Skip to main content
Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála
des 22
Love0

91/2008 Miðbær Selfoss, Árborg

Með

Árið 2012, föstudaginn 15. júní, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mætt voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Hildigunnur Haraldsdóttir arkitekt

Fyrir var tekið mál nr. 91/2008, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Sveitarfélagsins Árborgar frá 20. desember 2007 um að samþykkja tillögu að deiliskipulagi miðbæjarins á Selfossi.
Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 15. september 2008, er barst nefndinni sama dag, kærir Óskar Sigurðsson hrl., f.h. Á,  og N, persónulega og fyrir hönd S ehf., Sigtúnum 2, Þ og Ó, Sigtúnum 7, B, Sigtúnum 9 og H, Tryggvagötu 14, Selfossi, þá ákvörðun bæjarstjórnar Sveitarfélagsins Árborgar frá 20. desember 2007 að samþykkja tillögu að deiliskipulagi miðbæjarins á Selfossi.

Gera kærendur þá kröfu að ákvörðun bæjarstjórnar verði felld úr gildi.

Málavextir:  Forsaga málsins er sú að í september 2006 efndi bæjarstjórn Sveitarfélagsins Árborgar til samkeppni um skipulag miðbæjar á Selfossi.  Samkvæmt aðalskipulagi er svæðið hluti af skilgreindu miðsvæði Selfoss.  Niðurstöður lágu fyrir í febrúar 2007 og í framhaldinu var haldinn opinn kynningarfundur þar sem vinningstillagan var kynnt og gefinn kostur á athugasemdum og umræðum.  Tillaga að deiliskipulagi miðbæjarins var síðan auglýst til kynningar frá 19. júlí 2007 til 16. ágúst s.á., með athugasemdafresti til 30. s.m.  Athugasemdir bárust, m.a. frá kærendum, og var tillögunni í kjölfarið breytt.  Deiliskipulagstillagan var samþykkt í skipulags- og byggingarnefnd sveitarfélagsins hinn 13. desember 2007 og af bæjarstjórn hinn 20. s.m.  Var auglýsing um gildistöku deiliskipulagsins birt í B-deild Stjórnartíðinda hinn 18. ágúst 2008.

Hið samþykkta deiliskipulag byggir á fyrrgreindri verðlaunatillögu, en tekur þó aðeins til hluta samkeppnissvæðisins.  Afmarkast það af Kirkjuvegi, Eyravegi, Austurvegi og Tryggvagötu, en suðurmörk þess liggja að svæði sem skilgreint er í aðalskipulagi sem almenningsgarður og þjónustusvæði.

Málsrök kærenda:  Af hálfu kærenda er á því byggt að hús þeirra séu á eignarlóðum við Tryggvagötu og Sigtún og hafi þeir því augljósra lögvarinna hagsmuna að gæta.  Í Aðalskipulagi Árborgar 2005-2025 sé landnotkun á umræddu svæði skilgreind sem verslunar- og þjónustusvæði/miðsvæði.  Komi þar m.a. fram að á svæðinu sé gert ráð fyrir styrkingu miðbæjar Selfoss sem aðalþjónustusvæðis alls sveitarfélagsins með miðstöð stjórnsýslu, verslunum, skrifstofum, þjónustu- og menningarstofnunum, veitingarekstri, og „nokkurri íbúðarbyggð“.  Á þessu svæði sé reiknað með nýtingarhlutfalli á bilinu 1,0-2,0.  Á því svæði sem deiliskipulagið taki til hafi verið í gildi deiliskipulag sem samþykkt hafi verið 24. febrúar 1993, Selfoss-Miðbær – Tryggvagata – Árbakkasvæði, og sé um að ræða verulega breytingu á því með hinu nýja skipulagi.

Kærendur telji hið kærða deiliskipulag ólögmætt þar sem það sé í ósamræmi við aðalskipulag Árborgar.  Samkvæmt samþykktum deiliskipulagsuppdrætti sé gert ráð fyrir umferð af hringtorgi við Austurveg inn á svæðið um stút, sem hafi verið nefndur fjórði stúturinn á hringtorginu.  Á uppdrættinum sé stúturinn utan afmarkaðs deiliskipulagssvæðis þrátt fyrir að deiliskipulagið geri ráð fyrir honum til að dreifa umferð inn á svæðið.  Í greinargerð með deiliskipulaginu komi fram að þessi tenging sé forsenda þess.  Í greinargerðinni segi einnig að framkvæmdir skuli hefjast fyrst við byggingar næst hringtorgi og niður með Eyravegi og nauðsynlegt sé að ganga frá framkvæmdum á torgi um leið og byggingarframkvæmdum næst torginu sé lokið.  Samkvæmt upplýsingum kærenda hafi þessi tenging umferðar inn á svæðið sætt mikilli andstöðu Vegagerðarinnar og Skipulagsstofnunar.  Gildandi aðalskipulag geri einungis ráð fyrir þremur stútum af hringtorginu.  Ljóst sé að ekki hafi átt að samþykkja deiliskipulagið með þessum hætti eða sýna hringtorg á deiliskipulagsuppdrætti, líkt og gert hafi verið.  Því sé misræmi milli aðal- og deiliskipulags og verði ekki úr því bætt nema með breytingu á aðalskipulagi.  Slík málsmeðferð sé í andstöðu við ákvæði 7. mgr. 9. gr. og 1. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, sem mæli fyrir um að deiliskipulag skuli gera á grundvelli aðalskipulags, sbr. einnig 2. mgr. gr. 6.4 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998.

Á deiliskipulagsuppdrætti sé enn fremur sýndur vegur sem tengi saman Kirkjuveg og Tryggvagötu.  Sé honum ætlað að dreifa umferð inn á svæðið frá Kirkjuvegi og Austurvegi með því að taka við umferð úr hringtorginu um fjórða stútinn.  Í ljósi þessarar tengingar við Austurveg, sem og að samkvæmt skilgreiningu aðalskipulags tengi þessi vegur hinn svonefnda miðbæ við aðra bæjarhluta, hafi borið að gera grein fyrir honum í aðalskipulagi, sbr. gr. 4.16.1 og 4.16.2 í skipulagsreglugerð.

Þá samrýmist deiliskipulagið ekki gr. 4.4.1 og gr. 5.5.1 í skipulagsreglugerð um landnotkun á miðsvæðum og verslunar- og þjónustusvæðum.  Samkvæmt greindum ákvæðum skuli á slíkum svæðum fyrst og fremst gera ráð fyrir verslun og þjónustu.  Þó sé heimilt að gera ráð fyrir íbúðarhúsnæði þar sem aðstæður leyfi, sérstaklega á efri hæðum.  Ljóst sé að deiliskipulagið samrýmist ekki greindum fyrirmælum þar sem það geri ráð fyrir að 50-60% húsnæðis á svæðinu verði til íbúðar.

Kærendur telji útreikning nýtingarhlutfalls lóða á hinu deiliskipulagða svæði hafa verið ólögmætan.  Einungis sé sýnt meðaltalsnýtingarhlutfall á reitnum öllum en ekki nýtingarhlutfall innan lóðarmarka, sem miða beri við.  Nýtingarhlutfall lóða á skipulagassvæðinu sé mun hærra en gerð sé grein fyrir og fari í sumum tilvikum yfir hámarksnýtingarhlutfall samkvæmt aðalskipulagi.  Útreikningur nýtingarhlutfalls með þessum hætti sé ólögmætur þegar verið sé að kynna byggingarmagn nýframkvæmda innan fyrirhugaðs byggingarreits.

Gerð sé gríðarleg breyting á byggðarmynstri svæðisins sem verði að byggjast á lögmætum og málefnalegum sjónarmiðum.  Telji kærendur að brotið sé gegn fyrirmælum gr. 4.2.2 í skipulagsreglugerð þar sem segi að við deiliskipulagningu íbúðarsvæða skuli þess jafnan gætt að í íbúðum og á lóðum íbúðarhúsa sé sem best hægt að njóta sólar, útsýnis, skjóls og friðsældar.

Brotið sé svo freklega gegn grenndarhagsmunum kærenda að það varði ógildingu deiliskipulagsins.  Sé þar t.d. gert ráð fyrir 33 metra háum, tíu hæða turni.  Muni hann gnæfa yfir umhverfið og varpa skugga á Ráðhúsið, torgið og alla nærliggjandi byggð og verða í ósamræmi við heildaryfirbragð svæðisins.  Þá verði um mikla skerðingu að ræða á útsýni, birtu og eignaréttindum kærenda með byggingu blokka á svæðinu, sem og gerð nýrrar einstefnugötu.  Selfoss standi á einu virkasta jarðskjálftabelti á Suðurlandi og byggingar sem fyrir séu á skipulagssvæðinu væru því í mikilli hættu þegar og ef farið yrði að sprengja fyrir bílakjöllurum fyrir þessar blokkir.

Málsrök Sveitarfélagsins Árborgar:  Af hálfu Sveitarfélagsins Árborgar er þess krafist að öllum kröfum kærenda verði hafnað.  Sveitarfélagið hafni því að deiliskipulagið sé í ósamræmi við gildandi aðalskipulag.  Grein 4.16.2 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998 mæli fyrir um að á þéttbýlisuppdrætti aðalskipulags skuli gera grein fyrir stofnbrautum og tengibrautum.  Í grein 4.16.1 séu stofnbrautir skilgreindar sem aðalumferðarbrautir í þéttbýli og tengist þær stofnvegakerfi utan þéttbýlis.  Tengibrautir tengi einstaka bæjarhluta við stofnbrautakerfið og nálæga bæjarhluta saman innbyrðis og séu helstu umferðargötur í hverjum bæjarhluta.

Á þéttbýlisuppdrætti Selfoss í gildandi aðalskipulagi sjáist að skilgreindar stofnbrautir á þessu svæði séu Suðurlandsvegur inn á hringtorgið við Ölfusárbrú og hins vegar þær tvær götur sem taki við af honum, Eyravegur, sem tengi Selfoss við Eyrarbakkaveg, og Austurvegur, sem liggi í gegnum Selfoss til austurs og haldi þar áfram sem þjóðvegur nr. 1.  Ártorgið, gatan sem muni eiga upptök sín við fjórða stútinn á hringtorginu og liggja þaðan í gegnum miðbæinn, sé hvorki stofnbraut né tengibraut, heldur einstefnugata/torg og falli því ekki undir götur þær sem beri að gera grein fyrir á þéttbýlisuppdrætti aðalskipulags.  Það að gert sé ráð fyrir götu í deiliskipulaginu sem liggi að fyrirhuguðum fjórða stút á hringtorginu við Ölfusárbrú sé því ekki í andstöðu við gildandi aðalskipulag.

Þá sé Ártorgið vistgata/gönguhraðagata samkvæmt deiliskipulagi og muni gatnahönnunin miðast við 15 km umferðarhraða, sbr. gr. 2.12 í greinargerð með deiliskipulaginu.  Slík gata geti ekki fallið undir skilgreiningu skipulagsreglugerðar um stofn- eða tengibraut.

Umrætt svæði sé á miðsvæði í aðalskipulagi og skv. gr. 4.4.1 skipulagsreglugerðar skuli þar fyrst og fremst gert ráð fyrir verslun og þjónustu.  Heimilt sé þó að gera ráð fyrir íbúðarhúsnæði þar sem aðstæður leyfi, sérstaklega á efri hæðum.  Umrætt deiliskipulag falli að skilgreiningu þessari.  Í gr. 2.3 í greinargerð með deiliskipulagi komi fram að verslun sé yfirleitt eingöngu leyfð á 1. hæð og íbúðir á efri hæðum.  Þó séu íbúðir leyfðar í einstaka tilfellum á 1. hæð.  Almennt sé gert ráð fyrir að skrifstofustarfsemi sé á 2. hæð og ofar.  Í turni skuli eingöngu vera verslun/þjónusta, stofnanir eða skrifstofustarfsemi.  Í byggingum sem liggi næst turni sé heimilt að hafa skrifstofustarfsemi eða þjónustu á öllum hæðum og tengja þær turni.

Nýtingarhlutfalli í reit sé ætlað að sýna þéttleika byggðar á skilgreindu afmörkuðu svæði eða reit.  Í hinu kærða skipulagi sé verið að deiliskipuleggja á heildstæðan hátt miðbæ Selfoss.  Afmörkun skipulagssvæðisins sé skýr.  Nýtingarhlutfall á svæðinu sé reiknað þannig að tekin sé stærð reits (hluti af miðbæjarreit) og fundið hlutfallið milli byggingarmagns og stærðar reits.  Fullyrðingar kærenda um að útreikningur nýtingarhlutfalls sé ólögmætur standist því ekki.  Stærð skipulagssvæðis sé 45.000 m2 og hámarksbyggingarmagn 45.100 m2.  Nýtingarhlutfallið sé því 1,0 (1,002) fyrir svæðið í heild.  Til þess að skapa gott almenningsrými, s.s. vistgötu, göngustíga, hjólastíga, bílastæði, torg og græn svæði, auk miðstöðvar fyrir almenningssamgöngur, sé leitast við að takmarka lóðastærðir einstakra húsa.  Leiði það til þess að nýtingarhlutfall á ákveðnum lóðum kunni að virðast nokkuð hátt en nýtingarhlutfall á deiliskipulagssvæðinu í heild sé langt innan viðmiðunarmarka.

Umrætt svæði sé nú skilgreint sem miðsvæði á aðalskipulagi en hafi í eldra aðalskipulagi Selfoss 1987-2007 verið skilgreint sem blandað svæði íbúða, verslunar og opinberrar þjónustu.  Á hluta svæðisins hafi verið í gildi deiliskipulag, samþykkt í bæjarstjórn Selfoss 8. desember 1993.  Það skipulag hafi ekki komið til framkvæmda nema hvað varði lóðirnar að Austurvegi 4-10.  Ekki sé hægt að fallast á að við skipulag miðbæjar Selfoss sé sveitarfélagið bundið af eldra deiliskipulagi sem enginn hafi hingað til sýnt áhuga á að byggja eftir.

Hugleiðingar kærenda um hættuástand sem fylgja kunni framkvæmdum geti ekki leitt til þess að deiliskipulagið verði fellt úr gildi, sbr. úrskurð úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála í máli nr. 22/2005.  Þá sé skerðing sú sem kunni að verða á grenndarhagsmunum kærenda ekki slík að raskað geti gildi umrædds skipulags en komi til slíkrar skerðingar tryggi bótaákvæði 33. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 kærendum bætur.
——-

Aðilar máls þessa hafa fært fram frekari rök fyrir málatilbúnaði sínum sem ekki verða rakin hér nánar, en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn málsins.

Niðurstaða:  Samkvæmt 2. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, sem gilti á þeim tíma sem hér um ræðir, skyldi gera deiliskipulag á grundvelli aðalskipulags fyrir einstök svæði og reiti þar sem framkvæmdir væru fyrirhugaðar.  Í 9. gr. sömu laga sagði og að svæðis-, aðal- og deiliskipulagsáætlanir skyldu vera í innbyrðis samræmi.  Þá er kveðið á um það í 2. mgr. gr. 4.16.2 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998 að í aðalskipulagi skuli gera grein fyrir þegar byggðum og fyrirhuguðum samgöngumannvirkjum, s.s. þjóðvegum og höfnum, svo og helstu umferðaræðum og tengingum við þær, og í 5. mgr. sömu greinar kemur fram að á þéttbýlisuppdrætti aðalskipulags skuli gera grein fyrir stofnbrautum og tengibrautum.  Verður að skilja ákvæði þessi svo að ekki nægi að sýna á þéttbýlisuppdrætti aðalskipulags stofn- og tengibrautir heldur þurfi einnig að sýna tengingar við þær.

Á þéttbýlisuppdrætti Selfoss í Aðalskipulagi Árborgar 2005-2025, sem liggur til grundvallar hinu kærða deiliskipulagi, er ekki gert ráð fyrir nema þremur örmum við hringtorg það sem nefnt er Brúartorg.  Er þar auk þess gert ráð fyrir göngu- og hjólastíg frá hringtorginu að miðbæjartorgi.  Í hinu nýja deiliskipulagi er hins vegar gert ráð fyrir fjórðu tengingunni við hringtorgið, sem mun opna fyrir umferð ökutækja eftir einstefnugötu til suðurs frá Brúartorgi, inn á miðbæjarsvæðið, svokallað Ártorg, og liggur þessi gata á svipuðum stað og nefndur göngu- og hjólastígur samkvæmt aðalskipulaginu.  Er þessi einstefnugata forsenda þess í hinu nýja deiliskipulagi að unnt sé að dreifa umferð um miðbæjarsvæðið.  Samræmist hið nýja deiliskipulag að þessu leyti hvorki gildandi aðalskipulagi né nefndu ákvæði skipulagsreglugerðar um samgöngur í skipulagsáætlunum.

