Ár 2006, miðvikudaginn 11. október, kom úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála saman til fundar í húsnæði nefndarinnar að Skúlagötu 21 í Reykjavík. Mættir voru Hjalti Steinþórsson forstöðumaður, Ásgeir Magnússon héraðsdómari og Þorsteinn Þorsteinsson byggingarverkfræðingur.
Fyrir var tekið mál nr. 63/2006, kæra á ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 4. júlí 2006 um að veita leyfi til að byggja viðbyggingu úr timbri ofan á húsið á lóðinni nr. 4 við Suðurhús.
Í málinu er nú kveðinn upp svofelldur
úrskurður:
Með bréfi til úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála, dags. 9. ágúst 2006, er barst úrskurðarnefndinni hinn 10. sama mánaðar, kærir Eiríkur Elís Þorláksson hdl., f.h. A og H Suðurhúsum 2, Reykjavík, þá ákvörðun byggingarfulltrúans í Reykjavík frá 4. júlí 2006 að veita leyfi til að byggja viðbyggingu úr timbri ofan á húsið á lóðinni nr. 4 við Suðurhús og til nýtingar bílgeymsluþaks fyrir svalir.
Gera kærendur þá kröfu að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. Þá kröfðust kærendur þess að kveðinn yrði upp bráðabirgðaúrskurður um stöðvun framkvæmda samkvæmt hinni kærðu ákvörðun þar til niðurstaða lægi fyrir í kærumálinu, en með úrskurði, uppkveðnum 23. ágúst 2006, var þeirri kröfu hafnað.
Málsatvik og rök: Á afgreiðslufundi byggingarfulltrúa hinn 12. apríl 2005 var lögð fram umsókn um leyfi til að byggja 29,7 m² viðbyggingu úr timbri ofan á húsið á lóðinni nr. 4 við Suðurhús og var beiðninni vísað til umsagnar skipulagsfulltrúa. Á embættisafgreiðslufundi skipulagsfulltrúa hinn 15. sama mánaðar var lögð fram umsögn skipulagsfulltrúa og með vísan til hennar var ekki gerð athugasemd við erindið. Í kjölfarið tók byggingarfulltrúi erindið til afgreiðslu og samþykkti það á fundi hinn 10. maí 2005. Framkvæmdir hófust ekki innan árs frá samþykktinni og var á embættisafgreiðslufundi byggingarfulltrúa hinn 4. júlí 2006 lögð fram umsókn um endurnýjun byggingarleyfisins og var hún samþykkt.
Hinn 3. ágúst 2006 fóru kærendur máls þessa fram á það við Sýslumanninn í Reykjavík að lögbann yrði lagt við framkvæmdum byggingarleyfishafa. Beiðni kærenda var tekin fyrir hjá sýslumanni hinn 4. sama mánaðar og hafnaði hann, þann sama dag, kröfu um lögbann. Synjun sýslumanns var kærð til Héraðsdóms Reykjavíkur, sem staðfesti hana með úrskurði hinn 17. ágúst 2006. Skaut kærandi úrskurði héraðsdóms til Hæstaréttar, sem staðfesti hann með dómi, uppkveðnum 28. ágúst 2006.
Kærendur kærðu byggingarleyfið til úrskurðarnefndarinnar með bréfi, dags. 9. ágúst 2006, svo sem að framan greinir.
Kærendur hafa og höfðað mál fyrir Héraðsdómi Reykjavíkur, sem þingfest var hinn 21. september 2006, þar sem krafist er ógildingar sömu ákvörðunar og kærð er í máli þessu. Er það mál nú til meðferðar fyrir héraðsdómi.
Í kærumáli þessu fyrir úrskurðarnefndinni skírskota kærendur m.a. til þess að hin kærða ákvörðun sé ekki í samræmi við gildandi deiliskipulag frá árinu 1991, því með henni verði flatarmál húss byggingarleyfishafa a.m.k. 270 m², en samkvæmt deiliskipulaginu sé aðeins heimilt að hús á svæðinu séu 250 m².
Þá hafi engin grenndarkynning farið fram eins og skylt sé samkvæmt 7. mgr. 43. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, þrátt fyrir að um sé að ræða framkvæmdir sem teljist a.m.k. óveruleg breyting á deiliskipulagi. Með hinu kærða byggingarleyfi fari nýtingarhlutfall lóðarinnar nr. 4 við Suðurhús úr 0,33 í 0,37 en samkvæmt deiliskipulaginu sé hámarksnýtingarhlutfall 0,34.
Viðbyggingin muni skyggja mjög á hús kærenda, en svo hafi ekki verið áður. Hún rísi beint til móts við stofu í húsi kærenda og skyggi verulega á sól inn í stofuna stærstan hluta dagsins. Jafnframt séu gluggar á viðbyggingunni beint á móti stofuglugga kærenda, þannig að nú sé horft beint inn í stofu og eldhús til þeirra, sem áður hafi ekki verið mögulegt. Nýting fasteignar þeirra verði mun minni en áður, ásamt því að þessar aðgerðir hafi áhrif til lækkunar á markaðsverðmæti fasteignarinnar. Kærendur hafi mátt treysta því að ekki yrði byggt við húsið að Suðurhúsum 4, a.m.k. ekki án þess að unnið yrði nýtt deiliskipulag að svæðinu. Framangreind rök leiði til þess að byggingarleyfið hljóti að verða úrskurðað ólögmætt.
