Skip to main content
Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála
mar 02
Love0

111/2022 Frostaskjól

Með

Árið 2023, fimmtudaginn 2. mars, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Borgartúni 21, Reykjavík. Mætt voru Ómar Stefánsson varaformaður, Karólína Finnbjörnsdóttir lögmaður og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 111/2022, kæra á ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 30. júní 2022, um að samþykkja nýtt deiliskipulag fyrir KR-svæðið – Frostaskjól 2-6, Reykjavík.

 Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með kæru til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála er barst nefndinni 3. október 2022, kæra húsfélögin Meistaravöllum 33 og 35 þá ákvörðun borgarráðs frá 30. júní 2022 að samþykkja nýtt deiliskipulag fyrir KR-svæðið – Frostaskjól 2-6. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjarvíkurborg 13. október 2022.

Málavextir: Á embættisafgreiðslufundi skipulagsfulltrúa 14. janúar 2022 var lögð fram tillaga umhverfis- og skipulagssviðs að nýju deiliskipulagi fyrir KR-svæðið. Markmið tillögunnar var að bæta aðstöðu íþróttafélagsins til íþrótta- og félagsstarfsemi með byggingu íþrótta- og þjónustubygginga. Auk þess fólust í tillögunni áform um byggingu íbúða á jöðrum lóðarinnar. Tillagan var lögð fram á fundi umhverfis- og skipulagsráðs 9. febrúar s.á. og lagt til að tillagan yrði auglýst skv. 1. mgr. 41. gr. sbr. 43. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Samþykkti borgarráð greinda afgreiðslu 10. s.m. Tillagan var auglýst til kynningar frá 2. mars til og með 13. apríl 2022 og bárust athugasemdir á kynningartíma.

Málið var tekið fyrir að nýju á embættisafgreiðslufundi skipulagsfulltrúa 22. apríl 2022 þar sem því var vísað til umsagnar verkefnisstjóra. Á embættisafgreiðslufundi skipulagsfulltrúa 19. maí s.á. var málinu vísað að nýju til skipulags- og samgönguráðs. Tók ráðið erindið fyrir á fundi 22. júní s.á. og var bókað að það væri samþykkt sbr. umsögn skipulagsfulltrúa, dags. 19. maí s.á. Á fundi borgarráðs 30. júní 2022 var lagt fram bréf umhverfis- og skipulagssviðs, dags. 23. s.m., sbr. samþykkt umhverfis- og skipulagsráðs frá 22. s.m. að nýju deiliskipulagi fyrir KR-svæðið ásamt fylgiskjölum og bókað „samþykkt“.

Á embættisafgreiðslufundi skipulagsfulltrúa 25. ágúst 2022 var málið tekið fyrir og lagt fram bréf Skipulagsstofnunar, dags. 19. s.m., þar sem ekki var gerð athugasemd við birtingu auglýsingar um samþykkt deiliskipulagsins í B-deild Stjórnartíðinda en bent á að áður þyrfti að laga og/eða skýra heimilaða hámarkshæð ljósamastra íþróttavallarins. Var málinu vísað til meðferðar hjá verkefnisstjóra. Á embættisafgreiðslufundi skipulagsfulltrúa 1. september s.á. var málið tekið fyrir að nýju og lagðir fram lagfærðir uppdrættir og umsögn skipulagsfulltrúa, dags. sama dag. Var bókað að umsögn skipulagsfulltrúa væri samþykkt. Öðlaðist deiliskipulagið gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda 6. september 2022.

 Málsrök kærenda: Bent er á að gert sé ráð fyrir 100 íbúðum auk atvinnuhúsnæðis á jarðhæð fyrirhugaðs húss og að bílastæðaþörf verði í samræmi við bílastæðastefnu borgarinnar. Til samanburðar séu samtals 25 íbúðir í fjölbýlishúsinu að Meistaravöllum 31, 33 og 35. Í umsögn skipulagsfulltrúa sé vísað í niðurstöður og umræður úr samgöngumati þar sem komi fram markmið borgarinnar að beita samspili aðgerða sem dragi úr kostum þess að nota einkabíl og að skapa hvata til að nýta aðra ferðamáta. Þetta sé í samræmi við alls óljósa huglæga stefnu Reykjavíkurborgar að breyta lífsvenjum íbúa. Ekki sé hægt að ætla annað en að bílastæðum muni fækka mjög, sé tekið tillit til væntanlegs íbúafjölda í þeim 100 íbúðum sem fyrirhugaðar séu, sem og starfsmanna og viðskiptavina fyrirhugaðs atvinnuhúsnæðis. Auk hinna 100 nýju íbúða fylgi allt að 5.000 m2 atvinnuhúsnæði með fjölda starfsfólks á opnunartíma og tilheyrandi umferð og bílastæðaþörf bæði starfsfólks og viðskiptavina. Þá muni umferð í tengslum við stækkun áhorfendasvæðis KR stóraukast.

Samkvæmt skipulaginu komi hæð bygginga til með að verða að hámarki 18,9 m án þess þó að fram komi hvort slík hæð eigi við eina byggingu eða þær allar. Til samanburðar sé hæð fjölbýlishússins að Meistaravöllum 31, 33 og 35, 15 m. Myndir af fyrirhuguðum byggingum gefi ranga mynd af umhverfinu, öll hlutföll séu röng og misvísandi og vart komi annað til greina en verið sé að beita blekkingum. Þá sé ljóst miðað við samþykkta hæð bygginga á svæðinu að skuggavarpsteikningar séu villandi og hreinlega rangar sem augljóslega megi sjá með samanburði við hæð þeirra fjölbýlishúsa sem fyrir séu. Þau gögn og upplýsingar sem liggi að baki hinu samþykkta deiliskipulagi séu með öllu ófullnægjandi og gefi íbúum og íbúðareigendum í næsta nágrenni engar haldbærar eða raunhæfar upplýsingar um umfang, áhrif og afleiðingar hinna samþykktu breytinga svæðisins. Þá sé ljóst að hagsmunir Knattspyrnufélags Reykjavíkur hafi einir verið hafðir að leiðarljósi.

 Málsrök Reykjavíkurborgar: Af hálfu borgaryfirvalda er bent á að um sé að ræða endurskoðun á eldra deiliskipulagi fyrir Frostaskjól. Deiliskipulagið sé í samræmi við Aðalskipulag Reykjavíkur 2040 sem birt hafi verið í B-deild Stjórnartíðinda 18. janúar 2022 en þar hafi komið fram endurskoðuð stefna um íbúabyggð. Með nýju aðalskipulagi hafi landnotkunarflokki skilgreinds svæðis innan skipulagsins, KR-svæði-Kaplaskjólsvegur (VÞ30), verið breytt úr íþróttasvæði/opið svæði í íbúðarbyggð og verslun og þjónustu. Meginmarkmið breytingarinnar hafi verið að efla Vesturbæinn sem sjálfbært hverfi með fjölbreyttri verslun, þjónustu, atvinnustarfsemi og mannlífi. Markmiðið sé einnig að tryggja aukið framboð íbúðarhúsnæðis í samræmi við megin markmið húsnæðisstefnu aðalskipulagsins og fjölbreytt framboð íbúðarhúsnæðis og búsetuforma. Stuðlað sé að bættri nýtingu svæða innan borgarinnar, sbr. markmið aðalskipulagsins um uppbyggingu þéttrar og blandaðrar byggðar, sjálfbærri borgarþróun og bættum borgarbrag.

Hinu endurskoðaða deiliskipulagi hafi verið ætlað að fylgja eftir og bæta aðstöðu til íþrótta- og félagsstarfsemi á lóð KR með byggingu íþrótta- og þjónustubygginga. Auk þess væru áform um að auka fjölbreytni svæðisins með byggingu íbúða á jöðrum lóðarinnar í samræmi við markmið aðalskipulags. Í nýju deiliskipulagi hafi svæðinu verið breytt í tvær lóðir þar sem á annarri lóðinni eru íbúðar- og þjónustubyggingar að Kaplaskjólsvegi og Flyðrugranda og á hinni lóðinni væru byggingar að meginhluta fyrir íþróttastarfsemi.

Unnið hafi verið samgöngumat fyrir svæðið sem hafi tilgreint þann fjölda bílastæða sem æskilegur sé samkvæmt viðmiðum borgarinnar í reglum um bíla- og hjólastæði. Með réttu væri stór hluti svæðisins skilgreindur sem íþróttasvæði og yrði þannig á vissum tíma mikill fjöldi gesta þar. Yfirleitt væri um að ræða viðburði sem stæðu yfir í nokkrar klukkustundir og sköpuðu talsverða umferð. Ljóst væri að við slíkar aðstæður gæti umferð við og um svæðið og næsta nágrenni orðið umtalsverð og reynt á afkastagetu innviða. Samgöngumatið skilgreini og leggi til að umsjónaraðilar KR og Reykjavíkurborg hefðu til taks áætlun sem miðaði að því að stjórna umferð og notkun innviða svæðisins þegar stærri viðburðir færu fram. Gestir gætu verið hvattir til að nýta sér vistvæna ferðamáta til að nálgast viðburði og að vel væri skilgreint hvar mögulegt væri að leggja ökutækjum í borgarlandi.

Ekki sé fallist á það að uppdrættir og önnur gögn séu ekki nægilega upplýsandi. Tiltekið sé á hverjum uppdrætti hversu háar byggingar megi vera. Á teikningum í kafla um skilmálaútlit og í skilmálasneiðingum á uppdrætti hafi verið sett fram hámarksvegghæð hvers byggingarhluta fyrir sig og einnig settir niður gólfkótar sem eigi að mæla út frá. Hvað skuggavarp varði þá gætu íbúar í borg ávallt átt von á að nánasta umhverfi þeirra taki breytingum sem geti haft í för með sér skerðingu á útsýni, aukið skuggavarp, umferðar aukningu eða aðrar breytingar. Til að koma til móts við áhyggjur íbúa á svæðinu sem verði fyrir auknu skuggavarpi hafi verið ákveðið að draga úr hæðarkótum, hámark salarhæða lækkað og hámarksvegghæð lækkuð úr 19,5 m í 18,9 m. Breytingin muni draga aðeins úr skuggavarpi inn á þær lóðir sem verði fyrir mestu áhrifunum.

Framsetning deiliskipulagsuppdráttar hafi verið í samræmi við gr. 5.8.5. skipulagsreglugerðar nr. 90/2013. Deiliskipulagið hafi verið auglýst samkvæmt 41. gr. skipulagslaga og málsmeðferðin verið í samræmi við málsmeðferðarreglur laganna og stjórnsýslulög. Fyrir utan lögformlegt kynningarferli samkvæmt skipulagslögum hafi einnig verið send bréf til íbúa í nágrenni svæðisins á kynningartíma þar sem bent hafi verið á að skipulagið væri í auglýsingu og athugasemdafrestur tilgreindur. Að auki hafi verið haldinn opinn fjölmennur kynningarfundur fyrir íbúa á auglýsingartíma.

 Viðbótarathugasemdir kærenda: Ekki sé hægt að fallast á að bætt aðstaða til íþrótta- og félagsstarfsemi á lóð KR felist í því að minnka stórlega svæði til slíkrar iðkunar og starfsemi. Þessi hluti Reykjavíkur sé mjög fjölbreyttur og hafi um áratuga skeið verið eitt þéttbyggðasta svæði borgarinnar. Ekki sé hægt að fallast á það að með byggingu íbúða á jöðrum lóðarinnar aukist fjölbreytni svæðisins. Svör borgarinnar varðandi bílastæði bæti engu við fyrir utan að leggja áherslu á að gestir geti verið hvattir til að nýta sér vistvæna ferðamáta. Framsetning uppdrátta og önnur gögn séu langt frá því að vera upplýsandi, útlitsmyndir fyrirhugaðra íbúðarhúsa gefi ranga mynd af hæð þeirra. Mikið hafi verið gert úr því að dregið hafi verið úr hæð bygginga úr 19,5 m í 18,9 m til að koma til móts við áhyggjur íbúa á svæðinu. Um sé að ræða 60 cm samsvari lengd handleggs frá olnboga að fingurgómum.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um þá ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 30. júní 2022 að samþykkja nýtt deiliskipulag fyrir KR-svæðið – Frostaskjól 2-6. Með deiliskipulaginu er svæðinu skipt upp í tvær lóðir, annars vegar lóð 1 fyrir íþróttamannvirki og hins vegar lóð 2 fyrir íbúða- og þjónustubyggingar við Flyðrugranda og Kaplaskjólsveg. Á lóð 1 er gert ráð fyrir nýbyggingum tengdum íþrótta- og félagsaðstöðu að hámarki 26.600 m2 en á lóð 2 allt að 100 íbúðum og atvinnu- og þjónustustarfsemi að hámarki 15.000 m2, þar sem hámarkshæð bygginga verði fjórar hæðir eða 18,9 m.

Með nýju Aðalskipulagi Reykjavíkur 2040 var landnotkun innan hins kærða skipulagssvæðis breytt úr opnu svæði í verslunar-, þjónustu- og íbúðarbyggð. Markmið breytingarinnar var að efla Vesturbæinn sem sjálfbært hverfi með fjölbreyttri verslun, þjónustu, atvinnustarfsemi og mannlífi og að tryggja aukið framboð íbúðarhúsnæðis í samræmi við markmið húsnæðisstefnu aðalskipulagsins og stuðla að bættri nýtingu svæða innan borgarinnar í samræmi við markmið aðalskipulags um uppbyggingu þéttrar og blandaðrar byggðar. Í greinargerð aðalskipulagsins kemur fram að svæðið sé einn af uppbyggingarreitum fyrir nýja íbúðarbyggð þar sem gera megi ráð fyrir 50 íbúðum eða fleiri og að byggingar innan svæðisins geti verið allt að fimm hæðir. Í greinargerð aðalskipulagsins segir enn fremur að stefna og viðmið þess um þéttleika byggðar og byggingarmagn gefi einvörðungu til kynna mögulega hámarksnýtingu svæða. Endanleg ákvörðun um magn bygginga, fjölda íbúða, hæðir húsa og þéttleika á einstökum svæðum sé ávallt tekin við gerð deiliskipulags með tilliti til meginmarkmiða aðalskipulags um sjálfbæra þróun og gæði byggðar að undangengnu kynningar- og samráðsferli, mati á umhverfisáhrifum og með sérstöku tilliti til þeirra viðmiða og ákvæða sem sett séu fram í köflum 3.6.1–3.6.4 aðalskipulagsins. Í þeim köflum er m.a. vikið að atriðum sem snerta umhverfisgæði sem taka þurfi mið af við endanlegt mat á umfangi uppbyggingar, ákvörðun um hæðir húsa og byggingarform í deiliskipulagi. Þá er t.a.m. tekið fram að við endanlega ákvörðun um byggingarmagn og fjölda íbúða í deiliskipulagi eigi að leggja til grundvallar niðurstöður úr samgöngumati og mati á áhrifum uppbyggingar á umferð á nærliggjandi götum. Liggur ekki annað fyrir en að umdeilt deiliskipulag sé í samræmi við gildandi aðalskipulag svo sem áskilið er í 7. mgr. 12. gr. og 3. mgr. 37. gr. skipulagslaga nr. 123/2010.

