Skip to main content
Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála
des 22
Love0

18/2006 Bergstaðastræti

Með

Ár 2007, föstudaginn 30. mars kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 18/2006, kæra á samþykkt borgarráðs Reykjavíkur frá 24. nóvember 2005 um deiliskipulag fyrir reit 1.184.0, er afmarkast af Óðinsgötu, Bjargarstíg, Grundarstíg og Spítalastíg, og á breytingu á því deiliskipulagi er skipulagsráð Reykjavíkur samþykkti hinn 17. janúar 2007 varðandi nýtingarhlutfall lóðanna að Bergstaðastræti 16 og 18. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfum til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 7. mars 2006 og 7. mars 2007, er bárust nefndinni 7. mars 2006 og 8. mars 2007, kærir Sigurbjörn Þorbergsson hdl., f.h. ÞG verktaka ehf., eiganda fasteignanna að Spítalastíg 20 og baklóðar að Spítalastíg 6, og S, eiganda Spítalastígs 6 og hluta fasteignarinnar að Spítalastíg 4, Reykjavík, samþykkt borgarráðs Reykjavíkur frá 24. nóvember 2005 um deiliskipulag fyrir reit 1.184.0, er afmarkast af Óðinsgötu, Bjargarstíg, Grundarstíg og Spítalastíg, og á breytingu á því deiliskipulagi er skipulagsráð Reykjavíkur samþykkti hinn 17. janúar 2007 varðandi nýtingarhlutfall lóðanna að Bergstaðastræti 16 og 18.  Gera kærendur þá kröfu að hinar kærðu ákvarðanir verði felldar úr gildi. 

Með bréfi, dags. 7. mars 2007, kærðu kærendur fyrrgreinda deiliskipulagsbreytingu ásamt veittu byggingarleyfi fyrir flutningi húss að Bergstaðastræti 16.  Í ljósi þess að deiliskipulag svæðisins er til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni vegna fyrra málskots kærenda þykir rétt að sameina kæru vegna deiliskipulagsbreytingarinnar því máli sem er nr. 18/2006. 

Málavextir:  Á árinu 2003 voru unnin drög að deiliskipulagi staðgreinireita 1.184.0 og 1.184.1 og voru þau kynnt hagsmunaaðilum á svæðinu.  Að þeirri kynningu lokinni var lögð fram tillaga að uppbyggingu lóðarinnar Bergstaðastræti 16-18 á fundi skipulags- og byggingarnefndar 7. apríl 2004 og var samþykkt að kynna tillöguna fyrir hagsmunaaðilum.  Á fundi skipulags- og byggingarnefndar 12. maí 2004 var tillagan til umfjöllunar ásamt athugasemdum er borist höfðu, m.a. frá öðrum kærenda.  Á fundinum var lögð fram umsögn skipulagsfulltrúa um framkomnar athugasemdir, dags. 6. maí 2004, og var samþykkt að auglýsa framlagða skipulagstillögu til kynningar.  Borgarráð samþykkti þá afgreiðslu á fundi sínum 18. maí 2004. 

Hinn 10. janúar 2005 var haldinn fundur með hagsmunaaðilum þar sem kynnt var ný tillaga að deiliskipulagi umædds reits.  Fólst breytingin frá fyrri tillögu aðallega í því að dregið var úr byggingarmagni á lóðinni nr. 16-18 við Bergstaðastræti vegna framkominna athugasemda íbúa um að fyrirhugað byggingarmagn væri of mikið.  Á kynningartíma fyrri tillögunnar komu fram athugasemdir frá fjölda íbúa og hagsmunaaðila, m.a. frá kærendum.  Ákvað skipulagsráð á fundi sínum hinn 23. febrúar 2005 að fela skipulagsfulltrúa að láta vinna nýja tillögu að deiliskipulagi þar sem gert væri ráð fyrir allt að þremur flutningshúsum á umræddri lóð.  Urðu lyktir mála þær að skipulagsráð ákvað hinn 13. apríl 2005 að kynna nýja tillögu að deiliskipulagi staðgreinireits 1.184.0 þar sem gert var ráð fyrir tveimur flutningshúsum á lóðinni að Bergstaðastræti 16-18 og að nýtingarhlutfall þeirrar lóðar yrði 1,2.  Athugasemdir við tillöguna bárust frá kærendum og nokkrum öðrum en skipulagsráð samþykkti auglýsta tillögu hinn 9. nóvember 2005 með breytingum sem lagðar voru til í umsögn skipulagsfulltrúa og lögfræði og stjórnsýslu og var sú afgreiðsla staðfest í borgarráði hinn 24. nóvember.  Tók deiliskipulagið gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda hinn 8. febrúar 2006.  Skutu kærendur þeirri ákvörðun til úrskurðarnefndarinnar eins og fyrr greinir. 

Hinn 26. september 2006 var tekin fyrir á embættisafgreiðslufundi byggingarfulltrúa umsókn um leyfi til að endurbyggja húsið að Hverfisgötu 44 á lóðinni að Bergstaðastræti 16 og var hún samþykkt.  Skutu kærendur máls þessa þeirri ákvörðun til úrskurðarnefndarinnar sem vísaði kærunni frá með úrskurði uppkveðnum hinn 29. desember 2006 í kjölfar þess að byggingaryfirvöld afturkölluðu umdeilt leyfi.  Var ástæða afturköllunarinnar sú að nýtingarhlutfall lóðarinnar að Bergstaðastræti 16 samkvæmt veittu leyfi yrði hærra en heimilað var í deiliskipulagi reitsins. 

Á fundi skipulagsfulltrúa hinn 17. nóvember 2006 var lögð fram tillaga að „leiðréttingu“ á deiliskipulagi umdeilds reits er fól í sér hækkun nýtingarhlutfalls lóðanna að Bergstaðastræti 16 og 18 úr 1,2 í 1,5 og var sú tillaga grenndarkynnt.  Athugasemdir bárust frá nokkrum aðilum við grenndarkynninguna, þar á meðal frá kærendum.  Samþykkti skipulagsráð deiliskipulagsbreytinguna hinn 17. janúar 2007 með þeirri breytingu að nýtingarhlutfall lóðarinnar að Bergstaðastræti 18 yrði 1,35 í stað 1,5.  Tók breytingin gildi við birtingu auglýsingar í B-deild Stjórnartíðinda hinn 13. febrúar 2007.  Skutu kærendur þeirri ákvörðun einnig til úrskurðarnefndarinnar. 

Málsrök kærenda:  Hvað varðar deiliskipulagið er borgarráð samþykkti hinn 24. nóvember 2005 benda kærendur á að með því hafi verið varpað fyrir róða fyrri skipulagshugmyndum um nýbyggingu að Bergstaðastræti 16-18, en í staðinn gert ráð fyrir flutningshúsum sem væru hærri en fyrrgreind nýbygging.  Þá væri byggingarréttur kærenda á baklóðum minnkaður verulega með hinni kærðu ákvörðun. 

Málsmeðferð deiliskipulagsins hafi brotið gegn ákvæðum 6. kafla skipulagsreglugerðar, þar sem borgarráð Reykjavíkur hafi ekki fengið athugasemdir vegna deiliskipulagstillögunnar til umfjöllunar.  Sveitarstjórn hafi með því verið svipt möguleikanum til að sinna lögbundinni skyldu til að fjalla um athugasemdirnar.  Skipulagsráð hafi farið út fyrir valdsvið sitt með því að breyta framlagðri tillögu, fella hana síðan niður og leggja fram nýja í staðinn.  Auglýsing nýju tillögunnar sé auk þess í andstöðu við ákvæði skipulagsreglugerðar þar sem segi að sveitarstjórn skuli samþykkja að auglýsa tillögu áður en kemur að auglýsingu.  Það hafi hvorki verið gert þegar tillögunni hafi verið breytt né þegar ný tillaga hafi verið gerð. 

Að mati kærenda hafi varaformaður skipulagsráðs verið vanhæfur við afgreiðslu skipulagstillögunnar þar eð hann hafi gefið út yfirlýsingar á opinberum vettvangi, á kynningarfundi með íbúum, sem bendi til að hann hafi þá þegar verið búinn að taka afstöðu í málinu kærendum í óhag. Leiði það til að ákvörðunin sé ógildanleg og beri að fella hana úr gildi. 

Gerðar séu athugasemdir við mat á vægi andmæla vegna umdeilds deiliskipulags.  Hluti þeirra 217 hagsmunaaðila sem skrifað hafi undir andmælabréf í september 2004 hafi ekki haft hagsmuna að gæta og ekki liggi fyrir hverjir hafi skrifað undir eða komið að þeim andmælum.  Það brjóti gegn því markmiði skipulagsreglugerðar að tryggja réttaröryggi að taka ekki tillit til athugasemda kærenda sem eigi verulegra hagsmuna að gæta í málinu, svara ekki erindum þeirra en leggja þess í stað til grundvallar sjónarmið annarra sem jafnvel eigi engra hagsmuna að gæta.  Með þessari málsmeðferð sé kærendum mismunað með ómálefnalegri afstöðu skipulagsyfirvalda. 

Markmiði skipulagsins um verndun byggðamynsturs megi ná fram með öðrum hætti en með flutningshúsum og hafi því verið gengið lengra en nauðsyn krafði til að ná fram þeim markmiðum og sama eigi við um takmörkun á byggingarmagni á baklóðum kærenda þar sem mögulegt hafi verið að koma til móts við sjónarmið þeirra án þess að raska hagsmunum annarra. 

Hið kærða deiliskipulag sé haldið slíkum form- og efnisannmörkum að leiða eigi til ógildingar þess.  Breyting sú á deiliskipulaginu er skipulagsráð hafi samþykkti hinn 17. janúar 2007 sé einnig ólögmæt. 

Ekki hafi verið heimilt að fara með breytingartillöguna sem óverulega breytingu á deiliskipulagi samkvæmt 2. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga, enda slíkt aðeins heimilt þegar breytingar verði á mælipunktum eða minni háttar breyting á einstökum húsum.  Hækkun nýtingarhlutfalls um 25% sé ekki óveruleg í ljósi þess að lóðir í nágrenninu hafi nýtingarhlutfall innan við 1,0. 

Því sé andmælt að skipulagsbreytingin hafi falið í sér leiðréttingu á gildandi skipulagi, enda hafi tillögunni verið breytt við meðferð hennar með því að nýtingarhlutfall lóðarinnar að Bergstaðastræti 18 hafi verið lækkað úr 1,5 í 1,35 án þess að rök séu fyrir því að nýtingarhlutfall þeirrar lóðar skuli vera lægra en lóðarinnar að Bergstaðastræti 16. 

Ætla megi að umdeild skipulagsbreyting sé til komin vegna byggingarleyfis fyrir flutningshúsi að Bergstaðastræti 16 sem hafi verið afturkallað þar sem það hafi stangast á við gildandi skipulag.  Hafi framkvæmdir þá verið hafnar við grunn hússins.  Byggja kærendur á því að ekki sé heimilt, sbr. 4. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga, að breyta skipulagi þar sem framkvæmt hafi verið í ósamræmi við skipulag fyrr en jarðrask hafi verið afmáð. 

Með umdeildu deiliskipulagi hafi verið mörkuð sú stefna að hafa byggingarmagn hlutfallslega lítið miðað við fyrri hugmyndir og verði ekki séð að umrædd hækkun nýtingarhlutfalls samræmist þeirri stefnu.  Hið aukna byggingarmagn valdi auk þess ójafnvægi milli lóða innan deiliskipulagsreitsins. 

Andmæli Reykjavíkurborgar:  Reykjavíkurborg byggir á því að meðferð hinnar umdeildu deiliskipulagstillögu, er samþykkt hafi verið í borgarráði hinn 24. nóvember 2005, hafi að öllu leyti verið í samræmi við reglur skipulags- og byggingarlaga.  Þá hafi samráð við hagsmunaaðila við undirbúning hennar að öllu leyti verið í samræmi við vinnureglur Reykjavíkurborgar um nýskipulagningu í eldri byggð.  Í þeim tilvikum fái allir hagsmunaaðilar á reitnum senda tilkynningu um að deiliskipulagsgerð sé vændum, auk þess sem viðhöfð hafi verið sérstök hagsmunaaðilakynning á tillögunni sjálfri áður en hún hafi verið auglýst á lögformlegan hátt.  Tveir opnir kynningarfundir hafi verið haldnir á meðan vinnan stóð yfir og séu þá ótalinn fjöldi funda embættismanna með hagsmunaaðilum sem hafi viljað kynna sér málið betur.  Þá sé því eindregið mótmælt að ómálefnaleg sjónarmið hafi ráðið deiliskipulagsgerð og að hið samþykkta deiliskipulag brjóti gegn nokkrum ákvæðum stjórnsýslulaga, s.s. meðalhófsreglu og/eða jafnræðisreglu laganna. 

Tvívegis hafi verið auglýstar tillögur að deiliskipulagi reitsins og í bæði skiptin í samræmi við ákvæði skipulags- og byggingarlaga.  Hið kærða deiliskipulag hafi verið samþykkt í skipulagsráði og af sveitarstjórn, þ.e. borgarráði Reykjavíkur, sem hafi yfirfarið framkomnar athugasemdir í samræmi við ákvæði skipulags- og byggingarlaga.  Eðli máls samkvæmt taki tillögur að deiliskipulagi ýmsum breytingum í málsmeðferð, enda geri skipulags- og byggingarlög beinlínis ráð fyrir því að svo geti farið.  Ákvæði laganna um samráð við íbúa, kynningar og auglýsingar á tillögum væru markleysa ef ekki væri unnt að taka tillit til athugasemda og ábendinga sem fram komi við lögbundna málsmeðferð.  Sé því vandséð á hvaða hátt kærendur telji skipulagsráð hafa gengið framhjá sveitarstjórn eins og haldið sé fram í kæru, en í ákvæðum samþykktar um stjórn Reykjavíkurborgar og samþykktar um skipulagsráð séu ráðinu veittar allrúmar heimildir til að annast um stjórnsýslu skipulagsmála í umboði borgarráðs, sbr. samþykkt um stjórn Reykjavíkurborgar og fundarsköp borgarstjórnar nr. 638/2001, 6., 38. og 39. gr. skipulags- og byggingarlaga og heimild í 1. mgr. 41. gr. sveitarstjórnarlaga nr. 45/1998.  Minnt sé á að tillagan hafi verið yfirfarin af Skipulagsstofnun sem hafi ekki gert athugasemdir við málsmeðferðina né við svör skipulagsfulltrúa vegna framkominna athugasemda. 

Athugasemdir kærenda um meint vanhæfi varaformanns skipulagsráðs vegna þátttöku hans á kynningarfundi séu óskiljanlegar.  Varaformaður skipulagsráðs hafi stýrt fundum ráðsins við meðferð málsins vegna vanhæfis formanns og hafi því verið viðstaddur áðurnefndan kynningarfund sem haldinn hafi verið 27. júní 2006.  Umdeilt mál hafi fengið venjubundna meðferð og á greindum fundi hafi komið fram að ætíð væri leitað eftir athugasemdum hagsmunaaðila í samræmi við lög og leitast væri við að taka tillit til þeirra að því marki sem mögulegt væri. 

Að gefnu tilefni sé tekið fram að Reykjavíkurborg telji sig ekki hafa heimildir til að undanskilja einhvern hluta athugasemda sem berist við kynningu skipulags.  Hafa verði í huga að verið sé að auglýsa í fjölmiðlum eftir athugasemdum þeirra sem einhverjar hafi og ekki sé í lögum að finna takmarkanir á því hverjir mega gera athugasemdir, s.s. með kröfu um lögvarða hagsmuni af úrlausn máls.  Leitast sé við í samræmi við meðalhófsreglu stjórnsýslulaganna að meta allar athugasemdir sem berist og gera grein fyrir þeim og svara, þó að sumir teljist að sjálfsögðu eiga meiri hagsmuna að gæta en aðrir. 

Hvað varði athugasemdir kærenda, um að ekki hafi verið tekið tillit til athugasemda þeirra og erindum þeirra ekki svarað, sé vísað til umsagnar lögfræðideildar og skipulagsfulltrúa sem skipulagsráð hafi gert að sinni við samþykkt deiliskipulagsins.  Þar sé athugasemdum kærenda svarað ítarlega.  Á það sé minnt að skipulagsyfirvöld geti ekki farið eftir öllum skoðunum og ábendingum sem komi fram við meðferð skipulagstillagna og beri ekki skylda til þess.  Skipulagsyfirvöldum beri aftur á móti að fara málefnalega yfir allar athugasemdir og svara þeim, hvort sem unnt sé að koma til móts við þær eða ekki. 

Málsástæður í kæru virðist byggja á því að hið kærða deiliskipulag Bergstaðastrætisreits, þar sem gert sé ráð fyrir flutningshúsum á lóð nr. 16-18 við Bergstaðastræti, skerði á einhvern hátt hagsmuni kærenda.  Ekki verði séð til hvaða hagsmuna sé verið að vísa en nefnd lóð sé í eigu Reykjavíkurborgar og geti byggingarheimildir á þeirri lóð aldrei skert beina hagsmuni kærenda.  Ætla megi að verið sé að vísa til framlagðra hugmynda kærenda um samnýtingu lóða þeirra og lóðar Reykjavíkurborgar sem fyrri skipulagstillaga hafi gert ráð fyrir.  Þær hugmyndir hafi þótt heppilegar ef unnt yrði að samnýta umræddar lóðir en í ljósi mikillar andstöðu íbúa hafi þótt rétt að staldra við og athuga hvort möguleiki væri að koma til móts við þær athugasemdir.  Ekki sé unnt að fallast á það sjónarmið að breyting á byggingarheimildum á lóð í eigu Reykjavíkurborgar í deiliskipulagsferli geti á einhvern hátt verið skerðing á hagsmunum kærenda sem í raun hafi ekki orðið fyrir öðru en því að von þeirra um úthlutun umræddrar lóðar og uppbyggingu hafi brugðist. 

Með hinu kærða deiliskipulagi hafi verið dregið úr byggingarmagni á lóðinni nr. 16-18 við Bergstaðastræti frá fyrri tillögu og sé nú gert ráð fyrir tveimur reitum fyrir aðflutt hús.  Reitirnir hafi verið hafðir tiltölulega rúmir svo unnt væri að koma þar fyrir reisulegum timburhúsum.  Leyfileg hámarkshæð samkvæmt tillögunni sé í samræmi við hæð þeirra timburhúsa í nágrenninu sem reisulegust þyki.  Telji kærendur að hagsmunum þeirra sé með þessu raskað geti þeir eftir atvikum átt rétt á bótum samkvæmt ákvæði 33. gr. skipulags- og byggingarlaga, en ákvörðun í því efni eigi ekki undir úrskurðarnefndina. 

Nauðsynlegt sé að minna á að eigendur fasteigna í þéttbýli geti ávallt vænst þess að breytingar verði gerðar á skipulagi sem haft geti í för með sér skerðingu á útsýni, aukið skuggavarp, umferðaraukningu eða aðrar breytingar.  Verði menn almennt að sæta því að með almennum takmörkunum geti hagsmunir þeirra í einhverju verið skertir með slíkum breytingum. 

