Skip to main content
Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála
des 22
Love0

58/2005 Hrísateigur

Með

Ár 2006, miðvikudaginn 22. mars, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Ásgeir Magnússon héraðsdómari, varaformaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Geirharður Þorsteinsson arkitekt og skipulagshönnuður.

Fyrir var tekið mál nr. 58/2005, kæra á samþykkt borgarráðs Reykjavíkur frá 30. júní 2005 um breytingu á deiliskipulagi vegna lóðarinnar að Hrísateigi 6 í Reykjavík, er fól í sér að í stað tveggja fjögurra íbúða húsa á tveimur lóðum skyldi heimilt að reisa tvö parhús með fjórum parhúsaíbúðum og eitt einbýlishús á þremur lóðum.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 31. júlí 2005, er barst nefndinni hinn 2. ágúst sama ár, kæra J og E, íbúar að Hrísateigi 4, Reykjavík samþykkt borgarráðs Reykjavíkur frá 30. júní 2005 fyrir breytingu á deiliskipulagi vegna lóðarinnar að Hrísateigi 6 í Reykjavík, er fól í sér að í stað tveggja fjögurra íbúða húsa á tveimur lóðum skyldi heimilt að reisa tvö parhús með fjórum íbúðum og eitt einbýlishús á þremur lóðum.

Gera kærendur þá kröfu að hin kærða deiliskipulagsbreyting verði felld úr gildi.

Málavextir:  Á afgreiðslufundi skipulagsfulltrúa 4. mars 2005 var lögð fram tillaga að deiliskipulagsbreytingu varðandi lóðina nr. 6 við Hrísateig.  Samþykkt var að grenndarkynna tillöguna sem óverulega breytingu á gildandi deiliskipulagi.  Fólst breytingin í því, að í stað tveggja húsa á tveimur lóðum með fjórum íbúðum og bílskúrum á milli, kæmu þrjú parhús á jafnmörgum lóðum, öll með innbyggðum bílskúrum.  Hámarkshæð húsa var óbreytt, eða 8,5 m miðað við götu.

Andmæli bárust frá nokkrum fjölda íbúa á svæðinu við hina kynntu skipulagstillögu og þar á meðal frá kærendum.  Mun tillagan hafa tekið þeim breytingum eftir kynningu hennar, að í stað þriggja parhúsa skyldu koma tvö parhús og eitt einbýlishús.

Greind skipulagstillaga var samþykkt á afgreiðslufundi skipulagsráðs 22. júní 2005 og staðfest í borgarráði hinn 30. júní s.á.  Gildistaka skipulagsbreytingarinnar var síðan auglýst í B-deild Stjórnartíðinda 14. júlí 2005 og hafa kærendur skotið umdeildri ákvörðun til úrskurðarnefndarinnar eins og að framan greinir.

Málsrök kærenda:  Kærendur telja að lítið tillit hafi verið tekið til athugasemda þeirra og annarra íbúa við meðferð hinnar kærðu deiliskipulagsbreytingar.  Með ákvörðuninni sé verið að skerða hverfisverndaðan garð og heimila nýtingarhlutfall lóða langt umfram það sem annars sé á umræddum reit.

Í Aðalskipulagi Reykjavíkur 1996-2016 sé gert ráð fyrir nýtingarhlutfalli einbýlishúsalóða á bilinu 0,2-0,4 en að hæsta nýtingarhlutfall fyrir allt að fimm íbúða hús geti orðið 0,8.  Samkvæmt gildandi deiliskipulagi umrædds hverfis sé lagt til að þetta hlutfall gildi á deiliskipulagssvæðinu.  Með hinni kærðu breytingu eigi að heimila nýtingarhlutfall 0,56 fyrir einbýlishús á lóðinni, sem sé næstum tvöföldun miðað við nýtingu nágrannalóða.  Kærendur hafi ekki fundið þeirri staðhæfingu borgaryfirvalda stoð að heimilað nýtingarhlutfall nágrannalóða við Hrísateig 6 sé allt að 0,8 í deiliskipulagi reitsins.

Með umdeildri breytingu sé götumynd og hverfisverndun varpað fyrir róða og vafasamt fordæmi gefið fyrir nýtingarhlutfalli einbýlishúsalóða.

Málsrök Reykjavíkurborgar:  Borgaryfirvöld gera þá kröfu að samþykkt skipulagsráðs frá 22. júní 2005, sem staðfest var í borgarráði Reykjavíkur 30. júní 2005 um breytingu á deiliskipulagi lóðarinnar að Hrísateigi 6, verði staðfest.

Ástæða hinnar kærðu deiliskipulagsbreytingar hafi verið óskir lóðarhafa um betri nýtingu lóðarinnar en gert hafi verið ráð fyrir í samþykktu skipulagi.  Óskir lóðarhafa hafi verið í samræmi við markmið borgaryfirvalda um að þétta byggð í grónum hverfum.  Fallist hafi verið á breytinguna þar sem hún hafi hvorki talist úr takti hvað varði hæð húsa né viðmiðunarnýtingarhlutfall og hafi tillagan þótt ásættanleg í ljósi byggðamynsturs.

Í fyrirliggjandi deiliskipulagi sé ekki gert ráð fyrir að neitt rask verði á steinhleðsluhúsi því sem fyrir sé á lóðinni, enda verði væntanlega óskað eftir friðun þess, en heimilað verði að rífa allar aðrar byggingar.  Gert sé ráð fyrir að garður sem fyrir sé á lóðinni verði áfram háður skilmálum hverfisverndar og verði einstök tré eða runnar ekki felldir án leyfis garðyrkjustjóra.  Borgaryfirvöld hafi ekki haft áform um að hafa garðinn í sinni umsjón.

Í deiliskipulaginu hafi verið komið til móts við framkomnar athugasemdir þar sem gert sé ráð fyrir þremur lóðum með einu einbýlishúsi og tveimur parhúsum með nýtingarhlutfalli frá 0,56–0,68 í stað þriggja parhúsa með nýtingarhlutfalli allt að 0,77.  Þrátt fyrir að nýting á lóðum í nágrenninu sé sumstaðar lægri en sem því nemi, sé gert ráð fyrir aukinni nýtingu á lóðum í skipulaginu frá 2003.  Í því skipulagi sé heimilað nýtingarhlutfall á nágrannalóðum allt að 0,8.  Nýtingarhlutfall umdeildra lóða sé því innan þeirra marka sem samþykkt skipulag heimili á reitnum í heild sinni.

Götumyndin við Hrísateig/Hraunteig sé ekki hverfisvernduð enda um að ræða hús sem séu nokkuð ólík að stærð og útliti.  Víða sé gefið svigrúm til stækkunar, hækkunar og byggingar bílskúra þannig að búast megi við að hverfið geti tekið nokkrum breytingum í framtíðinni samkvæmt gildandi skipulagi.  Lóðin að Hrísateigi 6 hafi nokkra sérstöðu og þyki ekki óeðlilegt að leggja til breytingar nú þar sem ljóst sé að Reykjavíkurborg muni ekki leysa þann hluta lóðarinnar til sín þar sem trjágarður sé nú.

Þau hús sem gert sé ráð fyrir að rísi samkvæmt breyttu deiliskipulagi séu að öllu leyti innan þeirra hæðarmarka sem heimiluð hafi verið að óbreyttu skipulagi og ekki sé óalgengt að nútímaleg hús standi við hlið eldri húsa og beri vitni um byggingarstíl síns tíma.  Enn sé haldið í markmið um verndun einstakra bygginga og götumynda og ekki sé verið að víkja frá heildaryfirbragði hverfisins.  Í gildandi deiliskipulagi sé heimilað að rífa gömul hús og byggja ný án þess þó að heildarásýnd sé lögð fyrir róða.

Reykjavíkurborg mótmælir þeirri málsástæðu kærenda að verið sé að skapa fordæmi fyrir því að nýtingarhlutfall fari yfir 0,4 eins og aðalskipulag geri ráð fyrir.  Tillögur að húsum sem sýndar séu á deiliskipulagsuppdrætti séu stærri en þau hús sem standi nú þegar við Hrísateig/Hraunteig.  Hinsvegar megi benda á að víða í hverfinu sé að finna hús af sömu stærðargráðu.  Til dæmis sé nýting á Hraunteigi 16 og upp í 28 frá 0,6 í nýtingu og þar yfir og eigi það einnig við um Kirkjuteig 25 og Gullteig 6.

Úrskurðarnefndin hefur kynnt sér staðhætti á vettvangi.

Niðurstaða:  Deiliskipulagsbreyting sú sem hér um ræðir felur í sér að lóðinni að Hrísateigi 6 er skipt upp í þrjár lóðir með nýtingarhlutfall 0,58, 0,64 og 0,68 í stað tveggja lóða áður með heildarnýtingarhlutfall að hámarki 0,4 og er þar heimiluð bygging einbýlishúss til viðbótar þeim tveimur parhúsum með fjórum íbúðum sem ráð var fyrir gert fyrir umdeilda breytingu deiliskipulagsins.

Í núgildandi Aðalskipulagi Reykjavíkur 2001-2024, sem umhverfisráðherra staðfesti hinn 20. desember 2002, eru ekki ákvæði um nýtingarhlutfall íbúðarsvæða en ráð fyrir því gert að það sé ákveðið í deiliskipulagi.  Fer því umrædd deiliskipulagsbreyting ekki í bága við aðalskipulag með ákvörðun sinni um nýtingarhlutfall lóðarinnar að Hrísateigi 6.  Eins og hér háttar til verður heldur ekki talið að aukning á nýtingarhlutfalli lóðarinnar vegna heimilaðs einbýlishússtljist svo veruleg breyting að skylt hefði verið að fara með skipulagsbreytinguna í almenna auglýsingu skv. 1. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997í stað grenndarkynningar skv. 2. mgr. ákvæðisins.

Kemur þá til skoðunar hvort heimiluð bygging einbýlishúss á lóðinni, til viðbótar þeim húsum sem áður var heimild fyrir, raski svo einstaklingshagsmunum kærenda að varðað geti ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar.

Lóðin að Hrísateigi 6 er stór hornlóð og er því til þess fallin að geta borið meira byggingarmagn en ella án þess að raska verulega grennndarhagsmunum nágrannaeigna.  Samkvæmt skipulagsbreytingunni mun umrætt einbýlishús standa næst og norðaustanvert að húsi kærenda að Hrísateigi 4.  Af skipulaginu verður ekki ráðið að það muni valda verulegum grenndaráhrifum, s.s. vegna skuggavarps, gagnvart fasteign kærenda.

Að öllu þessu virtu liggja ekki fyrir ágallar á málsmeðferð hinnar kærðu ákvörðunar eða efnisannmarkar sem leiða til ógildingar hennar og verður kröfu kærenda þar að lútandi því hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar og vegna tafa við gagnaöflun.

Úrskurðarorð:

Kröfu kærenda, um ógildingu á samþykkt borgarráðs Reykjavíkur frá 30. júní 2005 fyrir breytingu á deiliskipulagi vegna lóðarinnar að Hrísateigi 6 í Reykjavík, er hafnað.

 

___________________________
Ásgeir Magnússon

 

 

 

_____________________________       ____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson              Geirharður Þorsteinsson

 

des 22
Love0

80/2005 Gullengi

Með

Ár 2006, mánudaginn 6. mars, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Ásgeir Magnússon héraðsdómari, varaformaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Geirharður Þorsteinsson arkitekt og skipulagsfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 80/2005, kæra á samþykkt borgarstjórnar Reykjavíkur frá 4. október 2005 um breytingu á deiliskipulagi vegna lóðarinnar að Gullengi 2-6 í Reykjavík er fól í sér heimild fyrir byggingu þriggja fjölbýlishúsa, þar sem áður hafði verið gert ráð fyrir bensínstöð og stæðum fyrir stóra bíla.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 24. október 2005, er barst nefndinni hinn 25. sama mánaðar, kæra H, Þ, K, Ó, S og G, íbúar að Gullengi 11, Reykjavík, samþykkt borgarstjórnar Reykjavíkur frá 4. október 2005 um að breyta deiliskipulagi vegna lóðarinnar að Gullengi 2-6, er fól í sér heimild til byggingar þriggja fjölbýlishúsa þar sem áður hafði verið gert ráð fyrir bensínstöð og stæðum fyrir stóra bíla.

Skilja verður málskot kærenda svo að þar sé krafist ógildingar á hinni kærðu skipulagsákvörðun.

Með bréfi, dags. 24. október 2005, er barst úrskurðarnefndinni hinn 31. sama mánaðar kæra Gylfi Þór Sigurjónsson og Halldór Jóhannesson, íbúar að Gullengi 9, Reykjavík, fyrrgreinda deiliskipulagsákvörðun með sömu rökum og fram koma í fyrra kærumálinu.  Þykir því rétt að sameina það mál, sem er nr. 83/2005, máli því sem hér er til meðferðar.

Málavextir:  Þann 17. mars 2004 samþykkti skipulags- og byggingarnefnd Reykjavíkur að kynna fyrir hagsmunaaðilum framlagða tillögu Tekton ehf., dags. 25. febrúar 2004, að breytingu á deiliskipulagi lóðarinnar nr. 2-6 við Gullengi.  Mun tillagan hafa falið í sér byggingu þriggja fjölbýlishúsa á lóðinni en í upphaflegu skipulagi var lóðin, sem er um 6000 fermetrar, ætluð undir bensínstöð og bílastæði fyrir stóra bíla. 

Skipulags- og byggingarnefnd tók málið fyrir að nýju á fundi sínum 28. júlí 2004 að lokinni kynningu tillögunnar fyrir hagsmunaaðilum og var þá lögð fram breytt skipulagstillaga, dags. 21. júlí 2004, ásamt athugasemdabréfum þeim er borist höfðu við fyrrgreinda kynningu.  Jafnframt var lögð fram umsögn forstöðumanns verkfræðistofu Reykjavíkurborgar og samantekt skipulagsfulltrúa á athugasemdum, dags. 14. maí 2004, með breytingum frá 26. júlí 2004. Á þeim fundi var samþykkt að auglýsa framlagða tillögu og málinu vísað til borgarráðs sem samþykkti á fundi hinn 10. mars 2005 greinda bókun nefndarinnar um auglýsingu á breyttu deiliskipulagi að Gullengi 2-6.

Hinn 8. júní 2005 var deiliskipulagstillagan tekin fyrir á fundi skipulagsráðs að lokinni auglýsingu með athugasemdafresti til 2. maí 2005. Fjöldi athugasemda barst þar sem fyrirhugaðri skipulagsbreytingu var andmælt og þar á meðal af hálfu kærenda.  Fyrir fundinum lá jafnframt umsögn skipulagsfulltrúa, dags. 3. júní 2005.  Skipulagsráð samþykkti að vísa skipulagstillögunni ásamt framkomnum athugasemdum og umsögn skipulagsfulltrúa til umsagnar hverfisráðs Grafarvogs. 

Á fundi skipulagsráðs þann 21. september 2005 var málið tekið fyrir að nýju ásamt bókun hverfisráðs Grafarvogs, dags. 8. september 2005, og var deiliskipulagstillagan samþykkt með svofelldri bókun:

„Samþykkt með þremur atkvæðum fulltrúa Reykjavíkurlista með vísan til umsagnar skipulagsfulltrúa.
Vísað til borgarráðs.

Fulltrúar Sjálfstæðisflokks greiddu atkvæði á móti og óskuðu bókað:
Fulltrúar Sjálfstæðisflokks taka undir vel rökstudd mótmæli íbúa á svæðinu og greiða atkvæði gegn tillögunni.

Fulltrúar Reykjavíkurlista óskuðu bókað:
Fulltrúar Reykjavíkurlistans vísa til umsagnar hverfisráðs Grafarvogs og ítreka þær ábendingar sem þar koma fram. Íbúðir fara betur á þessum reit en bensínstöð og stæði fyrir stóra bíla.“

Afgreiðslunni var vísað til borgarráðs sem samþykkti erindið með fjórum atkvæðum gegn tveimur á fundi sínum hinn 29. september 2005 og staðfesti borgarstjórn þá afgreiðslu hinn 4. október s.á. með 13 samhljóða atkvæðum.  Skipulagsstofnun gerði ekki athugasemd við birtingu gildistökuauglýsingar í B-deild Stjórnartíðinda og birtist auglýsing þar um hinn 20. október 2005.

Kærendur skutu þessari deiliskipulagsákvörðun til úrskurðarnefndarinnar eins og að framan greinir.

Málsrök kærenda:  Kærendur benda á að í tvígang hafi umdeild deiliskipulagstillaga verið kynnt íbúum svæðisins og þeir bent á annmarka tillögunnar.  Lítið tillit hafi verið tekið til athugasemda kærenda og annarra íbúa.  Fyrirhugað sé að reisa þrjú tiltölulega stór fjölbýlishús á umræddri lóð þar sem áður hafi verið gert ráð fyrir bensínstöð og bifreiðarstæðum fyrir stóra bíla.  Við vinnslu tillögunnar hafi fyrirhuguð hús verið stytt en breikkuð í staðinn, íbúðum verið fækkað en stækkaðar að sama skapi, þannig að heildarmyndin sé sú sama og lagt hafi verið upp með í byrjun.

Leggja kærendur áherslu á að skipulagsyfirvöld hafi ákveðnar skyldur með hliðsjón af fyrra skipulagi.  Þótt ákveðið sé að breyta notkun lóða, í þessu tilviki úr þjónustu í íbúðarbyggð, beri að gera það með þeim hætti að hið nýja skipulag verði ekki að marki meira íþyngjandi gagnvart íbúum en verið hefði.  Skipulagsyfirvöld hafi ekki jafn frjálsar hendur við breytingar á gildandi deiliskipulagi og raunin sé við skipulagsgerð á óskipulögðum svæðum.  Fjölmargir íbúar á umræddu svæði hafi komið með óskir og tillögur um nýtingu lóðarinnar að Gullengi 2-6 en almenn óánægja sé með þá skipulagsbreytingu er nú liggi fyrir.

Skírskotun til nýtingarhlutfalls annarra lóða í hverfinu teljist ekki haldbær rök fyrir byggingu stórra blokka þar sem nánast engin hús áttu að vera og umdeilanlegt sé hvort þétta eigi höfuðborgarbyggðina eða ekki.  Þéttleiki byggðar sé ákveðinn þegar hverfi séu deiliskipulögð en veruleg vandamál skapist oft þegar verið sé að troða eins miklu byggingarmagni og hægt sé á litlar óbyggðar lóðir í hverfum sem ekki séu mjög þéttbýl.  Í því tilviki sem hér um ræði hefði verið heppilegra að nýta lóðina undir sérbýli sem skortur sé á í höfuðborginni enda hefði sú tilhögun verið í sátt við íbúa hverfisins.

Hið kærða skipulag feli í sér óhæfilega röskun á hagsmunum kærenda þar sem útsýni muni skerðast, umferð og hljóðmengun aukast og fyrirhuguð byggð muni verða til lýta.  Muni þetta valda verðrýrnun á fasteignum kærenda.

Meðferð hinnar kærðu skipulagstillögu snerti ekki aðeins íbúa hverfisins heldur snúist málið um lýðræði og rétt íbúa til að taka þátt í ákvarðanatöku af þessu tagi.  Rétt sé að geta þess að hvorki hverfisráð Grafarvogs né skipulagsráð Reykjavíkur hafi verið einhuga við afgreiðslu skipulagstillögunnar og að minnihlutinn hafi talið að taka ætti tillit til sjónarmiða íbúa þar sem þau væru vel grunduð. 

Málsrök Reykjavíkurborgar:  Af hálfu borgaryfirvalda er þess krafist að samþykkt skipulagsráðs frá 21. september 2005, sem staðfest var af borgarráði Reykjavíkur þann 29. september sl. og af borgarstjórn Reykjavíkur þann 4. október um breytingu á deiliskipulagi lóðarinnar að Gullengi 2-6, verði staðfest.

