Skip to main content
Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála
des 22
Love0

13/2009 Smiðjuvegur

Með

Ár 2009, fimmtudaginn 29. október, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 13/2009, kæra á synjun byggingarnefndar Kópavogs frá 21. janúar 2009 á kröfu um beitingu þvingunarúrræða vegna fasteignarinnar að Smiðjuvegi 68-70. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 23. febrúar 2009, er barst nefndinni samdægurs, kærir Sigurmar K. Albertsson hrl., f.h. R ehf., Smiðjuvegi 68, Kópavogi, synjun byggingarnefndar Kópavogs frá 21. janúar 2009 á kröfu um beitingu þvingunarúrræða samkvæmt skipulags- og byggingarlögum nr. 73/1997 vegna fasteignarinnar að Smiðjuvegi 68-70.  Var framangreind synjun staðfest á fundi bæjarstjórnar hinn 27. janúar 2009. 

Gerir kærandi þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.  Til vara er þess krafist að lagt verði fyrir byggingarnefnd að beita þvingunarúrræðum samkvæmt VI. kafla laganna þar til a.m.k. þær tvennar innkeyrsludyr, sem settar voru í húsnæðið að Smiðjuvegi 68-70 og eru næstar eignarhluta kæranda, verði fjarlægðar og húsnæðinu komið í fyrra horf í samræmi við skipulag og teikningar. 

Málavextir:  Kærandi er eigandi hluta fasteignarinnar að Smiðjuvegi 68-70, nánar til tekið 407 m2 iðnaðarhúsnæðis á jarðhæð, merkt 01.01 og er í húsnæðinu starfrækt bón- og ryðvarnarþjónusta.  Eigandi rýmis í húsinu við hliðina á eign kæranda virðist hafa, án heimildar byggingaryfirvalda, breytt húsnæði sínu þannig að í stað glugga sem upphaflega voru á norðurhlið hússins hafi hann komið þar fyrir innkeyrsludyrum. 

Með bréfi lögmanns kæranda til byggingarfulltrúa, dags. 27. október 2008, sagði m.a. eftirfandi:  „Vísað er til bréfa sem yður hafa verið send, símtala svo og tölvupósta er varða innkeyrsludyr, sem settar voru upp í óleyfi af ýmsum eigendum ofangreindrar fasteignar. … Því er sú krafa gerð að bæjaryfirvöld í Kópavogi geri þá kröfu til þeirra, sem eiga húsnæðið að Smiðjuvegi 68-72, að þeir breyti húsnæðinu í fyrra horf og í samræmi við samþykkt skipulag og teikningar.  Jafnframt er gerð sú krafa að bæjaryfirvöld beiti úrræðum VI. kafla l. nr. 73/1997, sbr. m.a. 57. gr. laganna.“ 

Í bréfi byggingarfulltrúa til lögmanns kæranda, dags. 21. janúar 2009, sem lagt var fram og samþykkt á fundi byggingarnefndar sama dag, sagði m.a. eftirfarandi:  „Við rannsókn á málinu hefur komið í ljós álitamál er hvenær ráðist hafi verið í framkvæmdir við mannvirkið.  Ekki er útilokað að þær breytingar sem gerðar höfðu verið á ytra byrði hússins hafi verið framkvæmdar áður en umbjóðandi yðar keypti sinn eignarhluta í Smiðjuvegi 68-70.  Ef atvik máls eru með þeim hætti hafa breytingar á mannvirkinu staðið í fjölda ára án afskipta umbjóðanda yðar, annara eigenda að mannvirkinu sem og byggingaryfirvalda.  Hefur þá umbjóðandi yðar sem og aðrir sameigendur sýnt af sér tómlæti vegna þeirra breytinga sem gerðar voru á mannvirkinu.  Í máli úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála nr. 2/2005 reyndi á áhrif tómlætis vegna beitingu þvingunarúrræða.  Í því máli hafði verið framkvæmt án þess að byggingarleyfi hafi legið fyrir.  Engar athugasemdir voru gerðar af hálfu sameigenda fyrr en löngu eftir að framkvæmdir áttu sér stað.  Komst nefndin að þeirri niðurstöðu að ákvörðun byggingarfulltrúa um að synja um beitingu þvingunarúrræða í því tilfelli hafi verið heimil og vísaði þar m.a. til tómlætisáhrifa.  Í ljósi málsatvika, meðalhófsreglu og framangreinds fordæmis er það mat byggingarnefndar að heimild skorti til þess að beita þvingunarúrræðum 6. kafla skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 í máli þessu.  Með vísan til þess er ekki unnt að verða við erindi yðar.“ 

Hefur kærandi skotið framangreindri synjun til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir. 

Málsrök kæranda:  Af hálfu kæranda er vísað til þess að breytingar þær er gerðar hafi verið á húsinu séu í því fólgnar að í stað glugga sem verið hafi á norðurhlið hússins hafi verið settar upp stórar innkeyrsludyr og sé ekki um það deilt að það hafi verið gert án leyfis byggingaryfirvalda.  Mikið óhagræði hafi orðið af þessum óleyfilegu breytingum fyrir kæranda sem reki ryðvarnar- og bónþjónustu.  Í hinum hluta húsnæðisins sé einnig rekin bifreiðaþjónusta, þ.m.t. dekkjaverkstæði.  Á álagstímum, vor og haust, þegar bifreiðaeigendur skipti um dekk sé atgangur slíkur að kærandi sé því sem næst verklaus, en þá sé bifreiðum þannig lagt fyrir utan húsið að viðskiptavinir kæranda komist ekki að.  Geti þessi tími verið allt að fjórir mánuðir á ári. 

Kærandi hafi kvartað og mótmælt strax þessum óleyfilegu breytingum og sífellt hafi verið lofað úrbótum en ekkert hafi verið gert.  Vissulega hafi kvartanir og mótmæli ekki verið borin fram á formlegan hátt, en loks hafi verið leitað til lögmanns sem komið hafi kvörtunum og mótmælum formlega á framfæri.  Eftir að bæjaryfirvöld hafi loks sinnt erindum kæranda hafi þannig verið brugðist við af öðrum eigendum hússins að kalla saman húsfund í þeim tilgangi að koma óleyfilegum verknaði í löglegt form.  Neytt hafi verið upp á kæranda samþykkt sem hann hafi kært til kærunefndar fjöleignarhúsamála og hafi niðurstaða nefndarinnar verið kæranda í hag. 

Ljóst sé að sameigendur kæranda hafi breytt eigninni án leyfis og í óþökk kæranda.  Eigi slíkt í sjálfu sér að nægja til að knýja það fram að eigninni verði breytt í fyrra horf.  Sé ljóst að hinar umdeildu breytigar hafi í för með sér stórfellt óhagræði fyrir kæranda ásamt því að verðgildi eignar hans muni rýrna. 

Málsrök Kópavogsbæjar:  Kópavogsbær hefur ekki skilað sérstakri greinargerð í máli þessu heldur vísar til fyrirliggjandi gagna er úrskurðarnefndinni hafa borist. 

Niðurstaða:  Kærumál þetta lýtur að því að nágranni kæranda, eigandi hluta fasteignarinnar að Smiðjuvegi 68-70, breytti eignarhluta sínum án heimildar byggingaryfirvalda á þann veg að í stað glugga á norðurhlið var þar komið fyrir innkeyrsludyrum.  Heldur kærandi því fram að fyrirkomulag þetta trufli atvinnurekstur hans í sama húsi.  Kröfu kæranda um aðgerðir byggingaryfirvalda hafa ekki borið árangur en með hinni kærðu synjun hafnaði byggingarnefnd Kópavogs að beita úrræðum 56. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 til þess að knýja fram breytingar á húsinu. 

Á svæði því er um ræðir er í gildi deiliskipulag sem samþykkt var í bæjarstjórn Kópavogs 13. júní 1989 og af skipulagsstjóra ríkisins 27. júlí sama ár.  Tekur deiliskipulag þetta til lóða við Smiðjuveg.  Á árinu 1993 var heimiluð breyting á deiliskipulaginu vegna lóðanna nr. 68, 70 og 72 við Smiðjuveg er laut að breyttu þakformi og 3. júlí 2009 tók gildi breyting er varðaði sömu fasteignir og laut að heimild til að nýta þriðju hæð hússins sem gistiheimili.  Á upphaflegum deiliskipulagsuppdrætti er í engu gerð grein fyrir fyrirkomulagi innan lóðarinnar á þeim hluta hennar er mál þetta varðar, hvorki aðkomu að henni og húsinu sjálfu né bílastæðum.  Vegna þessa verður ekki talið að hagnýting þess eignarhluta sem næstur er kæranda brjóti gegn deiliskipulagi svæðisins þótt hún fari í bága við aðaluppdrætti hússins og afstöðumynd er þeim fylgdi. 

Í 1. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 segir að ef framkvæmd, sem falli undir 27. gr. eða undir IV. kafla laganna, sé hafin án þess að leyfi sé fengið fyrir henni, hún byggð á annan hátt en leyfi standi til eða ef bygging sé tekin til annarra nota en sveitarstjórn hafi heimilað geti skipulagsfulltrúi/byggingarfulltrúi stöðvað slíkar framkvæmdir tafarlaust.  Þá segir ennfremur í 2. mgr. sömu greinar að ef byggingarframkvæmd, sem falli undir IV. kafla laganna, sé hafin án þess að leyfi sé fengið fyrir henni og hún brjóti í bága við skipulag eða framkvæmd sé hafin með byggingarleyfi sem brjóti í bága við skipulag beri byggingarfulltrúa að stöðva framkvæmdir tafarlaust.  Samkvæmt þessum lagafyrirmælum er ákvörðun um beitingu þvingunarúrræða, þegar byggingarframkvæmdir eru ekki í andstöðu við skipulag, háð mati byggingaryfirvalda hverju sinni. 

Í 5. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga er byggingarnefnd heimilað að knýja fram niðurrif óleyfisbygginga og er ákvörðun um beitingu þess þvingunarúrræðis einnig háð frjálsu mati hverju sinni.  Mat um beitingu þessa úrræðis hlýtur fyrst og fremst að byggjast á almannahagsmunum og skipulagsrökum en einstaklingum eru tryggð önnur réttarúrræði til þess að verja einkaréttarlega hagsmuni sína. 

Hin umdeilda ákvörðun er einkum studd þeim rökum að álitamál sé hversu langt sé liðið síðan umræddar breytingar hafi verið gerðar og að kærandi kunni að hafa sýnt af sér tómlæti. 

Samkvæmt fyrirliggjandi gögnum eignaðist kærandi eignarhluta sinn á árinu 1996.  Munu hinar umdeildu innkeyrsludyr hafa verið settar í stað glugga á norðurhlið umrædds eignarhluta þegar á árinu 1997, en fyrir munu þá hafa verið einar dyr á þeirri hlið.  Ekki nýtur gagna um að kærandi hafi gert formlegar athugasemdir við breytingarnar fyrr en á árinu 2007, eða tíu árum eftir að honum mátti vera um þær kunnugt.  Verður að telja, með hliðsjón af þessum atvikum, að haldbær rök hafi búið að baki þeirri ákvörðun byggingarnefndar að beita ekki þvingunarúrræði 56. gr. skipulags- og byggingarlaga gagnvart eiganda margnefnds eignarhluta.  Verður kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar því hafnað. 

Varakrafa kæranda lýtur að breytingu hinnar kærðu synjunar.  Til þess er úrskurðarnefndin ekki bær og er þeirri kröfu því vísað frá úrskurðarnefndinni. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu synjunar byggingarnefndar Kópavogs frá 21. janúar 2009 á kröfu um beitingu þvingunarúrræða vegna fasteignarinnar að Smiðjuvegi 68-70. 

Varakröfu kæranda er vísað frá úrskurðarnefndinni. 

___________________________
Hjalti Steinþórsson

______________________________               _____________________________
Ásgeir Magnússon                                                   Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

31/2009 Skógtjörn

Með

Ár 2009, miðvikudaginn 21. október, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 31/2009, kæra á samþykkt bæjarstjórnar Sveitarfélagsins Álftaness um deiliskipulag Vestur-Skógtjarnarsvæðis. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 6. maí 2009, er barst nefndinni samdægurs, kærir K, eigandi Miðskóga 20, Álftanesi, fyrir sína hönd og A og S, eigenda jarðarinnar Skógtjarnar, Álftanesi, og H, eiganda Tjarnarlands, Álftanesi, samþykkt bæjarstjórnar Sveitarfélagsins Álftaness frá 2. apríl 2009, um deiliskipulag Vestur-Skógtjarnarsvæðis er birtist í B-deild Stjórnartíðinda hinn 22. apríl 2009.

Úrskurðarnefndinni hefur jafnframt borist kæra Tryggva Þórhallssonar hdl., dags. 20. maí 2009, móttekin samdægurs, f.h. H ehf., eiganda lóðarinnar nr. 8 við Miðskóga, Álftanesi, þar sem kærð er fyrrgreind skipulagsákvörðun.  Málatilbúnaður kæranda í því kærumáli, sem er nr. 35/2009, er á sömu lund og í máli þessu og verða kærumálin því sameinuð. 

Gera kærendur þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.  Til vara er krafist breytinga á hinu kærða deiliskipulagi. 

Málavextir:  Síðla árs 2006 hófst vinna við gerð deiliskipulags fyrir hluta úr landi Skógtjarnar, Vestri-Skógtjarnar, Lambhaga og Búðarflatar á Álftanesi.  Svæði þetta er íbúðarsvæði samkvæmt Aðalskipulagi Álftaness 2005-2024 og markast af Helguvík og Höfðabraut í norðri og Skógtjörn í suðri og nær yfir lóðir við Miðskóga, Lambhaga og Búðarflöt auk nokkurra lóða er hafa aðkomu frá Höfðabraut.  Íbúðarhúsalóðir þessar eru nær allar þegar byggðar.   

Á fundi skipulags- og byggingarnefndar 10. júlí 2008 var samþykkt að leggja til við bæjarstjórn að tillaga að breyttu deiliskipulagi Vestur-Skógtjarnarsvæðis yrði auglýst og var það samþykkt á fundi bæjarráðs 17. sama mánaðar í sumarleyfi bæjarstjórnar.  Í tillögunni fólst m.a. að sameinuð voru í eitt deiliskipulag nokkur svæði sem áður höfðu verið deiliskipulögð í heild eða að hluta.  Breytingarnar voru m.a. þær að tvær lóðir við Búðarflöt voru gerðar að einni og áður afmörkuð lóð að Miðskógum 8 var felld niður og hluti hennar gerður að leiksvæði.  Felld var út lóð við Hof og gert ráð fyrir aðstöðu fyrir kajakræðara við Skógtjörn.  Þá var og gert ráð fyrir því að svæðið sunnan Höfðabrautar og norðan Skógtjarnar, á milli Miðskóga og Tjarnarbakka við Vestri-Skógtjörn, yrði óbyggt svæði.  Var tillagan auglýst frá 29. júlí til 10. september 2008 og bárust bæjaryfirvöldum 39 athugasemdir.  Áður, eða vor og haust 2007, höfðu verið haldnir fundir með íbúum svæðisins þar sem skipulagsáformin voru kynnt.  Á fundi skipulags- og byggingarnefndar 27. október 2008 var tillaga að deiliskipulagi svæðisins lögð fram ásamt athugasemdum er borist höfðu og svörum við þeim.  Var eftirfarandi fært til bókar:  „Skipulags- og byggingarnefnd felur skipulags- og byggingarfulltrúa að láta ljúka gerð skýringaruppdráttar til samræmis við deiliskipulagsuppdrátt.  Skipulags- og byggingarnefnd leggur til við bæjarstjórn að hún samþykki deiliskipulag Vestur-Skógtjarnarsvæðis og sendi Skipulagsstofnun gögnin til yfirferðar.  Skipulags- og byggingarfulltrúa er falið að senda svör við athugasemdum til þeirra sem þær gerðu og auglýsa niðurstöður.“  Framangreinda tillögu samþykkti bæjarstjórn á fundi hinn 6. nóvember 2008. 

Í bréfi Skipulagsstofnunar til skipulagsfulltrúa sveitarfélagsins, dags. 5. desember 2008, voru gerðar athugasemdir við framsetningu deiliskipulagsins og sagði ennfremur að það væri mat stofnunarinnar að auglýsa þyrfti tillöguna að nýju vegna allra þeirra breytinga sem gerðar hefðu verið á henni eftir auglýsingu.  Fyrir liggur að Skipulagsstofnun dró það mat sitt til baka og var tillagan ásamt frekari breytingum er gerðar höfðu verið á henni samþykkt á fundi bæjarstjórnar hinn 2. apríl 2009.  Lutu breytingarnar m.a. að því að mörkum deiliskipulagsins var breytt og ekki var gert ráð fyrir aðstöðu fyrir kajakræðara ásamt því að gert var ráð fyrir lóð við Hof.  Auglýsing um gildistöku hinnar kærðu ákvörðunar birtist í B-deild Stjórnartíðinda hinn 22. apríl 2009.

Hafa kærendur skotið framangreindri samþykkt til úrskurðarnefndarinnar svo sem að ofan greinir.
 
Málsrök kærenda:  Af hálfu kærenda er því haldið fram að gerðar hafi verið margháttaðar og stórfelldar breytingar á tillögu þeirri sem auglýst hafi verið.  Skipulagsstofnun hafi lýst þeirri afstöðu sinni í bréfi, dags. 5. desember 2008, að auglýsa þyrfti tillöguna að nýju vegna allra þeirra breytinga sem gerðar hefðu verið á henni eftir auglýsingu.  Sé ljóst af bréfi þessu að Skipulagsstofnun hafi talið breytingarnar í senn hafa veruleg áhrif á yfirbragð byggðar, varða marga og í þeim fælust umtalsverðar breytingar ásamt viðbótum við skilmála.  Þá hafi einnig þurft að gera leiðréttingar á afdrifaríkum villum í skipulagsgögnum.  Í framkvæmd hafi hvert þessara atriða verið talið nægja til þess að virkja skyldu til endurauglýsingar, þannig að afstaða stofnunarinnar hafi byggst í senn á lögum og stjórnsýsluframkvæmd.

Sérstaklega hafi verið mikilvægt fyrir kærendur að koma að sjónarmiðum sínum og athugasemdum varðandi tvö atriði sem haft hefðu afar mikla þýðingu fyrir hagsmuni þeirra.  Annars vegar það að samkvæmt upphaflega auglýstri tillögu að deiliskipulagi hafi átt að fella út úr skipulagi tvær lóðir, Miðskóga 8 og lóð við Hof.  Eftir auglýsingu hafi verið ákveðið að hætta við að fella út lóðina við Hof.  Kærendum sé algerlega ókunnugt um hvað hafi ráðið þeirri afstöðu sveitarstjórnar.  Þess vegna geti kærendur ekki metið hvort atriði þar að baki hafi virkjað skyldu stjórnvalda til þess að gæta samræmis og jafnræðis í lagalegu tilliti, sbr. 11. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.  Hefði tillagan verið auglýst að nýju hefðu kærendur átt þess kost að kalla eftir því á hverju afstaða sveitarfélagsins hafi byggst og haga athugasemdum sínum eftir því.  Brot sveitarfélagsins á 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 hafi tekið af kærendum möguleika til þess að gæta réttar síns að þessu leyti.  Hins vegar hafi sérskilmálum um a.m.k. þrjár lóðir innan skipulagsins verið breytt eftir auglýsingu.  Þar sem yfirlýst markmið tillögunnar hafi verið að búa til samræmt skipulag á svæðinu, einkum með tilliti til húsagerðar, megi ljóst vera að verulegir hagsmunir kærenda hafi falist í því að geta tekið afstöðu til efnis þessara sérskilmála og hvaða áhrif þeir hefðu á samræmi innan skipulagsins.  Þetta atriði hefði getað haft úrslitaþýðingu fyrir réttarstöðu kærenda gagnvart sveitarfélaginu, sem hafnað hafi byggingarleyfi á lóðinni, m.a. með tilliti til samræmissjónarmiða.  Tillagan hafi ekki verið auglýst að nýju eins og skylt sé samkvæmt 2. mgr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga þar sem segi að ákveði sveitarstjórn að breyta auglýstri tillögu í grundvallaratriðum skuli hin breytta tillaga auglýst á nýjan leik.  

