Árið 2025, þriðjudaginn 20. maí, tók Arnór Snæbjörnsson, formaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, með heimild í 3. mgr. 3. gr. laga nr. 130/2011, fyrir:
Mál nr. 68/2025, kæra á ákvörðun sveitarstjórnar Rangárþings ytra frá 5. apríl 2023 um að samþykkja útgáfu framkvæmdaleyfis vegna lagningar jarðstrengs fyrir Rimakotslínu 2.
Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur
úrskurður:
Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 30. apríl 2025, er barst nefndinni sama dag, kærir Mosfell fasteign ehf., þá ákvörðun sveitarstjórnar Rangárþings ytra frá 5. apríl 2025 að samþykkja útgáfu framkvæmdaleyfis vegna lagningar jarðstrengs fyrir Rimakotslínu 2. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi. Þess er jafnframt krafist að framkvæmdir verði stöðvaðar á meðan málið er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni. Þykir málið nægilega upplýst til að það verði tekið til endanlegs úrskurðar. Er því ekki tilefni til að taka afstöðu til stöðvunarkröfu kæranda.
Gögn málsins bárust úrskurðarnefndinni frá Rangárþingi ytra 7. maí 2025.
Málavextir: Hinn 17. desember 2021 sendi Landsnet tilkynningu til Skipulagsstofnunar um fyrirhugaðar framkvæmdir vegna Rimakotslínu 2 á grundvelli 19. gr. laga nr. 111/2021 um umhverfismat framkvæmda og áætlana. Í tilkynningunni kom fram að um væri að ræða lagningu 36 km jarðstrengs sem myndi liggja frá tengivirki á Hellu í Rangárþingi ytra að tengivirki á Hvolsvelli í Rangárþingi eystra og loks að tengivirki í Rimakoti í Rangárþingi eystra. Strengurinn væri gerður fyrir 132 kV spennu. Samkvæmt tillögunni yrði framkvæmdum háttað þannig að strengurinn yrði grafinn á um 1,25 m dýpi og yrði skurðurinn að lágmarki 0,8 m breiður. Gert væri ráð fyrir að rasksvæði yrði um 10 m að breidd sem félli saman við helgunarsvæði hans en heildarflatarmál þess svæðis sem myndi raskast umhverfis strenginn væri alls um 34 hektarar. Með ákvörðun sinni, dags. 2. mars 2022, komst Skipulagsstofnun að þeirri niðurstöðu að fyrirhuguð framkvæmd væri ekki líkleg til að hafa í för með sér umtalsverð umhverfisáhrif, sbr. þau viðmið sem tilgreind væru í 2. viðauka laga nr. 111/2021. Því skyldi framkvæmdin ekki háð mati á umhverfisáhrifum.
Á fundi skipulags- og umferðarnefndar Rangárþings ytra 3. apríl 2023 var umsókn Landsnets um framkvæmdaleyfi vegna fyrirhugaðra framkvæmda við lagningu jarðstrengs fyrir Rimakotslínu 2 tekin fyrir. Lagði nefndin til við sveitarstjórn að skipulagsfulltrúa yrði falið að gefa út framkvæmdaleyfi að teknu tilliti til 5. gr. reglugerðar nr. 722/2012 um framkvæmdaleyfi. Á fundi sveitarstjórnar Rangárþings ytra 5. s.m. var tillagan samþykkt. Ákvörðun um útgáfu framkvæmdaleyfisins var auglýst á heimasíðu sveitarfélagsins 10. október 2023 en einnig var birt auglýsing um framkvæmdaleyfið í Lögbirtingablaði 12. s.m. og Bændablaðinu 19. s.m.
Málsrök kæranda: Af hálfu kæranda er m.a. bent á að sveitarfélagið hafi viðurkennt að framkvæmdir séu ekki í samræmi við deiliskipulag og því séu þær ólögmætar, sbr. 13. gr. skipulagslaga nr. 123/2010.
Málsrök Rangárþings ytra: Sveitarfélagið telur að vísa beri kröfum kæranda frá vegna skorts á aðildarhæfi og einnig hafi kærufrestur runnið út fyrir alllöngu.
Athugasemdir leyfishafa: Leyfishafi mótmælir kæru og krefst þess að kröfum kæranda verði hafnað. Kæranda skorti aðildarhæfi og kærufrestur vegna hins kærða leyfis sé löngu liðinn og því beri að vísa málinu frá.
Aðilar máls þessa hafa fært fram ítarlegri rök fyrir máli sínu, sem ekki verða rakin hér frekar, en úrskurðarnefndin hefur haft þau öll til hliðsjónar við úrlausn málsins.
Niðurstaða: Samkvæmt 2. mgr. 4. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er kærufrestur til nefndarinnar einn mánuður frá því að kæranda varð kunnugt eða mátti vera kunnugt um þá ákvörðun sem kæra lýtur að. Sé um að ræða ákvörðun sem sætir opinberri birtingu telst kærufrestur frá birtingu ákvörðunar skv. 2. mgr. 27. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Samkvæmt 3. mgr. 26. gr. laga nr. 111/2021 um umhverfismat framkvæmda og áætlana skal leyfisveitandi birta opinberlega með auglýsingu ákvörðun sína um útgáfu leyfis innan tveggja vikna frá afgreiðslu þess. Kemur þar einnig fram að í auglýsingunni skuli tilgreina kæruheimild og kærufrest. Þá skuli leyfisveitandi gera leyfið aðgengilegt almenningi á netinu.
Hin kærða ákvörðun var tekin á fundi sveitarstjórnar Rangárþings ytra 5. apríl 2023. Framkvæmdaleyfið var gefið út 10. október s.á. og var birt auglýsing á vefsíðu sveitarfélagsins sama dag. Þá voru einnig birtar auglýsingar í Lögbirtingablaði 12. s.m. og í Bændablaðinu 19. s.m. Voru þar birtar upplýsingar um kæruheimild og kærufrest. Kæra í máli þessu barst 30. apríl 2025 eða rúmu einu og hálfu ári eftir birtingu auglýsinganna og var kærufrestur því löngu liðinn. Verður af þeim sökum að vísa máli þessu frá úrskurðarnefndinni. Má í þessu samhengi einnig benda á að samkvæmt 2. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga skal kæru ekki sinnt ef meira en ár er liðið frá því að ákvörðun var tilkynnt aðila.
Úrskurðarorð:
Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.