Ljóst sé að meðferð deiliskipulagstillögunnar hafi að öllu leyti verið í samræmi við reglur skipulags- og byggingarlaga.  Allir hagsmunaaðilar á svæðinu hafi fengið senda kynningu um framkomna tillögu auk þess sem hún hafi verið kynnt fyrir íbúasamtökum Grafarvogs og hverfisráði Grafarvogs áður en hún var auglýst á lögformlegan hátt.  Í ljósi framkominna athugasemda við kynninguna hafi hinni kynntu tillögu að deiliskipulagi svæðisins verið breytt á þann hátt að íbúðum í fyrirhuguðum húsum á lóðinni hafi verið fækkað úr 36 í 27 og bílastæðum fækkað um 18.  Einnig hafi skilmálum verið breytt á þann veg að gert hafi verið ráð fyrir talsvert stærri íbúðum en í kynntri tillögu eða á bilinu 110-130 m².  Þá hafi byggingarreitir umræddra húsa verið færðir fjær Gullenginu um u.þ.b. tvo metra auk þess sem byggingarreitir sorpgeymslna voru færðir fjær lóðarmörkum.  Af þessu megi ráða að víðtækt samráð hafi verið við hagsmunaaðila við gerð skipulagstillögunnar og tillit tekið til framkominna athugasemda.  Hafa verði í huga að ekki sé unnt að taka mið af öllum hugmyndum og skoðunum sem fram kunni að koma við kynningu skipulagstillögu og feli sú staðreynd ekki í sér að íbúalýðræði sé virt að vettugi.

Svæðið sem hér um ræði sé enn óbyggt.  Við þróun íbúðarbyggðar umhverfis lóðina á 15-20 ára tímabili hafi forsendur fyrir uppbyggingu og skilgreiningu landnotkunar breyst.  Með breyttum verslunarháttum auk tilkomu verslunarmiðstöðvar í Spönginni sé ekki lengur talin þörf fyrir bensínstöð og stæði fyrir stóra bíla á umræddum stað.  Í framhaldi af fyrirspurn lóðarhafa um breytingu deiliskipulags svæðisins hafi það verið mat skipulagsyfirvalda að eðlilegast væri að gera ráð fyrir íbúðarbyggð á svæðinu sem sé í íbúðarhverfi og virðist kærendur ekki mótfallnir þessari breyttu landnotkun.  Reykjavíkurborg telji að til lengri tíma litið sé deiliskipulagsbreytingin ívilnandi fyrir grenndarhagsmuni nágranna hvað varði umferð og ónæði.

Við vinnslu deiliskipulagsbreytingarinnar hafi verið tekið mið af fjöleignarhúsum við Gullengi, Fróðengi, Laufengi og Reyrengi sem séu 30 talsins. Nýtingarhlutfall þeirra lóða sé frá 0,47 – 0,84 en þar af fari nýting 16 þeirra yfir 0,6.  Húsagerð á svæðinu sé blönduð byggð með þriggja hæða fjöleignarhúsum, hvort sem um sé að ræða punkthús með 6 íbúðum eða lengjuhús með 40 íbúðum.  Punkthúsin við Gullengi 1-17 og Fróðengi 6-10 með 6-9 íbúðum skeri sig nokkuð úr þar sem þau standi á tvískiptri lóð, undir húsin annars vegar og bílskúra hins vegar.  Nýtingarhlutfall margra þessara lóða fari yfir 0,6 sem sé það nýtingarhlutfall sem heimilað sé á lóðunum nr. 2-6 við Gullengi.  Af þessu verði sú ályktun dregin að fyrirhuguð hús við Gullengi falli vel inn í það byggðamynstur og nýtingarhlutfall sem fyrir sé á svæðinu.

Fallast megi á að umdeild deiliskipulagsbreyting geti haft þau áhrif að útsýni kærenda skerðist eitthvað frá því sem ella hefði orðið en því þó alfarið hafnað að skerðingin sé slík að haft geti áhrif á gildi deiliskipulagsins.  Minna megi á að aðilar í þéttri borgarbyggð geti ekki búist við því að óbyggðar lóðir í nágrenni þeirra haldist óbyggðar um aldur og að réttur íbúa til óbreytts útsýnis sé ekki bundinn í lög.  Bent sé á að skuggavarp vegna heimilaðra bygginga sé langt innan þeirra marka sem við megi búast þegar uppbygging eigi sér stað í þéttri borgarbyggð.

Hvað varði meinta rýrnun á verðmæti eigna kærenda vegna deiliskipulagsbreytingarinnar, sé bent á að ekki hafi verið gerð tilraun til að renna stoðum undir þá fullyrðingu.  Þvert á móti megi ætla að með samþykkt deiliskipulagsins hafi verðmæti nærliggjandi fasteigna aukist, en uppbygging í grónum hverfum hafi margoft haft í för með sér slíka verðmætaaukningu.  Ástæða sé til að benda á ákvæði 33. gr. skipulags- og byggingarlaga, en þar sé borgurum tryggður bótaréttur sýni þeir fram á að gildistaka skipulags rýri verðmæti fasteigna þeirra.  Valdi þessi málsástæða því ekki að deiliskipulagsbreytingin á lóðunum að Gullengi 2-6 teljist ógildanleg þótt hún ætti við rök að styðjast.

Hafa verði í huga að eigendur fasteigna í þéttbýli geti ávallt vænst þess að breytingar verði gerðar á skipulagi sem haft geti í för með sér skerðingu á útsýni, aukið skuggavarp, umferðaraukningu eða aðrar breytingar, enda sé beinlínis gert ráð fyrir því í skipulags- og byggingarlögum að deiliskipulag geti tekið breytingum.  Verði menn almennt að sæta því að með almennum takmörkunum geti hagsmunir þeirra í einhverju verið skertir með slíkum breytingum.

Niðurstaða:  Með hinni kærðu deiliskipulagsákvörðun var fallið frá því að nýta lóðina að Gullengi 2-6 undir bensínstöð og bifreiðastæði fyrir stóra bíla en þess í stað gert ráð fyrir þremur þriggja hæða fjölbýlishúsum með kjallara.

Virðast kærendur ekki setja sig upp á móti breyttri landnotkun lóðarinnar en bera fyrst og fremst fyrir sig stærð og umfang heimilaðra fjölbýlishúsa sem þeir telja að skerði óhæfilega útsýni frá fasteignum þeirra og muni skapa aukna umferð og ónæði frá því sem þeir hafi mátt vænta samkvæmt fyrra skipulagi.

Við deiliskipulagningu nýbyggingarsvæða er m.a. tekin ákvörðun um landnotkun, tilhögun byggðar og húsagerðir og er deiliskipulag sem tekið hefur gildi bindandi fyrir stjórnvöld og borgara, sbr. 2. mgr. greinar 6.2 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998. Verða borgarar að geta treyst því að ekki sé ráðist í breytingar á skipulagi, sem mótað hefur byggð á skipulagssvæðinu, nema að lögmætar ástæður búi að baki.

Almannahagsmunir, þróun byggðar, skipulagrök eða önnur málefnaleg sjónarmið geta knúið á um breytingu á gildandi deiliskipulagi og er í skipulags- og byggingarlögum nr. 73/1997 gert ráð fyrir slíkum breytingum.  Breytingar á deiliskipulagi þegar byggðra hverfa geta haft og hafa oft áhrif á grenndarhagsmuni þeirra er búa næst vettvangi er breytingin snertir og er einstaklingum tryggður bótaréttur í 33. gr. nefndra laga, valdi skipulagsákvörðun þeim fjártjóni.

Hin umdeilda deiliskipulagsbreyting byggir á því mati skipulagsyfirvalda að ekki sé þörf á þeirri þjónustu sem upphaflega hafði verið fyrirhuguð á lóðinni að Gullengi 2-6 og eðlilegast að hafa þar íbúðarbyggð, en lóðin liggur inn í íbúðarhverfi.

Á svæðinu eru fjölbýlishús og af fyrirliggjandi gögnum verður ekki ráðið að stærðir fyrirhugaðra fjölbýlishúsa á nefndri lóð eða nýtingarhlutfall lóðarinnar skeri sig að marki úr þeirri byggð sem fyrir er í hverfinu og ekki verður fullyrt um að umferð og ónæði aukist svo við fyrirhugaða byggð að varði ógildingu skipulagsákvörðunarinnar.  Hafa verður í huga að þjónustu bensínstöðva, eins og gert hafði verið ráð fyrir á lóðinni, fylgi töluvert ónæði.

Með vísan til þess sem rakið hefur verið verður að telja hina umdeildu skipulagsbreytingu studda skipulagslegum rökum og málefnalegum sjónarmiðum og að fyrirhuguð byggð raski ekki svo grenndarhagsmunum kærenda að leitt geti til ógildingar hennar.  Það er ekki á verksviði úrskurðarnefndarinnar að meta hvort deiliskipulagsbreytingin hafi í för með sér bótaskylt tjón gagnvart kærendum, sbr. 33. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Verður kröfu kærenda um ógildingu hinnar kærðu deiliskipulagsákvörðunar því hafnað.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu á samþykkt borgarstjórnar Reykjavíkur frá 4. október 2005 um að breyta deiliskipulagi vegna lóðarinnar að Gullengi 2-6. 

 

 

___________________________
Ásgeir Magnússon

 

_____________________________     ____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                               Geirharður Þorsteinsson

des 22
Love0

11/2005 Vagnhöfði

Með

Ár 2005, föstudaginn 16. desember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ásgeir Magnússon héraðsdómari.

Fyrir var tekið mál nr. 11/2005, kæra á ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar  Reykjavíkur frá 8. desember 2004 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi er fól í sér stækkun og breytingu á byggingarreit og heimild fyrir byggingu þriggja hæða skrifstofubyggingar á lóðinni að Vagnhöfða 29 í Reykjavík.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 2. febrúar 2005, er barst nefndinni sama dag, kærir Hákon Stefánsson hdl., fyrir hönd A ehf., leigutaka fasteignarinnar að Vagnhöfða 27, Reykjavík, þá ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur frá 8. desember 2004 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi er fól í sér stækkun og breytingu á byggingarreit og heimild fyrir byggingu þriggja hæða skrifstofubyggingar á lóðinni að Vagnhöfða 29 í Reykjavík.  Gerir kærandi þá kröfu að hin kærða skipulagsbreyting verði felld úr gildi.

Málavextir:  Hinn 1. júní 1999 samþykkti borgarráð breytingu á deiliskipulagi Ártúnshöfða – Iðnaðarsvæðis sem upphaflega er frá árinu 1969.  Með þeirri breytingu var ákveðið að eitt bílastæði yrði á lóð fyrir hverja 50 fermetra húsnæðis skv. gr. 4.3.1 í skipulagsskilmálum og að hámark nýtingarhlutfalls lóða yrði 0,7 skv. gr. 4.4.5 í greindum skilmálum.  Var í gr. 4.4.4 gert ráð fyrir að ónýttir byggingarmöguleikar á lóð yrðu skoðaðir við byggingarleyfisumsóknir í hverju tilfelli með hliðsjón af hámarks nýtingarhlutfalli. Á skipulagsuppdrætti var markaður byggingarreitur við norðurmörk lóðarinnar að Vagnhöfða 29.

Hinn 10. september 2002 var samþykkt byggingarleyfi fyrir 277,2 fermetra birgðaskemmu á norðurmörkum lóðarinnar að Vagnhöfða 29 og jafnframt heimiluð 22,8 fermetra tengibygging í suðaustur horni lóðarinnar milli skemmunnar og húss þess sem fyrir er á lóðinni.  Með byggingarleyfinu varð nýtingarhlutfall lóðarinnar 0,67.  Þá samþykkti byggingarfulltrúi hinn 17. desember 2002 tillögu um byggingarreit, breytingu á bílastæðum og innkeyrslu að lóðinni.

Kærandi í máli þessu mótmælti heimiluðum mannvirkjum við byggingaryfirvöld við upphaf framkvæmda á árinu 2002 og mun hafa verið leitað sátta um fyrirkomulag bygginga að Vagnhöfða 29 og framkvæmdir stöðvast af þeim sökum.  

Á afgreiðslufundi skipulagsfulltrúa hinn 27. október 2004 var síðan lögð fram tillaga að breytingu á deiliskipulagi vegna lóðarinnar að Vagnhöfða 29 þar sem byggingarreitur á norðanverðri lóðinni var styttur frá Vagnhöfða og breikkaður til suðurs og jafnframt stækkaður í 456 fermetra með jafnstórri bílageymslu neðan jarðar með nýrri aðkeyrslu frá Vagnhöfða.  Þá fól tillagan í sér að reisa mátti í suðaustur horni lóðarinnar 432 fermetra þriggja hæða skrifstofubyggingu auk 312 fermetra einnar hæðar skemmu við norðurmörk lóðarinnar sem mun hafa verið lækkuð nokkuð frá útgefnu byggingarleyfi með breytingu á þakformi.  Var samþykkt að grenndarkynna tillöguna fyrir hagsmunaaðilum að Vagnhöfða 27.

Málið var í kynningu frá 3. nóvember til 1. desember 2004. Engar athugasemdir bárust og samþykkti skipulags- og byggingarnefnd tillöguna sem öðlaðist gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda hinn 3. janúar 2005 að undangenginni umsögn Skipulagsstofnunar.  Hefur kærandi skotið þessari deiliskipulagsbreytingu  til úrskurðarnefndarinnar eins og að framan greinir.

Málsrök kæranda:  Kærandi bendir á að hann sé leigutaki að Vagnhöfða 27 og hafi leigusali veitt honum heimild til að halda uppi þeim hagsmunum í máli þessu er tengist ofangreindri skipulagsbreytingu og kunni að hafa áhrif á hagsmuni lóðarhafa að Vagnhöfða 27, Reykjavík.  Jafnframt telji hann sig eiga aðild að máli þessu á grundvelli leigusamnings um eignina.

Byggt sé á því að hin kærða ákvörðun sé ógildanleg.  Ekki hafi verið staðið rétt að grenndarkynningu umræddrar skipulagsbreytingar auk þess sem breytingin raski verulega hagsmunum er tengist aðliggjandi lóðum.  Þá hafi framkvæmdir verið hafnar á lóðinni sem hafi farið þvert gegn eldra skipulagi.

Fara hafi átt með breytinguna skv. 1. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997  þar sem ekki sé um að ræða óverulega breytingu á deiliskipulagi sem heimili grenndarkynningu í stað auglýsingar.  Breytingin feli í sér heimild til byggingar þriggja hæða húss en samkvæmt gildandi skipulagi og í framkvæmd hafi almennt verið gengið út frá því í hverfinu að mannvirki væru á einni hæð.   Þá sé um verulega breytinga að ræða í ljósi þess að lóðin að Vagnhöfða 29 liggi mun hærra en lóðin að Vagnhöfða 27.  Þá sé vart heimilt að beita 2. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga þegar deiliskipulag liggi fyrir í þegar byggðum hverfum, sbr. 3. mgr. 23. gr. laganna.

Hvað sem öðru líði hafi grenndarkynning skipulagsbreytingarinnar ekki verið í samræmi við skipulags- og byggingarlög.  Kærandi hafi ekki fengið senda tilkynningu um fyrirhugaða breytingu þrátt fyrir að vera hagsmunaaðili sem leigjandi fasteignarinnar að Vagnhöfða 27 og eigandi fasteignarinnar hafi ekki fengið tilkynningu um téða breytingu.  Grenndarkynningin sé því ekki í samræmi við 43. gr., sbr. 2. mgr. 26. gr. laganna.

Umdeild skipulagsbreyting víki umtalsvert frá byggðamynstri því sem fyrir sé í hverfinu.  Heimiluð þriggja hæða bygging verði mjög há og muni skyggja verulega á aðliggjandi lóðir og þá sérstaklega þegar horft sé frá Bíldshöfða inn Vagnhöfðann.  Staðsetning fyrirhugaðs mannvirkis innan lóðar sé með þeim hætti að fari í bága við skipulag annarra lóða, a.m.k. þeirra  sem eigi lóðamörk við Höfðabakka, þar sem mannvirki á þeim lóðum séu á austurhluta þeirra.  Við breytinguna hafi ekki verið gætt ákvæðis 5. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga um bæja- og húsakönnun og um sé að ræða breytingu á einni lóð sem ekki sé í samræmi við skipulags- og byggingarlög.

Nýtingarhlutfall lóðarinnar að Vagnhöfða 29 verði of hátt við umdeilda breytingu auk þess sem bílastæði á lóð verði of fá miðað við byggingarmagn.  Jafnframt muni aðkoma að lóðinni versna til muna gangi heimiluð breyting eftir.

Umrædd skipulagsbreyting gangi gegn hagsmunum kæranda sem lóðarhafa næstu lóðar og því sé gerð krafa um ógildingu hinnar kærðu skipulagbreytingar.

Málsrök Reykjavíkurborgar:  Reykjavíkurborg fellst ekki á málsástæður kæranda  fyrir kröfu hans um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar.

Við meðferð málsins hafi það verið metið svo að um óverulega breytingu á deiliskipulagi væri að ræða.  Í samræmi við ákvæði laga nr. 73/1997 hafi farið fram ítarleg grenndarkynning og þeim sem hagsmuna hafi átt að gæta verið gefinn kostur á að tjá sig um breytingarnar.  Ekki séu fordæmi fyrir kröfu um almenna auglýsingu skipulagsbreytingar í sambærilegum tilvikum enda slík framkvæmd ekki í samræmi við venjubundna túlkun á skipulags- og byggingarlögum.

Þar sem umrædd skipulagstillaga hafi varðað breytingar á byggingarreit og aðkomu á lóðamörkum Vagnhöfða 27 og 29 hafi hún verið kynnt fyrir þinglýstum eiganda að Vagnhöfða 27.  Ekki hafi verið tilefni til að kynna breytingarnar öðrum enda þær þess eðlis að þær gætu aðeins varðað hagsmuni lóðarhafa aðliggandi lóðar.  Í kynningarbréfi til eiganda að Vagnhöfða 27 hafi verið tekið fram að leigutakar teldust einnig til hagsmunaaðila og áréttað að eigandi gerði þeim aðvart um kynninguna.

Um sé að ræða breytingu á deiliskipulagi fyrir eina lóð.  Samkvæmt venjubundinni túlkun á skipulags- og byggingarlögum sé ekki heimilt að vinna nýskipulag af einni lóð þegar um sé að ræða safn lóða í þéttbýli.  Í máli þessu sé hins vegar um að ræða óverulega breytingu á samþykktu deiliskipulagi í samræmi við málsmeðferðarreglur skipulags- og byggingarlaga og eigi því efasemdir kæranda um lögmæti slíkrar málsmeðferðar ekki við rök að styðjast.  

Samþykktar breytingar séu í raun til bóta fyrir kæranda þar sem byggingarreitur hafi verið styttur við lóðamörk og húsið lækkað frá því sem áður hafi verið heimilað í samþykktu byggingarleyfi.  Ekki hafi verið þörf á bæja- og húsakönnun við skipulagsbreytinguna skv. 5. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga í ljósi efnis hennar og bent sé á að heimild hafi verið í gildandi deiliskipulagi fyrir byggingu á lóðarmörkum en hin kærða breyting hafi einungis í för með sér tilfærslu og breytingu á þeirri heimild.

Skilmálum varðandi bílastæði hafi ekki verið breytt frá gildandi deiliskipulagi og sé enn gert ráð fyrir einu bílastæði fyrir hverja 50 fermetra auk þess sem heimild sé veitt fyrir bílageymslu í kjallara með 10 bílastæðum.  Nýtingarhlutfall hækki úr 0,67 í 0,83 ofanjarðar en ekki sé ákvæði um hámarksnýtingarhlutfall í gildandi deiliskipulagi. Gert sé ráð fyrir nýrri aðkomu að bílastæðakjallara auk fyrri aðkomu að lóðinni sem telja verði til bóta.