Hvað hina kærðu leiðréttingu deiliskipulagsins varði sé vísað til samantektar skipulagsfulltrúa, dags. 12. janúar 2007, um framkomnar athugasemdir og svör við þeim, en þar hafi einungis verið um að ræða breytingu á nýtingarhlutfalli lóðanna að Bergstaðastræti 16 og 18 og hafi málsmeðferð verið í fullu samræmi við ákvæði skipulags- og byggingarlaga.  Í greindri samantekt segi m.a:  „Þegar umsókn barst um flutning hússins að Hverfisgötu 44 á lóðina nr. 16 við Bergstaðastræti var hún afgreidd jákvætt þar sem talið var að húsið samræmdist markmiðum deiliskipulagsins varðandi stór og reisuleg timburhús fyrir umrædda lóð. Eftir að byggingarleyfi hafði verið gefið út kom í ljós að n.hl.f. lóðarinnar reyndist vera hærra en kveðið var á um í skilmálum skipulagsins. Ekki er ástæða til að rekja frekar ástæður þess að svo fór, á þessu stigi málsins, en staðfest hefur verið að um mannleg mistök var að ræða.  Árið 2002 fór fram breyting á þágildandi skipulagsreglugerð sem fékk númerið 420/2002, þannig að í stað þess að nýtingarhlutfall væri hlutfall milli heildargólfflatar á lóð eða reit og flatarmáls lóðar, kom ný regla þess efnis að nýtingarhlutfall væri nú hlutfall milli brúttóflatarmáls bygginga og byggingahluta í lokunarflokkum A og B sbr. ÍST 50: 1998 á lóð eða reit og flatarmáls lóðar. Af þessu leiðir að allir fermetrar í húsi, t.a.m. gólfflötur í risi sem er undir 180 cm lofthæð og sem áður voru undanskildir við útreikninga á flatarmáli húss, voru nú teknir með í brúttóflatarmáli skv. nefndum stöðlum.   Svo virðist sem að við ákvörðun um nýtingarhlutfall umræddra lóða í gildandi deiliskipulagi hafi ekki verið tekið tillit til þessarar reglugerðarbreytingar og er því uppgefið nýtingarhlutfall lóðanna í ósamræmi við markmið deiliskipulagsins um flutning stórra og reisulegra reykvískra timburhúsa á lóðirnar. Þegar brúttóflatarmál þeirra húsa sem sýnd eru á skýringarmynd á deiliskipulagsuppdrættinum er reiknað, kemur í ljós að nýtingarhlutfall þeirra er í ósamræmi við uppgefið nýtingarhlutfall skv. deiliskipulaginu, heldur nokkru hærra. Þetta ósamræmi er nú, með kynntri tillögu, verið að leiðrétta, þannig að samræmi verði á milli markmiða deiliskipulagsins,  skýringarmynda, hæðarkóta og samþykktu nýtingarhlutfalli lóðanna.  Það er því verið að leiðrétta útreikninga og eins og bréfritari bendir á telst það vera minni háttar breyting á deiliskipulagi reitsins og er því grenndarkynnt sem slík. Ekki er fallist á að breytingin sé þess eðlis að hana beri að auglýsa, enda væri slík málsmeðferð í andstöðu við venjubundna túlkun formreglna skipulags- og byggingarlaga.“ 

Niðurstaða:  Á fundi sínum hinn 13. apríl 2005 samþykkti skipulagsráð að auglýsa til kynningar nýja tillögu að deiliskipulagi reits 1.184.0, en fallið hafði verið frá eldri tillögu sem áður hafði verið auglýst fyrir reitinn.  Var þessari afgreiðslu vísað til borgarráðs.  Ekki verður séð að borgarráð hafi fjallað um tillöguna á þessu stigi en hún var allt að einu auglýst til kynningar og var í auglýsingunni vísað til 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Skipulagsráð samþykkti síðan auglýsta tillögu hinn 9. nóvember 2005 með breytingum sem lagðar voru til í umsögn skipulagsfulltrúa og lögfræði og stjórnsýslu og var sú afgreiðsla staðfest í borgarráði hinn 24. nóvember 2005.  Var auglýsing um gildistöku skipulagsins loks birt í B-deild Stjórnartíðinda hinn 8. febrúar 2006. 

Málsmeðferð sú sem að framan er lýst samræmist ekki ákvæði 1. mgr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, þar sem áskilið er að sveitarstjórn skuli samþykkja að auglýsa tillögu að deiliskipulagi samkvæmt ákvæðinu.  Er það ekki á færi skipulagsráðs að taka ákvörðun um auglýsingu nýrrar skipulagstillögu og breytir þar engu um þótt áður hafi verið samþykkt og auglýst skipulagstillaga að sama svæði sem síðar hefur verið fallið frá.  Verður ekki heldur séð að skipulagsráði hafi verið falið vald til ákvarðana um að auglýsa tillögur að nýju deiliskipulagi, enda er slíkra ákvarðana ekki getið í 12. gr. gildandi samþykkta fyrir ráðið en þar eru talin þau verkefni sem ráðinu er falið að afgreiða án staðfestingar borgarráðs.  Brast skipulagsráð þannig vald til þess að ákveða, án staðfestingar borgarráðs, að auglýsa hina umdeildu skipulagstillögu og að auki var þessi málsmeðferð til þess fallin að hafa áhrif á síðari afstöðu borgarráðs til málsins.  Þykir þessi annmarki eiga að leiða til ógildingar hinnar umdeildu tillögu og breytir það ekki þeirri niðurstöðu þótt borgarráð hafi staðfest skipulagið eftir kynningu þess og með þeim breytingum sem þá höfðu verið á því gerðar. 

Með hinni kærðu ákvörðun skipulagsráðs Reykjavíkur 17. janúar 2007 var nýtingarhlutfalli lóðanna að Bergstaðastræti 16 og 18, sem eru innan umrædds skipulagsreits, breytt úr 1,2 í 1,5 fyrir lóðina að Bergstaðastræti 16 og úr 1,2 í 1,35 fyrir lóðina að Bergstaðastræti 18.  Var sú breyting gerð með svonefndri leiðréttingu á skipulaginu sem var grenndarkynnt fyrir hagsmunaðilum með stoð í 7. mgr. 43. gr. skipulags- og byggingarlaga.

Um heimild stjórnvalda til leiðréttingar á tilkynntum eða birtum stjórnvaldsákvörðunum er fjallað í 23. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 og verða slíkar leiðréttingar aðeins gerðar þegar um bersýnilegar villur er að ræða og er þá þeim er málið varðar tilkynnt um leiðréttinguna.  Ekki verður séð af gögnum málsins að nýtingarhlutfall umræddra lóða hafi átt að vera 1,35 og 1,5 í stað 1,2 og getur því hér með engu móti verið um leiðréttingu að ræða eins og það hugtak er skýrt í stjórnsýslurétti.  Þess í stað verður að telja að ætlan skipulagsráðs hafi verið að gera óverulega breytingu á deiliskipulagi því sem þegar hafði verið samþykkt fyrir reitinn, enda var málsmeðferðin í samræmi við það. 

Áform skipulagsyfirvalda voru kynnt sem leiðrétting og var sú framsetning til þess fallin að valda misskilningi.  Þá var á kynningaruppdrætti sýnt sem núverandi ástand sú byggð sem fyrir var á reitnum áður en deiliskipulagið sem auglýst var í B-deild Stjórnartíðinda hinn 8. febrúar 2006 kom til sögunnar.  Varð helst ráðið af kynningargögnum að nýtt skipulag með umræddri leiðréttingu ætti að koma í þess stað.  Sagði raunar í bréfi skipulagsfulltrúa til hagsmunaaðila, dags. 21. nóvember 2006, að með samþykkt umræddrar leiðréttingar félli úr gildi uppdráttur sem samþykktur hefði verið í borgarráði 24. nóvember 2005.  Verður að telja að umræddri grenndarkynningu hafi verið svo verulega áfátt að ekki hafi verið unnt að leggja hana til grundvallar við ákvörðun um þá skipulagsbreytingu sem að var stefnt.  Verður sú ákvörðun því einnig felld úr gildi. 

Uppkvaðning úrskurðar í málinu hefur dregist sökum mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Úrskurðarorð:

Samþykkt borgarráðs Reykjavíkur frá 24. nóvember 2005 um deiliskipulag fyrir reit 1.184.0 er felld úr gildi.  Einnig er felld úr gildi ákvörðun skipulagsráðs Reykjavíkur um breyting á nefndu deiliskipulagi er samþykkti hinn 17. janúar 2007 varðandi nýtingarhlutfall lóðanna að Bergstaðastræti 16 og 18.

 

___________________________
Hjalti Steinþórsson

 

_____________________________         _________________________________
Ásgeir Magnússon                     Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

101/2005 Ólafsvík

Með

Ár 2007, fimmtudaginn 22. mars, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 101/2005, kæra á samþykkt bæjarstjórnar Snæfellsbæjar frá 8. september 2005 um deiliskipulag fyrir miðbæ Ólafsvíkur, Snæfellsbæ.  

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur
 

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 1. desember 2005, er barst nefndinni hinn 5. sama mánaðar, kærir Ívar Pálsson hdl., f.h. S og S, eigenda hússins að Grundarbraut 1, Ólafsvík, samþykkt bæjarstjórnar Snæfellsbæjar frá 8. september 2005 um deiliskipulag fyrir miðbæ Ólafsvíkur, Snæfellsbæ. 

Gera kærendur þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.  

Málavextir:  Hinn 12. maí 2005 samþykkti skipulags- og byggingarnefnd Snæfellsbæjar að auglýsa deiliskipulagstillögu fyrir miðbæ Ólafsvíkur og var fundargerðin staðfest á fundi bæjarstjórnar sama dag.  Áður, eða hinn 2. mars 2005, hafði verið samþykkt að auglýsa tillögu að breyttu aðalskipulagi Ólafsvíkur er m.a. tók til sama svæðis og áðurnefnd tillaga að deiliskipulagi miðbæjarins.  Tók deiliskipulagstillagan m.a. til lóðarinnar að Ólafsbraut 20-22 þar sem heimiluð var viðbygging við hótel það er á lóðinni stendur.  Er hús kærenda næsta hús við umrætt hótel.  Var tillagan auglýst til kynningar í Lögbirtingablaðinu hinn 18. maí 2005 með athugasemdafresti til 15. júní s.á.  Að frestinum loknum var tillagan tekin fyrir á ný í skipulags- og byggingarnefnd hinn 18. ágúst 2006 en afgreiðslu málsins frestað.  Hinn 8. september s.á. var tillagan enn tekin fyrir í skipulags- og byggingarnefnd og þá samþykkt með svohljóðandi bókun:  „Fyrsta umræða:  Breyting á Aðalskipulagi fyrir miðbæ Ólafsvíkur og nágrennis hefur nú verið samþykkt af ráðherra og birt í Stjórnartíðindum.  Því leggur byggingarfulltrúi til að nefndin samþykki að ganga frá deiliskipulagi fyrir svæðið sem auglýst var frá 18. maí til 29. júní 2005, tvær athugasemdir bárust við deiliskipulaginu.  Fyrri athugasemdin er frá Ívari Pálssyni hdl., fyrir hönd Sigurðar Jónssonar og Sigrúnar Sævarsdóttur.  Seinni athugasemdin er frá Jenný Guðmundsdóttur, Aðalsteinu Sumarliðadóttur og Ragnheiði Víglundsdóttur.  Voru athugasemdirnar kynntar. Önnur umræða.  Þessu erindi var frestað á síðast fundi skipulags- og byggingarnefndar BN. 152.  Erindið er breyting á Aðalskipulagi fyrir miðbæ Ólafsvíkur og nágrennis.  Skipulags- og byggingarnefnd hefur nú yfirfarið öll gögn í málinu betur í samvinnu við hönnuð og lögfræðing bæjarins með tilliti til þeirra athugasemda sem bárust við skipulaginu og tekið þá ákvörðun að minnka byggingarreit til samræmis við innlagðar byggingarnefndarteikningar af Ólafsbraut 20, og einnig voru  lóðarmörk á Grundarbraut 1 færð inn í samræmi við lóðarleigusamning.  Því leggur byggingarfulltrúi til að nefndin samþykki nýtt deiliskipulag fyrir Ólafsvík og nágrenni og að athugasemdunum verði svarað.  Skipulags- og byggingarnefnd samþykkir að klára skipulagið og svara þeim er gerðu athugasemdir eins um hefur verið rætt.“  Var fundargerð skipulags- og byggingarnefndar staðfest á fundi bæjarstjórnar sama dag. 

Í bréfi Skipulagsstofnunar til Snæfellsbæjar, dags. 29. september 2005, gerði stofnunin athugasemdir við afmörkun umrædds deiliskipulagssvæðis og benti á að æskilegast hefði verið að heildarstefna væri mörkuð í deiliskipulagi fyrir miðbæ Ólafsvíkur eða svæðin tekin í heild hvert fyrir sig.  Óskaði stofnunin eftir lagfærðum gögnum þar sem m.a. væri gerð fullnægjandi grein fyrir lóðum og reitum innan skipulagsins.  Með bréfi, dags. 21. október 2005, sendi Snæfellsbær Skipulagsstofnun lagfæringar og með bréfi, dags. 2. nóvember 2005, tilkynnti Skipulagsstofnun Snæfellsbæ að stofnunin gerði ekki athugasemd við að auglýsing um gildistöku deiliskipulagsins yrði birt í B-deild Stjórnartíðinda.  Var auglýsingin birt hinn 21. nóvember 2005.

Framangreindri samþykkt skipulags- og  byggingarnefndar hafa kærendur skotið til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir.

Málsrök kærenda:  Af hálfu kærenda er vísað til þess að málsmeðferð hins kærða  deiliskipulags hafi verið andstæð 2. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Ástæðan sé sú að hinn 2. mars 2005 hafi verið samþykkt í skipulags- og byggingarnefnd að auglýsa til kynningar tillögu að breytingu á aðalskipulagi fyrir Ólafsvík, sem m.a. hafi varðað það svæði sem hið kærða deiliskipulag hafi tekið til.  Hinn 20. apríl 2005 hafi auglýsing um tillögu að breyttu aðalskipulagi birst í Lögbirtingablaðinu og hafi athugasemdafrestur verið til 1. júní s.á.  Hinn 8. júní 2005 hafi aðalskipulagsbreytingin verið samþykkt í skipulags- og byggingarnefnd og samdægurs í bæjarstjórn.  Umhverfisráðherra hafi hinn 27. júlí 2005 staðfest breytinguna og auglýsing um gildistöku hennar hafi birst í B-deild Stjórnartíðinda hinn 10. ágúst 2005.  Ferill hinnar kærðu deiliskipulagsbreytingar hafi aftur á móti verið með þeim hætti að hinn 12. maí 2005, eða áður en fyrrgreind aðalskipulagsbreyting hafi verið staðfest af ráðherra, hafi skipulags- og byggingarnefnd samþykkt að auglýsa deiliskipulagstillöguna og hafi bæjarstjórn samdægurs samþykkt fundargerð nefndarinnar.  Að loknum athugasemdafresti eða hinn 8. september 2005 hafi skipulags- og byggingarnefnd samþykkt að ljúka deiliskipulaginu og svara athugasemdum er borist höfðu og hafi bæjarstjórn samdægurs samþykkt fundargerð nefndarinnar.  Auglýsing um gildistöku í B-deild Stjórnartíðinda hafi birst hinn 21. nóvember 2005.  Úrskurðarnefndin hafi í sambærilegum tilvikum talið að framangreind málsmeðferð bryti gegn ákvæði 2. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga og því beri að fella hina kærðu deiliskipulagsbreytingu úr gildi.

Kærendur telji að afgreiðsla deiliskipulagsins hafi ekki verið í samræmi við ákvæði skipulags- og byggingarlaga.  Eina umsögnin sem liggi fyrir um athugasemdir kærenda um tillögu deiliskipulagsins sé umsögn sem unnin hafi verið af lögmanni Snæfellsbæjar.  Hún sé dagsett hinn 9. september 2005, þ.e. degi síðar en tillagan hafi verið afgreidd í skipulags- og byggingarnefnd og í bæjarstjórn Snæfellsbæjar.  Augljóst sé því að umsögnin hafi hvorki verið lögð fyrir skipulags- og byggingarnefnd né fyrir bæjarstjórn við afgreiðslu málsins eins og gert sé ráð fyrir í 25. gr. skipulags- og byggingarlaga og grein 6.3.3 í skipulagsreglugerð enda ekki fært til bókar að svo hafi verið.  Því sé haldið fram að ekki liggi fyrir svör sveitarstjórnar við athugasemdum kærenda eins og lögskylt sé samkvæmt ákvæðum skipulags- og byggingarlaga.  Þá hljóti slík málsmeðferð einnig að brjóta gegn rannsóknarreglu 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.  Auk framangreinds telji kærendur, þrátt fyrir að umsögn lögmanns Snæfellsbæjar sé allítarleg, að nokkrum athugasemdum þeirra hafi ekki verið svarað með fullnægjandi hætti.

Með vísan til 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, 49. gr. sveitarstjórnarlaga nr. 45/1998, sbr. og d-lið 21. gr. sömu laga, telji kærendur að afgreiðsla bæjarstjórnar á skipulagstillögunni hafi ekki verið í samræmi við lög.  Bæjarstjórnin hafi ekki fjallað sérstaklega um afgreiðslu skipulags- og byggingarnefndar varðandi deiliskipulagið heldur hafi hún aðeins staðfest fundargerðir nefndarinnar þegar skipulagstillagan hafi verið afgreidd.  Slíka umfjöllun telji kærendur ekki í samræmi við framangreind lagaákvæði.  Í því sambandi verði að hafa í huga að afgreiðslur skipulags- og byggingarnefndar séu bara tillögur til sveitarstjórnar um afgreiðslu mála.

Kærendur telji að byggingarreitur viðbyggingar að Ólafsbraut 20-22 samkvæmt deiliskipulaginu sé ólögmætur.  Ákvæðum um fjarlægð frá lóðarmörkum og fjarlægð milli húsa, sem fram komi í 75. gr. byggingarreglugerðar nr. 441/1998, sé ekki fullnægt í deiliskipulaginu.  Samkvæmt 4. mgr. greinar 3.1.4 skipulagsreglugerðar nr. 400/1998 beri við gerð deiliskipulags að taka tillit til 75. gr. byggingarreglugerðar. Deiliskipulagssamþykktin sé því hvað þetta varði ólögmæt.  Rökin fyrir fjarlægðarkröfum byggingarreglugerðar séu ekki eingöngu eldvarnar- og öryggissjónarmið heldur einnig sjónarmið af eignarréttarlegum og grenndarréttarlegum toga.  Þannig megi ljóst vera að þriggja hæða bygging við lóðarmörk kærenda rýri notagildi lóðar þeirra og breyti umhverfi hússins og lóðar verulega.  Slík uppbygging á lóðinni nr. 20-22 við Ólafsbraut muni líklega koma í veg fyrir frekari uppbyggingu kærenda á lóð þeirra og/eða takmarka not hennar verulega.  Þetta sé auðvitað sérstaklega slæmt m.t.t. þess að skipulagið taki ekki til lóðar kærenda í eiginlegum skilningi þar sem ekkert sé fjallað um hana í skipulaginu.  Kærendur séu því í algjörri óvissu um hver sé skipulagsleg staða lóðar þeirra. 

