Skip to main content
Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála

56/2004 Rafstöðvarvegur

Með

Ár 2005, fimmtudaginn 9. júní, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mætt voru Ásgeir Magnússon héraðsdómari, formaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingar-verkfræðingur og Sesselja Jónsdóttir lögfræðingur, varamaður.

Fyrir var tekið mál nr. 56/2004, kæra eigenda fasteignarinnar að Rafstöðvarvegi 29, Reykjavík á ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur frá 6. september 2004 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi íbúðasvæðis við Rafstöðvarveg, þar sem heimiluð var viðbygging við austurgafl hússins að Rafstöðvarvegi 31.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 11. október 2004, er barst nefndinni hinn 15. sama mánaðar, kæra G og G, eigendur fasteignarinnar að Rafstöðvarvegi 29, Reykjavík þá ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur frá 6. september 2004 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi íbúðarsvæðis við Rafstöðvarveg er heimilaði viðbyggingu með kjallara við austurgafl parhússins að Rafstöðvarvegi 31 með inndreginni verönd á þaki byggingarinnar.  Gerir kærandi þá kröfu að nefnd deiliskipulagsbreyting verði felld úr gildi.

Málavextir:  Hús kærenda stendur norðaustanvert við húsið að Rafstöðvarvegi 31 og eiga fasteignirnar sameiginleg lóðamörk.  Hinn 11. desember 1995 samþykkti skipulagsnefnd Reykjavíkur uppdrátt af íbúðarsvæði við Rafstöðvarveg þar sem lóðir voru m.a. afmarkaðar og skilmálar settir um íbúðarbyggðina.  Samkvæmt þeim uppdrætti með áorðnum breytingum var heimilað að reisa bílskúra á lóðum nefndra fasteigna.  Uppdráttur þessi og skilmálar voru staðfestir í borgarstjórn Reykjavíkur hinn 6. febrúar 1996. 

Á afgreiðslufundi skipulagsfulltrúa 4. júní 2004 var tekin fyrir fyrirspurn eigenda fasteignarinnar að Rafstöðvarvegi 31 um hvort leyft yrði að byggja viðbyggingu og bílskúr á lóð þeirra samkvæmt framlögðum uppdrætti sem meðeigendur greindrar fasteignar höfðu samþykkt fyrir sitt leyti.  Var erindið afgreitt með svofelldri bókun:  Ekki gerð athugasemd við erindið. Umsækjandi láti vinna breytingu á deiliskipulagi sem síðan verður grenndarkynnt.

Hinn 6. september 2004 samþykkti skipulags- og byggingarnefnd Reykjavíkur breytingu á gildandi skipulagi svæðisins að undangenginni grenndarkynningu skv. 2. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 með eftirfarandi bókun:  „Kynnt tillaga samþykkt, með vísan til 4. gr. samþykktar fyrir skipulags- og byggingarnefnd, með þeirri breytingu að dregið verði úr stærð glugga til austurs á aðalhæð viðbyggingar og svalir á þaki verði inndregnar til austur sem nemur 1,5 metra til að takmarka innsýn á lóð nr. 29 við Rafstöðvarveg sbr. umsögn skipulagsfulltrúa.

Fól skipulagsbreytingin í sér að heimilað var að reisa einnar hæðar viðbyggingu með kjallara, 38 fermetra að grunnfleti, við austurgafl hússins að Rafstöðvarvegi 31 með inndreginni verönd á þaki viðbyggingarinnar.  Heimilaði skipulagið að umrædd viðbygging stæði tvo metra frá lóðarmörkum kærenda.  Við grenndarkynningu tillögunnar komu fram mótmæli frá kærendum við fyrirhugaða viðbyggingu og var framkomnum athugasemdum þeirra svarað af hálfu Reykjavíkurborgar.  Var gildistaka skipulagsbreytingarinnar auglýst í B-deild Stjórnartíðinda hinn 30. september 2004 að undangenginni umsögn Skipulagsstofnunar þar sem ekki var gerð athugasemd við birtingu auglýsingar um gildistöku skipulagsbreytingarinnar.  Skutu kærendur umræddri skipulagsákvörðun til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir.

Hinn 15. febrúar 2005 samþykkti byggingarfulltrúinn í Reykjavík byggingarleyfi fyrir greindri viðbyggingu og bílskúr á grundvelli umrædds skipulags og staðfesti borgarstjórn Reykjavíkur leyfið hinn 1. mars 2005.  Annar kærenda í máli þessu kærði veitingu leyfisins til úrskurðarnefndarinnar hinn 20. apríl sl. og krafðist þess að heimilaðar framkvæmdir yrðu stöðvaðar þar til efnisúrlausn lægi fyrir í málinu.  Úrskurðarnefndin kvað upp bráðabirgðaúrskurð um stöðvunarkröfuna hinn 4. maí sl. þar sem henni var hafnað.

Málsrök kærenda:  Kærendur benda á að heimilaðar framkvæmdir samkvæmt hinni kærðu skipulagsbreytingu gangi óhæfilega á grenndarrétt þeirra með útsýnisskerðingu og skertum nýtingarmöguleikum á lóð sem muni rýra verðgildi fasteignar þeirra.

Heimiluð viðbygging færi austurhlið hússins að Rafstöðvarvegi 31 fjóra metra nær lóð kærenda en nú er og aðeins yrðu tveir metrar frá viðbyggingunni að mörkum umræddra lóða.  Fjarlægð milli húsa á lóðunum færi úr 11,5 í 7,5 metra.

Kærendur hafi fyrirhugað að nýta suðvestur hluta lóðar sinnar, sem umdeild viðbygging snúi að, undir heitan pott en ljóst megi vera að tilvist viðbyggingarinnar svo nærri lóðamörkum takmarki notagildi pottsins fyrir kærendur en vænta megi að samtal sem þar ætti sér stað bærist auðveldlega yfir í viðbygginguna.  Verði byggingin reist til viðbótar fyrirhuguðum bílskúr myndist nánast samfelldur steinveggur frá vegi að suðurmörkum lóðar kærenda.

Umræddar framkvæmdir muni samkvæmt framansögðu valda kærendum bæði fjárhagslegu og tilfinningalegu tjóni sem leiða eigi til þess að umdeild skipulagsbreyting nái ekki fram að ganga.

Benda kærendur loks á að kannað verði hvort útlit hússins að Rafstöðvarvegi 31 sé friðað.

Málsrök Reykjavíkurborgar:  Af hálfu borgaryfirvalda er þess krafist að hin kærða ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar frá 6. september 2004 verði staðfest.

Reykjavíkurborg geti ekki tekið undir málsástæður kærenda varðandi áhrif hinna samþykktu viðbyggingarheimildar sem snúist eingöngu um grenndaráhrif hennar.  Með tilkomu viðbyggingarinnar verði minnsta fjarlægð milli umræddra húsa 7,5 metrar í stað 11,5 metra áður, en hafa verði í huga að húsin standi ekki andspænis hvort öðru.  Leyfð fjarlægð á milli húsa sé ekki í ósamræmi við byggðamynstur svæðisins eða almenna nýtingu lóða.

Ekki verði séð að hagsmunir kærenda af því að koma fyrir heitum potti í framtíðinni á suðvestanverðri lóð þeirra séu meiri en hagsmunir lóðarhafa að Rafstöðvarvegi 31 af því að fá að byggja við hús sitt.  Geti slíkt hagsmunamat því ekki hróflað við gildi umdeildrar skipulagsbreytingar og ekki verði séð að umdeild viðbygging setji nýtingu lóðar kærenda skorður er nokkru nemi.  Bent sé á að upphaflegri skipulagstillögu hafi verið breytt með tilliti til athugasemda kærenda.  Lóðarhöfum hafi verið gert skylt að draga svalir á þaki viðbyggingarinnar inn til austurs um 1,5 metra í því skyni að takmarka innsýn á lóð kærenda auk þess sem stærð glugga á gafli sé takmörkuð við 70×200 sentimetra og hann útfærður á þann veg að innsýn verði ekki bein inn á lóð kærenda.

Tekið skuli fram að mikið útsýni sé frá húsum við Rafstöðvarveg og nefnd viðbygging hefði óverulega útsýnisskerðingu í för með sér eða sem næmi 3–10º frá húsi nr. 29 við Rafstöðvarveg.  Að auki séu lóðirnar vaxnar háum trjám sem þegar skerði útsýni töluvert og muni gróðurinn og fyrirhugaður bílskúr hylja viðbygginguna að mestu séð frá lóð kærenda.

Samkvæmt framangreindndu sé ljóst að samþykkt breyting muni hafa lítil sem engin grenndaráhrif og takmarki ekki nýtingarmöguleika lóðarinnar nr. 29.  Jafnframt megi taka fram að þrátt fyrir að komist væri að þeirri niðurstöðu að breyting á skipulagi hefði í för með sér bótaskylt tjón leiði það eitt og sér ekki til ógildingar en eftir atvikum gæti komið til greiðslu bóta ef tjón yrði sannað samkvæmt 33. gr. skipulags- og byggingarlaga.

Heimilaðar framkvæmdir hafi ekki meiri grenndaráhrif á lóð kærenda en að jafnaði megi búast við þegar gerðar séu breytingar á húsum í þéttbýli, en í skipulags- og byggingarlögum sé gert ráð fyrir að sveitarstjórnir hafi afmarkaðar heimildir til þess að breyta skipulagsáætlunum sbr. t.d. 25. og 26. gr. þeirra laga.  Benda megi á að samþykkt hafi verið viðbygging við hús númer 33 við Rafstöðvarveg árið 1999 og sé sú viðbygging töluvert stærri en sú sem hér sé vélað um.

Andmæli eigenda Rafstöðvarvegar 31:  Eigendur fasteignarinnar að Rafstöðvarvegi 31 hafa komið á framfæri við úrskurðarnefndina sjónarmiðum sínum og gögnum í tilefni af kærumáli þessu og taka þeir undir sjónarmið Reykjavíkurborgar í málinu.  Benda þeir sérstaklega á að ítrekað hafi verið reynt að hafa samráð við kærendur vegna fyrirhugaðra framkvæmda sem skipulagsbreytingin taki til og komið hafi verið til móts við sjónarmið kærenda, svo sem fram komi í umsögn Reykjavíkurborgar.  Telja lóðarhafar að umdeild viðbygging muni í raun minnka innsýn frá húsi þeirra inn á suðvesturlóð kærenda þar sem fjórir gluggar á austurgafli húss þeirra muni hverfa með viðbyggingunni en á henni verði aðeins einn gluggi með engri innsýn inn á lóð kærenda og hafi verönd á þaki byggingarinnar verið færð um 1,5 metra frá þakbrún.  Auk þess verði bílskúr með flötu þaki í stað mænisþaks, sem eldra skipulag gerði ráð fyrir, sem dragi verulega úr útsýnisskerðingu kærenda og minnki skuggavarp.  Svæði það sem undir bygginguna fari hafi verið nýtt af eigendum sem útivistarsvæði og megi með hliðsjón af framansögðu færa fram rök fyrir því að framkvæmdin muni í raun draga úr grenndaráhrifum gagnvart kærendum frá því sem nú er.  Sé því mótmælt að umdeild skipulagsbreyting raski hagsmunum kærenda svo nokkru nemi.

Vettvangsskoðun:  Nefndarmenn og starfsmenn úrskurðarnefndarinnar kynntu sér staðhætti á vettvangi hinn 31. maí sl.  Viðstaddir skoðunina vou fulltrúar Reykjavíkurborgar, annar kærenda og eigendur fasteignarinnar að Rafstöðvarvegi 31.

Niðurstaða:  Fullnaðarákvörðun skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur um hina kærðu deiliskipulagsbreytingu er í samræmi við 4. gr. samþykktar fyrir nefndina frá 21. mars 2002, sbr. breytingu á þeirri samþykkt frá 22. júlí 2003, en samþykktin er sett á grundvelli samþykktar um stjórn Reykjavíkurborgar og fundarsköp borgarstjórnar nr. 638/2001 með síðari breytingum, sem telja verður að eigi stoð í 2. mgr. 44 gr. sveitarstjórnarlaga nr. 45/1998, svo sem henni var breytt með 1. gr. l. nr. 74/2003.

Með hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu, er tekur eingöngu til lóðarinnar að Rafstöðvarvegi 31, er heimiluð einnar hæðar viðbygging með kjallara, sem verður í tveggja metra fjarlægð frá lóðarmörkum kærenda í vestur.  Á þaki viðbyggingarinnar er gert ráð fyrir verönd í eins og hálfs metra fjarlægð frá þakbrún er snýr að lóð kærenda.  Er viðbyggingin 38 fermetrar að grunnfleti (4,5×9,5 m) en með heimiluðum kjallara má heildarflatarmál hennar vera 65,5 fermetrar. 

Umdeild viðbygging er ekki stór að grunnflatarmáli og stendur hún lægra en núverandi austurgafl hússins að Rafstöðvarvegi 31 þar sem háreist rishæð rís frá fyrstu hæð hússins.  Við skipulagsgerðina voru þær breytingar gerðar að fyrirhuguð verönd á þaki viðbyggingarinnar var færð um 1,5 metra frá þakbrún er snýr að lóð kærenda þannig að veröndin er 3,5 metra frá lóðamörkum umræddra húsa.  Þá er í skipulaginu kveðið á um að sá eini gluggi sem heimilaður er á gafli viðbyggingarinnar verði þannig úr garði gerður að ekki verði bein innsýn frá honum inn á lóð kærenda.  Við skipulagsbreytinguna eykst nýtingarhlutfall lóðarinnar að Rafstöðvarvegi 31 úr rúmlega 0,37 í um 0,42.  Hús kærenda og húsið að Rafstöðvarvegi 31 standa ekki andspænis hvort öðru og á lóðunum er hávaxinn trjágróður og eru fasteignirnar inn á víðáttumiklu útivistarsvæði Elliðaárdals.

Samkvæmt 75. gr. byggingarreglugerðar nr. 441/1998 skal lágmarksfjarlægð húss frá lóðarmörkum vera þrír metrar en reglugerðin heimilar í gr. 75.4 að vikið sé frá þeim fjarlægðarmörkum í skipulagi svo sem gert var með hinni umdeildu skipulagsbreytingu þar sem fjarlægð heimilaðrar viðbyggingar frá lóðamörkum er tveir metrar.  Rétt er að taka fram að húsið að Rafstöðvarvegi 31 er ekki friðað samkvæmt húsafriðunarlögum nr. 104/2001 og ekki liggur fyrir að ákvörðun um friðun hússins hafi verið tekin með heimild í þeim lögum.

Með hliðsjón af því sem rakið hefur verið varðandi staðhætti, umfang viðbyggingar þeirrar sem umdeild skipulagsbreyting heimilar og skilyrði þau um hönnun sem getið er í skipulaginu, verður ekki fallist á að heimiluð bygging raski svo hagsmunum kærenda að leiða eigi til ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar.  Þar sem ekki liggja fyrir aðrir þeir annmarkar er raskað gætu gildi ákvörðunarinnar er ógildingarkröfu kærenda hafnað.

Úrskurður í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu ákvörðunar skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur frá 6. september 2004 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi íbúðarsvæðis við Rafstöðvarveg.

____________________________________
Ásgeir Magnússon

______________________________            _____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                       Sesselja Jónsdóttir

47/2004 Akratorg

Með

Ár 2005, föstudaginn 18. febrúar, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mætt voru Ásgeir Magnússon héraðsdómari, formaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ingibjörg Ingvadóttir hdl.

Fyrir var tekið mál nr. 57/2004, kæra eigenda fasteignanna að Kirkjubraut 22 og Sunnubraut 7, Akranesi á ákvörðun skipulags- og umhverfisnefndar frá 21. september 2004 um breytingu á deiliskipulagi hluta Akratorgsreits.

Í málinu er kveðinn upp svohljóðandi

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 20. október 2004, er barst nefndinni hinn 22. sama mánaðar, kæra H og V, Lyngheiði 18, Kópavogi, eigendur fasteignanna að Kirkjubraut 22 og Sunnubraut 7, Akranesi, ákvörðun skipulags- og umhverfisnefndar Akraneskaupstaðar frá 21. september 2004 um breytt deiliskipulag hluta Akratorgsreits á Akranesi. 

Kærendur krefjast þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.  Varakrafa kærenda er að úrskurðarnefndin geri allar þær ráðstafanir sem nefndinni eru færar, þannig að kærendum verði mögulegt að nýta fasteignir sínar að Kirkjubraut 22 og Sunnubraut 7. 

Samþykkt skipulags- og umhverfisnefndar var staðfest í bæjarráði Akraneskaupstaðar hinn 23. september 2004 og í bæjarstjórn 28. september 2004.

Málavextir:  Bæjarstjórn Akraness samþykkti árið 1990 deiliskipulag Akratorgsreits á Akranesi.  Um er að ræða allstórt svæði sem í greinargerð er sagt afmarkað af Merkigerði, Kirkjubraut, Skagabraut, Suðurgötu, Merkiteigi og Vesturgötu.  Jafnframt deiliskipulagi þessu var gerð breyting á landnotkunarþætti þágildandi aðalskipulags Akraness til að tryggja að fullt samræmi væri milli aðalskipulags og deiliskipulags svæðisins.  Samkvæmt deiliskipulaginu var gert ráð fyrir að allmörg hús á svæðinu skyldu víkja, þar á meðal hús kærenda að Kirkjubraut 22.   
 
Hinn 15. mars 2004 var undirritaður samningur milli Akraneskaupstaðar og Sveinbjörns Sigurðssonar hf. um framkvæmdir á hluta umrædds svæðis, svonefndum Hvítanesreit, og var, í samvinnu fyrrgreindra aðila, unnin tillaga að breyttu deiliskipulagi afmarkaðs svæðis milli Kirkjubrautar og Sunnubrautar.  Var í tillögunni gert ráð fyrir sameiningu nokkurra lóða við Kirkjubraut í eina og að hluti götunnar Akurgerðis yrði lagður undir sömu lóð, auk lóðar nr. 3 við Sunnubraut.  Jafnframt var gert ráð fyrir að lóðirnar nr. 22 við Kirkjubraut og nr. 7 við Sunnubraut yrðu sameinaðar, en þær lóðir eru í eigu kærenda.

