Skip to main content
Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála
des 22
Love0

78/2005 Háteigsvegur

Með

Ár 2005, miðvikudaginn 7. desember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ásgeir Magnússon héraðsdómari.

Fyrir var tekið mál nr. 78/2005, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 20. september 2005 um að veita leyfi fyrir byggingu einnar hæðar með þremur íbúðum og rishæðar með þremur íbúðum ásamt hanabjálka ofan á húsið að Háteigsvegi 3 í Reykjavík ásamt breytingu á notkun annarrar hæðar úr atvinnuhúsnæði í þrjár íbúðir, auk leyfis fyrir byggingu svala á austur- og norðurhlið hússins.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 15. október 2005, er barst nefndinni hinn 17. sama mánaðar, kæra P og M, íbúar að Rauðarárstíg 41 í Reykjavík, þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 20. september 2005 að veita leyfi fyrir byggingu einnar hæðar með þremur íbúðum og rishæðar með þremur íbúðum ásamt hanabjálka ofan á húsið að Háteigsvegi 3 í Reykjavík ásamt breytingu á notkun annarrar hæðar úr atvinnuhúsnæði í þrjár íbúðir, auk leyfis fyrir byggingu svala á austur- og norðurhlið hússins.  Ákvörðunin var staðfest í borgarráði hinn 22. september 2005.

Gera kærendur þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.  Var jafnframt höfð uppi krafa um stöðvun framkvæmda meðan beðið væri efnisniðurstöðu í málinu og var kveðinn upp úrskurður til bráðabirgða um þá kröfu hinn 27. október sl., þar sem framkvæmdir samkvæmt hinu kærða leyfi voru stöðvaðar vegna álitaefna varðandi bílastæði, grenndaráhrif og skipulagsskyldu.

Málavextir:  Íbúð kærenda er í fjölbýlishúsi að Rauðarárstíg 41 sem stendur samhliða á bak við og norðan megin við húsið að Háteigsvegi 3, sem er að stærstum hluta tveggja hæða.  Ekki liggur fyrir deiliskipulag er tekur til umræddra lóða.

Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 1. mars 2005 var tekin fyrir fyrirspurn um hvort leyft yrði að byggja tvær hæðir og ris auk hanabjálka ofan á húsið á lóðinni nr. 3 við Háteigsveg og var erindinu vísað til skipulagsfulltrúa.  Skipulagsfulltrúi afgreiddi fyrirspurnina hinn 12. apríl 2005 á þann veg að ekki væri lagst gegn hækkun hússins um eina hæð og ris.

Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa hinn 5. júlí 2005 var byggingarleyfisumsókn, sem sniðin var að fyrrgreindri afstöðu skipulagsfulltrúa, tekin fyrir þar sem jafnframt var sótt um leyfi til að breyta atvinnuhúsnæði á annarri hæð hússins í þrjár íbúðir og koma fyrir þremur íbúðum á þriðju hæð og þremur á fjórðu hæð og gerð svala á austur- og norðurhlið og að steina húsið að utan með ljósri steiningu.  Var málinu vísað til skipulagsfulltrúa til ákvörðunar um grenndarkynningu.  Samþykkti skipulagsfulltrúi, á fundi sínum hinn 8. júlí 2005 að grenndarkynna umsóknina fyrir hagsmunaaðilum að Þverholti 30 og 32, Rauðarárstíg 41 og Háteigsvegi 1, 2, 4, 6 og 8.

Grenndarkynning stóð yfir frá 14. júlí til 11. ágúst 2005 og komu fram athugasemdir frá nágrönnum að Þverholti 30 og 32, Rauðarárstíg 41 og Háteigsvegi 4 þar sem kynntri umsókn var mótmælt.
 
Erindið var á næstu vikum til umfjöllunar hjá skipulags- og byggingaryfirvöldum Reykjavíkur þar sem sjónum var einkum beint að fyrirhugaðri hækkun hússins og bílastæðamálum og urðu lyktir málsins þær að skipulagsráð samþykkti umsóknina fyrir sitt leyti hinn 14. september 2005 samkvæmt breyttum teikningum, dags. 8. september 2005, þar sem mænishæð hússins hafði verið lækkuð um 1,5 metra.  Var málinu vísað til afgreiðslu byggingarfulltrúa sem samþykkti umsóknina á fundi sínum hinn 20. september 2005 og staðfesti borgarráð þá ákvörðun hinn 22. sama mánaðar.  Kærendur skutu veitingu byggingarleyfsins til úrskurðarnefndarinnar eins og að framan greinir.

Málsrök kærenda:  Kærendur bera fyrir sig að hækkun umrædds húss sé óhófleg og muni hindra birtuflæði og valda því að suðurhlið húss þeirra verði í stöðugum skugga.  Muni breytingin skerða nýtingarmöguleika og rýra verðgildi eigna þeirra.  Fjölgun bílastæða norðan við Háteigsveg 3 og aukin umferð allan sólarhringinn sem fylgi níu íbúðum muni valda auknum hávaða milli húsanna en til þessa hafi umferð vegna starfsemi að Háteigsvegi 3 aðeins verið að degi til.  Þá muni tvöfalt fyrirkomulag á sorphirðu fyrir íbúðir annars vegar og atvinnuhúsnæði hins vegar auka á ónæðið.  Þá skilji kærendur það svo að lóðamörk að Háteigsvegi 1 og 3 verði að einhverju leyti opin og verði unnt að aka milli húsanna og muni ónæði gagnvart kærendum margfaldast.

Málsrök Reykjavíkurborgar:  Af hálfu Reykjavíkurborgar er gerð sú krafa að hið kærða byggingarleyfi standi óraskað.  Ítarleg grenndarkynning hafi átt sér stað á fyrirhuguðum framkvæmdum.  Umbeðin hækkun hússins að Háteigsvegi 3 sé í samræmi við næsta umhverfi og götumyndir Þverholts og Háteigsvegar og umferð muni ekki aukast að neinu ráði.  Komið hafi verið til móts við framkomin andmæli á kynningartíma umsóknarinnar með því að mænishæð umrædds húss hafi verið lækkuð um 1,5 metra frá kynntri tillögu og létt hafi verið á þaki austur- og vesturhliða, þannig að skuggavarps muni ekki gæta á neðri hæðum húss kærenda um miðjan dag á jafndægrum.  Grenndaráhrif heimilaðra framkvæmda séu ekki meiri en almennt megi búast við á miðborgarsvæði (sic), en geti kærendur sannað að svo sé yrði þeim bættur skaðinn skv. 33. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.

Í kjölfar bráðabirgðaúrskurðar í málinu um stöðvun framkvæmda sendi Reykjavíkurborg úrskurðarnefndinni viðbótargreinargerð vegna þeirra álitaefna sem reifuð voru í þeim úrskurði.

Þar kemur fram að samkvæmt uppdráttum sé gert ráð fyrir níu íbúðum í húsinu að Háteigsvegi 3 sem allar séu stærri en 80 fermetrar.  Þrjár af þeim íbúðum séu tilkomnar vegna breyttrar nýtingar 500 fermetra atvinnuhúsnæðis á annarri hæð. Samkvæmt 64. gr. byggingarreglugerðar ættu að fylgja íbúðunum 12 bílastæði en hafa verði í huga að bílastæðainneign hins breytta 500 fermetra atvinnuhúsnæðis séu 10 bílastæði.  Þar myndist því inneign upp á fjögur bílastæði sem eðlilegt sé að telja með þeim íbúðum sem bætist í húsið.  Atvinnuhúsnæði á 1. hæð sé um 370 fermetra og reiknist eitt bílastæði á hverja 50 fermetra eða samtals 7,4 bílastæði. Samtals þyrftu því að vera 21,4 bílastæði á lóðinni samkvæmt tilvitnuðu ákvæði byggingarreglugerðar en samkvæmt 6. gr. reglna um bílastæðagjald þurfi ekki að fjölga stæðum fyrir þann hluta húsnæðisins sem breytt er í íbúðarhúsnæði.

Hluti bílastæða sé utan lóðar, en samkvæmt 11. gr. reglna um bílastæðagjald sé heimilt að samþykkja slíkt fyrirkomulag, enda sé gangstétt innan lóðar.

Það sé hinsvegar álit Reykjavíkurborgar að heimilt hafi verið að samþykkja eitt bílastæði fyrir hverja íbúð og eitt bílastæði fyrir hverja 50 fermetra atvinnuhúsnæðis í máli þessu.  Ástæðan sé sú að árið 1986 hafi verið samþykkt bygging fjölbýlishúsa, Egilsborga, á Rauðarárstíg 35-41 og Þverholti 20-32.  Þessi hús séu að mestu fjórar hæðir og ris, en að hluta þrjár hæðir og ris.  Gert hafi verið ráð fyrir einu bílastæði fyrir hverja íbúð.

Á umræddum reitum sé krafist eins bílastæðis fyrir hverja íbúð vegna hinnar miklu uppbyggingar íbúðarhúsnæðis á næsta reit til austurs, milli Þverholts og Einholts.  Í samræmi við þessar kröfur og með hliðsjón að jafnræði þyki ekki rétt að krefjast nema eins bílastæðis fyrir hverja íbúð vegna hækkunar hússins að Háteigsvegi 3.  Árið 1996 hafi verið samþykkt í byggingarnefnd lóðarmynd (afstöðumynd) fyrir umrædda lóð þar sem gert hafi verið ráð fyrir 20 bílastæðum á lóðinni.

Komist úrskurðarnefndin að þeirri niðurstöðu að fella beri niður byggingarleyfið í máli þessu sé það álit Reykjavíkurborgar að heimilt sé, með vísan til reglna um bílastæðagjald, sbr. 54. gr. skipulags- og byggingarlaga og gr. 28 og 64.10 í byggingarreglugerð, að láta greiða fyrir þau stæði sem ekki er hægt að gera á lóðinni.
 
Nú sé gert ráð fyrir 17 bílastæðum á lóðinni en samkvæmt framansögðu sé ekki tilefni til að gera kröfur um fjölgun þeirra.

Umdeildur reitur teljist vera fullbyggður og því ekki ástæða til að vinna deiliskipulag fyrir reitinn í heild sinni vegna umsóknar um hækkun hússins að Háteigsvegi 3. Umbeðin hækkun sé í fullu samræmi við hæð annarra húsa á reitnum og hið sama eigi við um reitinn næst fyrir norðan.  Ekki sé heldur talið æskilegt að vinna deiliskipulag fyrir eina lóð.  Í ljósi aðstæðna hafi því verið talið heimilt að grenndarkynna byggingarleyfisumsókn þá sem fjallað sé um í máli þessu.

Andmæli byggingarleyfishafa:  Vakin er athygli á því að kærendur búi í endaíbúð, sem snúi að Rauðarárstíg, gegnt Háteigsvegi 1, og gæti því ekki skuggavarps við íbúð kærenda frá húsinu að Háteigsvegi 3.  Bílastæðum verði ekki fjölgað að norðanverðu við Háteigsveg 3 andspænis lóðinni að Rauðarárstíg 41 og rekstrareiningum í húsinu fjölgi aðeins um fjórar til fimm við heimilaða breytingu hússins.  Þá sé ekki rétt, sem kærendur haldi fram, að opnað verði fyrir umferð á milli húsanna að Háteigsvegi 1 og 3.

Úrskurðarnefndin kynnti sér staðhætti á vettvangi hinn 17. nóvember 2005.

Niðurstaða:  Umrætt svæði hefur ekki verið deiliskipulagt og er hið kærða byggingarleyfi því veitt með grenndarkynningu skv. 3. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Í gildandi aðalskipulagi er svæðið skilgreint sem íbúðarbyggð.  Kærendur búa í fjölbýlishúsinu að Rauðarárstíg 41, sem reist var á bak við húsið að Háteigsvegi 3, og geta breytingar og framkvæmdir samkvæmt hinu kærða byggingarleyfi haft áhrif á grenndarhagsmuni þeirra.  Verða þeir því taldir eiga kæruaðild í máli þessu. 

Í skipulagsreglugerð nr. 400/1998 og byggingarreglugerð nr. 441/1998 eru settar fram ýmsar kröfur er taka til íbúðarhúsnæðis og íbúðarbyggðar.  Í byggingarreglugerð, gr. 92.1, er kveðið á um að íbúðir skuli þannig hannaðar að þær njóti fullnægjandi dagsbirtu og henti sem best til sinna nota og í gr. 104.1, er tekur til fjölbýlishúsa, er áréttað að staðsetning vistarvera skuli taka mið af dagsbirtu og útsýni.  Þá segir í skipulagsreglugerð, gr. 4.2.2, 4. mgr., að við deiliskipulagningu íbúðarsvæða skuli þess jafnan gætt að í íbúðum og á lóðum íbúðarhúsa sé sem best hægt að njóta sólar, útsýnis, skjóls og friðsældar.  

Með hinu kærða byggingarleyfi er heimilað að tvöfalda hæð meginhluta hússins að Háteigsvegi 3 í rúma 14 metra og er gert ráð fyrir svölum á norðurhlið hússins gegnt svölum á suðurhlið fjölbýlishússins að Rauðarárstíg 41 þar sem kærendur búa.  Fyrir liggur að umdeild hækkun hússins mun auka skuggavarp umtalsvert gagnvart húsi kærenda vegna nálægðar og afstöðu húsanna.  Þá eykur staðsetning svala innsýn milli húsanna.  Fer umrætt byggingarleyfi að þessu leyti gegn markmiðum áðurnefndra ákvæða skipulags- og byggingarreglugerða.

Í gr. 64.3 og 64.4 byggingarreglugerðar er kveðið á um að fjöldi bílastæða skuli að lágmarki vera tvö stæði á lóð fyrir hverja íbúð sem er stærri en 80 fermetrar.  Fjölbýlishúsum með sex íbúðum eða fleiri skal auk þess fylgja eitt gestabílastæði sem henti þörfum fatlaðra.  Atvinnuhúsnæði, öðru en verslunar-, þjónustu- eða skrifstofuhúsnæði, skal fylgja a.m.k. eitt bílastæði fyrir hverja 50 fermetra húsnæðis.  Þá segir í 16. kafla Aðalskipulags Reykjavíkur 2001-2024 um bílastæði að miðað við umferðarspár og aukna bílaeign sé ljóst að framfylgja þurfi ítrustu kröfum skipulagsreglugerðar um bílastæði í flestum tilvikum.

Samkvæmt aðaluppdrætti byggingarleyfisins tilheyra húsinu sex bílastæði innan lóðar að Háteigsvegi 3 og ellefu stæði við götu, þar af tvö fyrir fatlaða, eða samtals sautján bílastæði.  Með hinu umdeilda leyfi eru heimilaðar níu íbúðir í húsinu með breytingu annarrar hæðar og byggingu þeirrar þriðju auk rishæðar og eru allar íbúðirnar stærri en 80 fermetrar.  Auk fyrirhugaðra íbúða er í húsinu 370 fermetra atvinuhúsnæði á fyrstu hæð.  Til þess að uppfylla lágmarkskröfur byggingarreglugerðar um fjölda bílastæða þyrftu að fylgja húsinu a.m.k. 26 stæði.  Ekki er unnt að víkja frá þessum lágmarkskröfum um bílastæði nema í deiliskipulagi, sbr. 6. mgr. gr. 3.1.4 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998, enda sé sýnt fram á að bílastæðaþörf sé minni eða unnt sé að uppfylla hana með öðrum hætti.  Sömu sjónarmið eru uppi í gr. 64 í byggingarreglugerð nr. 441/1998 sem heimilar í gr. 64.9 að bílastæðum sé komið fyrir á annarri lóð í sama hverfi, sem nýtist viðkomandi húsi, ef ekki verði komið fyrir á lóð nægjanlegum fjölda bílastæða.  Þessi undantekningarákvæði eiga ekki við um hið kærða byggingarleyfi og ekki verður frávik frá lágmarksfjölda bílastæða réttlætt með framkvæmd í tíð eldri reglna eða með hliðsjón af forsögn að deiliskipulagi fyrir nágrenni umrædds svæðis, sem ekki hefur öðlast gildi.  Skortir því verulega á að fullnægt hafi verið kröfum um lágmarksfjölda bílastæða fyrir húsið við útgáfu hins umdeilda byggingarleyfis.

Þá er það niðurstaða úrskurðarnefndarinnar að heimiluð stækkun og notkunarbreyting hússins að Háteigsvegi 3 sé þess eðlis að ekki hafi verið heimilt að beita undanþáguheimild 3. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 um grenndarkynningu byggingarleyfis á ódeiliskipulögðum svæðum í stað deiliskipulagsgerðar í samræmi við meginreglu 2. mgr. ákvæðisins.  Fyrrgreind hækkun húss og tilkoma níu nýrra íbúða á reit, sem þegar er þéttbyggður, hefur í för með sér töluverð áhrif á byggð þá sem fyrir er, svo sem vegna skuggavarps, umferðar og bílastæðamála, en að þessum atriðum er hugað við deiliskipulagsgerð skv. 2. mgr. gr. 5.4.2 í skipulagsreglugerð. 