Kærendur bendi á að ákvæði 2. mgr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga byggist á lagasjónarmiðum um andmælarétt aðila máls og rannsóknarskyldu stjórnvalds.  Telji kærendur af þessu leiða að sá annmarki að auglýsa skipulagstillögu ekki að nýju skv. fyrirmælum 2. mgr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga feli jafnframt í sér brot á rannsóknar- og andmælareglum stjórnsýsluréttarins, sbr. að sínu leyti 10. og 13. gr. stjórnsýslulaga.

Samkvæmt hinni kærðu ákvörðun sé lóðin nr. 8 við Miðskóga felld út og gerð að leikvelli.  Ein af röksemdum þessa sé sú að lóðin nái að hluta út í fjöru og að sjór flæði yfir á stórstreymi.  Þetta sé fyrirsláttur.  Í fyrsta lagi hafi eigendur lóðarinnar boðist til þess að hún verði minnkuð sem þessu nemi, en lóðin sé a.m.k. 1.200 m² að stærð.  Í öðru lagi hafi fyrri skipulags- og byggingarnefndir og yfirvöld í sveitarfélaginu gert ráð fyrir að lóðin yrði hækkuð og að grjótgarður sem sé á fjörumörkum yrði færður utar en ekkert sé því til fyrirstöðu.   

Þá leyfi skipulagsyfirvöld sér að halda því fram að ágreiningur sé um að lóðin að Miðskógum 8 sé á gildandi deiliskipulagi þrátt fyrir að Hæstiréttur hafi staðfest að svo sé með óyggjandi hætti.  Það dyljist engum sem til þekki og hafi kynnt sér málið að um sé að ræða pólitíska valdníðslu af verstu gerð til þess eins að fyrrverandi forseti bæjarstjórnar geti sjálfur notið óhindraðs útsýnis.  Verið sé að traðka á stjórnarskrárvörðum réttindum eiganda lóðarinnar og þurfi að fara langt til að finna samjöfnuð.  Öll meðferð hins kærða deiliskipulags sé byggð á ómálefnalegum sjónarmiðum og sé því ógild allt frá upphafi.  Tilgangur þess hafi aðeins verið einn, þ.e. að fella út lóðina nr. 8 við Miðskóga.  Allt annað sé yfirvarp.

Byggt sé á því að ákvörðun sveitarfélagsins um að fella út lóðina nr. 8 við Miðskóga standist hvorki meðalhófsreglu, sbr. 12. gr. stjórnsýslulaga, né óskráða réttmætisreglu stjórnsýsluréttar.  Ákvörðunin sé órökstudd geðþóttaákvörðun sem ekki byggi á málefnalegum sjónarmiðum.  Þá sé ljóst að ákvörðunin sé verulega íþyngjandi fyrir kærendur og hafi í för með sér stórfellda skerðingu á eignarréttindum þeirra, sem njóti verndar samkvæmt stjórnarskrá.  Inngrip af þessu tagi geti einungis átt sér stað með því að meðalhófsreglu sé gætt. 

Í svörum við athugasemdum um deiliskipulagstillöguna komi fram að sú breyting hafi verið gerð á auglýstri tillögu að mörk deilskipulagsins séu færð til samræmis við gildandi deiliskipulag Hliðs og því ekki talin þörf á að samþykkja tillögu að því deiliskipulagi samhliða deiliskipulagi Vestur-Skógtjarnarsvæðis.  Slíkt standist ekki og hafi deiliskipulagstillagan hvorki verið kynnt né auglýst með þessum hætti.  Taka verði deiliskipulag Hliðs upp samhliða með lögformlegum hætti og sé hið kærða deiliskipulag og öll meðferð þess ógild af þessum sökum.

Telji kærendur að framvinda vinnu við hinar umþrættu skipulagstillögu sýni glöggt að skylda til samráðs við kærendur og fleiri lóðarhafa hafi verið gersamlega fyrir borð borin.  Í engu hafi verið gætt ákvæða gr. 3.2 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998, en sveitarfélagið hafi hafnað allri samvinnu við kærendur og fleiri lóðarhafa.  Þá hafi engin tilraun verið gerð til þess af hálfu sveitarfélagsins að leita eftir virkri samvinnu við kærendur og fleiri hagsmunaaðila á seinni stigum skipulagsvinnunnar.  

Málsrök Sveitarfélagsins Álftaness:  Öllum málsástæðum kærenda er hafnað af hálfu sveitarfélagsins þar sem öllum form- og efnisreglum skipulags- og byggingarlaga og stjórnsýslulaga hafi verið fylgt við ákvörðunartökuna.

Breytingar þær sem gerðar hafi verið á deiliskipulagstillögunni eftir auglýsingu hennar geti engan veginn talist hafa breytt tillögunni í grundvallaratriðum í skilningi 2. mgr. 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Hafi einkum verið um að ræða breytingar þar sem komið hafi verið til móts við athugasemdir íbúa á skipulagssvæðinu ásamt smávægilegum leiðréttingum á gögnum og einstökum atriðum.  Óútskýrt sé af hálfu kærenda með hvaða hætti þeir telji umræddar breytingar raska grundvelli skipulagsins. 

Ekki sé rétt með farið að álit Skipulagsstofnunar hafi verið á þann veg að nauðsynlegt hafi verið að auglýsa tillöguna að nýju.  Vissulega hafi komið fram í bréfi Skipulagsstofnunar, dags. 5. desember 2008, að stofnunin teldi rétt að auglýsa tillöguna en ekki hafi verið um endanlegt álit að ræða.  Í kjölfarið hafi átt sér stað frekari samskipti stofnunarinnar og sveitarfélagsins og eftir nánari útskýringar af hálfu sveitarfélagsins hafi niðurstaða Skipulagsstofnunar verið sú að ekki væri þörf á að auglýsa skipulagið að nýju. 

Ekki sé fallist á að aðstæður varðandi lóðina við Hof skipti kærendur máli að lögum enda aðstæður á lóðunum tveimur ósambærilegar og engin sjónarmið um jafnræði komi því til skoðunar.  Þá sé ekki heldur fallist á að breytingar á sérskilmálum fyrir einstakar lóðir hafi úrslitaþýðingu fyrir réttarstöðu kærenda gagnvart sveitarfélaginu.  Þessar breytingar hafi tengst sjónarmiðum sem varði aðeins hinar umræddu lóðir og hafi engin áhrif á aðstöðu þeirra. 

Hafnað sé fullyrðingum kærenda um að brotið hafi verið gegn rannsóknar- og andmælareglum stjórnsýsluréttar, sbr. 10. og 13. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.  Þá sé því mótmælt er kærendur haldi fram að sveitarfélagið hafi ekki sinnt lögboðnum skyldum sínum til þess að hafa samráð við íbúa við undirbúning og gerð skipulags.  Þvert á móti hafi hins lögformlega samráðs við hagsmunaaðila verið gætt í hvívetna.

Þá sé því neitað að brotið hafi verið gegn gr. 3.2 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998.  Fyrir utan aðdraganda skipulagsvinnunnar, sem hafi verið ærið langur, hafi  skipulagstillagan verið auglýst með þeim hætti sem lög geri ráð fyrir og íbúum hafi verið gefinn kostur á að koma sjónarmiðum sínum á framfæri.  Hafi margir íbúar nýtt sér það, m.a. kærendur.  Þessum athugasemdum hafi verið svarað og endanleg tillaga mótuð með hliðsjón af þessu samráðsferli og þannig hafi verið virk samvinna íbúa og sveitarfélags um endanlega mótun tillögunnar.  Ekki verði fallist á að ákvæði gr. 3.2 í skipulagsreglugerð leggi frekari skyldur á sveitarfélagið þannig að varðað geti ógildi skipulags.

Áður fyrirhuguð aðstaða fyrir kajaka og aðra útivist hafi verið felld út og með því komið til móts við athugasemdir um viðkomandi byggingarreit.  Áformað hafi verið að hliðra byggingarreitnum vestar og hafi hann þá lent inni á deiliskipulagi fyrir Hlið.  Nánari útfærsla verði gerð við endurskoðun deiliskipulags fyrir Hlið.  Því færist mörk hins kærða deiliskipulags til samræmis við gildandi deiliskipulag Hliðs og því hafi ekki verið talin þörf á að samþykkja tillögu að deiliskipulagi Hliðs samhliða hinu kærða deiliskipulagi.  Breytingar þar að lútandi hafi verið gerðar á uppdrætti og í greinargerð.    

Þá sé mótmælt fullyrðingum kærenda um að brotið hafi verið gegn málefnalegum og góðum stjórnsýsluháttum.

Kærendur telji að með því að lóðin Miðskógar 8 sé ekki hluti af hinu nýja skipulagi hafi verið brotið gegn meðalhófsreglu og réttmætisreglu.  Á þetta geti sveitarfélagið ekki fallist.  Sveitarfélagið hafi á fyrri stigum útskýrt ítarlega þær málefnalegu ástæður sem búið hafi að baki ákvörðun um að land það sem kærandi telji hafa markað lóðina Miðskóga 8 hafi verið skilgreint sem leiksvæði.  Málefnaleg og frambærileg sjónarmið hafi legið að baki deiliskipulagsbreytingunni og því verði ekki fallist á að réttmætisregla stjórnsýsluréttar hafi verið brotin í málinu.

Þá sé ekki fallist á að meðalhófsregla hafi verið brotin.  Því sé mótmælt að engin tilraun hafi verið gerð til þess að kanna hvort ná mætti markmiðum deiliskipulagsvinnunnar með öðru og vægara móti.  Í umsögn um athugasemdir kærenda sé fjallað ítarlega um það hvers vegna ekki hafi verið unnt að ná markmiðum deiliskipulagsins með öðru móti.  Þá er vísað til úrskurðar úrskurðarnefndarinnar frá 28. apríl 2008 í máli nr. 94/2007 ásamt því að sveitarfélagið hafi á öllum stigum bent kæranda á hugsanlegan bótarétt.

—————–

Aðilar hafa fært fram ítarlegri rök fyrir sjónarmiðum sínum og kröfum sem ekki verða rakin nánar, en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn málsins. 

Niðurstaða:  Í máli þessu er deilt um gildi samþykktar bæjarstjórnar Sveitarfélagsins Álftaness frá 2. apríl 2009 um deiliskipulag Vestur-Skógtjarnarsvæðis er markast af Helguvík og Höfðabraut í norðri og Skógtjörn í suðri og nær yfir lóðir við Miðskóga, Lambhaga og Búðarflöt auk nokkurra lóða er hafa aðkomu frá Höfðabraut.  Með hinni kærðu samþykkt voru sameinuð í eitt deiliskipulag nokkur svæði sem áður höfðu verið deiliskipulögð í heild eða að hluta.

Á uppdrætti hins kærða deiliskipulags er svæði það er um ræðir markað með strikalínu og er þar m.a. gerð grein fyrir stærð lóða, núverandi byggingum og byggingarreitum.  Í engu er á uppdrættinum gerð grein fyrir því hverju sé verið að breyta eða í hverju vikið sé frá núverandi ástandi innan svæðisins heldur er aðeins sýnt hvað felist í hinni kærðu samþykkt.  Er framangreint í andstöðu við ákvæði gr. 5.5 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998 um framsetningu breytinga á skipulagsáætlunum. 

Samkvæmt Aðalskipulagi Álftaness 2005-2024 er svæði það er hið kærða deiliskipulag tekur til auðkennt sem íbúðarsvæði með fjólubláum lit.  Á uppdrætti deiliskipulagsins er svæðið sunnan Höfðabrautar og norðan Skógtjarnar, á milli Miðskóga og Tjarnarbakka við Vestri-Skógtjörn merkt sem óbyggt svæði með ljósgrænum lit.  Að þessu leyti er misræmi milli aðal- og deiliskipulags, enda er óbyggt svæði ekki meðal þeirra landnotkunarflokka sem rúmast geta innan íbúðarsvæða, sbr. gr. 4.2.1 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998.  Er þessi framsetning andstæð 7. mgr. 9. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 og verður hin kærða deiliskipulagsákvörðun felld úr gildi vegna greinds misræmis aðal- og deiliskipulags.

Samkvæmt framansögðu hefur það ekki þýðingu hér að skera úr um hvort bæjarstjórn hafi borið að auglýsa á nýjan leik tillögu um deiliskipulag Vestur-Skógtjarnar vegna breytinga er gerðar voru á henni eftir auglýsingu hennar þar sem slík auglýsing hefði ekki bætt úr framangreindum ágalla.  

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist vegna mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Samþykkt bæjarstjórnar Sveitarfélagsins Álftaness frá 2. apríl 2009 um deiliskipulag Vestur-Skógtjarnarsvæðis er felld úr gildi.

__________________________
Hjalti Steinþórsson

__________________________               __________________________
    Ásgeir Magnússon                                         Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

109/2008 Miðskógar

Með

Ár 2009, miðvikudaginn 21. október, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 109/2008, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Álftaness frá 6. nóvember 2008 um að synja umsókn um byggingarleyfi fyrir einbýlishúsi að Miðskógum 8 á Álftanesi.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 5. desember 2008, er barst nefndinni 8. sama mánaðar, kærir Gestur Jónsson hrl., f.h. H ehf., þá ákvörðun bæjarstjórnar Álftaness frá 6. nóvember 2008 að synja umsókn kæranda um byggingarleyfi fyrir einbýlishúsi að Miðskógum 8 á Álftanesi. 

Málavextir:  Kærandi eignaðist lóðina að Miðskógum 8 með kaupsamningi 24. nóvember 2005.  Lagði hann fyrst fram umsókn um leyfi til byggingar einbýlishúss á lóðinni hinn 23. janúar 2006.  Var umsóknin eftir það til meðferðar hjá skipulags- og byggingarnefnd allt þar til hún tók umsóknina til afgreiðslu á fundi sínum 13. nóvember 2006.  Var á fundinum fært til bókar að hafnað væri „… ósk um byggingarleyfi samkvæmt framlögðum teikningum“, auk þess sem nefndin teldi að „… skipulagslegir annmarkar fylgi byggingu húss á Miðskógum 8 og hvetur til þess að endurskoðun deiliskipulags fyrir hverfið í heild gangi fyrir afgreiðslu nýrra byggingarleyfa.“  Í skýringum, sem nefndin lét fylgja þessari ályktun, var vísað til þess að Skipulagsstofnun teldi deiliskipulagsdrög frá árinu 1980, sem hafi mótað byggð við Miðskóga, vera ígildi deiliskipulags fyrir svæðið, en í ljósi þess og bókana í sveitarstjórn árið 1981 um byggingarskilmála fyrir Miðskógasvæðið yrði að hafna umsókn kæranda, enda hafi hús samkvæmt framlögðum uppdráttum ekki samrýmst þeim skilmálum.  Auk þessa var vísað til þess meðal annars að fyrirhugað hús stæði of nærri strandlínu, land undir byggingarreit á lóðinni væri of lágt yfir sjávarmáli, í aðalskipulagi væri gert ráð fyrir göngustíg „… meðfram strandkantinum sunnan Miðskóga“ og áætlanir hafi verið uppi um fráveitu frá byggðinni þar meðfram Skógtjörn, sem lóð kæranda næði að.  Síðastgreind atriði yrðu ekki leyst á viðunandi hátt nema með því að gera landfyllingu út í tjörnina, sem væri á náttúruminjaskrá, og myndi sú fylling að auki fara yfir sjávarfitjar, sem nytu sérstakrar verndar samkvæmt 37. gr. laga nr. 44/1999 um náttúruvernd.  Þessi niðurstaða skipulags- og byggingarnefndar var staðfest á fundi bæjarstjórnar 14. nóvember 2006.

Kærandi vildi ekki una þessari niðurstöðu og höfðaði mál til ógildingar á ákvörðunum skipulags- og byggingarnefndar og bæjarstjórnar í málinu með stefnu áritaðri um birtingu 6. febrúar 2007.  Lauk meðferð málsins með dómi Hæstaréttar 17. apríl 2008.  Var í dóminum talið að líta yrði svo á að deiliskipulag væri í gildi fyrir svæðið þar sem lóð kæranda væri, sbr. 11. lið ákvæða til bráðabirgða við lög nr. 73/1997, enda hefði sveitarfélagið í yfir tvo áratugi hagað gerðum sínum eins og í gildi væri deiliskipulag fyrir umrætt svæði.  Hins vegar var ekki talið að kærandi hefði átt rétt á því að fá útgefið byggingarleyfi þar sem vikið væri frá skilmálum skipulagsákvæða vegna lóða á svæðinu að því er varðaði hæð þaks á útsýnisturni og var staðfest sú niðurstaða héraðsdóms að sýkna bæri sveitarfélagið af kröfu kæranda um ógildingu hinna umdeildu ákvarðana.

Kærandi sótti að nýju um byggingarleyfi fyrir einbýlishúsi á lóð sinni með byggingarleyfisumsókn sem móttekin var 2. maí 2008.  Næsti fundur skipulags- og byggingarnefndar eftir að umsókn kæranda barst var haldinn 19. maí 2008 en samkomulag mun hafa verið um að umsóknin yrði ekki til afgreiðslu á þeim fundi.  Hinn 22. maí 2008 var þess hins vegar krafist að umsókn kæranda um byggingarleyfið yrði tekin til afgreiðslu í skipulags- og byggingarnefnd.  Umsóknin var síðan tekin fyrir á fundi nefndarinnar 19. júní 2008.  Samþykkti nefndin að leggja til við bæjarstjórn að málinu yrði frestað með vísan til 6. mgr. 43. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 m.s.br., þar sem breytingar stæðu yfir á deiliskipulagi Vestur-Skógtjarnarsvæðisins.  Þessa afgreiðslu skipulags- og byggingarnefndar ómerkti bæjarstjórn á fundi sínum 26. júní 2008, að því er virðist vegna hugsanlegs vanhæfis nefndarmanns skipulags- og byggingarnefndar, og vísaði málinu til nýrrar afgreiðslu nefndarinnar.  Á fundi skipulags- og byggingarnefndar 10. júlí 2008 var umsókn kæranda tekin fyrir að nýju og lagði nefndin til við bæjarstjórn að afgreiðslu hennar yrði frestað þar sem breytingar stæðu yfir á deiliskipulagi Vestur-Skógtjarnarsvæðisins.  Samþykkti bæjarráð, í umboði bæjarstjórnar, á fundi sínum hinn 17. júlí 2008 tillögu skipulags- og byggingarnefndar um að fresta afgreiðslu umsóknarinnar.  Kom málið ekki til frekari meðferðar hjá bæjaryfirvöldum eftir það og vísaði kærandi meintum drætti á afgreiðslu þess til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála  með bréfi, dags. 17. ágúst 2008.  Kvað nefndin upp úrskurð í málinu hinn 9. október 2008 og var það niðurstaða hennar að frestun málsins hefði verið ólögmæt og að óhæfilegur dráttur hefði orðið á meðferð þess.

