Árið 2025, föstudaginn 20. júní, tók Ómar Stefánsson, varaformaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála fyrir með heimild í 3. mgr. 3. gr., sbr. 1. mgr. 2. gr. laga nr. 130/2011:
Mál nr. 73/2025, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 8. apríl 2025 um að samþykkja umsókn um leyfi til að endurbyggja stálgrindarhús að Grettisgötu 87.
Í málinu er nú kveðinn upp til bráðabirgða
úrskurður
um kröfu kæranda um stöðvun framkvæmda:
Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 8. maí 2025, er barst nefndinni sama dag, kærir Embla fasteignafélag ehf., eigandi fasteigna að Rauðarárstíg 12 og 14, þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 8. apríl 2025 að samþykkja umsókn um leyfi til að endurbyggja stálgrindarhús að Grettisgötu 87. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi. Til vara, þrautavara og þrautaþrautavara er þess krafist að ákvörðuninni verði breytt þannig að áskilið sé samþykki allra aðila, aukins meirihluta eða meirihluta í Lóðarfélaginu Laugavegi 116–118 og Grettisgötu 87–89. Kærandi gerir einnig kröfu um að framkvæmdir verði stöðvaðar til bráðabirgða á meðan málið er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni. Verður nú tekin afstaða til framkominnar stöðvunarkröfu, sbr. 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála.
Málsatvik og rök: Árið 2016 brann iðnaðarhús á lóð Grettisgötu 87 í Reykjavík. Á fundi byggingarfulltrúans í Reykjavík 8. apríl 2025 var tekin fyrir umsókn um leyfi til að endurbyggja húsið. Í fundargerð fundarins kemur fram að sótt sé um leyfi til að „endurbyggja stálgrindarhús klætt steinullareiningum eftir bruna á kjallara sem fyrir er og innrétta réttingaverkstæði og heildverslun á 1. hæð og bílgeymslu í kjallara á lóð nr. 87 við Grettisgötu.“ Ekki voru gerðar skipulagslegar athugasemdir við erindið og samþykkti byggingarfulltrúi umsóknina.
Kærandi bendir á að hann, sem eigandi fasteignanna að Rauðarárstíg 12 og 14, og eigandi fasteignarinnar að Grettisgötu 87 séu meðlimir í sama lóðarfélagi, þ.e. Lóðarfélaginu Laugavegi 116–118 og Grettisgötu 87–89, en félagið starfi á grundvelli laga nr. 26/1994 um fjöleignarhús. Hluti bílageymslu í kjallara á lóð nr. 87 við Grettisgötu sé í sameign lóðarfélagsins og því hafi borið að afla samþykki meðeiganda áður en byggingaráformin hafi verið samþykkt, sbr. 10. gr. laga nr. 160/2010 um mannvirki. Þá sé hin kærða ákvörðun í ósamræmi við fyrri afgreiðslur byggingarfulltrúa og skipulagsfulltrúa sem og skipulagsáætlun svæðisins. Krafist sé stöðvunar framkvæmda, sbr. 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála, enda séu framkvæmdir yfirvofandi.
Reykjavíkurborg gerir kröfu um frávísun málsins þar sem samþykki byggingaráforma sé ekki ákvörðun sem bindi enda á stjórnsýslumál. Ekki hafi verið gefið út byggingarleyfi og því séu engar framkvæmdir til þess að stöðva.
Niðurstaða: Í 1. mgr. 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er tekið fram að kæra til úrskurðarnefndarinnar fresti ekki réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar en jafnframt er kæranda þar heimilað að krefjast stöðvunar framkvæmda séu þær hafnar eða yfirvofandi, sbr. 2. mgr. sömu lagagreinar. Þá getur úrskurðarnefndin að sama skapi frestað réttaráhrifum ákvörðunar komi fram krafa um það af hálfu kæranda, sbr. 3. mgr. 5. gr. Með sama hætti er kveðið á um það í 29. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 að kæra til æðra stjórnvalds fresti ekki réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar en þó sé heimilt að fresta réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar til bráðabirgða meðan málið er til meðferðar hjá kærustjórnvaldi þar sem ástæður mæli með því. Tilvitnuð lagaákvæði bera með sér að meginreglan er sú að kæra til æðra stjórnvalds frestar ekki réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar og eru heimildarákvæði fyrir stöðvun framkvæmda eða frestun réttaráhrifa kærðrar ákvörðunar undantekning frá nefndri meginreglu sem skýra ber þröngt. Verða því að vera ríkar ástæður eða veigamikil rök fyrir ákvörðun um stöðvun framkvæmda eða frestun réttaráhrifa. Almennt mælir það á móti því að fallast á kröfu um stöðvun ef fleiri en einn aðili eru að máli og þeir eiga gagnstæðra hagsmuna að gæta. Einnig geta komið til álita þau tilvik þar sem kæruheimild verður í raun þýðingarlaus ef framkvæmdir eru ekki stöðvaðar, svo sem ef sú framkvæmd sem krafist er stöðvunar á er óafturkræf.
Mál þetta snýst um samþykki á byggingarleyfisumsókn fyrir endurbyggingu iðnaðarhúsnæðis en ekki verður talið að þær fyrirhuguðu framkvæmdir séu óafturkræfar. Með hliðsjón af því og að virtum framangreindum lagaákvæðum og þeim sjónarmiðum sem liggja að baki þeim verður ekki talin knýjandi þörf á að stöðva framkvæmdir á meðan málið er til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni. Verður kröfu kæranda þess efnis því hafnað.
Rétt þykir þó að taka fram að framkvæmdaraðili ber áhættu af úrslitum kærumálsins kjósi hann að hefja framkvæmdir áður en niðurstaða þessa máls liggur fyrir.
Úrskurðarorð:
Hafnað er kröfu kæranda um stöðvun framkvæmda til bráðabirgða á grundvelli ákvörðunar byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 8. apríl 2025 um að samþykkja umsókn um leyfi til að endurbyggja stálgrindarhús að Grettisgötu 87.