Að virtum áðurnefndum grenndaráhrifum, reglum um fjölda bílastæða og 23. gr. skipulags- og byggingarlaga eins og hún hefur verið skýrð, þykir rétt að verða við kröfu um ógildingu hins kærða byggingarleyfis.

Úrskurðarorð:

Byggingarleyfi, sem veitt var af byggingarfulltrúanum í Reykjavík hinn 20. september 2005 og staðfest af borgarráði hinn 22. sama mánaðar, fyrir framkvæmdum að Háteigsvegi 3 í Reykjavík er fellt úr gildi.

 

___________________________ 
Hjalti Steinþórsson

 
_____________________________         ____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                  Ásgeir Magnússon

 

des 22
Love0

61/2005 Skeifan

Með

Ár 2005, miðvikudaginn 7. desember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ásgeir Magnússson héraðsdómari.

Fyrir var tekið mál nr. 61/2005, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 19. júlí 2005 um að veita byggingarleyfi fyrir bensínafgreiðslustöð með fjórum sjálfsafgreiðsludælum og stakstæðu verðskilti á lóðinni nr. 5 við Skeifuna í Reykjavík.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 8. ágúst 2005, er barst nefndinni 9. sama mánaðar, kærir Hanna Lára Helgadóttir hrl., f.h. húsfélagsins Skeifunnar 3, Reykjavík þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík að veita byggingarleyfi fyrir bensínafgreiðslustöð á lóðinni nr. 5 við Skeifuna.  Hin kærða ákvörðun var staðfest í borgarráði í umboði borgarstjórnar Reykjavíkur hinn 21. júlí 2005.

Kærandi krefst þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.

Jafnframt krafðist kærandi þess að framkvæmdir, sem hafnar væru við byggingu bensínstöðvarinnar yrðu stöðvaðar meðan málið væri til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni.  Var þeirri kröfu hafnað með úrskurði uppkveðnum 18. ágúst 2005.   

Málsatvik:  Haustið 2004 var leitað afstöðu skipulags- og byggingarnefndar til þess hvort leyft yrði að reisa bensínsjálfsafgreiðslu á lóð nr. 5 við Skeifuna.  Tók nefndin jákvætt í erindið og lét umsækjandinn því vinna tillögu að breytingu á deiliskipulagi lóðarinnar þar sem gert var ráð fyrir bensínafgreiðslunni.  Tillagan var fyrst tekin fyrir þann 8. október 2004 á fundi skipulagsfulltrúa og á fundi skipulags- og byggingarnefndar þann 15. desember s.á.  Vísaði nefndin tillögunni til kynningar í samgöngunefnd og umhverfis- og heilbrigðisnefnd.  Að þeirri kynningu lokinni var ákveðið að auglýsa tillöguna.

Snemma árs 2005 var auglýst tillaga að breytingu á deiliskipulagi þar sem gert var ráð fyrir að reisa mætti sjálfsafgreiðslustöð fyrir bifreiðaeldsneyti á lóðinni nr. 5 við Skeifuna í Reykjavík.  Var tillagan í auglýsingu til 8. apríl 2005 og bárust allmargar athugasemdir, m.a. frá eigendum eignarhluta að Skeifunni 3.  Í umsögn skipulagsfulltrúa um framkomnar athugasemdir, dags. 2. maí 2005, var gerð tillaga að breytingum á skipulagstillögunni til að koma til móts við athugasemdir.  Var lagt til að byggingarreitur ofanjarðar fyrir bensíndælur yrði færður frá lóðamörkum og að sett yrði í skilmála deiliskipulagsins að ekki mætti vera þak yfir dælum né óþarfa skilti við stöðina.  Var auglýst tillaga samþykkt á fundi skipulagsráðs hinn 18. maí 2005 með þeim breytingum sem fram komu í umsögn skipulagsfulltrúa.  Staðfesti borgarráð þessa samþykkt skipulagsráðs á fundi sínum þann 26. maí 2005.  Skipulagstillagan hlaut lögboðna afgreiðslu Skipulagsstofnunar og var auglýsing um gildistöku hennar birt í B-deild Stjórnartíðinda þann 14. júlí 2005.  Hafði kærandi þá þegar skotið skipulagsákvörðuninni til úrskurðarnefndarinnar með bréfi, dags. 22. júní 2005.

Þann 19. júlí 2005 var tekin fyrir á embættisafgreiðslufundi byggingarfulltrúa umsókn um leyfi til að koma fyrir bensínafgreiðslustöð með fjórum sjálfsafgreiðsludælum á lóðinni nr. 5 við Skeifuna.  Jafnframt var sótt um leyfi fyrir 6 metra háu stakstæðu verðskilti við innkeyrslu á lóðina.  Umsóknin var samþykkt á fundinum með eftirfarandi bókun: 

„Samþykkt. Samræmist ákvæðum laga nr. 73/1997.  Frágangur á lóðamörkum verði gerður í samráði við lóðarhafa aðliggjandi lóða.  Áskilin lokaúttekt byggingarfulltrúa.  Áskilið samþykki heilbrigðiseftirlits.

Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa þann 5. júlí s.l., var samþykkt byggingarleyfi fyrir húsfélagið Skeifunni 5 um byggingu bensínsjálfsafgreiðslustöðvar á lóðinni nr. 5 við Skeifuna.  Þegar sú samþykkt var gerð var ekki búið að staðfesta deiliskipulag á reitnum með birtingu í Stjórnartíðindum.

Vegna þessa er umrædd samþykkt felld úr gildi en málið nú samþykkt þar sem formskilyrðum hefur verið fullnægt með birtingu auglýsingar í B-deild Stjórnartíðinda hinn 14. júli s. l.“

Eins og áður er rakið var ofangreind ákvörðun byggingarfulltrúa einnig kærð til úrskurðarnefndarinnar með bréfi, dags. 8. ágúst 2005, og þess krafist að byggingarleyfið yrði fellt úr gildi.

Málsrök kæranda:  Af hálfu kæranda er vísað til þess að hið umdeilda byggingarleyfi eigi stoð í skipulagi sem breytt hafi verið og hafi kærumál um lögmæti breytingarinnar verið til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni.  Sé því haldið fram að skipulagsbreytingin hafi farið í bága við aðalskipulag Reykjavíkurborgar og að auki hafi verið verulegir ágallar á málsmeðferð skipulagsyfirvalda þegar skipulaginu hafi verið breytt.  Rekstri bensínstöðvar fylgi óhjákvæmilega aukin umferð, slysahætta og mengun, sem allt gangi gegn lögvörðum hagsmunum kæranda.  Loks dregur kærandi í efa að umdeilt byggingarleyfi uppfylli ákvæði byggingarreglugerðar sem og ákvæði reglna um heilbrigðiseftirlit, brunavarnir og mengunarvarnir.  Sérstaklega sé á það bent að það skilyrði hafi verið fyrir byggingarleyfinu að leyfishafi hefði samráð við aðra lóðarhafa um frágang á lóðamörkum.  Hann hafi þrátt fyrir þetta hvorki haft samráð né gert nokkurt samkomulag við eigendur fasteignarinnar nr. 3 við Skeifuna.

Málsrök borgaryfirvalda:  Af hálfu borgaryfirvalda er því haldið fram að ákvarðanir um hina umdeildu skipulagsbreytingu og byggingarleyfi hafi verið teknar að vel ígrunduðu máli og að undirbúningur umræddra ákvarðana hafi í alla staði verið í samræmi við lög.  Komið hafi verið til móts við athugasemdir er gerðar hafi verið við skipulagstillöguna og hafi henni verið breytt til hagsbóta fyrir nágranna, þar á meðal kæranda.  Tillögunni hafi þó ekki verið breytt í grundvallaratriðum og hafi því ekki verið skylt að auglýsa hana að nýju.  Samþykkt skipulagsráðs hafi hlotið lögboðna staðfestingu borgarráðs og verið afgreidd af Skipulagsstofnun og auglýst í B-deild Stjórnartíðinda svo sem lögskylt sé.  Ekki hafi verið sýnt fram á að annmarkar séu á umræddri skipulagstillögu eða byggingarleyfi er leitt geti til ógildingar og beri því að hafna kröfu kæranda. 

Hvað varði byggingarleyfi vegna bensínstöðvarinnar að Skeifunni 5 þá geri kærandi ekki neinar efnislegar athugasemdir við það, þrátt fyrir kröfu um ógildingu þess, né bendi hann á nein atriði sem leitt geti til ógildingar þess.  Varðandi yfirlýsingu lögmanns kæranda þess efnis að ekki hafi verið haft samráð við eigendur Skeifunnar 3 um frágang á lóðamörkum þá skuli bent á að ekkert komi fram í samþykktum aðaluppdráttum, sem bendi til þess að raska þurfi lóðamörkum, enda dælurnar staðsettar 6 metrum frá þeim.  Bókun byggingarfulltrúa feli einungis í sér að samráð þurfi að hafa við kæranda ef einhverja breytingu þurfi að gera á lóðamörkum vegna framkvæmdanna.  Valdi sú skylda framkvæmdaraðila að sjálfsögðu ekki ógildingu byggingarleyfis.

Af hálfu byggingarleyfishafa er kröfum kæranda mótmælt.  Byggir hann á sömu eða svipuðum sjónarmiðum og borgaryfirvöld, sem þegar hafa verið rakin.

Aðilar hafa fært fram frekari rök fyrir sjónarmiðum sínum í málinu, sem ekki þykir ástæða til að rekja nánar en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn málsins.

Niðurstaða:  Eins og að framan er rakið er í máli þessu krafist ógildingar byggingarleyfis sem heimilar að reisa sjálfsafgreiðslustöð fyrir bifreiðaeldsneyti að Skeifunni 5 í Reykjavík.  Hefur kærandi aðallega byggt á því að ógilda beri breytingu þá á deiliskipulagi sem hafi verið undanfari og forsenda fyrir útgáfu hins umdeilda byggingarleyfis.

Með ítarlegum úrskurði uppkveðnum fyrr í dag hefur úrskurðarnefndin hafnað kröfu kæranda um ógildingu umræddrar skipulagsbreytingar.  Verður hið kærða byggingarleyfi því ekki ógilt með þeim rökum að skipulagslegar forsendur skorti.

Kærandi hefur ekki bent á neina tiltekna ágalla á byggingarleyfinu og ekki verður fallist á að skilyrði um samráð um frágang á lóðamörkum geti komið til álita sem ógildingarástæða í máli þessu enda óvíst að nokkuð hafi reynt á umrætt skilyrði.  Ekki hafa heldur komið fram neinar ábendingar um að umdeilt mannvirki hafi haft í för með sér einhver vandkvæði þrátt fyrir að allangt sé síðan það var reist og rekstur stöðvarinnar hafinn.  Verður kröfum kæranda því hafnað með vísan til þess sem að framan er rakið.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist vegna mikilla anna hjá úrskurðarnefndinni.

Úrskurðarorð:

Kröfu kæranda um ógildingu á hinu kærða byggingarleyfi fyrir bensínafgreiðslustöð á lóðinni nr. 5 við Skeifuna í Reykjavík er hafnað.

 

_______________________________
Hjalti Steinþórsson

 

______________________________          _____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                     Ásgeir Magnússon       

 

 

des 22
Love0

76/2005 Hamrahlíð

Með

Ár 2005, föstudaginn 25. nóvember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ásgeir Magnússson héraðsdómari.

Fyrir var tekið mál nr. 76/2005, kæra fjögurra íbúa og eigenda fasteigna við Stigahlíð í Reykjavík á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 11. október 2005 um að veita leyfi til að byggja tveggja hæða steinsteypta viðbyggingu við austurhlið Menntaskólans við Hamrahlíð fyrir íþróttir ásamt ellefu kennslustofum og bókasafni.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 14. október 2005, er barst nefndinni sama dag, kærir Hróbjartur Jónatansson hrl., f.h. Ó, Stigahlíð 50, Ó og Þ, Stigahlíð 56 og H, Stigahlíð 60, Reykjavík, þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík að veita leyfi til að byggja tveggja hæða steinsteypta viðbyggingu við austurhlið Menntaskólans við Hamrahlíð fyrir íþróttir ásamt ellefu kennslustofum og bókasafni.  Krefjast kærendur ógildingar hins kærða byggingarleyfis.

Málsatvik:   Mál þetta á sér þann aðdraganda að í ársbyrjun 2005 var auglýst tillaga að deiliskipulagi lóðar Menntaskólans við Hamrahlíð.  Bárust fjölmargar athugasemdir við tillöguna þar á meðal frá kærendum.  Var m.a. bent á að við sölu lóða við Stigahlíð hefði kaupendum verið kynnt deiliskipulag skólalóðarinnar, þar sem gert hefði verið ráð fyrir byggingum sunnan við núverandi skólahús.  Í ljósi þessara athugasemda munu borgaryfirvöld hafa látið fara yfir skipulagsmál lóðarinnar og kemur fram í umsögn borgaryfirvalda í máli þessu að þá hafi fundist nýrra deiliskipulag, frá árinu 1990, sem gert hafi ráð fyrir viðbyggingum austan við skólahúsið.  Í ljósi þessara nýju upplýsinga var ákveðið að auglýsa tillögu að breytingu á eldra deiliskipulagi.  Bárust enn athugasemdir frá nágrönnum.  Einhverjar breytingar munu hafa verið gerðar á tillögunni með hliðsjón af athugasemdum þeirra og var m.a. dregið úr skuggavarpi yfir á grannlóðir.  Var tillagan þannig breytt samþykkt í skipulagsráði og var sú ákvörðun staðfest á fundi borgarráðs Reykjavíkur 7. júlí 2005.  Birtist auglýsing um gildistöku hins breytta deiliskipulags í B-deild Stjórnartíðinda þann 29. ágúst 2005.  Skutu kærendur ákvörðun borgaryfirvalda um skipulagið til úrskurðarnefndarinnar með bréfi, dags. 10. ágúst 2005.

Hinn 22. september 2005 veitti byggingarfulltrúinn í Reykjavík takmarkað byggingarleyfi til að vinna jarðvinnu á lóðinni nr. 10 við Hamrahlíð og skutu kærendur þeirri ákvörðun til úrskurðarnefndarinnar með bréfi, dags. 29. september 2005.  Vísaði úrskurðarnefndin því máli frá með úrskurði, uppkveðnum 4. nóvember 2005, með þeim rökum að ekki hefði þar verið um fullnaðarákvörðun að ræða er sætt gæti kæru til úrskurðarnefndarinnar.

Byggingarleyfi það sem um er deilt í máli þessu var sem fyrr greinir gefið út af byggingarfulltrúanum í Reykjavík hinn 11. október 2005 og staðfest í borgarráði 13. sama mánaðar.  Töldu kærendur að útgáfa téðs leyfis færi alfarið í bága við þá stöðu sem uppi væri vegna ágreinings um lögmæti deiliskipulags þess sem Reykjavíkurborg hafi reynt að knýja fram í mikilli óþökk kærenda.  Kærendur töldu að fengi byggingarleyfishafinn að hefja framkvæmdir samkvæmt áformum hins umdeilda deiliskipulags á meðan ágreiningurinn væri til meðferðar í úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála væru líkur á að hann næði fram niðurstöðu sér í hag á þeim grundvelli að ekki yrði hróflað við mannvirkjum sem þegar hefðu risið á lóðinni. 

Úrskurðarnefndin tók kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda til úrskurðar hinn 4. nóvember 2005 og var kröfunni hafnað með rökstuddum úrskurði.

Málsrök kærenda:  Af hálfu kærenda hefur verið lögð á það áhersla að fasteignaréttindi þeirra grundvallist ekki á hefðbundnum leigulóðarréttindum, heldur sé um að ræða eignarlóðir sem geri réttarstöðu þeirra aðra en ella, sem m.a. lúti að þeim skuldbindingum sem Reykjavíkurborg hafi tekist á hendur gagnvart kærendum í samningum um kaupin á téðum lóðum.  Að öðru leyti vísa kærendur til sjónarmiða í máli sínu um skipulagsákvörðun borgarinnar, sem verið hafi undanfari máls þessa. 