Umsókn kæranda var tekin fyrir að nýju á fundi skipulags- og byggingarnefndar hinn 27. október 2008 og samþykkti nefndin að leggja til við bæjarstjórn að henni yrði hafnað með vísan til greinargerðar sem lögð var fram á fundinum.  Ákvað bæjarstjórn á fundi sínum hinn 6. nóvember 2008 að hafna umsókn kæranda og er það sú ákvörðun sem kærð er í málinu.

Málsrök kæranda:  Kærandi telur að sveitarfélagið Álftanes hafi brotið gegn ýmsum ákvæðum stjórnsýslulaga nr. 37/1993 við meðferð málsins.  Ekki hafi verið gætt andmælaréttar kæranda, sbr. 13. gr. stjórnsýslulaga, en honum hafi aldrei verið gefinn kostur á að koma til móts við athugasemdir sveitarfélagsins, s.s. varðandi stærð fyrirhugaðs húss eða staðsetningu byggingarreits innan lóðar.  Þá hafi verið brotið gegn málshraðareglu 9. gr. stjórnsýslulaga en málið hafi tekið óhóflega langan tíma í meðförum sveitarfélagsins.  Brotið hafi verið gegn meðalhófsreglu, sbr. 12. gr. stjórnsýslulaga, en sveitarfélaginu hafi borið að fara vægari leið en að synja umsókn kæranda um byggingarleyfi til að ná fram markmiðum sem fram komi í greinargerð sveitarfélagsins við höfnun byggingarleyfis.  Sá möguleiki hafi verið fyrir hendi að færa til byggingarreit innan lóðarinnar, draga úr stærð hússins og semja um kvaðir vegna sjávarfitja.

Brotið hafi verið gegn hæfisreglum, sbr. 3. – 6. gr. stjórnsýslulaga.  Forseti bæjarstjórnar sé hagsmunaaðili sem íbúi að Miðskógum 6.  Þó svo hann hafi vikið sæti við afgreiðslu málsins í bæjarstjórn sé ljóst að flest þau atriði sem fram komi í rökstuðningi skipulags- og byggingarnefndar Álftaness sé að finna í bréfi hans til þáverandi bæjarstjóra, dags. 20. september 2005, bréfi til þáverandi skipulagsfulltrúa, dags. 17. október 2005, og í bréfi til Skipulagsstofnunar, dags. 31. október 2005.  Þar af leiðandi megi leiða að því líkum að fulltrúar Á-lista hreyfingarinnar í skipulags- og byggingarnefnd hafi verið vanhæfir þegar komið hafi að því að fjalla um þetta mál, enda hafi þeir verið skipaðir og þeim stýrt af forseta bæjarstjórnar.

Brotið hafi verið gegn reglum um birtingu ákvörðunar og um leiðbeiningar, sbr. 20. gr. stjórnsýslulaga.  Sveitarfélaginu hafi ítrekað borið að upplýsa kæranda formlega um að ákvörðun hafi verið tekin, ásamt rökstuðningi og leiðbeiningum þar að lútandi.  Með bréfi byggingarfulltrúa, dags. 17. nóvember 2008, hafi kæranda verið gerð grein fyrir synjun sveitarfélagsins á umsókn hans um byggingarleyfi, sem staðfest hafi verið á fundi bæjarstjórnar 6. nóvember 2008.  Jafnframt hafi kærandi verið  upplýstur um að kærufrestur til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála væri 30 dagar frá dagsetningu umrædds bréfs að telja.  Hið rétta sé að kærufrestur byrji að líða frá og með þeim degi sem kæranda hafi orðið ljóst eða mátt vera ljóst að stjórnvald hefði tekið ákvörðun.  Í þessu tilfelli hafi ákvörðun verið tekin á fundi bæjarstjórnar 6. nóvember 2008.  Kærufrestur hafi því verið til 6. desember 2008 eða næsta virka dags hafi verið um að ræða helgidag eða frídag.  Greinargerð fulltrúa Á-lista sem var lögð hafi verið fram sem rökstuðningur á fundi skipulags- og byggingarnefndar hafi hvorki verið send kæranda né kynnt honum með neinum hætti.

Loks hafi verið brotið gegn jafnræðisreglu, sbr. 11. gr. stjórnsýslulaga.  Fyrir liggi að sveitarfélagið hafi gefið út að minnsta kosti 20 byggingarleyfi á grundvelli deiliskipulagsins frá 1981.  Á þeim uppdrætti, svo og uppdráttum gerðum af Guðmundi Kr. Kristinssyni arkitekt, hafi alla tíð verið gert ráð fyrir húsi á lóðinni nr. 8 að Miðskógum.  Með höfnun á byggingarleyfi telji kærandi að sér hafi verið mismunað og að um brot á jafnræðisreglu stjórnsýslulaga hafi verið að ræða.

Af hálfu kæranda er áréttað að ákvæði 43. gr. skipulags- og byggingarlaga um byggingarleyfi feli í sér að afgreiða beri umsókn um byggingarleyfi í samræmi við gildandi deiliskipulag og að óheimilt sé að fresta eða hafna umsókn um byggingarleyfi af því tilefni að fram sé komin tillaga að nýju eða breyttu skipulagi, nema við eigi hið sérstaka ákvæði 6. mgr. 43. gr., en svo sé ekki í hinu kærða tilviki.

Kærandi telji að rökstuðningur sveitarfélagsins er fram komi í greinagerð fulltrúa Á-lista, dags. 26. október 2008, fái ekki staðist.

Með dómi Hæstaréttar í máli nr. 444/2007 frá 17. apríl 2008 sé staðfest gildi deiliskipulagsins frá 1981 og þar með tilvist lóðarinnar nr. 8 að Miðskógum sem byggingarlóðar.  Sveitarfélagið hafi ekki fært sönnur á annað.  Kærandi hafni því öllum rökum fyrir synjun á byggingarleyfi sem grundvallist á því að deiliskipulagið frá 1981 sé ekki í gildi.  Sveitarfélagið vísi í sögulegt samhengi þar sem því sé haldið fram að í raun séu deiliskipulagsdrög frá 1973 í gildi en ekki deiliskipulagsuppdrátturinn frá 1981, þrátt fyrir að hverfið hafi verið byggt eftir honum.  Fyrir liggi dómur Hæstaréttar í máli nr. 444/2007 og niðurstaða úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála í október 2008, sem hvoru tveggja staðfesti gildi deiliskipulagsins frá 1981.  Þá hafi Skipulagsstofnun þrisvar gefið álit um gildi skipulagsins frá 1981.  Uppdrátturinn frá 1973 hafi ekki verið notaður við uppbyggingu á svæðinu og hvorki gatnagerð né lóðir hafa tekið mið af honum.  Honum fylgi hvorki mæliblöð, greinagerð né tölulegar upplýsingar sem séu lögformleg gögn þegar fjallað sé um deiliskipulag.  Hvað götur, hús og lóðir varði sé svæðið skipulagt og uppbyggt samkvæmt deiliskipulaginu frá 1981.  Þáverandi eigandi lóðarinnar að Miðskógum 8 hafi beint fyrirspurn til skipulagsnefndar Álftaness, dags. 30. ágúst 2005, um hvort nokkuð væri því til fyrirstöðu að hefja byggingarframkvæmdir á lóðinni nr. 8 að Miðskógum.  Í svari skipulagsnefndar Álftaness, í formi ályktunar, dags. 8. september 2005, segi m.a:  „Skipulagsnefnd staðfestir að umrædd lóð er á samþykktu deiliskipulagi hverfisins.“ 

Sveitarfélagið setji fram þau rök að lóðin nr. 8 að Miðskógum sé of lítil til að byggt sé á henni einbýlishús.  Lóðin sé að 1/3 hluta úti í fjöru þar sem sjór flæði yfir og þar af leiðandi ekki nothæf sem byggingarlóð.  Ekki sé mögulegt að hliðra staðsetningu byggingarreits innan lóðarinnar vegna þrengsla.  Um þetta sé því til að svara að lóðin sé samkvæmt Fasteignamati ríkisins 1.490 m².  Nákvæmar mælt sé sá hluti lóðar er liggi fyrir neðan manngerðan grjótgarð um það bil 20% af heildarstærð lóðar.  Það séu því 1.192 m² af landi til að byggja á.  Athygli sé vakin á því að í nærliggjandi sveitarfélögum, Hafnarfirði, Garðabæ, Kópavogi, Reykjavík og Mosfellsbæ, hafi undanfarin ár verið úthlutað lóðum fyrir einbýlishús sem séu 600-800 m² að stærð.  Rök sveitarfélagsins hvað þetta varði séu því fráleit.

Í greinagerð sveitarfélagsins segi að lóðin liggi lágt í landinu eða í kóta 3,5 m en samkvæmt Aðalskipulagi Álftaness 2005-2024 eigi kóti íbúðarhúsalóða að vera 4,75 m.  Af þessu tilefni sé á það bent að í Aðalskipulagi Álftaness 2005-2024 segi að „… við ströndina verði gólfkótar eftir aðstæðum ekki undir 4,75 m yfir meðalsjávarhæð.“  Samkvæmt teikningum EON-arkitekta að húsi á lóðinni sé gert ráð fyrir að plötukóti hússins sé a.m.k. 4,75 m eða í samræmi við skipulagsskilmála fyrir svæðið og í samræmi við aðalskipulag.  Samkvæmt skipulagsskilmálum deiliskipulagsins frá 1981 sé einnig gefin heimild til að kótasetja allt að 50% af heildarflatarmáli hússins 1,4 m ofar eða neðar aðalplötu.  Rök sveitarfélagsins vegna hæðarkóta eigi því ekki við.

Í greinargerðinni sé vísað í umsögn Siglingastofnunar um Aðalskipulag Álftaness 2005-2024, dags. 16. mars 2006, hvað varði takmörkun frávika frá skilmálum skipulagsins um lágmarksgólfhæð og fjarlægð frá sjávarkambi þegar leyfi séu veitt til nýbygginga í eldri hverfum.  Uppdrættir að einbýlishúsi að Miðskógum 8 geri ráð fyrir húsi sem sé innan byggingarreits samkvæmt gildandi skipulagi.  Uppgefinn kóti á gólfplötu sé í samræmi við aðalskipulag og gildandi deiliskipulag.  Í bréfi Siglingastofnunar, dags. 16. mars 2006, komi engar athugasemdir fram af hálfu stofnunarinnar varðandi byggingu á lóðinni aðrar en þær að takmarka þurfi eins og mögulegt sé frávik frá skilmálum skipulagsins um fjarlægð frá sjávarkambi og lágmarksgólfhæð.  Það sé álit Siglingastofnunar að lóðin sé fullkomlega hæf sem byggingarlóð.  Vísun sveitarfélagsins í umsögn stofnunarinnar eigi því ekki við.
 
Í greinargerð sveitafélagsins sé tekið fram að í aðalskipulagi sé gert ráð fyrir óheftu aðgengi gangandi vegfarenda meðfram fjörum á Álftanesi.  Strönd Skógtjarnar njóti hverfisverndar og samrýmist það ekki umhverfisstefnu Álftaness að leyfa uppfyllingar út í fjöru.  Af þessu tilefni bendi kærandi á að við Skógtjörn standi mörg hús er séu í svipaðri afstöðu til tjarnarinnar og fyrirhugað hús að Miðskógum 8.  Áform um göngustíga verði að vera í samræmi við byggð á svæðinu og skipulögð með eigendum lóðanna sem um ræði.  Ráðgjafi bæjarstjórnar hafi lýst því yfir við arkitekt kæranda að hæglega væri hægt að leggja gönguleið meðfram tjörninni án þess að það hefði áhrif á legu fyrirhugaðs húss.  Þá hafi kærandi ávallt lýst sig reiðubúinn til að hliðra byggingarreit innan lóðarinnar.  Nú liggi fyrir að bæjarstjórn hafi fallið frá lagningu göngustígsins meðfram Skógtjörn en hyggist þess í stað beita sér fyrir því að lögð verði náttúruleg gönguleið meðfram tjörninni, í formi svokallaðra stikla.  Bæjaryfirvöld verði að hafa samráð við lóðareigendur um lagningu stikla jafnt sem göngustíga.

Í greinargerð sveitarfélagsins, undir fyrirsögninni Umhverfi og fráveita, sé fjallað um hverfisvernd, umhverfisstefnur, Bernarsamning og Ramsarsáttmálann um verndun votlendis almennt.  Kærandi telji að ofangreindur texti greinargerðar hafi ekkert að gera með umfjöllun um byggingarleyfi fyrir hús að Miðskógum 8.  Í áliti Siglingastofnunar komi ekkert fram um að fyrirhuguð bygging á lóðinni brjóti í bága við náttúruminjalög og telji stofnunin að lóðin uppfylli öll skilyrði til að teljast fullkomlega hæf sem byggingarlóð.  Samkvæmt Aðalskipulagi Álftaness 2005-2024 sé lóð kæranda skilgreind sem byggingarlóð og svo sé einnig í þremur aðalskipulagsáætlunum þar á undan fyrir sveitarfélagið.  Í bréfi Skipulagsstofnunar, dags. 14. mars 2006, komi fram að þrátt fyrir að Skógtjörn sé á náttúruminjaskrá þá sé tjörnin ekki friðlýst samkvæmt lögum um náttúruvernd nr. 44/1990.  Einnig komi fram að lóð kæranda sé á skilgreindu íbúðarsvæði samkvæmt aðalskipulagi.  Sjávargrjótgarðurinn á lóðinni sé reistur af manna völdum og geti því ekki talist til náttúruminja.  Á lóðinni hafi áður verið mannvirki á sama stað og fyrirhuguð bygging eigi að rísa.

Í greinargerðinni komi fram að fyrirliggjandi áætlanir Orkuveitu Reykjavikur um endurnýjun frárennslislagna á Álftanesi geri ráð fyrir sameiginlegri lögn frá hverfinu með tengingu við öll hús á svæðinu.  Gert sé ráð fyrir dælubrunni við enda traðar sem liggi að fjöru milli lóða nr. 6 og nr. 10 annars vegar og lóða nr. 8 og nr. 12 hins vegar við Miðskóga.  Af þessu tilefni bendi kærandi á að við Skógtjörnina standi mörg hús í svipaðri afstöðu til tjarnarinnar og fyrirhugað hús.  Áform um lausnir á fráveitumálum taki ekki mið af þessu eina húsi heldur hljóti þau mál að vera skipulögð í samræmi við alla byggðina við tjörnina.  Sveitarfélaginu beri skylda til að aðlaga slíkar fyrirætlanir áformum lóðarhafa.

Kærandi hafi nú reynt að fá afgreiðslu á umsókn sinni um byggingarleyfi í rúm þrjú ár.  Staðsetning byggingarreits hafi legið fyrir frá árinu 1981.  Löngu eftir að umsókn kæranda um byggingarleyfi hafi fyrst borist sveitarfélaginu virðist forsvarsmenn sveitarfélagsins hafa hafið vinnu við tillögugerð vegna áforma um að leggja stíga og frárennslislagnir á lóð hans.  Umrædd tillögugerð hafi verið í vinnslu án nokkurs samráðs við kæranda, sem hafi aldrei fengið fundarboð né bréf varðandi þessi áform sveitarfélagsins.  Kærandi hafi ávallt lýst sig reiðubúinn til umræðu um útfærslur á fráveitumálum sem snúi að títtnefndri lóð.  Það sé fráleitt að forsvarsmenn sveitarfélagsins telji sig geta skipulagt og framkvæmt fráveitur og göngustíga á eignarlóð án nokkurs samráðs eða umboðs frá eiganda hennar.  Kæranda hafi aldrei borist formlegt tilboð frá sveitarfélaginu um lausn þessara mála.

Af hálfu kæranda er þess krafist að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi með vísan til framanritaðs.

Málsrök Sveitarfélagsins Álftaness:  Af hálfu sveitarfélagsins er því mótmælt að málsmeðferð hafi farið í bága við tilgreind ákvæði stjórnsýslulaga.  Hvað andmælarétt varði telji sveitarfélagið málatilbúnað kæranda ekki eiga rétt á sér.  Sveitarfélagið hafi farið með mál kæranda að öllu leyti eins og önnur sambærileg mál.  Afgreiðsla sveitarstjórnar á byggingarleyfisumsóknum fari óhjákvæmilega þannig fram að lagt sé mat á fyrirliggjandi umsókn og gögn málsins og hvort sú umsókn samrýmist reglum og skipulagi.  Sé svo ekki sé umsókninni hafnað með rökstuðningi, sbr. 2. mgr. 39. gr. skipulags- og byggingarlaga.

Í 13. gr. stjórnsýslulaga um andmælarétt komi skýrt fram að ekki sé nauðsynlegt að veita andmælarétt þegar afstaða aðila máls liggi fyrir í gögnum málsins eða slíkt sé augljóslega óþarft.  Þannig sé einmitt ástatt í máli kæranda.  Ákvörðun sé tekin á grundvelli umsóknar.  Ef ekki sé hægt að samþykkja umsóknina verði ekki lögð á stjórnvöld sú skylda að breyta umsókninni í samráði við umsækjanda eða hefja einhvers konar samningaviðræður um það hvernig umsókn þyrfti að líta út til þess að uppfylla skilyrði. 

Hvað málshraða varði sé ljóst að kærandi hafi í fyrsta sinn sótt um byggingarleyfi fyrir um þremur árum.  Í þeim skilningi sé það rétt sem fram komi í kæru að málið eigi sér langan aðdraganda.  Hins vegar verði ekki fallist á að málshraðaregla stjórnsýsluréttar hafi verið brotin.  Á þessum tíma hafi málið m.a. farið fyrir Hæstarétt þar sem kröfum kæranda, sem hafi höfðað málið, hafi verið hafnað og sveitarfélagið sýknað.  Óhugsandi sé að þessi dráttur verði á einhvern hátt skrifaður á reikning sveitarfélagsins.  Eftir að niðurstaða úrskurðarnefndarinnar frá 9. október 2008 um túlkun á 43. gr. skipulags- og byggingarlaga hafi legið fyrir hafi málið verið afgreitt innan hæfilegs tíma.  Öllum sjónarmiðum um að málshraðaregla stjórnsýslulaga hafi verið brotin, og að það geti komið til skoðunar nú, sé hafnað.

Sjónarmiðum kæranda um að meðalhófsreglu hafi ekki verið gætt við afgreiðslu málsins sé einnig hafnað.  Líkt og kæranda sé fullljóst hafi átt sér stað nánast samfelld bréfaskipti og önnur samskipti um málið á síðustu mánuðum.  Ítrekað hafi verið leitað að lausn sem aðilar gætu sætt sig við, m.a. í því skyni að semja við kærendur um kaup á spildunni.  Í kæru sé einmitt kvartað yfir því að slíkra leiða hafi ekki verið leitað.  Líkt og áður sé rakið sé verklag sveitarstjórna við afgreiðslu byggingarleyfisumsókna iðulega með þeim hætti að umsóknirnar séu einfaldlega teknar fyrir til samþykkis eða synjunar og rökstuðningur fylgi.  Að teknu tilliti til slíks rökstuðnings geti umsækjandi síðan breytt umsókn sinni og sótt um að nýju. 

