanir fyrir förgun á dýrahræjum í Álfsnesi séu skoðaðar í reglubundnu eftirliti. Ekki hafi verið gerð athugasemd við meðferð og förgun dýrahræja undanfarin ár, en krafist hafi verið ítarlegri skráningar á brennslu dýrahræja, þ.e. fjölda dýra og þyngd, við eftirlit 31. ágúst 2016. Búið hafi verið að bæta úr því við síðasta eftirlit 1. nóvember 2018. Vegna kvartana um ólykt frá brennsluofni hafi brennsla dýrahræja aðeins farið fram á nóttunni síðustu ár.

Haft hafi verið samband við forsvarsmenn Dýraspítalans í kjölfar kærunnar og hafi engar breytingar orðið á meðferð og förgun dýrahræja frá síðasta eftirliti. Heilbrigðiseftirlitið hafi yfirfarið skráningar og komi þar fram að hundur kæranda hafi verið brenndur með sérbrennslu á Dýraspítalanum í Víðidal 28. desember 2019.

—–

Af hálfu Heilbrigðiseftirlits Suðurnesja var upplýst að það hefði enga aðkomu að þessu máli, enda hefði það hvorki eftirlit með sorpeyðingarstöðinni Kölku né Dýraspítalanum í Víðidal.

—–

Niðurstaða: Starfsemi dýraspítala er starfsleyfisskyld skv. 1. mgr. 6. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir, sbr. og V. viðauka laganna, og skal starfsleyfi til þeirrar starfsemi gefið út af heilbrigðisnefnd, sbr. 1. mgr. 7. gr. laganna. Samkvæmt 54. gr. sömu laga fer fram eftirlit með starfsleyfisskyldri starfsemi sem tekur til athugunar á öllum þáttum umhverfisáhrifa viðkomandi starfsemi sem máli skipta sem og hollustuhátta. Kæruheimild er að finna í 65. gr. laganna þar sem segir að stjórnvaldsákvarðanir sem teknar eru á grundvelli laganna, reglugerða settra samkvæmt þeim eða heilbrigðissamþykkta sveitarfélaga sæti kæru til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, en samkvæmt 1. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála hefur úrskurðarnefndin það hlutverk að úrskurða í kærumálum vegna stjórnvaldsákvarðana og ágreiningsmálum vegna annarra úrlausnaratriða á sviði umhverfis- og auðlindamála eftir því sem mælt er fyrir um í lögum á því sviði.

Kærandi gerir einkum að ágreiningsefni hvernig staðið hafi verið að brennslu gæludýrs hans af hálfu dýraspítala sem hann leitaði til um þá þjónustu. Ágreiningur þeirra á milli er einkaréttarlegs eðlis sem framangreind kæruheimild tekur ekki til og því er ekki á valdsviði úrskurðarnefndarinnar að fjalla um hann.

Kærandi leitaði jafnframt til Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur sem eftirlitsaðila með starfseminni og svo sem greinir í málavaxtalýsingu var hann upplýstur um að fyrir lægi gilt starfsleyfi fyrir henni sem jafnframt tæki til brennsluofns. Einnig var kærandi upplýstur um að reglulegt eftirlit færi fram með starfseminni. Í kjölfar kæru hefur eftirlitið yfirfarið skráningar dýraspítalans þar sem fram kemur að hundur kæranda hafi verið brenndur þar með sérbrennslu 28. desember 2019. Aðspurt upplýsti Heilbrigðiseftirlit Hafnarfjarðar- og Kópavogssvæðis einnig að dýraspítalinn hefði starfsleyfi og að þar væri sinnt brennslu. Jafnframt felldi eftirlitið niður gjöld vegna hundahalds kæranda 2020. Verður ekki séð af þessari atburðarás eða gögnum málsins að öðru leyti að nein sú ákvörðun liggi fyrir sem kæranleg sé til úrskurðarnefndarinnar skv. 65. gr. laga nr. 7/1998, sbr. og 1. gr. laga nr. 130/2011, eða skv. almennri kæruheimild 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Þá kom Heilbrigðiseftirlit Suðurnesja ekki að málinu.

Með vísan til alls þess sem að framan er rakið verður kærumáli þessu vísað frá úrskurðarnefndinni.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

apr 01
Love0

95/2019 Pizza-Pizza

Með

Árið 2020, mánudaginn 30. mars, fundaði úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála í gegnum fjarfundabúnað. Þátt tóku Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor og Ásgeir Magnússon dómstjóri.

Fyrir var tekið mál nr. 95/2019, kæra á ákvörðun Heilbrigðiseftirlits Hafnarfjarðar og Kópavogssvæðis frá 22. ágúst 2019, þess efnis að viðskiptavinir hafi greiðan aðgang að salerni þegar neysla matvæla fari fram á staðnum, en að öðrum kosti skuli svo búið um hnútana að neysla matvæla á staðnum sé óheimil og borð fjarlægð af afgreiðslustöðum.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

                                                                        úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 20. september 2018, er barst nefndinni sama dag, kærir Pizza-Pizza ehf., Lóuhólum 2-6, Reykjavík, þá ákvörðun Heilbrigðiseftirlits Hafnarfjarðar- og Kópavogssvæðis frá 22. ágúst 2019 að „viðskiptavinir skuli hafa greiðan aðgang að salerni þegar neysla matvæla fari fram á staðnum að öðrum kosti skuli svo búið um hnútana að neysla matvæla á staðnum sé óheimil og borð fjarlægð af afgreiðslustöðum.“ Gerir kærandi þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Heilbrigðiseftirliti Hafnarfjarðar- og Kópavogssvæðis 30. október 2019.