Málsrök Reykjavíkurborgar: Af hálfu Reykjavíkurborgar er kröfu kærenda mótmælt.   Telja borgaryfirvöld að ekki hafi verið sýnt fram á að form eða efnisgallar hafi verið á skipulagsákvörðun þeirri sem fyrirhugaðar framkvæmdir styðjist við og hafi hið kærða byggingarleyfi verið veitt í samræmi við gilt skipulag og umsókn um byggingarleyfi fyrir framkvæmdinni.  Endanlegum frágangi leyfa samkvæmt 44. gr. skipulags- og byggingarlaga sé og lokið.

Málsrök byggingarleyfishafa:  Af hálfu byggingarleyfishafa er kröfum kærenda mótmælt og vísað til þess að allar framkvæmdir á lóð Menntaskólans við Hamrahlíð eigi stoð í auglýstu skipulagi og leyfum borgaryfirvalda.

Aðilar máls þessa hafa fært fram frekari röksemdir fyrir sjónarmiðum sínum í málinu, m.a. í ítarlegum greinargerðum í máli aðila um lögmæti skipulagsákvörðunar þeirrar sem var undanfari útgáfu hins umdeilda byggingarleyfis.  Verða þær ekki raktar hér frekar en úrskurðarnefndin hefur haft þær allar til hliðsjónar við úrlausn málsins.

Niðurstaða:  Eins og að framan er rakið er krafa kærenda um ógildingu hins umdeilda byggingarleyfis alfarið studd þeim rökum að krafist hafi verið ógildingar skipulagsákvörðunar þeirrar sem sé grundvöllur leyfisins.  Eigi leyfið því að sæta ógildingu komi til þess að fallist verði á kröfu kærenda um ógildingu skipulagsákvörðunarinnar.  Engar málsástæður hafa verið færðar fram um að byggingarleyfið kunni að vera haldið ógildingarannmörkum óháð gildi skipulagsákvörðunarinnar.

Með úrskurði, uppkveðnum fyrr í dag, hefur úrskurðarnefndin hafnað kröfu kærenda um ógildingu skipulagsákvörðunarinnar.  Leiðir af þeirri niðurstöðu að einnig verður hafnað kröfum kærenda í máli þessu um ógildingu hins kærða byggingarleyfis.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um að ógilt verði ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 11. október 2005 um að veita leyfi til þess að byggja tveggja hæða steinsteypta viðbyggingu við austurhlið Menntaskólans við Hamrahlíð.

 

 

__________________________________
Hjalti Steinþórsson

 

 

______________________________          _____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                     Ásgeir Magnússon

 

des 22
Love0

50/2005 Skeifan

Með

Ár 2005, miðvikudaginn 7. desember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ásgeir Magnússson héraðsdómari.

Fyrir var tekið mál nr. 50/2005, kæra á samþykkt skipulagsráðs Reykjavíkur frá 18. maí 2005 um breytingu á deiliskipulagi lóðarinnar að Skeifunni 5 í Reykjavík.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 22. júní 2005, er barst nefndinni 23. sama mánaðar, kærir Helgi V. Jónsson hrl., f.h. húsfélagsins Skeifunnar 3, Reykjavík þá ákvörðun skipulagsráðs Reykjavíkur frá 18. maí 2005 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi lóðarinnar að Skeifunni 5, þar sem heimilað er að reisa bensínafgreiðslustöð á lóðinni.  Borgarráð staðfesti hina kærðu ákvörðun á fundi sínum hinn 26. maí 2005. 

Kærandi krefst þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. 

Málsatvik:  Haustið 2004 var leitað afstöðu skipulags- og byggingarnefndar til þess hvort leyft yrði að reisa bensínsjálfsafgreiðslu á lóð nr. 5 við Skeifuna.  Tók nefndin jákvætt í erindið og lét umsækjandinn því vinna tillögu að breytingu á deiliskipulagi lóðarinnar þar sem gert var ráð fyrir bensínafgreiðslunni.  Tillagan var fyrst tekin fyrir þann 8. október 2004 á fundi skipulagsfulltrúa og á fundi skipulags- og byggingarnefndar þann 15. desember s.á.  Vísaði nefndin tillögunni til kynningar í samgöngunefnd og umhverfis- og heilbrigðisnefnd.  Að þeirri kynningu lokinni var ákveðið að auglýsa tillöguna.

Tillagan var auglýst til kynningar frá 25. febrúar til 8. apríl 2005 og bárust allmargar athugasemdir, m.a. frá eigendum eignarhluta að Skeifunni 3.  Í umsögn skipulagsfulltrúa um framkomnar athugasemdir, dags. 2. maí 2005, var gerð tillaga að breytingum á skipulagstillögunni til að koma til móts við athugasemdir.  Var lagt til að byggingarreitur ofanjarðar fyrir bensíndælur yrði færður frá lóðamörkum og að sett yrði í skilmála deiliskipulagsins að ekki mætti vera þak yfir dælum né óþarfa skilti við stöðina.  Var auglýst tillaga samþykkt á fundi skipulagsráðs hinn 18. maí 2005 með þeim breytingum sem fram komu í umsögn skipulagsfulltrúa.  Staðfesti borgarráð þessa samþykkt skipulagsráðs á fundi sínum þann 26. maí 2005.  Skipulagstillagan hlaut síðan lögboðna afgreiðslu Skipulagsstofnunar og var auglýsing um gildistöku hennar birt í B-deild Stjórnartíðinda þann 14. júlí 2005.  Hafði kærandi þá þegar skotið ákvörðuninni til úrskurðarnefndarinnar með bréfi, dags. 22. júní 2005.

Málsrök kæranda:  Af hálfu kæranda er því í fyrsta lagi haldið fram að borgarráð hafi ekki samþykkt tillögu skipulagsráðs.  Sé tilkynning skrifstofu skipulags- og byggingarsviðs því ógild og marklaus, sbr. skilyrði um samþykki sveitarstjórnar í 25. gr. laga nr. 73/1997.

Í öðru lagi telur kærandi að heimild fyrir bensínstöð á lóðinni, sem samkvæmt aðal- og deiliskipulagi sé ætluð til byggingar verkstæðishúsnæðis/verslunarhúsnæðis, sé ekki í samræmi við aðalskipulag Reykjavíkurborgar og gr. 4.6.1 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998. 

Í þriðja lagi er því haldið fram að breytingar þær á hinni umdeildu skipulagstillögu, sem skipulagsfulltrúi hafi lagt til í umsögn sinni, hafi verið þess eðlis að borið hafi að auglýsa hina breyttu tillögu að nýju, sbr. 2. mgr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Ákvæði 2. mgr. 26. gr. séu undanþáguákvæði frá þeirri meginreglu að breytingar á auglýstu deiliskipulagi skuli auglýstar að nýju og verði því að túlkast þröngt.  Þær kröfur verði að gera til deiliskipulags að það sé í samræmi við aðalskipulag og lagt fyrir með skýrum og ótvíræðum hætti þannig að ljóst megi vera hvað í breytingunum felist.  Því sé ekki fyrir að fara í samþykkt skipulagsráðs, þar sem breytingarnar frá fyrirliggjandi auglýstri tillögu séu ekki tilgreindar með skýrum og ótvíræðum hætti.

Í fjórða lagi heldur kærandi því fram að fjarlægð hinnar fyrirhuguðu bensínstöðvar frá lóð kæranda sé ekki nægileg skv. 75. gr. byggingarreglugerðar nr. 441/1998.  Beri í því sambandi að mæla fjarlægð frá mörkum lóðarinnar Skeifunni 3 eins og þau hafi verið skilgreind í deiluskipulagi frá 6. nóvember 2001, en svo virðist sem í tillögunni sé miðað við að lóðarmörk séu færð til baka inn í innkeyrsluna að Skeifunni 3 og þannig fengin meiri fjarlægð en ella.

Í fimmta lagi telur kærandi að ljóst megi vera að staðsetning bensínstöðvar, nánast á lóðarmörkum Skeifunnar 3, leiði eðlilega til óánægju hjá eigendum og leigjendum húsnæðis að Skeifunni 3 vegna hættu á óþægindum og tjóni.  Byggð í nágrenninu sé nú þegar nokkuð þétt og gera verði ráð fyrir að viðbótarbyggingarmagn, sem heimilað hafi verið á lóðinni Skeifan 5, verði nýtt.  Megi því vera ljóst að bygging bensínstöðvarinnar muni leiða til þess að eigendur Skeifunnar 5 muni ekki uppfylla bifreiðastæðakröfur þær sem settar hafi verið varðandi byggingar á lóðinni, en kröfur þessar kveði á um eitt stæði á hverja 35 fermetra húsnæðis. 

Í sjötta lagi telur kærandi rekstur bensínstöðvar vera þess eðlis að óframkvæmanlegt verði að fyrirbyggja mengun eða ólykt frá bensíngufu, sem fylgi áfyllingu á bíla og tanka.  Þá verði ekki framhjá því litið að hætta verði á að olía og/eða bensín komist í jarðveg og að sprengi- og brunahætta aukist.  Fyrirséð sé að umferð muni aukast og fylgi því aukinn hávaði og slysahætta.  Muni þessi atriði og minni sýnileiki verslana valda verðrýrnun á fasteigninni að Skeifunni 3 og tjóni, sérstaklega fyrir leigjendur þeirra hluta fasteignarinnar, sem næstir séu fyrirhugaðri bensínstöð, eins og fram hafi komið í athugasemdum þeirra við tillöguna.  Sé gerð sú krafa til skipulagsyfirvalda að fengin verði skrifleg niðurstaða um óæskileg áhrif frá fyrirhugaðri starfsemi bensínstöðvarinnar og þá litið til hinna fjölmörgu laga og reglugerða, sem hafi þann tilgang að draga úr þessum áhrifum.  Vísist í þessu sambandi t.d. til laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir, laga (sic) nr. 252/1999 um varnir gegn losun rokgjarnra lífrænna efnasambanda, laga nr. 75/2000 um brunavarnir o.fl. 

Í sjöunda lagi telur kærandi að skilmálar skipulagsins séu ófullnægjandi hvað mengunarvarnir varði en aðeins sé þar tekið fram að hafa skuli samráð um frágang mengunarvarna við umhverfis- og heilbrigðisstofu. 

Málsrök Reykjavíkurborgar:  Af hálfu borgaryfirvalda er þess krafist að ákvörðun skipulagsráðs, dags. 18. maí 2005, og bókun ráðsins um breytingu á deiliskipulagi lóðarinnar nr. 5 við Skeifuna verði staðfest með þeim breytingum sem gerðar hafi verið á tillögunni.

Af hálfu Reykjavíkurborgar er hafnað fullyrðingum kæranda um áhrif hinnar umþrættu breytingar á deiliskipulagi.  Ekki sé tekið undir þau sjónarmið að umrædd samþykkt valdi fjárhagslegu tjóni hjá kærendum.  Þá hafi málsmeðferð að öllu leyti verið í samræmi við formreglur skipulags- og byggingarlaga.

Í kæru sé því haldið fram að borgarráð Reykjavíkur hafi ekki samþykkt tillögu skipulagsráðs  um hina umdeildu skipulagsbreytingu.  Þetta sé beinlínis rangt eins og sjá megi af fundargerð borgarráðs hinn 26. maí 2005 en þar sé í 10. lið svohljóðandi bókun:

„Lagt fram bréf sviðsstjóra Skipulags- og byggingarsviðs frá 18. þ.m., sbr. samþykkt skipulagsráðs s.d., varðandi breytt deiliskipulag lóðarinnar að Skeifunni 5. R05020067.
Samþykkt með 3 samhljóða atkvæðum.“

Í kæru sé því einnig haldið fram að af umsögn skipulagsfulltrúa um athugasemdir, er lúti að nálægð fyrirhugaðrar bensínafgreiðslu við bensínstöð Olíuverslunar Íslands við Suðurlandsbraut megi ráða að heimild fyrir bensínstöð á lóðinni sé ekki í samræmi við aðalskipulag Reykjavíkurborgar og gr. 4.6.1 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998.  Þetta sé ekki rétt ályktun hjá kæranda.  Í umsögn skipulagsfulltrúa sé aðeins bent á að við endurskoðun á aðalskipulagi Reykjavíkur verði unnin stefnumörkun um fjölda og staðsetningu bensínstöðva í borginni.  Í núgildandi aðalskipulagi sé hins vegar ekki að finna neinar heimildir til takmörkunar á fjölda bensínstöðva né heimild til að synja á grundvelli staðsetningar ef umsóknin samræmist samþykktri landnotkun, þrátt fyrir nálægð við aðrar stöðvar. 

Þá sé því haldið fram að vegna breytinga sem gerðar hafi verið á hinni auglýstu tillögu hefði borið að auglýsa hana að nýju með áorðnum breytingum, sbr. 2. mgr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Þessari málsástæðu sé algerlega hafnað og sé hún ekki í samræmi við venjubundna túlkun á ákvæðum skipulags- og byggingarlaga, enda komi fram í lögunum að ef sveitarstjórn ákveði að breyta auglýstri tillögu í grundvallaratriðum skuli hin breytta tillaga auglýst á nýjan leik.  Umsögn skipulagsfulltrúa sé stuttorð og skýr og þar séu lagðar til breytingar á auglýstri tillögu sem komi til móts við athugasemdir nágranna.  Séu hinar samþykktu breytingar kærendum í hag.

Að því er varði þá málsástæðu að fjarlægð fyrirhugaðrar bensínstöðvar frá lóð kæranda sé ekki nægileg skv. 75. gr. byggingarreglugerðar nr. 441/1998, og að mæla beri fjarlægðina frá mörkum lóðarinnar að Skeifunni 3 eins og þau hafi verið skilgreind í  deiliskipulagi frá 6. nóvember 2001, sé áréttað að miðað sé við núverandi lóðamörk eins og glögglega sjáist á uppdrætti.  Í auglýstri tillögu hafi verið gert ráð fyrir að heimilt yrði að koma byggingarreit bensínstöðvarinnar fyrir við lóðamörk Skeifunnar 3 og 5.  Eins og fram komi í umsögn skipulagsfulltrúa hafi tillagan verið samþykkt með þeirri breytingu að bensínstöðin hafi verið færð frá lóðamörkum.  Fjarlægð frá afgreiðslutækjum að lóðarmörkum verði um 7,5 m og fjarlægð byggingarreits frá lóðamörkum sé 6 m.  Tilvísun til 75. gr. byggingarreglugerðar eigi þar að auki ekki við í þessu sambandi þar sem í ákvæðinu sé kveðið á um afstöðu húsa og fjarlægð þeirra frá lóðamörkum en með deiliskipulagsbreytingunni sé verið að heimila uppsetningu á sjálfsafgreiðsludælum fyrir eldsneyti.

Ekki séu gerðar minni kröfur til fjölda bílastæða á lóð við hina kærðu breytingu á deiliskipulagi.  Í gildandi deiliskipulagi, sem samþykkt hafi verið í borgarráði þann 6. nóvember 2001, sé gerð krafa um 167 bílastæði á lóð Skeifunnar 5.  Fjöldi bílastæða á lóðinni eftir tilkomu sjálfsafgreiðslustöðvar sé 171 stæði og sé því bílastæðakröfum fullnægt og vel það, þrátt fyrir að sex stæði falli niður við breytinguna.  Ekki sé tekin afstaða til þess á þessu stigi hvernig fyrirkomulagi bílastæða á lóð verði háttað ef sótt verði um stækkun á húsinu nr. 5 við Skeifuna, enda sé það ekki til umræðu nú.
Því sé haldið fram að óframkvæmanlegt verði að fyrirbyggja mengun eða ólykt frá bensíngufu, sem fylgi áfyllingu á bíla og tanka.  Þá verði ekki framhjá því litið að hætta verði á að olía og/eða bensín komist í jarðveg og að sprengi- og brunahætta aukist.  Fyrirséð sé að umferð muni aukast með vaxandi hávaða og slysahættu.  Þessi atriði eigi eftir að valda verðrýrnun á fasteigninni að Skeifunni 3 og tjóni fyrir leigjendur.  Krafa sé gerð um að fengin verði skrifleg niðurstaða um óæskileg áhrif frá fyrirhugaðri starfsemi bensínstöðvarinnar. 
Vegna þessara staðhæfinga sé bent á að fyrirhuguð bensínstöð uppfylli allar kröfur sem gerðar séu í reglugerðum um bruna- og mengunarvarnir.  Aðliggjandi hús séu utan við öryggissvæði bensínstöðvarinnar.  Skilmálar varðandi þessi atriði séu í fullu samræmi við lög og reglugerðir þar að lútandi og uppfylli allar kröfur sem gerðar séu til skipulagsuppdrátta.

Niðurstaða:  Í máli þessu er krafist ógildingar á breytingu á deiliskipulagi sem heimilaði að reist yrði sjálfsafgreiðslustöð fyrir bifreiðaeldsneyti á lóðinni nr. 5 við Skeifuna í Reykjavík.  Byggir kærandi annars vegar á því að málsmeðferð hafi ekki verið í samræmi við viðeigandi reglur skipulags- og byggingarlaga og hins vegar að efnisannmarkar séu á hinni kærðu ákvörðun og að hún stríði gegn lögvörðum hagsmunum kæranda.