Um þá málsástæðu kæranda að brotið hafi verið gegn hæfisreglum sé af hálfu sveitarfélagsins bent á að um hæfi sveitarstjórnarmanna gildi 19. gr. sveitarstjórnarlaga nr. 45/1998, en ekki þau ákvæði stjórnsýslulaga sem kærandi tiltaki, þótt reglurnar séu vissulega svipaðar.  Því sé hafnað með öllu að allir fulltrúar tiltekins framboðslista séu vanhæfir þótt svo standi á um einn fulltrúa.  Sú regla sé skýr í stjórnsýslurétti að nefndarmenn stjórnsýslunefndar verði ekki sjálfkrafa vanhæfir af þeirri ástæðu einni að einn af nefndarmönnum sé vanhæfur til meðferðar máls.  Í kæru séu engar þær ástæður raktar sem geti leitt til vanhæfis nefndarmanna á grundvelli 19. gr. sveitarstjórnarlaga, né heldur á grundvelli 3. – 6. gr. stjórnsýslulaga.

Jafnvel þó að svipuð rök hafi komið fram við afgreiðslu skipulags- og byggingarnefndar annars vegar og í bréfum hins vanhæfa bæjarfulltrúa hins vegar sé ekkert sem bendi til þess að vafi leiki á um hæfi annarra bæjarfulltrúa og nefndarmanna til afgreiðslu málsins. Fyrrnefnd bréf hafi ekki verið rituð af hálfu sveitarfélagsins og hafi hinn vanhæfi bæjarfulltrúi ekki komið að afgreiðslu málsins á neinu stigi þess.

Kærendur geri athugasemd við tilkynningu til kærenda um ákvörðun sveitarfélagsins.  Ekki verði séð og ekki sé útskýrt í kæru hvernig ætlaður annmarki eigi að hafa haft áhrif á þá ákvörðun sem tekin hafi verið.  Því sé mótmælt að um annmarka hafi verið að ræða að þessu leyti.

Ekki fáist staðist sú fullyrðing kæranda að greinargerð sú sem vísað hafi verið til sem rökstuðning fyrir ákvörðuninni hafi ekki verið send honum né kynnt með neinum hætti þar sem greinargerðin hafi verið fylgiskjal með bréfi byggingarfulltrúa til kæranda.  Ennfremur liggi fyrir staðfesting kæranda á móttöku ákveðinna gagna, þ.á m. margnefndrar greinargerðar sem hafi verið rökstuðningur fyrir afgreiðslu málsins.

Hvað varði leiðbeiningar um kærufrest þá sé ljóst að hver sem niðurstaðan sé um upphafstímamark hans þá hafi hagsmunir kæranda í engu verið skertir.  Kærandi hafi komið kæru sinni á framfæri innan frests og ekki verði séð að þessi ætlaði annmarki á leiðbeiningum sveitarfélagsins komi til frekari skoðunar.

Sveitarfélagið hafni málatilbúnaði er lúti að því að jafnræðisregla hafi verið brotin gagnvart kæranda. Skylda hvíli á stjórnvöldum til þess að rannsaka og meta hvert mál fyrir sig á grundvelli atvika þess og gildandi lagareglna.  Fyrst og fremst hafi sveitarfélaginu því borið skylda til að afgreiða málið í samræmi við aðal- og deiliskipulag. 

Sveitarfélagið telji að kærandi geti ekki leitt rétt sinn á uppdrætti frá 1981 þar sem hann hafi aldrei hlotið gildi deiliskipulags.  Að fenginni þeirri niðurstöðu hafi verið ljóst að skort hafi stoð í skipulagi fyrir útgáfu byggingarleyfis á grundvelli umsóknar kæranda.  Þar af leiðandi hefði verið beinlínis óheimilt að afgreiða málið með öðrum hætti en gert hafi verið.  Einstaklingur geti ekki byggt rétt á grundvelli jafnræðissjónarmiða þegar fyrri afgreiðsla sem viðkomandi vilji leggja til grundvallar í síðari máli hafi verið háð annmörkum.  Jafnvel þó kærandi gæti sýnt fram á að tiltekið mál hefði verið afgreitt á grundvelli uppdráttarins frá 1981 þá sé eftir sem áður ljóst að sá uppdráttur hafi ekki gildi sem deiliskipulag og því hafi verið óheimilt að leggja hann til grundvallar.

Sveitarfélagið telji að engir þeir annmarkar hafi verið á hinni kærðu ákvörðun sem gætu með nokkru móti haft áhrif á gildi hennar.  Í kæru séu atvik málsins að ýmsu leyti rakin með ónákvæmum hætti og hafi það að sjálfsögðu áhrif á málatilbúnað kæranda.  Ekki verði séð að nein af þeim málsmeðferðarreglum sem kærandi vísi til hafi verið brotin í málinu.

Vegna þeirra athugasemda sem kærandi hafi gert við rökstuðning fyrir hinni kærðu ákvörðun árétti sveitarfélagið að gerður hafi verið skipulagsuppdráttur að ósk landeigenda, dags. í ágúst 1973.  Samþykkt hans marki upphaf afgreiðslu erinda og byggingarframkvæmda á túni milli Skógtjarnar og Vestri-Skógtjarnar (Árnakots), ef undan sé skilið húsið Hlein.  Skipulagsuppdráttur þessi finnist ekki í skjalasafni sveitarfélagsins.  Hins vegar hafi uppdráttur, sem sýni afstöðu Hvamms (nú Miðskóga 20) og deiliskipulag á fyrrnefndri spildu, verið lagður fram með umsókn um byggingarleyfi fyrir þessu fyrsta húsi sem byggt hafi verið samkvæmt skipulaginu.  Þessi afstöðumynd endurspegli án alls vafa skipulagsuppdráttinn, enda höfundur sá sami.  Uppdrátt þennan megi því nota til að glöggva sig á skipulagi svæðisins eins og það hafi verið staðfest af hreppsnefnd á fundi hennar 27. ágúst 1973 en þar hafi verið gerð svofelld bókun:  „Þá samþykkti nefndin að tillögu byggingafulltrúa eftirfarandi  1. Tillaga að deiliskipulagi á svæðinu vestan Skógtjarnar, sunnan Sólbarðs og austan V-Skógtjarnar dagsett í ágúst 1973 gerð af Guðm. Kr. Kristinssyni.  Meðfylgjandi bréf Eggerts Klemenzsonar og yfirlýsing Auðbjargar Jónsdóttur og Sigurfinns Klemenzsonar um að þau hafi fallist á vegalagningu í landi þeirra, að fyrirhuguðu húsi Klemenzar Eggertssonar.  Lagt er til að staðsetning og aðkoma að húsi Klemenzar Eggertssonar sé samþykkt.“

Í kjölfar deiliskipulagsins frá 1973 hafi átt sér stað uppbygging á umræddu svæði en fyrir hafi þar verið húsin að Skógtjörn, Sólbarði og Hlein, auk verkstæðis milli Sólbarðs og Hleinar sem nú hafi verið rifið.  Hafi byggingarleyfi fyrir húsum að Miðskógum nr. 7, 9, 10, 14, 16, 18 og 20 verið veitt samkvæmt umræddu skipulagi en auk þess megi ráða af bókunum byggingar- og skipulagsnefndar frá þessum tíma að eftir því hafi verið farið við uppbyggingu á svæðinu. 

Hvað varði þá breytingartillögu frá árinu 1980, sem verið hafi til umfjöllunar á árinu 1981 og kennd sé við það ár, þá sé því mótmælt að hún hafi hlotið gildi sem deiliskipulag.  Uppdráttur hafi ekki verið talinn fullunninn og skipulagsákvæði (skilmálar), sem samþykkt hafi verið í byggingar- og skipulagsnefnd 26. október 1981, hafi aldrei verið samþykktir af sveitarstjórn.  Vísist til fjölmargra bókana byggingar- og skipulagsnefndar og hreppsnefndar þessu til stuðnings.

Samkvæmt 11. ákvæði til bráðabirgða við skipulags- og byggingarlög nr. 73/1997 geti skipulag sem ekki uppfylli formskilyrði um auglýsingu o.fl. talist gilt hafi sveitarstjórn samþykkt skipulagið.  Hvað gildi uppdráttarins frá 1981 varði skipti því meginmáli að athuga hver afstaða hreppsnefndar Bessastaðahrepps hafi verið, þ.e. hvort hreppsnefndin hafi staðfest afgreiðslu byggingar- og skipulagsnefndar frá 26. október 1981.  Ítrekuð leit að framhaldi og lyktum vinnu við deiliskipulag milli Skógtjarnar og Vestri-Skógtjarnar eftir fyrrgreinda afgreiðslu á 28. fundi byggingar- og skipulagsnefndar 26. október 1981, annars vegar í fundagerðabókum nefndarinnar og hins vegar í fundagerðabókum hreppsnefndar, hafi engan árangur borið.  Það verði því að telja að vinna við breytingar á áður samþykktu deiliskipulagi fyrir svæðið, þ.e. skipulaginu frá 1973, hafi runnið út í sandinn. 

Þrátt fyrri þessa niðurstöðu hafi einstakar byggingarleyfisumsóknir verið afgreiddar af sveitarfélaginu með hliðsjón af uppdrættinum frá 1981.  Í afgreiðslum sveitarfélagsins sé  þó aldrei vísað beint til uppdráttarins og þaðan af síður sé vísað til þess að uppdrátturinn hafi gildi sem deiliskipulag.  Um sé að ræða Miðskóga 2, 4, 6 og 24.  Þessar einstöku afgreiðslur gefi ekki til kynna að deiliskipulagið í heild hafi verið samþykkt af sveitarfélaginu.

Af öllu ofangreindu sé ljóst að skipulagssaga svæðisins sé ekki í samræmi við það sem kærandi hafi talið.  Ferlið hafi reyndar verið nokkuð annað en gengið hafi verið út frá við meðferð dómstóla, sbr. dóm Hæstaréttar í máli nr. 444/2007, en ekki hafi áður farið fram svo ítarleg rannsókn á skjalasafni sveitarfélagsins.

Af hálfu sveitarfélagsins sé áréttað að deiliskipulag frá 1973 sé í gildi fyrir Miðskóga 8, en ekki uppdrátturinn frá 1981.  Hvorki dómur Hæstaréttar í máli nr. 444/2007 né úrskurður úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála frá 9. október 2008 feli í sér neina niðurstöðu um gildi skipulags á svæðinu, en af forsendum dóms Hæstaréttar leiði að sönnunarbyrði um að uppdrátturinn frá 1981 teljist ekki hafa gildi deiliskipulags fyrir viðkomandi spildu hvíli á sveitarfélaginu.  Þá sönnun telji sveitarfélagið sig hafa fært fram í máli þessu.

Áréttað sé að afstaða Skipulagsstofnunar bindi hvorki málsaðila né úrskurðarnefndina.  Sveitarfélagið telji afstöðu stofnunarinnar ekki standast.  Eina gildi þeirra erinda sem stafi frá Skipulagsstofnun í þessu máli sé að í þeim endurspeglist ákveðin sjónarmið sem stofnunin telji leiða til þeirrar niðurstöðu að uppdrátturinn frá 1981 hafi gildi sem deiliskipulag.  Þessi sjónarmið og þau sem birtist í kæru verði úrskurðarnefndin nú að vega og meta andspænis sjónarmiðum sveitarfélagsins og komast að sjálfstæðri niðurstöðu.

Kærandi vísi til svars skipulagsnefndar Álftaness frá 8. september 2005 við fyrirspurn þáverandi eiganda spildunnar.  Umrætt svar sé ekki bindandi fyrir afgreiðslu sveitarfélagsins á umsókn kæranda.  Aðili geti ekki byggt réttindi eða lögmætar væntingar á svari við fyrirspurn.  Sérstaklega sé bent á að fyrirspurnin hafi ekki stafað frá kæranda heldur þriðja aðila.

Sveitarfélagið telji að með vísan til fyrirliggjandi gagna, og þess sem fram komi í greinargerð frá 26. október 2008, hafi tekist að sýna fram á að uppdrátturinn frá 1981 geti ekki haft gildi á grundvelli 11. ákvæðis til bráðabirgða við skipulags- og byggingarlög nr. 73/1997 þar sem fullsannað sé að sveitarfélagið hafi aldrei samþykkt hann.  Að fenginni þeirri niðurstöðu sé ljóst að sveitarfélaginu hafi borið að hafna umsókn um byggingarleyfi þar sem ekki sé gert ráð fyrir Miðskógum 8 í þágildandi deiliskipulagi frá 1973.

Verði ekki fallist á ofangreint sé hins vegar byggt á því að þrátt fyrir að uppdrátturinn frá 1981 hafi eitthvert gildi sem skipulag þá hafi sveitarfélaginu allt að einu verið rétt að hafna umsókninni.  Túlka verði deiliskipulag í samræmi við aðalskipulag og aðrar aðstæður.  Svæðið sé aðþrengt og óheppilegt byggingarland fyrir einbýlishús.  Ekki sé mögulegt að hliðra staðsetningu byggingarreits innan spildunnar vegna þrengsla.  Að auki sé kótasetning í umsóknargögnum ekki í samræmi við ákvæði í aðalskipulagi um plötuhæðir.  Þar segi að lágmarksgólfhæð skuli vera 5,20 m.y.s.  Umsókn kæranda um byggingarleyfi hafi miðast við gólfhæðina 5,00 m.y.s. og hafi hún ekki verið í samræmi við gildandi skipulag.

Sveitarfélagið telji kæranda rangtúlka umsögn Siglingastofnunar.  Umsögnin styðji þá afstöðu sveitarfélagsins að gera verði strangar kröfur til þess að skýr heimild til lægri gólfhæðar komi fram í eldri deiliskipulagsákvörðunum um þegar byggð hverfi.  Slíkri heimild sé ekki til að dreifa í máli þessu.  Þá sé hafnað málatilbúnaði kæranda um aðgengi gangandi vegfarenda meðfram fjörum og um uppfyllingar og fráveitu.

Kærandi haldi fram að spildan, sem afmörkuð sé sem Miðskógar 8 sé í Aðalskipulagi Álftaness 2005-2024 skipulögð sem byggingarlóð.  Fullyrðing þessi sé ónákvæm.  Hugtakið byggingarlóð sé ekki notað í aðalskipulaginu.  Spildan falli hins vegar innan íbúðarsvæðis.  Fleira falli undir þá skilgreiningu en lóðir til húsbygginga, sbr. ákvæði 4.2 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998, og styðji aðalskipulag því ekki málatilbúnað kærenda að þessu leyti.

Andmæli lóðarhafa að Miðskógum 6:  Eigandi eignarinnar að Miðskógum 6 óskaði þess að fá að koma að sjónarmiðum sínum í máli þessu.  Byggir hann á sömu eða svipuðum sjónarmiðum og fram koma í greinagerð sveitarfélagsins sem rakin eru hér að framan.  Telur hann að í gildi sé deiliskipulag frá árinu 1973 fyrir umrætt svæði en samkvæmt því sé spilda nr. 8 við Miðskóga aðeins óbyggt svæði.  Drög að deiliskipulagi svæðisins frá 1981 hafi hins vegar aldrei öðlast gildi sem deiliskipulag.

————————–

Aðilar hafa fært fram frekari rök máli sínu til stuðnings sem ekki þykir ástæða til að rekja nánar, en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn málsins. 

Niðurstaða:  Í máli þessu er deilt um lögmæti synjunar bæjarstjórnar Álftaness frá 6. nóvember 2008 á umsókn kæranda um byggingarleyfi fyrir einbýlishúsi að Miðskógum 8 á Álftanesi.  Krefst kærandi ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar og byggir hann kröfu sína annars vegar á því að við meðferð málsins hafi ekki verð gætt ýmissa ákvæða stjórnsýslulaga og hins vegar að rökstuðningi fyrir hinni kærðu ákvörðun hafi verið stórlega áfátt.

I.  Um málsmeðferð og stjórnsýslulög.

Ekki verður fallist á að andmælaréttur hafi verið brotinn á kæranda við afgreiðslu umsóknar hans er móttekin var 2. maí 2008.  Kærandi lagði fram umsókn, ásamt lögboðnum fylgiskjölum, sem skipulags- og byggingarnefnd tók rökstudda afstöðu til, og verður að telja að sú málsmeðferð hafi samrýmst ákvæðum 2. mgr. 38. gr. og 2. mgr. 39. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997. 

Úrskurðarnefndin hefur áður fallist á, með úrskurði hinn 9. október 2008, að óhæfilegur dráttur hafi orðið á afgreiðslu umsóknar kæranda.  Hins vegar tóku bæjaryfirvöld umsóknina til efnislegrar meðferðar án ástæðulauss dráttar eftir að téð niðurstaða úrskurðarnefndarinnar lá fyrir og verður ekki fallist á að brot gegn málshraðareglu 9. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 geti nú haft áhrif á gildi hinnar kærðu ákvörðunar.

Um hæfi sveitarstjórnarmanna fer samkvæmt 19. gr. sveitarstjórnarlaga nr. 45/1998.  Liggur ekki annað fyrir en þeirrar hæfisreglu hafi verið gætt við meðferð málsins og verður ekki fallist á að meint vanhæfi fulltrúa í skipulags- og byggingarnefnd geti leitt til ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar.

Ekki þykir hafa þýðingu að fjalla um birtingu hinnar kærðu ákvörðunar eða leiðbeiningar um kærufrest, enda kom kærandi kæru sinni að í tækan tíma.  Skal þó áréttað að upphaf kærufrests í máli þessu ber að miða við þau tímamörk þegar kæranda var orðið kunnugt eða mátti vera kunnugt um hina kærðu ákvörðun, sem ætla verður að hafi verið við móttöku bréfs byggingarfulltrúa frá 17. nóvember 2008, eða í fyrsta lagi 18. nóvember 2008.

Um málsástæður kæranda er lúta að meðalhófsreglu og jafnræðisreglu stjórnsýslulaga verður fjallað í tengslum við umfjöllun um forsendur og rökstuðning fyrir hinni kærðu ákvörðun.

II.  Um forsendur og rökstuðning hinnar kærðu ákvörðunar.

Samkvæmt 2. mgr. 43. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 skulu byggingarleyfisskyldar framkvæmdir vera í samræmi við staðfest aðalskipulag og samþykkt deiliskipulag.  Í máli þessu er um það deilt hvort í gildi sé deiliskipulag fyrir umrætt svæði.  Sé deiliskipulag talið vera í gildi eru áhöld um það hvort í gildi sé deiliskipulag frá 1973 eða 1981.  Þarf að leysa úr þessum álitaefnum til þess að unnt sé að komast að niðurstöðu um lögmæti hinnar kærðu ákvörðunar.

Af hálfu Sveitarfélagsins Álftaness er því haldið fram að á umræddu svæði hafi gilt deiliskipulag, dags. í ágúst 1973, sem samþykkt hafi verið í sveitarstjórn 27. sama mánaðar.  Ábendingar um þetta meinta deiliskipulag frá 1973 virðast fyrst hafa komið fram eftir að dómur féll í Hæstarétti í máli nr. 444/2007 hinn 17. apríl 2008.  Er hvorki vitnað til þessa deiliskipulags við fyrri afgreiðslu byggingarleyfisumsóknar fyrir Miðskóga 8 á árinu 2006 né í bréfum sveitarfélagsins og Skipulagsstofnunar um skipulagsmál á umræddu svæði í október 2005 og í mars 2006.  Þá verður heldur ekki séð að vikið hafi verið að þessu skipulagi í dómsmáli því sem kærandi höfðaði í febrúar 2007 til ógildingar á fyrri synjun umsóknar um byggingarleyfi að Miðskógum 8.  Ekki liggur fyrir skipulagsuppdráttur meints deiliskipulags frá ágúst 1973 heldur einungis uppdráttur er ber yfirskriftina „Tillaga að staðsetningu einbýlishúss á landi Skógtjarnar“, áritaður af Guðmundi Kr. Kristinssyni í ágúst 1973.  Enda þótt á uppdrættinum megi sjá innbyrðis afstöðu nokkra byggingarlóða og byggingarreita á þeim eru hvorki á uppdrættinum né á fylgiskjali með honum neinir skilmálar, sem þó hefði verið nauðsynlegt til þess að um fullnægjandi deiliskipulag hefði getað verið að ræða, sbr. m.a. 10. gr. þágildandi skipulagsreglugerðar nr. 217/1966.  Þegar litið er til þess að ekki finnst staðfestur skipulagsuppdráttur þykir óvarlegt að ráða af bókun hreppsnefndar frá 27. ágúst 1973 að þá hafi verið samþykkt tillaga að deiliskipulagi heldur einungis tillaga að staðsetningu eins húss og aðkomu að því.  Verður því ekki fallist á að í gildi hafi verið deiliskipulag, dags. í ágúst 1973, enda þótt einhver uppbygging muni hafa átt sér stað á svæðinu í samræmi við skipulagsdrög frá þessum tíma.