Hið kærða deiliskipulag tekur til landsvæðis sem auðkennt er sem miðsvæði á þéttbýlisuppdrætti Selfoss í aðalskipulagi Árborgar.  Samkvæmt gr. 4.4.1 í skipulagsreglugerð skal á miðsvæðum fyrst og fremst gera ráð fyrir verslunar- og þjónustustarfsemi og stjórnsýslu, en þar sem aðstæður leyfa má þó gera ráð fyrir íbúðarhúsnæði, sérstaklega á efri hæðum bygginga.  Í grein 3.6 í skilmálum hins kærða skipulags kemur fram að gert sé ráð fyrir að 50-60% húsnæðis á svæðinu sé til íbúðarnota og dæmi eru um íbúðir á 1. hæð.  Orkar tvímælis að þessar heimildir skipulagsins samræmist tilvitnuðum ákvæðum skipulagsreglugerðar um landnotkun á miðsvæðum, en að minnsta kosti leiðir þetta fyrirkomulag til þess að taka verður ríkara tillit til íbúðarnota á svæðinu en almennt gerist á miðsvæðum.

Í gr. 4.4.2 í tilvitnaðri skipulagsreglugerð er fjallað um miðsvæði í skipulagáætlunum.  Segir þar að þegar gert sé ráð fyrir íbúðum í deiliskipulagi miðsvæða skuli gera grein fyrir hvernig íbúum verði tryggður aðgangur að útivistar- og leiksvæðum og bílastæðum.  Í hinni kærðu ákvörðun kemur fram að eiginleg leiksvæði innan lóða séu í lágmarki.  Þá segir í greinargerð með aðalskipulagi Árborgar að gert sé ráð fyrir að fjöldi bílastæða verði í samræmi við ákvæði í gr. 3.1.4 í skipulagsreglugerð en deiliskipulag kveði nánar á um bílastæðafjölda, staðsetningu stæða og útfærslu þeirra.  Í greinargerð með hinu kærða deiliskipulagi segir hins vegar að gert sé ráð fyrir minni bílastæðakröfum en byggingarreglugerð segi til um og megi færa rök fyrir því vegna mikillar samnýtingar bílastæða.  Segir þar og m.a. að tekin hafi verið ákvörðun um að miða við eitt bílastæði fyrir hverja 60 m² og að allar íbúðir sem séu stærri en 80 m² skuli hafa a.m.k. eitt stæði í bílastæðakjallara eða yfirbyggðri bílgeymslu.  Þegar haft er í huga að á svæðinu er gert ráð fyrir yfir 200 íbúðum, auk umfangsmikilla bygginga fyrir verslun og þjónustu, verður ekki fallist á að séð hafi verið fyrir leiksvæðum og bílastæðum, svo sem áskilið er í skipulagsreglugerð, eða að sýnt hafi verið fram á að bílastæðaþörf sé minni en þar er tilgreint.  Er hinu kærða deiliskipulagi áfátt hvað þetta varðar.

Loks er það athugavert að í hinu kærða deiliskipulagi er nýtingarhlutfall sett fram sem reitanýtingarhlutfall, en í aðalskipulagi Árborgar er almennt miðað við nýtingar hlutfall lóða, þegar þess er á annað borð getið á hvaða grundvelli nýtingarhlutfall skuli reiknað.  Þótt heimilt sé að setja nýtingarhlutfall fram sem reitanýtingarhlutfall leiðir af misræmi í framsetningu aðal- og deiliskipulags í þessu efni að erfitt er að staðreyna hvort nýtingarhlutfall deilskipulags sé innan marka aðalskipulags og er óvissa um hvort svo sé í öllum tilvikum í hinu kærða deiliskipulagi.

Samkvæmt framansögðu samræmist hið kærða deiliskipulag ekki aðalskipulagi, svo sem áskilið er.  Að auki er það haldið öðrum efnislegum annmörkum, svo sem að framan er lýst.  Verður af þeim sökum fallist á kröfu kærenda um ógildingu þess.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Hin kærða ákvörðun bæjarstjórnar Sveitarfélagsins Árborgar um deiliskipulag miðbæjar Selfoss frá 20. desember 2007 er felld úr gildi.

____________________________________
Hjalti Steinþórsson

______________________________                _____________________________
Ásgeir Magnússon                                      Hildigunnur Haraldsdóttir

des 22
Love0

20/2012 Brekknaás

Með

Árið 2012, fimmtudaginn 20. september, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 20/2012, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 7. febrúar 2012 um að synja umsókn um leyfi til að breyta innra skipulagi hússins á lóðinni nr. 9 við Brekknaás í Víðidal, Reykjavík, úr dýrahóteli í veitinga- og verslunarhúsnæði. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 7. mars 2012, er barst nefndinni sama dag, kærir A, f.h. Brekknaás 9 ehf., R og G, synjun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 7. febrúar 2012 á umsókn um leyfi til að breyta innra skipulagi hússins að Brekknaási 9 í Víðidal úr dýrahóteli í veitinga- og verslunarhúsnæði.  Gera kærendur þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.

Málavextir:  Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa hinn 31. janúar 2012 var tekin fyrir umsókn kærenda um leyfi til að breyta dýrahóteli í veitinga- og verslunarhúsnæði í húsinu nr. 9 við Brekknaás.  Var málinu frestað og því vísað til umsagnar skipulagsstjóra.  Tók hann það fyrir á fundi sínum hinn 3. febrúar s.á. og færði eftirfarandi til bókar:  „Neikvætt.  Notkunarbreyting samræmist hvorki aðalskipulagi né deiliskipulagi.“  Umsóknin var tekin fyrir að nýju á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa hinn 7. s.m. og lá fyrir á fundinum útskrift úr gerðabók frá fyrrnefndum embættisafgreiðslufundi skipulagsstjóra.  Var svohljóðandi bókað:  „Synjað. Samræmist ekki deiliskipulagi.“  Staðfesti borgarráð afgreiðsluna hinn 9. s.m. 

Málsrök kærenda:  Kærendur vísa til þess að óskað hafi verið eftir breytingu á innra skipulagi hússins að Brekknaási 9 í samræmi við breytta notkun þess og lóðarleigusamning við Reykjavíkurborg.  Sé lóðin leigð fyrir atvinnuhúsnæði og samkvæmt skrám Fasteignamats ríkisins sé um viðskipta- og þjónustulóð að ræða.  Hugmyndin sé að í húsinu verði m.a. starfrækt verslun með hestavörur, hestaleiga, kaffihús og önnur þjónusta fyrir hestamenn.  Í deiliskipulagi fyrir umrætt svæði sé lóðin skráð „Dýraspítali Watsons“, en hann hafi verið lagður niður fyrir tæpum áratug og nýr dýraspítali reistur á öðrum stað í Víðidal.  Síðastliðin ár hafi verið starfrækt hundahótel og leikskóli fyrir hunda í húsinu að Brekknaási 9.  Sé ekki lengur grundvöllur fyrir rekstri dýraspítala á lóðinni enda standi húsið engan veginn undir þeim kröfum sem gerðar séu í dag til slíkrar starfsemi.  Komin sé hefð á aðra starfsemi í húsinu sem hafi verið starfrækt með vitund og vilja borgarinnar, en hún hafi m.a. undirritað nýjan lóðarsamning vegna hennar.  Þá standi húsið á stórri lóð og séu engar byggingar í allra næsta nágrenni þess.

Næsta bygging við umrætt hús sé Reiðhöllin í Víðidal, sem Reykjavíkurborg sé eigandi að en láti Fáki í té endurgjaldslaust.  Þar sé m.a. veislusalur og kaffihús/bar og til standi að innrétta þar verslun og skrifstofuaðstöðu til útleigu.  Megi velta því fyrir sér hvort forsvaranlegt sé að Reykjavíkurborg niðurgreiði húsnæði sem nýtt sé undir starfsemi sem sé í samkeppni við aðra starfsemi eða hvort sú staða hafi haft áhrif á ákvörðun borgarinnar. 

Kærendur telji að synjun byggingarfulltrúa sé byggð á mjög þröngri túlkun á skilmálum deiliskipulags fyrir umrætt svæði og að ekki hafi verið tekið tillit til aðstæðna og annarrar starfsemi þar.  Fyrirhugaður rekstur að Brekknaási 9 sé í samræmi við annan rekstur í dalnum, þ.e. þjónusta við hestamenn.  Einnig sé bent á aðra starfsemi á svæðinu sem kærendur telji að sé ekki að öllu leyti í samræmi við skilmála deiliskipulagsins. 

Málsrök Reykjavíkurborgar:  Af hálfu Reykjavíkurborgar er farið fram á að kröfum kærenda verði hafnað.  Synjun byggingarfulltrúa hafi verið lögmæt og byggi á því að fyrirhuguð nýting umræddrar lóðar sé ekki í samræmi við deiliskipulag svæðisins.  Sé ekki heimilt að leyfa aðra starfsemi í húsinu en dýraspítala nema deiliskipulagi fyrir lóðina verði breytt.  Breyti lóðarleigusamningur um greinda lóð engu í þessu tilliti þar sem notkun lóða þurfi ávallt að vera í samræmi við skipulag.  Þá hafi heldur ekki neina þýðingu að í Reiðhöllinni í Víðidal sé önnur starfsemi en sú sem beint lúti að þjálfun og hýsingu hesta.  Séu fjölmörg fordæmi fyrir því að önnur starfsemi sé einnig leyfð í tengslum við rekstur íþróttahalla af þessari stærðargráðu.  Séu dæmi þau sem kærendur vitni til einnig í samræmi við skipulag svæðisins.  Þá sé ennfremur á það bent að kærendur hafi þegar hafist handa við að framkvæma breytingar í þá veru sem sótt sé um og að þeim sé að mestu lokið.

                                                                                                                          ————
 
Gögn í máli þessu bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg 2. maí 2012 og markar sú dagsetning upphaf lögbundins frests til uppkvaðningar úrskurðar. 

Niðurstaða:  Í máli þessu er um það deilt hvort heimila megi veitinga- og verslunarrekstur í húsi á lóð nr. 9 við Brekknaás í Víðidal, en samkvæmt fyrirliggjandi gögnum laut umsókn kærenda eingöngu að því.  Er hin kærða ákvörðun byggingarfulltrúa á því byggð að umsókn kærenda samræmist ekki deiliskipulagi umrædds svæðis.  Ekki er þar hins vegar tekið undir staðhæfingu í umsögn skipulagsfulltrúa frá 3. febrúar 2012 um að fyrirhuguð starfsemi samræmist ekki aðalskipulagi, enda verður ekki séð að sú staðhæfing eigi við rök að styðjast. 

Núgildandi deiliskipulag fyrir svæðið var samþykkt í borgarráði 22. september 2005 og nefnist Athafnasvæði hestamanna í Elliðaárdal. Er tiltekið í skipulaginu að með því sé átt við svæði þar sem sérstaklega sé gert ráð fyrir tilvist hesta og hestamanna.  Í greinargerð með deiliskipulaginu kemur fram að í samkomulagi milli Hestamannafélagsins Fáks og Reykjavíkurborgar, sem samþykkt hafi verið 22. október 1981, sé athafnasvæði hestamanna skilgreint sem útivistarsvæði til sérstakra nota og sé það í samræmi við Aðalskipulag Reykjavíkur 2001-2024.  Á uppdrætti skipulagsins eru sýnd lóðarmörk fyrir Brekknaás 9 og núverandi bygging á lóðinni, en lóðin er jafnframt auðkennd með árituninni „Dýraspítali Watsons“.  Í greinargerð deiliskipulagsins segir um lóðina:  „D. Sjálfseignarfélagið Dýraspítali Watsons.  Lóð dýraspítala er sýnd óbreytt frá fyrra skipulagi.“  Hinn 25. febrúar 1997 var samþykkt í borgarráði afmörkun lóðar dýraspítala á horni Vatnsveituvegar og Breiðholtsbrautar og er sú lóð auðkennd á uppdrætti sem Dýraspítali Watsons.  Í gildandi deiliskipulagi er gerð grein fyrir þessari lóð og segir í greinargerð skipulagins að þar hafi verið reistur dýraspítali.  Er þar nú rekinn Dýraspítalinn í Víðidal ehf., en Dýraspítali Watsons mun ekki hafa starfað um árabil. 

Samkvæmt ákvæðum skipulagsreglugerðar nr. 400/1998 um framsetningu skipulagsáætlana er heimilt að skilgreina landnotkun þrengra í deiliskipulagi en gert er í aðalskipulagi.  Jafnframt er gert ráð fyrir því að ákveða megi landnotkun einstakra lóða í deiliskipulagi.  Sé um að ræða svæði þar sem mannvirki eru fyrir ber að gera grein fyrir þeim. 

Auðkenning lóðar með nafni tiltekinnar lögpersónu getur ekki talist fela í sér bindandi ákvörðun um landnotkun heldur er þar fremur um að ræða lýsingu á því hvað fyrir er á lóðinni.  Fyrirliggjandi gögn benda eindregið til þess að áformað hafi verið að stafsemi dýraspítala yrði flutt frá Brekknaási 9, enda hefur það gengið eftir.  Einnig liggur fyrir að ekki hefur verið rekinn dýraspítali á lóðinni svo árum skiptir heldur hefur þar verið rekið dýrahótel.  Loks liggur fyrir að Dýraspítali Watsons er ekki lengur lóðarhafi að Brekknaási 9, en með lóðarleigusamningi, dags. 27. janúar 2012, var lóðin leigð tveimur einstaklingum.  Segir í tilgreindum samningi að lóðin sé leigð fyrir atvinnuhúsnæði og að hús hafi þegar verið byggt á hinni leigðu lóð. 

Þegar allt framanritað er virt verður að hafna þeirri túlkun borgaryfirvalda að landnotkun fyrir lóðina að Brekknaási 9 sé skilgreind í deiliskipulagi sem dýraspítali.  Þess í stað hefði átt að líta til hinnar almennu skilgreiningar sem fram er sett í skipulaginu, þar sem segir að athafnasvæði hestamanna sé skilgreint sem útivistarsvæði til sérstakra nota.  Ekki var tekin afstaða til þess hvort umsókn kærenda samræmdist þeirri landnotkun við afgreiðslu hennar og var hin kærða ákvörðun því ekki reist á réttum forsendum.  Verður hún því felld úr gildi. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist vegna tafa við gagnaöflun og mikilla anna hjá úrskurðarnefndinni. 

Úrskurðarorð: 

Felld er úr gildi ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 7. febrúar 2012 um að synja umsókn um leyfi til að breyta innra skipulagi hússins á lóðinni nr. 9 við Brekknaás í Víðidal í Reykjavík.

___________________________
Hjalti Steinþórsson

_____________________________             _________________________________
Ásgeir Magnússon                                         Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

58/2012 Útey II

Með

Árið 2012, miðvikudaginn 1. ágúst, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 58/2012, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúa uppsveita Árnessýslu og Flóahrepps frá 25. apríl 2012 um að samþykkja byggingarleyfi fyrir fjarskiptamannvirkjum á lóð í landi Úteyjar II í Bláskógabyggð. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 7. júní 2012, er barst úrskurðarnefndinni sama dag, kæra S og M, eigendur lóða nr. 2 og 4 í landi Úteyjar I, Bláskógabyggð, þá ákvörðun byggingarfulltrúa uppsveita Árnessýslu og Flóahrepps frá 25. apríl 2012 að samþykkja leyfi til byggingar fjarskiptahúss og masturs á lóð í landi Úteyjar II í Bláskógabyggð. 

Skilja verður kröfugerð kærenda svo að þess sé krafist að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.  Jafnframt er gerð sú krafa að framkvæmdir samkvæmt byggingarleyfinu verði stöðvaðar til bráðabirgða á meðan málið er til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni.  Þar sem málið þykir nægjanlega upplýst verður það nú tekið til endanlegs úrskurðar og verður því krafan um stöðvun framkvæmda ekki tekin til umfjöllunar. 