Ljóst þyki að áhrif umþrættra breytinga séu ekki svo veruleg að leitt geti til ógildingar deiliskipulagsbreytingarinnar. Telji kærandi sig hins vegar geta sannað að deiliskipulagsbreytingin valdi honum fjártjóni geti hann átt bótarétt skv. ákvæðum 33. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Um bótarétt sé úrskurðarnefndin hins vegar ekki bær til að fjalla.

Vettvangsskoðun:  Úrskurðarnefndin hefur kynnt sér aðstæður á vettvangi.

Niðurstaða:  Hin kærða skipulagsbreyting felur í sér lítilsháttar stækkun áður afmarkaðs byggingarreits fyrir birgðaskemmu og tengibyggingu á lóðinni að Vagnhöfða 29 og liggur reiturinn að lóðamörkum Vagnhöfða 27.  Breytingin heimilar jafnframt byggingu 312 fermetra einnar hæðar skemmu og þriggja hæða 432 fermetra skrifstofuhúsnæðis á umræddum byggingarreit ásamt bílageymslu undir nýbyggingunni.  Veggæð skemmunnar er tilgreind um 4,5 metrar en skrifstofubyggingarinnar um 10 metrar.  Við breytinguna fer heildarflatarmál bygginga á lóðinni úr 1.468 fermetrum  í 2.212 fermetra án bílageymslu.  Lóðin er 2.652 fermetrar og fer nýtingarhlutfall í 0,83.  Samkvæmt gildandi deiliskipulagi þurfa bílastæði á lóð að vera 45 ef byggingarheimildir eru fullnýttar.

Umræddar lóðir eru á athafnasvæði og er lóðin að Vagnhöfða 29 hornlóð og hefur af þeim sökum aukna nýtingarmöguleika á við aðrar lóðir þar sem svo háttar ekki til.  Nýtingarhlutfall annarra hornlóða á viðkomandi götureit er skv. töflu í  gildandi skipulagsskilmálum með þeim hætti að nýtingarhlutfall lóðanna að Vagnhöfða 1 er 0,51, Vagnhöfða 7 er 0,74 og Vagnhöfða 23 er 1,16.  Lóðir þessar eru sambærilegar að stærð.  Meginbreytingin frá gildandi skipulagi er fólst í hinni kærðu ákvörðun er heimild fyrir 432 fermetra þriggja hæða skrifstofubyggingu í suðaustur horni umræddrar lóðar.

 Þegar hafðar eru í huga þær aðstæður á skipulagssvæðinu sem að framaner lýst, verður að meta skipulagsbreytinguna óverulega enda eru grenndaráhrif skrifstofubyggingarinnar ekki umtalsverð gagnvart kæranda.  Liggur og fyrir að víða á skipulagssvæðinu hefur verið vikið frá upphaflegu skipulagi frá árinu 1969 hvað varðar fjölda hæða bygginga. Þá verður einnig að líta til þess að í aðalskipulagi Reykjavíkur 1996-2016, sem í gildi var við endurskoðun umrædds deiliskipulags, voru ákvæði um hámark nýtingarhlutfalls, sem vitnað var til í greinargerð deiliskipulagsins, en þessi ákvæði eru ekki lengur fyrir hendi í gildandi aðalskipulagi.  Með hliðsjón af framansögðu var heimilt að fara með skipulagsbreytinguna skv. 2. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.

Deiliskipulagsbreytingin var kynnt fyrir þinglýstum eiganda að Vagnhöfða 27, sem er eina lóðin sem hinn umdeildi byggingarreitur liggur að, en Vagnhöfði 29 á ekki mörk að öðrum lóðum.  Þykir því hafa verið nægilegt að kynna fyrirhugaða skipulagsbreytingu fyrir lóðarhafa þeirrar lóðar enda verður ekki séð að heimilaðar framkvæmdir geti snert grenndarhagsmuni annarra á svæðinu.  Telja verður þá framkvæmd eðlilega að senda þinglýstum eiganda bréf um kynninguna, enda vandséð hvernig skipulagsyfirvöld geti haft upplýsingar hugsanlega leigutaka fasteigna.  Í fyrirliggjandi kynningarbréfi skipulagsyfirvalda til þinglýsts eiganda, sem ekki hefur andmælt móttöku bréfsins, var sérstaklega tekið fram að leigutakar teldust eiga hagsmuna að gæta og á það bent að eigandi gerði þeim aðvart um kynninguna. Grenndarkynning umdeildrar skipulagsbreytingar telst að þessu leyti ekki áfátt.

Ekki er fallist á þau rök kæranda að óheimilt sé að beita grenndarkynningu við skipulagsbreytingu þegar deiliskipulag liggur fyrir í þegar byggðum hverfum, að þörf hafi verið á bæjar- og húsakönnum við skipulagsbreytinguna eða að óheimilt sé að breyta skipulagi vegna einnar lóðar.

Í 26. gr. skipulags- og byggingarlaga er fjallað um breytingar á deiliskipulagi og er kveðið á um í 2. mgr. ákvæðisins að heimilt sé að grenndarkynna breytingu í stað auglýsingar sé hún talin óveruleg.  Hins vegar tekur 3. mgr. 23. gr. laganna til grenndarkynningar fyrirhugaðra framkvæmda þar sem ekki liggur fyrir deiliskipulag.  Þá verður 5. mgr. ákvæðisins um bæja- og húsakönnun skýrð svo að hún eigi einungis við þegar deiliskipulag er sett í hverfum sem byggst hafa upp án deiliskipulags.   Styðst sú túlkun við eðli máls.  Þótt 2. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga kveði á um að deiliskipulag skuli ná til einstakra svæða eða reita girðir það ákvæði ekki fyrir að breyting á þegar settu skipulagi geti tekið til einnar lóðar.  Á ákvæðið við þegar verið er að skipuleggja svæði eða reiti í fyrsta sinn enda tilgangur skipulags að taka mið af  heildarþörf við uppbyggingu og nýtingu svæðis.  Eðli máls samkvæmt getur forsenda fyrir breytingu skipulags eftir atvikum átt við um eina lóð.

Að  öllu þessu virtu þykja ekki þeir annmarkar vera á málsmeðferð hinnar kærðu deiliskipulagsbreytingar eða hún talin snerta hagsmuni kæranda með þeim hætti að varðað geti ógildingu.  Er kröfu kæranda þess efnis því hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Kröfu kæranda, um ógildingu ákvörðunar skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur frá 8. desember 2004 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi vegna lóðarinnar að Vagnhöfða 29 í Reykjavík, er hafnað.

 

 

___________________________        
Hjalti Steinþórsson

 

 
_____________________________       ____________________________ 
Þorsteinn Þorsteinsson                                Ásgeir Magnússon

 

des 22
Love0

93/2005 Vesturgata

Með

Ár 2005, föstudaginn 16. desember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ásgeir Magnússon héraðsdómari.

Fyrir var tekið mál nr. 93/2005, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 5. júlí 2005 um að veita leyfi til að rífa norðvesturálmu bakhúss og byggja í hennar stað tveggja hæða byggingu á kjallara á lóðinni nr. 3 við Vesturgötu í Reykjavík, hækka veggi annarra hluta hússins um 75 cm, bæta kvistum á þakið og breyta innra fyrirkomulagi allra hæða.  Enn fremur að heimila að byggja göngubrú yfir Fischersund, svo og að heimila að starfrækt verði hótel í húsinu.

Í málinu er nú til bráðabirgða kveðinn upp svofelldur

úrskurður
um kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 16. nóvember 2005, er barst nefndinni hinn 17. sama mánaðar, kærir Minjavernd hf. ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 5. júlí 2005 um að veita leyfi til að rífa norðvesturálmu bakhúss og byggja í hennar stað tveggja hæða byggingu á kjallara á lóðinni nr. 3 við Vesturgötu í Reykjavík, hækka veggi annarra hluta hússins um 75 cm, bæta kvistum á þakið og breyta innra fyrirkomulagi allra hæða.  Enn fremur að heimila að byggja göngubrú yfir Fischersund, svo og að starfrækt verði hótel í húsinu.
 
Hin kærða ákvörðun var staðfest í borgarráði hinn 7. júlí 2005.  Skriflegt byggingarleyfi skv. 44. gr. skipulags- og byggingarlag nr. 73/1997 var gefið út hinn 23. september 2005.

Kærandi gerir þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að kveðinn verði upp úrskurður til bráðabirgða um stöðvun framkvæmda samkvæmt hinu umdeilda byggingarleyfi þar til efnisniðurstaða liggi fyrir í málinu.

Umsögn Reykjavíkurborgar vegna kærumáls þessa, dags. 8. desember 2005, barst úrskurðarnefndinni hinn 9. sama mánaðar ásamt fylgiskjölum.  Þá hefur byggingarleyfishafi andmælt kröfu kæranda um stöðvun framkvæmda.   Er málið nú tekið til úrlausnar um þá kröfu.

Málsatvik og málsrök aðila:  Í árbyrjun 2004 kom fram tillaga að breytingu á deiliskipulagi Grjótaþorps varðandi lóðina nr. 3 við Vesturgötu í Reykjavík.  Borgaryfirvöld tóku vel í tillöguna og var hún tekin til meðferðar skipulagsyfirvalda. All langur tími leið þar til málið þótti komið á það stig að hægt væri að taka tillöguna til afgreiðslu en hinn 25. febrúar 2005 var samþykkt að grenndarkynna framlagða tillögu fyrir hagsmunaaðilum að Fischersundi 3 og 3a, Vesturgötu 5 og 5a og Aðalstræti 2.  Tillagan var grenndarkynnt frá 3. mars til 1. apríl 2005.  Athugasemdir bárust frá tveimur einstaklingum auk Minjaverndar hf., kæranda í máli þessu.

Að lokinni grenndarkynningu var málið tekið fyrir á fundi skipulagsráðs þann 4. maí 2005.  Urðu nokkrar umræður um tillöguna en hún var síðan samþykkt á fundinum.  Málinu var eftir þetta vísað til borgarráðs sem staðfesti afgreiðslu skipulagsráðs á fundi sínum þann 12. maí 2005.  Skipulagsstofnun staðfesti í bréfi sínu, dags. 27. maí 2005, að framlögð gögn hefðu verið yfirfarin og að stofnunin gerði ekki athugasemd við að auglýsing um skipulagstillöguna yrði birt í B-deild Stjórnartíðinda. Öðlaðist deiliskipulagsbreytingin gildi með birtingu auglýsingar hinn 8. júní 2005.

Með bréfi kæranda til úrskurðarnefndarinnar, dags. 6. júní 2005, var þess farið á leit „…að gildistöku breytts skipulags skv. samþykkt skipulagsráðs frá 4. maí sl. verði frestað og að allar fyrirliggjandi tillögur verði auglýstar.“  Kærandi gerði síðar í tölvupósti og með bréfi, dags. 14. júlí 2005, grein fyrir aðild sinni að málinu sem eiganda að húseignum að Aðalstræti 2.

Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa hinn 31. maí 2005 var tekin fyrir umsókn um leyfi til að rífa norðvesturálmu bakhúss og byggja í hennar stað tveggja hæða byggingu á kjallara á lóðinni nr. 3 við Vesturgötu.  Jafnframt var sótt um leyfi til að hækka veggi annarra hluta hússins um 75 cm og bæta kvistum á þakið og breyta innra fyrirkomulagi allra hæða.  Enn fremur var sótt um leyfi til að byggja göngubrú yfir Fischersund og breyta notkun húss þannig að þar mætti starfrækja hótel.  Málinu var vísað til yfirferðar skipulagsfulltrúa sem afgreiddi erindið til byggingarfulltrúa á fundi sínum þann 3. júní 2005 með bókun um að ekki væri gerð athugasemd við erindið sem samræmdist deiliskipulagi.
 
Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa þann 5. júlí 2005 var byggingarleyfisumsóknin tekin fyrir að nýju og samþykkt.  Borgarráð staðfesti afgreiðslu byggingarfulltrúa á fundi sínum þann 7. júlí 2005.

Af hálfu kæranda er því haldið fram að breyting sú á  deiliskipulagi, sem verið hafi undanfari hinna umdeildu framkvæmda, hafi verið meiri en heimilt sé að gera með grenndarkynningu með stoð í undantekningarákvæði 2. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Breytingin sé umfangsmeiri en þörf hafi verið á og ekki hafi verið gætt sjónarmiða um verndun húsa og verslunarports á svæðinu.  Fleiri rök eru færð fram sem ekki verða tíunduð í bráðabirgðaúrskurði þessum.

Af hálfu Reykjavíkurborgar er kröfum kæranda mótmælt.  Til þess er vísað að sambærilegar breytingar á deiliskipulagi Grjótaþorps hafi áður verið gerðar með grenndarkynningum án athugasemda af hálfu kæranda.  Við gerð skipulagsbreytingarinnar hafi verið vandað til alls undirbúnings og leitað hafi verið umsagnar húsafriðunarnefndar ríkisins og Minjasafns Reykjavíkur um breytingarnar og allra lagaskilyrða gætt.  Frekari rök eru tíunduð af hálfu borgaryfirvalda sem ekki þykir þurfa að rekja í úrskurði þessum.

Kæranda var gefinn kostur á að tjá sig um sjónarmið Reykjavíkurborgar um stöðvunarkröfuna en ekki hefur borist formlegt erindi frá honum af  því tilefni. 

Af hálfu byggingarleyfishafa hefur kröfum kæranda verið mótmælt og vísar hann til sömu sjónarmiða og borgaryfirvöld í málinu.
 
Niðurstaða:  Eins og að framan greinir er í máli þessu deilt um hvort heimilt hafi verið að breyta deiliskipulagi lóðarinnar að Vesturgötu 3 með grenndarkynningu svo sem gert var og jafnframt hvort gætt hafi verið lagaskilyrða þegar hinar umdeildu ákvarðanir um skipulag og byggingarleyfi voru teknar.  Við mat á því hvort heimilt hafi verið að grenndarkynna umdeilda skipulagsbreytingu þykir rétt að líta til þess að um er að ræða atvinnulóðir á miðborgarsvæði þar sem nýtingarhlutfall er hátt og margvísleg starfsemi rekin.  Leiðir af þessum aðstæðum að umræddar breytingar verða varla taldar þess eðlis að ástæða hafi verið til að auglýsa skipulagsbreytinguna í samræmi við ákvæði 1. mgr. 25. gr. laga nr. 73/1997.  Er og til þess líta að Skipulagsstofnun gerði ekki athugasemd við meðferð málins að þessu leyti.

Ekki hefur verið sýnt fram á að líklegt sé að efnisannmarkar séu á hinum umdeildu ákvörðunum er ógildingu varði. 

Samkvæmt framansögðu verður kröfu kæranda um stöðvun framkvæmda hafnað.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um að framkvæmdir samkvæmt leyfi byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 5. júlí 2005 um að heimila tilgreindar breytingar mannvirkja á lóðinni nr. 3 við Vesturgötu í Reykjavík ásamt gerð gögnubrúar yfir Fischersund verði stöðvaðar.

 

 

___________________________
 Hjalti Steinþórsson                      

 

_____________________________       ____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                Ásgeir Magnússon

 

des 22
Love0

100/2005 Tangagata

Með

Ár 2005, föstudaginn 16. desember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ásgeir Magnússon héraðsdómari.

Fyrir var tekið mál nr. 100/2005, kæra á ákvörðun umhverfisnefndar Ísafjarðarbæjar frá 26. október 2005 um að veita leyfi til byggingar bílskúrs að Tangagötu 26 á Ísafirði.

Í málinu er nú til bráðabirgða kveðinn upp svofelldur

úrskurður
um kröfu kæranda um stöðvun framkvæmda:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 25. nóvember 2005, er barst nefndinni hinn 2. desember s.á., kærir R, Sundstræti 41, Ísafirði ákvörðun umhverfisnefndar Ísafjarðarbæjar frá 26. október 2005 um að veita leyfi til byggingar bílskúrs að Tangagötu 26 á Ísafirði.  Hin kærða ákvörðun var staðfest á fundi bæjarstjórnar Ísafjarðarbæjar hinn 3. nóvember 2005.

Skilja verður erindi kæranda á þann veg að gerð sé krafa um að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.  Jafnframt krefst kærandi þess að kveðinn verði upp úrskurður til bráðabirgða um stöðvun framkvæmda við byggingu bílskúrsins þar til efnisniðurstaða liggi fyrir í málinu.

Af hálfu úrskurðarnefndarinnar var byggingarfulltrúa gerð grein fyrir framkominni kæru og kröfu um stöðvun framkvæmda og þess jafnframt óskað að hann kynnti byggingarleyfishafa kæruna og kröfur kæranda.  Hefur byggingarfulltrúi sent úrskurðarnefndinni gögn er málið varða og jafnframt upplýst um afstöðu byggingarleyfishafa, sem hefur að sögn í hyggju að ljúka gerð sökkla og plötu í vetur eftir því sem tíðarfar leyfi.  Þykir málið nú nægilega upplýst til þess að úrskurðað verði til bráðabirgða um kröfu kæranda um stöðvun framkvæmda.

Málsatvik og rök:  Á svæðinu þar sem umdeildur bílskúr á að rísa er í gildi deiliskipulag fyrir Eyrina á Ísafirði frá árinu 1997.  Fyrir liggja gögn um að kynnt hafi verið tillaga að breytingu á umræddu skipulagi á árinu 2000 þar sem gert hafi verið ráð fyrir að leyft yrði að byggja bílskúr á lóðinni nr. 26 við Tangagötu, fast að lóðamörkum við Sundstræti.  Mun umrædd breyting á skipulagi hins vegar hvorki hafa verið send Skipulagsstofnun til afgreiðslu né auglýst í B-deild Stjórnartíðinda og tók breytingin því aldrei gildi.

Í bréfi byggingarfulltrúa til úrskurðarnefndarinnar, dags. 13. desember 2005, er málsatvikum lýst og segir þar að upphaf málsins megi rekja aftur til ársins 2000.  Þá hafi eigandi Tangagötu 26 sótt um, í einu erindi, byggingarleyfi til breytinga á íbúðarhúsi og byggingar bílskúrs á eignarlóð sinni.  Erindið hafi verið grenndarkynnt og hafi kynningunni lokið án athugasemda.  Framkvæmdir hafi eftir þetta verið hafnar við breytingar á íbúðarhúsinu en ekki við bílskúrinn.  Vorið 2005 hafi eigandinn hafist handa við bílskúrsbygginguna.  Grafið hafi verið fyrir sökklum, skipt um jarðveg og lagðar lagnir að grunninum.

Kærandi, sem sé eigandi að Sundstræti 41, hafi orðið var við framkvæmdirnar og skrifað bréf, dags. 9. júní 2005, til nefndarmanna í umhverfisnefnd.  Eigandi Tangagötu 26 hafi síðan sótt um endurnýjun á byggingarleyfi fyrir bílskúrnum með bréfi, dags. 22. júlí 2005.  Það erindi hafi verið tekið fyrir á fundi umhverfisnefndar 27. júlí 2005 og hafi tæknideild þá verið falið að grenndarkynna umsóknina. Það hafi verið gert með bréfum, dags. 29. júlí og 11. ágúst 2005.  Seinna bréfið hafi verið sent vegna formgalla á fyrra bréfi og hafi upphaf og lok grenndarkynningarinnar miðast við dagsetningu seinna bréfsins.

