Skip to main content
Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála
júl 05
Love0

51/2018 Eyrarvegur

Með

Árið 2019, fimmtudaginn 27. júní, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingar­verkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 51/2018, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Sveitarfélagsins Árborgar frá 21. febrúar 2018 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi miðbæjarins á Selfossi að því er varðar lóðina Eyraveg 5.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 26. mars 2018, er barst nefndinni 27. s.m., kærir Knútsborg ehf. þá ákvörðun bæjarstjórnar Sveitarfélagsins Árborgar frá 21. febrúar 2018  að samþykkja breytingu á deiliskipulagi miðbæjarins á Selfossi er varðar lóðina Eyraveg 5. Skilja verður kröfugerð kæranda svo að gerð sé krafa um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar að því er varðar fyrrgreinda lóð.

Kærandi fór jafnframt fram á stöðvun framkvæmda til bráðbirgða skv. heimild í 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála. Þeirri kröfu var hafnað með úrskurði nefndarinnar uppkveðnum 18. apríl 2018.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Sveitarfélaginu Árborg 18. apríl 2018.

Málavextir: Tillaga að breytingu á deiliskipulagi miðbæjarins á Selfossi var auglýst frá 18. júlí 2017 með athugasemdarfresti til 29. ágúst s.á. Athugasemdir bárust á auglýsingartíma tillögunnar, m.a. frá kæranda. Á fundi skipulags- og byggingarnefndar Árborgar 16. febrúar 2018 var tekin afstaða til framkominna athugasemda. Á fundi bæjarstjórnar 21. s.m. var skipulagstillagan samþykkt og hún send Skipulagsstofnun til yfirferðar skv. 1. mgr. 42. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Skipulagsstofnun fór yfir framlögð gögn og gerði m.a. athugasemdir við að á lóðum við Eyraveg væru byggingar sem mætti fjarlægja. Þar mætti einnig byggja nýbyggingar en skýra þyrfti hvort heimildir fyrir nýbyggingum væru að einhverju leyti háðar því að núverandi byggingar vikju. Þörf væri á því að setja kvöð um aðkomu að baklóðum Eyravegar 5 og 5a og þyrfti sveitarstjórn að bregðast við endurtekinni athugasemd kæranda um stærð leigulóðar hans við Kirkjuveg. Þá þyrfti að lagfæra skýringarmynd þannig að hún sýndi raunveruleg mörk lóðanna nr. 3, 5 og 5a við Eyraveg.

Skipulags- og byggingarnefnd og bæjarstjórn tóku athugasemdirnar til umræðu 22. ágúst 2018. Hvað varðaði athugasemdir Skipulagsstofnunar um heimildir fyrir nýbyggingum á lóðum við Eyraveg vísuðu bæjaryfirvöld til kafla 4.2. í greinargerð deiliskipulagstillögunnar, þar sem fram kom að heimilt væri að endurbyggja þar tilgreind hús við Eyraveg að hluta eða öllu leyti innan byggingarlínu. Við breytingar og endurbætur á húsunum og/eða endurbyggingu þeirra skyldi upphafleg gerð þeirra virt, s.s. byggingarstíll og hlutföll. Á deiliskipulagsuppdrátt hefði verið bætt við örvum sem táknuðu kvöð um aðkomu að Eyravegi 5 og 5a og þá hefði verið tiltekið í kafla 2.3. í greinargerð skipulagstillögunnar að stærð leigulóðar kæranda við Kirkjuveg væri sett fram með fyrirvara um rétt leigutaka. Ekki hefði hins vegar verið unnt að fallast á ósk lóðarhafa um stækkun byggingarreits þar sem yfirbragð byggðar réði nýtingarhlutfalli í skipulagi en ekki stærð lóða. Hvað varðaði athugasemd Skipulagsstofnunar um lóðamörk á skýringaruppdrætti var vísað til þess að í greinargerð skipulagsins kæmi fram að lóðamörk væru sýnd á skipulagsuppdrætti og stærðir lóða skráðar. Upplýsingarnar væru til viðmiðunar en nánar væri gerð grein fyrir lóðamörkum, málsetningu lóða og stærðum þeirra á mæliblaði. Þar sem um misræmi væri að ræða gilti mæliblað.

Bæjarstjórn tilkynnti Skipulagsstofnun 23. ágúst 2018 að brugðist hefði verið við athugasemdum hennar. Tók skipulagsbreytingin gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda 27. ágúst s.á.

Málsrök kæranda: Kærandi byggir á því að athugasemdum hans við hina kærðu deiliskipulags­­breytingu hafi ekki verið svarað með fullnægjandi hætti. Hins vegar hafi verið haft samráð við aðra lóðarhafa á svæðinu. Þá hafi fulltrúi Sigtúns þróunarfélags ehf., sem eigi hagsmuna að gæta í málinu, setið fund skipulagsnefndar Árborgar þegar umfjöllun og atkvæðagreiðsla um deiliskipulagið hafi farið fram, en slíkt hafi ekki verið við hæfi.

Stærð lóðar kæranda á deiliskipulagi sé sýnd minni en samkvæmt kauptilboði sem sveitarfélagið hafi gert í lóðina árið 2006. Kærandi bendir jafnframt á „að hlutfall byggingarreita við Eyraveg 5 sé umtalsvert minni en á lóðunum í kring eða innan við ¼ af sameiginlegri stærð eignar- og leigulóðar“ kæranda. Þá sé ekki gert ráð fyrir byggingu á lóðinni, en það hafi hins vegar verið gert samkvæmt deiliskipulagi frá 2014. Engar tölulegar upplýsingar liggi fyrir um hve stór hluti lóðarinnar sé skilgreindur sem byggingarreitur en samkvæmt upplýsingum í greinargerð deiliskipulagsins megi áætla að einungis ¼ lóðarinnar sé skilgreindur sem slíkur. Stærsti hluti lóðarinnar virðist skilgreindur sem grænt svæði, sem rýri mjög verðmæti eignarinnar. Engin rök séu fyrir því að stærsti hluti lóðarinnar sé skilgreindur sem grænt svæði sem óheimilt sé að byggja á og án samráðs við eigendur.

Kærandi hafi gert í júní 1983 samning til 50 ára um leigu á 853 m² reit á suðurhluta lóðarinnar Kirkjuvegar 9. Í leigusamningnum sé gert ráð fyrir auknu aðgengi að eignarlóðinni Eyravegi 5. Hins vegar sé í deiliskipulaginu gert ráð fyrir að Sigtún þróunarfélag geti byggt sunnanmegin við mörk leigulóðarinnar, sem komi í veg fyrir aðgengi að lóðinni og rýri verðmæti eignar- og leigulóðar kæranda. Jafnframt komi fram í greinargerð deiliskipulagsins að nýtingarhlutfall lóðarinnar Eyravegar 5 sé 1,5, sem sé talsvert minna en lóðanna í kring. Að lokum áskilji kærandi sér rétt til að krefja Sveitarfélagið Árborg um skaðabætur í samræmi við 51. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 ef nauðsyn krefji.

Málsrök Sveitarfélagsins Árborgar: Af hálfu sveitarfélagsins er gerð krafa um að kærunni verði vísað frá nefndinni þar sem hún uppfylli ekki skilyrði 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála. Kröfugerðin sé mjög óljós og ekki sé hægt að henda reiður á hvaða kröfur séu gerðar fyrir nefndinni sem tækar séu til meðferðar. Því sé farið fram á að nefndin vísi kærunni frá í heild sinni.

Að öðru leyti sé þess krafist að öllum kröfum kæranda verði hafnað. Komið hafi verið til móts við athugasemdir hans eins og frekast hafi verið unnt með breytingum á deiliskipulagstillögunni áður en hún hafi hlotið samþykki. Hin kærða ákvörðun sveitarfélagsins um breytingu á deili­skipulagi fyrir miðbæ Selfoss hafi verið byggð á málefnalegum sjónarmiðum.

Eigendur hafi ekki upplýst með fullnægjandi hætti hvernig breytingar á deiliskipulagi rýri eignarrétt þeirra, en hafi slíkt átt sér stað leiði það til þess að kærandi eigi rétt til þess að fá tjón sitt bætt á grundvelli 51. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Það leiði hins vegar ekki til ógildingar skipulagsins enda hafi ákvörðun um breytingu skipulagsins verið í samræmi við áskilnað skipulagslaga. Hvað varði fullyrðingar í kæru um að aldrei hafi verið haft samráð við kæranda við gerð deiliskipulagstillögunnar sé rétt að taka fram að tillagan hafi verið auglýst fyrst sumarið 2016 þar sem fram hafi komið athugasemdir lögmanns kæranda sem kærandi hafi síðan vísað til á auglýsingartíma tillögunnar. Afstaða og athugasemdir kæranda hafi því legið fyrir við deiliskipulagsvinnuna auk þess sem fyrirhugaður framkvæmdaraðili hafi verið í sambandi við kæranda án þess að af hans hálfu hafi komið fram skýrar hugmyndir um framkvæmdir á lóðinni. Komið hafi verið til móts við kröfur kæranda eftir því sem frekast hafi þótt unnt enda hæð og annað umfang leyfilegra mannvirkja á lóðinni í samræmi við nærliggjandi lóðir. Fulltrúi Sigtúns þróunarfélags sem vísað sé til í kæru fari ekki með eignarhlut í félaginu, en um hafi verið að ræða höfund skipulagstillögunnar, sem hafi verið til meðferðar á fundi skipulags- og byggingarnefndar. Til þess að tryggja vandaða stjórnsýsluhætti og fullnægjandi rannsókn hafi tíðkast um langt skeið að boða aðila sem komi að viðkomandi verkefnum á fundi nefndarinnar. Umræddur fulltrúi hefði vikið af fundi áður en til atkvæðagreiðslu hafi komið.

Í kæru sé fullyrt að engar tölulegar upplýsingar liggi fyrir um hve stór hluti lóðarinnar sé skilgreindur sem byggingarreitur. Þessu sé mótmælt enda komi fram á skipulagsuppdrætti að lóðin sé 1.453 m² að stærð og að nýtingarhlutfall hennar sé 1,5. Á lóðinni sé heimilt að byggja hús upp á þrjár hæðir með risi auk kjallara. Byggingarreitur sé merktur með gulu í samræmi við skýringar á uppdrættinum, sem hafi þá þýðingu að kærandi skuli staðsetja fyrirhugaðar byggingar á lóðinni innan þess reits. Byggingarreiturinn sé í samræmi við byggingarreiti á nærliggjandi lóðum, þ.e. hvað varði stærð og lögun. Nýtingarhlutfallið sé misjafnt sökum þess að lóðirnar sjálfar séu ólíkar að stærð og lögun. Í aðalskipulagi sé gert ráð fyrir að nýtingar­hlutfallið á lóðinni, sem staðsett sé á miðsvæði, sé milli 1 og 2. Nýting lóðarinnar Eyravegar 5, þ.e. þeim hluta hennar sem fari ekki undir byggingarreit, hafi ekki breyst við deiliskipulagsbreytinguna, en um sé að ræða svokallað garðsvæði. Notkun lóðarinnar Kirkjuvegar 9 hafi heldur ekki breyst en kærandi hafi áfram umferðarrétt um þá lóð að baklóð Eyravegar 5.

Rétt sé að árétta að ekki standi til að hrófla við byggingum sem fyrir séu á lóðinni Eyravegi 5, þótt þær séu í hinu nýsamþykkta deiliskipulagi tilgreindar sem víkjandi. Jafnframt sé rétt að halda því til haga að verði fallist á kröfu kæranda um að nýsamþykkt deiliskipulagstillaga verði ógilt, hvað varði Eyraveg 5, þá verði réttarstaða kæranda sú að byggingarreiturinn á lóðinni minnki, enda rakni þá við eldra deiliskipulag sem hafi verið í gildi fyrir þá breytingu sem nú hafi verið gerð.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um lögmæti ákvörðunar bæjarstjórnar sveitarfélagsins Árborgar frá 21. febrúar 2018 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi miðbæjarins á Selfossi og gerir kærandi athugasemdir við málsmeðferð og efni ákvörðunarinnar hvað varðar lóð hans Eyraveg 5.

Samkvæmt 3. mgr. 3. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 er vald til að skipuleggja land innan marka sveitarfélags í höndum sveitarstjórna, sem annast og bera ábyrgð á gerð aðal- og deiliskipulags í sínu umdæmi, sbr. 29. og 38. gr. laganna. Í aðalskipulagi er sett fram stefna sveitarstjórnar um þróun sveitarfélagsins, m.a. varðandi landnotkun, sbr. 1. mgr. 28. gr. nefndra laga, og sætir ákvörðun um aðalskipulag ekki kæru til úrskurðarnefndarinnar, sbr. 52. gr. skipulagslaga. Við gerð deiliskipulags ber að byggja á stefnu aðalskipulags, sbr. 2. mgr. 37. gr skipulagslaga, og í 7. mgr. 12. gr. laganna er gerð krafa um að gildandi deiliskipulag rúmist innan heimilda aðalskipulags. Við beitingu skipulagsvalds ber enn fremur að fylgja markmiðum skipulagslaga sem tíunduð eru í 1. gr. þeirra. Sveitarstjórnir eru enn fremur bundnar af lögmætisreglu stjórnsýsluréttarins er felur m.a. í sér að með ákvörðun sé stefnt að lögmætum markmiðum. Að gættum þessum grundvallarreglum og markmiðum hafa sveitarstjórnir mat um það hvernig deiliskipulagi skuli háttað.

Samkvæmt Aðalskipulagi Árborgar 2010-2030 er lóðin Eyravegur 5 á svæði sem skilgreint er sem miðsvæði. Í aðalskipulaginu segir m.a. um miðsvæði að í miðbæ Selfoss séu nú blönduð svæði verslunar, þjónustu, stofnana og íbúða. Þá sé miðsvæðið í góðum tengslum við önnur verslunar- og athafnasvæði við Eyraveg svo og önnur helstu atvinnusvæði. Á miðsvæði sé reiknað með nýtingarhlutfalli á bilinu 1,0-2,0.

Samkvæmt uppdrætti umdeildrar skipulagsbreytingar er nýtingarhlutfall lóðarinnar nr. 5 við Eyraveg 1,5. Lóðin er 1.453 m² að stærð og heimilt er að byggja þar þriggja hæða hús með risi auk kjallara. Skipulagsuppdrátturinn ber með sér að byggingarreitur nefndrar lóðar sé í samræmi við stærð og lögun byggingarreita á nærliggjandi lóðum. Þótt fram komi í hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu að þær byggingar sem standi á lóðinni Eyravegi 5 megi víkja felst ekki  í því ákvörðun um skyldu lóðarhafa til niðurrifs mannvirkja á lóðinni. Í samhengi við skilmála hins breytta skipulags felur yfirlýsingin í sér heimild lóðarhafa til niðurrifs eldri mannvirkja þegar og ef til uppbyggingar kemur á lóðinni í samræmi við heimildir skipulagsins. Verður ekki talið að hin umdeilda deiliskipulagsbreyting gangi gegn stefnu aðalskipulags, sbr. 3. mgr. 37. gr. skipulagslaga, og er áskilnaði 7. mgr. 12. gr. laganna um innbyrðis samræmi gildandi skipulagsáætlana því fullnægt.

Eins og nánar greinir í málavaxtalýsingu var deiliskipulagsbreytingin auglýst til kynningar í samræmi við reglur skipulagslaga um almenna meðferð breytinga á deiliskipulagi skv. 1. mgr. 43. gr. laganna og átti kærandi kost á að koma á framfæri athugasemdum sínum vegna hennar, sem og hann gerði. Samþykkt tillaga ásamt samantekt um málsmeðferð, athugasemdir og svör við þeim var send Skipulagsstofnun til lögboðinnar afgreiðslu í samræmi við 1. mgr. 42. gr. skipulagslaga. Stofnunin gerði athugasemdir við deiliskipulagsbreytinguna, sem bæjarstjórn  brást við og tók afstöðu til. Ekki liggur fyrir að aðkoma fulltrúa Sigtúns þróunarfélags á fundi  skipulags- og byggingarnefndar hafi verið óeðlileg eða ekki við hæfi í ljósi þess að um var að ræða höfund þeirrar skipulagstillögu sem til umræðu var á þeim fundi. Fulltrúinn vék síðan af fundi nefndarinnar áður en atkvæðagreiðsla um tillöguna fór fram. Hafa verður og í huga að það er í verkahring sveitarstjórnar að samþykkja deiliskipulag og breytingar á því, sbr. 1. mgr. 38. gr. skipulagslaga. Deiliskipulagsbreytingin öðlaðist gildi með birtingu auglýsingar þar um í B-deild Stjórnartíðinda 28. ágúst 2018. Var málsmeðferð skipulagstillögunnar samkvæmt framansögðu lögum samkvæmt.

Í skipulagslögum er gert ráð fyrir að gildistaka skipulagsáætlana geti haft í för með sér röskun á einstökum fasteignarréttindum. Sé sýnt fram á að gildistaka skipulags valdi fasteignareiganda tjóni getur viðkomandi eftir atvikum leitað réttar síns og krafist skaðabóta í samræmi við 51. gr. laganna, en úrlausn um það álitaefni er ekki á valdsviði úrskurðarnefndarinnar. Þá verður ágreiningur um bein eða óbein eignarréttindi, svo sem um mörk lóða, ekki til lykta leiddur fyrir úrskurðarnefndinni heldur eftir atvikum fyrir dómstólum. Þá er rétt að taka fram að deiliskipulag getur ekki ráðstafað eignarréttindum manna nema að undangengnum samningi eða eftir atvikum eignarnámi, séu talin skilyrði til þess.

Að öllu framangreindu virtu er hin kærða deiliskipulagsbreyting ekki haldin þeim form- eða efnisannmörkum sem áhrif geta haft á gildi hennar. Verður kröfu um ógildingu hennar því hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda og umfangs mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu ákvörðunar bæjarstjórnar Sveitarfélagsins Árborgar frá 21. febrúar 2018 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi miðbæjarins á Selfossi, að því er varðar lóðina Eyraveg 5.

maí 13
Love0

87/2018 Þrastargata

Með

Árið 2019, fimmtudaginn 9. maí, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingar­verkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 87/2018, kæra á ákvörðun umhverfis- og skipulagsráðs Reykjavíkur frá 16. maí 2018 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Fálkagötureits vegna hússins að Þrastargötu 7b.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 14. júní 2018, er barst nefndinni sama dag, kærir eigandi húss að Þrastargötu 7, Reykjavík, þá ákvörðun umhverfis- og skipulagsráðs Reykjavíkur frá 16. maí 2018 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Fálkagötureits vegna hússins að Þrastargötu 7b. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg 7. júlí 2018.

Málavextir: Í gildi er deiliskipulag Fálkagötureits frá árinu 2008 sem tekur m.a. til lóðarinnar Fálkagötu 7b. Meðal markmiða skipulagsins samkvæmt greinargerð þess er að stuðla að hæfilegri uppbyggingu og endurnýjun á reitnum á forsendum þeirrar byggðar sem þar er fyrir. Þá segir í skilmálum um byggðamynstur að hafa beri í huga mælikvarða þeirrar byggðar sem fyrir sé á svæðinu. Samkvæmt grein 1.A í skilmálum deiliskipulagsins er heimilt að byggja kvisti á risþök á helmingi þakflatar og skal fjarlægð þeirra frá þakenda eigi vera minni en 1,0 m. Gæta skuli þess að kvistar fari húsum vel og falli vel að byggingarstíl þeirra.

Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúans í Reykjavík 29. ágúst 2017 var samþykkt umsókn um byggingarleyfi fyrir byggingu kvists á norðurhlið hússins að Þrastargötu 7b. Kærandi í máli þessu kærði þá ákvörðun til úrskurðarnefndarinnar, en eftir að kæra barst voru breytingar á leyfinu samþykktar í tvígang. Með úrskurði uppkveðnum 22. desember s.á., í kærumáli nr. 100/2017, var byggingarleyfið fellt úr gildi þar sem það var ekki talið vera í samræmi við skilmála gildandi deiliskipulags Fálkagötureits.

Á fundi skipulagsfulltrúa 23. febrúar 2018 var lögð fram tillaga umhverfis- og skipulagsráðs um breytingu á skilmálum deiliskipulags Fálkagötureits vegna lóðarinnar Þrastargötu 7b. Í breytingunni fólst að heimilt yrði að byggja kvist á norðurhlið hússins og mætti hann ekki vera stærri en sem næmi 70% af þakfleti þess Auk þess yrði heimilt að byggja á lóðinni 6 m2 viðbyggingu/sólskála við suðurhlið hússins. Samþykkt var að grenndarkynna tillöguna fyrir hagsmunaaðilum. Að lokinni grenndarkynningu vísaði skipulagsfulltrúi tillögunni til umsagnar verkefnisstjóra á fundi sínum 6. apríl s.á. Tillagan var svo samþykkt á fundi umhverfis- og skipulagsráðs 16. maí 2018 með vísan til umsagnar skipulagsfulltrúa frá sama degi. Tók skipulagsbreytingin gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda 25. s.m.

Málsrök kæranda: Kærandi vísar til þess að með úrskurði úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála í máli nr. 100/2017 hafi nefndin komist að þeirri niðurstöðu að kvistur á norðurhlið hússins að Þrastargötu 7b samræmdist ekki almennum skilmálum deiliskipulags Fálkagötureits. Kvistur hafi verið á húsinu sunnanverðu í samræmi við skilmála deili­skipulags, sbr. samþykktar teikningar frá 12. maí 2015. Framkvæmdir hafi hafist við gerð kvistsins á norðurhlið hússins um leið og byggingaráform hafi verið samþykkt. Á sama tíma hafi kvistur á suðurhlið þess verið hækkaður og breikkaður til samræmis við samþykktan kvist á norðurhliðinni án tilskilins leyfis. Því liggi fyrir að bæði kvistur á norðurhlið og suðurhlið hússins séu í andstöðu við gildandi deiliskipulag Fálkagötureits.

Kærandi sé eigandi Þrastargötu 7 sem standi gegnt norðurhlið hússins að Þrastargötu 7b. Hann hafi því verulegra grenndarhagsmuna að gæta í málinu. Stækkun á suðurkvisti hafi verið í ósamræmi við skilmála deiliskipulags Fálkagötureits þar sem hann nái yfir meira en helming þakflatar á húsinu að Þrastargötu 7b, líkt og kvistur á norðurhlið þess.

Hin kærða ákvörðun sé haldin verulegum annmörkum sem leiða eigi til ógildingar hennar. Í fyrsta lagi sé deiliskipulagsbreytingin í andstöðu við eðli og markmið deiliskipulagsins. Í greinargerð með deiliskipulagi Fálkagötureits sé byggðamynstur við Þrastargötu verndað. Með deiliskipulagi sé mörkuð heildarstefna fyrir tiltekinn reit eða svæði. Borgarar verði að geta treyst því að ekki sé ráðist í breytingar á skipulagi sem móti byggð á skipulagssvæðinu nema að veigamiklar ástæður eða skipulagsrök mæli með því. Uppbyggingarmöguleikar hafi verið færðir inni í deiliskipulag Fálkagötureits árið 2008 í kjölfar rannsóknar skipulagsyfirvalda til að varðveita sem best byggðamynstur. Við þá rannsókn hafi m.a. verið leitað til Borgarsögusafns við mat á heimiluðum breytingum á húsum á deiliskipulagssvæðinu. Ekki sé því tækt að breyta deiliskipulagi svæðisins svo oft sem raun beri vitni. Skipulagsbreytingar sem þessar hafi fordæmisgildi um nýtingu annarra lóða á svæðinu á grundvelli jafnræðissjónarmiða. Þar af leiðandi hafi þær víðtæk áhrif og breyti byggðamynstri og núverandi nýtingarhlutfalli skipulagssvæðisins ásamt ásýnd og hlutföllum húsa.

Hvorki séu til staðar veigamiklar ástæður eða skipulagsrök fyrir deiliskipulagsbreytingunni. Heimild til að stækka kvist sé réttlætt með vísan til þess að kvistur á suðurhlið hússins sé af sömu stærð. Ekki liggi fyrir leyfi fyrir stækkun kvists á suðurhlið hússins þannig að þau rök standist ekki. Ekki sé hægt að réttlæta framkvæmd með óleyfisframkvæmd. Þá komi fram að risið sé illnýtanlegt. Það sé tilvikið með mörg hús á skipulagssvæðinu. Til að breytingin standist skoðun þurfi að gera breytingu á almennum deiliskipulagsskilmálum svo öllum standi það jafnt til boða, sbr. 11. og 12. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993, sbr. til hliðsjónar úrskurð úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála nr. 19/2002.

Í öðru lagi hafi ekki verið heimilt að fara með deiliskipulagsbreytinguna samkvæmt 2. mgr. 43. gr. skipulagslaga nr. 123/2010, enda sé verið að víkja frá almennum skilmálum deiliskipulags, sem hafi fordæmisgildi fyrir aðra lóðarhluta sem tilheyri sameiginlegri lóð Þrastargötu 3-11 og Smyrilsvegar 29-31. Í þriðja lagi hafi verið óheimilt að breyta skilmálatöflu þannig að farið væri gegn almennum byggingarskilmálum deiliskipulags Fálkagötureits, sbr. grein 1.A í skilmálum skipulagsins. Með tilliti til úrskurða úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála hefði þurft að breyta hinum almennu skilmálum til þess að stækkunin á kvistum hússins gæti staðist.

Samkvæmt deiliskipulagsbreytingunni sé heimilað að byggja viðbyggingu/sólskála á lóðar­hlutanum að Þrastargötu 7b. Í almennum skilmálum deiliskipulags Fálkagötureits sé heimilt að byggja annars vegar litlar viðbyggingar og hins vegar litlar geymslur/sólstofur á baklóðum allt að 6 m2 þar sem aðstæður leyfi. Á lóðarhlutanum að Þrastargötu 7b hafi þegar verið byggð geymsla. Kærandi byggi því í fjórða lagi á því að ekki séu skilyrði fyrir hendi til þess að heimila viðbyggingu/sólskála við suðurhlið hússins.

Í fimmta lagi liggi ekki fyrir að Minjastofnun hafi fjallað um fyrirspurn eigenda Þrastargötu 7b um heimild til að byggja kvisti á húsið í þeirri stærð sem þeir hafi verið byggðir. Því skorti á að rannsóknarskyldu hafi verið framfylgt, sbr. 10. gr. stjórnsýslulaga. Í umsögn skipulagsfulltrúa komi fram að Minjastofnun hafi borist til umsagnar erindi um að reisa kvist á norðurhlið hússins að Þrastargötu 7b. Þær teikningar sem lagðar voru fyrir stofnunina hafi tekið mið af kvisti í samræmi við stærðarhlutföll almennra skilmála deiliskipulags Fálkagötureits. Því séu framangreindar upplýsingar í umsögn skipulagsfulltrúa rangar.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Af hálfu sveitarfélagsins er vísað til þess að með deili­skipulagsbreytingunni hafi verið gerðir sérskilmálar fyrir Þrastargötu 7b um að heimilt væri að byggja kvist á norðurhlið, sem yrði í samræmi við eldri kvist á suðurhlið hússins, en sá kvistur nái aðeins yfir helming þakflatar. Um sé að ræða minni háttar framkvæmd við kvist á litlu gömlu einbýlishúsi. Verið sé að viðhalda gömlu húsi með möguleika á smávægilegri stækkun, sem sé í samræmi við markmið deiliskipulagsins, þ.e. að vernda þá byggð sem sé þarna til staðar.

Samkvæmt 30. gr. laga um menningarminjar nr. 80/2012 sé eigendum húsa og mannvirkja sem byggð hafi verið 1925 eða fyrr skylt að leita álits hjá Minjastofnun Íslands ef þeir hyggðust breyta þeim, flytja þau eða rífa. Þrastargata 7b sé hluti af bráðabirgðaskúrbyggingum einstaklinga sem reistar hafi verið á árunum 1926-1929. Eigendur Þrastargötu 7b hafi sótt um leyfi hjá byggingarfulltrúa til að byggja kvist árið 2015 og hafi sömu teikningar verið lagðar til Minjastofnunar. Í áliti stofnunarinnar frá 24. mars 2015 segi: „Þar sem húsið Þrastargata 7b stendur á baklóð, þétt inn á milli annarra húsa, er breytingin vart sýnileg frá Þrastargötu og hefur lítil sem engin áhrif á heildaryfirbragð svæðisins. Hönnun viðbygginga tekur mið af stærð og formi hússins. Minjastofnun gerir ekki athugasemd við erindið.“

Það hafi verið mat skipulagsfulltrúa að ekki væri heillavænlegt að opna á útvíkkun almennra skilmála varðandi stækkun kvista á rishæðum. Byggðin við Þrastargötu sé „sprottin af smáum auðmjúkum skala og því ákaflega viðkvæm fyrir hverskyns breytingum.“ Embættið telji rétt að hver fyrirspurn sem lúti að stækkun kvista eða annarra viðbygginga umfram heimildir skuli skoðast sem undantekning frá almennum skilmálum. Húsið við Þrastargötu 7b sé mun minna en mörg hús á reitnum, eða 85,3 m2. Það segi sig sjálft að þegar rýmkuð sé heimild um nokkur prósent þá hafi það mun meiri áhrif á stærri hús en þau sem séu minni. Kvistur á norðurhluta hússins sé dreginn rúmlega 1,0 m frá þakenda og stækki í raun einungis um 36 cm frá núverandi heimild, þ.e. 18 cm til hvorrar hliðar, en það sé minni háttar breyting. Deiliskipulagsbreytingin hafi verið auglýst skv. 2. mgr. 43. gr. skipulagslaga nr. 123/2010, en ákvæðið heimili breytingu á deiliskipulagi með grenndarkynningu að vissum skilyrðum uppfylltum. Breytingin verði að teljast óveruleg, en við það mat skuli taka mið af því að hve miklu leyti tillagan víki frá notkun, nýtingarhlutfalli, útliti og formi viðkomandi svæðis.