Fyrir liggur uppdráttur að umræddu svæði sem sveitarstjóri Bessastaðahrepps hefur ritað á hinn 5. júní 1989 eftirfarandi:  „Samþykkt skipulag af lóðum í landi Skógtjarnar 1981-82.“  Er uppdrátturinn að stofni til dagsettur í maí 1981 og sýnir lóðir, byggingarreiti og afstöðu þeirra innan lóða, auk götu og aðkomu að lóðum.  Á uppdrættinum er m.a. sýnd lóð kæranda að Miðskógum 8.  Þá liggja og fyrir skipulagsákvæði sem samþykkt voru í byggingar- og skipulagsnefnd Bessastaðahrepps hinn 26. október 1981 en á sama fundi lá umræddur uppdráttur fyrir og var á fundinum gerð svofelld bókun:  „Þá samþykkti nefndin að gata sú er liggur eftir landi Skógtjarnar, sbr. skipulagsteikningu frá Fjarhitun hf. dags. í maí 1981 skuli bera heitið Miðskógar.“   Telur úrskurðarnefndin að þessi gögn fullnægi að formi til þeim kröfum sem gera þurfti til deiliskipulags á þeim tíma sem hér um ræðir.

Eins og framanritað ber með sér fjallaði byggingar- og skipulagsnefnd Bessastaðahrepps um skipulagstillögur fyrir umrætt svæði á árinu 1981.  Á þessum tíma voru í gildi skipulagslög nr. 19/1964 með áorðnum breytingum.  Var í þeim lögum ekki gert ráð fyrir að skipulagsnefndir störfuðu á vegum sveitarfélaganna enda var meðferð skipulagsmála að miklu leyti á hendi Skipulagsstjórnar ríkisins.  Með 4. mgr. 9. gr. byggingarlaga nr. 54/1978 var sveitarstjórnum hins vegar veitt heimild til þess að fela byggingarnefndum önnur störf á sviði byggingarmála en þau sem undir nefndirnar heyrðu samkvæmt byggingarlögum, „… s.s. að fjalla um og gera tillögur til sveitarstjórnar varðandi skipulagsmál, nöfn gatna, torga og bæjarhluta.“  Verður ekki annað ráðið af málsgögnum en að hreppsnefnd Bessastaðahrepps hafi falið byggingarnefnd meðferð skipulagsmála með stoð í nefndri lagaheimild, enda hét nefndin byggingar- og skipulagsnefnd á þessum tíma og fjallaði um skipulagsmál svo sem að framan greinir. 

Samkvæmt 5. mgr. 8. gr. byggingarlaga nr. 54/1978 var áskilið að samþykktir byggingarnefndar skyldu bornar undir sveitarstjórn til samþykktar eða synjunar.  Í 6. mgr. 8. gr. sagði hins vegar að ef sveitarstjórn hefði ekki tekið ályktun byggingarnefndar til afgreiðslu innan tveggja mánaða frá því hún hefði verið gerð öðlaðist ályktunin gildi, enda hefði ákvæðum IV. kafla laganna um byggingarleyfisumsóknir og byggingarleyfi verið fullnægt.

Með framanritað í huga og með hliðsjón af því að eftir umræddu deiliskipulagi frá 1981 hefur verið unnið um áraraðir verður að telja að það hafi verið samþykkt af sveitarstjórn eða öðlast gildi með stoð í 6. mgr. 8. gr. byggingarlaga nr. 54/1978, sem jafna megi til samþykkis sveitarstjórnar.  Skýtur það frekari stoðum undir þessa niðurstöðu að lóðin að Miðskógum 8 var tilkynnt til Fasteignamats ríkisins sem byggingarlóð með tilkynningu sveitarstjóra Bessastaðahrepps 24. febrúar 1984, að sveitarstjóri áritaði hinn 5. júní 1989 uppdrátt að svæðinu sem samþykkt skipulag af lóðum í landi Skógtjarnar 1981-82 svo og að skipulagsnefnd Álftaness staðfesti hinn 8. september 2005 að lóðin að Miðskógum 8 væri á samþykktu deiliskipulagi hverfisins.  Rannsókn á ótölusettum fundargerðum hreppsnefndar frá árinu 1981 þykir heldur ekki taka af öll tvímæli um að deiliskipulagið kunni ekki að hafa verið staðfest í sveitarstjórn, en þar eru m.a. misritaðar og leiðréttar dagsetningar tveggja fundargerða byggingar- og skipulagsnefndar á því ári.  Þykir Sveitarfélagið Álftanes því ekki hafa fært fram sönnur fyrir því að sveitarstjórn hafi ekki samþykkt þá skipan mála sem fólst í deiliskipulaginu frá 1981, sbr. dóm Hæstaréttar frá 17. apríl 2008 í máli nr. 444/2007.

Samkvæmt framansögðu er það niðurstaða úrskurðarnefndarinnar að í gildi hafi verið deiliskipulag fyrir umrætt svæði frá 1981 er hin kærða ákvörðun var tekin og er hafnað þeirri málsástæðu Sveitarfélagsins Álftaness að deiliskipulagstillagan frá 1981 hafi aldrei verið samþykkt í sveitarstjórn og hafi því ekki getað öðlast gildi sem deiliskipulag með stoð í 11. lið ákvæða til bráðabirgða við skipulags- og byggingarlög nr. 73/1997.

Af hálfu sveitarfélagsins Álftaness er því haldið fram að hvað sem líði niðurstöðu um gildi deiliskipulags fyrir umrætt svæði hefði byggingarleyfi samkvæmt umsókn kæranda farið í bága við Aðalskipulag Álftaness 2005-2024.  Samkvæmt aðalskipulaginu skuli lágmarksgólfhæð vera 5,20 m.y.s., en hönnunargögn hafi miðað við 5,00 m.y.s.  Á þetta verður ekki fallist enda skýrt tekið fram í greinargerð tilvitnaðs aðalskipulags að umrætt ákvæði um lágmarksgólfhæðir eigi við á nýjum íbúðarsvæðum sem deiliskipulögð verði í samræmi við Aðalskipulag Álftaness 2005-2024.  Tekur ákvæðið því ekki til svæða þar sem deilskipulag er þegar í gildi eins og í hinu kærða tilviki.  Ekki verður heldur fallist á að sjónarmið sveitarfélagsins er lúta að verndun strandsvæða, gerð göngustíga eða fráveitu eigi að standa í vegi fyrir því að byggt verði á lóð kæranda.  Er fulljóst að engin friðlýsing er í gildi um lóðina og af meðalhófsreglu leiðir að sveitarfélaginu bar að leita leiða til að ná fram markmiðum um göngustíga og fráveitu með öðru og vægara móti en að meina kæranda að hagnýta sér lóð sína til byggingar.  Væri það og andstætt jafnræðisreglu að synja einum lóðarhafa á deiliskipulögðu svæði um byggingarleyfi þar sem aðrir lóðarhafar hafa fengið byggingarleyfi í samræmi við gildandi skipulag án vandkvæða að því er best verður séð.

Miðað við allt framanritað var hin kærða synjun á umsókn kæranda um byggingarleyfi að Miðskógum 8 ólögmæt og ekki reist á málefnalegum grundvelli.  Verður hún því felld úr gildi.

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist vegna mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi ákvörðun bæjarstjórnar Sveitarfélagsins Álftaness frá 6. nóvember 2008 um að synja umsókn um byggingarleyfi fyrir einbýlishúsi að Miðskógum 8 á Álftanesi.

 

___________________________
Hjalti Steinþórsson

 

_____________________________                          ______________________________
Þorsteinn Þorsteinsson                                                  Ásgeir Magnússon

des 22
Love0

62/2009 Gunnarssund

Með

Ár 2009, fimmtudaginn 8. október, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 62/2009, kæra á samþykki skipulags- og byggingarráðs Hafnarfjarðar frá 7. júlí 2009 fyrir breytingu á deiliskipulagi miðbæjar Hafnarfjarðar er tók til lóðarinnar að Gunnarssundi 9 og á ákvörðunum skipulags- og byggingarfulltrúa bæjarins frá 8. júlí og 19. ágúst 2009 um að veita byggingarleyfi fyrir niðurrifi húss og nýbyggingu í þess stað á lóðinni. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 13. september 2009, er barst nefndinni hinn 14. sama mánaðar, kæra H og E, Gunnarssundi 10, Hafnarfirði, samþykki skipulags- og byggingarráðs Hafnarfjarðar frá 7. júlí 2009 fyrir breytingu á deiliskipulagi miðbæjar Hafnarfjarðar er tók til lóðarinnar að Gunnarssundi 9 og ákvarðanir skipulags- og byggingarfulltrúa bæjarins frá 8. júlí og 19. ágúst 2009 um að veita byggingarleyfi fyrir niðurrifi húss og nýbyggingu í þess stað á lóðinni. 

Gera kærendur þá kröfu að hinar kærðu ákvarðanir verði felldar úr gildi og að kveðinn verði upp bráðabirgðaúrskurður um stöðvun framkvæmda samkvæmt hinum kærðu byggingarleyfum á meðan málið er til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni.  Þykja nú nægilegar upplýsingar liggja fyrir til þess að málið verði tekið til endanlegs úrskurðar og verður því ekki tekin afstaða til stöðvunarkröfu kærenda. 

Málavextir:  Hinn 7. apríl 2009 var tekin fyrir í skipulags- og byggingarráði Hafnarfjarðar fyrirspurn eiganda fasteignarinnar að Gunnarssundi 9 um hvort leyft yrði að byggja nýtt hús á lóðinni í stað húss þess sem fyrir var.  Á fundi sínum hinn 12. maí 2009 lýsti ráðið sig jákvætt gagnvart erindinu en þá lágu fyrir umsagnir Byggðasafns Hafnarfjarðar og Húsafriðunarnefndar ríkisins um niðurrif eldra húss.  Á sama fundi var lögð fram tillaga að breytingu á deiliskipulagi miðbæjar Hafnarfjarðar frá árinu 1981 þar sem gert var ráð fyrir nýju einbýlishúsi að Gunnarssundi 9 sem yrði ein hæð og ris.  Samþykkti skipulags- og byggingarráð að grenndarkynna tillöguna sem óverulega breytingu á deiliskipulagi skv. 2. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Að lokinni grenndarkynningu var breytingartillagan tekin fyrir á fundi skipulags- og byggingarráðs hinn 7. júlí 2009 þar sem ráðið samþykkti hana og tók undir fyrirliggjandi svör við þeim þremur athugasemdum er borist höfðu.  Var gildistaka skipulagsbreytingarinnar auglýst í B-deild Stjórnartíðinda hinn 14. ágúst 2009. 

Umsókn um leyfi fyrir niðurrifi húss þess sem stóð á lóðinni að Gunnarssundi 9 var á dagskrá fundar skipulags- og byggingarfulltrúa Hafnarfjarðar 8. júlí 2009 og var þar samþykkt.  Bæjarráð Hafnarfjarðar staðfesti þá afgreiðslu hinn 13. ágúst 2009 í umboði bæjarstjórnar. 

Á fundi skipulags- og byggingarfulltrúa 19. ágúst 2009 var samþykkt byggingarleyfisumsókn fyrir einnar hæðar bárujárnsklæddu timburhúsi á steyptum sökkli að Gunnarssundi 9.  Sú afgreiðsla var síðan staðfest í bæjarstjórn Hafnarfjarðar hinn 1. september sama ár. 

Hafa kærendur skotið þessum ákvörðunum til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir. 

Málsrök kærenda:  Af hálfu kærenda er á því byggt að hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu hafi verið áfátt að formi og efni til. 

Við grenndarkynningu tillögunnar hafi aðeins komið fram að tilefni hennar væri endurnýjun hússins að Gunnarssundi 9 en þá hafi legið fyrir ráðagerð um byggingu nýs og stærra húss á lóðinni.  Það hljóti að vera skylda byggingaryfirvalda að grenndarkynna teikningar að fyrirhuguðu húsi en sú aðferð sé viðhöfð vegna ýmiss konar framkvæmda sem minni áhrif hafi á umhverfi sitt.  Vegna þessa hafi þeir sem grenndarkynningin hafi náð til illa getað áttað sig á efni breytingarinnar og ekkert tillit hafi verið tekið til þeirra athugasemda sem þó hafi komið fram. 

Þá geti umrædd breyting ekki talist óveruleg.  Í henni felist að nýtingarhlutfall lóðarinnar að Gunnarssundi 9 fari í 0,71 en hámarksnýtingarhlutfall samkvæmt gildandi skipulagi sé 0,45.  Það séu ekki haldbær rök fyrir svo háu nýtingarhlutfalli að nýtingarhlutfall annarra lóða við götuna sé hærra.  Hafa verði í huga að umrædd hús hafi verið byggð löngu fyrir tilurð deiliskipulags svæðisins og hljóti ákvæði þess um hámarksnýtingarhlutfall að hafa verið sett til þess að hindra að í framtíðinni yrðu meiri þrengsli en þá þegar hafi verið orðin. 

Hæð fyrirhugaðs húss að Gunnarssundi 9 muni skerða útsýni, rýmistilfinningu og lífsgæði kærenda sem búi í nokkurra metra fjarlægð frá umræddri lóð.  Þótt vegghæð hins nýja húss verði sú sama og eldra húss verði þak hins nýja nærfellt helmingi hærra, bratt risþak með göflum, í stað lágs valmaþaks.  Þakið, eins og það snúi að kærendum, nánast fjórfaldist að flatarmáli og það litla sem eftir sé af útsýni og fjarsýni hverfi alveg. 

Málsrök Hafnarfjarðar:  Bæjaryfirvöld í Hafnarfirði hafa ekki sent úrskurðarnefndinni umsögn eða athugasemdir vegna kærumálsins en sjónarmið bæjarins koma fram í fyrirliggjandi svörum við framkomnum athugasemdum við kynningu umdeildrar skipulagsákvörðunar. 

Bent er á að gildandi skilmálar deiliskipulags miðbæjar Hafnarfjarðar fyrir reiti 15 og 16, sem eru við Gunnarssund, kveði á um að nýtingarhlutfall einstakra lóða verði mest 0,45 og flatarnýting 0,25.  Núverandi nýtingarhlutfall lóða á reit 16, sem Gunnarssund 9 tilheyri, sé 0,85 og á reit 15 sé það 1,15.  Meðalflatarnýting lóða á reitunum sé 0,41 og 0,32.  Markmið skipulagsins hafi ekki verið að lækka nýtingarhlutfall þegar byggðra lóða heldur að leyfa stækkun húsa á reitunum sem væru innan ofangreindra marka.  Í skilmálunum segi ennfremur að húsgerð sé kjallari, hæð og ris með 35° – 45° þakhalla. 

Hin kærða deiliskipulagsbreyting hafi verið talin óveruleg þar sem hún sé í anda gildandi skipulags.  Flatarnýting verði nánast óbreytt, nýtingarhlutfall lægra en á öðrum lóðum við Gunnarssund ofan Austurgötu, húsgerð verði í samræmi við gildandi skipulagsskilmála og þakhalli innan marka skilmálanna.  Ekki sé um að ræða grundvallarbreytingu á landnotkun, byggðamynstri eða yfirbragði svæðisins. 

Grenndarkynning hafi lotið að skipulagsbreytingu en ekki byggingarleyfi en form fyrirhugaðrar nýbyggingar að Gunnarssundi 9 hafi komið fram á kynntum uppdrætti og gerðar séu kröfur um að nýbyggingin verði í samræmi við gildandi skipulagsskilmála.  Breytingin muni bæta götumynd Gunnarssunds og sé vegghæð fyrirhugaðs húss ekki meiri en eldra húss á lóðinni og muni það hafa óveruleg áhrif á útsýni frá fasteign kærenda.  Leyfi til niðurrifs eldra húss á lóðinni hafi verið veitt að fengnu samþykki Húsafriðunarnefndar. 

Andmæli byggingarleyfishafa:  Af hálfu byggingarleyfishafa er tekið fram að upphaflega hafi verið áætlað að gera við og endurbyggja húsið að Gunnarssundi 9.  Með hliðsjón af ástandskönnun hússins, sem byggt hafi verið í mörgum áföngum úr mismunandi byggingarefnum, hafi þótt hagfelldara að reisa nýtt hús á lóðinni. 

Eldra hús sé ein hæð og kjallari, 119,9 m² að stærð samkvæmt uppmælingu, og sé nýtingarhlutfall lóðar 0,69 og flatarnýting 0,44.  Samkvæmt hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu og samþykktum byggingarnefndarteikningum að nýju húsi sé fyrirhugað einbýlishús innan upphaflegs byggingarreits með óbreyttum 75 m² grunnfleti.  Húsið verði hæð og portbyggt ris með mænisþaki með 40° halla og gólf fyrstu hæðar verði lækkað um 80 cm.  Húsið með 5,4 m² útigeymslu verði 134,7 m² og nýtingarhlutfall lóðar 0,67 að teknu tilliti til 25,5 m² lóðarstækkunar.  Af þessu sé ljóst að nýtingarhlutfall lóðar verði nánast það sama við umdeildar breytingar en flatarnýting lækki í 0,37.  Þá muni nýtt hús, gagnstætt hinu eldra, verða í samræmi við upphaflega skipulagsskilmála hvað húsgerð og þakhalla varði og verði í betra samræmi við önnur hús í götunni hvað form, stærðarhlutföll og byggingarefni snerti. 

Niðurstaða:  Hið kærða byggingarleyfi, sem skipulags- og byggingarfulltrúi veitti hinn 8. júlí 2009 og bæjarráð Hafnarfjarðar staðfesti 13. ágúst sama ár, fól einungis í sér heimild til niðurrifs húss þess sem stóð á lóðinni að Gunnarssundi 9 í Hafnarfirði og hefur það nú þegar verið rifið. 

Niðurrif mannvirkja eru framkvæmdir sem almennt fela, eðli máls samkvæmt, ekki í sér röskun á grenndarhagsmunum eða öðrum lögvörðum hagsmunum tengdum nágrannaeignum, en að stjórnsýslurétti verða aðilar að kærumáli að eiga lögvarinna hagsmuna að gæta um úrslit máls.  Ekki liggur fyrir að niðurrif eldra húss að Gunnarssundi 9 raski verulegum lögvörðum hagsmunum kærenda í máli þessu með þeim hætti að þeir teljist eiga kæruaðild um þá ákvörðun og verður þeim þætti kærumáls þessa því vísað frá úrskurðarnefndinni í samræmi við ákvæði 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.