 Ein athugasemd hafi borist eftir grenndarkynninguna, frá kæranda í bréfum dags. 12. ágúst og 5. september 2005, sem séu endurtekningar þess sem fram komi í bréfinu frá 9. júní 2005.  Kannað hafi verið með skuggamyndun á lóðinni að Sundstræti 41 vegna bílskúrsins og í ljósi þeirrar niðurstöðu hafi umhverfisnefnd lagt til við bæjarstjórn að umsóknin yrði samþykkt.  Bæjarstjórn hafi vísað tillögunni aftur til umhverfisnefndar. Umsóknin hafi aftur verið tekin fyrir í umhverfisnefnd 12. október 2005 og hafi byggingarfulltrúa þá verið falið að ræða við umsækjanda.  Niðurstaða viðræðna við hann hafi orðið sú að hann hafi fallist á að gera þær breytingar á bílskúrnum að hann yrði færður 1,3 metra frá lóð kæranda að Sundstræti, en þess í stað yrði skúrinn breikkaður úr fjórum metrum í fimm.  Umhverfisnefnd hafi metið það svo að með þessari breytingu á upphaflegri umsókn hafi verið komið til móts við athugasemd kæranda um nálægð bílskúrsins við lóðamörk og fjarlægð milli húsa.  Umhverfisnefnd hafi því lagt til við bæjarstjórn að umsóknin um byggingarleyfið, svo breytt, yrði samþykkt.  Tillaga umhverfisnefndar hafi síðan verið samþykkt á fundi bæjarstjórnar 3. nóvember 2005.

Aðilum hafi verið kynnt þessi niðurstaða bæjarstjórnar.  Gögn varðandi grenndarkynninguna hafi verið send til Skipulagsstofnunar en gildistaka breytingarinnar á deiliskipulaginu hafi ekki enn verið auglýst í B-deild Stjórnartíðinda.

Kærandi telur að umdeild bygging hafi veruleg grenndaráhrif.  Ekki verði fallist á að komið hafi verið til móts við sjónarmið kæranda með þeirri breytingu sem gerð hafi verið frá upphaflegri umsókn, enda hafi breikkun bílskúrsins í för með sér að hann stækki um 7 fermetra.  Ekki hafi verið nægilega ljóst hvað fælist í skipulagsbreytingu þeirri sem kynnt hafi verið og telji kærandi að heimild fyrir umdeildri byggingu hafi verið „smyglað“ inn í skipulagið.  Skúrinn hafi mikil neikvæð áhrif á umhverfið og skapi slæmt fordæmi.

Af hálfu Ísafjarðarbæjar hefur kröfu um stöðvun framkvæmda verið mótmælt.  Ítarleg grenndarkynning hafi átt sér stað á fyrirhuguðum bílskúr og komið hafi verið til móts við sjónarmið kæranda í málinu með því að færa skúrinn frá lóðamörkum.

Byggingarfulltrúi hefur kynnt byggingarleyfishafa efni kærunnar og kröfu kæranda um stöðvun framkvæmda.  Hefur byggingarfulltrúi lýst áformum hans um framkvæmdir en ekki hefur borist skriflegt erindi frá byggingarleyfishafa vegna málsins.

Niðurstaða:  Eins og mál þetta liggur nú fyrir virðist byggingarleyfi það sem um er deilt í málinu ekki hafa verið í samræmi við gildandi deiliskipulag þegar það var gefið út og staðfest í bæjarstjórn hinn 3. nóvember 2005.  Sýnast framkvæmdir samkvæmt leyfinu því vera andstæðar ákvæði 2. mgr. 43. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Þykir þegar af þessari ástæðu rétt að fallast á kröfu kæranda um að framkvæmdir verði stöðvaðar meðan málið er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni.

Úrskurðarorð:

Framkvæmdir við byggingu bílskúrs að Tangagötu 26 á Ísafirði, samkvæmt hinu kærða byggingarleyfi, skulu stöðvaðar meðan kærumál þetta er til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni.

 

 

___________________________
      Hjalti Steinþórsson           

 

 
_____________________________       ____________________________   
Þorsteinn Þorsteinsson                                Ásgeir Magnússon

 

des 22
Love0

50/2005 Skeifan

Með

Ár 2005, miðvikudaginn 7. desember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ásgeir Magnússson héraðsdómari.

Fyrir var tekið mál nr. 50/2005, kæra á samþykkt skipulagsráðs Reykjavíkur frá 18. maí 2005 um breytingu á deiliskipulagi lóðarinnar að Skeifunni 5 í Reykjavík.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 22. júní 2005, er barst nefndinni 23. sama mánaðar, kærir Helgi V. Jónsson hrl., f.h. húsfélagsins Skeifunnar 3, Reykjavík þá ákvörðun skipulagsráðs Reykjavíkur frá 18. maí 2005 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi lóðarinnar að Skeifunni 5, þar sem heimilað er að reisa bensínafgreiðslustöð á lóðinni.  Borgarráð staðfesti hina kærðu ákvörðun á fundi sínum hinn 26. maí 2005. 

Kærandi krefst þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. 

Málsatvik:  Haustið 2004 var leitað afstöðu skipulags- og byggingarnefndar til þess hvort leyft yrði að reisa bensínsjálfsafgreiðslu á lóð nr. 5 við Skeifuna.  Tók nefndin jákvætt í erindið og lét umsækjandinn því vinna tillögu að breytingu á deiliskipulagi lóðarinnar þar sem gert var ráð fyrir bensínafgreiðslunni.  Tillagan var fyrst tekin fyrir þann 8. október 2004 á fundi skipulagsfulltrúa og á fundi skipulags- og byggingarnefndar þann 15. desember s.á.  Vísaði nefndin tillögunni til kynningar í samgöngunefnd og umhverfis- og heilbrigðisnefnd.  Að þeirri kynningu lokinni var ákveðið að auglýsa tillöguna.

Tillagan var auglýst til kynningar frá 25. febrúar til 8. apríl 2005 og bárust allmargar athugasemdir, m.a. frá eigendum eignarhluta að Skeifunni 3.  Í umsögn skipulagsfulltrúa um framkomnar athugasemdir, dags. 2. maí 2005, var gerð tillaga að breytingum á skipulagstillögunni til að koma til móts við athugasemdir.  Var lagt til að byggingarreitur ofanjarðar fyrir bensíndælur yrði færður frá lóðamörkum og að sett yrði í skilmála deiliskipulagsins að ekki mætti vera þak yfir dælum né óþarfa skilti við stöðina.  Var auglýst tillaga samþykkt á fundi skipulagsráðs hinn 18. maí 2005 með þeim breytingum sem fram komu í umsögn skipulagsfulltrúa.  Staðfesti borgarráð þessa samþykkt skipulagsráðs á fundi sínum þann 26. maí 2005.  Skipulagstillagan hlaut síðan lögboðna afgreiðslu Skipulagsstofnunar og var auglýsing um gildistöku hennar birt í B-deild Stjórnartíðinda þann 14. júlí 2005.  Hafði kærandi þá þegar skotið ákvörðuninni til úrskurðarnefndarinnar með bréfi, dags. 22. júní 2005.

Málsrök kæranda:  Af hálfu kæranda er því í fyrsta lagi haldið fram að borgarráð hafi ekki samþykkt tillögu skipulagsráðs.  Sé tilkynning skrifstofu skipulags- og byggingarsviðs því ógild og marklaus, sbr. skilyrði um samþykki sveitarstjórnar í 25. gr. laga nr. 73/1997.

Í öðru lagi telur kærandi að heimild fyrir bensínstöð á lóðinni, sem samkvæmt aðal- og deiliskipulagi sé ætluð til byggingar verkstæðishúsnæðis/verslunarhúsnæðis, sé ekki í samræmi við aðalskipulag Reykjavíkurborgar og gr. 4.6.1 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998. 

Í þriðja lagi er því haldið fram að breytingar þær á hinni umdeildu skipulagstillögu, sem skipulagsfulltrúi hafi lagt til í umsögn sinni, hafi verið þess eðlis að borið hafi að auglýsa hina breyttu tillögu að nýju, sbr. 2. mgr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Ákvæði 2. mgr. 26. gr. séu undanþáguákvæði frá þeirri meginreglu að breytingar á auglýstu deiliskipulagi skuli auglýstar að nýju og verði því að túlkast þröngt.  Þær kröfur verði að gera til deiliskipulags að það sé í samræmi við aðalskipulag og lagt fyrir með skýrum og ótvíræðum hætti þannig að ljóst megi vera hvað í breytingunum felist.  Því sé ekki fyrir að fara í samþykkt skipulagsráðs, þar sem breytingarnar frá fyrirliggjandi auglýstri tillögu séu ekki tilgreindar með skýrum og ótvíræðum hætti.

Í fjórða lagi heldur kærandi því fram að fjarlægð hinnar fyrirhuguðu bensínstöðvar frá lóð kæranda sé ekki nægileg skv. 75. gr. byggingarreglugerðar nr. 441/1998.  Beri í því sambandi að mæla fjarlægð frá mörkum lóðarinnar Skeifunni 3 eins og þau hafi verið skilgreind í deiluskipulagi frá 6. nóvember 2001, en svo virðist sem í tillögunni sé miðað við að lóðarmörk séu færð til baka inn í innkeyrsluna að Skeifunni 3 og þannig fengin meiri fjarlægð en ella.

Í fimmta lagi telur kærandi að ljóst megi vera að staðsetning bensínstöðvar, nánast á lóðarmörkum Skeifunnar 3, leiði eðlilega til óánægju hjá eigendum og leigjendum húsnæðis að Skeifunni 3 vegna hættu á óþægindum og tjóni.  Byggð í nágrenninu sé nú þegar nokkuð þétt og gera verði ráð fyrir að viðbótarbyggingarmagn, sem heimilað hafi verið á lóðinni Skeifan 5, verði nýtt.  Megi því vera ljóst að bygging bensínstöðvarinnar muni leiða til þess að eigendur Skeifunnar 5 muni ekki uppfylla bifreiðastæðakröfur þær sem settar hafi verið varðandi byggingar á lóðinni, en kröfur þessar kveði á um eitt stæði á hverja 35 fermetra húsnæðis. 

Í sjötta lagi telur kærandi rekstur bensínstöðvar vera þess eðlis að óframkvæmanlegt verði að fyrirbyggja mengun eða ólykt frá bensíngufu, sem fylgi áfyllingu á bíla og tanka.  Þá verði ekki framhjá því litið að hætta verði á að olía og/eða bensín komist í jarðveg og að sprengi- og brunahætta aukist.  Fyrirséð sé að umferð muni aukast og fylgi því aukinn hávaði og slysahætta.  Muni þessi atriði og minni sýnileiki verslana valda verðrýrnun á fasteigninni að Skeifunni 3 og tjóni, sérstaklega fyrir leigjendur þeirra hluta fasteignarinnar, sem næstir séu fyrirhugaðri bensínstöð, eins og fram hafi komið í athugasemdum þeirra við tillöguna.  Sé gerð sú krafa til skipulagsyfirvalda að fengin verði skrifleg niðurstaða um óæskileg áhrif frá fyrirhugaðri starfsemi bensínstöðvarinnar og þá litið til hinna fjölmörgu laga og reglugerða, sem hafi þann tilgang að draga úr þessum áhrifum.  Vísist í þessu sambandi t.d. til laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir, laga (sic) nr. 252/1999 um varnir gegn losun rokgjarnra lífrænna efnasambanda, laga nr. 75/2000 um brunavarnir o.fl. 

Í sjöunda lagi telur kærandi að skilmálar skipulagsins séu ófullnægjandi hvað mengunarvarnir varði en aðeins sé þar tekið fram að hafa skuli samráð um frágang mengunarvarna við umhverfis- og heilbrigðisstofu. 

Málsrök Reykjavíkurborgar:  Af hálfu borgaryfirvalda er þess krafist að ákvörðun skipulagsráðs, dags. 18. maí 2005, og bókun ráðsins um breytingu á deiliskipulagi lóðarinnar nr. 5 við Skeifuna verði staðfest með þeim breytingum sem gerðar hafi verið á tillögunni.

Af hálfu Reykjavíkurborgar er hafnað fullyrðingum kæranda um áhrif hinnar umþrættu breytingar á deiliskipulagi.  Ekki sé tekið undir þau sjónarmið að umrædd samþykkt valdi fjárhagslegu tjóni hjá kærendum.  Þá hafi málsmeðferð að öllu leyti verið í samræmi við formreglur skipulags- og byggingarlaga.

Í kæru sé því haldið fram að borgarráð Reykjavíkur hafi ekki samþykkt tillögu skipulagsráðs  um hina umdeildu skipulagsbreytingu.  Þetta sé beinlínis rangt eins og sjá megi af fundargerð borgarráðs hinn 26. maí 2005 en þar sé í 10. lið svohljóðandi bókun:

„Lagt fram bréf sviðsstjóra Skipulags- og byggingarsviðs frá 18. þ.m., sbr. samþykkt skipulagsráðs s.d., varðandi breytt deiliskipulag lóðarinnar að Skeifunni 5. R05020067.
Samþykkt með 3 samhljóða atkvæðum.“

Í kæru sé því einnig haldið fram að af umsögn skipulagsfulltrúa um athugasemdir, er lúti að nálægð fyrirhugaðrar bensínafgreiðslu við bensínstöð Olíuverslunar Íslands við Suðurlandsbraut megi ráða að heimild fyrir bensínstöð á lóðinni sé ekki í samræmi við aðalskipulag Reykjavíkurborgar og gr. 4.6.1 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998.  Þetta sé ekki rétt ályktun hjá kæranda.  Í umsögn skipulagsfulltrúa sé aðeins bent á að við endurskoðun á aðalskipulagi Reykjavíkur verði unnin stefnumörkun um fjölda og staðsetningu bensínstöðva í borginni.  Í núgildandi aðalskipulagi sé hins vegar ekki að finna neinar heimildir til takmörkunar á fjölda bensínstöðva né heimild til að synja á grundvelli staðsetningar ef umsóknin samræmist samþykktri landnotkun, þrátt fyrir nálægð við aðrar stöðvar. 

Þá sé því haldið fram að vegna breytinga sem gerðar hafi verið á hinni auglýstu tillögu hefði borið að auglýsa hana að nýju með áorðnum breytingum, sbr. 2. mgr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Þessari málsástæðu sé algerlega hafnað og sé hún ekki í samræmi við venjubundna túlkun á ákvæðum skipulags- og byggingarlaga, enda komi fram í lögunum að ef sveitarstjórn ákveði að breyta auglýstri tillögu í grundvallaratriðum skuli hin breytta tillaga auglýst á nýjan leik.  Umsögn skipulagsfulltrúa sé stuttorð og skýr og þar séu lagðar til breytingar á auglýstri tillögu sem komi til móts við athugasemdir nágranna.  Séu hinar samþykktu breytingar kærendum í hag.

Að því er varði þá málsástæðu að fjarlægð fyrirhugaðrar bensínstöðvar frá lóð kæranda sé ekki nægileg skv. 75. gr. byggingarreglugerðar nr. 441/1998, og að mæla beri fjarlægðina frá mörkum lóðarinnar að Skeifunni 3 eins og þau hafi verið skilgreind í  deiliskipulagi frá 6. nóvember 2001, sé áréttað að miðað sé við núverandi lóðamörk eins og glögglega sjáist á uppdrætti.  Í auglýstri tillögu hafi verið gert ráð fyrir að heimilt yrði að koma byggingarreit bensínstöðvarinnar fyrir við lóðamörk Skeifunnar 3 og 5.  Eins og fram komi í umsögn skipulagsfulltrúa hafi tillagan verið samþykkt með þeirri breytingu að bensínstöðin hafi verið færð frá lóðamörkum.  Fjarlægð frá afgreiðslutækjum að lóðarmörkum verði um 7,5 m og fjarlægð byggingarreits frá lóðamörkum sé 6 m.  Tilvísun til 75. gr. byggingarreglugerðar eigi þar að auki ekki við í þessu sambandi þar sem í ákvæðinu sé kveðið á um afstöðu húsa og fjarlægð þeirra frá lóðamörkum en með deiliskipulagsbreytingunni sé verið að heimila uppsetningu á sjálfsafgreiðsludælum fyrir eldsneyti.

Ekki séu gerðar minni kröfur til fjölda bílastæða á lóð við hina kærðu breytingu á deiliskipulagi.  Í gildandi deiliskipulagi, sem samþykkt hafi verið í borgarráði þann 6. nóvember 2001, sé gerð krafa um 167 bílastæði á lóð Skeifunnar 5.  Fjöldi bílastæða á lóðinni eftir tilkomu sjálfsafgreiðslustöðvar sé 171 stæði og sé því bílastæðakröfum fullnægt og vel það, þrátt fyrir að sex stæði falli niður við breytinguna.  Ekki sé tekin afstaða til þess á þessu stigi hvernig fyrirkomulagi bílastæða á lóð verði háttað ef sótt verði um stækkun á húsinu nr. 5 við Skeifuna, enda sé það ekki til umræðu nú.
Því sé haldið fram að óframkvæmanlegt verði að fyrirbyggja mengun eða ólykt frá bensíngufu, sem fylgi áfyllingu á bíla og tanka.  Þá verði ekki framhjá því litið að hætta verði á að olía og/eða bensín komist í jarðveg og að sprengi- og brunahætta aukist.  Fyrirséð sé að umferð muni aukast með vaxandi hávaða og slysahættu.  Þessi atriði eigi eftir að valda verðrýrnun á fasteigninni að Skeifunni 3 og tjóni fyrir leigjendur.  Krafa sé gerð um að fengin verði skrifleg niðurstaða um óæskileg áhrif frá fyrirhugaðri starfsemi bensínstöðvarinnar. 
Vegna þessara staðhæfinga sé bent á að fyrirhuguð bensínstöð uppfylli allar kröfur sem gerðar séu í reglugerðum um bruna- og mengunarvarnir.  Aðliggjandi hús séu utan við öryggissvæði bensínstöðvarinnar.  Skilmálar varðandi þessi atriði séu í fullu samræmi við lög og reglugerðir þar að lútandi og uppfylli allar kröfur sem gerðar séu til skipulagsuppdrátta.

Niðurstaða:  Í máli þessu er krafist ógildingar á breytingu á deiliskipulagi sem heimilaði að reist yrði sjálfsafgreiðslustöð fyrir bifreiðaeldsneyti á lóðinni nr. 5 við Skeifuna í Reykjavík.  Byggir kærandi annars vegar á því að málsmeðferð hafi ekki verið í samræmi við viðeigandi reglur skipulags- og byggingarlaga og hins vegar að efnisannmarkar séu á hinni kærðu ákvörðun og að hún stríði gegn lögvörðum hagsmunum kæranda.

Hvað fyrra atriðið varðar þá verður að hafna staðhæfingum kæranda um að málsmeðferð hafi verið áfátt.  Rangt er hjá kæranda að skort hafi á að hin kærða ákvörðun hlyti staðfestingu borgarráðs.  Leggur hann fram til stuðnings þessari fullyrðingu hluta fundargerðar borgarráðs frá 26. maí 2005, liði 1 – 4, en í 4. lið kemur fram að borgarráð hafi staðfest B-hluta fundargerðar skipulagsráðs frá 25. maí 2005.  Virðist kærandi draga þá ályktun að þar með hafi ákvörðun skipulagsráðs frá 18. maí 2005 ekki komið til afgreiðslu á fundinum, en í 10. lið fundargerðar sama fundar er bókað um afdráttarlaust samþykki borgarráðs á hinni umdeildu ákvörðun.

Kærandi heldur því einnig fram að breytingar, sem skipulagsfulltrúi hafi lagt til að liðnum auglýsingartíma skipulagstillögunnar og samþykktar hafi verið í skipulagsráði, hafi ekki verið færðar inn á skipulagsuppdráttinn.  Leggur kærandi fram upphaflegan tillöguuppdrátt og vísar til hans til stuðnings þessari staðhæfingu en á vefsíðu skipulags- og byggingarsviðs Reykjavíkur má sjá að breytingar höfðu verið færðar inn á uppdráttinn og skilmálum breytt hinn 3. maí 2005 til samræmis við samþykkt skipulagsráðs.  Kom skipulagið þannig breytt til staðfestingar í borgarráði.

