Skip to main content
Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála
des 22
Love0

82/2013 Lambhagavegur

Með

Árið 2013, miðvikudaginn 6. nóvember, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík.  Mættir voru Ómar Stefánsson, settur forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 82/2013, kæra á samþykkt byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 23. apríl 2013 á umsókn um leyfi til að reisa ræktunar- og þjónustuhús úr steinsteypu á lóð nr. 29 við Lambhagaveg í Reykjavík. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 18. ágúst 2013, er barst nefndinni 19. s.m., kærir D, f.h. Þrístiklu, Lambhagavegi 31, Reykjavík, samþykkt byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 23. apríl 2013 á umsókn um leyfi til að reisa ræktunar- og þjónustuhús úr steinsteypu á lóð nr. 29 við Lambhagaveg í Reykjavík. 

Gerir kærandi þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.  Jafnframt var gerð krafa um stöðvun framkvæmda á meðan málið væri til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni.  Þykir málið nægilega upplýst til að það verði tekið til endanlegs úrskurðar og verður því ekki tekin afstaða til stöðvunarkröfu kæranda. 

Málavextir:  Lambhagavegur 29 er á svæði þar sem í gildi er deiliskipulag fyrir svonefndan Lambhagareit og tekur skipulagið til alls átta lóða sem skilgreindar eru sem ræktunarlóðir.  Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa hinn 12. mars 2013 var tekin fyrir umsókn um leyfi til að reisa ræktunar- og þjónustuhús úr staðsteyptri steinsteypu á nefndri lóð.  Var afgreiðslu málsins frestað, með vísan til athugasemda á umsóknarblaði, og því vísað til umsagnar skipulagsfulltrúa, sem á fundi sínum hinn 15. s.m. vísaði málinu til umsagnar hjá verkefnisstjóra.  Málið var tekið fyrir að nýju á embættisafgreiðslufundi skipulagsfulltrúa hinn 22. s.m. og það afgreitt jákvætt, með vísan til umsagnar skipulagsfulltrúa, dags. sama dag. 

Hinn 23. apríl 2013 var umsóknin tekin fyrir að nýju á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa og fylgdi erindinu útskrift úr gerðabók embættisafgreiðslufundar skipulagsfulltrúa frá 22. mars s.á. og umsögn hans, dagsett sama dag.  Var umsóknin samþykkt og talin samræmast ákvæðum mannvirkjalaga nr. 160/2010.  Með bréfi til byggingarfulltrúa, dags. 22. júlí 2013, gerði kærandi athugasemdir við fyrrgreinda afgreiðslu og fór fram á að tekið yrði tillit til þess að byggingarreitur íbúðarhúss Lambhagavegar 31 lægi samhliða samþykktri byggingu.  Í framhaldi af því munu byggingarfulltrúi og kærandi m.a. hafa fundað um málið, en lyktir urðu þær að kærandi skaut afgreiðslu byggingarfulltrúa frá 23. apríl 2013 til úrskurðarnefndarinnar, eins og fyrr greinir. 

Málsrök kæranda:  Til stuðnings kröfum sínum vísar kærandi til þess að samþykktar teikningar brjóti í bága við gildandi deiliskipulag fyrir svæðið.  Samkvæmt skipulagi megi hæð gróður- og þjónustuhúsa ekki fara yfir 7,0 m, mælt frá gólfplötu og upp í mæni.  Þar sem hæðarmunur sé sérstaklega mikill sé kjallari leyfður undir slíkum húsum og megi hæð þá ekki fara yfir 9,0 m, mælt frá gólfplötu í kjallara.  Byggingin fari upp í 9,7 m, þar sem hún sé hæst, mælt frá kjallaraplötu, og í 11,3 m þar sem þak sé sýnt hæst.  Þá sé þakið klætt gróðri en þótt deiliskipulagið leyfi tæknibúnað og þakglugga yfir mænishæð sé ekki átt við að allt þakið megi þekja torfi og gróðri upp í 11,0 m hæð.  Því hafi verið haldið fram að þar sem húsið sé ekki með risi megi vegghæð fara í leyfða mænishæð og sé það jafngilt í deiliskipulagi.  Þessu sé kærandi ósammála og telji að hús sem sé 5,5 m að hæð með 1,5 m risi sé síður íþyngjandi en 7,0 m hús með flötu þaki gagnvart húsi í 5,0 m fjarlægð frá lóðamörkum og 13,0 m fjarlægð frá íbúðarbyggingarreit.

Umrædd bygging sé af slíkri stærðargráðu að hún rýri verulega gæði ræktunarlóðar garðyrkjubýlisins Þrístiklu.  Byggingarreitur íbúðarhúss að Þrístiklu sé í uppnámi og því hærri sem byggingin sé því meira íþyngjandi verði hún, einkum þar sem ekki sé um gróðurhús að ræða heldur steypt hús.  Ræktunarland fyrir ofan byggingarreit íbúðarhúsnæðis Þrístiklu verði fyrir verulegum áhrifum af byggingunni, svo og allt nærsvæði hennar, hvað varði vind og snjóþyngsli, og rýri þannig uppskeru og afkomu af landinu.  Hafi byggingaryfirvöldum borið að líta til meðalhófsreglu þegar hæð byggingarinnar hafi verið ákveðin þannig að hún yrði ekki hærri en nauðsyn bæri til.  Þá sé bent á að engin grenndarkynning hafi farið fram á fyrirhuguðum framkvæmdum. 

Samkvæmt deiliskipulagi megi á svæðinu reisa gróðurhús og þjónustubyggingar til garðyrkjuframleiðslu.  Kærandi telji að hlutfall gróðurhúsa gagnvart þjónustubyggingum sé ekki í eðlilegu samhengi.  Jafnframt sé fyrirhuguð starfsemi í húsinu, þ.e. pökkun eða frekari vinnsla á landbúnaðarvörum, ekki garðyrkja heldur iðnaður og því í trássi við deiliskipulag. 

Þá sé gerð athugasemd við að skýringarmynd, er lögð hafi verið inn með umsókn um byggingarleyfi, sé í engu lík teikningu af ræktunar- og þjónustuhúsi.  Við eftirgrennslan hafi komið í ljós að teikningar hafi verið samþykktar óbreyttar eftir að þeim hefði áður verið hafnað. 

Málsrök Reykjavíkurborgar:  Af hálfu Reykjavíkurborgar er þess krafist af kröfu kæranda verði hafnað. 

Hæðir húshluta heimilaðrar byggingar séu í samræmi við gr. 2.5 í greinargerð og skilmála skipulagsins.  Hæð sé miðuð við núverandi landhæð í hverju tilviki og í samræmi við eftirfarandi atriði:  Bygging sem hærra standi í lóðinni (nyrst) hafi 7,0 m leyfilega mænishæð yfir núverandi landhæð.  Núverandi landhæð á aðkomuhlið þeirrar byggingar sé frá 62,12 m (NV-horn) og um 66,0 m (NA-horn).  Eðlileg gólfhæð aðkomuhæðar gæti verið meðaltal þess, eða um 64,0 m, og leyfileg mænishæð 71,0 m.  Gólfhæð byggingarinnar samkvæmt aðalteikningu sé í 63,20 m hæð, eða 0,8 m neðar.  Mesta hæð útveggja sé ráðgerð 4,5 m yfir gólfhæð, þ.e. í 67,7 m hæð, eða 3,3 m undir leyfilegri mænishæð. 

Sú bygging sem lægra standi í lóð (syðst) sé með heimilaða hámarkshæð, mælt frá botnplötu kjallara, allt að 9,0 m.  Núverandi landhæð á aðkomuhlið þeirrar byggingar sé frá um 57,0 m (SV-horn) og 59,5 m (SA-horn).  Eðlileg gólfhæð aðkomuhliðar gæti verið meðaltal þessa, eða 58,25 m, og leyfileg hámarkshæð, mælt frá botnplötu, í allt að 67,25 m hæð.  Gólfhæð samkvæmt aðalteikningu sé í 57,42 m hæð, eða 0,83 m lægri.  Mesta hæð útveggja sé ráðgerð 6,93 m yfir botnplötu kjallara.  Áætluð mænishæð gróðurhúss, sem ekki sé hér til umfjöllunar, sé ráðgerð 9,0 m yfir botnplötu, þ.e.a.s. í hæðinni 66,42 m, eða 0,83 m lægra en leyfileg hámarkshæð miðað við núverandi landhæð. 

Það að kjallarahluti atvinnuhúsnæðisins nái inn undir þá byggingu sem hærra standi í lóðinni hafi ekkert með mestu hæð hennar að gera og hafi sá hluti kjallarans engin áhrif á umhverfið þar.  Þess sé heldur ekki getið í deiliskipulagi lóðarinnar að kjallari megi ekki vera undir þeirri byggingu eða hver gólfhæð hans skuli þá vera. 

Ekki sé heldur fallist á að skýringamynd á skipulagsuppdrætti sé ekki lík uppdráttum. Skýringarmyndir séu ekki endanleg útfærsla á hönnun heldur sé með þeim verið að gefa hugmynd um form, hæðir og legu í landi. 

Sú fullyrðing að byggingarreitur íbúðarhúss kæranda sé í uppnámi fái ekki staðist.  Hin umdeilda bygging sé innan byggingarreits og vel það.  Sé sjónarmiðum um áhrif byggingarinnar á vind, snjóalög og ræktunarmöguleika á Þrístiklu mótmælt sem ósönnum og ósönnuðum.  Þá vísi Reykjavíkurborg enn fremur til röksemda byggingarleyfishafa í málinu. 

Málsrök byggingarleyfishafa:  Sjónarmið byggingarleyfishafa eru á svipaðan veg og hjá Reykjavíkurborg.  Jafnframt er vísað til þess að samanlagt byggingarmagn ræktunar- og þjónustuhúss sé 1.838,3 m², sem sé langt undir heimilaðri hámarksstærð samkvæmt deiliskipulagi.  Svo hátti einnig til um þakhæðir.  Þannig sé hámarkshæð ræktunarhúss með handriðum 6,93 m, og hámarkshæð þjónustuhúss, á hæsta punkti grasþaks, sé um 5,5 m og hámarksvegghæð 4,5 m.  Meðalhófsreglunnar hafi því verið gætt.  Hvergi séu gefnir upp fastir hæðarkótar á byggingum í deiliskipulagi, en þess farið á leit við hönnuði að þeir aðlagi legu húsa sem mest að landi.  Hæðarmunur á umræddri lóð sé þannig að ræktunarhús verði að langmestu leyti niðurgrafið.  Sé grenndarkynningar ekki þörf þegar unnið sé innan gildandi deiliskipulags. 

Enn fremur sé á það bent að aðeins hluti af þeirri hlið hússins sem snúi að Þrístiklu standi hærra en land Þrístiklu en hluti af þeirri sömu hlið sé einnig neðar en land þeirra, eða um 2,0 m.  Grasþök hafi verið hönnuð með það að leiðarljósi að húsin féllu betur inn í umhverfið en hvergi sé tekið fram í skipulagsskilmálum að ekki megi grasleggja þök.  Mikill trjágróður sé milli lóða og inni á landi Þrístiklu.  Byrgi hann nú þegar sýn milli lóða enda séu trén um 8-10 m há.  Muni fyrirhugað hús því ekki verða íþyngjandi á neinn hátt. 

Garðyrkja sé iðnaður í nútímasamfélagi.  Í skilmálum deiliskipulagsins sé sérstaklega tekið fram að í byggingunum geti m.a. verið pökkunarhús.  Telji leyfishafi það gott fordæmi að heimila byggingu ræktunarhúsa/þjónustuhúsa/geymslna sem séu í samræmi við deiliskipulag.  Þá sé skýringarmynd í samræmi við endanlegar teikningar.  Skýringarmynd segi ekkert til um stærðir heldur sé hugmynd um hvernig hentugt sé að byggja upp svæðið þar sem mikill landhalli sé.  Loks sé bent á að teikningar, sem kærandi vísi til að hafi verið hafnað, hafi átt við um annað erindi. 

Niðurstaða:  Í máli þessu er deilt um lögmæti byggingarleyfis fyrir staðsteyptu ræktunar- og gróðurhúsi að Lambhagavegi 29 í Reykjavík og lúta álitaefni málsins einkum að því hvort hæð byggingarinnar sé í samræmi við skilmála gildandi deiliskipulags. 

Kveðið er á um hámarkshæð bygginga í gr. 2.5 í gildandi deiliskipulagi svonefnds Lambhagareits, er tekur til umrædds svæðis.  Er þar tilgreint að mesta leyfilega mænishæð annarra húsa en íbúðarhúsa megi vera 7,0 m.  Á lóðum nr. 25, 27 og 29 sé heimilt að byggja kjallara undir atvinnuhúsnæði þar sem hæðarmunur í landi bjóði upp á slíkt og sé hámarkshæð, mæld frá botnplötu kjallara, heimiluð allt að 9,0 m. 

Fram kemur í byggingarlýsingu aðaluppdrátta hins kærða byggingarleyfis að byggingin sé „ein samhangandi bygging, kjallari og 1. hæð“.  Nánar tiltekið er norðurhluti byggingarinnar kjallari en suðurhlutinn er á einni hæð.  Eru byggingarhlutarnir samtengdir með stigagangi.  Samkvæmt samþykktum uppdrætti er vegghæð norðurhlutans yfir gólfplötu hvergi meiri en 4,5 m og mænishæð þar af leiðandi mest 5,5- 6,0 m.  Hæð frá gólfplötu suðurhluta byggingarinnar (kjallara) upp á þakplötu er 5,8 m og þar með innan þeirra marka sem deiliskipulagið áskilur.  Heildarhæð stigagangs milli byggingarhluta er hins vegar um eða yfir 11 m samkvæmt teikningum, mælt frá botnplötu að mæni.  Að auki er hæð frá tæknirými við stigagang undir suðurhluta byggingarinnar um eða yfir 11 m.  Víkur hin kærða ákvörðun að þessu leyti frá skilmálum skipulagsins hvað hámarkshæð húss varðar, en frávikið fellst að öllu leyti í rúmmálsaukningu neðanjarðar. 

Byggingarleyfisskyldar framkvæmdir skulu vera í samræmi við skipulagsáætlanir, skv. 1.tl. 1. mgr. 13. gr. laga um mannvirki nr. 160/2010.  Í 3. mgr. 43. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 er þó heimilað að víkja frá gildandi skipulagi við útgáfu byggingarleyfis þegar um svo óveruleg frávik er að ræða að hagsmunir nágranna skerðast í engu hvað varðar landnotkun, útsýni, skuggavarp eða innsýn.  Form, staðsetning og hæð umræddrar byggingar ofan jarðar er í samræmi við skilmála gildandi deiliskipulags og verða grenndaráhrif hennar því þau sömu og vænta mátti.  Þá verður ekki séð að byggingarleyfið fari gegn skilmálum skipulagsins um landnotkun og landnýtingu.      

Með hliðsjón af framangreindu liggja ekki fyrir þeir annmarkar á hinni kærðu ákvörðun sem leitt geta til ógildingar hennar. 

Úrskurðarorð: 

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu ákvörðunar byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 23. apríl 2013 um að samþykkja umsókn um leyfi til að reisa ræktunar- og þjónustuhús úr steinsteypu á lóð nr. 29 við Lambhagaveg í Reykjavík. 

____________________________________
Ómar Stefánsson

______________________________                _____________________________
Ásgeir Magnússon                                              Þorsteinn Þorsteinsson

 

 

des 22
Love0

44/2013 Jórsalir

Með

Árið 2013, fimmtudaginn 17. október, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skuggasundi 3, Reykjavík.  Mættir voru Ómar Stefánsson, settur forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 44/2013, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogs frá 23. apríl 2013 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Salahverfis í Fífuhvammslandi, reitum nr. 2 og 7, vegna lóðar nr. 2 við Jórsali. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 8. maí 2013, er barst nefndinni sama dag, kæra Ó og G, Jórsölum 18, Kópavogi, þá ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogs frá 23. apríl 2013 að samþykkja breytingu á deiliskipulagi lóðarinnar Jórsala 2, sem fól í sér heimild til að byggja yfir hluta bílastæða á lóðinni. 

Með bréfi, dags. 10. maí 2013, er nefndinni barst hinn 14. s.m., kæra jafnframt Þ og A, Jórsölum 12, Kópavogi, áðurgreinda skipulagsákvörðun.  Þar sem hagsmunir kærenda standa því ekki í vegi verður greint kærumál, sem er nr. 45/2013, sameinað kærumáli þessu. 

Gera kærendur þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að yfirvofandi framkvæmdir verði stöðvaðar.  Hin kærða ákvörðun varðar breytingu á deiliskipulagi en felur ekki í sér heimildir til að hefja framkvæmdir og eru því ekki efni til þess að taka þá kröfu til meðferðar. 

Málavextir:  Hinn 15. apríl 2011 var óskað eftir breytingu á deiliskipulagi Salahverfis í Fífuhvammslandi, reitum nr. 2 og 7, vegna lóðarinnar að Jórsölum 2.  Sótt var um stækkun byggingarreits um 3,50×12,50 m til norðausturs þar sem reisa mætti  skyggni yfir hluta bílastæða.  Hæð að mæni skyggnisins yrði 3,75 m og 2,70 m upp að þakbrún þess.  Skipulagsnefnd ákvað á fundi hinn 19. apríl 2011 að grenndarkynna skipulagsbreytingu þessa efnis með vísan til 43. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Athugasemdir og andmæli bárust frá kærendum á kynningartíma og voru haldnir samráðsfundir með kærendum í desember 2011.  Tillagan var til meðferðar á fundi skipulagsnefndar 19. júní 2012, þar sem m.a. var kynnt breytt útfærsla skyggnisins en í henni fólst að það yrði lækkað svo koma mætti til móts við innsendar athugasemdir.  Tillagan svo breytt var kynnt kærendum á fundi 12. júlí 2012 og síðan samþykkt á fundi skipulagsnefndar 17. s. m. ásamt umsögn skipulags- og byggingardeildar, dags. 14. desember 2011.  Bæjarráð Kópavogs samþykkti þá afgreiðslu skipulagsnefndar 26. júlí 2012.  Gildistaka skipulagsbreytingarinnar var ekki auglýst í B-deild Stjórnartíðinda innan lögbundins frests og var málið því tekið fyrir á ný hjá skipulagsnefnd 5. febrúar 2013 og ákveðið að kynna tillöguna að nýju fyrir eigendum allra húsa í Jórsölum.  Athugasemdir bárust frá kærendum líkt og við fyrri kynningu.  Á fundi skipulagsnefndar 16. apríl 2013 var breytingartillagan ásamt umsögn skipulags- og byggingardeildar, dags. 16. apríl 2013, lögð fram og samþykkt og sú afgreiðsla staðfest í bæjarstjórn 23. s. m.  Deiliskipulagsbreytingin tók síðan gildi með birtingu auglýsingar í B-deild Stjórnartíðinda 30. apríl 2013 og skutu kærendur henni til úrskurðarnefndarinnar svo sem að framan greinir.

Málsrök kærenda:  Af hálfu allra kærenda er vísað til þess að breytingin hafi verið grenndarkynnt með röngum hætti enda sé um að ræða viðbyggingu í formi bílskýlis en ekki þakflöt eða þakkant eins og gefið hafi verið í skyn og með því verið reynt að leyna því hvað framkvæmdin fæli í raun í sér.  Fulltrúar sveitarfélagsins hafi gengið erinda húseigenda að Jórsölum 2 en það hafi kærendum orðið ljóst á fundi sem formaður skipulagsnefndar og skipulagsfulltrúi hafi boðað kærendur á.  Þeir hafi með fortölum og hótunum reynt að fá kærendur til þess að falla frá athugasemdum við breytingu á deiliskipulaginu og hafi af þessum sökum verið vanhæfir til að koma að meðferð málsins.  Kærendur að Jórsölum 12 vísa í þessu sambandi til þess að húseigandi að Jórsölum 2 hafi átt í umsvifamiklum viðskiptum við Kópavogsbæ og sé því í yfirburðastöðu til að koma hugðarefnum sínum í gegn þvert á almenna skynsemi og hagsmuni annarra íbúa götunnar. 

Allir kærendur benda jafnframt á að við framkvæmd málsins hafi hvorki verið fylgt ákvæðum skipulagslaga né stjórnsýslulaga.  Gerð hafi verið breyting á deiliskipulagi og heimiluð umfangsmikil viðbygging og breytingin síðan kynnt með grenndarkynningu.  Dregið sé í efa að um óverulega breytingu sé að ræða og því skorti þessa breytingu lagaheimild.  Í raun hefði þurft að breyta deiliskipulaginu fyrir alla götuna og hverfið.  Auk þess sé ljóst að ekki hafi verið gætt jafnræðis- og meðalhófsreglu stjórnsýsluréttar. 

Samkvæmt fordæmum nefndarinnar um frávik frá deiliskipulagi í nýjum hverfum séu sveitarfélögin bundin af deiliskipulagi og verði borgarar að geta treyst því að skipulagi verði ekki breytt nema veigamiklar ástæður eða skipulagsrök mæli með því.  Ljóst sé að eina ástæðan fyrir breytingunni í fyrirliggjandi máli sé að gengið sé erinda eins lóðarhafa og hagsmunum annarra þar með raskað.  Í samræmi við fyrri fordæmi nefndarinnar beri því að ógilda deiliskipulagið.

Þá vísa kærendur til þess að breytingin á áðurnefndu deiliskipulagi feli í sér umtalsverða stækkun á byggingarreit lóðarinnar Jórsala 2.  Með breytingunni sé vikið frá notkun, nýtingarhlutfalli, útliti og formi allra húsa í götunni og næsta nágrennis.  Húsin við götuna séu öll skipulögð og byggð með sama hætti og því hafi breytingin mikil áhrif á alla götu- og húsamynd Jórsala til hins verra.  Ef allir eigendur í götunni gerðu samskonar breytingar á húsum sínum yrði götumyndin ljót og séu miklar líkur á að umrædd viðbygging muni rýra verðgildi fasteigna kærenda.  Við breytingu á deiliskipulagi í þegar byggðum hverfum skuli taka tillit til næsta nágrennis og í vissum tilvikum skuli framkvæma húsakönnun.  Það hafi hins vegar ekki verið gert. 

