Árið 2023, fimmtudaginn 28. september, tók Arnór Snæbjörnsson, formaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, með heimild í 3. mgr. 3. gr. laga nr. 130/2011, fyrir:
Mál nr. 111/2023, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúa Fjarðarbyggðar frá 5. september 2023 um að samþykkja byggingarleyfi fyrir hljóðmön við lóðarmörk Hafnargötu 36, Fáskrúðsfirði.
Í málinu er nú kveðinn upp til bráðabirgða svofelldur
úrskurður
um kröfu kæranda um stöðvun framkvæmda:
Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 21. september 2023 er barst nefndinni sama dag, kæra íbúar að Búðavegi 24, þá ákvörðun byggingarfulltrúa Fjarðabyggðar frá 5. september s.m. að samþykkja byggingarleyfisumsókn Loðnuvinnslunnar hf. fyrir hljóðmön við lóðarmörk Hafnargötu 36, Fáskrúðsfirði. Er þess krafist að ákvörðunin verði felld úr gildi og vísað til efnislegrar meðferðar hjá byggingarfulltrúa Fjarðarbyggðar. Einnig er farið fram á að framkvæmdir verði stöðvaðar á meðan málið er til meðferðar fyrir úrskurðarnefndinni. Verður nú tekin afstaða til framkominnar stöðvunarkröfu.
Málsatvik og rök: Á lóð Hafnargötu 36 á Fáskrúðsfirði er rekin fiskvinnslustarfsemi í frystihúsi leyfishafa. Á fundi umhverfis- og skipulagsnefndar Fjarðarbyggðar 29. ágúst 2023 var samþykkt umsókn leyfishafa um leyfi til að reisa hljóðmön á lóðarmörkum Hafnargötu 36 er hefur þann tilgang að draga úr hljóðmengun frá fiskvinnslunni. Hinn 5. september 2023 gaf byggingarfulltrúi út byggingarleyfi fyrir framkvæmdinni.
Kærendur telja að gera hefði átt deiliskipulag vegna framkvæmdarinnar þar sem skilyrði grenndarkynningar um samræmi við landnotkun, byggðamynstur og þéttleika byggðar hafi ekki verið fyrir hendi, sbr. 1. mgr. 44. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 og gr. 5.9.1. í skipulagsreglugerð nr. 90/2013. Hið kærða leyfi varði heimild til að reisa risastóran hljóðvegg, nokkrum metrum frá heimili þeirra. Um sé að ræða stórkostlega breytingu á byggðamynstri Fáskrúðsfjarðar sem sé fordæmisgefandi fyrir atvinnustarfsemi sem séu nálægt íbúðarhúsnæði. Framkvæmdir séu þegar hafnar og ljóst sé að ekki muni taka langan tíma að byggja hljóðmönina. Sé því óskað eftir því að úrskurðarnefndin stöðvi framkvæmdir strax þar sem að þeim verði nær örugglega lokið áður en úrskurðarnefndin getið tekið efnislega ákvörðun í málinu.
Af hálfu sveitarfélagsins er á því byggt að skilyrði fyrir grenndarkynningu framkvæmdarinnar hafi verið uppfyllt. Það að framkvæmdin taki stuttan tíma geti ekki talist sérstök rök fyrir að stöðva framkvæmdina.
Leyfishafi bendir á að samkvæmt 1. mgr. 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála sé það meginregla að kæra til nefndarinnar fresti ekki réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar. Frá þeirri reglu sé sú undantekning gerð að kærandi geti krafist þess að nefndin úrskurði um stöðvun framkvæmda til bráðabirgða séu þær hafnar eða yfirvofandi. Óljóst sé á hvaða grunni umrædd stöðvunarkrafa sé byggð að öðru leyti en að framkvæmdir yrðu að öllum líkindum yfirstaðnar þegar úrskurðarnefndin taki efnislega ákvörðun í málinu. Bent sé á að framkvæmdinni sé ætlað að draga úr hávaðamengun að beiðni kærenda, ljúka úrbótarætlun gagnvart heilbrigðiseftirliti og tryggja að fiskvinnslan uppfylli öll skilyrði hljóðvistar í komandi vertíðum.
Niðurstaða: Í 1. mgr. 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er tekið fram að kæra til úrskurðarnefndarinnar fresti ekki réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar en jafnframt er kæranda þar heimilað að krefjast stöðvunar framkvæmda til bráðabirgða séu þær hafnar eða yfirvofandi. Með sama hætti er kveðið á um það í 29. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 að kæra til æðra stjórnvalds fresti ekki réttaráhrifum ákvörðunar en þó sé heimilt að fresta réttaráhrifum hinnar kærðu ákvörðunar til bráðabirgða meðan málið sé til meðferðar hjá kærustjórnvaldi þar sem ástæður mæli með því. Tilvitnuð lagaákvæði bera með sér að meginreglan sé sú að kæra til æðra stjórnvalds fresti ekki réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar og eru heimildarákvæði fyrir frestun framkvæmda kærðrar ákvörðunar undantekning frá nefndri meginreglu sem skýra beri þröngt. Verða því að vera ríkar ástæður eða veigamikil rök fyrir ákvörðun um stöðvun framkvæmda.
Tekið er fram í athugasemdum um 5. gr. frumvarps þess sem varð að lögum nr. 130/2011 að ákvæði greinarinnar byggist á almennum reglum stjórnsýsluréttar um réttaráhrif kæru og heimild úrskurðaraðila til að fresta réttaráhrifum ákvörðunar, sbr. 29. gr. stjórnsýslulaga. Í athugasemdum með þeirri grein í frumvarpi til stjórnsýslulaga er tiltekið að heimild til frestunar réttaráhrifa þyki nauðsynleg þar sem kæruheimild geti ella orðið þýðingarlaus. Þar kemur einnig fram að almennt mæli það á móti því að réttaráhrifum ákvörðunar sé frestað ef fleiri en einn aðili sé að máli og þeir eigi gagnstæðra hagsmuna að gæta. Það mæli hins vegar með því að fresta réttaráhrifum ákvörðunar ef aðili máls sé aðeins einn og ákvörðun sé íþyngjandi fyrir hann. Þetta sjónarmið vegi sérstaklega þungt í þeim tilvikum þar sem erfitt yrði að ráða bót á tjóninu enda þótt ákvörðunin yrði síðar felld úr gildi af æðra stjórnvaldi.
Hið kærða byggingarleyfi heimilar byggingu hljóðmanar á lóðarmörkum Hafnargötu 36 á Fáskrúðsfirði. Að virtum framangreindum lagaákvæðum, þeim sjónarmiðum sem liggja þeim að baki sem og að um er að ræða afturkræfa framkvæmd verður ekki talin knýjandi þörf á að stöðva framkvæmdir á meðan málið er til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni. Verður kröfu kæranda þess efnis því hafnað.
Rétt þykir þó að taka fram að framkvæmdaraðili ber áhættu af úrslitum kærumálsins kjósi hann að halda áfram framkvæmdum áður en niðurstaða þessa máls liggur fyrir
Úrskurðarorð:
Hafnað er kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda til bráðabirgða á grundvelli ákvörðunar byggingarfulltrúa Fjarðarbyggðar frá 5. september 2023 um að samþykkja byggingarleyfi fyrir hljóðmön við lóðarmörk Hafnargötu 36, Fáskrúðsfirði.