Málavextir:  Í október 2011 tók gildi deiliskipulag fyrir 15 m² lóð í landi Úteyjar II, en samkvæmt skipulaginu er gert ráð fyrir fjarskiptahúsi og fjarskiptamastri á lóðinni.  Skipulagsákvörðunin var kærð til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála og stóðu kærendur að því kærumáli.  Hinn 25. apríl 2012 var tekin fyrir á fundi byggingarfulltrúa umsókn um byggingarleyfi fyrir umræddum mannvirkjum á nefndri lóð og hún samþykkt. 

Málsrök kærenda:  Kærendur benda á að ekki hafi verið úrskurðað um lögmæti hins kærða deiliskipulags.  Hafi þegar verið steyptur grunnur á lóðinni og sé hann of nálægt vegi skv. gr. 4.16.2 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998 sem kveði á um fjarlægð mannvirkja frá þjóðvegum. 

Málsrök Bláskógabyggðar:  Sveitarfélagið vísar til þess að hið umdeilda byggingarleyfi sé í samræmi við samþykkt deiliskipulag sem öðlast hafi gildi í október 2011.  Þá sé á það bent að umhverfisráðuneytið hafi í máli þessu veitt undanþágu frá gr. 4.16.2 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998.
 
Málsrök byggingarleyfishafa:  Byggingarleyfishafi kveður rannsóknir hafa leitt í ljós að engin hætta stafi af farsímaloftnetum enda sé sendistyrkur þeirra mjög lítill.  Þá sé byggð og ívera fólks alla jafna mun nær þessum loftnetum en hér sé raunin.  Reynt hafi verið að koma til móts við lóðareigendur á svæðinu með því að lækka fyrirhugað mastur, breyta hönnun þess og öðrum búnaði til að það félli betur inn í umhverfið.  Sé mastrið mjög fyrirferðarlítið, samanborið við önnur slík möstur hérlendis, og sjónræn áhrif þess með minnsta móti. 

Niðurstaða:  Með hinni kærðu ákvörðun var samþykkt umsókn um leyfi til byggingar fjarskiptahúss og fjarskiptamasturs á lóð í landi Úteyjar II.  Fyrr í dag kvað úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála upp úrskurð um gildi deiliskipulags þess sem hið kærða byggingarleyfi styðst við og var skipulagið fellt úr gildi.  Hefur hið kærða byggingarleyfi því ekki lengur fullnægjandi stoð í gildu deiliskipulagi og verður leyfið því fellt úr gildi. 

Úrskurðarorð: 

Felld er úr gildi ákvörðun byggingarfulltrúa uppsveita Árnessýslu og Flóahrepps frá 25. apríl 2012 um að samþykkja byggingarleyfi fyrir fjarskiptahúsi og fjarskiptamastri á 15 m² lóð í landi Úteyjar II í Bláskógabyggð. 

____________________________________
Hjalti Steinþórsson

______________________________                _____________________________
Ásgeir Magnússon                                                       Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

97/2011 Ánabrekka

Með

Árið 2012, fimmtudaginn 1. mars, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 97/2011, kæra vegna dráttar á afgreiðslu erindis um að Borgarbyggð hlutist til um að vegur í sumarhúsabyggð í landi Ánabrekku, verði lagður í samræmi við gildandi deiliskipulag. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 21. nóvember 2011, er barst nefndinni 30. sama mánaðar, kæra J og E, eigendur lóðar að Selási 7 í landi Ánabrekku, Borgarbyggð, drátt á afgreiðslu erindis, dags. 19. maí 2010, þar sem krafist var að Borgarbyggð hlutist til um að vegur í sumarhúsabyggð á nefndri jörð verði lagður í samræmi við gildandi deiliskipulag.  Þess er krafist að lagt verði fyrir sveitarfélagið að taka nú þegar áðurgreint erindi til efnislegrar afgreiðslu. 

Málsatvik og rök:  Í júnímánuði 2010 fjölluðu skipulagsyfirvöld Borgarbyggðar tvívegis um erindi kærenda, dags. 19. maí s.á., þar sem krafist var atbeina skipulagsyfirvalda sveitarfélagsins að því að vegir í sumarhúsahverfi Seláss yrðu lagðir í samræmi við gildandi deiliskipulag svæðisins frá árinu 1990.  Var leitað umsagnar lögmanns vegna erindis kærenda og með bréfi, dags. 26. ágúst 2010, var landeigandi umrædds sumarhúsasvæðis upplýstur um málið.  Kærendur ítrekuðu erindi sitt í maí 2011 og kvörtuðu yfir aðgerðarleysi sveitarfélagsins í málinu.  Með bréfi, dags. 27. júní s.á., leitaði byggðarráð Borgarbyggðar álits Skipulagsstofnunar á því hvað sveitarfélaginu bæri að gera í tilefni af málinu og svaraði stofnunin því erindi með bréfi, dags. 18. júlí 2011.  Hinn 4. ágúst s.á. var málið til umfjöllunar á fundi byggðarráðs sem ákvað að fela umhverfis- og skipulagssviði að funda með málsaðilum.  Sá fundur var haldinn af hálfu bæjaryfirvalda hinn 6. september 2011 þar sem reynt var að leita lausna í málinu og m.a. lagt til að tilnefndir yrðu þrír aðilar af hálfu sveitarfélagsins, kærenda og landeiganda í því skyni, en það gekk ekki eftir.  Í kjölfarið var unnið að lausn málsins án þess að niðurstaða fengist.  Byggðarráð tók síðan málið fyrir á fundi 10. nóvember 2011 og bókaði að reynt yrði að ná sátt í málinu sem allra fyrst.  Umhverfis- og skipulagsnefnd fjallaði einnig um málið á fundi hinn 14. nóvember s.á. þar sem kynnt var tillaga landeiganda að breyttu skipulagi Seláss.  Fundargerðir þessara funda voru lagðar fram á fundi sveitarstjórnar hinn 17. nóvember s.á. 

Kærendur vísa til þess að vegur sem liggja eigi austan megin við umrædda sumarhúsabyggð samkvæmt gildandi deiliskipulagi hafi aldrei verið lagður.  Vegur sem liggi frá norðri til suðurs á svæðinu, milli lóða nr. 5, 7, 9 og 11 annars vegar og nr. 6, 8, 10 og 12 hins vegar, hafi aftur á móti verið ruddur af hálfu landeiganda í bága við skipulagið.  Liggi sá vegur innan marka lóðar kærenda og hafi í för með sér skerðingu eignarréttinda.  Þá hafi hann í för með sér bílaumferð við lóðina sem ekki hafi verið gert ráð fyrir í skipulagi, en eina aðkoma að lóðum nr. 8, 9, 10, 11 og 12 sé um hinn ólögmæta veg.  Þrátt fyrir ítrekuð tilmæli kærenda hafi landeigandi ekki fengist til að fara að gildandi skipulagi og leggja veginn austan við byggðina.  Hafi kærendur því leitað til Borgarbyggðar til að knýja á um nauðsynlegar úrbætur og að farið yrði að gildandi deiliskipulagi.  Hafi sú krafa kærenda fengið stuðning í fyrirliggjandi álitum lögmanns bæjarins og Skipulagsstofnunar.  Erindi kærenda hafi borist bæjaryfirvöldum í maí 2010 og hafi enn ekki verið afgreitt.  Telja verði þetta óhæfilegan drátt á afgreiðslu málsins og því sé sú krafa gerð að lagt verði fyrir Borgarbyggð að taka erindið án tafar til efnislegrar afgreiðslu. 

Af hálfu Borgarbyggðar er á það bent að sveitarfélagið hafi hvatt til þess að málsaðilar leituðu lausna í málinu og hafi Skipulagsstofnun einnig gert tillögu í þá átt.  Það hafi valdið vonbrigðum að kærandi hafi neitað að taka þátt í hópi til lausnar á málinu eins og lagt hafi verið til á fundi aðila í september 2011.  Í kjölfar þess hafi landeigandi óskað eftir því að leggja fram hugmynd að lausn málsins og hafi verið ákveðið að hann kynnti hana fyrir lóðarhöfum við Selás.  Sátta hafi verið leitað en auk funda vegna málsins hafi aðilar verið í samskiptum allt fram í nóvember 2011.  Málið hafi síðan verið til umfjöllunar á fundum byggðarráðs og umhverfis- og skipulagsnefndar í nóvember s.á. þar sem lögð hafi verið áhersla á að ná sátt í málinu sem fyrst.  Þá hafi verið kynnt tillaga landeiganda að breyttu skipulagi Seláss.  Hafi sveitarstjórn ekki gert athugasemdir við greindar bókanir en haldið áfram að vinna að lausn málsins.  Sé þess vænst að unnt verði að leggja fram tillögu í því skyni innan skamms. 

Niðurstaða:  Samkvæmt 4. mgr. 9. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 er unnt að kæra óhæfilegan drátt á afgreiðslu máls til þess stjórnvalds sem ákvörðun í málinu verður kærð til.  Mál þetta snýst um kröfur á hendur Borgarbyggð um töku ákvarðana gagnvart þriðja aðila um beitingu ákvæða í skipulagslögum nr. 123/2010 og gæti ákvörðun við afgreiðsla þess eftir atvikum átt undir úrskurðarnefndina skv. 52. gr. skipulagslaga.  Er máli þessu því réttilega beint til úrskurðarnefndarinnar. 

Þegar kæra í máli þessu barst úrskurðarnefndinni hinn 30. nóvember 2011 var um eitt og hálft ár liðið frá því að umrætt erindi kærenda barst Borgarbyggð.  Erindið, sem dagsett er 19. maí 2010, var tekið til umfjöllunar hjá skipulagsyfirvöldum Borgar-byggðar í júní sama ár.  Af fyrirliggjandi gögnum verður ráðið að síðan hafi sveitar-félagið unnið að málinu með samskiptum við málsaðila, öflun umsagna og sátta-umleitunum og var það til meðferðar á fundum skipulagsyfirvalda í nóvember 2011. 

Verður með hliðsjón af framangreindu að telja að viðhlítandi skýringar séu fyrir þeim drætti sem orðinn var á afgreiðslu erindis kærenda þegar kæra í máli þessu barst úrskurðarnefndinni.  Samkvæmt því, og með tilliti til eðlis erindis kærenda, verður dráttur sá sem orðinn var á afgreiðslu þess ekki talinn óhæfilegur.  Hins vegar er það mat úrskurðarnefndarinnar að ekki liggi fyrir ástæður sem réttlæti frekari drátt á afgreiðslu málsins og beri því að taka það til efnislegrar afgreiðslu. 

Úrskurðarorð: 

Lagt er fyrir Borgarbyggð að taka til efnislegrar afgreiðslu, án ástæðulauss dráttar, erindi kærenda, dags. 19. maí 2010, þess efnis að hlutast verði til um að vegur í sumarhúsabyggð á nefndri jörð verði lagður í samræmi við gildandi deiliskipulag. 

______________________________
Hjalti Steinþórsson

____________________________   ___________________________
Ásgeir Magnússon                            Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

16/2012 Dalsbraut

Með

Árið 2012, föstudaginn 8. júní, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 16/2012, kæra á ákvörðun skipulagsnefndar Akureyrar frá 15. febrúar 2012 um að veita framkvæmdaleyfi fyrir lengingu Dalsbrautar, frá Þingvallastæti að Miðhúsabraut á Akureyri.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 1. mars 2012, er barst nefndinni sama dag, kærir Óskar Sigurðsson hrl., f.h. fjögurra íbúa og eigenda fasteigna að Kolgerði 3, Hörpulundi 19 og Grenilundi 11, Akureyri, þá ákvörðun skipulagsnefndar Akureyrar frá 15. febrúar 2012 að veita framkvæmdaleyfi fyrir lagningu Dalsbrautar, frá Þingvallastæti að Miðhúsabraut á Akureyri.  Af hálfu kærenda er gerð sú krafa að hið kærða framkvæmdaleyfi verði fellt úr gildi. 

Málavextir:  Hinn 6. desember 2011 samþykkti bæjarstjórn Akureyrar nýtt deiliskipulag fyrir svæði við Dalsbraut, frá Þingvallastræti að Miðhúsabraut og tók það gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda hinn 16. janúar 2012.  Fól skipulagið í sér að Dalsbraut var framlengd um 800 m frá aðkomuvegi Lundarskóla og tengd Miðhúsabraut um hringtorg við Kjarnagötu og þannig gerð að tengibraut milli Þingvallastrætis og Miðhúsabrautar.  Skipulagsákvörðunin var kærð til úrskurðarnefndarinnar og stóðu kærendur í máli þessu meðal annarra að því kærumáli.  Hinn 9. febrúar 2012 sótti framkvæmdadeild bæjarins um leyfi til framkvæmda vegna lagningar Dalsbrautar og samþykkti skipulagsnefnd þá umsókn 15. febrúar s.á. 

Hinn 14. mars 2012 tók úrskurðarnefndin fyrir kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda til bráðabirgða samkvæmt hinu kærða framkvæmdaleyfi á meðan málinu væri ólokið hjá nefndinni.  Var þá kveðinn upp úrskurður þar sem fallist var á kröfu um stöðvun framkvæmda til bráðabirgða. 

Málsrök kærenda:  Kærendur vísa um málsatvik og málsástæður til kærumáls síns vegna fyrrgreinds deiliskipulags Dalsbrautar, en í því máli sé höfð uppi krafa um ógildingu skipulagsins.  Hið kærða framkvæmdaleyfi styðjist að mati kærenda við deiliskipulag sem haldið sé ógildingarannmörkum og fari jafnframt gegn skýrum fyrirmælum Aðalskipulags Akureyrar 2005-2018 um skilyrði fyrir því að hefja megi umdeildar framkvæmdir.  Heimilaðar framkvæmdir muni hafa í för með sér skerðingu á mikilvægum grenndarhagsmunum og fjárhagslegum hagsmunum kærenda sem eigenda fasteigna. 

Málsrök Akureyrarbæjar:  Af hálfu bæjaryfirvalda er á það bent að krafa kærenda í máli þessu sé samofin ógildingarkröfu þeirra í fyrra kærumáli vegna deiliskipulags umrædds svæðis, en í því máli hafi verið færðar fram málsástæður og rök fyrir því að hið kærða deiliskipulag sé hvorki haldið form- né efnisgöllum.  Styðjist hið kærða framkvæmdaleyfi því við gildandi skipulagsáætlanir. 

Niðurstaða:  Hið kærða framkvæmdaleyfi heimilar bæjaryfirvöldum á Akureyri að framlengja Dalsbraut um 830 m, frá núverandi aðkomuvegi að Lundarskóla til suðurs að hringtorgi sem fyrir er á mótum Miðhúsabrautar og Kjarnagötu.  Í málinu er um það deilt hvort framkvæmdaleyfið sé í samræmi við gildandi skipulag. 

Fyrr í dag kvað úrskurðarnefndin upp úrskurð í kærumáli um gildi deiliskipulags þess  sem hið kærða framkvæmdaleyfi styðst við og var skipulagið fellt út gildi að hluta.  Hefur hið kærða framkvæmdaleyfi því ekki lengur fullnægjandi stoð í gildandi skipulagi og verður það því fellt úr gildi.

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi ákvörðun skipulagsnefndar Akureyrar frá 15. febrúar 2012, um að veita framkvæmdaleyfi fyrir lagningu Dalsbrautar, frá Þingvallastræti að Miðhúsabraut. 

____________________________________
Hjalti Steinþórsson

____________________________              ___________________________
Ásgeir Magnússon                                         Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

25/2009 Borðeyri

Með

Árið 2012, fimmtudaginn 1. mars, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 25/2009, kæra á ákvörðun hreppsnefndar Bæjarhrepps frá 5. nóvember 2008 um að samþykkja nýtt deiliskipulag fyrir Borðeyri í Bæjarhreppi. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 15. apríl 2009, er barst nefndinni 17. s.m., kærir K, eigandi svonefnds BM húss á Borðeyri, þá ákvörðun hreppsnefndar Bæjarhrepps frá 5. nóvember 2008 að samþykkja tillögu að nýju deiliskipulagi Borðeyrar.  Öðlaðist samþykktin gildi hinn 17. mars 2009 við birtingu auglýsingar þar að lútandi í B-deild Stjórnartíðinda.  Gerir kærandi þá kröfu að ákvörðunin verði felld úr gildi.  Jafnframt er þess krafist að fjarlægt verði sumarhús er flutt hafi verið á svæði þar sem ekki hafi verið gert ráð fyrir frístundabyggð.  Eftir að kæra barst úrskurðarnefndinni mun umrætt sumarhús hafa verið fjarlægt og verður því ekki vikið nánar að kröfu kæranda er að því snýr. 