Kærendur að Jórsölum 18 vísa til þess að viðbyggingin snúi að húsi þeirra og hafi mjög neikvæð sjónræn grenndaráhrif á fasteignina.  Útsýni verði skert en skyggnið muni blasa við úr gluggum efri hæðar hússins.  Þá benda kærendur að Jórsölum 12 á að sú slysahætta sem sé fyrir hendi við blindhorn hornlóðarinnar Jórsala 2 muni aukast við byggingu umrædds skyggnis.  Einnig hafi áður verið byggð umdeild viðbygging á lóðinni og muni byggingarmagn á henni því verða of mikið við byggingu skyggnisins. 

Málsrök Kópavogsbæjar:  Af hálfu Kópavogsbæjar er þess krafist að kröfu kærenda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar verði hafnað og að staðfest verði sú breyting sem gerð var á deiliskipulagi varðandi Jórsali nr. 2.

Ekki verði fallist á að umrætt mannvirki muni hafa neikvæð sjónræn áhrif og verða lýti á umhverfinu.  Ekki sé hægt að veita nágrönnum óheft mat á því hvað miður fari í útliti bygginga hverju sinni og tillögu að breytingu á deiliskipulagi sé ekki unnt að hafna á þeim grundvelli einum að framkvæmdin sé ljót eða falli ekki að smekk viðkomandi nágranna eða bæjaryfirvalda.  Verði við mat á útlitshönnun að styðjast við almennan mælikvarða eins og kostur sé, eins og fram hafi komið í úrskurðum úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála.  Því sé andmælt að umrætt skyggni muni hafa neikvæð áhrif á götu- og húsamynd hverfisins.  Útlitshönnun mannvirkisins sé í fullu samræmi við þakform húsa í götunni og hafi upphaflegri tillögu að breytingu deiliskipulags verið breytt með þeim hætti að form og hæð skyggnisins félli sem best að formi hússins, annarra húsa við götuna og götumyndinni.  Ekki verði talið að skyggnið muni valda rýrnun á verðmæti annarra eigna í götunni.  Í skipulagslögum hafi lengi verið gert ráð fyrir að framkvæmd skipulags geti haft í för með sér röskun á einstökum fasteignaréttindum.  Röskun ein og sér, sérstaklega minni háttar eins og eigi við í málinu, geti ekki leitt til þess að ógilda eigi ákvörðun um breytingu á deiliskipulagi. 

Slysahætta muni ekki aukast með byggingu skyggnisins.  Húsið að Jórsölum 2 sé byggt á hornlóð og há skjólgirðing sé meðfram henni sem geti að ákveðnu marki takmarkað útsýni akandi eða gangandi vegfarenda við gatnamótin.  Skyggnið eitt og sér hafi þar engin áhrif enda hæð þess að þakbrún 2,70 m.  Súlur skyggnisins muni ekki hafa áhrif á fyrrnefnt útsýni en þær muni standa innar frá lóðarmörkum en skjólgirðingin.  Nýtingarhlutfall Jórsala 2 sé vel undir meðaltali nýtingarhlutfalls lóða við götuna samkvæmt Landskrá fasteigna og muni fyrirhugað skyggni ekki hafa áhrif þar á. 

Ákvæðum skipulagslaga hafi verið fylgt að öllu leyti við framkvæmd grenndarkynningar á tillögu að breytingu á deiliskipulaginu.  Á uppdrætti sé með skýrum og glöggum hætti gerð grein fyrir í hverju tillagan sé fólgin og verði ekki um villst, sé litið til kynningarinnar, hvaða mannvirki verið sé að kynna. 

Því sé hafnað að fulltrúar Kópavogsbæjar hafi gengið erinda eigenda Jórsala 2.  Jafnframt sé því andmælt að ómálefnaleg sjónarmið hafi legið að baki hinni kærðu ákvörðun.  Hvorki starfsmenn Kópavogsbæjar né formaður skipulagsnefndar, sem setið hafi umræddan fund með kærendum, hafi haft hagsmuna að gæta vegna málsins. 

Þegar metið sé hvort breyting á deiliskipulagi teljist óveruleg eða ekki hafi það verulega þýðingu hversu mikil áhrif breyting hafi.  Það sé vandséð að einhver grenndaráhrif verði af umræddri framkvæmd.  Breytingin á deiliskipulaginu sé því óveruleg og víki skipulagið nánast að engu marki frá notkun, nýtingarhlutfalli, útliti eða formi viðkomandi svæðis.  Verði að telja það hluta af eðlilegri nýtingu einbýlishúsalóða að þar sé byggt yfir bílastæði.  Réttur lóðarhafans sé þannig ótvíræður og með þeim einum takmörkunum sem ráðist af skipulagslögum og almennum rétti nágranna samkvæmt grenndarrétti.  Hljóti því að falla að eðlilegum umráðarétti lóðarhafa að fá leyfi til að byggja skyggni yfir bílastæði. 

Athugasemdir lóðarhafa Jórsala 2:  Lóðarhafi bendir á að sú ástæða liggi að baki vilja til byggingar skyggnisins að mikill snjór safnist saman á veturna framan við húsið og á þaki þess.  Það hafi leitt til skemmda á bílum og stundum verið erfitt að komast út úr húsinu.  Skyggnið sé hærra en aðliggjandi skjólgirðingar en engar skjólgirðingar séu fyrir framan húsið, ólíkt öðrum húsum við götuna.  Skyggnið sé í þakkantshæð og verði því lítil breyting á ásýnd hússins.  Nágrönnum stafi engin sýnileg hætta af skyggninu heldur muni það einungis bæta öryggi íbúa. 

Niðurstaða:  Með hinni kærðu skipulagsákvörðun er byggingareitur lóðarinnar Jórsala 2 stækkaður um 3,50×12,50 m til norðausturs og heimiluð bygging skyggnis yfir hluta bílastæða.  Umrædd deiliskipulagstillaga var grenndarkynnt fyrir öllum íbúum Jórsala með vísan til 43. gr. skipulagslaga nr. 123/2010.  Samkvæmt 2. mgr. þeirrar lagagreinar er heimilt að grenndarkynna óverulegar breytingar á samþykktu deiliskipulagi.  Í því ákvæði kemur jafnframt fram að við mat á því hvort breyting á deiliskipulagi teljist óveruleg skuli taka mið af því að hve miklu leyti tillagan víki frá notkun, nýtingarhlutfalli, útliti og formi viðkomandi svæðis. 

Nýtingarhlutfall er skilgreint í 16. tl. 1. mgr. 2. gr. skipulagslaga sem hlutfall milli brúttóflatarmáls bygginga á lóð eða reit og flatarmáls lóðar eða reits.  Hugtakið er nánar skilgreint í byggingarreglugerð nr. 112/2012 sem hlutfall milli brúttóflatarmáls bygginga og byggingahluta í lokunarflokkum A og B, sbr. ÍST 50:1998, á lóð eða reit og flatarmáls lóðar eða reits.  Umrætt skyggni telst C-rými skv. sama staðli og hefur því ekki áhrif á útreikning nýtingarhlutfalls lóðarinnar.  Samkvæmt fyrirliggjandi ljósmynd af umræddu húsi, þar sem umdeilt skyggni yfir bílastæðum hefur verið fært inn, gengur skyggnið frá þakkanti hússins og veldur því ekki auknu skuggavarpi eða útsýnisskerðingu umfram það sem af húsinu stafar.  Af þessum sökum verður að telja að breytingin hafi verið óveruleg og því heimilt að grenndarkynna tillöguna skv. 2. mgr. 43. gr. skipulagslaga.  Með hliðsjón af framangreindu verður breytingin ekki talin skerða grenndarhagsmuni kærenda. Loks verður ekki á það fallist að kærendur hafi einstaklega lögvarða hagsmuni af útliti götumyndar.

Skipulagsnefnd tilkynnti öllum eigendum lóða við götuna um tillöguna og veittur var fjögurra vikna athugasemdafrestur.  Kærendum var tilkynnt niðurstaða bæjarstjórnar í málinu með bréfi í júlílok 2012.  Verður því ekki séð að framkvæmd grenndarkynningarinnar hafi verið ábótavant með hliðsjón af fyrirmælum 44. gr. skipulagslaga um grenndarkynningar.  Jafnframt báru kynningargögnin ótvírætt með sér í hverju breytingin var fólgin.  Ekki verður fallist á að fulltrúar Kópavogsbæjar við meðferð málsins teljist vanhæfir enda liggur ekkert fyrir um að þeir hafi haft þau tengsl eða hagsmuni af málinu sem 1. og 2. mgr. 20. gr. sveitarstjórnarlaga nr. 138/2011 tekur til eða samkvæmt ákvæðum stjórnsýslulaga um vanhæfi.  Þá breytir engu í þessu sambandi þótt umsækjandi að hinni kærðu breytingu kunni að hafa átt í einhverjum viðskiptum við bæjarfélagið. 

Að öllu framangreindu virtu liggja ekki fyrir þeir annmarkar á hinni kærðu ákvörðun sem leitt geta til ógildingar hennar. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist vegna mikils fjölda mála sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar. 

Úrskurðarorð: 

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu samþykktar bæjarstjórnar Kópavogsbæjar frá 23. apríl 2013 um að samþykkja breytingu á deiliskipulagi Salahverfis í Fífuhvammslandi, reitum nr. 2 og 7, vegna lóðar nr. 2 við Jórsali. 

____________________________________
Ómar Stefánsson

______________________________                _____________________________
Ásgeir Magnússon                                               Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

1/2011 Tjarnarmýri

Með

Árið 2012, þriðjudaginn 25. september, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 1/2011, kæra á ákvörðun skipulags- og mannvirkjanefndar Seltjarnarness frá 14. maí 2010 um að veita byggingarleyfi fyrir íbúðarhúsi á tveimur hæðum á lóðinni nr. 2 við Tjarnarmýri og ákvörðun nefndarinnar að samþykkja breytt byggingarleyfi fyrir greindu húsi hinn 2. desember s.á.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 30. desember 2010, er barst nefndinni 3. janúar 2011, kæra Á, B, H, M og S, Suðurmýri 16 og E, Suðurmýri 14, Seltjarnarnesi, þá ákvörðun skipulags- og mannvirkjanefndar Seltjarnarness frá 14. maí 2010 að veita byggingarleyfi fyrir tveggja hæða íbúðarhúsi á lóðinni nr. 2 við Tjarnarmýri og ákvörðun nefndarinnar að samþykkja breytt byggingarleyfi fyrir greindu húsi hinn 2. desember s.á.  Bæjarstjórn Seltjarnarness staðfesti nefndar ákvarðanir hinn 26. maí og 6. desember 2010.  Gera kærendur þá kröfu að hinar kærðu ákvarðanir verði felldar úr gildi. 

Málavextir:  Umsókn byggingarleyfishafa um leyfi til að byggja tveggja hæða einbýlishús barst skipulags- og mannvirkjanefnd Seltjarnarness 21. janúar 2010.  Umrætt svæði hefur byggst upp án þess að hafa verið deiliskipulagt.  Hinn 16. mars s.á. var samþykkt á fundi nefndarinnar að grenndarkynna umsóknina með ákveðnum breytingum.   Athugasemdir bárust og voru þær lagðar fram á fundi skipulags- og mannvirkjanefndar 14. maí 2010.  Var umsóknin samþykkt og sú ákvörðun staðfest í bæjarstjórn 26. maí s.á.  Byggingarleyfi var gefið út 30. júní 2010.  Sótt var um breytingar á veittu byggingarleyfi hússins og samþykkti skipulags- og mannvirkjanefnd að grenndarkynna umsóknina en síðar var sú grenndarkynning dregin til baka og framkvæmdir við byggingu hússins stöðvaðar. 

Hinn 12. október 2010 var tekin fyrir í skipulags- og mannvirkjanefnd ný umsókn um breytingar á byggingarleyfi hússins að Tjarnarmýri 2 sem samþykkt var að grenndarkynna.  Að grenndarkynningu lokinni var umsóknin samþykkt á fundi nefndarinnar hinn 2. desember 2010 og sú afgreiðsla staðfest í bæjarstjórn 6. s.m.  Nýtt byggingarleyfi var síðan gefið út 9. desember 2010 og hafa kærendur skotið þeirri ákvörðun til úrskurðarnefndarinnar eins og að framan greinir. 

Málsrök kærenda:  Kærendur vísa til þess að hin kærða leyfisveiting og framkvæmdir gangi gegn grenndarhagsmunum þeirra.  Um sé að ræða nýtt og mikið breytt byggingarleyfi fyrir Tjarnarmýri 2.  Á lóðinni hafi átt að rísa tveggja hæða einbýlishús en þegar liðið hafi á uppsteypu þess hafi komið í ljós að framkvæmdir hafi ekki verið í samræmi við hinar grenndarkynntu teikningar frá 22. mars 2010, sem sýni húsbygginguna samsíða lóðarlínu milli Tjarnarmýrar 2 og Suðurmýrar 14 og 16. 

Í ágúst 2010 hafi byggingarfulltrúa Seltjarnarness verið greint frá grunsemdum kærenda um að húsið sem verið væri að reisa að Tjarnarmýri 2 væri ekki í samræmi við grenndarkynningargögn og útgefið byggingarleyfi.  Standi húsið m.a. innan við þrjá metra frá lóðarmörkum, sem snúi að Suðurmýri 14 og 16, og væru þrjú gluggaop á lagnakjallara á þeirri hlið.  Fyllt hafi verið í gluggaopin með einangrunarplasti og dregið yfir með múrblöndu.  Stigahús sé milli fyrstu hæðar hússins og lagnakjallarans auk þess sem útitröppur hafi verið settar við kjallarainngang Tjarnarmýrarmegin.  Loks væri dyraop ásamt tröppum utan á einum útvegg lagnakjallarans. 

Í grenndarkynntum gögnum frá 13. október 2010 komi fram að húsið að Tjarnarmýri 2 standi ekki samsíða lóðarmörkin og sé 3 til 33 cm nær lóðarmörkum Suðurmýrar 14 og 16 en gert hafi verið ráð fyrir við fyrri grenndarkynningu.  Við seinni grenndarkynningu hafi kærendur gert athugasemdir við nýtingarhlutfall lóðarinnar, staðsetningu hússins á lóðinni og vegghæð þess, en hvoru tveggja varpi auknum skugga á lóðir Suðurmýrar 14 og 16. 

Allri málsmeðferð vegna byggingar hússins að Tjarnarmýri 2 hafi verið ábótavant af hálfu bæjaryfirvalda og hafi lögvörðum hagsmunum kærenda verið raskað.  Byggingarfulltrúi bæjarins hafi framselt eftirlitsskyldu sína á úttektum á húsinu til aðila sem sjálfur hafi gert teikningarnar að húsinu og hafi hann því haft eftirlit með sjálfum sér.  Ekki hafi verið grenndarkynnt að nýju og gefið út nýtt, breytt byggingarleyfi samkvæmt nýjum teikningum fyrr en að lokinni uppsteypu hússins.   Þá hafi einnig reynst erfitt að fá svör við erindum sem send hafi verið bæjaryfirvöldum vegna málsins.  Stærð og staðsetning umdeildrar byggingar valdi auknu skuggavarpi og takmarki möguleika kærenda til nýtingar fasteigna sinna. 

Málsrök Seltjarnarness:  Af hálfu Seltjarnarness er þess krafist að kröfu kæranda verði hafnað og að samþykkt skipulags- og byggingarnefndar frá 2. desember 2010 verði staðfest. 

Í byrjun júní 2010 hafi lóðarhafi óskað eftir leyfi til að breyta innra fyrirkomulagi húss ásamt afleiddum útlitsbreytingum samkvæmt uppdráttum.  Ekki hafi verið fjallað um málið á formlegan hátt vegna sumarleyfa og hafi því, að höfðu samráði við bæjarstjóra, verið veitt leyfi til að halda framkvæmdum áfram samkvæmt nýjum uppdráttum, með tölvubréfi 8. júlí 2010, með þeim fyrirvara að umsóknin yrði tekin fyrir á næsta fundi skipulags- og mannvirkjanefndar að loknum sumarleyfum.  Nefndin hafi ítrekað með tölvupósti 26. júní s.á. að kjallaratröppur á uppdrætti væru ekki innan þeirrar heimildar. 

Í ágúst s.á. hafi umsókn um framangreindar breytingar og uppdrættir verið lagðir fram.  Samþykkt hafi verið að vísa umsókninni til grenndarkynningar.  Áður en tímabili grenndarkynningar væri lokið hafi komið í ljós að settur hafði verið kjallaragluggi á austurhlið kjallararýmis.  Við nánari skoðun hafi einnig komið í ljós að kjallari væri mun dýpri en tilkynnt hefði verið um, auk þess sem vísbendingar hefðu verið um að nýta ætti hann til búsetu.  Þar sem umræddar framkvæmdir hafi ekki verið í samræmi við fyrirliggjandi uppdrætti hafi þær verið stöðvaðar þegar í stað og það tilkynnt eiganda og byggingarstjóra í bréfi, dags. 18. ágúst 2010.  Auk þess hafi annar úttektaraðili verið fenginn til að taka framvegis að sér úttektir á framkvæmdum, því engar tilkynningar um misræmi hafi borist byggingarfulltrúa frá fyrri úttektaraðila.  Málið hafi verið tekið aftur upp á fundi skipulags- og mannvirkjanefndar hinn 31. ágúst 2010 og eftirfarandi bókað:  „Grenndarkynning dags. 18.8. 2010 dregin til baka.  Framkvæmdastöðvun gildir enn.  Eiganda gert að framvísa nýjum uppdráttum – Formanni nefndarinnar gefið umboð til að afgreiða málið milli funda.“  Loks hafi umsókn um breytingu á áður útgefnu byggingarleyfi verið samþykkt á fundi skipulags- og mannvirkjanefndar hinn 2. desember 2010 og staðfest af bæjarstjórn Seltjarnarness 6. s.m. 

Varðandi fjarlægð hússins frá lóðarmörkum til austurs sé byggingin staðsett samkvæmt aðaluppdrætti en þegar hún hafi verið komin vel á veg hafi nágrannar talið að skekkja væri á útsetningu hússins.  Í ljós hafi komið að lóðin væri örlítið minni en fram kæmi á mæliblaði.  Þar sem langhliðar lóðar til austurs og vesturs væru ekki samsíða hafi húsið verið stillt af miðað við legu götu vestan húss en þess gætt að suðausturhorn væri rétt, þ.e. í þriggja metra fjarlægð frá lóðamörkum.  Áhrifin af þessu séu þó hverfandi ef skuggavarpslíkan sé skoðað.  Ekkert athugavert sé við staðsetningu hússins að Tjarnarmýri 2 og hún sé í samræmi við gildandi afstöðumynd.  Því hafi í raun ekki verið ástæða til að upplýsa nágranna um endanlega útsetningu þess. 

—————-

Lóðarhöfum Tjarnarmýrar 2 var gefinn kostur á að koma að sjónarmiðum sínum í máli þessu en engar athugasemdir eða andmæli hafa borist frá þeim. 

Niðurstaða:  Í máli þessu er deilt um gildi ákvarðana skipulags- og mannvirkjanefndar Seltjarnarness frá 14. maí og 2. desember 2010 um veitingu byggingarleyfa vegna hússins að Tjarnarmýri 2, sem bæjarstjórn staðfesti 26. maí og 6. desember s.á. 

Samkvæmt 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, sem í gildi voru þegar hinar kærðu ákvarðanir voru teknar, er kærufrestur til úrskurðarnefndarinnar einn mánuður frá því að kæranda varð kunnugt eða mátti vera kunnugt um hina kæranlegu ákvörðun.  Berist kæra að liðnum kærufresti skal vísa henni frá nema afsakanlegt þyki að kæra hafi borist of seint eða veigamiklar ástæður mæli með því að kæran sé tekin til meðferðar, sbr. 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Kæra í máli þessu barst úrskurðarnefndinni hinn 3. janúar 2011, eða rúmum sjö mánuðum eftir að bæjarstjórn staðfesti fyrri ákvörðun skipulags- og mannvirkjanefndar um byggingarleyfi fyrir umræddu húsi og rúmum sex mánuðum eftir útgáfu byggingarleyfisins.  Þá mun uppsteypu hússins hafa verið lokið í ágústmánuði 2010.  Af þessum ástæðum verður að telja að kæra vegna hins fyrra byggingarleyfis hafi borist að liðnum kærufresti og ekki liggja fyrir þær ástæður sem réttlæti að málið verði tekið til efnismeðferðar að því er varðar greint byggingarleyfi.  Verður þeim þætti málsins því vísað frá úrskurðarnefndinni.

Ákvörðun skipulags- og mannvirkjanefndar frá 2. desember 2010, um að veita heimild fyrir breyttu byggingarleyfi vegna Tjarnarmýrar 2, fól fyrst og fremst í sér þá breytingu frá fyrra byggingarleyfi að heimiluð lofthæð kjallararýmis hússins, sem er 97,2 m² að flatarmáli, fór úr 1,8 m í 2,65.  Ekki er í hinni kærðu ákvörðun heimilað að setja glugga eða dyraop á útveggi kjallararýmisins.

Í 74. gr. byggingarreglugerðar nr. 441/1998, sem í gilda var við töku hinnar kærðu ákvörðunar, er sett fram það viðmið að hver hæð í íbúðarhúsi skuli vera 2,7-2,8 m frá gólfi að yfirborði næstu gólfplötu, en þó þannig að lofthæð verði aldrei minni en 2,5 m.  Átti þessi regla við þegar ekki var til að dreifa ákvæðum í deiliskipulagi um vegghæðir húsa.  Samkvæmt 9. mgr. 2. gr. þágildandi skipulags- og byggingarlaga skal miða við brúttóflatarmál húss við útreikning nýtingarhlutfalls.  Hugtakið brúttóflatarmál er skilgreint í ÍST 50, gr. 4.4, á þann veg að um sé að ræða samanlagt brúttóflatarmál allra hæða byggingar, sem m.a. geta verið að hluta eða að öllu leyti niðurgrafnar.  Samkvæmt þessu telst kjallari hússins hæð sem taka skal tillit til við útreikning nýtingarhlutfalls lóðar.  Samkvæmt aðaluppdrætti er lóðin að Tjarnarmýri 2  413,5 m2 og brúttóflatarmál húss að kjallara meðtöldum 318,3 m2.  Nýtingarhlutfall lóðarinnar verður því 0,77 en ekki 0,53 eins fram kemur á samþykktum teikningum.  Miðað við upplýsingar úr fasteignaskrá er nýtingarhlutfall einbýlishúsalóða á þeim götureit sem Tjarnarmýri 2 tilheyrir um og innan við 0,5 að tveimur lóðum undanskildum, sem hafa nýtingarhlutföllin 0,57 og 0,75. 