Kærendur telji deiliskipulagið ekki samræmast ákvæðum skipulags- og byggingarlaga og skipulagsreglugerðar hvað varði framsetningu og innihald.  Vísað sé í þessu sambandi t.d. til 2. og 9. gr. skipulags- og byggingarlaga og greina 3.1.1 og 3.1.4 í skipulagsreglugerð.

Samkvæmt skilgreiningu 2. gr. skipulags- og byggingarlaga sé skipulagsáætlun áætlun þar sem gerð sé grein fyrir markmiðum viðkomandi stjórnvalda og ákvörðunum um framtíðarnotkun lands, fyrirkomulagi byggðar og forsendum þeirra ákvarðana.  Ekkert slíkt sé sett fram í deiliskipulaginu.  Þá virðist tillagan ekki byggð á neinni stefnumörkun eða heildarsýn.  Í 9. gr. skipulags- og byggingarlaga sé fjallað nánar um skipulagsáætlanir og í gr. 3.1.1 skipulagsreglugerðar sé gerð grein fyrir forsendum og stefnumörkun skipulagsáætlana.  Í grein 3.1.4 skipulagsreglugerð sé ítarlegar fjallað um innihald deiliskipulagsáætlana og í 5. kafla reglugerðar sé fjallað frekar um framsetningu skipulagsáætlana.  Augljóst sé af tilvitnuðum laga- og reglugerðarákvæðum að framsetning deiliskipulagsins uppfylli engan veginn þær kröfur sem gerðar séu til slíkra áætlana.  Kærendur bendi á að afmörkun skipulagssvæðisins sé ekki í samræmi við 1. mgr. greinar 3.1.4 í skipulagsreglugerð.  Samkvæmt henni skuli deiliskipulag að jafnaði ná til reita eða svæða sem myndi heildstæða einingu.  Tilviljanakennd afmörkun hins kærða deiliskipulags samræmist framangreindu ákvæði ekki.  Með skipulaginu sé því ekki tekið heildstætt á skipulagi svæðisins eða einstökum þáttum þess.  Týndar séu út einstaka lóðir þar sem þrýst hafi verið á um uppbyggingu og byggingarskilmálar settir um þær.  Engin heildarstefnumörkun sé sett fram hvað varði umferð, verndun, nýtingarhlutfall eða nokkuð annað eins og skylt sé og eðlilegt að gera í deiliskipulagi.  Kærendur telji að með skipulagi sem þessu sé verið að fara á svig við skipulagsskyldu samkvæmt skipulags- og byggingarlögum og leiði það til réttaróvissu.  Bent sé á að á svæðinu séu lóðir sem ekki séu settir neinir skilmálar.  Deiliskipulaginu svipi því frekar til byggingarleyfisumsókna fyrir einstakar lóðir en skipulagsáætlunar.  Telji kærendur því að sömu sjónarmið og fram komi í dómi Hæstaréttar frá 20. september 2001 í málinu nr. 114/2001, áliti umboðsmanns Alþingis í máli nr. 2556/1998 og úrskurði úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála frá 2. desember 2003 í máli nr. 17/2003, varðandi byggingarleyfi í þegar byggðum en ódeiliskipulögðum hverfum, eigi að leiða til ógildingar skipulagsins.  Einnig sé bent á sjónarmið og rök úrskurðarnefndarinnar um afmörkun skipulagssvæða sem fram komi í úrskurði nefndarinnar frá 21. desember 2000. 

Engin húsakönnun hafi verið unnin af svæðinu eins og skylt sé samkvæmt skipulags- og byggingarlögum.  Kærendur telji það hafa verulega þýðingu enda hús þeirra næstelsta hús bæjarins og eitt af mjög fáum gömlum húsum sem eftir séu í bænum.  Í samræmi við að engin húsakönnun liggi fyrir sé engin stefnumörkun sett fram í skipulaginu um verndun húss þeirra eða annarra húsa.

Að lokum óski kærendur eftir því að úrskurðarnefndin skoði sérstaklega hvort framsetning deiliskipulagsins varðandi hús þeirra hafi verið skýr og í samræmi við ákvæði skipulags- og byggingarlaga.  Jafnframt hvort Snæfellsbæ hafi verið heimilt að gera þær breytingar á deiliskipulagstillögunni sem gerðar hafi verið eftir samþykkt hennar í sveitarstjórn, m.a. vegna athugasemda Skipulagsstofnunar, og hafi varðað m.a. lóð þeirra.  

Málsrök Snæfellsbæjar:  Af hálfu Snæfellsbæjar er mótmælt sem rangri þeirri fullyrðingu kærenda að bréf lögmanns sveitarfélagsins til lögmanns kærenda, dags. 9. september 2005, hafi hvorki verið lagt fyrir skipulags- og byggingarnefnd né bæjarstjórn við afgreiðslu deiliskipulagstillögunnar.  Hið rétta sé að drög að bréfi lögmanns sveitarfélagins hafi legið fyrir báðum þessum aðilum þegar deiliskipulagstillagan hafi verið afgreidd hinn 8. september 2005.  Vísist til bréfs skipulags- og byggingarfulltrúa til lögmanns kærenda, dags. 21. október 2005, en þar segi í lok fyrri málsgreinar:  „… var þá búið að útbúa drög að svörum við innsendum athugasemdum.“

Hvað varði fjarlægð frá lóðarmörkum sé bent að í 2. mgr. gr. 3.1.4 skipulagsreglugerðar segi að heimilt sé að skilgreina landnotkun þrengra í deiliskipulagi en gert sé í aðalskipulagi. Fjarlægðarkröfum byggingareglugerðarinnar sé fyrst og fremst ætlað að mæta kröfum um eldvarnir og annan öryggisbúnað bygginga, sbr. 7. kafla reglugerðarinnar.  Svo sem 75. gr. og 138. gr. reglugerðarinnar beri með sér sé hér ekki um að ræða fastbundin hönnunarfyrirmæli eða forsendur, sem ekki megi hnika, gefi aðstæður tilefni til slíks, enda sé tryggt að gerðar séu um leið ráðstafanir til að minnka eða eyða að fullu þeirri sambrunahættu sem minni fjarlægð milli húsa en að framan greini myndi ella leiða til.  Vísist í þessum efnum til greina 75.5 og 75.6.  Vakin sé athygli á því að brunatæknileg hönnun hafi farið fram á fyrirhugaðri viðbyggingu hótelsins miðað við að minnsta fjarlægð milli húsanna verði fjórir metrar.  Brunamálastofnun hafi fallist á þessa brunatæknilegu hönnun. 

Varðandi afmörkun skipulagssvæðisins sé bent á að hið kærða deiliskipulag nái yfir allstórt svæði í miðbæ Ólafsvíkur, nánar tiltekið frá Hjarðartúni suður um hluta Mýrarholts og Grundarbrautar og suðaustur um stóran hluta Ólafsbrautar.  Áður hafi verið deiliskipulagt hafnarsvæði við Ólafsbraut.  Fullyrðing kærenda þess efnis að deiliskipulagið myndi ekki heildstæða einingu í skilningi 1. mgr. gr. 3.1.4 skipulagsreglugerðar sé því röng.  Svo sem fram komi í sjálfu deiliskipulaginu sé lögð áhersla á deiliskipulag áður óbyggðra lóða á svæðinu og lóða sem fyrirhugaðar séu framkvæmdir á.

Harðlega sé mótmælt fullyrðingu kærenda þess efnis að með deiliskipulaginu sé farið á svig við skipulagsskyldu samkvæmt skipulags- og byggingarlögum sem skapi réttaróvissu hjá þeim er fasteignir eigi á svæðinu.  Hið kærða skipulag hafi að sjálfsögðu verið sett fram í því skyni að gera réttarstöðu fasteignaeigenda á svæðinu skýrari og aðgengilegri.

Fullyrðingu kærenda, þess efnis að við gerð og mótun skipulagstillögunar hafi hvorki verið farið að ákvæðum skipulags- og byggingarlaga né reglugerðar um samráð og samvinnu við íbúa, sbr. 4. mgr. 9. gr. laganna og gr. 3.2 í skipulagsreglugerð, sé mótmælt.  Boðað hafi verið til sérstaks samráðsfundar um deiliskipulagstillögurnar sem hafi verið auglýstur og þeim sem ekki hafi átt heima á staðnum en hafi átt fasteignir á svæðinu hafi verið sent bréf og þeim boðið að koma til skrafs og ráðagerða um þau skipulagsdrög sem legið hafi fyrir.  Þetta hafi að flestra mati verið góður fundur þar sem margt hafi borið á góma.

Hvað varði sérstaka húsakönnun þá sé bent á að í deiliskipulagsskilmálum komi fram að haft hafi verið samráð við Húsfriðunarnefnd og sé húsið að Grundarbraut 1 eina húsið sem talið sé að hafi varðveislugildi innan svæðisins.  Ekki sé gert ráð fyrir neinum breytingum á lóðinni að Grundarbraut 1 samkvæmt hinu kærða deiliskipulagi. 

Mótmælt sé þeim viðhorfum kærenda að ekki hafi verið tekið á öllum athugasemdum þeirra ásamt því að annmarkar hafi verið á samþykki bæjarstjórnar þegar hún hafi samþykkti tillögur skipulags- og byggingarnefndar um deiliskipulagið.  Á því sé byggt að afgreiðsla bæjarstjórnarinnar hafi verið fullnægjandi og hafi verið stuðst við hefð þegar gengið hafi verið til atkvæðagreiðslu um fundargerðir nefnda. 

Þá sé því mótmælt að úrskurður úrskurðarnefndarinnar frá 13. mars 2003, sbr. mál nr. 13/2002, hafi fordæmisgildi í kærumáli þessu.  Hér sé ekki verið að fjalla um breytingar á landnotkun frá því sem áður hafi verið ákveðið.  Sama gildi um fordæmi tilvitnaðs hæstaréttardóms og úrskurðum úrskurðarnefndarinnar sem kærandi tefli fram kröfu sinni til stuðning. 

Lóðarhafa lóðarinnar að Ólafsbraut 20-22 var með bréfi úrskurðarnefndarinnar, dags. 4. janúar 2007, veitt færi á að tjá sig um ógildingarkröfu kærenda og var frestur til þess veittur til 25. s.m.  Hefur lóðarhafi ekki komið á framfæri til nefndarinnar sjónarmiðum sínum í þessum efnum. 

Niðurstaða:  Í máli þessu er deilt um gildi deiliskipulags fyrir miðbæ Ólafsvíkur sem samþykkt var bæjarstjórn Snæfellsbæjar hinn 8. september 2005 og öðlaðist gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda hinn 21. nóvember s.á. 

Af hálfu kærenda er því haldið fram að gerð og undirbúningur hins kærða deiliskipulags hafi ekki verið í samræmi við ákvæði skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997. 

Auglýsing um tillögu að breyttu aðalskipulagi Ólafsvíkur birtist í Lögbirtingarblaðinu hinn 20. apríl 2005 og fól hún m.a. í sér breytingu á því svæði er hið kærða deiliskipulag tekur til.  Var tillaga að breyttu aðalskipulagi samþykkt í bæjarstjórn hinn 8. júní 2005 og birtist auglýsing um gildistöku breytingarinnar í B-deild Stjórnartíðinda hinn 10. ágúst s.á.  Tillaga að deiliskipulagi fyrir miðbæ Ólafsvíkur, sem var í samræmi við áðurnefnda tillögu að breyttu aðalskipulagi, var auglýst í Lögbirtingarblaðinu hinn 18. maí 2005 og samþykkt í bæjarstjórn hinn 8. september s.á.  Auglýsing um gildistöku hins kærða deiliskipulagsins birtist í B-deild Stjórnartíðinda hinn 21. nóvember 2005.  Á uppdrætti þess er yfirlitsuppdráttur að tillögu að auglýstri breytingu á aðalskipulagi Snæfellsbæjar, Ólafsvík en ekki er þar greint frá því að um ósamþykkta tillögu sé að ræða.  

Í 2. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 segir að deiliskipulag skuli gert á grundvelli aðalskipulags en þó geti sveitarstjórn auglýst tillögu að deiliskipulagi samhliða auglýsingu á tillögu að samsvarandi breytingu á aðalskipulagi.  Eins og að framan er lýst var tillaga að hinu kærða deiliskipulagi auglýst eftir að tillaga að breyttu aðalskipulagi hafði verið auglýst og voru tillögurnar að hluta til auglýstar á sama tíma.  Þá var hin kærða ákvörðun tekin eftir að nauðsynleg aðalskipulagsbreyting hafði tekið gildi og voru samþykktirnar því í réttri tímaröð.  Verður ekki fallist á, eins og atvikum er hér háttað, að við meðferð deiliskipulagstillögunnar hafi verið vikið svo verulega frá tilvitnuðu lagaákvæði að ógildingu varði þótt nokkurrar ónákvæmni hafi gætt við kynningu hennar.

Í málinu liggur fyrir bréf lögmanns Snæfellsbæjar til lögmanns kærenda, dags. 9. september 2005.  Í bréfinu er athugasemdum kærenda vegna auglýsingar á deiliskipulagi miðbæjar Ólafsvíkur svarað.  Hvorki er þess getið í bókun skipulags- og byggingarnefndar né í bókun bæjarstjórnar, varðandi hina kærðu ákvörðun, að fjallað hafi verið sérstaklega um svör bæjaryfirvalda vegna framkominna athugasemda kærenda.  Í 3. mgr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga segir að sveitarstjórn skuli senda þeim er athugasemdir hafi gert við tillögu deiliskipulags umsögn sína um þær.  Ótvírætt er að fyrrnefnt bréf lögmanns Snæfellsbæjar var ritað í tilefni af athugasemdum kærenda og fól í sér svör við þeim.  Þykir sá annmarki, að ekki hafi verið fært til bókar á fundum að fjallað hafi verið sérstaklega um svör við athugasemdum kærenda, ekki eiga að leiða til þess að ógilda beri deiliskipulagið.  Ekki verður heldur fallist á ógildingu deiliskipulagsins sökum þess að afgreiðslu þess í bæjarstjórn hafi verið áfátt enda var á fundi bæjastjórnar bókað að fundargerð skipulags- og byggingarnefndar væri samþykkt samhljóða og verður ekki fallist á að samþykktin hafi verið í andstöðu við ákvæði 49. gr. og d-lið 21. gr. sveitarstjórnarlaga líkt og kærendur halda fram.

Af hálfu kærenda er því haldið fram að hið kærða deiliskipulag sé að minnsta kosti ólögmætt hvað varði staðsetningu byggingarreits viðbyggingar hússins að Ólafsbraut 20-22 innan lóðarinnar þar sem bil milli hans og húss kærenda að Grundarbraut 1 sé andstætt þágildandi ákvæði 75. gr. byggingarreglugerðar nr. 441/1998.  Samkvæmt hinu kærða deiliskipulagi er byggingarreitur hússins nr. 20-22 við Ólafsbraut stækkaður í áttina að húsi kærenda og er stysta fjarlægð þar á milli um fjórir metrar, horn í horn, en hús kærenda og byggingarreiturinn standast ekki á.  Þótt þessi byggingarreitur fyrir viðbyggingu á lóðinni nr. 20-22 við Ólafsbraut sé sýndur í hinu umdeilda skipulagi verður við hagnýtingu hans að gæta ákvæða byggingarreglugerðar um brunahönnun og annað er máli skiptir.  Að þessu athuguðu þykir afmörkun umrædds byggingarreits ekki eiga að leiða til ógildar hinnar kærðu ákvörðunar.

Hið kærða deiliskipulag er sett fram á uppdrætti í mælikvarðanum 1:1000 ásamt greinargerð og skilmálum og nær deiliskipulagið yfir fjóra reiti sem ekki eru samliggjandi.  Á uppdrættinum er einnig loftmynd af Ólafsvík í mælikvarðanum 1:2000 og er þar nánari grein gerð fyrir mörkum deiliskipulagssvæðisins.  Þá er og á uppdrættinum sýnd tillaga að breyttu aðalskipulagi Snæfellsbæjar, Ólafsvík.  Í greinargerð deiliskipulagsuppdráttarins segir að haft hafi verið samráð við Húsafriðunarnefnd og sé talið að eina húsið á skipulagsreitnum er hafi varðveislugildi sé hús kærenda að Grundarbraut 1.  Verður ekki fallist á það með kærendum að framangreind framsetning sé í andstöðu við ákvæði skipulags- og byggingarlaga og skipulagsreglugerðar nr. 400/1998. 

Eins og að framan er rakið óskaði Skipulagsstofnun eftir því að nánar tilgreindar lagfæringar yrðu gerðar á deiliskipulagstillögunni.  Verður ekki séð að tilefni hafi verið til þess af hálfu bæjaryfirvalda að auglýsa hana að nýju svo breytta, enda verður ekki talið að um grundvallarbreytingu hafi verið að ræða, sbr. 2. mgr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga.    

Samkvæmt öllu framansögðu verður ekki fallist á kröfu kærenda um ógildingu hins kærða deiliskipulags.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu samþykktar bæjarstjórnar Snæfellsbæjar frá 8. september 2005 um deiliskipulag miðbæjar í Ólafsvík.       

 

 

____________________________________
Hjalti Steinþórsson

 

 

______________________________               _______________________________
                       Ásgeir Magnússon                                                      Þorsteinn Þorsteinsson 

 

 

 

 

 

 

 

 

des 22
Love0

25/2005 Norðurbakki

Með

Ár 2007, fimmtudaginn 22. febrúar, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 25/2005, kæra vegna byggingarframkvæmda samkvæmt deiliskipulagi fyrir Norðurbakka, Hafnarfirði, sem samþykkt var í bæjarstjórn Hafnarfjarðar hinn 8. febrúar 2005.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 21. mars 2005, er barst nefndinni sama dag, kærir S, f.h. Hansen ehf., Vesturgötu 4, Hafnarfirði, byggingarframkvæmdir samkvæmt deiliskipulagi fyrir Norðurbakka í Hafnarfirði sem samþykkt var í bæjarstjórn Hafnarfjarðar hinn 8. febrúar 2005.  Skilja verður málskot kæranda svo að krafist sé ógildingar á greindri deiliskipulagsákvörðun.

Málavextir:  Hinn 26. janúar 2005 birtist í B-deild Stjórnartíðinda auglýsing um gildistöku á breytingu á Aðalskipulagi Hafnarfjarðar 1995-2015.  Fólst breytingin í því að meginhluta hafnarsvæðis á Norðurbakka var breytt í íbúðarsvæði en svæði næst miðbæ var breytt í blandað íbúðar- og miðsvæði.  Bryggja og hafnarkantur í suðurjaðri svæðisins voru áfram skilgreind sem hafnarsvæði.  Miðsvæði norðan Vesturgötu og vestan Merkurgötu var breytt í íbúðarsvæði en miðsvæði sunnan Vesturgötu og vestan Fjarðargötu var breytt í blandað íbúðar- og miðsvæði.  Samhliða þeirri breytingu var unnið að deiliskipulagi fyrir Norðurbakka þar sem m.a. var gert ráð fyrir fjölbýlishúsum á lóðunum að Vesturgötu 1 og 3 sem liggja sunnan Vesturgötu á móts við fasteign kæranda sem nýtt er undir veitingarekstur.  Á kynningartíma deilskipulagstillögunnar komu fram athugasemdir, þar á meðal frá kæranda.  Bæjarstjórn samþykkti deiliskipulagstillöguna hinn 8. febrúar 2005 og tók hún gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda hinn 10. maí 2005.