Leitað hafi verið eftir umsögn Minjastofnunar þegar byggingarleyfisumsókn hafi verið send inn árið 2015 vegna kvista og sólskála, þ.e. sömu framkvæmd sem deiliskipulagsbreytingin lúti að. Sérstaklega sé tekið fram í umsögninni að umsóknin lúti að kvisti norðan megin hússins „sem sé sambærilegur að stærð og gerð og kvistur sem fyrir er á suðurhlið hússins“, enda sá kvistur löngu byggður. Bæði á skipulagsstigi og byggingarstigi hafi verið leitað álits Minjastofnunar og hafi verið tekið vel í þessar breytingar af hálfu stofnunarinnar.

Niðurstaða: Hin kærða breyting á deiliskipulagi Fálkagötureits felur í sér heimild til að byggja kvist á norðurhlið hússins að Þrastargötu 7b og má kvisturinn ekki vera stærri en sem nemur 70% af þakfleti hússins. Auk þess er heimilað að byggja 6 m2 viðbyggingu/sólskála við suðurhlið. Kærandi er eigandi húss að Þrastargötu 7 og byggir kröfu sína um ógildingu ákvörðunarinnar m.a. á því að breytingin sé í andstöðu við eðli, markmið og almenna skilmála deiliskipulags Fálkagötureits, að ekki hafi verið heimilt að fara með breytinguna eftir 2. mgr. 43. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 og að málsmeðferðin hafi verið andstæð rannsóknarreglu 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Samkvæmt 3. mgr. 3. gr. og 1. mgr. 38. gr. skipulagslaga annast sveitarstjórnir og bera ábyrgð á gerð deiliskipulags í sínu umdæmi. Í skipulagsvaldi sveitarstjórna felst m.a. heimild til breytinga á gildandi deiliskipulagi, eins og kveðið er á um í 43. gr. laganna, og eru skipulagsyfirvöld þar af leiðandi ekki bundin við skilmála eldra deiliskipulags við slíka breytingu.

Tillaga að hinni umdeildu breytingu var grenndarkynnt í samræmi við 2. mgr. 43. gr. skipulagslaga, en samkvæmt því ákvæði er heimilt að grenndarkynna óverulega breytingu á deiliskipulagi að ákveðnum skilyrðum uppfylltum. Skal við mat á því hvort breyting á deiliskipulagi teljist óveruleg taka mið af því að hve miklu leyti tillagan víkur frá notkun, nýtingarhlutfalli, útliti og formi viðkomandi svæðis. Sambærilegt ákvæði er að finna í gr. 5.8.2. í skipulagsreglugerð nr. 90/2013, en þar er jafnframt tilgreint að meta skuli hvort um fordæmisgefandi breytingu sé að ræða eða breytingu er varði almannahagsmuni.

Heimilaðar breytingar eru ekki til þess fallnar að breyta útliti og formi byggðar á viðkomandi svæði umfram það sem heimilað var samkvæmt skilmálum deiliskipulags Fálkagötureits fyrir umrædda breytingu. Deiliskipulagsbreytingin hefur ekki í för með sér breytingu á notkun hinnar sameiginlegu lóðar og nýtingarhlutfall hennar eykst lítillega. Samkvæmt framangreindu var heimilt að breyta deiliskipulaginu með grenndarkynningu í stað auglýsingar. Átti kærandi þess kost að koma á framfæri athugasemdum sínum vegna breytingarinnar, sem hann og gerði, og að lokinni grenndarkynningu var tekin afstaða til athugasemda hans og þeim svarað í umsögn skipulagsfulltrúa, dags. 16. maí 2018. Umhverfis- og skipulagsráð fjallaði um tillöguna á fundi sínum sama dag og samþykkti hana með vísan til a-liðar 1. gr. í viðauka 1.1 um fullnaðarafgreiðslur umhverfis- og skipulagsráðs án staðfestingar borgarráðs. Skipulagsyfirvöldum bar ekki skylda til að afla álits Minjastofnunar þrátt fyrir að fyrri umsögn stofnunarinnar hafi tekið mið af öðrum teikningum. Auglýsing um gildistöku tillögunnar var birt í B-deild Stjórnartíðinda 24. maí 2018. Var málsmeðferð tillögunnar því í samræmi við skipulagslög.

Hin kærða deiliskipulagsbreyting felur í sér heimild til að stækka húsið að Þrastargötu 7b úr 85,3 m2 í 121,4 m2 og verður stærð hússins sambærileg því sem gengur og gerist á sameiginlegu lóð Þrastargötu 3-11 og Smyrilsvegar 29-31. Af gögnum málsins verður ráðið að grenndaráhrif kvistsins með tilliti til skuggavarps og útsýnis verði óveruleg en að einhver innsýn verði frá kvistinum á fasteign kæranda, en þau grenndaráhrif teljast þó ekki umtalsverð.

Að öllu framangreindu virtu þykir hin kærða deiliskipulagsbreyting ekki haldin þeim form- eða efnisannmörkum sem leitt geti til ógildingar hennar.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda og umfangs mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu ákvörðunar umhverfis- og skipulagsráðs Reykjavíkur frá 16. maí 2018 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Fálkagötureits vegna hússins að Þrastargötu 7b.

maí 02
Love0

24 og 140/2018 Hlíðarendi

Með

Árið 2019, miðvikudaginn 17. apríl, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson varaformaður og Þorsteinn Þorsteinsson byggingar­verkfræðingur. Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor tók þátt í fundinum í gegnum fjarfundarbúnað.

Fyrir var tekið mál nr. 24/2018, kæra á ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 21. desember 2017 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Hlíðarenda vegna lóðar A (Hlíðarendi 2).

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 16. febrúar 2018, er barst nefndinni sama dag, kæra NH eignir ehf., lóðarhafi Hlíðarenda 28-34, og Dalhús ehf., lóðarhafi Hlíðarenda 1-7, þá ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 21. desember 2017 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Hlíðarenda vegna lóðar A, einnig nefnd Hlíðarendi 2. Gera kærendur þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 6. desember 2018, er barst nefndinni sama dag, kæra sömu aðilar þá ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 25. október 2018 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Hlíðarenda vegna lóðar A. Gera kærendur þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. Með hliðsjón af því að sömu aðilar standa að báðum kærumálunum og hinar kærðu ákvarðanir eru samofnar verður síðara kærumálið, sem er nr. 140/2018, sameinað máli þessu.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg 25. apríl 2018 og 18. mars 2019.

Málavextir: Hinn 23. júní 2004 tók gildi deiliskipulag Hlíðarenda en helsta viðfangsefni þess var að „festa starfsemi Knattspyrnufélagsins Vals í sessi með byggingum og íþróttavöllum ásamt því að gera tillögu að uppbyggingu atvinnu- og íbúðarhúsnæðis á svæðinu.“ Árið 2015 var gerð breyting á deiliskipulaginu sem tók mið af nýju Aðalskipulagi Reykjavíkur 2010-2030. Í greinargerð skipulagsins kom fram að lóð A væri atvinnuhúsalóð og í sérstökum skilmálum lóðarinnar var gert ráð fyrir allt að 12.500 m2 byggingu á fjórum hæðum. Á skipulagsuppdrætti var byggingin merkt 4-5 hæða og nýtingarhlutfall lóðarinnar 1,81. Með deiliskipulagsbreytingu 6. júlí 2016 var skilmálatafla Hlíðarenda uppfærð og kom þar fram að heimilað væri að reisa 1-5 hæða byggingu á lóð A.

Á fundi umhverfis- og skipulagsráðs Reykjavíkur 8. febrúar 2017 var samþykkt að auglýsa tillögu að breytingu á deiliskipulagi Hlíðarenda. Í tillögunni fólst m.a. breyting á byggingarreit lóðar A og aukning á byggingarmagni lóðarinnar um 5.000 m2. Nýtingarhlutfall hennar færi úr 1,81 í 2,54. Borgarstjórn samþykkti að auglýsa tillöguna til kynningar á fundi sínum 7. mars s.á. Tillagan var auglýst til kynningar frá 20. s.m. til 15. maí 2017 og bárust þrjár athugasemdir á kynningartíma hennar, m.a. frá kærendum. Deiliskipulagstillagan var lögð fram að nýju á fundi umhverfis- og skipulagsráðs 13. desember s.á. ásamt umsögn skipulagsfulltrúa um athugasemdir og var tillagan samþykkt með þeim breytingum sem lagðar voru til í umsögn hans. Á fundi borgarráðs 21. s.m. var afgreiðsla ráðsins samþykkt og tók skipulagsbreytingin gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda 19. janúar 2018. Kærendur skutu ákvörðuninni til úrskurðarnefndarinnar eins og að framan greinir.

Á fundi umhverfis- og skipulagsráðs 6. júní 2018 var samþykkt að auglýsa tillögu að breytingu á deiliskipulagi Hlíðarenda. Breytingin fól í sér að lóð A yrði blönduð íbúða- og atvinnuhúsalóð í stað hreinnar atvinnuhúsalóðar auk þess sem heimild yrði fyrir leikskólastarfsemi á lóðinni með leiksvæði í inngarði. Borgarráð samþykkti erindið á fundi sínum 28. s.m. Tillagan var auglýst til kynningar frá 6. júlí 2018 til 17. ágúst s.á. og bárust athugasemdir á kynningartíma tillögunnar frá kærendum. Á fundi umhverfis- og skipulagsráðs 10. október s.á. var deiliskipulagstillagan lögð fram að nýju ásamt umsögn skipulagsfulltrúa. Meirihluti ráðsins samþykkti tillöguna óbreytta og staðfesti borgarráð afgreiðsluna á fundi sínum 25. s.m. Tók skipulagsbreytingin gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda 14. febrúar 2019, en sem fyrr segir kærðu kærendur ákvörðunina til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála 6. desember 2018.

Málsrök kærenda: Kærendur byggja á því að þeir hafi verulegra hagsmuna að gæta af hinum kærðu deiliskipulagsbreytingum vegna nálægðar fasteigna þeirra við lóð A. Deiliskipulagsbreytingarnar séu haldnar verulegum annmörkum sem eigi að leiða til ógildingar þeirra.

Fyrri deiliskipulagsbreytingin sé í andstöðu við eðli og markmið deiliskipulags. Deiliskipulag sé skipulagsáætlun fyrir afmarkað svæði eða reit innan sveitarfélags og feli í sér að mörkuð sé stefna fyrir heildstæða einingu, sbr. 1. og 2. mgr. 37. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Heimilað sé í 43. gr. laganna að gera breytingar á gildandi deiliskipulagi. Sá réttur sé þó ekki takmarkalaus. Reykjavíkurborg hafi verið óheimilt að taka út einn byggingarreit deiliskipulags Hlíðarenda og heimila þar aukningu á nýtingarhlutfalli á reitnum úr 1,81 í 2,54, eða um 40%, enda hafi þegar verið mörkuð stefna fyrir hina heildstæðu einingu sem deiliskipulag Hlíðarenda taki til sem byggi ekki á því að nýtingarhlutfall geti verið jafn hátt og nú hafi verið heimilað.

Sérstakar takmarkanir séu á rétti til að gera slíkar breytingar á deiliskipulagi þegar skammt sé liðið frá þeim tíma sem deiliskipulag, sem marki stefnu fyrir hina heildstæðu einingu, hafi tekið gildi. Á árinu 2015 hafi verið gerð veruleg breyting á skipulagi Hlíðarenda í kjölfar þess að nýtt aðalskipulag Reykjavíkur hafi verið samþykkt. Þar hafi fullmótuð stefna fyrir svæðið verið samþykkt í meginatriðum með bindandi hætti. Í þessu samhengi megi vísa til úrskurðar úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála frá 24. janúar 2008 í máli nr. 67/2006 þar sem komist var að þeirri niðurstöðu að óheimilt hefði verið að útbúa deiliskipulag fyrir eina lóð án þess að jafnhliða væri unnið og samþykkt deiliskipulag fyrir svæði sem væri talið mynda „heildstæða einingu í skipulagslegu tilliti.“

Borgarar verði að geta treyst því að ekki sé ráðist í breytingar á skipulagi nema veigamiklar ástæður eða skipulagsrök mæli með því. Úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála hafi í úrskurðarframkvæmd sinni tekið sérstaklega fram að gjalda verði varhug við því, m.a. með tilliti til fordæmis, að ráðist sé í breytingar á nýlegu deiliskipulagi eftir óskum einstakra lóðarhafa, sbr. úrskurð nefndarinnar í máli nr. 88/2006 frá 2. september 2008. Ljóst sé að skipulagsrök mæli ekki með hinni umdeildu skipulagsbreytingu.

Aukning á nýtingarhlutfalli sem samþykkt var með deiliskipulagsbreytingunni frá árinu 2017 fari gegn c-lið 1. gr. skipulagslaga, enda umfram það sem má með sanngirni ætlast til að verði heimiluð á reitnum miðað við fyrirliggjandi deiliskipulag. Líta verði til þess að lóðin sé staðsett við hliðin á íþróttamannvirki sem dragi að sér fjölda fólks á hverjum degi og að á henni sé gert ráð fyrir hreinni atvinnustarfsemi. Svo mikil aukning á nýtingarhlutfalli geti ekki talist málefnaleg.

Deiliskipulagsbreytingin sé í andstöðu við almenna skilmála deiliskipulags Hlíðarenda frá 2004 með síðari breytingum, sbr. 4. mgr. 37. gr. skipulagslaga og gr. 5.1.2. í skipulagsreglugerð nr. 90/2013. Annars vegar komi fram í almennum skilmálum deiliskipulagsins að byggingarreitir á skipulagsuppdrætti rúmi stærri byggingar en hámarksbyggingarmagn einstakra lóða leyfi. Í tillögu að breytingu á deiliskipulaginu komi á hinn bóginn fram að heimilt sé að fullbyggja reit A. Hins vegar sé fjallað um húsagerðir í gr. 2.4 í greinargerð með deiliskipulagsbreytingunni. Þar sé gert ráð fyrir 3-5 hæða blandaðri byggð íbúðarhúsnæðis og atvinnuhúsnæðis og 3-4 hæða hreinu atvinnuhúsnæði. Þá sé ráðgert að á reit A standi einvörðungu hreint atvinnuhúsnæði. Það standist því ekki að breyta einvörðungu sérákvæðum í skilmálum vegna reitar A á þá leið að þar verði heimilað að byggja fimm hæðir.

Í deiliskipulagi Hlíðarenda frá 2004 með síðari breytingum sé skuggavarp rannsakað með tilliti til hæðar húsa og byggingarmagns á lóðinni. Engin rannsókn hafi farið fram á skuggavarpi vegna fyrirhugaðrar aukningar á byggingarmagni en verið sé að heimila hækkun hússins um heila hæð. Málsmeðferðin sé því í andstöðu við rannsóknarskyldu stjórnsýsluréttarins, sbr. 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Aukning á byggingarmagni á reit A sé réttlæt með vísan til þess að byggingarmagnið sé í samræmi við heimilað byggingarmagn á lóðum G og H. Þeir reitir séu hreinir atvinnuhúsareitir líkt og reitur A. Á lóð G sé heimilað að byggja 3-4 hæða atvinnuhúsnæði auk bílageymslu í kjallara. Gerð sé krafa um eitt bílastæði á hverja 100 m2. Á reit H sé jafnframt heimilað að byggja atvinnuhúsnæði á 3-4 hæðum auk bílageymslu í kjallara. Kærendur telja að ekki sé hægt að bera saman fyrrnefnda reiti. Reitir G og H séu á vesturenda skipulagssvæðisins og á útkanti þess. Ekkert sé byggt vestan megin við reitina eða á reitnum sunnan megin við reitina. Reitur A sé á hinn bóginn umkringdur íbúðahúsnæði og íþróttamannvirkjum sem dragi að sér mikla umferð og margt fólk. Á reitum G og H sé einvörðungu ráðgerð hefðbundin atvinnustarfsemi samkvæmt skilmálum deiliskipulagsins. Slík atvinnustarfsemi sé að jafnaði einvörðungu yfir daginn, ólíkt íbúðahóteli sem trufli fyrirsjáanlega nærliggjandi byggð á mun lengri tíma yfir sólarhringinn. Fram komi í tillögu að breytingu á deiliskipulaginu að gert sé ráð fyrir að byggja megi 4-5 hæðir á reitnum. Einvörðungu sé heimilt að byggja fimm hæða hús á reitum þar sem áformuð sé blönduð byggð með íbúðir á efri hæðum. Þá sé ekki heimilað að byggja fimm hæða hús á reitum G og H og því sé verulega ómálefnalegt að vísa einvörðungu til þeirra lóða til að réttlæta aukið nýtingarhlutfall á reit A.

Breyttur byggingarkroppur muni þekja lóðina á reit A á sama hátt og á lóðum G og H og opið bílastæði breytist í aflokaðan inngarð byggingar líkt og á reitum C, D, E, F G og H. Ekki verði séð af skipulagsuppdrætti hvar hinn svokallaði inngarður eigi að komast fyrir á reitnum. Þá sé ljóst að inngarður muni ekki nýtast á sama hátt og yfirborðsstæði. Nálægð byggingarinnar við íþróttamannvirki kalli á að til staðar sé yfirborðsstæði enda muni önnur lausn fela í sér verulega truflun fyrir nærliggjandi íbúðabyggð.

Í umsögn skipulagsfulltrúa komi fram að aðalmarkmið deiliskipulagsbreytingarinnar sé að loka reitnum með randbyggð, m.a. til að styrkja götumynd við knatthús, auka nýtingarhlutfall og skilgreina hvar heimilað sé að byggja að hluta til á 5. hæð byggingarinnar. Framangreind skýring geti ekki talist málefnalegur grundvöllur fyrir deiliskipulagsbreytingu. Ef ætlunin sé að loka reitnum með randbyggð til að styrkja götumynd við knatthús þurfi að gera slíkt hið sama varðandi lóð B, þar sem um ræði sömu landnotkun og staðsetningu gagnvart íþróttasvæðinu. Með því að heimila hækkun byggingarinnar og aukningu á nýtingarhlutfalli á lóð A sé verið að raska jafnræði lóðarhafa á svæðinu með þeim hætti að ógildingu varði. Þá komi ekkert í veg fyrir að rekstur hótels verði leyfður á reitnum þrátt fyrir mótmæli um það sem fram komi í umsögn skipulagsfulltrúa. Skilmálar séu hvergi nærri bindandi eða afgerandi að þessu leyti.

Grenndaráhrif fyrirhugaðrar nýbyggingar á reit A séu svo neikvæð að fella beri deiliskipulagsbreytinguna úr gildi. Á lóðum C og D sé heimiluð blanda af íbúðarhúsnæði og atvinnuhúsnæði, þ.e. atvinnuhúsnæði á 1. hæð og íbúðir á efri hæðum. Hækkun byggingarinnar á reit A í fimm hæðir muni hafa mikil áhrif á íbúðasvæðið. Bent sé á að á reitum G og H þar sem verði heimilað að reisa hrein atvinnuhúsnæði sé einvörðungu gert ráð fyrir að þau verði á þremur til fjórum hæðum enda íbúðarsvæði heimilað á lóð F sem liggi þar við hliðina á.

Að því er varði síðari deiliskipulagsbreytinguna vísi kærendur til þess að fyrri deiliskipulagsbreytingin, sem hafi aukið heimilað byggingarmagn úr 12.500 m2 í 17.500 m2, hafi verið réttlætt með vísan til þess að um hafi verið að ræða hreina atvinnuhúsalóð líkt og lóðir G og H. Með því að breyta landnotkun á lóð A úr hreinni atvinnuhúsalóð í blandaða íbúða- og atvinnuhúsalóð liggi fyrir að aukning byggingarmagns á lóð A hafi byggst á ómálefnalegum sjónarmiðum. Þá sé um óhóflega aukningu að ræða sem sé í andstöðu við 1. gr. skipulagslaga. Telja kærendur að sömu röksemdir fyrir því að fella eigi fyrri deiliskipulagsbreytinguna úr gildi eigi við um síðari deiliskipulagsbreytinguna.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Af hálfu borgaryfirvalda er vísað til þess varðandi fyrri deiliskipulagsbreytinguna að heimilt hafi verið að breyta deiliskipulagi fyrir einn reit í deiliskipulagi Hlíðarenda. Ekki sé um að ræða deiliskipulagsgerð fyrir eina lóð eins og kærendur virðast telja.

Samkvæmt skipulagslögum sé vald til að skipuleggja land innan marka sveitarfélags í höndum sveitarstjórna, sbr. 3. mgr. 3. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Í skipulagslögum sé ekki gefið til kynna að skipulagsvaldi sveitarfélaganna séu takmarkanir settar og sé skýrt á um það kveðið í 43. gr. að heimilt sé að breyta deiliskipulagi enda sé fylgt tilteknum formreglum um kynningu. Þó hafi það verið viðurkennt að íbúar skipulagssvæðis, sem byggt hafi hús sín eða keypt með gildandi skipulagsforsendur í huga, verði að geta treyst því að ekki verði gerðar breytingar á skipulaginu nema veigamiklar ástæður liggi þar að baki. Eigi þetta sjónarmið einna helst við þar sem um sé að ræða tiltölulega nýtt hverfi sem þegar sé fullbyggt. Ekki sé fallist á að svo sé ástatt um þá breytingu sem til umfjöllunar sé í málinu. Markmið deiliskipulagsbreytingarinnar sé að loka reitnum með randbyggð, styrkja götumynd við knatthús, auka nýtingarhlutfall og skilgreina hvar heimilt sé að byggja fimm hæðir að hluta til.

Það hljóti að teljast málefnalegt að heimila aukið byggingarmagn til samræmis við það sem gerist á lóðum G og H. Við skipulagningu lóðar A hafi verið litið til þess að hún sé hornlóð á gatnamótum Nauthólsvegar og Flugvallavegar og höfð hliðsjón af fyrirhuguðum byggingum hinum megin við sömu gatnamót. Byggingarreitur breytist í randbyggð og byggingarmagn aukist við þá breytingu.

Í deiliskipulagsbreytingunni séu engar breytingar á notkun lóðarinnar. Áfram verði um atvinnuhúsnæði að ræða með verslun eða þjónustu á 1. hæð að Snorrabrautarás auk heimildar fyrir íbúðahóteli sem ætlað sé námsmönnum, ekki síst erlendum skiptinemum, vegna nálægðar við háskólastofnanir. Skilmálar um blöndum atvinnuhúsnæðis og íbúðahótels fyrir námsmenn gildi fyrir lóðir A og B og séu þær því ekki sambærilegar og hreinar atvinnuhúsalóðir G og H.

Bílastæðakrafa sé óbreytt, þ.e. eitt bílastæði á hverja 100 m2 atvinnuhúsnæðis og 0,2 stæði á íbúð ef byggt verði íbúðahótel fyrir námsmenn. Ekki verði heimilaður rekstur hótels á lóðinni.

Ekki sé heldur fallist á að rannsókn málsins hafi verið ófullnægjandi en gerðir hafi verið skuggavarpsuppdrættir sem sýni að áhrif skugga gæti helst á morgnana á jafndægrum. Séu þau áhrif ekki meiri en gangi og gerist í þéttri byggð. Ekki sé ljóst hvað kærendur eigi við með að ekki verði séð hvar hinn svokallaði inngarður eigi að komast fyrir á reitnum, en hann sé sýndur og merktur á uppdrætti og sneiðingum. Þá verði ekki heldur séð hvernig ný aðkoma að stækkaðri bílageymslu um rampa eða götu á milli knatthússins og reitar A hafi neikvæð áhrif á aðrar lóðir Hlíðarendasvæðisins. Önnur aðkoma að stækkuðum bílakjallara gæti einmitt dregið úr umferð við fyrri skilgreinda aðkomu frá Snorrabrautarás á milli lóða A og B.

Rétt sé að lokaður inngarður bjóði ekki upp á aðgengi að bílastæðum á yfirborði. Bílakjallari undir knatthúsi sé hins vegar tvöfaldaður að stærð og megi vænta að hægt verði að nýta hann vegna viðburða í knatthúsi.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um lögmæti tveggja breytinga á deiliskipulagi Hlíðarenda vegna lóðar A er tóku gildi 19. janúar 2018 og 14. febrúar 2019. Felur fyrri breytingin m.a. í sér aukningu á byggingarmagni á byggingarreit lóðar A um 5.000 m2 sem hefur í för með sér breytingu á nýtingarhlutfalli lóðarinnar úr 1,81 í 2,54. Með síðari deiliskipulagsbreytingunni breyttist landnotkun lóðarinnar úr hreinni atvinnustarfsemi í blandaða byggð íbúða- og atvinnuhúsnæðis auk þess sem heimild var veitt fyrir leikskólastarfsemi. Að öðru leyti var deiliskipulag svæðisins óbreytt frá fyrri skipulagi. Með gildistöku síðari deiliskipulags­breytingarinnar var nýr skipulagsuppdráttur fyrir svæðið staðfestur og féll eldri deiliskipulags­uppdráttur þar með úr gildi. Kæra vegna fyrri deiliskipulagsbreytingarinnar barst úrskurðar­nefndinni innan kærufrests en því kærumáli var ólokið hjá nefndinni er deiliskipulaginu var breytt að nýju og samþykkt svo breytt. Verða málsástæður kærenda vegna fyrri deiliskipulags­breytingarinnar því teknar til efnislegrar skoðunar eftir því sem við á.

Samkvæmt 3. mgr. 3. gr. og 1. mgr. 38. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 annast sveitarstjórnir og bera ábyrgð á gerð deiliskipulags í sínu umdæmi. Í skipulagsvaldi sveitarstjórna felst m.a. heimild til breytinga á gildandi deiliskipulagi eins og kveðið er á um í 43. gr. laganna og eru skipulagsyfirvöld ekki bundin við skilmála eldra deiliskipulags við slíka breytingu, enda felur breyting á deiliskipulagi eðli máls samkvæmt í sér breytingu á eldra skipulagi. Þess ber að gæta að breytingin rúmist innan heimilda aðalskipulags, sbr. 7. mgr. 12. gr. laganna. Við beitingu skipulagsvalds ber að fylgja markmiðum skipulagslaga sem tíunduð eru í 1. gr. þeirra og eru sveitarstjórnir enn fremur bundnar af lögmætisreglu stjórnsýsluréttarins er felur m.a. í sér að með ákvörðun sé stefnt að lögmætum markmiðum. Að gættum þessum grundvallarreglum og markmiðum hafa sveitarstjórnir mat um það hvernig deiliskipulagi og breytingum á þeim skuli háttað.

Hinar kærðu deiliskipulagsbreytingar voru kynntar með almennri auglýsingu í samræmi við 1. mgr. 43. gr. skipulagslaga. Að loknum athugasemdafresti voru deiliskipulagstillögurnar afgreiddar í umhverfis- og skipulagsráði þar sem framkomnum athugasemdum var svarað í samræmi við 3. mgr. 41. gr. skipulagslaga og staðfestar af borgarráði. Tóku þær gildi með birtingu auglýsinga þar um í B-deild Stjórnartíðinda að lokinni lögboðinni yfirferð Skipulagsstofnunar. Á skýringaruppdrætti með fyrri deiliskipulagsbreytingunni er sýnt  skuggavarp vegna aukningar á byggingarmagni. Er því ekki fallist á með kærendum að málið hafi ekki verið rannsakað nægilega með tilliti til skuggavarps. Var þannig farið að lögum við málsmeðferð hinna kærðu skipulagsákvarðana.

Samkvæmt Aðalskipulagi Reykjavíkur 2010-2030, sem var í gildi þegar hinar kærðu ákvarðanir voru teknar, er lóð A á skipulagssvæðinu á skilgreindu þróunarsvæði þar sem gert er ráð fyrir blandaðri byggð. Fram kemur í aðalskipulaginu að þróunarsvæðið sé 11 ha að stærð og er ætlað undir íbúðir, skrifstofur auk verslunar og þjónustu. Áhersla sé á 3-5 hæða randbyggð og borgargötur. Í ágúst 2017 tók gildi breyting á aðalskipulaginu er fól í sér breytta stefnu um íbúðarbyggð á umræddu skipulagssvæði með fjölgun íbúða úr 500 í 650. Jafnframt er nú kveðið á um að vikmörk um fjölda íbúða geti verið á bilinu -10% til +20% og séu háð samþykki umhverfis- og skipulagsráðs. Í síðari deiliskipulagsbreytingunni kemur fram að leyfilegur fjöldi íbúða á skipulagssvæði Hlíðarenda sé 780 samkvæmt gildandi aðalskipulagi. Með samþykki umhverfis- og skipulagsráðs hinn 10. október 2018 fyrir umræddri deiliskipulagsbreytingu verður að líta svo á að ráðið hafi samþykkt að fullnýta leyfileg vikmörk aðalskipulags. Þá er ekki að sjá að aðrar breytingar hinna kærðu ákvarðana gangi gegn stefnu aðalskipulags um Hlíðarendasvæðið. Áskilnaði laga um innbyrðis samræmi skipulagsáætlana er að framangreindu virtu fullnægt, sbr. 7. mgr. 12. gr. skipulagslaga.