Hvað fyrra atriðið varðar þá verður að hafna staðhæfingum kæranda um að málsmeðferð hafi verið áfátt.  Rangt er hjá kæranda að skort hafi á að hin kærða ákvörðun hlyti staðfestingu borgarráðs.  Leggur hann fram til stuðnings þessari fullyrðingu hluta fundargerðar borgarráðs frá 26. maí 2005, liði 1 – 4, en í 4. lið kemur fram að borgarráð hafi staðfest B-hluta fundargerðar skipulagsráðs frá 25. maí 2005.  Virðist kærandi draga þá ályktun að þar með hafi ákvörðun skipulagsráðs frá 18. maí 2005 ekki komið til afgreiðslu á fundinum, en í 10. lið fundargerðar sama fundar er bókað um afdráttarlaust samþykki borgarráðs á hinni umdeildu ákvörðun.

Kærandi heldur því einnig fram að breytingar, sem skipulagsfulltrúi hafi lagt til að liðnum auglýsingartíma skipulagstillögunnar og samþykktar hafi verið í skipulagsráði, hafi ekki verið færðar inn á skipulagsuppdráttinn.  Leggur kærandi fram upphaflegan tillöguuppdrátt og vísar til hans til stuðnings þessari staðhæfingu en á vefsíðu skipulags- og byggingarsviðs Reykjavíkur má sjá að breytingar höfðu verið færðar inn á uppdráttinn og skilmálum breytt hinn 3. maí 2005 til samræmis við samþykkt skipulagsráðs.  Kom skipulagið þannig breytt til staðfestingar í borgarráði.

Kærandi heldur því loks fram um málsmeðferð að breytingar þær sem gerðar voru að liðnum auglýsingartíma og í tilefni af innsendum athugasemdum hefðu átt að leiða til þess að tillagan yrði auglýst að nýju samkvæmt 2. mgr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Á þetta verður ekki fallist.  Umræddar breytingar voru ekki stórvægilegar og miðuðu allar að því að koma til móts við sjónarmið nágranna, þar á meðal kæranda, með því að færa afgreiðsludælur fjær lóðamörkum, fella niður heimild fyrir skyggni yfir dælunum og takmarka uppsetningu skilta við stöðina.  Verður ekki á það fallist að um breytingu í grundvallaratriðum hafi verið að ræða eins og áskilið er í tilvitnuðu ákvæði.  Tilvísun kæranda til 2. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga í þessu sambandi sýnist á misskilningi byggð, en í því ákvæði er fjallað um heimildir sveitarstjórna til að falla frá auglýsingu á tillögu að óverulegri breytingu á deiliskipulagi og viðhafa þess í stað grenndarkynningu, en í tilviki því sem hér er til meðferðar kom sú málsmeðferð ekki til álita.

Kærandi telur enn fremur að ýmsir efnisannmarkar hafi verið á hinni kærðu ákvörðun.  Fari ákvörðunin m.a. í bága við aðalskipulag og tilgreind ákvæði í skipulagsreglugerð, byggingarreglugerð, lög um hollustuhætti og mengunarvarnir, lög um brunavarnir o.fl.

Svæði það sem hér um ræðir er í gildandi aðalskipulagi skilgreint athafnasvæði.  Gildir því á svæðinu landnotkun sem lýst er í gr. 4.6.1 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998.  Ekkert stendur því í vegi að telja litla bensínafgreiðslustöð samrýmast þeirri skilgreiningu og má því til áréttingar benda á að bensínstöðvar eru leyfðar á skilgreindum íbúðasvæðum og svæðum fyrir verslun og þjónustu.  Verður því að telja umdeilda bensínstöð samræmast gildandi aðalskipulagi, en ekki er í greinargerð þess að finna takmarkanir er lúta að fjarlægð milli bensínstöðva.

Hvað varðar fjarlægð afgreiðslubúnaðar frá lóðamörkum og nærliggjandi mannvirkjum þá er hún í öllum atriðum fullnægjandi miðað við ákvæði 75. gr. byggingarreglugerðar nr. 441/1998, sem kærandi vísar til.  Er raunar ekki augljóst að tilvitnað ákvæði eigi við um mannvirki sem hér um ræðir, en ekki þykir þurfa að skera úr vafa um það þar sem fyrir liggur að staðsetning afgreiðslubúnaðar og útloftunarröra eldsneytisgeyma  samræmist reglum Brunamálastofnunar um brunavarnir á bensínstöðvun frá október 1993, en reglur þessar, sem settar eru með viðhlítandi lagastoð, kveða á um öryggissvæði og umbúnað slíkra stöðva.

Um þá málsástæðu að með fækkun bílastæða vegna bensínstöðvarinnar verði ekki unnt að fullnægja bílastæðakröfu ef byggingarréttur á lóðinni nr. 5 við Skeifuna verði nýttur er það eitt að segja að þessi staðreynd gæti komið í veg fyrir að lóðarhafi fengi neytt þeirra byggingarheimilda sem felast í gildandi skipulagi svæðisins, enda ber við útgáfu byggingarleyfis að gæta þess að fullnægt sé  skilmálum skipulags í þessu efni.  Þarf því ekki að koma til úrlausnar nú hvernig brugðist verði við þessum vanda ef á reynir.

Staðhæfing kæranda um að lóðamörkum hafi verið breytt frá því sem fyrir var í gildandi skipulagi sýnist á misskilningi byggð og er ekki á rökum reist.  Ekki verður heldur fallist á að staðhæfingar almenns eðlis um aukna umferð, hugsanlega mengun og önnur neikvæð áhrif á eign kæranda eða hagmuni leigutaka eigi að leiða til ógildingar hinnar umdeildu skipulagsákvörðunar, en gildistaka skipulagsákvörðunar getur hins vegar lagt grundvöll að bótarétti ef sýnt er fram á að ákvörðunin hafi rýrt verð- eða notagildi eignar, sbr. 33. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.

Loks verður að hafna fullyrðingum kæranda um að skipulagsskilmálum sé áfátt varðandi skilyrði um mengunarvarnir þar sem kveðið er á um að haft skuli samráð um frágang mengunarvarna við umhverfis- og heilbrigðisstofu.   Er þetta ákvæði í samræmi við 117. gr. byggingarreglugerðar sem miðar að því að tryggja að eldvarnir og mengunarvarnir fullnægi ströngum skilyrðum.  Verður í þessu sambandi að hafa í huga að þess er ekki krafist að gerð sé á tæmandi hátt grein fyrir tæknilegum útfærslum í deiliskipulagi heldur ber við útgáfu byggingarleyfis og starfsleyfis að ganga úr skugga um að slíkra atriða hafi verið gætt.

Með vísan til þess sem að framan er rakið er það niðurstaða úrskurðarnefndarinnar að ekki hafi verið sýnt fram á að hin kærða ákvörðun sé haldin neinum þeim ágöllum er til ógildingar eigi að leiða.  Verður kröfu kæranda því hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist vegna mikilla anna hjá úrskurðarnefndinni.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu á samþykkt skipulagsráðs Reykjavíkur frá 18. maí 2005 um breytingu á deiliskipulagi lóðarinnar að Skeifunni 5 í Reykjavík, sem staðfest var í borgarráði 26. maí 2005.

 

________________________________
Hjalti Steinþórsson

 

______________________________              _____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                         Ásgeir Magnússon       

des 22
Love0

62/2005 Hamrahlíð

Með

Ár 2005, föstudaginn 25. nóvember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ásgeir Magnússson héraðsdómari.

Fyrir var tekið mál nr. 62/2005, kæra fjögurra íbúa og eigenda fasteigna við Stigahlíð í Reykjavík á ákvörðun Borgarráðs Reykjavíkur frá 7. júlí 2005 um að samþykkja tillögu að breyttu deiliskipulagi lóðar Menntaskólans við Hamrahlíð.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 10. ágúst 2005, er barst nefndinni 11. sama mánaðar, kæra Ó, Stigahlíð 50, Ó og Þ, Stigahlíð 56 og H, Stigahlíð 60, Reykjavík, þá ákvörðun Borgarráðs Reykjavíkur frá 7. júlí 2005 að samþykkja tillögu að breyttu deiliskipulagi lóðar Menntaskólans við Hamrahlíð. Ákvörðunin var auglýst í B-deild Stjórnartíðinda 29. ágúst 2005.  Verður að skilja erindi kærenda svo að þeir krefjist ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar. 

Málsatvik:  Þann 22. desember 2004 samþykkti skipulags- og byggingarnefnd Reykjavíkur að auglýsa tillögu að deiliskipulagi lóðar Menntaskólans við Hamrahlíð, gerðu í nóvember 2004.  Áður hafði nefndin vísað málinu til kynningar í hverfisráði Hlíða.  Borgarráð samþykkti bókun skipulags- og byggingarnefndar á fundi sínum þann 6. janúar 2005.  Umrædd skipulagstillaga, sem auglýst var, gerði ekki ráð fyrir því að í gildi væri deiliskipulag fyrir lóðina og var hún því sett fram eins og um nýtt deiliskipulag væri að ræða.

Athugasemdir bárust við tillöguna á auglýsingatíma frá 10 íbúum í Stigahlíð 50-64, með bréfi dags. 23. febrúar 2005, þar á meðal kærendum máls þessa.  Í þeim athugasemdum var m.a. bent á að þegar lóðir við Stigahlíð hefðu verið seldar hefði kaupendum verið kynnt þágildandi deiliskipulag, sem samþykkt hafi verið árið 1983, en í því hafi verið gert ráð fyrir byggingarheimildum á lóð menntaskólans sunnan við núverandi skólahús. 

Í framhaldi af þessum athugasemdum voru eldri samþykktir vegna lóðarinnar yfirfarnar og töldu borgaryfirvöld, eftir þá athugun, að með vísan til 11. tl. til bráðabirgða með skipulags- og byggingarlögum nr. 73/1997 mætti líta svo á að fyrrnefnt deiliskipulag frá 1983 væri í gildi.  Einnig kom fram nýrra deiliskipulag, frá árinu 1990, sem gerði ráð fyrir viðbyggingum austan við skólahúsið. Í kjölfar þessa leituðu borgaryfirvöld álits Skipulagsstofnunar á því hvaða deiliskipulag, ef nokkurt, væri í gildi á lóðinni. Í áliti stofnunarinnar, dags. 23. mars 2005, kom fram að deiliskipulagið frá 1990 teldist í gildi þrátt fyrir að það hafi ekki verið kynnt, enda fullnægði það skilyrðum 11. tl. bráðabirgðarákvæðis skipulags- og byggingarlaga.  Lagði stofnunin til að uppsetningu skipulagstillögunnar yrði breytt í samræmi við þetta álit og að hún yrði auglýst að nýju, svo breytt.

Á fundi skipulagsráðs Reykjavíkur 20. apríl 2005 var lagt til að tillagan yrði auglýst að nýju með þeim breytingum sem fram kæmu í umsögn skipulagsfulltrúa.  Ákvað Borgarráð á fundi sínum hinn 28. apríl 2005 að tillagan yrði auglýst að nýju og að halda bæri kynningarfund um málið.  Var tillagan auglýst og jafnframt kynnt á opnum fundi sem haldinn var 18. maí 2005. 

Á fundi skipulagsráðs, 29. júní 2005, var tillagan tekin fyrir á ný að lokinni auglýsingu. Athugasemdabréf höfðu þá borist frá einum íbúa við Hamrahlíð og nokkrum íbúum við Stigahlíð.  Á fundinum var lagt fram bréf menntamálaráðuneytisins, dags. 15. júní 2005, og umsögn skipulagsfulltrúa, dags. 20. júní 2005.  Skipulagsráð samþykkti tillöguna með þeim breytingum sem fram komu í umsögn skipulagsfulltrúa en einhverjar breytingar munu hafa verið gerðar á tillögunni með hliðsjón af athugasemdum nágranna sem m.a. miðuðu að því að draga úr skuggavarpi yfir á grannlóðir.  Var málinu vísað til Borgarráðs sem samþykkti ákvörðunina á fundi sínum hinn 7. júlí 2005. 

Málið var eftir þetta sent Skipulagsstofnun til yfirferðar.  Lýsti stofnunin þeirri afstöðu sinni í bréfi, dags. 28. júlí 2005, að ekki væri gerð athugasemd við að tillagan yrði auglýst í B-deild Stjórnartíðinda, en kallað var eftir lagfærðum gögnum. Auglýsing um gildistöku deiliskipulagsins birtist loks hinn  29. ágúst 2005.  Höfðu kærendur þá þegar kært ákvörðun borgaryfirvalda um skipulagið til úrskurðarnefndarinnar með bréfi, dags. 10. ágúst 2005, svo sem að framan greinir.

Málsrök kærenda:  Af hálfu kærenda er bent á að óvanalega hátti til um Stigahlíð því einbýlishúsalóðir þar hafi verið seldar hæstbjóðendum.  Þegar gerður hafi verið kaupsamningur við Reykjavíkurborg vegna lóðakaupanna hafi kaupendum verið afhent innbundið hefti með deiliskipulagsuppdráttum og skilmálum svæðisins, dags. í janúar 1983. Kærendum sé ljóst að af þessu leiði ekki að þeir eigi rétt á því að deiliskipulag svæðisins standi óbreytt um aldur og ævi.  Þeir óski hins vegar eftir því að tillit sé tekið til þessa og að skipulag svæðisins sé í anda þess skipulags lóðar Menntaskólans við Hamrahlíð frá árinu 1983 sem þeim hafi verið kynnt sérstaklega og sagt að unnið yrði eftir. 

Ekki verði fallist á að deiliskipulag, sem samþykkt hafi verið í Borgarráði 26. júní 1990, hafi haft nokkurt gildi.  Tillaga að deiliskipulagi lóðar Menntaskólans við Hamrahlíð hafi fyrst verið kynnt sem nýtt deiliskipulag snemma á árinu 2005.  Tillagan hafi síðan verið endurkynnt sem breyting deiliskipulags frá árinu 1990.  Verði ráðið af bréfi skipulags- og byggingarsviðs Reykjavíkurborgar til Skipulagsstofnunar, dags. 15. mars 2005, og svari Skipulagsstofnunar varðandi þetta efni, að vafi hafi þótt leika á um gildi umrædds skipulags.  Talsvert skorti á upplýsingar varðandi meðferð deiliskipulagsins frá árinu 1990.  Einungis komi fram í bréfi skipulags- og byggingarsviðs að umrætt skipulag hafi verið samþykkt í Borgarráði 26. júní 1990.  Skipulagið hafi ekki verið kynnt hagsmunaaðilum og ekki komi fram hvort það hafi verið samþykkt í borgarstjórn og auglýst með lögbundnum hætti.  Af bréfaskrifum megi sjá að starfsmenn skipulags- og byggingarsviðs hafi að minnsta kosti talið vafasamt að umrætt skipulag væri gilt og hafi þeir snúið sér til Skipulagsstofnunar varðandi gildi þess.  Ekki sé hægt að fallast á að skipulagið hafi öðlast gildi við gildistöku 11. tl. bráðabirgðaákvæðis skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, heldur hljóti það ákvæði að hafa átt að taka til þeirra skipulagsákvarðana sem eðlilega afgreiðslu hafi hlotið samkvæmt eldri skipulagslögum.  Ákvæðið geti ekki hafa átt að vera allsherjar syndaaflausn, yfirbreiðsla, vegna mistaka við skipulagsgerð.  Umrætt deiliskipulag frá árinu 1990 hafi að líkindum ekki lotið eðlilegu stjórnsýsluferli deiliskipulags.    Hagsmunaaðilar hafi þar af leiðandi ekki átt þess kost að gera athugasemdir, kynna sér skipulagið og haga sínum gerðum í samræmi við það.

Þar sem eigendum lóða í Stigahlíð hafi verið kynnt deiliskipulagið frá árinu 1983 sérstaklega og með beinum hætti hljóti stjórnvöldum að hafa verið skylt að kynna nýtt og gjörbreytt skipulag á árinu 1990 með sambærilegum hætti.