Málsrök kæranda:  Kærandi telur fyrirhugaða íbúðarbyggð á svæðinu fara of nærri fasteign hans að Vesturgötu 4, þar sem fram fari veitingastarfsemi.  Íbúðarhúsnæði og vínveitingastarfsemi eigi illa saman og hætta sé á hagsmunaárekstrum.  Þá séu öll bílastæði við veitingarstað kæranda lögð af.

Fyrirhugaðar breytingar hafi ekki verið grenndarkynntar og kærandi ekki átt þess kost að koma sjónarmiðum sínum að þótt hann eigi beinna hagsmuna að gæta og athugasemdum hans við fyrirhugaðar framkvæmdir á svæðinu hafi ekki verið svarað af Hafnarfjarðarbæ.  Málsmeðferð hinnar kærðu ákvörðunar hafi því verið ábótavant samkvæmt skipulags- og byggingarlögum og andmælaréttar kæranda ekki gætt samkvæmt. 13. gr. stjórnsýslulaga.

Af hálfu Hafnarfjarðarbæjar hafa ekki borist athugasemdir eða sjónarmið vegna kærumáls þessa en af fyrirliggjandi gögnum verður ráðið að bæjaryfirvöld telji að breytt landnotkun og íbúðarbyggð sú sem hið kærða deiliskipulag geri ráð fyrir gangi ekki gegn hagsmunum kæranda.  Samkvæmt skipulaginu verði t.d. heimilt að hafa þjónustustarfsemi á fyrstu hæðum bygginga í næsta nágrenni við kæranda.  Skipulaginu sé ætlað að þétta byggð í miðbæ Hafnarfjarðar og koma til móts við óskir fólks sem vilji búa nálægt þjónustu og miðbæjarlífi.

Niðurstaða:  Hin kærða skipulagsbreyting var auglýst til kynningar í samræmi við 1. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga sem almenn skipulagsbreyting og kom því ekki til grenndarkynningar samkvæmt 2. mgr. ákvæðisins, sem kemur í stað almennrar auglýsingar þegar um óverulega breytingu á skipulagi er að ræða.  Kærandi kom á framfæri athugasemdum við deiliskipulagstillöguna í bréfi til skipulagsyfirvalda bæjarins, dags. 6. desember 2004, og var athugasemdum hans svarað eftir að kæra hans í máli þessu barst en fyrir gildistöku skipulagsins.  Verður málsmeðferð deiliskipulagsins því ekki talin haldin ágöllum að þessu leyti.

Eins og fram er komið tók gildi breyting á aðalskipulagi Hafnarfjarðar í janúar 2005 þar sem gert var ráð fyrir íbúðarbyggð á svonefndum Norðurbakka, m.a. gegnt fasteign kæranda við Vesturgötu í Hafnarfirði.  Sætir sú ákvörðun ekki endurskoðun hjá úrskurðarnefndinni, sbr. 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, þar sem aðalskipulagsbreytingin var staðfest af ráðherra.  Hið kærða deiliskipulag gerir ráð fyrir íbúðarbyggð á umræddu svæði í samræmi við núgildandi aðalskipulag Hafnarfjarðar og getur sú staðreynd ekki haft áhrif á gildi deiliskipulagsins.  Þá verður ekki séð af gögnum um fyrra skipulag svæðisins að bílastæði hafi fylgt fasteign kæranda að Vesturgötu 4 sem af séu lögð með hinni kærðu ákvörðun.

Að öllu þessu virtu verður ekki talið að hið kærða deiliskipulag raski hagsmunum kæranda með þeim hætti að ógildingu varði eða að aðrir þeir annmarkar séu fyrir hendi sem leitt gætu til slíkrar niðurstöðu.  Verður kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar því hafnað.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu á ákvörðun bæjarstjórnar Hafnarfjarðar frá 8. febrúar 2005 um að samþykkja deiliskipulag fyrir Norðurbakka í Hafnarfirði.

 

     ___________________________         
Hjalti Steinþórsson

 

              ________________________               _________________________ 
                      Ásgeir Magnússon                                    Þorsteinn Þorsteinsson                               

     

 

des 22
Love0

7/2007 Helgafellsbraut

Með

Ár 2007, miðvikudaginn 14. febrúar, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 7/2007, kæra 19 íbúa og eigenda fasteigna við Brekkuland og Álafossveg í Mosfellsbæ á ákvörðunum bæjarstjórnar Mosfellsbæjar frá 13. desember 2006, um að samþykkja tillögu að deiliskipulagi er tekur til 500 metra kafla tengibrautar milli Helgafellslands og Álafossvegar og um útgáfu framkvæmdaleyfis til Helgafellsbygginga ehf. fyrir gerð tengibrautar með fyrirvara um gildistöku deiliskipulags. 

Í málinu er nú til bráðabirgða kveðinn upp svofelldur

úrskurður
um kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 28. janúar 2007, sem barst nefndinni 29. sama mánaðar, kærir Katrín Theodórsdóttir hdl., f.h.  19 íbúa og eigenda fasteigna við Brekkuland og Álafossveg í Mosfellsbæ, ákvarðanir bæjarstjórnar Mosfellsbæjar frá 13. desember 2006, um að samþykkja tillögu að deiliskipulagi er tekur til 500 metra kafla tengibrautar milli Helgafellslands og Álafossvegar og um útgáfu framkvæmdaleyfis til Helgafellsbygginga ehf. fyrir gerð tengibrautar með fyrirvara um gildistöku deiliskipulags.

Krefjast kærendur þess að hinar kærðu ákvarðanir verði felldar úr gildi og að engar framkvæmdir eigi sér stað áður en niðurstaða úrskurðarnefndarinnar í málinu liggi fyrir.  Þá krefjast kærendur þess að framkvæmdir sem hafnar eru við gerð umræddrar tengibrautar verði stöðvaðar til bráðbirgða þar til dómur um það hvort tengibrautin skuli háð mati á umhverfisáhrifum liggi fyrir.  Er málið nú tekið til úrlausnar um kröfur kærenda um stöðvun framkvæmda.

Málavextir:  Undanfarna mánuði hefur verið unnið að undirbúningi lagningar tengibrautar frá Vesturlandsvegi að nýrri byggð sem Helgafellsbyggingar ehf. hyggjast reisa í Helgafellslandi við Vesturlandsveg í Mosfellsbæ.  Munu Helgafellsbyggingar ehf. einnig leggja tengibrautina.  Var fyrirhuguð framkvæmd við lagningu brautarinnar tilkynnt til Skipulagsstofnunar sem komst að þeirri niðurstöðu hinn 22. maí 2006 að tengibrautin væri ekki líkleg til að hafa umtalsverð umhverfisáhrif og skyldi því ekki háð mati samkvæmt lögum nr. 106/2000 um mat á umhverfisáhrifum.  Þessa niðurstöðu kærðu Varmársamtökin til umhverfisráðherra sem staðfesti ákvörðun Skipulagsstofnunar með úrskurði hinn 7. desember 2006.

Á 185. fundi skipulags- og byggingarnefndar Mosfellsbæjar 5. desember 2006 var tekin fyrir tillaga að deiliskipulagi tengivegar og svofelld bókun gerð: „Nefndin leggur til að tillagan svo breytt verði samþykkt ásamt framlögðum drögum að svörum við athugasemdum og skipulagsfulltrúa falið að annast gildistökuferlið“.  Með umsókn frá 8. desember 2006 sóttu Helgafellsbyggingar ehf. um framkvæmdaleyfi fyrir lagningu tengibrautarinnar.   Á 186. fundi skipulags- og byggingarnefndar hinn 12. desember 2006 var tekin fyrir umsókn Helgafellsbygginga ehf. um framkvæmdaleyfi fyrir gerð tengibrautarinnar.  Lagði nefndin til að umsóknin yrði samþykkt með fyrirvara um gildistöku deiliskipulags að því er varðar framkvæmdir við tengibraut.  Á fundi bæjarstjórnar Mosfellsbæjar, sem haldinn var 13. desember 2006, var tekin fyrir fundargerð 185. fundar skipulags- og byggingarnefndar Mosfellsbæjar og var afgreiðsla skipulags- og byggingarnefndar á deiliskipulagi tengibrautarinnar staðfest.  Þá var tekin fyrir fundargerð 186. fundar skipulags- og byggingarnefndar.  Var þar meðal annars sérstaklega tekin fyrir afgreiðsla nefndarinnar á umsókn um framkvæmdaleyfið fyrir tengibrautinni og var hún samþykkt.  Auglýsing um samþykkt deiliskipulags er varðar tengibrautina var birt í B-deild Stjórnartíðinda 2. janúar 2007.  Hófust framkvæmdir við tengibrautina í lok janúar sl., en  hinn 31. janúar létu bæjaryfirvöld stöðva framkvæmdir tímabundið og munu þær að mestu hafa legið niðri frá þeim tíma.

Málsrök kærenda:  Krafa kærenda um að framkvæmdir hefjist ekki meðan málið er til  meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni er á því byggð að hið kærða framkvæmdaleyfi sé haldið annmörkum sem leiða eigi til ógildingar þess.  Meðal annars uppfylli það ekki kröfur 27. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 enda hafi það verið gefið út áður en deiliskipulag tengibrautarinnar hafi öðlast gildi. 

Þá sé fyrirhuguð framkvæmd ekki í samræmi við stefnu um landnotkun og markmið aðalskipulags varðandi íbúarbyggð, atvinnusvæði og náttúruvernd.

Skylt hafi verið að leita umsagnar Umhverfisstofnunar áður en komið hafi til útgáfu framkvæmdaleyfis í samræmi við 27. gr. laga nr. 73/1997, sbr. 38. gr. laga nr. 44/1999, vegna jarðrasks í og við Varmá.

Deiliskipulag það sem eigi að vera grundvöllur framkvæmdaleyfisins sé ekki í samræmi við Aðalskipulag Mosfellsbæjar 2002-2024 hvað varði staðsetningu tengibrautarinnar.  Ekki hafi verið gerð grein fyrir áhrifum framkvæmdarinnar á umhverfi, náttúruauðlindir og samfélag eins og boðið sé í 5. mgr. 9. gr. laga nr. 73/1997 en það gildi almennt um skipulagsáætlanir.  Bæjaryfirvöld hafi þannig brotið gegn 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Verklag bæjaryfirvalda hafi verið í andstöðu við reglur stjórnsýslulaga um andmælarétt og um skyldu stjórnvalds til rannsóknar, sbr. 13. og 10. gr. stjórnsýslulaga, meginreglur skipulags- og byggingarlaga, lög um mat á umhverfisáhrifum nr. 106/2000 og ný lög um mat á umhverfisáhrifum áætlana nr. 105/2006. 
 
Krafa kærenda um stöðvun framkvæmda til bráðabrigða meðan dómstólar fjalli um hvort bygging tengibrautar skuli vera háð mati á umhverfisáhrifum er reist á því að hagsmunir kærenda séu náttúruverndarhagsmunir en þeir verði auðveldlega skertir með því að stórtækar þungavinnuvélar fari inn á hið viðkvæma svæði til að grafa.  Nauðsynlegt sé að láta reyna á fyrir dómstólum hvort meta skuli áhrif framkvæmdarinnar á umhverfið og að framkvæmdir verði stöðvaðar þar til dómur gangi í málinu.

Málsrök Mosfellsbæjar:  Af hálfu Mosfellsbæjar er þess krafist að öllum kröfum kærenda verði hrundið og að hinar kærðu ákvarðanir verði staðfestar.  Er vísað til þess að úrskurðarnefndin hafi í fyrri úrskurðum ekki talið efni til að stöðva framkvæmdir við jarðvinnu, enda um afturtækar framkvæmdir að ræða.  Ekkert hafi verið athugavert við að veita framkvæmdaleyfi eftir samþykkt sveitarstjórnar á viðkomandi deiliskipulagi með fyrirvara um gildistöku þess með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda enda hafi framkvæmdir ekki hafist fyrr en eftir gildistöku skipulagsins.

Því er haldið fram að gætt hafi verið allra lagaskilyrða við gerð og undirbúning hinna kærðu ákvarðana.  Ítarlega hafi verið gerð grein fyrir umhverfisáhrifum hinna umdeildu framkvæmda eins og ráða megi af úrskurði umhverfisráðherra frá 7. desember 2006 þar sem staðfest hafi verið sú niðurstaða Skipulagsstofnunar að ekki væri líklegt að framkvæmdin hefði umtalsverð umhverfisáhrif og skyldi því ekki háð mati samkvæmt lögum nr. 106/2000 um mat á umhverfisáhrifum.

Um þá málsástæðu að ekki hafi verið gætt ákvæða 38. gr. náttúruverndarlaga sé tekið fram að vafamál sé hvort úrskurðarnefndin eigi úrlausn um það álitaefni en auk þess megi vera ljóst að Umhverfisstofnun væri bundin af niðurstöðu umhverfisráðherra um umhverfisþátt málsins.

Málsrök framkvæmdaleyfishafa:  Þegar kæra barst í máli þessu varð ekki annað ráðið en að um væri að ræða framkvæmdir á vegum Mosfellsbæjar.  Við frekari gagnaöflun kom í ljós að Helgafellsbyggingar ehf. leggja umrædda tengibraut en munu síðar afhenda Mosfellsbæ hana.  Framkvæmdaleyfishafa var því með stuttum fyrirvara gefinn kostur á að tjá sig um kröfur kærenda í málinu.  Vísar hann til þess að hann styðjist við formlega gilt leyfi Mosfellsbæjar og að við gerð skipulags og undirbúning framkvæmdaleyfis hafi verið vandað til verka og meðal annars verið haft samráð við Skipulagsstofnun við undirbúning framkvæmdarinnar.  Mótmælir framkvæmdaleyfishafi kröfum kærenda og áskilur sér rétt til að koma að frekari  gögnum og málsrökum á síðari stigum málsins.

Aðilar máls þessa hafa fært fram frekari rök fyrir kröfum sínum og málsástæðum í máli þessu sem ekki þykir ástæða til að rekja í bráðbirgðaúrskurði þessum, en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn þessa þáttar málsins. 

Niðurstaða:  Eins og að framan er rakið samþykkti bæjarstjórn á fundi sínum hinn 13. desember 2006 að veita framkvæmdaleyfi það sem um er deilt í málinu með fyrirvara um gildistöku deilskipulags sem samþykkt hafði verið fyrr á saman fundi.  Bar sveitarstjórn, samkvæmt 4. mgr. 27. gr. skipulags- og byggingarlaga, að gæta þess við útgáfu leyfisins að það væri í samræmi við skipulagsáætlanir.  Verður að telja að leyfið hafi ekki verið í samræmi við gildandi skipulag þegar það var veitt, enda hafði deiliskipulag það sem liggur því til grundvallar þá ekki tekið gildi.  Hins vegar var útgáfa leyfisins skilyrt og hófust framkvæmdir samkvæmt leyfinu ekki fyrr en eftir að gildistaka deiliskipulagsins hafði verið auglýst í B-deild Stjórnartíðinda og þykir ekki líklegt að annamarkar á veitingu leyfisins að þessu leyti leiði til ógildingar þess.  Verða framkvæmdir því ekki stöðvaðar vegna þessa annmarka.

Deiliskipulag það sem um er deilt í málinu tekur til hluta tengibrautar er liggja mun frá  Vesturlandsvegi að nýju íbúðarsvæði í landi Helgafells í Mosfellsbæ.  Hefur verið gert ráð fyrir slíkri tengibraut í aðalskipulagi Mosfellsbæjar allt frá því slíkt skipulag var fyrst gert árið 1983.

Seinni hluta sumars 2006 var auglýst tillaga að breytingu á aðalskipulagi Mosfellsbæjar vegna íbúðarbyggðar í Helgafellslandi sem m.a. fól í sér breytingu á legu fyrirhugaðrar tengibrautar.  Er í greinargerð með breytingunni sett fram áhrifamat þar sem lýst er áhrifum breytingarinnar og tekið fram að ekki sé um neinar grundvallarbreytingar að ræða.  Í bréfi stofnunarinnar til umhverfisráðuneytisins, dags. 8. nóvember 2006, sem fylgdi aðalskipulagsbreytingunni er hún var send til staðfestingar ráðherra, er m.a. vikið að nýlegum lögum nr. 105/2006 um umhverfismat áætlana en tekið fram að stofnunin telji að aðalskipulagsbreytingin falli ekki undir lögin þar sem ekki sé um að ræða nýja framkvæmd eða grundvallarstefnubreytingu á aðalskipulaginu.  Hlaut aðalskipulagsbreytingin staðfestingu ráðherra án athugasemda hvað þetta varðar hinn 30. nóvember 2006 og birtist auglýsing um gildistöku hennar í B-deild Stjórnartíðinda daginn eftir.

Með deiliskipulagi því sem um er deilt í málinu var lagður grunnur að framkvæmd sem fellur undir viðauka 2 við lög um mat á umhverfisáhrifum nr. 106/2000 m.s.br., sbr. lið 10c.  Telur úrskurðarnefndin að taka þurfi til úrlausnar hvort deilskipulagstillagan hafi fallið undir 3. gr. laga nr. 105/2006 og þar með hvort vinna hefði þurft umhverfisskýrslu vegna hennar skv. 6. gr. nefndra laga og kynna hana samkvæmt 7. gr.  Verður hvorki talið að mat á áhrifum áðurnefndrar breytingar aðalskipulags sé fullnægjandi í þessu sambandi né að sú niðurstaða að framkvæmdin sé ekki matsskyld samkvæmt lögum um mat á umhverfisáhrifum nr. 106/2000 m.s.br. taki af tvímæli um þörf á umhverfisskýrslu vegna deiliskipulagsins.

Auk þess sem nú var rakið telur úrskurðarnefndin að álitamál sé hvort ekki hefði þurft í hinum kærðu ákvörðunum að gera grein fyrir þeim ráðstöfunum sem um er rætt í málsgögnum að grípa eigi til vegna hugsanlegrar mengunar ofanvatns og til verndunar vistkerfis Varmár. 

Samkvæmt framansögðu leikur, að mati úrskurðarnefndarinnar, talsverður vafi á um lögmæti hinn kærðu ákvarðana.  Þykir af þeim sökum, og með tilliti til staðhátta, rétt að stöðva framkvæmdir við umrædda tengibraut meðan málið er til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni, jafnvel þótt einungis sé um jarðvegsframkvæmdir að ræða.

Vísað er frá kröfu kærenda um að úrskurðanefndin stöðvi framkvæmdir meðan rekið er fyrir dómstólum fyrirhugað mál til ógildingar á niðurstöðu umhverfisráðherra um matsskyldu framkvæmdarinnar, enda brestur nefndina vald til þess að kveða á um stöðvun framkvæmda vegna meðferðar máls fyrir dómi.