Kærandi heldur því loks fram um málsmeðferð að breytingar þær sem gerðar voru að liðnum auglýsingartíma og í tilefni af innsendum athugasemdum hefðu átt að leiða til þess að tillagan yrði auglýst að nýju samkvæmt 2. mgr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Á þetta verður ekki fallist.  Umræddar breytingar voru ekki stórvægilegar og miðuðu allar að því að koma til móts við sjónarmið nágranna, þar á meðal kæranda, með því að færa afgreiðsludælur fjær lóðamörkum, fella niður heimild fyrir skyggni yfir dælunum og takmarka uppsetningu skilta við stöðina.  Verður ekki á það fallist að um breytingu í grundvallaratriðum hafi verið að ræða eins og áskilið er í tilvitnuðu ákvæði.  Tilvísun kæranda til 2. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga í þessu sambandi sýnist á misskilningi byggð, en í því ákvæði er fjallað um heimildir sveitarstjórna til að falla frá auglýsingu á tillögu að óverulegri breytingu á deiliskipulagi og viðhafa þess í stað grenndarkynningu, en í tilviki því sem hér er til meðferðar kom sú málsmeðferð ekki til álita.

Kærandi telur enn fremur að ýmsir efnisannmarkar hafi verið á hinni kærðu ákvörðun.  Fari ákvörðunin m.a. í bága við aðalskipulag og tilgreind ákvæði í skipulagsreglugerð, byggingarreglugerð, lög um hollustuhætti og mengunarvarnir, lög um brunavarnir o.fl.

Svæði það sem hér um ræðir er í gildandi aðalskipulagi skilgreint athafnasvæði.  Gildir því á svæðinu landnotkun sem lýst er í gr. 4.6.1 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998.  Ekkert stendur því í vegi að telja litla bensínafgreiðslustöð samrýmast þeirri skilgreiningu og má því til áréttingar benda á að bensínstöðvar eru leyfðar á skilgreindum íbúðasvæðum og svæðum fyrir verslun og þjónustu.  Verður því að telja umdeilda bensínstöð samræmast gildandi aðalskipulagi, en ekki er í greinargerð þess að finna takmarkanir er lúta að fjarlægð milli bensínstöðva.

Hvað varðar fjarlægð afgreiðslubúnaðar frá lóðamörkum og nærliggjandi mannvirkjum þá er hún í öllum atriðum fullnægjandi miðað við ákvæði 75. gr. byggingarreglugerðar nr. 441/1998, sem kærandi vísar til.  Er raunar ekki augljóst að tilvitnað ákvæði eigi við um mannvirki sem hér um ræðir, en ekki þykir þurfa að skera úr vafa um það þar sem fyrir liggur að staðsetning afgreiðslubúnaðar og útloftunarröra eldsneytisgeyma  samræmist reglum Brunamálastofnunar um brunavarnir á bensínstöðvun frá október 1993, en reglur þessar, sem settar eru með viðhlítandi lagastoð, kveða á um öryggissvæði og umbúnað slíkra stöðva.

Um þá málsástæðu að með fækkun bílastæða vegna bensínstöðvarinnar verði ekki unnt að fullnægja bílastæðakröfu ef byggingarréttur á lóðinni nr. 5 við Skeifuna verði nýttur er það eitt að segja að þessi staðreynd gæti komið í veg fyrir að lóðarhafi fengi neytt þeirra byggingarheimilda sem felast í gildandi skipulagi svæðisins, enda ber við útgáfu byggingarleyfis að gæta þess að fullnægt sé  skilmálum skipulags í þessu efni.  Þarf því ekki að koma til úrlausnar nú hvernig brugðist verði við þessum vanda ef á reynir.

Staðhæfing kæranda um að lóðamörkum hafi verið breytt frá því sem fyrir var í gildandi skipulagi sýnist á misskilningi byggð og er ekki á rökum reist.  Ekki verður heldur fallist á að staðhæfingar almenns eðlis um aukna umferð, hugsanlega mengun og önnur neikvæð áhrif á eign kæranda eða hagmuni leigutaka eigi að leiða til ógildingar hinnar umdeildu skipulagsákvörðunar, en gildistaka skipulagsákvörðunar getur hins vegar lagt grundvöll að bótarétti ef sýnt er fram á að ákvörðunin hafi rýrt verð- eða notagildi eignar, sbr. 33. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.

Loks verður að hafna fullyrðingum kæranda um að skipulagsskilmálum sé áfátt varðandi skilyrði um mengunarvarnir þar sem kveðið er á um að haft skuli samráð um frágang mengunarvarna við umhverfis- og heilbrigðisstofu.   Er þetta ákvæði í samræmi við 117. gr. byggingarreglugerðar sem miðar að því að tryggja að eldvarnir og mengunarvarnir fullnægi ströngum skilyrðum.  Verður í þessu sambandi að hafa í huga að þess er ekki krafist að gerð sé á tæmandi hátt grein fyrir tæknilegum útfærslum í deiliskipulagi heldur ber við útgáfu byggingarleyfis og starfsleyfis að ganga úr skugga um að slíkra atriða hafi verið gætt.

Með vísan til þess sem að framan er rakið er það niðurstaða úrskurðarnefndarinnar að ekki hafi verið sýnt fram á að hin kærða ákvörðun sé haldin neinum þeim ágöllum er til ógildingar eigi að leiða.  Verður kröfu kæranda því hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist vegna mikilla anna hjá úrskurðarnefndinni.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu á samþykkt skipulagsráðs Reykjavíkur frá 18. maí 2005 um breytingu á deiliskipulagi lóðarinnar að Skeifunni 5 í Reykjavík, sem staðfest var í borgarráði 26. maí 2005.

 

________________________________
Hjalti Steinþórsson

 

______________________________              _____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                         Ásgeir Magnússon       

des 22
Love0

62/2005 Hamrahlíð

Með

Ár 2005, föstudaginn 25. nóvember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ásgeir Magnússson héraðsdómari.

Fyrir var tekið mál nr. 62/2005, kæra fjögurra íbúa og eigenda fasteigna við Stigahlíð í Reykjavík á ákvörðun Borgarráðs Reykjavíkur frá 7. júlí 2005 um að samþykkja tillögu að breyttu deiliskipulagi lóðar Menntaskólans við Hamrahlíð.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 10. ágúst 2005, er barst nefndinni 11. sama mánaðar, kæra Ó, Stigahlíð 50, Ó og Þ, Stigahlíð 56 og H, Stigahlíð 60, Reykjavík, þá ákvörðun Borgarráðs Reykjavíkur frá 7. júlí 2005 að samþykkja tillögu að breyttu deiliskipulagi lóðar Menntaskólans við Hamrahlíð. Ákvörðunin var auglýst í B-deild Stjórnartíðinda 29. ágúst 2005.  Verður að skilja erindi kærenda svo að þeir krefjist ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar. 

Málsatvik:  Þann 22. desember 2004 samþykkti skipulags- og byggingarnefnd Reykjavíkur að auglýsa tillögu að deiliskipulagi lóðar Menntaskólans við Hamrahlíð, gerðu í nóvember 2004.  Áður hafði nefndin vísað málinu til kynningar í hverfisráði Hlíða.  Borgarráð samþykkti bókun skipulags- og byggingarnefndar á fundi sínum þann 6. janúar 2005.  Umrædd skipulagstillaga, sem auglýst var, gerði ekki ráð fyrir því að í gildi væri deiliskipulag fyrir lóðina og var hún því sett fram eins og um nýtt deiliskipulag væri að ræða.

Athugasemdir bárust við tillöguna á auglýsingatíma frá 10 íbúum í Stigahlíð 50-64, með bréfi dags. 23. febrúar 2005, þar á meðal kærendum máls þessa.  Í þeim athugasemdum var m.a. bent á að þegar lóðir við Stigahlíð hefðu verið seldar hefði kaupendum verið kynnt þágildandi deiliskipulag, sem samþykkt hafi verið árið 1983, en í því hafi verið gert ráð fyrir byggingarheimildum á lóð menntaskólans sunnan við núverandi skólahús. 

Í framhaldi af þessum athugasemdum voru eldri samþykktir vegna lóðarinnar yfirfarnar og töldu borgaryfirvöld, eftir þá athugun, að með vísan til 11. tl. til bráðabirgða með skipulags- og byggingarlögum nr. 73/1997 mætti líta svo á að fyrrnefnt deiliskipulag frá 1983 væri í gildi.  Einnig kom fram nýrra deiliskipulag, frá árinu 1990, sem gerði ráð fyrir viðbyggingum austan við skólahúsið. Í kjölfar þessa leituðu borgaryfirvöld álits Skipulagsstofnunar á því hvaða deiliskipulag, ef nokkurt, væri í gildi á lóðinni. Í áliti stofnunarinnar, dags. 23. mars 2005, kom fram að deiliskipulagið frá 1990 teldist í gildi þrátt fyrir að það hafi ekki verið kynnt, enda fullnægði það skilyrðum 11. tl. bráðabirgðarákvæðis skipulags- og byggingarlaga.  Lagði stofnunin til að uppsetningu skipulagstillögunnar yrði breytt í samræmi við þetta álit og að hún yrði auglýst að nýju, svo breytt.

Á fundi skipulagsráðs Reykjavíkur 20. apríl 2005 var lagt til að tillagan yrði auglýst að nýju með þeim breytingum sem fram kæmu í umsögn skipulagsfulltrúa.  Ákvað Borgarráð á fundi sínum hinn 28. apríl 2005 að tillagan yrði auglýst að nýju og að halda bæri kynningarfund um málið.  Var tillagan auglýst og jafnframt kynnt á opnum fundi sem haldinn var 18. maí 2005. 

Á fundi skipulagsráðs, 29. júní 2005, var tillagan tekin fyrir á ný að lokinni auglýsingu. Athugasemdabréf höfðu þá borist frá einum íbúa við Hamrahlíð og nokkrum íbúum við Stigahlíð.  Á fundinum var lagt fram bréf menntamálaráðuneytisins, dags. 15. júní 2005, og umsögn skipulagsfulltrúa, dags. 20. júní 2005.  Skipulagsráð samþykkti tillöguna með þeim breytingum sem fram komu í umsögn skipulagsfulltrúa en einhverjar breytingar munu hafa verið gerðar á tillögunni með hliðsjón af athugasemdum nágranna sem m.a. miðuðu að því að draga úr skuggavarpi yfir á grannlóðir.  Var málinu vísað til Borgarráðs sem samþykkti ákvörðunina á fundi sínum hinn 7. júlí 2005. 

Málið var eftir þetta sent Skipulagsstofnun til yfirferðar.  Lýsti stofnunin þeirri afstöðu sinni í bréfi, dags. 28. júlí 2005, að ekki væri gerð athugasemd við að tillagan yrði auglýst í B-deild Stjórnartíðinda, en kallað var eftir lagfærðum gögnum. Auglýsing um gildistöku deiliskipulagsins birtist loks hinn  29. ágúst 2005.  Höfðu kærendur þá þegar kært ákvörðun borgaryfirvalda um skipulagið til úrskurðarnefndarinnar með bréfi, dags. 10. ágúst 2005, svo sem að framan greinir.

Málsrök kærenda:  Af hálfu kærenda er bent á að óvanalega hátti til um Stigahlíð því einbýlishúsalóðir þar hafi verið seldar hæstbjóðendum.  Þegar gerður hafi verið kaupsamningur við Reykjavíkurborg vegna lóðakaupanna hafi kaupendum verið afhent innbundið hefti með deiliskipulagsuppdráttum og skilmálum svæðisins, dags. í janúar 1983. Kærendum sé ljóst að af þessu leiði ekki að þeir eigi rétt á því að deiliskipulag svæðisins standi óbreytt um aldur og ævi.  Þeir óski hins vegar eftir því að tillit sé tekið til þessa og að skipulag svæðisins sé í anda þess skipulags lóðar Menntaskólans við Hamrahlíð frá árinu 1983 sem þeim hafi verið kynnt sérstaklega og sagt að unnið yrði eftir. 

Ekki verði fallist á að deiliskipulag, sem samþykkt hafi verið í Borgarráði 26. júní 1990, hafi haft nokkurt gildi.  Tillaga að deiliskipulagi lóðar Menntaskólans við Hamrahlíð hafi fyrst verið kynnt sem nýtt deiliskipulag snemma á árinu 2005.  Tillagan hafi síðan verið endurkynnt sem breyting deiliskipulags frá árinu 1990.  Verði ráðið af bréfi skipulags- og byggingarsviðs Reykjavíkurborgar til Skipulagsstofnunar, dags. 15. mars 2005, og svari Skipulagsstofnunar varðandi þetta efni, að vafi hafi þótt leika á um gildi umrædds skipulags.  Talsvert skorti á upplýsingar varðandi meðferð deiliskipulagsins frá árinu 1990.  Einungis komi fram í bréfi skipulags- og byggingarsviðs að umrætt skipulag hafi verið samþykkt í Borgarráði 26. júní 1990.  Skipulagið hafi ekki verið kynnt hagsmunaaðilum og ekki komi fram hvort það hafi verið samþykkt í borgarstjórn og auglýst með lögbundnum hætti.  Af bréfaskrifum megi sjá að starfsmenn skipulags- og byggingarsviðs hafi að minnsta kosti talið vafasamt að umrætt skipulag væri gilt og hafi þeir snúið sér til Skipulagsstofnunar varðandi gildi þess.  Ekki sé hægt að fallast á að skipulagið hafi öðlast gildi við gildistöku 11. tl. bráðabirgðaákvæðis skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, heldur hljóti það ákvæði að hafa átt að taka til þeirra skipulagsákvarðana sem eðlilega afgreiðslu hafi hlotið samkvæmt eldri skipulagslögum.  Ákvæðið geti ekki hafa átt að vera allsherjar syndaaflausn, yfirbreiðsla, vegna mistaka við skipulagsgerð.  Umrætt deiliskipulag frá árinu 1990 hafi að líkindum ekki lotið eðlilegu stjórnsýsluferli deiliskipulags.    Hagsmunaaðilar hafi þar af leiðandi ekki átt þess kost að gera athugasemdir, kynna sér skipulagið og haga sínum gerðum í samræmi við það.

Þar sem eigendum lóða í Stigahlíð hafi verið kynnt deiliskipulagið frá árinu 1983 sérstaklega og með beinum hætti hljóti stjórnvöldum að hafa verið skylt að kynna nýtt og gjörbreytt skipulag á árinu 1990 með sambærilegum hætti.

Kærendur benda á að enginn rökstuðningur liggi að baki fullyrðingum þess efnis að hagkvæmara sé að reisa hinar umdeildu viðbyggingar á austurhluta lóðar Menntaskólans við Hamrahlíð í stað suðurhluta hennar.  Athyglisvert sé að starfsmenn skipulags- og byggingarsviðs taki heldur ekki undir fullyrðingar skipulagshöfunda þess efnis.  Ekki hafi verið tekin sjálfstæð afstaða til þeirrar grundvallarspurningar hvort viðbyggingar við Menntaskólann í Hamrahlíð hefðu ekki allt eins getað verið sunnan megin við skólann, en á þann veg hafi arkitekt skólans séð framtíðarstækkun hans fyrir sér.  Ekki hafi heldur verið lagðir á vogaskálarnar þeir mörgu kostir sem felist í því að beina viðbyggingum skólans inn á suðurhluta lóðar.  Megi þar nefna verndun yfirbragðs aðalbyggingar og að ásýnd skólans verði önnur,  léttari og fallegri, verði vel gert útisvæði og sparkvöllur staðsett á eystri hluta lóðar.   Enginn vafi sé á því að það samræmdist betur nábýli skólans við hina lágreistu íbúðarbyggð Stigahlíðar ef farið væri eftir meginstefnu deiliskipulagsins frá árinu 1983.

Kærendur benda einnig á að núverandi tillaga geri ráð fyrir tvöfalt meira byggingarmagni en áformað hafi verið í skipulagstillögunni frá 1990 og sé því ekki hægt að fallast á staðhæfingu borgaryfirvalda um að breytingar nú víki aðeins lítillega frá þeirri tillögu.  Þá hafi ekki verið gerð fullnægjandi grein fyrir áhrifum aukinnar bílaumferðar og ekki hafi verið tekin afstaða til gangandi umferðar.  Ekki sé heldur gerð grein fyrir því við hvaða fjölgun nemenda og kennara sé miðað í mati borgaryfirvalda. 

Skilaboð frá starfsmönnum skipulags- og byggingarsviðs á fundi með íbúum og í bréfi, dags. 20. júní 2005, þess efnis að íbúar geti krafist skaðabóta ef á þá sé hallað lýsi ekki skilningi á eðli þessa máls.  Íbúar Stigahlíðar séu ekki á móti viðbyggingu við Menntaskólann við Hamrahlíð en sætti sig ekki við að það sé gert með metnaðarlausum hætti þar sem ekki verði séð að tillit sé tekið til nærliggjandi byggðar eða byggingalistarlegs gildis aðalbyggingar skólans.

Með bréfi til úrskurðarnefndarinnar, dags. 14. nóvember 2005, gerir Hróbjartur Jónatansson hrl. f.h. kærenda ítarlega grein fyrir frekari sjónarmiðum þeirra í málinu.  Er þar fyrst vísað til álits umboðsmanns Alþingi í máli nr. 727/1993 þar sem fram komi sjónarmið sem leggja eigi til grundvallar við úrlausn máls þessa.  Þá er frá því greint að ákveðið hafi verið á árinu 1984 að selja lóðir við Stigahlíð hæstbjóðendum, en verð lóðanna hafi verið afar hátt, um 20 milljónir króna að meðaltali reiknað til núvirðis.  Við sölu lóðanna hafi verið vísað til deiliskipulags er samþykkt hafi verið í Borgarráði þann 12. júlí 1983 og 14. nóvember 1983.  Í afsölum fyrir lóðunum hafi verið tekið fram að um þær giltu skipulags- og byggingaskilmálar sem samþykktir hefðu verið af skipulagsnefnd og Borgarráði og afsalshafinn hefði kynnt sér og skuldbundið sig til að hlíta.  Hafi þarna verið vísað til þess skipulags sem gert hafi ráð fyrir byggingum á suðurhluta skólalóðarinnar, en opnu svæði og sparkvelli á austurhluta hennar. 

Með vísan til framangreindra skilmála um sölu lóðanna sé vafalaust að bæði þáverandi borgaryfirvöld og kaupendur lóðanna hafi litið svo á að hluti bindandi samningsskilmála um lóðirnar væri þágildandi deiliskipulag og þar af leiðandi hafi falist í lóðarsölusamningunum þær forsendur að ekki yrði hróflað við deiliskipulaginu í framtíðinni nema samkomulag tækist um slíkt með borgaryfirvöldum og eigendum fasteigna við Stigahlíð 50-94.