Kærendur benda á að enginn rökstuðningur liggi að baki fullyrðingum þess efnis að hagkvæmara sé að reisa hinar umdeildu viðbyggingar á austurhluta lóðar Menntaskólans við Hamrahlíð í stað suðurhluta hennar.  Athyglisvert sé að starfsmenn skipulags- og byggingarsviðs taki heldur ekki undir fullyrðingar skipulagshöfunda þess efnis.  Ekki hafi verið tekin sjálfstæð afstaða til þeirrar grundvallarspurningar hvort viðbyggingar við Menntaskólann í Hamrahlíð hefðu ekki allt eins getað verið sunnan megin við skólann, en á þann veg hafi arkitekt skólans séð framtíðarstækkun hans fyrir sér.  Ekki hafi heldur verið lagðir á vogaskálarnar þeir mörgu kostir sem felist í því að beina viðbyggingum skólans inn á suðurhluta lóðar.  Megi þar nefna verndun yfirbragðs aðalbyggingar og að ásýnd skólans verði önnur,  léttari og fallegri, verði vel gert útisvæði og sparkvöllur staðsett á eystri hluta lóðar.   Enginn vafi sé á því að það samræmdist betur nábýli skólans við hina lágreistu íbúðarbyggð Stigahlíðar ef farið væri eftir meginstefnu deiliskipulagsins frá árinu 1983.

Kærendur benda einnig á að núverandi tillaga geri ráð fyrir tvöfalt meira byggingarmagni en áformað hafi verið í skipulagstillögunni frá 1990 og sé því ekki hægt að fallast á staðhæfingu borgaryfirvalda um að breytingar nú víki aðeins lítillega frá þeirri tillögu.  Þá hafi ekki verið gerð fullnægjandi grein fyrir áhrifum aukinnar bílaumferðar og ekki hafi verið tekin afstaða til gangandi umferðar.  Ekki sé heldur gerð grein fyrir því við hvaða fjölgun nemenda og kennara sé miðað í mati borgaryfirvalda. 

Skilaboð frá starfsmönnum skipulags- og byggingarsviðs á fundi með íbúum og í bréfi, dags. 20. júní 2005, þess efnis að íbúar geti krafist skaðabóta ef á þá sé hallað lýsi ekki skilningi á eðli þessa máls.  Íbúar Stigahlíðar séu ekki á móti viðbyggingu við Menntaskólann við Hamrahlíð en sætti sig ekki við að það sé gert með metnaðarlausum hætti þar sem ekki verði séð að tillit sé tekið til nærliggjandi byggðar eða byggingalistarlegs gildis aðalbyggingar skólans.

Með bréfi til úrskurðarnefndarinnar, dags. 14. nóvember 2005, gerir Hróbjartur Jónatansson hrl. f.h. kærenda ítarlega grein fyrir frekari sjónarmiðum þeirra í málinu.  Er þar fyrst vísað til álits umboðsmanns Alþingi í máli nr. 727/1993 þar sem fram komi sjónarmið sem leggja eigi til grundvallar við úrlausn máls þessa.  Þá er frá því greint að ákveðið hafi verið á árinu 1984 að selja lóðir við Stigahlíð hæstbjóðendum, en verð lóðanna hafi verið afar hátt, um 20 milljónir króna að meðaltali reiknað til núvirðis.  Við sölu lóðanna hafi verið vísað til deiliskipulags er samþykkt hafi verið í Borgarráði þann 12. júlí 1983 og 14. nóvember 1983.  Í afsölum fyrir lóðunum hafi verið tekið fram að um þær giltu skipulags- og byggingaskilmálar sem samþykktir hefðu verið af skipulagsnefnd og Borgarráði og afsalshafinn hefði kynnt sér og skuldbundið sig til að hlíta.  Hafi þarna verið vísað til þess skipulags sem gert hafi ráð fyrir byggingum á suðurhluta skólalóðarinnar, en opnu svæði og sparkvelli á austurhluta hennar. 

Með vísan til framangreindra skilmála um sölu lóðanna sé vafalaust að bæði þáverandi borgaryfirvöld og kaupendur lóðanna hafi litið svo á að hluti bindandi samningsskilmála um lóðirnar væri þágildandi deiliskipulag og þar af leiðandi hafi falist í lóðarsölusamningunum þær forsendur að ekki yrði hróflað við deiliskipulaginu í framtíðinni nema samkomulag tækist um slíkt með borgaryfirvöldum og eigendum fasteigna við Stigahlíð 50-94.

Af kynningargögnum sjáist að hið nýja deiliskipulag byggi á skipulagi sem samþykkt hafi verið í borgarráði 1990.  Það skipulag hafi ekki verið kynnt kærendum með þeim hætti sem þágildandi skipulagslög nr. 19/1964, hafi mælt fyrir um, sbr. 11. gr. sbr., 17. gr. þeirra laga og þar af leiðandi hafi það ekki gildi gagnvart kærendum.  Einungis skipulagið frá 1983 hafi gildi gagnvart þeim enda hafi það verið kynnt sérstaklega fyrir kaupendum lóðanna og auk þess verið hluti samningsskilmála um lóðirnar. Bráðabirgðaákvæði 11. tl. núgildandi skipulags- og byggingarlaga sem með afturvirkum hætti leysi sveitarstjórn undan þeirri skyldu að auglýsa deiliskipulag stríði berlega gegn eignaréttarákvæði stjórnarskrárinnar.  Því sé ætlað að hafa íþyngjandi verkanir gagnvart kærendum og svipti þá þeim almenna andmælarétti sem viðurkenndur sé í stjórnsýslurétti þegar um sé að ræða aðgerðir stjórnvalda sem snerta hagsmuni manna.  Á grundvelli þessa beri að skýra bráðabirgðaákvæðið þröngt og í samræmi við tilgang þess.  Af lögskýringargögnum verði helst ráðið að 11. tl. bráðabirgðaákvæðisins sé ætlað að lögfesta skipulag sem hafi þegar verið framkvæmt og þar af leiðandi kunnugt hlutaðeigandi einstaklingum sem átt hafi hagsmuna að gæta.  Af þessum sökum beri að skýra ákvæðið svo að það nái einvörðungu til skipulags sem þegar hafi verið hrint í framkvæmd með byggingu mannvirkja en ekki, eins og hér hátti til, að lögfesta skipulag sem ekki hafi verið byggt eftir.  Í slíkum tilfellum verði, í samræmi við núgildandi skipulagslög, að leggja deiliskipulag, sem ekki hafi komið til framkvæmda, undir málsmeðferðarreglur núgildandi skipulags- og byggingarlaga áður en ráðist verði í byggingu mannvirkja.  Deiliskipulagið frá 1990 hafi því ekkert gildi gagnvart kærendum og beri því að leggja til grundvallar að áður gildandi skipulag sé frá 1983.

Kærendur telja loks, með hliðsjón af sjónarmiðum í tilvitnuðu áliti umboðsmanns Alþingis, að Reykjavíkurborg þurfi að sýna fram á að veigamiklar ástæður réttlæti þá ákvörðun borgarinnar að brjóta samninga við viðsemjendur sína um téðar lóðir í Stigahlíð og breyta þágildandi deiliskipulagi með þeim hætti sem borgin stefni að.  Skorti verulega á að borgaryfirvöld hafi réttlætt breytinguna á deiliskipulaginu með fullnægjandi hætti.  Engar breytingar hafi orðið á landfræðilegum aðstæðum á svæðinu en þó sé vísað til sjónarmiða um þær sem rök fyrir breytingunni.  Í raun séu engin málefnaleg skilyrði fyrir því að fella deiliskipulagið frá 1983 úr gildi með þeim hætti sem gert hafi verið.

Í þessu sambandi skipti einnig afar miklu máli að byggingarleyfishafinn sjálfur, menntamálaráðuneytið, hafi lýst því yfir skriflega að ekki sé þörf á þeirri byggingu sem merkt sé II í breytingu þeirri á deiliskipulagi sem hér sé deilt um.  Sú þörf kunni þó að skapast einhvern tímann í framtíðinni. Með hliðsjón af þessu sé fráleitt að breyta deiliskipulaginu nú á þann hátt sem ráðgert sé, sérstaklega þegar litið sé til mótmæla íbúa við Stigahlíð við þessum breytingum, sem m.a. hafi sannanlega í för með sér skerðingu kvöldsólar í þeim húsum við Stigahlíð sem liggi næst hinum nýja byggingarreit auk þess að þrengja byggðina, skerða grenndarrými og útileikjaaðstöðu á svæðinu, auka umferð og verðfella fasteignir kærenda.

Málsrök Reykjavíkurborgar:  Af hálfu Reykjavíkurborgar er hafnað málsástæðum kæranda og sjónarmiðum um að umrædd skipulagsbreyting valdi þeim tjóni.

Einnig er því vísað á bug að gallar hafi verið á afgreiðslu málsins og vísað til málsgagna, en af þeim megi ráða að vandað hafi verið til meðferðar málsins.

Kærendur byggi aðallega á gildi eldri deiliskipulagsáætlana á svæðinu.  Eins og áður hafi komið fram hafi það verið álit Skipulagsstofnunar að deiliskipulag frá 1990 væri í gildi þrátt fyrir að það hefði ekki verið kynnt íbúum sérstaklega, en slík túlkun sé í samræmi við 11. tl. bráðabirgðaákvæðis skipulags- og byggingarlaga þar sem deiliskipulag teljist hafa gildi sem unnið hafi verið á grundvelli aðalskipulags og samþykkt af sveitarstjórn fyrir 1. janúar 1998 án tillits til þess hvort það hafi verið auglýst, staðfest af ráðherra eða samþykkt af skipulagsstjóra ríkisins skv. eldri lögum og reglugerðum. Með vísan til þessa hafi skipulagsráð ákveðið að auglýsa að nýju tillögu að breytingu á deiliskipulagi lóðar Menntaskólans við Hamrahlíð en fyrri tillaga hafi verið sett upp eins og um nýtt skipulag lóðarinnar væri að ræða.  Jafnframt megi benda á að Reykjavíkurborg hafi ekki heimild til að velja og hafna þegar gildi eldri deiliskipulagsákvarðana sé metið.  Í 11. tl. til bráðabirgða séu tekin af öll tvímæli um að skipulagsuppdrættir, sem uppfylli lágmarksskilyrði um útlit og framsetningu slíkra áætlana og fullnægi að öðru leyti skilyrði ákvæðisins, séu í gildi og sé Reykjavíkurborg óheimilt að líta framhjá þeim þegar unnið sé deiliskipulag í grónum hverfum borgarinnar.   Ekki sé því fallist á þær röksemdir að umþrætt deiliskipulag frá 1990 hafi ekki öðlast gildi.

Ástæður þess að nýjum byggingum sé markaður reitur austan núverandi byggingar séu fyrst og fremst sjónarmið um aðgengi og landfræðilegar aðstæður.  Embættismenn Reykjavíkurborgar hafi að sjálfsögðu farið yfir þær röksemdir sem lagðar séu til grundvallar þegar ákveðið sé að ráðast í deiliskipulagsgerð eða breytingar á fyrirliggjandi eldra deiliskipulagi. Ljóst þyki að landfræðilegar aðstæður geri það að verkum að nær ógerlegt sé að koma fyrir nýjum byggingum, sem uppfylli kröfur um rými, tengsl við núverandi byggingu og kostnað, á þeim stað sem áformað hafi verið í deiliskipulaginu frá árinu 1983.  Ljóst sé einnig að allt aðgengi, þar með talið öryggisaðkoma og aðgengi fatlaðra, yrði ekki eins og best verði á kosið ef byggt væri sunnan við núverandi byggingu.  Samkvæmt upplýsingum frá skipulagshöfundum sé það einnig ósk skólans að hlíðin njóti verndunar svo nýta megi hana áfram til kennslu í náttúrufræðum.  Auk þessa megi einnig benda á að allt frá árinu 1990 hafi verið gert ráð fyrir því að betur fari á að viðbyggingar rísi á þeim stað þar sem nú sé fyrirhugað að reisa íþróttahús skólans.

Að því er varði umferðarmál þá hafi sérstaklega verið óskað eftir áliti verkfræðistofu framkvæmdasviðs Reykjavíkurborgar um áhrif aukins byggingarmagns á umferð í Hamrahlíð og nærliggjandi götum.  Mat framkvæmdasviðs hafi verið að umrætt byggingarmagn gæti leitt til meðalumferðaraukningar um Hamrahlíð sem nemi 200 bílum á sólarhring.  Það sé um 2,5% aukning, sem verði að teljast óverulegt.  Einnig beri að líta á það að með skipulagsbreytingunni sé verið að leggja grunn að því að unnt verði að uppfylla nútíma kröfur til skólahúsnæðis með því að auka það að gæðum.  Aðalmarkmið stækkunarinnar sé ekki fjölgun nemenda, heldur að koma allri starfsemi skólans undir eitt þak og gefa nemendum kost á líkamsrækt eins og lögboðið sé í framhaldsskólum, en áður hafa nemendur þurft að sækja leikfimi utan skólans.  Ekki sé því fallist á að viðbyggingin hafi í för með sér slíka aukningu á umferð sem kærendur haldi fram. Talið sé að umferðaraukning á svæðinu verði í algeru lágmarki miðað við fyrirliggjandi umsögn verkfræðistofu.

Reykjavíkurborg telur einnig að sjónarmið kærenda um skerðingu á eignarrétti séu þess eðlis að það geti aldrei valdið ógildingu umræddra ákvarðana. Ljóst sé að hin samþykkta breyting á deiliskipulagi geti valdið einhverjum afmörkuðum grenndaráhrifum á hluta af lóðum kærenda en við slíkum áhrifum megi að jafnaði búast þegar gerðar séu breytingar á húsum í þéttbýli.  Aukning skuggavarps inn á lóðir kærenda, þegar sól sé lægst á lofti, sé í lágmarki, auk þess sem útsýnisskerðing sé minniháttar.  Við umfjöllun um grenndarsjónarmið verði sérstaklega að hafa í huga að í skipulags- og byggingarlögum sé gert ráð fyrir að sveitarstjórnir hafi heimildir til þess að vinna að og breyta skipulagsáætlunum sbr. t.d. 25. og 26. gr. þeirra laga.

Eigendur fasteigna í þéttbýli geti því ávallt vænst þess að breytingar verði gerðar á skipulagi sem haft geti í för með sér skerðingu á útsýni, aukið skuggavarp, umferðaraukningu eða aðrar breytingar.  Verði menn almennt að sæta því að með almennum takmörkunum geti hagsmunir þeirra í einhverju verið skertir með slíkum breytingum.   Að teknu tilliti til allra atriða sé ljóst að grenndaráhrif fyrirhugaðra breytinga á húsi Menntaskólans við Hamrahlíð geti ekki talist það veruleg að leitt geti til ógildingar skipulagsbreytingarinnar á grundvelli almennra reglna grenndarréttarins.  Telji aðilar sig hins vegar geta sannað að þeir hafi orðið fyrir tjóni umfram það sem almennt megi búast við hjá fasteignaeigendum í þéttbýli eigi þeir bótarétt skv. ákvæðum 33. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Um bótarétt sé úrskurðarnefndin hins vegar ekki bær til að fjalla.

Andmæli lóðarhafa:  Af hálfu menntamálaráðuneytisins hefur ekki verið skilað greinargerð í máli þessu en í bréfi er ráðuneytið sendi úrskurðarnefndinni hinn 4. október 2005 vegna kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda er tekið fram að ráðuneytið telji öll áform um framkvæmdir á lóðinni styðjast við lögformlegar heimildir borgaryfirvalda.

Aðilar máls þessa hafa fært fram frekari röksemdir fyrir sjónarmiðum sínum í málinu.  Verða þær ekki raktar hér frekar en úrskurðarnefndin hefur haft þær allar til hliðsjónar við úrlausn málsins.

Vettvangsganga:  Úrskurðarnefndin kynnti sér aðstæður á vettvangi hinn 17. nóvember 2005, en ekki þóttu efni til að boða til formlegrar vettvangsgöngu í málinu.

Niðurstaða:  Í máli þessu er deilt um lögmæti ákvörðunar Borgarráðs Reykjavíkur frá 7. júlí 2005 um að samþykkja tillögu að breyttu deiliskipulagi lóðar Menntaskólans við Hamrahlíð.  Ágreiningur er um það hvaða skipulag hafi áður gilt á svæðinu og þar með hver hafi verið grundvöllur hinnar umdeildu ákvörðunar.

Af hálfu kærenda er því haldið fram að líta hefði átt á deiliskipulag frá árinu 1983 sem gildandi skipulag á svæðinu þegar tillaga að breyttu skipulagi var kynnt í ársbyrjun 2005, enda hafi það skipulag verið kynnt lóðarhöfum við Stigahlíð á árinu 1984 er þeir keyptu eignarlóðir sínar á svæðinu.  Af hálfu borgaryfirvalda hefur hins vegar verið lagt til grundvallar að á svæðinu hafi gilt deiliskipulag sem samþykkt hafi verið á árinu 1990, en gildi þess eigi sér stoð í 11. tl. bráðabirgðaákvæðis skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.