Samkvæmt 2. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga sem og 9. og 43. gr. sömu laga, verður byggingarleyfi að eiga sér stoð í deiliskipulagi.  Frá þeirri meginreglu er að finna undantekningu í 3. mgr. 23. gr. laganna, um heimild sveitarstjórnar til að veita leyfi til framkvæmda í þegar byggðum hverfum að undangenginni grenndarkynningu.  Við afmörkun undantekningarreglunnar gagnvart meginreglunni hefur verið talið að skýra beri ákvæðið til samræmis við 2. mgr. 26. gr. sömu laga þar sem heimilað er að gera óverulegar breytingar á deiliskipulagi með grenndarkynningu.  Þegar meta skal hvort bygging teljist einungis hafa í för með sér óverulegar breytingar verður m.a. að líta til byggðamynsturs og þéttleika byggðar og þess hversu umfangsmikil hún er í hlutfalli við þær byggingar sem fyrir eru á umræddu svæði og hver grenndaráhrif hennar eru á nærliggjandi eignir. 

Telja verður að með umdeildu byggingarleyfi sé vikið svo frá nýtingarhlutfalli því sem almennt gildir um sambærilegar lóðir á svæðinu að óheimilt hafi verið að veita byggingarleyfið á grundvelli undantekningarreglu 3. mgr. 23. gr. skipulags- og byggingarlaga.  Hefði það jafnframt verið í betra samræmi við stefnu núgildandi aðalskipulags Seltjarnarness, um að unnið verði deiliskipulag fyrir einstök svæði þar sem mörkuð verði stefna um þéttingu byggðar í eldri hverfum, að unnið hefði verið deiliskipulag fyrir umræddan götureit áður en afstaða var tekin til umsóknar um umdeilt byggingarleyfi. 

Með hliðsjón af framansögðu verður hin kærða ákvörðun skipulags- og mannvirkjanefndar Seltjarnarness frá 2. desember 2010, um að veita byggingarleyfi fyrir einbýlishúsi að Tjarnarmýri 2, felld úr gildi.  Aðrar kröfur kærenda er snúa að tilteknum aðgerðum vegna byggingar umdeilds húss heyra ekki undir úrskurðarnefndina og verður því engin afstaða tekin til þeirra í máli þessu. 

Uppkvaðning úrskurðar í máli þessu hefur dregist verulega sökum mikils málafjölda sem skotið hefur verið til úrskurðarnefndarinnar.

Úrskurðarorð: 

Kröfu kærenda um ógildingu á ákvörðun skipulags- og mannvirkjanefndar Seltjarnarness frá 14. maí 2010, um að veita byggingarleyfi fyrir íbúðarhúsi á tveimur hæðum á lóðinni nr. 2 við Tjarnarmýri, er vísað frá úrskurðarnefndinni. 

Felld er úr gildi ákvörðun skipulags- og mannvirkjanefndar Seltjarnarness frá 2. desember 2010, sem bæjarstjórn staðfesti 6. s.m., um að veita byggingarleyfi fyrir einbýlishúsi með sambyggðum bílskúr á lóð nr. 2 við Tjarnarmýri. 

____________________________________
Hjalti Steinþórsson

______________________________                _____________________________
Ásgeir Magnússon                                               Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

27/2012 Laugarásvegur

Með

Árið 2012, þriðjudaginn 28. ágúst, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 27/2012, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 6. mars 2012, sem staðfest var í borgarráði 15. s.m., um að veita leyfi til að fjarlægja einlyfta skúrbyggingu við austurhlið hússins á lóðinni nr. 25 við Laugarásveg og reisa í hennar stað tvílyfta, steinsteypta byggingu á baklóð er tengist húsinu með tengigangi úr timbri. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 30. mars 2012, er barst nefndinni 3. apríl s.á., kærir Sigurður G. Guðjónsson hrl., fyrir hönd S, Laugarásvegi 23, Reykjavík, samþykki byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 6. mars 2012 á umsókn um leyfi til að fjarlægja einlyfta skúrbyggingu við austurhlið hússins að Laugarásvegi 25 og reisa í hennar stað tvílyfta byggingu úr steinsteypu á baklóð sem tengist húsinu með tengigangi úr timbri.  Gerir kærandi þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að kveðinn verði upp til bráðabirgða úrskurður um stöðvun framkvæmda meðan málið sé til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni.  Þykir málið nú nægjanlega upplýst til að það verði tekið til endanlegs úrskurðar og verður því ekki tekin afstaða til kröfu um stöðvun framkvæmda, en fyrir liggur að engar framkvæmdir hafa átt sér stað á grundvelli hinnar kærðu ákvörðunar. 

Málavextir:  Á lóðinni nr. 25 við Laugarásveg stendur 99,2 m² timburhús, byggt árið 1935 samkvæmt skráningu í fasteignaskrá.  Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa hinn 9. ágúst 2011 var tekin til afgreiðslu fyrirspurn um hvort fjarlægja mætti timburskúr er áfastur væri húsinu og reisa í hans stað tveggja hæða viðbyggingu á lóðinni.  Var tekið jákvætt í erindið með vísan til umsagnar skipulagsstjóra.  Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa hinn 8. nóvember s.á. var tekin fyrir umsókn um byggingarleyfi til að fjarlægja einlyfta skúrbyggingu við austurhlið hússins og reisa í þess stað tvílyfta byggingu úr steinsteypu á baklóð er tengjast myndi núverandi húsi með gangi úr timbri.  Var afgreiðslu málsins frestað og því vísað til skipulagsstjóra til ákvörðunar um grenndarkynningu.  Á embættisafgreiðslufundi skipulagsfulltrúa hinn 11. s.m. var samþykkt að grenndarkynna framlagða tillögu fyrir hagsmunaaðilum að Laugarásvegi 19, 21, 23 og 27.  Bárust athugasemdir og ábendingar frá kæranda og eigendum Laugarásvegar 21, en eigandi Laugarásvegar 19 tilgreindi í bréfi að hann hefði engar athugasemdir fram að færa.  Málið var næst til umfjöllunar á embættis afgreiðslufundi skipulagsfulltrúa hinn 13. janúar 2012 og vísaði hann því áfram til skipulagsráðs.  Á fundi ráðsins hinn 29. febrúar s.á. var lögð fram umsögn skipulagsstjóra vegna málsins, dags. 17. janúar s.á., og fært til bókar að ekki væri gerð athugasemd við erindið með vísan til umsagnarinnar og var málinu vísað til fullnaðarafgreiðslu byggingarfulltrúa.  Var þessi afgreiðsla skipulagsráðs samþykkt á fundi borgarráðs hinn 1. mars 2012.  Hinn 6. s.m. var umsóknin tekin fyrir að nýju á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa og hún samþykkt með svohljóðandi bókun:  „Samþykkt. Samræmist ákvæðum laga nr. 160/2010.  Með vísan til samþykktar borgarráðs frá 1. september 1998 skal utanhúss- og lóðarfrágangi vera lokið eigi síðar en innan tveggja ára frá útgáfu byggingarleyfis að viðlögðum dagsektarákvæðum 57. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997.  Áskilin lokaúttekt byggingarfulltrúa.“  Var ákvörðun byggingarfulltrúa staðfest í borgarráði 15. mars 2012.  Þeim sem gert höfðu athugasemdir á grenndarkynningartíma var tilkynnt um afgreiðslu byggingarfulltrúa með bréfi dags. 7. mars 2012. 

Málsrök kæranda:  Af hálfu kæranda er vísað til þess að fram komi í lóðarleigusamningi fyrir lóðina Laugarásveg 25, dags. 5. ágúst 1955, að þáverandi leigutaki hafi þegar hafið byggingu íbúðarhúss á lóðinni.  Engin gögn hafi fundist um að byggingarleyfi hafi verið gefið út eða að fyrir hendi séu uppdrættir að húsi því er leigutaki hafi ætlað að reisa.  Mæliblað fyrir lóðina frá 27. júlí 1955 sýni aðeins staðsetningu þess húss á lóðinni er reist hafi verið árið 1935.  Í kaupsamningi núverandi eiganda um fasteignina komi fram að um kvaðir fari samkvæmt fyrrgreindum lóðarleigusamningi.  Hluti þess samnings sé mæliblað fyrir lóðirnar nr. 19, 21, 23 og 25 við Laugarásveg.  Þar sé m.a. kveðið á um umferðarkvöð en eigandi Laugarásvegar 25 hafi að nokkru gengið á þann rétt með því að nota umferðarsvæðið sem bílastæði. 

Lög nr. 55/1921 um skipulag kauptúna og sjávarþorpa hafi gilt þegar lóðir nr. 23 og 25 hafi verið leigðar og hafi efni lóðarleigusamninganna orðið að samrýmast þeim lögum, en í c-lið 11. gr. þeirra hafi verið kveðið á um fjarlægðir milli húshliða í íbúðargötum.  Liggi ekki fyrir skipulagsuppdráttur fyrir lóðirnar nr. 19, 21, 23 og 25 er byggi á lögum nr. 55/1921, eða lögum nr. 19/1964, sem hafi leyst hin fyrrgreindu lög af hólmi.  Þá sé ekki til deiliskipulag að umræddu svæði en það veiti byggingaryfirvöldum ekki rýmri rétt til útgáfu byggingarleyfis.  Við mat á því hvort heimiluð nýbygging samrýmist landnotkun, byggðamynstri og þéttleika byggðar á svæðinu verði að leggja til grundvallar það sem ákveðið hafi verið árið 1955 þegar lóðin hafi verið leigð til 75 ára og leyfi veitt til bygginga.  Sé nýbyggingin í engu samræmi við það sem ákveðið hafi verið þegar landsvæðinu hafi verið úthlutað undir einbýlishús. 

Neðri hæð fyrirhugaðrar nýbyggingar sé tuttugu metrar að lengd frá norðri til suðurs og efri hæð hennar um þrettán metrar.  Húsið muni verða í fjögurra metra fjarlægð frá mörkum lóða Laugarásvegar 23 og 25 en núverandi hús á lóð nr. 25 sé um átján metra frá lóðarmörkum Laugarásvegar 23.  Fyrirhuguð staðsetning nýbyggingar sé í engu samræmi við þinglýst mæliblað lóðanna nr. 19, 21, 23 og 25 við Laugarásveg, sem verði að telja bindandi yfirlýsingu um staðsetningu mannvirkja á lóðunum.  Verði nýtt mannvirki á lóð nr. 25 að vera í samræmi við þau hús sem fyrir séu á lóðum nr. 19, 21 og 23 eða eins og húsið sem fyrir sé á lóðinni.  Geti borgaryfirvöld ekki leyft blandaða byggð á lóðinni nr. 25 sem nái langt út fyrir þau mörk sem núverandi byggingu séu sett. 

Hvergi séu fyrirheit um það í lóðarleigusamningi um Laugarásveg 25 að lóðarhafi geti fengið að nýta lóðina með öðrum hætti en þeim sem heimilað hafi verið árið 1955.  Þáverandi leigutaki hafi einnig skuldbundið sig til að ljúka framkvæmdum á lóðinni innan tveggja ára frá gerð samningsins, að öðrum kosti félli hann úr gildi.  Ákvæði þessu hljóti að hafa vera ætlað að tryggja að nágrannar þyrftu ekki að þola framkvæmdir á aðliggjandi lóðum um aldur og ævi eða að byggingum á lóðum þessum og staðsetningu þeirra yrði gjörbreytt.  Séu breytingum settar skorður og verði þær að vera óverulegar miðað við þær forsendur sem til staðar hafi verið þegar leyfi til byggingar hafi verið veitt.  Til grundvallar því mati verði að leggja lóðarleigusamninga og byggingarleyfi sem veitt hafi verið til að byggja á lóðunum nr. 23 og 25 við Laugarásveg.  Þegar horft sé til þessara gagna verði ekki séð að nokkur efnis- eða lagarök styðji að kærandi þurfi, liðlega hálfri öld eftir að hann flutti í hús sitt, að þola að á næstu lóð sé leyft að byggja hús sem sé allt annarrar gerðar og standi nær lóðamörkum en hús er þar hafi verið.  Réttur lóðarhafa að Laugarásvegi 25 standi til þess eins að nýta þá lóð með þeim hætti sem upphaflegum leigulóðarhafa hafi verið heimilað.  Staðsetning og stærð húsanna á lóðunum nr. 19, 21 og 23 skapi eiganda lóðarinnar að Laugarásvegi 25 engan rétt til að stækka mannvirki á lóðinni og gjörbreyta þeim.  Þá vísi kærandi til VIII. kafla skipulagslaga nr. 123/2010, sbr. ákvæði 23.-26. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997. 

Málsrök Reykjavíkurborgar:  Þess er krafist að kröfum um ógildingu á samþykkt byggingarfulltrúa verði hafnað.  Það sé með öllu fráleitt og eigi sér enga stoð í lögum og samningum að upphaflegur lóðarleigusamningur bindi lóðarhafa og sveitarfélög á þann hátt að ekki sé heimilt að byggja ný hús síðar.  Geymi samningur um umrædda lóð engar takmarkanir á uppbyggingarheimildum lóðarinnar enda sé hann fyrst og fremst samningur um endurgjald fyrir leigu.  Engir aðrir skilmálar séu settir í samninginn sem bendi til þess að ekki megi byggja á lóðinni um aldur og ævi.  Ákvæði í lóðarleigusamningum um fresti til framkvæmda eigi við um viðkomandi framkvæmd á þeim tíma þegar samningar séu gerðir, en ekki sé hægt að skýra slík ákvæði þannig að þau takmarki breytingar á lóðunum síðar meir.  Það sé eðli byggðar að þróast og breytast og geti íbúar í þéttri byggð ekki vænst þess að nánasta umhverfi þeirra taki ekki neinum breytingum, nema smávægilegum, í tímans rás. 

Lóðin sé á skilgreindu íbúðarsvæði samkvæmt Aðalskipulagi Reykjavíkur 2001-2024 en ekki sé í gildi deiliskipulag að svæðinu.  Þegar svo hátti til sé umsókn um byggingarleyfi í þegar byggðum hverfum grenndarkynnt, enda teljist fyrirhuguð framkvæmd vera í samræmi við landnotkun, byggðamynstur og þéttleika byggðar í hlutaðeigandi hverfi.  Nýtingarhlutfall lóða í nánasta umhverfi sé allt frá 0,27 upp í 0,49.  Sé nýtingarhlutfall á lóðinni nr. 25 við Laugarásveg 0,09 en verði 0,261.  Flatarmál lóðarinnar sé 1.106 m² og þoli hún vel aukna nýtingu en heimilað byggingarmagn sé í fullu samræmi við nánasta umhverfi.  Lóð kæranda sé 784 m² og nýtingarhlutfall allt að 0,27.  Nýbyggingin verði fjóra metra frá lóðarmörkum en sú fjarlægð sé ekki óalgeng í hverfinu.  Sé í því sambandi bent á að fjarlægð húss kæranda að lóðamörkum austan megin sé 3,5 metrar. 

Hæsti punktur efri hæðar nýbyggingar sé í svipaðri hæð og neðri brún glugga á efri hæð aðlægrar hliðar að Laugarásvegi 23.  Þann hluta hússins, sem sé á tveimur hæðum, beri að miklu leyti í eldra hús sem nú þegar takmarki útsýni kæranda.  Muni aukið byggingarmagn hafa óveruleg áhrif á skuggavarp og skýrist það af því að hús kæranda standi miklu hærra í landinu en fyrirhuguð nýbygging og núverandi hús að Laugarásvegi 25.  Sé byggðamynstri í hverfinu þannig háttað að byggt hafi verið á austurhluta lóðanna nærri lóðarmörkum.  Sé einnig gert ráð fyrir því í samþykktri umsókn, þrátt fyrir að afstaða núverandi húss á umræddri lóð sé ólík öðrum húsum við götuna, sem standi yfirleitt aftar á lóðum sínum.  Verði ekki séð að fyrirhuguð nýbygging muni skerða hagsmuni kæranda á neinn hátt, en um sé að ræða eðlilega og hóflega nýtingu á lóðinni, sambærilega eða vel undir því sem algengt sé í nágrenninu. 

Málsrök byggingarleyfishafa:  Byggingarleyfishafi krefst þess að kröfum kæranda verði vísað frá úrskurðarnefndinni en að öðrum kosti að þeim verði hafnað. 

Bent sé á varðandi heimild til framkvæmda að samkvæmt ýmsum gögnum, t.d. lóðarleigusamningi frá 5. ágúst 1955 fyrir umrædda lóð, mæliblaði fyrir lóðina og skipulagsuppdrætti, sem merktur sé „Skipulag í Laugarási“, sé gert ráð fyrir nýbyggingu þar sem nú standi til að byggja, í línu við önnur hús í götunni samkvæmt skipulagi. 

Nær ekkert sé tiltekið í kæru um að umrædd framkvæmd gangi gegn beinum hagsmunum kæranda, sem leiði til þess að hann eigi lögvarinna hagsmuna að gæta er réttlætt geti ógildingu byggingarleyfisins.  Gangi nær allur málflutningur kæranda út á að leiða líkur að því að umrædd framkvæmd gangi mögulega gegn upphaflegum lóðarleigusamningum, byggðamynstri, áætlunum um landnýtingu eða öðrum skipulagsskilmálum og vísi byggingarleyfishafi í því sambandi til fyrrgreindra heimilda fyrir framkvæmdum, sem og til afstöðu skipulagsyfirvalda til málsins.  Komi fram ýmsar rangfærslur eða misskilningur hjá kæranda, en á tilgreindu mæliblaði komi skýrt fram afmörkun til norðurs og vesturs fyrir nýbyggingu á umræddum stað.  Staðhæfingar séu mótsagnakenndar og ruglingslegar um hvað byggja megi á lóðinni og hvað ekki.  Í engu sé vikið að lagalegum skyldum eða öðrum rökum fyrir því að samþykkja umsóknina. 

Úrskurðarnefndinni virðist þannig ætlað að velja einhver þeirra raka sem reifuð séu til að hrekja niðurstöðu skipulagsyfirvalda á þeim forsendum að umrætt leyfi hljóti að vera ólöglegt.  Enginn rök standi til þess.  Þá séu heldur ekki tilteknir neinir þeir lögvörðu hagsmunir sem brotið hafi verið gegn.  Varðandi þessi atriði sé kærandi einfaldlega ekki málsaðili eða umsagnaraðili frekar en aðrir borgarbúar heldur sé það hlutverk Reykjavíkurborgar að taka hér afstöðu, svo sem gert hafi verið með útgáfu leyfisins.  Kæruréttur og möguleg málsaðild kæranda snúi eingöngu að þeim atriðum í byggingarframkvæmdinni sjálfri sem hann telji sig geta sýnt fram á að gangi gegn lögvörðum hagsmunum hans. 

Kærandi hafi teflt fram fjölda athugasemda við grenndarkynningu og hafi þau verið hrakin og sé þeim ekki lengur haldið fram.  Eftir standi aðeins léttvæg atriði sem lúti að meintu ónæði af fyrirhuguðum framkvæmdum.  Hafi aðrir nágrannar ekki gert neinar athugasemdir og góð sátt verið um framkvæmdina, sem fengið hafi ítarlega umfjöllun hjá skipulagsyfirvöldum. 

Með fyrirhuguðum framkvæmdum sé fyrst farið að nýta lóðina samkvæmt nýjasta skipulagi á svæðinu sem sé frá 6. áratug síðustu aldar.  Sé gengið mun skemur í nýtingu en alls staðar í nágrenninu sem lýsi sér t.d. í að nýtingarhlutfall sé það lægsta í nágrenninu eða um 0,25.  Mesta hæð hússins sé tveimur metrum undir línu sem dregin sé milli aðliggjandi húsa nr. 19 og 27.  Mannvirki á lóðinni séu í meiri fjarlægð frá lóðarmörkum en mannvirki á aðliggjandi lóðum og fyrirhuguð mannvirki séu minnst 16 m frá húsi kæranda og standi um þremur metrum neðar í landinu.  Sé gengið skemur í nýtingu lóðarinnar en hægt hefði verið samkvæmt upphaflegu skipulagi og að teknu tilliti til nýtingar næstu lóða.  Njóti kærandi góðs af þeirri lausn sem valin hafi verið enda sé skuggavarpi á baklóð hans og skerðingu á útsýni haldið í lágmarki.  Vegna hæðarmunar, fjarlægðar og afstöðu verði skuggavarp á lóð kæranda nánast ekkert allan þann tíma sem sólar njóti. 

Við hönnun hússins hafi verið lögð mikil áhersla á að það félli sem allra best að umhverfi sínu og nálægum byggingum og að uppbyggingin á lóðinni myndi stuðla frekar að auknu verðmæti nálægra húsa en hinu gagnstæða.  Sé vandséð hvernig kærandi getið beðið tjón af þessu.  Hafi hús það sem fyrir sé á lóðinni verið varðveitt í sínu upphaflega umhverfi en jafnframt hafi verið náð fram aukinni nýtingu á lóðinni á eins tillitssaman hátt gagnvart umhverfinu og mögulegt sé. 

Einnig sé bent á að tilvitnaðar lengdir fyrirhugaðrar byggingar séu nánast þær sömu og eigi við um hús kæranda, sem þó standi á talsvert minni lóð. 

Þá sé vandséð að ekki megi fara í nokkurra mánaða framkvæmdir á lóðinni á 50-60 ára fresti, líkt og gert hafi verið alls staðar í nágrenninu, og að ekki megi byggja á lóðinni þótt framkvæmdum við nýbyggingu, sem leyfi hafi verið veitt fyrir á sínum tíma, hafi ekki lokið á árunum 1955 til 1957.  Jafnframt sé bent á vegna athugasemda um umferðarkvöð að samkvæmt samþykktu byggingarleyfi muni verða bílastæði fyrir innan snúningssvæði, sem tryggi að því verði haldið opnu og greiðfæru fyrir alla. 