Úrskurðarorð:

Framkvæmdir, sem hafnar eru við gerð 500 metra kafla tengibrautar milli Helgafellslands og Álafossvegar í Mosfellsbæ, samkvæmt framkvæmdaleyfi bæjarstjórnar frá 13. desember 2006, skulu stöðvaðar meðan kærumál um lögmæti leyfisins og tilheyrandi deiliskipulags er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni.

Vísað er frá nefndinni kröfu kærenda um að úrskurðanefndin stöðvi framkvæmdir meðan rekið er fyrir dómstólum mál til ógildingar á niðurstöðu umhverfisráðherra um matsskyldu umræddrar framkvæmdar.

 

 

____________________________________
Hjalti Steinþórsson       

 

   
_______________________________       _________________________________
Ásgeir Magnússon                                             Þorsteinn Þorsteinsson   

 

 

 

 

 

des 22
Love0

75/2004 Sogavegur

Með

Ár 2006, fimmtudaginn 7. desember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 75/2004, kæra á samþykkt skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkurborgar um deiliskipulag Sogavegar.     

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 20. desember 2004, er barst úrskurðarnefndinni hinn 22. sama mánaðar, kærir G, Hamarsgerði 8, Reykjavík, samþykkt skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur frá 22. september 2004 um deiliskipulag Sogavegar.  Á fundi borgarráðs hinn 7. október 2004 var afgreiðsla nefndarinnar staðfest.  

Skilja verður kröfugerð kæranda á þann veg að gerð sé krafa um að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. 

Málavextir:  Með úrskurði úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála hinn 2. desember 2003 felldi nefndin úr gildi ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur frá 24. júní 2002 um að veita leyfi til að rífa timburhús og byggja steinsteypt tvílyft fjölbýlishús á lóðinni nr. 112 við Sogaveg í Reykjavík.  Var niðurstaða úrskurðarnefndarinnar á því byggð að óheimilt hefði verið að veita byggingarleyfi á lóðinni án þess að deiliskipulag væri áður unnið fyrir viðkomandi götureit.  Í kjölfar þessarar niðurstöðu ákváðu skipulagsyfirvöld að hefja vinnu við deiliskipulag Sogavegar.  

Á fundi skipulags- og byggingarnefndar þann 2. júní 2004 var lögð fram tillaga að deiliskipulagi Sogavegar og var samþykkt að kynna hana hagsmunaaðilum á svæðinu.  Að lokinni kynningu var tillagan lögð fram að nýju ásamt athugasemdum vegna kynningarinnar og svörum skipulagsstjóra við þeim og var samþykkt að auglýsa hana.   Að loknum kynningartíma, sem stóð frá  28. júlí til 8. september 2004, var tillaga að deiliskipulagi Sogavegar lögð fram að nýju á fundi skipulags- og byggingarnefndar hinn 22. september 2004, ásamt athugasemdum, þar á meðal frá kæranda, og svörum skipulagsfulltrúa við framkomnum athugasemdum.  Á fundinum var eftirfarandi fært til bókar:  „Auglýst tillaga að deiliskipulagi samþykkt með þeim breytingum sem fram koma í umsögn skipulagsfulltrúa.  Vísað til borgarráðs.“  Samþykkt skipulags- og byggingarnefndar var staðfest í borgarráði hinn 7. október 2004 og birtist auglýsing um gildistöku deiliskipulagsins í B-deild Stjórnartíðinda hinn 29. nóvember 2004. 

Hið kærða deiliskipulag tekur til svæðis er afmarkast af Sogavegi, Réttarholtsvegi, lóðamörkum húsa við Langagerði norðaustanvert, Tunguvegi, stíg milli Sogavegar og Skógargerðis og göngustíg að Sogavegi.  Sogavegur er hluti af Smáíbúðahverfinu og var skipulag þess samþykkt árið 1951.  Samkvæmt hinu kærða skipulagi eru lóðirnar á svæðinu alls 63 og er 61 þeirra fyrir íbúðarhús en tvær hornlóðir við Sogaveg eru að hluta ætlaðar verslun og þjónustu.  Byggðin er blönduð, bæði hvað varðar stærð og ástand húsa.  Markmiðið með deiliskipulaginu er að gera húseigendum á svæðinu kleift að stækka, eða eftir aðstæðum, að reisa ný hús á lóðum sínum.

Framangreindri samþykkt hefur kærandi skotið til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir.      

Málsrök kæranda:  Af hálfu kæranda er vísað til þess að hinn 2. desember 2003 hafi úrskurðarnefndin fellt úr gildi ákvörðum skipulags- og byggingarnefndar um að veita heimild til niðurrifs húss á lóðinni nr. 112 við Sogaveg og byggja þess í stað tvílyft fjölbýlishús.  Ætlunin hafi einnig verið að stækka lóðina nr. 112 við Sogaveg úr 638,4 m² í 808 m² til þess að koma húsinu fyrir.  Því sé mótmælt að svo veigamikil breyting sé gerð á skipulagi með umræddri færslu á lóðarmörkum sem gerð sé til að koma húsinu fyrir.  Telji hann að færa eigi lóðina að Sogavegi 112 til fyrra horfs og byggingar á henni eigi að vera í samræmi við íbúðarhúsin í kring, þ.e. einbýli, parhús eða tvíbýli svo sem íbúar í nágrenninu hafi mátt vænta.  Með hinu kærða deiliskipulagi megi búast við að umferð og vandræði vegna skorts á bifreiðastæðum aukist.  Ekki verði séð í gögnum málsins að nein málefnaleg rök séu fyrir hinni umdeildu skipulagsbreytingu.  Ekki geti það talist vera í anda „þéttingar byggðar“ að færa nýtingarhlutfall lóðarinnar að Sogavegi 108 og Réttarholtsvegi 1-3 úr 0,90 í 0,96.  Afleiðing breytingar á lóðarmörkum geri það að verkum að ásókn aukist í bílastæði sem séu í Hamarsgerði, sem frá upphafi hafi verið ætluð íbúum við götuna, en borgaryfirvöld virðist ætla að nota sem skiptimynt við hina kærðu skipulagsbreytingu. 

Hinn 14. júní 2004 hafi kærandi sent skrifstofu skipulags- og byggingarsviðs bréf ásamt fylgigögnum vegna frágangs við endurbyggingu Hamarsgerðis, m.a. vegna auglýsingar um væntanlega tillögu að deiliskipulagi svæðisins.  Í bréfinu segi m.a:  „Bifreiðastæði við enda Hamarsgerðis voru upphaflega 6 á teikningum og reiknað með 1½ stæði á hvert hús, sbr. (3).  Borgaryfirvöld virðast hins vegar farin að líta á þessi stæði sem almenningsstæði, þrátt fyrir fund með íbúum hjá skipulagsyfirvöldum haustið 1983 og bréf Borgarskipulags, dags. 14/6 1988, sem fylgir með í ljósriti (1).  Hvenær var þessi breyting gerð og var hún þá gerð með lögmætum hætti?  Þegar endurnýjun götunnar fór fram voru teiknuð 8 bílastæði við enda götunnar í sama rými og 6 áður, sbr. (4).  Þegar bifreiðastæðin voru máluð hafði verið bætt við einu bifreiðastæði í viðbót þ.e. innfyrir götulínu.  Í tillögu að deiliskipulagi er þetta viðbótarbifreiðastæði sett inn á teikningar og að því er virðist ætlað íbúum Hamarsgerðis 8.  Ég vil vísa til bréfs dags. 14/6 sl. um þetta mál, sbr. (2) og tel framangreinda ráðstöfun algjörlega ófullnægjandi og fer framá eftirfarandi:  a.  Viðbótarstæði næst húsinu sem getið er um hér að ofan, verði lagt niður og gul lína máluð á steinkant og í rennu að lóðinni, hvoru tveggja til að gera aðgang gangandi að lóðinni sem eðlilegastan miðað við aðstæður, sbr. meðfyljandi ljósrit.  b.  Næstu tvö stæði verði merkt Hamarsgerði 8, enda ekki við það búandi að eiga ekki tryggð bifreiðastæði við húsið, sbr. (5).  Í þessu sambandi skal og bent á ljósrit af bréfi Borgarskipulags (2) sem fylgir hér með um bílskúrslóð, sem samræma þarf þessu skipulagi.  Aðgerðir skipulagsyfirvalda og nýlegar framkvæmdir hafa skert aðgang íbúa að Hamarsgerði 8 að götunni, miðað við það sem áður var.  Þegar þar við bætist, að breytt skipulag og byggingarmagn aukið, sbr. hér að ofan, sem verður til þess að auk ann á vandræði með bifreiðastæði, tel eg óhjákvæmilegt að gera athugasemd við umrædda deiliskipulagstillögu.“  Í umsögn skipulagsfulltrúa komi fram að samkvæmt byggingarreglugerð sé íbúðum stærri en 80 m² ætluð tvö bílastæði eða fleiri auk gestastæðis. 

Eftir fund íbúa Hamarsgerðis með starfsmönnum borgarskipulags í lok árs 1983 hafi verið samþykkt tillaga að bílskúrslóðum og bílastæðum, m.a. fyrir Hamarsgerði 8.  Eftir fyrirspurn kæranda árið 1988 hafi þetta verið staðfest í bréfi borgarskipulags, dags. 14. júní 1988.  Eftir fyrirspurn, dags. 7. mars 2003, til borgarskipulags hafi m.a. verið óskað eftir nánari útlistun og staðfestingu skipulagsins á staðsetningu bílskúrs fyrir Hamarsgerði 8.  Svar hafi borist frá skipulagsfulltrúa, dags. 14. september 2003, þar sem fyrrgreint sé staðfest, en engin grein gerð fyrir fyrirkomulagi.  Kærandi telji nauðsynlegt að áðurnefnd samþykkt um bílskúra komi fram með einhverjum hætti í hinu kærða deiliskipulagi. 

Að lokum vísar kærandi til þess að við gerð deiliskipulagsins hafi íbúum á svæðinu tvívegis verið gefinn kostur á að koma með athugasemdir og ábendingar.  Hvorugu hafi verið svarað fyrr en deiliskipulagið hafi verið samþykkt. 

Málsrök Reykjavíkurborgar:  Af hálfu borgaryfirvalda er vísað til þess að stækkun lóðarinnar að Sogavegi 112 hafi verið gerð vegna umferðaröryggissjónarmiða en ekki til að koma fyrir fjórbýlishúsi á lóðinni.  Hvort sem lóðin hefði verið stækkuð eða ekki hefði verið unnt að koma ætluðu byggingarmagni á lóðina enda nýtingarhlutfall hennar undir 0,5 í báðum tilfellum.  Með hinu kærða deiliskipulagi hafi verið komið í veg fyrir að bílastæði hússins að Sogavegi 112 yrðu með þeim hætti að bakka þyrfti úr þeim beint út á Sogaveginn.  Hægt hefði verið að koma stæðunum fyrir norðan við húsið.  Umferðaraukning vegna íbúðanna sé ekki mælanleg og ónæði af umferð að sama skapi ekki heldur.  Þá sé og séð fyrir fullnægjandi bílastæðum fyrir húsið innan lóðar í samræmi við ákvæði byggingarreglugerðar.

Varðandi bílastæði við Hamarsgerði, þá sé á það bent að þau séu á borgarlandi og því ætluð almenningi.  Kærandi hafi ekki sýnt fram á skjöl eða gögn sem styðji að íbúar við Hamarsgerði hafi sérstakan rétt á umræddum bílastæðum.  Ljóst sé að aðgengi að Hamarsgerði 8 sé þrengra en aðgengi að öðrum húsum í götunni vegna staðsetningar lóðar.  Af þessari ástæðu hafi verið reynt að koma til móts við athugasemd þá er kærandi setti fram við grenndarkynningu með því að stækka lóð Hamarsgerðis 8 út á borgarland og gera eigendum þar með kleift að merkja sér þar eitt stæði.

Þá sé og vísað til þess að skipulagsnefnd hafi samþykkt hinn 21. desember 1983 tillögu borgarskipulags að bílskúrslóðum fyrir Hamarsgerði 2-8 og Sogaveg 116 ásamt bílastæðum.  Í tillögunni hafi borgarskipulag m.a. lagt til að bílskúrslóðum verði úthlutað til Hamarsgerðis 2-8.  Svæðið sem ætlað hafi verið til úthlutunar sé og hafi verið borgarland.  Í svarbréfi skipulagsfulltrúa, dags. 14. júní 1988, hafi íbúum við Hamarsgerði 2-8 og Sogaveg 116 verið bent á að sækja sameiginlega um lóðina undir bílskúra og bílastæði.  Slík umsókn hafi aldrei borist.  Það sé því ljóst að 23 ára gömul samþykkt, sem gerð hafi verið til hagsbóta fyrir kæranda á sínum tíma jafngildi ekki því að Reykjavíkurborg sé skuldbundin um aldur og ævi gagnvart kæranda, enda hafi hann á engan hátt nýtt sér efni samþykktarinnar.  Samþykkt skipulagsnefndar frá árinu 1983 hafi því ekki gildi í máli þessu og hafi Reykjavíkurborg verið fullkomlega heimilt að deiliskipuleggja svæðið með þeim hætti sem gert hafi verið.

Sérstaklega sé minnt á að eigendur fasteigna í þéttbýli geta ávallt vænst þess að breytingar verði gerðar á skipulagi sem haft geti í för með sér breytingar á þeirra nánasta umhverfi.  Verði menn almennt að sæta því að með almennum takmörkunum geti hagsmunir þeirra í einhverju verið skertir með slíkum breytingum.
 
Niðurstaða:  Í máli þessu er deilt um gildi deiliskipulags Sogavegar.  Gerð er krafa um ógildingu þess, m.a. með þeim rökum að með stækkun lóðarinnar að Sogavegi 112 hafi grenndarhagsmunum kæranda verið raskað.  Ekki verður fallist á það með kæranda að heimild til byggingar fjölbýlishúss með fjórum íbúðum á lóðinni að Sogavegi 112 og stækkun hennar hafi í för með sér slík neikvæð grenndaráhrif að fella beri hið kærða deiliskipulag úr gildi af þeim sökum.  Er nýtingarhlutfall lóðarinnar í samræmi við það sem gerist á svæðinu og fullnægt er ákvæði byggingarreglugerðar um fjölda bílastæða innan lóða.  Að auki er gert ráð fyrir átta bílastæðum milli Hamarsgerðis og Sogavegar á spildu sem er í eigu Reykjavíkurborgar og verður ekki annað ráðið af skipulagsgögnum en að þau séu til almennra nota og geti því m.a. nýst þeim er erindi eiga í íbúðarhúsin við Hamarsgerði.  Með hinu kærða deiliskipulagi er breidd götunnar við Hamarsgerði aukin og lóðarmörkum lóðar kæranda breytt þannig að innan lóðar hans er komið fyrir einu bílastæði.  Hin kærða ákvörðun sýnist því að nokkru vera til hagsbóta fyrir kæranda. 

Einnig er krafist ógildingar deiliskipulagsins með vísan til þess að frágangi bílastæða við Hamarsgerði og aðgengi að Hamargerði 8 sé ábótavant ásamt því að í engu sé gerð grein fyrir bílskúrum við hús í Hamarsgerði.  Byggir kærandi á vilyrði borgaryfirvalda honum til handa í því sambandi og að ekki hafi verið komið til móts við athugasemdir hans um framangreint. 

Í skipulags- og byggingarlögum nr. 73/1997 er gerð krafa um að tillaga að nýju deiliskipulagi sé auglýst og er tilgangur þess sá að þeim er hagsmuna eigi að gæta gefist kostur á að koma á framfæri sjónarmiðum sínum um tillöguna en skipulagsyfirvöld eru ekki bundin af þeim athugasemdum er berast vegna fyrirhugaðrar skipulagsgerðar.  Það raskar því ekki gildi hins kærða deiliskipulagsins þó athugasemdir kæranda í þessu efni hafi ekki verið teknar til greina.      

Loks verður ekki fallist á að málsmeðferð við undirbúning hinnar kærðu ákvörðunar hafi verði áfátt eða að hún brjóti í bága við ákvæði skipulags- og byggingarlaga eða viðeigandi reglugerða með neinum þeim hætti er ógildingu varði.

Samkvæmt öllu framansögðu verður ekki fallist á kröfu kæranda um ógildingu hins kærða deiliskipulags.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar og vegna tímafrekrar gagnaöflunar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu samþykktar skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkurborgar frá 22. september 2004 um deiliskipulag Sogavegar.     

 

 

____________________________________
Hjalti Steinþórsson

 

 

______________________________               _______________________________
Ásgeir Magnússon                                          Þorsteinn Þorsteinsson 

des 22
Love0

10/2005 Langholtsvegur

Með

Ár 2006, fimmtudaginn 16. nóvember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 10/2005, kæra á samþykkt skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur frá 22. desember 2004 á tillögu að breyttu deiliskipulagi vegna lóðarinnar að Langholtsvegi 113 í Reykjavík.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 28. janúar 2005, er barst nefndinni sama dag, kærir H persónulega og fyrir hönd húsfélagsins að Langholtsvegi 109-111, Reykjavík, samþykkt skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur frá 22. desember 2004 á tillögu að breyttu deiliskipulagi vegna lóðarinnar að Langholtsvegi 113 í Reykjavík.  Gera kærendur þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.

Málsatvik:  Hinn 22. október 2004 var á embættisafgreiðslufundi skipulagsfulltrúa lögð fram tillaga að breytingu á deiliskipulagi varðandi lóðina að Langholtsvegi 113.  Var samþykkt að grenndarkynna tillöguna fyrir hagsmunaaðilum.  Málið var í kynningu frá 27. október til 24. nóvember 2004.  Nokkrar athugasemdir bárust, þ.á m. frá kærendum.  Að lokinni grenndarkynningu var málinu vísað til skipulags- og byggingarnefndar, sem samþykkti umrædda deiliskipulagsbreytingu á fundi sínum 22. desember 2004.
 
Byggja kærendur ógildingarkröfu sína á því að deiliskipulagsuppdráttur sá sem kynntur hafi verið sé með rangri og villandi merkingu auk þess sem á honum séu gamlar upplýsingar, rangfærslur í sneiðingum og viðeigandi sneiðingar vanti.  Þá hafi á skort að tekin hafi verið afstaða til athugasemda kærenda sem settar hafi verið fram við grenndarkynningu.

Af hálfu Reykjavíkurborgar er þess krafist að kærumálinu verði vísað frá úrskurðarnefndinni.  Sé sú krafa studd þeim rökum að hin kærða ákvörðun hafi aldrei öðlast gildi og séu því ekki forsendur til þess að hún verði felld úr gildi af úrskurðarnefndinni.  Vekja beri athygli á að þrátt fyrir að skipulags- og byggingarnefnd hafi samþykkt umdeilda deiliskipulagsbreytingu hafi hún ekki öðlast gildi þar sem breytingin hafi ekki verið send Skipulagsstofnun til skoðunar auk þess sem gildistökuauglýsing hafi ekki birst í B-deild Stjórnartíðinda í samræmi við ákvæði skipulags- og byggingarlaga. Beri því að líta á fyrrgreinda samþykkt skipulags- og byggingarnefndar sem markleysu að lögum.