Úrskurðarnefndin telur að rétt hafi verið að leggja til grundvallar að deiliskipulagið frá 1990 hafi gilt um svæðið þegar umdeild tillaga að breyttu skipulagi kom fram.  Verður að skilja umrætt ákvæði 11. tl. til bráðabirgða á þann veg að deiliskipulagsákvarðanir, sem samþykktar hafi verið í sveitarstjórn fyrir 1. janúar 1998, gildi þrátt fyrir að þær hafi ekki verið auglýstar eða hlotið staðfestingu ráðherra eða skipulagsstjóra ríkisins eftir eldri lögum.  Verður ekki fallist á að ákvæðið eigi einungis við um skipulag sem komið hafi að fullu til framkvæmda, eins og kærendur halda fram, enda þykja lögskýringargögn ekki gefa tilefni til þeirrar túlkunar. 

Hvað varðar skilyrðið um samþykkt sveitarstjórnar skal áréttað að í Reykjavík hefur borgarráð lengi farið með vald sveitarstjórnar til að samþykkja deiliskipulagsákvarðanir og byggist það fyrirkomulag á samþykkum um stjórnsýslu borgarinnar.  Verður því ekki fallist á að skipulaginu frá 1990 hafi verð áfátt hvað þetta varðar, eins og kærendur hafa haldið fram.   

Af hálfu kærenda er einnig á því byggt að umrætt ákvæði 11. tl. til bráðabirgða stríði gegn eignaréttarákvæði stjórnarskrár.  Fellst úrskurðarnefndin á að með ákvæðinu sé í veigamiklum atriðum vikið frá lagareglum er varða meðferð og birtingu skipulagsákvarðana og að heimildir ákvæðisins kunni að orka tvímælis.  Það er hins vegar ekki á færi úrskurðarnefndarinnar, sem stjórnvalds, að leggja mat á stjórnskipulegt gildi laga heldur er það viðfangsefni dómstóla.  Verður því að leggja til grundvallar að deiliskipulagið frá 1990 hafi verði í gildi er hin umdeilda skipulagstillaga var unnin og að það hafi því legið til grundvallar tillögugerðinni.  Í þessu sambandi þykir rétt að taka fram að ekkert liggur fyrir um að eldra deiliskipulag svæðisins frá 1983 hafi verið auglýst eða staðfest af skipulagsstjóra ríkisins og ríkir því óvissa um hvort það skipulag hafði lögformlegt gildi á árinu 1984 þegar kaupendum lóða við Stigahlíð var kynnt efni þess.

Samkvæmt framansögðu var borgaryfirvöldum rétt að leggja til grundvallar að í gildi væri deiliskipulag það sem gert var árið 1990.  Var hin nýja tillaga byggð á þeim grunni sem þar hafði verið lagður og felur hún því í sér nánari útfærslu fyrra skipulags, en gerir jafnframt ráð fyrir verulegri aukningu byggingarmagns.  Verður þó ekki talið að með tillögunni hafi verið gengið svo freklega gegn grenndarhagsmunum kærenda að ógilda beri hina umdeildu ákvörðun af þeim ástæðum. 

Ekki verður heldur á það fallist að borgaryfirvöldum hafi verð óheimilt að breyta skipulagi umrædds svæðis vegna sjónarmiða um gildi og eðli skipulags, sem rakin eru í tilvitnuðu áliti umboðsmanns Alþingis.  Verður í því sambandi að líta til þess að liðin eru meira en 20 ár síðan skipulag það, sem kærendur vilja leggja til grundvallar, var unnið og að um er að ræða stóra stofnanalóð þar sem búast má við að breyta þurfi byggingaráformum með hliðsjón af breyttum kröfum um umhverfi og aðstöðu skólastofnana af því tagi sem hér um ræðir.  Verður því ekki fallist á að kærendur hafi mátt treysta því að ekki gæti komið til breytinga á skipulagi svæðisins áratugum saman. 

Af hálfu kærenda hefur verið vísað til þess að þeim hafi verið kynnt skipulag svæðisins frá 1983 við kaup á lóðum á árinu 1984.  Má fallast á að kynning skipulagsins kunni að hafa verið ein af mörgum ákvörðunarástæðum kaupenda er festu kaup á byggingarlóðum við Stigahlíð en af því leiðir ekki að borgaryfirvöld hafi bundið hendur sínar varðandi breytingar á skipulagi svæðisins.  Telur nefndin hér vera um einkaréttarlegar forsendur að ræða sem kunni að skipta máli um hugsanlegan bótarétt kærenda en varði ekki heimildir borgaryfirvalda samkvæmt skipulags- og byggingarlögum.

Samkvæmt 1. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga ber sveitarstjórn ábyrgð á og annast gerð deiliskipulags, en samkvæmt 2. mgr. ákvæðisins skal gera deiliskipulag þar sem framkvæmdir eru fyrirhugaðar.  Í 26. gr. laganna eru ákvæði um málsmeðferð ákveði sveitarstjórn að breyta deilskipulagi.  Samkvæmt ákvæðum þessum hvílir á sveitarstjórnum skylda til að hlutast til um gerð deiliskipulags þegar við á, en jafnframt er þeim játaður réttur til að gera breytingar á deiliskipulagi.  Verður þó að telja að þau skilyrði séu almennt sett um breytingar á deiliskipulagi að fyrir þeim þurfi að vera málefnalegar ástæður, en mat á þessum skilyrðum hlýtur að ráðast af aðstæðum í hverju tilviki.

Í tilviki því sem hér er til úrlausnar verður ekki séð að borgaryfirvöld hafi farið út fyrir málefnaleg mörk við gerð hinnar umdeildu skipulagstillögu, en ætla verður sveitarstjórn forræði á því hversu víðtækar heimildir felist í deiliskipulagi, innan þeirra marka sem leiðir af skilmálum aðalskipulags, grenndarreglum og ákvæðum skipulags- og byggingarlöggjafarinnar.  Þá verður ekki heldur á það fallist að málsmeðferð, rannsókn máls eða undirbúningi hafi verið svo áfátt að til ógildingar eigi að leiða. 

Samkvæmt framansögðu verður kröfum kærenda  um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar hafnað.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um að ógilt verði ákvörðun Borgarráðs Reykjavíkur frá 7. júlí 2005 um að samþykkja tillögu að breyttu deiliskipulagi lóðar Menntaskólans við Hamrahlíð.

 

 

_________________________________
Hjalti Steinþórsson

 

______________________________         _____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                    Ásgeir Magnússon

des 22
Love0

82/2005 Vesturgata

Með

Ár 2005, fimmtudaginn 17. nóvember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingar-verkfræðingur og Ásgeir Magnússon héraðsdómari. 

Fyrir var tekið mál nr. 82/2005, kæra eiganda fasteignarinnar að Vesturgötu 4, Hafnarfirði á ákvörðun byggingarfulltrúans í Hafnarfirði frá 19. október 2005 um að veita leyfi til niðurrifs bensínstöðvar ásamt tilheyrandi mannvirkjum á lóðinni að Vesturgötu 1, Hafnarfirði.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 27. október 2005, er barst nefndinni sama dag, kærir S, eigandi fasteignarinnar að Vesturgötu 4, Hafnarfirði þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Hafnarfirði frá 19. október 2005 að veita leyfi til niðurrifs bensínstöðvar ásamt tilheyrandi mannvirkjum á lóðinni að Vesturgötu 1, Hafnarfirði.  Bæjarstjórn staðfesti nefnda ákvörðun hinn 8. nóvember 2005.  Krefst kærandi þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og heimilaðar framkvæmdir verði stöðvaðar þar til efnisniðurstaða liggi fyrir í málinu.

Byggingarleyfishafa og bæjaryfirvöldum í Hafnarfirði var gefinn kostur á að tjá sig um framkomna stöðvunarkröfu og hafa úrskurðarnefndinni borist athugasemdir af þeirra hálfu.  Þykir málið nú nægjanlega upplýst til þess að tekin verði endanleg afstaða til þess og er því ekki tilefni til að fjalla um kröfu kæranda um stöðvun framkvæmda samkvæmt hinu kærða byggingarleyfi.

Málavextir:  Hinn 26. janúar 2005 birtist í B-deild Stjórnartíðinda auglýsing um gildistöku á breytingu á Aðalskipulagi Hafnarfjarðar 1995-2015.  Fólst breytingin í því að meginhluta hafnarsvæðis á Norðurbakka í Hafnarfirði var breytt í íbúðarsvæði en svæði næst miðbæ var breytt í blandað íbúðar- og miðsvæði.  Bryggja og hafnarkantur í suðurjaðri svæðisins voru áfram skilgreind sem hafnarsvæði.  Miðsvæði norðan Vesturgötu og vestan Merkurgötu var breytt í íbúðarsvæði en miðsvæði sunnan Vesturgötu og vestan Fjarðargötu var breytt í blandað íbúðar- og miðsvæði.  Samkvæmt auglýsingunni hlaut aðalskipulagsbreytingin samþykki bæjarstjórnar Hafnarfjarðar og afgreiðslu Skipulagsstofnunar.  Umhverfisráðherra staðfesti breytinguna hinn 24. janúar 2005.  Lóðin að Vesturgötu 1 er á því svæði sem aðalskipulagsbreytingin tekur til.

Hinn 8. febrúar 2005 samþykkti bæjarstjórn Hafnarfjarðar nýtt deiliskipulag fyrir Norðurbakka er fól í sér breytingu á landnotkun úr hafnarsvæði í íbúðarsvæði með þjónustu- og stofnanalóð og tiltók með hvaða hætti uppbyggingu svæðisins skyldi háttað.  Tók skipulagið gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda hinn 10. maí 2005.

Á kynningartíma deiliskipulagsins gerði kærandi athugasemdir við fyrirhugaða íbúðarbyggð á svæðinu og taldi hana fara of nærri fasteign hans þar sem fram færi veitingastarfsemi sem færi alls ekki saman við fyrirhugaðar íbúðarblokkir í næsta nágrenni.

Með bréfi, dags. 21. mars 2005, skaut kærandi ákvörðun um fyrirhugaðar framkvæmdir til úrskurðarnefndarinnar og krafðist þess að allar framkvæmdir yrðu stöðvaðar og öll byggingarleyfi felld úr gildi.  Voru sömu sjónarmið tíunduð til stuðnings kröfunni og sett höfðu verið fram af kæranda við kynningu deiliskipulagsins, en til viðbótar bent á að öll bílastæði við veitingastað hans ættu að víkja samkvæmt skipulaginu.  Taldi hann jafnframt ýmsa ágalla hafa verið á málsmeðferð skipulagstillögunnar.  Er sú kæra til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni.

Framkvæmdir hafa staðið yfir við niðurrif mannvirkja á skipulagssvæðinu sem fyrirhugað er að byggja upp í samræmi við breytt skipulag og er í máli þessu tekist á um lögmæti byggingarleyfis er heimilar niðurrif bensínstöðvar og tilheyrandi mannvirkja á lóðinni að Vesturgötu 1 svo sem að framan greinir.

Málsrök aðila:  Kærandi bendir á að umdeild framkvæmd hafi ekki verið grenndarkynnt og hann ekki átt þess kost að koma sjónarmiðum sínum að þótt hann eigi beinna hagsmuna að gæta og athugasemdum hans við fyrirhugaðar framkvæmdir á svæðinu hafi ekki verið svarað af Hafnarfjarðarbæ.  Við ákvarðanatöku um framkvæmdir á skipulagssvæðinu hafi því verið farið gegn ýmsum ákvæðum stjórnsýslulaga.  Þá skírskotar kærandi til þess að hann telji nýsett deiliskipulag á svæðinu ógilt og sé kæra hans vegna skipulagsins til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni.  Reynist skipulagið ólögmætt sé brostin forsenda fyrir hinu kærða byggingarleyfi.

Byggingarleyfishafi mótmælir kröfu kæranda og bendir á að umdeildar framkvæmdir við niðurrif séu í skjóli gilds byggingarleyfis.  Aðdragandi þess og útgáfa sé ekki á ábyrgð eða verksviði hans og verði framkvæmdir stöðvaðar áskilji byggingarleyfishafi sér rétt til skaðabóta.

Hafnarfjarðarbær bendir á að hið kærða byggingarleyfi eigi stoð í gildandi aðal- og deiliskipulagi svæðisins sem ekki hafi verið hnekkt.  Heilbrigðiseftirlit Hafnarfjarðar- og Kópavogssvæðis hafi samþykkt niðurrif umræddra mannvirkja fyrir sitt leyti og séu ekki rök til þess að fallast á kröfu kæranda í máli þessu.

Niðurstaða:  Umþrætt byggingarleyfi heimilar niðurrif bensínstöðvar og mannvirkja er henni tengjast á lóðinni að Vesturgötu 1 í Hafnarfirði sem byggingarleyfishafi hefur átt og rekið fram til þessa.

Samkvæmt 6. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 geta þeir einir skotið máli til úrskurðarnefndarinnar sem eiga lögvarða hagsmuni tengda hinni kærðu ákvörðun. 

Aðild þriðja aðila að kæru vegna veitts byggingarleyfis getur einkum komið til vegna einstaklegra grenndarhagsmuna og/eða fjárhagslegra hagsmuna.  Mannvirkjagerð getur raskað hagsmunum nágranna, svo sem vegna skuggavarps, skerts útsýnis, umferðar o.fl. og getur rýrt verðgildi grannaeigna.  Hins vegar hlýtur það að heyra til undantekninga að niðurrif mannvirkis raski hagsmunum nágranna með þeim hætti að þeir teljist eiga kæruaðild að þeirri stjórnsýsluákvörðun.

Ekki liggur fyrir að niðurrif fyrrgreindrar bensínstöðvar snerti einstaklega og lögvarða hagsmuni kæranda með þeim hætti að hann eigi aðild að kæru vegna hins umþrætta byggingarleyfis og verður máli þessu því vísað frá úrskurðarnefndinni.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

___________________________
 Hjalti Steinþórsson

 
_____________________________                  ____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                          Ásgeir Magnússon

des 22
Love0

76/2005 Hamrahlíð

Með

Ár 2005, föstudaginn 4. nóvember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ásgeir Magnússson héraðsdómari.

Fyrir var tekið mál nr. 76/2005, kæra fjögurra íbúa og eigenda fasteigna við Stigahlíð í Reykjavík á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 11. október 2005 um að veita leyfi til þess að byggja tveggja hæða steinsteypta viðbyggingu við austurhlið Menntaskólans við Hamrahlíð fyrir íþróttir ásamt ellefu kennslustofum og bókasafni.

Í málinu er nú til bráðabirgða kveðinn upp svofelldur

úrskurður
um kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 14. október 2005, er barst nefndinni sama dag, kærir Hróbjartur Jónatansson hrl., f.h. Ó, Stigahlíð 50, Ó og Þ, Stigahlíð 56 og H, Stigahlíð 60, Reykjavík, þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík að veita leyfi til þess að byggja tveggja hæða steinsteypta viðbyggingu við austurhlið Menntaskólans við Hamrahlíð fyrir íþróttir ásamt ellefu kennslustofum og bókasafni.  Krefjast kærendur þess í kærunni að framkvæmdir verði stöðvaðar en jafnframt hefur lögmaður þeirra áréttað í bréfi til úrskurðarnefndarinnar, dags. 26. október 2005, að einnig sé gerð krafa um ógildingu hins kærða byggingarleyfis.

Málsatvik og rök:  Málsatvik og málsrök aðila verða hér aðeins rakin stuttlega og að því marki sem nauðsynlegt þykir við úrlausn til bráðabirgða um kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda.  

Mál þetta á sér þann aðdraganda að í ársbyrjun 2005 var auglýst tillaga að deiliskipulagi lóðar Menntaskólans við Hamrahlíð.  Bárust fjölmargar athugasemdir við tillöguna þar á meðal frá kærendum.  Var m.a. bent á að við sölu lóða við Stigahlíð hefði kaupendum verið kynnt deiliskipulag skólalóðarinnar, þar sem gert hefði verið ráð fyrir byggingum sunnan við núverandi skólahús.  Í ljósi þessara athugasemda munu borgaryfirvöld hafa látið fara yfir skipulagsmál lóðarinnar og kemur fram í umsögn borgaryfirvalda í máli þessu að þá hafi fundist nýrra deiliskipulag, frá árinu 1990, sem gert hafi ráð fyrir viðbyggingum austan við skólahúsið.  Í ljósi þessara nýju upplýsinga var ákveðið að auglýsa tillögu að breytingu á eldra deiliskipulagi.  Bárust enn athugasemdir frá nágrönnum.  Einhverjar breytingar munu hafa verið gerðar á tillögunni með hliðsjón af athugasemdum þeirra og var m.a. dregið úr skuggavarpi yfir á grannlóðir.  Var tillagan þannig breytt samþykkt í skipulagsráði og var sú ákvörðun staðfest á fundi borgarráðs Reykjavíkur 7. júlí 2005.  Birtist auglýsing um gildistöku hins breytta deiliskipulags í B-deild Stjórnartíðinda þann 29. ágúst 2005.  Skutu kærendur ákvörðun borgaryfirvalda um skipulagið til úrskurðarnefndarinnar með bréfi, dags. 10. ágúst 2005, og er það mál til meðferðar hjá nefndinni. 