Málavextir:  Hinn 8. nóvember 2007 var á fundi skipulags- og byggingarnefndar Bæjarhrepps samþykkt að auglýsa tillögu að deiliskipulagi fyrir Borðeyri.  Skyldi það leysa af hólmi eldra deiliskipulag frá árinu 1997 og taka til heldur stærra svæðis en það skipulag.  Var fundargerð nefndarinnar samþykkt á fundi hreppsnefndar hinn 15. s.m. og var tillagan auglýst til kynningar frá 2. mars til 20. júní 2008.  Nokkrar athugasemdir bárust við tillöguna, þ.á m. frá kæranda, og á fundi skipulags- og byggingarnefndar hinn 13. júlí s.á. var samþykkt að vísa framkomnum athugasemdum til hreppsnefndar til afgreiðslu.  Á fundi hreppsnefndar hinn 6. ágúst s.á. var fundargerð skipulags- og byggingarnefndar frá 13. júlí s.á. lögð fram og samþykkt.  Jafnframt fóru fram umræður um athugasemdir þær er borist höfðu á kynningartíma tillögunnar og var oddvita, varaoddvita og lögfræðingi sveitarfélagsins falið að svara öllum athugasemdum.  Var kæranda kynnt afstaða hreppsnefndar vegna framkominna athugasemda hans með bréfi, dags. 11. ágúst 2008.

Hinn 5. nóvember 2008 var á fundi hreppsnefndar samþykkt tillaga að deiliskipulagi Borðeyrar.  Var skipulagið því næst sent Skipulagsstofnun í samræmi við 3. mgr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, sem gerði með bréfi, dags. 5. desember s.á., athugasemdir við að tillagan yrði samþykkt, m.a. þar sem ekki væri gerð fullnægjandi grein fyrir efni skipulagsins, en í sumum tilvikum væri óljóst hvaða ákvarðanir væri verið að taka.  Eins væru skilmálar ófullnægjandi um t.d. byggingarreiti, byggingarmagn, stærðir lóða og nýtingarhlutfall.  Jafnframt var bent á að skipulagið væri ekki að öllu leyti í samræmi við breytt aðalskipulag.  Að teknu tilliti til ábendinga Skipulagsstofnunar var auglýsing um hið greinda deiliskipulag birt í B-deild Stjórnartíðinda. 

Samhliða vinnu við deiliskipulagið var unnin tillaga að breytingu á Aðalskipulagi Bæjarhrepps, Borðeyri 1995-2015 og öðlaðist sú breyting gildi í B-deild Stjórnartíðinda hinn 19. september 2008. 

Framangreindri ákvörðun um deiliskipulag hefur kærandi skotið til úrskurðarnefndarinnar eins og áður er rakið. 

Málsrök kæranda:  Af hálfu kæranda er bent á að hann telji sig eiga lögvarinna hagsmuna að gæta en í hinu kærða skipulagi sé gert ráð fyrir götu er fari inn á þinglýsta leigulóð hans.  Hafi ekkert samráð verið haft við kæranda hvað þetta varði.  Þá vanti í skipulagið afmarkaðar lóðir við nokkur hús á eyrinni, þ.m.t. hús hans.  Hafi kærandi gert athugasemdir á kynningartíma tillögunnar en sveitarstjórn Bæjarhrepps hafi látið hjá líða að svara þeim efnislega þrátt fyrir athugasemdir Skipulagsstofnunar þess efnis.  Séu þetta með öllu óásættanleg vinnubrögð og framkoma af hálfu sveitarstjórnar.  Jafnframt sé fundið að því að hvorki hafi verið haldinn kynningarfundur um aðalskipulag Bæjarhrepps né umrætt deiliskipulag áður en skipulagstillögurnar hafi verið auglýstar, eins og lög geri þó ráð fyrir. 

Ennfremur sé vísað til þess að samkvæmt hinu kærða deiliskipulagi sé gert ráð fyrir frístundabyggð svo að segja í miðju þorpinu á Borðeyri, en þaðan séu aðeins um 60 metrar að íbúðarhúsi kæranda.  Muni umferð um svæðið aukast verulega vegna þessa með tilheyrandi ónæði fyrir íbúa í næsta nágrenni.  Jafnframt muni útsýni breytast.  Hafi ekki verið gert ráð fyrir þessari landnotkun á umræddu svæði þegar kærandi hafi keypt fasteign sína fyrir þremur árum og rýri þetta ráðslag eign hans til muna.

Málsrök Bæjarhrepps:  Af hálfu Bæjarhrepps er vísað til þess að samkvæmt 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 sæti stjórnvaldsákvarðanir sveitarfélaga kæru til úrskurðarnefndar.  Ágreiningur sé uppi meðal fræðimanna hvort samþykkt skipulags sé stjórnvaldsfyrirmæli eða stjórnvaldsákvörðun.  Bæjarhreppur byggi á því að með samþykkt deiliskipulags af þeirri stærðargráðu sem hér um ræði séu sett stjórnvaldsfyrirmæli sem beinist að ótilteknum fjölda manna.  Sé ekki hægt að líta á samþykki þeirra sem stjórnvaldsákvörðun gagnvart kæranda, sem þar með sé kæranlegt til úrskurðarnefndar, nema að svo miklu leyti sem með samþykktu skipulagi sé tekin sérstök ákvörðun í ákveðnu og fyrirliggjandi máli, þar sem kærandi hafi sérstaklegra, einstaklegra og verulegra hagsmuna að gæta.  Einnig verði að líta til þess sem fram komi í áliti umboðsmanns Alþingis í máli nr. 2906/2000 að skýra verði úrskurðarvald kærunefndar þröngt með þeim rökstuðningi sem þar sé vísað til.  Bæjarhreppur telji því að ekki sé unnt að líta á deiliskipulagið í heild sinni sem stjórnvaldsákvörðun sem beint sé að kæranda sérstaklega í ákveðnu og fyrirliggjandi máli og hafi kærandi því ekki lögvarða hagsmuni af þeirri kröfu að deiliskipulagið í heild sinni sé fellt úr gildi. 

Einnig bendi Bæjarhreppur á að gata sú, sem kærandi nefni svo, sé aðkoma að húsum sem liggi norðan við hús kæranda og hafi verið með þeim hætti a.m.k. áratugum saman.  Með skipulaginu sé því einungis verið að staðfesta það ástand sem verið hafi svo lengi sem elstu menn muni.  Ástæða þess að lóðir séu ekki afmarkaðar á skipulagsuppdrætti sé sú að eigandi landsins, þ.e. íslenska ríkið, hafi ekki enn tekið endanlega afstöðu til afmörkunar lóða þótt fyrir liggi að lóð kæranda sé 651 m².  Hafi sveitarfélagið þrýst mjög á að þessari vinnu yrði lokið vegna skipulagsmála en verið tjáð að ekki væri unnt að ljúka henni fyrr en niðurstaða skipulagsvinnu lægi fyrir.  Málið hafi því verið komið í óþolandi pattstöðu sem ekki hafi verið hægt að láta tefja nauðsynlega skipulagsvinnu í sveitarfélaginu. 

Því sé alfarið hafnað að kærandi geti haft einhverjar væntingar til þess að skipulag sem nái yfir svo stórt svæði, og sé svo mikil miðstöð í heilu sveitarfélagi, taki engum breytingum.  Sérstaklega skuli vegna þessa bent á að hús kæranda, sem sé á umþrættri lóð, sé gamalt skólahús og hafi því ekki verið breytt í íbúðarhús fyrr en umsókn kæranda þar um hafi verið samþykkt í hreppsnefnd í janúar 2007. 
 
—————– 

Aðilar hafa fært fram frekari rök fyrir sjónarmiðum sínum í málinu sem ekki verða rakin hér en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn þess. 

Niðurstaða:  Samkvæmt 1. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, sem við eiga í máli þessu, kvað úrskurðarnefndin upp úrskurði í ágreiningsmálum um skipulags- og byggingarmál samkvæmt lögunum og reglugerðum settum samkvæmt þeim.  Átti það því undir nefndina að skera úr um ágreining um lögmæti deiliskipulagsákvarðana.  Verður ekki fallist á að orðalag 5. mgr. ákvæðisins hafi átt að skilja svo að úrskurðarvald nefndarinnar væri einskorðað við stjórnvaldsákvarðanir í svo þröngri merkingu sem Bæjarhreppur byggir á.  Er m.a. til þess að líta að í ákvæðinu var kveðið á um upphaf kærufrests þeirra ákvarðana sem sættu opinberri birtingu og verður af lögunum ráðið að það ákvæði hafi fyrst og fremst átt við um deiliskipulagsákvarðanir.  Þá var í ákvæðinu áréttað að ákvarðanir sem ráðherra bæri að lögum að staðfesta sættu ekki kæru til nefndarinnar, en slíkt hefði verið óþarft ef úrskurðarvald hennar hefði verið takmarkað með framangreindum hætti.  Verður ekki heldur ráðið af því áliti umboðsmanns Alþingis sem vísað er til að úrskurðarvald nefndarinnar sé takmarkað með þeim hætti sem haldið er fram.  Ber nefndinni þvert á móti að rannsaka lögmæti kærðar ákvörðunar án þess að sú rannsókn takmarkist við þá þætti eina er varðað geti hagsmuni kæranda. 

Sveitarstjórn bar ábyrgð á og annaðist gerð deiliskipulags samkvæmt 1. mgr. 23. gr. greindra laga og bar eftir föngum að leita eftir sjónarmiðum og tillögum íbúa og annarra þeirra sem hagsmuna áttu að gæta um mörkun stefnu og markmið við skipulagsgerðina, sbr. 4. mgr. 9. gr. laganna.  Í hinu umþrætta deiliskipulagi er sýndur vegslóði, sem ekki var í eldra skipulagi, milli íbúðarhúss kæranda og svo nefnds Ris-húss.  Telur kærandi að vegur þessi fari inn á leigulóð hans, en ekkert samráð hafi verið haft við hann vegna þessarar nýtingar á lóðinni.  Verður að telja, eins og atvikum er hér háttað, að kærandi eigi hagsmuna að gæta um nýtingu lóðarinnar og að hreppsnefnd hafi borið að leita samráðs við hann við gerð hins umþrætta deiliskipulags, enda kunni skipulagið að fela í sér skerðingu á lóð kæranda, sem ekki verði gerð nema með samningi eða að undangengnu eignarnámi, séu fyrir hendi skilyrði til þess.  Kærandi kom að athugasemdum sínum við auglýsta tillögu, en samkvæmt 1. mgr. 25. gr. tilvitnaðra laga skal sveitarstjórn fjalla um auglýsta tillögu að deiliskipulagi þegar frestur til athugasemda er liðinn.  Skal í þeirri umfjöllun taka afstöðu til athugasemda sem borist hafa og þess hvort gera skuli breytingar á tillögunni.  Verður ekki af málsgögnum ráðið að sveitarstjórn hafi tekið efnislega afstöðu til athugasemda kæranda um legu ætlaðs vegar um lóð hans sem þó gat haft verulega þýðingu fyrir hagsmuni hans.  Var málsmeðferð við gerð hinnar kærðu ákvörðunar að þessu leyti áfátt.

Kærandi byggir málatilbúnað sinn ennfremur á því að ekki séu í öllum tilvikum sýndar afmarkaðar lóðir í deiliskipulagi eins og beri að gera lögum samkvæmt en samkvæmt greinargerð sveitarfélagsins var slíkt ekki gerlegt.  Deiliskipulag er skipulagsáætlun fyrir afmarkað svæði eða reiti innan sveitarfélags sem byggð er á aðalskipulagi og kveður nánar á um útfærslu þess.  Skal í deiliskipulagi m.a. sýna lóðamörk á skipulagsuppdrætti, sbr. gr. 5.1.2 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998.  Þá skal í skipulagsskilmálum deiliskipulags m.a. kveða á um landnotkun, lóðastærðir, frágang lóða og lóðamarka og kvaðir, s.s. vegna umferðarréttar.  Skortir á að í hinu umdeilda skipulagi sé gerð fullnægjandi grein fyrir þessum þáttum og er það að því leyti haldið verulegum efnisannmörkum. 

Með vísan til þess sem að framan er rakið er það niðurstaða úrskurðarnefndarinnar að svo verulegir annmarkar hafi verið á málsmeðferð og efni hinnar kærðu ákvörðunar að leiða eigi til ógildingar hennar. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Úrskurðarorð: 

Felld er úr gildi ákvörðun hreppsnefndar Bæjarhrepps frá 5. nóvember 2008 nýtt deiliskipulag fyrir Borðeyri í Bæjarhreppi. 

_____________________________
Hjalti Steinþórsson

_____________________________                  ____________________________
Ásgeir Magnússon                                                  Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

7/2012 Dalsbraut

Með

Árið 2012, föstudaginn 8. júní, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 7/2012, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Akureyrar frá 6. desember 2011 um að samþykkja deiliskipulag fyrir Dalsbraut, frá Þingvallastræti að Miðhúsabraut, á Akureyri. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 9. febrúar 2012, er barst nefndinni sama dag, kærir Óskar Sigurðsson hrl., f.h. fimm íbúa og eigenda fasteigna að Hjarðarlundi 11, Kolgerði 3, Hörpulundi 19 og Grenilundi 11, Akureyri, þá ákvörðun bæjarstjórnar Akureyrar frá 6. desember 2011 að samþykkja deiliskipulag fyrir Dalsbraut, frá Þingvallastræti að Miðhúsabraut.  Gera kærendur þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. 

Málavextir:  Á fundi skipulagsnefndar Akureyrar 9. febrúar 2011 óskaði formaður nefndarinnar eftir því að vinna við deiliskipulag vegna fyrirhugaðrar gerðar Dalsbrautar yrði hafin.  Var skipulagsstjóra falið að hefja undirbúning þess og var verkefnisnefnd skipuð í því skyni.  Á fundi skipulagsnefndar 1. júní 2011 var lögð fram tillaga að skipulagslýsingu vegna fyrirhugaðs deiliskipulags og á fundi nefndarinnar 29. júní var lagt til við bæjarstjórn að skipulagslýsingin yrði kynnt almenningi og leitað umsagnar Skipulagsstofnunar og annarra umsagnaraðila um skipulagslýsinguna og matsskyldu framkvæmdarinnar.  Bæjarráð samþykkti þá tillögu í umboði bæjarstjórnar hinn 7. júlí s.á. 

Á fundi skipulagsnefndar 24. ágúst 2011 kynntu höfundar skipulagslýsingarinnar tillögu að deiliskipulagi og veghönnun fyrirhugaðrar Dalsbrautar.  Þá var og lögð fram umsögn Skipulagsstofnunar ásamt ábendingum íbúa sem borist höfðu við kynningu skýrslunnar.  Ábendingunum var vísað áfram til vinnuhópsins við skipulagsgerðina til frekari úrvinnslu og lagt til að haldinn yrði íbúafundur um fyrirhugaða skipulagstillögu.  Sá fundur var haldinn 8. september 2011 þar sem m.a. var kynnt ný aðkoma að Lundarskóla.  Hinn 14. s.m. samþykkti meirihluti skipulagsnefndar á fundi sínum að leggja til við bæjarstjórn að tillaga að deiliskipulagi um fyrirhugaða Dalsbraut, dags. 12. s.m., yrði auglýst til kynningar, en þá lá frammi húsakönnun, dags. sama dag.  Samþykkti bæjarstjórn þá tillögu 20. september 2011.

Deiliskipulagstillagan var auglýst frá 28. september til 10. nóvember 2011 og lá þá frammi húsakönnun, ásamt skipulagslýsingu, dags. 30. maí s.á., og skýrslum um hljóðstig við Dalsbraut og Miðhúsabraut frá árinu 2003, athugun á þörf fyrir lagningu Dalsbrautar frá árinu 2010, umsögn um ávinning og kostnað og endurskoðun hljóðvarna við Dalsbraut frá sama ári. 