Virðist sem kærandi vilji hafa nánast autt svæði fyrir framan sig um alla framtíð og koma í veg fyrir að þar sé byggt upp með eðlilegri nýtingu og í samræmi við nýjasta skipulag, sem geri ótvírætt ráð fyrir byggingu á þessum stað.  Sé um ólíka hagsmuni að ræða, þ.e. annars vegar ríka og réttmæta hagsmuni byggingarleyfishafa og borgarinnar, og hins vegar mótmæli eins nágranna sem ekki geti bent á nein dæmi um að hagsmunir hans séu skertir. 

————————

Aðilar hafa fært fram frekari rök í máli þessu og hefur úrskurðarnefndin haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn þess.

Gögn í máli þessu bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg hinn 25. apríl 2012 og markar sú dagsetning upphaf lögbundins þriggja mánaða frests til uppkvaðningar úrskurðar. 

Úrskurðarnefndin hefur kynnt sér aðstæður á vettvangi með óformlegum hætti. 

Niðurstaða:  Í máli þessu er deilt um lögmæti byggingarleyfis fyrir nýbyggingu að Laugarásvegi 25, sem veitt var að undangenginni grenndarkynningu.  Var á því byggt við leyfisveitingu að ekki væri í gildi deiliskipulag að umræddu svæði.  Má á það fallast, enda hafði skipulag í Laugarási, samþykkt í bæjarráði Reykjavíkur 19. maí 1953, ekki verið sent Skipulagsstofnun í samræmi við 5. tl. ákvæða til bráðabirgða með skipulagslögum nr. 123/2010 þegar umsókn um hið kærða byggingarleyfi kom til meðferðar hjá byggingaryfirvöldum.  Þá rann út frestur til skráningar eldri skipulagsákvarðana samkvæmt ákvæðinu hinn 31. desember 2011 og kemur umrætt skipulag ekki til álita eftir það. 

Samkvæmt 2. mgr. 37. gr. skipulagslaga skal gera deiliskipulag fyrir einstök svæði eða reiti þar sem framkvæmdir eru fyrirhugaðar og skal jafnan miða við að það taki til svæða sem myndi heildstæða einingu.  Skal þess gætt að byggingarleyfisskyld framkvæmd sé í samræmi við skipulagsáætlanir sveitarfélags þegar sótt er um byggingarleyfi, sbr. 2. mgr. 10. gr. laga um mannvirki nr. 160/2010.  Leiðir af þessum ákvæðum að byggingarleyfi skuli vera í samræmi við gildandi deiliskipulag.  Í 1. mgr. 44. gr. skipulagslaga segir hins vegar að þegar sótt sé um byggingar- eða framkvæmdaleyfi fyrir framkvæmd sem sé í samræmi við landnotkun, byggðamynstur og þéttleika byggðar í þegar byggðu hverfi og deiliskipulag liggi ekki fyrir, eða um sé að ræða óverulega breytingu á deiliskipulagi, skuli skipulagsnefnd láta fara fram grenndarkynningu.  Verður að skilja ákvæði þetta svo að heimilt sé, við þær aðstæður sem þar greinir, að víkja frá lagaskilyrði 2. mgr. 37. gr. skipulagslaga um deiliskipulag, enda þótt það sé hvergi berum orðum sagt í lögunum.  Í 2. mgr. 44. gr. sömu laga er því síðan lýst hvernig staðið skuli að grenndarkynningu og kemur þar fram að sveitarstjórn afgreiði, að kynningarfresti liðnum, mál sem sæti slíkri meðferð. 

Skilyrði þess að veita megi byggingarleyfi í þegar byggðum hverfum án þess að fyrir liggi deiliskipulag eru að fyrirhuguð framkvæmd sé í samræmi við landnotkun, byggðamynstur og þéttleika byggðar.  Í hinu kærða tilviki er um að ræða leyfi til byggingar íbúðarhúsnæðis á lóð í grónu hverfi á svæði sem skilgreint er sem íbúðarsvæði í gildandi aðalskipulagi.  Töluverður hæðarmunur er milli lóða og dregur hann verulega úr grenndaráhrifum umdeildrar nýbyggingar gagnvart eign kæranda.  Nýtingarhlutfall, sem er mælikvarði á þéttleika byggðar, er í góðu samræmi við það sem gerist á svæðinu.  Þá verður ekki talið að gerð nýbyggingar eða fyrirkomulag mannvirkja á lóð skeri sig úr með þeim hætti að ekki samræmist byggðamynstri enda um nokkuð fjölbreytta byggð að ræða.  Er það niðurstaða úrskurðarnefndarinnar að heimilt hafi verið að veita byggingarleyfi það sem um er deilt í málinu á grundvelli grenndarkynningar og verður því ekki fallist á að ógilda beri það með þeim rökum að ekki hafi verið gætt réttrar aðferðar við undirbúning leyfisveitingarinnar. 

Kærandi vísar til þess að í lóðarleigusamningi um lóðina nr. 25 við Laugarásveg séu ákvæði um að byggingu á lóðinni skuli lokið innan tveggja ára og að samningurinn setji heimildum lóðarhafa til bygginga á lóðinni skorður.  Sé óheimilt að leyfa byggingar á lóðinni umfram það sem leiði af umræddum samningi.  Úrskurðarnefndin fellst ekki á þessi sjónarmið.  Algengt er að við úthlutun lóða séu sett ákvæði, t.d. í byggingarskilmálum, um byggingarhraða og um lok byggingartíma.  Eru slík ákvæði sett til að tryggja að bygging húsa dragist ekki úr hófi en ekki verður talið að slík ákvæði girði fyrir rétt til endurbyggingar húsa, viðbygginga eða breytinga síðar.  Ráðast heimildir til byggingar á lóðum af gildandi skipulagi, ásamt þeim heimildum laga og reglugerða er gilda á hverjum tíma, þar á meðal heimildum til að víkja frá skilyrðum skipulagslaga um deiliskipulag, þar sem þær eiga við. 

Nokkurrar ónákvæmni gætti af hálfu borgaryfirvalda við meðferð málsins.  Þannig vísaði skipulagsráð málinu að lokinni grenndarkynningu til fullnaðarafgreiðslu byggingarfulltrúa í stað þess að vísa því til borgarráðs til afgreiðslu, en í 44. gr. skipulagslaga er gert ráð fyrir að sveitarstjórn afgreiði mál að lokinni grenndarkynningu.  Borgarráð samþykkti hins vegar afgreiðslu skipulagsráðs áður en málið kom til fullnaðarafgreiðslu byggingarfulltrúa og verður nefndur ágalli á málsmeðferð því ekki látinn varða ógildingu.  Þá skorti á að kæranda væri tilkynnt um niðurstöðu sveitarstjórnar þegar hún lá fyrir hinn 1. mars. 2012, sbr. 2. mgr. 44. gr. skipulagslaga, en með hliðsjón af því að honum var skömmu síðar tilkynnt um endanlega ákvörðun byggingarfulltrúa í málinu verður þessi annmarki ekki heldur talinn varða ógildingu.
Að þessu athuguðu, og með vísan til þess sem að framan er rakið, verður kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar hafnað. 

Dráttur hefur orðið á uppkvaðningu úrskurðar í málinu og stafar hann af önnum hjá úrskurðarnefndinni og töfum við gagnaöflun. 

Úrskurðarorð: 

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 6. mars 2012, sem staðfest var í borgarrráði 15. s.m., um að veita leyfi til að fjarlægja einlyfta skúrbyggingu við austurhlið hússins á lóðinni nr. 25 við Laugarásveg í Reykjavík og reisa í þess stað tvílyfta steinsteypta byggingu á baklóð er tengist húsinu með tengigangi úr timbri. 

____________________________________
Hjalti Steinþórsson

____________________________              ___________________________
Ásgeir Magnússon                                                Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

14/2012 Aragata

Með

Árið 2012, þriðjudaginn 28. ágúst, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 14/2012, kæra á samþykki byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 31. janúar 2012 á umsókn um leyfi til að byggja staðsteyptan bílskúr með timburþaki á lóð nr. 15 við Aragötu. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 29. febrúar 2012, er barst nefndinni sama dag, kærir K, Aragötu 13, Reykjavík, samþykki byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 31. janúar 2012 á umsókn um leyfi til að byggja staðsteyptan bílskúr með timburþaki á lóð nr. 15 við Aragötu í Reykjavík.  Gerir kærandi þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. 

Málavextir:  Á lóðinni nr. 15 við Aragötu hefur staðið einbýlishús og bílskúr úr timbri.  Hinn 12. október 2010 var samþykkt leyfi til að rífa nefndan bílskúr.  Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa 1. nóvember 2011 var tekin fyrir umsókn um leyfi til að byggja staðsteyptan bílskúr í stað hins eldri á lóðinni.  Málinu var vísað til skipulagsstjóra til ákvörðunar um grenndarkynningu, sem ákvað á fundi sínum 4. nóvember s.á. að kynna tillöguna fyrir hagsmunaaðilum að Aragötu 13, 14 og 16 og Oddagötu 14 og 16.  Kom kærandi á framfæri athugasemdum sínum með bréfi, dags. 9. desember 2011. 

Að lokinni grenndarkynningu var málið tekið fyrir á fundi skipulagsráðs 11. janúar 2012 og lá þá fyrir umsögn skipulagsstjóra frá 15. desember 2011 þar sem lagt var til að byggingarleyfisumsóknin yrði samþykkt óbreytt.  Með vísan til umsagnar skipulagsstjóra var ekki gerð athugasemd við erindið og var málinu vísað til fullnaðarafgreiðslu byggingarfulltrúa.  Samþykkti borgarráð afgreiðslu skipulagsráðs á fundi sínum hinn 12. janúar 2012.  Málið var loks tekið fyrir á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa hinn 31. janúar 2012 og var umsóknin samþykkt.  Var kæranda tilkynnt um þá ákvörðun með bréfi, dags. 1. febrúar 2012. 

Málsrök kæranda:  Kærandi byggir ógildingarkröfu sína á því að annmarkar séu á málsmeðferð og efni hinnar kærðu ákvörðunar. 

Vísar hann til þess að honum hafi ekki verið gefinn kostur á að koma að sjónarmiðum sínum og andmælum áður en málið hafi verið afgreitt af byggingarfulltrúa.  Ýmislegt nýtt hafi komið fram við afgreiðslu málsins sem honum hafi verið ókunnugt um og hafi hann ekki fengið gögn afhent fyrr en við eftirgrennslan.  Í þessu felist brot á andmælarétti og rannsóknarreglu stjórnsýslulaga nr. 37/1993. 

Kærandi eigi verulegra hagsmuna að gæta enda sé verið að byggja að mörkum lóðar hans.  Um sé að ræða verulega stækkun á bílskúr, bæði í fermetrum og rúmmetrum.  Þá sé jafnframt um að ræða verulega breytingu frá staðsetningu eldri bílskúrs, eldri teikningum og samþykktu skipulagi.  Hinn nýi bílskúr muni takmarka nýtingu lóðar kæranda þar sem eigendur Aragötu 15 þurfi að vera inni á lóð hans við viðhald á bílskúrnum.  Lóð nr. 15 sé um 750 m² að stærð og því sé ekki verið að skerða nýtingu lóðarréttinda þótt miðað yrði við staðsetningu eldri skúrs sem hafi staðið nokkuð frá lóðarmörkum kæranda.  Þá hafi hvorki verið gert ráð fyrir að byggt yrði að lóðamörkum samkvæmt eldri teikningu né hafi sú heimild verið til staðar þegar núverandi eigandi keypti húsið.  Þurfi því samþykki rétthafa aðliggjandi lóða fyrir byggingu við lóðamörk.  Með hinni kærðu ákvörðun sé verið að víkja frá lögskipuðu ástandi án nokkurs rökstuðnings.  Bílskúrinn breyti ásýnd götunnar og mótmælt sé einnig breyttu þakformi bílskúrsins frá því sem hafi verið á fyrri bílskúr.  Í umsögn skipulagsstjóra sé einungis vikið að því að nýi bílskúrinn sé 8 m² stærri en sá sem fyrir hafi verið en ekki sé minnst á 30 m³ stækkun skúrsins. 

Ekki hafi verið svarað til um nýtingarhlutfall á lóðinni og hvort það sé í samræmi við staðfest skipulag.  Þá hafi stækkun bílskúrsins í rúmmetrum í för með sér birtuskerðingu í garði kæranda, en um sé að ræða aðalgarð hússins í sólarátt. 

Málsrök Reykjavíkurborgar:  Af hálfu Reykjavíkurborgar er þess krafist af kröfu kæranda verði hafnað. 

Því sé hafnað að kæranda hafi ekki verið gefinn kostur á að koma að andmælum við umsögn skipulagsstjóra.  Kærandi hafi verið talinn eiga hagsmuna að gæta í málinu og hafi honum verið veittur andmælaréttur með grenndarkynningu, svo sem lögboðið sé við ákveðnar aðstæður, sbr. 1. mgr. 44. gr. skipulagslaga nr. 123/2010.  Kærandi hafi andmælt með athugasemdabréfi sínu, sem síðan hafi farið til efnismeðferðar hjá stjórnvaldinu.  Reykjavíkurborg sé eitt stjórnvald í skilningi stjórnsýsluréttar og hafi andmælaregla stjórnsýslulaga ekki verið brotin. 

Rétt sé að í umsögn skipulagsstjóra sé einungis fjallað um stækkun bílskúrsins í fermetrum en ekki rúmmetrum og sé hlutfallsleg stækkun skúrsins 30% í fermetrum en muni vera 50% mæld í rúmmetrum.  Það sé sennilega vegna breyttrar þakgerðar en þetta sé eðlileg stækkun frá meira en hálfrar aldar gömlum bílskúr sé tekið mið af nútímaþörfum.  Því teljist þetta ekki vera veruleg breyting. 

Ekki sé fallist á að hinn nýi bílskúr muni breyta ásýnd götunnar það mikið að byggingin sé ekki réttlætanleg.  Hinn nýi bílskúr verði með öðru þakformi en hafi verið á þeim eldri.  Elstu bílskúrar á svæðinu séu með lítt hallandi mænisþaki og þeir sem byggðir hafi verið síðar séu margir hverjir með flötu þaki.  Mikilvægt þyki að endurbyggðir bílskúrar séu þannig að þeir hafi hlutlaust yfirbragð.  Markmiðið sé að íbúðarhús á þeim lóðum þar sem bílskúra sé að finna séu í aðalhluverki hvað yfirbragð og ásýnd varði.  Flatt eða lítt hallandi þak sé talið uppfylla þessi markmið og sé hvort tveggja hluti af byggðamynstri bílskúra á svæðinu.  Staðsetning bílskúra við Aragötu sé með ýmsum hætti og liggi þeir oft að lóðamörkum á tvo vegu eða mjög nálægt lóðamörkum, líkt og bent sé á í umsögn skipulagsstjóra.  Því sé harðlega mótmælt að um óvönduð vinnubrögð skipulags- og byggingarsviðs hafi verið að ræða í málinu og að sviðið hafi ekki sinnt rannsóknarskyldu sinni.  Ekki sé verið að víkja frá lögskipuðu ástandi með hinu kærða byggingarleyfi enda verði hinn nýi skúr á sama stað og sá eldri og í samræmi við byggðamynstur svæðisins.  Bílskúrar á svæðinu standi innst á lóðum og hafi því lítil áhrif á götumyndina.  Þá sé það vel þekkt fyrirkomulag í mörgum hverfum borgarinnar að hafa bílskúra við lóðamörk þótt í því felist að lóðareigendur verði almennt að þola að gengið sé tímabundið um lóð þeirra vegna viðhalds skúranna.  Ekki sé fallist á að slík viðhaldsvinna muni takmarka nýtingu lóðar kæranda. 

Umrætt svæði hafi ekki verið deiliskipulagt og því hafi umsókn byggingarleyfishafa verið grenndarkynnt í samræmi við 44. gr. skipulagslaga.  Nýtingarhlutfall á lóðinni nr. 15 við Aragötu sé nú 0,27 og verði með nýjum bílskúr 0,28.  Nýtingarhlutfall Aragötu 13 sé mjög svipað eða 0,27 þó ekki sé þar bílskúr. 

Málsrök byggingarleyfishafa:  Af hálfu byggingarleyfishafa er á því byggt að ekki sé verið að ganga á rétt kæranda þótt bílskúr sé endurnýjaður við lóðamörk.  Eldri bílskúr á lóð nr. 15 við Aragötu hafi verið 7,0 m á lengd, meðfram mörkum lóðar kæranda en nýi bílskúrinn verði 6,3 m meðfram þeirri lóð, eða um 0,7 m styttri.  Breiddin verði hins vegar meiri, en það hafi engin áhrif frá lóð kæranda séð.  Nýi bílskúrinn verði ekki hærri en sá eldri og óskiljanlegt sé að þeir auknu rúmmetrar sem verið sé að tala um geti á nokkurn hátt truflað kæranda.  Ekki verði séð að nýting lóðar kæranda sé á neinn hátt skert þótt farið sé eftir samþykktum uppdrætti.  Um skerðingu á birtu og útsýni skuli á það bent að gamli 7,0 m langi timburskúrinn hafi verið þarna í hartnær hálfa öld, með mænisþaki og þakskeggi á langhliðum sem náð hafi að lóðamörkum, og standist því ekki fullyrðing kæranda um að eldri skúr hafi ekki náð að lóðamörkunum. 

Ekki sé fallist á að flatt þak á hinum nýja bílskúr breyti ásýnd götunnar.  Við Aragötu standi bílskúrar við hús nr. 4, 10, 11, 12, 14 og 16, sem séu allir, að undanskildum bílskúr við hús nr. 11, með láréttu þaki og standi við lóðamörk.  Því mætti halda fram að sú þakgerð væri einkennandi fyrir götuna. 

————–

Gögn í máli þessu bárust úrskurðarnefndinni frá Reykjavíkurborg hinn 24. júní 2012 og markar sú dagsetning upphaf þriggja mánaða frests til uppkvaðningu úrskurðar, sbr. 6. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011. 

Niðurstaða:  Í máli þessu er deilt um lögmæti byggingarleyfis fyrir staðsteyptum bílskúr á lóð nr. 15 við Aragötu, sem veitt var að undangenginni grenndarkynningu.  Ekki er í gildi deiliskipulag fyrir umrætt svæði, en fyrir liggur mæliblað, dags. 28. október 1953, sem tekur m.a. til umræddrar lóðar.  Er þar gert ráð fyrir bílskúr við mörk lóðar kæranda á þeim stað þar sem hinum umdeilda bílskúr er ætlað að rísa.  Bílskúrinn verður 32 m² eða um 7,5 m² og um 27 m³ stærri en eldri skúr sem fyrir var á lóðinni.  Langhlið hins nýja bílskúrs liggur að lóðarmörkum kæranda en eldri skúr var í um 0,6 m fjarlægð frá þeim.  Nýi bílskúrinn verður um 0,7 m styttri en eldri skúr og verður hann með flötu þaki í stað mænisþaks.  Við breytinguna hækkar nýtingarhlutfall umræddrar lóðar úr 0,27 í 0,28. 

Í 2. mgr. 37. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 kemur fram sú meginregla að gera skuli deiliskipulag fyrir svæði þar sem framkvæmdir eru fyrirhugaðar og skulu byggingarleyfisskyldar framkvæmdir vera í samræmi við skipulagsáætlanir, sbr. 2. mgr. 10. gr. laga um mannvirki nr. 160/2010.  Í 1. mgr. 44. gr. skipulagslaga er þó sú undantekning gerð frá nefndri meginreglu að heimilt er að veita leyfi til mannvirkjagerðar á ódeiliskipulögðu svæði ef um er að ræða mannvirki sem samræmist landnotkun, byggðamynstri og þéttleika byggðar í þegar byggðu hverfi, að undangenginni grenndarkynningu skv. 2. mgr. 44. gr. laganna.  Samkvæmt téðu ákvæði felst grenndarkynning í því að nágrönnum sem taldir eru geta átt hagsmuna að gæta er kynnt leyfisumsókn og gefinn kostur á að tjá sig um hana innan tilskilins frests.  Að þeim fresti liðnum og þegar sveitarstjórn hefur afgreitt málið skal þeim sem tjáðu sig um það tilkynnt niðurstaða sveitarstjórnar. 

Hin kærða ákvörðun heimilar byggingu bílskúrs í stað eldri skúrs á umræddri lóð og þótt heimilaður bílskúr sé stærri en sá sem fyrir var er hann hóflegur að stærð.  Á umræddu svæði er að finna bílskúra með flötu þaki byggða að lóðamörkum og þykir því bílskúrinn í samræmi við byggðamynstur svæðisins.  Þá  liggur fyrir að nýtingarhlutfall lóðar eykst óverulega, en ekki er í gildandi aðalskipulagi Reykjavíkur ákvæði um hámark nýtingarhlutfalls íbúðarlóða.  Með hliðsjón af þessu var borgaryfirvöldum heimilt að fara með hina umdeildu byggingarleyfisumsókn skv. málsmeðferðarreglu 2. mgr. 44. gr. skipulagslaga.  Grenndarkynning samkvæmt skipulagslögum er til þess ætluð að kynna hagsmunaaðilum fyrirhugaðar breytingar og gefa þeim kost á að koma á framfæri athugasemdum sínum og andmælum, ef því er að skipta, og gæta með því andmælaréttar þeirra.  Við meðferð hinnar kærðu ákvörðunar var þessa gætt.  Fjallað var um framkomnar athugasemdir og viðkomandi tilkynnt um afgreiðslu málsins, en ekki er gert ráð fyrir að þeir sem gert hafi athugasemdir fái svör við þeim til umsagnar áður en málið kemur til afgreiðslu sveitarstjórnar.  Verður ekki fallist á að andmælaregla eða rannsóknarregla stjórnsýslulaga hafi verið brotin með þessari lögbundnu meðferð málsins. 

Ekki eru lengur í gildi ákvæði um lágmarksfjarlægð bygginga frá lóðarmörkum eftir breytingar sem gerðar voru á 75. gr. áður gildandi byggingarreglugerðar nr. 441/1998. Hins vegar ber nú aðeins að gæta reglna um bil milli húsa og um eldvarnir sem koma fram í gr. 9.7.5 í byggingarreglugerð nr. 112/2012, þar sem m.a. er kveðið á um eldvarnarkröfur fyrir bílgeymslur undir 100 m² og standa nærri eða við lóðarmörk.  Er og til þess að líta að í deiliskipulagi er víða gert ráð fyrir að stakar byggingar, svo sem bílskúrar, standi á lóðamörkum og í eldri hverfum, sem ekki hafa verið deiliskipulögð, er slíkt fyrirkomulag einnig þekkt, þar á meðal á umræddu svæði.  Standa hvorki settar réttarreglur né grenndarsjónamið því í vegi að slík bygging sé heimiluð við lóðamörk, að uppfylltum kröfum um eldvarnir.