Af kynningargögnum sjáist að hið nýja deiliskipulag byggi á skipulagi sem samþykkt hafi verið í borgarráði 1990.  Það skipulag hafi ekki verið kynnt kærendum með þeim hætti sem þágildandi skipulagslög nr. 19/1964, hafi mælt fyrir um, sbr. 11. gr. sbr., 17. gr. þeirra laga og þar af leiðandi hafi það ekki gildi gagnvart kærendum.  Einungis skipulagið frá 1983 hafi gildi gagnvart þeim enda hafi það verið kynnt sérstaklega fyrir kaupendum lóðanna og auk þess verið hluti samningsskilmála um lóðirnar. Bráðabirgðaákvæði 11. tl. núgildandi skipulags- og byggingarlaga sem með afturvirkum hætti leysi sveitarstjórn undan þeirri skyldu að auglýsa deiliskipulag stríði berlega gegn eignaréttarákvæði stjórnarskrárinnar.  Því sé ætlað að hafa íþyngjandi verkanir gagnvart kærendum og svipti þá þeim almenna andmælarétti sem viðurkenndur sé í stjórnsýslurétti þegar um sé að ræða aðgerðir stjórnvalda sem snerta hagsmuni manna.  Á grundvelli þessa beri að skýra bráðabirgðaákvæðið þröngt og í samræmi við tilgang þess.  Af lögskýringargögnum verði helst ráðið að 11. tl. bráðabirgðaákvæðisins sé ætlað að lögfesta skipulag sem hafi þegar verið framkvæmt og þar af leiðandi kunnugt hlutaðeigandi einstaklingum sem átt hafi hagsmuna að gæta.  Af þessum sökum beri að skýra ákvæðið svo að það nái einvörðungu til skipulags sem þegar hafi verið hrint í framkvæmd með byggingu mannvirkja en ekki, eins og hér hátti til, að lögfesta skipulag sem ekki hafi verið byggt eftir.  Í slíkum tilfellum verði, í samræmi við núgildandi skipulagslög, að leggja deiliskipulag, sem ekki hafi komið til framkvæmda, undir málsmeðferðarreglur núgildandi skipulags- og byggingarlaga áður en ráðist verði í byggingu mannvirkja.  Deiliskipulagið frá 1990 hafi því ekkert gildi gagnvart kærendum og beri því að leggja til grundvallar að áður gildandi skipulag sé frá 1983.

Kærendur telja loks, með hliðsjón af sjónarmiðum í tilvitnuðu áliti umboðsmanns Alþingis, að Reykjavíkurborg þurfi að sýna fram á að veigamiklar ástæður réttlæti þá ákvörðun borgarinnar að brjóta samninga við viðsemjendur sína um téðar lóðir í Stigahlíð og breyta þágildandi deiliskipulagi með þeim hætti sem borgin stefni að.  Skorti verulega á að borgaryfirvöld hafi réttlætt breytinguna á deiliskipulaginu með fullnægjandi hætti.  Engar breytingar hafi orðið á landfræðilegum aðstæðum á svæðinu en þó sé vísað til sjónarmiða um þær sem rök fyrir breytingunni.  Í raun séu engin málefnaleg skilyrði fyrir því að fella deiliskipulagið frá 1983 úr gildi með þeim hætti sem gert hafi verið.

Í þessu sambandi skipti einnig afar miklu máli að byggingarleyfishafinn sjálfur, menntamálaráðuneytið, hafi lýst því yfir skriflega að ekki sé þörf á þeirri byggingu sem merkt sé II í breytingu þeirri á deiliskipulagi sem hér sé deilt um.  Sú þörf kunni þó að skapast einhvern tímann í framtíðinni. Með hliðsjón af þessu sé fráleitt að breyta deiliskipulaginu nú á þann hátt sem ráðgert sé, sérstaklega þegar litið sé til mótmæla íbúa við Stigahlíð við þessum breytingum, sem m.a. hafi sannanlega í för með sér skerðingu kvöldsólar í þeim húsum við Stigahlíð sem liggi næst hinum nýja byggingarreit auk þess að þrengja byggðina, skerða grenndarrými og útileikjaaðstöðu á svæðinu, auka umferð og verðfella fasteignir kærenda.

Málsrök Reykjavíkurborgar:  Af hálfu Reykjavíkurborgar er hafnað málsástæðum kæranda og sjónarmiðum um að umrædd skipulagsbreyting valdi þeim tjóni.

Einnig er því vísað á bug að gallar hafi verið á afgreiðslu málsins og vísað til málsgagna, en af þeim megi ráða að vandað hafi verið til meðferðar málsins.

Kærendur byggi aðallega á gildi eldri deiliskipulagsáætlana á svæðinu.  Eins og áður hafi komið fram hafi það verið álit Skipulagsstofnunar að deiliskipulag frá 1990 væri í gildi þrátt fyrir að það hefði ekki verið kynnt íbúum sérstaklega, en slík túlkun sé í samræmi við 11. tl. bráðabirgðaákvæðis skipulags- og byggingarlaga þar sem deiliskipulag teljist hafa gildi sem unnið hafi verið á grundvelli aðalskipulags og samþykkt af sveitarstjórn fyrir 1. janúar 1998 án tillits til þess hvort það hafi verið auglýst, staðfest af ráðherra eða samþykkt af skipulagsstjóra ríkisins skv. eldri lögum og reglugerðum. Með vísan til þessa hafi skipulagsráð ákveðið að auglýsa að nýju tillögu að breytingu á deiliskipulagi lóðar Menntaskólans við Hamrahlíð en fyrri tillaga hafi verið sett upp eins og um nýtt skipulag lóðarinnar væri að ræða.  Jafnframt megi benda á að Reykjavíkurborg hafi ekki heimild til að velja og hafna þegar gildi eldri deiliskipulagsákvarðana sé metið.  Í 11. tl. til bráðabirgða séu tekin af öll tvímæli um að skipulagsuppdrættir, sem uppfylli lágmarksskilyrði um útlit og framsetningu slíkra áætlana og fullnægi að öðru leyti skilyrði ákvæðisins, séu í gildi og sé Reykjavíkurborg óheimilt að líta framhjá þeim þegar unnið sé deiliskipulag í grónum hverfum borgarinnar.   Ekki sé því fallist á þær röksemdir að umþrætt deiliskipulag frá 1990 hafi ekki öðlast gildi.

Ástæður þess að nýjum byggingum sé markaður reitur austan núverandi byggingar séu fyrst og fremst sjónarmið um aðgengi og landfræðilegar aðstæður.  Embættismenn Reykjavíkurborgar hafi að sjálfsögðu farið yfir þær röksemdir sem lagðar séu til grundvallar þegar ákveðið sé að ráðast í deiliskipulagsgerð eða breytingar á fyrirliggjandi eldra deiliskipulagi. Ljóst þyki að landfræðilegar aðstæður geri það að verkum að nær ógerlegt sé að koma fyrir nýjum byggingum, sem uppfylli kröfur um rými, tengsl við núverandi byggingu og kostnað, á þeim stað sem áformað hafi verið í deiliskipulaginu frá árinu 1983.  Ljóst sé einnig að allt aðgengi, þar með talið öryggisaðkoma og aðgengi fatlaðra, yrði ekki eins og best verði á kosið ef byggt væri sunnan við núverandi byggingu.  Samkvæmt upplýsingum frá skipulagshöfundum sé það einnig ósk skólans að hlíðin njóti verndunar svo nýta megi hana áfram til kennslu í náttúrufræðum.  Auk þessa megi einnig benda á að allt frá árinu 1990 hafi verið gert ráð fyrir því að betur fari á að viðbyggingar rísi á þeim stað þar sem nú sé fyrirhugað að reisa íþróttahús skólans.

Að því er varði umferðarmál þá hafi sérstaklega verið óskað eftir áliti verkfræðistofu framkvæmdasviðs Reykjavíkurborgar um áhrif aukins byggingarmagns á umferð í Hamrahlíð og nærliggjandi götum.  Mat framkvæmdasviðs hafi verið að umrætt byggingarmagn gæti leitt til meðalumferðaraukningar um Hamrahlíð sem nemi 200 bílum á sólarhring.  Það sé um 2,5% aukning, sem verði að teljast óverulegt.  Einnig beri að líta á það að með skipulagsbreytingunni sé verið að leggja grunn að því að unnt verði að uppfylla nútíma kröfur til skólahúsnæðis með því að auka það að gæðum.  Aðalmarkmið stækkunarinnar sé ekki fjölgun nemenda, heldur að koma allri starfsemi skólans undir eitt þak og gefa nemendum kost á líkamsrækt eins og lögboðið sé í framhaldsskólum, en áður hafa nemendur þurft að sækja leikfimi utan skólans.  Ekki sé því fallist á að viðbyggingin hafi í för með sér slíka aukningu á umferð sem kærendur haldi fram. Talið sé að umferðaraukning á svæðinu verði í algeru lágmarki miðað við fyrirliggjandi umsögn verkfræðistofu.

Reykjavíkurborg telur einnig að sjónarmið kærenda um skerðingu á eignarrétti séu þess eðlis að það geti aldrei valdið ógildingu umræddra ákvarðana. Ljóst sé að hin samþykkta breyting á deiliskipulagi geti valdið einhverjum afmörkuðum grenndaráhrifum á hluta af lóðum kærenda en við slíkum áhrifum megi að jafnaði búast þegar gerðar séu breytingar á húsum í þéttbýli.  Aukning skuggavarps inn á lóðir kærenda, þegar sól sé lægst á lofti, sé í lágmarki, auk þess sem útsýnisskerðing sé minniháttar.  Við umfjöllun um grenndarsjónarmið verði sérstaklega að hafa í huga að í skipulags- og byggingarlögum sé gert ráð fyrir að sveitarstjórnir hafi heimildir til þess að vinna að og breyta skipulagsáætlunum sbr. t.d. 25. og 26. gr. þeirra laga.

Eigendur fasteigna í þéttbýli geti því ávallt vænst þess að breytingar verði gerðar á skipulagi sem haft geti í för með sér skerðingu á útsýni, aukið skuggavarp, umferðaraukningu eða aðrar breytingar.  Verði menn almennt að sæta því að með almennum takmörkunum geti hagsmunir þeirra í einhverju verið skertir með slíkum breytingum.   Að teknu tilliti til allra atriða sé ljóst að grenndaráhrif fyrirhugaðra breytinga á húsi Menntaskólans við Hamrahlíð geti ekki talist það veruleg að leitt geti til ógildingar skipulagsbreytingarinnar á grundvelli almennra reglna grenndarréttarins.  Telji aðilar sig hins vegar geta sannað að þeir hafi orðið fyrir tjóni umfram það sem almennt megi búast við hjá fasteignaeigendum í þéttbýli eigi þeir bótarétt skv. ákvæðum 33. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Um bótarétt sé úrskurðarnefndin hins vegar ekki bær til að fjalla.

Andmæli lóðarhafa:  Af hálfu menntamálaráðuneytisins hefur ekki verið skilað greinargerð í máli þessu en í bréfi er ráðuneytið sendi úrskurðarnefndinni hinn 4. október 2005 vegna kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda er tekið fram að ráðuneytið telji öll áform um framkvæmdir á lóðinni styðjast við lögformlegar heimildir borgaryfirvalda.

Aðilar máls þessa hafa fært fram frekari röksemdir fyrir sjónarmiðum sínum í málinu.  Verða þær ekki raktar hér frekar en úrskurðarnefndin hefur haft þær allar til hliðsjónar við úrlausn málsins.

Vettvangsganga:  Úrskurðarnefndin kynnti sér aðstæður á vettvangi hinn 17. nóvember 2005, en ekki þóttu efni til að boða til formlegrar vettvangsgöngu í málinu.

Niðurstaða:  Í máli þessu er deilt um lögmæti ákvörðunar Borgarráðs Reykjavíkur frá 7. júlí 2005 um að samþykkja tillögu að breyttu deiliskipulagi lóðar Menntaskólans við Hamrahlíð.  Ágreiningur er um það hvaða skipulag hafi áður gilt á svæðinu og þar með hver hafi verið grundvöllur hinnar umdeildu ákvörðunar.

Af hálfu kærenda er því haldið fram að líta hefði átt á deiliskipulag frá árinu 1983 sem gildandi skipulag á svæðinu þegar tillaga að breyttu skipulagi var kynnt í ársbyrjun 2005, enda hafi það skipulag verið kynnt lóðarhöfum við Stigahlíð á árinu 1984 er þeir keyptu eignarlóðir sínar á svæðinu.  Af hálfu borgaryfirvalda hefur hins vegar verið lagt til grundvallar að á svæðinu hafi gilt deiliskipulag sem samþykkt hafi verið á árinu 1990, en gildi þess eigi sér stoð í 11. tl. bráðabirgðaákvæðis skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.

Úrskurðarnefndin telur að rétt hafi verið að leggja til grundvallar að deiliskipulagið frá 1990 hafi gilt um svæðið þegar umdeild tillaga að breyttu skipulagi kom fram.  Verður að skilja umrætt ákvæði 11. tl. til bráðabirgða á þann veg að deiliskipulagsákvarðanir, sem samþykktar hafi verið í sveitarstjórn fyrir 1. janúar 1998, gildi þrátt fyrir að þær hafi ekki verið auglýstar eða hlotið staðfestingu ráðherra eða skipulagsstjóra ríkisins eftir eldri lögum.  Verður ekki fallist á að ákvæðið eigi einungis við um skipulag sem komið hafi að fullu til framkvæmda, eins og kærendur halda fram, enda þykja lögskýringargögn ekki gefa tilefni til þeirrar túlkunar. 

Hvað varðar skilyrðið um samþykkt sveitarstjórnar skal áréttað að í Reykjavík hefur borgarráð lengi farið með vald sveitarstjórnar til að samþykkja deiliskipulagsákvarðanir og byggist það fyrirkomulag á samþykkum um stjórnsýslu borgarinnar.  Verður því ekki fallist á að skipulaginu frá 1990 hafi verð áfátt hvað þetta varðar, eins og kærendur hafa haldið fram.   

Af hálfu kærenda er einnig á því byggt að umrætt ákvæði 11. tl. til bráðabirgða stríði gegn eignaréttarákvæði stjórnarskrár.  Fellst úrskurðarnefndin á að með ákvæðinu sé í veigamiklum atriðum vikið frá lagareglum er varða meðferð og birtingu skipulagsákvarðana og að heimildir ákvæðisins kunni að orka tvímælis.  Það er hins vegar ekki á færi úrskurðarnefndarinnar, sem stjórnvalds, að leggja mat á stjórnskipulegt gildi laga heldur er það viðfangsefni dómstóla.  Verður því að leggja til grundvallar að deiliskipulagið frá 1990 hafi verði í gildi er hin umdeilda skipulagstillaga var unnin og að það hafi því legið til grundvallar tillögugerðinni.  Í þessu sambandi þykir rétt að taka fram að ekkert liggur fyrir um að eldra deiliskipulag svæðisins frá 1983 hafi verið auglýst eða staðfest af skipulagsstjóra ríkisins og ríkir því óvissa um hvort það skipulag hafði lögformlegt gildi á árinu 1984 þegar kaupendum lóða við Stigahlíð var kynnt efni þess.

Samkvæmt framansögðu var borgaryfirvöldum rétt að leggja til grundvallar að í gildi væri deiliskipulag það sem gert var árið 1990.  Var hin nýja tillaga byggð á þeim grunni sem þar hafði verið lagður og felur hún því í sér nánari útfærslu fyrra skipulags, en gerir jafnframt ráð fyrir verulegri aukningu byggingarmagns.  Verður þó ekki talið að með tillögunni hafi verið gengið svo freklega gegn grenndarhagsmunum kærenda að ógilda beri hina umdeildu ákvörðun af þeim ástæðum. 

Ekki verður heldur á það fallist að borgaryfirvöldum hafi verð óheimilt að breyta skipulagi umrædds svæðis vegna sjónarmiða um gildi og eðli skipulags, sem rakin eru í tilvitnuðu áliti umboðsmanns Alþingis.  Verður í því sambandi að líta til þess að liðin eru meira en 20 ár síðan skipulag það, sem kærendur vilja leggja til grundvallar, var unnið og að um er að ræða stóra stofnanalóð þar sem búast má við að breyta þurfi byggingaráformum með hliðsjón af breyttum kröfum um umhverfi og aðstöðu skólastofnana af því tagi sem hér um ræðir.  Verður því ekki fallist á að kærendur hafi mátt treysta því að ekki gæti komið til breytinga á skipulagi svæðisins áratugum saman. 

Af hálfu kærenda hefur verið vísað til þess að þeim hafi verið kynnt skipulag svæðisins frá 1983 við kaup á lóðum á árinu 1984.  Má fallast á að kynning skipulagsins kunni að hafa verið ein af mörgum ákvörðunarástæðum kaupenda er festu kaup á byggingarlóðum við Stigahlíð en af því leiðir ekki að borgaryfirvöld hafi bundið hendur sínar varðandi breytingar á skipulagi svæðisins.  Telur nefndin hér vera um einkaréttarlegar forsendur að ræða sem kunni að skipta máli um hugsanlegan bótarétt kærenda en varði ekki heimildir borgaryfirvalda samkvæmt skipulags- og byggingarlögum.

Samkvæmt 1. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga ber sveitarstjórn ábyrgð á og annast gerð deiliskipulags, en samkvæmt 2. mgr. ákvæðisins skal gera deiliskipulag þar sem framkvæmdir eru fyrirhugaðar.  Í 26. gr. laganna eru ákvæði um málsmeðferð ákveði sveitarstjórn að breyta deilskipulagi.  Samkvæmt ákvæðum þessum hvílir á sveitarstjórnum skylda til að hlutast til um gerð deiliskipulags þegar við á, en jafnframt er þeim játaður réttur til að gera breytingar á deiliskipulagi.  Verður þó að telja að þau skilyrði séu almennt sett um breytingar á deiliskipulagi að fyrir þeim þurfi að vera málefnalegar ástæður, en mat á þessum skilyrðum hlýtur að ráðast af aðstæðum í hverju tilviki.

Í tilviki því sem hér er til úrlausnar verður ekki séð að borgaryfirvöld hafi farið út fyrir málefnaleg mörk við gerð hinnar umdeildu skipulagstillögu, en ætla verður sveitarstjórn forræði á því hversu víðtækar heimildir felist í deiliskipulagi, innan þeirra marka sem leiðir af skilmálum aðalskipulags, grenndarreglum og ákvæðum skipulags- og byggingarlöggjafarinnar.  Þá verður ekki heldur á það fallist að málsmeðferð, rannsókn máls eða undirbúningi hafi verið svo áfátt að til ógildingar eigi að leiða. 

Samkvæmt framansögðu verður kröfum kærenda  um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar hafnað.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um að ógilt verði ákvörðun Borgarráðs Reykjavíkur frá 7. júlí 2005 um að samþykkja tillögu að breyttu deiliskipulagi lóðar Menntaskólans við Hamrahlíð.

 

 

_________________________________
Hjalti Steinþórsson

 

______________________________         _____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                    Ásgeir Magnússon

des 22
Love0

6/2002 Langholtsvegur

Með

Ár 2005, föstudaginn 4. nóvember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ásgeir Magnússon héraðsdómari. 

Fyrir var tekið mál nr. 6/2002, kæra 12 íbúa við Sigluvog í Reykjavík á ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 5. febrúar 2002 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi og aðalskipulagi vegna Langholtsvegar 109-115, Reykjavík.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 5. mars 2002, er barst nefndinni hinn 7. sama mánaðar, kæra M, Sigluvogi 6, G, Sigluvogi 8, M, M og H, Sigluvogi 10, J, V og E, Sigluvogi 12, G, Sigluvogi 14 og R, H og J, Sigluvogi 16, Reykjavík, þá ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 5. febrúar 2002 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi og aðalskipulagi vegna Langholtsvegar 109-115, Reykjavík.

Gera kærendur þær kröfur að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi en ella breytt til samræmis við framkomnar athugasemdir og að framkvæmdir verði stöðvaðar þar til efnisniðurstaða liggi fyrir í málinu.

Málsatvik og rök:  Hinn 10. janúar 2001 barst Borgarskipulagi fyrirspurn um hvort breyta mætti notkun lóðarinnar að Langholtsvegi 115 í íbúðarbyggð en fyrir var á lóðinni skrifstofu- og þjónustustarfsemi.  Var fyrirspurninni svarað á þá leið að ekki væri lagst gegn því að breyta notkun lóðarinnar úr athafnasvæði í íbúðasvæði með nýtingarhlutfalli allt að 0,7.  Eftir að tillögur frá fyrirspyrjanda höfðu borist um uppbyggingu svæðisins samþykkti skipulags- og byggingarnefnd að unnin yrði skipulagstillaga með hliðsjón af framlögðum tillögum.