Af hálfu borgaryfirvalda er þess krafist að hin kærða ákvörðun verði staðfest. Mótmælt sé að byggingarleyfið valdi kærendum tjóni. Þá hafi afgreiðsla skipulagsbreytingar og hins umdeilda byggingarleyfis verið að öllu leyti í samræmi við formreglur skipulags- og byggingarlaga.
Borgaryfirvöld vísa til umsagnar skipulagsfulltrúa, dags. 14. apríl 2005, þar sem fram komi að í gildi sé deiliskipulag, samþykkt í borgarráði hinn 10. september 1991. Skilmálar fyrir hús af sömu gerð og hús byggingarleyfishafa séu þeir að heimilt sé að reisa einbýlishús á pöllum að hámarksstærð 250 m². Heimilt sé að gera ráð fyrir aukaíbúð. Þakhalli sé 15-25 gráður og að gert sé ráð fyrir tvöfaldri innbyggðri bílgeymslu í hverju húsi, ásamt því að við einbýlishús með aukaíbúð skuli reikna með þremur bílastæðum. Þegar skoðuð sé nýting og uppbygging á lóðunum í götunni með sömu skilmála og lóð byggingarleyfishafa, sem séu sex talsins, komi í ljós að nýting lóðanna sé á bilinu 0,30-0,39 og að byggingarmagn á einni þessara lóða með bílgeymslu fari yfir 250 m². Á lóðunum neðan við götu, sem séu níu, gildi aðrir skilmálar og þar sé hámarksbyggingarmagn 270 m² og nýting á bilinu 0,21-0,46. Byggingarmagn á tveimur af þessum lóðum fari yfir 270 m². Í skipulagsskilmálum komi ekki skýrt fram að tveggja hæða hús séu óheimil á þessum lóðum. Uppbygging á lóðunum hafi orðið þannig að fjögur af sex húsum ofan götu séu tveggja hæða og af því megi ráða að túlkun á skilmálunum á þeim tíma sem gatan hafi byggst upp hafi verið sú að heimilt væri að byggja tveggja hæða hús. Með viðbyggingunni fari byggingarmagn á lóðinni 19,7 m² yfir leyfilegt hámark sem sé óveruleg aukning. Byggingarmagn hússins á lóðinni nr. 10 við Suðurhús sé 282 m² eða 32 m² yfir leyfilegu hámarki og séu því fordæmi fyrir því að yfirstíga leyfilegt byggingarmagn þessarar húsagerðar. Í ljósi þess að uppbygging á svæðinu hafi orðið þannig að á flestum lóðanna séu tveggja hæða hús sé mælt með því að ekki verði gerð athugasemd við erindið.
Úrskurðarnefndin hefur ákveðið að taka af sjálfsdáðum sérstaklega til athugunar hverju það kunni að varða fyrir framgang kærumálsins að kærendur hafa höfðað dómsmál til ógildingar á hinni kærðu ákvörðun. Hefur lögmanni kæranda verið gefinn kostur á að tjá sig um það álitaefni en engar athugasemdir hafa komið fram af hans hálfu.
Niðurstaða: Eins og að framan er getið hafa kærendur höfðað mál fyrir Héraðsdómi Reykjavíkur þar sem krafist er ógildingar á byggingarleyfi því sem um er deilt í kærumáli þessu. Kærendur skutu málinu til úrskurðarnefndarinnar með bréfi, dags 9. ágúst 2006, með heimild í 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997, en höfðuðu síðar mál til ógildingar leyfinu og var dómsmálið þingfest hinn 21. september 2006.
Samkvæmt 60. gr. stjórnarskárinnar nr. 33/1944 skera dómendur úr öllum ágreiningi um embættistakmörk yfirvalda. Í þessu felst að dómari er ekki bundinn af úrskurði stjórnvalds við úrlausn ógildingarmálsins og hefur niðurstaða úrskurðarnefndar skipulags- og byggingarmála því enga þýðingu í dómsmálinu, en ekki verður litið svo á að nefndin komi fram sem álitsgjafi þegar mál hefur verið höfðað fyrir dómstólum um sakarefni sem nefndin hefur til meðferðar. Verður ekki séð að kærendur eigi einstaklega og lögvarða hagsmuni því tengda að úrskurður gangi í kærumálinu um réttarágreining, sem borinn hefur verið undir dómstóla, og fullnægir málatilbúnaður kærenda fyrir úrskurðarnefndinni því ekki lengur skilyrðum 5. mgr. 8. gr. skipulags- og byggingarlaga nr. 73/1997 um aðild máls fyrir nefndinni. Verður kærumáli þessu því vísað frá.
Úrskurðarorð:
Kærumáli þessu er vísað frá úrskurðarnefndinni.
___________________________
Hjalti Steinþórsson
_______________________ ________________________
Ásgeir Magnússon Þorsteinn Þorsteinsson