Málsatvik: Heilbrigðiseftirlit Hafnarfjarðar- og Kópavogssvæðis framkvæmdi eftirlit á tveimur sölustöðum kæranda í Kópavogi og tveimur í Hafnarfirði í mars, apríl og maí 2019. Í skoðunarskýrslum sem gerðar voru í kjölfar eftirlitsins, dags. 8. apríl 2019 og 17., 20. og 21. maí s.á., voru m.a. skráð samhljóða frávik vegna þess að í biðaðstöðu staðanna væru borð og stólar en engin snyrting. Í afgreiðslusölum fyrirtækisins væru borð og stólar fyrir viðskiptavini en samkvæmt reglugerð nr. 941/2002 um hollustuhætti flokkaðist fyrirtækið þá sem veitingastaður. Samkvæmt 31. gr. reglugerðarinnar skyldu viðskiptavinir því hafa greiðan aðgang að salerni. Var í skoðunarskýrslunum þess krafist að fyrirtækið fjarlægði alla stóla og öll borð úr afgreiðslusölum eða kæmi upp viðeigandi fjölda salerna fyrir gesti. Fram kom að tímasetta úrbótaáætlun ætti að senda til heilbrigðiseftirlitsins innan tveggja vikna. Eftirfylgni við hana yrði metin og tekið fram að öllum úrbótum skyldi lokið innan þriggja mánaða.

Í framhaldi af skilum á skoðunarskýrslum áttu frekari samskipti sér stað milli kæranda og heilbrigðiseftirlitsins. Í tölvupósti kæranda 3. júní 2019 kom fram að skilningur fyrirtækisins væri sá að heimilt væri að vera með stóla í umræddum verslunum þar sem þeir væru hugsaðir sem stólar fyrir biðstofu. Í svarpósti heilbrigðiseftirlitsins frá 4. s.m. kom fram að samkvæmt 16. gr. reglugerðar nr. 1277/2016 um veitingastaði, gististaði og skemmtanahald skyldu viðskiptavinir veitingastaða eiga greiðan aðgang að snyrtingu. Skilgreiningu veitingastaða væri að finna í 18. gr. reglugerðarinnar og þar væri umrædd starfsemi, veitingasala, skilgreind sem staðir þar sem fram færi sala veitinga sem ekki væru til neyslu á staðnum enda væri slík sala meginstarfsemi staðarins. Túlkun eftirlitsins á fyrrgreindum ákvæðum væri sú að ef stólar, háir eða lágir, væru á staðnum og viðskiptavinir notuðu þá til að tylla sér á meðan þeir borðuðu það sem væri til sölu á staðnum skyldi staðurinn bjóða upp á salerni fyrir viðskiptavini, annars þyrfti að fjarlægja stólana. Kærandi spurði þá samdægurs hvort heimilt væri að taka borðin niður en vera með lágan bekk sem fólk gæti tyllt sér á meðan það biði eftir pizzu sem það væri að sækja. Í svari heilbrigðisfulltrúa kom fram að það væri í lagi þeirra vegna og var tekið fram að eftirlitið væri ekki á móti því að fólk fengi að setjast niður þegar það væri að bíða eftir afgreiðslu.

Með bréfi, dags. 6. ágúst 2019, mótmælti kærandi fyrrgreindu svari eftirlitsins og sérstaklega þeirri fullyrðingu í skoðunarskýrslum að staðurinn flokkaðist sem veitingastaður skv. reglugerð nr. 941/2001 fyrir þær sakir eingöngu að þar væru staðsettir stólar á biðstofu. Benti kærandi á skilgreiningu 3. gr. reglugerðarinnar á veitingastað og tók fram að hann teldi að ljóst mætti vera að matur væri ekki framreiddur á stöðum sínum til neyslu á staðnum. Óskaði kærandi eftir að dregin yrði til baka krafa um að fyrirtækið fjarlægði stóla og borð og að ekki kæmu frekari athugasemdir þess efnis í skoðunarskýrslum. Í svarbréfi  heilbrigðiseftirlitsins, dags. 22. ágúst 2019, kom fram að uppsetning stóla og borða á afgreiðslustöðum kæranda gæfi tilefni til að hægt væri að neyta veitinga á staðnum og því væri það skýlaus réttur viðskiptavina fyrirtækisins að hafa aðgang að salerni á staðnum, enda væri sú krafa sett fram til að viðskiptavinir gætu tryggt sig með smitvörnum, þ.e. handþvotti. Ítrekaðar væru fyrri kröfur um að viðskiptavinir skyldu hafa greiðan aðgang að salerni þegar neysla matvæla færi fram á staðnum að öðrum kosti skyldi svo búið um hnútana að neysla matvæla á staðnum væri óheimil og borð fjarlægð af afgreiðslustöðum. Var bent á að sætti aðili sig ekki við þessa afgreiðslu mætti vísa málinu til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, sem kærandi og gerði, svo sem áður greinir.