Nokkurrar ónákvæmni gætti af hálfu borgaryfirvalda við meðferð málsins.  Þannig vísaði skipulagsráð málinu að lokinni grenndarkynningu til fullnaðarafgreiðslu byggingarfulltrúa í stað þess að vísa því til borgarráðs til afgreiðslu, en í 44. gr. skipulagslaga er gert ráð fyrir því að sveitarstjórn afgreiði mál að lokinni grenndarkynningu.  Borgarráð samþykkti hins vegar afgreiðslu skipulagsráðs áður en málið kom til fullnaðarafgreiðslu byggingarfulltrúa og verður nefndur ágalli á málmeðferð því ekki látinn varða ógildingu.  Þá skorti á að kæranda væri tilkynnt um niðurstöðu sveitarstjórnar þegar hún lá fyrir hinn 12. janúar 2012, sbr. 2. mgr. 44. gr. skipulags-laga, en með hliðsjón af því að honum var skömmu síðar tilkynnt um endanlega ákvörðun byggingarfulltrúa í málinu verður þessi annmarki ekki heldur talinn varða ógildingu. 
 

Með hliðsjón af öllu því sem að framan hefur verið rakið verður kröfu kæranda um ógildingu hinnar kærðu ákvörðunar hafnað. 

Úrskurðarorð: 

Hafnað er kröfu kæranda um ógildingu ákvörðunar byggingarfulltrúa Reykjavíkurborgar frá 31. janúar 2012 um heimild til að byggja staðsteyptan bílskúr með timburþaki á lóð nr. 15 við Aragötu. 

____________________________________
Hjalti Steinþórsson

______________________________                _____________________________
Ásgeir Magnússon                                                        Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

8/2012 Akrakór

Með

Árið 2012, föstudaginn 29. júní, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.     

Fyrir var tekið mál nr. 8/2012, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogs frá 10. janúar 2012 um breytt deiliskipulag varðandi lóðina nr. 6 við Akrakór í Kópavogi og á ákvörðun byggingarfulltrúans í Kópavogi frá 7. febrúar s.á. um að veita leyfi til breytinga á húsi á þeirri lóð. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 8. febrúar 2012, er barst nefndinni 10. s.m., kæra Ó og J, Aflakór 7, Kópavogi, þá ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogs frá 10. janúar 2012 að samþykkja breytt deiliskipulag varðandi lóðina nr. 6 við Akrakór.  Með bréfi, dags. 13. apríl s.á., kæra sömu aðilar ákvörðun byggingarfulltrúans í Kópavogi frá 7. febrúar 2012 um að veita leyfi til breytinga á húsi á þeirri lóð.  Hefur það mál, sem er nr. 29/2012 í málaskrá nefndarinnar, verið sameinað máli þessu.  Loks gerðu kærendur með bréfi, dags. 15. maí 2012, kröfu til þess að framkvæmdir yrðu stöðvaðar meðan mál þetta væri til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni.  Féllst nefndin á þá kröfu með úrskurði uppkveðnum 5. júní 2012.

Málsatvik:  Hinn 20. september 2011 var á fundi skipulagsnefndar Kópavogs tekið fyrir erindi lóðarhafa Akrakórs 6 þar sem óskað var eftir leyfi til að breyta einbýlishúsi á lóðinni í tvíbýlishús og fjölga bílastæðum um eitt.  Samþykkti nefndin að grenndarkynna erindið og var frestur til athugasemda veittur til 4. nóvember 2011.  Athugasemd barst frá kærendum, sem töldu að breytingin gæti skapað fordæmi fyrir breyttri byggð.  Í umsögn skipulags- og byggingardeildar Kópavogsbæjar, dags. 14. nóvember 2011, segir m.a. að það breyti ekki heildaryfirbragði hverfisins þótt einu einbýlishúsi verði breytt í parhús, en hverfið sé nú þegar byggt upp af einbýlishúsum og parhúsum.  Á fundi skipulagsnefndar hinn 14. desember 2011 var tillagan samþykkt og henni vísað til bæjarstjórnar, sem staðfesti hana á fundi sínum hinn 10. janúar 2012.  Tók skipulagsbreytingin gildi með auglýsingu í B-deild Stjórnartíðinda 13. s.m. 

Byggingarleyfi til breytinga á húsinu að Akrakór 6 var gefið út hinn 7. febrúar 2012 í kjölfar skipulagsbreytingarinnar.  Er með leyfinu heimilað að gera tvær íbúðir í húsinu, annars vegar á efri hæð og hins vegar á neðri hæð hússins.  Þá er með leyfinu heimilað að lækka yfirborð lóðar við suður- og norðurenda hússins niður í plötuhæð neðri hæðar og reisa stoðveggi, tröppur og geymslur sem nái allt að lóðarmörkum til suðurs og norðurs.  Þá er heimiluð nýting á rými, sem á upphaflegum teikningum er sagt vera óráðstafað, gluggalaust rými, og séu gluggar jafnframt settir á það. 

Kærendur skuti hinum kærðu ákvörðunum til úrskurðarnefndarinnar með bréfum, dags. 8. febrúar og 13. apríl 2012, svo sem að framan greinir. 

Málsrök kærenda:  Kærendur vísa til þess að í skipulagi svæðisins hafi aðeins verið gert ráð fyrir einbýlishúsum og parhúsum við Akrakór og Aflakór.  Í umsögn skipulags- og byggingardeildar komi fram að einbýlishúsi sé breytt í parhús, en kærendur telji að með hinni kærðu ákvörðun sé verið að breyta þegar byggðu einbýlishúsi í tvíbýlishús.  Um sé að ræða grundvallarbreytingu og sé því alfarið hafnað að það geti talist óveruleg breyting að breyta einbýlishúsi í tvíbýlishús. Breytingin hafi fordæmisgildi vegna einbýlishúsa við Akrakór og Aflakór, jafnt byggðra sem óbyggðra húsa.  Kærendur telji að standi hin kærða breyting á deiliskipulagi óhögguð muni reynast erfitt að hafna óskum um breytingar á öðrum einbýlishúsum, standi vilji eigenda þeirra eða byggingaaðila til þess að breyta þeim í tvíbýlishús. 

Málsrök Kópavogsbæjar:  Af hálfu Kópavogsbæjar er þess krafist að kröfum kærenda verði hafnað.  Sótt hafi verið um breytingu á deiliskipulagi varðandi lóðina nr. 6 við Akrakór og hafi verið samþykkt að grenndarkynna framlagða tillögu fyrir lóðarhöfum Akrakórs 1-3, 2-4, 5, 7, 8, 10, 12 og 14, svo og lóðarhöfum Aflakórs 1-3 og 5-7.  Kópavogsbæ hafi borist ódagsett sameiginlegt erindi frá lóðarhöfum Akrakórs 1, 3, 7, 10 og 14 og Aflakórs 5 þar sem fram hafi komið að þeir gerðu engar athugasemdir við skipulagstillöguna og lýstu yfir samþykki sínu.  Engar athugasemdir hafi borist frá lóðarhöfum Akrakórs 2-4, 5, 8 og 12 og geri þeir því engar athugasemdir fyrir sitt leyti.  Hins vegar hafi borist athugasemdir og ábendingar frá kærendum á kynningartíma. 

Meginreglan sé sú að skipulag sé bindandi bæði fyrir stjórnvöld og almenning um framtíðarnot tiltekins svæðis og sé því almennt ætlaður langur gildistími.  Hönnun og bygging mannvirkja sé meðal annars reist á forsendum sem fram komi í skipulagi.  Verði almenningur að geta treyst því að festa sé í framkvæmd skipulags.  Á hinn bóginn sé skipulag stjórntæki stjórnvalda um þróun byggðar og landnotkun.  Þannig sé mælt fyrir um í skipulagslögum nr. 123/2010 að sveitarfélög, landeigendur og framkvæmdaaðilar geti lagt fram tillögu eða beiðni um breytingar á deiliskipulagi.  Þar af leiðandi standi vilji löggjafans ekki til þess að deiliskipulag skuli standa óhaggað um aldur og ævi.  Það sé eðli borga og bæja að geta tekið breytingum og vera í stöðugri þróun.  Því verði eigendur húsa að gera ráð fyrir að skipulag í hverfum geti tekið óverulegum breytingum að því er varði einstakar fasteignir, uppbyggingu hverfa og þéttingu byggðar.  Hlutverk skipulagsyfirvalda sé að tryggja hagsmuni heildarinnar og að aldrei sé svo langt gengið á eignir borgaranna að um skerðingu eða rýrnun á þeim verði að ræða vegna framkvæmda á annarri fasteign.  Sú breyting á deiliskipulagi varðandi Akrakór 6, sem ágreiningur sé uppi um í máli þessu, sé óveruleg.  Þannig víki hið breytta skipulag nánast að engu marki frá notkun, nýtingarhlutfalli, útliti eða formi viðkomandi svæðis. 

Enda þótt vikið sé frá fyrra deiliskipulagi, að því leyti að heimila byggingu parhúss í stað einbýlishúss, sé það frávik frá eldra deiliskipulagi ekki svo verulegt að það raski hagsmunum kærenda.  Ekki sé gert ráð fyrir breytingu á stærð fasteignarinnar og hæð hennar sé óbreytt frá fyrra deiliskipulagi.  Þá verði ásýnd og ímynd hverfisins óbreytt.  Rétt hafi verið staðið að gerð hinnar kærðu ákvörðunar um breytt deiliskipulag, bæði hvað varði form og efni, og beri því að hafna kröfu kærenda um ógildingu þess.  Þá hafi verið staðið rétt að útgáfu hins kærða byggingarleyfis og beri einnig að hafna kröfu kærenda um ógildingu þess. 

Málsrök byggingarleyfishafa:  Byggingarleyfishafi vísar til þess að framkvæmdir hans styðjist við lögmætt byggingarleyfi.  Vandséð sé að kærendur verði fyrir fjárhagslegu tjóni vegna hinnar kærðu deiliskipulagsbreytingar.  Leitað hafi verið óformlega eftir áliti nokkurra löggildra fasteignasala í þessu máli og séu þeir sammála um að ótti kærenda um verðrýrnun eignar þeirra eigi ekki við rök að styðjast.  Hafa verði í huga að eftir kreppu hafi sú stefna verið tekin hjá bæjaryfirvöldum að reyna að minnka íbúðir og eigi það bæði við í fjölbýlishúsum og einbýlishúsum.  Í raun hafi skapast hálfgert neyðarástand þar sem stór hús hafi staðið hálfbyggð og ekki verið fyrirsjáanlegt að eigendur réðu við að ljúka byggingu þeirra eins og til hafi staðið.  Það hafi því verið hálfgert neyðarúrræði hjá bæjarfélögum að heimila breytingar eins og hér um ræði. 

———————————

Aðilar hafa fært fram frekari rök fyrir sjónarmiðum sínum sem ekki verða rakin hér nánar en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn málsins.

Vettvangur:  Úrskurðarnefndin hefur kynnt sér aðstæður á vettvangi í máli þessu.

Niðurstaða:  Með hinni kærðu deiliskipulagsbreytingu er heimilað að breyta þegar byggðu einbýlishúsi að Akrakór 6 í tvíbýlishús, fjölga bílastæðum um eitt og koma fyrir tröppum og geymslum við norður- og suðurmörk lóðar.  Af skýringarmynd verður ráðið að yfirborð lóðar sunnan og norðan hússins verði lækkað niður í plötuhæð neðri hæðar og að inngangur í íbúð á neðri hæð verði fyrir miðri austurhlið hússins, andspænis húsi kærenda.  Með hinni umdeildu breytingu er því ekki aðeins vikið frá skilmálum gildandi skipulags um fjölda íbúða í húsinu heldur er einnig heimilað að reisa áberandi byggingarhluta út fyrir ytri byggingarreit, auk þess sem vikið er frá þeim viðmiðum sem sett eru um hæðarsetningu lóða á svæðinu.  Loks er vikið frá því fyrirkomulagi sem almennt gildir á svæðinu, að aðkoma að íbúðum sé frá götuhlið húss.  Breyta háir stoðveggir, frá húsi að lóðarmörkum til suðurs og norðurs, og tröppuvirki meðfram þeim, verulega ásýnd hússins að Akrakór 6, séð frá lóð kæranda. 

Í 2. mgr. 43. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 segir að telji sveitarstjórn að gera þurfi breytingar á samþykktu deiliskipulagi sem séu það óverulegar að ekki sé talin ástæða til meðferðar skv. 1. mgr. skuli fara fram grenndarkynning. Við mat á því hvort breyting á deiliskipulagi teljist óveruleg skuli taka mið af því að hve miklu leyti tillagan víki frá notkun, nýtingarhlutfalli, útliti og formi viðkomandi svæðis.  Telur úrskurðarnefndin að með hinni umdeildu breytingu sé vikið svo verulega frá notkun,  og útliti viðkomandi svæðis að ekki hafi verið skilyrði til að fara með málið eftir undantekningarákvæði tilvitnaðrar 2. mgr. 43. gr. skipulagslaga.  Er þá einnig haft í huga það fordæmisgildi sem í ákvörðuninni felst.  Telur úrskurðarnefndin að með tilliti til jafnræðissjónarmiða hefði fremur átt að taka afstöðu til þess hvort unnt væri að gera almenna breytingu á skilmálum skipulagsins og heimila tvær sjálfstæðar íbúðir í einbýlishúsum á svæðinu, en engin afstaða er tekin í úrskurði þessum til þess hvort skilyrði hefðu verið til svo umfangsmikilla breytinga á nýlegu deilskipulagi, eftir atvikum í bága við væntingar lóðarhafa á svæðinu.

Fleira er athugavert við undirbúning hinnar kærðu ákvörðunar.  Þannig segir í umsögn  skipulags- og byggingardeildar um breytinguna að það að breyta einbýlishúsi í parhús geti haft fordæmisgildi þar sem enn séu óbyggð tvö einbýlishús við Akrakór og fjögur við Aflakór.  Ekki sé talið að umrædd breyting raski heildaryfirbragði hverfisins þar sem hverfið sé byggt bæði einbýlishúsum og parhúsum.  Við þetta er það að athuga að húsið að Akrakór 6 verður ekki parhús heldur tvíbýlishús við umrædda breytingu og fær því sérstöðu í hverfinu hvað þetta varðar.  Vísast um skilgreiningu þessara húsagerða til svonefndrar fitjuskrár mannvirkja samkvæmt íslenskum staðli, ÍST 120/2007, sbr. og reglugerð nr. 918/2009 um innihald IS 50V landfræðilegs gagnasafns um Ísland.  Þá fær það heldur ekki staðist að fordæmisgildi hinnar kærðu ákvörðunar sé bundið við þau hús sem enn eru óbyggð heldur verður að ætla að unnt væri í einhverjum tilvikum að breyta þegar byggðum einbýlishúsum í tvær íbúðir.  Má í því sambandi benda á að húsið að Akrakór 6 var þegar byggt þegar sótt var um hina umdeildu breytingu, en fram kemur í greinargerð með skipulagbreytingunni að sótt sé um að breyta þegar byggðu einbýli í tvíbýli.  Eru forsendur hinnar kærðu ákvörðunar beinlínis rangar hvað þessi atriði varðar.

Loks skal á það bent að við ákvörðun skipulagsnefndar um grenndarkynningu var tekið fram að erindið skyldi m.a. kynnt fyrir lóðarhöfum Akrakórs 2-4 og 8, en þær lóðir liggja að lóðinni Akrakór 6.  Felur hin kærða ákvörðun m.a. í sér að byggt er að mörkum þessara lóða og reistir stoðveggir til þess að unnt sé að koma fyrir tröppum og lækka yfirborð lóðar Akrakórs 6, en mikill hæðarmunur verður milli umræddra lóða eftir breytinguna.  Engar athugasemdir komu þó fram af hálfu lóðarhafa vegna lóða þessara, en við meðferð málsins fyrir úrskurðanefndinni var upplýst að þær væru í eigu Kópavogsbæjar.  Verður ekki ráðið af málsgögnum að skipulagsnefnd eða bæjarstjórn hafi verið kunnugt um ástæður þess að ekki komu fram athugasemdir af hálfu rétthafa nefndra lóða og er ekki útilokað að vitneskja þar um hefði getað haft áhrif á niðurstöðu málsins eða gefið tilefni til frekari athugunar á því.  Var rannsókn málsins áfátt hvað þetta varðar.

Samkvæmt framansögðu voru svo verulegir annmarkar á undirbúningi hinnar kærðu ákvörðunar um breytt deiliskipulag að fella ber hana úr gildi.  Miðað við þá niðurstöðu samræmist hið kærða byggingarleyfi ekki gildandi deiliskipulagi og verður það því einnig fellt úr gildi.

Úrskurðarorð: 

Felld er úr gildi ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogs frá 10. janúar 2012 um breytt deiliskipulag varðandi lóðina nr. 6 við Akrakór í Kópavogi.  Jafnframt er felld úr gildi ákvörðun byggingarfulltrúans í Kópavogi frá 7. febrúar s.á. um að veita leyfi til breytinga á húsi á þeirri lóð. 

____________________________________
Hjalti Steinþórsson

_____________________________              ___________________________
Ásgeir Magnússon                                                   Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

34/2012 Fannafold

Með

Árið 2012, miðvikudaginn 23. maí, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mætt voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Hildigunnur Haraldsdóttir arkitekt.

Fyrir var tekið mál nr. 34/2012, kæra á samþykkt byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 12. júlí 2011 um að veita byggingarleyfi fyrir garðhýsi á lóðinni nr. 31 við Fannafold í Reykjavík. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 27. apríl 2012, er barst nefndinni sama dag, kæra L og J, Fannafold 29, Reykjavík, þá samþykkt byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 12. júlí 2011 að veita byggingarleyfi fyrir garðhýsi á lóðinni nr. 31 við Fannafold. 

Gera kærendur þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi.  Þá krefjast þeir þess að kveðinn verði upp úrskurður til bráðabirgða um stöðvun framkvæmda á meðan beðið sé endanlegs úrskurðar í málinu.  Með hliðsjón af því sem þegar liggur fyrir í málinu þykir það nú nægjanlega upplýst til að það verði tekið til endanlegs úrskurðar og verður því ekki tekin afstaða til stöðvunarkröfu kærenda. 

Málavextir:  Forsaga málsins er sú að hinn 17. ágúst 2010 var á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa tekið jákvætt í fyrirspurn þess efnis hvort leyft yrði að byggja garðhýsi á suðausturhluta byggingarreits á lóð nr. 31 við Fannafold. 

Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa hinn 12. júlí 2011 var samþykkt umsókn um leyfi til að byggja garðhýsi úr timbri upp að suðvesturhlið hússins á lóð nr. 31 við Fannafold.  Samþykkt byggingarfulltrúa var staðfest í borgarráði hinn 11. ágúst s.á.  Með bréfi, dags. 13. september 2011, kærðu kærendur leyfi fyrir garðhýsi við suðvesturhlið hússins til byggingarfulltrúa.  Í bréfinu segir að kæran grundvallist annars vegar á því að garðhýsið muni ná út fyrir byggingarreit og hins vegar að skipulagsskilmálar heimili aðeins að á lóðinni verði reist íbúðarhús og bílskúr.  Í svarbréfi, dags. 18. október 2011, segir að umrætt garðhýsi upp að suðvesturhlið hússins sé innan byggingarreits og samræmist skipulagi.  Kærendur ítrekuðu kæruna til skipulags- og byggingarsviðs með bréfi, dags. 23. nóvember s.á., en því bréfi mun ekki hafa verið svarað. 

Málsrök kærenda:  Kærendur vísa til þess að á afgreiðslufundi byggingarfulltrúans í Reykjavík hinn 12. júlí 2011 sé bókað að leyfi sé veitt fyrir garðhýsi upp að suðvesturhlið hússins að Fannafold 31.  Þar sem suðvesturhliðin sé einmitt sú hlið sem snúi frá húsi kærenda hafi þau lengi verið í vafa um hvort þau ættu að gera athugasemd við leyfið.  En í ljósi fyrri samskipta við Reykjavíkurborg og byggingarleyfishafa vegna byggingarleyfis sem borgin hafi veitt fyrir bílskúr á umræddri lóð hafi kærendum þótt allt eins líklegt að þrátt fyrir bókunina yrði engu að síður byggt garðhýsi fyrir austan húsið, beint fyrir framan hús þeirra. 

Um miðjan apríl hafi kærendur tekið eftir því að byggingarleyfishafar hafi byrjað að fjarlægja klæðningu af suðausturhorni bílskúrs síns.  Nokkrum dögum síðar hafi þeir byrjað að taka grunn sunnan bílskúrsins.  Við það hafi kærendum orðið ljóst að byggingarframkvæmdir væru að hefjast.  Kærendur hafi farið á skrifstofur Reykjavíkurborgar til að kynna sér teikningar og þá komist að því að samkvæmt teikningum hafi borgin heimilað að reist yrði garðhýsi í suðausturhorni byggingarreits en ekki upp að suðvesturhlið hússins.  Samkvæmt teikningum verði garðhýsið áfast bílskúrnum í suðurátt út frá honum, samsíða vesturmörkum lóðar kærenda, og muni valda enn meiri innilokun, skerðingu á útsýni og skuggavarpi í garði þeirra.  Útsýni kærenda til vesturs verði þannig að innan við einum metra frá lóðamörkum blasi við 15 metra gluggalaus bílskúrsveggur og garðhýsi með háu hallandi þaki.  Að leyfa slíkar byggingar í grónu hverfi, án grenndarkynningar og án þess að slíkt sé skýrt heimilað í deiliskipulagi, sé með hreinum ólíkindum. 

Reykjavíkurborg hafi ekki getað framvísað deiliskipulagi sem með óyggjandi hætti gildi fyrir Fannafold 1 til 113.  Ef deiliskipulag sé ekki til staðar beri skilyrðislaust að grenndarkynna byggingarleyfisumsókn. 