Á fundi skipulags- og umhverfisnefndar hinn 22. mars 2004 var umrædd tillaga að breytingu á deiliskipulagi samþykkt og lagt til að breytingin yrði auglýst til kynningar skv. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997. 

Bæjarstjórn samþykkti á fundi sínum þann 23. mars 2004 að breytingartillagan yrði auglýst.  Auglýsingin birtist í Lögbirtingablaðinu hinn 14. apríl 2004 og var athugasemdafrestur til 26. maí 2004.  Ennfremur var auglýsingin birt í Póstinum hinn 29. apríl 2004 og var athugasemdafrestur lengdur til 10. júní 2004.  Athugasemdir bárust frá íbúum, þ.m.t. frá kærendum, og voru þær teknar fyrir á fundi skipulags- og umhverfisnefndar hinn 21. júní 2004.  Unnin var greinargerð um athugasemdir íbúanna. 

Skipulags- og umhverfisnefnd ákvað á fundi sínum hinn 3. ágúst 2004 að láta fram fara úttekt á umferð og skuggavarpi, svo og að halda fund með hagsmunaaðilum.  Þeim er athugasemdir höfðu gert var með bréfi, dags. 23. ágúst 2004, tilkynnt þessi afgreiðsla.  Á fundi skipulags- og umhverfisnefndar hinn 21. september 2004 komu fram gögn um skuggavarp og athugun á umferðarsköpun vegna skipulagstillögunnar.  Ákvað nefndin að senda bæjarstjórn tillöguna um breytt deiliskipulag til samþykktar.  Jafnframt var ákveðið að boða til almenns kynningarfundar, sem mun hafa verið haldinn hinn 5. október 2004.  Tillagan var afgreidd í bæjarráði hinn 23. september og samþykkt í bæjarstjórn hinn 28. september 2004.

Samþykkt að breyttu deiliskipulagi Akratorgsreits var send Skipulagsstofnun til yfirferðar og afgreiddi stofnunin tillöguna með bréfi, dags. 18. október 2004.  Taldi stofnunin nauðsynlegt að skýrt væri í skipulagsskilmálum hvernig uppfylla mætti ákvæði 4. kafla byggingarreglugerðar vegna brunavarna.  Í tilefni af þessu var bætt við skilmála deiliskipulagsins og var það þannig afgreitt á fundi skipulags- og umhverfisnefndar hinn 1. nóvember 2004.  Auglýsing um gildistöku deiliskipulagsbreytingarinnar var birt í B-deild Stjórnartíðinda hinn 10. nóvember 2004.

Kærendur kærðu framangreinda deiliskipulagsbreytingu til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir. 

Málsrök kærenda:  Kærendur vísa til þess að fasteign þeirra að Kirkjubraut 22, Efstibær, standi á tilheyrandi eignarlóð.  Byggingin Efstibær hafi óumdeilt menningarsögulegt gildi og hafi þau sérstaklega gætt að viðhaldi og umhirðu eignar sinnar.  Byggingin sé aldargamalt timburhús með brotaþaki, alþýðumansard, sem hafi verið vinsælt byggingarform hjá bjargálna alþýðu á suðvesturhorni landsins upp úr 1880.  Eins og nafn hússins bendi til hafi það upphaflega verið efsti bærinn á Skipaskaga. 

Kærendur benda sérstaklega á að til þess að verja fasteign þeirra að Kirkjubraut 22 gegn fyrirhuguðum skipulagsáformum hafi þau fest kaup á lóðinni nr. 7 við Sunnubraut með það að markmiði að koma í veg fyrir yfirvofandi niðurrif Efstabæjar. 

Skipulagsáform um brottnám húss þeirra, skerðingu lóðar með bílastæðum við Kirkjubraut og tilheyrandi breytingar á lóðarmörkum og landnotkun samkvæmt hinni kærðu samþykkt, séu ekki byggð á lögformlegum grundvelli.  Ekkert samráð hafi verið haft við kærendur á nokkru stigi málsins.  Umrædd skipulagsáform byggi að hluta til á eldri deiliskipulagsáætlun, er samþykkt hafi verið hinn 10. júlí 1990.  

Kærendur halda því fram að hin kærða deiliskipulagsbreyting brjóti í bága við staðfest Aðalskipulag Akraness 1992-2012 varðandi landnotkun.  Samkvæmt aðalskipulaginu séu lóðir þeirra að Kirkjubraut 22 og Sunnubraut 7 auðkenndar sem íbúðarsvæði og lóðirnar að Kirkjubraut 14-18 sem verslunar- og þjónustusvæði.  Sé það greinilegt markmið aðalskipulagsins að ekki sé samskonar nýting á lóðunum að Kirkjubraut 22 og Sunnubraut 7 annars vegar og Kirkjubraut 14-18 hins vegar.  Deiliskipulagsbreytingin geri aftur á móti ráð fyrir að allar lóðirnar séu nýttar sem verslunar- og þjónustulóðir.  Að auki geri aðalskipulagið ekki ráð fyrir að Akurgerði verði varanlega lokað. 

Kærendur halda því og fram að eldra deiliskipulag svæðisins, samþykkt hinn 10. júlí 1990, hafi orðið til án nokkurs samráðs við þau og hafi þeim fyrst orðið kunnugt um það við kynningu breytingar þeirrar er þau hafi nú kært til úrskurðarnefndarinnar.  Í ljósi þessa og hins augljósa misræmis á milli eldra deiliskipulags svæðisins og gildandi aðalskipulags telji þau sig ekki bundin af áætlun um brottnám hússins Efstabæjar og breytingu á lóðarmörkum, sem fram hafi komið í eldra deiliskipulagi.  Áætlun um breytingu á lóðarmörkunum og brottnám Efstabæjar verði að túlka sem undanfara eignarnáms.  Með vísan til 32. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 varðandi heimildir til eignarnáms sé ljóst að sveitarstjórn hafi ekki á nokkru stigi málsins leitast við að ná samkomulagi við kærendur þar að lútandi.  Ekki sé hægt að fallast á að skipulagsskylda sveitarfélaga gefi þeim heimild til þess að ráðstafa eignum fólks að því forspurðu, sbr. 72. gr. stjórnarskrárinnar. 

Bent sé á að engir þeir almannahagsmunir komi fram í samþykktri deiliskipulagsbreytingu og eldra deiliskipulagi svæðisins sem réttlæti heimild til eignarnáms.  Þvert á móti feli hin kærða deiliskipulagsbreyting í sér skerðingu á öryggi og gæðum byggðar á skipulagssvæðinu.  Húsagatan að Sunnubraut sé felld undir aðkomu að bílastæðum verslana og fjölbýlishúsa sem standa eigi við Kirkjubraut.  Ætlunin sé því að breyta friðsælli húsagötu í einhvers konar bílastæðaaðrein með tilheyrandi gegnumakstri.  Hæð og umfang fyrirhugaðra bygginga sé freklega úr öllu samhengi við byggðamynstur svæðisins alls.  Fyrirhugaðar byggingar við Kirkjubraut 12-18 og 22 munu svipta núverandi byggð við Sunnubraut og Kirkjubraut sólarljósi og útsýni og valda mikilli rýrnun á gæðum og verðmæti þeirra eigna. 

Kærendur telja að ekki sé þörf á verslunarhúsnæði á svæði því sem hér um ræði og halda því fram að húsum, sambærilegum þeim sem fyrirhugað sé að byggja samkvæmt hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu, hafi á Akranesi verið breytt í ófullkomið íbúðarhúsnæði, sem tæplega uppfylli kröfur til slíks húsnæðis.  Hætta sé á að sömu örlög bíði fyrirhugaðra húsa.  Hin kærða deiliskipulagsbreyting feli því hvorki í sér nokkra þá almannahagsmuni né skref til almannaheilla, er réttlæti eignarupptöku, verðmætarýrnun og eyðileggingu menningarverðmæta.  Vegna yfirvofandi niðurrifs Efstabæjar sé minnt á ákvæði V. kafla þjóðminjalaga.

Kærendur halda því fram að skilmálar hinnar umdeildu deiliskipulagstillögu séu óviðunandi hvað varði lágmarksfjarlægð á milli húsa, enda verði eldvarnarkröfur ekki uppfylltar nema með því móti að gluggar fyrirhugaðrar byggingar verði búnir eldvarnargleri og ekki hafðir opnanlegir. 

Lengd lóðarinnar að Kirkjubraut 22 meðfram Kirkjubraut sé u.þ.b. 17 metrar.  Þegar hugsanlegir nýtingarmöguleikar þeirrar lóðar séu skoðaðir með hliðsjón af mögulegri legu íbúða, kröfum byggingarreglugerðar um lágmarksfjarlægð milli bygginga og um  brunavarnir og gæði íbúða, sé ljóst að deiliskipulagsbreytingin sé einvörðungu sniðin fyrir bygginguna að Kirkjubraut 12-18, enda hafi ekkert samráð verið haft við kærendur um skipulagsgerðina. 

Að lokum minni kærendur á 1. gr. skipulags- og byggingarlaga.

Í bréfi til úrskurðarnefndarinnar, dags. 20. janúar 2005, benda kærendur á að samkvæmt texta auglýsingar í Stjórnartíðindum um gildistöku hins kærða deiliskipulags hinn 10. nóvember 2004 séu fimm lóðir sameinaðar í eina og nýr byggingarreitur gerður fyrir Kirkjubraut 14-22.  Samkvæmt hinu kærða deiliskipulagi sé aftur á móti verið að sameina annars vegar lóðirnar að Kirkjubraut 12-18 og Sunnubraut 3 og hins vegar lóðirnar að Kirkjubraut 22 og Sunnubraut 7.  Þá gera kærendur athugasemd við það að deiliskipulagsbreytingin sem auglýst sé í Stjórnartíðindum hafi aldrei verið gerð opinber eða kynnt eins og lög geri ráð fyrir. 

Málsrök Akraneskaupstaðar:  Af hálfu Akraneskaupstaðar er þess krafist að hin kærða ákvörðun verði staðfest.  Því sé hafnað að hið kærða deiliskipulag sé ekki í samræmi við Aðalskipulag Akraness 1992-2012.  Bent sé á að aðalskipulagið sé unnið í gildistíð laga nr. 19/1964 og reglugerð nr. 318/1985 með síðari breytingum.  Það sé sett fram með greinargerð og skipulagsuppdrætti, sbr. 4. mgr. 3.1 í þágildandi skipulagsreglugerð.  Í kafla 2.2 í greinargerðinni sé landnotkun lýst eins og hún hafi verið við gerð aðalskipulagsins.  Í upphafi kaflans sé gerð stuttlega grein fyrir breytingum á landnotkun frá aðalskipulagi bæjarins frá 1982, og í þeirri lýsingu sé ekki vikið að Akratorgsreit.  Að öðru leyti sé landnotkun að mestu eins og í aðalskipulaginu 1982.  Í kafla 2.3 sé tekið fram að landnýting hafi verið tilgreind í deiliskipulagi eldri hverfa.  Í kafla 3.0 sé ekki að finna ákvæði er víki sérstaklega að landnotkun eða breytingu á landnotkun Akratorgsreits. 

Samkvæmt framansögðu vísi Aðalskipulag 1992-2012 til gildandi deiliskipulagsákvarðana varðandi landnotkun.  Í kafla 1.3 í greinargerð með aðalskipulaginu sé gerð grein fyrir samþykktum deiliskipulagsákvörðunum.  Samkvæmt deiliskipulagi Akratorgsreits frá 1990 sé svæðið meðfram Kirkjubrautinni auðkennt með skálínum sem merki blandaða notkun, þ.e. íbúðum, verslun og þjónustu.  Bent sé á að landnotkun Akratorgsreits samkvæmt Aðalskipulagi Akraness 1980-2000, staðfest 1982, hafi sætti breytingum árið 1990.  Hafi verið gert ráð fyrir blandaðri byggð við Kirkjubrautina, þ.m.t. á Hvítanesreitnum, og hafi verið fullt samræmi á milli aðalskipulagsins eftir breytingu og deiliskipulagsins frá 1990.  Eins og áður hafi verið bent á hafi núgildandi aðalskipulag ekki breytt landnotkun.  Ekki sé því unnt að fallast á það sjónarmið kærenda að deiliskipulagið frá 1990 fari í bága við aðalskipulagið þar sem aðalskipulagið vísi til deiliskipulagsins varðandi landnotkun.  Hin nýsamþykkta breyting á deiliskipulaginu hafi ekki för með sér breytta landnotkun og fari því ekki í bága við aðalskipulag.  Þá sé það ekki rétt hjá kærendum að landnotkun verði aðeins fyrir verslun og þjónustu.

Í kæru sé staðhæft að uppdráttur aðalskipulags sýni að landnotkun Kirkjubrautar 22 og Sunnubrautar 7 eigi að vera fyrir íbúðir.  Miðað við litamerkingar fyrir landnotkun megi lesa út úr uppdrættinum, að ráð sé fyrir því gert að notkun ofangreindra lóða sé fyrir íbúðir.  Mælikvarði uppdráttarins sé 1:10.000 og megi ljóst vera að það hafi verið erfiðleikum bundið að koma fyrir af nákvæmni merkingum til samræmis við deiliskipulagið frá 1990.  Benda megi á að deiliskipulagið frá 1990 geri ráð fyrir að Sunnubraut 7 verði leikvöllur og sé lóðin merkt með grænum lit á deiliskipulaginu.  Af greinargerð aðalskipulagsins sé vafalaust að aðalskipulagið geri ráð fyrir að landnotkun eigi að vera blönduð, þ.e. íbúðir, verslun og þjónusta.

Hin samþykkta breyting á deiliskipulaginu geri ráð fyrir að Akurgerði verði lokað við Kirkjubraut og að lóðin Kirkjubraut 12, sunnan Akurgerðis, verði sameinuð lóðunum norðan við Akurgerðið.  Aðalskipulagið hafi ekki að geyma nein fyrirmæli eða skilmála sem kveði á um að gatnakerfi Akratorgsreits sé endanlegt og að það muni ekki sæta breytingum.  Þar sé því ekki að finna fyrirmæli er beinlínis bindi hendur skipulagsyfirvalda við gerð deiliskipulags fyrir reitinn hvað varði gatnakerfi.  Í kafla 2.4.1, vegir og götur, sé að finna almenna lýsingu, sem helst lúti að samgöngum til og frá kaupstaðnum, óverulegum breytingum innan bæjarins, svo og nýjum götum.  Í 3. kafla aðalskipulagsins sé í gr. 3.15 lýst markmiðum aðalskipulagsins varðandi samgöngumál. Sé ákvæðið í öllum aðalatriðum í samræmi við það sem fram komi í kafla 2.4.1.  Á hvorugum staðnum í aðalskipulaginu sé vikið að gatnakerfi Akratorgsreits.

Í deiliskipulaginu frá 1990 sé tekið fram að gatnakerfi Akratorgsreits sé fastmótað. Skipulags- og byggingarlög nr. 73/1997 byggi á því að deiliskipulag geti sætt breytingum, sbr. 26. gr. laganna.  Hafi Akraneskaupstaður því skýra lagaheimild til að breyta gildandi deiliskipulagi, þ.m.t. hvað varði breytingu á gatnakerfi Akratorgsreits.  Hafa beri einnig í huga að deiliskipulagið sé gert á árinu 1990 og því komið vel til ára sinna.  Ný sjónarmið og breyttar aðstæður kalli því á breytingar á deiliskipulaginu og geri aðalskipulagið beinlínis ráð fyrir að miðbæjarskipulagið sæti endurskoðun, sbr. gr. 3.8.  Benda megi á að lokun Akurgerðis geti ekki talist veigamikil breyting á gatnakerfi Akratorgsreits auk þess sem ekki verði séð að lokun Akurgerðis hafi grenndarréttarleg áhrif fyrir kærendur, enda byggi kærendur ekki á því.

Akraneskaupstaður hafnar því að kærendur séu ekki bundnir af deiliskipulaginu frá 1990.  Um sé að ræða deiliskipulag, staðfest af ráðherra, sem kærendur eins og aðrir séu bundnir af.  Allir hugsanlegir frestir til kæru séu löngu liðnir, og sé því gerð sú krafa að úrskurðarnefndin vísi þessu atriði frá.

Misskilnings virðist gæta hjá kærendum þegar þau í kæru sinni víki að eignarnámi og eignarnámsheimildum til handa sveitarstjórnum.  Virðist sem kærendur standi í þeirri trú að ákveðið hafi verið að eign þeirra, Kirkjubraut 22, verði tekin eignarnámi.  Í 2. mgr. 32. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 sé sveitarstjórn veitt heimild til eignarnáms á grundvelli gildandi deiliskipulags til framkvæmda á skipulaginu, að fenginni umsögn Skipulagsstofnunnar. Þó svo að sveitarstjórn hafi heimild til eignarnáms samkvæmt gildandi deiliskipulagi þá sé það sjálfstæð ákvörðun sveitarstjórnar hverju sinni hvort eignarnámsheimildin sé nýtt.  Heimild til eignarnáms leiði ekki sjálfkrafa til þess að eignarnám verði framkvæmt.  Það sé skilyrði fyrir því að eignarnámsheimildin verði nýtt að sveitarstjórn hafi sannanlega reynt að ná samningum við eigendur.  Frá gildistöku deiliskipulagsins frá 1990 hafi Akraneskaupstaður til þessa dags ekki haft uppi áform um að nýta sér eignarnámsheimildina gagnvart eigendum Kirkjubrautar 22, og hafi af þeim sökum ekki leitað eftir samningum við kærendur. 

Lögð sé áhersla á að það sé deiliskipulagið frá 1990 sem geri ráð fyrir að húsið á Kirkjubraut 22 víki fyrir nýbyggingu.  Nýsamþykkt breyting á deiliskipulaginu hrófli ekki við þeim skilmálum skipulagsins.