Við undirbúning hinnar kærðu ákvörðunar var unnið samgöngumat og er til þess vísað í greinargerð deiliskipulagsins. Þar kemur fram að lagt hafi verið mat á umferðarsköpun og væri hún ekki talin hafa umtalsverð áhrif á afkastagetu nærliggjandi gatnakerfis, þ.e. götur og gatnamót. Uppbyggingin var talin skapa um 4.000 ferðir daglega og að um helmingur þeirra yrði farinn á bíl. Vegna staðsetningar og notkunar svæðisins væru tækifæri til að styðja við aukna hlutdeild vistvænna ferðamáta. Þá er í greinargerð deiliskipulagsins lagðar til grundvallar reglur Reykjavíkurborgar varðandi hjóla- og bílastæði og samkvæmt þeim forsendum væri þörfin 174 bílastæði og 368 hjólastæði. Í samgöngumati var gert ráð fyrir að mögulegt sé að meta samnýtingu bílastæða, innleiðingu deilibílaþjónustu, samgöngusamningum notenda og aðgengi að almenningsvögnum til minnkunar á bílastæðaþörf. Ef allir möguleikar væru nýttir þá væri þörfin metin 120 bílastæði á reitnum. Verður að telja að framsetning deiliskipulagsins hvað varðar bílastæðafjölda sé í samræmi við kröfur b-liðar gr. 5.3.2.5. skipulagsreglugerðar nr. 90/2013.

Fjallað er um skuggavarp í 1. mgr. b-liðar í gr. 5.3.2.1. í skipulagsreglugerð. Þar kemur fram að við ákvörðun um fjarlægð milli einstakra byggingarreita skuli taka tillit til sólarhæðar og skuggavarps eftir því hver notkun bygginganna sé. Þá er fjallað um skýringarmyndir og önnur fylgiskjöl deiliskipulagstillögu í gr. 5.5.4. og kemur þar fram að ef skýringaruppdrættir fylgi skuli vísa til þeirra í deiliskipulagi og að skýringaruppdrætti, svo sem skuggavarpsteikningar, sé heimilt að nota til að sýna áhrif af og dæmi um útfærslu deiliskipulags.

Með hinu kærða skipulagi fylgja skuggavarpsteikningar sem sýna skuggavarp á jafndægrum og sumarsólstöðum kl. 10:00, 13:30 og 17:00. Gerð var athugasemd við skuggavarpsteikningar skipulagstillögunnar á kynningartíma hennar þar sem ekki væru sýndar skuggavarpsteikningar af fyrirhuguðum byggingum eftir kl. 17:00 á kvöldin. Í svörum skipulagsfulltrúa kom fram að slík teikning hefði verið unnin en ekki hefði verið talin ástæða til að setja hana í kynningargögn. Með svörum skipulagsfulltrúa var sýnd teikning af skuggavarpi kl. 19:00 í júní. Var það mat skipulagsfulltrúa að ekki væri þörf á að sýna skuggavarp kl. 19:00 í mars og september þar sem sólin væri nánast sest um það leyti og því þegar orðið dimmt. Í kjölfar kynningar skipulagstillögunnar var hámarksvegghæð íbúðarhúsnæðis, sem snýr m.a. að fasteignum kærenda, lækkuð úr 19,5 m í 18,9 m til að draga úr skuggavarpi.

Áhrif umrædds deiliskipulags á skuggavarp hafa verið könnuð í samræmi við ákvæði skipulagsreglugerðar. Af gögnum málsins verður ráðið að heimilaðar framkvæmdir í hinu kærða deiliskipulagi muni hafa í för með sér grenndaráhrif vegna skuggavarps en telja verður að skipulagsyfirvöld hafi nokkurt svigrúm við mat á því hvert ásættanlegt skuggavarp sé hverju sinni. Þá var hámarksvegghæð lækkuð til að koma til móts við athugasemdir íbúa og draga úr skuggavarpi. Að framangreindu virtu verður ekki talið að grenndarhagsmunum kærenda hafi verið raskað með þeim hætti að réttur þeirra hafi verið fyrir borð borinn í skilningi c-liðar 1. mgr. 1. gr. skipulagslaga. Rétt þykir þó að benda á að þeir sem geta sýnt fram á tjón vegna deiliskipulagsákvarðana geta eftir atvikum átt rétt á bótum af þeim sökum, sbr. 51. gr. skipulagslaga.

Með vísan til þess sem að framan er rakið þykir hin kærða ákvörðun ekki haldin þeim form- eða efnisannmörkum sem leitt geti til ógildingar hennar. Verður kröfu kærenda þar um því hafnað.

Úrskurðarorð:

 Hafnað er kröfu kærenda um að felld verði úr gildi ákvörðun borgarráðs frá 30. júní 2022 um að samþykkja nýtt deiliskipulag fyrir KR-svæðið – Frostaskjól 2-6.

mar 02
Love0

120/2022 Gerðatún Efra

Með

Árið 2023, fimmtudaginn 2. mars, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Borgartúni 21, Reykjavík. Mætt voru Ómar Stefánsson varaformaður, Karólína Finnbjörnsdóttir lögmaður og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 120/2022, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Suðurnesjabæjar frá 5. október 2022 um að samþykkja afgreiðslu framkvæmda- og skipulagsráðs frá 20. september s.á. á tillögu að deiliskipulagi Gerðatúns Efra.

 Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 19. október 2022, er barst nefndinni sama dag, kæra Heiðarhús ehf. og landeigendur Gerða 1 og 2 þá ákvörðun bæjarstjórnar Suðurnesjabæjar frá 5. október 2022 um að samþykkja afgreiðslu framkvæmda- og skipulagsráðs frá 20. september s.á. á tillögu að deiliskipulagi Gerðatúns Efra. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi og að lagt verði fyrir bæjarstjórn að samþykkja deiliskipulagstillöguna eins og hún liggi fyrir.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Suðurnesjabæ 21. nóvember 2022.

Málavextir: Hinn 16. febrúar 2022 var á fundi framkvæmda- og skipulagsráðs Suðurnesjabæjar tekin fyrir og samþykkt beiðni kærenda um heimild til að vinna deiliskipulagstillögu fyrir þrjú fjölbýlishús á reit á milli Melbrautar og Valbrautar, þ.e. Gerðatún Efra, í Garði í Suðurnesjabæ. Á fundi 17. mars s.á. samþykkti ráðið tillögu kærenda og lagði til við bæjarstjórn að hún yrði auglýst og kynnt skv. 41. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Samþykkti bæjarstjórn þá afgreiðslu á fundi sínum 6. apríl 2022. Tillagan var auglýst til kynningar frá 21. s.m. til 3. júní s.á. og bárust 13 athugasemdir á kynningartíma ásamt undirskriftarlista 146 íbúa sem jafnframt lögðust gegn henni. Vegna athugasemdanna skiluðu kærendur inn greinargerð, dags. 25. júlí 2022, með svörum við framkomnum athugasemdum. Tillagan var lögð fram á fundi framkvæmda- og skipulagsráðs 4. ágúst s.á. og samþykkt að fela skipulagsfulltrúa að vinna málið áfram með kærendum í samræmi við umræður á fundinum. Hinn 20. september s.á. tók ráðið tillöguna fyrir að nýju og færði til bókar að fjölmargar athugasemdir hefðu borist og að flestar þeirra „snúast um hæð húsa, of mikinn fjölda íbúða, aukna umferð og sé þannig í nokkru ósamræmi við yfirbragð núverandi byggðar sem sé gróið einbýlishúsahverfi.“ Lagði ráðið til að tekið yrði tillit til framkominna athugasemda og að kærendum yrði gert að gera breytingu á tillögunni þannig að húsin yrðu einungis á einni hæð og með færri íbúðum. Samþykkti bæjarstjórn þá afgreiðslu á fundi sínum 5. október 2022.

Málsrök kærenda: Af hálfu kærenda er byggt á því að tillaga þeirra að deiliskipulagi Gerðatúns Efra standist öll þau skilyrði sem kveðið sé á um í skipulagslögum nr. 123/2010 og eftir atvikum öðrum lögum og reglugerðum. Þar að auki geti ákvörðun Suðurnesjabæjar, um að hafna í reynd fyrirliggjandi tillögu og gera kærendum að breyta henni þannig að húsin verði einungis á einni hæð og íbúðum fækki, ekki talist málefnaleg eða réttmæt.

Sveitarfélagið fari óumdeilanlega með skipulagsvaldið í sveitarfélaginu, sbr. 3. mgr. 3. gr. skipulagslaga, en því valdi verði þó ekki beitt af handahófi eða eftir geðþótta hverju sinni. Sveitarfélagið hafi sett fram stefnu um þróun sveitarfélagsins varðandi landnotkun, byggðaþróun, byggðamynstur, samgöngu- og þjónustukerfi og umhverfismál í gildandi Aðalskipulagi Garðs 2013–2030. Samkvæmt aðalskipulaginu sé það yfirlýst stefna sveitarfélagsins að fjölga íbúðum á svæðinu og þétta byggð og hafi verið byggt á þeirri stefnu við gerð deiliskipulagstillögunnar. Rúmist tillagan því óhjákvæmilega innan heimilda aðalskipulags í samræmi við ákvæði 3. mgr. 37. gr. og 7. mgr. 12. gr. skipulagslaga.

Þrátt fyrir að tillagan hafi verið unnin í samræmi við stefnu sveitarfélagsins í skipulagsmálum hafi bæjarstjórn kosið að hafna henni. Ákvörðunin hafi ekki verið rökstudd heldur hafi einungis verið vísað til afgreiðslu framkvæmda- og skipulagsráðs frá fundi þess 20. september 2022. Í fundargerð sé þó tæplega að finna eiginlegan rökstuðning heldur sé þar einungis vísað til athugasemda íbúa við tillöguna og hún sögð í „nokkru ósamræmi við yfirbragð núverandi byggðar sem sé gróið einbýlishúsahverfi.“ Á hinn bóginn sé hvorki vísað til form- eða efnisgalla né útskýrt hvort eða hvernig tillagan samræmist eða samræmist ekki gildandi aðalskipulagi.

Ekki verði betur séð en að umræddar athugasemdir beinist gegn þéttingu byggðar á svæðinu. Nánar tiltekið sé um að ræða almennar athugasemdir sem beinist í raun að stefnu sveitarfélagsins eins og hún birtist t.a.m. í gildandi aðalskipulagi, en hvergi hafi komið fram að tillagan gangi gegn lögvörðum og einstaklingsbundnum hagsmunum umsagnaraðila eða að hún brjóti gegn lögum, reglugerðum eða fyrirliggjandi skipulagsáætlunum. Horfa verði til þess að aðalskipulagið hafi öðlast gildi árið 2015 og því sé frestur íbúa til að gera athugasemdir við skipulagið og þá stefnu sem þar birtist því augljóslega löngu liðinn. Það geti vart talist málefnaleg stjórnsýsla að hafna tillögu með vísan til athugasemda nágranna þrátt fyrir að tillagan hafi verið sniðin að skipulagsstefnu bæjarins. Því til viðbótar hafi sveitarfélagið horft alfarið fram hjá þeim svörum sem skipulagshöfundar og ráðgjafar kærenda hafi tekið saman í greinargerð, dags. 25. júlí 2022, vegna athugasemda íbúa. Af rannsóknarreglu stjórnsýsluréttarins leiði að bæjarstjórn hafi verið skylt að taka greinargerðina til skoðunar og taka afstöðu til þeirra sjónarmiða sem þar birtast.

Bent sé á að enginn sérstakur stíll sé ráðandi í byggingum á svæðinu í kringum Gerðatún Efra. Húsin séu nokkuð fjölbreytt og hæð þeirra mismunandi. Í næsta nágrenni skipulagssvæðisins séu t.a.m. nokkur rismikil tveggja hæða hús. Hæðarmæling með yfirflugi hafi verið framkvæmd og hafi hún leitt í ljós að hæðir nokkurra bygginga í nágrenninu séu fyllilega sambærilegar við fyrirhugaðar byggingar kærenda. Mikilvægt sé að íbúðir séu fjölbreyttar að stærð og gerð til þess að unnt sé að tryggja þéttingu byggðar og samfélagslega sjálfbærni. Því til viðbótar geri síðasta samþykkta deiliskipulag í námunda við umrætt skipulagssvæði, þ.e. deiliskipulag ofan Garðbrautar og neðan Melbrautar, ráð fyrir því að hús séu einnar eða tveggja hæða. Þar af leiðandi sé byggðamynstur með blöndu af einnar og tveggja hæðar húsum viðurkennt í þessum hluta bæjarins. Brjóti hin kærða ákvörðun því einnig gegn jafnræðisreglum stjórnsýsluréttarins.

Athugasemdum um ætlaða umferðaraukningu og -hraða hafi verið svarað í greinargerð skipulagshöfunda og ráðgjafa kærenda frá 25. júlí 2022. Þar að auki hafi verið lögð fram málefnaleg tillaga um að breyta einstefnugötu í tvístefnu þannig að umferð dreifist betur, en ekki verði séð að bæjarstjórn hafi tekið afstöðu til þess frekar en annarra sjónarmiða sem lögð hafi verið fram við meðferð málsins af hálfu kærenda.

Málsrök Suðurnesjabæjar: Sveitarfélagið bendir á að skýrt hafi komið fram í afgreiðslu framkvæmda- og skipulagsráðs á fundi ráðsins 20. september 2022 að greinargerð og svör skipulagshöfunda við framkomnum umsögnum og athugasemdum hafi verið lagðar fram sem hluti af málsgögnum og um þær fjallað. Sé því fullyrðingum kærenda um að ekkert tillit hafi verið tekið til greinargerðar þeirra hafnað. Þá rekur sveitarfélagið atvik málsins í umsögn sinni og bendir m.a. á fjölda þeirra sem gerðu athugasemdir við deiliskipulagstillöguna.

 Viðbótarathugasemdir kærenda: Gerð er athugasemd við að í umsögn Suðurnesjabæjar sé ekki gerður reki að því að svara sjónarmiðum kærenda. Aðeins sé vísað til athugasemda frá íbúum og að fjöldi einstaklinga hafi ritað nafn sitt á undirskriftarlista gegn deiliskipulagstillögunni. Hvergi sé rökstutt hvernig umræddir einstaklingar eigi sérstaka og lögvarða hagsmuni að gæta af ákvörðuninni. Þá sé ekki rökstutt hvers vegna athugasemdirnar hafi vegið þyngra heldur en sjónarmið kærenda.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um lögmæti afgreiðslu skipulagsyfirvalda Suðurnesjabæjar að breyta auglýstri deiliskipulagstillögu fyrir Gerðatún Efra á þann veg að fyrirhuguð fjölbýlishús yrðu einungis á einni hæð og með færri íbúðum. Á auglýsingatíma hinnar kærðu deiliskipulagsákvörðunar komu fram þó nokkrar athugasemdir auk þess sem 146 manns skrifuðu nafn sitt á undirskriftarlista þar sem deiliskipulagstillögunni var mótmælt. Flestar athugasemdirnar sneru að fjölda íbúða, aukinni umferð og því að fyrirhugaðar byggingar samræmdust ekki þeirri byggð sem fyrir væri á svæðinu.