Niðurstaða:  Fyrir liggur að umþrætt deiliskipulagsbreyting, er skipulags- og byggingarnefnd Reykjavíkur samþykkti hinn 22. desember 2004, öðlaðist ekki gildi með birtingu auglýsingar í B-deild Stjórnartíðinda í samræmi við lokamálsgrein 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Hin kærða ákvörðun fól því ekki í sér lokaákvörðun í skilningi 2. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993, sem kærð verður til úrskurðarnefndarinnar, og styðst sú ályktun enn fremur við 2. mgr. 27. gr. laganna, sem kveður á um að upphaf kærufrests sé við opinbera birtingu ákvörðunar, þar sem slík birting er lögmælt.  Að þessu virtu verður kærumáli þessu vísað frá úrskurðarnefndinni.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna mikils málafjölda er skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

 

 

____________________________________
Hjalti Steinþórsson

 

 

______________________________         _______________________________
Ásgeir Magnússon                                   Þorsteinn Þorsteinsson

 

 

 

des 22
Love0

22/2005 Holtsgata

Með

Ár 2006, fimmtudaginn 28. september, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 22/2005, kæra á ákvörðun skipulagsráðs Reykjavíkur frá 9. febrúar 2005 um deiliskipulag Holtsgötureits. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 17. mars 2005, sem barst nefndinni sama dag, kærir Þorsteinn Einarsson hrl., f.h. H, Holtsgötu 5, Reykjavík, ákvörðun skipulagsráðs Reykjavíkur frá 9. febrúar 2005 um deiliskipulag svokallaðs Holtsgötureits, staðgreinireits 1.134.6.  Ákvörðunin var staðfest í borgarráði hinn 17. febrúar 2005.  Hinn 17. mars 2005 barst úrskurðarnefndinni einnig bréf Þorsteins Einarssonar hrl., f.h. Listakots, Holtsgötu 7, Reykjavík þar sem kærð var fyrrgreind deiliskipulagsákvörðun.  Hagsmunir kærenda fara saman og ákvað úrskurðarnefndin því að sameina síðara kærumálið hinu fyrra og er númer þess 22/2005.     

Krefjast kærendur ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar.

Málavextir:  Hin kærða deiliskipulagsákvörðun tekur til svæðis er markast af Holtsgötu, Bræðraborgarstíg, Sólvallagötu og Vesturvallagötu og felur m.a. í sér að heimilt verður að byggja á óbyggðum lóðum á svæðinu ásamt því að byggja við nokkur hús sem þar eru fyrir.   Samkvæmt deiliskipulaginu er nýtingarhlutfall óbyggðra lóða að hámarki 1,5.  Eitt bílastæði er fyrir hverja 50 m² í viðbótarbyggingarmagni atvinnuhúsnæðis og eitt stæði  fyrir hverja íbúð.  Lóðir á horni Bræðraborgarstígs og Holtsgötu eru sameinaðar og heimilt að byggja á lóðinni þriggja hæða hús með risi og neðanjarðarbílgeymslu með aðkomu frá Bræðraborgarstíg.

Aðdragandi hinnar kærðu ákvörðunar var sá að eigandi lóðanna nr. 1 og 3 við Holtsögu og 32A við Bræðraborgarstíg lagði fram fyrirspurn til borgaryfirvalda um uppbyggingu á lóðunum, en ekki var til deiliskipulag á svæðinu.  Þar sem ljóst þótti að byggingar á fyrrnefndum lóðum myndu hafa talsverð áhrif var ákveðið að deiliskipuleggja svokallaðan Holtsgötureit eða svæði er markast af Holtsgötu, Bræðraborgarstíg, Sólvallagötu og Vesturvallagötu.  Á fundi skipulags- og byggingarnefndar hinn 5. maí 2004 var samþykkt forsögn skipulagsfulltrúa, dags. í apríl 2004, að deiliskipulagi reitsins og í kjölfarið var hagsmunaaðilum á svæðinu sent bréf þar sem þeim var tilkynnt að ákveðið hefði verið að hefja vinnu að deiliskipulagi og þeim boðið að koma á framfæri ábendingum og athugasemdum.  Fimm erindi bárust.  Hinn 25. ágúst 2004 var lögð fram á fundi skipulags- og byggingarnefndar tillaga að deiliskipulagi reitsins ásamt forsögn og þeim ábendingum sem bárust við kynningu auk samantektar skipulagsfulltrúa um ábendingarnar.  Á fundinum var samþykkt að kynna tillöguna fyrir hagsmunaaðilum á svæðinu.  Hinn 17. nóvember 2004 var tillagan lögð fram að nýju á fundi skipulags- og byggingarnefndar auk þeirra athugasemda, samantekt skipulagsfulltrúa um athugasemdir og fundargerð kynningarfundar með íbúum frá 12. október 2004.  Skipulags- og byggingarnefnd samþykkti að auglýsa tillöguna með þeim breytingum sem fram komu í umsögn skipulagsfulltrúa auk þess sem lóðarhöfum að Holtsgötu 1 og 3 og Bræðraborgarstíg 32A og B var gert að fullnægja bílastæðaþörf fyrirhugaðra nýbygginga innan lóðarinnar.  Borgarráð samþykkti hinn 25. nóvember 2004 bókun skipulags- og byggingarnefndar varðandi auglýsingu deiliskipulagstillögunnar.  Hinn 26. janúar 2005 var málið tekið fyrir á fundi skipulagsráðs að lokinni auglýsingu, sem stóð til 14. janúar 2005.  Sendu nokkrir aðilar inn athugasemdir, þar með taldir kærendur.  Á fundinum var einnig lögð fram samantekt skipulagsfulltrúa um athugasemdir, dags. 20. janúar 2005.  Voru athugasemdirnar kynntar auk þess sem skipulagsráð samþykkti að boða til fundar með hagsmunaaðilum.  Kynningarfundur var haldinn með íbúum hinn 3. febrúar 2005.  Hinn 9. febrúar 2005 samþykkti skipulagsráð á fundi sínum að auglýsa tillögu að deiliskipulagi með þeim breytingum sem fram komu í umsögn skipulagsfulltrúa og samþykkti borgarráð afgreiðsluna hinn 17. febrúar 2005.  Auglýsing um gildistöku deiliskipulagsins birtist í B-deild Stjórnartíðinda hinn 22. apríl 2005. 

Kærendur hafa skotið framangreindri ákvörðun skipulagsráðs til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir.

Málsrök kærenda:  Kærendur byggja á því að hin kærða ákvörðun um deiliskipulag Holtsgötureits og öll málsmeðferð borgaryfirvalda vegna þeirrar samþykktar hafi verið ólögmæt og því beri að ógilda hana. 

Af hálfu kærenda er bent á að annar þeirra sé eigandi Holtsgötu 5 og hinn eigandi Holtsgötu 7 og séu fasteignirnar innan umrædds deiliskipulagsreits.  Kærendur hafi mikla hagsmuni af því að hið kærða deiliskipulag verði fellt úr gildi, enda sé heimilt samkvæmt hinu kærða deiliskipulagi að byggja þriggja hæða hús á óbyggðri lóð nr. 3 við Holtsgötu, en sú lóð liggi að Holtsgötu nr. 5.  Samkvæmt deiliskipulaginu sé heimilt að byggja hús á lóð nr. 5.  Kærendur telji augljóst að deiliskipulagið muni valda þeim, sem eigendum Holtsgötu 5 og íbúum þar og eigendum Holtsgötu 7, miklum óþægindum og jafnframt miklu fjárhagstjóni.  Augljóst sé að fyrirhuguð þriggja hæða bygging á lóð nr. 3 muni varpa skugga á lóðir kærenda.  Húsið að Holtsgötu 5 hafi verið byggt fyrir um 100 árum og óvíst sé að það þoli rask það er augljóslega fylgi fyrirhuguðum framkvæmdum á lóð nr. 3.  Þá muni útsýni skerðast mjög ef fyrirhuguð bygging verði reist.

Þá er vísað til þess að annar kærenda nýti fasteign sína undir rekstur leikskóla og sé rekstraröryggi skólans stefnt í hættu aukist umferð í hverfinu til muna.   

Kærendur telja augljóst að hið kærða deiliskipulag rýri verðmæti eigna þeirra og brjóti því gegn ákvæðum skipulags- og byggingarlaga laga nr. 73/1997 og 72. gr. stjórnarskrárinnar nr. 33/1944.

Þá bendir eigandi Holtsgötu 5 á að upphaflega hafi tillögur að deiliskipulagi reitsins gert ráð fyrir að ekki yrði heimilað að byggja hús að Holtsgötu 3 nema hús nr. 5 við Holtsgötu yrði um leið rifið eða eigandi þess húss samþykkti byggingu á lóð nr. 3.  Sú tillaga hafi verið lögum samkvæmt enda beri yfirvöldum að gæta hófs í ákvörðunum sínum.  Yfirvöldum hafi borið að halda sig við fyrri tillögu að deiliskipulagi og ekki heimila byggingu húss á lóð nr. 3 fyrr en hús á lóð nr. 5 yrði rifið eða eigandi þess húss samþykkt byggingu á lóð nr. 3.  Fyrri tillaga hafi þjónað lögvörðum hagsmunum og varið eignarrétt og friðhelgi.  Hagsmunir og réttindi kærenda sem íbúa og eigenda Holtsgötu 5 og 7, gangi framar fjárhagslegum hagsmunum þess sem keypt hafi lóð nr. 3 við Holtsgötu.  Kærendur telji ómálefnaleg sjónarmið hafa ráðið hinu kærða deiliskipulagi, enda gangi augljóslega fyrir fjárhagslegir hagsmunir eiganda lóðar nr. 3 við Holtsgötu.  Kærendur telji hið kærða skipulag m.a. brjóta gegn ákvæðum stjórnsýslulaga nr. 37/1993, svo sem reglu laganna um meðalhóf o.fl.

Þá telja kærendur að við samþykkt deiliskipulagsins hafi ekki verið gætt jafnræðis varðandi nýtingarhlutfall lóða á reitnum.  Bent sé á að nýtingarhlutfall á lóðum nr. 1 og 3 við Holtsgötu sé 1,5 og að nýtingarhlutfall á öðrum lóðum við Vesturvallagötu, Sólvallagötu og Bræðraborgarstíg sé allt að 2,59.  Samkvæmt hinu kærða deiliskipulagi sé nýtingarhlutfall á lóðum kærenda 0,78 og 0,38, enda þótt þær lóðir beri augljóslega hærra nýtingarhlutfall, m.a. ef tekið sé mið af öðrum lóðum á reitnum.  Kærendur telja að ekki standist að ákveða nýtingarhlutfall á lóðum þeirra  aðeins 0,78 og 0,38 á meðan nýtingarhlutfall á lóðum allt í kring sé miklu hærra.  Jafnræðis hafi því ekki verið gætt við setningu skipulagsins og virðist að með hinu kærða skipulagi séu yfirvöld að þjóna sérstökum hagsmunum einstakra lóðarhafa.  Ómálefnaleg rök hafi ráðið ákvörðun um  nýtingarhlutfall á lóðum á reitnum og m.a. vegna þeirra lögbrota beri að fella hið kærða skipulag úr gildi.

Kærendur telja að hið kærða skipulag brjóti gegn ákvæðum stjórnarskrár nr. 33/1944 um friðhelgi eignarréttar o.fl., ákvæðum skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, ákvæðum reglugerðar nr. 400/1998 og ákvæðum stjórnsýslulaga nr. 37/1993, einkum 10. gr., 11. gr., 12. gr. og 13. gr. þeirra laga.

Málsrök Reykjavíkurborgar:  Af hálfu Reykjavíkurborgar er vísað til þess að fullyrðing kærenda þess efnis að öll málsmeðferð borgaryfirvalda vegna samþykktar hins kærða deiliskipulags hafi verið ólögmæt sé með öllu órökstudd.  Ljóst sé að meðferð deiliskipulagstillögunnar hafi að öllu leyti verið í samræmi við reglur skipulags- og byggingarlaga.  Bent sé á að allir hagsmunaaðilar á reitnum hafi fengið senda tilkynningu um að deiliskipulagsgerð væri í vændum, auk þess sem viðhöfð hafi verið sérstök hagsmunaaðilakynning á tillögunni sjálfri áður en hún hafi verið auglýst á lögformlegan hátt.  Þar að auki hafi verið boðað til tveggja kynningarfunda með íbúum um tillöguna meðan á ferlinu hafi staðið.  Sé þessari málsástæðu því vísað á bug sem ósannri og órökstuddri.

Í deiliskipulagi Holtsgötureits sé miðað við að lóðirnar að Holtsgötu 1 og 3 ásamt Bræðraborgarstíg 32A verði sameinaðar.  Byggingarreitur þess lóðarhluta sem nú sé Holtsgata 3 sé því að öllu leyti miðaður við að samfelld byggð verði frá húsi að Holtsgötu 1 að Holtsgötu 5.  Möguleiki sé á því að tengja bygginguna við lóðina að Holtsgötu 5, með því að rífa núverandi hús.  Ef sú yrði ekki raunin sé lóðarhöfum að Holtsgötu 3 óheimilt að nýta byggingarreit þrjá metra frá lóðamörkum nema með samþykki eiganda Holtsgötu 5.  Sé þetta gert með hagsmuni eiganda Holtsgötu 5 að leiðarljósi.  Einnig sé bent á að húsið að Holtsgötu 5 standi fast að lóðarmörkum Holtsgötu 3.

Varðandi fullyrðingar kærenda um skuggavarp nýbygginga á lóðir þeirra sé því til að svara að þar sem gert sé ráð fyrir randbyggð á nýbyggingarlóðunum sé skuggavarpi inn á nágrannalóðir haldið í algeru lágmarki og óvíst að nokkuð verði.  Byggingar við Bræðraborgarstíg varpi að mestu leyti skugga á lóðina nr. 5 við Holtsgötu og nýbyggingin Holtsgötumegin nái ekki að varpa skugga inn á lóðina, m.a. vegna þess að hún sé dregin þrjá metra frá lóðamörkum.  Breytingar á skuggavarpi séu því langt innan þeirra marka sem við megi búast þegar uppbygging eigi sér stað í þéttri borgarbyggð.

Í deiliskipulagi séu veittar heimildir til uppbyggingar sem séu í samræmi við stefnumörkun borgaryfirvalda sem birtist m.a. í aðalskipulagi sveitarfélagsins.  Í forsögn skipulagsfulltrúa, dags. í maí 2004, sé nánar farið út í hvaða sjónarmið skuli ráða við þéttingu byggðar á sambærilegum reitum.  Í því samhengi beri að skoða að  framkvæmdaraðilum beri að uppfylla ákveðin skilyrði þegar farið verði af stað við uppbyggingu svo ekki hljótist tjón af.  Það sé hlutverk byggingarfulltrúa að ganga úr skugga um að framkvæmdaraðilar uppfylli öryggisskilyrði og að ekki hljótist tjón af fyrir nágranna þeirra lóða sem uppbygging fari fram á.  Ekki sé tekin afstaða til slíks í ákvæðum deiliskipulags og þaðan af síður settar neinar þær hömlur á ráðstöfunarrétt eigenda óbyggðra og/eða illa nýttra lóða að ekki sé heimil eðlileg uppbygging vegna þess að framkvæmdir geti mögulega valdið raski.  Óumflýjanlegt sé að byggingarframkvæmdir valdi einhverju raski í umhverfi sínu en framkvæmdaraðila og byggingarfulltrúa beri skylda til að sjá til þess að það sé innan þeirra marka sem búast megi við í borgarumhverfi.  Ef svo óheppilega vilji til að tjón verði, þrátt fyrir allar öryggisreglur sem settar séu og beri að uppfylla, þá beri framkvæmdaraðili að sjálfsögðu ábyrgð á því gagnvart tjónþola í samræmi við almennar reglur skaðabótaréttar.

Ekki sé alveg ljóst á hverju sé byggt þegar þeirri fullyrðingu kærenda sé slegið fram að deiliskipulagið muni skerða útsýni þeirra.  Lóðirnar nr. 1 og 3 við Holtsgötu hafi að vísu staðið óbyggðar að miklu leyti, en útsýni kærenda hafi engu að síður takmarkast af háum girðingum, gróðri og þeim byggingum sem fyrir hafi verið.  Sé því hafnað að um sé að ræða nokkra útsýnisskerðingu sem áhrif geti haft á gildi deiliskipulagsins og má enn minna á að aðilar í þéttri borgarbyggð geti ekki búist við því að óbyggðar lóðir nálægt þeim verði óbyggðar um aldur og ævi.  Að sama skapi sé minnt á að réttur íbúa til óbreytts útsýnis sé ekki bundinn í lög.

Sú málsástæða kærenda að umþrætt deiliskipulag muni rýra verðmæti eigna kærenda og brjóti gegn ákvæðum skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 og 72. gr. stjórnarskrárinnar sé að sama skapi þeim annmörkum háð að vera það óljós að ekki sé unnt að svara henni á sannfærandi hátt.  Þeirri fullyrðingu að skipulagið brjóti gegn ákvæðum skipulags- og byggingarlaga sé mótmælt sem ósannaðri og órökstuddri.  Því sé haldið fram af hálfu Reykjavíkurborg að málsmeðferð öll og vinnsla deiliskipulagsins hafi verið sérstaklega vönduð og samráð haft við íbúa langt umfram það sem boðið sé í skipulags- og byggingarlögum.  Sé það yfirlýst stefnumið Reykjavíkurborgar að hafa uppi slíkt samráð við íbúa.  Að því er varði meinta rýrnun á verðmæti eign kærenda sé bent á að ekki sé gerð nein tilraun til að renna stoðum undir þá fullyrðingu.  Því sé þvert á móti haldið fram af hálfu Reykjavíkurborg að með samþykkt deiliskipulagsins hafi orðið töluverð verðmætaaukning á lóðinni nr. 5 við Holtsgötu, m.a. með auknum byggingarrétti þar sem heimilt sé að rífa núverandi hús og byggja nýtt innan byggingarreits að hámarki þrjár hæðir, kjallara og ris.  Þessar heimildir hafi verið veittar í samræmi við óskir kæranda um aukna nýtingu á lóð sinni.  Þar að auki sé einnig hægt að halda því fram að tilkoma nýrra bygginga á reitinn muni geta stuðlað að verðmætaaukningu nærliggjandi fasteigna í ljósi þess að umhverfið hafi verið tiltölulega óaðlaðandi áður, enda órækt mikil á lóðunum auk illa farinna skúra.  Einnig sé þó ástæða til að benda á ákvæði 33. gr. skipulags- og byggingarlaga en þar komi fram að ef gildistaka skipulags valdi því að verðmæti fasteignar lækki, nýtingarmöguleikar hennar skerðist frá því sem áður hafi verið eða að hún muni rýrna svo að hún nýtist ekki til sömu nota og áður eigi sá, sem sýnt geti fram á tjón af þessum sökum, rétt á bótum úr borgarsjóði eða að hann leysi fasteignina til sín.  Geti þessi málsástæða því ekki leitt til þess að deiliskipulag Holtsgötureits teljist ógildanlegt.