Samkvæmt samþykktri breytingu á deiliskipulaginu sé gert ráð fyrir að lóðirnar nr. 12-18 við Kirkjubraut, ásamt lóðinni nr. 3 við Sunnubraut verði sameinaðar í eina lóð.  Geri deiliskipulagið ráð fyrir að þar rísi fjögurra hæða verslunar- og íbúðarhús.  Nýtingarhlutfall fari úr 0,80-1,15 í 1,8.  Aðalskipulagið hafi ekki að geyma fyrirmæli um hámarksnýtingarhlutfall á Akratorgsreit.

Því sé hafnað að breytingin á deiliskipulaginu og fyrirhugaðar byggingar valdi skerðingu á gæðum byggðar á svæðinu.  Þvert á móti þá sé því haldið fram af Akraneskaupstað að fyrirhugaðar framkvæmdir muni hafa mjög jákvæð áhrif á svæðið.  Þær muni styrkja gamla miðbæinn og endurlífga hann.  Fyrirhuguð bygging samkvæmt deiliskipulagsbreytingunni komi til með að falla vel að bæjarmyndinni.

Bent sé á að þegar tillaga að breyttu deiliskipulagi hafi verið auglýst hafi komið fram athugasemdir frá íbúum er varðað hafi aukningu umferðar um svæðið.  Af því tilefni hafi skipulags- og umhverfisnefnd látið fara fram könnun á umferðarsköpun.  Niðurstaðan hafi verið sú að breytingin myndi ekki hafa í för með sér mikla aukningu á umferð um Kirkjubrautina og myndi aukningin ekki valda neinum vandkvæðum.  Umferðaraukning um Sunnubraut vegna húsanna á báðum lóðum, þ.e. Kirkjubraut 12-18 og 22, gæti verið um 200 ferðir á sólarhring sem sé hátt í tvöföldun á núverandi umferð.  Tvöföldun á umferð sé aukning sem íbúar við götuna gætu orðið varir við en 500 bílar á sólarhring í íbúðagötu teljist ekki vera mikil umferð.  Þá hafi og skipulags- og umhverfisnefnd gert könnun á skuggavarpi.  Ljóst sé af henni að eitthvert skuggavarp verði vegna byggingarinnar og þá sérstaklega þegar sól sé lágt á lofti.  Það sé viðurkennt sjónarmið að íbúar í þéttbýli verði að sætta sig við að mannvirki í næsta nágrenni geti haft grenndaráhrif, m.a. skuggavarp.  Sé það mat skipulags- og umhverfisnefndar að skuggavarp frá væntanlegri byggingu verði innan þeirra marka sem íbúar í þéttbýli verði að sætta sig við.  Sömu sjónarmið gildi varðandi áhrif byggingarinnar á útsýni íbúa í næsta nágrenni.  Íbúar í þéttbýli verði að ákveðnu marki að sætta sig bótalaust við að verða fyrir ýmiskonar ónæði, röskun og óþægindum vegna nálægðar við byggingar og framkvæmdir, er unnið sé að í næsta nágrenni.  Geri skipulags- og byggingarlög nr. 73/1997 beinlínis ráð fyrir að gildistaka skipulags kunni að hafa í för með sér verðmætarýrnun eignar eða að notkunarmöguleikar hennar skerðist, sbr. 1. mgr. 33. gr.  Tryggi 33. gr. laganna að tjónþoli eigi rétti á bótum teljist tjón sannað, en þó tjón verði leiði það ekki til þess að skipulagsaðgerð verði ógilt.  Verði að telja að lögvarðir hagsmunir kærenda séu nægilega vel tryggðir með 33. gr. skipulags- og byggingarlaga.

Skipulagsyfirvöld telji að breytt deiliskipulag svæðisins efli og styrki miðbæ Akraness.  Engin rök séu til að ætla að verslunarpláss á 1. hæð við aðalgötu bæjarins verði breytt í íbúðarhúsnæði. 

Kærendur vísi í kæru sinni til V. kafla þjóðminjalaga nr. 107/2001.  Ekki verði séð í hvaða samhengi það sé gert en í V. kafla laganna sé fjallað um „Kirkjugripi og minningarmörk.“  Væntanlega hafi kærendur ætlað að vísa til þess að hús þeirra að Kirkjubraut 22 sé aldargamalt og hafi af þeim sökum menningarsögulegt gildi og eigi því ekki af þeim sökum að víkja fyrir nýbyggingu.  Það sé hins vegar deiliskipulagið frá 1990 er hafi að geyma skilmála um að Kirkjubraut 22 skuli víkja fyrir nýbyggingu en ekki nýsamþykkt breyting deiliskipulagsins.   

Breytingin á deiliskipulaginu geri ráð fyrir að lóðirnar nr. 22 við Kirkjubraut og nr. 7 við Sunnubraut verði sameinaðar í eina lóð, Kirkjubraut 22.  Lóðarstærð verði samtals 830m2 og þar rísi fjögurra hæða hús með verslun á 1. hæð, íbúðum á 2. til 4. hæð auk kjallara.  Nýtingarhlutfall hækki úr 1,1 í 1,2.  Þá gerir tillagan ráð fyrir 16 bílastæðum á lóðinni.  Eins og áður hafi komið fram hafi deiliskipulagið frá 1990 gert ráð fyrir því að húsið á lóðinni nr. 22 við Kirkjubraut myndi víkja fyrir nýbyggingu.  Ekki hafi verið gerð breyting á þessum skilmálum deiliskipulagsins, en sú breytingin sé hins vegar gerð nú að lóðin nr. 7 við Sunnubraut verði sameinuð Kirkjubraut 22.  Ástæða þessa sé sú að mæta þurfi þörf fyrir bílastæði.  Í skilmálum breytts deiliskipulags sé gert ráð fyrir að gangstétt og lóðarmörk verði færð innar.  Sú kvöð sé lögð á lóðarhafa að gera 4,3m breiða upphitaða gangstétt til nota fyrir almenning.

Akraneskaupstaður bendir á að komi deiliskipulagið frá 1990, ásamt kærðri breytingu þess, til framkvæmda að hluta eða öllu leyti muni það hafa veruleg áhrif á hagsmuni kærenda.  Ljóst sé að ekki geti orðið af sameiningu lóðanna nema Akraneskaupstaður hafi áður eignast lóðirnar, annað hvort eftir að hafa náð samningum við kærendur eða eftir atvikum með eignarnámi.  Með sama hætti yrðu bæjaryfirvöld að standa að málum ef hrinda ætti í framkvæmd áformum deiliskipulagsins varðandi breytt lóðarmörk við Kirkjubrautina, sem feli í sér skerðingu á hagsmunum kærenda.  Skipulags- og byggingarlög nr. 73/1997 byggi á þeim sjónarmiðum að vegna almannahagsmuna þá geti einstakar skipulagsaðgerðir valdið tjóni.  Hafi löggjafinn tryggt þeim er fyrir tjóni verði rétt til bóta og sé það viðurkennt að það fari ekki í bága við eignarréttarákvæði stjórnarskrárinnar.  Það sé mat bæjaryfirvalda að lögmætum skipulagsmarkmiðum fyrir miðbæ Akraness verði ekki náð með öðrum hætti en þeim er fram komi í deiliskipulaginu 1990 og samþykktri breytingu á því.  Þau markmið miði að því að efla og styrkja miðbæinn með þéttari byggð og skapa heillega götumynd við helstu götu bæjarins, Kirkjubrautina.  Núverandi hús á lóðinni nr. 22 við Kirkjubraut standi innarlega í lóðinni og muni það því ekki falla að þeirri götumynd er bæjaryfirvöld stefni að við götuna.

Því sé hafnað að málsmeðferðarreglur hafi verið brotnar í máli þessu og því haldið fram að í einu og öllu hafi verið fylgt fyrirmælum skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Bent sé á að Skipulagsstofnun hafi ekki gert athugasemdir við málsmeðferðina.  Tillaga um breytingu deiliskipulagsins hafi verið auglýst til kynningar eins og mælt sé fyrir um í 26., sbr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Hafi íbúum, þ.m.t. kærendum, gefist kostur á að koma á framfæri athugasemdum sínum.  Unnin hafi verið umsögn vegna þeirra athugasemda sem borist hafi og hafi skipulags- og umhverfisnefnd tekið efnislega afstöðu til þeirra.  Í tilefni athugasemda hafi skipulags- og umhverfisnefnd látið vinna athugun á skuggavarpi og umferðarsköpun.  Hafi niðurstöður þessar og umsögn verið sendar þeim sem gert hafi athugasemdir.  Þá hafi verið haldinn opinn fundur, þar sem skipulags- og umhverfisnefnd hafi kynnt tillögu að breyttu deiliskipulagi svæðisins, svo og hugmyndir um væntanlegar framkvæmdir.

Markmið Akraneskaupstaðar með breytingu á deiliskipulagi Akratorgsreits sé að efla og styrkja miðbæ kaupstaðarins.  Með því að reisa fjögurra hæða hús, með verslanir á 1. hæð en íbúðir fyrir ofan sé leitast við að blómlegt mannlíf verði í miðbænum, ekki aðeins á opnunartíma verslana.  Það sé mat skipulags- og umhverfisnefndar og kaupstaðarins að fyrirhuguð bygging á Kirkjubraut 12-18 muni falla vel að bæjarmyndinni og að hún sé í samræmi við húsið á lóðinni nr. 28 við Kirkjubraut, svo og við þau hús er standi neðar við Kirkjubrautina.  Væntanleg bygging muni gefa götumynd Kirkjubrautar heillega og heilsteypta mynd.  Lögð sé áhersla á að um sé að ræða lóð við aðalgötu bæjarins.  Því  sé um að ræða verðmæta byggingarlóð og sé eðlilegt að nýtingarhlutfall hennar sé nokkuð hátt.  Hafi það fjárhagslega þýðingu, bæði fyrir kaupstaðinn og byggingaraðila.

Sérstök áhersla sé lögð á að skilmálar deiliskipulagsins frá 1990, um að hús skuli víkja fyrir nýbyggingu, geti ekki nú komið til umfjöllunar fyrir úrskurðarnefndinni.

Að mati bæjaryfirvalda liggi málefnaleg og lögmæt sjónarmið að baki samþykktri tillögu að breytingu á deiliskipulaginu og telji bæjaryfirvöld að farið hafi verið að fyrirmælum skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 við meðferð málsins. 

Af hálfu Akraneskaupstaðar er þess krafist að varakröfu kærenda verði vísað frá úrskurðarnefndinni.  Bent sé á að úrskurðarnefndin hafi ekki heimild til að leggja fyrir skipulagsyfirvöld að gera ákveðnar efnislegar breytingar á samþykktu skipulagi.

Andsvör kærenda við málsrökum Akraneskaupstaðar:  Kærendum var gefinn kostur á að tjá sig um málsrök Akraneskaupstaðar í málinu. 

Í andsvörum sínum árétta kærendur þann skilning að hin kærða deiliskipulagsbreyting brjóti í bága við Aðalskipulag Akraness 1992-2012 varðandi landnotkun og landnýtingu og vísa til ákvæða aðalskipulags þar að lútandi.

Jafnframt vísa kærendur til þess að í greinargerð Aðalskipulags Akraness 1992-2012 sé í kafla 2.6 um verndun og friðun tekið fram að bæjarstjórn Akraness hafi á fundi sínum hinn 17. janúar 1995 samþykkt að fresta ekki afgreiðslu aðalskipulagsins vegna fornleifaskráningar.  Samhliða þessari ákvörðun hafi verið undirstrikað að samráð skyldi haft til að forða því að fornminjum yrði raskað við mannvirkjagerð.  Í kafla 2.6 um verndun og friðun sé getið fjögurra einstakra og sjaldgæfra húsa auk Garðahússins steinsteypta og Akraneskirkju.  Eitt þessara fjögurra húsa, sem greinargerð aðalskipulagsins tilgreini sem einstök og sjaldgæf, sé húsið að Kirkjubraut 22.

Andmælaréttur:  Með bréfi, dags. 25. janúar 2005, var forsvarsmönnum Sveinbjörns Sigurðssonar hf. gefinn kostur á að koma að sjónarmiðum sínum í málinu, en félagið á, sem handhafi byggingarréttar á skipulagssvæðinu, augljósra hagsmuna að gæta.  Var frestur til andmæla veittur til 4. febrúar 2005, en engin andsvör hafa borist frá félaginu.

Niðurstaða:  Í máli þessu er deilt um gildi deiliskipulagsbreytingar á hluta svokallaðs Akratorgsreits á Akranesi.  Fól breytingin í sér sameiningu lóða, breytingu á landnotkun að hluta, hækkun nýtingarhlutfalls, og að hluti götu yrði lagður undir byggingarlóð.

Kærendur krefjast þess að hin kærða skipulagsákvörðun verði felld úr gildi þar sem hún muni hafa í för með sér verðlækkun á fasteignum þeirra m.a. vegna þess að byggingar samkvæmt deiliskipulagsbreytingunni muni svipta núverandi byggð við Sunnubraut og Kirkjubraut sólarljósi og útsýni. 

Ekki er um það deilt að kærendur eigi lögvarða hagsmuni tengda hinni umdeildu skipulagsákvörðun.  Verða álitaefni um lögmæti hennar því tekin til úrlausnar og er úrskurðarnefndin ekki bundin af málsástæðum kærenda við úrlausn málsins, sbr. 7. og 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Kærendur halda því fram að hin kærða deiliskipulagsbreyting sé andstæð Aðalskipulagi Akraness 1992-2012 hvað varðar nýtingarhlutfall, landnotkun og lokun Akurgerðis. 

Svæði það sem hér um ræðir er hluti miðbæjar Akraness og samkvæmt aðalskipulaginu er gert ráð fyrir að svæðið sé m.a. nýtt undir verslun og þjónustu.  Ekki er í aðalskipulaginu greint frá því hvert nýtingarhlutfall lóða á einstökum svæðum skuli vera heldur segir að landnýting hafi verið ákveðin í deiliskipulagi eldri hverfa.  Með deiliskipulaginu frá árinu 1990 var tekin ákvörðun um þéttingu byggðar á svæðinu og aukið byggingarmagn frá því sem verið hafði.  Með hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu hækkar nýtingarhlutfall lóðanna nr. 12-18 við Kirkjubraut og 3 við Sunnubraut og Kirkjubraut 22 og Sunnuvegar 7 úr 0,8-1,15 í 1,8.  Verður ekki talið að ákvæði greinar 2.3 um landnýtingu í greinargerð Aðalskipulags Akraness 1992-2012 standi í vegi fyrir því að ákvörðun verði tekin um hækkað nýtingarhlutfall við breytingu deiliskipulags, enda skal nýtingarhlutfall ákveðið í deiliskipulagi fyrir landnotkunarreiti, götureit eða einstakar lóðir, sbr. gr. 3.4.1 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998.  Verður því ekki fallist á að hin kærða ákvörðun fari í bága við ákvæði aðalskipulags hvað nýtingarhlutfall varðar. 

Í deiliskipulagi Akratorgsreits frá 1990 var tekin um það ákvörðun að húsið að Kirkjubraut 22, sem að sögn kærenda var byggt árið 1903, skyldi víkja.  Þessi ákvörðun hefur þó ekki komið til framkvæmda.  Enda þótt það sé ekki á færi úrskurðarnefndarinnar að endurskoða ákvarðanir deiliskipulagsins frá 1990 má fallast á með kærendum að rétt hefði verið að endurskoða fyrri ákvörðun um afdrif hússins að Kirkjubraut 22 með hliðsjón af tilkomu nýrra laga um húsafriðun nr. 104/2001 og ráðagerðum í Aðalskipulagi Akraness 1992-2012 um verndun og friðun.  Það að þessa var ekki gætt þykir þó ekki slíkur annmarki á hinni umdeildu skipulagsákvörðun að hann eigi, einn og sér, að leiða til ógildingar hennar, enda var unnt að taka sjálfstæða ákvörðun um verndun umrædds húss, t.d. með flutningi þess á annan stað.

Samkvæmt hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu verður hluti götunnar Akurgerðis lagður af og felldur undir byggingarlóð við Kirkjubraut.  Leiðir þetta til breytinga á umferðarmynstri svæðisins.  Í Aðalskipulagi Akraness 1992-2012 er ekki gert ráð fyrir þessari breytingu á gatnakerfi svæðisins og í greinargerð með deiliskipulaginu frá 1990 var tekið fram að gatnakerfi Akratorgsreits væri fastmótað.  Var og fullt samræmi milli deiliskipulagsins frá 1990 og Aðalskipulags Akraness 1992-2012 hvað gatnakerfi svæðisins varðaði.

Samkvæmt 7. mgr. 9. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 skulu svæðis-, aðal- og deiliskipulagsáætlanir vera í innbyrðis samræmi.  Þá segir í 2. mgr. 25. gr. sömu laga að deiliskipulag skuli gera á grundvelli aðalskipulags fyrir einstök svæði eða reiti og í 4. mgr. sömu greinar segir að í deiliskipulagi skuli útfæra nánar ákvæði aðalskipulags um viðkomandi svæði.  Leiðir af þessum ákvæðum að hafi afstaða verið tekin í aðalskipulagi til einstakra atriða, svo sem um landnotkun eða legu og fyrirkomulag gatna, verði ákvæði deiliskipulags um sömu atriði að vera í fullu samræmi við ákvæði aðalskipulags þar um.

Samkvæmt 5. kafla skipulagsreglugerðar nr. 400/1998 skulu skipulagsáætlanir settar fram í greinargerð og á uppdrætti.  Verður að telja að fyrirkomulag sem sýnt er á skipulagsuppdrætti aðalskipulags sé bindandi um gerð deiliskipulags þó ekki sé vikið að viðkomandi atriði í greinargerð aðalskipulagsins.  Var því, við gerð hinnar umdeildu skipulagsbreytingar, óheimilt að víkja frá því fyrirkomulagi gatnakerfis á skipulagssvæðinu sem sýnt er á gildandi aðalskipulagsuppdrætti Akraness.  Með sama hætti verður að telja að óheimilt hafi verið að víkja frá ákvörðun aðalskipulags um landnotkun lóðanna nr.  22 við Kirkjubraut og nr. 7 við Sunnubraut, en samkvæmt uppdrætti Aðalskipulags Akraness 1992-2012 eru lóðir þessar íbúðarlóðir en ekki til byggingar verslunar- og íbúðarhúss eins og áformað er með hinni kærðu deiliskipulagsákvörðun.