Með fyrri deiliskipulagsbreytingunni var byggingarmagn atvinnuhúsnæðis á lóð A aukið úr 12.500 m2 í 17.500 m2. Vísað var til þess að tillagan væri til samræmis við lóðir G og H, en þær lóðir eru atvinnuhúsalóðir samkvæmt skipulagi og að aukið byggingarmagn atvinnuhúsnæðis rúmist innan gildandi aðalskipulags. Jafnframt kom fram að húsbygging þeki alla lóðina, líkt og á við um lóðir G og H, og að breytingin muni styrkja götumynd. Með síðari deiliskipulagsbreytingunni var notkun lóðarinnar breytt úr hreinni atvinnuhúsalóð í blandaða íbúða- og atvinnuhúsalóð og fór byggingarmagn atvinnuhúsnæðis úr 17.500 m2 í 9.500 m2. Þótt notkun lóðar A hafi verið breytt með seinni skipulagsbreytingunni verður það ekki talið ómálefnalegt í sjálfu sér. Þá er fjölgun íbúða á Hlíðarendasvæðinu samræmi við stefnu fyrrnefndrar aðalskipulagsbreytingar frá því í ágúst 2017. Með hliðsjón af framangreindu verður talið að efnisleg og lögmæt markmið hafi búið að baki deiliskipulagsbreytingunum.

Líkt og rakið er í málavöxtum var þegar á árinu 2015 gert ráð fyrir 5 hæða byggingu á lóðinni. Fela hinar kærðu deiliskipulagsbreytingar því ekki í sér breytingu á fjölda hæða í húsinu á lóðinni líkt og haldið er fram í kæru. Þó er ljóst að einhver grenndaráhrif fylgja hinu aukna byggingarmagni, svo sem vegna aukinnar umferðar, en þau grenndaráhrif verða þó ekki talin svo veruleg að réttur kærenda sé fyrir borð borinn í skilningi c. liðar 1. gr. skipulagslaga.

Með vísan til alls þess sem að framan er rakið verður kröfu kærenda um ógildingu ákvörðunar borgarráðs frá 25. október 2018 um breytt deiliskipulag Hlíðarenda hafnað. Að þeirri niðurstöðu fenginni eiga kærendur ekki lengur hagsmuni af því að fá úrskurð um lögmæti hinnar eldri deiliskipulagsbreytingar þar sem hið breytta deiliskipulag héldi allt að einu gildi sínu. Af þeim sökum verður kröfu kærenda um ógildingu ákvörðunar borgarráðs frá 21. desember 2017 um breytingu deiliskipulags Hlíðarenda vísað frá úrskurðarnefndinni.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda og umfangs mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu um ógildingu ákvörðunar borgarráðs Reykjavíkur frá 25. október 2018 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Hlíðarenda vegna lóðar A.

Kröfu um ógildingu ákvörðunar borgarráðs Reykjavíkur frá 21. desember 2017 um að sam­þykkja breytingu á deiliskipulagi Hlíðarenda vegna lóðar A er vísað frá úrskurðarnefndinni.

apr 08
Love0

26/2018 Kársneshöfn

Með

Árið 2019, fimmtudaginn 4. apríl kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingar­verkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 26/2018, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogs frá 24. október 2017 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Kársneshafnar vegna Bakkabrautar 1-23, Nesvarar 1 og Vesturvarar 29, 31 og 33.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 21. febrúar 2018, er barst nefndinni sama dag, kærir Reginn Atvinnuhúsnæði ehf. þá ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogs frá 24. október 2017 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Kársneshafnar. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi hvað varði skilmála og kvaðir á lóðinni Vesturvör 29.

Gögn málsins bárust frá Kópavogsbæ 18. desember 2018.

Málavextir: Deiliskipulagssvæði Kársneshafnar er hluti af þróunarsvæði á vesturhluta Kársness samkvæmt gildandi aðalskipulagi Kópavogs. Hinn 25. október 2016 staðfesti bæjarstjórn afgreiðslu skipulagsnefndar um að kynna deiliskipulagslýsingu fyrir svæðið í samræmi við 40. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 fyrir íbúum sveitarfélagsins og öðrum hagsmunaaðilum á almennum fundi. Kynningarfundur var haldinn 29. nóvember 2016, m.a fyrir lóðarhafa og rekstraraðila á svæðinu og fyrir íbúa nærliggjandi byggða. Í kjölfar þess samþykkti skipulagsráð 7. febrúar 2017 að hefja mætti vinnu við gerð deiliskipulags á svæðinu, m.a. á skipulagssvæði því sem varðar hina kærðu ákvörðun.

Á fundi skipulagsráðs Kópavogs 15. maí 2017 var lögð fram tillaga skipulags- og byggingardeildar að breyttu deiliskipulagi Kársneshafnar vegna svæðis sem næði til Bakkabrautar 1 til 23, Nesvarar 1 og Vesturvarar 29 og 31. Í tillögunni fólst að koma fyrir 129 nýjum íbúðum á svæðinu, endurnýja hluta eldra athafnahúsnæðis og reisa nýtt hús fyrir verslun og þjónustu. Þá var gert ráð fyrir því að núverandi athafnahúsnæði við Bakkabraut 9 yrði rifið. Áætlað heildarbyggingarmagn svæðisins eftir breytingu yrði um 25.000 m2 þar af um 11.000 m2 undir verslun, þjónustu og athafnahúsnæði. Með tillögunni var lögð fram skipulagslýsing Kársnes-Þróunarsvæðis ásamt umhverfisskýrslu og minnisblaði frá verkfræði­stofunni Mannviti.

Skipulagsráð samþykkt með stoð í 1. mgr. 43. gr. skipulagslaga að kynna tillöguna og var sú afgreiðslu staðfest í bæjarstjórn 23. maí 2017. Tillagan var m.a. auglýst í Lögbirtingarblaðinu og Fréttablaðinu um miðjan júlí 2017 ásamt því að bréf var sent til umsagnaraðila og bréfi dreift til lóðarhafa við Bryggjuvör og Bakkabraut, en jafnframt til lóðarhafa Hafnarbrautar 25 og 27 og Vesturvarar 29-36. Frestur til að koma á framfæri athugasemdum var til og með 30. ágúst 2017. Allnokkrar athugasemdir bárust á kynningartíma, þ.á m. frá kæranda, og var þeim svarað í umsögn skipulags- og byggingardeildar, dags. 12. október 2017. Á fundi skipulagsráðs 16. s.m. var umsögn skipulags- og byggingardeildar vegna athugasemda sem bárust á kynningartíma lögð fram ásamt samþykktri framlagðri tillögu með áorðnum breytingum, dags. 16. október 2017, þar sem komið hafði verið til móts við hluta athugasemda, m.a. frá kæranda. Skipulagsráð samþykkti framlagða deiliskipulagstillögu svo breytta og umsögn skipulags- og byggingardeildar með svörum við framkomnum athugasemdum. Bæjarstjórn staðfesti afgreiðslu skipulagsráðs hinn 24. október 2017 og tók skipulagstillagan gildi með birtingu auglýsingar þar um í B-deild Stjórnartíðinda 22. janúar 2018.

Málsrök kæranda: Kærandi telur verulega annmarka vera á meðferð deili­skipulagsbreytingarinnar bæði hvað varði form og efni. Í 4. mgr. 40. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 komi fram að áður en tillaga að deiliskipulagi sé tekin til afgreiðslu í sveitarstjórn skuli tillagan, forsendur hennar og umhverfismat kynnt íbúum sveitarfélagsins og öðrum hagsmunaaðilum á almennum fundi eða á annan fullnægjandi hátt. Breytingartillagan hafi falið í sér verulegar breytingar á lóðamörkum, fyrirkomulagi bílastæða og setningu kvaðar um notkun og hagnýtingu eignar kæranda við Vesturvör 29. Því hefðu verið ríkar ástæður til að hafa samráð við lóðarhafa áður en tillagan væri samþykkt til auglýsingar. Endanleg breytingartillaga hafi ekki verið kynnt, líkt og gerð sé krafa um í 4. mgr. 40. gr. skipulagslaga, og hafi kæranda þar af leiðandi ekki verið gert kleift að gæta hagsmuna sinna. Í umsögn skipulags- og byggingardeildar, dags. 12. október 2017, vegna innkominna athugasemda við deiliskipulagsbreytinguna komi fram að lýsing hafi verið auglýst í samræmi við 3. mgr. 40. gr. skipulagslaga. Bent sé á að umrædd lýsing, Kársnes- Þróunarsvæðið, dags. 14. október 2016, hafi fjallað með almennum hætti um helstu markmið fyrir þróunarsvæðið í heild sem hið kærða deiliskipulag sé hluti af. Því hefði jafnframt átt að kynna tillögu að deiliskipulagi reitsins Kársneshöfn, Bakkabraut 1-23, Nesvör 1 og Vesturvör 29, 31 og 33 á vinnslustigi skv. 4. mgr. 40. gr. skipulagslaga.

Kærandi hafi gert athugasemdir í sex liðum við auglýsta deiliskipulagstillögu með bréfi, dags. 30. ágúst 2017. Í umsögn skipulags- og byggingardeildar, dags. 12. október s.á., hafi verið farið yfir athugasemdirnar og lagt til að fallið yrði frá minnkun lóðarinnar Vesturvarar 29 með makaskiptum á lóðum og að lóðamörkum milli Bakkabrautar 9-23 og Vesturvarar 29 yrði breytt á þann hátt að lóð Vesturvarar myndi stækka um 100 m2 og lóðamörk Bakkabrautar 9-23 færast. Þá hafi átt að breyta aðkomu og staðsetningu bílastæða á framangreindum lóðum og fjölga stæðum fyrir bíla í bílageymslu Bakkabrautar 9-23, sem myndi stækka að umfangi.

Deiliskipulagið sem auglýst hafi verið í B-deild Stjórnartíðinda og tekið gildi 22. janúar 2018 hafi ekki verið í samræmi við afgreiðslu bæjarstjórnar á skipulaginu þar sem settir hafi verið skilmálar um 1,8 m háan vegg á syðri lóðarmörkum Vesturvarar 29. Að mati kæranda feli þetta í sér alvarlegan annmarka á málsmeðferð, sem varði ógildingu, þar sem umræddir skilmálar hafi ekki fengið efnislega meðferð hjá skipulagsnefnd og bæjarstjórn samkvæmt skipulagslögum. Þá sé þessi málsmeðferð ekki í samræmi við 4. mgr. 41. gr. skipulagslaga þar sem fram komi að ákveði sveitarstjórn að breyta auglýstri tillögu í grundvallaratriðum skuli hin breytta tillaga auglýst á nýjan leik skv. 1. mgr. Viðbættir skilmálar um vegg á lóðamörkum breyti verulega nýtingarmöguleikum og verðmæti lóðarinnar við Vesturvör 29 og hafi því veruleg áhrif á hagsmuni kæranda. Núverandi aðkoma muni breytast og koma í veg fyrir nýtingu rampa og aðkomu stærri flutningabifreiða að vörumóttökudyrum, sem sé forsenda fyrir núverandi notkun Vesturvarar 29 og fyrirhugaðri notkun til næstu ára samkvæmt leigusamningi.

Að lokum gerir kærandi athugasemd við kvöð um göngu- og hjólastíg innan lóðar Vesturvarar 29 að norðanverðu á milli bílastæða og aðalinngangs byggingar. Slík kvöð sé bæði íþyngjandi fyrir lóðarhafa, skapi hættu fyrir gesti hússins sem þveri hjólreiðastíg, auk þess sem leiðin sé óheppileg fyrir hjólandi vegfarendur. Engin rök hafi verið færð fyrir þessari kvöð um legu stíganna við afgreiðslu deiliskipulagsins. Bendir kærandi á að á bæjarlandi norðan Vesturvarar sé nægilegt rými fyrir göngu- og hjólastíg og mun hentugra að beina hjólandi umferð þangað heldur en upp að aðalinngangi Vesturvarar 29. Þá hafi sveitarfélagið ekki heldur svarað efnislegum athugasemdum lóðarhafa varðandi þessa kvöð.

Málsrök Kópavogsbæjar: Sveitarfélagið bendir á að hin kærða deiliskipulagsbreyting sé í fullu samræmi við gildandi aðalskipulag. Í Aðalskipulagi Kópavogs 2012-2024 sé umrætt skipulagssvæði skilgreint sem þróunarsvæði (ÞR-1) Kársnes vesturhluti og hafnarsvæði. Samkvæmt aðalskipulaginu sé á svæðinu gert ráð fyrir þéttri og vistvænni byggð með blandaðri landnotkun athafnasvæðis og íbúðarsvæðis. Þá sé gert ráð fyrir því að hafskipahöfn á svæðinu verði aflögð og í stað hennar komi útivistarhöfn eða geðprýðishöfn, þar sem gert sé ráð fyrir íbúðum, verslunum og þjónustu.

Því sé hafnað að ekki hafi verið haft samráð við hagsmunaaðila við meðferð deiliskipulags­breytingarinnar. Leitað hafi verið eftir umsögnum frá umsagnaraðilum, breytingin verið auglýst og öllum þeim sem töldu sig eiga hagsmuna að gæta hafi verið gefinn kostur á að koma á framfæri athugasemdum. Að auki hafi meginforsendur deiliskipulagsbreytingarinnar legið fyrir í gildandi aðalskipulagi. Við meðferð málsins hafi sérstaklega verið tekið tillit til athugasemda kæranda og m.a. gerðar ívilnandi breytingar á tillögunni í samráði við hann og með hagsmuni hans að leiðarljósi.

Þær breytingar sem gerðar hafi verið eftir kynningu tillögunnar hafi verið smávægilegar og fyrst og fremst falist í breytingum á lóð nr. 29 við Vesturvör, sem líkt og áður hafi komið fram voru gerðar í samráði við kæranda. Því hafi ekki þurft að auglýsa deiliskipulagstillöguna að nýju að kynningartíma loknum í samræmi við 1. mgr. 32. gr. skipulagslaga. Í auglýstri tillögu hafi verið gert ráð fyrir breytingum á mörkum lóðarinnar Vesturvarar 29, en fallið hafi verið frá þeirri breytingu að beiðni kæranda og lóðin stækkuð um 112 m2 við suðvesturhorn hennar. Þá hafi breytingin einnig haft í för með sér smávægilegar breytingar á opnu svæði austanmegin við Vesturvör 29. Stoðveggur sem kærandi sé ósáttur við standi utan við lóðarmörk Vesturvarar 29 og sé nauðsynlegur vegna hæðarmunur milli aðliggjandi lóða. Líti Kópavogsbær því svo á að um hafi verið að ræða óverulegar breytingar á kynntri skipulagstillögu þar sem komið hafi verið til móts við hluta framkominna athugasemda.

Að lokum bendi sveitarfélagið á að bæjarstjórn Kópavogs fari með skipulagsvaldið innan marka sveitarfélagsins, sbr. 3. mgr. 3. gr. skipulagslaga, og hafi talsvert svigrúm við að þróa byggð og umhverfi. Lóðarhafar geti ekki gert ráð fyrir umráða- eða afnotarétti á öðru svæði en því sem sé innan marka þeirrar lóðar sem þeim hafi verið úthlutað og verði því að þola að gerðar séu breytingar á svæði sem ekki tilheyri þeirra lóð. Þetta eigi sérstaklega við á skilgreindum þróunarsvæðum. Athugasemdir kæranda virðist í megindráttum snúa að því að hin kærða deiliskipulagsbreyting muni hafa það í för með sér að leigjendur Vesturvarar 29 muni ekki geta nýtt sér svæði sem sé utan lóðar þeirra, líkt og þeir hafi gert hingað til.

Vettvangsskoðun: Úrskurðarnefndin kynnti sér aðstæður á vettvangi 19. febrúar 2019 að viðstöddum fulltrúum bæjaryfirvalda.

Niðurstaða: Með hinni kærðu ákvörðun samþykkti bæjarstjórn Kópavogs breytingu á deiliskipulagi Kársneshafnar vegna svæðis er nær til Bakkabrautar 1-23, Nesvarar 1 og Vesturvarar 29, 31 og 33.

Samkvæmt 3. mgr. 3. gr. og 1. mgr. 38. gr. skipulagslaga annast sveitarstjórnir og bera ábyrgð á gerð aðalskipulags og deiliskipulags í sínu umdæmi. Í skipulagsvaldi sveitarstjórna felst m.a. heimild til breytinga á gildandi deiliskipulagi, sbr. 43. gr. skipulagslaga, en þess ber þó að gæta að breytingin rúmist innan heimilda aðalskipulags, sbr. 7. mgr. 12. gr. áðurnefndra laga, og að stefnt sé að lögmætum markmiðum með breytingunni.

Að undangenginni kynningu á lýsingu fyrirhugaðrar deiliskipulagsbreytingar fyrir vesturhluta Kársness var tillaga að breytingunni kynnt með almennri auglýsingu í samræmi við 1. mgr. 43. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Auk þess var nágrönnum, m.a. kæranda, sent dreifibréf þar sem vakin var athygli á því að samþykkt hefði verið að auglýsa breytt deiliskipulag fyrir umrætt svæði og umsagnaraðilum tilkynnt um fyrirhugaða breytingu. Deiliskipulagstillagan var afgreidd og framkomnum athugasemdum svarað af skipulags- og byggingardeild og komið til móts við hluta þeirra, m.a. hluta af athugasemdum frá kæranda. Sú afgreiðsla var samþykkt af skipulagsráði 16. október 2017 og í bæjarstjórn Kópavogs 24. október s.á. Á árituðum uppdrætti dagsettum sama dag er gert ráð fyrir stoðvegg á lóðamörkum og verður því ekki annað séð en að á þeim tíma hafi verið gert ráð fyrir veggnum í deiliskipulagstillögunni. Deiliskipu­lagsbreytingin tók gildi með birtingu auglýsingar þar um í B-deild Stjórnartíðinda 22. janúar 2018.

Í 4. mgr. 40. gr. skipulagslaga er gerð krafa um að áður en tillaga að deiliskipulagi sé tekin til afgreiðslu í sveitarstjórn sé tillagan, forsendur hennar og umhverfismat kynnt íbúum sveitar­félagsins og öðrum hagsmunaaðilum á almennum fundi eða á annan fullnægjandi hátt. Sveitarstjórn er hins vegar heimilt að falla frá slíkri kynningu ef allar meginforsendur liggja fyrir í aðalskipulagi.

Hið kærða deiliskipulag er á skilgreindu þróunarsvæði, ÞR-1, samkvæmt gildandi aðal­skipulagi. Fram kemur í aðalskipulaginu að á þróunarsvæðum sé gert ráð fyrir því að hægt verði að endurskoða landnotkun og landnýtingu. Áætlun um þróunarsvæði geti falið í sér breytta notkun húsnæðis, stækkun þess eða byggingu nýs húsnæðis. Á umræddu þróunarsvæði er í aðalskipulaginu gert ráð fyrir þéttri og vistvænni byggð með blandaðri landnotkun þar sem gert sé ráð fyrir athafnasvæði og íbúðarsvæði. Þéttingu byggðar skuli ekki einungis náð með nýbyggingum heldur einnig með viðbyggingum og endurnýjun á húsnæði. Með endurnýtingu á núverandi húsnæði og blandaðri landnotkun er ætlunin að skapa fjölbreyttan og lifandi bæjarhluta. Af framangreindu verður að telja að allar meginforsendur skipulags­tillögunnar hafi legið fyrir í aðalskipulagi og því hafi sveitarfélaginu ekki verið skylt að kynna íbúum sveitarfélagsins og öðrum hagsmunaaðilum hana sérstaklega skv. 4. mgr. 40. gr. skipulagslaga.

Samkvæmt 4. mgr. 41. gr. skipulagslaga skal auglýsa deiliskipulagstillögu til kynningar að nýju í samræmi við 1. mgr. sama ákvæðis ef sveitarstjórn ákveður að breyta tillögunni í grundvallaratriðum. Verður að ætla að þau sjónarmið búi að baki ákvæðinu að íbúar og hagsmunaaðilar eigi þess kost að koma að athugasemdum við hina breyttu tillögu séu breytingarnar eða áhrif þeirra verulegar. Þær breytingar sem gerðar voru á auglýstri deiliskipulagstillögu eftir kynningu hennar fólust m.a. í því að fallið var frá því að breyta lóðamörkum og minnka lóð Vesturvarar 29, en það kallaði á breytta aðkomu að fyrirhuguðum íbúðum við Bakkabraut 17-19 og fjölgun bílastæða í kjallara Bakkabrautar 9-23. Þá var lóð Vesturvarar 29 stækkuð um 100 m2 til suðvesturs og gert ráð fyrir stoðvegg við lóðamörk Bakkabrautar 9-23 og Vesturvarar 29 vegna innkeyrslu í bílakjallara. Verða þessar breytingar ekki taldar fela í sér að hinni auglýstu skipulagstillögu hafi verið breytt í grundvallaratriðum frá kynningu hennar í skilningi 4. mgr. 41. gr. skipulagslaga.

Að öllu framangreindu virtu var málsmeðferð hinnar kærðu ákvörðunar lögum samkvæmt.

Kærandi hefur vísað til þess að fyrrgreindur stoðveggur við lóðarmörk Vesturvarar 29 þrengi aðkomu að fasteigninni og valdi röskun á hagsmunum hans. Til þess ber að líta að kærandi hefur ekki heimild til nýtingar lands sem er utan hans lóðar og kann að hafa verið nýtt áður til aðkeyrslu stórra bíla að fasteigninni. Umræddur stoðveggur er hluti mannvirkja á lóð Bakkabrautar 9-23 og verður ekki séð að hann raski hagsmunum kæranda með þeim hætti að áhrif hafi á gildi hinnar kærðu ákvörðunar.

Í 20. tölul. 2. gr. skipulagslaga kemur m.a. fram að skipulagskvaðir feli í sér kvaðir sem lagðar séu á einstakar lóðir eða landsvæði í deiliskipulagi. Samkvæmt hinu kærða deiliskipulagi er kvöð vegna hjóla- og göngustígs á norðurhluta lóðar Vesturvarar 29 sem kærandi hefur andmælt. Á það skal bent að deiliskipulag getur hvorki hróflað við né ráðstafað beinum eða óbeinum eignarréttindum nema að undangengnum samningi eða eftir atvikum eignarnámi, verði talin skilyrði til þess. Náist ekki samningar eða verði skilyrði eignarnáms ekki talin vera fyrir hendi getur það leitt til þess að skipulagskvöð í skipulagi verði ekki virk. Þá er þess að geta að í 1. mgr. 51. gr. skipulagslaga kemur fram að leiði skipulag eða breyting á skipulagi til þess að verðmæti fasteignar skerðist verulega, umfram það sem við eigi um sambærilegar eignir í næsta nágrenni, á sá sem getur sýnt fram á tjón af þeim sökum rétt á bótum frá viðkomandi sveitarfélagi.

Með vísan til alls þess sem að framan er rakið liggja ekki fyrir þeir annmarkar á hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu sem varðað geta ógildingu hennar. Verður því ógildingarkröfu kæranda hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda og umfangs mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu ákvörðunar bæjarstjórnar Kópavogs frá 24. október 2017 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Kársneshafnar vegna Bakkabrautar 1-23, Nesvarar 1 og Vesturvarar 29, 31 og 33.

apr 08
Love0

148 og 157/2017 Fylkisvegur

Með

Árið 2019, fimmtudaginn 28. mars, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ómar Stefánsson varaformaður og Þorsteinn Þorsteinsson byggingar­verkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 148/2017, kæra á ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 26. október 2017 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi íþróttasvæðis Fylkis að Fylkisvegi 6.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 12. desember 2017, er barst nefndinni 21. s.m., kæra eigendur, Brekkubæ 40, eigendur, Brekkubæ 38, eigendur, Brekkubæ 34, eigendur, Brekkubæ 32, eigendur, Brekkubæ 31, eigendur, Brekkubæ 33, eigendur, Brekkubæ 35, og eigendur, Brekkubæ 37, þá ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 26. október 2017 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi íþróttasvæðis Fylkis að Fylkisvegi 6.

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 21. desember 2017, er barst nefndinni 28. s.m., kæra eigendur, Deildarási 4, og eigendur, Deildarási 6, fyrrgreinda ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur með vísan til sömu raka og málsgagna sem fram koma í fyrrgreindri kæru. Þar sem kærumálin varða sömu ákvörðun og hagsmunir kærenda þykja ekki standa því í vegi verður greint kærumál, sem er nr. 157/2017, sameinað máli þessu. Gera kærendur þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg 28. febrúar 2018.

Málavextir: Á fundi umhverfis- og skipulagsráðs Reykjavíkur 1. febrúar 2017 var tekin fyrir tillaga að breytingu á deiliskipulagi íþróttasvæðis Fylkis að Fylkisvegi 6. Í breytingunni fólst m.a. að leggja gervigras á keppnisvöll og setja upp fjögur 24,4 m há ljósamöstur við hann. Samþykkti ráðið að auglýsa tillöguna skv. 1. mgr. 41. gr., sbr. 1. mgr. 43. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Jafnframt var samþykkt að fela skipulagsfulltrúa að upplýsa íbúa í nágrenninu sérstaklega um auglýsinguna. Afgreiðsla skipulagsráðs var samþykkt í borgarráði 9. febrúar 2017 og var tillagan auglýst frá 15. s.m. til og með 29. mars s.á. Bárust sjö athugasemdir á kynningartíma tillögunnar, m.a. frá kærendum.

Á fundi umhverfis- og skipulagsráðs 18. október 2017 voru nefndar athugasemdir lagðar fram ásamt greinargerð löggilts raflagnahönnuðar frá 28. ágúst s.á. og ódagsettum umgengnisreglum Fylkis á aðalleikvangi. Samþykkti ráðið tillöguna með þeim breytingum og skilyrðum sem fram komu í umsögn skipulagsfulltrúa, dags. 13. október 2017, þar sem lagt var til að reist yrði sérstök hljóðgirðing og að greinargerð löggilts raflagnahönnuðar og umgengnisreglur Fylkis yrðu hluti af skilmálum deiliskipulagsins. Var sú afgreiðsla samþykkt í borgarráði 26. s.m. og tók deiliskipulagsbreytingin gildi með birtingu auglýsingar þar um í B-deild Stjórnar­tíðinda 24. nóvember s.á.

Málsrök kærenda: Kærendur telja að málsmeðferð deiliskipulagstillögunnar hafi verið verulega ábótavant. Í gr. 5.2.1. í skipulagsreglugerð nr. 90/2013 segi að ef „tillaga að deiliskipulagi eða tillaga að breytingu á því tekur til svæðis sem liggur að lóðamörkum, landamörkum eða sveitarfélagamörkum skal haft samráð við eiganda þess lands, lóðarhafa eða viðkomandi sveitarfélag áður en tillagan er samþykkt til auglýsingar. Kostnaður sem hlýst af kynningu í aðliggjandi sveitarfélagi greiðist af því sveitarfélagi sem ber ábyrgð á tillögunni.“ Lóðirnar við Brekkubæ sem liggi að keppnisvelli Fylkis séu eignarlóðir. Í engu hafi verið gætt að þessari samráðsskyldu sem augljóslega sé ekki aðeins að formi til heldur eigi hún að hafa raunhæfa þýðingu fyrir hlutaðeigandi. Eitt og sér feli þetta í sér að auglýsing deiliskipulagstillögunnar hafi verið ólögmæt. Samráðið verði að eiga sér stað áður en slík tillaga sé lögð fram. Í svörum skipulagsfulltrúa frá 13. október 2017 segi að deiliskipulags­tillagan liggi ekki að lóðarmörkum athugasemdaraðila og því eigi gr. 5.2.1. ekki við. Lóðir kærenda, sem séu eignarlóðir, séu u.þ.b. 14 m frá húsvegg að þeim göngustíg sem liggi á milli lóðanna og íþróttavallarins. Samtals séu það u.þ.b. 6 m sem falli undir göngustíginn, þ.e. frá lóðarmörkum kærenda að íþróttavellinum. Það mæli gegn allri skynsemi að komast að þeirri niðurstöðu að deiliskipulagssvæðið liggi ekki að lóðarmörkum athugasemdaraðila. Með ákvæðinu sé beinlínis verið að gæta hagsmuna þeirra lóðareigenda sem liggi að því svæði sem deiliskipulagið snúist um. Það yrði beinlínis í andstöðu við gr. 5.2.1. ef túlkun ákvæðisins ætti að vera með því móti sem komi fram í svörum skipulagsfulltrúa.

Kynningargögn, uppdrættir og forsendur tillögunnar séu ófullnægjandi, byggi á röngum forsendum og standist hvorki skipulagslög né skipulagsreglugerð. Í fyrsta lagi hafi ekki verið getið um það í texta eða skilmálum tillögunnar að hún heimilaði lagningu gervigrass á keppnisvelli, en í því felist viðamikil breyting á mögulegri nýtingu vallarins. Engir fyrirvarar séu gerðir um hámarksnýtingu í tillögunni og deiliskipulagsbreytinginni muni því fylgja verulega aukin umferð og ónæði. Í öðru lagi sé ekki gert ráð fyrir fjölgun bílastæða þrátt fyrir breytingu á nýtingu mannvirkja. Þá séu þær forsendur sem lýst séu í skipulaginu fyrir þeirri ráðstöfun að fjölga ekki bílastæðum beinlínis rangar. Í þriðja lagi sé ekkert fjallað um áhrif lýsingar eða aukinnar nýtingar á nærliggjandi íbúðabyggð. Það sé í andstöðu við ýmis ákvæði gr. 5.3. í skipulagsreglugerð og geri íbúum í nágrenninu mjög erfitt um vik að vita hverju þeir eigi von á. Við samþykkt tillögunnar segi að Fylkir skuli eiga samráð við íbúa um fram­kvæmd og nýtingu vallarins. Fylkir hafi ekki séð sig knúinn til að ræða við íbúa að neinu leyti fram til þessa.