Að lokinni kynningu var málið tekið fyrir á fundi skipulagsnefndar 23. nóvember 2011 og fjallað um 54 athugasemdir sem borist höfðu.  Hinn 30. s.m. voru tillögur að svörum skipulagsnefndar við fram komnum athugasemdum til umfjöllunar ásamt umsögnum Umhverfisstofnunar og Skipulagsstofnunar.  Af hálfu Umhverfisstofnunar voru ekki gerðar athugasemdir við tillöguna, en Skipulagsstofnun taldi  að rökstyðja þyrfti betur hvers vegna svokallaður núllkostur, sem fól í sér óbreytt ástand, hefði neikvæð áhrif á samgöngur.  Lögð voru til svör við þeim athugasemdum sem borist höfðu og gerðar tillögur um breytingar á hinni kynntu skipulagstillögu.  Ákveðið var að fella niður tillögu að nýrri aðkomu að Lundarskóla, útfærslu vegtengingar að skólanum frá Dalsbraut var breytt, kvöð var sett um girðingu milli íþróttasvæðis og Dalsbrautar og settir inn skilmálar um hámarkshæð bygginga á þegar byggðum lóðum.  Lagði nefndin til við bæjarstjórn að skipulagstillagan svo breytt yrði samþykkt.  Bæjarstjórn samþykkti hana síðan hinn 6. desember 2011 og öðlaðist hún gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda 16. janúar 2012, að undangenginni athugun Skipulagsstofnunar lögum samkvæmt. 

Málsrök kærenda:  Af hálfu kærenda er þess krafist að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. 

Á því er byggt að skilyrði Aðalskipulags Akureyrar 2005-2018 fyrir afgreiðslu hins kærða deiliskipulags séu ekki uppfyllt.  Í aðalskipulaginu séu sett fram tiltekin skilyrði sem skipulagsyfirvöld þurfi að uppfylla áður en ráðist verði í umdeilda tengibraut og ákvörðun um nýtingu svæðisins tekin í deiliskipulagi.  Þau skilyrði séu að áhrif af lagningu Miðhúsabrautar verði könnuð, aðrir möguleikar hafi verið reyndir til þrautar og að samráð hafi verið haft við íbúa og hverfisnefndir um hönnun. 

Raunveruleg samfélagsþörf og nauðsyn fyrir umræddri tengibraut séu ekki til staðar.  Fram komi í nýlegri skýrslu að Dalsbraut sunnan Þingvallastrætis sé ekki nauðsynleg vegna umferðarþunga í fyrirséðri framtíð.  Núverandi gatnakerfi anni umferð nema á mótum Þingvallastrætis og Miðhúsabrautar, en við þeim vanda megi bregðast, t.d. með gerð hringtorgs.  Af því myndi leiða að umferð á götum eins og Mýrarvegi minnkaði.  Þá komi einnig fram í umræddri skýrslu að tilkoma Dalsbrautar sunnan Þingvallastrætis myndi ekki nema að litlu leyti draga úr umferð á Þórunnarstræti.  Við mat á því hvort Dalsbraut kunni að létta á eða draga úr umferð, t.d. á Þórunnarstræti og Hlíðarbraut, þurfi að líta til þess að stór hluti umferðar um Þórunnarstræti eigi sér upphaf eða endi við þá götu og því sé ekki víst að tilkoma Dalsbrautar myndi draga þar úr umferð.  Þá liggi fyrir að Naustahverfi, sem umræddri tengibraut sé ætlað að þjóna, sé ekki eins fjölmennt og stefnt hafi verið að og sé fyrirséð að uppbygging hverfisins verði hægari en gert hafi verið ráð fyrir.  Ljóst sé að tilkoma þessarar  fyrirhuguðu tengibrautar muni að litlu eða engu leyti létta á umferð um Þórunnarstræti þar sem bein leið í miðbæinn úr Naustahverfi sé um þá götu en ekki Dalsbraut. 

Framangreindar niðurstöður séu í samræmi við eldri skýrslu sem einnig liggi fyrir í málinu.  Þar komi fram að ekki sé þörf á lagningu Dalsbrautar heldur ætti fremur að draga úr umferðarhraða á Þórunnarstræti og leggja Mjólkursamlagsveg þegar umferðin um Þórunnarstræti og um megin gatnamót þeirrar götu yrði of mikil.  Að öllu þessu virtu verði ekki talin raunveruleg samfélagsleg þörf eða nauðsyn fyrir tengibrautinni og því ekki uppfyllt skilyrði aðalskipulags fyrir slíkri framkvæmd. 

Bent sé á að Skipulagsstofnun hafi gert athugasemdir við þá afstöðu bæjaryfirvalda að óbreytt gatnakerfi hefði neikvæð umhverfisáhrif með tilliti til samgangna fremur en óveruleg áhrif.  Með því að fallast á þessa athugasemd Skipulagsstofnunar eftir auglýsingu tillögunnar hafi bæjaryfirvöld í raun samþykkt að ekki væru forsendur fyrir umræddri framkvæmd miðað við skilyrði aðalskipulags. 

Þá liggi fyrir að ekki hafi verið haft samráð við íbúa eða hverfisnefndir um hönnun umræddrar tengibrautar, líkt og áskilið sé í aðalskipulagi, en í þeim áskilnaði felist aukin samráðsskylda fyrir sveitarfélagið frá því sem mælt sé fyrir um í 40. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. 

Á fundi bæjaryfirvalda með íbúum, sem haldinn hafi verið 8. september 2011, hafi verið kynntur annar skipulagsuppdráttur en sá sem bæjarstjórn hafi samþykkt að auglýsa á fundi sínum 20. s.m.  Meirihluti skipulagsnefndar hafi þá lagt til við bæjarstjórn að tillagan yrði auglýst skv. 1. mgr. 41. gr. skipulagslaga.  Sú tillaga hafi ekki verið í samræmi við þá tillögu sem kynnt hafi verið íbúum skv. 40. gr. sömu laga.  Annmarkar séu því á málsmeðferð deiliskipulagstillögunnar og afgreiðsla hennar í andstöðu við fyrirmæli þeirrar lagagreinar.  

Talsverðar breytingar hafi verið gerðar á áður auglýstum skipulagsgögnum við afgreiðslu skipulagstillögunnar.  Sú ákvörðun bæjarstjórnar að auglýsa ekki tillöguna að nýju hafi því verið í andstöðu við 4. mgr. 41. gr. skipulagslaga, en í ákvæðinu felist skylda sveitarstjórnar til að auglýsa deiliskipulagstillögu að nýju sé henni breytt í grundvallaratriðum.  Ekki sé skýrt hvað felist í þessu hugtaki en hafa beri í huga að skipulagslög byggi á þeirri meginreglu að gefa skuli hagsmunaaðilum kost á að gera athugasemdir við efni skipulagstillagna áður en þær séu endanlega afgreiddar.  Verði að telja heimild sveitarstjórnar til að auglýsa ekki breytta tillögu undantekningarreglu sem skýra eigi þröngt.  Skyldan til að auglýsa breytta tillögu sé enn ríkari en ella þegar sérstök eða ströng skilyrði séu sett fyrir málsmeðferð í aðalskipulagi og þegar mál varði hagsmuni íbúa í nágrenni hins umrædda deiliskipulags og um sé að ræða framkvæmdir í þegar byggðu, rótgrónu íbúðarhverfi.  Með deiliskipulaginu sé verið að breyta nærliggjandi byggð mikið enda sé verið að kljúfa skóla- og íbúðarhverfi með tengibraut.  Slíkar brautir eigi ekki erindi inn á slíkt svæði og framkvæmdin sé í mótsögn við t.d. fyrirkomulag tengibrauta í nýrri hverfum á Akureyri.

Hafa verði í huga þau réttaröryggissjónarmið sem bundin séu við opinbera kynningu deiliskipulags.  Borgarar þurfi að geta gert sér grein fyrir umfangi tillögunnar með skýrum hætti.  Umboðsmaður Alþingis hafi ítrekað lagt áherslu á þessi sjónarmið og hið sama hafi úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála gert í sínum úrskurðum.  Farist slík kynning fyrir að meira eða minna leyti, verði að telja slíkt verulegan ágalla á málsmeðferð tillögunnar, sem leitt geti til ógildingar hennar.  Hin umdeilda tillaga sem hér um ræði sé íþyngjandi í garð kærenda og annarra eigenda fasteigna og íbúa í næsta nágrenni, sem geri kröfu til vandaðrar málsmeðferðar í hvívetna. 

Ekki hafi verið efnisleg skilyrði fyrir hinni kærðu ákvörðun og jafnframt brjóti hún gegn lögmætum væntingum íbúa, sem hafi mátt treysta því að fyrirmælum og skilyrðum aðalskipulags yrði mætt, færi svo að ráðist yrði í gerð tengibrautar á þessu svæði.  Hin umdeilda ákvörðun feli í sér skerðingu á verðmæti fasteigna kærenda og einnig inngrip í fjölskyldulíf þeirra. 

Af öllu framangreindu sé ljóst að fyrirliggjandi deiliskipulag uppfylli hvorki skilyrði aðalskipulags né taki tillit til réttmætra hagsmuna kærenda og ekki sé þar heldur gætt meðalhófs.  Ákvörðun bæjarstjórnar feli í sér verulegt inngrip í réttindi kærenda og brotið sé gegn grenndar- og nábýlisrétti þeirra og lögmætum væntingum.  Ákvörðunin fari gegn 72. gr. stjórnarskrárinnar og 1. gr. samningsviðauka nr. 1 í mannréttindasáttmála Evrópu, sbr. lög nr. 62/1994, og beri með hliðsjón af greindum ágöllum að ógilda hana. 

Málsrök Akureyrarbæjar:  Af hálfu bæjaryfirvalda er farið fram á að ógildingarkröfu kærenda verði hafnað. 

Gert hafi verið ráð fyrir tengibrautinni Dalsbraut í aðalskipulagi Akureyrar allt frá árinu 1975, þó að í Aðalskipulagi 1998-2018 hafi skipulagi svæðis Dalsbrautar verið frestað.  Hafi íbúum því mátt vera ljóst að ráðist yrði í vegtenginguna enda hafi uppbygging á íbúðarsvæðunum í nágrenni vegstæðisins borið þess merki.  Árið 2004 hafi fyrsti hluti Dalsbrautar, frá Borgarbraut að Þingvallastræti, verið lagður og hafi núverandi meirihluti bæjarstjórnar lofað fyrir kosningar að vegtengingin yrði kláruð. 

Í Aðalskipulagi Akureyrar 2005-2018 sé gert ráð fyrir lagningu Dalsbrautar og byggi hið kærða deiliskipulag á því aðalskipulagi.  Áætlun um hana sé ekki ný af nálinni og margar skýrslur hafi verið unnar á meðgöngutíma hennar.  Sú skýrsla sem kærendur vitni til máli sínu til stuðnings sé frá árinu 2000 og sé þar nánast ekkert tillit tekið til uppbyggingar í Naustahverfi og þarfa íbúa þess hverfis fyrir góðar tengingar á milli hverfa enda hafi hverfið þá ekki verið byggt.  Þá hafi ýmislegt breyst síðan þau ákvæði aðalskipulags hafi verið sett sem kærendur vísi til.  Megi í því sambandi benda á skýrslu um athugun á þörf fyrir lagningu Dalsbrautar, dags. 29. mars 2010, þar sem segi að Dalsbraut sunnan Þingvallastrætis sé ekki nauðsynleg vegna umferðarþunga í fyrirséðri framtíð, en lagning hennar muni engu að síður létta á eða draga úr vexti umferðar á öðrum leiðum eins og á Þingvallastræti, Þórunnarstræti og Hlíðarbraut.  Jafnframt sé í skýrslunni talið að aðrar ástæður en umferðarþungi kunni að liggja því að baki að leggja Dalsbraut sunnan Þingvallastrætis.  Augljósasti kostur Dalsbrautar sunnan Þingvallastrætis sé að leiðir muni styttast, samgöngur milli hverfa verða greiðari og umferðarkerfi Akureyrar heilsteyptara, sem stuðli að jafnari dreifingu umferðar.  Einnig megi nefna skýrsluna  „Dalsbraut/Miðhúsabraut – hvaða leið skuli valin m.t.t. umferðartækni og hljóðvistar, maí 2004“, en þar sé lagt til að fyrst verði farið í lagningu Dalsbrautar og síðar, ef uppbygging nýrra hverfa í norðvesturhluta bæjarins hefjist, verði farið að huga að lagningu Miðhúsabrautar.  Þó hafi sú ákvörðun verið tekin á árinu 2006 að leggja Miðhúsabraut fyrst. 

Hvað varði samfélagslega þörf fyrir Dalsbraut sé tekið fram að tengibrautum sé ætlað að tengja saman hverfi og auka þægindi íbúa í fleiri hverfum en þeim sem tengibrautir liggi um.  Þannig verði íbúar einstakra hverfa að sæta því að um hverfi þeirra liggi tengibrautir sem þjóni því hverfi aðeins að hluta.  Sérstaklega eigi það við þegar ný hverfi séu að byggjast upp sem kalli á betri tengingar.  Uppbygging Naustahverfis muni taka lengri tíma en upphaflegar áætlanir hafi gert ráð fyrir, en I. og II. hluti Naustahverfis séu nánast fullbyggðir og þar séu nú 1.628 íbúar með lögheimili.  Hverfisnefnd Naustahverfis hafi ítrekað sent áskorun til bæjaryfirvalda um að Dalsbraut yrði lögð sem fyrst.  Uppbygging hverfisins muni halda áfram á næstu árum með væntanlegum auknum þrýstingi um lagningu Dalsbrautar ef ekki hefði verið brugðist við.  Þess megi einnig geta að þegar tillaga að Aðalskipulagi Akureyrar 2005-2018 var auglýst fyrst hafi ekki verið gert ráð fyrir Dalsbraut sem tengibraut en vegna mótmæla frá um 1.270 manns við þeirri tillögu hafi ný tillaga verið auglýst, þar sem gert hafi verið ráð fyrir Dalsbrautinni.  Að lokum sé vert að geta þess að legið hafi fyrir álit um að áætlaður fjárhagslegur ávinningur við lagningu Dalsbrautar yrði um 15-43 milljónir króna árlega. 

Forhönnun götunnar, þ.e. lega hennar og umfang í landi, gönguleiðir, umferðarstýringar og umferðarhraði, hvar hljóðvarnir yrðu og útfærsla þeirra, hafi verið kynnt á opnum íbúafundi í Lundarskóla 8. september 2011, þar sem tillaga að deiliskipulaginu hafi einnig verið kynnt.  Lokahönnun götunnar hafi þá ekki legið fyrir þar sem deiliskipulagið hafi enn verið í vinnslu.  Fáar athugasemdir hafi þar komið fram og hafi þær ekki snúist efnislega um hönnun götunnar.  Hafi hún því í framhaldi verið fullhönnuð í samræmi við kynnta hugmynd.  Hugmynd um að setja götuna í stokk að hluta við Lundarskóla hafi verið slegin út af borðinu vegna kostnaðar og með hliðsjón af því að með umferðarljósum og hraðatakmörkun við skólalóðina yrði umferðaröryggi fullnægjandi.  Fyrirliggjandi skipulagstillaga, sem kynnt hafi verið á fyrrgreindum íbúafundi, hafi falið í sér hugmyndir um breytingar á aðkomu að Lundarskóla sem sýnd hafi verið á viðkomandi uppdrætti til skýringar.  Við endanlega vinnslu deiliskipulagstillögunnar, sem auglýst hafi verið til kynningar, hafi ekki verið gert ráð fyrir þeirri vegtengingu, en hún hefði náð inn á annað deiliskipulagssvæði.  Þess í stað hafi verið sýndur stútur, innan marka skipulagstillögunnar, sem möguleiki fyrir nýja aðkomu.  Síðar hafi verið fallið frá þeirri tengingu. 