Samkvæmt framansögðu er hin kærða ákvörðun haldin ágöllum og fullnægir ekki lagaskilyrðum um innbyrðis samræmi skipulagsáætlana.  Þykja þessir ágallar svo verulegir að leiða eigi til ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar.

Auk þess sem að framan er rakið voru verulegir ágallar á auglýsingu sveitarstjórnar á gildistöku hinnar umdeildu ákvörðunar.  Er þar í veigamiklum atriðum ranglega greint frá efni ákvörðunarinnar, en með tilliti til þess að hún er haldin ágöllum sem leiða til ógildingar, þykir óþarft að taka afstöðu til þess hvort annmarkinn hefði leitt til þess að auglýsa hefði þurft gildistökuna að nýju.

Miðað við niðurstöðu málsins kemur varakrafa kærenda ekki til umfjöllunar. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist vegna umfangsmikillar gagnaöflunar og anna hjá úrskurðarnefndinni.

Úrskurðarorð:

Ákvörðun skipulagsnefndar Akraneskaupstaðar frá 21. september 2004, um breytingu á deiliskipulagi hluta Akratorgsreits, er felld úr gildi. 

______________________________
Ásgeir Magnússon

_____________________________       ______________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                Ingibjörg Ingvadóttir

51/2004 Ægisgrund

Með

Ár 2005, fimmtudaginn 10. febrúar, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mætt voru Ásgeir Magnússon héraðsdómari, formaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ingibjörg Ingvadóttir hdl.

Fyrir var tekið mál nr. 51/2004, kæra eiganda húseignarinnar að Ægisgrund 10, Garðabæ á samþykkt skipulagsnefndar frá 18. ágúst 2004 um breytingu deiliskipulags Ása og Grunda vegna lóðarinnar nr. 8 við Ægisgrund. 

Í málinu er kveðinn upp svohljóðandi

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 6. október 2004, er barst nefndinni sama dag, kærir Á, Ægisgrund 10, Garðabæ ákvörðun skipulagsnefndar Garðabæjar frá 18. ágúst 2004 um breytingu deiliskipulags Ása og Grunda vegna lóðarinnar nr. 8 við Ægisgrund. 

Samþykkt skipulags- og byggingarnefndar var staðfest í bæjarráði Garðabæjar í umboði bæjarstjórnar hinn 24. ágúst 2004. 

Kærandi krefst þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. 

Málavextir:  Með umsókn um byggingarleyfi, dags. 8. mars 2004, sótti eigandi Ægisgrundar 8, um leyfi til að byggja bílgeymslu á lóðinni ásamt því að stækka húsið.  Þar sem byggingarreitur lóðarinnar gerði ekki ráð fyrir byggingu bílgeymslu vísaði byggingarfulltrúi málinu til meðferðar skipulagsnefndar með bréfi, dags. 22. mars 2004.  Skipulagsnefnd fjallaði um málið á fundi hinn 31. mars 2004 og samþykkti að leggja til við bæjarstjórn að fram færi grenndarkynning vegna breytingar á deiliskipulagi lóðarinnar þar sem gert væri ráð fyrir byggingarreit fyrir bílgeymslu á lóðinni.  Samþykkti bæjarstjórn tillögu nefndarinnar á fundi hinn 15. apríl 2004. 

Með bréfi skipulagsfulltrúa, dags. 7. maí 2004, voru eigendum Ægisgrundar 6 og 10 og eigendum Marargrundar 7 og 9 sendar upplýsingar um málið og þeim gefinn frestur til og með 8. júní 2004 til að gera athugasemdir.  Frestur var framlengdur til 8. ágúst 2004 þar sem ekki náðist að koma upplýsingum til kæranda fyrr en 8. júlí 2004, en þann dag var bréf skipulagsfulltrúa birt á heimili kæranda.

Á fundi skipulagsnefndar hinn 18. ágúst 2004 var eftirfarandi fært til bókar:  „Að grenndarkynningu lokinni var á ný lagt fram erindi byggingarfulltrúa, dags. 22.3.2004, ásamt umsókn lóðarhafa Ægisgrundar 8 um bílskúr og viðbyggingu á lóðinni.  Í erindinu felst að sótt er um breytingu á deiliskipulagi Ása og Grunda þar sem bílskúr er utan byggingarreits.  Viðbygging við hús er innan byggingarreits og samræmist gildandi skipulagi.  Fram fór grenndarkynning.  Engar athugasemdir bárust.  Skipulagsnefnd leggur til að ofangreind breyting á deiliskipulagi verði samþykkt.

Bæjarráð í umboði bæjarstjórnar samþykkti tillögu skipulagsnefndar um breytingu á deiliskipulagi lóðarinnar á fundi 24. ágúst 2004.

Hin kærða ákvörðun birtist í B-deild Stjórnartíðinda hinn 11. október 2004. 

Með bréfi, dags. 6. október 2004, kærði kærandi samþykkt skipulagsnefndar til úrskurðarnefndarinnar, eins og að framan greinir.

Málsrök kæranda:  Kærandi heldur því fram að með skipulagsbreytingunni sé eigendum hússins nr. 8 við Ægisgrund heimilað að byggja bílgeymslu á lóðarmörkum og utan byggingarreits.  Með hinni kærðu ákvörðun sé brotið gegn lögvörðum hagsmunum hennar.  Staðsetning bílgeymslunnar hafi það í för með sér að til að komast að henni þurfi að aka meðfram húsi kæranda, nánar tiltekið allri svefnherbergisálmunni.  Þetta sé mjög bagalegt og hafi í för með sér óþægindi fyrir kæranda, þar sem annar eigandi hússins að Ægisgrund 8 sé dýralæknir og gangi vaktir allan sólarhringinn.  Þá muni og kærandi þurfa að rífa vandað garðhýsi sem sé á lóð hennar, mjög nærri lóðarmörkum, svo nágranni hennar geti athafnað sig við bygginguna. 

Kærandi telji eðlilegt að bílgeymslan sé staðsett bílastæðisbreidd frá götu og að sómasamlega verði gengið frá bílastæðinu.  Þá telji og kærandi að ef staðsetning skúrsins verði staðfest sé rétt að hafa hann í götuhæð.

Að lokum bendir kærandi á að hún hafi verið erlendis þegar grenndarkynningin hafi farið fram og hafi því ekki haft tök á að bregðast við erindinu.

Málsrök Garðabæjar:  Af hálfu Garðabæjar er þess krafist að kröfu kæranda verði hafnað.  Bent sé á að deiliskipulag Ása og Grunda hafi verið samþykkt í bæjarstjórn Garðabæjar á árinu 2001, en þá hafi hverfið verið nánast fullbyggt.  Þar komi fram sú meginregla að bílgeymslur skuli vera í nýbyggingum einbýlishúsa.  Húsið að Ægisgrund 8 hafi verið byggt árið 1964.  Hafi þar ekki verið gert ráð fyrir bílgeymslu og samkvæmt lóðarblaði hafi byggingarreitur fyrir sérstæða bílgeymslu ekki verið tilgreindur.  Lóðin Ægisgrund 8 sé 732 m2 og stærð íbúðarhúss fyrir stækkun 141,8 m2.  Sé nýtingarhlutfall því tæpir 0,2 en algengt sé að í skipulagsskilmálum fyrir einbýlishús sé miðað við nýtingarhlutfall 0,4 – 0,5.

Með vísan til gildandi skilmála og þess sem almennt tíðkist verði að telja það hluta af eðlilegri nýtingu einbýlishúsalóða að þar séu byggðar bílgeymslur.  Réttur lóðarhafans samkvæmt gildandi skipulagi sé þannig ótvíræður og með þeim einum takmörkum sem ráðist af skipulags- og byggingarlögum og almennum rétti nágranna samkvæmt nágrannarétti.

Við ákvörðun á staðsetningu bílgeymslu sé eðlilegt að líta til hvernig bílastæðum hafi verið komið fyrir á lóðinni og nálægum lóðum.  Við Ægisgrund 8 megi ljóst vera að bílgeymsla geti ekki verið staðsett annars staðar en norðvestan við húsið og sé þannig reyndar best staðsett miðað við nálæg bílastæði.  Í kæru bendi kærandi á að staðsetning framar í lóðinni hefði í för með mun minni röskun en staðsetning aftast í lóð eins og samþykkt hafi verið.  Á það sé hinsvegar bent að staðsetning framar í lóðinni hefði í för með sér að bílgeymsla hefði verið sambyggð húsinu sem leiddi til mun verri nýtingar lóðarinnar og verulegrar röskunar á byggingu hússins. 

Því sé mótmælt sem haldið sé fram í kærunni að bygging bílgeymslunnar muni hafa í för með sér veruleg óþægindi og að brotinn sé nágrannaréttur.  Í ljósi þess að bílgeymsla sé almennt hluti einbýlishúsalóða verði ekki séð að rök séu fyrir þeim sjónarmiðum kæranda.  Með byggingu bílgeymslu sé ekki verið að breyta notkun lóðarinnar þó byggingarmagn aukist og verði það því talið falla að eðlilegum umráðarétti lóðarhafa að fá leyfi til að byggja bílgeymslu.

Varðandi staðsetningu á lóðarmörkum sé á það bent að víða hagi svo til að bílgeymslur séu staðsettar á lóðamörkum og þá oft til að mynda skjól og tryggja minna ónæði milli lóða.  Megi í því sambandi benda á bílgeymslu á lóð kæranda, en hún hafi verið byggð síðar en sjálft íbúðarhúsnæðið á lóðinni.  Þá sé einnig vísað til skipulags Flatahverfis í Garðabæ þar sem bílgeymslur séu víða byggðar í og við lóðamörk, og séu oft staðsettar djúpt í lóðum, eins og samþykkt hafi verið á lóðinni nr. 8 við Ægisgrund.

Að lokum sé á það bent að gætt hafi verið reglna skipulags- og byggingarlaga við alla málsmeðferð og þess sérstaklega gætt að koma upplýsingum til kæranda.

Niðurstaða:  Í máli þessu er deilt um ákvörðun skipulagsnefndar Garðabæjar frá 18. ágúst 2004 þess efnis að breyta deiliskipulagi Ása og Grunda.  Felur breytingin í sér að á lóðinni nr. 8 við Ægisgrund er skilgreindur byggingarreitur fyrir bílskúr á mörkum lóðanna Ægisgrundar 8 og 10 og Marargrundar 7 og 9.  Býr kærandi máls þessa að Ægisgrund 10.

Tillaga að deiliskipulagsbreytingunni var grenndarkynnt og málsmeðferð hagað í samræmi við 2. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Kærandi kom ekki athugasemdum á framfæri vegna tillögunnar þar sem hún dvaldist erlendis en á heimili hennar var þó móttekið bréf vegna kynningarinnar. 

Ákvörðun skipulagsnefndar um hið breytta skipulag hlaut lögboðna meðferð Skipulagsstofnunar skv. 3. mgr. 25. gr. laga nr. 73/1997 og gerði stofnunin ekki athugasemdir við að breytingin yrði auglýst í B-deild Stjórnartíðinda og öðlaðist þannig gildi. 

Í byggingarreglugerð nr. 441/1998 gr. 75.4 segir að ákveða megi í skipulagi eða með þinglýstum samningi lóðarhafa að fjarlægð húss frá lóðamörkum geti verið minni en nánar er greint frá í reglugerðinni.  Samkvæmt fortakslausu orðalagi greinarinnar er skipulagsyfirvöldum heimilt með deiliskipulagi að víkja frá reglum um fjarlægð frá lóðamörkum og bil milli húsa. 

Með hinni kærðu ákvörðun er skilgreindur byggingarreitur fyrir bílskúr.  Eigi verður talið að bílskúrinn skeri sig úr gagnvart öðrum bílskúrum á svæði því sem hér um ræðir.  Er algengt að á svæðinu séu bílskúrar staðsettir innarlega á lóðum og á lóðarmörkum.

Með vísan til framangreinds verður hvorki séð að neinir þeir annmarkar hafi verið á meðferð málsins er ógildingu geti varðað né að með ákvörðuninni hafi verið gengið gegn grenndarhagsmunum kæranda umfram það sem heimilt er.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu ákvörðunar skipulagsnefndar Garðabæjar frá 18. ágúst 2004 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Grunda og Ása.

___________________________ 
Ásgeir Magnússon

_____________________________              ___________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                      Ingibjörg Ingvadóttir    

10/2004 Vesturgata

Með

Ár 2005, fimmtudaginn 13. janúar, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mætt voru Ásgeir Magnússon héraðsdómari, formaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ingibjörg Ingvadóttir hdl.

Fyrir var tekið mál nr. 10/2004, kæra eigenda fasteignanna nr. 23 og 25 við Vesturgötu, Akranesi á samþykkt bæjarstjórnar Akraness frá 16. desember 2003 um breytingu á deiliskipulagi Breiðarsvæðis á Akranesi er fól í sér breytt lóðamörk milli fasteignanna að Vesturgötu 3-9 og Vesturgötu 25a og skilgreiningu á aðkomu að síðarnefndri lóð.

Á málið er nú lagður svofelldur

úrskurður:

Með bréfi, dags. 25. janúar 2004, er barst úrskurðarnefndinni hinn 28. sama mánaðar, kæra E og M, Vesturgötu 23 og 25, Akranesi, samþykkt bæjarstjórnar Akraness frá 16. desember 2003 um breytingu á deiliskipulagi Breiðarsvæðis á Akranesi er fól í sér stækkun lóðarinnar að Vesturgötu 25a og skilgreinda aðkomu að þeirri lóð. Skilja verður málskot kærenda svo að krafist sé ógildingar á hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu.

Málavextir:  Með bréfi, dags. 15. ágúst 2003, sóttu eigendur lóðarinnar nr. 25a við Vesturgötu á Akranesi um breytingu á gildandi deiliskipulagi fyrir svonefnt Breiðarsvæði frá árinu 1998 vegna stækkunar á lóðinni að Vesturgötu 25a um 135 fermetra með því að taka samsvarandi spildu úr lóðinni að Vesturgötu 3-9.   Breytingin fól í sér stækkun lóðarinnar að Vesturgötu 25a úr 679 fermetrum í 814 fermetra en lóðin að Vesturgötu 3-9 minnkaði að sama skapi og yrði 7.923 fermetrar.  Jafnframt var í umsóttri breytingu gert ráð fyrir kvöð um aðkomu að Vesturgötu 25a frá Bakkatúni.

Á fundi hinn 29. september 2003 samþykkti skipulags- og umhverfisnefnd bæjarins að grenndarkynna umsótta deiliskipulagsbreytingu skv. 2. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 og staðfesti bæjarráð þá ákvörðun hinn 2. október sama ár.  Við grenndarkynninguna komu fram tvær athugasemdir í bréfum, dags. 15. nóvember 2003, þar sem kærendur í máli þessu mótmæltu fyrirhugaðri breytingu.  Að grenndarkynningu lokinni var deiliskipulagstillagan tekin fyrir á fundi skipulags- og umhverfisnefndar bæjarins hinn 1. desember 2003 og tillagan samþykkt óbreytt.  Þessi afgreiðsla nefndarinnar var staðfest á fundi bæjarráðs Akraness hinn 4. desember og á fundi bæjarstjórnar hinn 16. desember 2003 og gildistökuauglýsing birt í B-deild Stjórnartíðinda að fengnum meðmælum Skipulagsstofnunar.

Málsrök kærenda:  Kærendur benda á að á lóðinni nr. 25a við Vesturgötu, Akranesi, hafi um áratuga skeið verið geymslur fyrir byggingavöruverslun en á árinu 1995 eða 1996 hafi orðið eigendaskipti að fasteigninni.  Síðan hafi fasteignin verið leigð undir rekstur vélsmiðju án samráðs við kærendur sem eigi fasteignir er liggi að umdeildri lóð.  Kærendur telja að fyrir dyrum standi að selja umrædda fasteign til fyrirtækis er reki stórar vinnuvélar og sé hin kærða deiliskipulagsbreyting til þess fallin að skapa greiðari aðgang að Vesturgötu 25a og aðstöðu til viðgerða á stórum vinnuvélum sem raski grenndarhagsmunum kærenda.

Ekki verði annað séð en að Aðalskipulag Akraneskaupstaðar 1992-2012 geri ráð fyrir grænu svæði á umræddri lóð og þar sé því ekki gert ráð fyrir iðnaðar- eða atvinnuhúsnæði.  Sé breytingu á lóðamörkum samkvæmt hinu kærða skipulagi því eindregið mótmælt.

Málsrök Akranesbæjar:  Af hálfu Akranesbæjar er á það bent að mótmæli kærenda lúti að hugsanlegri notkun lóðarinnar að Vesturgötu 25a.  Í gildandi deiliskipulagi séu lóðirnar að Vesturgötu 3-9 og 25a skilgreindar sem iðnaðarlóðir.  Hin umdeilda skipulagsbreyting feli aðeins í sér breytt lóðamörk milli fyrrgreindra lóða og geti framkomnar athugasemdir kærenda því ekki haggað gildi skipulagsbreytingarinnar.

Niðurstaða:  Málsrök kærenda fyrir kröfu um ógildingu hinnar kærðu deiliskipulagsbreytingar lúta að hugsanlegri nýtingu lóðarinnar að Vesturgötu 25a á Akranesi, en sú lóð er í næsta nágrenni við fasteignir þeirra.  Telja kærendur að nýting lóðarinnar til atvinnustarfsemi sé í andstöðu við gildandi aðalskipulag bæjarins.