Fyrirhugaður veggur umhverfis Fylkisvöll sé ekki útfærður að nokkru leyti í deiliskipulags­tillögunni. Veggurinn muni hafa veruleg áhrif á nýtingu eigenda við Brekkubæ á lóðum sínum. Í samþykktri tillögu segi um þetta atriði: „Lagt er til að sett verði upp sérstök hljóðgirðing sem afmarkar keppnisvöll gagnvart görðum og húsum íbúa við Brekkubæ 29-39 og 32-44. Útlit, lengd og hæð girðingar skal unnin í góðu samstarfi Fylkis við íbúa. Auk þess er ekki heimilt að vera með auglýsingaskilti á umræddri hljóðgirðingu sem snýr að lóðum og húsum við Brekkubæ.“ Hér sé um algjörlega ófullnægjandi upplýsingar að ræða, en slíkt sé í andstöðu við gr. 5.3.2.1. í skipulagsreglugerð þar sem kveðið sé á um að í deiliskipulagi skuli tilgreina með nákvæmum hætti hvernig þær byggingar sem leyfðar séu skuli vera að hæð og útliti. Það varði eigendur við Brekkubæ verulega hvernig veggurinn komi til með að líta út, hver hæð hans verði, þykkt og útlit að öðru leyti. Á fundi sem íbúar hafi mætt til með fyrirsvarsmönnum Fylkis í kjölfar þess að tillagan hafi verið kynnt íbúum í upphafi hafi komið fram að fyrirhugað væri að umræddur veggur yrði 4 m á hæð. Það sé gert ráð fyrir því í skipulagreglugerð að allar byggingar séu tilgreindar með nákvæmum hætti í deiliskipulagi en það geti ekki staðist að það verði háð samkomulagi á milli einhverra hvernig byggingin eigi að líta út.

Gildandi deiliskipulag fyrir svæðið sé frá árinu 2010. Í deiliskipulagsákvörðunum fyrir svæðið hafi verið afmarkað til hvaða afnota hver af hinum þremur knattspyrnuvöllum sé. Þar hafi líka ávallt verið tekið fram hvaða völlur sé gervigrasvöllur. Aldrei hafi verið ýjað að því að við þessa velli skyldi koma flóðlýsing, að undanskildum gervigrasvelli sem standi við sundlaug. Í ljósi þess komi það mjög á óvart að nú skuli Fylkir, í samráði við Reykjavíkur­borg, gera ráð fyrir að breyta keppnisvelli sínum í gervigrasvöll með flóðlýsingu. Engar forsendur um nýtingu svæðisins og tilgang nýtingarinnar hafi breyst, hvorki frá 2007 né 2010. Það sé ólíðandi misbeiting á skipulagsvaldi og skortur á yfirsýn og fagleika að breyta skipulagi svo ört. Þessi framkvæmd gangi gegn tilgangi skipulagsáætlana og raski mjög réttaröryggi fasteignaeigenda á svæðinu. Það gangi ekki upp að framkvæmdaraðilum sé heimilt að dulbúa risastórar framkvæmdir og breytingar á nýtingu fasteigna með því að taka fjölda minni skrefa og breyta deiliskipulagi ítrekað með örfárra missera millibili. Í 1. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 segi að með þeim reglum sem þar komi fram sé tryggt réttaröryggi í meðferð skipulagsmála þannig að réttur einstaklinga og lögaðila verði ekki fyrir borð borinn þótt hagur heildarinnar sé hafður að leiðarljósi. Í greinargerð með ákvæðinu segi að með lögunum sé ætlunin að stuðla að skynsamlegri og hagkvæmri nýtingu svæðis þannig að íbúum sé skapað réttaröryggi um það hverju þeir geti átt von á í þéttbýli. Það sé í andstöðu við markmið laganna að samþykkt sé nýtt deiliskipulag í hvert sinn sem lóðarhafi vilji gera breytingar.

Hvorki af hálfu framkvæmdaraðila né borgarinnar hafi komið fram hvaða þörf fyrirhuguð flóðlýsing sé ætlað að mæta. Skipulag íþróttasvæðisins hljóti að sæta eðlilegum takmörkunum af réttmætum hagsmunum íbúa Brekkubæjar á að nýta hús og garða sína sem hefðu risið áður en uppbygging íþróttamannvirkjanna hófst. Þetta eigi einnig við um hagsmuni þeirra sem hafi keypt hús á svæðinu á síðustu árum. Ekkert í nánast nýjum skipulagsákvörðunum hafi bent til þess að sú tillaga sem nú liggi fyrir væri á döfinni. Ef tilgangurinn sé sá að breyta nýtingu íþróttasvæðisins þá hljóti það að þurfa að koma fram í skipulaginu eða forsendum þess, enda myndi slík breyting ekki hafa minni áhrif en tillaga um ljósamöstur. Ekkert slíkt hafi komið fram. Ekkert hafi staðið því í vegi hingað til að Fylkir keppi í efstu deild í knattspyrnu án flóðlýsingar. Það hljóti að vera lágmarkskrafa að það liggi fyrir röksemdir fyrir svo verulegum breytingum á deiliskipulagi.

Í samþykktri tillögu á deiliskipulagi komi fram að keppnisvelli skuli breytt og gerður að gervigrasvelli. Kærendur telji að ef breyta eigi nýtingu vallarins með svo verulegum hætti þá þarfnist slíkt mikillar umræðu og samráðs við íbúa í Brekkubæ um mótvægi við ónæði, hávaða, umferð, umferðaröryggi, bílastæði og sambærilega þætti. Ekkert mat á þessum þáttum hafi farið fram. Þá verði heldur ekki unað við það ósamræmi sem sé á milli skipulags­tillögunnar sjálfrar sem skilgreini umræddan völl sem keppnisvöll annars vegar og yfirlýsinga Fylkis í fjölmiðlum um aukna nýtingu vallarins hins vegar. Þær yfirlýsingar auk hugmynda um flóðlýsingu bendi til að ætlun félagsins sé að stórauka nýtingu vallarins. Slíkt sé í andstöðu við skipulagstillöguna sem tali um keppnisvöll, fyrri skipulagsákvarðanir og rétt­mæta hagsmuni íbúa í nágrenni vallarins.

Jafnvel þótt Fylkir gæti sýnt fram á einhverja hagsmuni af umræddum breytingum þá séu hagsmunir íbúa í Brekkubæ þeim yfirsterkari. Samkvæmt tillögunni verði sett upp flóðlýsing við lóðamörk kærenda. Um sé að ræða tvö 24,4 m há ljósamöstur sem verði um 6-7 m frá lóðamörkum og um 20-25 m frá stofu- og svefnherbergisgluggum. Möstrin muni gnæfa yfir raðhúsalengjurnar tvær og lýsa beint niður í garða við húsin. Hæð mastranna sé svipuð og fjarlægð þeirra frá húsalengjunum. Þá verði tvö 24,4 m há ljósamöstur einnig sett upp við suðurenda keppnisvallarins en ljós frá þeim muni lýsa beint í átt að raðhúsalengjunum. Skerðing sem af þessu hljótist sé langt um fram það sem íbúar í íbúðahverfi í þéttbýli geti með nokkru móti búist við eða þurft að sættast á, jafnvel þótt þeir búi í nágrenni íþróttamannvirkis. Engar kvaðir séu settar í skipulagstillöguna um nýtingu ljósanna og ekkert í fyrirliggjandi skipulagsáætlunum eða skýringaruppdráttum útskýri hver ljósmengunin verði, hvert hún muni berast eða hver verði áhrif hennar á raðhúsalengjurnar. Slíkt sé óásættanlegt. Skýringarmyndir sem kærendur hafi sjálfir útbúið útskýri alvarleika málsins.

Áhyggjur kærenda lúti ekki einvörðungu að flóðlýsingu heldur einnig að aukinni nýtingu keppnisvallarins. Mikilvægt sé að setja takmörk á nýtingu keppnisvallarins en það hafi ekki verið gert við samþykkt tillögunnar, heldur hafi verið sett inn sú breyting að Fylkir skuli eiga í góðu samstarfi við íbúa um umgengni og reglur um nýtingu vallarins. Reykjavíkurborg komi sér undan því að afgreiða málið með eðlilegu móti og í staðinn varpi ábyrgðinni yfir á Fylki. Slík afgreiðsla geti ekki staðist ákvæði skipulagslaga og reglugerða.

Þegar leikin sé knattspyrna á keppnisvelli Fylkis fylgi því hætta af boltaspyrnum sem berist inn í garða við enda vallarins. Þar séu iðulega börn að leik sem ekki séu að fylgjast með viðkomandi knattspyrnuleik. Það sé hætta fólgin í því fyrir börn og fullorðna að fá sér að óvörum bolta í höfuðið. Þessi áhætta sé ásættanleg þegar jafn fáir leikir og æfingar fari fram á vellinum eins og hafi verið. Við aukna nýtingu vallarins muni þessi áhætta aukast að sama skapi.

Skipulagstillagan geri ráð fyrir breytingu á keppnisvellinum sem gefi möguleika á verulega aukinni nýtingu hans. Ef viðburðum, æfingum, mótum eða sambærilegu fjölgi þá muni það hafa í för með sér verulega aukningu á bílaumferð. Reynslan sýni að svæðið ráði engan veginn við þá bílaumferð sem slíkum viðburðum fylgi. Það væri óforsvaranlegt, ekki síst út frá öryggissjónarmiðum, að auka umferð án tilheyrandi framkvæmda til mótvægis. Nauðsynlegt hefði verið að taka á heildaráhrifum sem geti orðið af svo veigamikilli breytingu á nýtingu svæðisins að öllu leyti.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Af hálfu borgaryfirvalda er bent á að breyting á auglýstri tillögu fyrir Fylkissvæðið hafi verið auglýst á grundvelli 1. mgr. 41. gr., sbr. 1. mgr. 43. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Ásamt því að vera auglýst samkvæmt skipulagslögum hafi verið sent bréf til hagsmunaaðila í hverfinu sem sé umfram lagaskyldu. Deiliskipulagstillagan lúti ekki að svæði er liggi að lóðarmörkum athugasemdaraðila og því eigi samráðsskylda skv. skipulagsreglugerð ekki við. Vakin sé þó athygli á að tillagan geri ráð fyrir samráði við íbúa varðandi ýmsa þætti. Málsmeðferð skipulagsbreytingarinnar hafi því verið í fullu samræmi við ákvæði skipulagslaga.

Ekki sé talin þörf á að breyta deiliskipulagi sérstaklega ef breyta eigi yfirborði á íþróttasvæði úr venjulegi grasi í gervigras, enda einungis um yfirborðsfrágang að ræða sem ekki sé byggingarleyfisskyldur. Hvað varði „vegginn“ sem um ræði í kæru þá sé um að ræða hljóðgirðingu sem sett hafi verið í deiliskipulag að mætti reisa í samráði við íbúa. Litið sé svo á að samþykki þeirra sé forsenda fyrir girðingunni. Ekkert liggi fyrir um að Fylkir geti einhliða ákveðið hæð eða gerð hennar.

Stjórn Fylkis hafi samþykkt umgengisreglur um notkun á keppnisvelli Fylkis og ákveðin sérákvæði hafi verið sett inn í skilmála deiliskipulagsins, sbr. uppfærðan skipulagsuppdrátt frá 13. október 2017. Í þeim skilmálum komi fram að Fylkir skuli eftir fremsta megni haga skipulagi þannig að ónæði verði lágmarkað eftir kl. 20:00 alla daga. Æfinga- og keppnislýsing í yngri flokkum verði að hámarki 200 lúx en keppnislýsing 300 lúx hjá meistaraflokki félagsins, auk þess sem miðað sé við fulla lýsingu 500 lúx að hámarki þrisvar á ári og þá eingöngu tengt sjónvarpsleikjum og landsleikjum. Eingöngu sé um að ræða notkun flóð­lýsingar frá 15. ágúst til 1. apríl þar sem flóðlýsing verði ekki notuð að sumri til. Enn fremur skuli Fylkir eiga í góðu samstarfi við útfærslur á girðingum, framkvæmdum tengdum flóðlýsingu og umgengisreglum við nágranna svæðisins þannig að allir geti vel við unað, enda eigi framkvæmdirnar ekki að hafa neikvæð grenndaráhrif í för með sér.

Lýsing á vellinum sé í samræmi við greinargerð ráðgjafa sem jafnframt sé hluti af gögnum deiliskipulags og skuli miðað við þá ráðgjöf við útfærslu lýsingar. Helstu forsendur í henni séu þær að grenndaráhrif vegna lýsingar séu talin óveruleg eða engin skv. þeim útreikningum á lýsingu sem liggi fyrir. Um sé að ræða LED flóðlýsingu sem veiti góða afskermingu og sé auðvelt að stýra, auk þess sem minni sjónmengun sé af þeim heldur en hefðbundinni flóðlýsingu. Ekki komi beint fram á skipulagsuppdrætti eða kynningargögnum þörf Fylkis fyrir flóðlýsingu og bætta nýtingu á svæðinu, en hagsmunir félagsins séu þeir að efla starf þess og bæta aðstöðuna í heild til framtíðar þar sem núverandi æfingasvæði anni ekki þörfum félagsins. Iðkendum sé að fjölga og þ.a.l. fjölgi æfingum á svæðinu. Jafnframt standi til að hætta alfarið æfingum á svæðinu við Hraunbæ-Bæjarháls og muni allar æfingar og keppni í fótbolta fara fram innan Fylkissvæðisins. Auðveldi það allt skipulag og utanumhald að hafa alla aðstöðuna á einu svæði.

Heimildir fyrir flóðlýsingu á svæðinu komi fram í aðalskipulagi, en séu nánar útfærðar í deiliskipulagi. Í Aðalskipulagi Reykjavíkur 2010-2030 segi: „ÍÞ. Íþróttasvæði Fylkis. Íþróttasvæði. Gert er ráð fyrir áframhaldandi uppbyggingu og þróun svæðisins til íþrótta- og kappleikja. Íþróttasvæði innan þéttbýlis sem þjóna einu hverfi eða borgarhluta eru merkt með ÍÞ á uppdrætti en eru einnig skilgreind sem opin svæði (OP), sem almennt útivistarsvæði innan þéttbýlis. Á íþróttasvæðum er gert ráð fyrir allri þeirri starfsemi sem tengist íþróttum og íþróttaiðkun þar sem m.a. er gert ráð fyrir aðstöðu og skipulagðri starfsemi íþróttafélaganna í borginni. Íþróttasvæði þjóna einum eða fleiri borgarhlutum. Sundlaugar flokkast almennt undir íþróttastarfsemi en eru einnig heimilar á opnum svæðum (OP). Á íþróttasvæðum má gera ráð fyrir öllum mannvirkjum sem tengjast starfsemi viðkomandi svæðis s.s. flóðlýsingu, gervigrasvöllum, stúkubyggingum og íþróttahöllum, sundlaugum, sundhöllum og líkams­ræktarstöðvum, samkomusölum, félagsaðstöðu o.s.frv. Gera má ráð fyrir veitingaaðstöðu og íþróttavöruverslun á íþróttasvæðum.“

Ekki sé talið að flóðlýsing og lagning gervigrass muni auka bílastæðaþörf og/eða umferð. Umferð muni dreifast betur yfir daginn og fram á kvöld en um sé að ræða að mestu hverfis­tengda starfsemi sem gera megi ráð fyrir að öllu jöfnu sé sótt og nýtt af íbúum í hverfinu og þá sérstaklega börnum og unglingum sem komi gangandi eða hjólandi. Eins og á flestum íþróttasvæðum þegar mót eða stærri viðburðir fari fram þá verði bílastæðaþörf leyst með samnýtingu bílastæða í hverfinu, s.s. við skóla, kirkju og/eða við verslunar- og þjónustukjarna við Rofabæ. Ekki sé heldur fallist á að með breytingunni sé aukin hætta á slysum vegna knattiðkunar.

Niðurstaða: Samkvæmt 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er kærufrestur til úrskurðarnefndarinnar einn mánuður frá því að kæranda varð kunnugt eða mátti vera kunnugt um ákvörðun þá sem kæra lýtur að. Sé um að ræða ákvörðun sem sætir opinberri birtingu telst kærufrestur frá birtingu ákvörðunar. Í 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 er fjallað um áhrif þess ef kæra berst að liðnum kærufresti. Ber þá samkvæmt 1. mgr. ákvæðisins að vísa kæru frá nema afsakanlegt verði talið að kæran hafi ekki borist fyrr eða veigamiklar ástæður mæli með því að kæran verði tekin til efnismeðferðar. Hin kærða ákvörðun var birt í B-deild Stjórnartíðinda 24. nóvember 2017. Mátti kærendum vera kunnugt um hina kærðu deiliskipulagsákvörðun frá opinberri birtingu hennar. Kæra frá íbúum Deildaráss 4 og 6 barst úrskurðarnefndinni 28. desember s.á. eða eftir að kærufresti lauk. Verður kæru þeirra því vísað frá úrskurðarnefndinni, enda verður ekki talið að undantekningarákvæði 28. gr. stjórnsýslulaga eigi við í máli þessu eins og atvikum er háttað. Kæra íbúa við Brekkubæ barst úrskurðarnefndinni hins vegar innan lögmælts kærufrests og verður hún tekin til efnislegrar meðferðar.

Hin kærða deiliskipulagsbreyting tekur til íþróttasvæðis Fylkis að Fylkisvegi 6 og felur m.a. í sér að gert er ráð fyrir gervigrasi á keppnisvelli og að reist verði fjögur 24,4 m há ljósamöstur við hann. Standa hús kærenda við Brekkubæ í um 30 m fjarlægð frá umræddum keppnisvelli.

Samkvæmt 3. mgr. 5.2.1. gr. í skipulagsreglugerð nr. 90/2013 skal haft samráð við lóðarhafa ef tillaga að breytingu á deiliskipulagi tekur til svæðis sem liggur að lóðamörkum þeirra áður en tillagan er auglýst til kynningar. Það ákvæði á samkvæmt orðanna hljóðan ekki við í tilfelli kærenda, enda liggur göngu- og hjólreiðastígur á milli hins deiliskipulagða svæðis og lóða þeirra. Bar Reykjavíkurborg því ekki skylda til að hafa sérstakt samráð við kærendur skv. nefndu ákvæði áður en tillagan var samþykkt til auglýsingar. Deiliskipulagstillagan var kynnt með almennri auglýsingu í samræmi við 1. mgr. 41. gr., sbr. 1. mgr. 43. gr. skipulagslaga nr. 123/2010, og fyrir liggur að kærendur komu að athugasemdum sínum við tillöguna á kynningartíma hennar. Afstaða var tekin til framkominna athugasemda í samræmi við 3. mgr. 41. gr. skipulagslaga og var tillagan afgreidd í skipulagsnefnd að kynningu lokinni ásamt svörum við athugasemdum er borist höfðu. Sveitarstjórn staðfesti afgreiðslu nefndarinnar og tók deiliskipulagsbreytingin gildi með birtingu auglýsingar þar um í B-deild Stjórnartíðinda að lokinni lögboðinni yfirferð Skipulagsstofnunar. Var málsmeðferð hinnar kærðu skipulags­ákvörðunar því lögum samkvæmt.

Við beitingu skipulagsvalds ber þess að gæta að breytingar á deiliskipulagi rúmist innan heimilda aðalskipulags, sbr. 7. mgr. 12. gr. skipulagslaga, og að stefnt sé að lögmætum markmiðum með breytingunni. Samkvæmt Aðalskipulagi Reykjavíkur 2010-2030 er lóðin að Fylkisvegi 6 á skilgreindu íþróttasvæði. Um íþróttasvæði Fylkis segir í aðalskipulaginu að gert sé ráð fyrir áframhaldandi uppbyggingu og þróun svæðisins til íþrótta- og kappleikja. Í kaflanum Landnotkun – skilgreiningar í bindandi hluta aðalskipulagsins er kveðið á um að á íþróttasvæðum megi gera ráð fyrir öllum mannvirkjum sem tengist starfsemi viðkomandi svæðis, s.s. flóðlýsingu og gervigrasvöllum. Í hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu kemur fram að meðal forsendna uppbyggingar á svæðinu séu óskir um betri almenna aðstöðu fyrir félagsstarf og fjölbreyttari aðstöðu til íþróttaiðkana. Að framangreindu virtu var áskilnaði 7. mgr. 12. gr. skipulagslaga um innbyrðis samræmi skipulagsáætlana fullnægt auk þess sem ekki verður annað séð en að hin kærða deiliskipulagsbreyting sé í samræmi við markmið og stefnu aðalskipulags, sbr. 3. mgr. 37. gr. sömu laga.

Sveitarstjórn fer með skipulagsvald innan marka sveitarfélags eins og fram kemur í 3. mgr. 3. gr. skipulagslaga. Í því felst tæki sveitarstjórnar til að hafa áhrif á og þróa byggð og umhverfi með bindandi hætti. Ber sveitarstjórn ábyrgð á og annast gerð deiliskipulags skv. 1. mgr. 38. gr. tilvitnaðra laga og gildir hið sama um breytingar á slíku skipulagi, sbr. 43. gr. laganna. Þó ber við töku skipulagsákvarðana m.a. að hafa í huga það markmið c-liðar 1. mgr. 1. gr. laganna að tryggt sé að réttur einstaklinga og lögaðila verði ekki fyrir borð borinn þótt hagur heildarinnar sé hafður að leiðarljósi. Sveitarstjórnir eru enn fremur bundnar af lögmætisreglu stjórnsýsluréttarins, er felur m.a. í sér að með ákvörðun sé stefnt að lögmætum markmiðum.

Kærendur telja að hagsmunir þeirra muni skerðast vegna ljósmengunar frá flóðljósum, aukinnar nýtingar á keppnisvelli, hættu af boltaspyrnum inn í garða fasteigna þeirra og aukinnar bílaumferðar. Ljóst er að flóðlýsing keppnisvallar með fjögur 24,4 m há möstur í um 30 m fjarlægð frá raðhúsalengjum við Brekkubæ mun hafa í för með sér grenndaráhrif í formi ljósmengunar. Í skilmálum deiliskipulagsbreytingarinnar er að finna samþykktar umgengnisreglur Fylkis þar sem notkun flóðljósanna er takmörkuð og mun sú viðbót hafa komið til í kjölfar athugasemda á kynningartíma tillögunnar. Þá liggur fyrir greinargerð löggilts raflagnahönnuðar þar sem fram kemur að uppstilling og útreikningar á lýsingu miði að því að lágmarka áhrif í nánasta umhverfi vallarins. Breytingar þær sem heimilaðar eru með umdeildri skipulagsbreytingu eru til þess fallnar að auka notagildi keppnisvallarins og verður íþróttaaðstöðu, sem verið hefur við Hraunbæ/Bæjarháls, sinnt á skipulagssvæðinu. Má ætla að umferð aukist eitthvað af þessum sökum en umferð að og frá íþróttasvæðinu fer þó ekki um íbúðargötu kærenda. Verða grenndaráhrif þau sem umdeildum breytingum kann að fylgja ekki talin vera umfram það sem íbúar í nágrenni skipulagðra íþróttasvæða mega vænta af starfsemi sem þar fer fram. Að framangreindu virtu verður ekki talið að umrædd skipulagsbreyting sé slík að réttur kærenda sé fyrir borð borinn í skilningi áðurgreinds c-liðar 1. mgr. 1. gr. skipulagslaga. Rétt þykir þó að benda á að geti þeir sem eiga hagsmuna að gæta sýnt fram á tjón vegna breytinga á deiliskipulagi geta þeir eftir atvikum átt rétt á bótum af þeim sökum, sbr. 51. gr. skipulagslaga.

Fram kemur í hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu að forsendur uppbyggingar á svæðinu séu óskir um betri almenna aðstöðu fyrir félagsstarf og fjölbreyttari aðstöðu til íþróttaiðkana. Þá verði uppfylltar kröfur KSÍ og knattspyrnusambands Evrópu um aðbúnað leikmanna og áhorfenda á leikjum keppnisliða í efstu deild. Með hliðsjón af því verður talið að efnisleg og lögmæt markmið hafi búið að baki hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu auk þess sem tekið var mið af fyrrgreindri stefnu aðalskipulags um frekari uppbyggingu svæðisins.

Samkvæmt gr. 5.3.2.2. í skipulagsreglugerð skal í deiliskipulagi m.a. setja skilmála um frágang við lóðarmörk og girðingar. Í skilmálum hinnar kærðu deiliskipulagsbreytingar, svo sem þeim var breytt í kjölfar athugasemda á kynningartíma tillögunnar, kemur fram að lagt sé til að reist verði sérstök hljóðgirðing sem afmarki keppnisvöll gagnvart görðum og húsum íbúa við Brekkubæ. Útlit, lengd og hæð girðingar skuli unnin í samstarfi Fylkis við íbúa nærliggjandi húsa. Af þessum skilmálum verður ekki ráðið hvert umfang fyrirhugaðrar hljóðgirðingar muni verða. Slík girðing verður hins vegar ekki reist án þess að byggingarleyfi verði veitt, sem eftir atvikum er kæranlegt til úrskurðar­nefndarinnar. Að teknu tilliti til þess, sem og yfirlýsingar borgaryfirvalda í máli þessu um að samþykki íbúa nærliggjandi húsa sé forsenda fyrir girðingunni, þykir þó ekki ástæða til að ógilda heimild skipulagsins fyrir hljóðgirðingunni.

Með vísan til alls þess sem að framan er rakið er hin kærða ákvörðun ekki haldin þeim form- eða efnisannmörkum sem raskað geta gildi hennar og verður kröfu um ógildingu ákvörðunarinnar því hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda og umfangs mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Kröfum kærenda að Deildarási 4 og 6 er vísað frá úrskurðarnefndinni.

Hafnað er kröfu annarra kærenda um ógildingu ákvörðunar borgarráðs Reykjavíkur frá 26. október 2017 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi íþróttasvæðis Fylkis að Fylkisvegi 6.

mar 18
Love0

10/2018 Þykkvibær

Með

Árið 2019, fimmtudaginn 14. mars, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mætt voru Nanna Magnadóttir forstöðumaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingar­verkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 10/2018, kæra á ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 14. september 2017 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Árbæjar – Seláss vegna lóðarinnar Þykkvabæjar 21.

 Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 22. janúar 2018, er barst nefndinni sama dag, kæra eigendur, Þykkvabæ 19 og Vorsabæ 20, þá ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 14. september 2017 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Árbæjar – Seláss vegna lóðarinnar Þykkvabæjar 21. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg 13. mars 2018.

Málavextir: Forsögu máls þessa má rekja aftur til ársins 1958 þegar faðir lóðarhafa Árbæjarbletts 62, sem síðar varð Þykkvibær 21, keypti sumarhús á lóðinni. Lóðin var þá í erfðafestu samkvæmt samningi frá 20. febrúar 1941. Með yfirlýsingu borgarstjórans í Reykjavík, dags. 26. október 1963, var föður lóðarhafa tilkynnt að Árbæjarblettur 62 væri tekinn úr erfðafestu og að endurgjald greiddist samkvæmt erfðafestusamningnum. Jafnframt sagði að borgarráð gerði ráð fyrir að hverjum erfðafestuhafa yrði gefinn kostur á einni byggingarlóð. Lóðarhafi eignaðist húsið við fyrirframgreiðslu arfs árið 2003 og lét þá kanna stöðu lóðarinnar í skipulagi Reykjavíkurborgar. Í ljós kom að ekki hefði verið gengið formlega frá úthlutun lóðarinnar til föður hennar og ekki hefði verið gert ráð fyrir afmarkaðri lóð fyrir húsið í deiliskipulagi Árbæjar – Seláss frá 1966. Í kjölfarið var lögð fyrir skipulags- og byggingarnefnd Reykjavíkur tillaga um að afmarka lóð undir hús lóðarhafa, en tillögunni var synjað á fundi nefndarinnar 6. september 2004. Lóðarhafi höfðaði þá dómsmál á hendur Reykjavíkurborg og krafðist þess að ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar yrði felld úr gildi. Með dómi Héraðsdóms Reykjavíkur 13. desember 2005 var fallist á að lóðarhafi, sem tekið hefði við réttindum og skyldum fyrri eiganda við eigendaskiptin, hefði unnið afnotahefð af skikanum í kringum húsið. Var ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar felld úr gildi með vísan til þess að hún hefði verið grundvölluð á þeirri ólögmætu forsendu að kærandi ætti ekki afnotarétt til umrædds skika umfram það sem leiddi af erfðafestusamningnum frá 1941.