Hinn 22. ágúst 2001 var hagsmunaaðilum sent bréf þar sem tilkynnt var að skipulags- og byggingarnefnd hefði samþykkt að hefja vinnu að deiliskipulagi svæðisins og var þeim gefinn kostur á að koma á framfæri ábendingum eða athugasemdum, sem nýst gætu við mótun skipulagsins.

Á fundi skipulags- og byggingarnefndar, 24. október 2001, var samþykkt að auglýsa tillögu að deiliskipulagi fyrir umræddan skipulagsreit og breytingu á aðalskipulagi í samræmi við hana og samþykkti borgarráð erindið á fundi sínum hinn 30. október það ár.

Með bréfi, dags. 2. nóvember 2001, var óskað eftir heimild Skipulagsstofnunar til auglýsingar á tillögunni í samræmi við 2. mgr. 17. gr. laga nr. 73/1997 vegna fyrirhugaðrar aðalskipulagsbreytingar og gerði stofnunin ekki athugasemd við að tillagan yrði auglýst til kynningar.

Tillaga að breyttu deiliskipulagi svæðisins var í auglýsingu frá 21. nóvember til 19. desember 2001 með athugasemdafresti til 4. janúar 2002.  Sex athugasemdabréf bárust frá nágrönnum og voru þau kynnt fyrir skipulags- og byggingarnefnd á fundi hinn 18. janúar 2002 auk þess sem skuggavarp vegna fyrirhugaðra mannvirkja var kynnt.  Umsögn skipulagsfulltrúa um athugasemdirnar var síðan lögð fram á fundi nefndarinnar hinn 30. janúar 2002 og var auglýst tillaga að deiliskipulagi og breyting á aðalskipulagi samþykkt með þeim breytingum sem lagðar voru til í umsögninni og fram koma á uppfærðum deiliskipulagsuppdrætti.  Borgarráð samþykkti afgreiðsluna á fundi sínum hinn 5. febrúar 2002. Þeim sem gert höfðu athugasemdir var tilkynnt um afgreiðsluna og leiðbeint um kærurétt með bréfi, dags. 7. febrúar 2002.  Hinn 20. febrúar s.á. staðfesti umhverfisráðherra nefnda breytingu á aðalskipulagi Reykjavíkur.  Aðalskipulagsbreytingin öðlaðist síðan gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda hinn 11. mars 2002.

Skipulagsstofnun tilkynnti síðan í bréfi, dags. 12. mars 2002, að stofnunin gerði ekki athugasemd við að auglýsing um gildistöku deiliskipulags yrði birt í B-deild Stjórnartíðinda en auglýsing þess efnis var þó ekki birt í Stjórnartíðindum.

Kærendur skutu síðan aðal- og deiliskipulagsbreytingunni til úrskurðarnefndarinnar eins og fyrr greinir.

Með bréfi, dags. 14. febrúar 2004, lagði forstöðumaður lögfræði og stjórnsýslu Skipulags- og byggingarsviðs Reykjavíkurborgar það til við skipulags- og byggingarnefnd að nefndin afturkallaði samþykki sitt á deiliskipulagstillögunni frá 30. janúar 2002 og samþykkti hana að nýju með vísan til 2. tl. 1. mgr. 25. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.  Var lagt til að þeim sem hefðu andmælt tillögunni á sínum tíma yrði tilkynnt um afturköllun fyrri ákvörðunar og um hina nýju samþykkt og þeim leiðbeint um kærufrest að nýju. Tilgreind ástæða þessarar málsmeðferðar var sú að líklegt þótti að úrskurðarnefndin felldi deilskipulagið úr gildi í ljósi úrskurðar nefndarinnar í máli nr. 13/2002, dags. 13. mars 2003, en þar komst nefndin að þeirri niðurstöðu að þótt heimilt væri að auglýsa samhliða breytingu á aðal- og deiliskipulagi mætti ekki samþykkja deiliskipulag sem fengið hefði slíka meðferð fyrr enn að umhverfisráðherra hefði staðfest aðalskipulagsbreytinguna.  Skipulags- og byggingarnefnd afturkallaði samþykkt sína um deiliskipulagið frá 30. janúar 2002 og samþykkti deiliskipulagstillöguna að nýju á fundi sínum hinn 18. febrúar 2004. Borgarráð samþykkti þá afgreiðslu á fundi sínum hinn 25. febrúar 2004.  Ekki verður séð að skipulagsákvörðunin hafi eftir þetta fengið lögboðna afgreiðslu Skipulagsstofnunar eða verði auglýst í B-deild Stjórnartíðinda.

Úrskurðarnefndinni bárust loks gögn og umsögn borgaryfirvalda í hendur hinn 28. september 2005.

Kærendur styðja kröfur sínar þeim rökum að málsmeðferð skipulagsbreytingarinnar hafi verið áfátt.  Framkomnum athugasemdum við kynningu tillögunnar hafi lítt eða ekki verið svarað, nýtingarhlutfalls lóðarinnar að Drekavogi 4 sé ekki getið í skipulaginu, skipulagssvæðið fari inn á lóð að Sigluvogi 10, uppdráttur beri ekki með sér hvenær skipulagstillagan hafi verið til kynningar og ekkert liggi fyrir um hvenær skipulagið hafi verið auglýst í Stjórnartíðindum.  Þá er á því byggt að fyrirhugaðar byggingar verði stærri og nýtingarhlutfall hærra en fyrir sé í hverfinu og muni byggingarnar valda skuggavarpi, skerða útsýni og með því rýra verðgildi nágrannafasteigna.

Borgaryfirvöld hafa krafist þess að fyrirliggjandi kæru á breytingu á deiliskipulagi og aðalskipulagi verði vísað frá úrskurðarnefndinni.

Krafa um frávísun sé studd þeim rökum að hin kærða skipulagsákvörðun hafi verið felld úr gildi og séu því ekki forsendur til þess að úrskurðarnefndin felli hana einnig úr gildi.  Vekja beri athygli á, að þrátt fyrir að skipulags- og byggingarnefnd hafi samþykkt tillöguna að nýju hinn 18. febrúar 2004 og borgarráð 24. febrúar s.á., hafi deiliskipulagið aldrei hlotið gildi þar sem það hafi aldrei verið sent Skipulagsstofnun til skoðunar auk þess sem gildistaka þess hafi ekki verið auglýst.  Beri því að líta á fyrrgreindar samþykktir Reykjavíkurborgar sem markleysu að lögum og vísa fyrrnefndum kærum frá með vísan til ofangreinds.

Niðurstaða:  Hin kærða aðalskipulagsbreyting fól í sér að landnotkun lóðarinnar að Langholtsvegi 115 var breytt úr athafnasvæði í íbúðarsvæði en með umdeildri deiliskipulagstillögu var heimiluð stækkun húsa og nýbyggingar.  Var lóðinni að Langholtsvegi 115 skipt upp og meginhluti hennar gerður að lóð við Drekavog.

Í 19. grein laga nr. 73/1997 segir að aðalskipulag, eða breyting á því, sé háð staðfestingu ráðherra og taki gildi þegar staðfestingin hafi verið birt í B-deild Stjórnartíðinda.  Af þessu leiðir að það er á valdsviði ráðherra að taka stjórnvaldsákvörðun um staðfestingu aðalskipulags, eða breytingar á því, en í þeirri ákvörðun felst að ráðherra tekur afstöðu til lögmætis aðalskipulagsins eða breytingarinnar, bæði hvað varðar form og efni.

Ákvörðun ráðherra um staðfestingu aðalskipulags, eða breytingu á því, er lokaákvörðun æðra stjórnvalds og verður hún, að mati úrskurðarnefndar, einungis borin undir dómstóla en ekki skotið til hliðsetts stjórnvalds.  Því brestur úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála vald til þess að taka slíkar ákvarðanir ráðherra til endurskoðunar.  Verður kröfu kærenda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar um breytingu á aðalskipulagi því vísað frá nefndinni.

Fyrir liggur að umþrætt deiliskipulagstillaga, er borgarráð Reykjavíkur samþykkti hinn 5. febrúar 2002, öðlaðist ekki gildi með birtingu auglýsingar í B-deild Stjórnartíðinda í samræmi við lokamálsgrein 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Hin kærða ákvörðun borgarráðs um deiliskipulagsbreytinguna fól því ekki í sér lokaákvörðun í skilningi 2. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993, sem kærð verður til úrskurðarnefndarinnar, og styðst sú ályktun ennfremur við 2. mgr. 27. gr. laganna sem kveður á um að upphaf kærufrests sé við opinbera birtingu ákvörðunar, þar sem slík birting er lögmælt.  Verður þeim þætti málsins er varðar umþrætta breytingu á deiliskipulagi því einnig vísað frá nefndinni.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist úr hömlu. Valda því miklar annir og málafjöldi hjá úrskurðarnefndinni og óhæfilegur dráttur borgaryfirvalda á því að nefndin fengi í hendur umbeðin málsgögn, þrátt fyrir ítrekaðar óskir þar um.

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni
 

 

___________________________
 Hjalti Steinþórsson

 

 
_____________________________                  ____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                          Ásgeir Magnússon

 

des 22
Love0

59/2004 Lyngheiði

Með

Ár 2005, miðvikudaginn 28. september, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mætt voru Ásgeir Magnússon héraðsdómari, formaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Sesselja Jónsdóttir lögfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 59/2004, kæra eigenda fasteignarinnar að Lyngheiði 21, Kópavogi, á ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogs frá 28. september 2004, um að hafna beiðni kærenda um breytingu á deiliskipulagi, er fæli í sér heimild til starfrækslu hárgreiðslustofu í hluta bílskúrs kærenda á lóðinni nr. 21-23 við Lyngheiði.

Á málið er nú lagður svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 26. október 2004, er barst nefndinni hinn 28. sama mánaðar, kærir Sveinn Guðmundsson hdl., f.h. R og B, eigenda fasteignarinnar að Lyngheiði 21, Kópavogi þá ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogs frá 28. september 2004, um að synja beiðni kærenda um breytingu á deiliskipulagi lóðarinnar að Lyngheiði 21-23, er fæli í sér heimild til reksturs hárgreiðslustofu í hluta bílskúrs kærenda á nefndri lóð.  Skilja verður málskot kærenda svo að gerð sé krafa um að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi en jafnframt er þess krafist að lagt verði fyrir bæjaryfirvöld að framkvæma umbeðna skipulagsbreytingu.

Málavextir:  Á lóðinni að Lyngheiði 21-23 er parhús og eiga kærendur hús nr. 21.  Umræddu húsi mun hafa verið breytt úr félagsheimili í parhús á árinu 1996, en á árinu 1999 tók gildi deiliskipulag fyrir umrædda lóð þar sem hún var stækkuð og byggingarreitir markaðir fyrir bílskúra.  Fasteign kæranda fylgir tvöfaldur bílskúr á suðvesturhluta lóðarinnar en bílskúr fasteignarinnar að Lyngheiði 23 stendur á norðausturhluta hennar.  Aðkoma að fasteign kærenda að Lyngheiði 21 er frá Lyngheiði en fasteignin að Lyngheiði 23 hefur aðkomu frá Tunguheiði.  Lóðin er í sameiginleg.

Á fundi byggingarnefndar Kópavogs hinn 7. maí 2003 var tekin fyrir umsókn kærenda um leyfi fyrir rekstri hárgreiðslustofu í hluta bílskúrs að Lyngheiði 21.  Í umsókninni var tekið fram að um óverulega starfsemi yrði að ræða, tveir til þrír viðskiptavinir á dag, með einum starfsmanni, og ætti sú starfsemi ekki að hafa óþægindi í för með sér fyrir nágranna.  Var erindinu vísað til skipulagsnefndar bæjarins.

Skipulagsnefnd tók málið fyrir á fundi hinn 3. júní 2003 og hafnaði umsókninni.  Málið var lagt fyrir nefndina að nýju hinn 1. júlí s.á. og var þá samþykkt að grenndarkynna erindið skv. 43. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Í bókun fundarins kom fram að samþykki meðeiganda að lóð skorti.  Að lokinni grenndarkynningu var málið tekið fyrir á fundi nefndarinnar hinn 5. ágúst og því hafnað með vísan til framkominna athugasemda er borist höfðu, þ.á.m. frá eigendum Lyngheiðar 23.  Lutu framkomnar athugasemdir einkum að því að umsóttri starfsemi fylgdi óþægindi gagnvart nágrönnum vegna ónæðis, aukinnar bílaumferðar og bílastæðavandamála auk fordæmisgildis slíkrar ákvörðunar varðandi notkun annarra bílskúra við íbúðargötuna.

Lögmaður kærenda ítrekaði beiðni kærenda til bæjaryfirvalda með bréfi, dags. 31. október 2003, og af því tilefni var málið enn á dagskrá skipulagsnefndar hinn 2. desember s.á. og þar óskað eftir umsögn bæjarlögmanns um málið.  Nefndin synjaði síðan erindi kærenda hinn 6. janúar 2004, að fenginni fyrrgreindri umsögn bæjarlögmanns, með vísan til bókunar nefndarinnar um málið frá 5. ágúst 2003.

Afgreiðsla skipulagsnefndar var tekin fyrir á fundum bæjarráðs hinn 8. janúar og 19. febrúar 2004 þar sem þær málalyktir urðu að afgreiðslu skipulagsnefndar var hafnað þar sem umbeðin starfsemi var ekki talin hafa í för með sér mikið ónæði eða umferð umfram það sem eðlilegt mætti teljast í íbúðarhverfi.  Var lagt fyrir skipulagsnefnd að láta vinna tillögu að breyttu skipulagi fyrir umrædda lóð og var svo gert.  Á fundi skipulagsnefndar hinn 6. apríl var svo samþykkt tilaga að breyttu deiliskipulagi fyrir lóðina að Lyngheiði 21-23 þar sem gert var ráð fyrir heimild til reksturs hárgreiðslustofu í hluta bílskúrs kærenda og ákveðið að auglýsa tillöguna almennri auglýsingu skv. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Var tillögunni vísað til afgreiðslu bæjarráðs og bæjarstjórnar og samþykkti bæjarstjórn auglýsingu tillögunnar á fundi sínum hinn 13. apríl 2004.

Hinn 15. júní 2004 var deiliskipulagstillagan tekin fyrir hjá skipulagsnefnd að lokinni auglýsingu en athugasemdir höfðu borist frá eigendumsex nærliggjandi fasteigna sem voru mjög á sömu lund og við grenndarkynningu tillögunnar árið áður.  Ákvað nefndin að fresta afgreiðslu málsins og leita umsagnar lögmanns tæknideildar en lagðist síðan gegn skipulagsbreytingunni með vísan til fyrri afgreiðslna nefndarinnar og framkominna athugasemda á fundi sínum hinn 6. júlí 2004, þar sem fyrir lá umsögn lögmanns tæknideildar.

Skipulagstillagan var til umræðu á fundum bæjarráðs hinn 16. og 29. júlí 2004 en málinu loks vísað til bæjarstjórnar á fundi ráðsins hinn 17. september s.á.  Bæjarstjórn tók málið fyrir á fundi hinn 28. september 2004 og hafnaði þar margnefndri skipulagstillögu sem kærendur hafa nú skotið til úrskurðarnefndarinnar eins og að framan greinir.

Málsrök kærenda:  Kærendur benda á að umdeilt erindi þeirra hafi falið í sér ósk um leyfi fyrir óverulegri starfsemi sem ætti ekki að íþyngja nágrönnum og því engin efnisleg rök fyrir hinni kærðu ákvörðun.  Þá hafi málsmeðferð að mörgu leyti verið áfátt.

Samkvæmt fjöleignarhúsalögum sé ótvírætt að eiganda séreignar sé heimilt að nýta eign sína svo fremi að ekki gangi gegn hagsmunum annarra.  Engar takmarkanir séu í lögum eða óskráðum grenndarreglum í þessu efni.  Umþrætt starfsemi sé takmörkuð þar sem aðeins annar kærenda sinni starfseminni hluta úr degi og aðeins suma daga vikunnar.  Af dómaframkvæmd og úrskurðum megi ráða að starfsemi af þeim toga er hér um ræði verði talin samrýmast þeim rétti sem felist í hagnýtingu eignarréttar. 

Á bæjarstjórnarfundi þeim sem tekið hafi hina kærðu ákvörðun hafi aðallega setið varamenn sem greinilega hafi ekki kynnt sér málið til hlítar en andstæðingar beiðni  kærenda hafi lagt sig fram um að reifa stjónarmið sín gagnvart sveitarstjórnarmönnum.  Á nefndum fundi bæjarstjórnar hafi aðeins einn aðili mælt gegn fyrirliggjandi skipulagstillögu en hann sé í kunningsskap við föður annars íbúa að Lyngheiði 23, sem hvað harðast andmæltu erindi kærenda.  Benda megi og á að annar talsmaður gegn skipulagstillögunni í bæjarstjórn sé fyrrum bekkjarbróðir beggja íbúa fyrrgreinds húss í grunn- og framhaldsskóla.  Að mati kærenda hefðu nefndir aðilar af þeim sökum átt að víkja sæti við ákvarðanatöku þótt lög heimti það ekki.

Furðu veki að hin breytta afstaða bæjaryfirvalda til málsins, sem hafi áður samþykkt umrædda skipulagstillögu, en breytt þeirri ákvörðun án sýnilegra raka.  Virðist niðurstaða málsins fyrst og fremst hafa verið af pólitískum toga en umsögn lögmanns tæknideildar hafi styrkt málatilbúnað kærenda.

Telja kærendur að með hinni kærðu afgreiðslu hafi verið brotið gegn jafnræðisreglu stjórnsýsluréttarins þar sem fyrir liggi að víða í Kópavogi sé sambærileg starfsemi og hér um ræði í húsnæði sem tilheyri íbúðarbyggð.

Umdeild stjórnvaldsákvörðun hafi verið tekin án þess að málið hafi verið nægjanlega undirbúið eða nauðsynlegra gagna aflað um málsatvik.  Á umdeildum fundi bæjarstjórnar hafi ekki legið fyrir viðhlítandi gögn eða nægileg kynning farið fram á andstæðum sjónarmiðum fyrir ákvarðanatöku og fundinn hafi að mestu setið varamenn eins og fyrr segi.  Eins og atvikum sé háttað megi halda því fram að málsmeðferðin hafi falið í sér brot á rannsóknarreglu stjórnsýslulaga.

Við ákvarðanatöku verði stjórnvöld að gæta hófs í meðferð valds.  Verði þau að taka tillit til hagsmuna og réttinda þeirra einstaklinga sem valdbeiting beinist að, ekki síður en til þeirra markmiða sem stefnt sé að með ákvörðun.  Telja kærendur að í máli þessu hafi ekki verið vegin og metin þau andstæðu sjónarmið sem uppi hafi verið og meðalhófs því ekki verið gætt.

Með vísan til alls þessa beri að fallast á kröfur kærenda í máli þessu.

Málsrök Kópavogsbæjar:  Um rök fyrir hinni kærðu ákvörðun vísa bæjaryfirvöld til fundargerða er málið varða og til þeirra athugasemda er bárust við grenndarkynningu og auglýsingu umdeildrar deiliskipulagstillögu.

Vísað er til þess að sameigendur kærenda að lóðarréttindum að Lyngheiði 21-23 hafi eindregið lagst gegn skipulagstillögunni og ekki samþykkt hana fyrir sitt leyti.  Þá hafi fjöldi athugasemda borist frá næstu nágrönnum, sem hafi vísað til óásættanlegs ónæðis og umferðar ef umþrætt starfsemi yrði leyfð, en um væri að ræða rótgróið íbúðarhverfi.  Yrði umrædd starfsemi leyfð með umræddri deiliskipulagsbreytingu skapaði það fordæmi sem erfitt yrði að líta framhjá hygðust aðrir við götuna hefja atvinnustarfsemi í bílskúrum sínum.  Skipulagsnefnd kveðst hafa byggt afstöðu sína á mati á fyrirhugaðri starfsemi með hliðsjón af aðstæðum og skipulagi á svæðinu og þeim óþægindum er af umræddri atvinnustarfsemi gæti hlotist í íbúðarhverfi.