Umdeild deiliskipulagsbreyting felur aðeins í sér breytingu á innbyrðis lóðamörkum lóðanna nr. 3-9 og 25a við Vesturgötu auk þess sem gerð er kvöð um aðkomu að Vesturgötu 25a utan lóða kærenda.  Í skipulagsbreytingunni er ekki tekin ákvörðun um breytingu á landnotkun umræddrar lóðar frá því sem gert er ráð fyrir í deiliskipulagi svæðisins frá árinu 1998, en það deiliskipulag sætir ekki endurskoðun úrskurðarnefndarinnar þar sem kærufrestur vegna þeirrar skipulagsákvörðunar er löngu liðinn skv. 4. mgr. 39. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.

Að þessu virtu verður hin umdeilda deiliskipulagsbreyting ekki talin þess eðlis að hún raski hagsmunum kærenda með þeim hætti að ógildingu varði og er kröfu þeirra þar að lútandi því hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu á samþykkt bæjarstjórnar Akraness frá 16. desember 2003 um breytingu á deiliskipulagi Breiðarsvæðis á Akranesi.

____________________________________
Ásgeir Magnússon

___________________________             _____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                Ingibjörg Ingvadóttir

73/2004 Pósthússtræti

Með

Ár 2004, fimmtudaginn 30. desember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mætt voru Ásgeir Magnússon héraðsdómari, formaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ingibjörg Ingvadóttir hdl.

Fyrir var tekið mál nr. 73/2004, kæra eigenda fasteignanna að Hafnarstræti 9 (utan jarðhæðar) og Hafnarstræti 11, Reykjavík á samþykkt skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur frá 17. nóvember 2004 um breytt deiliskipulag lóðanna nr. 2 við Pósthússtræti og nr. 28 við Tryggvagötu og ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 30. nóvember 2004 um að veita byggingarleyfi til breyttrar notkunar sömu fasteigna. 

Í málinu er kveðinn upp svofelldur

úrskurður
um kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 17. desember 2004, sem barst nefndinni sama dag, kærir Einar Baldvin Árnason hdl., f.h. eigenda fasteignanna að Hafnarstræti 9 (utan jarðhæðar) og Hafnarstræti 11, Reykjavík, annars vegar samþykkt skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur frá 17. nóvember 2004 um breytt deiliskipulag lóðanna nr. 2 við Pósthússtræti og nr. 28 við Tryggvagötu og hins vegar ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 30. nóvember 2004 um að veita byggingarleyfi til breyttrar notkunar sömu fasteigna.  Var sú ákvörðun staðfest í borgarstjórn hinn 7. desember 2004

Kærendur krefjast ógildingar hinna kærðu ákvarðana ásamt því að framkvæmdir á grundvelli þeirra verði stöðvaðar meðan málið er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni.

Til vara er þess krafist að sameining lóðanna verði ekki leyfð án þess að henni fylgi kvaðir er tryggi fullkomlega óhindraðan umferðarrétt kærenda að lóðum þeirra og að sá réttur sé tryggður gagnvart síðari eigendum eignarinnar og óháður breytingum á nýtingu Pósthússtrætis 2 og Tryggvagötu 28.

Úrskurðarnefndin hefur leitað eftir afstöðu byggingarleyfishafa og byggingaryfirvalda til framangreindrar kröfu kærenda um að framkvæmdir verði stöðvaðar.  Hafa nefndinni borist sjónarmið þeirra og er málið nú tekið til úrskurðar um þá kröfu.

Málavextir:  Á fundi byggingarfulltrúa hinn 22. júní 2004 var tekin fyrir beiðni um heimild til að breyta notkun hússins nr. 2 við Pósthússtræti úr skrifstofuhúsnæði í hótel með 50 herbergjum.  Samkvæmt umsókninni var gert ráð fyrir að í kjallara yrði eldhús, þvottahús, geymslur, skrifstofur o.fl.  Á fyrstu hæð yrði móttaka, setustofa, veitingasalur o.fl., og á annarri til fimmtu hæð 50 tveggja manna herbergi með snyrtingum, þar af þrjú sérhönnuð fyrir fatlaða.  Jafnframt var sótt um leyfi til að gera innangengt milli hússins og annarrar til fjórðu hæðar hússins nr. 28 við Tryggvagötu og samnýta sorpgeymslu, bakdyrainngang og aðkomu að lóð með því húsi.  Var erindinu frestað en tekið fyrir að nýju á fundi byggingarfulltrúa hinn 14. september 2004.  Var þá sótt um leyfi til að breyta notkun hússins nr. 2 við Pósthússtræti og nr. 28 við Tryggvagötu úr skrifstofuhúsnæði í hótel með 59 herbergjum, með fyrirkomulagi sem nánar er lýst í umsókninni.  Var erindinu frestað á ný. 

Á fundi skipulags- og byggingarnefndar hinn 22. september 2004 var samþykkt að fela skipulagsfulltrúa að vinna tillögu að breytingu á deiliskipulagi Kvosarinnar vegna sameiningar lóðanna nr. 2 við Pósthússtræti og Tryggvagötu 28 sem grenndarkynnt skyldi hagsmunaaðilum á svæðinu.  Þá samþykkti nefndin að vísa byggingarleyfisþætti málsins til afgreiðslu byggingarfulltrúa.

Hinn 15. október 2004 veitti byggingarfulltrúinn í Reykjavík takmarkað byggingarleyfi m.a. til að rífa og undirbúa framkvæmdir í húsunum að Pósthússtræti 2 og Tryggvagötu 28 vegna fyrirhugaðra breytinga.  Kröfðust kærendur ógildingar þeirrar ákvörðunar fyrir úrskurðarnefndinni sem með úrskurði hinn 11. nóvember 2004 féllst á þá kröfu þeirra. 

Tillaga að breyttu deiliskipulagi lóðanna nr. 2 við Pósthússtræti og nr. 28 við Tryggvagötu var grenndarkynnt hagsmunaaðilum frá 29. september til 27. október 2004 og bárust athugasemdir frá kærendum.  Fól tillagan í sér að heimilt yrði að sameina lóðirnar nr. 2 við Pósthússtræti og nr. 28 við Tryggvagötu í eina lóð.  Á uppdrætti sem sýndi breytinguna var gerð grein fyrir kvöð sem hvílir á 30,2m² á lóðinni nr. 28 við Tryggvagötu og lóðum nr. 7, 9 og 11 við Hafnarstræti.  Efni kvaðarinnar er að lóðarhöfum er heimilaður frjáls og óhindraður umferðarréttur að lóðunum.  Með tillögu að breyttu deiliskipulagi lóðanna nr. 2 við Pósthússtræti og nr. 28 við Tryggvagötu skyldi hvorki aukið við kvöðina né eðli hennar eða inntaki breytt. 

Á fundi skipulags- og byggingarnefndar hinn 17. nóvember 2004 var lögð fram tillaga skipulagsfulltrúa að breytingu á deiliskipulagi Kvosarinnar, varðandi lóðirnar nr. 2 við Pósthússtræti og nr. 28 við Tryggvagötu og af því tilefni bókaði nefndin eftirfarandi:  „Kynnt deiliskipulagstillaga samþykkt, sbr. 4. gr. samþykktar fyrir skipulags- og byggingarnefnd, með þeim breytingum sem fram koma í framlagðri umsögn.  Skipulags- og byggingarnefnd áréttar og leggur sérstaka áherslu á að með breytingunni er ekki verið að auka heimildir lóðarhafa til notkunar á kvöðinni sem liggur um Hafnarstræti 7, til handa lóðinni nr. 28 við Tryggvagötu.  Lóðarhöfum hinnar sameinuðu lóðar sé því ekki heimilt að stöðva bifreiðar í kvöðinni til affermingar enda myndu slík not takmarka rétt athugasemdaaðila til umferðar um kvöðina.  Ljóst sé þó að slík not séu þeim heimil í undantekningartilvikum að höfðu samráði við athugasemdaaðila.“  Auglýsing um hið kærða deiliskipulag birtist í B-deild Stjórnartíðinda hinn 29. nóvember 2004. 

Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa hinn 30. nóvember 2004 var samþykkt að veita byggingarleyfi vegna Pósthússtrætis 2 og Tryggvagötu 28 og eftirfarandi bókað af því tilefni:  „Sótt er um leyfi til að breyta notkun hússins nr. 2 við Pósthússtræti (fyrrum hús Eimskipafélagsins) og nr. 28 við Tryggvagötu á lóðinni Tryggvagata 28, Pósthússtræti 2 úr skrifstofuhúsnæði í hótel.  Í kjallara verði eldhús, þvottahús, geymslur, tæknirými o.fl., á fyrstu hæð móttaka, setustofa, veitingasalur o.fl., á annarri hæð salur með friðuðum innréttingum og á annarri til fimmtu hæð samtals 59 tveggja manna hótelherbergi með snyrtingum, þar af fimm sérhönnuð fyrir hreyfihamlaða.  Jafnframt er sótt um leyfi til að gera innangengt milli húsanna á öllum hæðum nema fyrstu hæð, koma fyrir bakdyrainngangi, breyta fyrirkomulagi sorpgeymslu og setja nýja þakglugga á bæði húsin….Samþykkt“.

Hafa kærendur skotið framangreindum ákvörðunum skipulags- og byggingaryfirvalda til úrskurarnefndarinnar svo sem fyrr er getið. 

Málsrök kærenda:  Varðandi kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda er snúi að sameiningu lóðanna vísa þeir einkum til þess að sameining lóðanna lúti að þáttum er snerti sameiningu húsanna.  Aðallega sé átt við niðurbrot veggja á milli fasteignanna og aðrar tengingar á milli bygginganna.  Slíkar framkvæmdir séu háðar því að lóðirnar hafi verið sameinaðar.  Kærendum sé ekki kunnugt um hvort slíkum framkvæmdum sé lokið eður ei. 

Krafa um stöðvun framkvæmda á grundvelli byggingarleyfis lúti í fyrsta lagi að því að stöðvaðar verði framkvæmdir við gerð þakglugga á lóðarmörkum.  Rök þar að baki séu brunavarnarlegs eðlis og með kröfunni sé leitast við að koma í veg fyrir að rofið verði gat í þakið og brunavarnir þannig laskaðar. 

Í öðru lagi að framkvæmdir verði stöðvaðar vegna ætlaðrar uppsetningar útblásturskerfa er liggi beint inn á lóðir kærenda.  Hér skipti máli að um sé að ræða útblástur frá stóru hóteli með veitingastað, sem veitt sé beint inn á lóðirnar.  Nær öruggt sé að slíkt fyrirkomulag muni valda þeim tjóni og óþægindum.

Í þriðja lagi krefjast kærendur stöðvunar framkvæmda vegna fyrirhugaðrar uppsetningar þakblásara rétt við svefnherbergisglugga þeirra.  Bent sé á að hagsmunir kærenda séu ríkir enda fyrirséð að slíkur blásari muni valda þeim verulegum óþægindum.  Ekki sé nauðsynlegt fyrir framkvæmdirnar að þessi blásari fari strax upp.

Kærendur geri sér grein fyrir því að stöðvun framkvæmda sé viðurhlutamikið úrræði og að slíku úrræði skuli einungis beitt þegar um brýna hagsmuni sé að ræða.  Kærendur telji að eldvarnir íbúðar þeirra séu brýnir hagsmunir sem og hávaði fyrir utan svefnherbergi þeirra og útblásturs inn á lóð þeirra.  Þeir bendi einnig á að stöðvun þessara hluta framkvæmdanna muni ekki stöðva aðra hluta þeirra og geti byggingarleyfishafi haldið þeim áfram.

Málsrök Reykjavíkurborgar:  Reykjavíkurborg krefst þess að hafnað verði kröfum kærenda um stöðvun framkvæmda. 

Því sé haldið fram að með deiliskipulagsbreytingunni sé ekki verið að skerða réttindi kærenda til aðkomu að lóð þeirra á neinn hátt og sú breyting geti ekki leitt til ógildingar hennar á grenndarréttarlegum forsendum.

Með vísan til fyrirliggjandi gagna sé ljóst að málsmeðferð hinnar kærðu deiliskipulagsbreytingar hafi verið í samræmi við ákvæði skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 og ákvæði stjórnsýslulaga nr. 37/1993.  Þá liggi einnig fyrir að hún raski ekki grenndarréttarlegum hagsmunum kærenda.  Hafna beri kröfu um stöðvun framkvæmda sem lúti að sameiningu lóðanna á meðan málið sé til efnisúrlausnar um deiliskipulagsþáttinn.  Bent sé á að engra framkvæmda sé þörf til að sameina lóðirnar. 

Varðandi kröfu um stöðvun framkvæmda á grundvelli hins kærða byggingarleyfis sé bent á að athugasemdir kærenda vegna þess séu minniháttar.

Reykjavíkurborg hafnar því að þakgluggar á Pósthússtræti 2 brjóti gegn grenndarhagsmunum kærenda og ákvæðum byggingarreglugerðar.  Forvarnardeild slökkviliðs höfuðborgarsvæðisins hafi ritað á umsóknina og fyrir liggi brunahönnunarskýrsla vegna framkvæmdanna, dags. 1. júlí 2004, þar sem nánar sé gerð grein fyrir brunavörnum hússins.

Gert sé ráð fyrir að útblástur frá salernum í Pósthússtræti 2 verði á þaki hússins.  Útloftun frá hótelherbergjum að Tryggvasgötu 28, þ.m.t. salernum, verði hins vegar leidd út við vesturenda hússins.  Óhugsandi sé að það geti haft grenndaráhrif eða óþægindi í för með sér umfram það sem búast megi við á slíkum svæðum eða vegna loftræsingar húsa almennt.

Rangt sé að blásari á þaki hússins Pósthússtræti 2 sé rétt við lóðarmörk kærenda.  Að öðru leyti sé bent á að um sé að ræða hefðbundið loftræsikerfi sem hafi engin neikvæð grenndaráhrif og ljóst sé að hávaðamengun af slíku kerfi sé lítil sem engin eins og alkunna sé. 

Reykjavíkurborg heldur því fram að engar forsendur séu til stöðvunar framkvæmda í málinu enda lúti leyfið nánast eingöngu að framkvæmdum innanhúss.  Allar framkvæmdirnar séu afturkræfar og því engir hagsmunir kærenda sem réttlætt geti, að teknu tilliti til meðalhófsreglu stjórnsýsluréttar, beitingu svo viðurhlutamikils úrræðis sem stöðvun framkvæmda sé.

Málsrök byggingarleyfishafa:  Byggingarleyfishafi krefst þess að hafnað verði kröfu um stöðvun framkvæmda eða henni vísað frá úrskurðarnefndinni vegna vanreifunar. 

Verði ekki fallist á frávísunarkröfu vísar byggingarleyfishafi til þess að heimild skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 um stöðvun framkvæmda skuli einungis beita þegar um sé að ræða brýna hagsmuni og hætta sé á að kærandi verði fyrir verulegu og óbætanlegu tjóni, sé framkvæmdum fram haldið.  Stöðvunarákvæðið sé íþyngjandi ákvæði sem sæta skuli þröngri lagaskýringu.  Sönnunarbyrðin um að nauðsynlegir hagsmunir séu fyrir hendi hvíli á kærendum og hafi þeir ekki sýnt fram á þá hagsmuni. 

Annars vegar sé þess krafist af hálfu kærenda að framkvæmdir verði stöðvaðar vegna þeirrar ákvörðunar skipulags- og bygginganefndar að sameina umræddar lóðir. Byggingarleyfishafi heldur því fram að hann geti framkvæmt fyrirliggjandi breytingar á umræddum fasteignum án sameiningar lóðanna.  Það séu því ekki fyrir hendi forsendur fyrir stöðvunarkröfu kærenda að þessu leyti.  Þær breytingar sem verið sé að framkvæma, m.a. á grundvelli umræddrar sameiningar, séu þess eðlis að þær varði kærendur engu.  Mest sé um að ræða breytingar innanhúss sem ekki hafi áhrif á hagmuni kærenda.

Hins vegar þá krefjist kærendur stöðvunar framkvæmda með vísan til teikninga húsanna.  Einnig hér sé um að ræða breytingar sem varði kærendur engu, hvorki að settum lögum né samkvæmt reglum um nábýlisrétt. 

Þá hafnar byggingarleyfishafi því að þakgluggar hússins að Tryggvagötu 28, loftfrákastsrör frá salernum og þakblásari brjóti gegn grenndarhagsmunum kærenda. 

Niðurstaða:  Eins og að framan greinir er í máli þessu annars vegar deilt um lögmæti breytts deiliskipulags lóðanna að Pósthússtræti 2 og Tryggvagötu 28 og hins vegar ákvörðunar byggingarfulltrúa þess efnis að veita heimild til breytinga á innra fyrirkomulagi og breyttrar notkunar húsanna sem á fyrrgreindum lóðum standa. 

Af hálfu byggingarleyfishafa er sett fram krafa um frávísun stöðvunarkröfu kærenda vegna vanreifunar.  Á þessa kröfu verður ekki fallist.  Úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála starfar á stjórnsýslusviði og gilda því ekki reglur dómstólaréttarfars um málsforræði aðila við meðferð mála hjá nefndinni heldur ákvæði stjórnsýslulaga.  Af því leiðir að nefndinni ber að skýra kröfugerð aðila eða leita skýringa á henni ef þurfa þykir, sbr. 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.  Verður kröfu byggingarleyfishafa um frávísun því hafnað.

Ekki verður fallist á að stöðva beri framkvæmdir vegna ágreinings um gildi þeirrar breytingar á deiliskipulagi sem kærð er í málinu.  Er ekki sýnt að umrædd breyting hafi verið nauðsynleg forsenda þess að unnt væri að veita byggingarleyfi það sem um er deilt, heldur má allt eins ætla að leyfið hefði getað átt fullnægjandi stoð í óbreyttu skipulagi svæðisins.  Veltur gildi hins umdeilda byggingaleyfis því ekki á niðurstöðu úrskurðarnefndarinnar um skipulagsþátt málsins.