Hjá borginni finnist hins vegar skipulagsskilmálar fyrir hverfið sunnan Fjallkonuvegar (Funafold og Hverafold) og hverfið norðan við kærendur, frá og með Fannafold 115.  Reykjavíkurborg hafi í öðru máli talið að sömu skilmálar hljóti að gilda um hverfi kærenda og um hverfið þar fyrir norðan.  Samkvæmt þeim skilmálum megi byggja á lóðunum íbúðarhús og bílskúr.  Ekki sé í þeim heimild fyrir öðrum byggingum.  Umsókn um að reisa þar annars konar byggingar beri því að grenndarkynna og því einsýnt að brotið hafi verið á rétti kærenda. 
Málsrök Reykjavíkurborgar:  Reykjavíkurborg krefst þess að hafnað verði kröfum kærenda.  Einhvers misskilnings virðist gæta hjá kærendum varðandi staðsetningu garðhýsisins en ljóst hafi verið frá upphafi að samþykktin nái til byggingar á suðvesturhluta lóðarinnar.  Skipti því í raun engu máli hvort staðsetningin sé nefnd við suðvesturhlið hússins eða á suðvesturhluta lóðar.  Allan tímann hafi legið ljóst fyrir að byggingin ætti að vera fyrir innan bílskúrinn á suðvesturhluta lóðarinnar.  Misræmi í bókun á fyrirspurn frá 17. ágúst 2010 þar sem óvart hafi verið talað um suðausturhluta breyti engu í þessu sambandi. 
Garðhýsið sé innan byggingarreits og leyfilegs byggingarmagns, en húsið ásamt garðhýsinu verði um 180 m² að stærð, en leyfilegt sé að byggja allt að 270 til 300 m² á lóðinni eftir húsagerð (aðalhæð 200 m²).  Heimilt hafi verið að byggja húsagerð E-1, E-2 eða E-3 allt eftir því hvað best færi landfræðilega á lóðunum.  Hafi því verið heimilt að samþykkja umrædda byggingarleyfisumsókn enda ekkert í skipulaginu sem takmarki heimild til að byggja hýsi sem þetta.  Þótt ekki sé bein heimild í skipulagsskilmálum fyrir garðhýsi á lóðinni þá skuli á það bent að það sé almennt ekki venja að taka fram í skipulagi heimildir fyrir garðhýsum og þess háttar byggingum, t.d. heitum pottum.  Sé því byggingin í samræmi við heimildir í deiliskipulagi og hafi grenndarkynningar því ekki verið þörf. 
Garðhýsið fari ekki út fyrir línu aðalhúss.  Eina útsýnið sem kærendur missi sé útsýni inn um glugga byggingarleyfishafa en hús kærenda standi mun hærra í landi en lóðin nr. 31 við Fannafold.  Garðhýsið sé áfast bílskúrnum og fari ekki upp fyrir núverandi hæð hans og líti því út, séð frá lóð kærenda, eins og framlenging eða stækkun á bílskúr.  Séu því grenndarhagsmunir kærenda af byggingunni því hverfandi, ef nokkrir. 
Á afstöðumyndum af lóðum af svæðinu sjáist að hús kærenda sé byggt út í byggingarreitinn og að gafl þess sé mun lengri gagnvart lóð nr. 27 en gafl byggingarleyfishafa muni verða. 
—————————
Byggingarleyfishöfum var gefinn kostur á að koma að sjónarmiðum sínum í máli þessu en engar athugasemdir eða andmæli hafa borist frá þeim. 

Niðurstaða:  Í máli þessu er deilt um lögmæti byggingarleyfis sem heimilar byggingu garðhýsis á lóð nr. 31 við Fannafold.  Í bókun um hina kærðu samþykkt segir að um sé að ræða garðhýsi úr timbri upp að suðvesturhlið hússins, en samkvæmt gögnum málsins er byggingin við suðausturhlið þess.  Má fallast á með kærendum að þeim hafi ekki mátt vera ljóst fyrr en framkvæmdir hófust hvert hafi verið efni hinnar kærðu ákvörðunar og telst kæra þeirra því fram komin innan kærufrests.

Á umræddu svæði er í gildi deiliskipulag norðan Grafarvogs „Íbúðarbyggð norðan Grafarvogs – norðurhluti 3.-6. áfangi“, sem samþykkt var í borgarráði 3. desember 1984.  Á forsíðu skipulagsskilmála fyrir svæðið er gerð grein fyrir skiptingu þess í áfanga og eru lóðir kæranda og byggingarleyfishafa á reit sem merktur er sem 3. áfangi.  Verður því að telja að fyrirliggjandi skilmálar taki til lóðanna, þrátt fyrir að misræmi sé milli uppdráttar og texta skilmálanna um afmörkun svæðisins.  Samkvæmt skipulaginu er lóðin nr. 31 við Fannafold á reit þar sem heimilt er að reisa einbýlishús af gerðinni E-1, E-2 eða E-3, en nánar ræðst gerð húss af aðstæðum á hverri lóð fyrir sig.  Á lóðinni var á sínum tíma reist hús á einni hæð af gerð E-1 og síðar bílskúr innan byggingarreits í samræmi við skilmála skipulags.

Á umræddu svæði er skipulagi þannig háttað að byggingarreitir eru aðeins í eins metra fjarlægð frá austurmörkum lóða, en þess í stað er meiri fjarlægð frá vesturhlið að vesturmörkum lóða, eða um 8 metrar.  Í skipulagsskilmálum segir að á umræddum lóðum megi byggja einbýlishús og bílskúr innan byggingarreits en líta verður á umrætt garðskýli sem eðlilegan hluta íbúðarhúss.  Er skýlið innan byggingarreits og samræmist skipulagi hvað stærð, staðsetningu og landnotkun varðar. 

Þegar veitt er byggingarleyfi fyrir mannvirki sem er í samræmi við deiliskipulag er grenndarkynning ekki áskilin og verður því ekki fallist á að brotið hafi verið gegn rétti kærenda þótt slík kynning hafi ekki farið fram.  Verður ekki fallist að neinir þeir annmarkar séu á hinni kærðu ákvörðun er ógildingu varði og verður kröfu kærenda því hafnað. 

Úrskurðarorð: 

Hafnað er kröfu um ógildingu ákvörðunar byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 12. júlí 2011 um að veita byggingarleyfi fyrir garðhýsi á lóðinni nr. 31 við Fannafold í Reykjavík. 

____________________________________
Hjalti Steinþórsson

____________________________              ___________________________
Ásgeir Magnússon                                     Hildigunnur Haraldsdóttir

des 22
Love0

10/2012 Strandvegur

Með

Árið 2012, föstudaginn 13. apríl, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 10/2012, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Vestmannaeyjabæjar frá 22. febrúar 2012 um að heimila stækkun lóðar og að veita byggingarleyfi fyrir viðbyggingu að Strandvegi 102 í Vestmannaeyjum og ákvörðun byggingarfulltrúa frá 17. s.m. um að veita leyfi til könnunar jarðvegs í tengslum við fyrirhugaðar framkvæmdir. 

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður: 

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 20. febrúar 2012, er barst nefndinni 21. sama mánaðar, kærir Arnar Þór Stefánsson hrl., f.h. V hf., Hafnargötu 2, Vestmannaeyjum, ákvörðun umhverfis- og skipulagsráðs Vestmannaeyjabæjar frá 17. febrúar 2012 um að heimila stækkun lóðar og að veita Í hf., Strandvegi 28, byggingarleyfi fyrir viðbyggingu við frystihús félagsins að Strandvegi 102.  Þegar kæran barst úrskurðarnefndinni hafði málið ekki komið til afgreiðslu bæjarstjórnar, en upplýst hefur verið að hin kærða ákvörðun var tekin fyrir til umræðu og staðfestingar á fundi bæjarstjórnar 22. febrúar 2012 og samþykkt þar með fimm atkvæðum.  Þá hefur verið upplýst að framkvæmdir sem hófust á byggingarstað studdust við leyfi sem byggingarfulltrúi veitti með vísan til byggingarreglugerðar nr. 112/2012 hinn 17. s.m. til að kanna jarðveg í tengslum við fyrirhugaðar framkvæmdir.  Hefur kærandi áréttað að kæra hans taki einnig til þessa leyfis.  Er þess krafist að felld verði úr gildi ákvörðun Vestmannaeyjabæjar um að heimila stækkun lóðar og að veita leyfi fyrir viðbyggingunni. 

Af hálfu kæranda var þess einnig krafist að úrskurðarnefndin úrskurðaði að framkvæmdir að Strandvegi 102 yrðu stöðvaðar til bráðabirgða.  Féllst úrskurðarnefndin á þá kröfu með úrskurði uppkveðnum 24. febrúar 2012. 

Málsatvik:  Í lok desember 2011 óskaði lóðarhafi Strandvegar 102 eftir því að lóð hans yrði stækkuð til austurs og norðurs og að honum yrði veitt leyfi til að reisa þar viðbyggingu við fasteign þá er fyrir er á lóðinni.  Af málsgögnum verður ráðið að erindi þetta hafi átt sér talsverðan aðdraganda og var m.a. fjallað um hliðstætt erindi á fundi framkvæmda- og hafnarráðs Vestmannaeyja 14. nóvember 2010.  Eftir skoðun á málinu var ákveðið á fundi umhverfis- og skipulagsráðs 20. janúar 2012 að grenndarkynna erindið.  Gerði kærandi athugasemdir við fyrirhugaða framkvæmd með bréfi, dags. 16. febrúar 2012.  Málið var tekið fyrir í umhverfis- og skipulagsráði 17. s.m. þar sem erindið var samþykkt.  Bókaði nefndin að athugasemdir hefði komið fram við grenndarkynningu málsins frá einum aðila og var þeim svarað í bókuninni.  Var þar m.a. tekið fram að þörf væri á rammáætlun fyrir hafnarsvæðið og upplýst að starfshópur Vestmannaeyjabæjar myndi móta nýtingu hafnarsvæðis, greina umferðarflæði og gera tillögu að landnýtingu innan hafnarsvæðis í samráði við umsagnar- og hagsmunaaðila.  Síðan var eftirfarandi bókað um afgreiðslu málsins:  „Ráðið samþykkir erindið þar sem uppdrættir eru í samræmi við mannvirkjalög nr. 160/2010.  Leyfið er samþykkt með því skilyrði að umsækjandi greiði allan kostnað við breytingar á lagnakerfum HS veitna, sbr. bréf dags. 16. feb. 2012 og allan kostnað varðandi framkvæmdir og breytingar við gangstéttar, götu og annað sem til fellur við framkvæmd þessa.  Lóðarhafi skal skila inn skriflegri framkvæmdaáætlun til samþykktar hjá umhverfis- og framkvæmdasviði áður en framkvæmdir hefjast.  Ráðið leggur til við starfshóp um umferðarmál, að norðurhluti Garðavegar og Hafnargata verði skilgreind sem athafnasvæði.  Byggingarleyfisgjald kr. 85.911 skv. gjaldskrá nr. 117/2010.  Afgreiðsla þessi er skv. Mannvirkjalögum nr. 160/2010 og Skipulagslögum nr. 123/2010.“  Sama dag veitti byggingarfulltrúi leyfi til könnunar jarðvegs á staðnum. 

Á fundi bæjarstjórnar Vestmannaeyja 22. febrúar 2012 var tekin fyrir afgreiðsla umhverfis- og skipulagsráðs frá 17. s.m. í málinu og var eftirfarandi bókað um þann lið:  „Liður 2 liggur fyrir til umræðu og staðfestingar ….  Liður 2 var samþykktur með fimm atkvæðum. Páll Scheving Ingvarsson og Guðlaugur Friðþórsson véku af fundi.“ 

Málsrök kæranda:  Kærandi telur málsatvik öll bera með sér að mikill hraði og óvandvirkni hafi einkennt alla meðferð málsins af hálfu bæjarins og byggingaraðila.  Við blasi að leyfisveiting vegna umræddrar viðbyggingar hafi í reynd verið keyrð í gegn og hafi sveitarfélagið reynt eftir fremsta megni að stytta sér leið.  Þannig hafi bæjaryfirvöld kosið að grenndarkynna viðbygginguna í stað þess að gera deiliskipulag fyrir umrætt svæði.  Þá hafi fljótaskrift verið á meðferð málsins að öðru leyti.  Beri að fella úr gildi þá ákvörðun bæjarins að heimila stækkun lóðar og veita umdeilt byggingarleyfi og sé krafa kæranda um ógildingu studd eftirgreindum rökum. 

Í fyrsta lagi hafi ekki verið heimilt að afgreiða byggingarleyfi að undangenginni grenndarkynningu einni saman, sbr. 44. gr. skipulagslaga nr. 123/2010.  Þess í stað hefði þurft að samþykkja deiliskipulag fyrir svæðið, að undangenginni þeirri málsmeðferð sem því fylgi, en ekkert deiliskipulag sé í gildi að svæðinu.  Það sé meginregla að byggingarleyfi megi aðeins gefa út að því tilskyldu að það eigi sér stoð í og samrýmist skipulagsáætlunum á viðkomandi svæði, þ.e. aðalskipulagi og deiliskipulagi, sbr. 1. tölul. 13. gr. mannvirkjalaga nr. 160/2010. Frá þessu sé undantekning í 44. gr. skipulagslaga þar sem heimilað sé að gefa út byggingarleyfi, á svæði þar sem deiliskipulag hafi ekki verið samþykkt, að undangenginni grenndarkynningu einni saman.  Þetta sé undantekningarákvæði sem skýra beri þrengjandi lögskýringu.  Í ákvæðinu segi að grenndarkynningu megi beita, að framangreindum skilyrðum fullnægðum, ef framkvæmd sé í samræmi við landnotkun, byggðamynstur og þéttleika byggðar í þegar byggðu hverfi. 

Kærandi telji að þessi skilyrði séu ekki uppfyllt í máli þessu. Með hinni kærðu ákvörðun sé verið, með afdrifaríkum hætti, að breyta hluta af götu í lóð.  Lóðarmörkum sé því breytt og til komi viðbygging sem þrengi verulega umrædda götu, en hún sé aðalaðkomuleið að lóð kæranda.  Í þessu felist auðvitað breytt landnotkun og enn fremur breytt byggðamynstur.  Jafnframt aukist þéttleiki byggðar við þessa breytingu.  

Þá beri að horfa til þess að um sé að ræða hafnarsvæði þar sem mikil atvinnuumsvif séu.  Við þessar aðstæður geti enn síður átt við að veita byggingarleyfi að undangenginni grenndarkynningu.  Annað gildi í íbúðarhverfum þar sem játa verði byggingaryfirvöldum meira svigrúm til slíkrar málsmeðferðar.  Þá sé starfshópur að hefja störf við að móta stefnu um landnýtingu hafnarsvæðisins og sé vandséð að það samræmist áformum bæjaryfirvalda að veita hið umdeilda leyfi án þess að huga fyrst að skipulagsmálum svæðisins. 

Í öðru lagi sé á því byggt að sú þrenging á Garðavegi, um 6,5 metra, sem leiði af stækkun lóðar og tilkomu umdeildrar viðbyggingar, fari í bága við þéttbýlisuppdrátt Aðalskipulags Vestmannaeyjabæjar 2002-2014.  Sé rýnt í hann komi í ljós að þar sé gert ráð fyrir beinum og breiðum Garðavegi í norður út frá Strandgötu, en ekki að þar sé þrenging af neinu tagi.  Þá séu færð inn á uppdráttinn lóðamörk og útlínur bygginga, og geri þær heldur ekki ráð fyrir viðbyggingu á þessum stað eða mjókkuðum vegi.  Eins og áður segi leiði af ákvæði 1. tölul. 1. mgr. 13. gr. mannvirkjalaga að mannvirki verði að vera í samræmi við gildandi skipulagsáætlanir.  Þar sem hér sé brotið gegn gildandi aðalskipulagsuppdrætti sé nefnd stækkun lóðar ólögmæt, svo og byggingarleyfi fyrir viðbyggingu. 

Í þriðja lagi sé á því byggt að frestur til andmæla vegna grenndarkynningar hafi verið of stuttur.  Frestur til andmæla hafi verði fjórar vikur frá dagsetningu kynningarbréfs, en bréfið hafi ekki verið póstlagt fyrr en fjórum dögum eftir dagsetningu þess.  Kærandi hafi því ekki fengið það ráðrúm til að gera athugasemdir sem skipulagslög geri ráð fyrir. 

Í fjórða lagi sé á það bent að samþykki umhverfis- og skipulagsráðs fyrir útgáfu byggingarleyfis hafi verið ólögmætt þar sem ekki hafi verið fullnægt skilyrðum 2.-6. tölul. 1. mgr. 13. gr. mannvirkjalaga. 

Í fimmta lagi sé á því byggt að ekki verði annað séð en að Vestmannaeyjabær viðhafi það fyrirkomulag, sem bænum sé heimilt samkvæmt 2. mgr. 7. gr. mannvirkjalaga, að umsókn um byggingarleyfi skuli koma til meðferðar, úrlausnar og samþykkis hjá umhverfis- og skipulagsnefnd og bæjarstjórn áður en byggingarfulltrúi gefi út byggingarleyfi.  Hins vegar liggi fyrir í málinu að útgáfa hins umdeilda byggingarleyfis hafi ekki komið inn á borð bæjarstjórnar áður en byggingarfulltrúi hafi gefið út byggingarleyfi og sé það því ólögmætt.  Ennfremur sé leyfið ólögmætt þar sem ekki hafi verið kallaðir til varamenn fyrir þá tvo nefndarmenn sem vikið hafi sæti við úrlausn málsins en þeir séu starfsmenn byggingarleyfishafa. 

Í sjötta lagi sé á því byggt af hálfu kæranda að stækkun umræddrar lóðar hafi verið ólögmæt nema til kæmi nýr lóðarleigusamningur eða viðbót við gildandi samning.  Þar sem samningnum hafi hvorki verið breytt né hann endurnýjaður sé stækkun lóðarinnar ólögmæt. 

Síðast en ekki síst sé á því byggt að reglur grenndar- og nábýlisréttar valdi því að stækkun lóðarinnar að Strandvegi 102 og tilkoma margumræddrar viðbyggingar sé ólögmæt.  Réttarreglur þessar sem séu ólögfestar kveði á um að nágranni verði að sætta sig við tiltekin óþægindi af nábýli við annan aðila, en um leið og óþægindin fari yfir ákveðin mörk séu þau orðin ólögmæt.  Sé stækkun lóðar og heimiluð viðbygging afar íþyngjandi fyrir kæranda og skerði möguleika hans til nýtingar eigin eignar í svo ríkum mæli að ekki verði við unað.  Beri samkvæmt öllu framansögðu að fella hina kærðu ákvörðun úr gildi. 

Málsrök byggingarleyfishafa:  Byggingarleyfishafi mótmælir öllum málsástæðum og lagarökum kæranda.  Því sé hafnað að málsmeðferð umhverfis- og skipulagsráðs vegna beiðni um stækkun lóðar við Strandveg 102 og útgáfu leyfis til viðbyggingar hafi verið áfátt að því er tekur til grenndarkynningar. 

Samkvæmt skipulagslögum nr. 123/2010 sé landið allt skipulagsskylt og skuli framkvæmdir vera í samræmi við staðfest aðalskipulag og samþykkt deiliskipulag.  Þó sé heimilt að víkja frá deiliskipulagsskyldu vegna stakra framkvæmda í þegar byggðum hverfum þar sem deiliskipulag sé ekki fyrir hendi ef fyrirhuguð framkvæmd sé í samræmi við landnotkun, byggðamynstur og þéttleika byggðar.  Í stað deiliskipulagsgerðar sé þá hægt að beita svokallaðri grenndarkynningu, sbr. 44. gr. skipulagslaga. 

Mat á því hvort framkvæmdir séu í samræmi við aðalskipulag fari saman við túlkun á hugtakinu landnotkun.  Í 11. tölul. 2. gr. skipulagslaga komi fram sú skilgreining á hugtakinu landnotkun að þar sé um að ræða ráðstöfun lands til mismunandi nota, svo sem undir íbúðir, frístundahús, iðnað, verslun, útivist og landbúnað.  Samkvæmt Aðalskipulagi Vestmannaeyja 2002-2014 sé svæði hafnarinnar þrískipt og lóðin að Strandvegi 102 skilgreind sem hafnarsvæði, eða nánar tiltekið á athafnasvæði hafnar (H-1).  Í greinargerð aðalskipulags, sbr. og gr. 4.8.1 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998, sé tekið fram að á hafnarsvæðum tengist landnotkun fyrst og fremst hafnsækinni starfsemi, s.s. útgerð, fiskvinnslu og starfsemi tengdri sjóflutningum og skipasmíði eða viðgerðum.  Enn fremur verði að túlka ákvæði aðalskipulags um landnotkun hafnarsvæða með hliðsjón af ákvæði 4.8.2 í skipulagsreglugerð, en þar komi fram að áhersla verði lögð á öfluga útgerð og fiskvinnslu og að aðstaða þessara greina í landi og í höfn verði eins og best geti orðið á hverjum tíma, auk þess sem lóðir fyrir þessa starfsemi verði tiltækar.  Í greinargerð með aðalskipulagi Vestmannaeyja sé tiltekið að stærð svæðis H-1 sé 14,7 ha, fullbyggt um 70.000 m2, og nýtingarhlutfallið sé 0,5.  Þá komi fram í grein 4.8.6 í greinargerð með aðalskipulaginu að svæði H-1 og H-2 séu að mestu byggð.  Ef litið sé til þess hvernig landnotkun fyrir umrætt svæði sé sett fram í aðalskipulagi verði ekki séð að hin kærða ákvörðun sé í ósamræmi við það sem þar komi fram, enda fyrirhugaðar framkvæmdir byggingarleyfishafa bæði í samræmi við staðfest aðalskipulag á svæðinu og falli að skilgreindri landnotkun þess. 

Í samræmi við 7. gr. mannvirkjalaga nr. 160/2010 hafi umhverfis- og skipulagsráð, sem ígildi skipulags- og byggingarnefndar, fjallað um erindi byggingarleyfishafa á fundi 20. janúar 2012 og ákveðið að láta fara fram grenndarkynningu.  Grenndarkynningin hafi farið fram í samræmi við 44. gr. skipulagslaga og hafi erindið verið kynnt með bréfi skipulags- og byggingarfulltrúa 20. janúar 2012.  Að kynningu lokinni hafi erindið svo verið tekið til afgreiðslu á fundi umhverfis- og skipulagsráðs 17. febrúar s.á. þar sem athugasemdum hafi verið svarað með rökstuðningi, erindið samþykkt og sent bæjarstjórn til afgreiðslu.  Fari því fjarri að um sé að ræða nokkra þá annmarka á framangreindri málsmeðferð að ógildingu varði. 