Eðli málins samkvæmt taki tillögur að deiliskipulagi ýmsum breytingum í meðferð, enda geri skipulags- og byggingarlög beinlínis ráð fyrir því að svo verði.  Ákvæði laganna um samráð við íbúa, kynningar og auglýsingar á tillögum væru markleysa ef ekki væri unnt að taka tillit til athugasemda og ábendinga sem fram komi við lögbundna meðferð.  Í upphaflegri tillögu að deiliskipulagi Holtsgötureits, hafi verið gert ráð fyrir því að ekki yrði heimilað að byggja á lóð nr. 3 nema að eigandi Holtsgötu 5 myndi samþykkja slíka byggingu eða húsið rifið.  Á þeim tíma sem sú tillaga hafi verið sett fram hafi lóðarhafar hinnar sameiginlegu lóðar jafnvel gert ráð fyrir að húsið að Holtsgötu 5 yrði keypt og að nýbyggingin myndi ná inn á þá lóð auk þess sem gert hafi verið ráð fyrir því að innkeyrsla í bílakjallara yrði á núverandi lóðamörkum Holtsgötu 3 og 5.  Horfið hafi verið frá þessum áformum og byggingarreitur vegna hinnar umdeildu nýbyggingar endurskoðaður með tilliti til þess að húsið að Holtsgötu 5 myndi standa áfram.  Í samþykktu deiliskipulagi sé uppbygging innan byggingarreits á lóð Holtsgötu 3 innan þriggja metra frá lóðamörkum að Holtsgötu 5, háð samþykki eiganda þeirrar eignar.  

Ekki verði gerð sérstök tilraun til að svara þeirri málsástæðu kærenda að ómálefnaleg sjónarmið hafi ráðið deiliskipulagsgerð og að hið samþykkta deiliskipulag brjóti gegn ákvæðum stjórnsýslulaga, svo sem meðalhófsreglu laganna.  Málsástæðunni sé mótmælt sem órökstuddri og ósannaðri.  Því sé einnig haldið fram að jafnræðis hafi ekki verið gætt varðandi nýtingarhlutfall lóða á reitnum þar sem nýtingarhlutfall sé allt frá 0,78 upp í 2,59.  Í forsögn komi fram að meðalnýting á reitnum sé 0,83 en nýting einstakra lóða sé mjög mismunandi allt frá 0,3 að 2,81.  Á fimm lóðum sé nýting hærri en 1,5 en á öðrum lóðum hafi verið lagt til að nýtingarhlutfall mætti vera allt að 1,5 eftir aðstæðum.  Aðstæður á lóðum innan reitsins séu mismunandi og nýtingarhlutfall sé bara eitt þeirra atriða sem notað sé til að stýra og takmarka byggingarheimildir innan lóða.  Á þeim lóðum þar sem veittar séu heimildir til viðbygginga og/eða til að rífa núverandi hús og byggja nýtt sé kveðið á um mismunandi hátt nýtingarhlutfall, sem endurspeglist af stærð þess byggingarreits sem lóðin sé talin þola með vísan til legu hennar gagnvart eldri  byggð og annarra atriða sem máli skipti.  Hvergi sé kveðið á um það í skipulags- og byggingarlögum að nýtingarhlutfall skuli vera það sama á öllum lóðum þegar deiliskipulagt sé í þröngri og gamalli byggð.  Slíkt sé fásinna og ekki í takt við stefnumörkun í forsögn skipulagsins að heimila jafnmikla uppbyggingu á öllum lóðum og sé nú þegar á lóðinni að Holtsgötu 13 og Vesturvallagötu 1 en þar sé nýtingarhlutfall 2,81 og teljist lóðirnar fullbyggðar.  Ætíð þurfi að meta hverja lóð fyrir sig þegar nýtingarhlutfall sé ákveðið og sé því vísað á bug að gengið sé á jafnræði borgaranna með því að ákvarða mismunandi nýtingarhlutfall á lóðum innan reitsins. 

Að lokum sé bent á að gert hafi verið ráð fyrir því í upphaflegri tillögu að innkeyrsla í bílgeymslu yrði frá Holtsgötu, en horfið var frá því, m.a. með vísan til athugasemda eiganda að Holtsgötu 7, þar sem rekinn sé leikskóli.  Innkeyrsla í bílgeymslu sé nú frá Bræðraborgarstíg.

Athugasemdir eiganda Holtsgötu 5 vegna málsraka Reykjavíkurborgar:  Úrskurðarnefndinni bárust athugasemdir frá eiganda Holtsgötu 5 vegna málsraka Reykjavíkurborgar.    Áréttar hann að málsmeðferð Reykjavíkurborgar hafi verið ólögmæt og að ógilda beri hið kærða skipulag af þeim sökum.  Vísað sé til þess að í upphaflegri tillögu að deiliskipulagi Holtsgötureits hafi verið gert ráð fyrir að ekki yrði heimilað að byggja á lóð nr. 3 við Holtsgötu nema eigandi Holtsgötu 5 myndi samþykkja slíka byggingu eða hús hans rifið.  Með öðrum orðum þá hafi upphafleg tillaga Reykjavíkurborgar tekið tillit til lögvarinna hagsmuna kæranda, sem eiganda Holtsgötu 5.  Vegna andmæla eiganda lóða nr. 1 og 3 við Holtsgötu hafi Reykjavíkurborg fallið frá fyrri tillögu.  Hagsmunir þess aðila, sem keypt hafði lóðir nr. 1 og 3 við Holtsgötu, í því skyni að byggja þar hús í hagnaðarskyni, hafi ráðið þeirri niðurstöðu Reykjavíkurborgar.  Hafi borgin tekið um það ákvörðun að þóknast þeim fjárhagslegu hagsmunum á kostnað hagsmuna kæranda, sem Reykjavíkurborg hafði þó áður ákveðið að standa vörð um.  Bent sé sérstaklega á eftirfarandi í greinargerð Reykjavíkurborgar til úrskurðarnefndarinnar vegna kærumáls þessa:  ,,Á þeim tíma sem sú tillaga var sett fram gerðu lóðarhafar hinnar sameiginlegu lóðar jafnvel ráð fyrir því að húsið að Holtsgötu 5 yrði keypt og að nýbyggingin myndi ná inn á þá lóð auk þess sem gert var ráð fyrir því að innkeyrsla í bílakjallara stæði á núverandi lóðamörkum Holtsgötu 3 og 5.  Horfið var frá þessum áformum og byggingarreitur hinnar umdeildu nýbyggingu var endurskoðaður með tilliti til þess að húsið að Holtsgötu 5 myndi standa.“  Með fyrrgreindum orðum viðurkenni Reykjavíkurborg að ómálefnaleg sjónarmið hafi ráðið ákvörðun um að falla frá fyrri tillögu um að samþykki eiganda Holtsgötu 5 þyrfti fyrir byggingu húss að Holtsgötu 3, enda viðurkenni Reykjavíkurborg í fyrrgreindri greinargerð að upphafleg tillaga að deiliskipulagi hafi tekið mið af ráðagerðum eiganda Holtsgötu 1 og 3 um framkvæmdir á þeim lóðum og jafnvel á lóðinni nr. 5.  Sé athyglisvert að Reykjavíkurborg skuli nú upplýsa að fyrri tillaga að skipulagi hafi m.a. byggt á þeirri forsendu að byggingarfyrirtæki fengi að kaupa fasteignina að Holtsgötu 5.  Með skipulaginu hafi Reykjavíkurborg gengið erinda byggingarfyrirtækis sem keypt hafi lóðir nr. 1 og 3 við Holtsgötu og hafi sú skipulagsákvörðun byggst á ómálefnalegum sjónarmiðum.  Málsmeðferðin hafi því verið ólögmæt og beri að fallast á kröfur kærenda í málinu.  

Þá sé áréttað að hið kærða skipulag brjóti gegn ákvæði 72. gr. stjórnarskrár um vernd eignarréttar.  Almenningsþörf hafi ekki krafist þess að breytt yrði frá upphaflegri tillögu er gert hafi ráð fyrir að aflað yrði samþykkis eiganda Holtsgötu 5 fyrir byggingu húss á lóð nr. 3 við Holtsgötu, enda geti sérstakar óskir byggingaraðilans, er keypt hafi lóðir nr. 1 og 3 við Holtsgötu, ekki talist almenningsþörf í skilningi ákvæðisins.  Hagsmunir eiganda Holtsgötu 5 og eignarréttur gangi framar sérstökum hagsmunum þess aðila sem keypt hafi lóðir nr. 1 og 3 við Holtsgötu í því skyni að hagnast á byggingarframkvæmdum á þeim lóðum.

Að lokum er bent á að skuggavarp vegna byggingar húss á lóð nr. 3 við Holtsgötu sé fjarri því að vera innan þeirra marka sem búast hafi mátt við.  Þvert á móti hafi ekki mátt búast við slíku skuggavarpi og útsýnisskerðingu, ekki síst í ljósi þess að Reykjavíkurborg hafði áður ákveðið að standa vörð um hagsmuni eiganda Holtsgötu 5.

Viðbótarsjónarmið Reykjavíkurborgar:  Af hálfu Reykjavíkurborgar er áréttað að við upphaf deiliskipulagsgerðar sé útbúin forsögn skipulagsfulltrúa þar sem settur sé fram rammi um fyrirhugaða deiliskipulagsgerð.  Að því loknu sé forsögnin kynnt hagsmunaaðilum með bréfi og kallað eftir tillögum, hugmyndum og ábendingum lóðarhafa, m.a. um uppbyggingu á viðkomandi svæði.  Í kjölfarið vinni skipulagsráðgjafar tillögu að deiliskipulagi með hliðsjón af óskum og ábendingum lóðarhafa innan ramma skipulagsforsagnar.  Það sé því ekki hægt að halda því fram að það séu ómálefnaleg sjónarmið að hafa óskir lóðarhafa, þótt byggingaverktaki sé, að leiðarljósi þegar deiliskipulag sé unnið, sérstaklega þegar haft sé í huga að óskað sé eftir þeim frá öllum lóðarhöfum.  Að sjálfsögðu sé tillaga að deiliskipulagi unnin með hliðsjón af óskum lóðarhafa.  Reykjavíkurborg hafi aldrei haldið öðru fram, enda væri það andstætt meginreglum skipulags- og byggingarlaga og stefnumörkun Reykjavíkurborgar um virkt samráð við íbúa í skipulagsmálum.  Bent sé á að erindi eiganda Holtsgötu 1 og 3, auk allra annarra sem sent hafi ábendingar við for- og hagsmunaaðilakynningu málsins, sé hluti af málsskjölum og hafi aldrei farið leynt.  Yfirlýsingum um ómálefnaleg sjónarmið sé því hafnað og talið að þær hljóti að byggjast á misskilningi.

Sjónarmið byggingarleyfishafa:  Af hálfu byggingarleyfishafa er kröfum kærenda mótmælt.  Komið hafi verið til móts við athugasemdir kæranda, m.a. með því að færa aðkomu að bílgeymslu frá Holtsgötu yfir á Bræðraborgarstíg.  Athugasemdir kærenda um nýtingarhlutfall hefðu þurft að koma fram á meðan enn hafi verið unnið að gerð skipulagsins en þær hafi ekki komi fram fyrr en síðar.

Álit Brunamálastofnunar:  Úrskurðarnefndin leitaði álits Brunamálsstofnunar á því hvort fyrirkomulag mannvirkja samkvæmt deiliskipulaginu samræmdist reglum og kröfum um eldvarnir í íbúðabyggð.  Í bréfi Brunamálstofnunar, dags. 31. ágúst 2005, kemur fram að fjarlægð milli húsanna að Holtsgötu 3 og 5 sé fullnægjandi svo fremi sem að gafl hússins nr. 3 sem snúi að Holtsgötu 5 sé eldvarnarveggur svo tryggja megi brunaöryggi.          

Úrskurðarnefndinni hefur, auk framangreindra gagna, borist frekari gögn og ábendingar málsaðila sem óþarfi þykir að gera grein fyrir sérstaklega en nefndin hefur haft til hliðsjónar öll þau sjónarmið er þar koma fram.

Vettvangsskoðun:  Úrskurðarnefndin hefur tvisvar kynnt sér óformlega aðstæður á vettvangi. 

Niðurstaða:  Í máli þessu er deilt um gildi ákvörðunar skipulagsráðs frá 9. febrúar 2005 um deiliskipulag Holtsgötureits. 

Af hálfu kærenda er því haldið fram að með hinni kærðu ákvörðun sé gengið svo gegn grenndarhagsmunum þeirra að ógildingu varði.  Á þetta verður ekki fallist.  Telja verður að óþægindi, skuggavarp og útsýnisskerðing sem kærendur kunna að verða fyrir vegna deiliskipulags Holtsgötureits sé ekki umfram það sem íbúar í þéttbýli megi almennt búast við, en á svæðinu innan Snorrabrautar og Hringbrautar er byggð mjög þétt og umferð mikil.  Verður og til þess að líta að hafi kærendur sannanlega orðið fyrir fjárhagslegu tjóni við gildistöku skipulagsins er þeim tryggður réttur til skaðabóta samkvæmt 33. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.

Þá verður ekki fallist á að fella beri skipulagið úr gildi sökum óvissu um það hvort 100 ára gamalt hús eiganda Holtsgötu 5 þoli framkvæmdir á svæðinu.  Ekki verður heldur fallist á  að deiliskipulagið brjóti gegn rétti kærenda sem varinn sé af stjórnarskrá nr. 33/1944 eða að undirbúningur þess hafi verið í andstöðu við ákvæði stjórnsýslulaga nr. 37/1993 líkt og kærendur halda fram.  

Uppbygging svæðisins er svokölluð randbyggð.  Þannig liggur byggingarreitur lóðarinnar nr. 5 við Holtsgötu, samkvæmt hinu kærða deiliskipulagi, að götu og er hvað það varðar sambærilegur byggingarreit á lóðinni nr. 3 við Holtsgötu.  Aðstæður eru aftur á móti ólíkar að því leyti að lóðin að Holtsgötu 5 gengur langt inn í skipulagsreitinn og norðan lóðarinnar er húsasund sem leiðir til þess að möguleikar á nýtingu hennar eru hlutfallslega minni en á lóðunum nr. 1 og 3.  Þá er lóðin að Holtsgötu 7 mjög stór baklóð sem ekki fellur að randbyggðinni.  Leiðir þetta til þess að nýtingarhlutfall lóðanna nr. 5 og 7 við Holtsgötu er lægra en t.d. á lóðunum nr. 1 og 3 og skýrist það af fyrrgreindum aðstæðum.  Þegar hafðar eru í huga þær aðstæður á skipulagssvæðinu sem að framan er lýst er ekki unnt að fallast á að lóðarhöfum á svæðinu hafi verið mismunað við ákvörðun um byggingarrétt á einstökum lóðum.  Breytir það ekki þessari niðurstöðu þótt aðrar hugmyndir um skipulag svæðisins hafi áður komið fram sem hafi fallið betur að væntingum kærenda. 

Í áliti Brunamálastofnunar kemur fram að fjarlægð milli húsanna að Holtsgötu 3 og 5 sé fullnægjandi svo fremi sem að gafl hússins nr. 3 er veit að Holtsgötu 5 sé eldvarnarveggur svo brunaöryggi á svæðinu sé tryggt og sé það í raun forsenda skipulagsins.  Þess háttar tæknileg atriði lúta hins vegar að byggingarleyfi hússins og koma því ekki til skoðunar hér.             

Samkvæmt öllu framansögðu verður ekki fallist á ógildingu hins kærða deiliskipulags eða að það brjóti í bága við skipulags- og byggingarlög eða reglugerðir þar að lútandi. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu um ógildingu ákvörðunar skipulagsráðs Reykjavíkur frá 9. febrúar 2005 um deiliskipulag Holtsgötureits.   

 

_____________________________
  Hjalti Steinþórsson

 

 ___________________________                  _____________________________
 Ásgeir Magnússon                                        Þorsteinn Þorsteinsson

 

 

des 22
Love0

34/2004 Hagavagninn

Með

Ár 2006, mánudaginn 25. september, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 34/2004, kæra á samþykkt skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur frá 21. apríl 2004, um deiliskipulag Vesturbæjarsundlaugar. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 28. maí 2004, er barst nefndinni sama dag, kærir H, Huldulandi 9, Reykjavík, eigandi Hagavagnsins, sem er veitingavagn við Vesturbæjarsundlaug, samþykkt skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur frá 21. apríl 2004 um deiliskipulag Vesturbæjarsundlaugar.  Greind afgreiðsla skipulags- og byggingarnefndar var staðfest í borgarráði hinn 27. apríl 2004.

Skilja verður kæru kæranda á þann veg að gerð sé krafa um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar.    

Málavextir:  Á  fundi skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur hinn 9. júlí 2003 voru lögð fram drög að deiliskipulagi Vesturbæjarsundlaugar og var samþykkt að kynna tillöguna fyrir hagsmunaaðilum á svæðinu.  Á fundi nefndarinnar hinn 17. september 2003, að lokinni kynningu fyrir hagsmunaaðilum, var tillagan lögð fram að nýju og samþykkt að auglýsa hana.  Málið var í auglýsingu frá 8. október til 19. nóvember 2003.  Nokkrar athugasemdir bárust.  Á fundi skipulags- og byggingarnefndar hinn 21. apríl 2004 var málið tekið fyrir á ný að lokinni auglýsingu.  Við afgreiðslu málsins var m.a. lagt fram bréf kæranda þar sem hann óskaði eftir stækkun á veitingavagni sínum við Vesturbæjarsundlaugina.  Einnig var lögð fram umsögn skipulagsfulltrúa um beiðnina.  Var hin auglýsta deiliskipulagstillaga samþykkt með eftirfarandi bókun:  „Auglýst deiliskipulagstillaga samþykkt með þeim breytingum sem fram koma í umsögn skipulagsfulltrúa.“  Borgarráð staðfesti afgreiðslu skipulags- og byggingarnefndar á fundi hinn 27. apríl 2004.  Auglýsing um gildistöku deiliskipulagsins var birt í B-deild Stjórnartíðinda hinn 6. júní 2005.

Hin kærða deiliskipulagssamþykkt nær til svæðisins í kringum Vesturbæjarsundlaug, og afmarkast af aðliggjandi lóðum einbýlishúsa við Einimel, til suðurs og vesturs, fjölbýlishúsalóðum við Hagamel til norðurs og af Hofsvallagötu til austurs.  Stærð reitsins er 17.963 m².  Vesturbæjarsundlaug var opnuð árið 1961 en á árunum 1998-1999 var byggt við laugina og bætt við heitum pottum og eimbaði.  Samkvæmt skipulaginu er m.a. heimilað að stækka sundlaugarsvæðið, bæta við innisundlaug, heilsuræktarstöð og stækka útiaðstöðu.  Þá breytist aðkoman að lauginni, bætt er við stígum inn á grænt svæði umhverfis laugina og á torgi til hliðar við fyrirhugaðan aðalinngang, nær Hofsvallargötu, er gert ráð fyrir heimild til að reka veitingavagn (pylsuvagn), að hámarksstærð 27 fermetra.

Kærandi hefur kært deiliskipulagssamþykktina til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir. 