Að dóminum gengnum fór lögmaður lóðarhafa þess á leit við Reykjavíkurborg að afmörkuð yrði hæfileg lóð undir hús kæranda. Á fundi skipulagsráðs 25. janúar 2006 var tillaga þar að lútandi rædd og afgreidd með svohljóðandi bókun: „Tillaga skipulagsfulltrúa að afmörkun lóðar samþykkt með vísan í d. lið 12. gr. samþykktar fyrir skipulagsráð. Málinu vísað til skrifstofustjóra Framkvæmdasviðs til frágangs á lóðarleigusamningi. Ráðið felur skipulags­fulltrúa að gera tillögu að breytingu á deiliskipulagi Árbæjarhverfis vegna lóðarinnar.“ Viðræður áttu sér stað milli aðila um hugsanleg kaup Reykjavíkurborgar á fasteign lóðarhafa en báru ekki árangur. Að endingu var málið tekið aftur fyrir á fundi skipulagsráðs 27. október 2010 og voru þá lögð fram ný drög að breytingu á deiliskipulagi Árbæjar – Seláss vegna lóðarinnar nr. 21 við Þykkvabæ, dags. 16. febrúar 2006. Skipulagsráð afgreiddi málið með svofelldri bókun: „Synjað með vísan til umsagnar lögfræði og stjórnsýslu.“ Borgarráð staðfesti synjunina 4. nóvember 2010 og var sú ákvörðun kærð til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála. Í úrskurði kveðnum upp 25. júní 2015 af úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála komst nefndin að þeirri niðurstöðu að ákvörðun borgarráðs hefði falið í sér afturköllun á fyrri ákvörðun skipulagsráðs frá 25. janúar 2006 um stofnun lóðarinnar, en þar sem ekki yrði séð að skilyrði afturköllunar væri fyrir hendi bæri að fella hina kærðu ákvörðun úr gildi.

Á fundi umhverfis- og skipulagsráðs Reykjavíkurborgar 29. mars 2017 var samþykkt að auglýsa tillögu að breytingu á deiliskipulagi Árbæjar – Seláss. Í breytingunni fólst að afmarka lóðina umrædda lóð og byggingarreit um núverandi hús. Á fundi borgarráðs 6. apríl s.á. var afgreiðsla ráðsins staðfest. Athugasemdir bárust á kynningartíma tillögunnar, m.a. frá kærendum. Deiliskipulagstillagan var lögð fram að nýju á fundi umhverfis- og skipulagsráðs 16. ágúst s.á. ásamt umsögn skrifstofu sviðsstjóra um athugasemdir sem bárust á kynningartíma. Var erindið samþykkt með vísan til nefndrar umsagnar og staðfesti borgarráð afgreiðslu umhverfis- og skipulagsráðs á fundi sínum 14. september s.á. Tók skipulagsbreytingin gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda 22. desember s.á.

Málsrök kærenda: Kærendur byggja kröfugerð sína á því að hin kærða ákvörðun sé annmörkum háð. Samkvæmt b-lið 1. mgr. skipulagslaga nr. 123/2010 séu markmið laganna meðal annars þau að „stuðla að skynsamlegri og hagkvæmri nýtingu lands og landgæða, tryggja vernd landslags, náttúru og menningarverðmæta og koma í veg fyrir umhverfisspjöll og ofnýtingu, með sjálfbæra þróun að leiðarljósi.“ Ljóst megi vera að af þessu leiði að allar ákvarðanir um landnotkun þurfi að vera yfirvegaðar, enda kunni ákvörðun um slíka notkun að hafa í för með sér skerðingu á umhverfi og náttúru eða útiloka að önnur landnotkun verði möguleg í náinni framtíð. Slík sjónarmið séu viðurkennd víða í íslenskum rétti, sbr. t.d. varúðarregla 9. gr. laga nr. 60/2013 um náttúruvernd, sbr. einnig 2. gr. laga nr. 109/2015 um breytingu á þeim lögum. Sjónarmið í tengslum við vernd umhverfis og náttúru hafi talsvert vægi þegar komi að skipulagi í nágrenni Elliðaánna. Í núgildandi aðalskipulagi Reykjavíkur sé þannig gert ráð fyrir því að afmörkuð verði hverfisverndarsvæði fyrir Elliðaárnar og nánasta umhverfi þeirra í deiliskipulagi. Auk þess komi fram í aðalskipulaginu að meginstefna í skipulagi svæðisins sé að skapa jafnvægi á milli verndunar og nýtingar svæðisins til útivistar, enda um eitt mest sótta útivistarsvæði borgarinnar að ræða.

Á meðal gagna málsins sé að finna umsögn borgarlögmanns, dags. 2. ágúst 2017, í tengslum við mögulegar eignarnámsheimildir Reykjavíkurborgar á lóðinni. Þar sé sérstaklega vísað til þess að í eldra aðalskipulagi Reykjavíkur hafi verið gert ráð fyrir því að ekki væri byggt nær ám og vötnum innan þéttbýlissvæða borgarinnar en 100 m og í ákveðnum tilvikum allt að 250 m, en í núgildandi aðalskipulagi Reykjavíkur sé ekki mælt fyrir um almenna reglu um fjarlægð byggðar frá vötnum eða ám. Auk þess sé rakið að lóðin sé staðsett innan svæðis sem skilgreint sé sem íbúðarhverfi (ÍB45) í núgildandi aðalskipulagi, en ekki innan þess svæðis sem skilgreint sé sem borgargarður og Elliðaárnar tilheyri. Þannig fari afmörkun lóðarinnar og byggingarreits innan hennar ekki gegn núgildandi aðalskipulagi Reykjavíkur. Í umsögn skrifstofu sviðstjóra umhverfis- og skipulagssviðs Reykjavíkurborgar frá 11. ágúst 2017 sé sérstaklega vísað til niðurstöðu borgarlögmanns í tengslum við athugasemdir kærenda við hinni auglýstu tillögu. Ekki verði hins vegar séð að horft hafi verið frekar til nálægðar lóðarinnar við Elliðaárnar.

Í 1. mgr. 12. gr. skipulagslaga sé mælt fyrir um skipulagskyldu sveitarfélaga. Í 2. mgr. ákvæðisins komi fram að í skipulagsáætlunum, þ. á m. deiliskipulagi, sbr. einnig 7. mgr. 37. gr. laganna, sé mörkuð stefna um landnotkun og byggðaþróun og að þar séu sett fram stefnumið um einstaka þætti, þ. á m. náttúru og vatnsvernd. Í 3. mgr. 12. gr. segi að í skipulagsáætlunum skuli meðal annars lýsa umhverfi og aðstæðum á skipulagssvæðinu við upphaf áætlunar og forsendum þeirrar stefnu sem hún feli í sér. Af þessum ákvæðum megi að mati kærenda draga þá ályktun að sveitarfélögum sé skylt, þar sem tilefni sé til, að taka tillit til umhverfis og náttúru á þeim svæðum sem undirorpin séu viðkomandi skipulagsáætlunum. Samkvæmt 7. mgr. 37. gr. skipulagslaga gildi, auk framangreindra ákvæða, skipulagsreglugerð um gerð og framsetningu deiliskipulags. Í gr. 5.3.2.14. í skipulagsreglugerð nr. 90/2013 segi að við gerð deiliskipulags skuli í þéttbýli lögð áhersla á að almenningur geti komist að og meðfram vötnum, eftir því sem hægt sé á viðkomandi svæði. Í gr. 5.3.2.17. í reglugerðinni segi auk þess að í deiliskipulagi skuli gera grein fyrir gildandi stefnu aðalskipulags og ákvæðum laga um friðun og vernd, þ. á m. að því er varði náttúruvernd og vatnsvernd.

Hvað sem líði þögn núgildandi aðalskipulags Reykjavíkur um æskilega fjarlægð byggðar frá vötnum og ám í þéttbýli verði að mati kærenda ekki dregin sú ályktun að Reykjavíkurborg sé þar með heimilt að skipuleggja byggð óháð sjónarmiðum að þessu leyti. Í þessu samhengi vísi kærendur sérstaklega til þess að í núgildandi aðalskipulagi sé ekki að nokkru leyti vikið að ástæðum þess að það svæði sem skilgreint sé sem íbúðarhverfi (ÍB45) nái nú til lóðarinnar sem afmörkuð sé með hinni kærðu ákvörðun og að lóðin tilheyri ekki lengur því svæði sem nú sé formlega skilgreint sem borgargarður (OP4). Afstaða Reykjavíkurborgar varðandi sjónarmið tengd fjarlægð byggðar frá ám og vötnum standist ekki skoðun, enda ótækt að draga slíkar ályktanir af þögn aðalskipulagsins. Þvert á móti beri núgildandi aðalskipulag Reykjavíkur með sér að lögð sé rík áhersla á verndun Elliðaánna og umhverfis þeirra.

Hin kærða ákvörðun beri með sér að ekki hafi verið tekin afstaða til sjónarmiða í tengslum við vernd Elliðaánna að nokkru leyti. Sé rannsókn málsins þannig verulega ábótavant og ekki í samræmi við þá rannsóknarskyldu sem leiði af ákvæðum skipulagslaga nr. 123/2010, sbr. einnig rannsóknarreglu 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 og óskráða meginreglu stjórnsýslu­réttarins sama efnis. Ákvörðunin sé því verulegum annmörkum háð, sem varði ógildingu hennar, enda hafi Reykjavíkurborg ekki sýnt að ákvörðunin hefði verið sú sama ef meðferð málsins hefði tekið mið af sjónarmiðum um vernd Elliðaánna og umhverfis þeirra, líkt og ógildingarreglur í íslenskum stjórnsýslurétti geri ráð fyrir.

Ákvörðun Reykjavíkur um breytt deiliskipulag hafi ekki tekið með fullnægjandi hætti mið af hagsmunum íbúa í nágrenni lóðarinnar. Aðbúnaður á lóðinni, þ. á m. í tengslum við trjágróður sem á henni vaxi, rýri gildi fasteigna í nágrenni hennar, bæði hvað varði notkun þeirra og verðmæti. Með tilliti til þess byggingarreits sem deiliskipulagsbreytingin geri ráð fyrir sé ljóst að þar sé gert ráð fyrir búsetu. Ákvörðunin sé þannig að festa í sessi ólögmætt ástand, sem brjóti í bága við hagsmuni þeirra, og hafi sveitarfélagið þannig ekki gætt meðalhófs við ákvörðunartöku sína, sbr. 12. gr. stjórnsýslulaga og óskráða meginreglu stjórnsýsluréttarins sama efnis. Hvað sem líði möguleika kærenda til skaðabóta, sbr. 51. gr. skipulagslaga, leiði það ákvæði ekki til þess að sveitarfélaginu sé ekki skylt að gæta meðalhófs við ákvörðunartöku sína.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Af hálfu sveitarfélagsins er vísað til þess að með hinni umræddu skipulagsákvörðun hafi lóð og byggingarreitur um Árbæjarblett 62 verið afmarkaður í samræmi við þá niðurstöðu dóms Héraðsdóms Reykjavíkur frá 13. desember 2005 að stofnast hefði afnotahefð af því landi sem í kringum húsið stæði og afgirt hefði verið um árabil. Í dóminum hafi ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur frá 6. september 2004 um að synja eiganda um lóðarafmörkun að Árbæjarbletti 62 verið felld úr gildi, enda hefði eigandi unnið afnotahefð að umræddum skika. Sé því ekki fallist á að verið sé að festa í sessi ólögmætt ástand og sé ekki verið að veita neinar auknar byggingarheimildir á lóðinni. Um sé að ræða hús sem hafi verið til staðar um áratugaskeið og því sé ekki verið að skipuleggja nýja byggð. Það að afmarka lóðina núna veiti ekki tilefni til þess að rannsaka áhrif lóðarinnar á Elliðaárdalinn eða vernd Elliðaánna.

Hvorki sé fallist á að hagsmunir kærenda séu fyrir borð bornir með ákvörðuninni né að hún feli í sér rýrnun á verðgildi fasteigna þeirra. Í því sambandi sé minnst á 51. gr. skipulagslaga nr. 123/2010, þar sem fram komi að leiði skipulag eða breyting á skipulagi til þess að verðmæti fasteignar skerðist verulega, umfram það sem við eigi um sambærilegar eignir í næsta nágrenni, eigi sá er geti sýnt fram á tjón af þeim sökum rétt á bótum frá viðkomandi sveitarfélagi.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um lögmæti ákvörðunar borgarráðs Reykjavíkurborgar frá 14. september 2017 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Árbæjar-Seláss. Í hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu felst að afmörkuð er lóðin Þykkvabær 21 og markaður byggingarreitur um það hús sem á henni stendur. Hvorki er veitt heimild til stækkunar né breytinga á húsinu, en heimilt er að endurbyggja það í sömu mynd ef það eyðileggst.

Samkvæmt 3. mgr. 3. gr. og 1. mgr. 38. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 annast sveitarstjórnir og bera ábyrgð á gerð aðalskipulags og deiliskipulags í sínu umdæmi. Í skipulagsvaldi sveitarstjórna felst m.a. heimild til breytinga á gildandi deiliskipulagi, eins og kveðið er á um í 43. gr. laganna, en þess ber að gæta að breytingin rúmist innan heimilda aðalskipulags, sbr. 7. mgr. 12. gr. sömu laga. Sveitarstjórnum er því gefið víðtækt vald til ákvarðana um skipulag innan marka sveitarfélags, en við beitingu þess valds ber þeim þó að fylgja markmiðum skipulagslaga, sem tíunduð eru í 1. gr. þeirra. Þeirra á meðal er að stuðla að skynsamlegri og hagkvæmri nýtingu lands og landgæða, tryggja vernd landslags, náttúru og menningarverðmæta og koma í veg fyrir umhverfisspjöll og ofnýtingu, með sjálfbæra þróun að leiðarljósi, sbr. b-lið lagagreinarinnar, og að tryggja réttaröryggi í meðferð skipulagsmála þannig að réttur einstaklinga og lögaðila verði ekki fyrir borð borinn þótt hagur heildarinnar sé hafður að leiðarljósi, sbr. c-lið.

Samkvæmt gildandi Aðalskipulagi Reykjavíkur 2010-2030 er Elliðaárdalur skilgreindur sem opið svæði, OP4. Er tekið fram í greinargerð skipulagsins að stefnt sé að afmörkun hverfisverndarsvæðis fyrir Elliðaárnar og nánasta umhverfi þeirra í deiliskipulagi, en það hefur ekki enn gengið eftir. Felur hin kærða deiliskipulagsbreyting í sér að afmörkuð er lóð og byggingarreitur á aðliggjandi íbúðarsvæði, ÍB-45, í um 50 m fjarlægð frá ánum, en líkt og rakið er í málavöxtum vann faðir lóðarhafa afnotahefð af skika í kringum hús það sem staðið hefur á lóðinni samkvæmt dómi Héraðsdóms Reykjavíkur frá 13. desember 2005. Hin kærða deiliskipulagsákvörðun er þar af leiðandi í samræmi við landnotkun aðalskipulags og er áskilnaði 7. mgr. 12. gr. skipulagslaga um innbyrðis samræmi skipulagsáætlana því fullnægt.

Með hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu var hvorki verið að skipuleggja nýja byggð né veita fordæmi fyrir frekari byggð nálægt Elliðaánum. Fól breytingin það í sér, sem fyrr segir, að afmarka lóð og byggingarreit utan um þegar byggt hús í samræmi við fyrrnefndan dóm Héraðsdóms Reykjavíkur. Stóðu ákvæði skipulagsreglugerðar nr. 90/2013, t.a.m. gr. 5.3.2.14, eða gildandi aðalskipulags því ekki í vegi. Var með hliðsjón af framangreindu ekki þörf fyrir Reykjavíkurborg að rannsaka nánar áhrif deiliskipulagsbreytingarinnar á umhverfi Elliðaánna. Verður ekki heldur séð að með afmörkun lóðar og byggingarreits hafi verið farið gegn meðalhófi eða þeim markmiðum skipulagslaga sem áður eru rakin. Skal áréttað í því sambandi að samkvæmt upplýsingum úr fasteignaskrá Þjóðskrár Íslands var hús það sem um ræðir byggt árið 1958, eða um 10 árum áður en hús kærenda voru byggð.

Breytingartillagan var kynnt með almennri auglýsingu, hún afgreidd í umhverfis- og skipulagsráði að kynningu lokinni, framkomnum athugasemdum kærenda og annarra svarað og tillagan staðfest í borgarráði lögum samkvæmt. Deiliskipulagsbreytingin tók gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda að lokinni lögboðinni yfirferð Skipulagsstofnunar. Var málsmeðferð hinnar kærðu ákvörðunar því í samræmi við ákvæði skipulagslaga.

Með vísan til þess sem að framan er rakið er hin kærða ákvörðun ekki haldin ágöllum sem áhrif geta haft á gildi hennar og verður ógildingarkröfu kærenda því hafnað.

Telji kærendur ásigkomulagi, frágangi, umhverfi eða viðhaldi hins umrædda húss eða lóðar ábótavant geta þeir þó beint því til byggingarfulltrúa að úrbóta kunni að vera þörf, sbr. 56. gr. laga nr. 160/2010 um mannvirki.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda og umfangs mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

 Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu ákvörðunar borgarráðs Reykjavíkur frá 14. september 2017 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Árbæjar – Seláss vegna lóðarinnar Þykkvabæjar 21.

mar 05
Love0

134/2017 og 8/2019 Þrastargata

Með

Árið 2019, fimmtudaginn 28. febrúar, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingar­verkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 134/2017, kæra á ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 7. september 2017 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Fálkagötureits vegna lóðanna Þrastargötu 1 og 5.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 14. nóvember 2017, er barst nefndinni sama dag, kærir eigandi húss að Þrastargötu 7, þá ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 7. september 2017 að samþykkja breytingu á deili­skipulagi Fálkagötureits vegna lóðanna Þrastargötu 1 og 5. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 24. janúar 2019, er barst nefndinni sama dag, kærir sami aðili ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 22. s.m. um að samþykkja umsókn um byggingarleyfi fyrir viðbyggingu á milli núverandi íbúðarhúss og geymsluhúss á lóðinni nr. 5 við Þrastargötu. Er þess krafist að hið kærða byggingarleyfi verði fellt úr gildi og að framkvæmdir verði stöðvaðar til bráðabirgða á meðan málið er til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni. Með hliðsjón af því að sami aðili stendur að báðum kærumálunum, og að hinar kærðu ákvarðanir eru samofnar, verður síðara kærumálið, sem er nr. 8/2019, sameinað máli þessu.

Þykir málið nægilega upplýst til að það verði tekið til endanlegs úrskurðar og verður því ekki tekin afstaða til framkominnar stöðvunarkröfu kæranda.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg 18. janúar 2018 og 11. febrúar 2019.

Málavextir: Í gildi er deiliskipulag Fálkagötureits sem samþykkt var á árinu 2008 og tekur m.a. til lóðanna Þrastargötu 1 og 5. Meðal markmiða skipulagsins samkvæmt greinargerð þess er að stuðla að hæfilegri uppbyggingu og endurnýjun á reitnum á forsendum þeirrar byggðar sem þar er fyrir. Þá segir í skilmálum um byggðamynstur að hafa beri í huga mælikvarða þeirrar byggðar sem fyrir sé á svæðinu. Samkvæmt grein 1.A í skilmálum deiliskipulagsins er heimilt að byggja litlar viðbyggingar í samræmi við byggingarstíl húsa.

Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 30. ágúst 2016 var samþykkt umsókn um leyfi til að byggja viðbyggingu á milli núverandi íbúðarhúss og geymsluhúss á lóðinni nr. 5 við Þrastargötu, en leyfið fól í sér að flatarmál bygginga á lóðinni fór úr 67,2 m2 í 86,1 m2, eða aukningu um 28%. Kærandi kærði ákvörðunina til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, sem felldi leyfið úr gildi með úrskurði uppkveðnum 8. desember 2016 í máli nr. 126/2016. Komst nefndin að þeirri niðurstöðu að almennir skilmálar deiliskipulagsins, um heimild til að byggja litlar viðbyggingar í samræmi við byggingarstíl húsanna, gæti ekki tekið til þeirrar stækkunar hússins sem um ræddi í málinu.

Á fundi umhverfis- og skipulagsráðs 29. mars 2017 var tekin fyrir tillaga að breytingu á deiliskipulagi Fálkagötureits. Í breytingunni fólst heimild til að byggja við húsið að Þrastargötu 5, að lóðin Þrastargata 1 verði aftur hluti sameiginlegrar lóðar Þrastargötu 1-11, Smyrilsvegar 29 og 31, skilgreining kvaða um gangstíga og aðkomu neyðarbíla og árétting á skilmálum um fjölda bílastæða. Samþykkti nefndin að auglýsa tillöguna og fól jafnframt skipulagsfulltrúa að upplýsa íbúa í nágrenninu sérstaklega um auglýsinguna. Var tillögunni vísað til borgarráðs, sem samþykkti afgreiðslu nefndarinnar á fundi sínum 6. apríl s.á. Tillagan var auglýst til kynningar frá 10. apríl til 22. maí s.á. og bárust athugasemdir á kynningartíma tillögunnar frá kæranda. Deiliskipulagstillagan var lögð fram að nýju á fundi umhverfis- og skipulagsráðs Reykjavíkur 30. ágúst s.á. ásamt ódagsettu bréfi eiganda fasteignarinnar að Þrastargötu 5, mótteknu af Reykjavíkurborg 22. ágúst s.á., og umsögn skipulagsfulltrúa frá 28. s.m. um framkomnar athugasemdir. Samþykkti umhverfis- og skipulagsráð deiliskipulagsbreytinguna með breytingum þeim sem settar voru fram í umsögn skipulagsfulltrúa og var sú afgreiðsla staðfest í borgarráði 7. september s.á. Tók skipulagsbreytingin gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda 26. október 2017.

Hinn 30. október 2018 sótti eigandi Þrastargötu 5 um byggingarleyfi fyrir viðbyggingu á milli núverandi íbúðarhúss og geymsluhúss á grundvelli hins breytta deiliskipulags. Byggingar­fulltrúinn í Reykjavík samþykkti byggingaráform fyrir viðbyggingunni hinn 22. janúar 2019.

Málsrök kæranda: Kærandi vísar til þess að í gr. 1.A í skilmálum deiliskipulags Fálkagötureits sé gerð grein fyrir almennum byggingarmöguleikum á lóðum, en þar segi m.a. að heimilt sé að byggja litlar viðbyggingar í samræmi við byggingarstíl húsanna. Í skilmálunum séu framangreindir almennir byggingarmöguleikar heimfærðir á einstakar lóðir og þar komi fram að lóðarhlutinn að Þrastargötu 5 sé fullbyggður. Þrastargata 5 sé hluti sameiginlegar lóðar Þrastargötu 3, 3b, 4, 5, 7, 7b, 8, 9, 10 og 11 og Smyrilsvegar 29 og 31. Byggðamynstur Þrastargötu njóti verndar samkvæmt deiliskipulagi. Húsið við Þrastargötu 5 teljist samkvæmt fasteignaskrá Þjóðskrár Íslands 58,9 m2 með 8,3 m2 geymslu. Í deiliskipulagsskilmálum Fálkagötureits komi fram varðandi uppbyggingu á reitnum að breytingar þurfi að taka „mið af mælikvarða byggðar og hlutföllum húsa. Sýna þurfi sérstaka aðgát við hönnun breytinga og viðbygginga.“ Við gerð deiliskipulagsins hafi farið fram mat á því hvar uppbygging væri heimil og ekki til þess fallin að raska hinu verndaða byggðamynstri. Það hafi verið mat skipulagsyfirvalda að heimila ekki uppbyggingu að Þrastargötu 5 í deiliskipulagi, sbr. til hliðsjónar úrskurð úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála í máli nr. 56/2008.

Í deiliskipulagsskilmálum Fálkagötureits segi um fjölda bílastæða: „Gert er ráð fyrir 1 bílastæði fyrir hverja nýja íbúð undir 80 m2 en 2 stæði fyrir íbúðir stærri en 80 m2 í samræmi við byggingarreglugerð.“ Samkvæmt lágmarkskröfum deiliskipulagsins þurfi því að vera samtals 27 bílastæði á hinu deiliskipulagða svæði. Á mæliblaði fyrir hina sameiginlegu lóð sé að finna kvöð fyrir 39 bílastæði. Í gildandi aðalskipulagi Reykjavíkur sé sérstaklega tekið fram að breyttar kröfur samkvæmt stefnu skipulagsins séu ekki afturvirkar fyrir samþykkt deiliskipulag.

Deiliskipulagsbreytingin taki í fyrsta lagi til þess að sérstökum skilmálum fyrir Þrastargötu 5 sé breytt á þann veg að heimilað sé að reisa viðbyggingu á lóðinni í samræmi við samþykkt byggingaráform, sem felld hafi verið úr gildi með úrskurði úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála í máli nr. 126/2016. Í greinargerð með deiliskipulagsbreytingunni sé rakið að Þrastargata 5 sé 67,2 m2 að stærð, en verði eftir breytinguna 86,1 m2. Ekki sé fjallað um að svo mikil stækkun á húsinu muni hafa áhrif á skerðingu bílastæða og stærð hinnar sameiginlegu lóðar. Í öðru lagi feli deiliskipulagsbreytingin í sér að lóðin að Þrastargötu 1 sé sameinuð fyrrnefndri sameiginlegu lóð en ekki sé fjallað um áhrif sameiningarinnar á fjölda bílastæða á reitnum.

Að því er varði byggingaráformin að Þrastargötu 5 telji kærandi í fyrsta lagi að viðbygging sem heimilað sé að reisa að Þrastargötu 5 hafi áhrif á hagsmuni hans. Hún muni hafa áhrif frá húsi og garði til austurs frá Þrastargötu 7. Samhliða deiliskipulagsbreytingunni hafi ekki verið kannað skuggavarp og áhrif þess, eins og venja sé í eldri þéttari byggðum. Sá annmarki feli í sér brot á rannsóknarreglu stjórnsýsluréttar, sbr. 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Þessi annmarki sé sérlega alvarlegur þar sem byggðamynstur Þrastargötu sé verndað.

Í öðru lagi sé annmarki á málsetningu á viðbyggingu við Þrastargötu 5, sem heimilað sé að reisa samkvæmt deiliskipulagsbreytingunni. Í greinargerð með deiliskipulagsbreytingunni segi að eigandi Þrastargötu 5 hafi óskað eftir heimild til að stækka húsið til austurs ásamt því að fjarlægja skúr og reisa lægri viðbyggingu í hans stað. Sú lýsing sé ekki rétt þar sem gögn málsins sýni að viðbyggingin sé ekki lægri en þrír metrar. Þá sé viðbygging til suðausturs ekki málsett á hæðina en sá hluti breytingarinnar muni hafa hvað mest áhrif á hagsmuni kæranda. Breidd þess hluta viðbyggingar sé málsett 3,35 m en núverandi breidd á skúr samkvæmt samþykktum aðaluppdrætti frá 9. maí 1984 sé 2,76 m. Því sé um breikkun að ræða þótt fullyrt sé í umsögn skipulagsfulltrúa að viðbygging eigi að vera í samræmi við núverandi skúr. Óvíst sé hvort vísað sé til hins ólöglega skúrs og hann notaður sem viðmið. Verði að telja það verulega ómálefnalegt ef miðað sé við hinn ólöglega skúr sem sé hærri en leyfileg hámarkshæð skúra samkvæmt byggingarreglugerð og deiliskipulagi. Skúrar séu ekki byggingarleyfisskyldir ef þeir séu undir 2,5 m og minni en 15 m2 samkvæmt byggingarreglugerð. Viðmið hljóti einvörðungu að eiga við um löglega skúra. Lagfærður deiliskipulagsuppdráttur sýni ekki málsetningu einnar hæðar viðbyggingar þar sem nú standi hinn ólöglegi skúr. Verði að telja það verulegan annmarka.

Í þriðja lagi séu byggingaráformin í andstöðu við almenna skilmála deiliskipulags Fálkagötu­reits, en skilmálarnir séu bindandi, sbr. 21. tl. 2. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Viðbyggingin sem heimiluð sé samkvæmt deiliskipulagsbreytingunni feli í sér a.m.k. 28% aukningu á byggingarmagni á lóðarhlutanum. Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála hafi staðfest að aukning byggingarmagns um 28% gæti aldrei talist „lítil“ og rúmist því ekki innan greinar 1.A í deiliskipulagsskilmálum Fálkagötureits. Óhjákvæmilega hefði þurft að breyta þeim samhliða breytingum á sértækum skilmálum fyrir lóðarhlutann að Þrastargötu 5.

Með deiliskipulagsbreytingunni sé einvörðungu verið að heimila að byggja viðbyggingu í samræmi við almenna skilmála deiliskipulagsins. Þó svo að stærð viðbyggingar sé tilgreind í deiliskipulagsbreytingunni breyti það því ekki að hún geti ekki talist „lítil“. Í greinargerð með deiliskipulagsbreytingunni sé talað um að aukning um 30% sé ekki mikil á þeim forsendum að húsið að Þrastargötu 5 sé lítið. Það geti ekki átt við þegar talað sé um hlutfallslega aukningu. Horfa verði sjálfstætt á hvern lóðarhluta og hlutfallslega aukningu á byggingarmagni á honum, enda hafi breytingar sem þessar áhrif á byggðamynstur. Mælikvarði á hvort viðbygging geti talist „lítil“ taki eðli málsins samkvæmt mið af því húsi sem verið sé að byggja við.

Við meðferð tillögu að deiliskipulagsbreytingunni hafi verið fjallað um þá aukningu á byggingarmagni sem hafi verið heimiluð á húsi kæranda að Þrastargötu 7 samkvæmt gildandi deiliskipulagi Fálkagötureits. Samkvæmt skilmálum deiliskipulagsins hafi verið heimilað að „endurbyggja húsið“ að Þrastargötu 7 í hæð aðlægra húsa. Þá hafi legið fyrir skilgreindur byggingarreitur fyrir nýtt hús samkvæmt deiliskipulagsuppdrættinum þegar kærandi eignaðist húsið. Þegar núverandi eigandi Þrastargötu 5 hafi eignast hús sitt eftir gildistöku deiliskipulagsins frá 2008 hafi honum mátt vera ljóst að ekki væru til staðar heimildir til stækkunar að Þrastargötu 5.