Hið kærða byggingarleyfi lýtur aðallega að framkvæmdum inannhúss, þ.e. breytingum á innra fyrirkomulagi húsanna að Pósthússtræti 2 og Tryggvagötu 28, sem felast í því að breyta skrifstofurýmum í 59 herbergja hótel og gera innangengt milli efri hæða húsanna.  Að mati úrskurðarnefndarinnar eru þessar framkvæmdir ekki þess eðlis að framhald þeirra sé líklegt til að raska um of hagsmunum kærenda eða hafa áhrif á niðurstöðu máls þessa. 

Með vísan til framanritaðs verður ekki fallist á kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda, sem hafnar eru á grundvelli stjórnvaldsákvarðana þeirra sem um er deilt í málinu.

Í innsendum athugasemdum kærenda er gerð nánari grein fyrir kröfu þeirra um stöðvun framkvæmda.  Verður að skilja málatilbúnað þeirra á þann veg að krafa um stöðvun framkvæmda takmarkist til vara við tiltekna þætti, þ.e. við gerð þakglugga á lóðamörkum, uppsetningu útblásturskerfa og þakblásara. 

Í þessari kröfugerð felst að krafist er frestunar réttaráhrifa að hluta.  Hinar umdeildu framkvæmdir styðjast hins vegar við eitt byggingarleyfi og þykja ekki vera skilyrði til að sundurgreina með skýrum hætti einstaka þætti þess og stöðva framkvæmdir við sumt en annað ekki.  Verður því ekki fallist á að stöðva framkvæmdir við þá þætti verksins sem kærandi tilgreinir en vænta verður þess að fyllsta öryggis verði gætt við framkvæmd verksins og að fullnægt verði kröfum um brunavarnir og brunahönnun byggingarinnar.  Verður kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda að hluta því einnig hafnað.

Þrátt fyrir framangreint eru frekari framkvæmdir við bygginguna á ábyrgð og áhættu byggingarleyfishafa meðan málið er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu byggingarleyfishafa um frávísun kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda.

Hafnað er kröfu kærenda um að framkvæmdir samkvæmt hinu umdeilda deiliskipulagi og hinu umdeilda byggingarleyfi verði stöðvaðar meðan mál þetta er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni.

 

___________________________________
Ásgeir Magnússon

 

______________________________             _______________________________
 Þorsteinn Þorsteinsson                                             Ingibjörg Ingvadóttir

48/2004 Laugarnes

Með

Ár 2004, fimmtudaginn 9. desember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mætt voru Ásgeir Magnússon héraðsdómari, formaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ingibjörg Ingvadóttir hdl.

Fyrir var tekið mál nr. 48/2004, kæra á samþykkt skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur frá 11. ágúst 2004, um breytingu á deiliskipulagi á hluta Teigahverfis.

Á málið er nú lagður svofelldur

úrskurður:

Með bréfi, dags. 22. september 2004, til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, er barst nefndinni hinn 24. sama mánaðar, kæra S, Kirkjuteigi 23 og Ú, Kirkjuteigi 27, Reykjavík samþykkt skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur frá 11. ágúst 2004 um breytingu á deiliskipulagi á hluta Teigahverfis, nánar tiltekið á lóð Laugarnesskóla, Kirkjuteigi 24.  Hin kærða ákvörðun var staðfest á fundi borgarráðs hinn 17. ágúst 2004.

Kærendur krefjast þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. 

Málavextir:  Á árinu 2002 var samþykkt deiliskipulag fyrir Teigahverfi í Reykjavík sem tók m.a. til skipulags lóðar Laugarnesskóla.  Á fundi skipulagsfulltrúa hinn 19. desember 2003 var lögð fram tillaga að breytingu á deiliskipulaginu sem tók til lóðar skólans.  Var afgreiðslu frestað en bókað að tillagan skyldi kynnt umhverfis- og tæknisviði.  Á fundi skipulagsfulltrúa hinn 16. apríl 2004 var tillögunni vísað til skipulags- og byggingarnefndar.  Á fundi nefndarinnar hinn 21. apríl 2004 var samþykkt að auglýsa framkomna tillögu að breyttu deiliskipulagi á hluta Teigahverfis, nánar tiltekið að Kirkjuteigi 24, lóð Laugarnesskóla.  Var tillagan auglýst frá 5. maí til 16. júní 2004 og bárust athugasemdir frá 18 íbúum við Kirkjuteig.  Á fundi skipulags- og byggingarnefndar hinn 11. ágúst 2004 var auglýst tillaga samþykkt og staðfesti borgarráð þá afgreiðslu á fundi hinn 17. sama mánaðar.  Þeim er settu fram athugasemdir við tillöguna var sent bréf, dags. 17. ágúst 2004, þar sem athugasemdum þeirra var svarað og birtist auglýsing um gildistöku skipulagsins í B-deild Stjórnartíðinda hinn 27. ágúst 2004.

Kærendur eru ósáttir við framangreinda ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar og hafa kært hana til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála eins og að framan greinir. 

Málsrök kærenda:  Kærendur vísa til þess að þeim finnist sem ekki hafi verið tekið tillit til hagsmuna þeirra við breytingu umrædds deiliskipulags.  Sé sérstaklega bent á frágang á lóðarmörkum, lagningu nýrrar gangstéttar og fækkun bifreiðastæða sunnan megin við skólann. 

Samkvæmt skipulaginu verði bifreiðastæðum norðan við skólann en verði fækkað úr 20 í 12.  Fjöldi bifreiðastæða sunnan við Kirkjuteig sé nú um 10 meðfram skólalóðinni en með deiliskipulaginu verði illmögulegt að leggja bifreið þar eftir breytingar.  Í raun verði því bifreiðastæðum við skólann fækkað úr ríflega 30 í 12, sem verða á lóðarmörkum en ekki inni á skólalóðinni sjálfri.  Þetta telja kærendur að gangi gegn hagsmunum þeirra.  Gatan sé rúmgóð og þægileg í umgengni í núverandi ástandi og hafi það verið ein af ástæðum fyrir því að sumir íbúarnir hafi ákveðið að festa kaup á íbúðum við götuna.  Telji kærendur að hin kærða ákvörðun geti valdið því að erfiðara verði að selja fasteignir sökum þrengsla í götunni. 

Þá velti kærendur því og fyrir sér hvers vegna skólatorg sé staðsett norðan við skólann þar sem nóg pláss sé sunnan við hann, í góðu skjóli og á móti sólu.  Þá vakni og spurning hvers vegna ekki þurfi að leggja nýja gangstétt sunnan við skólann, Hofteigsmegin, þar sé inngangur inn á göngustíg að skólanum, inn á milli bifreiðastæðanna. 

Málsrök Reykjavíkurborgar:  Talsmaður Reykjavíkurborgar telur að vísa beri máli þessu frá úrskurðarnefndinni enda séu málsástæður og lagarök kærenda óljós og í raun sé verið að lýsa óskum um breytingar á skipulaginu sem ekki sé á verksviði nefndarinnar að ákvarða um. 

Verði ekki fallist á að vísa beri máli þessu frá sé þess krafist að hin kærða ákvörðun verði staðfest, enda hafi meðferð málsins af hálfu Reykjavíkurborgar verið í samræmi við ákvæði skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.

Samkvæmt hinu kærða deiliskipulagi sé bílastæðum á lóð Laugarnesskóla fjölgað verulega.  Um 60 starfsmenn starfi í skólanum og hluti af þeim búi í hverfinu og komi fótgangandi til vinnu.  Með ákvörðuninni eigi allir starfsmenn skólans að geta lagt bifreiðum sínum á skólalóðinni og þurfi því ekki að nota bílastæði í götu norðan Kirkjuteigs, eins stundum hafi kannski verið raunin.  Auk þess sé því oftast þannig farið í borginni að hús séu beggja vegna götu og því helmingi fleiri um hvert bílastæði heldur en í þessu tilfelli.  Ekki verði fallist á að íbúar við Kirkjuteig 21-31 eigi rétt á bílastæðum sunnan Kirkjuteigs.  Aftur á móti væri möguleiki á samnýtingu bílastæða sunnan Kirkjuteigs utan skólatíma.  Þá sé og vísað sé til þess að það sé ótvíræður kostur fyrir öryggi skólabarna og annarra gangandi vegfarenda að hafa gangstétt beggja vegna götu.

Niðurstaða:  Reykjavíkurborg krefst frávísunar vegna vanreifunar málsins.  Á þetta verður ekki fallist.  Úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála starfar á stjórnsýslusviði og ber skv. 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 að sjá til þess að mál sé nægilega upplýst áður en ákvörðun er tekin í því.  Af því leiðir að nefndinni ber að skýra kröfugerð aðila eða leita skýringa á henni ef þurfa þykir.  Telur nefndin að ekki þurfi að skilja kröfugerð kærenda á þann veg að í henni felist krafa um breytingu á hinni kærðu ákvörðun, heldur felist í henni krafa um ógildingu ákvörðunarinnar að því marki sem hún fari í bága við meintan rétt kærenda.  Verður kröfu Reykjavíkurborgar um frávísun því hafnað.

Af hálfu kærenda er á því byggt að skipulagsbreytingin hafi í för með sér aukin grenndaráhrif og séu þessi áhrif meiri en þeir þurfi að una.  Hvað þetta varðar þá telur úrskurðarnefndin að áhrif breytinganna séu svo óveruleg að þau geti ekki leitt til þess að ógilda beri skipulagið vegna þeirra. 

Ekki verður heldur fallist á að hugsanleg verðrýrnun á eignum kærenda vegna skipulagsbreytingarinnar eigi að leiða til ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar.  Aftur á móti gæti slík verðrýrnun, ef sönnuð væri, leitt til þess að kærendur ættu rétt til skaðabóta samkvæmt ákvæði 33. gr. skipulags- og byggingarlaga, en um þann bótarétt fjallar úrskurðarnefndin ekki.

Engar aðrar málsástæður hafa komið fram er leitt gætu til ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar og verður kröfum kærenda um ógildingu hennar því hafnað. 

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu ákvörðunar skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur frá 11. ágúst 2004 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi á hluta Teigahverfis. 

____________________________________
Ásgeir Magnússon

______________________________               _______________________________
  Þorsteinn Þorsteinsson                                        Ingibjörg Ingvadóttir

40/2003 Tröllagil

Með

Ár 2004, fimmtudaginn 13. maí, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mætt voru Ásgeir Magnússon hrl., formaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ingibjörg Ingvadóttir hdl.

Fyrir var tekið mál nr. 40/2003, kæra eiganda hússins að Tröllagili 23, Akureyri á samþykkt umhverfisráðs Akureyrar frá 14. maí 2003, um breytingu á aðalskipulagi Akureyrar vegna lóðarinnar nr. 29 við Tröllagil, Akureyri og samhljóða samþykkt um breytingu á deiliskipulagi fyrir sama svæði.

Á málið er nú lagður svofelldur

úrskurður:

Með ódagsettu bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, er barst nefndinni hinn 7. júlí 2003, kærir E, Tröllagili 23, Akureyri, samþykkt umhverfisráðs Akureyrar frá 14. maí 2003 um breytingu á aðalskipulagi Akureyrar vegna lóðarinnar nr. 29 við Tröllagil, Akureyri og deiliskipulagi fyrir sama svæði.  Hinar kærðu ákvarðanir voru staðfestar á fundi bæjarstjórnar Akureyrar hinn 20. maí 2003. Kærandi krefst þess að hinar kærðu ákvarðanir verði felldar úr gildi.

Málavextir:  Með hinum kærðu skipulagsákvörðunum bæjaryfirvalda á Akureyri var íbúðarhúsalóðinni nr. 29 við Tröllagil breytt á þann veg að hún var stækkuð til norðurs, með því að tekið var undir hana opið óbyggt svæði við gatnamót Borgar- og Hlíðarbrautar.  Samkvæmt eldra deiliskipulagi frá árinu 1989 var gert ráð fyrir átta hæða íbúðarhúsi með þremur íbúðum á hæð, en hinar kærðu ákvarðanir lúta að því að á lóðinni rísi níu hæða hús með fimm íbúðum á hæð, ásamt leikskóla á tveimur neðstu hæðum hússins.  Með breytingunni er grunnflötur hússins stækkaður úr 300 m² í 440 m² og ráðgerð bílageymsla felld brott.  Nýtingarhlutfall lóðarinnar er áætlað allt að 0,8.

Auglýsing um tillögu að breyttu aðal- og deiliskipulagi birtist í Vikudegi hinn 20. mars 2003, á Akureyrarsíðu Morgunblaðsins og í Lögbirtingablaðinu hinn 21. mars s.á.  Jafnframt birtist auglýsingin á heimasíðu Akureyrarbæjar.  Tillögurnar og önnur gögn lágu frammi í sex vikur frá birtingu auglýsingarinnar eða til 2. maí 2003 og rann frestur til að skila inn athugasemdum út sama dag.

Fjórar athugasemdir voru gerðar við tillögurnar.  Að kynningu lokinni voru skipulagstillögurnar ásamt framkomnum athugasemdum teknar fyrir á fundi í umhverfisráði hinn 14. maí 2003 og þær samþykktar óbreyttar ásamt svörum við framkomnum athugasemdum.  Afgreiðsla ráðsins var staðfest af bæjarstjórn Akureyrar hinn 20. maí 2003.

Skipulagsstofnun yfirfór aðalskipulagsbreytinguna og mælti með að hún yrði staðfest af umhverfisráðherra skv. 19. gr. skipulags- og byggingarlaga og hinn 4. júlí 2003 var breytingin staðfest af ráðherra og hún síðan birt í B-deild Stjórnartíðinda hinn 10. s.m. 

Deiliskipulagsbreytingin var einnig send Skipulagsstofnun til yfirferðar skv. 3. mgr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga og gerði stofnunin ekki athugasemd við birtingu hennar í B-deild Stjórnartíðinda þegar fyrrgreind aðalskipulagsbreyting fyrir sama svæði hefði tekið gildi.  Auglýsing þessa efnis birtist hinn 20. ágúst 2003.

Málsrök kæranda:  Kærandi mótmælir því hvernig staðið hafi verið að kynningu á tillögum að hinum umdeildu skipulagsbreytingum.  Kærandi kveðst hafa verið fjarverandi á þeim tíma er tillögurnar hafi verið auglýstar.  Hafi sér því verið alls ókunnugt um að til stæði að gera breytingar á skipulagi lóðarinnar.  Kærandi gerir athugasemd við að auglýsingar varðandi skipulagsbreytinguna hafi ekki birst í Fréttablaðinu eða Dagskránni sem berist inn á hvert heimili á Akureyri. 

Samkvæmt eldra skipulagi hafi aðeins verið gert ráð fyrir átta hæða íbúðarhúsi með þremur íbúðum á hæð, en samkvæmt hinu nýja skipulagi sé gert ráð fyrir níu hæða húsi með fimm íbúðum á hæð ásamt leikskóla á tveimur neðstu hæðunum.  Hér sé verið að breyta íbúðarlóð í stofnanalóð og hafi því nauðsyn borið til að grenndarkynna breytinguna.  Þá gerir og kærandi athugasemd við nálægð leikskólans við næstu íbúðarhúsalóðir.

Málsrök Akureyrarbæjar:  Akureyrarbær bendir á að í því tilviki sem hér um ræði verði að telja að um verulegar breytingar á aðal- og deiliskipulagi lóðarinnar nr. 29 við Tröllagil sé að ræða og beri því að auglýsa hana með áberandi hætti skv. 21. og 25. gr., sbr. 17. og 18. gr. skipulags- og byggingarlaga, nr. 73/1997.  Samkvæmt 2. mgr. 21. gr. og 2. mgr. 26. gr. sömu laga sé aðeins heimilt að víkja frá ákvæðum 1. og 2. mgr. 18. gr., sem kveði á um auglýsingu tillagna til breytinga á skipulagi, ef um óverulegar breytingar sé að ræða.

Kærandi hafi ekki sýnt fram á að hann hafi haft slíkra hagsmuna að gæta vegna breytinga á deiliskipulaginu, sbr. 2. mgr. 26. gr., að nauðsyn hafi borið til grenndarkynningar af þeim sökum.  Skipulagsstofnun hafi ekki gert athugasemdir við framkvæmd eða við efni skipulagsbreytingarinnar og mælt með því við umhverfisráðherra að aðalskipulagsbreytingin yrði staðfest. 

Skipulagstillögurnar hafi verið auglýstar í samræmi við reglur skipulags- og byggingarlaga og frestur gefinn í sex vikur til að koma að athugasemdum.  Kærandi hafi ekki gert athugasemdir við tillögurnar innan þess frests sem gefinn hafi verið.  Akureyrarbær hafi uppfyllt skyldur sínar skv. 18. gr. laganna og auglýst tillögurnar með áberandi hætti í dagblöðum og á heimasíðu bæjarins og upplýsingar og auglýsing hafi legið frammi í þjónustuanddyri Akureyrarbæjar.  Auglýsingar þessar hafi ekki farið framhjá öðrum íbúum Giljahverfis þar sem fjórar athugasemdir hafi borist, m.a. frá hverfisnefnd Giljahverfis.  Það sé harmað að auglýsing um breytingar á aðal- og deiliskipulagi á Tröllagili og Kiðagili hafi ekki vakið athygli kæranda, en sá háttur sem hafður hafi verið á við auglýsingar vegna breytinga á skipulagi Akureyrarbæjar hafi tíðkast athugasemdalaust um árabil. 

Vegna umfangs greindra skipulagsbreytinga hafi ekki verið heimilt samkvæmt skipulags- og byggingarlögum að viðhafa einungis grenndarkynningu.