Skipulagslög geri ráð fyrir að tillögur geti tekið breytingum frá kynningarfundi þar til að ákvörðun sé tekin um að auglýsa hana, enda vandséð hvaða markmið væri með slíkri kynningu ef ekki væri unnt að taka til skoðunar athugasemdir sem fram kæmu.  Hafi íbúar athugasemdir við breytingar sem kunni að hafa verið gerðar á tillögu, á tímabilinu frá kynningarfundi og þar til hún sé auglýst, geti þeir alltaf sent inn athugasemdir sínar sem skipulagsyfirvöld þurfi að taka afstöðu til og meta hvort gera skuli breytingar á tillögunni eftir auglýsingu, sbr. 3. mgr. 41. gr. skipulagslaga. 

Að lokinni kynningu skipulagstillögunnar hafi verið ákveðið, vegna fjölda athugasemda, að falla frá tillögu að nýrri aðkomu að Lundarskóla og gera aðrar tilteknar breytingar til að koma til móts við þær athugasemdir.  Með þeim breytingum, sem telja verði minni háttar, hafi verið dregið úr vægi og áhrifum skipulagstillögunnar á umhverfi grunnskólans og hafi því ekki verið þörf á að auglýsa tillöguna að nýju skv. 1. mgr. 41. gr. skipulagslaga.  Akureyrarkaupstaður hafi síðan auglýst samþykkt deiliskipulagsins, þar sem umræddar breytingar séu taldar upp, eins og tilskilið sé í 41. gr. laganna. 

Dalsbrautarsvæðið hafi verið skilgreint fyrir tengibraut í aðalskipulagi frá árinu 1975, þó framkvæmd hennar hafi verið frestað í nokkur skipti eins og heimilt hafi verið samkvæmt þágildandi skipulagslögum.  Íbúum í nágrenninu hafi því mátt vera ljóst frá þeim tíma að gatan kæmi.  Öll uppbygging á íbúðarsvæðunum í nágrenni vegstæðisins beri þess einnig merki að gert hafi verið ráð fyrir lagningu hennar.  Þegar á árinu 2004 hafi fyrsti hluti Dalsbrautar, frá Borgarbraut að Þingvallastræti, verið lagður.  Hið kærða deiliskipulag byggi á gildandi aðalskipulagi og skipulagsstefnu bæjaryfirvalda og hafi þverpólitísk samstaða verið fyrir lagningu Dalsbrautar. 

Þrír af kærendum búi við götur sem séu næst hinu fyrirhugaða vegstæði Dalsbrautar, við Hjarðarlund, Hörpulund og Grenilund.  Tveir af kærendum hafi hins vegar enga lögmæta hagsmuni, með vísan til grenndarsjónarmiða og væntinga, en þeir búi við Kolgerði í Gerðahverfi, sem sé fjarri vegstæði Dalsbrautar.  Því sé eðlilegt að vísa kærumáli þessu frá hvað þá kærendur varði, enda eigi þeir engra hagmuna að gæta með tilliti til grenndarsjónarmiða eða mögulegrar skerðingar á verðmæti fasteigna þeirra. 

Hvað varði mögulega skerðingu á verðmæti fasteigna þeirra þriggja kærenda sem búi næst umræddu vegstæði verði að hafa í huga að þeim sé tryggður réttur til skaðabóta skv. 51. gr. skipulagslaga nr. 123/2010, ef um slíkt sé að ræða.  Möguleg skerðing á verðmæti fasteigna geti því ekki leitt til þess að ógilda eigi umdeilt deiliskipulag. 

Með deiliskipulagi Dalsbrautar, sunnan Þingvallastrætis að Miðhúsabraut, hafi verið unnið að lögmætum skipulagsmarkmiðum, sem séu í samræmi við gildandi aðalskipulag.  Skipulagsferillinn hafi verið í samræmi við skipulagslög nr. 123/2010.  Skipulagshugmyndir fyrir svæðið hafi verið kynntar á íbúafundi og skipulagstillagan hafi verið auglýst til kynningar lögum samkvæmt.  Hin kærða ákvörðun sé því hvorki haldin þeim form né efnisannmörkum sem raskað geti gildi hennar. 

—-

Málsaðilar hafa fært fram ítarlegri rök fyrir máli sínu sem ekki verða rakin hér en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn málsins.

Niðurstaða:  Í máli þessu er tekist á um gildi ákvæða hins kærða deiliskipulags um framlengingu Dalsbrautar á Akureyri til suðurs, frá vegtengingu við Lundarskóla að Miðhúsabraut.  Með þeim framkvæmdum myndi Dalsbraut tengja Þingvallastræti við Miðhúsabraut. 

Við undirbúning deiliskipulagsgerðarinnar var tekin saman lýsing, þar sem fram komu áform bæjarstjórnar, forsendur og stefna að baki skipulagsgerðinni ásamt áformum um fyrirhugaða kynningu og samráð við skipulagsgerðina.  Kynningarfundir voru haldnir með einstökum hagsmunaaðilum og almenningi og leitað var umsagnar Skipulagsstofnunar um skipulagslýsinguna áður en bæjarstjórn tók ákvörðun um að auglýsa deiliskipulagstillögu til kynningar.  Þótt vikið sé frá kynntum fyrirætlunum í skipulagslýsingu eða skipulagsdrögum breytt áður en sveitarstjórn samþykkir að auglýsa skipulagstillögu til kynningar, er ekki gerð krafa í lögum um að endurtaka þurfi undirbúningsferlið, líkt og kveðið er á um í 5. mgr. 41. gr. skipulagslaga nr. 123/2010, þegar auglýstri skipulagstillögu er breytt í grundvallaratriðum.  Var undirbúningur tillögunnar því í samræmi við ákvæði 40. gr. skipulagslaga. 

Skipulagstillagan var auglýst til kynningar með lögboðnum athugasemdafresti, hún tekin til umfjöllunar í bæjarstjórn að þeim fresti loknum, að undangenginni umfjöllun skipulagsnefndar, og afstaða tekin til fram kominna athugasemda skv. 1. og 3. mgr. 41. gr. skipulagslaga.  Niðurstaða bæjarstjórnar var auglýst, svo sem áskilið er í 4. mgr. sömu lagagreinar.  Með tilliti til fram kominna athugasemda ákvað bæjarstjórn að gera breytingar á hinni kynntu skipulagstillögu þar sem fallið var frá nýrri aðkomu að Lundarskóla og aðrar breytingar gerðar í tengslum við þá ákvörðun.  Lega Dalsbrautar var hins vegar í samræmi við kynnta tillögu og þykir áðurgreind breyting á aðkomu að nefndri skólalóð ekki breyta tillögunni í grundvallaratriðum þannig að auglýsa hefði þurft tillöguna að nýju skv. 5. mgr. 41. gr. skipulagslaga.  Ekki liggur annað fyrir en að skipulagstillagan hafi fengið lögboðna meðferð skv. 42. gr. laganna eftir að bæjarstjórn hafði samþykkt hana. 

Hin kærða deiliskipulagsákvörðun fékk samkvæmt framangreindu lögformlega rétta málsmeðferð eftir ákvæðum skipulagslaga. 

Gert hefur verið ráð fyrir umdeildri legu Dalsbrautar í aðalskipulagi Akureyrar um árabil og er enn gert ráð fyrir henni í núgildandi Aðalskipulagi Akureyrar 2005-2018 Hefur hluti brautarinnar þegar verið lagður.  Ákvæði deiliskipulags um lagningu brautarinnar fer því ekki gegn réttmætum væntingu kærenda um þróun samgöngumannvirkja á skipulagssvæðinu. 

Í gr. 7.3.3 skipulagsgreinargerðar gildandi Aðalskipulags Akureyrar 2005-2018 kemur fram að í tillögu að því skipulagi hafi verið lagt til að Dalsbraut sunnan Þingvallastrætis yrði felld út, en vegna innsendra athugasemda hafi verið fallið frá því.  Hins vegar hafi verið ákveðið að framkvæmdir við götuna yrðu ekki hafnar fyrr en áhrif af lagningu Miðhúsabrautar hafi verið könnuð og aðrir kostir reyndir til þrautar og að samráð yrði haft við íbúa og hverfisnefndir um hönnun götunnar ef ráðist yrði í framkvæmdir.  Hafa kærendur skírskotað til þess að við hina kærðu ákvörðun hafi ekki verið farið að þessum fyrirmælum í aðalskipulagi. 

Skipulagsvald innan marka sveitarfélags er í höndum viðkomandi sveitarstjórnar og í skipulagsáætlunum er sett fram stefna sveitarstjórnar um þróun sveitarfélagsins, þar á meðal varðandi samgöngukerfi, sbr. 1. mgr. 28. gr. skipulagslaga.  Bera sveitarstjórnir þannig ábyrgð á og annast gerð deiliskipulags.  Við undirbúning hinnar kærðu ákvörðunar lágu fyrir skýrslur um kosti og galla Dalsbrautar sem tengibrautar og um umhverfisáhrif hennar, ásamt mögulegum öðrum kostum.  Með ákvörðuninni tók sveitarstjórn afstöðu til þess hvaða kostur skyldi valinn í samgöngumálum viðkomandi svæðis, að undangenginni umfjöllun og samráði samkvæmt núgildandi skipulagslögum, sem hafa að geyma mun formfastari og ítarlegri reglur um samráð við skipulagsgerð en í gildi voru við afgreiðslu gildandi aðalskipulags Akureyrar.  Að því virtu verður ekki fallist á að gengið hafi verið gegn fyrirmælum aðalskipulags að þessu leyti við deiliskipulagsgerðina. 

Á uppdrætti gildandi aðalskipulagi er Dalsbraut auðkennd sem tengibraut.  Ekki er þar gert ráð fyrir tengingum inn á brautina, milli Skógarlundar og Þingvallastrætis.  Hins vegar eru á þeim kafla markaðar þrjár tengingar við brautina á uppdrætti hins kærða deiliskipulags, og eru þær að Lundarskóla og íþróttasvæði KA.  Er því misræmi milli aðalskipulags og hins kærða deiliskipulags að þessu leyti. 

Í gr. 4.16.2 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998 er kveðið á um að tengingar við stofn- og tengibrautir skuli sýndar á uppdrætti aðalskipulags og standa umferðarskipulagsleg rök að baki því ákvæði.  Í 7. mgr. 12. gr. skipulagslaga er tekið fram að gildandi skipulagsáætlanir skuli vera í innbyrðis samræmi og er aðalskipulag rétthærra en deiliskipulag.  Af þessum sökum verður ekki hjá því komist að hnekkja hinni kærðu deiliskipulagsákvörðun vegna þess misræmis sem er milli aðal- og deiliskipulags hvað varðar framangreindar tengingar við Dalsbraut.  Svæði það sem hið kærða deiliskipulag tekur til skiptist með skýrum hætti um Skógarlund, í suður- og norðurhluta, og eru nefndir ágallar bundnir við norðurhluta svæðisins.  Þykir með hliðsjón af meðalhófsreglu 12. gr. stjórnsýslulaga rétt að ógilda hina kærðu ákvörðun aðeins hvað varðar svæðið norðan Skógarlundar en deiliskipulag suðurhluta svæðisins, milli Miðhúsabrautar og Skógarlundar, skal standa óhaggað. 

Úrskurðarorð:

Ákvörðun bæjarstjórnar Akureyrar frá 6. desember 2011, um að samþykkja deiliskipulag fyrir Dalsbraut frá Þingvallastræti að Miðhúsabraut, er felld úr gildi að því er tekur til svæðisins milli Skógarlundar og Þingvallastrætis.  Að öðru leyti skal hin kærða ákvörðun standa óröskuð. 

 

 

____________________________________
Hjalti Steinþórsson

 

 

_____________________________              ___________________________
Ásgeir Magnússon                                           Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

41/2010 Njarðargata

Með

Árið 2012, miðvikudaginn 15. febrúar, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 41/2010, kæra á samþykkt skipulagsráðs Reykjavíkurborgar frá 15. maí 2010 um breytingu á deiliskipulagi Nönnugötureits vegna lóðarinnar nr. 25 við Njarðargötu í Reykjavík. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 18. júní 2010, er barst nefndinni sama dag, kæra G, og M, Urðarstíg 15 í Reykjavík, þá ákvörðun skipulagsráðs Reykjavíkurborgar frá 15. júní 2010 að samþykkja deiliskipulagsbreytingu fyrir Nönnugötureit vegna lóðarinnar nr. 25 við Njarðargötu í Reykjavík.  Gera kærendur þá kröfu að hin kærða deiliskipulagsákvörðun verði felld úr gildi. 

Málavextir:  Á embættisafgreiðslufundi skipulagsfulltrúa hinn 4. desember 2009 var lagt fram erindi, dags. 26. nóvember 2009, varðandi breytingu á deiliskipulagi Nönnugötureits vegna lóðarinnar nr. 25 við Njarðargötu.  Í breytingunni fólst hækkun á nýtingarhlutfalli lóðarinnar.  Þá var gert ráð fyrir kvöð um aðgengi að Njarðargötu 25 um lóð kærenda að Urðarstíg 15.  Skipulagsstjóri samþykkti að grenndarkynna breytingartillöguna fyrir hagsmunaaðilum að Urðarstíg 13 og 15, Nönnugötu 14 og 16 og Fjölnisvegi 2.  Athugasemdir bárust frá kærendum og íbúa að Nönnugötu 14.  Skipulagsráð tók málið fyrir á fundi 15. maí 2010 þar sem lágu fyrir upplýsingar um skuggavarp og umsögn skipulagsstjóra, dags. 10. maí 2010.  Var hin kynnta tillaga afgreidd með svofelldri bókun:  „Samþykkt með vísan til a-liðar 12. gr. samþykktar um skipulagsráð og umsagnar skipulagsstjóra.“ 

Með bréfi Skipulagsstofnunar, dags. 28. maí 2010, var tilkynnt að ekki væri gerð athugasemd við auglýsingu um gildistöku skipulagsbreytingarinnar í B-deild Stjórnartíðinda þegar stofnuninni hefðu borist lagfærð gögn.  Var gildistaka skipulagsbreytingarinnar birt þar hinn 16. júní 2010. 

Málsrök kærenda:  Til stuðnings ógildingarkröfu sinni benda kærendur á að með auknu  nýtingarhlutfalli lóðarinnar að Njarðargötu 25 og kvöð um umferðarrétt um lóð þeirra, sem kveðið sé á um í hinni kærðu ákvörðun, sé gengið gegn hagsmunum þeirra. 

Geri þeir athugasemd við að í skipulaginu sé ekki tekin afstaða til glugga á lóðamörkum og skorsteins sem breyta þurfi komi til hækkunar húsanna að Urðarstíg 15 eða Njarðargötu 25.  Andmælt sé staðfestingu deiliskipulagsbreytingarinnar á umferðarrétti fyrir Njarðargötu 25 um lóð Urðarstígs 15.  Fyrir liggi þinglýstur lóðarleigusamningur um Urðarstíg 15, frá 30. mars 1932, þar sem segi orðrétt:  „Sú kvöð hvílir á lóðinni, að umferðarréttur er yfir norðurhluta lóðarinnar að lóðinni nr. 25 við Njarðargötu.“  Þannig komi ekki fram í samningnum hvar nákvæmlega umræddur umferðarréttur eigi að vera á þeim hluta lóðarinnar og hvergi sé minnst á tveggja metra breiða gönguleið.  Vísað sé í mæliblað, sem samþykkt hafi verið á fundi byggingarnefndar 30. janúar 1932, en blaðið sé hvorki þinglýst né um það getið í lóðarleigusamningi kærenda.  Það geti því með engu móti takmarkað eignarrétt kærenda.  Vísað sé til þess að „norðurhluti lóðar“ sé ekki það sama og „nyrsti hluti lóðar“. 

Þá hafi engar hindranir verið settar upp af hálfu eigenda að Urðarstíg 15 fyrir gönguleið að Njarðargötu 25 líkt og komi fram í bréfi frá byggingarfulltrúa.  Íbúar Njarðargötu 25 hafi hins vegar sjálfir sett upp á lóð sinni hátt grindverk þvert fyrir inngönguleið sína, sem torveldi þeim og öðrum aðgang að húsi þeirra.  Grindverkið hafi þau svo látið festa, að því er virðist varanlega, 5. júní 2010.  Kærendur mótmæli því að þau þurfi að sæta því að settur verði í deiliskipulag íþyngjandi umferðarréttur annarra um lóð þeirra án þess að þeim hafi gefist kostur á að koma vörnum við. 