Við gerð deiliskipulags Fálkagötureits á árinu 2008 hafi farið fram mat á því hvaða byggingaráform væru til þess fallin að taka „mið af mælikvarða byggðar og hlutföllum húsa“. Það hafi verið mat skipulagsyfirvalda að heimila ekki uppbyggingu að Þrastargötu 5 í deili­skipulaginu. Heimiluð byggingaráform samkvæmt deiliskipulagsbreytingunni falli því ekki að markmiðum deiliskipulagsins og skipulagsáherslum.

Í fjórða lagi hafi við meðferð deiliskipulagstillögunnar hvorki verið leitað eftir áliti Minjastofnunar né Borgarsögusafni þrátt fyrir að byggðamynstur við Þrastargötu sé verndað. Málsmeðferðin sé því andstæð rannsóknarreglu 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Verði talið að ekki hafi verið skylt að leita eftir slíku áliti fyrr en uppdrættir liggi fyrir sé bent á að form og hlutföll viðbyggingar séu ákveðin í deiliskipulagsbreytingunni og málsett að hluta. Engin rök standi til þess að bíða með að leita eftir slíku áliti þegar deiliskipulagsbreytingin sé gagngert samþykkt til að heimila tiltekin byggingaráform.

Að því er varði sameiningu Þrastargötu 1 við hina sameiginlegu lóð byggi kærandi á því að til þess hefði þurft samþykki allra lóðarhafa hinnar sameiginlegu lóðar, en sameiningin hafi áhrif á sameiginlega ákvarðanatöku innan sameignarinnar. Bent sé á að Reykjavíkurborg hafi átt lóðina að Þrastargötu 1 á undan núverandi eiganda. Þvert á það sem fram komi í greinargerð með deiliskipulagsbreytingunni þá muni fækkun bílastæða hafa áhrif á hagsmuni kæranda þar sem sameiningin feli í sér skerðingu á þeim bílastæðum sem fyrir séu á lóðinni og gert sé ráð fyrir á uppdrætti, en eins og áður greini sé þar kveðið á um fjölda bílastæða umfram þann fjölda sem tryggður sé í gildandi deiliskipulagi. Þá muni sameiningin í öllu falli hafa í för með sér skerðingu á stærð hinnar sameiginlegu lóðar eins og hún komi fram í lóðarleigusamningi og á mæliblaði með honum, þ.e. að hluti lóðarinnar fari undir bílastæði fyrir lóðarhafa að Þrastargötu 1. Í greinargerð með deiliskipulagsbreytingunni sé ekki fjallað um þá skerðingu á bílastæðum sem stækkun Þrastargötu 5 muni hafa í för með sér. Afla þurfi samþykkis allra lóðarhafa hinnar sameiginlegu lóðar fyrir stækkuninni. Aðalskipulag horfi til framtíðar og geti ekki haft afturvirk áhrif á lágmarksrétt sem tryggður sé samkvæmt gildandi deiliskipulagi.

Það sé annmarki á málinu að hagur heildarinnar hafi ekki verið hafður að leiðarljósi, sbr. c-lið 1. gr. skipulagslaga nr. 123/2010, þar sem svo mikil aukning á nýtingarhlutfalli hafi áhrif á verndað byggðamynstur og kunni að skapa fordæmi. Þá sé málsmeðferð Reykjavíkurborgar gagnrýnd. Bréf eiganda Þrastargötu 5 hafi verið tekið inn í skipulagsferlið þrátt fyrir að hafa borist að athugasemdafresti liðnum. Þar komi fram alvarlegar og rangar ávirðingar í garð kæranda. Verði að telja ómálefnalegt að hafa litið til þess við meðferð tillögunnar.

Eftirfarandi athugasemdir séu gerðir við samþykkta aðaluppdrætti. Í grein 1.A í deiliskipulagsskilmálum Fálkagötureits komi fram að heimilt sé að byggja kvisti á helmingi þakflatar og skuli fjarlægð þeirra frá þakenda eigi vera minni en 1,0 m. Samkvæmt samþykktum aðaluppdráttum sé fjarlægðarviðmið ekki virt og sé því um sjálfstæðan annmarka að ræða, sbr. úrskurð úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála í máli nr. 100/2017.

Eigandi Þrastargötu 9 hafi sent fyrirspurn um stækkun viðbyggingar á sínu húsi til vesturs um 1,8 m. Í svari Reykjavíkurborgar segi að við þá aðgerð raskist fínleg hlutföll núverandi húss. Ekki sé hægt að fallast á erindið en hafi eigandi Þrastargötu 9 áhuga á hóflegri stækkun skuli hann leita eftir umsögn Borgarsögusafns Reykjavíkur. Með hliðsjón af svari Reykjavíkurborgar geti hin kærðu byggingaráform ekki talist vera í samræmi við framangreint, enda um að ræða stærri viðbyggingu en fyrirspurn eiganda Þrastargötu 9 hafi lotið að, sbr. einnig 11. gr. stjórnsýslulaga.

Af aðaluppdráttum verði ráðið að hæð á viðbyggingu sem snúi að Þrastargötu sé ekki málsett. Eingöngu sé málsett hæð viðbyggingar frá gólfplötu hennar. Því sé ekki rétt fram sett sú hæð sem verði á viðbyggingu við Þrastargötu 5. Ætla megi að 600 til 800 mm bætist við hæð útveggjar þegar mælt sé frá Þrastargötu. Engir hæðarkótar séu á teikningum sem geri grein fyrir þessari hæð.

Hin samþykkta viðbygging sé í andstöðu við fyrirmæli um brunavarnir í byggingarreglugerð nr. 112/2012. Ekki sé að sjá að uppfyllt séu fyrirmæli gr. 6.7.6. um að í þakherbergjum og kvistherbergjum íbúða megi meðalhæð vera minnst 2,20 m, enda sé lofthæðin minnst 2,50 m í að minnsta kosti þriðjungi herbergis. Þá komi fram í gr. 6.7.14. að veggsvalir bygginga skuli vera a.m.k. 4,0 m2 að stærð og ekki mjórri en 1,60 m. Á aðaluppdráttum sé dýpt svala hins vegar einvörðungu sýnd 1,0 m. Fram komi á aðaluppdráttum að um björgunarsvalir sé að ræða, en í gr. 9.5.5. segi: „Björgunarop í byggingum eru auðopnanlegir gluggar eða hlerar sem nota má við flótta úr eldsvoða til öruggs svæðis og til að gera vart við sig. Gluggar skulu vera hliðarhengdir, rennigluggar eða á láréttum snúningsás og þá skal vera hægt að opna án lykils eða annarra verkfæra. Breidd björgunaropsins skal vera minnst 0,60 m og hæðin minnst 0,60 m […].“ Ljóst sé að gluggar viðbyggingarinnar séu topphengdir auk þess sem þeir séu ekki málsettir til að uppfylla kröfur um lágmarksstærð þeirra. Þá komi fram í gr. 9.7.5. að bil milli bygginga skuli vera nægjanlega mikið til að ekki sé hætta á að eldur nái að breiðast út á milli þeirra. Bent sé á að fjarlægð á milli Þrastargötu 3 og 5 sé ekki málsett á afstöðumynd eða grunnmynd. Það liggi ekki fyrir útreikningar á geislun á milli bygginganna en Reykjavíkurborg hafi gert kröfu um slíkt í öðrum sambærilegum málum.

Málsrök Reykjavíkurborgar: Af hálfu sveitarfélagsins er vísað til þess að breyting á deiliskipulaginu hafi verið gerð til að taka af öll tvímæli um að heimild væri fyrir viðbyggingu við Þrastargötu 5 í deiliskipulagsskilmálum. Líta beri til þess að Þrastargata 5 sé með minnstu húsum við botnlangann, eða 67,2 m2 samkvæmt fasteignaskrá Þjóðskrár Íslands, en um sé að ræða rúmlega 18 m2 viðbyggingu. Þær byggingarheimildir sem tilteknar séu á lóðum við Fálkagötu 2, 4, 7, 10, 20, 25, 26 og 30 og Suðurgötu 100 heimili miklu meira byggingarmagn en þær almennu heimildir sem gildi á reitnum um litlar viðbyggingar. Viðbygging sé í takti við markmið deiliskipulagsins um hæfilega uppbyggingu og endurnýjun á reitnum. Viðbyggingin sé bæði í samræmi við byggingarstíl hússins og sé óveruleg. Hún sé því innan allra heimilda sem deiliskipulagið kveði á um. Einnig taki hin nýja viðbygging mið af því byggðamynstri sem fyrir sé og njóti verndar í gildandi deiliskipulagi, sem felist í því að hönnunin taki tillit til einkenna nærliggjandi byggðar hvað varði efnisval, þakgerð og mælikvarða. Að því er varði stækkun hússins við Þrastargötu 5 vegna viðbyggingarinnar þurfi að líta til þess að það sé með minnstu húsum við botnlangann. Því sé ekki rétt að miða við 30% stækkun þegar um sé að ræða 17,9 m2 viðbyggingu á mjög litlu húsi.

Þegar gerður hafi verið samningur árið 1984 við eigendur húsanna að Þrastargötu 3, 3b, 5, 5a, 7, 7a, 9 og 9a hafi Þrastargata 1 ekki verið talin með þar sem þar hafi ekkert hús staðið. Því hafi hún verið talin sem sérstök lóð. Árið 1989 hafi verið gefinn út lóðauppdráttur og þar séu lóðamörkin óskýr, en sjá megi að Þrastargata 1 sé talin með í hinni sameiginlegu lóð. Árið 2005 hafi lóðunum verið breytt og Þrastargata 1 tekin út úr hinni sameiginlegu lóð. Með samþykktum skipulagsnefndar 4. janúar 1993 og borgarráðs 5. s.m. hafi útivistarsvæði að Þrastargötu 1 verið samþykkt. Með samþykktum skipulags- og umferðarnefndar 27. október 1997 og borgarráðs 28. s.m. hafi lóð Suðurgötu 100 verið stækkuð. Það sjáist á þeim uppdráttum að Þrastargata 1 hafi verið innan sameinaðrar lóðar til ársins 1993. Því sé eðlilegt að Þrastargata 1 verði aftur hluti sameinaðrar lóðar. Í deiliskipulagi séu teknar ákvarðanir um skipulagsforsendur innan sveitarfélagsins, m.a. um stærðir lóða og fjölda þeirra. Þá sé óheimilt að skipta jörðum, löndum, lóðum eða breyta landamerkjum og lóðamörkum nema samþykki sveitarstjórnar komi til, sbr. 48. gr. skipulagslaga nr. 123/2010, og ekki sé heimilt að sameina lóðirnar án breytingar á deiliskipulagi.

Núverandi deiliskipulagsskilmálar um bílastæði gildi áfram. Þar sé gert ráð fyrir einu bílastæði fyrir hverja nýja íbúð undir 80 m2, en tvö stæði fyrir íbúðir stærri en 80 m2. Á hinni sameiginlegu lóð séu nú 36 bílastæði, en eins og kærandi bendi á þurfi einungis 27 bílastæði til að uppfylla bílastæðabókhaldið fyrir lóðina. Fjöldi bílastæða á lóðinni sé talsvert meiri en gert sé ráð fyrir í Aðalskipulagi Reykjavíkur 2010-2030 og því sé nægilegt svigrúm til að sameina aftur lóðina að Þrastargötu 1 við hina sameiginlegu lóð án þess að ganga á þær heimildir sem fyrir séu. Ekki sé verið að fjölga bílastæðum fyrir Þrastargötu 5 og einungis eitt stæði muni fylgja Þrastargötu 1.

Samkvæmt 30. gr. laga um menningarminjar nr. 80/2012 sé eigendum húsa og mannvirkja sem byggð hafi verið á árinu 1925 eða fyrr skylt að leita álits hjá Minjastofnun Íslands ef þeir hyggðust breyta þeim, flytja þau eða rífa. Ekki sé hægt að bera saman framkvæmdir kæranda að Þrastargötu 7 og þær framkvæmdir sem heimilaðar séu með byggingarleyfinu að Þrastargötu 5. Kærandi hafi þurft að leita eftir áliti Minjastofnunar á sínum tíma þegar hann hafi óskað eftir því að rífa hús sem byggt hafi verið árið 1925, þar sem hús nr. 7 standi nú, og byggja nýtt staðsteypt hús í staðinn. Hér sé verið að tala um litla viðbyggingu, sem sé í samræmi við byggðamynstur og hlutfall hússins, á hús sem sé byggt árið 1944 og sé því ekki umsagnarskylt, eins og kærandi haldi fram. Reykjavíkurborg vísi því á bug að rannsóknarregla og jafnræðisregla hafi verið brotin með nokkru móti.

Hið kærða byggingarleyfi sé í fullu samræmi við það deiliskipulag sem gildi fyrir Þrastargötu 5, og gætt hafi verið að málsmeðferðarreglum mannvirkjalaga nr. 160/2010 og byggingarreglugerðar nr. 112/2012. Í breytingu á deiliskipulagi fyrir Þrastargötu 5 hafi verið settur inn uppdráttur sem sé ítarleg teikning miðað við að um deiliskipulag sé að ræða. Á grunn- og útlitsmynd komi fram að bæði brunasvalir og svalahurð verði á viðbyggingunni. Skýrt sé tekið fram hvernig Þrastargata 5 skuli líta út eftir breytinguna. Þessi uppdráttur sé skilgreindur sem sérskilmálar fyrir Þrastargötu 5 og því eigi ekki almennir skilmálar deiliskipulags Fálkagötureits við húsið. Þá sé ekki hægt að byggja á því að svar Reykjavíkurborgar við fyrirspurn Þrastargötu 9 eigi við um Þrastargötu 5, enda um tvö gjörólík hús að ræða. Á upp­drættinum séu allar hæðarmerkingar settar inn. Yfirleitt séu ekki settar inn mælingar á útlitsmynd hússins heldur í sniðmynd og teljist það nægjanlegt. Á deiliskipulagsuppdrættinum og teikningunum komi fram að viðbyggingin verði 5,48 m að hæð.

Að því er varði ákvæði byggingarreglugerðar um lofthæð og birtuskilyrði íbúðahúsa þá sé ekki verið að bæta við herbergi heldur að stækka þau sem fyrir séu. Þegar breyting eigi sér stað á eldri húsum, sem byggð hafi verið samkvæmt eldri byggingarreglugerðum, sé ekki hægt að krefjast þess að stærð herbergja uppfylli þær kröfur sem gerðar séu í dag. Um sé að ræða smágert einbýlishús og viðbyggingin sé hönnuð með tilliti til stærðar og lögunar eldra húss.

Búið sé að fella úr gildi gr. 6.7.14. í byggingarreglugerðinni, sem kveðið hafi á um lágmarks­stærð svala. Í gr. 6.7.6. í reglugerðinni sé fjallað um svalir og svalaskýli, en þar segi: „Svalir skulu vera öruggar og henta til fyrirhugaðra nota.“ Fyrirhugaðar svalir séu svokallaðar björgunarsvalir og svalahurð sé með sérstöku brunaheldu gleri. Þá séu gluggar á efri hæð ekki skilgreindir sem björgunarop. Þess vegna hafi svalir og svalahurð verið settar og skilgreindar sem björgunarleið af efri hæðinni. Að því er varði fjarlægð milli Þrastargötu 5 og 3 þá séu tæpir 5 m á milli húsanna og það teljist nægjanlegt þar sem Þrastargata 3 sé steinsteypt hús með brunagafli og Þrastargata 5 með brunamótstöðu EI60. Forvarnardeild slökkviliðs höfuðborgarsvæðisins hafi yfirfarið teikningarnar áður en þær hafi verið samþykktar og ekki gert athugasemd varðandi fjarlægð á milli húsanna, enda talið hana uppfylla kröfur skv. töflu 9.09 í byggingarreglugerðinni.

Athugasemdir leyfishafa: Leyfishafi bendir á að hin fyrirhugaða viðbygging sé inndregin og því muni kærandi ekki sjá neitt af viðbyggingunni frá lóð sinni. Fyrir liggi að eigendur húsa sem standi næst austurgafli Þrastargötu 5 hafi allir gefið skriflegt samþykki fyrir framkvæmdunum, en ólíkt húsi kæranda muni viðbyggingin sjást frá þeim húsum.

Hin fyrirhugaða viðbygging sé í samræmi við verndun byggðamynsturs og falli vel inn í götumyndina. Umrætt hús sé lágreist og lítið, viðbyggingin sé inndregin á öllum hliðum og í samræmi við byggingarstíl húsanna við Þrastargötu. Það sé leyfishafa nauðsynlegt að fara í breytingarnar. Með hliðsjón af lögum nr. 75/2000 um brunavarnir þá séu engir bruna- eða neyðarútgangar af efri hæð hússins og það samrýmist ekki lögum nr. 160/2010 um mannvirki. Á efri hæð hússins sé aðeins einn þröngur útgangur og þar sofi börn. Það sé því beinlínis hættulegt ástand sem leyfishafi búi við. Þá eigi leyfishafi tvö fötluð börn í hjólastólum sem þurfi að hafa afdrep á neðri hæð hússins þegar þau dvelji þar. Það náist einungis með því að fara í þær framkvæmdir sem um ræði.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um lögmæti breytingar á deiliskipulagi Fálkagötureits, sem felur m.a. í sér heimild til að byggja við húsið að Þrastargötu 5 og að lóðin Þrastargata 1 verði aftur hluti sameiginlegrar lóðar Þrastargötu 1-11 og Smyrilsvegar 29 og 31. Þá eru í breytingunni áréttaðir skilmálar um fjölda bílastæða. Einnig er deilt um lögmæti samþykktar byggingarleyfis fyrir nefndri viðbyggingu að Þrastargötu 5.

Samkvæmt 3. mgr. 3. gr. og 1. mgr. 38. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 annast sveitarstjórnir og bera ábyrgð á gerð deiliskipulags í sínu umdæmi. Í skipulagsvaldi sveitarstjórna felst m.a. heimild til breytinga á gildandi deiliskipulagi eins og kveðið er á um í 43. gr. laganna. Skipulagsyfirvöld eru ekki bundin við skilmála eldra deiliskipulags við slíka breytingu, enda felur breyting á deiliskipulagi eðli máls samkvæmt í sér breytingu á deiliskipulagi sem fyrir er. Við beitingu skipulagsvalds ber að fylgja markmiðum skipulagslaga, sem tíunduð eru í 1. gr. þeirra, m.a. um að tryggja réttaröryggi í meðferð skipulagsmála þannig að réttur einstaklinga og lögaðila verði ekki fyrir borð borinn þótt hagur heildarinnar sé hafður að leiðarljósi, sbr. c-lið nefnds ákvæðis.

Tillaga að breytingu á deiliskipulagi Fálkagötureits vegna Þrastargötu 1 og 5 var kynnt með almennri auglýsingu í samræmi við 1. mgr. 43. gr. skipulagslaga. Að loknum athugasemda­fresti tóku skipulagsyfirvöld sveitarfélagsins við bréfi með athugasemdum frá eiganda Þrastar­götu 5, en þar sem stjórnvöldum ber að sjá til þess að mál séu nægjanlega upplýst áður en ákvörðun er tekin, sbr. 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993, getur slíkt ekki haft áhrif á gildi hinnar kærðu ákvörðunar. Deiliskipulagstillagan var svo afgreidd í umhverfis- og skipulagsráði, þar sem framkomnum athugasemdum kæranda var svarað í samræmi við 3. mgr. 41. gr. skipulagslaga. Vegna athugasemdanna voru gerðar þrjár breytingar á tillögunni, en þær breytingar voru þó ekki svo veigamiklar að auglýsa þyrfti breytta tillögu að nýju, sbr. 4. mgr. 41. gr. skipulagslaga. Að lokum var breytingin samþykkt í borgarráði lögum samkvæmt. Tók deiliskipulagsbreytingin gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda að lokinni lögboðinni yfirferð Skipulagsstofnunar. Var málsmeðferð hinnar kærðu ákvörðunar því í samræmi við ákvæði skipulagslaga, en ekki liggja fyrir lagafyrirmæli sem knýja á um að afla þurfi álits Minjastofnunar eða Borgarsögusafns vegna viðbyggingarinnar að Þrastargötu 5.

Hin kærða deiliskipulagsbreyting felur m.a. í sér heimild til að fjarlægja skúr og byggja í staðinn viðbyggingu til austurs og suðausturs, innan byggingarreits, við einbýlishúsið að Þrastargötu 5. Hús kæranda að Þrastargötu 7 liggur norðvestanmegin við Þrastargötu 5. Á uppdráttum deiliskipulagsins er ekki málsett hæð viðbyggingar til suðausturs, sem er sá hluti hennar sem mun hafa mest grenndaráhrif gagnvart fasteign kæranda. Þrátt fyrir það er ljóst að hæð viðbyggingarinnar verður mjög svipuð og hæð þess skúrs sem samþykktur var árið 1984. Er því ekki að sjá að heimilaðar breytingar raski grenndarhagsmunum kæranda að nokkru marki, svo sem vegna skerðingar á útsýni, skuggavarps, aukinnar umferðar eða vegna annars ónæðis. Verður með hliðsjón af því ekki talið að breytingin sé slík að réttur kæranda hafi verið fyrir borð borinn í skilningi áðurgreinds c-liðar 1. mgr. 1. gr. skipulagslaga.

Sem fyrr segir felst í skipulagsvaldi sveitarstjórna m.a. heimild til breytinga á gildandi deiliskipulagi, sbr. 43. gr. skipulagslaga, en í deiliskipulagi eru teknar ákvarðanir um lóðir, lóðanotkun, byggingarreiti og byggðarmynstur, þ.m.t. nýtingarhlutfall, sbr. 1. mgr. 37. gr. sömu laga. Ekki er áskilið að sveitarstjórn afli samþykkis lóðarhafa vegna sameiningar lóða, líkt og kærandi heldur fram, enda verður eignarréttindum ekki ráðstafað með skipulagsáætlunum. Sem endranær verða þó að liggja málefnalegar forsendur að baki slíkum ákvörðunum. Samkvæmt greinargerð deiliskipulagsbreytingarinnar er ástæða þess að lóðin að Þrastargötu 1 var sameinuð fyrrnefndri sameiginlegu lóð sú að upphaflega var lóðin hluti af hinni sameiginlegu lóð en var síðar breytt í sérlóð undir útivistarsvæði. Þar sem nú sé aftur komið hús á lóðina sé eðlilegt að lóðin verði aftur hluti af hinni sameiginlegu lóð. Búa því efnisleg rök að baki þeirri ákvörðun að sameina umræddar lóðir.

Samkvæmt 3. gr. deiliskipulagsskilmála Fálkagötureits er gert ráð fyrir einu bílastæði fyrir íbúðir undir 80 m2 en tveimur stæðum fyrir íbúðir stærri en 80 m2 í samræmi við byggingar­reglugerð. Með deiliskipulagsbreytingunni eykst krafa um fjölda bílastæða fyrir hina sameiginlegu lóð úr 27 bílastæðum í 30. Í greinargerð deiliskipulagsbreytingarinnar kemur fram að bílastæði á lóðinni séu 36 en á lóðaruppdrætti sem fylgir lóðarleigusamningi eru á sama svæði merkt inn 39 bílastæði. Uppfyllir deiliskipulagsbreytingin því kröfu deiliskipulags Fálkagötureits um fjölda bílastæða.

Að öllu framangreindu virtu þykir hin kærða deiliskipulagsákvörðun ekki haldin þeim form- eða efnisannmörkum sem leitt geti til ógildingar hennar.

Samkvæmt 11. gr. laga nr. 160/2010 skulu aðaluppdrættir byggingarleyfis uppfylla ákvæði laganna og reglugerða sem settar hafa verið á grundvelli þeirra. Af framlögðum gögnum verður ekki annað ráðið en að samþykktir aðaluppdrættir hins kærða byggingarleyfis séu í samræmi við ákvæði nefndra laga og byggingarreglugerðar nr. 112/2012, þ. á m. ákvæði um brunavarnir í 9. hluta reglugerðarinnar.

Í áðurgildandi byggingarreglugerð nr. 441/1998 kemur fram í gr. 12.8 að við umfjöllun um byggingarleyfisumsóknir sem varði breytingar á byggingum sem byggðar hafi verið fyrir gildis­töku reglugerðarinnar skuli taka mið af þeim reglugerðarákvæðum sem í gildi voru þegar þær voru byggðar, eftir því sem hægt sé að teknu tilliti til gildandi krafna um öryggis- og heilbrigðismál. Í núgildandi byggingarreglugerð er ekki að finna sambærilegt ákvæði en í einstökum ákvæðum hennar er tekin afstaða til þess hvort þargreindar kröfur þurfi að uppfylla við breytingar á eldri mannvirkjum. Má þar nefna að í gr. 9.2.5. kemur fram að við breytingar á þegar byggðu mannvirki eða við breytta notkun skuli þess gætt að brunavarnir uppfylli kröfur skv. reglugerðinni og að breytingin skerði ekki brunavarnir annarra þátta mannvirkisins. Tekið er fram í gr. 12.1.2. að ákvæði 12. hluta reglugerðarinnar um öryggi við notkun eigi við um breytingu á þegar byggðu mannvirki og um breytta notkun þess. Þá er í gr. 6.1.5. fjallað um breytingu á þegar byggðu mannvirki eða breytta notkun þess. Í 2. mgr. ákvæðisins segir að við breytingu á mannvirki sem byggt sé í gildistíð eldri byggingarreglugerða skuli eftir því sem unnt er byggja á sjónarmiðum algildrar hönnunar. Þá hljóðar 3. mgr. ákvæðisins svo: „Ef sérstökum erfiðleikum er bundið að uppfylla ákvæði þessa hluta reglugerðarinnar án þess að breyta að verulegu leyti megin gerð mannvirkis, burðarvirki, útliti, innra skipulagi eða öðrum sérkennum sem vert er að varðveita, getur leyfisveitandi heimilað að vikið sé frá einstökum ákvæðum þessa hluta reglugerðarinnar. Í slíkum tilvikum skal hönnuður skila sérstakri greinargerð um það hvaða ákvæðum óskað er eftir að víkja frá, um ástæður þess að ekki er unnt að uppfylla þau og hvort unnt er með öðrum hætti að tryggja aðgengi þannig að markmið þessa hluta reglugerðarinnar séu uppfyllt. Taka skal sérstakt tillit til mannvirkja sem falla undir ákvæði laga um menningarminjar.“

Af framangreindum ákvæðum núgildandi byggingarreglugerðar verður sú ályktun dregin að beita skuli ákvæðum hennar er varða öryggi og heilbrigði við breytingar á eldri mannvirkjum og við breytta notkun þeirra, en auk þess geti leyfisveitandi heimilað að vikið sé frá einstökum ákvæðum 6. hluta reglugerðarinnar, sem hefur m.a. að geyma reglur um lofthæð íbúðarrýma, að uppfylltum tilteknum skilyrðum.

Hið kærða byggingarleyfi heimilar að byggt verði við íbúðarhús sem reist var á árinu 1944 og breytt var árið 1984. Um heimilaða nýbyggingu við húsið gilda ákvæði reglugerðar nr. 112/2012. Fram kemur í 2. mgr. gr. 6.7.2. í reglugerðinni að í þakherbergjum og kvist­herbergjum íbúða megi meðalhæð minnst vera 2,20 m, enda sé lofthæðin minnst 2,50 m í að minnsta kosti þriðjungi herbergis. Samkvæmt samþykktum uppdráttum er umrædd viðbygging 18,9 m2 að stærð og lofthæð á 2. hæð nær ekki 2,50 m í þriðjungi herbergis. Hvorki liggur fyrir að greinargerð hafi fylgt umsókn um umrætt byggingarleyfi vegna frávika frá kröfum um lofthæð þakherbergja né að leyfisveitandi hafi fallist á slíkt frávik með formlegum hætti í samræmi við fyrrgreinda gr. 6.1.5. í byggingar­reglugerð. Að framangreindu virtu uppfyllir hið kærða byggingarleyfi ekki áskilnað 11. gr. mannvirkjalaga um að byggingarleyfi sé í samræmi við byggingarreglugerð. Verður hið kærða byggingarleyfi því fellt úr gildi.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils fjölda og umfangs mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu ákvörðunar borgarráðs Reykjavíkur frá 7. september 2017 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Fálkagötureits vegna lóðanna Þrastargötu 1 og 5.

 

Ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 22. janúar 2019 um að samþykkja umsókn um byggingarleyfi fyrir viðbyggingu á milli núverandi íbúðarhúss og geymsluhúss á lóð nr. 5 við Þrastargötu er felld úr gildi.

feb 15
Love0

149 og 150/2018 Bæjargarður

Með

Árið 2019, fimmtudaginn 14. febrúar, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingar­verkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 149/2018, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Garðabæjar frá 18. október 2018 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Bæjargarðs vegna upp­setningar á ljósamöstrum við íþróttavöll.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 23. desember 2018, er barst nefndinni 24 s.m., kærir eigandi, Túnfit 1, Garðabæ, þá ákvörðun bæjarstjórnar Garðabæjar frá 18. október 2018 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi. Bæjargarðs vegna uppsetningar á lýsingu fyrir íþróttavöll. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi. Jafnframt er þess krafist að sveitarfélaginu verði gert að stöðva allar framkvæmdir á Bæjargarðssvæðinu þar til fullunnin og samþykkt hönnunargögn liggi fyrir. Þá er þess krafist að úrskurðarnefndin geri alvarlegar athugasemdir við vinnubrögð bæjarritara Garðabæjar og áminni hann fyrir rangfærslur.