Málsrök kæranda:  Af hálfu kæranda er vísað til þess að hann hafi ítrekað leitað til borgarinnar um viðunandi veitingaaðstöðu við Vesturbæjarsundlaug.  Með hinni kærðu ákvörðun hafi verið heimilað að við laugina yrði staðsettur veitingavagn að hámarksstærð 27 fermetrar.  Beiðni kæranda um að veitingavagninn yrði 55 fermetrar hafi engar undirtektir hlotið og aðeins verið samþykkt að vagninn stækkaði úr 18 í 27 fermetra.  Rekstrargrundvöll sé ekki unnt að tryggja í slíkri aðstöðu.  Til að svo megi verða sé grundvallaratriði að breyta rekstrinum, þar verði að hafa fullkomna grilllínu með nægu starfsfólki til að uppfylla nútíma kröfur. 

Kærandi felli sig ekki við þau rök borgarinnar að veitingaaðstaða hins svokallaða pylsuvagns við Laugardalslaug gefi fordæmi fyrir því hvernig aðstaðan við Veturbæjarlaug skuli að vera og óskar eftir því að úrskurðarnefndin kveði upp úr um að aðstaða veitingavagnsins verði 55 fermetrar eins og kærandi hafi óskað í stað 27 fermetra.    

Hafa verði í huga að borgin komist ekki hjá því að hafa veitingarþjónustu til reiðu þegar framkvæmdum á svæðinu ljúki því gestir muni reikna með því.  Mjög sennilegt sé að þeir muni vænta líkrar þjónustu og gestum sé boðið upp á í líkamsræktarstöðinni í Laugardal. 

Þá sé sá möguleiki fyrir hendi að veitingareksturinn verði innandyra í byggingu laugarinnar en þá yrðu bæði vegfarendur sem og gestir laugarinnar og líkamsræktarinnar að eiga greitt aðgengi að slíkri veitingasölu.  Þá mætti einnig tengja veitingaþjónustuna við líkamsræktarhúsið þannig að byggður yrði rani út frá fyrstu hæð þess í áttina að austurhorni lóðarinnar sem samanstæði af þremur hringlaga byggingum í takt við bogadregnar línur líkamsræktarbyggingarinnar.  Innsta byggingin myndi hýsa veitingasal fyrir gesti líkamsræktarinnar og sundlaugarinnar, ysta byggingin yrði salur fyrir gangandi vegfarendur og miðbyggingin yrði vinnuaðstaða beggja salanna.         

Málsrök Reykjavíkurborgar:  Af hálfu Reykjavíkurborgar er vísað til þess að skipulags- og byggingarnefnd hafi verið fullkomlega heimilt að afgreiða málið með þeim hætti sem gert hafi verið.  Fyrir liggi að hið kærða deiliskipulag hafi fengið meðferð í samræmi við ákvæði skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Deiliskipulagstillagan hafi verið kynnt þeim aðilum sem hafi átt hagsmuna að gæta á svæðinu.  Kæranda hafi ekki verið sent sérstakt kynningarbréf þar sem lagt hafi verið til að stækka mætti pylsuvagn hans í 27 fermetra, sem sé sambærilegt þeim veitingaskála sem standi við Laugardalslaug, og því hafi verið talið að hagsmunir hans væru tryggðir með deiliskipulaginu.  Kærandi hafi auk þess komið að athugasemdum sínum þegar deiliskipulagið hafi verið auglýst.  Það sé því fráleitt að telja að það valdi ógildi deiliskipulagsins þótt kærandi hafi ekki fengið sérstakt bréf í hagsmunaaðilakynningu, enda hafi hann komið að öllum athugasemdum sínum innan tímamarka.

Skipulagsvaldið liggi hjá sveitarfélögunum í landinu. Það hafi verið ákvörðun skipulagsyfirvalda, með vísan í  umsögn skipulagsfulltrúa, að synja kæranda um stækkun veitingaskálans við Vesturbæjarsundlaugina í 55 fermetra, sem væri 28 fermetra stækkun umfram það sem deiliskipulagið heimilaði.  Kærandi telji að ekki sé rekstrargrundvöllur fyrir 27 fermetra aðstöðu, en rökstyðji það ekki frekar.  Af því tilefni sé tekið fram að Reykjavíkurborg sé ekki skylt að tryggja meintan rekstargrundvöll kæranda með því að heimila stækkun af því tagi sem óskað hafi verið eftir og sé úr takti við sambærilega aðstöðu við sundlaugar annars staðar í borginni.  Einnig sé tekið fram að nefndur pylsuvagn standi inni á lóð Reykjavíkurborgar með leyfi ÍTR, en ekki á einkalóð kæranda, og sé borginni því algjörlega í sjálfsvald sett að ákveða hvað sé leyft á lóðinni og hvað ekki.

Niðurstaða:  Svo sem að framan greinir fól umdeild deiliskipulagssamþykkt m.a. í sér að svæðið umhverfis Vesturbæjarsundlaugina í Reykjavík yrði stækkað, byggð yrði innisundlaug og heilsuræktarstöð.  Þá breyttist aðkoman að lauginni samkvæmt deiliskipulaginu og á torgi til hliðar við fyrirhugaðan aðalinngang var heimiluð staðsetning veitingavagns að hámarksstærð 27 fermetrar.  Hefur kærandi sett fram kæru vegna framangreinds og óskar eftir heimild til þess að veitingavagninn verði mun stærri, eða 55 fermetrar.

Áður en hin kærða deiliskipulagsákvörðun var tekin var tillaga sama efnis auglýst lögum samkvæmt, en þá þegar hafði nokkrum hagsmunaaðilum á svæðinu verið kynnt fyrirætlan borgaryfirvalda, þó ekki kæranda.  Af málsgögnum má greina að allar götur frá árinu 1998 hafi kærandi farið þess á leit við borgina að heimiluð yrði stækkun á veitingaaðstöðu hans við Vesturbæjarsundlaugina.  Á þetta hafði ekki verið fallist en skipulagsyfirvöldum var full kunnugt um óskir kæranda um stækkun veitingaaðstöðu hans og má því fallast á að það raski ekki gildi ákvörðunarinnar þótt kæranda hafi ekki verið kynnt skipulagsáformin sérstaklega á undirbúningsstigi.  Ekki skiptir heldur máli þótt kærandi gerði ekki athugasemdir á kynningartíma skipulagsins enda lágu bréf hans til skipulags- og byggingarnefndar, dags. 6. mars og 29. mars 2004, fyrir við afgreiðslu málsins ásamt svörum skipulagsfulltrúa þar sem afstaða var tekin til sjónarmiða kæranda.  

Samkvæmt 2. mgr. 3. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 annast sveitarstjórnir gerð skipulagsáætlana sem eiga, skv. 2. mgr. 9. gr. sömu laga, m.a. að marka stefnu um landnotkun og þróun byggðar. Verður ekki séð að kærandi hafi átt lögvarinn rétt til þess að skipulagsyfirvöld létu honum í té frekari aðstöðu í landi borgarinnar en gert var með hinni kærðu ákvörðun, sem telja verður að reist hafi verið á málefnalegum grundvelli. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar og vegna tafa við gagnaöflun. 

Úrskurðarorð: 

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu samþykktar skipulags- og byggingarnefndar Reykjavíkur frá 21. apríl 2004, sem staðfest var á fundi borgarráðs hinn 27. apríl 2004, um deiliskipulag Vesturbæjarsundlaugar. 

 

   ___________________________         
                      Hjalti Steinþórsson                          

 

____________________________                 ____________________________                    Ásgeir Magnússon                                       Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

37/2003 Hringbraut

Með

Ár 2006, miðvikudaginn 30. ágúst, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ásgeir Magnússon héraðsdómari. 

Fyrir var tekið mál nr. 37/2003, kæra á samþykkt borgarráðs Reykjavíkur frá 20. maí 2003 á tillögu að deiliskipulagi vegna færslu Hringbrautar í Reykjavík, þar sem m.a. var gert ráð fyrir vegtengingu frá Umferðarmiðstöðvarreit að gatnamótum gömlu Hringbrautar og Smáragötu og gerð hringtorgs við þau gatnamót. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 10. júní 2003, er barst nefndinni hinn 19. sama mánaðar, kæra A, Smáragötu 16, E, Laufásvegi 74, H, Smáragötu 11, S, Smáragötu 13, V, Smáragötu 14, K, Hringbraut 10 og E, Sóleyjargötu 31, öll í Reykjavík, þá ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 20. maí 2003 að samþykkja tillögu að deiliskipulagi vegna færslu Hringbrautar í Reykjavík, þar sem m.a. var gert ráð fyrir vegtengingu frá Umferðarmiðstöðvarreit að gatnamótum gömlu Hringbrautar og Smáragötu og gerð hringtorgs við þau gatnamót.  Skilja verður málskot kærenda svo að krafist sé ógildingar á hinni kærðu skipulagsákvörðun.

Málsatvik og rök:  Hinn 20. maí 2003 samþykkti borgarráð Reykjavíkur auglýsta deiliskipulagstillögu fyrir Hringbraut að Þorfinnsgötu, þar sem gert var ráð fyrir færslu hennar til suðurs í samræmi við áætlun aðalskipulags um færslu Hringbrautar sem verið hefur í aðalskipulagi um árabil.  Í tillögunni var m.a. gert ráð fyrir vegtengingu frá Umferðarmiðstöðvarreit að gatnamótum gömlu Hringbrautar og Smáragötu og skyldu götur þessar tengjast með hringtorgi.  Tillagan var tekin fyrir að nýju á fundi borgarráðs hinn 21. október 2003 og samþykkt að nýju eftir gildistöku aðalskipulagsbreytingar er snerti fyrirhugaðar framkvæmdir við færslu Hringbrautar.  Tók deiliskipulagstillagan gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda hinn 20. nóvember 2003. 

Kærendur gerðu athugasemdir við fyrrgreinda vegtengingu og hringtorg og töldu að með því væri verið að beina umferð frá Umferðarmiðstöðvarreitnum að íbúðarbyggð að óþörfu.  Aðrar betri lausnir lægju fyrir svo sem tenging við nýja Hringbraut, tenging við fyrirhuguð göng undir Þingholtin og við núverandi Vatnsmýrarveg.  Með umdeildu skipulagi sé að ástæðulausu verið að taka verðmætt byggingarland undir umferðarmannvirki og auka umferð að gömlu Hringbraut og rýra þannig vistfræðilegt gildi færslu hennar.  Kærendur hafa fært fram ítarlegri rök í máli þessu, sem ekki verða rakin frekar hér, en úrskurðarnefndin hefur haft þau til hliðsjónar við úrlausn málsins. 

Greinargerð vegna kærumáls þessa hefur ekki borist frá borgaryfirvöldum og úrskurðarnefndinni hafa ekki borist gögn er mál þetta varða þrátt fyrir beiðni þar um, sem upphaflega var komið á framfæri í bréfi, dags. 15. ágúst 2003.  Þrátt fyrir þetta telur úrskurðarnefndin rétt að taka málið til úrskurðar, en nefndin hefur að eigin frumkvæði aflað gagna er málið varða.  Auk þess fylgdi samantekt borgaryfirvalda um athugasemdir og svör eftir kynningu tillögunnar kæru kærenda. 

Í nefndri samantekt kemur fram að við færslu Hringbrautar, fjær íbúðarbyggð, muni umferð um gömlu Hringbraut stórminnka, íbúum til hagsbóta.  Hún verði safngata, er taki við umferð frá aðliggjandi götum, en eðlilegt og nauðsynlegt sé að tengja Umferðarmiðstöðvarreit við götuna.  Litlar líkur séu á að umferð stórra bíla fari um umdeilt hringtorg enda megi ætla að sú umferð beinist inn á tengingar við stofnbrautakerfi borgarinnar svo sem inn á hina nýju Hringbraut. 

Niðurstaða:  Við umdeilda breytingu á legu Hringbrautar færðist hún fjær fasteignum kærenda og má ljóst vera að umferð um gömlu Hringbrautina, sem fasteignir kærenda standa í námunda við, minnki verulega með tilkomu hinnar nýju stofnbrautar og það þótt umdeild vegtenging Umferðarmiðstöðvarreits með hringtorgi sé höfð í huga.  Jafnframt verður að líta til þess að samkvæmt hinu kærða deiliskipulagi er gerð vegtenging frá greindum Umferðarmiðstöðvarreit inn á hina nýju Hringbraut. 

Með hliðsjón af þessum málsatvikum þykir umdeild deiliskipulagsákvörðun ekki snerta einstaklega, verulega og lögvarða hagsmuni kærenda með þeim hætti að þeir eigi kæruaðild um þá ákvörðun að stjórnsýslurétti.  Verður máli þessu því vísað frá úrskurðarnefndinni. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar og sökum þess að úrskurðarnefndin hefur ekki fengið í hendur frá borgaryfirvöldum umbeðin málsgögn sem ber að átelja. 

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

 

 

____________________________________
Hjalti Steinþórsson

 

 

___________________________               _____________________________
Ásgeir Magnússon                                      Þorsteinn Þorsteinsson.

des 22
Love0

34/2003 Hringbraut

Með

Ár 2006, miðvikudaginn 30. ágúst, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur og Ásgeir Magnússon héraðsdómari. 

Fyrir var tekið mál nr. 34/2003, kæra á samþykkt borgarráðs Reykjavíkur frá 20. maí 2003 á tillögu að breyttu aðalskipulagi og deiliskipulagi er fól í sér færslu Hringbrautar í Reykjavík á kaflanum frá Bústaðavegi að Þorfinnstjörn. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 23. maí 2003, er barst nefndinni hinn 3. júní sama ár, kærir Ö, Fjólugötu 23, Reykjavík, persónulega og fyrir hönd stjórnar Höfuðborgarsamtakanna, þá ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 20. maí 2003 að samþykkja tillögu að breyttu aðalskipulagi og deiliskipulagi er fól í sér færslu Hringbrautar í Reykjavík á kaflanum frá Bústaðavegi að Þorfinnstjörn.  Skilja verður málskot kærenda svo að krafist sé ógildingar á hinum kærðu skipulagsákvörðunum. 

Málsatvik og rök:  Hinn 20. maí 2003 samþykkti borgarráð Reykjavíkur auglýsta tillögu um breytingu á aðalskipulagi Reykjavíkur er fól í sér ráðagerð um undirgöng undir Snorrabraut, norðan gatnamóta Hringbrautar og Snorrabrautar.  Var aðalskipulagsbreytingin staðfest af umhverfisráðherra hinn 8. september 2003 og tók gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda hinn 26. september sama ár.

Á fyrrnefndum fundi borgarráðs var jafnframt samþykkt auglýst deiliskipulagstillaga fyrir Hringbraut að Þorfinnsgötu, þar sem gert var ráð fyrir færslu hennar til suðurs í samræmi við áætlun aðalskipulags um færslu Hringbrautar um árabil.  Tillagan var tekin fyrir að nýju á fundi borgarráðs hinn 21. október 2003, eftir gildistöku fyrrgreindrar aðalskipulagsbreytingar, og samþykkt að nýju.  Tók deiliskipulagstillagan gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda hinn 20. nóvember 2003. 

Kærendur gerðu athugasemdir við fyrirhugaða færslu Hringbrautar og útfærslu framkvæmda.  Var m.a. þeim áformum mótmælt að lögð yrði sex akreina stofnbraut á yfirborði lands á umræddum kafla.  Tillagan væri byggð á röngum forsendum og myndi valda miklu tjóni í vesturborginni og skerða þróunarmöguleika miðborgarinnar.  Affarasælla væri að leggja Hringbrautina í stokk að verulegu leyti og takmarka með því fyrirsjáanlega sjón- og hljóðmengun auk þess sem slík útfærsla myndi skapa byggingarland á verðmætasta svæði borgarinnar.  Hafa kærendur fært fram ítarlegri rök í kærumáli þessu, sem ekki þykir tilefni til að rekja nánar, en úrskurðarnefndin hefur þau til hliðsjónar við úrlausn málsins. 

Greinargerð vegna kærumáls þessa hefur ekki borist frá borgaryfirvöldum og úrskurðarnefndinni hafa ekki borist gögn er mál þetta varða enda þótt beiðni þar um, sem upphaflega var komið á framfæri í bréfi, dags. 10. júní 2003.  Þrátt fyrir þetta telur úrskurðarnefndin rétt að taka málið til úrskurðar en nefndin hefur að eigin frumkvæði aflað gagna er málið varða og umdeildri framkvæmd er nú þegar lokið. 

Niðurstaða:  Í máli þessu hafa kærendur annars vegar skotið til úrskurðarnefndarinnar breytingu á gildandi aðalskipulagi Reykjavíkur og hins vegar deiliskipulagi vegna færslu Hringbrautar. 

Annar kærenda, Höfuðborgarsamtökin, eru frjáls samtök er munu láta sig varða þróun borgarinnar og skipulag.  Virðast samtökin byggja kæru sína á gæslu almannahagsmuna og skoðana um byggðaþróun, en þau hafa ekki sýnt fram á einstaklega og lögvarða hagsmuni er tengjast hinum kærðu skipulagsákvörðunum er geti veitt samtökunum stöðu málsaðila að stjórnsýslurétti.  Þá er ekki til að dreifa heimild í lögum er veiti félagasamtökum eins og hér um ræðir sjálfstæða kæruaðild á þessu sviði.  Verða nefnd samtök ekki talin eiga aðild að máli þessu.

Í 19. grein laga nr. 73/1997 segir að aðalskipulag, eða breyting á því, sé háð staðfestingu ráðherra og taki gildi þegar staðfestingin hafi verið birt í B-deild Stjórnartíðinda.  Af þessu leiðir að það er á valdsviði ráðherra að taka stjórnvaldsákvörðun um staðfestingu aðalskipulags, en í þeirri ákvörðun felst að ráðherra tekur afstöðu til lögmætis aðalskipulagsins eða breytingarinnar, bæði hvað varðar form og efni. 

Ákvörðun ráðherra um staðfestingu aðalskipulags, eða breytingu á því, er lokaákvörðun æðra stjórnvalds og verður hún einungis borin undir dómstóla en ekki skotið til úrskurðarnefndarinnar sem hliðsetts stjórnvalds.  Því brestur nefndina vald til þess að taka ákvarðanir ráðherra til endurskoðunar.  Hefur úrskurðarnefndin komist að sömu niðurstöðu í fyrri úrskurðum um sama álitaefni og hefur þessi túlkun nú beina stoð í 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 svo sem henni var breytt með 21. gr. laga nr. 74/2005. 

Málsrök þess kæranda sem kærir sem einstaklingur eru á sömu lund og fyrrgreindra félagasamtaka og varða almannahagsmuni og skoðanir um heppilegt skipulag á umræddu svæði en hann á fasteign á svæðinu.  Við umdeilda breytingu á legu Hringbrautar færist hún fjær fasteign kæranda við Fjólugötu og má því ætla að breytingin muni ekki hafa íþyngjandi áhrif á einstaklega og lögvarða hagsmuni hans og hafa slík rök ekki verið færð fram í málinu af kæranda hálfu.  Verður hann því ekki talin eiga kæruaðild í máli þessu.

Með skírskotan til þess sem rakið hefur verið er kærumáli þessu í heild vísað frá úrskurðarnefndinni.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar og sökum þess að úrskurðarnefndin hefur ekki fengið í hendur frá borgaryfirvöldum umbeðin málsgögn sem ber að átelja. 

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

 

 

____________________________________
Hjalti Steinþórsson

 

 

___________________________                     _____________________________
         Ásgeir Magnússon                                           Þorsteinn Þorsteinsson.