Málsrök kæranda: Kærandi telur lagaskilyrði hafa skort fyrir hinni kærðu ákvörðun. Í fyrsta lagi sé því mótmælt hve mikill greinarmunur sé gerður á því hvort til staðar séu stólar og borð eða eingöngu stólar. Í verslunum kæranda hafi um margra ára skeið verið staðsettir stólar og/eða sófar ásamt borðum, sem hafi verið ætlaðir fyrir viðskiptavini sem bíði eftir því að sækja mat á staðnum. Önnur notkun sé í sjálfu sér ekki beinlínis bönnuð, enda hafi kærandi ekki litið svo á að slík boð sé hlutverk hans. Verslanir kæranda tilheyri flokknum veitingaþjónusta og veitingaverslun skv. d-lið 18. gr. reglugerðar nr. 1277/2016, enda fari þar fram sala veitinga sem ekki sé til neyslu á staðnum. Þótt hægt sé að neyta veitinga á staðnum þá mótmæli kærandi því að sú staðreynd leiði ein og sér til þess að verslanir kæranda flokkist sem veitingastaðir í skilningi reglugerðar nr. 941/2002 um hollustuhætti með þeim kröfum um aðgengi að salerni sem því fylgi. Veitingastaðir séu skilgreindir í 3. gr. reglugerðarinnar sem staðir þar sem framreiddur sé matur og/eða drykkur til neyslu fyrir viðskiptavini á staðnum, þar með talin mötuneyti, skyndibitastaðir og söluskálar. Í tilviki kæranda sé ekki miðað við neyslu á staðnum og eigi því tilvitnun til 31. gr. þeirrar reglugerðar ekki við.

Málsrök Heilbrigðiseftirlits Hafnarfjarðar- og Kópavogssvæðis: Af hálfu eftirlitsins er bent á að hin umdeilda krafa þess styðjist við skýr ákvæði laga og reglugerða. Samkvæmt reglugerð nr. 1277/2016 um veitingastaði, gististaði og skemmtanahald falli umræddir staðir undir að vera veitingastaðir. Samkvæmt 16. gr. reglugerðarinnar eigi viðskiptavinir veitingastaða að hafa greiðan aðgang að salerni. Í ákvæðinu sé hvorki gerður greinarmunur á flokki né tegund veitingastaða. Heilbrigðiseftirlitið hafi hins vegar vikið frá þeim kröfum þar sem ekki sé aðstaða til neyslu veitinga á grundvelli túlkunar Umhverfisstofnunar á reglugerð nr. 941/2002 um hollustuhætti. Krafan sé gerð til að viðskiptavinir veitingastaða geti tryggt sig með einni mikilvægustu smitvörn sem hægt sé að treysta, þ.e. aðgengi að handþvotti. Í leiðbeiningum frá landlækni um sýkingarvarnir almennt sé fullyrt að handþvottur sé mikilvægasta sýkingarvörn sem hægt sé að viðhafa.

Niðurstaða: Samkvæmt 65. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir eru stjórnvaldsákvarðanir sem teknar eru á grundvelli laganna, reglugerða settra samkvæmt lögunum eða heilbrigðissamþykkta sveitarfélaga kæranlegar til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála. Í 2. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 segir að ákvörðun sem ekki bindi enda á mál verði ekki kærð fyrr en málið hafi verið til lykta leitt. Tilefni kærumáls þessa er bréf Heilbrigðiseftirlits Hafnarfjarðar- og Kópavogssvæðis til kæranda, dags. 22. ágúst 2019, þar sem áréttuð er krafa eftirlitsins sem gerð var í skoðunarskýrslum um að viðskiptavinir þeirra staða sem eftirliti sættu skyldu eiga greiðan aðgang að salerni þegar neysla matvæla færi fram á staðnum og ef að slíkt væri ekki til staðar skyldi svo búið um hnútana að neysla matvæla á staðnum væri óheimil og borð fjarlægð af afgreiðslustöðum.

Reglugerð nr. 941/2002 um hollustuhætti var sett með heimild í 4. gr. laga nr. 7/1998 til að stuðla að framkvæmd hollustuverndar. Í 1. gr. reglugerðarinnar kemur fram að markmið hennar sé að stuðla að framkvæmd hollustuverndar og samræma heilbrigðiseftirlit í landinu. Í reglugerðinni koma fram lágmarkskröfur til einstakra þátta sem þar er fjallað um. Eftirlit er skilgreint í 3. gr. hennar sem athugun á vöru, þjónustu, ferli eða starfsemi til að ákvarða samræmi þeirra við tilteknar kröfur. Samkvæmt sama ákvæði eru eftirlitsaðilar m.a. heilbrigðisnefnd, en síðan segir að heilbrigðisfulltrúi annist eftirlit í umboði þeirra. Heilbrigðisnefndir bera m.a. ábyrgð á heilbrigðiseftirliti og framkvæmd þess. Samkvæmt 60. gr. reglugerðarinnar nær heilbrigðiseftirlit m.a. til almennrar skoðunar á húsnæði, búnaði og umhverfi, töku sýna og skoðunar á skráðu og skjalfestu efni, ásamt því að framfylgja ákvæðum laga, reglugerða og starfsleyfa, sem heilbrigðisnefnd er falið. Eftirlitsaðili skal gera eftirlitsskýrslu og afhenda rekstraraðila, sbr. 63. gr. Komi fram í eftirlitsskýrslu að ekki hafi verið farið að ákvæðum laga, reglugerða eða starfleyfis, skal eftirlitsaðili að jafnaði gefa rekstraraðila kost á að tjá sig um efni skýrslunnar innan hæfilegs frests. Telji eftirlitsaðili, að liðnum þeim fresti, að ekki sé fylgt ákvæðum laga, reglugerða eða starfsleyfa getur eftirlitsaðili gripið til þvingunarúrræða. Loks kemur fram í 70. gr. reglugerðarinnar, sem fjallar um þvingunarúrræði, að telji eftirlitsaðili eftir að rekstraraðila hafi verið gefinn kostur á að koma að andmælum sínum, sbr. 63. gr., að ekki sé fylgt eftir ákvæðum laga, reglugerða eða starfsleyfis geti hann veitt rekstraraðila skriflega áminningu og krafist úrbóta innan tiltekins frests. Skuli í áminningu sérstaklega geta afleiðinga sé úrbótum ekki sinnt innan tiltekins frests.