Niðurstaða:  Í máli þessu er deilt um gildi breytinga sem gerðar voru á aðal- og deiliskipulagi lóðarinnar nr. 29 við Tröllagil á Akureyri.  Breytingar þessar fólu í sér að lóðin var stækkuð og opið óbyggt svæði tekið undir hana.  Jafnframt var byggingarreitur stækkaður og húsið, sem samkvæmt upphaflegu skipulagi skyldi vera átta hæðir með 20 íbúðum, hækkað um eina hæð og íbúðum fjölgað í 35.  Ennfremur fólu breytingar þessar í sér heimild til reksturs leikskóla á tveimur neðstu hæðum hússins.  Teflir kærandi fram þeim rökum að skipulagstillögurnar hafi ekki verið nægjanlega kynntar og fyrirhuguð bygging og notkun hennar raski grenndarhagsmunum hans.

Breyting á aðalskipulagi sætir ekki endurskoðun úrskurðarnefndarinnar þar sem hún er stjórnvaldsákvörðun sem staðfest er af ráðherra sem æðsta handhafa stjórnsýsluvalds.  Hefur úrskurðarnefndin áður skorið úr um hliðstæð álitaefni, t.d. í úrskurði í máli nr. 22/2003, uppkveðnum hinn 20. nóvember 2003.  Verður kröfu kæranda um ógildingu samþykktar bæjarstjórnar Akureyrar á umdeildri breytingu á aðalskipulagi vísað frá úrskurðarnefndinni.

Ekki verður fallist á að undirbúningur hinnar kærðu deiliskipulagsákvörðunar hafi verið með þeim hætti að ógildingu varði.  Þegar deiliskipulagstillagan var fullmótuð var hún auglýst og hlaut þá málsmeðferð sem áskilin er í 1. mgr. 26. gr., sbr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Verður ekki fallist á að tillagan hefði átt að fá meðferð grenndarkynningar eftir 2. mgr. 26. gr. nefndra laga, enda er þar kveðið á um óvandaðri meðferð óverulegra breytinga á deiliskipulagi.  Aftur á móti var ákvæðis 4. mgr. 9. gr. laganna um samráð við hagsmunaaðila ekki gætt.  Þykir það, eins og hér stendur á, ekki leiða til ógildingar en hefur það aftur á móti í för með sér að kærandi telst eiga kærurétt um deiliskipulagsákvörðunina þrátt fyrir að ekki hafi verið af hans hálfu gerð athugasemd við kynningu tillögunnar. 

Umhverfisráð Akureyrarbæjar auglýsti skipulagstillögurnar samtímis og afgreiddi þær á fundi ráðsins hinn 14. maí 2003.  Staðfesti bæjarstjórn samþykktir ráðsins á fundi sínum hinn 20. maí 2003.  Aðalskipulagsbreytingin hlaut staðfestingu umhverfisráðherra og var birt í B-deild Stjórnartíðinda hinn 10. júlí 2003.  Deiliskipulagsbreytingin var birt í B-deild Stjórnartíðinda hinn 20. ágúst 2003.

Í 1. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 er sett sú meginregla að um breytingar á deiliskipulagi skuli fara eins og um nýtt deiliskipulag sé að ræða.  Tillögu að breytingu á deiliskipulagi ber því að auglýsa til kynningar í samræmi við ákvæði 25. gr. laga nr. 73/1997 en jafnframt skal við undirbúning slíkrar tillögu gæta ákvæða 9. gr. laganna um samráð við hagmunaaðila og önnur atriði er þar greinir.  Deiliskipulag skal, skv. 2. mgr. 23. gr. laga nr. 73/1997, gera á grundvelli aðalskipulags fyrir einstök svæði eða reiti þar sem framkvæmdir eru fyrirhugaðar.  Samkvæmt 2. málslið 2. mgr. 23. gr., sem bætt var inn í greinina með ákvæði 5. gr. laga nr. 170/2000 um breytingu á skipulags- og byggingarlögum nr. 73/1997, getur sveitarstjórn þó auglýst tillögu að deiliskipulagi samhliða auglýsingu tillögu að samsvarandi breytingu á aðalskipulagi.

Með hinu nýja ákvæði var fallið frá því skilyrði að tillaga að deiliskipulagi þyrfti að vera í samræmi við gildandi aðalskipulag, enda væri samhliða auglýst tillaga að samsvarandi breytingu á aðalskipulagi.  Var ákvæði þetta sett í því skyni að stytta þann tíma sem það tæki að afgreiða tillögu að deiliskipulagi, sem ekki yrði gert nema jafnframt væri gerð breyting á aðalskipulagi með því að gera skipulagsyfirvöldum kleift að nýta sama tíma til kynningar á deiliskipulagstillögu og tillögu að samsvarandi breytingu á aðalskipulagi og stytta þannig afgreiðslutíma málsins.  Verður að telja, með hliðsjón af 1. mgr. 26. gr. laga nr. 73/1997, að heimilt sé að neyta þessarar heimildar við meðferð tillögu að breytingu á deiliskipulagi sem farið er með eftir tilvitnuðu ákvæði.

Í máli því sem hér er til meðferðar liggur fyrir að hin umdeilda deiliskipulagstillaga hlaut samþykki sveitarstjórnar í skilningi 25. gr. laga nr. 73/1997 samtímis og nýtt samsvarandi aðalskipulag, sem vera átti grundvöllur deiliskipulagsákvörðunarinnar.  Áttu bæjaryfirvöld þá eftir að afla lögbundinnar staðfestingar ráðherra á hinu nýja aðalskipulagi og auglýsa það áður en það gat orðið grundvöllur ákvörðunar um samþykkt deiliskipulags.  Úrskurðarnefndin telur að ekki hafi nægt að bíða með auglýsingu deiliskipulagsákvörðunarinnar þar til nýtt aðalskipulag hafði tekið gildi svo sem gert var í máli þessu.  Telur úrskurðarnefndin að heimildin í 2. mgr. 23. gr. laga nr. 73/1997 verði ekki skýrð svo rúmt að með ákvæðinu hafi verið vikið frá því skilyrði að deiliskipulag þurfi að vera í samræmi við aðalskipulag þegar til samþykktar þess komi, heldur hafi einungis verið ætlan löggjafans að heimila að undirbúningur ákvarðana um deiliskipulag og samsvarandi breytingu aðalskipulags gæti átt sér stað á sama tíma.  Verða engar svo víðtækar ályktanir dregnar af þeim ummælum í greinagerð með frumvarpi til umrædds lagaákvæðis þar sem segir að „eftir sem áður verði þó óheimilt að auglýsa gildistöku deiliskipulags í Stjórnartíðindum fyrr en auglýst hefur verið í Stjórnartíðindum gildistaka samsvarandi breytingar á aðalskipulagi“, enda verður að ætla að löggjafinn hafi lagt til grundvallar að ákvarðanir þær sem koma eigi til auglýsingar hafi verið teknar með lögformlegum hætti.  Hafi svo ekki verið verður ekki úr því bætt með auglýsingu, enda er auglýsing sem slík ekki stjórnvaldsákvörðun heldur er hún birtingarmáti slíkra ákvarðana.

Með vísan til þessa er það niðurstaða úrskurðarnefndarinnar að ógilda beri ákvörðun umhverfisráðs Akureyrar frá 14. maí 2003 um deiliskipulag lóðarinnar nr. 29 við Tröllagil. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist vegna málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Kröfum kæranda, um að felld verði úr gildi breyting á aðalskipulagi Akureyrar sem samþykkt var í bæjarstjórn hinn 20. maí 2003 og staðfest af umhverfisráðherra hinn 4. júlí 2003, er vísað frá úrskurðarnefndinni.

Ákvörðun umhverfisráðs Akureyrar frá 14. maí 2003 um að samþykkja deiliskipulag vegna lóðarinnar nr. 29 við Tröllagil á Akureyri er felld úr gildi. 

_______________________________
Ásgeir Magnússon

______________________________         _______________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                    Ingibjörg Ingvadóttir

5/2004 Laufás

Með

Ár 2004, fimmtudaginn 13. maí, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mætt voru Ásgeir Magnússon hrl., formaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ingibjörg Ingvadóttir hdl.

Fyrir var tekið mál nr. 5/2004, kæra J á ákvörðun bæjarstjórnar Borgarbyggðar frá 24. ágúst 2003 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi fyrir frístundahús í Hálsabyggð í landi Laufáss í Borgarbyggð.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 22. janúar 2004, sem barst nefndinni 28. s.m., kærir J, eigandi sumarhúss að Selási 4 í landi Laufáss í Borgarbyggð, ákvörðun bæjarstjórnar Borgarbyggðar frá 24. ágúst 2003 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi fyrir frístundahús í Hálsabyggð í landi Laufáss.  Auglýsing um gildistöku hinnar kærðu ákvörðunar var birt í B-deild Stjórnartíðinda hinn 20. nóvember 2003.  Kærandi krefst ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar. 

Málavextir:  Í lok ágúst 2003 var auglýst tillaga að breytingu á deiliskipulagi í Hálsabyggð fyrir frístundahús í landi Laufáss í Borgarbyggð.  Sagði í auglýsingunni að um væri að ræða stækkun skipulagssvæðis frá gildandi uppdrætti og að rými yrði fyrir fleiri frístundahús.  Kærandi á sumarhús á þessu svæði en munu ekki hafa orðið var við auglýsingu umræddrar tillögu.  Var tillagan samþykkt og hófust framkvæmdir á grundvelli hennar í desember 2003.  Í umræddu skipulagi er m.a. gert ráð fyrir að reist verði smáhýsi til útleigu á svonefndri Lambalækjarflöt, sem er skammt norð-vestan við bústað kæranda.  Á lóð nr. 5 á flötinni er gert ráð fyrir að reist verði þjónustuhús, allt að 6 metrar að hæð.  Er það einkum bygging þess og rekstur á svæðinu sem kærandi setur fyrir sig. 

Niðurstaða:  Þegar kæra í máli þessu barst úrskurðarnefndinni höfðu aðrir hagsmunaaðilar þegar kært hina umdeildu ákvörðun, mál nr. 75/2003.  Með tilliti til þess að kærufrestur var liðinn er kæran barst þótti ekki rétt að sameina hana fyrra máli um sömu ákvörðun.  Úrskurðarnefndin hefur nú, með úrskurði fyrr í dag, tekið fyrra kærumál um hina kærðu ákvörðun til efnisúrlausnar og hafnað kröfu kærenda í því máli um ógildingu ákvörðunarinnar.  Á kærandi, að gengum nefndum úrskurði, ekki lengur lögvarða hagsmuni af því að fá skorið úr um lögmæti hinnar kærðu ákvörðunar eða um rétt sinn til að fá kæru sína tekna fyrir hjá úrskurðarnefndinni og verður kærumáli þessu því vísað frá.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

____________________________________
Ásgeir Magnússon

___________________________             _____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                Ingibjörg Ingvadóttir

11/2004 Laufás

Með

Ár 2004, fimmtudaginn 13. maí, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mætt voru Ásgeir Magnússon hrl., formaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ingibjörg Ingvadóttir hdl.

Fyrir var tekið mál nr. 11/2004, kæra G á ákvörðun bæjarstjórnar Borgarbyggðar frá 24. ágúst 2003 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi fyrir frístundahús í Hálsabyggð í landi Laufáss í Borgarbyggð.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 22. janúar 2004, sem barst nefndinni 28. s.m., kærir G, eigandi sumarhúss að Selási 7 í landi Laufáss í Borgarbyggð, ákvörðun bæjarstjórnar Borgarbyggðar frá 24. ágúst 2003 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi fyrir frístundahús í Hálsabyggð í landi Laufáss.  Auglýsing um gildistöku hinnar kærðu ákvörðunar var birt í B-deild Stjórnartíðinda hinn 20. nóvember 2003.  Kærandi krefst ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar. 

Málavextir:  Í lok ágúst 2003 var auglýst tillaga að breytingu á deiliskipulagi í Hálsabyggð fyrir frístundahús í landi Laufáss í Borgarbyggð.  Sagði í auglýsingunni að um væri að ræða stækkun skipulagssvæðis frá gildandi uppdrætti og að rými yrði fyrir fleiri frístundahús.  Kærandi á sumarhús á þessu svæði en munu ekki hafa orðið var við auglýsingu umræddrar tillögu.  Var tillagan samþykkt og hófust framkvæmdir á grundvelli hennar í desember 2003.  Í umræddu skipulagi er m.a. gert ráð fyrir að reist verði smáhýsi til útleigu á svonefndri Lambalækjarflöt, sem er skammt norð-vestan við bústað kæranda.  Á lóð nr. 5 á flötinni er gert ráð fyrir að reist verði þjónustuhús, allt að 6 metrar að hæð.  Er það einkum bygging þess og rekstur á svæðinu sem kærandi setur fyrir sig.  Einnig byggir kærandi á því að ekki hafi verið gætt andmælaréttar eigenda sumarhúsa á umræddu svæði við skipulagsgerðina.

Niðurstaða:  Þegar kæra í máli þessu barst úrskurðarnefndinni höfðu aðrir hagsmunaaðilar þegar kært hina umdeildu ákvörðun, mál nr. 75/2003.  Með tilliti til þess að kærufrestur var liðinn er kæran barst þótti ekki rétt að sameina hana fyrra máli um sömu ákvörðun.  Úrskurðarnefndin hefur nú, með úrskurði fyrr í dag, tekið fyrra kærumál um hina kærðu ákvörðun til efnisúrlausnar og hafnað kröfu kærenda í því máli um ógildingu ákvörðunarinnar.  Á kærandi, að gengnum nefndum úrskurði, ekki lengur lögvarða hagsmun af því að fá skorið úr um lögmæti hinnar kærðu ákvörðunar eða um rétt sinn til að fá kæru sína tekna fyrir hjá úrskurðarnefndinni og verður kærumáli þessu því vísað frá.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

_______________________________
Ásgeir Magnússon

___________________________             _____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                 Ingibjörg Ingvadóttir

56/2002 Sigtún

Með

Ár 2004 fimmtudaginn 13. maí, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mætt voru Ásgeir Magnússon hrl., formaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ingibjörg Ingvadóttir hdl.

Fyrir var tekið mál nr. 56/2002, kærur tólf íbúa og eigenda íbúða að Sigtúni 27 og 39, Hofteigi 4 og Laugateigi 4, Reykjavík á samþykkt skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur frá 11. september 2002 um breytingu á deiliskipulagi lóðarinnar nr. 38 við Sigtún í Reykjavík. 

Á málið er nú lagður svofelldur

úrskurður:

Með bréfum, dags. 5., 6., 10., 11. og 16. október 2002, sem bárust úrskurðarnefndinni hinn 14., 15. og 21. sama mánaðar, kæra tólf íbúar og eigendur íbúða að Sigtúni 27 og 39, Hofteigi 4 og Laugateigi 4 í Reykjavík ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur um breytt deiliskipulag lóðarinnar nr. 38 við Sigtún í Reykjavík. Ákvörðunin var staðfest í borgarráði hinn 17. september 2002 og í borgarstjórn hinn 19. sama mánaðar.

Í framangreindum kærum, sex að tölu, byggja kærendur á sömu eða svipuðum sjónarmiðum og fara hagsmunir þeirra saman.  Úrskurðarnefndin ákvað því að sameina kærumálin í eitt mál og voru kærumál nr. 57, 58, 59, 60 og 62/2002 sameinuð máli nr. 56/2002, sem fyrst barst úrskurðarnefndinni.  Kærendur krefjast þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi en að öðrum kosti að heimiluð bygging verði lækkuð.

Málavextir:  Hinn 14. maí 1985 samþykkti borgarráð Reykjavíkur deiliskipulag fyrir svokallaðan Sigtúnsreit sem afmarkast af Suðurlandsbraut til suðurs, Kringlumýrarbraut til vesturs, Sigtúni til norðurs og Reykjavegi til austurs.  Er lóðin nr. 38 við Sigtún innan þess svæðis en á henni er Grand hótel Reykjavík.  Ýmsar breytingar hafa verið samþykktar á deiliskipulagi þessu frá þeim tíma.  Hvað varðar lóðina nr. 38 við Sigtún þá samþykkti borgarráð Reykjavíkur breytingu á deiliskipulaginu á árinu 1999, þar sem heimiluð var vuðbygging við hótelið.

Á fundi hinn 17. desember 2001 samþykkti skipulags- og byggingarnefnd að heimila lóðarhafa Sigtúns 38 að vinna tillögu að breyttu deiliskipulagi í samræmi við hugmyndir hans um stækkun hótelsins á lóðinni.  Hinn 7. febrúar 2002 var haldinn kynningarfundur um skipulagsáformin með nágrönnum og í kjölfarið var unnin tillaga að breyttu deiliskipulagi lóðarinnar.  Á fundi hinn 15. maí 2002 samþykkti skipulags- og byggingarnefnd að auglýsa deiliskipulagstillöguna.  Borgarráð Reykjavíkur staðfesti þá afgreiðslu á fundi sínum hinn 21. maí 2002.

Deiliskipulagstillagan fól m.a. í sér að auk núverandi bygginga á lóðinni yrði heimilað að byggja viðbyggingu, allt að tólf hæða, auk inndreginnar efstu hæðar, syðst á lóðinni.  Þá var gert ráð fyrir að byggja eina hæð ofan á syðstu álmu hótelsins, viðbyggingu til suðurs við ráðstefnusal, auk þess að heimiluð var glerbygging milli núverandi bygginga og nýbygginganna.  Samkvæmt tillögunni skyldi einnig heimilað að byggja 2.700 m² bílskýli neðanjarðar fyrir 110 bifreiðar.  Tillagan gerði jafnframt ráð fyrir nýrri aðkomu að lóðinni um Engjateig. 

Deiliskipulagstillagan var auglýst í Lögbirtingablaðinu og dagblöðum frá 12. júní 2002 með athugasemdafresti til 24. júlí 2002.  Fjórar athugasemdir bárust, m.a. frá hluta kærenda, sem einkum lutu að áhyggjum af skuggavarpi, að byggingin samræmdist illa byggðamynstri hverfisins og væri talsvert hærri en nálægar byggingar. 

Á fundi skipulags- og byggingarnefndar hinn 11. september 2002 var tillagan samþykkt og á fundi borgarráðs hinn 17. sama mánaðar var afgreiðsla nefndarinnar staðfest. 

