Skip to main content
Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála

11/2022 Miðbær Kópavogs

Árið 2022, þriðjudaginn 1. febrúar, tók Ómar Stefánsson, varaformaður úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, með heimild í 3. mgr. 3. gr., sbr. 1. mgr. 2. laga nr. 130/2011, fyrir:

Mál nr. 11/2022, kæra á ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogsbæjar frá 14. desember 2021 um að samþykkja nýtt deiliskipulag fyrir reiti B1-1, B1-3, B2 og B4 í miðbæ Kópavogs.

 Í málinu er nú kveðinn upp til bráðabirgða svofelldur

úrskurður

um kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda:

Með bréfi til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, dags. 18. janúar 2022, er barst nefndinni sama dag, kæra samtökin Vinir Kópavogs og 18 einstaklingar þá ákvörðun bæjarstjórnar Kópavogsbæjar frá 14. desember 2021 að samþykkja nýtt deiliskipulag fyrir reiti B1-1, B1-3, B2 og B4 í miðbæ Kópavogs. Er þess krafist að hið kærða deiliskipulag verði fellt úr gildi og að engar framkvæmdir verði heimilaðar á meðan málið er til meðferðar hjá úrskurðarnefndinni. Verður nú tekin afstaða til stöðvunarkröfu kærenda.

Málavextir: Á fundi skipulagsráðs Kópavogsbæjar 6. desember 2021 var tillaga að deiliskipulagi fyrir reiti B1-1, B1-3, B2 og B4 í miðbæ Kópavogs samþykkt og vísað til afgreiðslu bæjarráðs og bæjarstjórnar. Á fundi bæjarráðs 9. s.m. var afgreiðslu skipulagsráðs vísað til bæjarstjórnar og samþykkti bæjarstjórn afgreiðslu skipulagsráðs á fundi sínum 14. s.m. Hið nýja deiliskipulag tók svo gildi 20. desember 2021 við birtingu í B-deild Stjórnartíðinda.

Kærendur vísa til þess að gerð deiliskipulagsins hafi verið afhent einkaaðilum. Tvö félög virðist hafa gengið til samstarfs við Kópavogsbæ um gerð deiliskipulagsins en skipulagið hafi að mestu leyti verið unnið af arkitektastofu sem starfi á vegum félaganna. Skilyrði skipulagslaga nr. 123/2010 fyrir því að heimila landeigenda eða framkvæmdaaðila að vinna sjálfir að gerð deiliskipulags hafi ekki verið uppfyllt. Þar sem skýr lagaákvæði um ábyrgð á undirbúningi, gerð og afgreiðslu deiliskipulags séu ekki uppfyllt beri að fella hið kærða skipulag úr gildi. Samráð um deiliskipulag hafi ekki verið í samræmi við lög og reglur og svör bæjaryfirvalda við athugasemdum hafi verið ábótavant. Þá séu fjölmargir form- og efnisgallar á undirbúningi og afgreiðslu skipulagsins. Þeir ágallar og annmarkar tengist undirbúningi, samráði og umfjöllun um athugasemdir bæjarbúa.

Af hálfu Kópavogsbæjar er vísað til þess að samkvæmt 1. mgr. 29. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 fresti stjórnsýslukæra ekki réttaráhrifum. Jafnframt segi í 1. mgr. 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlinda­mála að kæra til úrskurðarnefndarinnar fresti ekki réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar en hins vegar geti kærandi farið fram á stöðvun framkvæmda til bráðabirgða séu þær hafnar eða yfirvofandi. Hér sé um að ræða deiliskipulagsákvörðun sem feli ekki í sér heimildir til að hefja framkvæmdir heldur þurfi til þess sérstakt leyfi í formi framkvæmda- eða byggingarleyfis. Verði því ekki séð að tilefni sé til að fallast á framkomna stöðvunarkröfu enda hafi engin slík leyfi verið veitt og framkvæmdir því hvorki hafnar né yfirvofandi að svo stöddu.

Niðurstaða: Í 1. mgr. 5. gr. laga nr. 130/2011 um úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála er tekið fram að kæra til úrskurðarnefndarinnar fresti ekki réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar en jafnframt er kæranda þar heimilað að krefjast stöðvunar framkvæmda til bráðabirgða séu þær hafnar eða yfirvofandi, sbr. 2. mgr. sömu lagagreinar. Þá getur úrskurðarnefndin að sama skapi frestað réttaráhrifum ákvörðunar sem felur ekki í sér heimild til framkvæmda, komi fram krafa um það af hálfu kæranda, sbr. 3. mgr. nefndrar 5. gr. Með sama hætti er kveðið á um það í 29. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 að kæra til æðra stjórnvalds fresti ekki réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar en þó sé heimilt að fresta réttaráhrifum hennar til bráðabirgða meðan málið er til meðferðar hjá kærustjórnvaldi þar sem ástæður mæli með því. Tilvitnuð lagaákvæði bera með sér að meginreglan er sú að kæra til æðra stjórnvalds frestar ekki réttaráhrifum kærðrar ákvörðunar og eru heimildarákvæði fyrir stöðvun framkvæmda eða frestun réttaráhrifa kærðar ákvörðunar undantekning frá nefndri meginreglu sem skýra ber þröngt. Verði því að vera ríkar ástæður eða veigamikil rök fyrir ákvörðun um frestun réttaráhrifa.

Mál þetta snýst um gildi deiliskipulagsákvörðunar. Gildistaka deiliskipulags felur ekki í sér heimildir til að hefja framkvæmdir heldur þarf til að koma sérstök stjórnvaldsákvörðun sem kæranleg er til úrskurðarnefndarinnar, s.s. veiting byggingar- eða framkvæmdaleyfis, sbr. 11. gr. og 13. gr. mannvirkjalaga nr. 160/2010 og 13., 14. og 15. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Í kærumáli vegna greindra stjórnvaldsákvarðana er eftir atvikum unnt að gera kröfu um stöðvun framkvæmda eða frestun réttaráhrifa til bráðabirgða skv. 5. gr. laga nr. 130/2011. Að jafnaði er því ekki tilefni til að beita heimild til stöðvunar framkvæmda eða frestunar réttaráhrifa í kærumálum er varða gildi deiliskipulagsákvarðana.

Þegar litið er til fyrrgreindra lagaákvæða og eðlis deiliskipulagsákvarðana verður ekki séð að knýjandi nauðsyn sé á að fallast á kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda vegna hinnar kærðu deiliskipulagsákvörðunar.

 Úrskurðarorð:

Kröfu kærenda um stöðvun framkvæmda á grundvelli hinnar kærðu deiliskipulags­ákvörðunar er hafnað.