Umþrætt viðbygging muni fráleitt hafa áhrif á byggðamynstur hafnarsvæðisins.  Núverandi bygging sé fiskverkunarhús með vinnslusölum, geymslum, frystigeymslum, mótorhúsi og starfsmannaaðstöðu, en með breytingunni sé gert ráð fyrir viðbyggingu fyrir mótorhús og frystitækjarými.  Núverandi brúttóflötur fyrstu hæðar hússins sé 3.289,3 m2, en húsið sé á þremur hæðum.  Viðbyggingin verði á tveimur hæðum, 306,1 m2, að brúttófleti á fyrstu hæð og 62,5 m2, á annarri hæð.  Ekki liggi fyrir útreikningar á nýtingarhlutfalli lóðarinnar þar sem svæðið hafi ekki verið deiliskipulagt en viðbyggingin sé alls ekki veruleg og vandséð hvernig hún raski hagsmunum kæranda.  Horfa verði til þess að um sé að ræða atvinnulóð á hafnarsvæði en ekki sé um það að ræða að götumynd verði raskað, enda gert ráð fyrir að viðbyggingin verði hvorki hærri, stærri né umfangsmeiri en atvinnuhúsnæði í nágrenninu.  Þá falli fyrirhuguð viðbygging vel að núverandi byggingu, heildarmynd og yfirbragði svæðisins.  Myndi með útgáfu byggingarleyfis ekki á nokkurn hátt vera vikið frá byggðamynstri á svæðinu.  Skilyrðið um þéttleika byggðar geti ekki girt fyrir að heimiluð verði minni háttar viðbygging við fasteign byggingarleyfishafa þegar litið sé til þess að ekki sé í gildi formleg ákvörðun um nýtingarhlutfall á svæðinu og að umrædd fasteign sé ekki stærri en almennt gerist þar.  Byggingarleyfishafi telji að með hliðsjón af framansögðu og réttarframkvæmd í tíð eldri laga hafi skilyrði til grenndarkynningar verið uppfyllt.  Einungis sé um að ræða breytingu á einni atvinnulóð í tengslum við starfsemi sem þar fari fram.  Umfang fyrirhugaðrar viðbyggingar sé lítið enda nemi stærð hennar ekki nema rétt tæplega 10% af brúttófleti byggingarinnar og falli hún vel að byggðamynstri.  Ótvírætt sé að heimilt hefði verið að grenndarkynna erindið sem óverulega breytingu á deiliskipulagi skv. 2. mgr. 43. gr. skipulagslaga, hefði það verið fyrir hendi, og því hafi skilyrði grenndarkynningar verið uppfyllt. 

Því sé einnig mótmælt að brotið hafi verið gegn sjónarmiðum um jafnræði og réttmæti við afgreiðslu málsins, eða að það hafi verið afgreitt með óeðlilegum hraða, enda hafi verið sýnt fram á að svo hafi ekki verið.  Byggingarleyfishafi taki fram að hagsmunir nágrannaeigna séu ekki þeir einu sem líta beri til við skoðun á málinu heldur verði einnig að taka sanngjarnt tillit til réttmætra hagsmuna hans sem fasteignareiganda.  Verulegir hagsmunir séu fólgnir í því að hann geti hafist handa um framkvæmdir á lóð sinni án þess að þurfa að bíða eftir þeirri tímafreku og flóknu málsmeðferð sem fylgi því að gerð deiliskipulags ljúki.  Þeir hagsmunir njóti lögverndar. 

Þeirri athugasemd V hf. að viðbyggingin og þrenging götu fari í bága við aðalskipulagsuppdrátt sé alfarið hafnað.  Sérstaklega verði að líta til þess hvernig landnotkun sé sett fram í aðalskipulagi, en hin kærða ákvörðun sé í fullu samræmi við það sem þar komi fram.  Fyrirhuguð viðbygging, til stækkunar á frystihúsi félagsins, sé á skilgreindu hafnarsvæði samkvæmt aðalskipulagi og ótvírætt sé að hún falli vel að skilgreindri landnotkun.  Auk þessa sé umfjöllun í kæru í meginatriðum röng að því er varði þrengingu götunnar, enda sé ekki um að ræða þrengingu á vegi heldur sé lagt upp með breikkun akreina í erindi byggingarleyfishafa. 

Ein af málsástæðum sé sú að andmælafrestur vegna grenndarkynningar hafi verið of stuttur en því sé alfarið mótmælt.  Kæranda hafi gefist nægur tími til andmæla enda hafi hann komið að athugasemdum sínum innan frestsins.  Jafnvel þótt talið væri að frestur til athugasemda hafi verið örfáum dögum of stuttur, með hliðsjón af póststimpli kynningarinnar eða viðlíka, þá geti slíkt ekki eitt og sér valdið ógildingu ákvörðunarinnar þar sem kæranda hafi sannanlega gefist kostur á að kynna sér fyrirliggjandi gögn og tjá sig um málið.  Athugasemdir hans hafi komið fram og fengið umfjöllun áður en erindið hafi verið afgreitt. 

Staðhæfingum kæranda um að ekki hafi verið skilyrði til útgáfu byggingarleyfis sé alfarið vísað á bug, enda sé þar byggt á röngum forsendum.  Einnig sé hafnað þeirri órökstuddu málsástæðu kæranda að ekki sé búið að breyta lóðarleigusamningi, enda geti kærandi ekki átt lögvarða hagsmuni af aðkomu að slíkum samningi milli byggingarleyfishafa og Vestmannaeyjarbæjar.  Ógilding byggingarleyfis geti aldrei byggst á þeirri ástæðu að lóðarleigusamningi hafi ekki verið breytt. 

Andmæli kæranda, sem lúti að grenndar- og nábýlisrétti, byggi annars vegar á því að um sé að ræða þrengingu á götu og hins vegar að breytingin hafi áhrif á kröfu um brunavarnir.  Hvað varði þrengingu götu hafi verið sýnt fram á að slíkar fullyrðingar séu rangar og þvert á móti sé um að ræða breikkun akreina á Garðavegi, sem áfram verði tvístefnugata.  Þá liggi fyrir að gætt hafi verið að öllum sjónarmiðum er varði eldvarnir og liggi fyrir jákvæð umsögn slökkviliðsstjórans í Vestmannaeyjum, auk jákvæðrar umsagnar yfirlögregluþjóns hvað varði þætti er snúi að umferðaröryggi. 

Loks telji byggingarleyfishafi að ekki hafi á neinn hátt verið sýnt fram á að fyrirhuguð viðbygging raski lögvörðum hagsmunum kæranda, hvorki á grundvelli eignarréttar né að hún valdi einhverju því tjóni eða óhagræði sem leiða eigi til ógildingar hinnar kærðu ákvörðunar. 

Byggingarleyfishafi vísar til þess að í bráðabirgðaúrskurði um stöðvun framkvæmda, uppkveðnum 24. febrúar 2012, komi fram að óljóst sé að mati úrskurðarnefndarinnar um valdheimildir umhverfis- og skipulagsráðs, svo og hvort afgreiðsla bæjarstjórnar í kjölfar grenndarkynningar hafi verið fullnægjandi.  Af þessu tilefni sé því alfarið mótmælt að skort hafi á valdheimildir umhverfis- og skipulagsráðs til samþykktar á því erindi sem hér um ræði.  Heimildir séu í nýjum skipulagslögum og lögum um mannvirki til að ein og sama nefndin fari með byggingar- og skipulagsmál innan stjórnsýslu hvers sveitarfélags, líkt og verið hafi í hinum eldri. 

Í málinu liggi fyrir að sérstakar byggingar- og skipulagsnefndir hafa ekki verið settar á laggirnar í Vestmannaeyjum eftir gildistöku nýju laganna 1. janúar 2011, en með málefni er varði bæði skipulags- og byggingarmál bæjarins fari umhverfis- og skipulagsráð.  Sé þessi skipan í samræmi við Samþykkt um stjórn Vestmannaeyjabæjar og fundarsköp bæjarstjórnar nr. 630/2004, með síðari breytingum, sem sett hafi verið skv. ákvæðum 10. og 25. gr. sveitastjórnarlaga nr. 45/1998, sbr. nú 9. gr. laga nr. 138/2011.  Í samþykktinni sé fjallað um valdheimildir umhverfis- og skipulagsráðs og komi fram í 64. gr. að ráðið fari með málefni skipulags- og byggingarmála, sbr. lög nr. 73/1997.  Jafnframt komi fram í 2. mgr. sömu greinar að ráðið geri tillögur til bæjarstjórnar um afgreiðslu einstakra mála sem það fái til meðferðar.  Samþykktin hafi verið staðfest af samgönguráðuneytinu þann 12. júlí 2004 og birt í B-deild Stjórnartíðinda 30. s.m.  Sé því sú framkvæmd, að umhverfis- og skipulagsráð fari með málefni er varði bæði skipulags- og byggingarmál bæjarins, í samræmi við ákvæði eldri laga nr. 73/1997 um skipulags- og byggingarmál og nú 6. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 og 7. gr. mannvirkjalaga nr. 160/2010, þar sem gert sé ráð fyrir að byggingar- og skipulagsmál falli undir eina og sömu nefndina eða ráðið.  Séu því uppfyllt skilyrði mannvirkja- og skipulagslaga um störf byggingar- og skipulagsnefnda, sem staðfestar skuli af ráðherra, og um birtingu í B-deild Stjórnartíðinda. 

Samkvæmt ákvæðum skipulags- og mannvirkjalaga, sbr. og eldri skipulags- og byggingar-lög, skuli sveitarstjórn afgreiða umsóknir um byggingarleyfi og sé heimilt skv. 7. gr. mannvirkjalaga og 6. gr. skipulagslaga að víkja frá ákvæðum laganna um meðferð umsókna um byggingarleyfi með sérstakri samþykkt sem staðfest skuli af ráðherra, sem fari með yfirstjórn skipulags- og mannvirkjamála, sbr. 3. gr. skipulagslaga og 4. gr. mannvirkjalaga.  Fyrir liggi að staðfest og birt samþykkt nr. 630/2004 hafi verið og sé í gildi og séu því valdheimildir sveitastjórnar við afgreiðslu málsins ótvíræðar. 

Með gildistöku nýrra skipulagslaga nr. 123/2010 hafi orðið breytingar á meðferð grenndarkynningarmála.  Samkvæmt 44. gr. laganna komi það nú í hlut sveitarstjórnar að afgreiða mál að lokinni grenndarkynningu og í samræmi við það hafi bæjarstjórn samþykkt á fundi sínum 22. febrúar 2012 tillögu umhverfis- og skipulagsráðs um að samþykkja umsókn byggingarleyfishafa.  Hafi hin kærða afgreiðsla umhverfis- og skipulagsráðs því verið byggð á ákvörðun sem tekin hafi verið með stoð í skipulagslögum nr. 123/2010. 

Um afgreiðslu bæjarstjórnar vísist enn fremur til 3. mgr. 64. gr. tilvitnaðrar samþykktar um stjórn Vestmannaeyjabæjar og fundarsköp bæjarstjórnar. 

Málsrök Vestmannaeyjabæjar:  Af hálfu bæjaryfirvalda er mótmælt staðhæfingum kæranda um óvandaða málsmeðferð.  Þvert á móti hafi framkvæmd málsins verið fyllilega í samræmi við lög og reglur og hafi í alla staðið verið staðið rétt að grenndarkynningu og öðrum undirbúningi málsins. 

Aðkoma umhverfis- og skipulagsráðs hafi verið í samræmi við bæjarmálasamþykkt Vestmannaeyja nr. 630/2004, með síðari breytingum, en í henni komi fram að ráðinu sé falin umfjöllun um málefni skipulags- og byggingarmála.  Þá komi þar fram að umhverfis- og skipulagsráð geri tillögur til bæjarstjórnar um afgreiðslu einstakra mála sem það fái til meðferðar.  Grundvöllur umhverfis- og skipulagsráðs byggi á skipulagslögum nr. 123/2010, sbr. 6. gr. laganna.  Þar komi m.a. fram að slík nefnd fari með skipulagsmál undir yfirstjórn sveitarstjórna.  Umhverfis- og skipulagsráð hafi grundvallað afgreiðslu sína á framangreindum reglum og lagaákvæðum.  Um efnislega afgreiðslu sé vísað til 44. gr. skipulagslaga.  Þar komi skýrt fram að heimild sé til að gefa út byggingar- eða framkvæmdaleyfi án þess að deiliskipulag liggi fyrir, að uppfylltum ákveðnum skilyrðum.  Jafnframt komi þar fram að sveitarstjórn afgreiði slík mál og taki endanlega ákvörðun í slíku máli.  Í máli því sem hér sé til umfjöllunar hafi verið farið nákvæmlega eftir framangreindum reglum.  Umhverfis- og skipulagsráð hafi tekið málið til umfjöllunar og sent það síðan til endanlegrar afgreiðslu bæjarstjórnar, sem hafi samþykkt erindið formlega á fundi sínum 22. febrúar 2012 í samræmi við framangreind ákvæði skipulagslaga.  Það skuli þó tekið skýrt fram að formlegt byggingarleyfi hafi ekki enn verið gefið út, enda þurfi að liggja fyrir nauðsynleg gögn til þess, s.s. sérteikningar. 

Vestmannaeyjabær leggi áherslu á að afgreiðsla máls þessa geti vart talist íþyngjandi gagnvart kæranda.  Helsta röksemd hans sé að Garðavegurinn þrengist en í raun breikki umferðargatan.  Ekki verði séð að nein önnur efnisleg rök liggi að baki athugasemdum kæranda.  Málið hafi fengið eðlilega afgreiðslu í samræmi við lög og reglur. 

Af hálfu bæjaryfirvalda er málsástæðum kæranda að öðru leyti svarað lið fyrir lið.  Eru þau svör í aðalatriðum byggð á sömu eða svipuðum sjónarmiðum og fram eru komin af hálfu byggingarleyfishafa og þykir ekki ástæða til að endurtaka þau hér. 

———————–

Aðilar máls þessa hafa fært fram frekari rök til stuðnings kröfum sínum og hefur nefndin haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn málsins. 

Niðurstaða:  Samkvæmt 2. mgr. 37. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 skal gera deiliskipulag fyrir einstök svæði eða reiti þar sem framkvæmdir eru fyrirhugaðar og skal jafnan miða við að það taki til svæða sem myndi heildstæða einingu.  Skal þess gætt að byggingarleyfisskyld framkvæmd sé í samræmi við skipulagsáætlanir sveitarfélags þegar sótt er um byggingarleyfi, sbr. 2. mgr. 10. gr. laga um mannvirki nr. 160/2010.  Verður að skýra þessi ákvæði saman á þann veg að byggingarleyfi skuli vera í samræmi við gildandi deiliskipulag.  Í 1. mgr. 44. gr. skipulagslaga segi hins vegar að þegar sótt sé um byggingar- eða framkvæmdaleyfi fyrir framkvæmd sem sé í samræmi við landnotkun, byggðamynstur og þéttleika byggðar í þegar byggðu hverfi og deiliskipulag liggi ekki fyrir eða um sé að ræða óverulega breytingu á deiliskipulagi skuli skipulagsnefnd láta fara fram grenndarkynningu.  Verður að skilja ákvæði þetta svo að heimilt sé, við þær aðstæður sem þar greinir, að víkja frá lagaskilyrði 2. mgr. 37. gr. um deiliskipulag, enda þótt það sé hvergi berum orðum sagt í lögunum.  Í 2. mgr. 44. gr. er því síðan lýst hvernig staðið skuli að grenndarkynningu og kemur þar fram að sveitarstjórn afgreiði, að kynningarfresti liðnum, mál sem sæti slíkri meðferð. 

Samkvæmt samþykkt um skipan bæjarmálefna í Vestmannaeyjum fer umhverfis- og skipulagsráð með mál er heyra undir skipulagsnefndir samkvæmt 6. gr. skipulagslaga.  Var ráðið því til þess bært að taka ákvörðun um að grenndarkynna erindi byggingarleyfishafa, svo sem gert var.  Var málinu, að kynningartíma liðnum, vísað til bæjarstjórnar sem tók það til umræðu og afgreiðslu og má fallast á að meðferð málsins hafi að formi til verið í samræmi við fyrirmæli 44. gr. skipulagslaga um meðferð grenndarkynningar.  Er þá litið fram hjá þeim ágöllum sem voru á samþykkt umhverfis- og skipulagsráðs hinn 17. febrúar 2012, þegar ráðið samþykkti leyfi með vísun í lög um mannvirki og ákvað byggingarleyfisgjald, en með því fór ráðið út fyrir valdmörk sín, enda hefur ekki verið sett samþykkt í Vestmannaeyjum um byggingarnefnd samkvæmt 7. gr. laga um mannvirki, er gilt gæti fyrir ráðið.

Fallast má á að kynningarfrestur vegna grenndarkynningar hafi verið skemmri en lög áskilja.  Hins vegar liggur fyrir að kærandi kom að athugasemdum innan þess frests sem veittur var og verður ekki séð að þessi ágalli á málsmeðferð hafi valdið réttarspjöllum.  Verður hann því ekki talinn eiga að leiða til ógildingar, einn og sér.

Í málinu er um það deilt hvort skilyrði hafi verið til að víkja frá meginreglu 2. mgr. 37. gr. skipulagslaga um deiliskipulag og grenndarkynna þess í stað umsókn byggingarleyfishafa í málinu.  Í 1. mgr. 44. gr. skipulagslaga er það skilyrði sett fyrir því að farið sé með byggingarleyfisumsókn eftir ákvæðinu að fyrirhuguð framkvæmd sé í samræmi við landnotkun, byggðamynstur og þéttleika þeirrar byggðar sem fyrir er á svæðinu.

Í erindi byggingarleyfishafa fólst ekki aðeins umsókn um byggingaleyfi heldur einnig um stækkun lóðar, en sú stækkun var forsenda byggingarleyfisins.  Tekur heimild 44. gr. skipulagslaga ekki til umsókna um úthlutun lóða eða ráðstöfunar lands til einkanota, enda en þar ekki um umsókn um byggingarleyfi að tefla.  Geta eigendur fasteigna í þegar byggðum hverfum ekki haft væntingar um að fá til ráðstöfunar land utan lóðarmarka nema að undangengnu deiliskipulagi, sbr. 1. mgr. 37. gr. skipulagslaga, þar sem segir að í deiliskipulagi séu teknar ákvarðanir um lóðir, lóðanotkun, byggingarreiti, o.s.frv.  Með hinni kærðu ákvörðun var þar að auki raskað götumynd og þar með byggðamynstri, en með breytingunni voru felld út bílastæði báðum megin götunnar og gangstéttir mjókkaðar.  Þótt áformað hafi verið að breikka akbrautina sjálfa lítillega var til frambúðar girt fyrir frekari breikkun hennar og þar með skertir möguleikar á að laga svæðið að hugsanlegum þörfum komandi tíma.

Úrskurðarnefndin telur enn fremur að skort hafi á að gætt væri rannsóknarreglu 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 við undirbúning málsins.  Þannig verður ekki séð að gætt hafi verið að því hvort fyrirhuguð framkvæmd rúmaðist innan nýtingarhlutfalls svæðisins, en samkvæmt aðalskipulagi gildir reitanýting á svæðinu og er nýtingarhlutfallið 0,5.  Hins vegar liggja hvorki fyrir útreikningar nýtingarhlutfalls né nauðsynlegar forsendur þeirra, svo sem um hlutfall byggingarlóða og annars lands, gatna, bílastæða og opinna svæða innan viðkomandi reits.  Jafnframt skorti á að gerð væri könnun á áhrifum hinnar umdeildu breytingar á umferð og bílastæðakröfu á svæðinu áður en hin kærða ákvörðun var tekin, en þessir þættir snerta m.a. lögvarða hagmuni kæranda. 

Samkvæmt framansögðu skorti lagaskilyrði fyrir þeirri málsmeðferð að grenndarkynna umsókn byggingarleyfishafa um stækkun lóðar og um byggingarleyfi.  Jafnframt skorti á að gætt væri rannsóknarreglu við undirbúning málsins.  Leiða þessir ágallar til þess að ógilda ber hina kærðu ákvörðun.  Miðað við þá niðurstöðu hefur ekki þýðingu að fjalla um gildi ákvörðunar byggingarfulltrúa frá 17. febrúar 2012 um að veita leyfi til könnunar jarðvegs vegna fyrirhugaðra framkvæmda.  

Úrskurðarorð:

Felld er úr gildi ákvörðun bæjarstjórnar Vestmannaeyja frá 22. febrúar 2012 um að heimila stækkun lóðar og um byggingarleyfi fyrir viðbyggingu að Strandvegi 102.

 
_____________________________
Hjalti Steinþórsson

_________________________          _____________________________
Ásgeir Magnússon                                  Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

10/2012 Strandvegur

Með

Árið 2012, föstudaginn 24. febrúar, kom úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur. 

Fyrir var tekið mál nr. 10/2012, kæra á ákvörðun umhverfis- og skipulagsráðs Vestmannaeyjabæjar frá 17. febrúar 2012 um að heimila stækkun lóðar og að veita byggingarleyfi fyrir viðbyggingu að Strandvegi 102 í Vestmannaeyjum og ákvörðun byggingarfulltrúa sama dag um að veita leyfi til könnunar jarðvegs í tengslum við fyrirhugaðar framkvæmdir.

Í málinu er nú kveðinn upp til bráðabirgða svofelldur

úrskurður
um kröfu kæranda um stöðvun framkvæmda:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 20. febrúar 2012, er barst nefndinni 21. sama mánaðar, kærir Arnar Þór Stefánsson hrl., f.h. V hf., Hafnargötu 2, Vestmannaeyjum, ákvörðun umhverfis- og skipulagsráðs Vestmannaeyjabæjar frá 17. febrúar 2012 um að heimila stækkun lóðar og að veita Í hf., Strandvegi 28, byggingarleyfi fyrir viðbyggingu við frystihús félagsins að Strandvegi 102.  Þegar kæran barst úrskurðarnefndinni hafði málið ekki komið til afgreiðslu bæjarstjórnar, en upplýst hefur verið að hin kærða ákvörðun var tekin fyrir til umræðu og staðfestingar á fundi bæjarstjórnar 22. febrúar 2012 og samþykkt þar með fimm atkvæðum.  Þá hefur verið upplýst að framkvæmdir sem hafnar eru á byggingarstað studdust við leyfi sem byggingarfulltrúi veitti með vísan til byggingarreglugerðar nr. 112/2012 hinn 17. s.m.  til að kanna jarðveg í tengslum við fyrirhugaðar framkvæmdir.  Hefur kærandi áréttað að kæra hans taki einnig til þessa leyfis.