Með hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu og leyfi til nýbyggingar var heimilað að reisa nýtt hús á lóðinni að Gunnarssundi 9 í Hafnarfirði sem yrði litlu stærra að flatarmáli en hús það sem fyrir var á lóðinni og byggt var á árinu 1916 auk síðari viðbygginga.  Nýbyggingin yrði um 1,7 m hærri en eldra hús vegna breytts þakforms sem þó er í samræmi við gildandi skilmála deiliskipulags svæðisins.  Hin kærða deiliskipulagsbreyting og byggingarleyfi fyrir nýbyggingu að Gunnarssundi 9 víkja frá eldri skilmálum gildandi deiliskipulags um nýtingarhlutfall fyrir reit 16, sem hér á við, auk þess sem byggingarreitur er markaður fyrir útigeymslu, 2,0×3,5 m að stærð.  Fyrir breytingu gat nýtingarhlutfall mest orðið 0,45 en með hinni kærðu skipulagsbreytingu er heimilað að nýtingarhlutfall lóðarinnar að Gunnarssundi 9 sé 0,71.

Ákvæði í fyrirliggjandi skilmálum deiliskipulags svæðisins um nýtingarhlutfall lóða á umræddum reit hljóðar svo:  „Nýtingarhlutfall einstakra lóða á reit sé mest N-0,45.“  Engin afstaða er þar tekin til þegar byggðra lóða þótt fyrir liggi að nýtingarhlutfall þeirra hafi verið mun hærra en greint ákvæði skipulagsins kvað á um við gildistöku þess.  Eftir orðanna hljóðan verður ákvæðið ekki skilið á annan veg en þann að öll byggingarleyfi fyrir framkvæmdum á skipulagsreitnum sem veitt yrðu eftir gildistöku skipulagsins þyrftu að vera innan þeirra marka sem nýtingarhlutfalli var sett, hvort sem um væri að ræða byggðar eða óbyggðar lóðir.  Engin gögn hafa komið fram er tengjast gerð umrædds deiliskipulags sem gefið gætu tilefni til rýmri túlkunar að þessu leyti.

Samkvæmt framansögðu verður ekki fallist á að umdeild deiliskipulagsbreyting hafi aðeins falið í sér óverulega breytingu á deiliskipulagi þar sem heimilað nýtingarhlutfall lóðarinnar að Gunnarssundi 9 var hækkað úr 0,45 í 0,71.  Skorti því lagaskilyrði fyrir því að fara með breytinguna samkvæmt undantekningarákvæði 2. mgr. 26. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Verður að ógilda hina kærðu deiliskipulagsbreytingu vegna þessa annmarka á málsmeðferð. 

Að þessari niðurstöðu fenginni skortir hið kærða leyfi fyrir nýbyggingu að Gunnarssundi 9 stoð í gildandi deiliskipulagi og ber því að fella það úr gildi í samræmi við 2. mgr. 43. gr. skipulags- og byggingarlaga. 

Úrskurðarorð:

Kröfu um ógildingu byggingarleyfis fyrir niðurrifi húss að Gunnarssundi 9 í Hafnarfirði, sem skipulags- og byggingarfulltrúi veitti hinn 8. júlí 2009 og bæjarráð Hafnarfjarðar staðfesti 13. ágúst sama ár, er vísað frá úrskurðarnefndinni. 

Ákvörðun skipulags- og byggingarráðs Hafnarfjarðar frá 7. júlí 2009 um breytingu á deiliskipulagi miðbæjar Hafnarfjarðar, er tók til lóðarinnar að Gunnarssundi 9, er felld úr gildi. 

Byggingarleyfi fyrir nýbyggingu á lóðinni að Gunnarssundi 9 í Hafnarfirði, er skipulags- og byggingarfulltrúi bæjarins samþykkti hinn 19. ágúst 2009 og staðfest var í bæjarstjórn hinn 1. september sama ár, er fellt úr gildi.

______________________________
Hjalti Steinþórsson

_______________________________      ______________________________
Ásgeir Magnússon                                           Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

64/2009 Hafnarfjörður, aðalskipulag

Með

Ár 2009, fimmtudaginn 1. október, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 64/2009, kæra á breytingu á Aðalskipulagi Hafnarfjarðar 2005 – 2025 er bæjarstjórn Hafnarfjarðar samþykkti hinn 17. mars 2009 að auglýsa. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 15. september 2009, er barst nefndinni hinn 23. sama mánaðar, kærir Á, Smárahvammi 9, Hafnarfirði, breytingu á Aðalskipulagi Hafnarfjarðar 2005 – 2025 er bæjarstjórn Hafnarfjarðar samþykkti hinn 17. mars 2009 að auglýsa.  Gerir kærandi þá kröfu að gildandi aðalskipulag standi óhaggað. 

Málsatvik og rök:  Á fundi sínum hinn 17. mars 2009 samþykkti bæjarstjórn Hafnarfjarðar að auglýsa tillögu að breytingu á Aðalskipulagi Hafnarfjarðar 2005 – 2025 er tók til kafla 2.2.10 sem fjallar um frístundabyggð á svonefndu Sléttuhlíðarsvæði.  Var þar gert ráð fyrir takmarkaðri uppbyggingu innan svæðisins.  Auglýsing um breytingartillöguna birtist í Fjarðarpóstinum hinn 20. ágúst 2009. 

Bendir kærandi á að í gildandi aðalskipulagi segi að ekki sé gert ráð fyrir frekari uppbyggingu á umræddu svæði en í breytingartillögu komi fram að „… takmörkuð uppbygging verði innan svæðisins.“  Nú virðist því vera gert ráð fyrir þeim möguleika að reisa mörg hús á svæðinu í stað þess eina sem úrskurðað hafi verið ólögmætt í úrskurði úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála í máli nr. 4/2008.  Ekki komi fram í aðalskipulagstillögunni hversu „takmörkuð“ ráðgerð uppbygging verði og engir uppdrættir fylgi tillögunni.  Það væri vafasamt fordæmi fyrir sveitarfélag ef breyta mætti staðfestu skipulagi vegna þess eins að túlkun í úrskurði úrskurðarnefndarinnar sé ekki í samræmi við ásetning sveitarfélagsins eins og haldið sé fram í greinargerð aðalskipulagstillögunnar.  Rétt sé að úrskurðarnefndin úrskurði um lagalega rétta túlkun á þeim kafla aðalskipulagsins er breytingin taki til. 

Niðurstaða:  Fyrir liggur að umdeild aðalskipulagstillaga hefur ekki öðlast gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda skv. 1. mgr. 19. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Í nefndu lagaákvæði er einnig kveðið á um að aðalskipulag eða breyting á því sé háð staðfestingu ráðherra.  Verður ákvörðunum samkvæmt skipulags- og byggingarlögum, sem sæta skulu slíkri staðfestingu, ekki skotið til úrskurðarnefndarinnar, sbr. 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga svo sem henni var breytt með 21. gr. laga nr. 74/2005. 

Samkvæmt framansögðu á mál þetta ekki undir úrskurðarnefndina og verður af þeim sökum vísað frá. 

Úrskurðarorð: 

Máli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.

______________________________
Hjalti Steinþórsson

_______________________________             ______________________________
Ásgeir Magnússon                                                   Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

166/2007 Furugrund

Með

Ár 2009, fimmtudaginn 1. október, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 166/2007, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogs frá 28. nóvember 2006 um að samþykkja deiliskipulag vegna lóðarinnar að Furugrund 44 í Kópavogi. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 20. desember 2007, er barst nefndinni hinn 21. sama mánaðar, kæra B og G, íbúar að Furugrund 42, þá ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogs frá 28. nóvember 2006 að samþykkja deiliskipulag vegna lóðarinnar að Furugrund 44 í Kópavogi.  Birtist auglýsing um gildistöku þess í B-deild Stjórnartíðinda hinn 23. nóvember 2007. 

Gera kærendur þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. 

Málavextir:  Á fundi skipulagsnefndar 6. september 2005 var lögð fram tillaga lóðarhafa Furugrundar 44 þess efnis að tvíbýlishús sem stendur á lóðinni yrði rifið og þess í stað byggt þriggja hæða fjölbýlishús með sex íbúðum auk bílakjallara.  Samþykkti skipulagsnefnd að tillagan yrði auglýst samkvæmt 25. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Athugasemdir og ábendingar bárust frá íbúum Furugrundar 40-42, þar með töldum kærendum.  Á fundi skipulagsnefndar 29. nóvember 2005 var tillögunni hafnað á grundvelli innsendra athugasemda. 

Á fundi skipulagsnefndar 5. september 2006 var á ný lögð fram tillaga að deiliskipulagi vegna lóðarinnar Furugrundar 44, sama efnis og að ofan er lýst en með breyttu fyrirkomulagi bílastæða o. fl.  Samþykkti nefndin að auglýsa tillöguna samkvæmt 25. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Tillagan var auglýst til kynningar frá 19. september 2006 með athugasemdafresti til 31. október 2006.  Athugasemdir og ábendingar bárust, m.a. frá kærendum.  Á fundi skipulagsnefndar 7. nóvember 2006 var tillagan lögð fram að nýju ásamt athugasemdum og var bæjarskipulagi falið að taka saman umsögn varðandi innsendar athugasemdir.  Á fundi nefndarinnar hinn 21. sama mánaðar var tillagan samþykkt og hún staðfest á fundi bæjarstjórnar hinn 28. nóvember 2006.  Með bréfi Skipulagsstofnunar til skipulagsstjóra Kópavogs, dags. 1. febrúar 2007, var greint frá því að stofnunin gæti ekki tekið afstöðu til efnis deiliskipulagsins fyrr en m.a. lægi fyrir hvort um nýtt deiliskipulag væri að ræða eða breytingu á eldra deiliskipulagi svæðisins.  Þá sagði m.a. í bréfinu:  „Í Kópavogi hafa undanfarið verið deiliskipulagðar stakar lóðir í eldri hverfum, þar sem ekki liggur fyrir gildandi deiliskipulag.  Skipulagsstofnun bendir á að í stað þess að skipuleggja eina lóð í einu er réttara að skoða og marka stefnu um skipulag viðkomandi reita/svæða.“  Framhald varð á bréfasamskiptum skipulagsyfirvalda í Kópavogi og Skipulagsstofnunar og með bréfi stofnunarinnar, dags. 14. nóvember 2007, var greint frá því að ekki væri gerð athugasemd við að birt yrði auglýsing um samþykkt deiliskipulagsins.  Birtist auglýsing um gildistöku þess í B-deild Stjórnartíðinda hinn 23. nóvember 2007. 

Hafa kærendur skotið framangreindri samþykkt til úrskurðarnefndarinnar svo sem að ofan greinir. 

Málsrök kærenda:  Af hálfu kærenda er vísað til þess að með hinni kærðu ákvörðun sé aflagður eini göngustígurinn er liggi undir Nýbýlaveg á svæði því er um ræði.  Það sé forkastanlegt þar sem um stíginn fari fjöldi barna á degi hverjum er leið eigi í skóla og á íþróttasvæði í nágrenninu. 

Með hinni kærðu ákvörðun sé enn aukið á bílastæðavanda hverfisins ásamt því að aðgengi sjúkra- og slökkvibíla verði ekki ásættanlegt fyrir íbúa hverfisins.  Í engu sé gerð grein fyrir leiksvæði barna á lóðinni eða hvar koma eigi fyrir tengikössum síma og rafmagns sem þar standi. 

Málsrök Kópavogsbæjar:  Af hálfu Kópavogsbæjar er vísað til þess að á lóðinni að Furugrund 44 hafi upphaflega verið veitt leyfi til byggingar einbýlishúss og því breytt í tvíbýli árið 1995.  Ekki hafi verið til deiliskipulag fyrir lóðina og af þeim sökum hafi verið ákveðið að tillaga að breytingu yrði auglýst í samræmi við 25. gr. skipulags- og byggingarlaga. 

Bent sé á að skipulagsnefnd hafi ekki fallist á fyrri tillögu lóðarhafa.  Með seinni tillögunni hafi byggingarmagn verið minnkað, hæð húss lækkuð og fjarlægð frá lóðarmörkum breytt.  Þá sé nýtingarhlutfall sambærilegt og á öðrum lóðum í nágrenninu ásamt því að kjallarahæð hafi verið felld niður í jörð (sic) og nái nú lengra inn í lóð. 

Í lóðarleigusamningi vegna lóðarinnar frá árinu 1975 sé að finna kvöð um að bílastæði í götu skuli vera sameiginleg sem og aðkeyrsla fyrir lóðirnar við Furugrund 40-54.  Tillaga sú er auglýst hafi verið hafi gert ráð fyrir því að sameiginlegum bílastæðum myndi fækka vegna innkeyrslu í bílageymslu hússins að Furugrund 44.  Skipulagsnefnd hafi samþykkt að innkeyrsla í bílageymslu yrði færð.  Að auki hafi göngustígur milli Furugrundar 44 og 46 verið færður inn á uppdrátt. 

Því sé haldið fram að skipulagsyfirvöld hafi verulega komið til móts við athugasemdir þær er borist hafi er tillagan hafi verið auglýst og að grenndaráhrif hinnar kærðu samþykktar séu óveruleg. 

Hvorki verði séð að málsmeðferð né hin efnislega ákvörðun hafi verið ólögmæt eða óréttlát.  Við ákvarðanatökuna hafi í öllu verið fylgt ákvæðum skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 sem og ákvæðum stjórnsýslulaga nr. 37/1993.  Beri því að hafna kröfum kærenda. 

—————

Lóðarhafa að Furugrund  44 var veitt færi á að tjá sig um kæruefnið, sbr. 13. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993, en ekkert svar hefur borist frá honum af því tilefni.  Jafnframt var Kópavogsbæ tilkynnt að úrskurðarnefndin hefði tekið það álitaefni til athugunar af sjálfsdáðum hvort lagaskilyrði hefðu verið til þess að deiliskipuleggja aðeins eina lóð á íbúðarsvæði þar sem ekki hafi verið fyrir hendi deiliskipulag.  Var bæjaryfirvöldum gefinn kostur á að tjá sig um það efni sem þau gerðu ekki. 

Niðurstaða:  Samkvæmt 1. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 skal gera deiliskipulag á grundvelli aðalskipulags fyrir einstök svæði eða reiti þar sem framkvæmdir eru fyrirhugaðar.  Samkvæmt skilgreiningarákvæði 2. gr. laganna er deiliskipulag:  „… skipulagsáætlun fyrir afmarkaða reiti innan sveitarfélags, sem byggð er á aðalskipulagi og kveður nánar á um útfærslu þess.“  Hugtakið reitur er hvorki skilgreint í lögunum né í skipulagsreglugerð nr. 400/1998, en orðið kemur fyrir í samsettu heitunum götureitur og landnotkunarreitur, sem skilgreind eru í grein 1.3 í skipulagsreglugerðinni.  Gefa skilgreiningar þessar ekki tilefni til þess að ætla að orðið reitur eigi við um einstaka byggingarlóð, enda væri slík notkun orðsins hvorki í samræmi við orðskýringu né almenna venju um orðnotkun. 

Í skilgreiningarákvæði 1.3 í skipulagsreglugerðinni er einnig skilgreint hugtakið skipulagssvæði en þar segir m.a:  „Deiliskipulag nær til einstakra svæða eða reita innan aðalskipulags og skal jafnan miðast við að ná til svæða sem mynda heildstæða einingu.  Í þéttbýli skal deiliskipulag að jafnaði ekki taka yfir minna svæði en götureit.“  Hliðstætt ákvæði er í 1. mgr. greinar 3.1.4 í skipulagsreglugerðinni, en ákvæðið fjallar um deiliskipulag. 

Telja verður að með tilvitnuðum ákvæðum sé mörkuð sú meginstefna, að deiliskipulag skuli jafnan taka til svæða sem myndi heildstæða einingu og skuli að jafnaði ekki taka til minna svæðis en götureits.  Enda þótt í orðunum „jafnan“ og „að jafnaði“ kunni að felast nokkurt svigrúm til ákvörðunar um mörk svæðis sem deiliskipulag á að taka til veitir það sveitarstjórnum ekki frelsi til þess að ákvarða þessi mörk að eigin geðþótta.  Verður þess í stað að skýra ákvæðin með hliðsjón af þeim markmiðum sem að er stefnt með gerð deiliskipulags, að útfæra nánar ákvæði aðalskipulags um viðkomandi svæði.  Við skipulagsgerðina verður jafnframt að líta til þeirra markmiða sem sett eru fram í 1. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 svo og til almennra ákvæða í 9. gr. laganna um gerð og framkvæmd skipulags. 

Til þess að fullnægt sé lagaskilyrðum þarf í skipulagsáætlunum að gera grein fyrir markmiðum viðkomandi stjórnvalds og ákvörðunum um framtíðarnotkun lands og fyrirkomulag byggðar og lýsa forsendum þeirra ákvarðana.  Þurfa þessar áætlanir að vera í eðlilegu samræmi innbyrðis og taka til allra þeirra þátta sem varða hagsmuni heildarinnar, jafnframt því sem tryggja ber rétt einstaklinga og lögaðila sem hagsmuna eiga að gæta við skipulagsgerðina. 

Í máli því sem hér er til meðferðar ákváðu skipulagsyfirvöld í Kópavogi að vinna deiliskipulag fyrir eina lóð á íbúðarsvæði þar sem ekki var í gildi deiliskipulag.  Var á þetta bent af hálfu Skipulagsstofnunar og minnt á að í stað þess að skipuleggja eina lóð í einu væri réttara að skoða og marka stefnu um skipulag viðkomandi svæðis. 

Telja verður að við gerð hins kærða deiliskipulags hafi ekki verið tekið tillit til grundvallarsjónarmiða sem líta beri til við skipulagsgerð.  Voru mörk skipulagssvæðisins þannig ekki miðuð við það svæði sem augljóslega myndar heildstæða einingu heldur fólst í hinu umdeilda deiliskipulagi lítið annað en það sem fram hefði komið á aðaluppdráttum við hönnun mannvirkja á lóðinni. 

Samkvæmt framansögðu er það niðurstaða úrskurðarnefndarinnar að skort hafi lagaskilyrði til þess að gera deiliskipulag fyrir lóðina nr. 44 við Furugrund án þess að jafnhliða væri unnið og samþykkt deiliskipulag fyrir götureitinn í heild.  Ber því að fella hina kærðu ákvörðun úr gildi. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega vegna mikilla anna og málafjölda hjá úrskurðarnefndinni. 

Úrskurðarorð:

Ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogs frá 28. nóvember 2006, um deiliskipulag vegna lóðarinnar að Furugrund 44 í Kópavogi sem birt var í B-deild Stjórnartíðinda hinn 23. nóvember 2007, er felld úr gildi. 

___________________________
Hjalti Steinþórsson

______________________________                  ____________________________
Ásgeir Magnússon                                                      Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

52/2008 Álftanes, miðbær

Með

Ár 2009, fimmtudaginn 24. september, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 52/2008, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Álftaness frá 26. júní 2008 um að samþykkja nýtt deiliskipulag fyrir miðbæ Álftaness. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður:

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 28. júlí 2008, er barst nefndinni hinn 29. sama mánaðar, kærir G, Hákotsvör 5, Álftanesi, þá ákvörðun bæjarstjórnar Álftaness frá 26. júní 2008 að samþykkja nýtt deiliskipulag fyrir miðbæ Álftaness.  Gerir kærandi þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. 