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 24. desember 2018, er barst nefndinni sama dag, kærir sami aðili ákvörðun byggingarfulltrúans í Garðabæ frá 30. nóvember s.á. um að samþykkja umsókn um byggingarleyfi fyrir ljósamöstrum við íþróttavöll í Bæjargarði. Er þess krafist að hið kærða byggingarleyfi verði fellt úr gildi og jafnframt að framkvæmdir verði stöðvaðar til bráðabirgða. Með hliðsjón af því að sami aðili stendur að báðum kærumálunum, og að hinar kærðu ákvarðanir eru samofnar, verður síðara kærumálið, sem er nr. 150/2018, sameinað máli þessu.

Með tölvupósti til úrskurðarnefndarinnar frá 8. febrúar 2019 fóru eigendur, Túnfit 2, Garðabæ, fram á að þeim verði heimilað að gerast meðkærendur í fyrrgreindu máli vegna breytingar á deiliskipulagi Bæjargarðs.

Þykir málið nægilega upplýst til að það verði tekið til endanlegs úrskurðar og verður því ekki tekin afstaða til framkominnar stöðvunarkröfu.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Garðabæ 10. og 24. janúar 2019.

Málavextir: Deiliskipulag Bæjargarðs er frá árinu 2007 og samkvæmt greinargerð þess var gert ráð fyrir opnu svæði með stígum, trjá- og runnagróðri, sem og fjölbreytilegri leikja- og útivistaraðstöðu. Hinn 3. mars 2017 tók gildi breyting á deiliskipulaginu, sem fól í sér að gert var ráð fyrir „sérútbúnum boltaflötum“. Í kjölfarið samþykkti bæjarstjórn Garðabæjar 18. maí 2017 umsókn bæjarverkfræðings, sem fól m.a. í sér gerð gervigrasvallar í Bæjargarði.

Á fundi bæjarráðs Garðabæjar 3. júlí 2018 var samþykkt tillaga skipulagsnefndar um að auglýsa breytingu á deiliskipulagi Bæjargarðs. Í breytingunni fólst að gert yrði ráð fyrir sex 9,15 m háum ljósamöstrum við völlinn. Tillagan var auglýst til kynningar 26. s.m. með fresti til athugasemda til 6. september s.á. Alls bárust níu athugasemdir, m.a. frá kæranda. Að kynningu lokinni var tillagan lögð að nýju fram á fundi skipulagsnefndar 17. september s.á. ásamt innsendum athugasemdum. Var málinu vísað til tækni- og umhverfissviðs til nánar úrvinnslu. Hinn 5. október s.á. tók tækni- og umhverfissvið saman umsögn með svörum við nefndum athugasemdum og var skipulagstillagan samþykkt á fundi bæjarstjórnar 18. s.m. Tók deiliskipulagsbreytingin gildi með auglýsingu þar um sem birt var í B-deild Stjórnartíðinda 23. nóvember 2018.

Hinn 30. nóvember 2018 samþykkti byggingarfulltrúinn í Garðabæ umsókn tækni- og umhverfissviðs bæjarins um byggingarleyfi fyrir ljósamöstrum við gervigrasvöll í Bæjargarði. Á fundi bæjarráðs 4. desember s.á. var afgreiðsla byggingarfulltrúans samþykkt og mun byggingarleyfi hafa verið gefið út sama dag.

Málsrök kæranda: Kærandi vísar til þess að í áraraðir hafi staðið til að byggja bæjargarð á svæði sunnan Hraunholts og hafi svæðið síðan gengið undir nafninu Bæjargarður. Á árinu 2016 hafi Garðabær kynnt breytingar á deiliskipulagi svæðisins þar sem tvær boltaflatir hafi verið afmarkaðar á aðaluppdrætti, en önnur boltaflötin hefði þá verið notuð af börnum um margra ára skeið. Sveitarfélagið hafi fullyrt að hin boltaflötin yrði til almenningsnota og í skriflegum svörum sveitarfélagsins til íbúa hafi komið fram að hvorki væri gert ráð fyrir lýsingu né girðingu umhverfis flötina. Hvorki kærandi né aðrir hafi því séð ástæðu til að gera athugasemdir við deiliskipulagsbreytinguna.

Vorið 2017 hafi Garðabær borið út einblöðung í hús í nágrenninu til þess að vara við ónæði vegna framkvæmda við nýjan „minni knattspyrnuvöll“ í Bæjargarði. Sveitarfélagið hafi hafið framkvæmdir samdægurs. Við eftirgrennslan hafi íbúar komist að því að sveitarfélagið hafi staðið fyrir útboði þremur mánuðum fyrr á „nýjum æfingavelli“ við „[í]þróttasvæði í Ásgarði“. Samkvæmt gögnum útboðsins hafi verið áætlað að reisa upphitaðan gervigrasvöll sem yrði lýstur upp með sex 15 metra háum ljósamöstrum. Völlurinn hafi verið kyrfilega skilgreindur sem „æfingavöllur“ fyrir „íþróttasvæði Stjörnunnar í Ásgarði“ og átt að „uppfylla sameiginlegar kröfur FIFA [Alþjóða knattspyrnusambandsins] og UEFA [Knattspyrnusambands Evrópu] um knattspyrnugrasvelli“. Sveitarfélagið hafi því ætlað sér að reisa alþjóðlegan knattspyrnuvöll í Bæjargarðinum.

Framkvæmdir hafi hafist áður en hönnun lýsingar og girðingar hafi legið fyrir. Sé það brot á 11. gr. reglugerðar nr. 772/2012 um framkvæmdaleyfi, en þar segi: „Heimilt er að samþykkja og gefa út framkvæmdaleyfi fyrir matsskyldri framkvæmd þótt nákvæm hönnunargögn liggi ekki fyrir varðandi alla áfanga framkvæmdarinnar. Í framkvæmdaleyfinu skal þá koma fram að fullunnin og samþykkt hönnunargögn skuli liggja fyrir áður en hefja megi framkvæmdir við einstaka áfanga framkvæmdarinnar.“ Íbúar hafi kært framkvæmdaleyfið til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála þar sem farið hafi verið fram á stöðvun framkvæmda til bráðabirgða. Úrskurðarnefndin hafi hafnað stöðvunarkröfunni á þeim forsendum að um jarðvegs- og yfirborðsframkvæmdir væri að ræða og hægt væri að „koma umræddu svæði í fyrra horf án mikillar fyrirhafnar“. Þetta hafi reynst rangar forsendur. Í greinargerð Garðabæjar í málinu hafi því verið haldið fram að í hugtakinu „boltaflöt“ felist „augljóslega heimild fyrir upphituðum, afgirtum og upplýstum gervigrasvelli eins og hér um ræðir“. Þá hafi því verið haldið fram að boltaflötin sé í „almenningsgarði og verði opin fyrir almenningi á sama tíma og hann verði einnig notaður fyrir skipulagðar æfingar barna og ungmenna í bæjarfélaginu.“ Rangfærsla sveitarfélagsins sé endanlega ljós í samningi bæjarins við Ungmennafélagið Stjörnuna, en þar sé félaginu veitt full yfirráð yfir vellinum, hann verði aflæstur og félaginu verði heimilt að leigja hann út til þriðja aðila sér til tekjusköpunar. Allt verði það á kostnað aðgangs almennings að boltaflötinni.

Hinn 17. október 2017 hafi Garðabær gefið út framkvæmdaleyfi fyrir ljósabúnaði við boltaflötina. Kærandi hafi kært framkvæmdaleyfið til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála. Tæpu ári síðar hafi úrskurðarnefndin kveðið upp frávísunarúrskurð þar sem sveitarfélagið hafi breytt áætlunum sínum í millitíðinni. Allan þann tíma hafi Garðabær fengið að halda áfram óáreittur við framkvæmdir í Bæjargarði án þess að íbúar fengju rönd við reist því dráttur úrskurðarnefndarinnar hafi haldið málinu í gíslingu. Hinn 8. janúar 2018 hafi fengist staðfesting frá Skipulagsstofnun á því að ljósamöstrin krefðust breytingar á deiliskipulagi, en Garðabær hafi hunsað þá niðurstöðu. Samkvæmt 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála hafi sveitarfélaginu borið að afhenda gögn til úrskurðar­nefndarinnar innan 30 daga frá því að kæra var lögð fram, en sveitarfélagið hafi tekið rúmlega fjóra mánuði til þess.

Ljóst sé að auglýsing deiliskipulagstillögunnar uppfylli ekki kröfur laga. Garðabær hafi auglýst fyrirhugaða breytingu á deiliskipulagi 26. júlí 2018, en hinn 5. september s.á. hafi sveitarfélagið bætt við sérstökum skýringaruppdrætti þar sem fram komi mikilvæg atriði sem ekki hafi áður komið fram. Meðal annars hafi loftmynd verið breytt, lögun á mönum verið bætt við uppdrátt ásamt nákvæmum sniðmyndum af áhrifum ljósamastra á nágrennið. Frestur hafi verið óbreyttur eða til næsta dags. Auglýsingin brjóti því í bága við skipulagslög, sem geri kröfur um að auglýsing sé birt með nauðsynlegum gögnum og sex vikur veittar til að gera athugasemdir.

Í athugasemdum Skipulagsstofnunar frá 20. janúar 2017 sé fjallað um breytingar Garðabæjar á deiliskipulagi Ásgarðs. Athugasemdirnar nái m.a. til ljósamastra, en þar segi: „Skipulagsstofnun hefur farið yfir framlögð gögn og gerir athugasemd við að sveitarstjórn birti auglýsingu um samþykkt deiliskipulagsbreytingarinnar í B-deild Stjórnartíðinda sbr. eftirfarandi atriði: […] Skilmála vantar fyrir ljóskastara á möstrum, um skermum og takmarkanir sem við geta átt (s.s. á hvaða tímum sólarhrings notkun er heimil).“ Í hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu sé ekkert fjallað um takmarkanir notkunar á ljósamöstrum og íþróttavellinum, s.s. á hvaða tímum sólarhrings notkun sé óheimil. Þá hafi Garðabær ekki sent öll nauðsynleg gögn til Skipulagsstofnunar þegar stofnunin hafi fjallað um auglýsinguna vegna deiliskipulagsbreytinganna. Sveitarfélagið hafi þannig hvorki sent þangað athugasemdir kæranda né annarra íbúa og því hafi stofnunin ekki getað vitað af efni þeirra. Þetta sé brot á kröfum laga um meðferð deiliskipulagsbreytinga.

Í Aðalskipulagi Garðabæjar 1995-2015 hafi verið kynntar hugmyndir um svokallaðan Bæjargarð. Í gildandi aðalskipulagi séu áform um Bæjargarð staðfest. Í greinargerð deiliskipulags Bæjargarðs frá 2007 segi m.a. að gert sé ráð fyrir stígum, trjá- og runnagróðri, sem og fjölbreytilegri leikja- og útivistarstöðu. Þá sé gert ráð fyrir mótun lands, svo sem útsýnishæð, áhorfenda- og sleðabrekku og frágangi á lækjarbökkum, sérstaklega í námunda við félagsheimili Stjörnunnar. Ljóst sé að áform um að reisa upphitaðan, upplýstan knattspyrnuvöll með gervigrasi, sex 9,15 m ljósamöstrum og 2 m hárri læstri stálvírsgirðingu, sem uppfylli kröfur Alþjóða knattspyrnusambandsins FIFA og Knattspyrnusambands Evrópu, samræmist ekki aðalskipulaginu, en þar sé svæðið skilgreint sem opið svæði. Slíka velli sé eingöngu heimilt að reisa á skilgreindum íþróttasvæðum. Þá falli Bæjargarður innan svokallaðra „Grænna geira“ samkvæmt Aðalskipulagi Garðabæjar 2004-2016, sem tengi byggð við upplands- og strandsvæði í Gálgahrauni, en þar komi fram að samkvæmt svæðisskipulagi skuli ekki reisa neinar byggingar eða mannvirki sem dragi úr tengslum upplandsins við ströndina. Ljósamöstrin og girðingin séu mannvirki samkvæmt skilgreiningu laga, enda þurfi að gefa út byggingarleyfi fyrir þeim. Bæði ljósamöstrin og knattspyrnuvöllurinn dragi úr tengslum upplandsins við ströndina, enda sé mikill farartálmi af slíkum velli þar sem girðingar hindri umferð og ljósamöstrin verði áberandi hluti af ferðlagi hvers þess sem ferðist um svæðið.

Við gerð deiliskipulags sé skylt lögum samkvæmt að fjalla um áhrif deiliskipulagsbreytinga á umferð og öryggi. Með breytingu á boltaflöt í íþróttaflöt verði aukin umferð um Bæjargarðssvæðið og þörf á aðgengi fyrir fatlaða o.þ.h. Engin umfjöllun sé um þetta í auglýsingu Garðabæjar eða öðrum gögnum. Gera verði kröfu um að sveitarfélagið fjalli um slíkt.

Með núverandi áformum um deiliskipulagsbreytingar sé Garðabær að viðurkenna að bærinn hafi brotið gegn gildandi deiliskipulagi og sé að reyna að bjarga málum eftir á. Slíkt sé brot á stjórnsýslulögum og efni mögulegrar stjórnsýslukæru. Í fyrri greinargerðum sveitarfélagsins til úrskurðarnefndarinnar hafi verið færð ítarleg rök fyrir því að hinn alþjóðlegi knattspyrnuvöllur falli innan þágildandi deiliskipulags. Í svari sveitarfélagsins við fyrirspurnum kæranda segi að það sé skoðun þess að ekki þurfi í deiliskipulagi að gera sérstaka grein fyrir lýsingu vallarins. Sveitarfélagið hafi ekki fært nein rök fyrir því að breyta þurfi deiliskipulaginu og því beri að hafna henni.

Samkvæmt 11. gr. reglugerðar nr. 772/2012 um framkvæmdaleyfi sé gerð krafa um að fullunnin og samþykkt hönnunargögn liggi fyrir áður en hefja megi framkvæmdir. Kærandi fari fram á að allar framkvæmdir við Bæjargarðssvæðið verði stöðvaðar þar til ákvæði nefnds reglugerðarákvæðis sé uppfyllt. Þá hafi Garðabær orðið uppvís að því að afvegaleiða úrskurðarnefndina í tveimur greinargerðum bæjarins frá 19. júní 2017 og 22. mars 2018. Sé þessi málatilbúnaður þess eðlis að úrskurðarnefndin geti ekki látið hann óátalinn. Sé því farið fram á að úrskurðarnefndin geri alvarlegar athugasemdir við vinnubrögð bæjarritara Garðabæjar og áminni hann fyrir rangfærslurnar.

Að því er varði kröfu kæranda um að fella byggingarleyfi fyrir ljósamöstrunum úr gildi vísar kærandi til þess að í athugasemdum Skipulagsstofnunar komi fram að í skilmálum þurfi að koma fram takmarkanir sem eigi við um notkun ljósamastara. Byggingarleyfið hafi ekki að geyma þá skilmála sem Skipulagsstofnun geri ráð fyrir. Ekki sé að sjá á gögnum frá byggingarfulltrúa að fjallað hafi verið um þessar kröfur. Einnig komi fram í nefndum athugasemdum stofnunarinnar að gera þurfi grein fyrir áhrifum ljósamastra á umhverfið, þ. á m. gagnvart íbúum í nágrenninu. Í gögnunum sé að finna myndir af „blanket spill“, sem sýni áhrif á allra næsta nágrenni vallarins en nái ekki til næstu íbúðarhúsa við Túnfit. Þá sé birtumagn samkvæmt gögnum frá byggingarfulltrúa langt umfram heimildir í deiliskipulagi. Samkvæmt deiliskipulaginu verði birtumagn lýsingar 200 lúx en í gögnum frá byggingarfulltrúa komi fram að birtustig sé miklu meira, eða allt að 354 lúx. Vegna þessa atriðis hafi kærandi sent fyrirspurn til Skipulagsstofnunar og svar hennar, dags. 14. janúar 2019, hafi verið á þann veg að „líta beri til 200 lux sem hámarkslýsingar.“ Byggingarleyfið uppfylli því ekki skilyrði laga og beri að fella úr gildi.

Varðandi fullyrðingu Garðabæjar um að 200 lúx lýsing sé „sambærileg við götulýsingu“ þá hafi bæði Veitur og HS Veitur hafnað því. Götulýsing á Íslandi sé byggð á ÍST EN 13201 staðlinum um veglýsingu, sem gefinn sé út af Staðlaráði Íslands. Ljóstæknifélag Íslands hafi staðfest að samkvæmt staðlinum sé lýsing við götustíga að jafnaði 5-10 lúx. Sú lýsing sem Garðabær áformi sé því 20-40 sinnum meiri en götulýsing.

Engin dæmi finnist frá öðrum sveitarfélögum um að sambærilegt íþróttamannvirki sé reist á skilgreindu opnu svæði samkvæmt aðalskipulagi. Til samanburðar sé bent á deiliskipulagsbreytingu Reykjavíkurborgar á útivistarsvæði í Úlfarsárdal frá júní 2008. Í greinargerð deiliskipulags þess svæðis komi fram að íþróttavöllur sem þar um ræði sé á skipulögðu íþróttasvæði en ekki opnu svæði. Lýsing á vellinum sé frá 200 lúx og skilgreind sem flóðlýsing. Þá sé skýrt kveðið á um það hvenær lýsing verði á svæðinu, þ.m.t. á hvaða tímum ársins og klukkan hvað.

Frekari rök og sjónarmið kæranda liggja fyrir í málinu sem ekki verða rakin hér nánar, en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn málsins.

Málsrök Garðabæjar: Af hálfu sveitarfélagsins er vísað til þess að krafa kæranda um stöðvun allra framkvæmda á Bæjargarðssvæðinu, þar til fullunnin og samþykkt hönnunargögn liggi fyrir, feli ekki í sér kröfu um stöðvun framkvæmda á grundvelli 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála, þar sem krafan sé ekki bundin við framkvæmdir á grundvelli hinnar kærðu ákvörðunar. Krafist sé miklu víðtækari stöðvunar, auk þess sem henni sé ætlað að vara þar til fullunnin og samþykkt hönnunargögn liggi fyrir, en ekki aðeins þar til úrskurður gengur í málinu. Hvergi sé að finna heimild í lögum til þess að úrskurðarnefndin stöðvi framkvæmdir með þeim hætti sem hér sé krafist. Þá sé krafa kæranda um að úrskurðarnefndin geri athugasemdir við vinnubrögð bæjarritara og áminni hann ekki studd neinum haldbærum rökum. Úrskurðarnefndin hafi engar slíkir heimildir og valdsvið hennar sé afmarkað með skýrum hætti í 1. gr. laga nr. 130/2011. Fyrrnefndum kröfum beri að vísa frá.

Með hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu sé einungis veitt heimild til að setja upp lýsingu við íþróttavöll sem eigi sér stoð í gildandi deiliskipulagi fyrir umrætt svæði. Kærandi reyni að koma að ýmsum málsástæðum sem lúti að gildi deiliskipulags svæðisins frá 2007, með þeirri breytingu sem gerð hafi verið haustið 2016, þegar samþykkt hafi verið ákvæði í deiliskipulagi svæðisins um íþróttavöll þann sem hér um ræði. Megi raunar segja að flestar málsástæður kæranda varði ekki hina kærðu ákvörðun heldur lúti að gildi þess deiliskipulags sem fyrir hafi gilt á svæðinu. Geti þær því ekki komið til álita við úrlausn málsins.

Framsetning umræddrar skipulagstillögu í auglýsingu hafi verið fullnægjandi og breyti engi þótt skýringarmynd hafi verið sett fram síðar, umfram skyldu. Samkvæmt 4. mgr. 37. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 skuli skipulagstillaga sett fram á uppdrætti og í greinargerð. Í hinni kærðu skipulagsbreytingu sé á uppdrætti gerð grein fyrir staðsetningu fyrirhugaðra ljósamastra og í greinargerð á uppdrættinum komi fram hæð mastranna, hámarksbirtumagn lýsingar og áskilið að lampar séu með stefnuvirkri LED-lýsingu, þannig að auðveldara sé að stýra birtu og minnka þannig áhrif lýsingarinnar á nærliggjandi byggð. Tillagan varði aðeins umrædda lýsingu en ekki önnur atriði, svo sem frágang vallarins eða landmótun, og hafi ekki verið gerð athugasemd við hana við yfirferð Skipulagsstofnunar, sbr. bréf hennar frá 14. nóvember 2018. Af því megi ráða að stofnunin hafi ekki talið að í skilmálum þyrfti að greina takmarkanir á notkun ljósamastranna, svo sem um notkunartíma ljósanna. Fái því ekki staðist sú málsástæða kæranda að skipulaginu sé áfátt að þessu leyti. Sé ekki heldur hægt að leggja að jöfnu þær kröfur sem gera verði til skilmála um lýsingu þá sem hér um ræði annars vegar og um lýsingu á íþróttasvæðinu við Ásgarð hins vegar, þar sem á Ásgarðssvæðinu sé um að ræða allt að 22 m há möstur með lömpum sem séu 500 lux á móti 9,15 m háum möstrum með lömpum allt að 200 lúx. Augljóst megi vera að mannvirki þessi séu langt frá því að vera sambærileg, eins og berlega megi ráða af mismunandi afstöðu Skipulagsstofnunar til þeirra. Þá sé einnig vísað til þess að fyrir liggi reglur um notkun umrædds vallar þar sem fram komi takmarkanir á notkun hans og eins tímatakmarkanir á notkun lýsingar.

Að því er varði þá málsástæðu kæranda að Garðabær hafi ekki sent Skipulagsstofnun tilskilin gögn, svo sem athugasemdir kæranda og annarra íbúa, þá sé ljóst að flestar athugasemdirnar hafi ekki átt við um tillöguna. Í umsögn sveitarfélagsins hafi skilmerkilega verið greint frá því að hverju athugasemdirnar hafi lotið. Síðan sé hverjum lið svarað fyrir sig og hafi engin athugasemd verið gerð af hálfu Skipulagsstofnunar við þetta verkleg. Ekki verði séð að skort hafi á fullnægjandi gögn að þessu leyti.

Kærandi virðist telja að með hinni kærðu ákvörðun hafi fyrst og fremst verið tekin ákvörðun um að gera umræddan íþróttavöll í Bæjargarði. Svo sé ekki heldur hafi völlurinn verið settur inn í deiliskipulag með breytingu á deiliskipulagi Bæjargarðs árið 2016. Engin breyting hafi verið gerð á stærð eða staðsetningu vallarins með hinni kærðu ákvörðun og ekki felist nokkur efnisbreyting í því þótt hann sé nefndur íþróttavöllur í stað boltaflatar. Einungis hafi verið um það að ræða að samþykkja heimild fyrir lýsingu við völlinn til að taka af öll tvímæli um réttmæti þeirrar framkvæmdar. Garðabæ hafi verið heimilt að setja í skipulagið heimild fyrir lýsingu við völlinn óháð því hvort framkvæmdin væri háð skipulagi eða ekki. Málsástæður sem lúti að því að völlurinn rúmist ekki innan aðalskipulags hefði þurft að koma fram þegar heimild fyrir gerð vallarins hafi verið sett í skipulag á árinu 2016 og geti þau álitaefni ekki komið til umfjöllunar í þessu máli. Af þeim sökum beri að hafna þessari málsástæðu og þurfi því ekki að færa rök fyrir því að nefndur völlur falli innan heimilda aðalskipulags. Af sömu ástæðu verði að hafna því sem kærandi haldi fram að skort hafi á umfjöllun um umferð og öryggismál, enda eigi engin breyting sér stað varðandi þessa þætti þótt til komi lýsing við umræddan völl.

Hið kærða byggingarleyfi sé útgefið af byggingarfulltrúa 4. desember 2018 í samræmi við ákvæði 9. gr. laga nr. 160/2010 um mannvirki, en byggingaráform hafi verið samþykkt á fundi bæjarráðs sama dag, sbr. 2. gr. samþykktar um afgreiðslur byggingarnefndar Garðabæjar nr. 863/2011. Við útgáfu byggingarleyfis hafi þess verið gætt að umrædd framkvæmd væri í samræmi við deiliskipulag Bæjargarðs og séu engin efni til að fallast á kröfu kæranda um ógildingu leyfisins.

Nauðsynlegt sé að taka fram að ekki sé um að ræða keppnislýsingu eða flóðlýsingu við umræddan boltavöll í Bæjargarði heldur svokallaða punktlýsingu, eins og algengt sé á minni gervigrasvöllum til að auka notagildi þeirra í svartasta skammdeginu. Lýsingin sé þannig hönnuð að hún muni valda óverulegum grenndaráhrifum ef nokkrum. Styrkleiki lýsingarinnar sé stillanlegur, en samkvæmt skipulagi sé miðað við að birtumagn sé stillt á 200 lúx. Almennt séu slíkir vellir lýstir og geti það engan veginn hafa komið kæranda á óvart að til uppsetningar slíkrar lýsingar kæmi við völlinn. Gervigrasvöllurinn muni verða nýttur til skipulegs íþróttastarfs fyrir börn og ungmenni og einnig muni völlurinn nýtast almenningi. Telja verði að hagsmunir almennings til að fá upplýstan völl gangi framar meintum hagsmunum kæranda í málinu.

Garðabær hafi gert samkomulag við Ungmennafélagið Stjörnuna um afnot að gervi­grasvellinum og þar komi fram að völlurinn skuli ekki nýttur til æfinga eftir kl. 21:00 á kvöldin. Með því sé verið að koma í veg fyrir hugsanlegt ónæði frá vellinum gagnvart næsta nágrenni. Rétt þyki að taka fram að samningur bæjarins við félagið hafi engin áhrif á að bæjaryfirvöld fari með fullt forræði yfir vellinum og muni ávallt tryggja að notkun hans valdi ekki ónæði fyrir næsta nágrenni umfram það sem eðlilegt geti talist. Ekki sé um keppnisvöll að ræða heldur almennan íþróttavöll með takmarkaðri lýsingu. Þar sem ekki sé um keppnislýsingu eða flóðlýsingu að ræða sé ekki ástæða til að setja ákvæði um almennar notkunarreglur í deiliskipulagsskilmála frekar en almennt gerist um upplýst leiksvæði.

Verði fallist á að um frávik frá skilmálum sé að ræða þá sé það svo óverulegt að falla myndi undir heimiluð frávik í 3. mgr. 43. gr. skipulagslaga, sbr. einnig gr. 5.8.4. í skipulagsreglugerð nr. 90/2013, og hefði því allt að einu verið heimilt að veita leyfið, svo sem gert hafi verið.

Vettvangsskoðun: Úrskurðanefndin kynnti sér aðstæður á vettvangi 31. janúar 2019 að viðstöddum fulltrúum málsaðila og fulltrúum bæjaryfirvalda.

Niðurstaða: Í máli þessu er deilt um breytingu á deiliskipulagi Bæjargarðs í Garðabæ, þar sem gert er ráð fyrir sex 9,15 m háum ljósamöstrum við íþróttavöll, og um veitingu byggingarleyfis fyrir þeim ljósamöstrum.

Samkvæmt 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er kærufrestur til nefndarinnar einn mánuður frá því kæranda varð kunnugt eða mátti vera kunnugt um ákvörðunina. Sé um að ræða ákvarðanir sem sæta opinberri birtingu telst kærufrestur frá birtingu ákvörðunar og samkvæmt 8. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 telst sá dagur sem fresturinn er talinn frá ekki með í frestinum. Hin kærða deiliskipulagsbreyting var samþykkt á fundi bæjarstjórnar Garðabæjar 18. október 2018 og tók hún gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda 23. nóvember s.á. Var því lokadagur kærufrests vegna umræddrar ákvörðunar 24. desember 2018, en beiðni íbúa að Túnfit 2 um að gerast aðilar að fyrirliggjandi kæru vegna deiliskipulagsbreytingarinnar barst úrskurðarnefndinni 8. febrúar 2019, eða um einum og hálfum mánuði eftir að kærufrestur rann út. Í 28. gr. stjórnsýslulaga er kveðið á um að vísa beri kæru frá, berist hún að liðnum kærufresti. Þar sem ekki verður séð að þær ástæður séu fyrir hendi sem heimila að taka mál til meðferðar að liðnum kærufresti samkvæmt nefndu lagaákvæði verður ekki fallist á að játa nefndum aðilum kæruaðild að kærumáli þessu vegna deiliskipulagsbreytingarinnar.

Samkvæmt 1. mgr. 1. gr. laga nr. 130/2011 hefur úrskurðarnefndin það hlutverk að úrskurða í kærumálum vegna stjórnvaldsákvarðana og ágreiningsmálum vegna annarra úrlausnaratriða á sviði umhverfis- og auðlindamála eftir því sem mælt er fyrir um í lögum á því sviði. Fellur það utan valdheimilda úrskurðarnefndarinnar að hafa eftirlit með vinnubrögðum einstakra starfsmanna sveitarfélaga og þ. á m. að veita þeim áminningu. Að sama skapi fellur það utan valdheimilda nefndarinnar að taka ákvörðun um stöðvun allra framkvæmda á tilteknu svæði þar til fullunnin og samþykkt hönnunargögn liggi fyrir, enda einskorðast heimild úrskurðarnefndarinnar til stöðvunar framkvæmda til bráðabirgða við þann tíma sem kærumál er til meðferðar hjá nefndinni, sbr. 5. gr. fyrrgreindra laga. Verða þessar kröfur kæranda því ekki teknar til efnislegrar meðferðar.