Athugasemdaaðilum var í kjölfarið tilkynnt um afgreiðslu málsins, þeim send umsögn skipulagsfulltrúa og leiðbeint um kærurétt og kærufrest.  Tillagan, ásamt fylgiskjölum, var að því loknu send til skoðunar Skipulagsstofnunar skv. 3. mgr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Í bréfi Skipulagsstofnunnar, dags. 28. nóvember 2002, kom fram að stofnunin teldi að tilteknum atriðum í athugasemdum hefði ekki verið svarað auk þess sem stofnunin benti á nokkur atriði í deiliskipulagsgögnunum sem lagfæra þyrfti.  Athugasemdum var svarað og að því loknu var Skipulagsstofnun send tillagan að nýju ásamt umsögn um framkomnar athugasemdir.  Með bréfi, dags. 24. júní 2003, tilkynnti Skipulagsstofnun Reykjavíkurborg að stofnunin gerði ekki athugasemdir við að auglýsing um gildistöku tillögunnar yrði birt og var auglýsing þess efnis birt í B-deild Stjórnartíðinda hinn 30. júní 2003.

Þessari niðurstöðu vildu kærendur ekki una og skutu málinu til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir. 

Málsrök kærenda:  Af hálfu kærenda er annars vegar á því byggt að málsmeðferð við undirbúning hinnar kærðu ákvörðunar hafi verið áfátt af hálfu borgaryfirvalda og hins vegar að ákvörðunin sé haldin efnisannmörkum. 

Því er haldið fram að ekki hafi verið haft fullnægjandi samráð við nágranna um gerð hins umdeilda deiliskipulags.  Hótelstjóri Grand hótels Reykjavík hafi boðið nágrönnum til fundar hinn 2. febrúar 2002 og þangað hafi komið um þrjátíu manns.  Þar hafi byggingaráformin verið kynnt og m.a. komið fram að erindið færi í hefðbundna grenndarkynningu.  Auglýsing um tillögu að breyttu deiliskipulagi lóðarinnar hafi birst í Morgunblaðinu miðvikudaginn 12. júní 2002, innan um erlendar fréttir, og hafi verið ein af fimm skipulagsauglýsingum sem birtust þennan dag.  Tilviljun hafi ráðið því að tveir kærenda hafi séð auglýsinguna og í kjölfarið sent skipulagsyfirvöldum athugasemd við tillöguna.  Telja kærendur að skipulagstillagan hafi ekki verið auglýst með áberandi hætti eins og tilskilið sé samkvæmt 1. mgr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Þá hafi auglýsingin verið birt um hásumar og á þeim tíma sem flestir séu í sumarfríi úti á landi eða erlendis.  Flestir nágrannanna hafi því ekkert heyrt frekar af fyrirhuguðum byggingarframkvæmdum fyrr en hinn 17. september 2002, en þann dag hafi borgarráð samþykkt breytingu deiliskipulags lóðarinnar.  Kærendur eru verulega ósáttir við þessa málsmeðferð og halda því fram að það sé með ólíkindum að svo stór breyting á deiliskipulagi hafi ekki verið kynnt betur en raun beri vitni.  Enginn kynningarfundur hafi verið haldinn á vegum borgarinnar og málið ekki farið í bréflega grenndarkynningu eins og íbúar borgarinnar séu vanir, jafnvel þótt um minniháttar mál sé að ræða. 

Efnislegar athugasemdir kærenda lúta einkum að hæð turnbyggignar.  Engin rök hafi verið færð fram fyrir nauðsyn svo hárrar byggingar í því umhverfi sem um ræði.  Í skipulagi hverfisins sé gert ráð fyrir byggingum sem séu í mesta lagi þrjár til fjórar hæðir og því ljóst að byggingin muni gnæfa yfir nærliggjandi byggð.  Allar byggingar sunnan Sigtúns séu lágreistar og falli vel að íbúðarbyggð Teigahverfis, auk bygginganna við Engjateig sem allar séu í svipaðri hæð og aðrar byggingar í hverfinu.  Að vísa til þess að háar byggingar séu í nágrenninu, við Suðurlandsbraut og Hátún séu engin rök, því þrettán hæða byggingar sé ekki að finna þar, heldur í það mesta sjö til átta hæða. 

Fyrirhuguð bygging varpi skugga á eignir sumra kærenda stóran hluta ársins og geti það rýrt verðmæti eignanna svo varði bótaskyldu skv. 1. mgr. 33. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Kærendur telja deiliskipulagið í andstöðu við kafla 4.2.2 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998, þar sem segi að við deiliskipulagningu íbúðarhverfa skuli þess jafnan gætt að í íbúðum og á lóðum íbúðarhúsa sé sem best hægt að njóta sólar, útsýnis, skjóls og friðsældar. 

Kærendur benda einnig á að ef byggingin verði reist sé komið fordæmi sem dregið geti dilk á eftir sér, t.d. ef lóðarhafi næstur hótelinu óski eftir að byggja á lóðinni í svipuðum stíl. 

Rannsóknir á áhrifum byggingarinnar á umferð og veðurfar hafi verið ófullnægjandi. Meta hefði þurft umhverfisáhrif skipulagsins, gera húsakönnun og ættu þessir annmarkar að leiða til ógildingar skipulagsins, sbr. álit umboðsmanns Alþingis í máli nr. 727 frá árinu 1992. 

Málsrök Reykjavíkurborgar:  Reykjavíkurborg vísar til þess að skv. skipulags- og byggingarlögum sé sveitarfélögum falið skipulagsvald á deiliskipulagsstigi og þeim heimilað að breyta deiliskipulagsáætlunum að undangenginni málsmeðferð í samræmi við ákvæði laganna.  Reykjavíkurborg hafi því haft fulla heimild til að breyta umræddu skipulagi á þann veg sem gert hafi verið.  Hafa verði í huga að umrædd lóð sé á atvinnusvæði, þ.e. athafnasvæði skv. Aðalskipulagi Reykjavíkur 1996-2016, sem í gildi hafi verið á þeim tíma sem tillagan hafi verið auglýst.  Á slíkum svæðum verði, m.t.t. breytilegra þarfa atvinnulífsins, að ætla sveitarfélögum meira svigrúm til breytinga en á hreinum íbúðasvæðum. 

Úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála geti ekki tekið ákvörðun um að breyta deiliskipulaginu í samræmi við kröfur kærenda því til þess sé hún ekki valdbær.  Slíkum kröfum beri nefndinni að vísa frá af sjálfsdáðum.

Hvað skuggavarpið varði þá sé í hinni kærðu breytingu leitast við að staðsetja hæstu húshluta og snúa þeim með þeim hætti að skuggavarp af þeim hafi sem minnst áhrif á íbúa í nágrenninu.  Eins og ráða megi af gögnum um skuggavarp, þá varpi hæstu húshlutarnir ekki skugga inn á lóðir við Sigtún frá apríl og fram í september.  Á þeim tíma sé mikilvægt að skerða ekki möguleika fólks til að njóta útivistar í görðum sínum.  Eftir þann tíma fari skuggar hæstu húshlutanna að fara inn í garðana eins og algengt sé víða í borginni.  Á þeim tíma geti mun lægri hús og jafnvel landhæðir haft veruleg áhrif á skuggavarp þar sem sólin lækki verulega á lofti og sólargangur styttist.  Íbúar þurfi almennt að sætta sig við slíka skerðingu og sé hún ekki þess eðlis að leitt geti til ógildingar skipulagsbreytingarinnar á grundvelli grenndarsjónarmiða.  Telji kærendur sig aftur á móti hafa orðið fyrir tjóni geti það leitt til bótaskyldu af hálfu Reykjavíkurborgar á grundvelli 33. gr. skipulags- og byggingarlaga en leiði ekki til ógildingar breytingarinnar. 

Reykjavíkurborg bendir á að umdeild tillaga hafi verið auglýst til kynningar í samræmi við ákvæði skipulags- og byggingarlaga.  Auglýsingar um tillöguna hafi birst í Lögbirtingablaðinu og dagblöðum.  Að auki hafi verið haldinn kynningarfundur fyrir íbúa á reitnum áður en hin formlega auglýsing átti sér stað og skipulagstillagan hafi verið unnin í samræmi við skipulags- og byggingarlög.  Bent sé á að aðilar að þremur kærum hafi gert athugasemdir á kynningartíma tillögunnar og sé því ljóst að auglýsingin og kynningin hafi ekki farið framhjá þeim. 

Deiliskipulag sé ekki matsskyld framkvæmd samkvæmt ákvæðum laga um mat á umhverfisáhrifum.  Reykjavíkurborg hafi því ekki getað, þó vilji hefði staðið til, látið meta í formlegu umhverfismatsferli áhrif skipulagsbreytingarinnar.  Eins og fram komi í fyrirliggjandi gögnum málsins hafi umhverfisáhrif hennar, s.s. á umferð, skuggavarp o.fl., verið metin áður en breytingin hafi verið samþykkt.  Þá hafi ekki verið þörf húsakönnunar skv. 5. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga áður en ráðist var í breytinguna, þar sem tillagan geri ekki ráð fyrir niðurrifi húsa og lúti eingöngu að breytingu á deiliskipulagi varðandi eina lóð, þar sem engin eldri hús standi.

Tilvitnað álit umboðsmanns Alþingis í máli nr. 727 frá 1992 sé ekki sambærilegt máli því sem hér sé til umfjöllunar.  Þar hafi verið um að ræða breytingar á deiliskipulagi á íbúðarsvæði auk þess sem farið hafi verið með breytinguna sem óverulega og hún ekki kynnt fyrir hagsmunaaðilum eins og heimilt hafi verið skv. þágildandi lögum.  Í málinu sem hér sé til umfjöllunar varði breytingin atvinnusvæði.  Málin séu einnig ólík að því leyti að hin kærða breyting hafi verið kynnt sem veruleg breyting á deiliskipulagi.  Öllum hagsmunaaðilum hafi því verið gefið tækifæri til að koma að sjónarmiðum sínum, þau tekin til skoðunar og þeim svarað.

Málsrök lóðarhafa:  Lóðarhafinn bendir á að enginn skuggi falli út fyrir lóðarmörk Sigtúns 38 frá 20. apríl til 20. ágúst ár hvert og vísar í því sambandi til mælinga Onnó teiknistofu sem lagðar hafi verið fram í málinu.  Á jafndægrum nái skuggavarpið út á götu til kl. 15:00 en fari þá inn á lóð nr. 27 við Sigtún og u.þ.b. 40 mínútum síðar inn á lóð nr. 29 og um kl. 16:20 inn á lóð nr. 31.  Klukkan 17:00 og eftir það fari skuggavarpið á og yfir hús nr. 33, 35 og 37 við götuna með 40 mínútna millibili samkvæmt sömu mælingum.  Með vísan til þessara mælinga sé ekki um staðbundið skuggavarp á hús við Sigtún að ræða eins og kærendur hafi haldið fram.

Öllum húseigendum í Teigahverfi, auk húseigenda í Hátúni og þar í kring, hafi verið boðið á óformlegan fund hinn 2. febrúar 2002 og hafi yfir 30 manns mætt til fundarins.  Á þeim fundi hafi tveir aðilar verið á móti byggingaráformunum en aftur á móti hafi margir lýst yfir ánægju með málið.  Þá hafi verið haldinn óformlegur fundur með eigendum hússins nr. 27 við Sigtún þar sem áætlað skuggavarp hafi verið sýnt með myndrænum hætti af geisladiski.  Þar sjáist skuggavarp frá væntanlegum byggingum á tímabilinu 20. maí til 20. september, frá kl. 9 að morgni til kl. 17 síðdegis.  Samkvæmt því sem fram hafi komið félli aldrei skuggi á hús þeirra á umræddu tímabili.  Gert hafi verið samsvarandi skuggavarp fyrir tímabilið 20. október til 20. desember og þá hafi komið í ljós að 20. október fari skuggavarpið yfir Sigtún nr. 21 kl. 13:00, síðan yfir hús nr. 23 u.þ.b. 37 mínútum síðar og síðan koll af kolli.  Hinn 20. nóvember séu núverandi byggingar hótelsins farnar að varpa skugga yfir á húsin gegnt hótelinu.  Benda megi á að húsin við Sigtún varpi skugga á hús við Laugateig og Laugateigshúsin varpi skugga á hús við Hofteig.  Enginn skuggi komi frá fyrirhugaðri byggingu á húsið nr. 4 við Hofteig.

Lóðarhafi heldur því fram að hús vestan Sigtúns nái fullum níu hæðum og megi ætla að skuggavarp af þeim hafi meiri áhrif á neðstu hús við Hofteig en væntanleg hótelstækkun.  Staðhæfing kærenda þess efnis að fyrirhuguð bygging samkvæmt deiliskipulaginu muni varpa skugga á fjölda garða og þar á meðal nr. 4 við Hofteig sé röng og enginn skuggi falli á það hús eða nærliggjandi hús.

Hótelið að Sigtúni 38 hafi opnað í júlí 1987 og fljótlega hafi komið í ljós að rekstrarforsendur þess hafi ekki verið góðar.  Aðalástæður þess hafi verið skortur á gistiherbergjum en öll aðstaða í húsinu svo sem til eldunar, funda- og veisluhalda hafi getað annað miklu stærra hóteli.  Í byrjun árs 1995 hafi kærandi eignast fasteignina og þá strax hafi legið fyrir að á næstu árum yrði hótelið stækkað.  Árið 1997 hafi verið  hafist handa við stækkun á ráðstefnuaðstöðu sem tekin hafi verið í notkun í árslok 1997 og við það hafi rekstrarskilyrði hótelsins batnað mjög.  Í framhaldinu hafi verið óskað eftir heimild borgaryfirvalda að leyfa stækkun á sjálfu gistirýminu til að styrkja stoðirnar enn frekar.  Séu því málefnalegar ástæður að baki umræddri skipulagsbreytingu.

Séð sé fyrir bifreiðastæðum á lóðinni og í neðanjarðargeymslu fjölgi stæðum úr 143 upp í tæp 300 eftir stækkun.  Aðkoma hótelgesta verði færð frá norðurinngangi og í nýjan inngang vestan megin við húsið.  Með þessu móti færu rútur strax aftur út á Kringlumýrarbraut en keyrðu ekki upp Sigtúnið eins og gert sé í dag.  Til¬gangurinn sé að draga úr umferð stórra bifreiða um Sigtúnið og fækka þar bifreiðum í lausagangi sem séu öllum til ama.

Niðurstaða:  Kærendur í máli þessu krefjast ógildingar á samþykkt borgarstjórnar Reykjavíkur um breytingu á deiliskipulagi lóðarinnar nr. 38 við Sigtún, Grand hótel Reykjavík.  Byggja þeir annars vegar á því að málsmeðferð hafi verið áfátt við gerð og undirbúning hinnar kærðu ákvörðunar og hins vegar að með henni hafi verið gengið gegn lögvörðum grenndarhagsmunum þeirra.

Ekki verður fallist á að undirbúningi hinnar kærðu ákvörðunar hafi verið áfátt.  Efnt var til kynningar á skipulagstillögunni á undirbúningsstigi og með því gætt ákvæða 4. mgr. 9. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 um samráð við hagsmunaaðila, en ekki er í ákvæðinu áskilið að kynning skipulagstillögu á þessu stigi þurfi með beinum hætti að vera á vegum sveitarstjórnar.  

Þegar skipulagstillagan var fullmótuð var hún auglýst og hlaut hún þá málsmeðferð sem áskilin er í 1. mgr. 26. gr. sbr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Verður ekki fallist á að tillagan hefði átt að fá meðferð grenndarkynningar eftir 2. mgr. 26. gr. nefndra laga, enda er þar kveðið á um óvandaðri meðferð óverulegra breytinga á deiliskipulagi.

Af hálfu kærenda er á því byggt að skipulagsbreytingin hafi í för með sér aukin grenndaráhrif viðbyggingarinnar, einkum aukið skuggavarp, frá því sem verið hefði eftir eldra skipulagi.   Séu þessi áhrif meiri en kærendur þurfi að una í grónu íbúðahverfi.

Úrskurðarnefndin telur að hæð og umfang byggingar samkvæmt hinu kærða deiliskipulagi muni ekki skera sig verulega úr umhverfi sínu með tilliti til byggðarmynsturs þegar litið er til hæðar og legu byggigna við Suðurlandsbraut og vestan megin Kringlumýrarbrautar og við Borgartún.  Þá verður ekki fallist á að aukið skuggavarp sé svo verulegt að það eigi að leiða til ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar, en ítarleg gögn um skuggavarp fyrirhugaðrar byggingar hafa verið lögð fyrir úrskurðarnefndina.  Verður til þess að líta að íbúðarbyggð sú sem kærendur búa í liggur að athafnasvæði og að íbúar á slíkum jaðarsvæðum mega jafnana búast við að starfsemi á athafnasvæðinu kunni að hafa einhverja röskun í för með sér. 

Ekki verður heldur fallist á að hugsanleg verðrýrnun á eignum kærenda vegna skipulagsbreytingarinnar eigi að leiða til ógildingar á hinni kærðu ákvörðun.  Hins vegar gæti slík verðrýrnun leitt til þess að kærendur ættu rétt til skaðabóta samkvæmt ákvæði 33. gr. skipulags- og byggingarlaga, en um þann bótarétt fjallar úrskurðarnefndin ekki.

Engar aðrar málsástæður hafa komið fram er leitt gætu til ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar og verður kröfum kærenda um ógildingu hennar því hafnað.  Þá ber að vísa frá kröfu einstakra kærenda um að úrskurðarnefndin breyti hinni kærðu ákvörðun, enda er það ekki á valdsviði úrskurðarnefndarinnar að taka slíka ákvörðun.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna þess málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu ákvörðunar skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur frá 11. september 2002 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi lóðarinnar nr. 38 við Sigtún í Reykjavík.   Kröfum um að úrskurðarnefndin breyti hinni kærðu ákvörðun er vísað frá nefndinni.

_______________________________
Ásgeir Magnússon

______________________________               _______________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                          Ingibjörg Ingvadóttir