Af hálfu kæranda er þess krafist að úrskurðarnefndin úrskurði að nýhafnar framkvæmdir að Strandvegi 102 verði stöðvaðar til bráðabirgða.  Þá er þess krafist að felld verði úr gildi ákvörðun Vestmannaeyjabæjar um að heimila stækkun lóðar og að veita leyfi fyrir viðbyggingunni.

Er málið nú tekið til úrskurðar um kröfu kæranda um stöðvun framkvæmda.

Málsatvik:  Málsatvikum verður hér aðeins lýst stuttlega í bráðbirgðaúrskurði þessum.  Fyrir liggur að lóðarhafi að Strandvegi 102 óskaði eftir því í lok desember 2011 að lóð hans yrði stækkuð til austurs og norðurs og að honum yrði veitt leyfi til að reisa þar viðbyggingu við fasteign þá er fyrir er á lóðinni.  Af málsgögnum verður ráðið að erindi þetta hafi átt sér talsverðan aðdraganda og var m.a. fjallað um hliðstætt erindi á fundi framkvæmda- og hafnarráðs Vestmannaeyja 14. nóvember 2010.  Eftir skoðun á málinu var ákveðið á fundi umhverfis- og skipulagsráðs 20. janúar 2012 að grenndarkynna erindið.  Gerði kærandi athugasemdir við fyrirhugaða framkvæmd með bréfi, dags. 16. febrúar 2012.  Málið var tekið fyrir í umhverfis- og skipulagsráði 17. s.m. þar sem erindi lóðarhafa Strandvegar 102 var samþykkt og veitti byggingarfulltrúi þann sama dag leyfi til  könnunar jarðvegs á staðnum.  Mun leyfishafi hafa byrjað framkvæmdir daginn eftir, en kæra í málinu barst úrskurðarnefndinni 20. febrúar 2012.

Málsrök kæranda:  Kærandi styður kröfu sína um stöðvun framkvæmda þeim rökum að svo mikil óvissa sé um lögmæti hinnar kærðu ákvörðunar að stöðva beri framkvæmdir þar til skorið hafi verið úr um það.  Grenndarkynningu hafi verið áfátt og hafi frestur til andmæla m.a. verið of skammur.  Þar að auki hafi ekki verið heimilt að afgreiða umrætt byggingarleyfi með grenndarkynningu heldur hefði deiliskipulag þurft að koma til.  Þá fari hin kærða ákvörðun í bága við Aðalskipulag Vestmannaeyjabæjar 2002-2014, auk þess sem formgallar hafi verið á meðferð málsins.

Málsrök Í hf:  Af hálfu Í hf. er þess krafist að kröfu kæranda um stöðvun framkvæmda verði vísað frá en að öðrum kosti að henni verði hafnað.  Er málatilbúnaði kæranda mótmælt og því hafnað að mikill hraði og óvandvirkni hafi einkennt meðferð málsins hjá bæjaryfirvöldum. 

Samkvæmt gr. 2.9.1 í byggingarreglugerð nr. 112/2012, sbr. og 53. gr. skipulagslaga nr. 123/2010, séu tiltekin skilyrði sett fyrir stöðvun framkvæmda. Í engu sé vísað til þessara ákvæða í kæru og því hafi kærandi ekki sýnt fram á að lagaskilyrði séu fyrir stöðvunarkröfunni.  Þá hafi kærandi ekki sýnt fram á að hann eigi neina lögvarða hagsmuni því tengda að fá umræddar framkvæmdir stöðvaðar, en hafa verði í huga að þær styðjist einungis við leyfi byggingarfulltrúa til að kanna jarðveg á framkvæmdasvæði.  Sú framkvæmd ein og sér geti ekki falið í sér slíka röskun á hagsmunum kæranda að hann teljist hafa lögvarða hagsmuni af því að fá henni afstýrt.  Loks sé upplýst að könnun á jarðvegi sé lokið og muni því ekki koma til neinna frekari framkvæmda nema að fengnu byggingarleyfi, verði slíkt leyfi veitt, en ákvörðun um slíkt leyfi sé á forræði og ábyrgð Vestmannaeyjabæjar.  Öðrum málsástæðum sé mótmælt sem röngum og ósönnuðum.

Málsrök Vestmannaeyjabæjar: Af hálfu Vestmannaeyjabæjar er sá skilningur lagður í kröfugerð kæranda að fyrri liður kærunnar lúti að útgáfu leyfis skipulags- og byggingarfulltrúa til Í hf., dags. 17. febrúar 2012, til að kanna jarðveg á framkvæmdasvæði án þess að byggingarleyfi hafi verið gefið út.  Útgáfa slíks leyfis styðjist við heimild í byggingarreglugerð nr. 112/2012, sbr. 3. mgr. gr. 2.4.4.

Annar kröfuliður kæranda lúti hins vegar að útgáfu byggingarleyfis vegna framkvæmdanna.

Aðeins sé nú til umfjöllunar krafa kæranda um stöðvun framkvæmda.  Skipulags- og byggingarfulltrúi hafi gefið út leyfi til að kanna jarðveg á framkvæmdasvæði.  Slíkt leyfi sé ekki háð útgáfu byggingarleyfis eins og getið sé í gr. 2.4.4 í byggingarreglugerð, sem leyfið byggi á.  Leyfishafi hafi lokið framkvæmdum við könnun á jarðvegi á framkvæmdasvæði miðvikudaginn 22. febrúar 2012 í samræmi við útgefið leyfi.

Vestmannaeyjabær telji því að kröfur kæranda eigi ekki við rök að styðjast, enda hafi byggingarleyfi ekki verið gefið út eins og kröfugerð kæranda virðist byggjast á.  Útgáfa leyfis til könnunar á jarðvegi hafi átt sér fullnægjandi lagastoð eins og gerð hafi verið grein fyrir.  Vestmannaeyjabær telji að kærandi hafi ekki lögvarða hagsmuni af því að fá úrskurð um að framkvæmdir vegna könnunar á jarðvegi verði stöðvaðar þar sem þeim framkvæmdum sé lokið, en ekki sé gerð krafa um að leyfið sem slíkt sé fellt úr gildi.  Með vísan til framangreindra raka telji bæjaryfirvöld að vísa beri kröfum kæranda frá úrskurðarnefndinni, en til vara að þeim verði hafnað.

Aðilar hafa fært fram frekari rök fyrir sjónarmiðum sínum í málinu sem ekki verða rakin hér, en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við meðferð málsins.

Niðurstaða:  Með bréfi til Í hf., dags. 23. febrúar 2012, tilkynnti skipulags- og byggingarfulltrúi að á fundi bæjarstjórnar hinn 22. febrúar 2012 hefði verið samþykkt erindi félagsins er varðaði leyfi til að stækka fiskvinnsluhúsnæði að Strandvegi 102 og gefið yrði út skriflegt byggingarleyfi þegar leyfishafi hefði uppfyllt skilyrði gr. 2.4.4 í byggingarreglugerð nr. 112/2012.  Verður að skilja bréf þetta svo að bæjaryfirvöld telji sig hafa lokið meðferð grenndarkynningar og samþykkt byggingaráform umsækjanda, sbr. 11. gr. laga um mannvirki nr. 160/2010, og að á grundvelli þessarar samþykktar geti byggingarfulltrúi gefið út byggingarleyfi og heimilað framkvæmdir að uppfylltum skilyrðum, sbr. 13. gr. tilvitnaðra laga.  Má við því búast að byggingarleyfi verði veitt án fyrirvara og verði því að líta svo á að framkvæmdir á grundvelli fyrirliggjandi samþykktar séu yfirvofandi. 

Í 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála segir að kæra til úrskurðarnefndarinnar fresti ekki réttaráhrifum ákvörðunar.  Kærandi geti þó krafist úrskurðar um stöðvun framkvæmda til bráðabirgða séu þær hafnar eða yfirvofandi.  Hefur úrskurðarnefndin á grundvelli þessa ákvæðis sjálfstæða heimild til stöðvunar framkvæmda í tengslum við rekstur kærumáls og er sú heimild hvorki háð skilyrðum gr. 2.9.1 í byggingarreglugerð, né 55. gr. laga um mannvirki eða 53. gr. skipulagslaga.

Af þeim gögnum sem þegar liggja fyrir úrskurðarnefndinni verður ráðið að ýmis álitamál séu uppi varðandi lögmæti hinnar kærðu ákvörðunar.  Þannig er óljóst um valdheimildir umhverfis- og skipulagsráðs, svo og hvort afgreiðsla bæjarstjórnar í kjölfar grenndarkynningar hafi verið fullnægjandi.  Auk þess er til úrlausnar hvort skilyrði hafi verið til, að undangenginni grenndarkynningu, að veita leyfi til stækkunar lóðar og til viðbyggingar í stað þess að ráðast í gerð deiliskipulags fyrir svæðið.  Umdeildar framkvæmdir ná út að götu og geta þær haft töluverða röskun í för með sér, m.a. fyrir kæranda, og þykir rétt, með tilliti til þeirrar óvissu sem ríkir um lögmæti hinnar kærðu ákvörðunar, að fallast á kröfu kæranda um að framkvæmdir við fyrirhugaða mannvirkjagerð að Strandvegi 102 skuli stöðvaðar meðan málið er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni.  Skiptir ekki máli um þessa niðurstöðu þótt framkvæmdum samkvæmt leyfi byggingarfulltrúa til könnunar jarðvegs kunni að vera lokið, en byggingarfulltrúa ber að hlutast til um að fullnægjandi öryggis verði gætt á verkstað meðan stöðvun framkvæmda varir.

Úrskurðarorð:

Framkvæmdir á grundvelli samþykktar bæjarstjórnar Vestmannaeyja frá 22. febrúar 2012, um stækkun lóðar og viðbyggingu að Strandvegi 102, skulu stöðvaðar meðan mál þetta er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni.

_______________________________
Hjalti Steinþórsson

______________________________                _____________________________
Ásgeir Magnússon                                                     Þorsteinn Þorsteinsson

des 22
Love0

72/2011 Þjóðvegur 1

Með

Ár 2011, föstudaginn 30. desember, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21, Reykjavík.  Mætt voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Aðalheiður Jóhannsdóttir prófessor og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.

Fyrir var tekið mál nr. 72/2011, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Fljótsdalshéraðs frá 17. ágúst 2011 um að samþykkja að framlengja áður útgefið framkvæmdaleyfi fyrir lagningu hluta þjóðvegar 1 um land Hjarðarhaga og Skjöldólfsstaða I og byggingu nýrrar brúar á Ysta-Rjúkanda á Jökuldal.

Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur

úrskurður

Með ábyrgðarbréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 22. september 2011, er barst úrskurðarnefndinni 23. s.m., kæra V og Þ, eigendur Skjöldólfsstaða I, og H ehf., eigandi Hjarðarhaga, þá  ákvörðun bæjarstjórnar Fljótsdalshéraðs frá 17. ágúst 2011 að samþykkja að framlengja áður útgefið framkvæmdaleyfi fyrir lagningu hluta þjóðvegar um land Hjarðarhaga og Skjöldólfsstaða I og byggingu nýrrar brúar á Ysta-Rjúkanda á Jökuldal.

Gera kærendur þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að framkvæmdir samkvæmt hinu kærða leyfi verði stöðvaðar til bráðabirgða á meðan málið er til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni.  Þar sem málið þykir nægjanlega upplýst verður það nú tekið til endanlegs úrskurðar og verður því krafan um stöðvun framkvæmda ekki tekin til umfjöllunar.

Málavextir:  Hinn 30. apríl 2009 sótti Vegagerðin um framkvæmdaleyfi fyrir endurbyggingu um eins kílómetra kafla þjóðvegar 1 við ánna Ysta-Rjúkanda á Jökuldal og byggingu nýrrar brúar.  Umræddur vegakafli liggur í landi kærenda.  Bæjarráð Fljótsdalshéraðs samþykkti endanlega veitingu leyfisins hinn 22. júlí 2009. 

Vegamálastjóri ákvað hinn 11. maí 2011 að taka eignarnámi nauðsynleg réttindi undir vegstæði, áningarstað og brúarmannvirki í landi kærenda skv. heimild í 37. gr. vegalaga nr. 80/2007.  Kærendur skutu þeirri ákvörðun til innanríkisráðuneytisins.  Málinu var jafnframt vísað til matsnefndar eignarnámsbóta sem ákvað að veita Vegagerðinni umráð hins eignarnumda gegn framlagningu tryggingar fyrir væntanlegum eignarnámsbótum og kostnaði. 

Með bréfi, dags. 29. júní 2011, sótti Vegagerðin um að framkvæmdaleyfið frá árinu 2009 yrði framlengt sökum þess að framkvæmdir hefðu tafist og málum vegna landeigenda væri ólokið.  Skipulags- og mannvirkjanefnd Fljótsdalshéraðs samþykkti að framlengja leyfið þegar mál varðandi landeigendur hefðu verið leyst.  Bæjarstjórn samþykkti að framlengja áður útgefið leyfi fyrir vega- og brúargerðinni hinn 17. ágúst 2011 án skilyrða.

Málsrök kærenda:  Kærendur benda á að áður útgefið leyfi fyrir umdeildum framkvæmdum hafi verið úr gildi fallið í síðasta lagi hinn 22. júlí 2011, en þá hafi tvö ár verið liðin frá útgáfu þess.  Við meðferð umsóknar um nýtt framkvæmdaleyfi hafi kærendur átt andmælarétt að lögum og samkvæmt ákvæðum í gildandi aðalskipulagi Fljótsdalshéraðs.  Sá réttur kærenda hafi verið fyrir borð borinn þrátt fyrir formlega ósk þeirra um að fá að tjá sig áður en framkvæmdaleyfisumsóknin yrði afgreidd. 

Þá liggi fyrir að við framlengingu framkvæmdaleyfisins hafi verið byggt á sömu gögnum og við upphaflega samþykkt þess, en í máli fyrir matsnefnd eignarnámsbóta hafi verið lagðir fram nýjir uppdrættir að framkvæmdunum.  Kærendur hafi eftir atvikum getað sætt sig við afgreiðslu skipulags- og mannvirkjanefndar um skilyrta framlengingu framkvæmdaleyfisins en með hinni kærðu afgreiðslu sveitarstjórnar hafi gróflega verið brotið á rétti kærenda. 

Andmæli framkvæmdaleyfishafa:  Af hálfu framkvæmdaleyfishafa er gerð krafa um að kærumáli þessu verði vísað frá úrskurðarnefndinni en ella að ógildingakröfu kærenda verði hafnað. 

Vísað er til þess að hinn 23. ágúst 2011 hafi innanríkisráðuneytið kveðið upp úrskurð í kærumáli vegna umdeilds eignarnáms þar sem kröfu um frestun réttaráhrifa hins kærða eignarnáms hafi verið hafnað.  Með eignarnámsákvörðuninni og yfirfærslu umráða á eignarnumdum fasteignaréttindum kærenda til framkvæmdaleyfishafa verði að telja að kærendur eigi nú ekki kæruaðild í máli þessu. 

Hin kærða ákvörðun lúti að framkvæmdum á landi í umráðum leyfishafa en kærendur hafi ekki sýnt fram á hvaða lögvörðu hagsmunir þeirra réttlæti kæruaðild.  Ekki verði séð að kærendur verði fyrir réttarspjöllum gangi heimilaðar framkvæmdir eftir.  Framkvæmdirnar hafi á sínum tíma verið kynntar kærendum og lögmælts andmælaréttar verið gætt en engar athugasemdir hafi komið fram af þeirra hálfu.  Deilur leyfishafa og kærenda í máli þessu snúist um hvers eðlis eignarhald eigi að vera á landi undir umrædd samgöngumannvirki en ekki um legu þeirra eða umfang.

———-

Bæjarstjórn Fljótsdalshéraðs var tilkynnt um kærumál þetta og kallað eftir málsgögnum.  Jafnframt var bæjaryfirvöldum gefinn kostur á að koma á framfæri athugasemdum sínum og sjónarmiðum um kæruefnið.  Svar hefur ekki borist við því erindi úrskurðarnefndarinnar en gögn er málið varða bárust með greinargerð framkvæmdaleyfishafa. 

Niðurstaða:  Kærendur í máli þessu hafa sætt eignarnámi að því landi sem ætlað er undir hliðrun þjóðvegar 1 vegna byggingar nýrrar brúar yfir Ysta-Rjúkanda á Jökuldal, en ekki liggur fyrir í málinu að innanríkisráðuneytið hafi kveðið upp úrskurð í kærumáli um lögmæti þess eignarnáms.  Upplýst hefur verið að matsnefnd eignarnámsbóta hefur fært umráð hins eignarnumnda til framkvæmdaleyfishafa og úrskurðað um eignarnámsbætur til handa kærendum í máli þessu sem hafa veitt þeim bótum viðtöku með fyrirvara.

Kærendur eiga land að umræddu vegstæði og samgöngumannvirkjum og geta þau mannvirki haft áhrif á lögvarða hagsmuni þeirra svo sem af hagnýtingu lands í næsta nágrenni við framkvæmdasvæðið.  Verða kærendur af þeim sökum taldir uppfylla skilyrði stjórnsýsluréttar fyrir kæruaðild í máli þessu.  Þá liggur ekki fyrir að kærendum hafi verið tilkynnt um veitingu umdeilds framkvæmdaleyfis og verður því við það miðað að kæra í málinu hafi borist innan eins mánaðar frests svo sem kveðið er á um í 5. mgr. 52. gr. skipulagslaga nr. 123/2010.  Verður því ekki fallist á framkomna frávísunarkröfu.

Bæjarráð Fljótsdalshéraðs samþykkti veitingu framkvæmdaleyfis fyrir hliðrun þjóðvegar 1 og byggingu nýrrar brúar sem kærumál þetta snýst um hinn 22. júlí 2009 og var leyfishafa tilkynnt um það með bréfi, dags. 24. s.m.  Í 9. mgr. 27. gr. þágildandi skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 var kveðið á um að framkvæmdaleyfi félli úr gildi tveimur árum eftir útgáfu þess ef framkvæmdir væru þá ekki hafnar.  Engar framkvæmdir voru hafnar á grundvelli leyfisins þegar hin kærða ákvörðun var tekin hinn 17. ágúst 2011 og var framkvæmdaleyfið þá fallið úr gildi.  Fól hin kærða ákvörðun því í sér nýja ákvörðun um útgáfu framkvæmdaleyfis á grundvelli núgildandi skipulagslaga nr. 123/2010, sama efnis og eldra leyfi. 

Samkvæmt 13. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 skal aðili máls eiga kost á að tjá sig um efni máls áður en stjórnvald tekur ákvörðun í því, enda liggi ekki fyrir í gögnum málsins afstaða hans og rök fyrir henni eða að slíkt sé augljóslega óþarft.  Í málinu liggur fyrir að kærendum var kunnugt um efni framkvæmdaleyfis þess sem veitt var á árinu 2009 vegna umdeildra samgöngumannvirkja auk þess sem samningaumleitanir og samskipti höfðu átt sér stað milli kærenda og leyfishafa vegna þeirra.  Lágu sjónarmið þeirra fyrir í málsgögnum og verður ekki fallist á að brotið hafi verið gegn  andmælarétti þeirra við undirbúning hinnar kærðu ákvörðunar.  

Þegar ekki er til að dreifa deiliskipulagi getur sveitarstjórn, með stoð í 5. mgr. 13. gr. skipulagslaga, veitt framkvæmdaleyfi að undangenginni grenndarkynningu ef fyrirhugaðar framkvæmdir eru í samræmi við aðalskipulag hvað varðar landnotkun, byggðamynstur og þéttleika byggðar.  Ákvæði þetta verður að skýra svo að átt sé við framkvæmdir sem að öðru jöfnu væru háðar deiliskipulagi.  Í 28. gr. vegalaga nr. 80/2007 er fjallað um vegi og skipulag og í gr. 4.16.2 í skipulagsreglugerð nr. 400/1998 er kveðið á um samgöngur í skipulagsáætlunum og verður af þessum ákvæðum ráðið að utan þéttbýlis ráðist gerð þjóðvega í aðalskipulagi að fengnum tillögum Vegagerðarinnar um legu þeirra.  Er gerð grein fyrir þjóðvegi 1 á umræddu svæði í Aðalskipulagi Fljótsdalshéraðs 2008-2028 og var hvorki þörf á grenndarkynningu né atbeina Skipulagsstofnunar samkvæmt 1. tl. bráðabirgðaákvæðis skipulagslaga nr. 123/2010 við undirbúning hinnar kærðu ákvörðunar og verður hún því ekki talin haldin þeim annmörkum að þessu leyti að ógildingu varði.

Umræddar framkvæmdir fela aðeins í sér hliðrun þjóðvegar á stuttum kafla og gerð nýrrar brúar í stað eldri.  Verður ekki séð að mannvirkin raski að marki hagsmunum kærenda enda hefur ekki verið á það bent.  Í máli þessu er ekki tekið til skoðunar lögmæti eignarnáms gagnvart kærendum í tengslum við framkvæmdirnar en endurskoðun slíkrar ákvörðunar á ekki undir úrskurðarnefndina.

Að öllu framangreindu virtu verður ekki fallist á ógildingarkröfu kærenda.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu kærenda um ógildingu ákvörðunar bæjarstjórnar Fljótsdalshéraðs frá 17. ágúst 2011 um að samþykkja framkvæmdaleyfi fyrir lagningu hluta þjóðvegar 1 um land Hjarðarhaga og Skjöldólfsstaða I og byggingu nýrrar brúar á Ysta-Rjúkanda á Jökuldal.

________________________________
Hjalti Steinþórsson

______________________________                _____________________________
Aðalheiður Jóhannsdóttir                                         Þorsteinn Þorsteinsson