Hinn 22. september 2005 veitti byggingarfulltrúinn í Reykjavík takmarkað byggingarleyfi til að vinna jarðvinnu á lóðinni nr. 10 við Hamrahlíð og skutu kærendur þeirri ákvörðun til úrskurðarnefndarinnar með bréfi, dags. 29. september 2005.  Hefur úrskurðarnefndin, með úrskurði uppkveðnum fyrr í dag, vísað því máli frá með þeim rökum að ekki hafi verið um fullnaðarákvörðun að ræða er sætt gæti kæru til úrskurðarnefndarinnar.

Byggingarleyfi það sem um er deilt í máli þessu var sem fyrr greinir gefið út af byggingarfulltrúanum í Reykjavík hinn 11. október 2005 og staðfest í borgarráði 13. sama mánaðar.  Telja kærendur að útgáfa téðs byggingarleyfis fari alfarið í bága við þá stöðu sem nú sé uppi vegna ágreinings um lögmæti deiliskipulags þess sem Reykjavíkurborg sé að reyna að knýja fram í mikilli óþökk kærenda, sem keypt hafi eignalóðir af borginni árið 1984 og goldið fyrir hátt verð á þeim forsendum að þágildandi skipulag myndi standa óbreytt.  Augljóst sé að fái byggingarleyfishafinn að hefja framkvæmdir samkvæmt áformum hins ólögmæta deiliskipulags á meðan ágreiningurinn sé til meðferðar í úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála muni það leiða til þess að hann knýji fram niðurstöðu sér í hag á þeim grundvelli að ekki verði hróflað við framkvæmdum sem þegar hafi risið á lóðinni.  Slík aðstaða sé algerlega óviðunandi og gangi gegn meginreglum stjórnsýslulaga, sem og skipulags- og byggingarlaga, enda við það miðað að ekki verði ráðist í byggingarframkvæmdir nema ótvíræður lagagrunnur sé til staðar fyrir þeim.  Svo sé hins vegar ekki, enda telji kærendur að ógilda beri skipulagsákvörðun þá sem byggingarleyfið styðjist við, þar sem henni sé stórlega áfátt bæði að formi og efni og gangi í berhögg við lögvarin eignarréttindi kærenda.  Bíði það mál úrlausnar hjá úrskurðarnefndinni.

Af hálfu kærenda sé lögð á það áhersla að fasteignaréttindi þeirra grundvallist ekki á hefðbundnum leigulóðarréttindum, heldur sé um að ræða eignarlóðir sem geri réttarstöðu þeirra aðra en ella, sem m.a. lúti að þeim skuldbindingum sem Reykjavíkurborg hafi tekist á hendur gagnvart kærendum í samningum um kaupin á téðum lóðum.  Að öðru leyti sé vísað til sjónarmiða í máli kærenda um skipulagsákvörðun borgarinnar, sem sé undanfari máls þessa.

Af hálfu Reykjavíkurborgar er mótmælt kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda.  Telja borgaryfirvöld að ekki hafi verið sýnt fram á að form eða efnisgallar hafi verið á skipulagsákvörðun þeirri sem fyrirhugaðar framkvæmdir að Hamrahlíð 10 styðjist við og hafi hið kærða byggingarleyfi verið veitt í samræmi við skipulag og umsókn um byggingarleyfi fyrir framkvæmdinni.  Endanlegum frágangi leyfa samkvæmt 44. gr. skipulags- og byggingarlaga sé og lokið.

Af hálfu byggingarleyfishafa er kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda mótmælt og vísað til þess að framkvæmdir eigi sér stoð í leyfi þar til bærs stjórnvalds.

Niðurstaða:  Sú meginregla gildir að stjórnsýslurétti að kæra til æðra stjórnvalds frestar ekki réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar, sbr. 1. mgr. 29. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993, en í 2. mgr. tilvitnaðrar lagagreinar er kveðið á um að æðra stjórnvaldi sé þó heimilt að fresta réttaráhrifum ákvörðunar meðan kæra er til meðferðar þar sem ástæður mæli með því.  Sérregla er í 6. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, þar sem segir að kærandi geti krafist úrskurðar um stöðvun framkvæmda til bráðabirgða séu þær hafnar eða yfirvofandi.

Skýra verður ákvæði 6. mgr. 8. gr. laga nr. 73/1997 um stöðvun framkvæmda þröngt með vísan til þess að í ákvæðinu felst undantekning frá meginreglu og með hliðsjón af því að með stöðvun framkvæmda er gripið inn í rétt leyfishafa samkvæmt stjórnvaldsleyfi sem ekki hefur verið hnekkt.  Verður almennt að beita umræddu réttarúrræði af varfærni.  Kemur helst til álita að beita því þegar sýnt þykir að frekari framkvæmdir muni raska réttarstöðu aðila kærumálsins. 

Í máli því sem hér um ræðir eru framkvæmdir við fyrri áfanga samkvæmt umdeildu skipulagi nýlega hafnar og tiltölulega skammt á veg komnar.  Á hinn bóginn er meðferð kærumálsins langt komið og er úrskurðar um gildi hinnar umdeildu skipulagsákvörðunar að vænta áður en langt um líður.  Þykja ekki, eins og atvikum er hér háttað, efni til að fallast á kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda sem hafnar eru að Hamrahlíð 10 í Reykjavík.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda á lóð Menntaskólans í Hamrahlíð að Hamrahlíð 10 í Reykjavík.

 

 

_________________________________
Hjalti Steinþórsson

 

______________________________                      _____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                                 Ásgeir Magnússon

 

des 22
Love0

6/2002 Langholtsvegur

Með

Ár 2005, föstudaginn 4. nóvember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ásgeir Magnússon héraðsdómari. 

Fyrir var tekið mál nr. 6/2002, kæra 12 íbúa við Sigluvog í Reykjavík á ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 5. febrúar 2002 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi og aðalskipulagi vegna Langholtsvegar 109-115, Reykjavík.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 5. mars 2002, er barst nefndinni hinn 7. sama mánaðar, kæra M, Sigluvogi 6, G, Sigluvogi 8, M, M og H, Sigluvogi 10, J, V og E, Sigluvogi 12, G, Sigluvogi 14 og R, H og J, Sigluvogi 16, Reykjavík, þá ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 5. febrúar 2002 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi og aðalskipulagi vegna Langholtsvegar 109-115, Reykjavík.

Gera kærendur þær kröfur að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi en ella breytt til samræmis við framkomnar athugasemdir og að framkvæmdir verði stöðvaðar þar til efnisniðurstaða liggi fyrir í málinu.

Málsatvik og rök:  Hinn 10. janúar 2001 barst Borgarskipulagi fyrirspurn um hvort breyta mætti notkun lóðarinnar að Langholtsvegi 115 í íbúðarbyggð en fyrir var á lóðinni skrifstofu- og þjónustustarfsemi.  Var fyrirspurninni svarað á þá leið að ekki væri lagst gegn því að breyta notkun lóðarinnar úr athafnasvæði í íbúðasvæði með nýtingarhlutfalli allt að 0,7.  Eftir að tillögur frá fyrirspyrjanda höfðu borist um uppbyggingu svæðisins samþykkti skipulags- og byggingarnefnd að unnin yrði skipulagstillaga með hliðsjón af framlögðum tillögum.

Hinn 22. ágúst 2001 var hagsmunaaðilum sent bréf þar sem tilkynnt var að skipulags- og byggingarnefnd hefði samþykkt að hefja vinnu að deiliskipulagi svæðisins og var þeim gefinn kostur á að koma á framfæri ábendingum eða athugasemdum, sem nýst gætu við mótun skipulagsins.

Á fundi skipulags- og byggingarnefndar, 24. október 2001, var samþykkt að auglýsa tillögu að deiliskipulagi fyrir umræddan skipulagsreit og breytingu á aðalskipulagi í samræmi við hana og samþykkti borgarráð erindið á fundi sínum hinn 30. október það ár.

Með bréfi, dags. 2. nóvember 2001, var óskað eftir heimild Skipulagsstofnunar til auglýsingar á tillögunni í samræmi við 2. mgr. 17. gr. laga nr. 73/1997 vegna fyrirhugaðrar aðalskipulagsbreytingar og gerði stofnunin ekki athugasemd við að tillagan yrði auglýst til kynningar.

Tillaga að breyttu deiliskipulagi svæðisins var í auglýsingu frá 21. nóvember til 19. desember 2001 með athugasemdafresti til 4. janúar 2002.  Sex athugasemdabréf bárust frá nágrönnum og voru þau kynnt fyrir skipulags- og byggingarnefnd á fundi hinn 18. janúar 2002 auk þess sem skuggavarp vegna fyrirhugaðra mannvirkja var kynnt.  Umsögn skipulagsfulltrúa um athugasemdirnar var síðan lögð fram á fundi nefndarinnar hinn 30. janúar 2002 og var auglýst tillaga að deiliskipulagi og breyting á aðalskipulagi samþykkt með þeim breytingum sem lagðar voru til í umsögninni og fram koma á uppfærðum deiliskipulagsuppdrætti.  Borgarráð samþykkti afgreiðsluna á fundi sínum hinn 5. febrúar 2002. Þeim sem gert höfðu athugasemdir var tilkynnt um afgreiðsluna og leiðbeint um kærurétt með bréfi, dags. 7. febrúar 2002.  Hinn 20. febrúar s.á. staðfesti umhverfisráðherra nefnda breytingu á aðalskipulagi Reykjavíkur.  Aðalskipulagsbreytingin öðlaðist síðan gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda hinn 11. mars 2002.

Skipulagsstofnun tilkynnti síðan í bréfi, dags. 12. mars 2002, að stofnunin gerði ekki athugasemd við að auglýsing um gildistöku deiliskipulags yrði birt í B-deild Stjórnartíðinda en auglýsing þess efnis var þó ekki birt í Stjórnartíðindum.

Kærendur skutu síðan aðal- og deiliskipulagsbreytingunni til úrskurðarnefndarinnar eins og fyrr greinir.

Með bréfi, dags. 14. febrúar 2004, lagði forstöðumaður lögfræði og stjórnsýslu Skipulags- og byggingarsviðs Reykjavíkurborgar það til við skipulags- og byggingarnefnd að nefndin afturkallaði samþykki sitt á deiliskipulagstillögunni frá 30. janúar 2002 og samþykkti hana að nýju með vísan til 2. tl. 1. mgr. 25. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.  Var lagt til að þeim sem hefðu andmælt tillögunni á sínum tíma yrði tilkynnt um afturköllun fyrri ákvörðunar og um hina nýju samþykkt og þeim leiðbeint um kærufrest að nýju. Tilgreind ástæða þessarar málsmeðferðar var sú að líklegt þótti að úrskurðarnefndin felldi deilskipulagið úr gildi í ljósi úrskurðar nefndarinnar í máli nr. 13/2002, dags. 13. mars 2003, en þar komst nefndin að þeirri niðurstöðu að þótt heimilt væri að auglýsa samhliða breytingu á aðal- og deiliskipulagi mætti ekki samþykkja deiliskipulag sem fengið hefði slíka meðferð fyrr enn að umhverfisráðherra hefði staðfest aðalskipulagsbreytinguna.  Skipulags- og byggingarnefnd afturkallaði samþykkt sína um deiliskipulagið frá 30. janúar 2002 og samþykkti deiliskipulagstillöguna að nýju á fundi sínum hinn 18. febrúar 2004. Borgarráð samþykkti þá afgreiðslu á fundi sínum hinn 25. febrúar 2004.  Ekki verður séð að skipulagsákvörðunin hafi eftir þetta fengið lögboðna afgreiðslu Skipulagsstofnunar eða verði auglýst í B-deild Stjórnartíðinda.

Úrskurðarnefndinni bárust loks gögn og umsögn borgaryfirvalda í hendur hinn 28. september 2005.

Kærendur styðja kröfur sínar þeim rökum að málsmeðferð skipulagsbreytingarinnar hafi verið áfátt.  Framkomnum athugasemdum við kynningu tillögunnar hafi lítt eða ekki verið svarað, nýtingarhlutfalls lóðarinnar að Drekavogi 4 sé ekki getið í skipulaginu, skipulagssvæðið fari inn á lóð að Sigluvogi 10, uppdráttur beri ekki með sér hvenær skipulagstillagan hafi verið til kynningar og ekkert liggi fyrir um hvenær skipulagið hafi verið auglýst í Stjórnartíðindum.  Þá er á því byggt að fyrirhugaðar byggingar verði stærri og nýtingarhlutfall hærra en fyrir sé í hverfinu og muni byggingarnar valda skuggavarpi, skerða útsýni og með því rýra verðgildi nágrannafasteigna.

Borgaryfirvöld hafa krafist þess að fyrirliggjandi kæru á breytingu á deiliskipulagi og aðalskipulagi verði vísað frá úrskurðarnefndinni.

Krafa um frávísun sé studd þeim rökum að hin kærða skipulagsákvörðun hafi verið felld úr gildi og séu því ekki forsendur til þess að úrskurðarnefndin felli hana einnig úr gildi.  Vekja beri athygli á, að þrátt fyrir að skipulags- og byggingarnefnd hafi samþykkt tillöguna að nýju hinn 18. febrúar 2004 og borgarráð 24. febrúar s.á., hafi deiliskipulagið aldrei hlotið gildi þar sem það hafi aldrei verið sent Skipulagsstofnun til skoðunar auk þess sem gildistaka þess hafi ekki verið auglýst.  Beri því að líta á fyrrgreindar samþykktir Reykjavíkurborgar sem markleysu að lögum og vísa fyrrnefndum kærum frá með vísan til ofangreinds.

Niðurstaða:  Hin kærða aðalskipulagsbreyting fól í sér að landnotkun lóðarinnar að Langholtsvegi 115 var breytt úr athafnasvæði í íbúðarsvæði en með umdeildri deiliskipulagstillögu var heimiluð stækkun húsa og nýbyggingar.  Var lóðinni að Langholtsvegi 115 skipt upp og meginhluti hennar gerður að lóð við Drekavog.

Í 19. grein laga nr. 73/1997 segir að aðalskipulag, eða breyting á því, sé háð staðfestingu ráðherra og taki gildi þegar staðfestingin hafi verið birt í B-deild Stjórnartíðinda.  Af þessu leiðir að það er á valdsviði ráðherra að taka stjórnvaldsákvörðun um staðfestingu aðalskipulags, eða breytingar á því, en í þeirri ákvörðun felst að ráðherra tekur afstöðu til lögmætis aðalskipulagsins eða breytingarinnar, bæði hvað varðar form og efni.

Ákvörðun ráðherra um staðfestingu aðalskipulags, eða breytingu á því, er lokaákvörðun æðra stjórnvalds og verður hún, að mati úrskurðarnefndar, einungis borin undir dómstóla en ekki skotið til hliðsetts stjórnvalds.  Því brestur úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála vald til þess að taka slíkar ákvarðanir ráðherra til endurskoðunar.  Verður kröfu kærenda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar um breytingu á aðalskipulagi því vísað frá nefndinni.

Fyrir liggur að umþrætt deiliskipulagstillaga, er borgarráð Reykjavíkur samþykkti hinn 5. febrúar 2002, öðlaðist ekki gildi með birtingu auglýsingar í B-deild Stjórnartíðinda í samræmi við lokamálsgrein 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Hin kærða ákvörðun borgarráðs um deiliskipulagsbreytinguna fól því ekki í sér lokaákvörðun í skilningi 2. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993, sem kærð verður til úrskurðarnefndarinnar, og styðst sú ályktun ennfremur við 2. mgr. 27. gr. laganna sem kveður á um að upphaf kærufrests sé við opinbera birtingu ákvörðunar, þar sem slík birting er lögmælt.  Verður þeim þætti málsins er varðar umþrætta breytingu á deiliskipulagi því einnig vísað frá nefndinni.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist úr hömlu. Valda því miklar annir og málafjöldi hjá úrskurðarnefndinni og óhæfilegur dráttur borgaryfirvalda á því að nefndin fengi í hendur umbeðin málsgögn, þrátt fyrir ítrekaðar óskir þar um.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni
 

 

___________________________
 Hjalti Steinþórsson

 

 
_____________________________                  ____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                          Ásgeir Magnússon

 

des 22
Love0

78/2005 Háteigsvegur

Með

Ár 2005, fimmtudaginn 27. október, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ásgeir Magnússon héraðsdómari.