Bent sé á að hækkun nýtingarhlutfalls sé of mikil miðað við stærð lóðar og byggingarreits, auk þess sem margt sé óljóst og ónákvæmt í umræddri tillögu.  Götumyndin verði ekki falleg þar sem þökin á umræddum kafla verði í mismunandi hæð.  Því sé mótmælt að húseigendur Njarðargötu 25 ákveði einhliða staðsetningu og breidd göngustígs að húsi sínu með vísan til áðurgreinds umferðarréttar. 

Loks sé á það bent að við gerð umræddrar skipulagsbreytingar hafi þess hvorki verið freistað að afla samþykkis kærenda fyrir eftirgjöf tveggja metra svæðis nyrst úr lóð þeirra né hafi verið gripið til eignarnáms. 

Málsrök Reykjavíkurborgar:  Reykjavíkurborg krefst þess að kröfu kærenda um ógildingu verði hafnað. 

Ljóst sé að meðferð deiliskipulagstillögunnar hafi að öllu leyti verið í samræmi við reglur skipulags- og byggingarlaga.  Breytingin feli í sér hækkun nýtingarhlutfalls á lóð nr. 25 við Njarðargötu úr 1,5 í 2,4 en hafi þó engin áhrif á þau hæðarmörk sem húsinu séu sett í gildandi deiliskipulagi.  Nýtingarhlutfall sé hærra en meðaltal á umræddu svæði en það ráðist að mestu af því að lóðin sé lítil og húsið standi inni í röð sambyggðra húsa.  Til samanburðar sé bent á að nýtingarhlutfall að Nönnugötu 16 sé 3,90 en á Nönnugötu 14 sé það 1,84.  Ekki sé talið að  breytingin hafi áhrif á umferð og bílastæðaþörf hússins. 

Varðandi málsástæður er varði glugga á gafli og skorstein þá beri að fara eftir gildandi lögum og reglugerðum þar að lútandi.  Samkvæmt núgildandi byggingarreglugerð sé óheimilt að hafa glugga á lóðamörkum.  Ekki verði séð hvernig þetta atriði geti haft áhrif á gildi breytingar umrædds deiliskipulags.  Sama gildi um málsástæðu kærenda varðandi skorstein, en ekkert sé hægt að fullyrða um skorsteina sem hugsanlega kunni að verða byggðir í framtíðinni fyrr en byggingarnefndarteikningar liggi fyrir.  Þó sé bent á að þegar byggingarnefndarteikningar liggi fyrir þurfi að vinna allar breytingar á lóðamörkum í samráði við rétthafa aðliggjandi lóða. 

Hvað varði umdeildan umferðarrétt þá sé í gildi umferðarkvöð um tveggja metra breiðan stíg yfir norðurhluta lóðarinnar nr. 15 við Urðarstíg að lóðinni nr. 25 við Njarðargötu skv. lóðarblaði samþykktu á fundi byggingarnefndar hinn 30. janúar 1932 og þinglýstum lóðarleigusamningi um lóðina Urðarstíg 15, dags. 12. febrúar 1932.  Í kvöðinni felist að lóðarhafar Urðarstígs 15 verði að þola umferð um stíginn að lóð nr. 25 við Njarðargötu. 

Andmæli eigenda Njarðargötu 25:  Eigendur Njarðargötu 25 taka fram að við kaup þeirra á nefndri fasteign á árinu 2006 hafi fylgt afsali þinglýstur lóðarleigusamningur ásamt mæliblaði sem sýnt hafi kvöð um aðgengi um norðanverða lóð Urðarstígs 15, að Njarðargötu 25.  Um hafi verið að ræða tveggja metra breiðan stíg við lóðamörk Urðarstígs 13 og 15.  Umrædda kvöð sé einnig að finna í þinglýstum lóðarleigusamningi fyrir Urðarstíg 15.  Þótt aðgengið hafi um einhvern tíma verið um stétt meðfram húsinu að Urðarstíg 15 breyti það ekki fyrrgreindum umferðarrétti.  Á árinu 2007 hafi lóðarhafi Njarðargötu 25 tekið að ganga að lóð sinni um stíg norðar á lóðinni Urðarstíg 15, í samræmi við hina þinglýstu kvöð, og hafi það í fyrstu verið í góðri sátt við eigendur þeirrar lóðar.  Á árinu 2010 hafi eigendur Urðarstígs 15 hins vegar farið að þrýsta á að aðkomu að Njarðargötu 25 yrði breytt og hafi þeir á endanum lokað aðkomuleiðinni með girðingu, steyptum blokkum og ýmsum lausamunum.  Fari það í bága við þinglýsta og staðfesta kvöð og beri því að hafna kröfum kærenda í málinu.  Önnur atriði sem kærendur tefli fram eigi ekki að leiða til ógildingar, enda sé þar um að ræða tæknileg atriði sem muni verða leyst komi til uppbyggingar samkvæmt skipulaginu. 

Vettvangsskoðun:  Úrskurðarnefndin kynnti sér aðstæður á vettvangi 31. janúar 2012. 

Niðurstaða:  Með hinni kærðu breytingu á deiliskipulagi, sem aðeins varðar lóðirnar nr. 15 við Urðarstíg og nr. 25 við Njarðargötu, var hækkað nýtingarhlutfall fyrir lóðina að Njarðargötu 25 og afmörkuð kvöð um aðgengi að þeirri lóð um lóðina að Urðarstíg 15. 

Nýtingarhlutfall fyrir Njarðargötu 25 er hækkað úr 1,5 samkvæmt gildandi skipulagi í 2,4 eða 2,5 eftir því hvort miðað er við greinargerð um breytinguna eða tilgreiningu nýtingarhlutfalls á uppdrætti að breytingunni.  Engin breyting er gerð á byggingarreit eða tilgreindum fjölda hæða hússins að Njarðargötu 25 og liggur ekki fyrir nein skýring á þeirri miklu hækkun nýtingarhlutfalls sem um ræðir.  Eru engin rök færð fram fyrir nauðsyn þess að hækka nýtingarhlutfall lóðarinnar um a.m.k. 60%, svo sem gert er með hinni kærðu breytingu.  Auk þess er misræmi er milli greinargerðar og uppdráttar um nýtingarhlutfall lóðarinnar og skortir á að hin kærða ákvörðun fullnægi kröfum sem gera verður um skýra framsetningu skipulagsákvarðana hvað slík atriði varðar.

Í hinni umdeildu skipulagsbreytingu er afmörkuð kvöð um aðgengi að lóð nr. 25 við Njarðargötu um lóðina nr. 15 við Urðarstíg eftir tveggja metra breiðri spildu meðfram norðurmörkum hennar.  Mun sú afmörkun styðjast við uppdrátt að skiptingu lóðar, sem samþykktur var á fundi byggingarnefndar Reykjavíkur 30. janúar 1932, en á honum er tveggja metra breið spilda afmörkuð með brotinni línu samsíða norðurmörkum lóðar Urðarstígs 15 án nokkurra skýringa.  Þessum uppdrætti hefur hins vegar ekki verið þinglýst og er hans heldur ekki getið í þinglýstum lóðarleigusamningi um lóðina Urðarstíg 15, dags. 30. mars 1932.  Segir þar aðeins að sú kvöð hvíli á lóðinni að umferðarréttur sé yfir norðurhluta hennar, að lóðinni nr. 25 við Njarðargötu. 

Ekki verður af málsgögnum ráðið að umferð að Njarðargötu 25 hafi nokkurn tímann, á þeim 80 árum sem liðin eru frá stofnun kvaðarinnar, verið meðfram norðurmörkum lóðar Urðarstígs 15.  Þvert á móti virðist lengst af, eða allt fram til ársins 2007, hafa verið gengið að Njarðargötu 25 eftir stétt meðfram norðurhlið hússins að Urðarstíg 15 og virðist aðeins hafa verið um gangandi umferð að ræða.  Þótt eigendur Njarðargötu 25 kunni að hafa gengið að lóð sinni um hellulagt svæði norðar á lóðinni að Urðarstíg 15 um nokkurt skeið, eða á árabilinu 2007 til 2010, þykir það ekki hafa skapað nýja venju um hagnýtingu kvaðarinnar þannig að áhrif hafi á niðurstöðu málsins. 

Í skipulags- og byggingarlögum nr. 73/1997 var gert ráð fyrir skipulagskvöðum, sbr. m.a. 1. mgr. 2. gr. og 4. mgr. 23. gr. laganna, og eru ákvæði um slíkar kvaðir einnig í skipulags-lögum nr. 123/2010.  Slíkar kvaðir verða þó ekki felldar á eiganda eða rétthafa lands eða lóðar nema á grundvelli samnings eða að undangengnu eignarnámi, þar sem það á við.  Sú afmörkun umræddrar kvaðar sem sett var í skipulag með hinni kærðu ákvörðun studdist hvorki við þinglýsta heimild, samning né eignarnám og fór þar að auki í bága við þá venju um hagnýtingu kvaðarinnar sem virðist hafa verið fylgt um langt skeið.  Var borgaryfirvöldum ekki heimilt að afmarka umrædda kvöð með þeim hætti sem gert var á grundvelli þeirra heimilda sem fyrir lágu. 

Með vísan til framanritaðs verður hin kærða ákvörðun felld úr gildi. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Úrskurðarorð: 

Felld er úr gildi samþykkt skipulagsráðs Reykjavíkurborgar frá 15. maí 2010 um breytingu á deiliskipulagi Nönnugötureits vegna lóðarinnar nr. 25 við Njarðargötu. 

____________________________________
Hjalti Steinþórsson

______________________________                _____________________________
Ásgeir Magnússon                                               Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

34/2012 Fannafold

Með

Árið 2012, miðvikudaginn 23. maí, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mætt voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Hildigunnur Haraldsdóttir arkitekt.

Fyrir var tekið mál nr. 34/2012, kæra á samþykkt byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 12. júlí 2011 um að veita byggingarleyfi fyrir garðhýsi á lóðinni nr. 31 við Fannafold í Reykjavík. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 27. apríl 2012, er barst nefndinni sama dag, kæra L og J, Fannafold 29, Reykjavík, þá samþykkt byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 12. júlí 2011 að veita byggingarleyfi fyrir garðhýsi á lóðinni nr. 31 við Fannafold. 

Gera kærendur þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.  Þá krefjast þeir þess að kveðinn verði upp úrskurður til bráðabirgða um stöðvun framkvæmda á meðan beðið sé endanlegs úrskurðar í málinu.  Með hliðsjón af því sem þegar liggur fyrir í málinu þykir það nú nægjanlega upplýst til að það verði tekið til endanlegs úrskurðar og verður því ekki tekin afstaða til stöðvunarkröfu kærenda. 

Málavextir:  Forsaga málsins er sú að hinn 17. ágúst 2010 var á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa tekið jákvætt í fyrirspurn þess efnis hvort leyft yrði að byggja garðhýsi á suðausturhluta byggingarreits á lóð nr. 31 við Fannafold. 

Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa hinn 12. júlí 2011 var samþykkt umsókn um leyfi til að byggja garðhýsi úr timbri upp að suðvesturhlið hússins á lóð nr. 31 við Fannafold.  Samþykkt byggingarfulltrúa var staðfest í borgarráði hinn 11. ágúst s.á.  Með bréfi, dags. 13. september 2011, kærðu kærendur leyfi fyrir garðhýsi við suðvesturhlið hússins til byggingarfulltrúa.  Í bréfinu segir að kæran grundvallist annars vegar á því að garðhýsið muni ná út fyrir byggingarreit og hins vegar að skipulagsskilmálar heimili aðeins að á lóðinni verði reist íbúðarhús og bílskúr.  Í svarbréfi, dags. 18. október 2011, segir að umrætt garðhýsi upp að suðvesturhlið hússins sé innan byggingarreits og samræmist skipulagi.  Kærendur ítrekuðu kæruna til skipulags- og byggingarsviðs með bréfi, dags. 23. nóvember s.á., en því bréfi mun ekki hafa verið svarað. 

Málsrök kærenda:  Kærendur vísa til þess að á afgreiðslufundi byggingarfulltrúans í Reykjavík hinn 12. júlí 2011 sé bókað að leyfi sé veitt fyrir garðhýsi upp að suðvesturhlið hússins að Fannafold 31.  Þar sem suðvesturhliðin sé einmitt sú hlið sem snúi frá húsi kærenda hafi þau lengi verið í vafa um hvort þau ættu að gera athugasemd við leyfið.  En í ljósi fyrri samskipta við Reykjavíkurborg og byggingarleyfishafa vegna byggingarleyfis sem borgin hafi veitt fyrir bílskúr á umræddri lóð hafi kærendum þótt allt eins líklegt að þrátt fyrir bókunina yrði engu að síður byggt garðhýsi fyrir austan húsið, beint fyrir framan hús þeirra. 

Um miðjan apríl hafi kærendur tekið eftir því að byggingarleyfishafar hafi byrjað að fjarlægja klæðningu af suðausturhorni bílskúrs síns.  Nokkrum dögum síðar hafi þeir byrjað að taka grunn sunnan bílskúrsins.  Við það hafi kærendum orðið ljóst að byggingarframkvæmdir væru að hefjast.  Kærendur hafi farið á skrifstofur Reykjavíkurborgar til að kynna sér teikningar og þá komist að því að samkvæmt teikningum hafi borgin heimilað að reist yrði garðhýsi í suðausturhorni byggingarreits en ekki upp að suðvesturhlið hússins.  Samkvæmt teikningum verði garðhýsið áfast bílskúrnum í suðurátt út frá honum, samsíða vesturmörkum lóðar kærenda, og muni valda enn meiri innilokun, skerðingu á útsýni og skuggavarpi í garði þeirra.  Útsýni kærenda til vesturs verði þannig að innan við einum metra frá lóðamörkum blasi við 15 metra gluggalaus bílskúrsveggur og garðhýsi með háu hallandi þaki.  Að leyfa slíkar byggingar í grónu hverfi, án grenndarkynningar og án þess að slíkt sé skýrt heimilað í deiliskipulagi, sé með hreinum ólíkindum. 

Reykjavíkurborg hafi ekki getað framvísað deiliskipulagi sem með óyggjandi hætti gildi fyrir Fannafold 1 til 113.  Ef deiliskipulag sé ekki til staðar beri skilyrðislaust að grenndarkynna byggingarleyfisumsókn. 

Hjá borginni finnist hins vegar skipulagsskilmálar fyrir hverfið sunnan Fjallkonuvegar (Funafold og Hverafold) og hverfið norðan við kærendur, frá og með Fannafold 115.  Reykjavíkurborg hafi í öðru máli talið að sömu skilmálar hljóti að gilda um hverfi kærenda og um hverfið þar fyrir norðan.  Samkvæmt þeim skilmálum megi byggja á lóðunum íbúðarhús og bílskúr.  Ekki sé í þeim heimild fyrir öðrum byggingum.  Umsókn um að reisa þar annars konar byggingar beri því að grenndarkynna og því einsýnt að brotið hafi verið á rétti kærenda. 
Málsrök Reykjavíkurborgar:  Reykjavíkurborg krefst þess að hafnað verði kröfum kærenda.  Einhvers misskilnings virðist gæta hjá kærendum varðandi staðsetningu garðhýsisins en ljóst hafi verið frá upphafi að samþykktin nái til byggingar á suðvesturhluta lóðarinnar.  Skipti því í raun engu máli hvort staðsetningin sé nefnd við suðvesturhlið hússins eða á suðvesturhluta lóðar.  Allan tímann hafi legið ljóst fyrir að byggingin ætti að vera fyrir innan bílskúrinn á suðvesturhluta lóðarinnar.  Misræmi í bókun á fyrirspurn frá 17. ágúst 2010 þar sem óvart hafi verið talað um suðausturhluta breyti engu í þessu sambandi. 
Garðhýsið sé innan byggingarreits og leyfilegs byggingarmagns, en húsið ásamt garðhýsinu verði um 180 m² að stærð, en leyfilegt sé að byggja allt að 270 til 300 m² á lóðinni eftir húsagerð (aðalhæð 200 m²).  Heimilt hafi verið að byggja húsagerð E-1, E-2 eða E-3 allt eftir því hvað best færi landfræðilega á lóðunum.  Hafi því verið heimilt að samþykkja umrædda byggingarleyfisumsókn enda ekkert í skipulaginu sem takmarki heimild til að byggja hýsi sem þetta.  Þótt ekki sé bein heimild í skipulagsskilmálum fyrir garðhýsi á lóðinni þá skuli á það bent að það sé almennt ekki venja að taka fram í skipulagi heimildir fyrir garðhýsum og þess háttar byggingum, t.d. heitum pottum.  Sé því byggingin í samræmi við heimildir í deiliskipulagi og hafi grenndarkynningar því ekki verið þörf. 
Garðhýsið fari ekki út fyrir línu aðalhúss.  Eina útsýnið sem kærendur missi sé útsýni inn um glugga byggingarleyfishafa en hús kærenda standi mun hærra í landi en lóðin nr. 31 við Fannafold.  Garðhýsið sé áfast bílskúrnum og fari ekki upp fyrir núverandi hæð hans og líti því út, séð frá lóð kærenda, eins og framlenging eða stækkun á bílskúr.  Séu því grenndarhagsmunir kærenda af byggingunni því hverfandi, ef nokkrir. 
Á afstöðumyndum af lóðum af svæðinu sjáist að hús kærenda sé byggt út í byggingarreitinn og að gafl þess sé mun lengri gagnvart lóð nr. 27 en gafl byggingarleyfishafa muni verða. 
—————————
Byggingarleyfishöfum var gefinn kostur á að koma að sjónarmiðum sínum í máli þessu en engar athugasemdir eða andmæli hafa borist frá þeim. 