Í XVII. kafla laga nr. 7/1998 er fjallað um valdsvið og þvingunarúrræði samkvæmt lögunum. Í 1. mgr. 60. gr., eins og hún var orðuð á þeim tíma sem eftirlit með stöðum kæranda fór fram og skoðunarskýrslur voru gerðar, kemur fram að til að knýja á um framkvæmd ráðstöfunar samkvæmt lögunum, reglugerðum, samþykktum sveitarfélaga eða eigin fyrirmælum geti heilbrigðisnefnd og heilbrigðisfulltrúi beitt nánar tilgreindum þvingunarúrræðum, t.a.m. veitt áminningu, sbr. 1. tl., eða veitt áminningu og tilhlýðilegan frest til úrbóta, sbr. 2. tl. Ákvæðinu var breytt með 15. gr. breytingalaga nr. 58/2019 og er heimildin nú bundin við Umhverfisstofnun eða heilbrigðisnefnd, sem veitt geta viðkomandi aðila áminningu og jafnframt veitt hæfilegan frest til úrbóta ef hans er þörf. Þá segir í 1. mgr. 61. gr. að þegar aðili sinni ekki fyrirmælum innan tiltekins frests geti heilbrigðisnefnd ákveðið honum dagsektir þar til úr sé bætt.

Líta verður svo á að umrætt bréf heilbrigðiseftirlitsins til kæranda frá 22. ágúst 2019 feli í sér áréttingu á túlkun eftirlitsins á gildandi lögum og reglum og á þeirri skoðun að frá þeim hafi verið vikið af hálfu kæranda, eins og fram kom í skoðunarskýrslum. Í bréfinu verður hins vegar ekki talin felast sjálfstæð stjórnvaldsákvörðun sem leggur rekstraraðila á herðar skyldur í skilningi 2. mgr. 1. gr. stjórnsýslulaga. Í bréfinu kemur hvorki fram ákveðinn frestur til úrbóta, svo sem bæði lög nr. 7/1998 og reglugerð nr. 941/2002 gera ráð fyrir, né að beitt verði þvingunarúrræðum ef ekki verði brugðist við þeim tilmælum sem komi þar fram. Af því leiðir að krafa sú sem fram kemur í bréfinu felur ekki í sér lokaákvörðun sem skotið verði til úrskurðarnefndarinnar heldur aðeins tilmæli og áréttingu um úrbætur. Kæruheimild vegna slíkra tilmæla fyrirfinnst ekki, enda eru þau einungis skref í átt að beitingu frekari úrræða, sem eftir atvikum væru kæranleg til úrskurðarnefndarinnar. Þykir styðja þá niðurstöðu að heilbrigðiseftirlitið hefur skráð sams konar frávik við reglubundið eftirlit með umræddum stöðum kæranda í það minnsta frá árinu 2016 án þess að til frekari aðgerða, s.s. áminningar eða dagsekta, hafi komið. Verður máli þessu, með vísan til framangreinds, því vísað frá úrskurðarnefndinni í samræmi við fyrirmæli 2. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

apr 01
Love0

58/2019 hundahald

Með

Árið 2020, mánudaginn 30. mars, fundaði úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála í gegnum fjarfundabúnað. Þátt tóku Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor og Ásgeir Magnússon dómstjóri.

Fyrir var tekið mál nr. 58/2019, kæra á ákvörðun Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur frá 19. júní 2019 um að leggja fyrir kæranda að koma hundi fyrir á nýju heimili.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 2. júlí 2019, er barst nefndinni 9. s.m., kærir eigandi, Dalalandi 12, Reykjavík, þá ákvörðun Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur frá 19. júní 2019 að leggja fyrir kæranda að koma hundi fyrir á nýju heimili. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Heilbrigðiseftirliti Reykjavíkur 12. ágúst 2019.

Málavextir: Hinn 28. maí 2019 barst kvörtun frá húsfélagi tiltekins fjöleignarhúss, þar sem kærandi býr, til Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur. Þar var rakið að íbúar hússins væru ósáttir við heimsóknir hunds til kæranda, einhverjir væru hræddir við hundinn, auk þess sem einn íbúinn væri með ofnæmi fyrir hundum. Heilbrigðiseftirlitið óskaði eftir frekari upplýsingum, þ.m.t. staðfestingu á hundaofnæmi íbúa í húsinu. Lagt var fram vottorð um það. Einnig voru lagðar fram reglur húsfélagsins þar sem fram kemur að allt dýrahald sé bannað í húsinu.