Fjöldi gagna liggur fyrir í málinu þar sem kærendur og andmælendur nefndrar deiliskipulagstillögu reifa frekar sjónarmið sín sem ekki verða tíunduð nánar, en úrskurðarnefndin hefur haft hliðsjón af þeim sjónarmiðum við úrlausn í máli þessu.

Niðurstaða:  Hin kærða ákvörðun fól í sér synjun skipulagsyfirvalda í Kópavogi á beiðni um breytingu á gildandi deiliskipulagi lóðarinnar að Lyngheiði 21-23, á þann veg að notkun hluta bílskúrs á lóðinni yrði breytt í hárgreiðslustofu.  Hafa kærendur krafist ógildingar á þeirri ákvörðun og að skipulagsyfirvöldum verði gert að breyta skipulaginu í samræmi við framkomna ósk kærenda.

Samkvæmt 2. mgr. 3. gr. og 3. mgr. 6. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 fara sveitarstjórnir og skipulagsnefndir í hverju sveitarfélagi með skipulagsmál og skv. 1. mgr. 23. gr. laganna ber sveitarstjórn ábyrgð á og annast gerð deiliskipulags.  Úrskurðarnefndin hefur úrskurðarvald um gildi kærðra ákvarðana sveitarstjórnar á umræddu sviði en hefur ekki það hlutverk að taka nýjar ákvarðanir í skipulags- og byggingarmálum, þar sem henni er ekki falið ákvörðunarvald á þeim vettvangi.   Af þessum sökum kemur krafa kærenda, um að lagt verði fyrir sveitarstjórn Kópavogs að breyta deiliskipulagi með tilteknum hætti, ekki til álita í kærumáli þessu.

Langur aðdragandi var að hinni kærðu ákvörðun.  Á árinu 2003 var tillaga að breyttu deiliskipulagi í samræmi við beiðni kærenda grenndarkynnt og á árinu 2004 var hún kynnt með almennri auglýsingu í samræmi við 25. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Fyrir liggur að tillagan hafi verið rædd á fjölmörgum fundum skipulagsnefndar, bæjarráðs og bæjarstjórnar og umsagna leitað. Verður í ljósi þessa ekki fallist á að undirbúningi málsins og rannsókn hafi verið ábótavant og ekkert bendir til að einstakir aðilar í sveitarstjórn hafi verið vanhæfir til afgreiðslu málsins samkvæmt hæfisreglum sveitarstjórnarlaga nr.  45/1998.

Í deiliskipulagi felst ákvörðun sveitarstjórna um landnotkun og yfirbragð skipulagssvæða sem vænta má að standi til framtíðar, enda eru borgarar og sveitarstjórnir bundnar af þeim skv. gr. 6.4 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998. Eigendur fasteigna á skipulögðu svæði eiga að geta gengið að því vísu að byggð og landnotkun verði að fyrra bragði í samræmi við gildandi deiliskipulag.  Almennt verður að ætla að ekki sé ráðist í breytingar á skipulagi sem byggt hefur verið eftir og mótað hefur skipulagsreit til fulls, nema almannahagsmunir eða skipulagsleg rök búi þar að baki.

Hin kærða ákvörðun studdist við þau rök að umsótt breyting væri til þess fallin að valda ónæði og röskun í grónu íbúðarhverfi.  Jafnframt var litið til fordæmisgildis en andmæli nágranna höfðu borist við kynningu og auglýsingu tillögunnar.  Verður því að telja að málefnaleg rök standi að baki ákvörðun sveitarstjórnar og í henni felst það mat skipulagsyfirvalda að ekki væri tilefni til breytinga á skipulagi við umrædda íbúðargötu.  Ekki er kunnugt um að sveitarstjórn hafi heimilað öðrum atvinnustarfsemi á svæði því  sem hér er til umfjöllunar og eru þar af leiðandi ekki efni til að fallast á þá málsástæðu kærenda að jafnræðis hafi ekki verið gætt við umdeilda ákvörðun.

Að öllu þessu virtu verða ekki þeir annmarkar taldir á hinni kærðu ákvörðun að ógildingu varði.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Kröfu kærenda, um ógildingu á ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogs frá 28. september 2004, að synja beiðni kærenda um breytingu á deiliskipulagi lóðarinnar að Lyngheiði 21-23, er hafnað.

 

 

___________________________
 Ásgeir Magnússon

 

 
_____________________________                  ____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                          Sesselja Jónsdóttir

 

des 22
Love0

56/2004 Rafstöðvarvegur

Með

Ár 2005, fimmtudaginn 9. júní, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mætt voru Ásgeir Magnússon héraðsdómari, formaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingar-verkfræðingur og Sesselja Jónsdóttir lögfræðingur, varamaður.

Fyrir var tekið mál nr. 56/2004, kæra eigenda fasteignarinnar að Rafstöðvarvegi 29, Reykjavík á ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur frá 6. september 2004 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi íbúðasvæðis við Rafstöðvarveg, þar sem heimiluð var viðbygging við austurgafl hússins að Rafstöðvarvegi 31.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 11. október 2004, er barst nefndinni hinn 15. sama mánaðar, kæra G og G, eigendur fasteignarinnar að Rafstöðvarvegi 29, Reykjavík þá ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur frá 6. september 2004 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi íbúðarsvæðis við Rafstöðvarveg er heimilaði viðbyggingu með kjallara við austurgafl parhússins að Rafstöðvarvegi 31 með inndreginni verönd á þaki byggingarinnar.  Gerir kærandi þá kröfu að nefnd deiliskipulagsbreyting verði felld úr gildi.

Málavextir:  Hús kærenda stendur norðaustanvert við húsið að Rafstöðvarvegi 31 og eiga fasteignirnar sameiginleg lóðamörk.  Hinn 11. desember 1995 samþykkti skipulagsnefnd Reykjavíkur uppdrátt af íbúðarsvæði við Rafstöðvarveg þar sem lóðir voru m.a. afmarkaðar og skilmálar settir um íbúðarbyggðina.  Samkvæmt þeim uppdrætti með áorðnum breytingum var heimilað að reisa bílskúra á lóðum nefndra fasteigna.  Uppdráttur þessi og skilmálar voru staðfestir í borgarstjórn Reykjavíkur hinn 6. febrúar 1996. 

Á afgreiðslufundi skipulagsfulltrúa 4. júní 2004 var tekin fyrir fyrirspurn eigenda fasteignarinnar að Rafstöðvarvegi 31 um hvort leyft yrði að byggja viðbyggingu og bílskúr á lóð þeirra samkvæmt framlögðum uppdrætti sem meðeigendur greindrar fasteignar höfðu samþykkt fyrir sitt leyti.  Var erindið afgreitt með svofelldri bókun:  „Ekki gerð athugasemd við erindið. Umsækjandi láti vinna breytingu á deiliskipulagi sem síðan verður grenndarkynnt.”

Hinn 6. september 2004 samþykkti skipulags- og byggingarnefnd Reykjavíkur breytingu á gildandi skipulagi svæðisins að undangenginni grenndarkynningu skv. 2. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 með eftirfarandi bókun:  „Kynnt tillaga samþykkt, með vísan til 4. gr. samþykktar fyrir skipulags- og byggingarnefnd, með þeirri breytingu að dregið verði úr stærð glugga til austurs á aðalhæð viðbyggingar og svalir á þaki verði inndregnar til austur sem nemur 1,5 metra til að takmarka innsýn á lóð nr. 29 við Rafstöðvarveg sbr. umsögn skipulagsfulltrúa.”

Fól skipulagsbreytingin í sér að heimilað var að reisa einnar hæðar viðbyggingu með kjallara, 38 fermetra að grunnfleti, við austurgafl hússins að Rafstöðvarvegi 31 með inndreginni verönd á þaki viðbyggingarinnar.  Heimilaði skipulagið að umrædd viðbygging stæði tvo metra frá lóðarmörkum kærenda.  Við grenndarkynningu tillögunnar komu fram mótmæli frá kærendum við fyrirhugaða viðbyggingu og var framkomnum athugasemdum þeirra svarað af hálfu Reykjavíkurborgar.  Var gildistaka skipulagsbreytingarinnar auglýst í B-deild Stjórnartíðinda hinn 30. september 2004 að undangenginni umsögn Skipulagsstofnunar þar sem ekki var gerð athugasemd við birtingu auglýsingar um gildistöku skipulagsbreytingarinnar.  Skutu kærendur umræddri skipulagsákvörðun til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir.

Hinn 15. febrúar 2005 samþykkti byggingarfulltrúinn í Reykjavík byggingarleyfi fyrir greindri viðbyggingu og bílskúr á grundvelli umrædds skipulags og staðfesti borgarstjórn Reykjavíkur leyfið hinn 1. mars 2005.  Annar kærenda í máli þessu kærði veitingu leyfisins til úrskurðarnefndarinnar hinn 20. apríl sl. og krafðist þess að heimilaðar framkvæmdir yrðu stöðvaðar þar til efnisúrlausn lægi fyrir í málinu.  Úrskurðarnefndin kvað upp bráðabirgðaúrskurð um stöðvunarkröfuna hinn 4. maí sl. þar sem henni var hafnað.

Málsrök kærenda:  Kærendur benda á að heimilaðar framkvæmdir samkvæmt hinni kærðu skipulagsbreytingu gangi óhæfilega á grenndarrétt þeirra með útsýnisskerðingu og skertum nýtingarmöguleikum á lóð sem muni rýra verðgildi fasteignar þeirra.

Heimiluð viðbygging færi austurhlið hússins að Rafstöðvarvegi 31 fjóra metra nær lóð kærenda en nú er og aðeins yrðu tveir metrar frá viðbyggingunni að mörkum umræddra lóða.  Fjarlægð milli húsa á lóðunum færi úr 11,5 í 7,5 metra.

Kærendur hafi fyrirhugað að nýta suðvestur hluta lóðar sinnar, sem umdeild viðbygging snúi að, undir heitan pott en ljóst megi vera að tilvist viðbyggingarinnar svo nærri lóðamörkum takmarki notagildi pottsins fyrir kærendur en vænta megi að samtal sem þar ætti sér stað bærist auðveldlega yfir í viðbygginguna.  Verði byggingin reist til viðbótar fyrirhuguðum bílskúr myndist nánast samfelldur steinveggur frá vegi að suðurmörkum lóðar kærenda.

Umræddar framkvæmdir muni samkvæmt framansögðu valda kærendum bæði fjárhagslegu og tilfinningalegu tjóni sem leiða eigi til þess að umdeild skipulagsbreyting nái ekki fram að ganga.

Benda kærendur loks á að kannað verði hvort útlit hússins að Rafstöðvarvegi 31 sé friðað.

Málsrök Reykjavíkurborgar:  Af hálfu borgaryfirvalda er þess krafist að hin kærða ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar frá 6. september 2004 verði staðfest.

Reykjavíkurborg geti ekki tekið undir málsástæður kærenda varðandi áhrif hinna samþykktu viðbyggingarheimildar sem snúist eingöngu um grenndaráhrif hennar.  Með tilkomu viðbyggingarinnar verði minnsta fjarlægð milli umræddra húsa 7,5 metrar í stað 11,5 metra áður, en hafa verði í huga að húsin standi ekki andspænis hvort öðru.  Leyfð fjarlægð á milli húsa sé ekki í ósamræmi við byggðamynstur svæðisins eða almenna nýtingu lóða.

Ekki verði séð að hagsmunir kærenda af því að koma fyrir heitum potti í framtíðinni á suðvestanverðri lóð þeirra séu meiri en hagsmunir lóðarhafa að Rafstöðvarvegi 31 af því að fá að byggja við hús sitt.  Geti slíkt hagsmunamat því ekki hróflað við gildi umdeildrar skipulagsbreytingar og ekki verði séð að umdeild viðbygging setji nýtingu lóðar kærenda skorður er nokkru nemi.  Bent sé á að upphaflegri skipulagstillögu hafi verið breytt með tilliti til athugasemda kærenda.  Lóðarhöfum hafi verið gert skylt að draga svalir á þaki viðbyggingarinnar inn til austurs um 1,5 metra í því skyni að takmarka innsýn á lóð kærenda auk þess sem stærð glugga á gafli sé takmörkuð við 70×200 sentimetra og hann útfærður á þann veg að innsýn verði ekki bein inn á lóð kærenda.

Tekið skuli fram að mikið útsýni sé frá húsum við Rafstöðvarveg og nefnd viðbygging hefði óverulega útsýnisskerðingu í för með sér eða sem næmi 3–10º frá húsi nr. 29 við Rafstöðvarveg.  Að auki séu lóðirnar vaxnar háum trjám sem þegar skerði útsýni töluvert og muni gróðurinn og fyrirhugaður bílskúr hylja viðbygginguna að mestu séð frá lóð kærenda.

Samkvæmt framangreindndu sé ljóst að samþykkt breyting muni hafa lítil sem engin grenndaráhrif og takmarki ekki nýtingarmöguleika lóðarinnar nr. 29.  Jafnframt megi taka fram að þrátt fyrir að komist væri að þeirri niðurstöðu að breyting á skipulagi hefði í för með sér bótaskylt tjón leiði það eitt og sér ekki til ógildingar en eftir atvikum gæti komið til greiðslu bóta ef tjón yrði sannað samkvæmt 33. gr. skipulags- og byggingarlaga.

Heimilaðar framkvæmdir hafi ekki meiri grenndaráhrif á lóð kærenda en að jafnaði megi búast við þegar gerðar séu breytingar á húsum í þéttbýli, en í skipulags- og byggingarlögum sé gert ráð fyrir að sveitarstjórnir hafi afmarkaðar heimildir til þess að breyta skipulagsáætlunum sbr. t.d. 25. og 26. gr. þeirra laga.  Benda megi á að samþykkt hafi verið viðbygging við hús númer 33 við Rafstöðvarveg árið 1999 og sé sú viðbygging töluvert stærri en sú sem hér sé vélað um.

Andmæli eigenda Rafstöðvarvegar 31:  Eigendur fasteignarinnar að Rafstöðvarvegi 31 hafa komið á framfæri við úrskurðarnefndina sjónarmiðum sínum og gögnum í tilefni af kærumáli þessu og taka þeir undir sjónarmið Reykjavíkurborgar í málinu.  Benda þeir sérstaklega á að ítrekað hafi verið reynt að hafa samráð við kærendur vegna fyrirhugaðra framkvæmda sem skipulagsbreytingin taki til og komið hafi verið til móts við sjónarmið kærenda, svo sem fram komi í umsögn Reykjavíkurborgar.  Telja lóðarhafar að umdeild viðbygging muni í raun minnka innsýn frá húsi þeirra inn á suðvesturlóð kærenda þar sem fjórir gluggar á austurgafli húss þeirra muni hverfa með viðbyggingunni en á henni verði aðeins einn gluggi með engri innsýn inn á lóð kærenda og hafi verönd á þaki byggingarinnar verið færð um 1,5 metra frá þakbrún.  Auk þess verði bílskúr með flötu þaki í stað mænisþaks, sem eldra skipulag gerði ráð fyrir, sem dragi verulega úr útsýnisskerðingu kærenda og minnki skuggavarp.  Svæði það sem undir bygginguna fari hafi verið nýtt af eigendum sem útivistarsvæði og megi með hliðsjón af framansögðu færa fram rök fyrir því að framkvæmdin muni í raun draga úr grenndaráhrifum gagnvart kærendum frá því sem nú er.  Sé því mótmælt að umdeild skipulagsbreyting raski hagsmunum kærenda svo nokkru nemi.

Vettvangsskoðun:  Nefndarmenn og starfsmenn úrskurðarnefndarinnar kynntu sér staðhætti á vettvangi hinn 31. maí sl.  Viðstaddir skoðunina vou fulltrúar Reykjavíkurborgar, annar kærenda og eigendur fasteignarinnar að Rafstöðvarvegi 31.

Niðurstaða:  Fullnaðarákvörðun skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur um hina kærðu deiliskipulagsbreytingu er í samræmi við 4. gr. samþykktar fyrir nefndina frá 21. mars 2002, sbr. breytingu á þeirri samþykkt frá 22. júlí 2003, en samþykktin er sett á grundvelli samþykktar um stjórn Reykjavíkurborgar og fundarsköp borgarstjórnar nr. 638/2001 með síðari breytingum, sem telja verður að eigi stoð í 2. mgr. 44 gr. sveitarstjórnarlaga nr. 45/1998, svo sem henni var breytt með 1. gr. l. nr. 74/2003.

Með hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu, er tekur eingöngu til lóðarinnar að Rafstöðvarvegi 31, er heimiluð einnar hæðar viðbygging með kjallara, sem verður í tveggja metra fjarlægð frá lóðarmörkum kærenda í vestur.  Á þaki viðbyggingarinnar er gert ráð fyrir verönd í eins og hálfs metra fjarlægð frá þakbrún er snýr að lóð kærenda.  Er viðbyggingin 38 fermetrar að grunnfleti (4,5×9,5 m) en með heimiluðum kjallara má heildarflatarmál hennar vera 65,5 fermetrar. 

Umdeild viðbygging er ekki stór að grunnflatarmáli og stendur hún lægra en núverandi austurgafl hússins að Rafstöðvarvegi 31 þar sem háreist rishæð rís frá fyrstu hæð hússins.  Við skipulagsgerðina voru þær breytingar gerðar að fyrirhuguð verönd á þaki viðbyggingarinnar var færð um 1,5 metra frá þakbrún er snýr að lóð kærenda þannig að veröndin er 3,5 metra frá lóðamörkum umræddra húsa.  Þá er í skipulaginu kveðið á um að sá eini gluggi sem heimilaður er á gafli viðbyggingarinnar verði þannig úr garði gerður að ekki verði bein innsýn frá honum inn á lóð kærenda.  Við skipulagsbreytinguna eykst nýtingarhlutfall lóðarinnar að Rafstöðvarvegi 31 úr rúmlega 0,37 í um 0,42.  Hús kærenda og húsið að Rafstöðvarvegi 31 standa ekki andspænis hvort öðru og á lóðunum er hávaxinn trjágróður og eru fasteignirnar inn á víðáttumiklu útivistarsvæði Elliðaárdals.

Samkvæmt 75. gr. byggingarreglugerðar nr. 441/1998 skal lágmarksfjarlægð húss frá lóðarmörkum vera þrír metrar en reglugerðin heimilar í gr. 75.4 að vikið sé frá þeim fjarlægðarmörkum í skipulagi svo sem gert var með hinni umdeildu skipulagsbreytingu þar sem fjarlægð heimilaðrar viðbyggingar frá lóðamörkum er tveir metrar.  Rétt er að taka fram að húsið að Rafstöðvarvegi 31 er ekki friðað samkvæmt húsafriðunarlögum nr. 104/2001 og ekki liggur fyrir að ákvörðun um friðun hússins hafi verið tekin með heimild í þeim lögum.

Með hliðsjón af því sem rakið hefur verið varðandi staðhætti, umfang viðbyggingar þeirrar sem umdeild skipulagsbreyting heimilar og skilyrði þau um hönnun sem getið er í skipulaginu, verður ekki fallist á að heimiluð bygging raski svo hagsmunum kærenda að leiða eigi til ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar.  Þar sem ekki liggja fyrir aðrir þeir annmarkar er raskað gætu gildi ákvörðunarinnar er ógildingarkröfu kærenda hafnað.

Úrskurður í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu ákvörðunar skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur frá 6. september 2004 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi íbúðarsvæðis við Rafstöðvarveg.

____________________________________
Ásgeir Magnússon

______________________________            _____________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                       Sesselja Jónsdóttir