Úrskurðarnefndinni hafa jafnframt borist 12 kærur mótteknar á tímabilinu 29. júlí til 5. ágúst 2008, þar sem 36 íbúar við Suðurtún, Hólmatún, Norðurtún, Túngötu, Vesturtún, Ásbrekku og Asparholt á Álftanesi kæra fyrrgreinda deiliskipulagsákvörðun.  Málatilbúnaður kærenda í þeim kærumálum er á sömu lund og í máli þessu og verða kærumálin, sem eru nr. 58-67 og 69-70/2008, því sameinuð því. 

Málavextir:  Á árinu 2007 samþykkti bæjarstjórn Álftaness að auglýsa breytingu á svæðisskipulagi höfuðborgarsvæðisins.  Í auglýsingu um kynningu tillögunnar kom fram að hún tæki til „taflna 3.1 og 3.2, svæði 24, Sveitarfélagið Álftanes (áður Bessastaðahreppur).“  Í henni fólst að í lok skipulagstímabilsins árið 2024 yrði íbúafjöldi kominn í um 3.850 manns og að íbúðir yrðu 1.350 í stað 1.080.  Fermetrafjöldi atvinnuhúsnæðis yrði 48.000 í stað 28.000 og gert væri ráð fyrir 15.000 fermetrum undir verslunar- og skrifstofuhúsnæði og 26.000 fermetrum undir sérhæfðar byggingar.  Samhliða var auglýst breyting á Aðalskipulagi Álftaness 2005 – 2024, nýtt deiliskipulag fyrir miðsvæði Álftaness, er nefnt var grænn miðbær á Álftanesi, og breytingar á deiliskipulagi skóla- og íþróttasvæðis, Suðurtúns og Breiðumýrar og norðanverðs Sviðholts.  Fólu skipulagstillögur þessar m.a. í sér breytingar á landnotkun, samgöngumannvirkjum og mörkum deiliskipulagssvæða. 

Umhverfisráðherra staðfesti svæðisskipulagsbreytinguna hinn 28. janúar 2008 og tók breytingin gildi með auglýsingu þar um í B-deild Stjórnartíðinda hinn 13. febrúar sama ár.  Aðalskipulagsbreytingin fékk staðfestingu ráðherra hinn 29. apríl 2008 og tók sú breyting gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda 15. maí 2008.  Hin kærða deiliskipulagsákvörðun tók síðan gildi hinn 2. júlí 2008 með birtingu auglýsingar í B-deild Stjórnartíðinda og hafa kærendur skotið þeirri ákvörðun til úrskurðarnefndarinnar eins og áður greinir. 

Málsrök kærenda:  Af hálfu kærenda eru annars vegar gerðar athugasemdir við málsmeðferð hinnar umdeildu skipulagstillögu og hins vegar við einstök efnisatriði hennar. 

Bent sé á að hið kærða deiliskipulag raski hagsmunum kærenda og hafi áhrif á búsetuskilyrði á Álftanesi.  Nærfellt helmingur kosningabærra manna í sveitarfélaginu hafi komið að athugasemdum við tillöguna á kynningartíma hennar en þrátt fyrir það hafi ekki verið leitað sátta eða komið fram með tillögur til úrbóta af hálfu bæjaryfirvalda. 

Kynningu skipulagsbreytinganna hafi verið áfátt í ljósi umfangs þeirra og stöðugra breytinga á vinnslutíma og tilkynning til kærenda um kæruleið og kærufrest hafi fyrst borist þeim hinn 14. júlí 2008, eða 12 dögum eftir að gildistökuauglýsing deiliskipulagsins hafi birst í B-deild Stjórnartíðinda.  Gagnrýnt sé hversu auðvelt sé að breyta svæðisskipulagi án aðkomu íbúa viðkomandi bæjarfélags þar sem um sé að ræða grundvöll að breytingum á aðal- og deiliskipulagi.  Áhrif svæðisskipulagsbreytingarinnar kunni að vera óveruleg á höfuðborgarsvæðið en þau séu veruleg gagnvart Álftanesi og kollvarpi gildandi aðalskipulagi sveitarfélagsins.  Þá sé sérkennilegt að svæðisskipulagsbreytingin hafi verið afgreidd frá Skipulagsstofnun til umhverfisráðherra á kynningartíma skipulagstillagnanna og hafi ráðuneytið staðfest svæðisskipulagsbreytinguna hinn 28. janúar 2008, eða fimm dögum eftir að athugasemdafresti vegna svæðis-, aðal- og deiliskipulagstillögunnar hafi lokið. 

Margar athugasemdir við hina kærðu deiliskipulagsákvörðun hafi lotið að því að um grundvallarbreytingu væri að ræða, en í andsvörum bæjaryfirvalda hafi verið vísað til þess að breytingin byggðist m.a. á samþykktu svæðisskipulagi.  Alvarlegar athugasemdir séu gerðar við þá málsmeðferð að virða athugasemdir íbúa við svæðisskipulagsbreytingu að vettugi og vísa svo til þeirrar breytingar, eftir staðfestingu hennar, sem grundvallar að auglýstri aðal- og deiliskipulagsbreytingu.  Vandséð sé í ljósi þessa hvaða tilgangi það þjóni að auglýsa umdeilda breytingu á aðal- og deiliskipulagi. 

Með hliðsjón af umfangi umdeildra skipulagstillagna sé flýtimeðferð þeirra gagnrýniverð.  Umhverfisskýrsla skipulagsins hafi fengið níu daga umfjöllun hjá Umhverfisstofnun, yfirferð Skipulagsstofnunar á aðalskipulagsbreytingunni hafi tekið sex vikur og afgreiðsla breytingarinnar hjá umhverfisráðuneytinu hafi tekið tvær vikur.  Þessi stutti málsmeðferðartími svo umfangsmikillar breytingar, sem vel á áttunda hundrað íbúa hafi mótmælt, sé með ólíkindum en sambærilegar skipulagstillögur hafi að jafnaði tekið mun lengri tíma hjá þessum stofnunum. 

Í umfangsmiklum andmælum fjölda íbúa við auglýstum breytingum á skipulagi hafi verið gerðar sterkar athugasemdir við breytingar á gatnakerfi bæjarfélagsins er hafi falið í sér að leggja niður Breiðumýri að hluta og leggja nýjan veg sunnan Suðurtúns og skólasvæðis og færslu Norðurnesvegar og Suðurnesvegar í því skyni að auka byggð á miðsvæðinu.  Ætla verði að breytingarnar leiði til mjög mikillar umferðar um nefndan veg sunnan skólasvæðis og Suðurtúns með tilheyrandi áhrifum gagnvart íbúum í nálægum hverfum og ekki sé réttlætanlegt að leggja niður hluta Breiðumýrar til þess að koma fyrir aukinni byggð.  Gatnabreytingarnar séu umdeildar eins og fram komi í umferðarskýrslu sem unnin hafi verið fyrir sveitarfélagið og ekki verði séð að umferðaröryggissjónarmið séu höfð að leiðarljósi við þessar breytingar. 

Þá hafi verið gerðar athugasemdir við áform um mikla aukningu verslunar-, atvinnu- og þjónusturýmis.  Aðkoma íbúa að þessum breytingum hafi ekki verið fyrir hendi þar sem bent hafi verið á að þeir hefðu ekkert með breytingar á svæðisskipulagi að gera en breytingar á aðal- og deiliskipulaginu ættu stoð í þeirri breytingu.  Efnislegum og rökstuddum andmælum íbúa hafi í engu verið sinnt við lokayfirferð deiliskipulagstillögunnar þar sem gatnaskipulagi bæjarfélagsins, sem sátt hafi verið um, sé umbylt. 

Málsrök Sveitarfélagsins Álftaness:  Bæjaryfirvöld benda á að hið kærða deiliskipulag hafi verið unnið eftir verðlaunatillögu um skipulag miðbæjar Álftaness, að aflokinni samkeppni um skipulag svæðisins.  Samhliða auglýsingu deiliskipulagstillögunnar hafi verið auglýst breyting á svæðisskipulagi höfuðborgarsvæðisins og aðalskipulagi Álftaness og hafi þær breytingar verið staðfestar og tekið gildi.  Ekki sé talin ástæða til að fjalla um svæðis- og aðalskipulagsbreytingarnar enda falli þær ekki undir úrskurðarvald úrskurðarnefndarinnar. 

Öll málsmeðferð vegna umdeildrar deiliskipulagsbreytingar hafi verið í samræmi við skipulags- og byggingarlög og stjórnsýslulög.  Rannsóknarskyldu sveitarfélagsins hafi verið gætt eins og fyrirliggjandi skýrslur og greinargerðir, er unnar hafi verið í tengslum við deiliskipulagsgerðina, beri með sér, svo sem greinargerð deiliskipulagsins, greinargerð um samgönguskipulag þess og umhverfisskýrsla skipulagsins, auk skýrslu um þær breytingar sem gerðar hafi verið frá auglýstri tillögu. 

Öllum framkomnum athugasemdum hafi verið svarað og hafi með skýrum hætti verið gerð grein fyrir breytingum sem gerðar hafi verið á skipulagstillögunni í því skyni að koma til móts við athugasemdirnar.  Þannig hafi m.a. verið ákveðið að fækka fjölbýlishúsum við Norðurnesveg úr fjórum í þrjú og húsin lækkuð.  Skólavegur hafi verið færður til suðurs um ca. tvo metra fjær núverandi byggð og skólasvæði, auk þess sem gert væri ráð fyrir hraðalækkandi aðgerðum og 30 km hámarkshraða um veginn.  Fallið hafi verið frá staðsetningu bensínstöðvar við gatnamót Skólavegar og Norðurnesvegar til samræmis við breytingu á aðalskipulagi. 

Það sé aldrei svo að hægt sé að verða við öllum athugasemdum er kunni að koma fram við svo viðamiklar breytingar eins og hér um ræði enda hvíli ekki sú skylda á sveitarfélögum.  Hins vegar beri að taka rökstudda afstöðu til framkominna athugasemda við kynningu skipulagstillögu og það sé mat bæjaryfirvalda að svo hafi verið gert við meðferð deiliskipulags græns miðbæjar á Álftanesi. 

———-

Aðilar hafa fært fram ítarlegri rök og sjónarmið í málinu sem ekki verða rakin hér, en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn kærumálsins. 

Niðurstaða:  Samhliða hinni kærðu deiliskipulagsákvörðun voru gerðar breytingar á svæðisskipulagi höfuðborgarsvæðisins hvað sveitarfélagið Álftanes varðar og á gildandi aðalskipulagi Álftaness.  Greind svæðis- og aðalskipulagsbreyting sætir staðfestingu umhverfisráðherra sem er æðsti handhafi stjórnsýsluvalds á þessu sviði og verða þær skipulagsákvarðanir því ekki bornar undir úrskurðarnefndina, sbr. 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Verður efni breytts svæðis- og aðalskipulags fyrir Álftanes af þeim sökum lagt til grundvallar í kærumáli þessu. 

Þeir einir geta skotið máli til úrskurðarnefndarinnar sem eiga lögvarða hagsmuni tengda hinni kærðu ákvörðun skv. 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga og er það í samræmi við þá meginreglu stjórnsýsluréttar að skilyrði aðildar að kærumáli sé að kærandi eigi einstaklegra og verulegra lögvarinna hagsmuna að gæta um úrslit máls.  Þá verður kæra að berast úrskurðarnefndinni innan kærufrests sem er einn mánuður samkvæmt fyrrgreindu lagaákvæði og miðast sá frestur við dagsetningu opinberrar birtingar ákvörðunar þegar um hana er að ræða, sem í umræddu tilfelli var 2. júlí 2008.  Að teknu tilliti til útreiknings frests skv. 8. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 lauk kærufresti vegna hinnar kærðu ákvörðunar hinn 5. ágúst 2008. 

Telja verður að hin umdeilda deiliskipulagsákvörðun, sem m.a. breytir akvegum og uppbyggingu húsnæðis á miðsvæði Álftaness, snerti einstaklega lögvarða hagsmuni þeirra fasteignaeigenda og íbúa í næsta nágrenni, svo sem við Suðurtún.  Verða þeir kærendur sem svo er ástatt um því taldir eiga kæruaðild að máli þessu.  Eins og hér stendur sérstaklega á þykir ekki ástæða til að taka afstöðu til þess, með rannsókn á högum hvers og eins kærenda, hvort hann teljist eiga kæruaðild, enda verður málið allt að einu tekið til efnismeðferðar, en kærur þær sem til meðferðar eru bárust allar innan kærufrests. 

Samkvæmt skipulags- og byggingarlögum nr. 73/1997 er vald til að skipuleggja land innan marka sveitarfélags í höndum sveitarstjórna og annast þær og bera ábyrgð á gerð deiliskipulags, sbr. 2. mgr. 3. gr. og 23. gr. laganna.  Skipulagsvaldið er tæki sveitarstjórnar til að hafa áhrif á og þróa byggð og umhverfi í sveitarfélaginu. 

Hin kærða deiliskipulagsákvörðun hafði nokkurn aðdraganda.  Efnt var til verðlaunasamkeppni um skipulag miðbæjarins og verðlaunatillagan notuð sem grundvöllur deiliskipulagsins.  Fundað var með íbúum um tillöguna, hún auglýst til kynningar lögum samkvæmt, framkomnum athugasemdum svarað og nokkrar breytingar gerðar vegna þeirra.  Sérstakt umferðarskipulag var unnið í tengslum við tillöguna og gert mat á umhverfisáhrifum skipulagsins sem síðar var yfirfarið af Skipulagsstofnum og gildistaka þess auglýst í kjölfarið.  Var málsmeðferð deiliskipulagsins því í samræmi við skipulags- og byggingarlög. 

Með vísan til þess sem framan er rakið og þar sem ekki liggur annað fyrir en að hið kærða deiliskipulag sé í samræmi við gildandi aðalskipulag Álftaness verður ekki fallist á kröfu kærenda um ógildingu ákvörðunarinnar. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist sökum mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu deiliskipulags fyrir miðbæ Álftaness, er bæjarstjórn samþykkti hinn 26. júní 2008.

___________________________
Hjalti Steinþórsson

______________________________          ______________________________
Ásgeir Magnússon                                             Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

13/2008 Eyrarbraut

Með

Ár 2009, fimmtudaginn 24. september, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 13/2008, kæra á samþykkt skipulags- og byggingarnefndar Árborgar frá 12. júlí 2007 um að veita leyfi til byggingar atvinnuhúsnæðis að Eyrarbraut 37 á Stokkseyri. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 20. febrúar 2008, er barst nefndinni hinn 21. sama mánaðar, kærir A, Eyrarbraut 10, Stokkseyri þá samþykkt skipulags- og byggingarnefndar Árborgar frá 12. júlí 2007 að veita leyfi til byggingar atvinnuhúsnæðis að Eyrarbraut 37 á Stokkseyri, sem staðfest var í bæjarráði hinn 19. s.m.  Gerir kærandi þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.  Þá fer kærandi og fram á að úrskurðarnefndin kanni almennt hvernig staðið hafi verið að breytingum á deiliskipulagi á svæðinu og hvort lög og reglur hafi verið brotnar (lóðir nr. 21-53). 

Málsatvik og rök:  Á fundi skipulags- og byggingarnefndar 12. júlí 2007 var samþykkt umsókn um leyfi til byggingar atvinnuhúss á lóðinni nr. 37 við Eyrarbraut en á svæðinu er í gildi deiliskipulag frá árinu 1996. 

Kærandi máls þessa er búsett að Eyrarbraut 10 á Stokkseyri.  Samkvæmt því sem fram kemur í kæru hafði henni verið tjáð af skipulags- og byggingaryfirvöldum að allt væri eðlilegt og farið hefði verið eftir ítrustu kröfum við úthlutun lóðarinnar nr. 37 við Eyrarbraut.  Hvað raunverulega væri verið að framkvæma á lóðinni hafi hún ekki verið upplýst um.  Heldur kærandi því fram að ekki verði annað ráðið en að framkvæmdir á lóðinni séu í andstöðu við samþykkt deiliskipulag svæðisins frá árinu 1996.  Þá setur kærandi fram athugasemdir er lúta að ónæði og sóðaskap á svæði því eru um ræðir er hljóti að kalla á aðgerðir.  Vegna þess sé þess óskað að úrskurðarnefndin kanni almennt hvernig staðið hafi verið að breytingum á deiliskipulaginu og hvort lög og reglur hafi verið brotin.    

Af hálfu Árborgar er krafist frávísunar málsins.  Byggingarleyfi hafi verið gefið út 12. júlí 2007 og hafi framkvæmdir á lóðinni hafist strax í framhaldi af því.  Mælt hafi verið fyrir grunngreftri 8. ágúst 2007 og fyrir sökkuluppslætti 10. september s.á.  Sé því ljóst að kæranda hafi mátt vera kunnugt um framkvæmdir á lóðinni fljótlega eftir útgáfu byggingarleyfis. 

—————–

Frekari rök og sjónarmið aðila liggja fyrir í málinu sem ekki verða rakin hér nánar, en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn málsins. 

Niðurstaða:  Samkvæmt 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 sæta kæru til úrskurðarnefndarinnar stjórnvaldsákvarðanir stjórnsýslu sveitarfélaga og samvinnunefndar miðhálendisins, þegar það á við, nema annað sé sérstaklega tiltekið í lögum. 

Ekki verður séð að fyrir liggi í máli þessu kæranleg stjórnvaldsákvörðun er lúti að breytingu á deiliskipulagi svæðis þess er um ræðir og koma því aðfinnslur kæranda er varða deiliskipulagið ekki til umfjöllunar við úrlausn málsins.  Aftur á móti er byggingarleyfi það sem staðfest var í bæjarráði 19. júlí 2007 kæranleg stjórnvaldsákvörðun sem borin verður undir úrskurðarnefndina.
 
Samkvæmt tilvitnaðri 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 er frestur til að skjóta máli til úrskurðarnefndarinnar einn mánuður frá því að kæranda varð kunnugt, eða mátti vera kunnugt, um ákvörðun þá sem kæra á.  Verður ráðið af málsgögnum, m.a. skrá byggingarfulltrúa um úttekt byggingarhluta, að kæranda hafi mátt vera kunnugt um hið umdeilda byggingarleyfi haustið 2007 og hafi þá borið að kynna sér efni þess og skjóta málinu til úrskurðarnefndarinnar innan mánaðar frá þeim tíma.  Kæra í málinu barst úrskurðarnefndinni hins vegar ekki fyrr en 21. febrúar 2008 og var kærufrestur þá liðinn.  Samkvæmt 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 skal vísa kæru frá hafi hún borist að liðnum kærufresti nema afsakanlegt verði talið að kæran hafi ekki borist fyrr eða veigamiklar ástæður mæli með því að kæran verði tekin til efnismeðferðar.  Verður ekki séð að neinar slíkar ástæður séu fyrir hendi í máli þessu og ber því, með hliðsjón af 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga, að vísa málinu frá úrskurðarnefndinni. 

Úrskurðarorð:

Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni. 

___________________________
Hjalti Steinþórsson

____________________________         ________________________
  Ásgeir Magnússon                                       Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

70/2007 Hamrabrekkur

Með

Ár 2009, miðvikudaginn 9. september, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 70/2007, kæra á afgreiðslu bæjarstjórnar Mosfellsbæjar á beiðni um breytt deiliskipulag sumarhúsabyggðar í Hamrabrekkum. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur 

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 22. júlí 2007, er barst nefndinni hinn 23. sama mánaðar, kærir J, Dísarási 7, Reykjavík, lóðarhafi í Hamrabrekkum, afgreiðslu bæjarstjórnar Mosfellsbæjar frá 4. júlí 2007 á beiðni um breytt deiliskipulag sumarhúsabyggðar í Hamrabrekkum, Mosfellsbæ. 