Niðurstaða:  Í máli þessu er deilt um lögmæti byggingarleyfis sem heimilar byggingu garðhýsis á lóð nr. 31 við Fannafold.  Í bókun um hina kærðu samþykkt segir að um sé að ræða garðhýsi úr timbri upp að suðvesturhlið hússins, en samkvæmt gögnum málsins er byggingin við suðausturhlið þess.  Má fallast á með kærendum að þeim hafi ekki mátt vera ljóst fyrr en framkvæmdir hófust hvert hafi verið efni hinnar kærðu ákvörðunar og telst kæra þeirra því fram komin innan kærufrests.

Á umræddu svæði er í gildi deiliskipulag norðan Grafarvogs „Íbúðarbyggð norðan Grafarvogs – norðurhluti 3.-6. áfangi“, sem samþykkt var í borgarráði 3. desember 1984.  Á forsíðu skipulagsskilmála fyrir svæðið er gerð grein fyrir skiptingu þess í áfanga og eru lóðir kæranda og byggingarleyfishafa á reit sem merktur er sem 3. áfangi.  Verður því að telja að fyrirliggjandi skilmálar taki til lóðanna, þrátt fyrir að misræmi sé milli uppdráttar og texta skilmálanna um afmörkun svæðisins.  Samkvæmt skipulaginu er lóðin nr. 31 við Fannafold á reit þar sem heimilt er að reisa einbýlishús af gerðinni E-1, E-2 eða E-3, en nánar ræðst gerð húss af aðstæðum á hverri lóð fyrir sig.  Á lóðinni var á sínum tíma reist hús á einni hæð af gerð E-1 og síðar bílskúr innan byggingarreits í samræmi við skilmála skipulags.

Á umræddu svæði er skipulagi þannig háttað að byggingarreitir eru aðeins í eins metra fjarlægð frá austurmörkum lóða, en þess í stað er meiri fjarlægð frá vesturhlið að vesturmörkum lóða, eða um 8 metrar.  Í skipulagsskilmálum segir að á umræddum lóðum megi byggja einbýlishús og bílskúr innan byggingarreits en líta verður á umrætt garðskýli sem eðlilegan hluta íbúðarhúss.  Er skýlið innan byggingarreits og samræmist skipulagi hvað stærð, staðsetningu og landnotkun varðar. 

Þegar veitt er byggingarleyfi fyrir mannvirki sem er í samræmi við deiliskipulag er grenndarkynning ekki áskilin og verður því ekki fallist á að brotið hafi verið gegn rétti kærenda þótt slík kynning hafi ekki farið fram.  Verður ekki fallist að neinir þeir annmarkar séu á hinni kærðu ákvörðun er ógildingu varði og verður kröfu kærenda því hafnað. 

Úrskurðarorð: 

Hafnað er kröfu um ógildingu ákvörðunar byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 12. júlí 2011 um að veita byggingarleyfi fyrir garðhýsi á lóðinni nr. 31 við Fannafold í Reykjavík. 

____________________________________
Hjalti Steinþórsson

____________________________              ___________________________
Ásgeir Magnússon                                     Hildigunnur Haraldsdóttir

des 22
Love0

9/2010 Urðarstígsreitur

Með

Árið 2012, föstudaginn 20. janúar, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 9/2010, kæra á samþykkt borgarráðs Reykjavíkur frá 12. nóvember 2009 um deiliskipulag fyrir Urðarstígsreiti. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 2. mars 2010, er barst nefndinni næsta dag, kæra B og R, Urðarstíg 16, Reykjavík, ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 12. nóvember 2009 um að samþykkja deiliskipulag við Urðarstíg, nánar tiltekið staðgreinireita 1.186.0 og 1.186.4.

Auglýsing um gildistöku deiliskipulagsins birtist í B-deild Stjórnartíðinda 3. febrúar 2010.

Gera kærendur þá kröfu að ofangreind ákvörðun verði felld úr gildi. 

Málavextir:  Forsaga málsins er sú að í nóvember 2007 og á vordögum 2009 var hagsmunaaðilum annars vegar kynnt forsögn og hins vegar tillaga að deiliskipulagi við Urðarstíg fyrir staðgreinireit 1.186.0 sem afmarkast af Bergstaðastræti, Baldursgötu, Urðarstíg og Bragagötu og staðgreinireit 1.186.4 sem afmarkast af Bergstaðastræti, Bragagötu, Urðarstíg og Njarðargötu.  Komu fram athugasemdir við greindar tillögur, m.a. frá kærendum máls þessa.  Málið var eftir þetta til umfjöllunar hjá skipulagsyfirvöldum á nokkrum fundum og á fundi skipulagsráðs hinn 15. júlí 2009 var samþykkt að auglýsa breytta tillögu, dags. 13. júlí s.á., að deiliskipulagi umræddra reita.  Samþykkti borgarráð þá afgreiðslu á fundi hinn 6. ágúst s.á.  Var tillagan auglýst til kynningar frá 14. ágúst til og með 25. september 2009 og komu fram athugasemdir við tillöguna, m.a. frá kærendum.  Á fundi skipulagsráðs hinn 4. nóvember 2009 var tillagan lögð fram að nýju ásamt gögnum, þar á meðal umsögn skipulagsstjóra, dags. 2. nóvember 2009, þar sem lagt var til að tillagan yrði samþykkt með þeirri breytingu að bætt yrði inn á skipulagsuppdrátt byggingarreit fyrir sólstofu á lóðinni nr. 12 við Urðarstíg, en ósk þess efnis hafði komið fram á kynningartíma tillögunnar.  Kom fram í umsögninni að ósk lóðarhafa Urðarstígs 12 um „viðbyggingu að gafli Urðarstígs 14“ hefði einnig komið fram við kynningu gagnvart hagsmunaaðilum, en ákveðið hefði verið að auglýsa tillöguna óbreytta, þ.e. án viðbyggingar.  Þá var tekið fram að þar sem byggingarreiturinn lægi að lóðarmörkum við Urðarstíg 14, og hann hefði ekki verið á uppdrætti þeim er auglýstur hefði verið, væri gert ráð fyrir að samþykki lóðarhafa Urðarstígs 14 þyrfti að liggja fyrir áður en byggingarleyfi yrði afgreitt.  Afgreiddi skipulagsráð tillöguna með svofelldri bókun:  „Samþykkt með þeim breytingum sem fram koma í umsögn skipulagsstjóra.  Vísað til borgarráðs þegar uppdrættir hafa verið lagfærðir.“  Tilkynnti skipulagsstjóri borgarráði niðurstöðu skipulagsráðs með bréfi, dags. 5. nóvember 2009, og fylgdi bréfinu fyrrgreind umsögn skipulagsstjóra og athugasemdir er borist höfðu á kynningartíma.  Ákvæði um að heimilt væri að reisa einnar hæðar byggingu með svölum á þaki innan byggingarreits við lóðarmörk Urðarstígs nr. 14 var síðan fært inn á uppdrátt deiliskipulagsins.  Á fundi borgarráðs hinn 12. nóvember 2009 var bréf skipulagsstjóra lagt fram og bókað að tillagan væri samþykkt. 

Í kjölfar þessa var skipulagið sent Skipulagsstofnun til meðferðar sem með bréfi, dags. 10. desember 2009, gerði athugasemd við að birt yrði auglýsing um gildistöku deiliskipulagsins í B-deild Stjórnartíðinda.  Var m.a. bent á að vegna þeirra breytinga á deiliskipulaginu er lutu að lóð Urðarstígs 12, og gerðar hefðu verið eftir að tillaga að deiliskipulagi hefði verið auglýst, þyrfti að auglýsa deiliskipulagið að nýju þar sem þessara breytinga yrði getið.  Að öðrum kosti taldi Skipulagsstofnun að geta þyrfti greindra breytinga og kærufrests í auglýsingu um niðurstöðu sveitarstjórnar auk þess sem æskilegt var talið að breytingarnar yrðu kynntar nágrönnum að Urðarstíg 14 með upplýsingum um kærufrest.  Með bréfi skipulags- og byggingarsviðs Reykjavíkur til Skipulagsstofnunar, dags. 18. janúar 2010, var gerð grein fyrir afstöðu borgarinnar til fram kominna athugasemda stofnunarinnar.  Kom þar m.a. fram að breytinga á lóð Urðarstígs 12 og kærufrests yrði getið í auglýsingu um niðurstöðu sveitarstjórnar og að eigendum Urðarstígs 14 yrði einnig tilkynnt um kærufrest.  Þá var öðrum athugasemdum svarað og breytingar gerðar þar sem tilefni þótti til.  Með bréfi Skipulagsstofnunar, dags. 5. febrúar 2010, voru framkomnar athugasemdir áréttaðar. 

Skutu kærendur áðurgreindri ákvörðun til úrskurðarnefndarinnar eins og að framan er rakið. 

Málsrök kærenda:  Af hálfu kærenda er vísað til þess að lóð þeirra hafi verið skert með hinu kærða deiliskipulagi. Hún hafi verið 154 m² en verði 118,5 m² samkvæmt skipulaginu.  Gangstétt sé færð úr lóð kærenda til borgar og þá sé lóð þeirra minnkuð til að koma til móts við kröfur lóðarhafa Urðarstígs 16A.  Sé um gróft brot á jafnræðisreglu að ræða.  Hafi Reykjavíkurborg innheimt leigu fyrir lóð kærenda á grundvelli lóðarleigusamnings frá 1920 og sé því harðlega mótmælt að sá samningur sé fallinn úr gildi líkt og haldið hafi verið fram í umsögn skipulagsstjóra.  Ákvæði um eignarnám séu því í fullu gildi og beri Reykjavíkurborg að bæta kærendum þá skerðingu á lóðinni sem ákveðin hafi verið með samþykkt hins nýja deiliskipulags. 

Málsrök Reykjavíkurborgar:  Af hálfu Reykjavíkurborgar er því haldið fram að fullkomlega hafi verið heimilt að gera ráð fyrir breytingu á mörkum lóðar kærenda, svo sem gert hafi verið.  Verið sé að færa lóðarmörk í átt að raunverulegu ástandi, auk þess sem talið hafi verið ósanngjarnt að lóðarhafar væru að greiða fasteignagjöld af landi sem í eðli sínu væri borgarland.  Með umræddum breytingum sé ekki verið að koma til móts við kröfur annarra lóðarhafa heldur sé verið að lagfæra skekkjur.  Einnig þyki eðlilegt að gangstétt við götuna sé utan lóða og hafi allar lóðir við Urðarstíg verið minnkaðar sem nemi gangstéttinni.  Þá sé bent á að lóðarleigusamningur um lóð kærenda hafi verið útrunninn og því hafi þurft að ganga frá nýjum samningi.  Ekki þurfi því að framkvæma eignarnám, enda séu 14 ár frá því að samningurinn hafi runnið út.  Telji kærendur sig eiga bótarétt verði að sækja þær bætur á grundvelli 33. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Þá sé áréttað að í deiliskipulaginu felist aðeins tillaga að breyttum lóðamörkum og muni Reykjavíkurborg ekki framkvæma breytingar nema í samráði og sátt við alla lóðarhafa við gerð nýrra lóðarleigusamninga. 

Niðurstaða:  Eins og að framan greinir er í máli þessu deilt um gildi ákvörðunar borgarráðs Reykjavíkur um deiliskipulag við Urðarstíg, staðgreinireiti 1.186.0 og 1.186.4. 

Í 25. gr. þágildandi skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, er við eiga í máli þessu, er fjallað um kynningu, samþykkt og gildistöku deiliskipulags.  Í 2. mgr. tilvitnaðs ákvæðis segir að ákveði sveitarstjórn að breyta auglýstri tillögu í grundvallaratriðum skuli hin breytta tillaga auglýst á nýjan leik skv. 1. mgr.

Tillaga að deiliskipulagi Urðarstígsreita, þar sem m.a. var heimilað að stækka hús og hækka ris á lóðinni nr. 12 við Urðarstíg, var auglýst til kynningar frá 14. ágúst til og með 25. september 2009.  Á fundi skipulagsráðs hinn 4. nóvember s.á. var tillagan samþykkt með þeirri breytingu að bætt yrði við byggingarreit fyrir sólstofu á lóðinni nr. 12 við Urðarstíg.  Var hið umþrætta deiliskipulag samþykkt á fundi borgarráðs hinn 12. nóvember 2009, en þá hafði verið fært inn á skipulagsuppdráttinn ákvæði um að heimilað væri að reisa einnar hæðar byggingu, með svölum á þaki, innan byggingarreits við lóðarmörk Urðarstígs nr. 14.  Gengur sú breyting lengra en samþykkt skipulagsráðs frá 4. nóvember 2009.

Eins og að framan er rakið voru tvívegis gerðar breytingar á kynntri tillögu eftir að frestur til að koma að athugasemdum var liðinn.  Hvorki er tilgreint í skipulagsskilmálum fyrir umrædda lóð hvert nýtingarhlutfall hennar sé né er tiltekið byggingarmagn á lóðinni, líkt og áskilið er í gr. 5.4.2 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998.  Þó er ljóst að umrædd breyting víkur í grundvallaratriðum frá áformaðri nýtingu téðrar lóðar samkvæmt þeirri tillögu sem auglýst var til kynningar fyrir staðgreinireit 1.186.4 og er hún þess eðlis að vænta mátti að hún hefði töluverð grenndaráhrif.  Verður að telja að umrædd breyting hafi að efni og umfangi verið slík að skylt hafi verið að auglýsa tillöguna að nýju, sbr. 2. mgr. 25. gr. þágildandi skipulags- og byggingarlaga.  Breytir engu um þá niðurstöðu annars vegar sú ætlan skipulagsyfirvalda að geta breytingarinnar og veita upplýsingar um kærufrest í auglýsingu um niðurstöðu sveitarstjórnar og hins vegar áform um sérstaka tilkynningu til lóðarhafa Urðarstígs 14 um hana.

Hin kærða ákvörðun hefur samkvæmt framansögðu ekki hlotið lögmæta málsmeðferð og er þannig haldin annmörkum sem leiða eiga til ógildingar.  Annmarkar þessir varða þó aðeins annan af tveimur staðgreinireitum sem ákvörðunin tekur til og þykir rétt, með hliðsjón af meðalhófsreglu stjórnsýsluréttarins, að ógilda aðeins deiliskipulag fyrir staðgreinireit 1.186.4, en deiliskipulag fyrir staðgreinireit 1.186.0 skal standa óraskað.  Málsástæður kærenda, er varða breytta afmörkun lóðar, gildi lóðarleigusamninga, eignarnám og skaðabætur, eru einkaréttarlegs eðlis og koma ekki til álita við úrlausn málsins. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi ákvörðun borgarráðs Reykjavíkur frá 12. nóvember 2009 um deiliskipulag fyrir Urðarstígsreiti að því er varðar staðgreinireit 1.186.4 en deiliskipulag fyrir staðgreinireit 1.186.0 skal standa óraskað. 

___________________________
Hjalti Steinþórsson

____________________________     ___________________________
Ásgeir Magnússon                                     Þorsteinn Þorsteinsson