Skipulag lands innan marka sveitarfélags er í höndum sveitarstjórna skv. 3. mgr. 3. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 og getur þannig haft áhrif á og þróað byggð og umhverfi með bindandi hætti. Sveitarstjórnir annast og bera ábyrgð á gerð aðal- og deiliskipulags skv. 29. og 38. gr. sömu laga. Við beitingu þessara ákvæða ber að fylgja markmiðum skipulagslaga sem tíunduð eru í 1. gr. þeirra. Meðal þeirra markmiða er að tryggja réttaröryggi í meðferð skipulagsmála þannig að réttur einstaklinga og lögaðila verði ekki fyrir borð borinn þótt hagur heildarinnar sé hafður að leiðarljósi, sbr. c-lið. Við töku ákvarðana um skipulagsmál ber sveitarstjórn sem endranær að gæta að málsmeðferðarreglum stjórnsýsluréttarins, m.a. hvað varðar rökstuðning ákvörðunar. Að gættum þessum grundvallarreglum og markmiðum hefur sveitarstjórn mat um það hvernig deiliskipulagi skuli háttað og heimild til að breyta deiliskipulagi, sbr. 43. gr. skipulagslaga. Samkvæmt 12. mgr. 7. gr. laganna skulu gildandi skipulagsáætlanir vera í innbyrðis samræmi og er aðalskipulag rétthærra en deiliskipulag.

Hin umdeilda deiliskipulagstillaga er innan svæðis ÍB5 samkvæmt Aðalskipulagi Sveitarfélagsins Garðs 2013-2030. Gerir aðalskipulagið ráð fyrir mögulegri fjölgun íbúða á því svæði án þess þó að sú fjölgun sé nánar tilgreind. Í greinargerð aðalskipulagsins er fjallað um að núverandi byggð í sveitarfélaginu sé lág auk þess sem þar kemur fram að markmið aðalskipulagsins sé meðal annars að skapa aðlaðandi umhverfi til búsetu í sérbýli fyrst og fremst og styrkja byggðamynstur m.a. með þéttingu byggðar. Nánara fyrirkomulag byggðar skuli útfært í deiliskipulagi. Á þeim svæðum sem teljast til íbúðarsvæða skv. aðalskipulagi er almennt gert ráð fyrir að byggð séu 1-2 hæða sér- eða fjölbýli en ekki er tiltekið sérstaklega hvers konar byggingar séu heimilar á svæði ÍB5. Sú byggð sem fyrir er á svæði ÍB5 eru almennt einbýlishús á einni hæð en einnig er þó þar að finna hús á tveimur hæðum.

Skipulagslögum er ætlað að tryggja að samráð sé haft við almenning við gerð skipulagsáætlana, þannig að veitt sé tækifæri til að hafa áhrif á ákvörðun stjórnvalda við gerð slíkra áætlana, sbr. c- og d-lið 1. gr. laganna. Í greinargerð með frumvarpi því sem varð að skipulagslögum segir meðal annars: „Í d-lið, sem er nýmæli, er kveðið á um að tryggja skuli samráð við almenning við gerð skipulagsáætlana. Með þessari breytingu er lögð áhersla á að við gerð skipulags sé almenningi gefið tækifæri til að láta skoðanir sínar í ljós. Skipulagsákvarðanir sveitarfélaga geta varðað íbúa mjög miklu og nauðsynlegt er að sjónarmið þeirra komi fram við gerð skipulags þannig að þau liggi ljós fyrir áður en sveitarfélög samþykkja viðkomandi skipulagsáætlun. Í frumvarpi þessu er lögð áhersla á að auka aðkomu almennings að gerð skipulags og að samráðsaðilar komi að skipulagsferlinu eins snemma og unnt er. Með því er ætlunin að vanda gerð skipulags og tryggja að hagsmunaaðilar hafi tækifæri til að koma athugasemdum sínum á framfæri við sveitarfélögin þannig að þau geti tekið upplýsta ákvörðun um skipulagsáætlun.“ Var sveitarstjórn heimilt að breyta hinni auglýstu deiliskipulagstillögu að kynningu lokinni með hliðsjón af framkomnum athugasemdum íbúa á svæðinu sem lágu fyrir við töku hinnar kærðu ákvörðunar. Þess ber og að gæta að aðalskipulag setur deiliskipulagi skorður en í deiliskipulagi er að öðru leyti m.a. teknar ákvarðanir um byggðamynstur, húsagerðir og íbúðafjölda innan heimilda aðalskipulags, sbr. gr. 5.3.2. í skipulagsreglugerð nr. 90/2013.

Með vísan til þess sem að framan er rakið þykir hin kærða ákvörðun ekki haldin þeim form- eða efnisannmörkum sem leitt geti til ógildingar hennar. Verður kröfu kærenda þar um því hafnað.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um að felld verði úr gildi ákvörðun bæjarstjórnar Suðurnesjabæjar frá 5. október 2022 um að samþykkja afgreiðslu framkvæmda- og skipulagsráðs frá 20. september s.á. á tillögu að deiliskipulagi Gerðatúns Efra.

feb 24
Love0

17/2023 Stóri Grámelur

Með

Árið 2023, fimmtudaginn 23. febrúar, tók Arnór Snæbjörnsson, formaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, með heimild í 3. mgr. 3. gr. laga nr. 130/2011, fyrir:

Mál nr. 17/2023, kæra á ákvörðun sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps frá 15. júní 2022 að samþykkja nýtt aðalskipulag fyrir sveitarfélagið.

 Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með kæru til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála er barst nefndinni 29. janúar 2023, kæra eigendur landareignarinnar Hagavíkur C, þá ákvörðun sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps frá 15. júní 2022 að samþykkja nýtt aðalskipulag fyrir sveitarfélagið. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi hvað varðar þann hluta hverfisverndar HV6 sem nær inn í land Hagavíkur.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Grímsnes- og Grafningshreppi 17. febrúar 2023.

Málsatvik og rök: Sveitarstjórn samþykkti á fundi sínum 16. febrúar 2022 að auglýsa tillögu að nýju aðalskipulagi Grímsnes- og Grafningshrepps 2020-2032. Á kynningartíma gerðu kærendur athugasemdir við hverfisvernd á Stóra-Grámel í landi Hagavíkur C. Sveitarstjórn féllst ekki á athugasemdir kærenda. Aðalskipulagið var samþykkt af sveitarstjórn 15. júní 2022, staðfest af Skipulagsstofnun 13. desember s.á. og birt í B-deild Stjórnartíðinda 29. s.m.

Af hálfu kærenda er bent á að aðalskipulagið hafi ekki verið staðfest af ráðherra og eigi því undir úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála skv. 52. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Engin þörf sé á hverfisvernd á svæðinu þar sem engin ógn stafi af svæðinu og engar framkvæmdir ráðgerðar. Þá séu lagaákvæði um hverfisvernd svo almenn og óljós að ekki ætti að vera hægt að leggja á skyldur eða kvaðir á grundvelli þeirra. Að lokum hafi rökstuðningur ákvarðana verið rýr og svör frá sveitarfélaginu borist seint.

Af hálfu Grímsnes- og Grafningshrepps er farið fram á frávísun málsins með vísan til 52. gr. laga nr. 123/2010.

Niðurstaða: Samkvæmt 52. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 verða ákvarðanir sem ber undir Skipulagsstofnun og ráðherra til staðfestingar ekki bornar undir úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála. Í 3. mgr. 29. gr. sömu laga kemur fram að aðalskipulag sé háð samþykki sveitarstjórnar og staðfestingu Skipulagsstofnunar og ráðherra í þeim tilvikum sem hann skal staðfesta aðalskipulag.

Kærendur hafa bent á að ráðherra hafi ekki staðfest aðalskipulagið og eigi málið því undir úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála. Verður að skilja 52. gr. laga nr. 123/2010 sem svo að ákvarðanir sem annaðhvort eru staðfestar af Skipulagsstofnun eða af ráðherra verði ekki bornar undir nefndina, enda eru engar ákvarðanir sem teknar eru á grundvelli laga nr. 123/2010 sem bæði Skipulagsstofnun og ráðherra þurfa að staðfesta.

Samkvæmt framangreindu brestur úrskurðarnefndina vald til að taka hina kærðu ákvörðun til endurskoðunar og verður málinu af þeim sökum vísað frá nefndinni.

 Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

feb 24
Love0

25/2023 Sóltún

Með

Árið 2023, föstudaginn 24. febrúar, tók Arnór Snæbjörnsson, formaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, með heimild í 3. mgr. 3. gr. laga nr. 130/2011, fyrir:

 Mál nr. 25/2023, kæra á ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 24. nóvember 2022, um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Ármannsreits vegna lóðarinnar nr. 2-4 við Sóltún.

 Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með kæru til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, er barst nefndinni 20 febrúar 2023, kæra Íbúasamtök Laugardals, þá ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 24. nóvember 2022 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Ármannsreits, með síðari breytingum, vegna lóðar nr. 2-4 við Sóltún. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Málsatvik og rök: Að undangenginni auglýsingu samkvæmt 1. mgr. 41. gr., sbr. 1. mgr. 43. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 samþykkti borgarráð Reykjavíkur hinn 24. nóvember 2022 tillögu að breytingu á deiliskipulagi Ármannsreits, með síðari breytingum, vegna lóðar nr. 2-4 við Sóltún. Samkvæmt breytingartillögunni var lóðinni skipt í tvennt, nr. 2 og nr. 4. Breytingar vegna lóðar nr. 2 fólust meðal annars í að tvær álmur voru lengdar til að bæta við hjúkrunarrýmum, fimmtu hæðinni var bætt við að hluta og kjallari stækkaður. Á lóð nr. 4 var meðal annars formi byggingarreits breytt, notkun breytt úr hjúkrunarheimili í íbúðir og hæðar heimild aukin úr 4 hæðum í 5, með 6. hæð að hluta.

Kærendur vísa til þess að samþykkt viðbygging við Sóltún 2 muni skerða aðgengi og dagsbirtu í almenningsgarði sem afmarkist af byggingum við Sóltún og Miðtún. Athugasemdir íbúa og ítrekuð erindi frá íbúasamtökunum hafi ekki verið tekin til greina við skipulagsvinnuna.

Samkvæmt upplýsingum frá Reykjavíkurborg bíður deiliskipulagið afgreiðslu Skipulagsstofnunar og hefur ekki verið birt í B-deild Stjórnartíðinda.

Niðurstaða: Samkvæmt 1. mgr. 42. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 skal senda Skipulagsstofnun deiliskipulag sem samþykkt hefur verið af sveitarstjórn og samantekt um málsmeðferð ásamt athugasemdum og umsögnum um þær innan sex mánaða frá því að frestur til athugasemda rann út. Þá skal birta auglýsingu um samþykkt deiliskipulags í B-deild Stjórnartíðinda, en fyrr tekur það ekki gildi. Samkvæmt 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála telst kærufrestur frá birtingu ákvörðunar sæti hún opinberri birtingu.

 

Hin umdeilda deiliskipulagsbreyting hefur ekki verið birt í B-deild Stjórnartíðinda. Liggur því ekki fyrir kæranleg ákvörðun í kærumáli þessu og verður því vísað frá úrskurðarnefndinni.

 Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

feb 22
Love0

105/2022 Hestur og Kiðjaberg

Með

Árið 2023, miðvikudaginn 22. febrúar kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Borgartúni 21, Reykjavík. Mætt voru Arnór Snæbjörnsson formaður, Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 105/2022, kæra á ákvörðun sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps frá 17. ágúst 2022, um að samþykkja óverulega breytingu á deiliskipulagi frístundabyggðar í landi Hests vegna lóðar nr. 8.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 1. september 2022, er barst nefndinni 13. s.m., kærir Biskupsgarður ehf. eigandi Kiðjabergs lands 1, lnr. 201276, og Robert Kaatee, eigandi u.þ.b. 3% eignarhluta í jörðinni Hesti, lnr. 168251, þá ákvörðun sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps frá 17. ágúst 2022, að samþykkja óverulega breytingu á deiliskipulagi frístundabyggðar í landi Hests vegna lóðar nr. 8. Skilja verður málskot kærenda svo að krafist sé ógildingar ákvörðunarinnar.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá umhverfis- og tæknisviði Uppsveita bs. 12. október 2022.

Málavexir: Jörðin Hestur, lnr. 168251, er að meirihluta til í eigu samnefnds einkahlutfélags en lítill hluti er í eigu annars kærenda. Á fundi skipulagsnefndar umhverfis- og tæknisviðs Uppsveita bs. 9. júní 2021 var lögð fram umsókn einkahlutafélagsins um breytingu á deiliskipulagi frístundabyggðar í landi jarðarinnar sem fólst í breytingu á lóðarmörkum og á byggingarreit. Umhverfis- og tæknisvið Uppsveita er byggðasamlag nokkurra sveitarfélaga, þ.m.t. Grímsnes- og Grafningshrepps, sem hefur það hlutverk að annast lögbundin verkefni byggingarfulltrúa og skipulagsfulltrúa. Á fundi nefndarinnar var mælst til þess við sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps að hún samþykkti umsóknina og að málið fengi málsmeðferð samkvæmt 2. mgr. 43. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 um óverulega breytingu á deiliskipulagi og yrði grenndarkynnt. Á fundi sveitarstjórnarinnar 16. júní 2021 var samþykkt að grenndarkynna umsóknina.

Greind tillaga að breytingu á deiliskipulagi var grenndarkynnt 22. júní 2021 með athugasemdafresti til 22. júlí s.á., sem framlengdur var til 29. s.m. Athugasemdir við tillöguna bárust á kynningartímanum, þ. á m. frá eiganda Kiðjabergs lands 1, öðrum kærenda í máli þessu, sem mótmælti breytingunni. Á fundi sveitarstjórnar 1. september 2021 var var málið tekið fyrir að nýju og samþykkt að fresta afgreiðslu þess vegna framkominna athugasemda og var skipulagsfulltrúa falið að annast samskipti við umsækjanda um framgang og lausn málsins.

Á fundi skipulagsnefndar 13. júlí 2022 var á ný lögð fram tillaga um breytingu á deiliskipulagi frístundabyggðar í landi jarðarinnar Hesti vegna lóðar nr. 8 og kom fram að hún væri lögð fram eftir grenndarkynningu. Athugasemdir hefðu borist við tillöguna sem lagðar væru fram við afgreiðslu málsins ásamt uppfærðum gögnum. Mæltist nefndin til þess við sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps að deiliskipulagsbreytingin yrði „samþykkt eftir auglýsingu“. Við afgreiðslu málsins hefði verið lagt fram þinglýst afsal og uppdráttur frá árinu 1979 sem tæki til aðliggjandi lóðar. Þá væri lagt fram vinnuskjal skipulagsfulltrúa þar sem lögð hefðu verið saman gögn frá 1979 og framlögð deiliskipulagsbreyting. Taldi nefndin ekki ástæðu til að bregðast við athugasemdum varðandi fjarlægð frá lóðamörkum til vestur og var bókað að skilgreindur byggingarreitur væri innan takmörkunar gr. 5.3.2.12. skipulagsreglugerðar nr. 90/2013 auk þess sem um 40 m svæði innan jarðarinnar Hests væri á milli umræddrar lóðar og næstu lóðar í landi Kiðjabergs.