Fyrir var tekið mál nr. 78/2005, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 20. september 2005 um að veita leyfi fyrir byggingu einnar hæðar með þremur íbúðum og rishæðar með þremur íbúðum ásamt hanabjálka ofan á húsið að Háteigsvegi 3 í Reykjavík ásamt breytingu á notkun annarrar hæðar úr atvinnuhúsnæði í þrjár íbúðir, auk leyfis fyrir byggingu svala á austur- og norðurhlið hússins.

Í málinu er nú til bráðabirgða kveðinn upp svofelldur

úrskurður
um kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 15. október 2005, er barst nefndinni hinn 17. sama mánaðar, kæra P og M, íbúar að Rauðarárstíg 41 í Reykjavík, þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 20. september 2005 að veita leyfi fyrir byggingu einnar hæðar með þremur íbúðum og rishæðar með þremur íbúðum ásamt hanabjálka ofan á húsið að Háteigsvegi 3 í Reykjavík ásamt breytingu á notkun annarrar hæðar úr atvinnuhúsnæði í þrjár íbúðir auk leyfis fyrir byggingu svala á austur- og norðurhlið hússins.  Ákvörðunin var staðfest í borgarráði hinn 22. september 2005.

Gera kærendur þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að kveðinn verði upp úrskurður til bráðabirgða um stöðvun framkvæmda við stækkun hússins þar til efnisniðurstaða liggi fyrir í málinu.

Umsögn Reykjavíkurborgar vegna kærumáls þessa barst úrskurðarnefndinni hinn 24. október sl. ásamt gögnum, en kærunni fylgdi jafnframt fjöldi fylgiskjala.  Þykir málið enn ekki nægjanlega upplýst til þess að unnt sé að taka það til efnisúrskurðar en framkvæmdir samkvæmt hinu kærða byggingarleyfi eru þegar hafnar. Verður hér því einungis tekin afstaða til kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda og málið reifað samkvæmt því.

Málsatvik og rök:  Íbúð kærenda er í fjölbýlishúsi að Rauðarárstíg 41 sem stendur á bak við og norðan megin við húsið að Háteigsvegi 3, sem er tveggja hæða, en ekki liggur fyrir deiliskipulag er tekur til umræddra lóða.

Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 1. mars 2005 var tekin fyrir fyrirspurn um hvort leyft yrði að byggja tvær hæðir og ris auk hanabjálka ofan á húsið á lóðinni nr. 3 við Háteigsveg og var erindinu vísað til skipulagsfulltrúa.  Skipulagsfulltrúi afgreiddi fyrirspurnina hinn 12. apríl 2005 á þann veg að ekki væri lagst gegn hækkun hússins um eina hæð og ris.

Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa hinn 5. júlí 2005 var byggingarleyfisumsókn, sem sniðin var að fyrrgreindri afstöðu skipulagsfulltrúa, tekin fyrir þar sem  jafnframt var sótt um leyfi til að breyta atvinnuhúsnæði á annarri hæð hússins í þrjár íbúðir og koma fyrir þremur íbúðum á þriðju hæð og þremur á fjórðu hæð og gerð svala á austur- og norðurhlið og að steina húsið að utan með ljósri steiningu.  Var málinu vísað til skipulagsfulltrúa til ákvörðunar um grenndarkynningu.  Samþykkti skipulagsfulltrúi, á fundi sínum hinn 8. júlí 2005, að grenndarkynna umsóknina fyrir hagsmunaaðilum að Þverholti 30 og 32, Rauðarárstíg 41 og Háteigsvegi 1, 2, 4, 6 og 8.

Grenndarkynning stóð yfir frá 14. júlí til 11. ágúst 2005 og komu fram athugasemdir frá nágrönnum að Þverholti 30 og 32, Rauðarárstíg 41 og Háteigsvegi 4 þar sem kynntri umsókn var mótmælt.
 
Erindið var á næstu vikum til umfjöllunar hjá skipulags- og byggingaryfirvöldum Reykjavíkur þar sem sjónum var einkum beint að fyrirhugaðri hækkun hússins og bílastæðamálum og urðu lyktir málsins þær að skipulagsráð samþykkti umsóknina fyrir sitt leyti hinn 14. september 2005 samkvæmt breyttum teikningum, dags. 8. september 2005, þar sem mænishæð hússins hafði verið lækkuð um 1,5 metra.  Var málinu vísað til afgreiðslu byggingarfulltrúa sem samþykkti umsóknina á fundi sínum hinn 20. september 2005 og staðfesti borgarráð þá ákvörðun hinn 22. sama mánaðar.

Kærendur bera fyrir sig að hækkun umrædds húss sé óhófleg og muni hindra birtuflæði og valda því að suðurhlið húss þeirra verði í stöðugum skugga.  Muni breytingin skerða nýtingarmöguleika og rýra verðgildi eigna þeirra.  Fjölgun bílastæða norðan við Háteigsveg 3 og aukin umferð allan sólarhringinn sem fylgi níu íbúðum muni valda auknum hávaða milli húsanna en til þessa hafi umferð vegna starfsemi að Háteigsvegi 3 aðeins verið að degi til.  Þá muni tvöfaldt fyrirkomulag á sorphirðu fyrir íbúðir annars vegar og atvinnuhúsnæði hins vegar auka á ónæðið.  Þá skilji kærendur það svo að lóðamörk að Háteigsvegi 1 og 3 verði að einhverju leyti opin og verði unnt að aka milli húsanna og muni ónæði gagnvart kærendum margfaldast.

Af hálfu Reykjavíkurborgar hefur kröfu um stöðvun framkvæmda verið mótmælt.  Ítarleg grenndarkynning hafi átt sér stað á fyrirhuguðum framkvæmdum.  Umbeðin hækkun hússins að Háteigsvegi 3 sé í samræmi við næsta umhverfi og götumyndir Þverholts og Háteigsvegar og umferð muni ekki aukast að neinu ráði. Komið hafi verið til móts við framkomin andmæli á kynningartíma umsóknarinnar með því að  mænishæð umrædds húss hafi verið lækkuð um 1,5 metra frá kynntri tillögu og létt hafi verið á þaki austur- og vesturhliða, þannig að skuggavarps muni ekki gæta á neðri hæðum húss kærenda um miðjan dag á jafndægrum.  Grenndaráhrif heimilaðra framkvæmda séu ekki meiri en almennt megi búast við á miðborgarsvæði (sic), en geti kærendur sannað að svo sé yrði þeim bættur skaðinn skv. 33. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Kærendur hafi ekki bent á nein rök fyrir ógildingu umrædds byggingarleyfis en miklir hagsmunir séu í húfi fyrir leyfishafa að geta haldið áfram framkvæmdum.  Séu því ekki efni til að fallast á kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda.

Byggingarleyfishafa var gefinn kostur á að tjá sig um stöðvunarkröfu kærenda en úrskurðarnefndinni hafa ekki borist andmæli hans við þeirri kröfu.

Niðurstaða:  Fyrir liggur að umdeild hækkun hússins að Háteigsvegi 3 getur haft  töluverð grenndaráhrif gagnvart húsi kærenda í ljósi þess að húsin standa nálægt hvort öðru og húsið að Háteigsvegi 3 sunnanvert við hús kærenda.  Fyrirliggjandi gögn málsins eru nokkuð misvísandi um hvort lögmæltum kröfum um fjölda bílastæða sé fullnægt og ítarlegri gagna er þörf varðandi skuggavarp.  Þá eru áhöld um hvort heimiluð stækkun og notkunarbreyting sé þess eðlis að heimilt hafi verið að beita undanþáguheimild 3. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 um grenndarkynningu í stað deiliskipulagsgerðar í samræmi við  meginreglu 2. mgr. ákvæðisins.  Nefnd atriði þurfa nánari skoðunar við en þau geta haft áhrif á gildi hinnar kærðu ákvörðunar.

Í ljósi þessa þykir rétt að verða við kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda við stækkun hússins að Háteigsvegi 3 þar til efnisúrskurðar liggur fyrir í málinu en ekki þykja efni  til að stöðva framkvæmdir innanhúss sem heimilaðar hafa verið með hinu kærða byggingarleyfi, enda eru þær alfarið á ábyrgð og áhættu byggingarleyfishafa meðan málið er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni.

Úrskurðarorð:

Framkvæmdir við stækkun hússins að Háteigsvegi 3 í Reykjavík, samkvæmt byggingarleyfi sem veitt var af byggingarfulltrúanum í Reykjavík hinn 20. september 2005 og staðfest af borgarráði hinn 22. sama mánaðar, skulu stöðvaðar þar til efnisúrskurður gengur í kærumáli þessu.

 

___________________________
 Hjalti Steinþórsson

 

_____________________________             ____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                    Ásgeir Magnússon

des 22
Love0

69/2005 Vesturgata

Með

Ár 2005, fimmtudaginn 27. október, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingar-verkfræðingur og Ásgeir Magnússon héraðsdómari. 

Fyrir var tekið mál nr. 69/2005, kæra eiganda fasteignarinnar að Vesturgötu 4, Hafnarfirði á ákvörðun byggingarfulltrúans í Hafnarfirði frá 5. september 2005 um að veita svonefnt graftrarleyfi vegna lóðarinnar að Vesturgötu 5, Hafnarfirði.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 15. september 2005, er barst nefndinni sama dag, kærir S, eigandi fasteignarinnar að Vesturgötu 4, Hafnarfirði þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Hafnarfirði frá 5. september 2005 að veita svonefnt graftrarleyfi vegna lóðarinnar að Vesturgötu 5 þar í bæ.  Krefst kærandi þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og heimilaðar framkvæmdir verði stöðvaðar þar til efnisniðurstaða liggi fyrir í málinu.

Málavextir:  Hinn 26. janúar 2005 birtist í B-deild Stjórnartíðinda auglýsing um gildistöku á breytingu á Aðalskipulagi Hafnarfjarðar 1995-2015.  Fólst breytingin í því að meginhluta hafnarsvæðis á Norðurbakka var breytt í íbúðarsvæði en svæði næst miðbæ var breytt í blandað íbúðar- og miðsvæði.  Bryggja og hafnarkantur í suðurjaðri svæðisins voru áfram skilgreind sem hafnarsvæði.  Miðsvæði norðan Vesturgötu og vestan Merkurgötu var breytt í íbúðarsvæði en miðsvæði sunnan Vesturgötu og vestan Fjarðargötu var breytt í blandað íbúðar- og miðsvæði.  Samkvæmt auglýsingunni hlaut aðalskipulagsbreytingin samþykki bæjarstjórnar Hafnarfjarðar og staðfestingu Skipulagsstofnunar.  Umhverfisráðherra staðfesti breytinguna hinn 24. janúar 2005.  Lóðin að Vesturgötu 5 er á því svæði sem aðalskipulagsbreytingin tekur til.

Hinn 8. febrúar 2005 samþykkti bæjarstjórn Hafnarfjarðar nýtt deiliskipulag fyrir Norðurbakka í Hafnarfirði er fól í sér breytingu á landnotkun úr hafnarsvæði í íbúðarsvæði með þjónustu- og stofnanalóð og tiltók með hvaða hætti uppbyggingu svæðisins skyldi háttað.  Tók skipulagið gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda hinn 10. maí 2005.

Á kynningartíma deiliskipulagsins gerði kærandi athugasemdir við fyrirhugaða íbúðarbyggð á svæðinu og taldi hana fara of nærri fasteign hans þar sem fram færi veitingastarfsemi sem færi alls ekki saman við fyrirhugaðar íbúðarblokkir í næsta nágrenni.

Með bréfi, dags. 21. mars 2005, skaut kærandi ákvörðun um fyrirhugaðar framkvæmdir til úrskurðarnefndarinnar og krafðist þess að allar framkvæmdir yrðu stöðvaðar og öll byggingarleyfi felld úr gildi.  Voru sömu sjónarmið tíunduð til stuðnings kröfunni og sett höfðu verið fram af kæranda við kynningu deiliskipulagsins, en til viðbótar bent á að öll bílastæði við veitingastað kæranda ættu að víkja samkvæmt skipulaginu.  Taldi hann jafnframt ýmsa ágalla hafa verið á málsmeðferð skipulagstillögunnar.  Er sú kæra til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni.

Með bréfi, dags. 10. maí 2005, kærði síðan kærandi veitt byggingarleyfi fyrir niðurrifi tiltekinna húsa á Norðurbakka en kröfu um ógildingu þess var hrundið með úrskurði úrskurðarnefndarinnar hinn 23. júní sl., þar sem leyfið var talið eiga stoð í gildandi aðalskipulagi bæjarins eftir breytingu þá sem fyrr var nefnd. 

Hinn 5. september 2005 samþykkti byggingarfulltrúinn í Hafnarfirði umsókn lóðarhafa að Vesturgötu 5 um svonefnt graftrarleyfi en í texta þess kemur eftirfarandi fram:  „Byggingarstjóri getur sótt um graftrarleyfi á lóð, án greiðslu gatnagerðargjalds enda liggi fyrir tillöguteikningar sem uppfylla deiliskipulag samþ. af bæjarstjórn.  Slík framkvæmd fellur bótalaust til bæjarins verði hætt við framkvæmdir.  Ef ófyrirséðar tafir verða á framhaldi verksins, er byggingarstjóra skylt að fylla í holuna að nýju eða verja hana á annan hátt óski byggingarfulltrúi þess.  Frekari framkvæmdir eru háðar útgáfu byggingarleyfis og greiðslu gatnagerðargjalds.“

Hefur kærandi nú kært fyrrgreint leyfi til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan er rakið.

Málsrök aðila:  Kærandi bendir á að umdeild framkvæmd hafi ekki verið grenndarkynnt og hann ekki átt þess kost að koma sjónarmiðum sínum að þótt hann eigi beinna hagsmuna að gæta og athugasemdum hans við fyrirhugaðar framkvæmdir á svæðinu hafi ekki verið svarað af Hafnarfjarðarbæ.  Byggir kærandi kröfu sína á því að við hina kærðu ákvörðun hafi ekki verið gætt ákvæða 10., 13., 14. eða 15. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Ekkert byggingarleyfi eða samþykktur byggingarreitur liggi fyrir er heimili umdeildar framkvæmdir og sé hin kærða ákvörðun því brot á 43. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, en ekki sé hér um að ræða könnun á jarðvegi samkvæmt 44. gr. nefndra laga.

Hafnarfjarðarbæ og leyfishafa var tilkynnt um framkomna kæru og gefinn kostur á að tjá sig og jafnframt var óskað eftir gögnum er málið varðar frá bæjaryfirvöldum.  Af hálfu Hafnarfjarðarbæjar og leyfishafa hafa ekki borist athugasemdir vegna kærumáls þessa en nefndinni hefur borist umsóknareyðublað leyfishafa áritað um samþykki byggingarfulltrúa.

Niðurstaða:  Hið kærða leyfi fól í sér heimild til jarðvegsframkvæmda á lóðinni að Vesturgötu 5, Hafnarfirði og mun þeim framkvæmdum nú vera lokið.

Samkvæmt 43. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 er m.a. óheimilt að grafa grunn nema að fengnu leyfi viðkomandi sveitarstjórnar, en samkvæmt 2. mgr. 44. gr. laganna getur byggingarfulltrúi veitt lóðarhafa heimild til að kanna jarðveg á byggingarlóð án þess að byggingarleyfi hafi verið gefið út.  Ekki er að finna í nefndum lögum frekari heimildir til framkvæmda samkvæmt 4. kafla laganna um mannvirki nema að fengnu byggingarleyfi skv. 43. gr.

Telja verður framkvæmdir þær sem unnar hafa verið í skjóli hins svonefnda graftrarleyfis vera þess eðlis að til þeirra hefði þurft byggingarleyfi samkvæmt 43. gr. skipulags- og byggingarlaga, enda ótvírætt um að ræða viðameiri framkvæmd en jarðvegskönnun. 

Ekki liggur fyrir að umdeilt leyfi byggingarfulltrúa hafi hlotið staðfestingu bæjarstjórnar, skv. 2. mgr. 38. gr. skipulags- og byggingarlaga, sbr. 3. mgr. 39. gr. nefndra laga.  Er hin kærða ákvörðun því ekki lokaákvörðun  í skilningi 2. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 og getur af þeim sökum ekki sætt kæru til úrskurðarnefndarinnar.

Verður kærumáli þessu því vísað frá úrskurðarnefndinni.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

 

 

___________________________
 Hjalti Steinþórsson

 

 
_____________________________                  ____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                         Ásgeir Magnússon