Með bréfi, dags. 19. júní 2019, tilkynnti Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur kæranda að eftirlitinu hefði borist ábending um að kærandi héldi hund í fjöleignarhúsinu án leyfis. Var kæranda gert að koma hundinum fyrir á nýju heimili þegar í stað „og eigi síðar en 7 dögum frá dagsetningu þessa bréfs, þannig að ekki þurfi að koma til frekari aðgerða“. Er það hin kærða ákvörðun.

Málsrök kæranda: Kærandi tekur fram að hann hafi flutt í núverandi húsnæði seint á árinu 2018. Hann hafi látið nágranna sína vita að hundur kæmi stundum inn á heimilið þegar börn hans  kæmu í heimsókn til hans, en það væri aðra hverja viku. Seinna hefði hann fengið upplýsingar um að börn nágranna væru hrædd við hunda og að einn nágranninn væri með ofnæmi. Hundur sé ekki haldinn í húsinu og muni ekki verða haldinn þar af kæranda en komi hundur inn á heimilið komi hann inn um sérinngang, sunnanmegin. Kærandi leyfi ekki hundinum að vera á lóðinni nema til að komast til og frá íbúð kæranda. Þetta hafi kærandi útskýrt fyrir nágrönnum sínum.

Kærandi hafi ekki fengið að koma neinum upplýsingum eða sjónarmiðum á framfæri við heilbrigðiseftirlitið og ekki hafi heldur verið haft samband við hann til að kanna hvort einhver fótur væri fyrir því að hann héldi hund. Ekki sé forsvaranlegt af hálfu opinbers eftirlits að vara við einhverjum aðgerðum án þess að gera grein fyrir þeim frekar eða við hvaða lagagrundvöll þær styðjist.

Málsrök Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur: Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur vísar til þess að skv. 33. gr. a. í lögum nr. 26/1994 um fjöleignarhús sé hunda- og kattahald í fjöleignarhúsi háð samþykki 2/3 hluta eigenda sem hafi sameiginlegan inngang eða stigagang. Skemmri heimsóknir hunda og katta séu heimilar ef enginn mótmæli, en vistun eða dvöl þeirra yfir nótt sé óheimil nema fyrir liggi leyfi, sbr. framangreint ákvæði.

Samkvæmt 7. gr. samþykktar nr. 478/2012 um hundahald í Reykjavík skuli afla samþykkis samkvæmt fjöleignarhúsalögum áður en hundur sé tekinn inn á heimili í fjöleignarhúsi. Þá segi í 7. gr. að um skammtímaheimsóknir hunda í hús gildi ákvörðun eigenda einbýlis- og fjöleignarhúsa hverju sinni og/eða reglur viðkomandi húsfélags, auk laga um fjöleignarhús. Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur fari með málefni hunda og hundahalds í Reykjavík, sbr. 24. gr. samþykktarinnar. Fyrir liggi að kærandi búi í fjöleignarhúsi og sé ekki með sérinngang, eins og gefið sé í skyn í kærunni, heldur búi hann í íbúð með svalainngangi. Því gildi ákvæði fjöleignarhúsalaga um hunda í húsinu, hundasamþykkt Reykjavíkur og áðurnefndar húsreglur. Dýrahald sé ekki leyfilegt í húsinu samkvæmt húsreglum húsfélagsins og eigi það einnig við um skammtímaheimsóknir, sbr. framangreinda 7. gr. samþykktar um hundahald í Reykjavík. Það skipti því ekki máli hvort kærandi haldi hund í húsinu að staðaldri eða fái hund í tímabundnar heimsóknir.

Hvað varði þá athugasemd kæranda að ekki hafi verið haft samband við hann umfram það sem komi fram í bréfi heilbrigðiseftirlits, dags. 19. júní 2019, skuli ítrekað að fyrir hafi legið í málinu að allt dýrahald væri bannað í húsinu, auk þess sem staðfest hafi verið að einn íbúi væri með ofnæmi. Því hafi augljóslega verið óþarft að rannsaka málið frekar eða afla sjónarmiða kæranda vegna málsins. Í bréfinu sé kæranda gefinn kostur á að verða við kröfunni um að hundurinn eigi að víkja úr húsinu án þess að heilbrigðiseftirlitið þurfi að grípa til frekari aðgerða. Þetta sé hefðbundið orðalag, enda hafi ekki legið fyrir hverjar slíkar aðgerðir gætu mögulega orðið eða tilefni verið til að greina nánar frá því. Málið hafi legið ljóst fyrir. Hundar séu ekki heimilir í húsinu, hvorki til skemmri né lengri tíma, og málið því verið fullrannsakað. Loks komi ekkert nýtt fram í kæru sem hafi þarfnast frekari skoðunar.

Viðbótarathugasemdir kæranda: Kærandi bendir á að stjórnvald geti ekki notað einhliða upplýsingar úr tölvupóstsamskiptum og tekið á þeim grunni einum ákvörðun sem skyldi kæranda til óskilgreindra athafna. Stjórnvaldið hafi ekki framkvæmt rannsókn til þess að framfylgja sinni ákvörðun og kæranda hafi ekki verið veittur andmælaréttur.