Gerir kærandi þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. 

Málavextir:  Gildandi deiliskipulag fyrir sumarhúsabyggð í Hamrabrekkum er frá árinu 1985 þar sem gert var ráð fyrir 30 lóðum, frá 0,29 upp í 0,58 ha að stærð.  Í skilmálum deiliskipulagsins segir eftirfarandi um stærð og gerð húsa:  „Hús skulu ekki vera stærri en 50 m²  að gólfflatarmáli, einnar hæðar en hugsanlega með lofti undir hæsta hluta þaks.  Þök skulu vera söðulþök eða þök með hallandi flötum í tvær gagnstæðar áttir þótt ekki mætist í mæni og skal stefna mænis eða brotlína þakflata vera austur–vestur eða norður–suður.“  Fyrir liggur að byggt hefur verið á nokkrum lóðum í Hamrabrekkum. 

Með erindi, dags. 15. mars 2004, óskuðu eigendur 27 lóða í Hamrabrekkum eftir því að framangreindu deiliskipulagi fyrir Hamrabrekkur yrði breytt.  Þar sagði m.a:  „Við undirritaðir eigendur að lóðum í Hamrabrekkum, deiliskipulagi úr landi Miðdals 2 í Mosfellsbæ, óskum eftir breytingum á deiliskipulagi því sem nú gildir á svæðinu.  Óskum við eftir því að grein nr. 6, sem fjallar um stærð og gerð húsa, verði breytt skv. breyttum lögum í byggingarreglugerð nr. 115 eins og hér segir:  Stærð húsa sem samkvæmt núverandi deiliskipulagi er takmörkuð við 50 m² gólfflatarmál verði breytt og takmörkuð við 160 m² gólfflatarmál.  Í ljósi þess að jarðskjálftar á síðustu árum hafa farið illa með hús og stefnt fólki í hættu þar sem léttar undirstöður hafi verið notaðar, þá verði leyft að steypa undirbyggingu húsa.  Leyft verði að nýta undirbyggingu húsa (kjallara) sé húsið í halla eða þar sem húsið rís ekki hærra en ella vegna nýtingu kjallara.“  Erindið var tekið fyrir á fundi skipulags- og byggingarnefndar 23. mars 2004.  Þar kom fram neikvæð afstaða nefndarinnar gagnvart erindinu. 

Með erindi, dags. 30. apríl 2004, var óskað eftir því að deiliskipulagi svæðisins yrði breytt.  Á fundi skipulags- og byggingarnefndar 18. maí 2004 var erindið tekið fyrir og kom fram í fundargerð að nefndin væri neikvæð gagnvart erindinu og var ítrekuð sú afstaða nefndarinnar að ekki yrði heimilt að reisa hús sem væru stærri að heildargrunnfleti en 110 m² og geymslu sem væri að hámarki 20 m².  Á fundi skipulags- og byggingarnefndar 13. júlí 2004 ákvað nefndin að leggja til við bæjarstjórn að tillaga þessa efnis yrði samþykkt til kynningar í samræmi við 25. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Þessi ákvörðun var staðfest á fundi bæjarráðs 22. júlí s.á.  Var breytingartillaga deiliskipulagsins auglýst og kynnt.  Þegar frestur til athugasemda var liðinn fjallaði sveitarstjórn um tillöguna á nýjan leik að undangenginni umfjöllun skipulagsnefndar.  Athugasemd vegna skipulagstillögunnar barst frá einum aðila þar sem þess var krafist að bæjarstjórn hafnaði henni, m.a. með vísan til þess að aukið byggingarmagn sumarhúsa myndi leiða til varanlegrar búsetu á svæði sem væri óhentugt til íbúðarbyggðar.  Með því væri verið að heimila nýtt íbúðarhverfi í bænum þar sem aðrir og slakari skilmálar giltu en almennt í íbúðarhverfum.  Á fundi skipulags- og byggingarnefndar 21. september 2004 var fjallað um málið að nýju að loknum athugasemdafresti.  Í fundargerð var vísað til fram kominna athugasemda og umhverfisdeild falið að kanna hvort og í hvaða mæli heilsársbúseta væri á svæðinu ásamt aðkomu að því.  Var fundargerð skipulags- og byggingarnefndar lögð fyrir bæjarstjórn 29. september 2004.  Á fundi skipulags- og byggingarnefndar 12. október 2004 var eftirfarandi fært til bókar:  „Nefndin féllst á þá athugasemd sem barst á kynningartíma að hætta á heilsársbúsetu á svæðinu aukist til muna með heimild til stækkunar á frístundahúsum sérstaklega með tilliti til legu svæðisins við Nesjavallaveg.  Nefndin leggur til við bæjarstjórn að deiliskipulagstillagan verði ekki samþykkt.“   Var afgreiðsla nefndarinnar staðfest á fundi bæjarstjórnar 27. október 2004. 

Á árinu 2006 fjallaði skipulags- og byggingarnefnd að nýju um mögulegar breytingar á deiliskipulagi í Hamrabrekkum og var bókað á fundi nefndarinnar hinn 1. ágúst 2006 eftirfarandi:  „Nefndin getur fallist á að leyfileg stærð frístundahúsa á svæðinu verði aukin í 60 fermetra auk 10 fermetra geymslu.“ 

Með bréfi, dags. 16. apríl 2007, sendi kærandi eftirfarandi erindi til skipulags- og byggingarnefndar Mosfellsbæjar:  „Á árinu 2004 var lagt inn erindi til skipulags- og byggingarnefndar, sem varðaði breytingar á deiliskipulagi við Hamrabrekkur.  Þessar breytingar fólu í sér að heimilt yrði að reisa stærri hús en upphaflegt skipulag svæðisins gerði ráð fyrir.  Ástæða umsóknarinnar var, að úr gildi voru fallin ákvæði um hámarksstærð frístundahúsa og viðtekin venja orðin í skipulagsákvörðunum sveitarfélaga, að heimila stærri byggingar.  Tillaga þessi var samþykkt á fundi bæjarráðs hinn 22. júlí 2004 en síðan hafnað á 124. fundi skipulags- og byggingarnefndar hinn 12. október 2004.  Samkvæmt viðtölum við hr. Ásbjörn Þorvarðarson, byggingarfulltrúa, og með tilvísun í fundargerð 195. fundar skipulags- og byggingarnefndar virðast breytt viðhorf nú ríkjandi.  Í samræmi við það viljum við fara fram á það, að fyrri ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar verði endurskoðuð og málið tekið fyrir á nýjan leik. Vísað er í áður innsend gögn.“  Erindið var tekið fyrir á fundi skipulags- og byggingarnefndar og var starfsmönnum nefndarinnar falið að skoða málið nánar.  Á fundi nefndarinnar 26. júní 2007 var erindi kæranda enn tekið fyrir og svohljóðandi bókun gerð:  „Nefndin ítrekar afstöðu sína frá júlí 2006, þar sem fallist var á að auka hámarksstærð húsanna í 60 + 10 m².“  Bæjarstjórn staðfesti afgreiðslu nefndarinnar á fundi 4. júlí 2007. 

Hefur kærandi kært framangreint til úrskurðarnefndarinnar svo sem áður getur. 

Málsrök kæranda:  Af hálfu kæranda er vísað til þess að í nágrenni svæðis þess er um ræði hafi bæjaryfirvöld veitt heimild til byggingar sambærilegra húsa og farið sé fram á í máli þessu og sé spurt hvort slíkt standist 11. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 og 65. gr. stjórnarskrárinnar.  Þá velti kærandi fyrir sér hvort synjunin standist 72. gr. stjórnarskrárinnar þar sem hún leiði til rýrara verðgildis eignar hans en á öðrum svæðum þar sem veitt hafi verið heimild til byggingar húsa af þeirri stærð er kærandi hafi farið fram á.  Með þessu sé líklega verið að ganga á stjórnarskrárvarinn rétt kæranda.  Þá gerir kærandi athugasemdir við rökstuðning ákvarðana þeirra er teknar hafi verið í málinu allt frá upphafi þess, en hann hafi enginn verið og hafi skipulagsyfirvöld fyrirfram tekið ákvörðun um að synja beiðni kæranda án rökstuðnings. 

Þá gerir kærandi athugasemdir við að honum hafi ekki borist afgreiðsla skipulags- og byggingarnefndar þegar hann hafi skotið málinu til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála. 

Málsrök Mosfellsbæjar:  Af hálfu Mosfellsbæjar er bent á að kærandi vísi í kæru sinni til þess að öðrum í næsta nágrenni hafi verið veitt heimild til byggingar sambærilegra húsa og hann hafi farið fram á og því hafi jafnræðisregla stjórnsýslulaga verið brotin.  Eigi kærandi við deiliskipulagsbreytingu vegna lóða í Hamrabrekku austan Miðdals, suð- austan Hafravatns, telji Mosfellsbær að það mál sé alls ekki sambærilegt máli kæranda.  Í tilvitnuðu máli hafi verið um að ræða mun stærri lóðir eða 1,0 – 1,9 ha að flatarmáli, þar sé í gildi mun yngra deiliskipulag og þar hafi ekki verið byggt í samræmi við eldra skipulag.  Í máli kæranda sé hins vegar um að ræða 0,29 – 0,58 ha lóðir, deiliskipulag sé í gildi frá 1985 ásamt því að byggt hafi verið á 7 – 8 lóðum í samræmi við það skipulag.  Vegna þess sé því hafnað að brotið hafi verið gegn jafnræðisreglu stjórnsýslulaga og stjórnarskrár. 

Mosfellsbær hafni því einnig að ákvarðanir bæjarins hafi brotið gegn 72. gr. stjórnarskrárinnar eins og kærandi haldi fram.  Deiliskipulag sveitarstjórnar, sem takmarki ráðstöfun eignarréttinda, byggi á almennum hlutlægum sjónarmiðum þar sem stefnt sé að lögmætum markmiðum og fari því ekki í bága við 72. gr. stjórnarskrárinnar.  Í því sambandi sé minnt á ákvæði 1. mgr. 33. gr. skipulags- og byggingarlaga sem mæli fyrir um að sá sem telji að skipulagsaðgerðir leiði til verðrýrnunar fasteignar eigi rétt á bótum úr sveitarsjóði, að því gefnu að sýnt sé fram á tjón. 

Mosfellsbær telji að málsmeðferð á erindi kæranda hafi ekki brotið í bága við ákvæði 22. gr. stjórnsýslulaga.  Að sama skapi telji Mosfellsbær að málsmeðferðin hafi ekki farið gegn ákvæði 26. gr. skipulags- og byggingarlaga. 

———–

Aðilar hafa fært fram frekari rök fyrir sjónarmiðum sínum sem ekki verða rakin nánar, en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn málsins. 

Niðurstaða:  Skilja verður málatilbúnað kæranda á þann veg að krafist sé ógildingar allra ákvarðana bæjarstjórnar er teknar hafi verið varðandi málaleitan hans allar götur frá árinu 2004.  Samkvæmt 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 er kærufrestur til úrskurðarnefndarinnar einn mánuður frá því að kæranda varð kunnugt, eða mátti vera kunnugt, um þá ákvörðun er kæran lýtur að.  Eina afgreiðslan sem var innan þessara tímamarka þegar kæran barst úrskurðarnefndinni 23. júlí 2007 var afgreiðsla bæjarstjórnar frá 4. júlí 2007, en kærufrestur vegna annarra og eldri ákvarðana í málinu var þá löngu liðinn.  Kemur því ekki hér til skoðunar annað en afgreiðslan frá 4. júlí 2007.

Eins og að framan er rakið varðar hin kærða afgreiðsla beiðni um endurskoðun á fyrri ákvörðun skipulags- og byggingarnefndar um breytt deiliskipulag sumarhúsabyggðarinnar í Hamrabrekkum.  Er deiliskipulagið frá árinu 1985 þar sem skipulagðar eru 30 lóðir, frá 0,29 upp í 0,58 ha að stærð og er heimilt að byggja 50 m² sumarhús á hverri lóð.  Beiðni kæranda laut á sínum tíma að því að gildandi deiliskipulagi svæðisins yrði breytt þannig að heimilað yrði að reisa stærri hús á svæðinu en skipulagið gerði ráð fyrir, án þess þó að sérstaklega væri getið um stærðir húsa, en vísað var í fyrri erindi vegna sama máls. 

Skipulags- og byggingarnefnd hafði áður haft erindi um stækkun húsa á svæðinu til umfjöllunar, m.a. á fundi árið 2006.  Var erindið þá afgreitt með þeim hætti að nefndin gæti fallist á að frístundahús á svæðinu yrðu 60 m² auk 10 m² geymslu.  Í hinni kærðu afgreiðslu 4. júlí 2007 var eingöngu vísað til afgreiðslunnar frá árinu 2006 án þess að erindinu væri sérstaklega synjað.  Er það mat úrskurðarnefndarinnar að framangreint verði ekki talið fela í sér ákvörðun er bindi endi á meðferð máls og beri því samkvæmt 2. mgr. 26. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 að vísa málinu frá nefndinni. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Úrskurðarorð: 

Máli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni. 

___________________________
Hjalti Steinþórsson

______________________________                 ______________________________
Ásgeir Magnússon                                                       Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

38/2007 Bakkavör

Með

Ár 2009, mánudaginn 7. september, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 38/2007, kæra á ákvörðun skipulags- og mannvirkjanefndar Seltjarnarness frá 12. apríl 2007 um að veita byggingarleyfi fyrir breytingu á garðhýsi, stækkun sólpalls með skjólgirðingu og uppsetningu heits potts á lóðinni nr. 8 við Bakkavör. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 4. maí 2007, er barst nefndinni samdægurs, kærir H, Bakkavör 6, Seltjarnarnesi, þá ákvörðun skipulags- og mannvirkjanefndar Seltjarnarness frá 12. apríl 2007 að veita byggingarleyfi fyrir breytingu á garðhýsi, stækkun sólpalls með skjólgirðingu og uppsetningu heits potts á lóðinni nr. 8 við Bakkavör. 

Gerir kærandi þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.  Jafnframt var gerð krafa um bráðabirgðaúrskurð um stöðvun framkvæmda á meðan málið væri til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni en þar sem framkvæmdum var að mestu lokið er málinu var skotið til nefndarinnar var ekki fjallað sérstaklega um þá kröfu kæranda. 

Málavextir:  Á fundi skipulags- og mannvirkjanefndar Seltjarnarness í desember 2006 var lögð fram umsókn frá lóðarhafa Bakkavarar 8 um leyfi til að breyta garðhýsi og stækka sólpall með skjólgirðingu ásamt því að koma fyrir innan lóðarinnar heitum potti.  Var samþykkt að grenndarkynna erindið.  Á fundi nefndarinnar hinn 21. mars 2007 var niðurstaða grenndarkynningarinnar rædd en ein athugasemd hafði borist, frá kæranda máls þessa.  Var málinu frestað og samþykkt m.a. að leita eftir umsögn forvarnardeildar slökkviliðs höfuðborgarsvæðisins.  Á fundi nefndarinnar hinn 12. apríl 2007 var erindið á dagskrá að nýju og var eftirfarandi m.a. fært til bókar:  „Skipulags- og mannvirkjanefnd samþykkir erindið enda verði þakklæðning á sorpgeymslu og garðhýsi óbrennanleg, án þakpappa ennfremur skulu sorpgeymsla og garðhýsi klædd að innan með klæðningu í fl. 1.  Ennfremur eru framkvæmdirnar skilyrtar því að þær hafi engin áhrif á eðlilega uppbyggingu og nýtingu lóðarinnar að Bakkavör 6.  Skilyrðunum skal þinglýst.“  Var samþykkt nefndarinnar staðfest á fundi bæjarstjórnar hinn 25. apríl 2007. 

Hefur kærandi kært þessa samþykkt skipulags- og mannvirkjanefndarinnar til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir. 

Málsrök kæranda:  Af hálfu kæranda er vísað til þess að gögn þau er lögð hafi verið til grundvallar hinni kærðu ákvörðun hafi í öllu verið ófullnægjandi og ekki í samræmi við samþykktar teikningar af húsinu nr. 8 við Bakkavör.  Kærandi bendir á að framkvæmdir hafi hafist löngu áður en leyfi þar til bærra yfirvalda hafi fengist. 

Málsrök Seltjarnarness:  Af hálfu Seltjarnarness er vísað til þess að grenndarkynnt hafi verið umsókn um leyfi til breytingar garðhýsis, stækkunar sólpalls með skjólgirðingu og uppsetningar heits potts á lóðinni nr. 8 við Bakkavör.  Hafi kærandi komið á framfæri athugasemdum sínum og hafi skipulags- og mannvirkjanefnd talið að með því að verða við flestum athugasemdum kæranda er lotið hafi að grenndaráhrifum hafi náðst sátt í málinu. 

Niðurstaða:  Hið kærða byggingarleyfi felur í sér heimild til að koma fyrir innan lóðarinnar nr. 8 við Bakkavör heitum potti og stækkun sólpalls með skjólgirðingu.  Þá felur leyfið í sér heimild til breytingar á garðhýsi á norðurhluta lóðarinnar sem er um 140-160 cm á hæð. 

Í gr. 1.6 í skipulags- og byggingarskilmálum fyrir húsin að Bakkavör 2-44 á Seltjarnarnesi sem samþykktir voru í bæjarstjórn 21. janúar 1987 segir að ef óskað sé eftir því að setja upp skjólvegg og gróðurskála á lóðum sé hugsanlegt að heimila slíkt utan byggingarreits.  Skuli skjólveggir aldrei vera hærri en 1,8 m.  Þá segir ennfremur að skjólveggi og gróðurskála skuli sýna á byggingarnefndarteikningum og sé gerð þeirra háð samþykki byggingarnefndar. 

Telja verður að mannvirki þau er hér um ræðir rúmist innan fyrrgreindra skipulags- og byggingarskilmála og var byggingarleyfi fyrir þeim því ekki háð samþykki annarra lóðarhafa á svæðinu.  Stærð garðskýlisins, sem helst kæmi til álita að hefði áhrif á grenndarhagsmuni nágrannalóða, er í hóf stillt og stendur það í skjóli trjáa á mörkum lóðar kæranda og Bakkavarar 8.  Verður ekki séð að framkvæmdir þær sem heimilaðar voru með hinu kærða leyfi raski svo nokkru nemi grenndarhagsmunum kæranda. 

Ekki þykir eiga að leiða til ógildingar hins kærða leyfis þótt mannvirki þau er um ræðir kunni að einhverju leyti að hafa verið reist áður en leyfið var veitt enda voru þau ekki í ósamræmi við skipulag, sbr. 1. og 2. mgr. 56. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Ekki verður heldur fallist á að teikningum hafi verið svo áfátt að synja hefði átt umsókn um hið umdeilda byggingarleyfi af þeim sökum. 

Með vísan til framanritaðs verður kröfu kæranda um ógildinu hinnar kærðu ákvörðunar hafnað. 
Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Úrskurðarorð: 

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu ákvörðunar skipulags- og mannvirkjanefndar Seltjarnarness frá 12. apríl 2007, sem staðfest var í bæjarstjórn hinn 25. apríl s.á., um að veita byggingarleyfi fyrir garðhýsi, sólpalli og uppsetningu heits potts á lóðinni nr. 8 við Bakkavör. 

 

___________________________
Hjalti Steinþórsson

 

______________________________                     ______________________________
Ásgeir Magnússon                                                         Þorsteinn Þorsteinsson