Á fundi sveitarstjórnar 17. ágúst 2022 var bókað um framlagningu fundargerðar skipulagsnefndar frá 13. júlí s.á. Fram kemur í fundargerð sveitarstjórnar að lögð hafi verið fram tillaga um breytingu á deiliskipulagi frístundabyggðar í landi jarðarinnar Hests eftir grenndarkynningu sem fælist í breytingu á lóðarmörkum og nýrri legu byggingarreits á lóð nr. 8. Athugasemdir hefðu borist við grenndarkynninguna sem lagðar hefðu verið fram við afgreiðslu málsins ásamt uppfærðum gögnum. Var deiliskipulagið samþykkt á fundinum með tillögu um að þeim sem athugasemdir gerðu við grenndarkynningu málsins yrðu send uppfærð gögn til skoðunar og þeim kynnt niðurstaða skipulagsnefndar og sveitarstjórnar. Með bréfi, dags. 29. ágúst s.á., var þeim sem gert höfðu athugasemdir við grenndarkynninguna tilkynnt um niðurstöðu sveitarstjórnar. Auglýsing um deiliskipulagsbreytinguna var birt í B-deild Stjórnartíðinda 12. september s.á.

 Málsrök kærenda: Kærendur álíta að í hinu kærða deiliskipulagi sé búið að hagræða lóðarmerkjum austan megin við lóð 8 á kostnað lóðarmarka vestan megin með því að fara inn á „einskismannsland“ við mörk fasteignar þeirra, Kiðjaberg land 1. Ný lóðamerki lóðar nr. 8 vestan megin samræmist ekki „línu lóðamerkja“ norðan megin. Enn og aftur sé verið að hagræða með því að fara inn á einskismannsland við landamæri Kiðjabergs lands 1.

 Málsrök Grímsnes- og Grafningshrepps: Af hálfu sveitarfélagsins er vísað til þess að ekki séu fyrir hendi annmarkar á málsmeðferð þess sem leitt geti til ógildingar á ákvörðunni. Öll málsmeðferð hafi verið í samræmi við ákvæði skipulagslaga nr. 123/2010 og stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Þar sem um hafi verið að ræða óverulega breytingu á gildandi deiliskipulagi hafi 2. mgr. 43. gr. laga nr. 123/2010 átt við og því nægilegt að grenndarkynna breytinguna í samræmi við ákvæði 44. gr. laganna. Slíkt hafi verið gert og hafi sveitarfélagið tekið tillit til þeirra athugasemda sem bárust.

Því sé mótmælt að lóðarmörkum austan megin við lóð nr. 8 hafi verið hagrætt á kostnað landamæra vestan megin með því að fara inn á „einskismannsland“ við landamæri Kiðjabergs. Með hinu kærða deiliskipulagi séu engar frekari breytingar gerðar á mörkum lóðarinnar að óskiptu landi Hest frá núverandi legu lóðarinnar samkvæmt eldra deiliskipulagi frá 1997. Í eldra deiliskipulagi hefði verið gert ráð fyrir lóð nr. 8, en þá hafi lóðarmörkin verið teiknuð niður að Hvítá, en með hinu nýja skipulagi hafi lóðin verið afmörkuð betur auk þess sem gert sé ráð fyrir stærri byggingarreit. Þá hafi lóð nr. 8 ekki verið stofnuð formlega og vandséð að hægt sé að hagræða lóðarmörkum óstofnaðrar lóðar. Gera megi ráð fyrir því að lóðin verði stofnuð úr upprunalandi jarðarinnar Hests, sem téð óskipt land á milli Hests og Kiðjabergs taki einnig til. Þá verði eignarheimildum að jafnaði ekki breytt með deiliskipulagi og sé stofnun lóðarinnar í samræmi við deiliskipulag í öllum tilfellum háð samþykki landeigenda upprunajarðar Hests.

Málsrök leyfishafa: Af hálfu Hests ehf. er fjallað um gildi heimilda vísað sé til í kæru og að hvaða marki hafi verið litið til þeirra við undirbúning deiliskipulagsins.

 Viðbótarathugasemdir kærenda: Kærendur vísa til þess að þeir séu að hluta eigendur jarðarinnar Hests og þar með umræddrar lóðar nr. 8. Þeir mótmæli breyttri línu vestan megin þar sem farið sé inn á „einskismannsland“ sem skilji að jarðirnar Hest og Kiðjaberg land 1. Ný lóðarmerki lóðar nr. 8 vestan megin samræmist ekki línu lóðamerkja norðan við lóðir nr. 2, 4 og 6 í gildandi skipulagi.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um þá ákvörðun sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps frá 17. ágúst 2022 að samþykkja óverulega breytingu á deiliskipulagi Hests sem fól í sér breytingu á lóðamörkum og breytta legu og stærð byggingarreits á spildu í frístundabyggð jarðarinnar, en auglýsing um samþykktina var birt í B-deild Stjórnartíðinda 12. september s.á.

Sveitarstjórn fer með skipulagsvald innan marka sveitarfélags. Í því felst tæki sveitarstjórnar til að hafa áhrif á og þróa byggð og umhverfi með bindandi hætti. Ber sveitarstjórn ábyrgð á og annast gerð deiliskipulags skv. 1. mgr. 38. gr. tilvitnaðra laga og gildir hið sama um breytingar á slíku skipulagi, sbr. 43. gr. laganna. Þó ber við töku skipulagsákvarðana m.a. að hafa í huga það markmið c-liðar 1. mgr. 1. gr. laganna að tryggt sé að réttur einstaklinga og lögaðila verði ekki fyrir borð borinn þótt hagur heildarinnar sé hafður að leiðarljósi. Skal deiliskipulag byggja á stefnu aðalskipulags og rúmast innan heimilda þess, sbr. 3. mgr. 37. gr. og 7. mgr. 12. gr. skipulagslaga. Við töku skipulagsákvarðana er sveitarstjórn bundin af meginreglum stjórnsýsluréttar, þ. á m. lögmætisreglunni sem felur m.a. í sér að með ákvörðun sé stefnt að lögmætum markmiðum og sem endranær er hún bundin af ákvæðum stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Að gættum framangreindum reglum hafa sveitarstjórnir mat um það hvernig deiliskipulagi og breytingum á því skuli háttað.

Nýtt Aðalskipulag Grímsnes- og Grafningshrepps 2020–2032 var birt í B-deild Stjórnartíðinda 29. desember 2022. Er umrætt svæði í skilgreindri frístundabyggð og er það óbreytt frá Aðalskipulagi Grímsnes- og Grafningshrepps 2008–2020 sem var í gildi við málsmeðferð hinnar umdeildu deiliskipulagsbreytingar. Í greinargerð þágildandi aðalskipulags kemur m.a. fram að nýtingarhlufall á sumarhúsalóðum skuli ekki fara yfir 0,03 og að miða skuli við að fjarlægð húss frá vatnsbakka sé að jafnaði 50 m hið minnsta. Um frístundabyggðina á Hesti kemur og fram að vestast á svæðinu, næst Hvítá þurfi að huga vandlega að staðsetningu sumarhúsa vegna flóðahættu.

Deiliskipulag frístundabyggðar í landi Hests er frá árinu 1997 og var þar gert ráð fyrir 135 lóðum á svæðinu, þ. á m. lóð nr. 8, suðvestast í byggðinni. Á mörkum jarðanna Kiðjabergs og Hests, frá Hvítá og að Hestsvatni, voru mörk frístundabyggðarinnar til vesturs sýnd með beinni línu sem náði þó ekki að vatninu. Níu lóðir í byggðinni áttu greind mörk til vesturs og var lóð nr. 8 neðst á svæðinu með mörk til suðurs að Hvíta. Var það eina lóðin sem átti mörk að ánni. Austurmörk lóðarinnar sneru að ódeiliskipulögðu svæði. Deiliskipulaginu fylgdi eignaskiptasamningur frá árinu 1987 og má af honum ráða að lóð nr. 8 ásamt öðru óskiptu landi hafi tilheyrt óskiptri sameign þáverandi eigenda jarðarinnar Hests.

Á uppdrátt hinnar kærðu deiliskipulagsbreytingar er ritað að „[á]rið 2021 var gerð deiliskipulagsbreyting á lóðinni þar sem lóðamörkum var breytt og byggingarreitur stækkaður.“ Fyrir liggur að þrátt fyrir þessa tilvísun hafa ekki verið gerðar aðrar breytingar á deiliskipulagi sem varða lóð nr. 8 en sú sem kærð er í máli þessu. Á uppdrættinum eru ný mörk lóðarinnar sýnd og má ráða að lóðinni er ekki lengur ætlað að liggja að Hvítá. Þrátt fyrir að uppdrátturinn gefi takmarkaða sýn á svæðið í heild má sjá að í vesturátt, þ.e. í átt að Kiðjabergi, eru mörk frístundasvæðisins sýnd sem bein lína, innan marka Hests. Ekki verður ráðið af uppdrættinum að vesturmörkum lóðarinnar hafi verið breytt líkt og kærendur hafa haldið fram. Á milli frístundabyggðarinnar og næstu lóðar, þ.e. Kiðjabergs lands 1, er ódeiliskipulagt svæði í landi Hests. Af hálfu sveitarfélagsins hefur verið upplýst að með þessu séu um 40 m á milli umdeildrar lóðar og fyrrnefndrar næstu lóðar. Þá hefur byggingarreitur lóðar nr. 8 verið stækkaður, til suðurs og vesturs. Er reiturinn í kjölfarið 15 m frá vesturmörkum lóðarinnar í stað 25 m áður og því nær lóð annars kærenda sem því nemur.

Í 2. mgr. 38. gr. skipulagslaga er tekið fram að landeigandi eða framkvæmdaraðili geti óskað eftir því við sveitarstjórn að gerð sé tillaga að deiliskipulagi eða breytingu á gildandi deiliskipulagi á sinn kostnað. Ákvæði þetta eða önnur ákvæði skipulagslaga og laga nr. 160/2010 um mannvirki gefa ekki tilefni til þeirrar ályktunar að skipulagsvaldi sveitarstjórna séu takmörk sett vegna eignarhalds á landi. Hins vegar ber stjórnvöldum skv. 4. mgr. 12. gr. skipulagslaga eftir föngum að leita eftir sjónarmiðum og tillögum þeirra er hagsmuna eiga að gæta varðandi mörkun stefnu við gerð skipulagsáætlana. Á ákvæði þetta ekki síst við um þá sem ætla má að eigi land það sem skipulag tekur til. Ekki liggur fyrir að slíkt samráð hafi verið haft við annan af tveimur eigendum jarðarinnar Hests, annan kærenda í máli þessu, við undirbúning að umræddri breytingu á deiliskipulagi og verður að telja það til annmarka á málsmeðferð skipulagsins, eins og á stóð.

Eins og hér stendur sérstaklega á þykir þó þessi annmarki ekki eiga að ráða úrslitum um gildi umdeildrar skipulagsákvörðunar. Til þess er að líta að um óverulega breytingu er að ræða á skipulagi jafnframt því að kærandi á tiltölulega litla eignarhlutdeild í því landi sem um ræðir. Þá eru framkvæmdir á grundvelli deiliskipulags síðar meir, þ.e. möguleg stofnun umþrættrar lóðar eða mannvirkjagerð á henni, eftir atvikum háðar samþykki meðeigenda samkvæmt ákvæðum þeirra laga sem við eiga hverju sinni.

Í 2. mgr. 43. gr. skipulagslaga kemur fram að telji sveitarstjórn að gera þurfi breytingar á samþykktu deiliskipulagi sem séu það óverulegar að ekki sé talin ástæða til meðferðar skv. 1. mgr. skuli fara fram grenndarkynning. Við mat á því hvort breyting á deiliskipulagi teljist óveruleg skuli taka mið af því að hve miklu leyti tillagan víki frá notkun, nýtingarhlutfalli, útliti og formi viðkomandi svæðis. Af hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu má ráða að hún feli það í sér að lóðin er minnkuð frá fyrri áformum og byggingarreitur lóðarinnar rýmkaður talsvert. Skilmálar eldra deiliskipulags um landnotkun, nýtingarhlutfall, útlit og form bygginga haldast óbreyttir. Þá er breytingin í samræmi við gildandi aðalskipulag. Að því virtu verður hin umdeilda breyting talin það óveruleg að heimilt hafi verið að grenndarkynna hana skv. 2. mgr. 43. gr. skipulagslaga.

Líkt og fram kom í málavöxtum var tillaga að hinni umdeildu deiliskipulagsbreytingu grenndarkynnt, m.a. fyrir öðrum kærenda í máli þessu. Afgreiðslu málsins var frestað vegna framkominna athugasemda og ekki lagt fyrir á ný fyrr en að lokinni nánari athugun skipulagsfulltrúa. Á fundi skipulagsnefndar umhverfis- og tæknisviðs Uppsveita bs. 13. júlí 2022 var tekin afstaða til framkominna athugasemda. Gerði sveitarstjórn þær að sínum og sendi með tilkynningu um niðurstöðu hennar á fundi 17. ágúst s.á. Deiliskipulagið var birt í B-deild Stjórnartíðinda 12. september 2022, eða innan árs frá samþykkt tillögunnar í samræmi við gr. 5.8.2. og 5.9.5. skipulagsreglugerðar nr. 90/2013.

Deiliskipulag getur hvorki myndað né fellt niður bein eða óbein eignarréttindi, svo sem lóðarréttindi, sem byggjast á heimildarskjölum hverju sinni. Þinglýstar heimildir um lóðarréttindi, hvort sem um eignarland eða leigulóð er að ræða, eru stofnskjöl slíkra réttinda. Breyting á mörkum lóðar nr. 8 samkvæmt deiliskipulagi getur því ekki skapað öðrum eignarréttindi umfram þinglýstar heimildir.

Með vísan til þess sem að framan er rakið og með hliðsjón af því að um er að ræða stjórnvaldsákvörðun sem veitir skipulagsyfirvöldum ákveðið svigrúm í skjóli lögbundinna skipulagsheimilda til að móta byggð einstakra svæða verður ekki talið að slíkir annmarkar hafi verið á hinni kærðu ákvörðun að varði ógildingu hennar. Verður kröfu kærenda þar um því hafnað.

 Úrskurðarorð:

 Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu ákvörðunar sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps frá 17. ágúst 2022 um að samþykkja óverulega breytingu á deiliskipulagi vegna lóðar nr. 8 í frístundabyggð jarðarinnar Hests.

feb 22
Love0

108/2022 Eyravegur

Með

Árið 2023, miðvikudaginn 22. febrúar, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Borgartúni 21, Reykjavík. Þátt tóku Arnór Snæbjörnsson forstöðumaður, Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 108/2022, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúa Sveitarfélagsins Árborgar frá 7. september 2022, um að synja umsókn um leyfi fyrir byggingu við íbúðarhús að Eyravegi 22.

 Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

 Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 8. september 2022, er barst nefndinni sama dag, kærir eigandi, þá ákvörðun byggingarfulltrúa Sveitarfélagsins Árborgar að synja umsókn hans um leyfi fyrir byggingu á einni hæð við íbúðarhúsið að Eyravegi 22, Selfossi. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi og að kæranda verði veitt umbeðið byggingarleyfi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Sveitarfélaginu Árborg 28. október 2022.

Málavextir: Með umsókn, dags. 8. ágúst 2022, sótti kærandi um byggingaráform og leyfi fyrir byggingu á einni hæð við íbúðarhúsið að Eyravegi 22. Málið var tekið fyrir á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 24. ágúst. s.á. Á fundinum var eftirfarandi bókað: „Framkvæmdin er í umfangsflokki 1, deiliskipulag liggur ekki fyrir. Fyrir liggur yfirlýsing meðeigenda um aðild að umsókninni og samþykki. Vísað til skipulagsnefndar.“ Kæranda var tilkynnt þessi ákvörðun með tölvupósti sama dag, auk þess sem byggingarfulltrúi átti í samskiptum við hönnunarstjóra varðandi athugasemdir við uppdrættina.

Málið var tekið fyrir á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa á ný 7. september s.á. Á fundinum var bókað að skipulags- og byggingarnefnd teldi að áform um fjölgun íbúða á lóðinni væru ekki tímabær á meðan ekki hefði verið unnið rammaskipulag fyrir svæðið í heild, eins og endurskoðað Aðalskipulag Árborgar 2020–2036 gerði ráð fyrir, þar sem svæðið meðfram Eyravegi væri skilgreint sem miðsvæði/þróunarsvæði. Var kæranda tilkynnt með tölvupósti 8. september 2022 að með vísan til framangreindra sjónarmiða væri umsókn hans hafnað og hann jafnframt upplýstur um kæruleiðir og kærufresti.

 Málsrök kæranda: Kærandi telur að jafnræðis hafi ekki verið gætt þegar umsókn hans um byggingarleyfi hafi verið hafnað á þeim forsendum að ekki hafi verið unnið rammaskipulag fyrir svæðið í heild, þar sem núverandi aðalskipulag sé í gildi til ársins 2036. Viðbyggingin sem sótt hafi verið um byggingarleyfi fyrir muni ekki skyggja á útsýni fyrir nágrönnum og komi ekki til með að sjást frá götu. Fordæmi séu fyrir því að veitt hafi verið leyfi til stækkunar húsa á Eyravegi. Bæði hafi staðið hótel við götuna sem síðar hafi verið breytt í íbúðir, ásamt því að gefin hafi verið út leyfi fyrir þremur viðbyggingum fyrir framan hótelið og þær síðar seldar sem íbúðir.

 Málsrök sveitarfélags: Sveitarfélagið áréttar að heimilt sé, að svo stöddu, að hafna fjölgun íbúða á svæðum sem skilgreind verði sem þróunarsvæði með nýju aðalskipulagi sem taki gildi von bráðar. Við höfnun á umþrættri umsókn hafi legið fyrir umsögn skipulags- og byggingar-nefndar, sbr. 2. mgr. 10. gr. mannvirkjalaga nr. 160/2010. Höfnun á umsókninni byggi einvörðungu á því að eins og sakir standi varðandi aðalskipulag og fyrirhugaða vinnu varðandi deiliskipulag á svæðinu telji sveitarfélagið ekki rétt að heimila viðbyggingar íbúðarhúsnæðis og fjölgun íbúða.

Þegar leitað hafi verið álits skipulags- og byggingarnefndar hafi ekki fengist staðfesting á að fyrirhuguð framkvæmd væri í samræmi við skipulagsáætlanir á svæðinu eins og framangreind 2. mgr. 10. gr. mannvirkjalaga kveði á um. Þvert á móti hafi verið bent á að ekki lægi fyrir deiliskipulag á svæðinu og að fyrirhugaðar væri frekari endurskoðun á svæðinu með skilgreiningu þess sem þróunarsvæðis og með frekari vinnu við rammaskipulag svæðisins.

Því sé hafnað að brotið sé gegn jafnræði íbúa með ákvörðun sveitarfélagsins. Þær viðbyggingar við hótelið á Eyrarvegi 26 sem kærandi vísi til að hafi verið seldar sem íbúðir, hafi upphaflega verið ætlaðar undir hótelstarfsemi, en síðar hafi verið samþykkt að breyta notkun húsnæðisins. Hafi skipulags- og byggingarnefnd afgreitt þá umsókn með því að vísa málinu í grenndarkynningu. Að henni lokinni hafi beiðnin verið samþykkt þar sem hún samrýmdist Aðalskipulagi Árborgar 2020–2036 og hafi forsendur í skipulagsáætlunum sveitarfélagsins á þeim tíma verið aðrar en þær séu nú.

 Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um ákvörðun byggingarfulltrúa Sveitarfélagsins Árborgar frá 31. ágúst 2022 um að synja kæranda um leyfi fyrir byggingu við hús sitt að Eyravegi 22, Selfossi. Var synjun byggingarleyfis byggð á þeim rökum að áform um fjölgun íbúða á lóðinni séu ekki tímabær á meðan ekki hafi verið unnið rammaskipulag fyrir svæðið í heild, en í endurskoðuðu Aðalskipulagi Árborgar 2020–2036 væri gert ráð fyrir að svæðið meðfram Eyravegi yrði skilgreint sem miðsvæði/þróunarsvæði. Þá er ekki í gildi deiliskipulag fyrir svæðið.

Samkvæmt 3. mgr. 3. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 er það í höndum sveitarstjórnar að annast gerð skipulagsáætlana innan marka sveitarfélags. Í því felst tæki sveitarstjórnar til að hafa áhrif á og þróa byggð og umhverfi með bindandi hætti. Þó ber við töku skipulagsákvarðana m.a. að hafa í huga það markmið c-liðar 1. mgr. 1. gr. laganna að tryggt sé að réttur einstaklinga og lögaðila verði ekki fyrir borð borinn þótt hagur heildarinnar sé hafður að leiðarljósi.

Við mat á því hvort jafnræðis hafi verið gætt við töku hinnar umdeildu ákvörðunar verður að líta til þess að um er að ræða stjórnvaldsákvörðun sem veitir skipulagsyfirvöldum ákveðið svigrúm í skjóli lögbundinna skipulagsheimilda til að móta byggð einstakra svæða. Stjórnvöldum ber þó við töku stjórnvaldsákvarðana, svo sem útgáfu byggingarleyfis að byggja ákvarðanir sínar á málefnalegum sjónarmiðum og þeim lagagrundvelli sem ákvörðun byggist á hverju sinni.

Á svæðum þar sem framkvæmdir eru fyrirhugaðar er meginreglan sú að gera skuli deili-skipulag, sbr. 2. mgr. 37. gr skipulagslaga. Finna má undantekningu frá þeirri meginreglu í 1. mgr. 44. gr. laganna þegar sótt er um byggingar- eða framkvæmdaleyfi fyrir framkvæmd sem er í samræmi við aðalskipulag og deiliskipulag liggur ekki fyrir, svo sem hagaði til í máli þessu. Við þær aðstæður getur sveitarstjórn eða sá aðili sem heimild hefur til fullnaðarafgreiðslu mála, sbr. 6. gr. skipulagslaga, ákveðið að veita megi leyfi án deiliskipulagsgerðar ef framkvæmdin er í samræmi við landnotkun, byggðamynstur og þéttleika byggðar. Skal skipulagsnefnd þá láta fara fram grenndarkynningu.

Að áliti úrskurðarnefndarinnar hefði byggingarfulltrúa Sveitarfélagsins Árborgar verið rétt að leggja mat á það samkvæmt þessari lagagrein hvort um óverulega breytingu væri að ræða sem vert væri að grenndarkynna. Þessa var ekki gætt að því séð verði í málinu. Þá er til þess að líta að við afgreiðslu umsóknar um byggingarleyfi er stefna gildandi aðalskipulags bindandi, sbr. 6. mgr. 32. gr. skipulagslaga. Því er óheimilt að leggja til grundvallar ákvæði í aðalskipulags-tillögu sem ekki hefur fengið þá afgreiðslu sem lög kveða á um.

Með þessu verður að telja að rökstuðningi fyrir hinni kærðu ákvörðun hafi verið svo áfátt að ekki verði komist hjá því að fella hana úr gildi.

 Úrskurðarorð:

Hin kærða ákvörðun um að synja umsókn kæranda um leyfi fyrir byggingu við Eyraveg 22 er felld úr gildi.

feb 22
Love0

88/2022 Gissurargata

Með

Árið 2023, miðvikudaginn 22. febrúar, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Borgartúni 21, Reykjavík. Mætt voru Arnór Snæbjörnsson formaður, Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 88/2022, kæra á ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 7. júlí 2022 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Reynisvatnsáss og á synjun byggingar-fulltrúans í Reykjavík frá 12. október 2022 um að hafna kröfu um beitingu þvingunar-úrræða vegna skorsteins og þakgluggakúpla á húsinu nr. 4 við Gissurargötu í Reykjavík.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 5. ágúst 2022, er barst nefndinni sama dag, kæra eigendur Haukdælabrautar 1, Reykjavík, „tillögur starfsmanna Reykjavíkur til að breyta núgildandi deiliskipulagi með nýju deiliskipulagi fyrir hverfið og það látið gilda mörg ár aftur í tímann“ og hins vegar ákvörðun þeirra að „gangast ekki í það að beita þeim aðferðum sem þarf til þess að láta fjarlægja núverandi ólöglegan steyptan skorstein og tvo þakgluggakúpla af þaki húss við Gissurargötu 4 eins og fyrri úrskurður kvað á um að ætti að gera samkvæmt gildandi deiliskipulagi“. Skilja verður málatilbúnað kærenda svo að kærð sé ákvörðun borgarráðs frá 7. júlí 2022 um að samþykkja breytingu á skilmálum deiliskipulags Reynisvatnsáss, er varðar m.a. skorsteina. Eftir að kæra í máli þessu barst nefndinni tók byggingarfulltrúinn í Reykjavík þá ákvörðun 12. október 2022 að beita ekki þvingunarúrræðum líkt og kærendur höfðu farið fram á og lítur nefndin svo á að kæran taki einnig til þeirrar ákvörðunar. Skilja verður kröfugerð kærenda á þann veg að gerð sé krafa um að hinar kærðu ákvarðanir verði felldar úr gildi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg 8. nóvember 2022.

Málavextir: Lóðin að Gissurargötu 4 er á svæði þar sem í gildi er deiliskipulag fyrir Reynisvatnsás og var samþykkt leyfi fyrir byggingu húss á lóðinni árið 2018. Á árinu 2020 fór annar kærenda máls þessa fram á við Reykjavíkurborg að skorsteinn og gluggar á þaki hússins yrðu fjarlægð, en mannvirkin færu upp fyrir hámarksvegghæð þess samkvæmt skilmálum í deiliskipulagi og skertu útsýni úr húsi hans verulega. Urðu lyktir þær að byggingarfulltrúi hafnaði kröfu um beitingu þvingunarúrræða og var sú afgreiðsla kærð til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála. Taldi nefndin, í úrskurði uppkveðnum 25. febrúar 2021 í máli nr. 101/2020, að sá rökstuðningur byggingarfulltrúa að hinar umdeildu framkvæmdir ættu sér stoð í deiliskipulagi ætti ekki við rök að styðjast og væri því haldinn þeim annmörkum að ógildingu varðaði.

Á fundi umhverfis- og skipulagsráðs 2. mars 2022 var samþykkt að auglýsa tillögu að breytingu á almennum skilmálum deiliskipulagsins sem fól í sér heimild til að skorsteinar og loftnet næðu upp fyrir skilgreindar hámarkshæðir húsa og samþykkti borgarráð greinda afgreiðslu 10. s.m. Tillagan var auglýst til kynningar frá 23. mars 2022 til og með 11 maí s.á. og bárust nokkrar athugasemdir, m.a. frá kærendum máls þessa. Að lokinni auglýsingu var tillagan lögð fram að nýju á fundi umhverfis- og skipulagsráðs 29. júní 2022 ásamt umsögn skipulagsfulltrúa, dags. 23. júní s.á., og uppfærðri tillögu að skilmálabreytingu. Var tillagan samþykkt með þeim breytingum er fram kæmu í umsögn skipulagsfulltrúa og málinu vísað til borgarráðs sem samþykkti erindið á fundi 7. júlí 2022. Með bréfi Skipulagsstofnunar til Reykjavíkurborgar, dags. 10. ágúst s.á., var ekki gerð athugasemd við að birt yrði auglýsing um samþykkt breytingarinnar. Öðlaðist hún gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda 24. ágúst 2022.

Í breytingunni felst að við almenna skilmála deiliskipulagsins bætist eftirfarandi setning: „Á húsum á svæðinu er heimilt að gera skorsteina og loftnet og aðra byggingarhluti sem fara upp úr uppgefnum hámarkshæðum húsa um allt að 110 cm, enda sé vandað til hönnunar og séu ekki hærri en þarf til að þjóna vel sínu hlutverki og skerða ekki hagsmuni nágranna, breyta eða hafa áhrif á götumynd né fela í sér stækkun húss á nokkurn hátt“. Að öðru leyti gilda skilmálar gildandi deiliskipulags.

Með bréfi Reykjavíkurborgar til kærenda, dags. 12. október 2022, var tilkynnt sú ákvörðun byggingarfulltrúa að embætti hans myndi ekki beita sé fyrir því að umræddir byggingarhlutar hússins að Gissurargötu 4 yrðu fjarlægðir með beitingu þvingunarúrræða. Ekki yrði séð að umræddur skorsteinn eða þakgluggar ógnuðu öryggis- eða almannahagsmunum, auk þess sem þeir samræmdust núgildandi deiliskipulagi Reynisvatnsáss.

Málsrök kærenda: Kærendur vísa til niðurstöðu í fyrra kærumáli þeirra fyrir úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála, en ljóst sé að hin kærða breyting hafi beinlínis verið gerð „til höfuðs“ þeim. Þegar lóðum hafi verið úthlutað í hverfinu hafi kærendur fengið þær upplýsingar að húsið að Gissurargötu 4 yrði með flötu þaki. Hafi kærendur fengið leyfi til að hækka gólfkóta aðalhæðar húss síns um 0,20 m til að tryggja útsýni og séu forsendur fyrir byggingu hússins nú brostnar.

Á kynningartíma tillögurnar hafi verið gerðar athugasemdir við m.a. breidd og lengd umræddra mannvirkja, en ekki hafi verið tekin afstaða til þeirra athugasemda við meðferð málsins. Breiddin sé nú ótakmörkuð og það sé aðeins byggingarreiturinn sem afmarki mannvirkið. Raunin sé því sú að heimilt sé að hækka allan byggingarreitinn upp um 110 cm.