Hin kærða ákvörðun hafi verið um skyldu kæranda til að koma hundi fyrir á nýju heimili. Í svörum stjórnvalds við kærunni séu þau sögð varða kæru um að banna kæranda að vera með hund á heimili sínu í umræddu fjöleignarhúsi  og stjórnvaldið krefjist þess að nefndin staðfesti ákvörðun þess efnis að „hundurinn eigi ekki að dvelja eða koma í heimsóknir í húsið“. Sé þannig krafist að úrskurðarnefndin staðfesti mun víðtækari ákvörðun en þá sem hafi verið tekin og sé það andstætt reglum stjórnsýsluréttar. Þá sé enginn greinarmunur gerður á hundahaldi og skammtímaheimsóknum. Enginn hundur sé haldinn í húsinu og því hafi ekki verið óskað eftir leyfi til hundahalds. Ákvæði samþykktar nr. 478/2012 um hundahald í Reykjavík eigi því ekki við. Vísist um sambærilegt álitaefni til úrskurðar Héraðsdóms Suðurlands í máli nr. R-32/2008.

Ákvörðunarvald um skammtímaheimsóknir sé látið íbúðareigendum eftir í samræmi við lög nr. 26/1994 um fjöleignarhús. Það stjórnvald sem hafi tekið ákvörðun og hafi nú breytt henni þannig að staðfest verði að hundur eigi ekki að koma í heimsóknir í húsið hafi ekki vald til þess að taka ákvörðun eða leysa ágreining milli íbúðareigenda fjölbýlishúsa sem varði skammtíma-heimsóknir hunda. Stjórnvaldið vinni eftir samþykktinni sem vísi um skammtímaheimsóknir til laga um fjöleignarhús, en skv. 80. gr. þeirra geti eigendur fjöleignarhúsa leitað til kærunefndar húsamála greini þá á um réttindi sín og skyldur samkvæmt lögunum. Ágreiningsefninu verði ekki skotið til annars stjórnvalds.

Íbúðareigendur hafi ekki sett reglur eða tekið ákvarðanir um almennt bann við skammtímaheimsóknum hunda og 7. gr. samþykktar nr. 478/2012 kveði ekki á um slíkt. Slík takmarkandi kvöð á hagnýtingu séreignar standist hvorki lög né stjórnarskrá. Almennt bann húsfélags við því að gestkomandi einstaklingar mæti með hund í heimsókn til íbúðareiganda, sem samþykki hund í eigin íbúð, verði að hafa skýra lagaheimild, enda væri annað andstætt eignarétti íbúðareigandans sem og rétti hans til friðhelgis heimilis og einkalífs. Löggjafinn kveði þannig á um það að skammtímaheimsóknir séu heimilar og verði að túlka það sem svo að mikið þurfi til að koma til þess að algert bann við slíkum heimsóknum verði samþykkt.

Við einfalda skoðun á samþykkt um hundahald í Reykjavík megi sjá að ákvörðunum Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur megi skjóta til úrskurðar heilbrigðisnefndar Reykjavíkur. Ekki þyki því ólíklegt að úrskurðarnefndin vísi þessu máli frá af þeirri ástæðu. Hundaeftirlitsmaður hafi ranglega vakið athygli kæranda á því að ákvörðun hans sé kæranleg til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála en ekki heilbrigðisnefndar.

Niðurstaða: Stjórnvaldsákvarðanir sem teknar eru á grundvelli laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir, reglugerða settra samkvæmt þeim eða heilbrigðissamþykkta sveitarfélaga sæta kæru til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, sbr. 65. gr. laganna. Samkvæmt 59. gr. laganna, áður 25. gr., er sveitarfélögum heimilt að setja sér eigin samþykktir um ýmis atriði og í slíkar samþykktir er m.a. heimilt að setja ákvæði um bann eða takmörkun gæludýrahalds. Reykjavíkurborg hefur á þessum grundvelli sett samþykkt nr. 478/2012 um hundahald í Reykjavík og var vísað til hennar í hinni kærðu ákvörðun Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur þar sem lagt var fyrir kæranda að koma hundi fyrir á nýju heimili án tafar, eða a.m.k. innan sjö daga, svo ekki þyrfti að koma til frekari aðgerða.

Í XVII. kafla laga nr. 7/1998 er fjallað um valdsvið og þvingunarúrræði samkvæmt lögunum. Í 1. mgr. 60. gr. þeirra laga, eins og hún var þegar hin kærða ákvörðun var tekin, kemur fram að til að knýja á um framkvæmd ráðstöfunar samkvæmt lögunum, reglugerðum, samþykktum sveitarfélaga eða eigin fyrirmælum geti heilbrigðisnefnd og heilbrigðisfulltrúi beitt nánar tilgreindum þvingunarúrræðum, t.a.m. veitt áminningu, sbr. 1. tl., eða veitt áminningu og tilhlýðilegan frest til úrbóta, sbr. 2. tl. Í 1. mgr. 61. gr. segir að þegar aðili sinni ekki fyrirmælum innan tiltekins frests geti heilbrigðisnefnd ákveðið honum dagsektir þar til úr sé bætt.