Eins og fram kemur í málavaxtalýsingu tók gildi breyting á deiliskipulagi Bæjargarðs 3. mars 2017 þar sem gert er ráð fyrir „sérútbúnum boltaflötum“. Það skipulag sætir ekki lögmætisathugun í máli þessu, enda eins mánaðar kærufrestur skv. 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 löngu liðinn. Málsástæður kæranda er varða lögmæti íþróttavallarins sjálfs, sem gerður var á grundvelli skipulagsbreytingarinnar frá árinu 2017, geta því ekki komið til skoðunar hér.

Samkvæmt 3. mgr. 3. gr. og 1. mgr. 38. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 fara sveitarfélög með vald til gerðar deiliskipulagsáætlana. Við beitingu þess valds ber m.a. að haga málsmeðferð þannig að réttur einstaklinga og lögaðila verði ekki fyrir borð borinn, þó svo að hagur heildarinnar verði hafður að leiðarljósi, sbr. 1. mgr. 1. gr. skipulagslaga. Í skipulagsvaldi sveitarfélaga felst víðtæk heimild til breytinga á þegar gerðum deiliskipulagsáætlunum, sbr. 1. mgr. 43. gr. laganna. Þessu valdi eru aðallega settar skorður með kröfu um samræmi við aðalskipulagsáætlanir og lögmætisreglu stjórnsýsluréttarins.

Samkvæmt Aðalskipulagi Garðabæjar 2016-2030, sem tók gildi 4. maí 2018, er svæðið Bæjargarður á skilgreindu opnu svæði, merkt 3.02 Op. Í 1. mgr. gr. 6.2. í skipulagsreglugerð nr. 90/2013 er tekið fram að sé gert ráð fyrir landnotkun á sama reit sem fellur undir fleiri en einn landnotkunarflokk skuli sá flokkur tiltekinn fyrir reitinn sem sé ríkjandi en umfang annarrar landnotkunar tilgreint í skilmálum. Í greinargerð gildandi aðalskipulags er fjallað um landnotkun opinna svæða í kafla 3.15 og kemur þar fram að Bæjargarður verði nýttur í tengslum við íþróttamiðstöðina í Ásgarði. Þá er rakið í kafla 6.2, um breytingar á landnotkun frá fyrra aðalskipulagi, að heimild fyrir íþróttavelli hafi verið sett í ákvæði um Bæjargarðinn. Með hliðsjón af framangreindu verður ekki talið að hin umdeilda deiliskipulagsbreyting, sem einungis heimilar áðurnefnd ljósamöstur við boltavöllinn, gangi gegn fyrrgreindri stefnu aðalskipulags, sbr. 3. mgr. 37. gr. skipulagslaga, og er áskilnaði 7. mgr. 12. gr. laganna um innbyrðis samræmi gildandi skipulagsáætlana því fullnægt.

Deiliskipulagsbreytingin var auglýst til kynningar í samræmi við reglur skipulagslaga um almenna meðferð breytinga á deiliskipulagi skv. 1. mgr. 43. gr. laganna og átti kærandi kost á að koma á framfæri athugasemdum sínum vegna hennar, sem hann og gerði. Raskar það ekki gildi auglýsingarinnar að skýringaruppdráttur við tillöguna hafi bæst við í lok kynningar­tímans, enda telst hann ekki hluti hinnar kærðu ákvörðunar, sem sett er fram á skipulagsuppdrætti og í skipulagsgreinargerð, sbr. 4. mgr. 37. gr. skipulagslaga. Samþykkt tillaga, ásamt samantekt um málsmeðferð, athugasemdir og svör við athugasemdum, var send Skipulagsstofnun til lögboðinnar afgreiðslu í samræmi við 1. mgr. 42. skipulagslaga og gerði stofnunin ekki athugasemd við birtingu auglýsingar um samþykkt skipulagsins. Öðlaðist deiliskipulagið gildi með birtingu auglýsingar þar um í B-deild Stjórnartíðinda 23. nóvember 2018. Verður því ekki annað séð en að málsmeðferð tillögunnar hafi verið í samræmi við ákvæði skipulagslaga.

Þótt fallist sé á það með kæranda að lýsing umdeilds íþróttasvæðis geti haft töluverð grenndaráhrif gagnvart fasteignum í næsta nágrenni getur það ekki eitt og sér raskað gildi umdeildrar deiliskipulagsbreytingar, en í 51. gr. skipulagslaga er kveðið á um bótarétt þeirra sem sýna fram á fjártjón af völdum skipulags eða breytinga á skipulagi.

Að öllu framangreindu virtu þykir hin kærða deiliskipulagsbreyting ekki haldin þeim form- eða efnisannmörkum sem leitt geti til ógildingar hennar.

Í skipulagsskilmálum umræddrar deiliskipulagsbreytingar er tekið fram að birtumagn lýsingar frá ljósamöstrum við boltavöllinn í Bæjargarði verði 200 lúx og til að tryggja að lýsing trufli ekki íbúðarbyggð í nágrenni við völlinn skuli lampar vera með stefnuvirkri LED-lýsingu. Fram kemur í samþykktri umsókn um byggingarleyfi að upplýsingar um ljósamöstur megi sjá í deiliskipulagi. Þá segir í útgefnu byggingarleyfi fyrir ljósamöstrunum frá 4. desember 2018 að öll framkvæmd skuli unnin eftir samþykktum aðal- og séruppdráttum, byggingar- og verklýsingum og gildandi lögum og reglugerðum um skipulags- og byggingarmál. Samkvæmt samþykktum uppdráttum byggingarleyfisins er staðsetning mastranna í samræmi við gildandi deiliskipulagsuppdrátt. Var hið kærða byggingarleyfi því í samræmi við gildandi deiliskipulag, svo sem áskilið er í 11. gr. og 1. tl. 1. mgr. 13. gr. mannvirkjalaga nr. 160/2010. Með vísan til þess, og þar sem ekki liggur fyrir að annmarkar hafi verið á málsmeðferð við töku ákvörðunar um hið umdeilda byggingarleyfi, verður gildi leyfisins ekki raskað.

Að öllu framangreindu virtu er kröfu kæranda um ógildingu hinna kærðu ákvarðana hafnað.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu ákvörðunar bæjarstjórnar Garðabæjar frá 18. október 2018 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Bæjargarðs vegna uppsetningar á ljósamöstrum við íþróttavöll.

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu ákvörðunar byggingarfulltrúans í Garðabæ frá 30. nóvember 2018 að samþykkja umsókn um byggingarleyfi fyrir ljósamöstrum við íþróttavöll í Bæjargarði.

Að öðru leyti er kærumáli þessu vísað frá úrskurðarnefndinni.

feb 14
Love0

133/2017 Skjólbraut

Með

Árið 2019, fimmtudaginn 31. janúar, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík. Mættir voru Ómar Stefánsson varaformaður, Ásgeir Magnússon dómstjóri og Þorsteinn Þorsteinsson byggingar­verkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 133/2017, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogs frá 10. október 2017 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi lóðarinnar Skjólbrautar 11, Kópavogi.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags 9. nóvember 2017, er barst nefndinni 10. s.m., kæra eigendur, Skjólbraut 14, Kópavogi, þá ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogs frá 10. október 2017 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi lóðarinnar Skjólbrautar 11. Skilja verður málskot kærenda svo að krafist sé að ákvörðunin verði felld úr gildi.

Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Kópavogsbæ 21. nóvember 2017.

Málavextir: Hinn 28. mars 2006 samþykkti bæjarstjórn Kópavogs tillögu að deiliskipulagi Skjólbrautar 9 og 11. Deiliskipulagið tók gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda 11. maí 2006. Í deiliskipulaginu fólst heimild til að fjarlægja einbýlishús frá árinu 1944 af lóðinni nr. 9 og byggja í stað þess tveggja hæða parhús með hámarksnýtingarhlutfall 0,55 og hámarksþakhæð 31,50 m y.s. Á lóðinni nr. 11 var gert ráð fyrir endurbyggingu einbýlishússins sem fyrir var á lóðinni og heimild til að byggja við það. Hámarksnýtingarhlutfall þeirrar lóðar var 0,55 og hámarksþakhæð 32,53 m.

Á fundi skipulagsráðs Kópavogs hinn 18. apríl 2017 var lagt fram erindi lóðarhafa Skjólbrautar 11 þar sem óskað var eftir að fjarlægja 136 m² einbýlishús af lóðinni, skipta lóðinni í tvær lóðir, byggja parhús með samtals fjórum íbúðum á lóðunum og setja upp átta bílastæði innan lóðar. Fyrirhugað heildarbyggingarmagn var um 570 m² og nýtingarhlutfallið 0,58. Lóðarhafi gaf upp þá ástæðu fyrir erindinu að mikil eftirspurn væri eftir íbúðum fyrir 3ja til 4ra manna fjölskyldur og þá sérstaklega í grónum hverfum. Skipulagsráð samþykkti með vísan til 44. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 að grenndarkynna ofangreint erindi fyrir eigendum lóða í nágrenninu, m.a. kærendum. Erindið var lagt aftur fyrir á fundi skipulagsráðs 15. maí 2017 þar sem í ljós hafði komið að lóðin var á deiliskipulögðu svæði. Á þeim fundi var samþykkt, með vísan til 1. mgr. 43. gr. skipulagslaga, að auglýsa tillöguna og vísa erindinu til afgreiðslu bæjarráðs og bæjarstjórnar, sem staðfesti afgreiðslu skipulagsráðs á fundi sínum 23. maí 2017. Tillagan var auglýst frá 23. júní 2017 með athugasemdafresti til og með 8. ágúst s.á. Athugasemdir bárust á kynningartíma, m.a. frá kærendum.

Skipulagstillagan var lögð fyrir að nýju á fundi skipulagsráðs 2. október 2017 ásamt umsögn skipulags- og byggingardeildar sveitarfélagsins með athugasemdum og ábendingum. Samþykkti skipulagsráð deiliskipulagsbreytinguna með vísan til niðurstöðu fyrrnefndrar umsagnar og var sú afgreiðsla staðfest í bæjarstjórn 10. október 2017. Tillagan var birt í B-deild Stjórnartíðinda 11. desember s.á.

Málsrök kærenda: Af hálfu kærenda er á því byggt að bygging fjölbýlishúss í götunni feli í sér eðlisbreytingu á svæðinu og grundvallarbreytingu á götumyndinni. Ekki hafi verið tekið tillit til svipmóts þeirrar byggðar og einstakra bygginga sem fyrir séu, líkt og eigi að gera þegar verið sé að gera deiliskipulagsbreytingu í þegar byggðu hverfi. Bygging fjórbýlishúss í stað einbýlishúss sé meiriháttar breyting á rólegu og grónu svæði, sem sé að mestu byggt einbýlis- og parhúsum með örfáum undantekningum. Einungis eitt fjórbýlishús sé í götunni, en það sé á lóð nr. 2 og með nýtingarhlutfall 0,44. Áætlað nýtingarhlutfall Skjólbrautar 11 sé nokkuð hátt og mun hærra en nýtingarhlutfall nærliggjandi lóða ásamt því að nýtingarhlutfall lóðarinnar með núverandi einbýlishúsi sé 0,14. Hætta sé á að með byggingu parhússins verði sett fordæmi sem auki líkur á því að fleiri fjölbýlishús muni rísi við götuna.

Með deiliskipulagsbreytingunni sé verið að fara út fyrir öll mörk sem núverandi deiliskipulag geri ráð fyrir. Breytingin muni hafa í för með sér aukna umferð og bílastæðaþörf með tilheyrandi óþægindum fyrir íbúa ásamt því að hún muni að öllum líkindum hafa neikvæð áhrif á virði fasteigna í nágrenninu.

Kærendur álíti að ef heimilt verði að byggja fjórbýlishús á lóðinni Skjólbraut 11 verði það meiriháttar breyting og sé mótmælt bókun meirihluta bæjarráðs frá fundi ráðsins 5. október 2017 um að í gildandi deiliskipulagi hafi verið gert ráð fyrir 540 m² byggingu og því sé um óverulega breytingu á deiliskipulagi að ræða. Ekki hafi staðið til að byggja 540 m² einbýlishús á umræddri lóð heldur hafi verið um það að ræða að nýtingarhlutfall hennar færi ekki yfir 0,55. Byggingarreitur lóða sé yfirleitt takmarkandi að því er varði það byggingarmagn sem hægt sé að koma fyrir, að öðrum skilyrðum uppfylltum.

Málsrök Kópavogsbæjar: Bæjaryfirvöld benda á að í rammahluta Aðalskipulags Kópavogs 2012-2014 komi fram að á Kársnesinu standi fyrir dyrum áframhaldandi uppbygging sem felist einkum í aukinni íbúðarbyggð. Hin umdeilda deiliskipulagsbreyting, sem samþykkt hafi verið í bæjarstjórn Kópavogs 10. október 2017, hafi falið í sér að byggðar yrðu fjórar íbúðir á lóðinni Skjólbraut 11 með átta bílastæðum.

Skipulagsyfirvöld í Kópavogsbæ hafi metið það svo að aukning byggingarmagns um 30,9 m² frá gildandi deiliskipulagi væri óveruleg. Lenging á byggingarreit til suðurs myndi að einhverju leyti hafa neikvæð áhrif á aðliggjandi lóðir hvað varði skuggamyndun. Ekki hafi verið fyrirhugað að heimila hækkun byggingar á reitnum frá gildandi deiliskipulagi, en ljóst sé að fyrirhuguð nýbygging myndi sannanlega verða hærri en núverandi bygging á lóðinni. Þá hafi breytingartillagan gert ráð fyrir að byggingarreitur myndi mjókka um 1,5 m til austurs og vesturs, samtals um 3 m, sem myndi hafa jákvæð áhrif á nærliggjandi lóðir.

Fjölgun íbúða úr einni í fjórar, í götu þar sem meðalfjöldi íbúða á lóð sé 1,7, teljist hins vegar veruleg breyting og því hafi verið talið hugsanlegt að aukningin gæti að einhverju leyti haft neikvæð áhrif á íbúa götunnar, m.a. vegna umferðaraukningar. Við Skjólbraut 1-22 séu 40 íbúðir í dag og aukning í 43 íbúðir hefði í för með sér 7,5% umferðaraukningu, eða aukningu um u.þ.b. 22 ferðir ökutækja á sólarhring. Hafi því verið ákveðið að auglýsa tillöguna til kynningar samkvæmt 1. mgr. 43. gr. skipulagslaga nr. 123/2010.

Hvorki sé hægt að fallast á það með kærendum að með byggingu hússins verði grundvallar­breyting á götumyndinni né að ekki hafi verið tekið tillit til byggðarinnar. Verði í því sambandi að líta til þess að við Skjólbraut 1-22 séu tíu einbýlishús, fjögur parhús og tíu sambýlishús, sem skiptist á þann hátt að sex þeirra séu tvíbýli, þrjú þríbýli og eitt fjórbýli. Þrátt fyrir að breytingin hafi í för með sér aukna umferð í götunni verði að telja að aukningin hafi ekki slík áhrif á grenndarhagsmuni kærenda að það varði ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar, sérstaklega í ljósi stefnu aðalskipulags Kópavogs um aukna íbúðarbyggð á Kársnesinu.

Athugasemdir leyfishafa: Leyfishafi bendir á að stefna bæjaryfirvalda í Kópavogi sé að þétta byggð á Kársnesinu. Í samræmi við það hafi bæjar- og skipulagsyfirvöld í Kópavogi heimilað verulega uppbyggingu og breytingu húsa við Skjólbraut. Áður hafi bæjarskrifstofur Kópavogs og ýmis fyrirtæki verið til húsa við götuna en nú séu flest þeirra húsa horfin og ný komin í staðinn. Sum þeirra húsa sem reist hafi verið í staðinn séu hærri, stærri, með hærra nýtingarhlutfalli og með jafn mörgum íbúðum og það hús sem heimilað hafi verið að reisa. Ef fallist yrði á kröfu kærenda yrði því gengið gróflega gegn jafnræðisreglu 11. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 ásamt því að leyfishafi myndi verða fyrir verulegu tjóni.

Því sé andmælt að deiliskipulagsbreytingin feli í sér meiriháttar breytingu á lóðinni nr. 11 við Skjólbraut. Samkvæmt deiliskipulagi fyrir Skjólbraut 9 og 11 frá 2006 sé heimilt að byggja um 500 m² einbýlishús á lóðinni. Þá sé nýtingarhlutfall lóðarinnar með breytingunni nú örlítið hærra en verið hafi. Fari það úr 0,55 í 0,58, sem sé lægra en nýtingarhlutfall Skjólbrautar 13, þar sem það sé 0,61. Um óverulega breytingu á götumynd sé að ræða en íbúðum muni fjölgi úr 54 í 57, eða um 5,5%, og aukning í fermetrum sé um 30,9 m². Breytingin samræmist svipmóti annarra húsa við götuna, þeirri uppbyggingu sem átt hafi sér stað og taki mið af nýjustu húsunum, Skjólbraut 9 og Skjólbraut 13.

Með fjölgun bílastæða úr fjórum í átta á lóðinni megi ætla að umferðarhætta muni minnka við þessa framkvæmd þar sem bifreiðastæði muni færast af götunni inn á lóðina nr. 11.

Niðurstaða: Upphaflegt deiliskipulag fyrir Skjólbraut 9-11 tók gildi árið 2006. Samkvæmt því skipulagi mátti reisa á lóðinni Skjólbraut 11 einnar hæðar einbýlishús með nýtanlegu risi ásamt innbyggðri eða tengdri bílageymslu og þremur bílastæðum á lóð. Hámarksþakkóti var 32,53, hámarksnýtingarhlutfall lóðarinnar var 0,55 og heimilað byggingarmagn var 542,3 m2. Með hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu var heimilað að reisa á lóðinni 570 m² parhús með fjórum íbúðum, nýtingarhlutfall lóðarinnar fór í 0,58 og hámarkshæð húss var lækkuð í 32,43 m, eða um 10 sentimetra. Þá var bílastæðum á lóð fjölgað úr þremur í átta en lóðinni var ekki skipt upp í tvær lóðir.

Samkvæmt 3. mgr. 3. gr. og 1. mgr. 38. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 annast sveitarstjórnir og bera ábyrgð á gerð aðalskipulags og deiliskipulags í sínu umdæmi. Í skipulagsvaldi sveitarstjórna felst m.a. heimild til breytinga á gildandi deiliskipulagi, sbr. 43. gr. skipulagslaga, en þess ber þó að gæta að breytingin rúmist innan heimilda aðalskipulags, sbr. 7. mgr. 12. gr. áðurnefndra laga og að stefnt sé að lögmætum markmiðum með breytingunni. Telji þeir sem eiga hagsmuna að gæta að þeir verði fyrir fjárhagslegu tjóni vegna breytinga á deiliskipulagi þarf það ekki að hafa áhrif á gildi skipulagsbreytingarinnar, en getur eftir atvikum orðið grundvöllur að bótakröfu, sbr. 51. gr. skipulagslaga.

Hin kærða deiliskipulagsbreyting var kynnt með almennri auglýsingu í samræmi við 1. mgr. 43. gr. skipulagslaga. Auk þess var nágrönnum, m.a. kærendum, sent dreifibréf þar sem athygli var vakin á því að samþykkt hefði verið að auglýsa breytt deiliskipulag fyrir Skjólbraut 11. Deiliskipulagstillagan var afgreidd og framkomnum athugasemdum svarað af skipulags- og byggingardeild og var sú afgreiðsla samþykkt af skipulagsráði. Að lokum var breytingin samþykkt í bæjarstjórn Kópavogs 10. október 2017 og birt í B-deild Stjórnartíðinda 11. desember s.á., eftir að umrædd kæra barst úrskurðarnefndinni.

Eitt af markmiðum Aðalskipulags Kópavogs 2012-2024 er þétting byggðar og kemur fram, í rammahluta aðalskipulagsins að fyrir dyrum standi áframhaldandi uppbygging á Kársnesi sem felist einkum í aukinni íbúðarbyggð. Umrædd lóð er á skilgreindu íbúðarsvæði ÍB-1 og segir m.a. um það svæði í aðalskipulaginu að byggðin sé nokkuð fastmótuð og lágreist með 1-5 hæða húsum. Verður ekki annað séð en að deiliskipulagsbreytingin sé í samræmi við aðalskipulag, líkt og áskilið er í 7. mgr. 12. gr. skipulagslaga.

Fordæmi eru fyrir fjögurra íbúða fjölbýlishúsum við Skjólbraut og sambærilegu nýtingar­hlutfalli og hin kærða ákvörðun heimilar á lóðinni Skjólbraut 11, en það eykst um 5,45% frá því sem áður var gert ráð fyrir. Hámarkshæð húss lækkar um 10 sentimetra og bílastæðum innan nefndrar lóðar fjölgar úr þremur í átta. Með hliðsjón af þessu verður ekki talið að umdeild breyting hafi teljandi grenndaráhrif gagnvart fasteign kærenda, en milli húss kærenda og Skjólbrautar 11 er gata og stendur fasteign kærenda hærra í landi.

Að öllu framangreindu virtu er hin kærða deiliskipulagsbreyting ekki haldin þeim ágöllum sem áhrif geta haft á gildi hennar og verður kröfu um ógildingu hennar því hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda og umfangs mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu ákvörðunar bæjarstjórnar Kópavogs frá 10. október 2017 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi lóðarinnar Skjólbrautar 11 í Kópavogi.

feb 11
Love0

147/2018, 1 0g 2/2019 Vatnsendablettur

Með

Árið 2019, fimmtudaginn 24. janúar, tók Nanna Magnadóttir, formaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, með heimild í 3. mgr. 3. gr. laga nr. 130/2011 fyrir:

Mál nr. 147/2018 kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogsbæjar frá 25. september 2018 um að samþykkja breytingu á deiliskipulaginu Vatnsendi, svæðið milli vatns og vegar, að því er varðar Vatnsendabletti 730-739.

Í málinu er nú kveðinn upp til bráðabirgða svofelldur

úrskurður

um kröfu kærenda um frestun réttaráhrifa:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 20. desember 2018, er barst nefndinni 21. desember s.á., kæra tilgreindir íbúar við Vatnsenda, Kópavogi, þá ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogsbæjar frá 25. september 2018 að samþykkja breytingu á deiliskipulaginu Vatnsendi, svæðið milli vatns og vegar, fyrir Vatnsendabletti 730-739. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi, að úrskurðarnefndin kveði upp bráðabirgðaúrskurð um frestun réttaráhrifa ákvörðunarinnar og að allar framkvæmdir, hvort sem þær eru hafnar eða yfirvofandi, verði stöðvaðar til bráðabirgða á meðan úrskurðarnefndin hafi málið til umfjöllunar.

Með bréfum til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 3. janúar 2018, sem barst úrskurðarnefndinni sama dag, kæra annars vegar Þorsteinn Sigmundsson, Elliðahvammi v/Vatnsenda, Kópavogi og hins vegar Karl Lárus Hjaltested og Sigurður Kristján Hjaltested, erfingjar að 1/15 hluta dánarbús sem hefur á hendi beinan eignarrétt að jörðinni Vatnsenda, einnig fyrrgreinda ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogsbæjar. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi, að úrskurðarnefndin kveði upp bráðabirgðaúrskurð um frestun réttaráhrifa ákvörðunarinnar og að allar framkvæmdir, hvort sem þær eru hafnar eða yfirvofandi, verði stöðvaðar til bráðabirgða á meðan úrskurðarnefndin hafi málið til umfjöllunar. Þar sem hin síðari kærumál, sem eru nr. 1 og 2/2019, varða sömu ákvörðun, kröfugerð er samhljóða og hagsmunir kærenda þykja ekki standa því í vegi, verða þau sameinuð máli þessu.

Verður nú tekin afstaða til framkominnar kröfu kærenda um frestun réttaráhrifa.

Málsatvik og rök: Breyting á deiliskipulaginu Vatnsendi, svæðið milli vatns og vegar, var samþykkt fyrir Vatnsendabletti 730-739 af bæjarstjórn Kópavogs 25. september 2018. Í samræmi við 1. mgr. 42. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 var breytingin send Skipulagsstofnun til athugasemda. Með bréfi, dags. 10. október 2018, tilkynnti Skipulagsstofnun Kópavogsbæ að stofnunin gæti ekki tekið afstöðu til efnis deiliskipulagsbreytingarinnar þar sem ekki lægi fyrir umsögn heilbrigðiseftirlits vegna færslu byggingarreits nær alifuglaeldi á svæðinu. Jafnframt var bent á að rökstuðning vantaði fyrir deiliskipulagsbreytingunni í greinargerð líkt og gert væri að skilyrði í skipulagsreglugerð nr. 90/2013.

Með bréfi skipulags- og byggingardeildar Kópavogsbæjar, dags. 6. nóvember 2018, var brugðist við athugasemdum Skipulagsstofnunar og 15. s.m. barst Kópavogsbæ bréf frá Skipulagsstofnun þar sem stofnunin gerði ekki frekari athugasemdir við að auglýsing um gildistöku deiliskipulagsbreytinganna yrði birt í B-deild Stjórnartíðinda. Var slík auglýsing birt 28. nóvember 2018.

Kærendur gera þá kröfu að allar framkvæmdir, hvort sem þær eru hafnar eða yfirvofandi, verði stöðvaðar þar til mál þetta er til lykta leitt. Er m.a. skírskotað til þess að kærendur hafi brýna hagsmuni af því að nærumhverfi þeirra sé ekki raskað með óafturkræfum hætti meðan málið sé til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni. Deiliskipulagsbreytingin feli í sér gjörbreytingu á uppbyggingu Vatnsendabletts, bæði hvað varði byggingarmagn, svipmót og eðli byggðar. Verði krafa kærenda ekki samþykkt sé hætt við að Kópavogsbær gefi út framkvæmdar- eða byggingarleyfi samkvæmt hinu breytta deiliskipulagi. Hagsmunir kærenda af því að réttaráhrifum verði frestað, sem leiðir m.a. til þess að Kópavogsbæ gefst ekki færi á að gefa út framkvæmdar- eða byggingarleyfi, vegi mun þyngra en hagsmunir Kópavogsbæjar, þar sem sú röskun á náttúrunni sem framkvæmdir hefðu í för með sér yrði óafturkræf. Hin kærða deiliskipulagsbreyting verði aldrei gerð nema að höfðu samráði og með samþykki eiganda beins eignarréttar að því landi sem breytingin nái til, þ.e. skiptastjóra og eftir atvikum erfingja dánarbúsins þess sem landið eigi. Þá geti byggingarnefnd Kópavogsbæjar ekki gefið út byggingarleyfi nema fyrir liggi samþykki eiganda jarðarinnar Elliðahvamms á Vatnsenda.

Niðurstaða: Í 1. mgr. 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er tekið fram að kæra til úrskurðarnefndarinnar fresti ekki réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar, en jafnframt er kæranda þar heimilað að krefjast stöðvunar framkvæmda til bráðabirgða séu þær hafnar eða yfirvofandi. Þá getur úrskurðarnefndin að sama skapi frestað réttaráhrifum ákvörðunar sem felur ekki í sér heimild til framkvæmda, komi fram krafa um það af hálfu kæranda, sbr. 3. mgr. nefndrar 5. gr. Með sama hætti er kveðið á um það í 29. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 að kæra til æðra stjórnvalds fresti ekki réttaráhrifum ákvörðunar, en þó sé heimilt að fresta réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar til bráðabirgða meðan málið er til meðferðar hjá kærustjórnvaldi þar sem ástæður mæli með því. Tilvitnuð lagaákvæði bera með sér að meginreglan er sú að kæra til æðra stjórnvalds frestar ekki réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar og eru heimildarákvæði fyrir stöðvun framkvæmda eða frestun réttaráhrifa kærðar ákvörðunar undantekning frá nefndri meginreglu sem skýra ber þröngt. Verða því að vera ríkar ástæður eða veigamikil rök fyrir ákvörðun um frestun réttaráhrifa og stöðvun framkvæmda.

Mál þetta snýst um þá ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogsbæjar að samþykkja breytingu á deiliskipulaginu Vatnsendi, svæðið milli vatns og vegar, að því er varðar Vatnsendabletti 730-739. Sú ákvörðun felur ekki í sér heimild til þess að hefja framkvæmdir heldur þurfa að koma til sérstakar stjórnvaldsákvarðanir, t.a.m. um byggingarleyfi, sem kæranlegar eru til úrskurðarnefndarinnar, sbr. III. kafla laga um mannvirki nr. 160/2010. Í kærumáli vegna slíkrar stjórnvaldsákvörðunar er eftir atvikum unnt að gera kröfu um stöðvun framkvæmda til bráðabirgða skv. 5. gr. laga nr. 130/2011. Af þessu leiðir að jafnaði er ekki tilefni til að beita heimild til stöðvunar framkvæmda eða frestunar réttaráhrifa í kærumálum er varða gildi ákvarðana sem veita ekki heimild til þess að framkvæmdir hefjist.

Þegar litið er til fyrrgreindra lagaákvæða og hinnar kærðu ákvörðunar, verður ekki séð að knýjandi nauðsyn sé á að fallast á kröfu kærenda frestun réttaráhrifa, enda veitir hin kærða ákvörðun ekki sjálfstæða heimild til þess að framkvæmdir hefjist.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um frestun réttaráhrifa hinnar kærðu ákvörðunar.