Einungis örfá hús í hverfinu séu með steypta skorsteina en fleiri í útjaðri byggðar sem trufli engan. Þeir séu almennt um 800 mm á breidd og 900 mm á lengd. Fá dæmi séu um lengri skorsteina, en þess sé þá gætt að mjórri hlið þeirra snúi að því húsi sem hugsanlega gæti tapað útsýni. Skorsteinn á Gissurargötu 4 snúi um tveggja metra langhlið sinni að húsi kærenda og skerði verulega útsýni frá húsi þeirra. Þetta sé eini skorsteininn í hverfinu sem snúi þvert á útsýnisáttina niður í dalinn til norðvesturs. Þakgluggakúplar komi oftast ofan á steypta veggi og afmarkast því einnig af deiliskipulaginu vegna hámarksvegghæðar. Gissurargata 4 sé líklega eina húsið sem sé með tvo þakgluggakúpla og þeir séu um 1,5 metrar í þvermál. Með þessum breytingum á deiliskipulagi hverfisins, sem sé nánast fullbyggt, sé í raun aðeins verið að verja hagsmuni eigenda Gissurargötu 4.

Teikningar sem settar hafi verið fram við meðferð málsins séu eins villandi og hægt sé, en staðfesti þó að um útsýnisskerðingu sé að ræða. Auðvitað sé útsýnið breytilegt úr húsi kærenda eftir því hvar maður sé staddur. Ekki sé sýnd sneiðing á teikningunum til að sýna hversu há mannvirkin séu í raun miðað við „eðlilega augnhæð fólks í þessum aðalrýmum Haukdælabrautar 1“ og ekkert sé minnst á hæðarkóta. Þá hafi enginn starfmaður borgarinnar óskað eftir að kanna aðstæður á staðnum þrátt fyrir að þeim hafi margoft verið boðið það.

Skorsteinninn og þakgluggakúplarnir nái nú langt yfir þak hússins og lokað sé fyrir allt útsýni. Einnig séu steyptir skorsteinar settir undir sama hatt og reykpípur en engan veginn sé hægt að líkja þessu saman. Samkvæmt reglugerðum þurfi skorsteinar að ná 80 cm upp fyrir þakflöt og oft séu portveggir sem lækki ásýnd þessara skorsteina. Það sé því engin ástæða til að hafa steypta skorsteina eða reykrör hærri en nauðsynlegt sé samkvæmt reglugerðum.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Af hálfu borgaryfirvalda er tekið fram að í kjölfar úrskurðar úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála í máli nr. 101/2020 hafi verið ákveðið að gera breytingu á deiliskipulagi fyrir svæðið sem heimilaði umrædda byggingarhluta þar sem hverfið væri nánast fullbyggt og margir skorsteinar reistir í tíð eldri reglna og því ekki í samræmi við gildandi deiliskipulag. Ekki sé heldur fallist á að skorsteinn sá er um ræði á þaki Gissurargötu 4 skerði útsýni verulega. Málefnaleg rök hafi því staðið til þess að breyta deiliskipulaginu. Sé í þessu sambandi sérstaklega vísað til umsagnar skipulagsfulltrúa, dags. 23. júní 2022.

Ákvörðun um beitingu þvingunarúrræða samkvæmt lögum nr. 160/2010 um mannvirki sé háð mati stjórnvalds hverju sinni og sé tekið fram í athugasemdum við frumvarp það sem varð að greindum lögum að eðlilegt sé að ákvörðun um beitingu þvingunarúrræða sé metin í hverju tilviki, m.a. með tilliti til meðalhófs. Ákvæði 55. gr. og 56. gr. laganna gefi stjórnvöldum kost á að bregðast við sé gengið gegn almannahagsmunum, sbr. 1. gr. sömu laga. Með hliðsjón af þessu verði ekki talið að einstaklingum sé tryggður lögvarinn réttur til að knýja byggingaryfirvöld til beitingar þvingunarúrræða vegna einstaklingsbundinna hagsmuna, enda séu þeim tryggð önnur réttarúrræði til að verja þá hagsmuni sína. Ekki verði séð að umræddur skorsteinn eða þakgluggar ógni öryggis- eða almannahagsmunum auk þess sem umræddir hlutar samræmist nú gildandi deiliskipulagi Reynisvatnsáss.

Viðbótarathugasemdir kærenda: Kærendur benda m.a. á að eftir úrskurð úrskurðarnefndarinnar í máli nr. 101/2020 hafi byggingarfulltrúa borið að kalla eftir því að skilað yrði inn nýjum teikningum af Gissurargötu 4, í samræmi við gildandi deiliskipulag. Hús kærenda sé byggt samkvæmt skipulagsskilmálum umrædds svæðis og verið sé að brjóta á hagsmunum þeirra með samþykktri breytingu. Verið sé að verja hagsmuni eigenda og aðalhönnuðar hússins að Gissurargötu 4 sem og hagsmuni borgarinnar vegna mistaka eigin starfsmanna. Verðmæti húss með góðu útsýni sé mun meira en húss með skertu útsýni. Kostnaður við að breyta umræddum skorsteini og þakgluggakúplum í reykpípu og lárétta glugga sé aðeins brot af kostnaði við framkvæmd hússins og hafi engin áhrif á notkun þess.

Athugasemdir lóðarhafa Gissurargötu 4: Lóðarhafi hefur ekki látið málið til sín taka, en sjónarmið hans liggja fyrir úr fyrra kærumáli.

 Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um lögmæti þeirrar ákvörðunar borgarráðs að samþykkja breytingu á skilmálum deiliskipulags Reynisvatnsáss sem og lögmæti þeirrar ákvörðunar byggingarfulltrúa að hafna kröfu kærenda um að beita þvingunarúrræðum til að fjarlægja skorstein og þakgluggakúpla á húsinu nr. 4 við Gissurargötu.

Umræddu deiliskipulagi var breytt í kjölfar úrskurðar úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála í máli nr. 101/2020 sem kveðinn var upp 25. febrúar 2021. Í því máli hafði annar kærenda máls þessa gert kröfu um að sömu mannvirki og um er deilt í máli þessu yrðu fjarlægð þar sem þau færu yfir hámarksvegghæð hússins samkvæmt skilmálum deiliskipulagsins. Hafnaði byggingarfulltrúi þeirri kröfu og taldi að framkvæmdirnar ættu sér stoð í deiliskipulaginu. Skutu kærendur ákvörðuninni til úrskurðarnefndarinnar og var niðurstaða hennar sú að svo væri ekki og þótti rökstuðningur hinnar kærðu ákvörðunar því haldinn þeim annmörkum að ógildingu varðaði. Tók nefndin þó ekki afstöðu til þess hvort umrædd mann-virki skyldu fjarlægð.

Í framhaldi þessa var gerð breyting á skilmálum umrædds deiliskipulags. Felur hún í sér heimild að „gera skorsteina og loftnet og aðra byggingarhluti sem fara upp úr uppgefnum hámarkshæðum húsa um allt að 110 cm, enda sé vandað til hönnunar og séu ekki hærri en þarf til að þjóna vel sínu hlutverki og skerða ekki hagsmuni nágranna, breyta eða hafa áhrif á götumynd né fela í sér stækkun húss á nokkurn hátt“.

Gerð skipulags innan marka sveitarfélags er í höndum sveitarstjórnar skv. 3. mgr. 3. gr. og 1. mgr. 38. gr. skipulagslaga nr. 123/2010, en í því felst einnig heimild til breytinga á gildandi deiliskipulagi, sbr. 43. gr. laganna. Skal deiliskipulag byggja á stefnu aðalskipulags og rúmast innan heimilda þess, sbr. 3. mgr. 37. gr. og 7. mgr. 12. gr. skipulagslaga. Við töku skipulags-ákvarðana er sveitarstjórn bundin af meginreglum stjórnsýsluréttar, þ. á m. lögmætisreglunni sem felur m.a. í sér að með ákvörðun sé stefnt að lögmætum markmiðum og sem endranær er hún bundin af ákvæðum stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Að gættum framangreindum reglum hafa sveitarstjórnir mat um það hvernig deiliskipulagi og breytingum á því skuli háttað.

Í umsögn skipulagsfulltrúa, dags. 23. júní 2022, sem samþykkt var á fundi borgarráðs 7. júlí s.á., kemur m.a. fram að með hliðsjón af meðalhófi og jafnræðisreglu hafi verið ákveðið að gera breytingu á deiliskipulagi þar sem hverfið sé nánast fullbyggt. Á mörgum húsum í hverfinu sé skorsteinn og sumir þeirra byggðir í tíð eldri reglugerða um skipulags- og byggingarmál. Samkvæmt úrskurði úrskurðarnefndarinnar í máli nr. 101/2020 væru skorsteinar sem heimilaðir væru eftir 2013 ekki heimilir samkvæmt deiliskipulagi fyrir svæðið. Með tillögunni væri verið að gæta hagsmuna þeirra húseigenda og bregðast við úrskurðinum. Þá hefði nefndin ekki tekið ákvörðun um það í úrskurðinum að skylt væri að fjarlægja byggingarhluta.

Með vísan til framangreinds verður að álíta að efnisleg og lögmæt markmið hafi búið að baki hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu. Með henni eru einnig settar tilteknar skorður við hæð og umfang byggingarhluta á þaki. Jafnframt var undirbúningur og meðferð hennar í samræmi við ákvæði skipulagslaga. Þá skal bent á að telji hagsmunaaðilar sig hafa orðið fyrir fjárhagslegu tjóni vegna breytinga á deiliskipulagi þarf það ekki að raska gildi skipulagsbreytingarinnar, en getur eftir atvikum orðið grundvöllur bótakröfu, sbr. 51. gr. skipulagslaga, en það álitaefni á ekki undir úrskurðarnefndina.

Kærendur hafa einnig kært þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík að hafna beitingu þvingunarúrræða til að fjarlægja hin umdeildu mannvirki. Það er hlutverk byggingarfulltrúa að hafa eftirlit með mannvirkjagerð í sínu umdæmi, sbr. 2. mgr. 4. gr. og 1. mgr. 8. gr. laga nr. 160/2010 um mannvirki. Í því felst m.a. að taka afstöðu til beitingar þvingunarúrræða þeirra sem mælt er fyrir um í 55. og 56. gr. sömu laga. Í 2. mgr. 55. gr. laganna er kveðið á um að ef byggingarframkvæmd sé hafin án þess að leyfi sé fengið fyrir henni eða hún brjóti í bága við skipulag geti byggingarfulltrúi krafist þess að hið ólöglega mannvirki eða byggingarhluti sé fjarlægt, jarðrask afmáð eða starfsemi hætt. Sinni eigandi ekki þeirri kröfu sé heimilt að vinna slík verk á hans kostnað.

Lög nr. 160/2010 öðluðust gildi 1. janúar 2011 og var þeim ásamt skipulagslögum nr. 123/2010 ætlað að leysa af hólmi þágildandi skipulags- og byggingarlög nr. 73/1997. Í lögum nr. 73/1997 var einnig mælt fyrir um þvingunarúrræði ef framkvæmdir brytu í bága við skipulag eða væru án leyfis. Sá veigamikli munur er þó á að lög nr. 73/1997 kváðu á um að byggingarfulltrúa bæri að grípa til aðgerða, en samkvæmt núgildandi lögum er honum það heimilt að loknu mati hverju sinni. Er tekið fram í athugasemdum við frumvarp það sem varð að mannvirkjalögum að eðlilegt sé að ákvörðun um beitingu úrræðanna sé metin í hverju tilviki, m.a. með tilliti til meðalhófs. Umrædd ákvæði gefa stjórnvöldum sveitarfélaga kost á að bregðast við sé gengið gegn almannahagsmunum, svo sem skipulags-, öryggis- og heilbrigðishagsmunum. Með hliðsjón af þessu verður ekki talið að einstaklingum sé tryggður lögvarinn réttur til að knýja byggingaryfirvöld til beitingar þvingunarúrræða vegna hagsmuna einstaklinga enda eru þeim tryggð önnur réttarúrræði til þess að verja þá hagsmuni sína. Þótt beiting úrræðanna sé háð mati stjórnvalds þarf ákvörðun þess efnis að vera studd efnislegum rökum, m.a. með hliðsjón af þeim hagsmunum sem búa að baki fyrrgreindum lagaheimildum.

Ákvörðun byggingarfulltrúa var tilkynnt kærendum með bréfi er undirritað var af starfsmanni Reykjavíkurborgar fyrir hönd byggingarfulltrúa. Óskaði úrskurðarnefndin upplýsinga um það hvort fyrir lægi fundargerð þar sem bókað hefði verið um ákvörðunina eða hvort erindið hefði verið tekið fyrir á afgreiðslufundi skilmálaeftirlits borgarinnar. Í svari kom fram að svo hefði ekki verið en að byggingarfulltrúi hefði tekið ákvörðunina. Líkt og fyrr greinir er það á for-ræði byggingarfulltrúa að taka ákvörðun um beitingu þeirra heimilda sem um ræðir. Þrátt fyrir að málið hafi ekki verið tekið fyrir á formlegum fundi þykir, í ljósi fyrrnefnds svars og fyrir-liggjandi gagna málsins, ekki ástæða til að efast um aðkomu byggingarfulltrúa að málinu.

Sú niðurstaða byggingarfulltrúa að hafna kröfu um beitingu þvingunarúrræða var studd þeim rökum að ekki yrði séð að umræddur skorsteinn eða þakgluggar ógnuðu öryggis- eða almannahagsmunum, auk þess sem þeir hlutar samræmdust núgildandi deiliskipulagi Reynisvatnsáss. Þótt ljóst sé að fyrir hendi er ágreiningur um hvort mannvirkin séu í samræmi við núgildandi deiliskipulag þar sem kærendur telja að hagsmunum þeirra sé raskað verður þó ekki séð að þau ógni öryggis- eða almannahagsmunum, sbr. t.d. ákvæði a-liðar 1. gr. mannvirkjalaga. Þykir því ekki efni til að ógilda ákvörðun byggingarfulltrúa en kærendum eru önnur úrræði tæk til að gæta hagsmuna sinna, svo sem áður er komið fram.

Með vísan til þess sem að framan er rakið verður kröfu kærenda um ógildingu hinna kærðu ákvarðana hafnað.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um að felld verði úr gildi ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 7. júlí 2022 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Reynisvatnsáss.

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu ákvörðunar byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 12. október 2022 um að hafna kröfu um beitingu þvingunarúrræða vegna skorsteins og þak-gluggakúpla á húsinu nr. 4 við Gissurargötu í Reykjavík.

feb 17
Love0

13/2023 Indriðastaðir

Með

Árið 2023, föstudaginn 17. febrúar, tók Arnór Snæbjörnsson, formaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, með heimild í 3. mgr. 3. gr. laga nr. 130/2011, fyrir:

Mál nr. 13/2023, kæra á ákvörðun Orkustofnunar frá 8. nóvember 2022 um að vatnstaka Vatnsveitufélags frístundalóðaeigenda í Indriðastaðalandi sé ekki leyfisskyld.

 Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með kæru til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála er barst nefndinni 11. janúar 2023, kærir landeigandi jarðarinnar Indriðastaða þá ákvörðun Orkustofnunar frá 8. nóvember 2022 að vatnstaka Vatnsveitufélags frístundalóðaeigenda í Indriðastaðalandi sé ekki leyfisskyld samkvæmt ákvæðum laga nr. 57/1998 um rannsóknir og nýtingu á auðlindum í jörðu. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi. Þess er jafnframt krafist að framkvæmdir verði stöðvaðar á meðan málið er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni. Þykir málið nægilega upplýst til að það verði tekið til endanlegs úrskurðar. Er því ekki tilefni til að taka afstöðu til stöðvunar­kröfu kæranda.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Orkustofnun 23. janúar 2023.

Málavextir: Vatnsveitufélag frístundalóðaeigenda í Indriðastaðalandi óskaði eftir nýtingarleyfi á köldu vatni með umsókn til Orkustofnunar 27. apríl 2022. Með bréfi, dags. 8. nóvember s.á., vísaði Orkustofnun umsókninni frá með vísan til þess að tilgreind framkvæmd félli undir ákvæði vatnalaga nr. 15/1923 en ekki laga nr. 57/1998 um rannsóknir og nýtingu á auðlindum í jörðu og að framkvæmdin væri því ekki leyfisskyld.

Málsrök kæranda: Af hálfu kæranda er bent á að hann hafi ekki verið upplýstur um að málefni sem varði landareign hans hafi verið til meðferðar hjá Orkustofnun, sbr. 14. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Kæranda hafi ekki verið afhent gögn málsins eða gefinn kostur á andmælum skv. 13. gr. laga nr. 37/1993 áður en endanleg ákvörðun stofnunarinnar hafi verið tekin um að vísa frá umsókn leyfishafa um nýtingarleyfi skv. lögum nr. 57/1998 um rannsóknir og nýtingu á auðlindum í jörðu, með vísan til vatnalaga nr. 15/1923. Málsmeðferð Orkustofnunar brjóti í bága við grundvallarreglur stjórnsýsluréttarins um andmælarétt. Sé þess krafist að umrædd ákvörðun Orkustofnunar verði metin ólögmæt og felld úr gildi.

Lög nr. 57/1998 taki til auðlinda í jörðu í landi, m.a. grunnvatns í eignarlandi. Nýting auðlinda úr jörðu, annarra en landeigenda til einkanota allt að 70 l/sek, sbr. 14. gr. laganna, sé háð leyfi Orkustofnunar, sbr. 1. mgr. 6. gr. Lög nr. 57/1998 geri ráð fyrir að aðrir en landeigendur geti aflað sér nýtingarleyfis, en bæði þeir og vatnsveitur sveitarfélaga þurfi að ná samkomulagi við landeiganda um þau atriði sem nýtingarleyfi taki til, þ.m.t. um endurgjald fyrir auðlindina, ella geti ráðherra tekið þær auðlindir eignarnámi. Forsenda grunnvatnsnýtingar sé lögformlegt ferli nýtingarleyfis. Stofnunin vísi hins vegar til þess að vatnsból merki skv. 23. tölul. 4. mgr. 1. gr. vatnalaga „mannvirki, t.d. brunnar, eða virkjaðar lindir, eða náttúruleg vatnsleg þar sem vatn er tekið eða nytjað á staðnum“. Því eigi lög nr. 57/1998 ekki við þar sem ekki sé um grunnvatnsnýtingu að ræða.

Orkustofnun vísi til aldargamals ákvæðis 31. gr. laga nr. 15/1923 sem varði það ef maður geti ekki aflað sér vatns í landareign sinni til heimilis- og búsþarfa. Samkvæmt 4. tölul. 4. mgr. 1. gr. vatnalaga merki heimilis- og búsþarfir einungis nýtingu til heimilis- og búsþarfa ábúenda við búrekstur og annan atvinnurekstur á sviði landbúnaðar. Vatnsveitufélagið fyrirhugi hins vegar að koma fyrir fjórum vatnstöknum í landi kæranda, án endurgjalds, sem hver yrði 25.000 lítrar og vinna allt að 4 l/sek neysluvatns með vísan til hinnar kærðu ákvörðunar Orkustofnunar um að vatnstakan sé ekki leyfisskyld heldur til heimilis og búsþarfa. Félagið sé að sjálfsögðu ekki bú í skilningi ábúðarlaga, sem sé forsenda og skilyrði þeirra ákvæða vatnalaga sem hin kærða ákvörðun byggi á. Umfangsmikill rekstur hjá því falli ekki undir búrekstur samkvæmt ábúðarlögum nr. 80/2004 og veiti ekki réttindi á grundvelli ákvæða laga nr. 15/1923 eða eldri laga, heldur sé um að ræða eftirlitsskylda atvinnustarfsemi vatnsveitufélags sem Orkustofnun, heilbrigðisstjórnvöld og öðrum stjórnvöldum beri að hafa eftirlit með og hafi ekkert með landbúnað að gera.

Í dómi héraðsdóms Vesturlands, sem staðfestur hafi verið með dómi Landsréttar frá 17. maí 2019 í máli nr. 894/2018, hafi m.a. komið fram að skipulagskvöð samkvæmt samþykktu deiliskipulagi um fyrirkomulag vatnsveitu í landi kærða að Indriðastöðum gæti ekki ein og sér skapað frístundalóðaeiganda rétt til vatns úr borholu jarðarinnar án þess að annað kæmi þar til, svo sem sérstakt samkomulag við kæranda. Þá hafi komið fram í dómnum að ekki væri hægt að túlka ákvæði vatnalaga nr. 15/1923 svo að þau hafi veitt lóðareiganda sjálfstæðan rétt til vatns sem dælt væri upp úr borholu jarðarinnar. Hin kærða ákvörðun Orkustofnunar fari gegn þessari niðurstöðu Landsréttar. Þá hafi Landsréttur talið ákvæði í kaupsamningi um að seljandi skyldi útvega vatn að lóðarmörkum ekki bindandi fyrir kæranda í máli þessu, sem síðari rétthafa, enda hefði kvöðinni ekki verið þinglýst á jörðina, sbr. 1. og 2. mgr. 29. gr. þinglýsingalaga nr. 39/1978. Engu að síður hafi kærandi útvegað vatn til frístunda-byggðarinnar, þó svo að samkomulag um endurgjald liggi enn ekki fyrir og hafi sjálfur kostað rekstur veitunnar. Dómurinn leiði til þeirrar niðurstöðu að umrætt vatnsveitufélag þurfi að gera sérstakt samkomulag við landeiganda, vilji það skapa sér ótvíræðan rétt til grunn- eða neysluvatns, eftir atvikum á grundvelli ákvæða auðlindalaga um nýtingarleyfi og endurgjald.

Forðast skuli að valda öðrum sem tilkall eigi til sama vatns tjóns eða óhagræði við hvers konar nýtingu vatnsréttinda, sbr. 2. mgr. 80. gr. laga nr. 15/1923. Hin kærða ákvörðun fari gegn þessu ákvæði að því varði eignarréttarlega hagsmuni kæranda og rekstur vatnsveitu í eigu hans í þágu orlofsbyggðarinnar.

Málsrök Orkustofnunar: Af hálfu Orkustofnunar er vísað til þess að þar sem svo hátti til að grunnvatn streymi upp á yfirborð með náttúrulegum hætti, þ.e. lind, falli vatnstaka úr henni undir vatnalög en ekki auðlindalög. Til þess að nýtingin falli undir auðlindalög þurfi sértæka meiriháttar mannvirkjagerð eða borun sem ætlað sé til að koma vatni upp á yfirborðið. Með hliðsjón af því geti Orkustofnun ekki veitt leyfi á grundvelli auðlindalaga til þeirrar nýtingar sem tilgreind sé í umsókn vatnsveitufélagsins.

Í vatnalögum séu margvísleg ákvæði er fjalli um heimildir til vatnstöku, m.a. til heimilis- og búsþarfa. Vísað sé til 29. gr. laganna þar sem fjallað sé um vatnsveitur á vegum vatnsveitufélaga, sbr. einnig 25.-27. gr. laganna. Með vísan til þessara greina, sbr. einnig 11., 12. 17., 25., 31. og 32. gr. vatnalaga sé slík vatnstaka ekki háð leyfi Orkustofnunar. Hins vegar megi vísa til 2. mgr. 144. gr. laganna þar sem segi: „Skylt er að tilkynna Orkustofnun um allar framkvæmdir sem er fyrirhugað að ráðast í og tengjast vatni og vatnafari, þar á meðal framkvæmdir sem ekki eru sérstaklega leyfisskyldar samkvæmt þessum lögum eða öðrum.“

 Athugasemdir umsækjanda: Bent sé á að sú stjórnvaldsathöfn sem kæran beinist að sé sú niðurstaða Orkustofnunar að vísa frá umsókn Vatnsveitufélags frístundalóðaeigenda í Indriðastaðalandi um nýtingarleyfi á köldu vatni í landi Indriðastaða. Sú niðurstaða feli ekki í sér nokkurs konar leyfi eða heimild né hafi hún í för með sér nein þau réttarskapandi áhrif að kærandi geti krafist stöðvunar þar á. Niðurstaða Orkustofnunar byggist á þeirri forsendu að fyrirhuguð vatnstaka falli ekki undir ákvæði laga nr. 57/1998 um rannsóknir og nýtingu á auðlindum í jörðu, heldur geti farið fram á grundvelli tilgreindra ákvæða vatnalaga nr. 15/1923.

Þetta feli jafnframt í sér að tilkynna þurfi Orkustofnun um fyrirhugaðar framkvæmdir með vísan til 4. og 5. mgr. 144. gr. vatnalaga, sem Orkustofnun hafi svo fjórar vikur til að gera athugasemdir við. Slík tilkynning hafi verið send Orkustofnun 2. janúar 2023. Renni frestur Orkustofnunar til að gera athugasemdir út án þess að athugasemdir berist sé rétt að líta svo á að engar athugasemdir séu gerðar. Þá fyrst, eftir atvikum, væru forsendur til að hefja frekari undirbúning framkvæmda. Engum kæranlegum stjórnvaldsákvörðunum sé því til að dreifa.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um þá ákvörðun Orkustofnunar að vísa frá umsókn um nýtingarleyfi skv. 6. gr. laga nr. 57/1998 um rannsóknir og nýtingu á auðlindum í jörðu, til töku á köldu vatni, með vísan til þess að framkvæmdin eigi undir ákvæði vatnalaga nr. 15/1923.

Samkvæmt 1. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála hefur nefndin það hlutverk að úrskurða í kærumálum vegna stjórnvaldsákvarðana og ágreiningsmálum vegna annarra úrlausnaratriða á sviði umhverfis- og auðlindamála eftir því sem mælt er fyrir um í lögum á þessu sviði. Samkvæmt 2. mgr. 33. gr. laga nr. 57/1998 sæta ákvarðanir Orkustofnunar er lúta að veitingu, endurskoðun og afturköllun rannsóknar- eða nýtingarleyfa kæru til úrskurðarnefndarinnar, en aðrar ákvarðanir sem teknar eru á grundvelli laganna eru kæranlegar til ráðherra skv. 3. mgr. sömu lagagreinar.

Samkvæmt 1. mgr. 6. gr. laga nr. 57/1998 er nýting auðlinda úr jörðu háð leyfi Orkustofnunar. Af 2. mgr. 1. gr. laganna er ljóst að grunnvatn telst til auðlindar samkvæmt lögunum, en það er skilgreint í 6. mgr. 2. gr. laganna sem vatn sem er neðan jarðar í samfelldu lagi, kyrrstætt eða rennandi, og fyllir að jafnaði allt samtengt holrúm í viðkomandi jarðlagi og sem unnið er í öðrum tilgangi en að flytja varma til yfirborðs jarðar eða nýta staðarorku þess. Ekki er fjallað um yfirborðsvatn í lögunum en í athugasemdum við 2. mgr. 1. gr. frumvarps þess sem varð að lögum nr. 57/1998 er vísað til þess að vatnalög nr. 15/1923 taki til yfirborðsvatns.

Í umsókn Vatnsveitufélags frístundalóðaeigenda í Indriðastaðalandi til Orkustofnunar kom fram að upphaflega hefði vatnstönkum verið komið fyrir árið 1998 til að safna vatni úr lindum. Síðustu ár hafi vatni verið veitt úr borholu og í gegnum vatnstankana inn á vatnsveituna. Þar sem ekki hafi náðst samkomulag við landeigendur Indriðastaða um áframhaldandi nýtingu borholunnar sé sótt um um nýtingarleyfi til að safna vatni úr lindum í tanka sem veitt geti vatni inn á vatnsveituna.

Vatnalög nr. 15/1923 taka til alls rennandi eða kyrrstæðs vatns á yfirborði jarðar, í föstu eða fljótandi formi, að svo miklu leyti sem önnur lög gilda ekki þar um. Í lögunum er  vatnsból skilgreint í 23. tölul. 1. gr. sem mannvirki, t.d. brunnar, eða virkjaðar lindir, eða náttúruleg vatnsleg þar sem vatn er tekið eða nytjað á staðnum. Af hálfu Orkustofnunar hefur verið vísað til þess að þar sem svo háttar til að grunnvatn streymir upp á yfirborð með náttúrulegum hætti, þ.e. í lindir, falli vatnstaka með þessu undir vatnalög en ekki auðlindalög. Til þess að nýtingin falli undir lög nr. 57/1998 þurfi sértæka meiriháttar mannvirkjagerð eða borun sem ætlað er til að koma vatni upp á yfirborðið.

Svo sem mál þetta var lagt fyrir Orkustofnun, verður að áliti úrskurðarnefndarinnar að fallast á sjónarmið stofnunarinnar og telja, með vísan til þeirra, að stofnuninni hafi verið heimilt að vísa frá umræddri umsókn um nýtingarleyfi skv. lögum nr. 57/1998. Verður því kröfu kæranda í máli þessu hafnað.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um að felld verði úr gildi ákvörðun Orkustofnunar frá 8. nóvember 2022 um að vatnstaka Vatnsveitufélags frístundalóðaeigenda í Indriðastaðalandi sé ekki leyfisskyld.

feb 16
Love0

98/2022 Leiðhamrar

Með

Árið 2023, fimmtudaginn 16. febrúar, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Borgartúni 21, Reykjavík. Þátt tóku Arnór Snæbjörnsson formaður, Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræð-ingur.

Fyrir var tekið mál nr. 98/2022, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 9. ágúst 2022 um að hafa ekki frekari afskipti af máli vegna girðingar á lóðamörkum Leiðhamra 52 og 54.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 7. september 2022, er barst nefndinni sama dag, kærir eigandi, Leiðhömrum 52, þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 9. ágúst 2022 að hafa ekki frekari afskipti af máli vegna girðingar á lóðarmörkum Leiðhamra 52 og 54. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg 13. september 2022.