Í 2. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 segir að ákvörðun sem ekki bindi enda á mál verði ekki kærð fyrr en málið hafi verið til lykta leitt. Tilefni máls þessa er bréf Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur til kæranda, dags. 19. júní 2019, þar sem farið er fram á að kærandi komi hundi fyrir á nýju heimili innan ákveðins tíma. Þrátt fyrir að ákveðinn frestur hafi verið gefinn verður ekki talið að í bréfinu felist lokaákvörðun sem skotið verði til úrskurðarnefndarinnar heldur aðeins tilkynning þess efnis að léti kærandi ekki af tiltekinni háttsemi, sem heilbrigðiseftirlitið teldi óheimila skv. samþykkt nr. 478/2012, kæmi til álita að beita frekari aðgerðum. Verður að telja að þar hafi verið átt við þvingunarúrræði samkvæmt XVII. kafla laga nr. 7/1998, þótt til þess kafla væri ekki vísað. Var áskorun eftirlitsins ekki til þess fallin að skapa kæranda skyldur í skilningi 2. mgr. 1. gr. stjórnsýslulaga, enda skorti þá nauðsynlegu tilvísun til þess til hvaða aðgerða yrði að öðrum kosti gripið og á hvaða grundvelli, þannig að orðalagið fullnægði þeim kröfum sem gera verður til skýrleika ákvörðunar sem leiðir til niðurstöðu sem felur í sér ákveðnar skyldur. Fól bréf Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur til kæranda því einungis í sér ákveðið skref að slíkri stjórnvaldsákvörðun með því að upplýsa kæranda um réttarstöðu hans. Verður því að vísa máli þessu frá úrskurðarnefndinni í samræmi við fyrirmæli 2. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda og umfangs mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

mar 30
Love0

75/2019 Álakvísl

Með

Árið 2020, föstudaginn 27. mars, fundaði úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála í gegnum fjarfundarbúnað. Þátt tóku Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 75/2019, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 28. júní 2019 um að aðhafast ekki vegna uppsetningar lofttúðu í húsinu nr. 7b við Álakvísl, Reykjavík.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 26. júlí 2019, er barst nefndinni 29. s.m., kærir eigandi, Álakvísl 7a, Reykjavík, þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 28. júní 2019 að aðhafast ekki vegna uppsetningar lofttúðu í húsinu nr. 7b við Álakvísl. Er krafist ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg 7. ágúst 2019.

Málavextir: Upphaf máls þessa má rekja til ábendingar kæranda frá 22. febrúar 2017 vegna lofttúðu/útblástursviftu að Álakvísl 7b. Í ábendingu kæranda kom m.a. fram að íbúi Álakvíslar 7b hefði borað gat á vegg, sem snúi að sameiginlegum utanáliggjandi palli/svölum, og sett þar upp lofttúðu fyrir útblástur frá eldhúsháfi. Kæmi þaðan óbærilegur fnykur sem leitaði út í horn, beint fyrir framan íbúð kæranda. Með bréfi byggingarfulltrúans í Reykjavík til þinglýsts eiganda Ála­kvíslar 7b, dags. 30. janúar 2019, var eigandanum gert að sækja um byggingarleyfi vegna útblásturs­viftu við útidyr. Vísað var til gr. 2.3.1. í byggingarreglugerð nr. 112/2012, sem mælir fyrir um að óheimilt sé að reisa mannvirki, breyta því, burðakerfi þess, lagnakerfum, notkun þess, útliti eða formi nema að fengnu leyfi viðkomandi leyfisveitanda. Yrði tilmælum byggingar­fulltrúa ekki sinnt myndi hann taka ákvörðun um framhald málsins með hliðsjón af ákvæðum mannvirkjalaga nr. 160/2010 og gr. 2.9.2. í byggingarreglugerð. Gæti sú ákvörðun falið í sér að ráðist yrði í úrbætur á kostnað eiganda eða beitingu dagsekta.

Með bréfi byggingarfulltrúa til kæranda, dags. 28. júní 2019, var vísað til þess að embættinu hefði borist afrit af skýrslu ráðgjafa vegna hljóðvistar þar „sem ráðlagt er að setja umrædda lofttúðu sem hluta að aðgerðum til að bæta hljóðvist í íbúðinni númer 7a við Álakvísl“. Eftir nánari skoðun á myndum og öðrum gögnum málsins og í ljósi þess að eigandi Álakvíslar 7b hefði aftengt eldhúsháf frá umræddri lofttúðu, og þar með komið í veg fyrir að matarlykt bærist út um hana, væri það niðurstaða byggingarfulltrúa að uppsetning lofttúðunnar væri óveruleg breyting á útliti hússins og félli því undir gr. 2.3.5. í byggingarreglugerð. Byggingarfulltrúi myndi því ekki aðhafast frekar í málinu. Er þessi ákvörðun byggingarfulltrúa sú ákvörðun sem kærð er.

Málsrök kæranda: Kærandi telur hina kærðu ákvörðun ólögmæta. Það tilvik sem hér um ræði geti ekki með nokkru móti fallið undir c-lið gr. 2.3.5. í byggingar­reglugerð nr. 112/2012. Samkvæmt orðalagi ákvæðisins eigi það við um hefðbundið viðhald á húsnæði að utan, þar sem ekki sé um neinar breytingar á útliti þess að ræða. Auk þess séu þar settar þær takmarkanir að nota beri eins eða sambærileg efni og fyrir hafi verið. Ekki verði séð að byggingarfulltrúa sé fengið sérstakt mat að þessu leyti, þ.e. varðandi þær framkvæmdir sem falli undir undanþágu­heimildina. Byggingarfulltrúa sé einungis fengið mat um það hvort viðhaldið sem slíkt feli í sér verulega breytingu á útliti hússins eða ekki, t.d. varðandi efnisval. Hins vegar taki ákvæðið til nýklæðningar og minniháttar breytingar á burða­virki. Ljóst megi vera að ekki sé um slíkt að ræða í þessu tilviki. Verði að mati kæranda að líta svo á að verulegur vafi leiki á því hvort uppsetning á lofttúðu/útblástursviftu, sem tengd sé eldhúsháfi og óumdeilanlega breyti útliti hússins, geti fallið undir undanþáguheimild c-liðar gr. 2.3.5. í reglu­gerðinni.