Málavextir: Árið 2021 gerðu lóðarhafar Leiðhamra 52 og 54 í Reykjavík með sér munnlegt samkomulag um að reist yrði girðing á mörkum lóðanna. Með tölvupósti til umhverfis- og skipulagssviðs Reykjavíkurborgar óskaði kærandi eftir því að byggingarfulltrúi stöðvaði framkvæmdir á Leiðhömrum 54 þar sem hæð girðingar færi yfir leyfileg mörk. Barst honum svar frá borgaryfirvöldum 12. janúar 2022 þar sem fram kom að bréf yrði sent á lóðarhafa Leiðhamra 54 og honum gert að virða ákvæði byggingarreglugerðar. Í tölvupósti frá borgaryfirvöldum 31. s.m. kom fram að lóðarhafi Leiðhamra 54 ætlaði að leggja fram tillögu að lækkaðri girðingu á lóðarmörkum.

Kærandi sendi borgaryfirvöldum erindi 22. febrúar 2022 þess efnis að lóðarhafi Leiðhamra 54 hefði ekki staðið við að lækka girðinguna nema að hluta. Kærandi krafðist þess að Reykjavíkurborg hlutaðist til um aðgerðir þar sem ekki hefði verið staðið við samkomulag aðila. Ítrekaði kærandi erindi sitt 2. og 5. maí, 8. júní og 8. ágúst s.á. Með tölvupósti 9. ágúst 2022 var kæranda tilkynnt að umrædd girðing væri í samræmi við gr. 2.3.5. í byggingarreglugerð nr. 112/2012. Vegna hæðarmunar á lóðarmörkum skv. útgefnu lóðarblaði væri það mat byggingarfulltrúa að miða bæri við hæð girðingar þeim megin lóðarmarka sem liggi hærra í landi. Hygðist byggingarfulltrúi því ekki hafa frekari afskipti af málinu.

Málsrök kæranda: Kærandi bendir á að gr. 2.3.5. í byggingarreglugerð nr. 112/2012 tiltaki þau minniháttar mannvirki og framkvæmdir sem séu undanþegnar byggingarleyfi. Samkvæmt e-lið ákvæðisins séu skjólveggir og girðingar undanþegin byggingarleyfi í nánar tilgreindum tilvikum. Samkvæmt 3. mgr. gr. 7.2.3. reglugerðarinnar séu girðingar eða skjólveggir á lóðamörkum þó alltaf háðir samþykki beggja lóðarhafa, óháð hæð girðingar eða skjólveggjar. Skuli slíks samþykkis aflað áður en hafist sé handa við smíði girðingar eða skjólveggjar og sé ákvæðið fortakslaust.

Samkvæmt upphaflegu hæðarplani sé lóð Leiðhamra 52 1,3 m hærri en lóð Leiðhamra 54, en einnig sé nokkur hæðarmunur innan lóðar nr. 52 þannig að suðvestur og suðaustur-hlutar lóðarinnar séu lægri. Af þeirri ástæðu hafi verið gert ráð fyrir því í munnlegu samkomulagi lóðarhafa að girðingin myndi lækka til beggja enda. Girðingin í suðaustur, sem snúi að götu, hafi verið lækkuð af lóðarhafa Leiðhamra 54 til samræmis við upphaflegt munnlegt samkomulag og sé nú undir leyfilegum hæðarmörkum til að teljast undanþegin byggingarleyfi samkvæmt gr. 2.3.5. í byggingarreglugerð. Eftir standi staurarnir sem séu hærri en 1,8 m. Girðingin í suðaustur hafi þó ekki verið lækkuð að fullu til samræmis við munnlegt samkomulag. Þá sé girðingin til suðvesturs hærri en 1,8 miðað við hæð lóðar nr. 52. Samkvæmt fyrrnefndum e-lið gr. 2.3.5. í byggingarreglugerð sé hún því of há til þess að vera undanskilin byggingarleyfi, enda liggi umrædd girðing á mörkum lóða nr. 52 og 54. Ekki liggi fyrir samþykki kæranda um að svo há girðing verði reist og sé skilyrði 3. mgr. gr. 7.2.3. reglugerðarinnar ekki heldur uppfyllt.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Að mati borgaryfirvalda er umrædd girðing í samræmi við gr. 2.3.5. í byggingarreglugerð nr. 112/2012 og því hafi ekki verið ástæða til frekari afskipta í málinu af hálfu byggingarfulltrúa. Vegna hæðarmunar á lóðamörkum, sbr. útgefið hæðarblað, beri að miða við hæð girðingar þeim megin lóðamarka sem liggi hærra í landi. Það komi fram í skoðunarskýrslu byggingarfulltrúa, dags. 18. maí 2022.

Viðbótarathugasemdir: Kærandi mótmælir mælingu þeirri sem fjallað sé um í skoðunarskýrslu byggingarfulltrúa, dags. 18. maí 2022. Telji kærandi að notast hafi verið við grunnpunkta sem gefi ekki rétta mynd af hæð girðingarinnar. Hvorki kærandi né fulltrúi á hans vegum hafi verið viðstaddir mælinguna. Þá hafi honum ekki verið gefið færi á því að koma að athugasemdum sínum við þessa mælingu eða skoðunarskýrslu, hvorki á meðan skoðunin hafi farið fram né síðar í ferlinu. Kærandi hafi raunar ekki séð umrædda skoðunarskýrslu fyrr en með tölvupósti frá úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála 31. janúar 2023. Ákvörðun byggingarfulltrúa hafi þar af leiðandi verið tekin án þess að kæranda hafi verið gefinn kostur á því að tjá sig um þetta veigamikla atriði. Málsmeðferð hafi með þessu farið í bága við rannsóknarreglu 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 og 13. gr. sömu laga um andmælarétt. Að öðru leyti árétti kærandi fyrri málsrök sín um að ákvörðunin sé ekki í samræmi við ákvæði e-liðar gr. 2.3.5. og 3. mgr. gr. 7.2.3. byggingarreglugerðar nr. 112/2012.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík að hafna beitingu þvingunarúrræða vegna girðingar á lóðamörkum Leiðhamra 52 og 54.

 Það er hlutverk byggingarfulltrúa hvers sveitarfélags að hafa eftirlit með því að mannvirki og notkun þeirra sé í samræmi við útgefin leyfi og beita eftir atvikum þvingunarúrræðum, sbr. 55. og 56. gr. laga nr. 160/2010 um mannvirki. Er nánar kveðið á um það í 2. mgr. 55. gr. mannvirkjalaga að sé byggingarframkvæmd hafin án þess að leyfi sé fengið fyrir henni eða hún brjóti í bága við skipulag geti byggingarfulltrúi krafist þess að hið ólöglega mannvirki eða byggingarhluti sé fjarlægt. Þá er fjallað um aðgerðir til að knýja fram úrbætur í 56. gr. laganna. Er þar m.a. tekið fram í 1. mgr. ákvæðisins að sé ásigkomulagi, frágangi, umhverfi eða viðhaldi húss, annars mannvirkis eða lóðar ábótavant að mati byggingarfulltrúa eða frágangur ekki samkvæmt samþykktum uppdráttum, lögum, reglugerðum eða byggingarlýsingu, skuli gera eiganda eða umráðamanni eignarinnar aðvart og leggja fyrir hann að bæta úr því sem áfátt er. Sé það ekki gert er heimilt að beita dagsektum eða láta vinna verk á kostnað þess sem vanrækt hefur að vinna verkið, sbr. 2. og 3. mgr. nefnds lagaákvæðis.

Ákvörðun um beitingu nefndra þvingunarúrræða er háð mati stjórnvalds hverju sinni. Tekið er fram í athugasemdum með frumvarpi því sem varð að mannvirkjalögum að eðlilegt sé að ákvörðun um beitingu þvingunarúrræða sé metin í hverju tilviki, m.a. með tilliti til meðalhófs. Umræddum ákvæðum verður fyrst og fremst beitt sé það mat viðkomandi stjórnvalds að gengið sé gegn almannahagsmunum þeim er búa að baki mannvirkjalögum og skipulagslögum, svo sem skipulags-, öryggis og heilbrigðishagsmunum. Ekki verður talið að einstaklingum sé tryggður lögvarinn réttur til að knýja byggingaryfirvöld til beitingar þvingunarúrræða gagnvart þriðja aðila vegna einkaréttarlegra hagsmuna, enda eru þeim tryggð önnur réttarúrræði til að verja slíka hagsmuni. Þótt beiting sé háð mati stjórnvalds þarf ákvörðun að vera studd efnislegum rökum.

Auk mannvirkja taka lög nr. 160/2010 m.a. til gróðurs á lóðum, frágangs og útlits lóða og til girðinga í þéttbýli, sbr. 1. mgr. 2. gr. laganna. Á grundvelli 60. gr. sömu laga hefur verið sett byggingarreglugerð nr. 112/2012 þar sem nánar er kveðið á um framkvæmd þeirra og er þar m.a. að finna ákvæði um girðingar. Í gr. 7.2.3. reglugerðarinnar er kveðið á um að hæð girðinga á lóðum skuli vera í samræmi við skipulagsskilmála og afla skuli byggingarleyfis nema framkvæmdirnar séu undanþegnar slíku leyfi. Þá sé girðing eða skjólveggur á mörkum lóða alltaf háður samþykki beggja lóðarhafa óháð hæð girðingar eða skjólveggjar og leita skuli samþykkis áður en hafist sé handa við smíði girðingar eða skjólveggjar. Í gr. 2.3.5. reglugerðarinnar er mælt fyrir um minniháttar mannvirkjagerð sem undanþegin er byggingarleyfum enda sé hún í samræmi við deiliskipulag og önnur ákvæði reglugerðarinnar. Samkvæmt e-lið ákvæðisins er lóðarhöfum samliggjandi lóða heimilt án byggingarleyfis að reisa girðingar eða skjólveggi allt að 1,8 m að hæð á lóðarmörkum, enda leggi þeir fram hjá leyfisveitanda undirritað samkomulag þeirra um framkvæmdina. Miða skal við jarðvegshæð lóðar sem hærri er ef hæðarmunur er á milli lóða á lóðarmörkum.

Hin kærða ákvörðun um að hafa ekki frekari afskipti af málinu var studd þeim rökum að umrædd girðing væri í samræmi við gr. 2.3.5. í byggingarreglugerð. Vegna hæðarmunar á lóðamörkum, sbr. útgefið hæðarblað, bæri að miða við hæð girðingar þeim megin lóðarmarka sem lægi hærra í landi. Meðal gagna í máli þessu er skoðunarskýrsla starfsmanna borgaryfirvalda, dags. 18. maí 2022. Í henni kemur fram að kvörtun hafi borist frá eiganda Leiðhamra nr. 52 um að girðing á lóðarmörkum við lóð nr. 54 væri of há og ekki í samræmi við ákvæði byggingarreglugerðar. Í kvörtuninni hefði komið fram að samkomulag væri milli aðila um að setja upp girðingu á lóðamörkum en hæð hennar væri umfram 1,80 m. Farið hefði verið á vettvang og mæling framkvæmd. Girðingin hafi hæst reynst vera 1,77 m. Samkvæmt því sé girðingin undanþegin byggingarleyfi, sbr. greint ákvæði reglugerðarinnar.

Þótt munnlegt samkomulag hafi verið um framkvæmdina uppfyllti það ekki þær formkröfur sem gerðar eru í áðurnefndum e-lið gr. 2.3.5., sbr. og 3. mgr. gr. 7.2.3. í byggingarreglugerð. Í því ljósi hefði byggingarfulltrúa verið rétt að beina því til lóðarhafa að samkomulagið yrði gert skriflegt svo leggja mætti réttan grundvöll að rannsókn málsins. Hefði byggingafulltrúa því verið rétt að rannsaka málið betur að þessu leyti til. Hvað sem þessu líður hafa stjórnvöld við matskenndar ákvarðanir sem þessar alla jafna nokkuð svigrúm. Er og til þess að líta að þvingunarúrræðum mannvirkjalaga verður, sem svo áður segir, fyrst og fremst beitt til gæslu almannahagsmuna. Að þessu virtu verður framangreindu mati byggingarfulltrúa ekki hnekkt.

Með vísan til þess sem að framan er rakið eru ekki efni til að raska gildi hinnar kærðu ákvörðunar.

 Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um að felld verði úr gildi ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 9. ágúst 2022 um að hafa ekki frekari afskipti af máli vegna girðingar á lóðamörkum Leiðhamra 52 og 54.

feb 14
Love0

14/2023 Presthús

Með

Árið 2023, þriðjudaginn 14. febrúar, tók Arnór Snæbjörnsson, formaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, með heimild í 3. mgr. 3. gr. laga nr. 130/2011, fyrir:

Fyrir var tekið mál nr. 14/2023, kæra á ákvörðun borgarstjórnar Reykjavíkur frá 6. desember 2022, um að samþykkja deiliskipulag fyrir jörðina Presthús, Kjalarnesi.

 Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 16. janúar 2023, er barst nefndinni sama dag, kærir eigandi jarðarinnar Brautaholts 1, Kjalarnesi, þá ákvörðun borgarstjórnar Reykjavíkur frá 6. desember 2023 að samþykkja deiliskipulag fyrir jörðina Presthús, Kjalarnesi. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi og til vara að sá hluti deiliskipulagsins sem heimili umferð að Presthúsum um veg í landi Brautarholts 1, án samþykkis eiganda, verði felldur úr gildi.

Málsatvik og rök: Að undangenginni auglýsingu samkvæmt 1. mgr. 41. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 samþykkti borgarráð Reykjavíkur hinn 24. nóvember 2022 deiliskipulag fyrir jörðina Presthús. Var málinu vísað til endanlegrar afgreiðslu borgarstjórnar sem staðfesti niðurstöðu borgarráðs á fundi sínum 6. desember 2022. Í hinu kærða deiliskipulagi fólust áform um íbúðarhús, dvalar- og vinnuaðstöðu fyrir listamenn o.fl. Lýst var aðkomuvegi, gönguleiðum, byggingarreitur var staðsettur og skilmálar settir fyrir uppbyggingu svæðisins.

Kærandi vísar til þess að samkvæmt deiliskipulaginu sé gert ráð fyrir að aðkoma að Presthúsum verði um veg sem liggi í gegnum eignarjörð hans Brautarholt 1. Samþykki landeiganda sé forsenda þess að heimilt sé að nýta veginn sem aðkomuveg, en það liggi ekki fyrir.

Samkvæmt upplýsingum frá Reykjavíkurborg bíður deiliskipulagið afgreiðslu Skipulagsstofnunar og hefur ekki verið birt í B-deild Stjórnartíðinda.

Niðurstaða: Samkvæmt 1. mgr. 42. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 skal senda Skipulagsstofnun deiliskipulag sem samþykkt hefur verið af sveitarstjórn og samantekt um málsmeðferð ásamt athugasemdum og umsögnum um þær innan sex mánaða frá því að frestur til athugasemda rann út. Þá skal birta auglýsingu um samþykkt deiliskipulags í B-deild Stjórnartíðinda, en fyrr tekur það ekki gildi. Samkvæmt 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála telst kærufrestur frá birtingu ákvörðunar sæti hún opinberri birtingu. Hin umdeilda deiliskipulagsbreyting hefur ekki verið birt í B-deild Stjórnartíðinda. Liggur því ekki fyrir kæranleg ákvörðun í kærumáli þessu og verður því vísað frá úrskurðarnefndinni.

 Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.