Í öðru lagi geri kærandi athugasemdir við málsmeðferð byggingarfulltrúa. Fyrir liggi að framkvæmdar­­­­aðili hafi aldrei tilkynnt byggingarfulltrúa um framkvæmdirnar, líkt og gert sé ráð fyrir í c-lið gr. 2.3.5. í reglugerðinni og sé í þessu samhengi vakin athygli á gr. 2.3.6. í reglu­gerðinni, sbr. 3. gr. reglugerðar nr. 360/2016 um breytingu á byggingarreglugerð, þar sem mælt sé fyrir um málsmeðferð vegna tilkynntra framkvæmda samkvæmt gr. 2.3.5.

Loks sé vakin athygli á annmörkum á málsmeðferð þegar komi að málshraða, svörun á erindum, leiðbeiningar­­skyldu og rökstuðningi eftir á. Kærandi hafi fyrst leitað til byggingarfulltrúa snemma árs 2017. Ljóst megi vera að óhóflegur dráttur hafi orðið á meðferð málsins, sem brjóti í bága við málshraðareglu 1. mgr. 9. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Þá verði ekki annað ráðið af gögnum málsins en að kærandi hafi fengið takmarkaðar leið­beiningar frá byggingarfulltrúa. Loks fylgdu hinni kærðu ákvörðun engar leiðbeiningar um rétt kæranda til þess að óska eftir rökstuðningi, sbr. 21. gr., sbr. einnig 1. mgr. 7. gr. stjórnsýslulaga.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Borgaryfirvöld líta svo á að uppsetning á nefndri túðu sé óveruleg breyting á útliti hússins og því sé ekki um byggingarleyfisskylda framkvæmd að ræða skv. c-lið gr. 2.3.5. í byggingarreglugerð nr. 112/2012, þar sem fram komi að óverulegar breytingar utanhúss séu undanþegnar byggingarleyfi. Framkvæmdin kunni þó að vera háð samþykki sameiganda skv. 41. gr. laga um fjöleignarhúss nr. 26/1994 og verði eigendur að leysa ágreiningsefni sín á þeim vettvangi, en embætti byggingarfulltrúa hafi ekki afskipti af framkvæmdum sem ekki séu háðar byggingarleyfi. Þess sé því krafist að kröfum kæranda verði hafnað.

Niðurstaða: Í máli þessu er uppi ágreiningur um hvort uppsetning á lofttúðu sé háð byggingar­leyfi.

Samkvæmt 1. mgr. 9. gr. laga um mannvirki nr. 160/2010 er óheimilt að grafa grunn fyrir mannvirki, reisa það, rífa eða flytja, breyta því, burðarkerfi þess eða lagnakerfum eða breyta notkun þess, útliti eða formi nema að fengnu leyfi viðkomandi byggingarfulltrúa. Er þar og tekið fram að ráðherra geti í reglugerð kveðið á um að minniháttar mannvirkjagerð eða smávægilegar breytingar á mannvirkjum skuli undanþiggja byggingarleyfi eða að slíkar framkvæmdir séu einungis tilkynningar­skyldar. Fram kemur í gr. 2.3.5. í byggingarreglugerð nr. 112/2012 að tiltekin mannvirki og framkvæmdir séu undanþegnar byggingarleyfi. Samkvæmt c-lið þeirrar greinar fellur viðhald bygginga að utan, s.s. endurnýjun þakklæðningar, þakkanta, veggklæðninga og glugga, undir þá undanþágu, sé notað eins eða sambærilegt efni og frágangur þannig að útliti byggingar sé ekki breytt. Þó þurfi að sækja um byggingarleyfi fyrir breytingu á útliti byggingar. Ber orðalag c-liðar gr. 2.3.5. með sér að óverulegar fram­kvæmdir utanhúss falla ekki einar og sér undir fyrrgreint ákvæði heldur sé það háð mati hverju sinni hvort viðhald bygginga að utan feli í sér verulega breytingu á útliti húss eður ei. Svo sem rakið er að framan boraði nágranni kæranda gat á útvegg umrædds fjöleignarhúss árið 2017 og setti þar upp útblástursviftu/lofttúðu, sem samkvæmt gögnum málsins er þar enn. Samkvæmt skýru orðalagi fyrrgreinds c-liðar gr. 2.3.5. gat uppsetning á umræddri lofttúðu ekki fallið undir viðhaldsframkvæmdir bygginga að utan, heldur var þar um að ræða nýframkvæmd. Þar sem ekki verður séð að umþrætt framkvæmd falli heldur undir aðra stafliði tilvitnaðrar gr. 2.3.5. varðandi undanþágu frá byggingarleyfi verður að líta svo á að uppsetning túðunnar hafi verið byggingarleyfisskyld. Samkvæmt því var hin kærða ákvörðun ekki studd haldbærum rökum og verður því ekki hjá því komist að fella hana úr gildi af þeim sökum.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda og umfangs mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 28. júní 2019 um að aðhafast ekki vegna uppsetningar lofttúðu í húsinu nr. 7b við Álakvísl í Reykjavík.